Κατασκευή στιβαρού ξύλινου τρίποδα

[Στέφανος Σοφολόγης]

Με αφορμή αυτή τη συζήτηση http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?p=68715#68715 αποφάσισα να παρουσιάσω την κατασκευή ξύλινου τρίποδα βαρέως τύπου για ισημερινές βάσεις τύπου Vixen GP και των αντιγράφων τους (Synta EQ5, Celestron CG5 κλπ.)

 

Όταν παρέλαβα το 10ιντσο νευτώνειο μου (2001), η μεγάλη μου απογοήτευση ήταν οι συνεχείς ταλαντώσεις που δεν επέτρεπαν ούτε τον εστιαστή να αγγίξω σε μεγάλες μεγεθύνσεις. Ήταν ολοφάνερο ότι ο αλουμινένιος τρίποδας ήταν εντελώς ακατάλληλος για την EQ5 και φορτίο που σήκωνε. Η προσωρινή λύση ήταν να γεμίσω τα κατώτερα στελέχη του πτυσόμενου τρίποδα με αποστειρωμένη άμμο (κουβαδάκι στη θάλασσα, πλύσιμο-στέγνωμα στον ήλιο και φούρνος στους 250° ). Καλή αλλά όχι οριστική λύση. Οι ταλαντώσεις μειώθηκαν σημαντικά, όχι όμως όσο έπρεπε. Ο ξύλινος, συμπαγής (μη πτυσσόμενος) τρίποδας ήταν μονόδρομος.

 

Παρακάτω δίνω τις πιό σημαντικές πληροφορίες για την κατασκευή. Οι φωτοραφίες θα πουν τα περισσότερα και είμαι στη διάθεση όποιου θέλει περισσότερα στοιχεία και βοήθεια.

 

- Χρησιμοποίησα ξύλο οξιάς, το καταλληλότερο και πιό άκαμπτο ξύλο σύμφωνα με τον ξυλουργό που με βοήθησε. Εναλλακτικά, το δρύινο ξύλο έχει επίσης την απαραίτητη ακαμψία αλλά είναι πιό δύστροπο στην κατεργασία του. Το ξύλο πρέπει να αδιαβροχοποιηθεί με τα κατάλληλα βερνίκια (προστασία-φινίρισμα).

- Τα μεταλλικά μέρη πρέπει να είναι οπωσδήποτε ανοξείδωτα για να μη χρειαστούν αντικατάσταση μετά από μια-δυό σεζόν.

- Οι διαστάσεις και το άνοιγμα του τρίποδα πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά (με οδηγό τον αρχικό τρίποδα) για διάφορους λόγους, όπως πχ:

• το μέγιστο ύψος προσοφθαλμίου να είναι βολικό
  ο οπτικός σωλήνας ενός νευτωνίου να μη «βρίσκει» στα πόδια όταν κοιτάζουμε στο ζενίθ
  να εξασφαλίζεται η ευστάθεια όταν αφαιρεθούν είτε μόνο τα αντίβαρα της στήριξης είτε μόνο ο οπτικός σωλήνας

- Χρειάζεται απαραίτητα να προβλεφτεί κάποιο εύρος ρύθμισης ύψους των ποδιών ώστε να μπορεί να οριζοντιωθεί σε έδαφος ανώμαλο ή με ελαφριά κλίση

- Η κατάληξη των ποδιών πρέπει να είναι κάποια μεταλλική αιχμή ή βίδα (ανοξείδωτη). Εγώ χρησιμοποίησα ανοξείδωτη ντίζα (=βέργα με βόλτες) διαμέτρου 10mm, για να φτιάξω τρία κομμάτια περίπου 20 εκ. το καθένα, τα οποία βιδώνουν στην άκρη κάθε ποδιού εισχωρόντας ή βγαίνοντας όσο χρειάζεται για την οριζοντίωση του τρίποδα. Οι ανοξείδωτες λαβές τους παραγγέλθηκαν σε μηχανουργό. Οι οπές στο ξύλο που υποδέχονται αυτές τις βίδες, αν φτιαχτούν με ακρίβεια, δεν παρουσιάζεται κανένας απολύτως «τζόγος».

- Για κεντρικές αντηρίδες μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκείνες του παλαιού τρίποδα. Αν κατασκευαστούν νέες, καλό είναι να ταιριάζει και το ταψάκι του παλαιού τρίποδα, ή να φτιαχτεί κάποιο βαθύτερο (=ασφαλέστερο για τα αξεσουάρ). Στη δική μου περίπτωση η κατασκευή του κεντρικού εξαγώνου που ενώνει τις αντηρίδες ήταν μιά πρόκληση που εκτός από τη λειτουργία δίνει και κάποιο (περιττό μάλλον) αισθητικό αποτέλεσμα. Θα μπορούσα να είχα αποφύγει τον κόπο με πιό απλή σχεδίαση.

- Οι μεντεσέδες, αν δεν είναι ανοξείδωτοι, μπορούν να περαστούν με το ίδιο βερνίκι του ξύλου.

- Το ξύλο πριν βαφεί πρέπει να περαστεί με γυαλόχαρτο (πολύ ευχάριστη δουλειά!) και επιπλέον να «σβηστούν» οι ακμές του.

- Το ταίριασμα του πάνω μέρους των ποδιών με το κατώτερο τμήμα της κεφαλής στήριξης πρέπει να γίνει με ακρίβεια. Οι μεταλλικές προεξοχές της κεφαλής που θα «αγκαλιάζονται» από τα ξύλινα πόδια μπορεί εκ κατασκευής να μην έχουν ακριβώς παράλληλες έδρες και τότε χρειάζεται κοπιαστική εργασία με τη λίμα, για να παραλληλιστούν και να σφίγγονται αποτελεσματικά από το ξύλο. Είναι καλύτερα αυτό το σημείο να μπορεί εύκολα να σφίξει και να ξεσφίξει, οπότε αντί για κοινό παξιμάδι χρησιμοποιούμε πεταλούδα.

- Η κοψιά στο πάνω μέρος των ποδιών πρέπει να είναι μακρύτερη απ' ότι στον τρίποδα που έφτιαξα, για να επιτρέψει μια μικρή ευκαμψία και πλήρη επαφή με τις μεταλλικές έδρες που σφίγκει. Εγώ δεν χρειάστηκε τελικά να τις επιμηκύνω γιατί ξύλο και μέταλλο ταίριαξαν απόλυτα.

- Στην τελευταία φωτογραφία φαίνονται πρόχειρα οι διαστάσεις των ποδιών. Για τη δική σας κατασκευή μελετήστε πάλι τις διαστάσεις. Πάντως η διατομή των ποδιών (75 x 42 mm) είναι πολύ ασφαλής και κατάλληλη για μεγάλα φορτία). Ακόμη κι αν ...σκαρφαλώσω εγώ στον τρίποδα, δεν κινείται κανένα τμήμα του!

 

Η κατασκευή εκπλήρωσε απόλυτα το σκοπό της αφού οι ενοχλητικές ταλαντώσεις εξαφανίστηκαν και ο χειρισμός του τηλεσκοπίου έγινε απολαυστικός. Σκέφτομαι να τροποποιήσω τον τρίποδα για να δέχεται και την νεοαποκτηθείσα Vixen Sphinx Deluxe - οι Sphinx απαιτούν άλλο σχήμα γιά το πάνω μέρος των ποδιών - αν και ο δικός της αλουμινένιος τρίποδας είναι κλάσεις ανώτερος από τους συνήθεις. Αν κάποιος διστάζει να μπει στη διαδικασία της κατασκευής, ένα παρόμοιο τρίποδα έχω δει στην ιστοσελίδα της AKTIS. Εξαιρετικοί είναι και οι πτυσσόμενοι τρίποδες της Berlebach (αλλά τσουχτεροί!) και πιό κατάληλοι για διοπτρικά τηλεσκόπια απ΄αυτήν εδώ την κατασκευή που ταιριάζει περισσότερο σε νευτώνεια, εκτός κι αν φτιάξει κανείς αρκετά ψηλά πόδια.

Καλή επιτυχία σ΄όποιον ξεκινήσει την κατασκευή! Θα χαρώ να βοηθήσω σε ότι χρειαστεί.

 

Φιλικά, Στέφανος

[roryt]

Ερασιτέχνης : ο εραστής της τέχνης. ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ κατασκευή !!

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΟΦΟΥΛΗΣ]

ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ!!!!!!!!!!!!!!!!!!Στέφανε, πολλά συγχαρητήρια

[Μανούσος]

Ωραίος ο Στέφανος. Το μεράκι τελικά κάνει θαύματα. Συγχαρητήρια

[planetman]

Πάρα πολύ καλή δουλειά φαίνεται! Να σε ρωτήσω: Τα μεταλλικά άκρα στα ποδαράκια αν ήταν άλλο πιο μαλακό υλικό θα ήταν καλύτερα; Ξέρεις, για να πατάει και σε λείο έδαφος χωρίς να γλυστράει.

[Polykarpos]

Εύγε φίλε μου. Πολύ καλή δουλειά

[JIMKIBOU]

Εχει γινει φοβερη δουλεια!

Μαλιστα δειχνει πολυ πιο στιβαρος και με αντοχη σε πολυ βαρος, απο πολλους πανακριβους που κυκλοφορουν στο εμποριο!

[Κατερινα]

Όπως θα λεγε κι ο Τόκος... "Αυτός ο τρίποδας αγγίζει την τελειότητα"

 

planetman, δε μου δίνει την αίσθηση πως θα γλιστράει σε λεία επιφάνεια. Μάλλον μου δίνει την αίσθηση πως μπορεί να χαράξει και να χαλάσει το πλακάκι. Φαντάζομαι πως αν θέλει κάποιος να του κάνει τέτοια χρήση, θα μπορεί να του προσαρμόσει λαστιχένια ή πλαστικά προστατευτικά καπάκια στα μεταλλικά άκρα.

 

Ακόμη κι αν ...σκαρφαλώσω εγώ στον τρίποδα, δεν κινείται κανένα τμήμα του!

Μπορούμε να έχουμε μια φωτογραφία, για του λόγου το αληθές;

 

Υ.Γ : Αλήθεια, τι βάρος έχει;

[Altinakis]

Συγχαρητηρια και απο εμενα φιλε μου...

Για τι βαρος προοριζεται περιπου?

 

Ωραιος και βασικα φτηνος τριποδας. Χωρια που χαιρεσαι οτι τον κατασκευαζεις.

 

Μια μοναδικη συμβουλη. Προσεχε τους τερμιτες!!!!!!

[astrovox]

Ωραιος και βασικα φτηνος τριποδας. Χωρια που χαιρεσαι οτι τον κατασκευαζεις.

 

Αλήθεια, όσον αφορά το θέμα του κόστους, πού το υπολογίζεις Στέφανε;

[GStath]

Τέλειο!

[Στέφανος Σοφολόγης]

Χαίρομαι που σας άρεσε η κατασκευή! Απαντώ στις απορίες σας:

 

Δεν έχω υπολογίσει το μέγιστο βάρος που μπορεί να στηρίξει αποτελεσματικά, αλλά θεωρώ ότι θα περιοριζόταν μόνο από την ισημερινή κεφαλή κι όχι από τον τρίποδα. Μιας και με προκάλεσε η Κατερίνα θα κάνω κάποια ...περίεργη δοκιμή! Το βάρος του είναι περίπου 6 κιλά.

 

Το κόστος του είναι πολύ μικρότερο από τους ποιοτικούς ξύλινους τρίποδες του εμπορίου, όμως εκείνοι προσφέρουν (συνήθως) και μεταβλητό ύψος. Τα υλικά δε νομίζω ότι ξεπέρασαν τα € 50 και το κόστος θα ήταν ακόμη μικρότερο χωρίς τις επί παραγγελία λαβές (εγχάρακτες και ανοξείδωτες) στις βίδες ρύθμισης οριζοντίωσης. Το πραγματικό κόστος του όμως υπολογίζεται σε χρόνο κατασκευής (αρκετά απογεύματα και ψάξιμο για τα κατάλληλα υλικά).

 

Για τις άκρες των ποδιών προτίμησα ένα μονοκόμματο μεταλλικό στέλεχος από το συνδέσω κάποιο υλικό που να προστατεύει τις λείες επιφάνειες. Νομίζω ότι έτσι επιτυγχάνεται η μέγιστη αντοχή και «σύνδεση» με το έδαφος. Είναι πολύ απλό να χρησιμοποιήσει κανείς κομμάτια πλαστικού/ελαστικού ή τα ειδικά «πιατάκια» της Celestron για να προστατέψει ένα ευαίσθητο δάπεδο. (Όντως γλιστράει λίγο σε λείο μάρμαρο ή πλακάκια γιατί έχω λειάνει ελαφρά τις άκρες των βιδών, προκειμένου να μη χαράζει τα πατώματα όταν φυλάσσεται εντός σπιτιού). Παύει να γλιστράει όταν ανοίξει εντελώς και τοποθετηθεί φορτίο. Εννοείται ότι σε τσιμέντο, άσφαλτο, χώμα, γίνεται ένα με το έδαφος.)

[eliasg2004]

Άψογη κατασκευή και έμπνευση για όλους

Γεια στα χέρια σου Στέφανε!

[takis63]

Πολύ καλή δουλειά Στέφανε.

 

Μπράβο

[ASTROC]

Στέφανε λίγο καθυστερημένα είδα την φοβερά αξιόπιστη όπως φαίνεται κατασκευή σου.Συγχαρητήρια.Επειδή σκέφτομαι να να κάνω την ίδια βελτίωση για ένα 10'' περί τα 13Kgr βάρους, έχεις τεστάρει περίπου το βάρος που μπορεί να σηκώσει η Eq5 μ' αυτή τη βελτίωση? Γράψε μου τη γνώμη σου . Και πάλι συγχαρητήρια.Ευχαριστώ.Χρήστος.

[τσιαγκας προδρομος]

φοβερο τριποδο και ορεα ξυλα!!!!!(αλλες αξειες )

[Στέφανος Σοφολόγης]

Με οπτικό σωλήνα βάρους 13 Kg συν τα ανάλογα αντίβαρα, η EQ5 (και η HEQ5) δεν θα τα πάει τόσο καλά. Το ξύλινο τρίποδο δεν θα έχει κανένα πρόβλημα αλλά η κεφαλή και τα μοτέρ θα δυσκολευτούν. Σίγουρα θα έχουν κάποιες ταλαντώσεις. Μιά EQ6 είναι προτιμότερη για τέτοιο βάρος.

[ASTROC]

Ευχαριστώ Στέφανε και πάλι συγχαρητήρια για την ωραία δουλειά που έκανες.

[Gliko_Dakri]

Επιτέλους αντιμετώπισα και εγώ το πρόβλημα που είχα με τα "άθλια" αλουμινένια πόδια της EQ5,

με ξύλινα πόδια και σχεδόν μηδενικό κόστος!

Ότι υλικά είχα σπίτι τα χρησιμοποίησα για να φτιάξω τα νέα πόδια της EQ5

Βέβαια είναι σουηδικό ξύλο που χρησιμοποίησα αλλά παρά τήποτα καλό είναι και αυτό,...

...και η στήριξη το κυριότερο είναι πιο σταθερή! απο τα κούφια αλουμινένια πόδια που ειχε