Μπαταρία μολύβδου ως αντίβαρο σε dobsonian

[astrovox]

Ένα από τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες των dobsonian είναι η ισορροπία του σωλήνα. Ειδικά όσοι χρησιμοποιούν πολλαπλούς ερευνητές και βαριά προσοφθάλμια θα το έχουν βρει μπροστά τους.

 

Το δικό μου dobsonian παρέχει μια ευκολία στο ότι η προσαρμογή του στη βάση γίνεται με δακτυλίους οπότε μπορώ να το ισορροπήσω ως ένα σημείο ολισθαίνοντας το σωλήνα στους δακτυλίους (αντίθετα, πολλά dobsonian έχουν μόνιμο σημείο σύνδεσης). Ωστόσο αυτό δεν είναι οριστική λύση καθώς έχω πολλά βάρη εκτός του άξονα του τηλεσκοπίου (μεγάλο ερευνητή, paracorr, telrad, clicklock, μεγάλους προσοφθάλμιους). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ροπή που ασκεί το πάνω μέρος του τηλεσκοπίου να μεταβάλεται ανάλογα με τον προσανατολισμό. Έτσι, αν ισορροπήσω στην οριζόντιο, το τηλεσκόπιο ολισθαίνει ελαφρώς όταν κοιτάω κοντά στο ζενίθ. Ο κατασκευαστής παρέχει ένα φρένο μεταβλητής τριβής το οποίο, όμως, χαλάει τη μαλακή αίσθηση της κίνησης όταν το σφίξεις και δε με ικανοποιούσε ως λύση.

 

Το θέμα μου είχε λυθεί με τον τρόπο που προτείνουν στο Astronomy Hacks και είναι η προσθήκη ενός μικρού βάρους στην απέναντι πλευρά του τηλεσκοπίου σε σχέση με το κέντρο μάζας. Αυτό σημαίνει πως καθώς έχω επιπλέον βάρος στο μπροστά επάνω μέρος του τηλεσκοπίου θα έπρεπε να βάλω αντίβαρο στο πίσω κάτω μέρος του τηλεσκοπίου. Αυτό το έχω κάνει από καιρό, δουλεύει και προσεγγίζει σε ικανοποιητικό βαθμό την εξισορροπημένη τριβή σε διάφορους προσανατολισμούς του τηλεσκοπίου. Το αντίβαρο ήταν κολλημένο με velcro ταινίες στο σωλήνα και αν και πρόχειρη λύση, δούλευε και το βαρίδι δεν έπεφτε.

 

Πρόσφατα, άρχισα να ασχολούμαι πάλι με το θέμα λόγω της επιδίωξης να βελτιώσω την κίνηση του τηλεσκοπίου μου (έχω ανοίξει σχετικό thread). Στην αναζήτηση των διάφορων λύσεων προέκυψε και η λύση της μείωσης του βάρους του τηλεσκοπίου μου. Ωστόσο, κανένα αξεσουάρ δε θέλω να αφαιρέσω ούτε κάποιο άλλο τρόπο μείωσης βάρους βρήκα μέχρι να σκεφτώ την μπαταρία που τροφοδοτεί το ανεμιστηράκι του κατόπτρου. Χρησιμοποιώ πάντα μια μπαταρία μολύβδου για να τροφοδοτώ το ανεμιστηράκι και την οποία τοποθετώ πάνω στη βάση του τηλεσκοπίου γιατί αν τη βγάλω εκτός μπερδεύεται το καλώδιο. Αφήνω το ανεμιστηράκι ανοικτό όλο το βράδυ διότι βοηθά το τηλεσκόπιο να ακολουθεί καλύτερα την πτώση στη θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η μπαταρία-σταθμός ενέργειας που είχα ζυγίζει πάνω από 3 κιλά, είχε χωρητικότητα 7Ah, αρκετή για να βγάλει μια εξόρμηση ημερών.

 

Η λύση λοιπόν που ήταν μπροστά στα μάτια μου ήταν να χρησιμοποιήσω μια μπαταρία ως αντίβαρο. Πειραματιζόμενος βρήκα πως ένα αντίβαρο κάπου στο 1,5 κιλό θα ήταν ιδανικό για την περίπτωσή μου. Σε αυτό το βάρος, η αντίστοιχη μπαταρία που βρήκα έχει χωρητικότητα 5Ah, υπερ-αρκετή για τη χρήση του ανεμιστήρα. Ως προσωρινή λύση προσάρμοσα τη μπαταρία με Velcro στο σημείο του σωλήνα που έβαζα το αντίβαρο. Λειτουργεί, προς το παρόν, ωστόσο δε μου εμπνέει εμπιστοσύνη και σκοπεύω να φτιάξω μια κατασκευή μόνιμης σύνδεσης.

 

Οι μπαταρίες μολύβδου έχουν τα εξής βάρη προσεγγιστικά (ανάλογα τον κατασκευαστή) για διάφορες χωρητικότητες (πάντα στα 12 volt).

 

600gr για 1,2 Ah

900gr για 2,2 Ah

1200gr για 3 Ah

1600gr για 5Ah

2400gr για 7Ah

 

Με λίγα λόγια, αν κάποιος χρησιμοποιεί dobsonian με ανεμιστηράκι στο κάτοπτρο και χρειάζεται να βάλει αντίβαρα στο πίσω μέρος, μπορεί να χρησιμοποιήσει τη μπαταρία ως αντίβαρο, με κάποια κατασκευή. Εγώ με αυτό τον τρόπο γλίτωσα μερικά κιλά βάρους στο σύστημα (συγχωνεύοντας μπαταρία και αντίβαρο σε ένα αντικείμενο), κάτι που μου δίνει ευελιξία για βελτίωση της κίνησης πειράζοντας άλλες παραμέτρους.

 

Αν κάποιος θέλει να το κάνει, προτείνω να πειραματιστεί σε συνθήκες πραγματικής χρήσης με τον συνήθη εξοπλισμό και να βρει πόσο βαρύ αντίβαρο χρειάζεται. Στη συνέχεια, μπορεί να χρησιμοποιήσει μια μπαταρία κατάλληλου βάρους και χωρητικότητας (ακόμα και η μικρή των 1,2 Ah βγάζει μια βραδιά παρατήρησης).

 

Σύντομα ελπίζω να επανέλθω με την κατασκευή ολοκληρωμένη, προς το παρόν πάρτε μια ιδέα από την προσωρινή στήριξη με Velcro.

[Μανούσος]

Ανδρέα με το θέμα αυτό είχα ασχοληθεί κι εγώ στην προσπάθειά μου όταν έφτιαχνα το truss. Όπως γράφεις κι εσύ, το σημείο ισορροπίας ενός dobsonian είναι μεταβλητό λόγω των διαφορετικών προσοφθάλμιων που χρησιμοποιούμε. Η μια λύση είναι αυτή που έχεις κάνει με το αντίβαρο στο πίσω μέρος. Αυτό σημαίνει ότι το τηλεσκόπιο είναι εμπροσθοβαρές έτσι όπως είναι.

 

Αν σκεφτούμε λοιπόν τώρα μια άλλη περίπτωση, το γεγονός δηλαδή να είναι το τηλεσκόπιο οπισθοβαρές. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαζόσουν ένα αντίβαρο στο πάνω μέρος, μόνο που σε αυτή την περίπτωση θα ήταν πολύ μικρότερου βάρους και αυτό γιατί έχεις μηχανικό πλεονέκτημα στο πάνω μέρος το οποίο είναι πολλαπλάσιο του εστιακού σου λόγου. Θα φέρω ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε πώς πάει:

 

Αν το τηλεσκόπιο μας είναι εμπροσθοβαρές με επιπλέον βάρος 1 κιλού, θα πρέπει στο πίσω μέρος να βάλουμε ένα αντίβαρο περίπου τόσες φορές μεγαλύτερο όσο είναι ο εστιακός λόγος (για F/5 θα είναι περίπου 5*1 = 5 κιλά).

 

Αν το τηλεσκόπιο τώρα είναι οπισθοβαρές με επιπλέον βάρος 1 κιλού, τότε χρειαζόμαστε 1/5 = 0,2 κιλά στο πάνω μέρος. Αυτό σημαίνει ότι με ένα πολύ μικρότερο αντίβαρο, μπορούμε πάλι να ισορροπήσουμε το τηλεσκόπιο.

 

Γενικότερα οι κατασκευαστές premium τηλεσκοπίων σχεδιάζουν τα τηλεσκόπια να είναι αλαφρά οπισθοβαρή για να μην αναγκάζεται ο χρήστης να κουβαλάει και να τοποθετεί μεγάλα βάρη στο πίσω μέρος αλλά αντίθετα στο πάνω μέρος με μεγαλύτερη ευκολία. Στο δικό μου τηλεσκόπιο το έχω κάνει έτσι και έχω φτιάξει 3 αντίβαρα των 250 γρ. από σωλήνα αλουμινίου που έχω γεμίσει με βαρίδια ψαρέματος και ανάλογα τοποθετώ 1 ή 2 ανάλογα με το προσοφθάλμιο που χρησιμοποιώ (αν χρησιμοποιώ ορθοσκοπικό βάζω και το 3ο). Έτσι μπορείς πολύ πιο εύκολα να ζυγίζεις το τηλεσκόπιο κατά τη διάρκεια της παρατήρησης.

 

Στο δικό σου τηλεσκόπιο αλλά και σε τηλεσκόπια που μπορούν να ρυθμίσουν το ζύγισμα μπορούμε να επιλέξουμε να είναι οπισθοβαρή. Η διαδικασία είναι πολύ απλή. Ζυγίζουμε το τηλεσκόπιο με όλα τα αξεσουάρ (ερευνητή, telrad κτλ) και το πιο βαρύ προσοφθάλμιο που έχουμε + barlow (αν μπαίνει) στο πάνω μέρος. Μετά, βγάζεις το προσοφθάλμιο και αφήνεις τον εστιαστή άδειο. Με μια ζυγαριά κουζίνας μετράς δύναμη ανύψωσης (βάρος) στο πάνω πίσω μέρος. Αν είναι πάνω από 1 κιλό, μετατοπίζεις κι άλλο το σωλήνα προς το σημείο ισσοροπίας. Όταν βρεις το κατάλληλο σημείο, να είναι ελαφρά οπισθοβαρές, σημειώνεις πάνω στο σωλήνα το σημείο για να μην το χάσεις την επόμενη φορά που θα ξαναστήσεις. Μετά φτιάχνεις 2 ή 3 αντίβαρα συνολικού βάρους 1 κιλού και τα τοποθετείς με δεματικά στο πάνω μέρος, ή με κάποια άλλη πατέντα (πχ μέσα σε μια πιο χοντρή πλαστική σωλήνα που να τα χωράει και τα 3) και είσαι έτοιμος.

 

Είναι μια άλλη προσέγγιση την οποία χρησιμοποιώ και είμαι πολύ ευχαριστημένος.

[PanosSky]

Στο δικό σου τηλεσκόπιο αλλά και σε τηλεσκόπια που μπορούν να ρυθμίσουν το ζύγισμα μπορούμε να επιλέξουμε να είναι οπισθοβαρή. Η διαδικασία είναι πολύ απλή. Ζυγίζουμε το τηλεσκόπιο με όλα τα αξεσουάρ (ερευνητή, telrad κτλ) και το πιο βαρύ προσοφθάλμιο που έχουμε + barlow (αν μπαίνει) στο πάνω μέρος. Μετά, βγάζεις το προσοφθάλμιο και αφήνεις τον εστιαστή άδειο. Με μια ζυγαριά κουζίνας μετράς δύναμη ανύψωσης (βάρος) στο πάνω πίσω μέρος. Αν είναι πάνω από 1 κιλό, μετατοπίζεις κι άλλο το σωλήνα προς το σημείο ισσοροπίας. Όταν βρεις το κατάλληλο σημείο, να είναι ελαφρά οπισθοβαρές, σημειώνεις πάνω στο σωλήνα το σημείο για να μην το χάσεις την επόμενη φορά που θα ξαναστήσεις. Μετά φτιάχνεις 2 ή 3 αντίβαρα συνολικού βάρους 1 κιλού και τα τοποθετείς με δεματικά στο πάνω μέρος, ή με κάποια άλλη πατέντα (πχ μέσα σε μια πιο χοντρή πλαστική σωλήνα που να τα χωράει και τα 3) και είσαι έτοιμος.

 

Είναι μια άλλη προσέγγιση την οποία χρησιμοποιώ και είμαι πολύ ευχαριστημένος.

 

Δημήτρη χρησιμοποιώντας την αναβάθμιση κίνησης του Τάσου στο 12αρι, παρουσιάστηκαν σημαντικά προβλήματα ζυγίσματος του σωλήνα σε συνδιασμό με την χρήση sky commander, η οποία στη ουσία ακυρώνει τη μια από τις δύο χειρόβιδες. Με δεδομένο λοιπόν ότι έχω μια χειρόβιδα για να ¨κλειδώσω¨το σωλήνα, έχω υπεβολικά ευαίσθητη και μαλακή κίνηση στην απόκλιση καθώς και σημειακή στήριξη στο SW ποιος είναι κατά τη γνώμη σου ο τρόπος ζυγίσματος του σωλήνα και πως θα μπορούσε να ξεπεραστεί το πρόβλημα του διαφορετικού βάρους προσοφθαλμίων;;;

[Μανούσος]

Αν και επί του θέματος πιο ειδικός είναι ο Τάσος και επειδή δεν μπορώ να κάνω re-produce το πρόβλημά σου στο μυαλό μου, μου έρχονται 2 λύσεις:

 

1ον: Ίσως αν αυξήσεις λίγο τις τριβές προσθέτοντας μεγαλύτερο κομμάτι τεφλον στις πλευρές τις κλίσης ή αφαιρώντας το ένα από τα 2 κομμάτια ώστε στη μια πλευρά η επαφή να είναι πιο τραχειά. Ίσως με αυτό τον τρόπο να εξισορροπείς το τηλεσκόπιο ικανοποιητικά.

 

2ον: Αν βάλεις ένα μόνιμο αντίβαρο πίσω με τέτοιο βάρος ώστε το τηλεσκόπιο να ισορροπεί με το πιο βαρύ σου προσοφθάλμιο. Μετά με μικρά αντίβαρα να εξισορροπείς το πάνω μέρος, ανάλογα με το προσοφθάλμιο που έχεις.

 

Αν η κίνηση είναι πολύ ευαίσθητη η γνώμη μου είναι να αυξήσεις πρώτα τις τριβές και μετά τα ασχοληθείς με τα αντίβαρα. Είναι πιο εύκολο και μπορείς να λύσεις το πρόβλημα πιο εύκολα χωρίς να μπλέκεις με αντίβαρα.

 

Ο Τάσος τι έχει να πει γι'αυτό;

[Τάσος Βράτολης]

Δημήτρη έχουμε μιλήσει ώρες με τον Πάνο στο τηλέφωνο για το θέμα. Σύντομα ελπίζω να το δω και από κοντά, ο Πάνος μένει κάπως μακριά και θέλουμε να πάμε με τον Ηλία να γίνει ένα συνολικό brainstorming για μια λύση.

 

Αυτό που περιγράφει ο Πάνος συμβαίνει γιατί έχει εγκαταστήσει το push-to Sky Commander. Η πατέντα-fix για το ύψος, όπως την έκανα εγώ και την περιέγραψα στο νήμα λειτουργεί τέλεια στα εντελώς χειροκίνητα τηλεσκόπια, που δεν έχουν τίποτα από push-to ή goto πάνω τους.

 

Δηλαδή, επειδή το Sky Commander ΑΦΑΙΡΕΙ το ένα από τα 2 πλαϊνά χερούλια για να βάλει τον encoder του για το ύψος, και επειδή η όλη κίνηση με την πατέντα ΑΠΑΙΤΕΙ συγκεκριμένες τριβές για να παίξει σωστά από ότι φαίνεται, έχοντας βάλει ο Πάνος τα ρουλεμάν και τις teflon φλάντζες στα πλάγια, δεν μπορεί παρά να σφίξει ΜΟΝΟ με το ένα χερούλι που του απομένει!!

Οπότε επειδή εγώ σφίγγω και από τις 2 πλευρές με μια επαρκή ποσότητα δύναμης, που δεν υπάρχει στον Πάνο (λείπει το ένα χερούλι εκεί ξαναθυμιζω), έχω τις σωστές ποσότητες τριβής που δεν έχει ο Πάνος. Η έλλειψή τους στον Πάνο προκαλεί αστάθεια στον σωλήνα, δεν μένει σταθερός εκεί που θέλουμε και το βάρος τον κάνει ότι θέλει.

 

Θα βρούμε ένα τρόπο πάντως, ίσως ένα πιο χονδρό φύλλο teflon για την μια αυτή πλευρά που σφίγγει με το χερούλι ή κάποιο τρόπο να σφίξει περισσότερο και η πλευρα που βρίσκεται ο encoder για το ύψος του Sky commander. Αν δεν καταφέρουμε κάτι αναγκαστικά θα πρέπει να βρεθεί λύση με τα αντίβαρα.

 

Πάνο, γράψε όλα αυτά που συμβαίνουν και στο αζιμούθιο, να τα δει και ο Δημήτρης (o encoder ανασηκώνει το πάνω κομμάτι της βάσης και δεν πατάει επαρκώς στο lazy susan...φεύγει αέρα το αζιμούθιο!!) και βάλε και μια φωτογραφία του σημείου, για να το δούμε.

 

Αν είναι να ανοίξουμε άλλο νήμα..

[PanosSky]

Δημήτρη η ερώτηση μου δεν έχει να κάνει με πατέντες, αλλά με το πως μπορώ να ζυγίσω τον σωλήνα ώστε να μην έχω ακούσιες κινήσεις όταν αυξομειώνω το βάρος ερευνητών και προσοφθαλμίων.

 

1ον: Ίσως αν αυξήσεις λίγο τις τριβές προσθέτοντας μεγαλύτερο κομμάτι τεφλον στις πλευρές τις κλίσης ή αφαιρώντας το ένα από τα 2 κομμάτια ώστε στη μια πλευρά η επαφή να είναι πιο τραχειά. Ίσως με αυτό τον τρόπο να εξισορροπείς το τηλεσκόπιο ικανοποιητικά.

 

Το έκανα ήδη αλλά δεν λύθηκε το πρόβλημα παρότι υπήρξε βελτίωση. Χρειάζεται κάτι πιο τραχύ από το τεφλόν ώστε με την πίεση της χειρόβιδας να ¨κλειδώνει¨ και με την απελευθέρωση της να επιτρέπει ελεύθερη κίνηση. Καμιά ιδέα;;;

 

Αν η κίνηση είναι πολύ ευαίσθητη η γνώμη μου είναι να αυξήσεις πρώτα τις τριβές και μετά τα ασχοληθείς με τα αντίβαρα. Είναι πιο εύκολο και μπορείς να λύσεις το πρόβλημα πιο εύκολα χωρίς να μπλέκεις με αντίβαρα.

 

Έχεις απόλυτο δίκαιο και αυτό μόνο με απασχολεί. Τα αντίβαρα δεν τα σκέπτομαι καθόλου. Αν δεν λυθεί το πρόβλημα θα δοκιμάσω ξανά τα εργοστασιακά αν και εκεί πιθανά θα έχω πρόβλημα.

 

 

Πάνο, γράψε όλα αυτά που συμβαίνουν και στο αζιμούθιο, να τα δει και ο Δημήτρης (o encoder ανασηκώνει το πάνω κομμάτι της βάσης και δεν πατάει επαρκώς στο lazy susan...φεύγει αέρα το αζιμούθιο!!) και βάλε και μια φωτογραφία του σημείου, για να το δούμε.

 

Τάσο έχω την εντύπωση ότι ακουμπάει κανονικά στο Lazy susan αλλά δεν έχει το παξιμάδι της κεντρικής βίδας για να ρυθμιστεί η κίνηση και γυρνάει πολύ εύκολα (στην ουσία κάθεται πάνω στο Lazy susan) . Το πρόβλημα όμως στο αζιμούθιο δεν είναι σοβαρό (γιατί δεν έχεις έκκεντρες αυξομειώσεις του βάρους) και λύθηκε με ένα κομμάτι τεφλόν ανάμεσα στα δύο ξύλα της βάσης.

[Μανούσος]

Δημήτρη η ερώτηση μου δεν έχει να κάνει με πατέντες, αλλά με το πως μπορώ να ζυγίσω τον σωλήνα ώστε να μην έχω ακούσιες κινήσεις όταν αυξομειώνω το βάρος ερευνητών και προσοφθαλμίων.

 

1ον: Ίσως αν αυξήσεις λίγο τις τριβές προσθέτοντας μεγαλύτερο κομμάτι τεφλον στις πλευρές τις κλίσης ή αφαιρώντας το ένα από τα 2 κομμάτια ώστε στη μια πλευρά η επαφή να είναι πιο τραχειά. Ίσως με αυτό τον τρόπο να εξισορροπείς το τηλεσκόπιο ικανοποιητικά.

 

Το έκανα ήδη αλλά δεν λύθηκε το πρόβλημα παρότι υπήρξε βελτίωση. Χρειάζεται κάτι πιο τραχύ από το τεφλόν ώστε με την πίεση της χειρόβιδας να ¨κλειδώνει¨ και με την απελευθέρωση της να επιτρέπει ελεύθερη κίνηση. Καμιά ιδέα;;;

 

Αν η κίνηση είναι πολύ ευαίσθητη η γνώμη μου είναι να αυξήσεις πρώτα τις τριβές και μετά τα ασχοληθείς με τα αντίβαρα. Είναι πιο εύκολο και μπορείς να λύσεις το πρόβλημα πιο εύκολα χωρίς να μπλέκεις με αντίβαρα.

 

Έχεις απόλυτο δίκαιο και αυτό μόνο με απασχολεί. Τα αντίβαρα δεν τα σκέπτομαι καθόλου. Αν δεν λυθεί το πρόβλημα θα δοκιμάσω ξανά τα εργοστασιακά αν και εκεί πιθανά θα έχω πρόβλημα.

 

 

Πάνο, γράψε όλα αυτά που συμβαίνουν και στο αζιμούθιο, να τα δει και ο Δημήτρης (o encoder ανασηκώνει το πάνω κομμάτι της βάσης και δεν πατάει επαρκώς στο lazy susan...φεύγει αέρα το αζιμούθιο!!) και βάλε και μια φωτογραφία του σημείου, για να το δούμε.

 

Τάσο έχω την εντύπωση ότι ακουμπάει κανονικά στο Lazy susan αλλά δεν έχει το παξιμάδι της κεντρικής βίδας για να ρυθμιστεί η κίνηση και γυρνάει πολύ εύκολα (στην ουσία κάθεται πάνω στο Lazy susan) . Το πρόβλημα όμως στο αζιμούθιο δεν είναι σοβαρό (γιατί δεν έχεις έκκεντρες αυξομειώσεις του βάρους) και λύθηκε με ένα κομμάτι τεφλόν ανάμεσα στα δύο ξύλα της βάσης.

Για να μη ξεφεύγουμε από το θέμα, σου έχω στείλει πμ.