Δροσος Γεωργιος

Ευρωπαίοι φυσικοί αποκάλυψαν τη «μνήμη» της πολυπλοκότητας. Mόλις ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα μιας ιταλικής και ισπανικής ερευνητικής συνεργασίας, στην οποία πρωταγωνιστής είναι ο νομπελίστας θεωρητικός φυσικός Τζόρτζιο Παρίζι (Giorgio Parisi). https://physicsgg.me/2021/10/13/μισό-νόμπελ-φυσικής-στα-μυστηριώδη-υα/ Τα αποτελέσματα αυτής της πολυετούς έρευνας έδειξαν πρώτη φορά το πώς οι μυστηριώδεις «ύαλοι σπιν» μπορούν να μας αποκαλύψουν το φυσικό υπόστρωμα ή, αν θέλετε, το «μνημονικό αποτύπωμα» της εξέλιξης των πολύπλοκων συστημάτων. Μια νέα ανακάλυψη που έχει απρόσμενες θεωρητικές και τεχνολογικές εφαρμογές, ενώ βασίζεται στις θεμελιώδεις ανακαλύψεις του Παρίζι για τη δυναμική όλων των πολύπλοκων συστημάτων. Ο Τζόρτζιο Παρίζι έχει αδυναμία του στους ελληνικούς χορούς Πράγματι, ο Τζόρτζιο Παρίζι είναι σήμερα ο πιο διάσημος φυσικός για τις έρευνές του για τα πολύπλοκα συστήματα στη Φύση, αλλά και δραστήριος αριστερός διανοούμενος. Το 2021 κέρδισε δικαίως το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής «για την ανακάλυψη του ρόλου της αταξίας και των διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα, από τις ατομικές έως τις πλανητικές κλίμακες», σύμφωνα με την αιτιολόγηση της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών.Από το 1980 μέχρι σήμερα, οι έρευνες του Τζόρτζιο Παρίζι αφορούν τη μαθηματική-πιθανοκρατική περιγραφή των τυχαίων αλληλεπιδράσεων που γεννούν τις χαώδεις δυναμικές σε όλα τα πολύπλοκα συστήματα: από την ατμόσφαιρα και το κλίμα του πλανήτη μας μέχρι τα ανθρώπινα νευρωνικά και κοινωνικά δίκτυα και από τις μικροσκοπικές υποατομικές αλληλεπιδράσεις μέχρι τις μακροσκοπικές αλληλεπιδράσεις των πλανητών και των γαλαξιών.Στην πιο πρόσφατη έρευνά του με τίτλο «Memory and rejuvenation effects in spin glasses are governed by more than one length scale«, https://www.nature.com/articles/s41567-023-02014-6 που μόλις δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο διεθνές περιοδικό «Nature Physics», συνεργάστηκε με κορυφαίους Ιταλούς φυσικούς του Πανεπιστημίου της Ρώμης και του ιταλικού Ινστιτούτου Νανοτεχνολογίας, αλλά και με σπουδαίους Ισπανούς ερευνητές του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης και Extremadura της Σαραγόσα. Η πολύπλοκη μνήμη των «υαλωδών σπιν» Η ύαλος σπιν είναι ένα κράμα μετάλλου όπου άτομα σιδήρου, για παράδειγμα, αναμιγνύονται τυχαία σε ένα πλέγμα ατόμων χαλκού. Κάθε άτομο σιδήρου συμπεριφέρεται σαν ένας μικρός μαγνήτης, ο οποίος επηρεάζεται από τους άλλους μαγνήτες γύρω του. Ωστόσο, σε ένα σύστημα υάλου σπιν ‘συγχύζονται’ και δυσκολεύονται να επιλέξουν προς ποια κατεύθυνση θα προσανατολιστούν. Εκδήλωση της σύγχυσης (frustration) είναι το πάγωμα των σπιν και η εκθετική αύξηση του χρόνου αποκατάστασης. Ο Parisi ανέπτυξε μια θεωρία που ερμηνεύει το φαινόμενο και εφαρμόζεται σε πολλά άλλα πολύπλοκα συστήματα. Οι μυστηριώδεις ύαλοι σπιν (spin glass) και κυρίως οι αναδυόμενες φυσικές τους ιδιότητες αποτελούν το αγαπημένο αντικείμενο ερευνών του Παρίζι, επειδή από το 1980 μέχρι σήμερα αποδείχτηκαν το ιδανικό μοντέλο για τη φυσική περιγραφή όλων των πολύπλοκων συστημάτων που μελέτησε. Στη Φυσική περιγράφεται ως «ύαλος σπιν», ένα κράμα μετάλλου, όπου π.χ. τα άτομα σιδήρου αναμιγνύονται τυχαία μέσα σε ένα πλέγμα ατόμων χαλκού. Σε αυτό το κράμα κάθε ένα από τα λίγα άτομα σιδήρου συμπεριφέρεται σαν ένας μικροσκοπικός μαγνήτης, ο οποίος επηρεάζεται από τα άλλα άτομα-μαγνήτες που υπάρχουν γύρω του.Ωστόσο, ενώ σε έναν συνηθισμένο μαγνήτη τα σπιν, δηλαδή οι ιδιοπεριστροφές όλων των ατόμων, προσανατολίζονται αυτομάτως προς την ίδια κατεύθυνση, στο σύστημα των υάλων σπιν αυτό δεν συμβαίνει αυτομάτως, γιατί ορισμένα ζεύγη σπιν προσανατολίζονται προς την ίδια κατεύθυνση ενώ άλλα προς την εντελώς αντίθετη.Αυτή η άβολη αλλά καθόλου αφύσικη συνύπαρξη διαφορετικών σπιν δημιουργεί μια κατάσταση «σύγχυσης» (frustration) και τα σπιν των ατόμων δεν μπορούν να αποφασίσουν προς ποια κατεύθυνση είναι καλύτερο (ενεργειακά) να προσανατολιστούν, ενώ καταφέρνουν τελικά να βρουν τη σωστή κατεύθυνση μόνο υπό ορισμένες θερμοδυναμικές συνθήκες.Μελετώντας τη συμπεριφορά αυτών των συστημάτων, ο Τζόρτζιο Παρίζι ανακάλυψε τα κρυμμένα φυσικομαθηματικά πρότυπα που περιγράφουν αυτά και πολλά άλλα πολύ πιο πολύπλοκα φυσικά συστήματα. Και οι ανακαλύψεις του θεωρούνται αποφασιστικές για την κατανόηση της ανάδυσης και της εξέλιξης όλων των πολύπλοκων δομών, οι οποίες περιγράφονται όχι μόνο από τη Φυσική, αλλά και από πολλές άλλες επιστήμες, όπως η Γεωλογία, η Βιολογία, οι Νευροεπιστήμες, η Ιατρική Επιδημιολογία, η Γνωσιακή Ψυχολογία και η Πληθυσμιακή Κοινωνιολογία.Οι πιο πρόσφατες έρευνές του εστιάζουν στο αν τα στοιχειώδη πολύπλοκα συστήματα των «υάλων σπιν» μπορούν να λησμονούν τα διάφορα εξελικτικά βήματα που τα οδήγησαν στη σημερινή τους κατάσταση. Καθώς και αν, υπό ορισμένες ακραίες φυσικές συνθήκες, μπορούν να «ξανανιώσουν», ανακτώντας τις προηγούμενες και ξεχασμένες φυσικές καταστάσεις τους!Χαρη σε αυτές τις έρευνες και με τη βοήθεια του υπερυπολογιστή Janus, που είναι ικανός να εκτελεί 8 δισ. αριθμητικές πράξεις το δευτερόλεπτο, οι σημερινοί ερευνητές κατάφεραν να επιβεβαιώσουν τις βασικές αρχές της θεωρίας του Παρίζι, αλλά και να ανασυγκροτήσουν την εξέλιξη αυτών των πολύπλοκων συστημάτων.Όπως δήλωσε ο Enzo Marinari, συνεργάτης του Παρίζι που συνυπογράφει αυτήν την τελευταία έρευνα: Χάρη στα πρόσφατα αποτελέσματα «είμαστε σε θέση να κατανοούμε τις αρχές βάσει των οποίων οργανώνονται τα βιολογικά συστήματα, ή ακόμη να περιγράφουμε με πολύ καλύτερα μοντέλα τις φυσικές αρχές που εξηγούν τις ικανότητες των υαλωδών σπιν».Και προσθέτει διευκρινιστικά ο Enzo Marinari: «Πρόκειται για συστήματα στα οποία γνωρίζαμε ότι πρέπει να υπάρχει στη δομή τους μια αρκετά πολύπλοκη διάταξη, αλλά αγνοούσαμε ποια είναι αυτή. Τα πειράματα που έγιναν τα τελευταία 25 χρόνια, έδειχναν ότι στις υάλους σπιν συμβαίνουν παράξενα πράγματα, τα οποία δεν καταφέρναμε να αναλύσουμε, ούτε καν καταφεύγοντας στη θεωρία του Παρίζι.Με τη βοήθεια του υπερυπολογιστή Janus και των τεράστιων ικανοτήτων του για αριθμητικές προσομοιώσεις, καταφέραμε τελικά, μετά από 25 χρόνια, να εμφανιστούν αυτές οι συμπεριφορές σε συστήματα των υαλωδών σπιν. Αυτά τα υλικά φαίνονται κανονικά, αλλά διαθέτουν κρυφές ποιότητες, μοιάζουν να είναι σταθερά, αλλά μπορούν κρυφά να εξελίσσονται, και αυτή η εξέλιξη τα οδηγεί να γερνάνε, αλλά μετά η γήρανσή τους εξαφανίζεται και λαμβάνει χώρα η ανανέωσή τους». https://physicsgg.me/2023/05/05/ευρωπαίοι-φυσικοί-αποκάλυψαν-τη-μν/

Οι αστροναύτες μας ξεκίνησαν την αποστολή τους! Ο Sergei Prokopiev και ο Dmitry Petelin άνοιξαν την καταπακτή εξόδου της μονάδας Poisk στις 23:01. Θα περάσουν 6 ώρες και 22 λεπτά έξω από το σταθμό. Ο σκοπός της εξόδου είναι να μετακινήσετε το airlock με τον χειριστή ERA από τη μονάδα Rassvet και να το εγκαταστήσετε στη μονάδα εργαστηρίου πολλαπλών χρήσεων Nauka. Καθήκοντα: ▪ προετοιμάστε το θάλαμο ασφάλισης στη μονάδα Rassvet για μεταφορά ▪ παρακολουθήστε τη μεταφορά του θαλάμου κλειδώματος από τον χειριστή ERA, ο οποίος θα ελέγχεται από τον Andrey Fedyaev από τον πίνακα ελέγχου μέσα από τη μονάδα Nauka ▪ Συνδέστε τα καλώδια επικοινωνίας μεταξύ του θαλάμου ασφάλισης και του Nauka Παρακολουθήστε τους αστροναύτες να εργάζονται. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567203 https://vk.com/roscosmos?z=video-30315369_456243580%2Fb42789d3abfe7c132e%2Fpl_wall_-30315369 Η καταπακτή διαφυγής έκλεισε! Ο Σεργκέι Προκόπιεφ και ο Ντμίτρι Πετελίν πέρασαν 7 ώρες και 11 λεπτά έξω από τον ISS. Κατά την έξοδο, οι κοσμοναύτες μας: ▪ προετοίμασε τον θάλαμο κλειδώματος για μεταφορά από τη μονάδα Rassvet στη Nauka. ▪ παρακολούθησε την κίνηση του θαλάμου ασφάλισης από τον χειριστή ERA και την πρόσδεσή του στη μονάδα Nauka. ▪ συνδεδεμένα καλώδια μεταξύ του θαλάμου ασφάλισης και του Nauka. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567204

Νέες εντυπωσιακές εικόνες του γαλαξία Κενταύρος Α που λάμπει στον ουρανό της Γης (βίντεο) Ο γαλαξίας Κένταυρος Α (πηγή φωτό X-ray: (IXPE): NASA/MSFC/IXPE/S. Ehlert et al.; (Chandra): NASA/CXC/SAO; Optical: ESO/WFI; Image processing: NASA/CXC/SAO/J.Schmidt) Επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια παρατήρησαν με μεγάλη λεπτομέρεια τον εντυπωσιακό γαλαξία.Ο γαλαξίας Centaurus A (Cen A) βρίσκεται σε απόσταση 12 εκατομμυρών ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Κενταύρου και αντιπροσωπεύει τον πέμπτο φωτεινότερο γαλαξία στον ουράνιο θόλο. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εκπληκτική εικόνα του Cen A προϊόν παρατηρήσεων από επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια.Στο κέντρο του γαλαξία βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που τροφοδοτείται από το αέριο και τη σκόνη που τον περικυκλώνουν, και μεγάλοι πίδακες σωματιδίων υψηλής ενέργειας και άλλου υλικού που εκτοξεύονται έξω. Ο πίδακας που φαίνεται στο επάνω αριστερό μέρος αυτής της εικόνας εκτείνεται για περίπου 13.000 έτη φωτός μακριά από τη μαύρη τρύπα. Επίσης ορατή είναι μια λωρίδα σκόνης, που τυλίγεται γύρω από τη μέση του γαλαξία, η οποία μπορεί να προήλθε από σύγκρουση με έναν μικρότερο γαλαξία πριν από εκατομμύρια χρόνια. Ο γαλαξίας Κένταυρος Α (πηγή φωτό X-ray: (IXPE): NASA/MSFC/IXPE/S. Ehlert et al.; (Chandra): NASA/CXC/SAO; Optical: ESO/WFI; Image processing: NASA/CXC/SAO/J.Schmidt) Τα χρώματα σε αυτήν την εικόνα έχουν επιλεγεί για να αντικατοπτρίζουν τις πηγές δεδομένων. Το μπλε δείχνει φως ακτίνων Χ που συλλαμβάνεται από το Παρατηρητήριο ακτίνων Χ Chandra της NASA, το πορτοκαλί αντιπροσωπεύει τις ακτίνες Χ που ανιχνεύονται από τον δορυφόρο Imaging Ray X Polarimetry Explorer (IXPE) της NASA και το οπτικό φως που βλέπουν τα τηλεσκόπια στο Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο στη Χιλή είναι χρωματισμένο λευκό και γκρι . Το Cen A έχει μελετηθεί εκτενώς από την εκτόξευση του Chandra το 1999. Με το IXPE, το οποίο ξεκίνησε το 2021, οι επιστήμονες μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τους μηχανισμούς του γαλαξία με νέους τρόπους. Το IXPE είναι εξειδικευμένο στην εξέταση μιας ιδιότητας του φωτός ακτίνων Χ που ονομάζεται πόλωση, η οποία σχετίζεται με την οργάνωση ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Αυτή η εξειδικευμένη μέτρηση βοηθά τους επιστήμονες να μελετήσουν πώς τα σωματίδια επιταχύνονται σε υψηλές ενέργειες και ταχύτητες -σχεδόν την ταχύτητα του φωτός- σε ακραία κοσμικά αντικείμενα όπως αυτό.Στο Cen A, ερευνητές που χρησιμοποιούν IXPE προσπαθούν να κατανοήσουν τι προκαλεί την εκπομπή ακτίνων Χ στους πίδακες. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες δεν έχουν ανιχνεύσει πόλωση ακτίνων Χ στο Cen A, γεγονός που δείχνει ότι σωματίδια πολύ βαρύτερα από τα ηλεκτρόνια, όπως τα πρωτόνια, δεν παράγουν τις ακτίνες Χ. Αναμένονται περισσότερες πληροφορίες καθώς οι επιστήμονες αναλύουν τα δεδομένα των νέων παρατηρήσεων σε αυτόν τον γαλαξία. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1466927/nees-entyposiakes-eikones-toy-galaxia-kentayros-a-poy-lampei-ston-oyrano-tis-gis-vinteo/

Το Βραβείο Φυσικής Feltrinelli 2023 στον Ιωάννη Ηλιόπουλο. O Γιάννης Ηλιόπουλος στην École Normale Supérieure,Παρίσι, 2009 Ο Ιωάννης Ηλιόπουλος βραβεύθηκε με το διεθνές βραβείο Φυσικής Feltrinelli 2023, για την θεωρητική πρόβλεψη της ύπαρξης ενός νέου τύπου κουάρκ. Το 1969, ο Ηλιόπουλος, σε συνεργασία με τους S. L. Glashow και L. Maiani, προέβλεψαν θεωρητικά την ύπαρξη ενός τετάρτου είδους κουάρκ, (σήμερα ξέρουμε πως τελικά υπάρχουν έξι), θέτοντας τις βάσεις για την διατύπωση του Καθιερωμένου Προτύπου των στοιχειωδών σωματιδίων.Προς το τέλος της δεκαετίας του 1960, οι διασπάσεις των λεγόμενων «παράξενων μεσονίων» παρέμεναν ακατανόητες. Οι Glashow-Ηλιόπουλος-Maiani (Gim) είχαν την έμπνευση να υποθέσουν την ύπαρξη ενός τέταρτου κουάρκ, και να εξηγήσουν τις μυστηριώδεις ιδιότητες αυτών των σωματιδίων. Επιπλέον, η εισαγωγή του νέου κουάρκ αποκατέστησε την πλήρη συμμετρία μεταξύ των συστατικών της ύλης, και γιαυτό το ονόμασαν «γοητευτικό» [διαβάστε σχετικά: Μια ιστορία για το γοητευτικό κουάρκ]. https://physicsgg.me/2010/12/29/μια-ιστορία-για-το-γοητευτικό-κουάρκ/ Το 1972 ο Ηλιόπουλος, σε συνεργασία με τους Claude Bouchiat και Philippe Meyer, έδειξε ότι η ύπαρξη του γοητευτικού κουάρκ ήταν απαραίτητη για την λογική συνέπεια της θεωρίας. Το Νοέμβριο του 1974, ένα νέο σωματίδιο, με μάζα που υπερέβαινε κατά τρεις φορές και πλέον την μάζα του πρωτονίου, ανακαλύφθηκε ταυτόχρονα στο Εθνικό Εργαστήριο του Μπρουκχέϊβεν και στο Κέντρο Γραμμικού Επιταχυντού του Στανφοντ. Το νέο σωματίδιο ονομάστηκε J στην ανατολική ακτή και Ψ στην δυτική. Το σημερινό του όνομα J/Ψ, φέρει εμφανή τα σημεία του συμβιβασμού. Οι ιδιότητες αυτού του σωματιδίου δείχνουν ότι αποτελείται από ένα γοητευτικό κουάρκ και ένα γοητευτικό αντικουάρκ. Ο Glashow και οι επικεφαλείς των δυο ομάδων που ανακάλυψαν το σωματίδιο J/Ψ τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ. Feynman και Ηλιόπουλος το 1980 στο Κολυμπάρι Το 1974 ο Ηλιόπουλος μελέτησε τις ιδιότητες ενός νέου είδους συμμετρίας, που φαίνεται να είναι ένας απαραίτητος σταθμός στο δρόμο για την ενοποιημένη θεωρία. Εκτός από απόλυτος πρωταγωνιστής της γέννησης του Καθιερωμένου Προτύπου, έχει συμβάλει σε πολλές πτυχές της κβαντικής θεωρίας πεδίου, σε εφαρμογές της μη αντιμεταθετικής γεωμετρίας και της κβαντικής βαρύτητας. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τα προβλήματα που συναντάμε στην πρoσπάθεια να συνδυάσουμε τις δύο μεγάλες ανακαλύψεις των αρχών του περασμένου αιώνα, την κβαντική θεωρία και την θεωρία της βαρύτητας. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, ο Ηλιόπουλος έχει λάβει πολλές διεθνείς διακρίσεις: 1978 Βραβείο Paul Langevin της Société Française de Physique. 1979 Μετάλλιο Matteucci της Accademia Nazionale dei XL. 1984 Μεγάλο Βραβείο Ricard της Société Française de Physique. 1986 Sakurai Prize της American Physical Society. 1999 Επίτιμος Διδάκτορας, Πανεπιστήμιο Κρήτης. 2002 Επίτιμος Διδάκτορας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. 2002 Επίτιμος Διδάκτορας, Πανεπιστήμιο Αθηνών. 2002 Αριστείο Μποδοσάκη. 2007 Μετάλλιο Dirac, του Abdus Salam International Centre for Theoretical Physics (Trieste). Έχει επίσης ανακηρυχθεί μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών (2002), και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1980), καθώς και Επίτιμος Διδάκτωρ του Université de la Méditerranée στο Aix-Marseille το 1996 και των Πανεπιστημίων Κρήτης και Ιωαννίνων το 2002. https://physicsgg.me/2023/05/04/το-βραβείο-φυσικής-feltrinelli-2023-στον-ιωάννη-ηλι/

Αστρονόμοι παρατήρησαν άστρο να καταπίνει έναν πλανήτη (για πρώτη φορά). Καλλιτεχνική άποψη ενός καταδικασμένου πλανήτη στην επιφάνεια του άστρου του. Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν τρία διαφορετικά τηλεσκόπια για να εντοπίσουν τις πρώτες άμεσες ενδείξεις ενός γερασμένου, διεσταλμένου άστρου που μοιάζει με τον Ήλιο, όπως αυτό της εικόνας, που καταπίνει τον πλανήτη του. Επιστήμονες από το ΜΙΤ, το Χάρβαρντ και άλλα ερευνητικά ιδρύματα περιγράφουν σε δημοσίευσή τους στο περιοδικό «Nature» πώς παρατήρησαν για πρώτη φορά ένα αστέρι να… καταπίνει έναν πλανήτη. Η Γη θα έχει παρόμοια μοίρα σε πέντε δισεκατομμύρια χρόνια όταν αναμένεται να καταστραφεί ο Ήλιος και να κάψει τους εσωτερικούς πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος.Καθώς ένα αστέρι εξαντλεί τον χρόνο ζωής του, διογκώνεται σε μέγεθος ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερο από το αρχικό καταβροχθίζοντας οποιαδήποτε ύλη – και πλανήτες – στο πέρασμά του. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ενδείξεις αστέρων λίγο πριν και λίγο μετά την κατανάλωση ολόκληρων πλανητών, αλλά ποτέ δεν είχαν εντοπίσει ένα αστέρι κατά τη διάρκεια της πράξης αυτής μέχρι σήμερα.Ο θάνατος του πλανήτη φαίνεται να έλαβε χώρα στο δικό μας γαλαξία, περίπου 12.000 έτη φωτός μακριά, κοντά στον αστερισμό του Αετού. Οι αστρονόμοι εντόπισαν ένα ξέσπασμα ενός άστρου, το οποίο έγινε περισσότερο από 100 φορές φωτεινότερο μέσα σε μόλις δέκα ημέρες, πριν σβήσει γρήγορα. Αυτή η λευκή καυτή λάμψη ακολουθήθηκε από ένα ψυχρότερο, μεγαλύτερης διάρκειας σήμα. Αυτός ο συνδυασμός, συμπέραναν οι επιστήμονες, θα μπορούσε να έχει παραχθεί μόνο από ένα γεγονός: ένα αστέρι που καταπίνει έναν κοντινό πλανήτη. Η φωτεινή, καυτή λάμψη ήταν πιθανότατα οι τελευταίες στιγμές ενός πλανήτη μεγέθους Δία που τραβήχτηκε μέσα στην ατμόσφαιρα ενός ετοιμοθάνατου άστρου. Καθώς ο πλανήτης έπεφτε στον πυρήνα του άστρου, τα εξωτερικά στρώματα του άστρου εκτοξεύτηκαν και εξελίχθηκαν σε κρύα σκόνη. Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: https://www.nature.com/articles/s41586-023-05842-x https://physicsgg.me/2023/05/03/αστρονόμοι-παρατήρησαν-άστρο-να-κατα/

Ανίχνευσαν τα απομεινάρια των πρώτων άστρων του σύμπαντος. Μακρινά σύννεφα αερίου περιέχουν τα λείψανα γιγάντιων άστρων που εμφανίστηκαν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός μακρινού νέφους αερίου που περιέχει διαφορετικά χημικά στοιχεία, που απεικονίζονται με αναπαραστάσεις σχημάτων διαφόρων ατόμων Χρησιμοποιώντας ένα από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια του κόσμου, διεθνής ομάδα ερευνητών υποστηρίζει ότι ανίχνευσε τη χημική υπογραφή των πρώτων άστρων που άναψαν στο Σύμπαν.Άνθρακας, οξυγόνο, μαγνήσιο και άλλα χημικά στοιχεία που απελευθερώθηκαν όταν τα πρώτα άστρα γέρασαν και εξερράγησαν σε σουπερνόβα ανακαλύφθηκα σε τρία μακρινά νέφη αερίου, αναφέρουν οι ερευνητές στο The Astrophysical Journal. https://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso2306/eso2306a.pdf «Για πρώτη φορά μπoρέσαμε να αναγνωρίζουμε χημικά ίχνη από τις εκρήξεις των πρώτων άστρων σε πολύ μακρινά σύννεφα αερίου» λέει ο Αντρέα Σακάρντι του Παρατηρητηρίου του Παρισιού, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.Τα πρώτα άστρα, τα οποία εμφανίστηκαν λίγες εκατοντάδες χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, πιστεύεται ότι ήταν πολύ διαφορετικά από τα άστρα που βλέπουμε σήμερα.Ήταν δεκάδες ή εκατοντάδες φορές μεγαλύτερα και περιείχαν μόνο υδρογόνο, ήλιο και λίθιο, τα μόνα χημικά στοιχεία που υπήρχαν στο Σύμπαν μέχρι τότε. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία σχηματίζονται από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης στους πυρήνες των άστρων και απελευθερώνονται στον διαστρικό χώρο όταν τα άστρα γερνούν, καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος και εκρήγνυνται. Τα τρία μακρινά νέφη που εξετάζει η μελέτη έχουν χημική υπογραφή που ταιριάζει με τις προβλέψεις για τη σύσταση των πρώτων άστρων, καθώς είναι φτωχά σε σίδηρο αλλά πλούσια σε άνθρακα και άλλα σχετικά ελαφρά στοιχεία, εξηγεί σε ανακοίνωσή του https://www.eso.org/public/news/eso2306/ το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Νότου, το οποίο διαχειρίζεται το «Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (VLT) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής.Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το VLT για να εξετάσουν νεφελώματα που βρίσκονται ανάμεσα στη Γη και μακρινά αντικείμενα γνωστά ως κβάζαρ –πηγές πολύ ισχυρής ακτινοβολίας που τροφοδοτούνται από μαύρες τρύπες στα κέντρα γαλαξιών. Καθώς το φως των κβάζαρ περνούσε μέσα από τα νέφη, τα χημικά στοιχεία που αναζητούσαν οι ερευνητές απορρόφησαν ορισμένα μήκη κύματος και άφησαν έτσι την υπογραφή τους στο φάσμα της ακτινοβολίας. Η εικόνα μας δείχνει πώς οι αστρονόμοι μπορούν να αναλύσουν τη χημική σύσταση μακρινών νεφών αερίου χρησιμοποιώντας το φως ενός αντικειμένου που βρίσκεται πίσω από το νέφος, όπως ένα κβάζαρ. Όταν το φως του κβάζαρ διέρχεται από το νέφος αερίων, τα χημικά στοιχεία του νέφους απορροφούν διαφορετικά χρώματα ή μήκη κύματος, αφήνοντας σκοτεινές γραμμές στο φάσμα του ορατού φωτός από το κβάζαρ. Κάθε στοιχείο αφήνει ένα διαφορετικό σύνολο γραμμών απορρόφησης. Εξετάζοντας το φάσμα, οι αστρονόμοι μπορούν να υπολογίσουν τη χημική σύνθεση του ενδιάμεσου νέφους αερίων Οι ίδιες φασματικές υπογραφές έχουν ανιχνευθεί και σε αρκετά άστρα μεγάλης ηλικίας στον δικό μας Γαλαξία, τα οποία πιστεύεται ότι είναι άστρα δεύτερης γενιάς και περιέχουν τα χημικά λείψανα των πρώτων άστρων.Περισσότερα δεδομένα για τη γενεαλογία των άστρων αναμένονται τα επόμενα χρόνια από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA, το οποίο έχει ήδη διακρίνει μερικούς από τους αρχαιότερους γαλαξίες και σύντομα θα επιχειρήσει να διακρίνει άμεσα τα πρώτα άστρα του Σύμπαντος. https://physicsgg.me/2023/05/03/ανίχνευσαν-τα-απομεινάρια-των-πρώτων/

Επιστήμονες κατέγραψαν δραστηριότητα που συνδέεται με τη συνείδηση σε ετοιμαθάνατο εγκέφαλο. Η έρευνα παρέχει πρώιμες ενδείξεις για μια αύξηση της δραστηριότητας που σχετίζεται με τη συνείδηση στον ετοιμοθάνατο εγκέφαλο. Σε δύο από τους ασθενείς εμφανίστηκαν κύματα γάμμα, τα οποία θεωρούνται ως η ταχύτερη εγκεφαλική δραστηριότητα και σχετίζεται με τη συνείδηση Μετά από μια μεταθανάτια εμπειρία ορισμένοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είδαν ένα έντονο λευκό φως στην άκρη ενός τούνελ, άλλοι ότι αισθάνθηκαν την παρουσία αγαπημένων τους προσώπων και άλλοι ότι αιωρούνταν πάνω από το σώμα τους.Τώρα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν ανακοίνωσαν ότι κατέγραψαν δραστηριότητα σε περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη συνείδηση. Η έρευνα του νευρολόγου Jimo Borjigin και της ομάδας του παρέχει πρώιμες ενδείξεις για μια αύξηση της δραστηριότητας που σχετίζεται με τη συνείδηση στον ετοιμοθάνατο εγκέφαλο.«Το πώς η ζωντανή εμπειρία μπορεί να προκύψει από έναν δυσλειτουργικό εγκέφαλο κατά τη διαδικασία του θανάτου είναι ένα νευροεπιστημονικό παράδοξο», δήλωσε ο Jimo Borjigin, του, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. «Είδαμε πιθανές νευρο-υπογραφές της συνείδησης».Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τους εγκεφάλους τεσσάρων ασθενών που ήταν σε κώμα και δεν αναμενόταν να επιζήσουν. Με την άδεια των οικογενειών τους, οι γιατροί αποσύνδεσαν τους ασθενείς από τα μηχανήματα υποστήριξης. Λίγο αργότερα, οι ασθενείς υπέστησαν καρδιακή ανακοπή και απεβίωσαν.Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν ανέλυσαν τα δεδομένα της εγκεφαλικής δραστηριότητας τις στιγμές από την αποσύνδεση της μηχανικής υποστήριξης μέχρι τον θάνατο των ασθενών. Μετά την αφαίρεση της μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής με αναπνευστήρα, δύο από τους ασθενείς παρουσίασαν αύξηση του καρδιακού ρυθμού μαζί με μια έξαρση της δραστηριότητας των κυμάτων γάμμα, που θεωρείται η ταχύτερη εγκεφαλική δραστηριότητα και σχετίζεται με τη συνείδηση.Η δραστηριότητα ανιχνεύθηκε στη λεγόμενη θερμή ζώνη των νευρικών συσχετισμών της συνείδησης, μια περιοχή που έχει συσχετιστεί με τα όνειρα, τις οπτικές ψευδαισθήσεις κατά τη διάρκεια επιληπτικης κρίσης και τις μεταβαλλόμενες καταστάσεις συνείδησης. Οι άλλοι δύο ασθενείς δεν εμφάνισαν την ίδια αύξηση του καρδιακού ρυθμού ή της εγκεφαλικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences». https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.2216268120 «Μπορεί να ενεργοποιεί την εσωτερική κρυφή συνείδηση, να φέρνει στην επιφάνεια αναμνήσεις του παρελθόντος, μπορεί να είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης του εγκεφάλου, δεν ξέρουμε», πρότεινε ο Borjigin.Σε προηγούμενες μελέτες τους ο Jimo Borjigin και οι συνεργάτες του έχουν καταγράψει παρόμοιες υπογραφές ενεργοποίησης γάμμα στους ετοιμοθάνατους εγκεφάλους τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων μετά από καρδιακή ανακοπή.Ωστόσο, λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος, οι ερευνητές τονίζουν, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι βίωσαν οι τέσσερις ασθενείς επειδή δεν επέζησαν. https://physicsgg.me/2023/05/03/επιστήμονες-κατέγραψαν-δραστηριότητ/

Σαρωτής εγκεφάλου μπορεί να ‘βλέπει’ τις σκέψεις μας. … με την βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης Νέο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης μετατρέπει τις σκέψεις σε κείμενο. Το επίτευγμα ανοίγει το δρόμο για να «μιλήσουν» άτομα με αδυναμία να επικοινωνήσουν με συμβατικό τρόπο. Aπεικόνιση της νέας διαδικασίας αποκωδικοποίησης γλώσσας. Ένας αποκωδικοποιητής δημιουργεί πολλαπλές ακολουθίες λέξεων (χάρτινες λωρίδες) και επιλέγει από κάθε υποψήφια ακολουθία λέξεων την πραγματική ακολουθία λέξεων (γαλάζια σφαιρίδια φωτός) συγκρίνοντας τις προβλέψεις των αποκρίσεων του εγκεφάλου του χρήστη με τις πραγματικές καταγεγραμμένες αποκρίσεις. Πηγή: Jerry Tang/Alexander Huth Ένα νέο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται σημασιολογικός αποκωδικοποιητής μπορεί να μεταφράσει την εγκεφαλική δραστηριότητα ενός ατόμου – ενώ ακούει μια ιστορία ή φαντάζεται σιωπηλά να λέει μια ιστορία – σε μια συνεχή ροή κειμένου. Το σύστημα που αναπτύχθηκε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τέξας μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους που έχουν νοητική συνείδηση αλλά δεν μπορούν να μιλήσουν σωματικά, όπως εκείνους που εξασθενούν από εγκεφαλικά, να επικοινωνούν ξανά με κατανοητό τρόπο.Με δημοσίευση https://www.nature.com/articles/s41593-023-01304-9 τους στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience» οι ερευνητές περιγράφουν την τεχνολογία που ανέπτυξαν η οποία βασίζεται εν μέρει στη τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης των προγραμμάτων γενετικής τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT της Open AI (που υποστηρίζεται από την Microsoft) και του Bard της Google.Σε αντίθεση με άλλα συστήματα αποκωδικοποίησης γλώσσας που βρίσκονται υπό ανάπτυξη για χρήση σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα επικοινωνίας, αυτό το σύστημα δεν απαιτεί από τους χρήστες να έχουν χειρουργικά εμφυτεύματα, καθιστώντας τη διαδικασία μη επεμβατική. Οι συμμετέχοντες επίσης δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούν μόνο λέξεις από μια καθορισμένη λίστα. Η εγκεφαλική δραστηριότητα μετριέται χρησιμοποιώντας έναν σαρωτή fMRI (λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού) μετά από εκτενή εκπαίδευση του αποκωδικοποιητή, στον οποίο το άτομο ακούει ώρες podcast στο σαρωτή. Αργότερα, υπό τον όρο ότι ο συμμετέχων είναι ανοιχτός στην αποκωδικοποίηση των σκέψεών του, η ακρόαση μιας νέας ιστορίας ή αφήγηση μιας ιστορίας προϊόν της φαντασίας τους επιτρέπει στο μηχάνημα να δημιουργήσει το αντίστοιχο κείμενο μόνο από την εγκεφαλική δραστηριότητα.«Για μια μη επεμβατική μέθοδο, αυτό είναι ένα πραγματικό άλμα προς τα εμπρός σε σύγκριση με αυτό που έχει γίνει πριν, που είναι συνήθως μεμονωμένες λέξεις ή σύντομες προτάσεις. Βάζουμε το μοντέλο να αποκωδικοποιεί τη συνεχή γλώσσα για εκτεταμένες χρονικές περιόδους με περίπλοκες ιδέες» αναφέρει ο Άλεξ Χουθ, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://physicsgg.me/2023/05/03/σαρωτής-εγκεφάλου-μπορεί-να-βλέπει-τ/

Ο Sergei Prokopiev και ο Dmitry Petelin θα υπερβούν και πάλι τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να εξοπλίσουν τη μονάδα Nauka. Θα πρέπει να προετοιμάσουν το airlock για μεταφορά από τον χειριστή ERA από τη μονάδα Rassvet και να το εγκαταστήσουν στο Nauka. Άνοιγμα της καταπακτής εξόδου - 3 Μαΐου στις 23:05 ώρα Μόσχας Η προγραμματισμένη διάρκεια της εργασίας είναι 6 ώρες 22 λεπτά. Λάβετε μέρος στην εκπομπή στις 23:00 ώρα Μόσχας. Διαβάστε περισσότερα για τις εργασίες στο κιτ τύπου: https://www.roscosmos.ru/39201/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567194

Πώς ήταν το πρώτο σας Σαββατοκύριακο διακοπών στην τροχιά της Γης; Οι κοσμοναύτες σχεδόν δεν ξεκουράστηκαν - ετοιμάζονταν για τον διαστημικό περίπατο που είχε προγραμματιστεί τη νύχτα της 3ης προς 4η Μαΐου: έλεγξαν τις διαστημικές στολές Orlan-MKS για στεγανότητα, συστήματα σύνδεσης με την πλακέτα, παρουσία επικοινωνίας και ροή ιατρικών παραμέτρων μέσω οι διαστημικές στολές, αντικατέστησαν την φιάλη οξυγόνου στην ενότητα «Αναζήτηση», τοποθέτησαν λαμπτήρες, τροφοδοτικά και τηλεοπτικές κάμερες στα κράνη του «Ορλάν». Επίσης το Σαββατοκύριακο, οι κινητήρες του φορτηγού Progress MS-22 διόρθωσαν την τροχιά του ISS. Σχετικά με τα πειράματα και άλλα θέματα - διαβάστε στον ιστότοπο: https://www.roscosmos.ru/39199/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567190

SpaceX: Μήνυση περιβαλλοντικών οργανώσεων μετά την καταστροφή που άφησε πίσω του το Starship. To χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή των Αμερικανών στη Σελήνη ίσως απειλείται μετά τη μήνυση που κατέθεσαν περιβαλλοντικές οργανώσεις για την αδειοδότηση του διαστημικού κέντρου της SpaceX στο Τέξας.Η προσφυγή υποβλήθηκε λίγες ημέρες μετά την πρώτη δοκιμαστική πτήση του σκάφους Starship, το οποίο προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στην εξέδρα εκτόξευσης και εκτόξευσε συντρίμμια σε καταφύγιο άγριας ζωής.Οι οργανώσεις κατέθεσαν μήνυση κατά της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αεροπορίας (FAA ζητώντας να ακυρωθεί η πενταετής άδεια που παραχωρήθηκε στο διαστημικό κέντρο και να διενεργηθεί πλήρης μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μια διαδικασία που συχνά διαρκεί χρόνια.Σύμφωνα με τη μήνυση, η απόφαση της FAA να μην ζητήσει την πλήρη μελέτη που προβλέπεται για μεγάλα έργα παραβιάζει την περιβαλλοντική νομοθεσία και απειλεί το καταφύγιο άγριας ζωής στο Μπόκα Τσίκα του Μεξικού, το οποίο φιλοξενεί σπάνια αιλουροειδή, πτηνά και θαλάσσιες χελώνες. Τοποθετημένο στην κορυφή του πυραύλου Super Heavy, το Starship έχει ύψος 120 μέτρα (SpaceX) Στις 20 Απριλίου, το διαστημικό κέντρο Starbase υπέστη σοβαρές ζημιές από τη δοκιμή του ισχυρότερου πυραύλου στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνηση.Το Starship τελικά εξερράγη σε ύψος 30 χιλιομέτρων λόγω τεχνικών προβλημάτων, όμως η SpaceX δήλωσε ικανοποιημένη από τη δοκιμή, καθώς συγκέντρωσε πολύτιμα δεδομένα για την επόμενη προσπάθεια σε περίπου δύο μήνες.Με την πυροδότησή του ο πύραυλος εκτόξευσε μεγάλα κομάτια μπετόν σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων, άνοιξε κρατήρα κάτω από την εξέδρα εκτόξευση και εκτίναξε ένα σύννεφο κονιορτοποιημένου τσιμέντου που κάλυψε μια κωμόπολη σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων, ανέφερε σε έκθεσή της η Υπηρεσία Ιχθύων και Άγριας Ζωής, η οποία υπάγεται στο υπουργείο Εσωτερικών. To σύννεφο σκόνης από τη δοκιμή κάλυψε κωμόπολη σε απόσταση 10 χιλιομέτρων (Reuters) Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της SpaceX Έλον Μασκ έδειξε να αναγνωρίζει τις παράπλευρες απώλειες από την δοκιμή και δήλωσε η SpaceX αναπτύσσει «μια γιγάντια ατσάλινη πλάκα που ψύχεται με νερό» και τοποθετείται κάτω από την πλατφόρμα εξέδρας για να την προστατεύσει από την ισχύ των 33 πυραυλοκινητήρων του Starship.Η SpaceX είχε αντιταχθεί σθεναρά στο ενδεχόμενο διενέργειας πλήρους περιβαλλοντικής μελέτης για την εγκατάσταση του Μπόκα Τσίκα, καθώς μια τέτοια εξέλιξη θα απειλούσε το φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα της εταιρείας.Θα απειλούσε επίσης το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος Artemis για την επιστροφή της NASA τη Σελήνη, δεδομένου ότι οι αστροναύτες της θα χρησιμοποιούν το Starship ως σεληνάκατο.Η πρώτη αποστολή πληρώματος στη Σελήνη με την αποστολή Artemis II δεν αναμένεται πάντως πριν από το 2025 το νωρίτερο. https://www.in.gr/2023/05/02/b-science/space/spacex-minysi-perivallontikon-organoseon-meta-tin-katastrofi-pou-afise-piso-tou-starship/

Το James Webb ανακάλυψε υδρατμούς αλλά δεν ξέρει αν ανήκουν σε πλανήτη ή στο μητρικό του άστρο (βίντεο) Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη GJ 486 b και του άστρου του (πηγή φωτό NASA, ESA, CSA, Joseph Olmsted (STScI)) To πανίσχυρο διαστημικό τηλεσκόπιο έκανε μια ακόμη εντυπωσιακή αλλά προς το παρόν ολίγον μυστηριώδη ανακάλυψη.Μια ακόμη ανακάλυψη έρχεται να προστεθεί στη ήδη μακριά λίστα ανακαλύψεων που έχει πραγματοποιήσει μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Όμως για πρώτη φορά το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο που κατασκεύασε η ανθρωπότητα δεν μπόρεσε να είναι απολύτως ξεκάθαρο στο που βρίσκεται η ανακάλυψη που πραγματοποίηθηκε.Το 2021 ανακοινώθηκε η ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη σε απόσταση 26 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Παρθένου. Ο πλανήτης που έλαβε την κωδική ονομασία GJ 486 b είναι ένας βραχώδης πλανήτης τρεις μεγαλύτερος σε μέγεθος και μάζα από τη Γη. Όμως ο εξωπλανήτης βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο ολοκληρώνοντας μια πλήρη περιστροφή σε μόλις 36 ώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες που υπάρχουν σε αυτόν είναι εξαιρετικά ακραίες και αφιλόξενες για την παρουσία της ζωής όπως τουλάχιστον εμείς την γνωρίζουμε.Όπως αναφέρει σε ανακοίνωση https://www.nasa.gov/feature/goddard/2023/webb-finds-water-vapor-but-from-a-rocky-planet-or-its-star της η NASA το James Webb εντόπισε την παρουσία υδρατμών (άρα την ύπαρξη νερού) στο σύστημα αυτό χωρίς όμως να έχει ακόμη ξεκαθαριστεί η προέλευση τους αν δηλαδή οι υδρατμοί προέρχονται από την ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη ή είναι προϊόν παραγωγής του άστρου. «Βλέπουμε ένα σήμα και είναι σχεδόν βέβαιο ότι συνδέεται με την ύπαρξη νερού. Αλλά δεν μπορούμε να πούμε ακόμα αν αυτό το νερό είναι μέρος της ατμόσφαιρας του πλανήτη, που σημαίνει ότι ο πλανήτης έχει ατμόσφαιρα ή αν βλέπουμε απλώς μια υπογραφή νερού που προέρχεται από το άστρο», αναφέρει η Σάρα Μοράν από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα στο Tucson, μέλος της ερευνητικής ομάδας που μελετά τα δεδομένα που κατέγραψε το James Webb.«Οι υδρατμοί σε μια ατμόσφαιρα ενός καυτού βραχώδους πλανήτη θα αντιπροσώπευαν μια σημαντική ανακάλυψη για την επιστήμη των εξωπλανητών. Αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να βεβαιωθούμε ότι το άστρο δεν είναι ο ένοχος», πρόσθεσε ο Κέβιν Στίβενσον από το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς στο Λόρελ του Μέριλαντ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.Επόμενες παρατηρήσεις του James Webb σε αυτό το σύστημα μπορεί να ρίξουν περισσότερο φως στο τι συμβαίνει σε αυτό. Μια νέα μελέτη του συστήματος με τα όργανα Mid-Infrared Instrument (MIRI) και Near-Infrared Imager and Slitless Spectrograph (NIRISS) του τηλεσκοπίου για την παρατήρηση της πλευρά του πλανήτη που βλέπει το άστρο κατά την τροχιακή του κίνηση (στη διάρκεια της μέρας δηλαδή) θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις.Εάν ο πλανήτης δεν έχει ατμόσφαιρα, ή διαθέτει μόνο μια λεπτή ατμόσφαιρα, τότε το πιο ζεστό μέρος της ημέρας αναμένεται να είναι ακριβώς κάτω από το αστέρι. Ωστόσο, εάν το πιο καυτό σημείο μετατοπιστεί, αυτό θα υποδηλώνει μια ατμόσφαιρα στην οποία μπορεί να κυκλοφορήσει η θερμότητα και να δημιουργηθούν υδρατμοί. Με τις νέες παρατηρήσεις θα μπορέσει να γίνει μια διαφοροποίηση μεταξύ της πλανητικής ατμόσφαιρας και της πιθανότητας το νερό να δημιουργείται σε περιοχές του άστρου που έχουν χαμηλή θερμοκρασία. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1466466/to-james-webb-anakalypse-ydratmoys-alla-den-xerei-an-anikoyn-se-planiti-i-sto-mitriko-toy-astro-vinteo/

Ωκεανοί-«θερμοσίφωνες» της κλιματικής αλλαγής; Τα σενάρια για ένα επικείμενο κολασμένο καλοκαίρι επί της γης, με πρωτοφανείς καύσωνες ένεκα της κλιματικής αλλαγής έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο.Όμως λίγη προσοχή δόθηκε με μια νέα σημαντική μελέτη διεθνούς ομάδας επιστημόνων για την εξέλιξη της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τις αφανείς ακόμη επιπτώσεις της στους ωκεανούς.Σε αυτούς αποθηκεύεται περίπου το 89% της θερμότητας που συσσωρεύει συνολικά η Γη σχεδόν εδώ και μισό αιώνα (1971-2020), τονίζουν.Το υπόλοιπο, εξηγούν, πηγαίνει «περίπου το 6% στην ξηρά, το 1% στην ατμόσφαιρα και ένα 4% στην τήξη της κρυόσφαιρας». Ήτοι στην επιφάνεια της Γης όπου το νερό βρίσκεται σε στερεά μορφή, όπως το χιόνι και ο πάγος.Όμως στην τελευταία 15ετία αυτής της περιόδου, τουτέστιν μεταξύ 2006 και 2020, η συσσώρευση της θερμότητας έφτασε σχεδόν στα επίπεδα που ήταν αθροιστικά από το 1960 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000.Πρόκειται για μια μεγάλη, ιδιαιτέρως ανησυχητική επιτάχυνση.Όχι τυχαία, «τα τελευταία 10 χρόνια ήταν η θερμότερη δεκαετία για τους ωκεανούς τουλάχιστον από το 1800», επισημαίνει η NASA.«Το 2022 ήταν το θερμότερο έτος στους ωκεανούς και καταγράφηκε η υψηλότερη παγκόσμια στάθμη της θάλασσας», προσθέτει.Φέτος, οι κακοί οιωνοί άρχισαν από νωρίς.Στοιχεία του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστήμιο του Μέιν έδειξαν ότι τα μέσα Μαρτίου η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας παγκοσμίως -ανάμεσα στα γεωγραφικά πλάτη 60 μοίρες βόρεια και 60 μοίρες νότια- ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ.Μέσα στο τελευταίο δίμηνο η μέση θερμοκρασία αυξήθηκε σχεδόν κατά δύο δέκατα του ενός βαθμού Κελσίου, σύμφωνα με την έγκριτη πλατφόρμα Climate Reanalyzer του πανεπιστημίου.Στα δε ανοιχτά των ανατολικών ακτών της Βόρειας Αμερικής, η θερμοκρασία μετρήθηκε τοπικά έως και 13,8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου μεταξύ 1981-2011. Πηγή: University of Maine Ωκεανοί «βραστήρες»; Σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, η μέση επιφανειακή θερμοκρασία των θαλασσών υπολογίζεται ότι έχει αυξηθεί κατά περίπου 0,9 βαθμούς Κελσίου.Αυτό μπορεί να είναι πράγματι πολύ λιγότερο από τους -κατά πολλούς ειδικούς ξεπερασμένους- στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για συγκράτηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας της γης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.Όμως στις επιφάνειες των θαλασσών -που αντιστοιχούν στο 71% της έκτασης του πλανήτη- η αύξηση αυτή ήταν εκθετική τα τελευταία χρόνια.Από τους 0,9 βαθμούς Κελσίου, οι 0,6 καταγράφηκαν μέσα στην τελευταία 40ετία.Επίσης «απαιτείται πολύ περισσότερη ενέργεια για τη θέρμανση του νερού απ’ ότι της γης», εξηγεί το BBC. Επίσης «οι ωκεανοί απορροφούν θερμότητα πολύ πιο κάτω από την επιφάνειά τους».Εφοσον η αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνειά τους συνεχιστεί, οι ειδικοί προειδοποιούν για ένα όλο και πιο εφιαλτικό μέλλον.Οι επιπτώσεις θα γίνουν ορατές με την απώλεια της βιοποικιλότητας και των αφανισμό ολόκληρων θαλάσσιων ειδών, σε όλα τα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας.Λόγω της θερμικής διαστολής θα αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας, πιθανόν επιταχύνοντας με καταστροφικούς ρυθμούς την τήξη των παγετώνων και θέτοντας σε άμεση απειλή κι άλλα οικοσυστήματα.Οι παράκτιες πλημμύρες θα γίνουν εν τω μεταξύ πιο έντονες. Δεν θα είναι όμως οι μόνες.Η αυξανόμενη θερμότητα στην επιφάνεια της θάλασσας σημαίνει περισσότερα ακραία φαινόμενα, όπως οι κυκλώνες.Εγκαινιάζοντας δε ακόμη έναν φαύλο κύκλο, η άνοδος της θερμοκρασίας στους ωκεανούς συνεπάγεται λιγότερη δυνατότητα απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.Σήμερα, ως έχουν τα πράγματα, απορροφούν περίπου το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.Όπως ωστόσο επεσήμανε σε πρόσφατο σχετικό άρθρο η επιστημονική επιθεώρηση Nature, «αν και η θαλάσσια “καταβόθρα άνθρακα” είναι μεγαλύτερη από το αναμενόμενο, εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής για να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη».Πολλώ μάλλον όταν συν τω χρόνω καταστρέφεται… Η κλιματική…. «κότα και το αβγό» Μια σειρά από άρθρα στον διεθνή Τύπο υπογραμμίζουν ότι τα νέα ευρήματα έχουν προκαλέσει βαθιά ανησυχία, εάν όχι συναγερμό στην επιστημονική κοινότητα.Ο φόβος είναι ότι αυτή η τάση ταχείας αύξησης της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των θαλασσών πιθανόν σηματοδοτεί μια ξαφνική επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής.Δεν είναι ωστόσο σίγουροι.Για την ακρίβεια δεν μπορούν να αποδώσουν καν με ακρίβεια τα αίτια του φαινομένου.Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στους ωκεανούς εντάσσεται στο πλαίσιο του τακτικού κύκλου του φαινομένου Ελ Νίνιο.Μάλιστα μετεωρολόγοι προειδοποιούν ότι φέτος θα δούμε ακραίες εξάρσεις του φαινομένου.Άλλοι επιστήμονες εκφράζουν προβληματισμό για το κατά πόσο είναι αυτός ο λόγος στον οποίο θα πρέπει να αποδοθεί η μέση θερμοκρασία ρεκόρ στην επιφάνεια της θάλασσας.«Πρόκειται για ένα ασυνήθιστο μοτίβο», επισημαίνει στο πρακτορείο AP ο Γκέιμπριελ Βέκι, καθηγής Γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον.Ανάλογος είναι ο προβληματισμός που εξέφρασε στον Guardian και ο Μπεν Γουέμπερ, λέκτορας Κλιματολογίας και μέλος της ερευνητικής ομάδας του Κέντρου Ωκεάνιων και Ατμοσφαιρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ανατολικής Αγγλίας.Χαρακτήρισε «ανωμαλία» το να παραμένουν οι θερμοκρασίες τόσο πάνω από τον μέσο όρο, για ένα τόσο μεγάλο διάστημα, αυτή την εποχή του χρόνου.«Είναι πολύ ασυνήθιστο», υπογράμμισε. «Κινείται προς μια πρωτοφανή κατεύθυνση και μπορεί να μας οδηγήσει σε αχαρτογράφητα νερά».

ESA Juice: Τεχνικό πρόβλημα απειλεί την ευρωπαϊκή αποστολή στον Δία. Δύο εβδομάδες μετά την εκτόξευσή του, το ευρωπαϊκό σκάφος Juice που ταξιδεύει προς το σύστημα του Δία αντιμετωπίζει σημαντικό τεχνικό πρόβλημα, καθώς η κεραία ενός βασικού οργάνου κόλλησε και απέτυχε να ξεδιπλωθεί.Πρόκειται για την κεραία του ραντάρ που θα εξετάσει τι κρύβεται κάτω από τους πάγους που καλύπτουν τρία από τα μεγάλα φεγγάρια του Δία -την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ.Κάτω από την παγωμένη επιφάνειά τους, τα τρία σώματα εκτιμάται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς, οι οποίοι θεωρούνται οι επικρατέστερες τοποθεσίες για την ανακάλυψη μικροβιακής ζωής εκτός της Γης.Η κεραία, η οποία στην τελική μορφή της θα έχει μήκος 16 μέτρα, έχει ξετυλιχθεί μέχρι στιγμής μόνο κατά το ένα τρίτο, ανακοίνωσε η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA. Μεγάλες ρωγμές διατρέχουν τους πάγους στην επιφάνεια της Ευρώπης, ένδειξη γεωλογικής δραστηριότητας (NASA) Οι μηχανικοί της αποστολής στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας υποψιάζονται ότι το πρόβλημα οφείλεται σε έναν πίρο που κόλλησε στη θέση του.Σχεδιάζουν τώρα να πυροδοτήσουν τον κινητήρα του σκάφους για να απελευθερώσουν τον πύρο και, αν η προσπάθεια δεν πετύχει, θα δώσουν εντολή στο Juice να περιστραφεί, έτσι ώστε να εκτεθεί στον ήλιο η κεραία με την ελπίδα να ξεκολλήσει.Σε κάθε περίπτωση, η ESA διαβεβαιώνει ότι οι υπεύθυνοι της αποστολής θα βρουν τη λύση τους επόμενους μήνες, όσο διαρκεί η φάση ενεργοποίησης και δοκιμής των βασικών οργάνων της αποστολής.Η αποστολή, της οποίας βασικός εργολάβος ήταν η Airbus, θα φτάσει στον Δία το 2031, αφού πρώτα πραγματοποιήσει μια σειρά από κοντινά περάσματα από τη Γη, τη Σελήνη και την Αφροδίτη για να αυξήσει ταχύτητα.Πρόκειται για μια από τις πλέον φιλόδοξες διαστημικές αποστολές που έχει αναλάβει μέχρι σήμερα η Ευρώπη, ένα εγχείρημα κόστους 1,8 δισ. ευρώ. https://www.in.gr/2023/05/02/b-science/space/esa-juice-texniko-provlima-apeilei-tin-eyropaiki-apostoli-ston-dia/

Η αστρονομία στην καθημερινή ζωη. Ο μέσος πολίτης θεωρεί την αστρονομία ως μια «δύσκολη» επιστή­μη, η οποία γίνεται κατανοητή μόνον από τους ειδικούς. Η αλήθεια είναι ότι οι «αστρονομικά» μεγάλες αποστάσεις, η δημιουργία του κόσμου από το τίποτα κατά τη Μεγάλη ‘Εκρηξη, οι λευκοί νάνοι που μικραίνουν όσο μεγαλώνει η μάζα τους και οι μαύρες τρύπες που παγιδεύουν το φως αποτελούν έννοιες απόμακρες και αποκομμέ­νες από την καθημερινή ζωή. Όμως υπάρχουν και πλευρές της αστρονομίας που όχι μόνο γίνονται κατανοητές από τον κάθε πολίτη αλλά και αποτελούν τμήμα της καθημερινής εμπειρίας του. Τέτοιες είναι ο χειμώνας και το καλοκαίρι, η μέτρηση του χρόνου, οι κινήσεις της Σελήνης και των πλανητών, οι εκλείψεις Ήλιου και Σελήνης, οι παλίρροιες, τα ζώδια και η παραεπιστήμη της αστρολογίας. Επίσης η σύνδεση της αστρονομίας με την εμφάνιση της ζωής στη Γη, η ανακάλυψη εξωπλανητών, δηλαδή πλανητών που περιφέρονται γύρω από μακρινά αστέρια, η αστρονομική πλευρά της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και πάνω απ’ όλα η ύπαρξη λογικών όντων σε άλλους πλανήτες. Όλα αυτά τα θέματα καλύπτονται στο νέο βιβλίο του Χάρη Βάρβογλη (*), με τίτλο «Η Αστρονομία στην καθημερινή ζωή» , από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κύπρου, που περιλαμβάνει επτά ενότητες: 1. ΧΡΟΝΟΣ, 2. ΕΚΛΕΙΨΕΙΣ κ’ ΠΑΛΙΡΡΟΙΕΣ, 3. ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ κ’ ΖΩΔΙΑ, 4. ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ κ’ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ, 5. Η ΖΩΗ ΣΤΗ ΓΗ, 6. ΕΞΩΠΛΑΝΗΤΕΣ, 7. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Στη συνέχεια ακολουθούν μερικά αποσπάσματα του βιβλίου από το 4ο κεφάλαιο – Αστρονομία και Αστρολογία: «Είναι γεγονός πως η αστρολογία έχει εξελιχθεί σε έναν παράγοντα που επηρεάζει αποφασιστικά τη ζωή των ανθρώπων σήμερα. Αδιάψευστοι μάρτυρες είναι τα ωροσκόπια, που δημοσιεύονται σε καθημερινή βάση στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, καθώς και η παρουσία των αστρολόγων σε πρωινές εκπομπές της τηλεόρασης, όπου καλούνται να εκφέρουν τη γνώμη τους περί «παντός επιστητού». Έχει άραγε όλη αυτή παραφιλολογία κάποια σχέση με την πραγματικότητα; Η επιστημονική απάντηση, που βασίζεται στην κοινή λογική αλλά και σε στατιστικές μελέτες, είναι απλή και σύντομη: και βέβαια δεν έχει. Δυστυχώς όμως φαίνεται ότι μεγάλη μερίδα των συμπολιτών μας αγνοεί την κοινή λογική και τη στατιστική. Ακόμη και οι πιο δύσπιστοι έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν θετικά την αστρολογία με το επιχείρημα ότι «αφού ασχολούνται τόσοι μαζί της, και μάλιστα πετυχημένα, δεν μπορεί, θα έχει και κάποια δόση αλήθειας». Πολύ λίγοι, δυστυχώς, αντιλαμβάνονται ότι αυτή η «μόδα» αρχίζει να γίνεται επικίνδυνη. Είναι φανερό ότι ευνοεί τον σκοταδισμό και ωθεί τους ανθρώπους στη μοιρολατρία, αφού θεωρεί ότι οι πράξεις τους δεν οφείλονται στην ελεύθερη βούληση, αλλά στο «πεπρωμένο». Υπάρχει όμως και ένα άλλο πρόβλημα που δεν είναι εξαρχής αντιληπτό: στην αστρολογία πιστεύουν και πολλοί άνθρωποι που επηρεάζουν την κοινή γνώμη και το μέλλον του τόπου (π.χ., πολιτικοί ή καλλιτέχνες). Η πίστη τους αυτή είναι δυνατόν όχι μόνο να τους οδηγήσει σε λανθασμένες αποφάσεις, αλλά και να φέρει στα κέντρα λήψης αποφάσεων ανθρώπους έξω από τη διοικητική ιεραρχία ενός κράτους (…)(…) Υπάρχει άραγε επιστημονική βάση στην αστρολογία; Η απάντηση είναι σίγουρα αρνητική, αφού καμία από τις γνωστές δυνάμεις της φυσικής δεν μπορεί να εξηγήσει οποιαδήποτε επίδραση των πλανητών στην καθημερινή ζωή. Για παράδειγμα, ένα κοντινό σώμα, όπως π.χ. ο γυναικολόγος κατά τη γέννα, εξασκεί στο νεογέννητο μωρό έξι φορές μεγαλύτερη βαρυτική δύναμη από ό,τι ο Άρης! Πολλοί αστρολόγοι προβάλλουν το επιχείρημα πως τα ουράνια σώματα επηρεάζουν τον άνθρωπο κατά τη γέννησή του όχι με τη βαρυτική αλλά την παλιρροιογόνο δύναμή τους. Μάλιστα προβάλλουν το επιχείρημα πως η παλιρροιογόνος δύναμη της Σελήνης προκαλεί παλίρροιες όχι μόνο στο νερό, αλλά και στον στερεό φλοιό της Γης και, κυρίως στην ατμόσφαιρά της. Αν μάλιστα υπολογίσουμε την παλιρροιογόνο δύναμη που εξασκεί ένας πλανήτης, για παράδειγμα ο Άρης, σε ένα νεογέννητο βρέφος, θα δούμε ότι είναι ένα τρισεκατομμύριο φορές μικρότερη από την παλιρροιογόνο δύναμη του γυναικολόγου! Φυσικά υπάρχει και το «πρακτικό» επιχείρημα: αν η αστρολογίία ήταν επιστήμη, τότε κάθε μέρα τα ωροσκόπια όλων των αστρολόγων θα συμφωνούσαν μεταξύ τους, αφού υπολογίζονται με τα ίδια δεδομένα.Πέρα από τη διαπίστωση ότι δεν υπάρχει επιστημονική βάση στην άποψη πως η θέση των ουρανίων σωμάτων επηρεάζει το μέλλον ενός ανθρώπου, υπάρχει και το γεγονός ότι η αστρολογία δυσκολεύεται να απαντήσει ικανοποιητικά σε πολλά άλλα ερωτήματα. Ένα από αυτά είναι το αστρονομικό φαινόμενο της μετάπτωσης των ζωδίων, σύμφωνα με το οποίο η θέση των 12 ζωδίων αλλάζει στον ουρανό αργά αλλά σταθερά. Για παράδειγμα, τη σημερινή εποχή κατά το χρονικό διάστημα 21 Μαρτίου ως 20 Απριλίου ο Ήλιος βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων και όχι στον αστερισμό του Κριού, όπως αναφέρεται στα ωροσκόπια. Πώς συμφωνεί αυτό με το γεγονός ότι οι αστρολόγοι έχουν συνδέσει τον χαρακτήρα κάθε ατόμου με τα χαρακτηριστικά του ζωδίου που αντιστοιχεί στην ημερομηνία γέννησής του; (…)Ενα άλλο πρόβλημα ανακύπτει από το γεγονός ότι οι αστρολόγοι συντάσσουν τα ωροσκόπια με βάση τη θέση των πλανητών στον ουρανό, χωρίς να ενδιαφέρονται ούτε για το πραγματικό μέγεθός τους ούτε για την πραγματική τους απόσταση από τη Γη. Για παράδειγμα, η σύνοδος της Αφροδίτης με τον Ήλιο θεωρείται ότι έχει την ίδια αστρολογική σημασία είτε ο πλανήτης βρίσκεται στην εμπρός πλευρά του Ηλίου, ανάμεσα σε αυτόν και στη Γη, είτε στην πίσω, παρ’ όλο που στη δεύτερη περίπτωση είναι σε πενταπλάσια απόσταση από τη Γη. Αυτό βέβαια οφείλεται στο ότι η αστρολογία αναπτύχθηκε όταν οι άνθρωποι πίστευαν πως οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από τη Γη και όχι γύρω από τον Ήλιο. Τότε όμως γιατί δεν παίζουν αστρολογικό ρόλο και άλλα αντικείμενα του ηλιακού μας συστήματος, όπως οι δορυφόροι των άλλων πλανητών ή οι αστεροειδείς ή ακόμη και οι πλανήτες άλλων πλανητικών συστημάτων, από αυτούς που ανακαλύπτονται κατά δεκάδες τα τελευταία χρόνια; Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πιο απομακρυσμένος από τους «πλανήτες» των αστρολόγων, ο Πλούτωνας, είναι στην πραγματικότητα ένας μεγάλος αστεροειδής, γι αυτό και σήμερα δεν κατατάσσεται στην ίδια κατηγορία με τους υπόλοιπους οκτώ πλανήτες , αλλά στη νέα κατηγορία των πλανητών – νάνων.Τέλος, οι πλανήτες Ουρανός και Ποσειδώνας, καθώς και ο πλανήτης-νάνος Πλούτωνας ανακαλύφθηκαν τα τελευταία 200 χρόνια, δηλαδή σίγουρα μετά την καθιέρωση των «νόμων» της αστρολογίας. Έχουν οι πλανήτες αυτοί αστρολογική σημασία; Αν ναι, τότε τα ωροσκόπια πριν από την ανακάλυψή τους ήταν λανθασμένα. Αν όχι, τότε σε τι διαφέρουν από τους υπόλοιπους που έχουν; Επιπλέον είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς πώς «ανακαλύφθηκε» η αστρολογική επιρροή τους. Το επιχείρημα ότι αυτή προέρχεται από την εμπειρία δεν μπορεί να σταθεί, αφού περιφέρονται τόσο αργά γύρω από τον Ήλιο ώστε το 1846 που ανακαλύφθηκε ο Ποσειδώνας έχει μόλις συμπληρώσει μία διέλευση από όλα τα ζώδια (έχει περίοδο περιφοράς, περί τον Ήλιο 165 έτη), ενώ ο Πλούτωνας που ανακαλύφθηκε το 1930, έχει διέλθει μέχρι το 2022 (εποχή που ολοκληρώθηκε αυτό το βιβλίο) μόνο από πέντε ζώδια (έχει περίοδο περιφοράς 248 έτη). Το επιχείρημα πως οι αστρολογικές ιδιότητες αυτών των πλανητών προκύπτουν από το όνομά τους είναι αστήρικτο, αφού τα ονόματα δόθηκαν από τους επιστήμονες αστρονόμους λίγο-πολύ αυθαίρετα. Οι στατιστικές έρευνες Όλα όμως τα παραπάνω επιχειρήματα δεν είναι εύκολο να αντιπαραταχθούν στη διαδεδομένη αντίληψη ότι «η αστρολογία δουλεύει». Πόσοι από εμάς δεν διαβάσαμε το ωροσκόπιό μας, έστω και «για πλάκα», σε μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό, για να διαπιστώσουμε ότι πολλές από τις προβλέψεις βγήκαν τελικά αληθινές; Μήπως τελικά η αστρολογία είναι πραγματική επιστήμη, όπως η φυσική και η χημεία; Ευτυχώς τέτοιου είδους ερωτήματα μπορούν να ελεγχθούν με τον ίδιο τρόπο που ελέγχεται η αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου ή η κατανάλωση καυσίμων ενός αυτοκινήτου, δηλαδή με στατιστικές μελέτες, και τέτοιες έχουν γίνει πολλές. Η βασική ιδέα είναι πολύ απλή: επιλέγεται ένα δείγμα ανθρώπων και επιχειρείται, με κάποιον αντικειμενικό τρόπο, να εκτιμηθεί η επιτυχία των ωροσκοπίων που συντάσσουν διάφοροι αστρολόγοι για αυτούς. Η καλύτερη ίσως στατιστική μελέτη αυτού του είδους οργανώθηκε πριν από 18 χρόνια στις ΗΠΑ από τον Σον Κάρλσον, καθηγητή Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, και την επίσημη ένωση αμερικανών αστρολόγων και δημοσιεύθηκε στο εγκυρότατο περιοδικό «Φύση» («Nature»). https://www.nature.com/articles/318419a0 Η μελέτη αυτή σχεδιάστηκε κατά τα πρότυπα των ερευνών που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων. Σε 30 αναγνωρισμένους αστρολόγους, μέλη της οργάνωσης, δόθηκαν όλα τα στοιχεία που αυτοί θεωρούσαν απαραίτητα για να υπολογίσουν ο καθένας το ωροσκόπιο τεσσάρων διαφορετικών ατόμων. Στη συνέχεια τα ωροσκόπια που είχε συντάξει ο καθένας μοιράστηκαν στους υπόλοιπους αστρολόγους τυχαία, έτσι ώστε ο καθένας από αυτούς είχε στα χέρια του συνολικά τέσσερα ωροσκόπια υπολογισμένα από τους υπόλοιπους συναδέλφους του. Μαζί με καθένα από αυτά τα τέσσερα ωροσκόπια δόθηκαν σε κάθε αστρολόγο και τα ψυχολογικά προφίλ τριών ατόμων, του τύπου που είχε συμφωνηθεί εξαρχής μεταξύ του Κάρλσον και των αστρολόγων, εκ των οποίων το ένα ανήκε στο πρόσωπο του ωροσκοπίου και τα άλλα δύο ήταν τυχαία. Οι αστρολόγοι έπρεπε να βρουν ποιο ψυχολογικό προφίλ ταίριαζε στο κάθε ωροσκόπιο που τους είχε δοθεί. Αν οι αστρολόγοι απαντούσαν τυχαία, θα έπρεπε να έχουν ποσοστό επιτυχίας 33,33%, αφού η πιθανότητα να επιλέξουν στην τύχη το σωστό ωροσκόπιο ήταν μία στις τρεις. Εξαρχής οι αστρολόγοι είχαν προβλέψει ότι το ποσοστό επιτυχίας τους θα ήταν μεγαλύτερο από 50%. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν 34%, ποσοστό που όχι μόνο ήταν κατώτερο από το συμφωνημένο «όριο» του 50%, αλλά και στατιστικά δεν ήταν σημαντικά διαφορετικό από το 33,33%. Με άλλα λόγια, ένα φάρμακο που θα έδινε αυτά τα ποσοστά ίασης δεν θα έπαιρνε ποτέ άδεια κυκλοφορίας. Αντίστοιχα, ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα έπρεπε να σημάνει και το τέλος της αστρολογίας στη συνείδηση του κόσμου. Είναι φανερό ότι η στρολογία έχει τόση σχέση με την επιστήμη, όση έχουν και οι υπόλοιποι σύγχρονοι μάντεις, όπως οι χαρτορίχτρες, οι καφετζούδες και τα κάθε λογής μέντιουμ. Όμως οι άνθρωποι πάντα θα έχουν την ανάγκη της ελπίδας και της ψυχολογικής στήριξης στις δύσκολες στιγμές τους και οι αστρολόγοι πάντα θα τις προσφέρουν, πάντα βέβαια με το αζημίωτο. (*) Ο Χάρης Βάρβογλης γεννήθηκε το 1949 στη Θεσσαλονίκη και αποφοίτησε το 1967 από το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), από όπου πήρε πτυχίο το 1972 και το Διδακτορικό το 1980. Το 1983 διορίσθηκε ως Λέκτορας στο Τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ. και σήμερα είναι Καθηγητής στο ίδιο Τμήμα. Έχει εργασθεί ως ερευνητικός συνεργάτης στο Πρόγραμμα Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Maryland στις ΗΠΑ και ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris XI στη Γαλλία. Έχει διατελέσει Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας (1998-2002), καθώς και Γενικός Γραμματέας (2007-2009) και Πρόεδρος (2009-2010) του ΚΔΕΜΤ Νόησις. Αρθογραφεί τακτικά στο ένθετο «BHMAScience» της εφημερίδας «Το Βήμα» της Κυριακής. https://physicsgg.me/2023/05/02/η-αστρονομία-στην-καθημερινή-ζωή/ Κοινοποιήστε:

Το πρωί της Κυριακής ξεκίνησε με τη διόρθωση του ύψους της τροχιάς του ISS Για τι? Για να διαμορφωθούν βαλλιστικές συνθήκες πριν προσδεθούν το διαστημόπλοιο Progress MS-23. Το νέο φορτηγό θα φτάσει στο σταθμό τον Μάιο! Στις 30 Απριλίου, στις 03:31 ώρα Μόσχας, οι κινητήρες Progress MS-22 άναψαν, δούλεψαν για 716,8 δευτερόλεπτα και έδωσαν ώθηση 1,12 m/s. Μετά τον διορθωτικό ελιγμό, το μέσο ύψος της τροχιάς του ISS αυξήθηκε κατά 1,95 km και ανήλθε σε 417,12 km πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη μας. https://vk.com/roscosmos?from=top&w=wall-30315369_567183

Συσσωματώματα νουκλεονίων σε πυρηνικές αντιδράσεις. Οι συγκρούσεις υψηλής ενέργειας έχουν ως αποτέλεσμα το σχηματισμό συσσωματωμάτων νουκλεονίων (νετρονίων και πρωτονίων) μέσα στους ατομικούς πυρήνες και την εκπομπή υψηλής ενέργειας σωματιδίων Οι διάφοροι τύποι πυρηνικών αντιδράσεων αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό εργαλείο για τη μελέτη του φαινομένου σχηματισμού συμπλεγμάτων νουκλεονίων. Και αντιστρόφως, η παραγωγή συσσωματωμάτων νουκλεονίων είναι απαραίτητη για την ερμηνεία των μηχανισμών αντίδρασης, ειδικά όταν αλληλεπιδρούν ελαφρύτερα συστήματα (Atot <50) Όταν δύο πυρήνες ηλίου-4 (4He) συγκρούονται μεταξύ τους, σχηματίζουν έναν πυρήνα βηρυλλίου-8 (8Be). Kι αν ένας τρίτος πυρήνας 4He χτυπήσει αυτόν τον πυρήνα μπορεί να οδηγήσει σε μια διεγερμένη κατάσταση του άνθρακα-12 (12C), με τα σωματίδια 4He να διατάσσονται σε ένα τακτοποιημένο σύμπλεγμα. Η ομαδοποίηση νετρονίων και πρωτονίων κατά τη διάρκεια συγκρούσεων υψηλής ενέργειας είναι γνωστό ότι καθορίζει τη σταθερότητα των προϊόντων της σύγκρουσης. Αλλά το πώς η ομαδοποίηση επηρεάζει την δυναμική και τα αποτελέσματα των πυρηνικών αντιδράσεων υψηλής ενέργειας παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Τώρα ο Catalin Frosin του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας και οι συνεργάτες του παρουσιάζουν πειραματικά δεδομένα που περιγράφουν λεπτομερώς το πώς σχηματίζονται τα προϊόντα αντίδρασης κατά τη διάρκεια αυτού του είδους σύγκρουσης. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν μοντέλα που δείχνουν ότι η αύξηση της ενέργειας σύγκρουσης μπορεί να προκαλέσει την διαδικασία ομαδοποίησης και να οδηγήσει σε εκπομπή ελαφρύτερων, και πιο ενεργητικών σωματιδίων. FAZIA= 4π A and Z Identification Array Τα πειράματα προϋποθέτουν βομβαρδισμό στόχων 12C με παλμικές δέσμες θείου-32 και νέον-20 (32S+12C και 20Ne+12C). Ο Frosin και οι συνεργάτες του ταυτοποίησαν τα θραύσματα που προέκυψαν χρησιμοποιώντας τον FAZIA, έναν ανιχνευτή που σχεδιάστηκε να ανιχνεύει φορτισμένα σωματίδια στην περιοχή της ενέργειας Fermi (20-100 MeV/νουκλεόνιο), Παράλληλα, η ομάδα πραγματοποίησε προσομοιώσεις, είτε θεωρώντας ότι πραγματοποιούνται ομαδοποιήσεις συμπλεγμάτων νουκλεονίων, είτε όχι, για να συγκρίνει τις προβλέψεις των αλληλεπιδράσεων των νουκλεονίων και τις διασπάσεις ασταθών προϊόντων με τα πειραματικά δεδομένα. Τα μοντέλα που περιλάμβαναν τον σχηματισμό συμπλεγμάτων νουκλεονίων προέβλεπαν την παραγωγή σωματιδίων που είναι πιο ενεργητικά – σε συμφωνία με τα πειραματικά δεδομένα. Οι ερευνητές απέδωσαν αυτό το φαινόμενο στη διατήρηση της ενέργειας και της ορμής στις συγκρούσεις νουκλεονίου-νουκλεονίου και νουκλεονίου-συμπλέγματος νουκλεονίων κατά την πρώιμη, δυναμική φάση της αλληλεπίδρασης.Τα ευρήματα αποδεικνύουν την ικανότητα του ανιχνευτή FAZIA να εξάγει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες των πυρηνικών θραυσμάτων. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι παρόμοια πειράματα που πραγματοποιήθηκαν σε άλλα εργαστήρια εξέτασαν μόνο pyrhnik;ew αντιδράσεις άνθρακα+άνθρακα (12C+12C). Η επέκτασή τους σε βαρύτερα αντιδρώντα δίνει ένα ευρύτερο σύνολο πειραματικών δεδομένων για την ερμηνεία των μηχανισμών θρυματισμού. https://physicsgg.me/2023/05/02/συσσωματώματα-νουκλεονίων-σε-πυρηνι/

Ελληνικής έμπνευσης δορυφόρος στοχεύει να μελετήσει το άγνωστο μεσοδιάστημα μεταξύ Γης και Διαστήματος.l Φωτογραφία του δορυφόρου Δαίδαλος/Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Την κρίσιμη, αλλά πολύ λίγο εξερευνημένη περιοχή ανάμεσα στην ατμόσφαιρα της Γης και το Διάστημα φιλοδοξεί να μελετήσει μια διαστημική αποστολή, την οποία αναπτύσσει ερευνητική ομάδα 20 ιδρυμάτων από όλο τον κόσμο, με επικεφαλής το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.Πρόκειται για την αποστολή «Daedalus» (Δαίδαλος), που έχει ως στόχο να πραγματοποιήσει επιτόπιες μετρήσεις της πυκνότητας και της θερμοκρασίας του πλάσματος, του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου, των ουδέτερων ανέμων, της ολίσθησης ιόντων, καθώς και της σύστασης, της πυκνότητας και της θερμοκρασίας των ουδέτερων και των φορτισμένων στοιχείων στην περιοχή της Κατώτερης Θερμόσφαιρας και Ιονόσφαιρας (LTI).Η περιοχή αυτή, σε υψόμετρο από 100 έως 200 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης, είναι η βασική μεταβατική περιοχή από την ατμόσφαιρα της Γης στο Διάστημα, όπου συνυπάρχουν τα ουδέτερα στοιχεία της ατμόσφαιρας και τα φορτισμένα στοιχεία του διαστημικού πλάσματος. Εδώ,γίνεται η σύνδεση της μαγνητόσφαιρας της Γης με την ανώτερη ατμόσφαιρα και την ιονόσφαιρα δημιουργώντας ένα γιγαντιαίο ηλεκτρικό κύκλωμα: τεράστια ηλεκτρικά ρεύματα ρέουν κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών της Γης και «κλείνουν» ένα ηλεκτρικό κύκλωμα σε ψηλά γεωγραφικά πλάτη διαμέσου της ιονόσφαιρας, ενώ η ουδέτερη ατμόσφαιρα δρα ως «ηλεκτρική αντίσταση» αυτού του κυκλώματος, με αποτέλεσμα την ωμική θέρμανση της περιοχής (γνωστή και ως θέρμανση Joule). Ταυτόχρονα, τα φορτισμένα σωματίδια που κινούνται κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών προσπίπτουν και συγκρούονται με τα σωματίδια της ανώτερης ατμόσφαιρας, δημιουργώντας το γνωστό μας Βόρειο Σέλας. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Θεόδωρος Σαρρής, μπορεί να γίνονται πολλές μετρήσεις στην ατμόσφαιρα της Γης από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ατμοσφαιρικά μπαλόνια και άλλα όργανα και στο Διάστημα από δορυφόρους, «ωστόσο σε αυτό το μεσοδιάστημα έχουν γίνει μόνο κάποιες μεμονωμένες μετρήσεις από το έδαφος με μεθόδους τηλεπισκόπησης ή με ατμοσφαιρικές ρουκέτες». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, «να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των μοντέλων που προσομοιώνουν τη συγκεκριμένη περιοχή» και να περιορίζονται οι τρέχουσες δυνατότητες πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών στο Διάστημα, προσθέτει ο ίδιος.Για την επίλυση όλων των ερωτημάτων που υπάρχουν για το κρίσιμο αυτό μεσοδιάστημα υπάρχει ανάγκη για μετρήσεις σε διαφορετικά ύψη και πολλαπλά σημεία της περιοχής LTI. Στην αποστολή «Δαίδαλος» προτείνεται ένας πολύ πρωτοποριακός τρόπος για να μετρηθεί αυτή η περιοχή, με το δορυφόρο που θα αναπτυχθεί να λειτουργεί σαν ένα ιπτάμενο εργαστήριο», όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Σαρρής. Ο δορυφόρος θα κατεβαίνει σταδιακά στην περιοχή με τη χρήση προωθητήρων και ταυτόχρονα θα απελευθερώνονται νανοδορυφόροι, που θα φέρουν ελάχιστα όργανα και θα λαμβάνουν επιτόπου επιπλέον μετρήσεις. Μάλιστα, υποσυστήματα και συνιστώσες του δορυφόρου θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και εντός της Ελλάδας.Η αποστολή προτάθηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), στο πλαίσιο πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για το πρόγραμμα παρατήρησης της Γης «10th Earth Explorer». Επιλέχθηκε το 2018 ως ένα από τα τρία κορυφαία προγράμματα για τα οποία έγινε μελέτη εφικτότητας και στη συνέχεια προκρίθηκε ως ένα από τα δύο επικρατέστερα για υλοποίηση, ωστόσο στο τελευταίο στάδιο κρίθηκε ότι έχει πολλά ρίσκα λόγω της περιοχής, την οποία θέλει να ερευνήσει. Το ενδιαφέρον, όμως, ήταν τόσο μεγάλο, που την πρόταση ανέλαβε να διερευνήσει κοινή επιστημονική επιτροπή της NASA και της ESA. Σημειώνεται ότι τα πορίσματα και το στάδιο διερεύνησης της παραπάνω επιστημονικής επιτροπής παρουσίασε ο Θεόδωρος Σαρρής στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωφυσικής, της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής συνάντησης για τις επιστήμες του περιβάλλοντος της Γης και του γύρω διαστημικού χώρου, που διεξήχθη στη Βιέννη 24-28 Απριλίου 2023. https://physicsgg.me/2023/04/30/ελληνικής-έμπνευσης-δορυφόρος-στοχε/

Δείτε τον Ερμή να μετατρέπεται σε κομήτη (βίντεο) Δεν είναι κομήτης αλλά ο Ερμής (πηγή φωτό Dr. Sebastian Voltmer) Το σπάνιο εντυπωσιακό φαινόμενο καταγράφηκε από τηλεσκόπια και αστροφωτογράφους.Το 2001 έκανε την εμφάνιση του στον ουράνιο θόλο ένα αντικείμενο που έμοιαζε είτε με μεγάλο διάττοντα αστέρα (μετέωρο) είτε με κομήτη. Όπως διαπιστώθηκε ήταν ο Ερμής με τους αστρονόμους να εντυπωσιάζονται από τη μια πλευρά και να απορούν από την άλλη τόσο για το φαινόμενο που έβλεπαν μπροστά τους όσο και για το γιατί αυτό το φαινόμενο δεν είχε εντοπισθεί μέχρι εκείνη την στιγμή.Το εντυπωσιακό φαινόμενο έκανε και πάλι την εμφάνιση του στον ουρανό πριν από λίγες μέρες και δόθηκαν τώρα στη δημοσιότητα ορισμένες εικόνες από αυτό. Ο Ερμής είναι ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και ο κοντινότερος στον Ήλιο. Οι επιστήμονες μελετώντας το φαινόμενο που εντοπίστηκε το 2001 διαπίστωσαν ότι αυτή η ουρά είναι προϊόν της αλληλεπίδρασης του Ερμή με τον Ήλιο. Η ουρά αποτελείται κυρίως από ιόντα νατρίου, τα οποία διασκορπίζονται από την επιφάνεια του πλανήτη από τον ηλιακό άνεμο αλλά και τις πτώσεις στην επιφάνεια του Ερμή μικρομετεωριτών. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι η ουρά αυτή μεγαλώνει και συρρικνώνεται με βάση την εγγύτητα του πλανήτη με τον Ήλιο. Στο απόγειό της, η ουρά εκτείνεται σε περίπου σε 24 εκατομμύρια χιλιόμετρα μήκος, σύμφωνα με το Spaceweather.com που είναι περίπου 62 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση μεταξύ Γης και Σελήνης. Η ουρά «τεντώνεται» τόσο πολύ και αποκτά αυτή τη τεράστια απόσταση επειδή ο Ερμής έχει μια πολύ αδύναμη ατμόσφαιρα και εγγύτητα του στον Ήλιο που επιτρέπει στον ηλιακό άνεμο να μεταφέρει ύλη από τον πλανήτη σε μεγάλες αποστάσεις. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1466294/deite-ton-ermi-na-metatrepetai-se-komiti-vinteo/

Ποια είναι η «τρομακτική Μπάρμπι» που λάμπει σε ολόκληρο το Σύμπαν; Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαύρης τρύπας που φωτοβολεί στο Διάστημα (πηγή φωτό Perdue University) Πρόκειται για μια μαύρη τρύπα που παράγει πρωτοφανούς επιπέδου φωτεινότητα.Είναι γνωστό ότι οι μαύρες τρύπες και ειδικά οι μεγαλύτερες σε μέγεθος καταβροχθίζουν κυριολεκτικά άστρα και άλλες κοσμικές δομές και την ύλη που στη διαδικασία της… πέψης δεν έχουν χωνέψει την εκτοξεύουν με τρομερή δύναμη και ταχύτητα στο Διάστημα. Η διαδικασία αυτή παράγει εντυπωσιακά φαινόμενα που αποκαλύπτουν την ύπαρξη και την δράση των μαύρων τρυπών επιτρέποντας στους επιστήμονες να μαθαίνουν διάφορα στοιχεία για αυτές. Με δημοσίευση https://arxiv.org/abs/2302.10932 της στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv ερευνητική ομάδα παρουσιάζει την ανακάλυψη του πιο λαμπρού γεύματος μιας μαύρης τρύπας που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Η πηγή του φαινομένου είναι μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα σε απόσταση 7,7 δισ. ετών φωτός από τη Γη με τους ερευνητές να αναφέρουν ότι η λάμψη που παράγεται από την εκτόξευση του υλικού από το εσωτερικό της μαύρης τρύπας στο Διάστημα είναι παρόμοια με αυτή ενός τρισεκατομμυρίου άστρων σαν τον Ήλιο!Οι ερευνητές ονόμασαν τη μαύρη τρύπα «Scary Barbie» δηλαδή Τρομακτική Μπάρμπι δίνοντας της το όνομα της γνωστής γυναικείας κούκλας. «Είναι παράλογο. Μπορούμε να πάρουμε μια συμβατική έκρηξη σουπερνόβα να πολλαπλασιάσουμε την λάμψη της χίλιες φορές και το αποτέλεσμα να απέχει και πάλι κατά πολύ από την φωτεινότητα του συγκεκριμένου αντικειμένου. Και οι εκρήξεις σουπερνόβα είναι από τα πιο φωτεινά αντικείμενα στον ουρανό» αναφέρει ο Ντάνι Μιλισάβλιεβιτς, ς καθηγητής φυσικής και αστρονομίας στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Περντιού, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Όπως είναι ευνόητο η μελέτη του φαινομένου αποκαλύπτει νέα στοιχεία για τη φύση και τους μηχανισμούς των μαύρων τρυπών. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1466074/poia-einai-i-tromaktiki-mparmpi-poy-lampei-se-olokliro-to-sympan/

Η τεχνητή νοημοσύνη στη μάχη για την πρόληψη απέναντι στις δασικές πυρκαγιές. Στην μάχη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών μπαίνει η τεχνητή νοημοσύνη μέσω καινοτόμων προγραμμάτων που έχουν αναπτυχθεί, συντονιστής των οποίων είναι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.Πρόκειται για δύο καινοτόμα προγράμματα το «Deep Cube» και το «SeasFire» που ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2021 και τον Μάρτιο του 2022 αντίστοιχα και μέσω της αξιοποίησης τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, επιδιώκουν να εκτιμήσουν τον κίνδυνο δασικής πυρκαγιάς με διαφορετικούς τρόπους.Όπως τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο εντεταλμένος ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, νεοεκλεγείς στο ΕΜΠ, Γιάννης Παπουτσής, «η στόχευση του Deep Cube είναι να αξιοποιήσει πολύ μεγάλο πλούτο δορυφορικών δεδομένων που είναι διαθέσιμα αυτή την στιγμή, ελεύθερα και δωρεάν σε συνδυασμό με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης για να μπορέσουμε να εξάγουμε νέες πληροφορίες μέσα από τα δορυφορικά δεδομένα», και προσθέτει ότι στο Deep Cube υπάρχουν διάφορες τεχνολογίες κι εφαρμογές, μία εκ των οποίων είναι η εκτίμηση κινδύνου δασικής πυρκαγιάς για την επόμενη ημέρα. «Είναι μία εφαρμογή που έχουμε αναπτύξει σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα», αναφέρει με αφορμή και την έναρξη σήμερα της αντιπυρικής περιόδου.Το συγκεκριμένο πρόγραμμα πέρσι λειτούργησε πιλοτικά για την Ελλάδα ωστόσο φέτος η εφαρμογή του έχει επεκταθεί για όλη την Μεσόγειο. «Ως χώρα και ως φορέας (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) έχουμε καινοτομήσει, είμαστε από τους πρώτους. Θα το αναπτύξουμε και για άλλες χώρες , στα πλαίσια άλλων προγραμμάτων που μας έχουν ζητηθεί, στην Ισπανία για παράδειγμα και θα το κάνουμε και για την ευρύτερη Μεσόγειο», τονίζει.«Μέσω του καινοτόμου προγράμματος προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα της πρόληψης του κινδύνου, που είναι σύνθετο και πολυδιάστατο καθώς είναι μια σειρά από περιβαλλοντικές και άλλες παράμετροι που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αυξάνοντας ή μειώνοντας τον κίνδυνο κάθε φορά. Αυτό επειδή είναι δύσκολο κανείς να το μοντελοποιήσει προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για να μάθουμε όλες αυτές τις σύνθετες και μη γραμμικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ όλων αυτών των παραμέτρων. Αυτό μπορεί να συμβεί αξιοποιώντας ιστορικά δεδομένα. Αφήνουμε ένα μοντέλο να παίρνει σαν είσοδο αυτές τις παραμέτρους και με βάση το ιστορικό των καμένων εκτάσεων να μάθει αυτές τις σύνθετες αλληλοσυσχετίσεις. Και στη συνέχεια αφού το εκπαιδεύσουμε αυτό το μοντέλο το βάζουμε στην παραγωγή. Σε καθημερινή βάση μαζεύουμε όλες αυτές τις παραμέτρους και κάνουμε μία εκτίμηση για την επόμενη μέρα», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παπουτσής και προσθέτει την σημαντική συμβολή του Πυροσβεστικού Σώματος σε αυτό το εγχείρημα.Με γνώμονα το «Deep Cube» η ερευνητική ομάδα του Orion Lab του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ προχώρησε μετά από ένα χρόνο, τον Μάρτιο του 2022 στην ανάπτυξη ενός δεύτερου πρωτοποριακού προγράμματος του “ SeasFire’’ που χρηματοδοτήθηκε από Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Το “ SeasFire’’ μελετάει την εκτίμηση κινδύνου για δασική πυρκαγιά αλλά σε άλλη χωροχρονική κλίμακα, σε 2, 3, 4, 5 μήνες από σήμερα. «Μετά το DeepCube πήραμε το θάρρος να το προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα και να εξετάσουμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη για να προβλέψουμε τη συχνότητα και την ένταση των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Μία βασική παραδοχή που κάνουμε είναι το φαινόμενο της πεταλούδας δηλαδή κάτι το οποίο συνέβη κάποια στιγμή παλαιότερα, σε κάποιο άλλο μέρος του πλανήτη, μπορεί να επηρεάσει τι θα γίνει εδώ και τώρα και αυτό γιατί είναι ένα μεγάλο διασυνδεδεμένο σύστημα με φυσικές διεργασίες που επηρεάζουν η μία την άλλη, σε διάφορες χωροχρονικές αποστάσεις. Πρόκειται για τηλεσυνδέσεις. Αυτό προσπαθούμε να μοντελοποιήσουμε στο SeasFire κι επικεντρωνόμαστε στην Ευρώπη, αλλά για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε τον εποχιακό κίνδυνο για τις πυρκαγιές στην Ευρώπη πρέπει να πάρουμε πληροφορία από το τι γίνεται στον Ατλαντικό Ωκεανό, τι γίνεται στην Αφρική, τι γίνεται σε άλλες περιοχές του πλανήτη παλαιότερα για να μπορέσουμε να προβλέψουμε τι θα γίνει το φετινό καλοκαίρι. Αυτή είναι η καινοτομία του», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παπουτσής. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη από τις φυσικές καταστροφές Σύμφωνα με τον κ. Παπουτσή η επιστημονική κοινότητα προχωράει με γοργούς ρυθμούς στην κατεύθυνση να χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη για την πρόληψη από αυτά τα φαινόμενα. «Το ζήτημα είναι πώς όλα αυτά τα τεχνολογικά εργαλεία που αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη και τα δορυφορικά δεδομένα, θα αποκτήσουν την εμπιστοσύνη των επιχειρησιακών. Επομένως, πρέπει να χτιστεί η εμπιστοσύνη και η κατανόηση σε αυτά τα εργαλεία, για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν και επιχειρησιακά», σημειώνει ο κ. Παπουτσής.Τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως η τεχνητή νοημοσύνη αξιοποιείται όλο και περισσότερο από την επιστημονική κοινότητα σε συνδυασμό με τα κλιματολογικά και δορυφορικά δεδομένα. «Υπάρχει πολύ μεγάλη κινητικότητα και δείχνει ότι μπορεί να προσφέρει πολλά η τεχνητή νοημοσύνη. Στα επόμενα χρόνια θα έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα και ως προς την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλη τη φάση του κύκλου διαχείρισης των πυρκαγιών. Τέτοιες εφαρμογές θα βγαίνουν συνέχεια και ήδη βγαίνουν από την επιστημονική κοινότητα, το ζήτημα είναι πώς αυτές θα ενταχθούν σε έναν επιχειρησιακό σχεδιασμό ή σε μία αντιμετώπιση με βάση τα πρωτόκολλα που έχει η Πολιτική Προστασία, η Πυροσβεστική, ο ΟΑΣΠ ή οι άλλοι φορείς που είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση φυσικών καταστροφών. Αυτό είναι άλλο θέμα και αφορά την εθνική πολιτική και μία φάση συστηματικής αξιολόγησης αλλά και συνανάπτυξης κάποιων υπηρεσιών», επισημαίνει ο κ. Παπουτσής. https://physicsgg.me/2023/05/01/η-τεχνητή-νοημοσύνη-στη-μάχη-για-την-πρ/

Ας μιλήσουμε για τη μέρα σας στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό! Χθες, οι κοσμοναύτες μας έδεσαν τον χειριστή ERA στον προσαρμογέα στο airlock στη μονάδα Rassvet σε δοκιμαστική λειτουργία. Στη συνέχεια, αποδέσμευσαν και το επέστρεψαν στο βασικό σημείο πτήσης στη Nauka. Επίσης, στις 27 Απριλίου, διεξήχθη μια δοκιμή του τρόπου ελέγχου τηλεχειριστή (χειροκίνητα) στο ρωσικό τμήμα με ένα φορτηγό Progress MS-22 που ήταν αγκυροβολημένο. Λεπτομέρειες, όπως πάντα, στην ιστοσελίδα μας: https://www.roscosmos.ru/39194/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567180

Προετοιμασία διαστημοπλοίων Soyuz MS-24 και Progress MS-23 Στο τεχνικό συγκρότημα του κοσμοδρομίου Baikonur, το πρόγραμμα για επίγεια εκπαίδευση του οχήματος μεταφοράς φορτίου Progress MS-23 (TGC) και του επανδρωμένου οχήματος μεταφοράς Soyuz MS-24 (TPK) για πτήσεις προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) το 2023 συνεχίζεται. Σήμερα, στο κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμής του χώρου 254, πραγματοποιήθηκε προγραμματισμένη λειτουργία ελέγχου φωτισμού ηλιακών μπαταριών του εποχούμενου συστήματος τροφοδοσίας της TGC Progress MS-23. Κατά τη δοκιμή της λειτουργίας των ηλιακών συλλεκτών στο έδαφος, οι ειδικοί της RSC Energia πραγματοποίησαν την τυπική ανάπτυξη τμημάτων φωτοκυττάρων και τα ακτινοβόλησαν με ισχυρούς λαμπτήρες για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας της μετατροπής της φωτεινής ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια. Η εκτόξευση του πυραύλου φορέα Soyuz-2.1a από το Progress MS-23 TGC στο πλαίσιο του προγράμματος της 84ης αποστολής ανεφοδιασμού του ISS έχει προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2023. Τη Δευτέρα, το πρώτο στάδιο των δοκιμών εδάφους του Soyuz MS-24 TPK ολοκληρώθηκε στο τεχνικό συγκρότημα. Κατά τη διάρκεια των τελικών εργασιών, οι ειδικοί της RSC Energia ολοκλήρωσαν έναν κύκλο δοκιμαστικών ενεργοποιήσεων του εξοπλισμού των συστημάτων επί του σκάφους και στη συνέχεια το πλοίο πέρασε τη διαδικασία του σετ ελέγχου ετοιμότητας εκτόξευσης και μια σειρά σύνθετων δοκιμών σε διάφορους τρόπους πτήσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εργασιών του πρώτου σταδίου του Soyuz MS-24 TPK, ήταν ναφθαλίνη στο χώρο εργασίας στο κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμής μέχρι την έναρξη της άμεσης προετοιμασίας για την εκτόξευση. Η εκτόξευση του Soyuz MS-24 με το πλήρωμα της 70ης μακροπρόθεσμης αποστολής στον ISS έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο του 2023. https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_2970

SpaceX: Έρευνα των αμερικανικών αρχών μετά τη βροχή τσιμέντου από την εκτόξευση του Starship Έλεγχο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εκτόξευσης του Starship πραγματοποίησαν οι αμερικανικές αρχές, μετά την εκρηκτική πυροδότηση που εκτόξευσε κομμάτια μπετόν σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων από την εγκατάσταση της SpaceX στο Τέξας.Η βάση Starbase στην ακτή του Μπόκα Τσίκα, η οποία βρίσκεται δίπλα σε καταφύγιο άγριας ζωής, υπέστη σοβαρές ζημιές από τη δοκιμή του ισχυρότερου πυραύλου στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης, o οποίος τελικά εξερράγη σε ύψος 30 χιλιομέτρων λόγω τεχνικών προβλημάτων.Ο πύραυλος άνοιξε κρατήρα κάτω από την εξέδρα εκτόξευσης, προκάλεσε πυρκαγιά που εξαπλώθηκε σε έκταση 14 στρεμμάτων και εκτίναξε ένα σύννεφο κονιορτοποιημένου τσιμέντου που κάλυψε μια κωμόπολη σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων, ανέφερε σε έκθεσή της η Υπηρεσία Ιχθύων και Άγριας Ζωής, η οποία υπάγεται στο υπουργείο Εσωτερικών. Μεγάλα κομμάτια μπετόν εκτοξεύτηκαν εκατοντάδες μέτρα μακριά (Reuters) Το περιστατικό προκάλεσε την οργή περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι οποίες απαιτούν να διενεργηθεί νέα έκθεση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αναφέρει το Reuters.Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναβολή της επόμενης δοκιμαστικής εκτόξευσης και ίσως θα επηρέαζε τη NASA, η οποία βασίζεται στο Starship για τη μεταφορά ανθρώπων στη Σελήνη στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis εντός της δεκαετία.Η ακτίνα στην οποία έφτασαν τα συντρίμμια φαίνεται πως υπερβαίνει τις προβλέψεις της άδειας που είχε παραχωρήσει πέρυσι η Υπηρεσία Ιχθύων και Άγριας Ζωής, σύμφωνα με την οποία η πτώση θραυσμάτων πρέπει να περιορίζεται σε έκταση 2.800 στρεμμάτων γύρω από την εξέδρα εκτόξευσης. Τοποθετημένο στην κορυφή του πυραύλου Super Heavy, το Starship έχει ύψος 120 μέτρα (SpaceX) Στην πραγματικότητα, μεταλλικά θραύσματα και κομμάτια μπετόν έπεσαν σαν βροχή στην προστατευόμενη περιοχή όπου ζει ένα απειλούμενο είδος πτηνού, κατήγγειλε η περιβαλλοντική οργάνωση Center for Biological Diversity.«Αυτό που συνέβη δεν ήταν αυτό που περίμεναν» σχολίασε στο Reuters ο Τζάρεντ Μάργκολις, δικηγόρος της οργάνωσης που ζήτησε νέα έκθεση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ένας μεγάλος κρατήρας σχηματίστηκε κάτω από τη μεταλλική εξέδρα εκτόξευσης (Twitter) Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της SpaceX Έλον Μασκ έδειξε να αναγνωρίζει τις παράπλευρες απώλειες από την δοκιμή και δήλωσε η SpaceX αναπτύσσει «μια γιγάντια ατσάλινη πλάκα που ψύχεται με νερό» και τοποθετείται κάτω από την πλατφόρμα εξέδρας για να την προστατεύσει από την ισχύ των 33 πυραυλοκινητήρων του Starship. Ακόμα και η μεταλλική περίφραξη της εγκατάστασης κατέρρευσε από την ισχύ της πυροδότησης (Reuters) Η πλάκα «δεν ήταν έτοιμη έγκαιρα» για τη δοκιμαστική πτήση και οι μηχανικοί της εταιρείας υπολόγισαν «εσφαλμένα» ότι η εξέδρα θα άντεχε την πυροδότηση, έγραψε στο Twitter.Παρόλο που η πτήση δεν ολοκληρώθηκε, ο Μασκ δήλωσε πως το εγχείρημα ήταν επιτυχές, καθώς προσέφερε χρήσιμα δεδομένα για την τελειοποίηση του πυραύλου και τον σχεδιασμό της επόμενης πτήσης «σε ένα ή δύο μήνες». https://www.in.gr/2023/04/28/b-science/space/spacex-ereyna-ton-amerikanikon-arxon-meta-ti-vroxi-tsimentou-apo-tin-ektokseysi-tou-starship/

Zhurong: Το πρώτο κινεζικό ρομπότ στον Άρη μάλλον πέθανε ήσυχα στον ύπνο του. Έπειτα από μήνες σιωπής, η Κίνα παραδέχτηκε ότι το πρώτο ρομπότ που έστειλε στην επιφάνεια άλλου πλανήτη μπορεί να μην ξυπνήσει ποτέ από τη χειμέρια νάρκη.Το τροχοφόρο ρομπότ Zhurong στον Άρη, βαφτισμένο προς τιμήν κινεζικής θεότητας της φωτιάς, τέθηκε σε προγραμματισμένη κατάσταση αναμονής τον Μάιο του 2022, όταν ο ερχομός του αρειανού χειμώνα περιόρισε το φως που δέχονταν οι ηλιακοί συλλέκτες.Το Zhurong υποτίθεται ότι θα ξυπνούσε τον Δεκέμβριο, μέχρι σήμερα όμως δεν έχει δώσει σημεία ζωής. Ανεξάρτητοι ειδικοί εκτιμούν ότι το ρομπότ μπορεί να ξέμεινε από ενέργεια λόγω συσσώρευσης σκόνης στους ηλιακούς συλλέκτες, όπως είχε συμβεί και σε αρκετές προηγούμενες αποστολές στον Άρη.Μόλις πέρυσι, η NASA ανακοίνωσε ότι το στατικό ρομπότ InSight, ο πρώτος σεισμογράφος στον Άρη, υπέκυψε σε μεγάλη αμμοθύελλα για τον ίδιο λόγο.Παρόλα αυτά, ο Ζανγκ Ρονγκτσιάιο, αρχιτέκτονας του κινεζικού προγράμματος εξερεύνησης του Άρη, δήλωσε αισιόδοξος ότι Zhurong μπορεί και να ξυπνήσει. To Zhurong μόλις που διακρίνεται ως μπλε κουκκίδα σε εικόνες από τον δορυφόρο MRO της NASA (NASA/JPL-Caltech/UArizona) «Δεν είχαμε καμία επαφή με το ρομπότ από τότε που τέθηκε σε νάρκη» δήλωσε στην κινεζική τηλεόραση όπως αναμεταδίδει το Reuters. «Το παρακολοθούμε κάθε μέρα και πιστεύουμε ότι δεν έχει ξυπνήσει επειδή το ηλιακό φως δεν έχει φτάσει στο ελάχιστο επίπεδο που απαιτείται για παραγωγή ενέργειας».Πράγματι, εικόνες από κάμερα που λειτουργεί στον δορυφόρο ΜRO της NASA που κινείται γύρω από τον Άρη δείχνουν ότι το ρομπότ παραμένει ακίνητο τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο.Το Ζhurong, βάρους 240 κιλών, είναι εξοπλισμένο με γεωραντάρ που αναζήτησε πάγο στο υπέδαφος, κάμερα για τοπογραφικές μετρήσεις και ακόμα τέσσερα επιστημονικά όργανα.Από την προσεδάφισή του τον Μάιο του 2021 το ρομπότ πρόλαβε να διανύσει απόσταση δύο χιλιομέτρων και μεταξύ άλλων ανακάλυψε ενδείξεις για σαρωτικές πλημμύρες στο μακρινό παρελθόν, πριν ο Άρης μεταμορφωθεί στην παγωμένη έρημο που βλέπουμε σήμερα.Τον Άρη εξερευνούν σήμερα δύο ακόμα ρομπότ της NASA, το Curiosity που συνεχίζει να λειτουργεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία και το νεότερο Perseverance που έφτασε στον Άρη πριν από περίπου δύο χρόνια.Σε αντίθεση με το Zhurong τα δύο αμερικανικά ρομπότ δεν λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια αλλά με θερμοηλεκτρικές γεννήτριες πλουτωνίου που προσφέρουν αδιάλειπτη παροχή ενέργειας. https://www.in.gr/2023/04/28/b-science/space/nekriki-sigi-proto-kineziko-rompot-ston-ari-mallon-pethane-isyxa-ston-ypno-tou/