AstroVox

Γεια σας φίλοι μου μαστροβοξίτες. Πρόσφατα ολοκλήρωσα την 3η κατασκευή ενός τηλεσκοπίου truss και θα ήθελα να τη μοιραστώ μαζί σας. Πρόκειται για μια εξ ολοκλήρου νέα κατασκευή που έρχεται να αντικαταστήσει την πρώτη έκδοση με αρκετές βελτιώσεις και ιδιαίτερο βάρος σε λεπτομέρεια. Πιο συγκεκριμένα οι βελτιώσεις είναι:

1. Νέα κυψέλη (mirror cell) 9 σημείων πιο στιβαρή που αντικαθιστά την παλιά κινέζικη.
2. Νέα αράχνη 4 σημείων η οποία αντικαθιστά επίσης την κινέζικη.
3. Αναβαθμισμένα truss μεταβλητού ύψους.
4. Νέος ελαφρύτερος δακτύλιος με μικρότερα μέρη
5. Μικρότερης διαμέτρου υψομερτρικές καμπύλες
6. Χαμηλότερη σε ύψος βάση περιστροφής

Γενικότερα το τηλεσκόπιο είναι πολύ πιο ελαφρύ (συνολικό βάρος 20 κιλά) και πιο προσεγμένο ιδιαίτερα σε λεπτομέρειες που θα προσπαθήσω να περιγράψω παρακάτω για να βοηθήσω όσο γίνεται και άλλους επίδοξους "συναδέλφους" σε αυτό το τόσο δημιουργικό κομμάτι της ερ. αστρονομίας. Ελπίζω να σας αρέσει.

Χαρακτηριστικά
Διάμετρος πρωτεύον κατόπτρου: 304mm
Εστιακό μήκος: 1500mm
Εστιακός λόγος: F/5
Ελάσσων διάμετρος δευτερεύοντος: 70mm (κεντρική παρεμπόδιση 23%)
100% Φωτισμένο πεδίο 0,48 μοίρες (12,8mm)

Για το σχεδιασμό του τηλεσκοπίου και την ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν τα προγράμματα PLOP, NEWT ενώ στην κατασκευή βοήθησαν τα βιβλία "The Dobsonian telescope" του David Kriege, καθώς και το "Portable Newtonean Telescope" του Albert Highe.

Σε επόμενο post θα ξεκινήσω με τα επιμέρους κομμάτια. Προς το παρόν παραθέτω μερικές φωτογραφίες με το τηλεσκόπιο τελειωμένο.

Γειά στα χέρια σου! Καλοφτιαγμένο και με ουσιαστικές βελτιώσεις!
Καλό πρώτο φως!

Είμαι περήφανος που βλέπω (εδώ και αρκετό καιρό φυσικά!) τον δικό μας, Έλληνα κατασκευαστή σε dobsonians στην δημιουργία των πρώτων του τηλεσκοπίων.

Δημήτρη είναι φοβερό απλώς! 20 κιλά και είναι στις ίδιες ίντσες με τα δικά μας SW που είναι 40!!! d'oh!

Παραγγελίες για μετακόμιση οπτικών από τον Cosma σε κάτι τέτοιο δέχεσαι;;;

Με έβαλες γερά στην πρίζα!!! Very Happy

Άριστα! όπως πάντα Δημήτρη! Applause

Συγχαρητήρια! Φοβερή κατασκευή!

Τα θερμά μου συγχαρητήρια Δημήτρη για το νέο σου επίτευγμα Applause

. Και άψογα φινιρίσματα.
Όπως είδες, το ΝΕWT αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την βελτιστοποίηση
κάποιων παραμέτρων. Αν παρατήτησα καλά, η βάση του Telrad στηρίζεται σε ένα περίσσευμα
σωλήνα από τα αντιστηρίγματα? Πολύ έξυπνο. Υποθέτω πως το βίδωσες στον άνω κλωβό με κάτι τέτοιο (φώτο που ακολουθεί) ? Πως λέγεται αυτό το μαραφέτι στα ελληνικά άραγε (threaded insert στα
αγγλικά νομίζω)?

Εύγε και πάλι εύγε

Στα ελληνικα συνηθως τετοια τα βρισκεις ως "μούφες" νομιζω.

Όσο κι αν έχω ψάξει δεν έχω καταφέρει ακόμη να βρω από δαύτα. Έχω βάλει εσωτερικά στη σωλήνα μια ντίζα και έχω βάλει ροδέλα και παξιμάδι για να κρατάει το telrad.

Θα ξεκινήσω να αναλύω την κατασκευή των επιμέρους κομματιών όσο μπορώ πιο αναλυτικά. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξεκινήσει κάποιος είναι η κυψέλη του κατόπτρου.

Κυψέλη κατόπτρου (mirror cell)
Η κυψέλη είναι ένα από τα βασικά εξαρτήματα ενός κατοπτρικού τηλεσκοπίου. Η χρήσεις τις είναι:
1. Να συγκρατεί το πρωτεύον κάτοπτρο
2. Να ευθυγραμμίζει οπτικά το πρωτεύον κάτοπτρο με το δευτερεύον
3. Να προστατεύει το πρωτεύον κάτοπτρο από πτώση όταν το τηλεσκόπιο είναι σε μεγάλες κλίσεις

Η κυψέλη είναι ένα πλαίσιο τετράγωνο ή τριγωνικό συνήθως από μέταλλο με σημεία επαφής τα οποία στηρίζονται πάνω σε 3 βίδες ευθυγράμμισης. Για να μπορεί η κυψέλη να ευθυγραμμίσει το κάτοπτρο θα πρέπει να επιτρέπει την αλλαγή της κλίσης του κατόπτρου χωρίς όμως να το παραμορφώνει. Για το λόγο αυτό τα σημεία επαφής πρέπει να είναι διατεταγμένα σε συγκεκριμένες θέσεις. Η διάταξη των σημείων αυτών αλλά και ο σχεδιασμός της κυψέλης γίνεται με τη βοήθεια λογισμικού. Στη συγκεκριμένη κατασκευή χρησιμοποιήθηκε το Plate Optimizer ή αλλιώς PLOP (http://www.davidlewistoronto.com/plop/index.htm).

Με τη βοήθεια του PLOP μπορούμε να κάνουμε εξομοίωση και να δούμε ποιος σχεδιασμός είναι ιδανικός για εμάς. Αυτό που πρέπει να ορίσουμε είναι τα χαρακτηριστικά του κατόπτρου μας όπως διάμετρος, πάχος κατόπτρου εστιακή απόσταση και πόσα σημεία θέλουμε να έχουμε για υποστήριξη. Ο αριθμός των σημείων που θα έχουμε εξαρτάται από το κάτοπτρο. Για παράδειγμα για μια δεδομένη διάμετρο ένα λεπτό και μεγάλης διαμέτρου κάτοπτρο χρειάζεται περισσότερα σημεία επαφής από ένα πιο παχύ. Το πρόγραμμα τρέχει μια σειρά δοκιμών βελτιστοποίησης και στο τέλος μας υπολογίζει πόσο είναι το μέγιστο και ελάχιστο σφάλμα σε P-V και RMS. Επίσης μας δείχνει τη θέση των σημείων ώστε να μπορούμε να σχεδιάσουμε την κυψέλη μας με το βέλτιστο αποτέλεσμα. Αφού βγάλουμε το αποτέλεσμα αυτό είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε να σχεδιάζουμε την κυψέλη.

Στην κατασκευή αυτή επέλεξα ο αριθμός των σημείων να είναι 9. Τα σημεία αυτά αποτελούνται από 3 τριγωνικά κομμάτια. Τις διαστάσεις των κομματιών μας τις δίνει το PLOP. Παρακάτω βλέπουμε τη διάταξη 9 σημείων της κυψέλης, την απεικόνιση των σφαλμάτων καθώς και τις διαστάσεις που πρέπει να έχουν τα κομμάτια.

Η συγκεκριμένη διάταξη έχει μέγιστο P-V: 7.01535e-06 & RMS: 1.53422e-06. Αυτό είναι το σφάλμα παραμόρφωσης σε χιλιοστά. Για να είναι χρήσιμη η πληροφορία αυτή θα πρέπει να μετατρέψουμε τους αριθμούς αυτούς σε PV wave & RMS wave. Ο στόχος μας είναι το σφάλμα να είναι μικρότερο από το σφάλμα του κατόπτρου μας. Για να κάνουμε τη μετατροπή αυτή θα πρέπει να διαιρέσουμε με ένα μήκος κύματος αναφοράς. Συνήθως αυτό που επιλέγουμε είναι αυτό που έχει τη μέγιστη ευαισθησία το μάτι μας που είναι τα 500 nm. Μετατρέποντας τον αριθμό αυτό σε χιλιοστά και διαιρώντας τον με το σφάλμα μας έχουμε:

P-V wave: 5e-03/7.01535e-06 = 71,2 δηλαδή 1/71
RMS wave: 5e-03/1.53422e-06 = 325,2 δηλαδή 1/325

Οι τιμές αυτές είναι πολύ μικρότερες από το μέγιστο σφάλμα του κατόπτρου οπότε είμαστε καλυμμένοι . Στο συγκεκριμένο κάτοπτρο θα μπορούσαμε να είχαμε λιγότερα σημεία μιας και το σφάλμα του είναι περίπου P-V wave 1/4 βάση ισχυρισμών της GSO. Σε επόμενη δημοσίευση θα περιγράψω πώς μπορούμε να σχεδιάσουμε την κυψέλη, τα υλικά κατασκευής με τις διαστάσεις τους και τη μεθοδολογία της υλοποίησης.

2013-04-11 20.58.50.jpg

Θα συνεχίσω με την κυψέλη του κατόπτρου και την υλοποίηση της μετά τη μελέτη στο PLOP. Αφού προσδιορίσουμε τις διαστάσεις των τριγωνικών κομματιών θα πρέπει να κάνουμε ένα σχέδιο. Το σχέδιο θα βοηθήσει να προσδιορίσουμε τις διαστάσεις των μεταλλικών κομματιών καθώς και τις τρύπες που θα κάνουμε. Η διάσταση κλειδί είναι η απόσταση του σημείου Χ με το κέντρο του κατόπτρου μας. Αυτό που πρέπει να φροντίσουμε είναι όλα τα τριγωνικά κομμάτια να είναι σε αυτή την απόσταση.

Αυτό που πρέπει να φτιαχτεί πρώτα είναι ένα μεταλλικό πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό είναι από ανοξείδωτο αποτελείται από 3 μεταλλικές μπάρες 25 χιλιοστών και 2 ράγες πάχους 6 χιλιοστών. Σε κάθε ράγα θα πρέπει να γίνουν 2 τρύπες 6 χιλιοστών ενώ στη μια από τις 2 μπάρες που πλαισιώνουν θα πρέπει να γίνουν κι εκεί άλλες 2 τρύπες. Στη μεσαία και κάτω μπάρα θα πρέπει να γίνουν 2 συν 1 τρύπες οι οποίες θα έχουν σπείρωμα για τις βίδες ευθυγράμμισης. Επιπλέον θα πρέπει να γίνουν 3 τρύπες όπου θα περάσουν τα σημεία ασφαλείας του κατόπτρου. Τα σημεία αυτά προστατεύουν το κάτοπτρο κατά τη μεταφορά και δεν πρέπει να ακουμπάνε στο κάτοπτρο οπότε θα πρέπει να φροντίσουμε μια απόσταση 2-3 χιλιοστά από την άκρη του κατόπτρου. Τα σημεία αυτά είναι ξύλινοι κύλινδροι 20 χιλιοστών με μια τρύπα 6 χιλιοστών.

Το κάτοπτρο θα πρέπει να συγκρατείται σταθερό ώστε να διατηρεί τη θέση του και να μην μετατοπίζεται όταν αλλάζει η κλίση. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια ενός συρματόσχοινου ή ενός ιμάντα το οποίο στηρίζει περιφερειακά το κάτοπτρο. Αυτού του είδους η στήριξη θεωρείται η βέλτιστη όσο αφορά τις παραμορφώσεις. Οι απλές κυψέλες έχουν τα 3 σημεία ασφαλείας σαν σημεία στήριξης κάτι το οποίο τις περισσότερες φορές δημιουργεί παραμορφώσεις και αστιγματισμό. Ο ιμάντας είναι μια πολύ καλή λύση και εφαρμόζεται από μεγάλες εταιρείες ακόμη και σήμερα. Το συρματόσχοινο από την άλλη δίνει μια πιο σταθερή θέση και δεν έχει την ελαστικότητα του ιμάντα. Αυτό που πρέπει να φροντίσουμε είναι το συρματόσχοινο να περνάει ακριβώς από τη μέση της περιφέρειας του κατόπτρου (κέντρο βάρους).

Το σχέδιο λοιπόν μας βοηθάει στο να βγάλουμε τις αποστάσεις όπου θα γίνουν οι τρύπες για τα παραπάνω σημεία. Βγάζοντας αυτές τις αποστάσεις μπορούμε μετά εύκολα να υπολογίσουμε τις διαστάσεις των μετάλλων και να προχωρήσουμε στην κατασκευή.Ξεκινώντας την κατασκευή θα πρέπει πρώτα από όλα να φτιάξουμε ένα ομοίωμα του καθρέπτη μας στις ακριβής διαστάσεις του. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε το ομοίωμα κατά τη διάρκεια της κατασκευής μας και το κάτοπτρο μας να είναι αποθηκευμένο μακριά από το περιβάλλον εργασίας μας. Τις διαστάσεις του κατόπτρου μας τις δίνει ο κατασκευαστής. Αν δεν είναι διαθέσιμες τις μετράμε εμείς. Για το κάτοπτρο της GSO οι διαστάσεις είναι 35 χιλιοστά πάχος και 304 χιλιοστά διάμετρος.

Ξεκινάμε κόβοντας τα μέταλλα σε πριονοκορδέλα ή φαλτσοπρίονο. Είναι προτιμότερο τα σημεία κοπής να είναι κάθετα κομμένα οπότε ένα φαλτσοπρίονο είναι καλύτερο. Μετά που θα κόψουμε τα μέταλλα ξεκινάμε να κάνουμε τις τρύπες. Οι τρύπες θα πρέπει να γίνουν σε δράπανο κατά προτίμηση κολονάτο και σε χαμηλές στροφές γιατί το ανοξείδωτο είναι πάρα πολύ σκληρό υλικό και δεν τρυπάει εύκολα. Επίσης για να μην καταστρέψουμε τις λάμες κατά το τρύπημα ρίχνουμε λάδι για να ψύχεται η λάμα. Για τις τρύπες της ευθυγράμμισης θα πρέπει να ανοίξουμε σπειρώματα οπότε θα πρέπει να κάνουμε τρύπες 1 χιλιοστό μικρότερες από αυτές που θα βάλουμε. Στην περίπτωσή μας 9 χιλιοστά για βίδες 10 χιλιοστών. μετά με ένα κολαούζο 10 χιλιοστών ανοίγουμε τα σπειρώματα. Επειδή η λαμαρίνα είναι λεπτή καλό θα ήταν να κολλήσουμε αργότερα επιπλέον ένα παξιμάδι. Αφού τελειώσουμε και με τις τρύπες ξεκινάμε να κολλάμε τις ράγες με τις μπάρες μας. Καλό είναι να φτιάξουμε ένα καλούπι που να συγκρατεί τα κομμάτια μας στις σωστές αποστάσεις αλλά και γωνιασμένα μεταξύ τους.

Αφού κολλήσουμε τα κομμάτια ξεκινάμε το κόψιμο ταν τριγωνικών κομματιών στις διαστάσεις που μας δίνει το PLOP. Τα τριγωνικά κομμάτια που έκοψα είναι από πλάκα αλουμινίου πάχους 6 χιλιοστών. Προσέχουμε να αφήσουμε περιθώρια στις ώστε τα σημεία επαφής να μην είναι ακριβώς στις άκρες των τριγώνων. Αυτό μας επιτρέπει να στρογγυλέψουμε τις γωνίες στα τρίγωνα. Προσωπικά μου αρέσει περισσότερο να είναι στρογγυλεμένες οι γωνίες. Σχεδιάζουμε σε χαρτόνι μια μήτρα και ζωγραφίζουμε μετά τα τρίγωνα μας πάνω στο αλουμίνιο. Μετά με το φαλτσοπρίονο κόβουμε τα κομμάτια.

Προσοχή θέλει πάντα στο κόψιμο των μετάλλων καθώς πετάγονται ρινίσματα που μπορεί να μπούνε μέσα στα μάτια μας. Πρέπει πάντα να φοράμε προστατευτικά γυαλιά. Επίσης βιομηχανικές ωτοασπίδες γιατί ο θόρυβος είναι εκκωφαντικός ειδικά όταν κόβουμε ανοξείδωτο με το δίσκο.

Δεν υπαρχει καποιος τροπος να ασφαλιζει το κατοπτρο στη θεση του χωρις να το στηριζουμε σε τρια σημεια απο πανω; Πχ να υπαρχουν εγκοπες στη περιφερεια του και να πιανει απο εκει; Μπορει η φωτοσυλλεκτικοτητα που χανεις να ειναι αμελητεα, αλλα δεν φθειρουμε και το κατοπτρο σε αυτα τα σημεια;

Έχεις δίκιο που ρωτάς γιατί στη φωτογραφία όντως δείχνει ότι το κάτοπτρο είναι σφιγμένο αλλά στην πραγματικότητα δεν ακουμπάει καθόλου. Απλά τότε που τράβηξα τη φωτογραφία δεν είχα ρυθμίσει τις βίδες της ευθυγράμμισης και όταν ήταν τέρμα πάνω ακουμπούσε το κάτοπτρο. Στην πράξη όμως το πάνω σημείο όπως και το πλαϊνό δεν ακουμπάνε καθόλου. Η ουσία είναι όπως λες να μην ακουμπάνε όχι μόνο για να μη φθείρεται το κάτοπτρο, αλλά και να μην έχουμε αστιγματισμό. Έτσι όπως είναι στη φωτογραφία είναι με τις βίδες ευθυγράμμισης τέρμα πάνω. Αυτό που πρέπει να κάνουμε όταν βάλουμε το κάτοπτρο είναι να δούμε πόσο χρειάζεται να κόψουμε λίγο τις βίδες ευθυγράμμισης ώστε όταν είναι τέρμα πάνω να έχει ακόμη κενό. Αλλά αυτό για να το κάνεις πρέπει πρώτα τα τοποθετήσεις το κάτοπτρο. Στη φωτό αυτό που ήθελα να δείξω είναι το συρματόσχοινο το οποίο αυτό είναι που αναλαμβάνει να συγκρατεί το κάτοπτρο όταν είναι σε κλίση.

Σε αυτού του είδους κάτοπτρα δεν υπάρχουν εγκοπές. Αυτό θα ήταν εφαρμόσιμο σε περίπτωση που το κάτοπτρο ήταν τύπου sandwich.

Οπως ειναι στο πρωτοτυπο 18" skywatcher; Τετοιου τυπου να υποθεσω ειναι και ακριβοτερα . Χωρις να ξερω τα πλεονεκτηματα τους.

Oλα αυτα ωραια και συγχαρητηρια για ολο αυτο το εργο ειναι αξιεπαινο!!! αλλα εχω μια απορια βλεποντας ολα αυτα κρινοντας παντα μεσα απο την δικια μου κατασκευη και απο τις φωτογραφιες σου

Οι βιδες στηριξης του κατοπτρου που ακουμπανε πανω στα τριγωνα,φανταζομαι ειναι ρυθμιζομενες με βολτες δεν θα΄πρεπε καλλιτερα να ειναι "ελευθερες" και αναμεσα τους να ειναι σκληρα ελατηρια τα οποια θα αντεχουν το βαρος του κατοπτρου,παραλληλα στην κατω μερια να εχουν πεταλουδες ετσι ωστε να ρυθμιζονται με το χερι?Και στην πανω μερια αναμεσα στην βιδα και στο τριγωνο να του εχεις πεταξει μια μικρη κοληση ετσι ωστε απο τη μια να μην κινειται εσωτερικως η βιδα απο τις πιεσεις και απο την αλλη να μην ακουμπαει πανω στο κατοπτρο
Φιλικα Νικος

Δεν έχω καταλάβει ακριβώς αυτό που λες με τα ελατήρια (ίσως μια φωτογραφία από το δικό σου τηλεσκόπιο να με βοηθούσε), αλλά σύμφωνα πάντα με τον David Kriege τα τρίγωνα δεν πρέπει να είναι κολλημένα με τις βίδες της ευθυγράμμισης αλλά ελεύθερα. Επίσης οι τρύπες θα πρέπει να είναι μεγαλύτερες κατά 1 χιλιοστό για να επιτρέπουν στα τρίγωνα να παίρνουν κλίσεις, να έχουν τζόγο δηλαδή. Κάτω από τα τρίγωνα ακριβώς υπάρχει παξιμάδι ασφαλείας και ροδέλα το οποίο συγκρατεί το τρίγωνο ενώ στο πάνω μέρος έχω κόψει το κεφάλι της βίδας και έχω κάνει φρέζα για να μπαίνει μέσα στο τρίγωνο και να μη περισσεύει. Αυτό σε συνδυασμό με τις τσόχες αποτρέπει κάθε επαφή της βίδας με το κάτοπτρο. Μάλιστα για να το δοκιμάσω έβαλα το ομοίωμα του κατόπτρου μαζί με βάρη που υπερέβαιναν το βάρος του κατόπτρου και δεν είχα κανένα θέμα. Στο κάτω μέρος οι βίδες ευθυγράμμισης αντί για πεταλούδες έχω βάλει διπλές ροδέλες μεγάλης διαμέτρου για να μπορείς να τις γυρνάς με το χέρι.

Τα ελατήρια μπαίνουν αλλά σε άλλου είδους κυψέλες όπου οι βίδες τις ευθυγράμμισης είναι στο πάνω μέρος και όχι από κάτω οι οποίες δεν συγκρατούν ένα τρίγωνο αλλά όλη την κυψέλη.

Δες τις φωτογραφίες παρακάτω για να δεις πώς το έχω κάνει.