Δροσος Γεωργιος

Φωτογραφήθηκε ο πιο μακρινός γνωστός γαλαξίας. … από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA Στην παρακάτω εικόνα που λήφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA με την NIRCam (Near-Infrared Camera) φαίνεται ο γαλαξίας JADES-GS-z14-0. Αυτός ο γαλαξίας εμφανίζει μετατόπιση προς το ερυθρό z=14,32 (+0,08/-0,20) και κατέχει πλέον το ρεκόρ(*) του πιο απομακρυσμένου γνωστού γαλαξία. Αυτό σημαίνει ότι ο γαλαξίας υπήρχε περίπου 290 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη ΈκρηξηCredit: NASA, ESA, CSA, STScI, B. Robertson (UC Santa Cruz), B. Johnson (CfA), S. Tacchella (Cambridge), P. Cargile (CfA).Ο γαλαξίας JADES-GS-z14-0 έχει εύρος πάνω από 1.600 έτη φωτός, και το φως που βλέπουμε από αυτόν προέρχεται κυρίως από νεαρά άστρα και όχι από περιοχή κοντά σε μια αυξανόμενη υπερμαζική μαύρη τρύπα. Η αφθονία του αστρικού φωτός δείχνει ότι ο γαλαξίας έχει μάζα αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλιου! Κι αυτό εγείρει το ερώτημα: Πώς η φύση δημιούργησε έναν τόσο φωτεινό, τεράστιο και μεγάλο γαλαξία σε λιγότερο από 300 εκατομμύρια χρόνια;Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε επίσης την παρουσία ισχυρής εκπομπής ιονισμένου αερίου στον γαλαξία που συνίσταται από υδρογόνο και οξυγόνο. Η παρουσία οξυγόνου τόσο νωρίς στη ζωή αυτού του γαλαξία εκπλήσσει διότι δείχνει ότι πολλές γενιές άστρων με μεγάλη μάζα είχαν ήδη ολοκληρώσει τον κύκλο τους πριν σχηματιστεί ο γαλαξίας.Αυτές οι παρατηρήσεις μας λένε ότι ο γαλαξίας JADES-GS-z14-0 δεν μοιάζει με τους τύπους γαλαξιών στο αρχέγονο σύμπαν που προβλέπονται από τα θεωρητικά μοντέλα και τις προσομοιώσεις υπολογιστών. Είναι πιθανό την επόμενη δεκαετία οι αστρονόμοι του Webb να βρουν πολλούς τέτοιους φωτεινούς γαλαξίες, πιθανώς σε ακόμη παλαιότερες εποχές. πηγή: https://blogs.nasa.gov/webb/2024/05/30/nasas-james-webb-space-telescope-finds-most-distant-known-galaxy/ (*) Κι όμως. Το 2018 αστρονόμοι χρησιμοποιώντας τα τηλεσκόπια ALMA και VLT του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, ανακάλυψαν τον γαλαξία MACS1149-JD1 και υπολόγισαν ότι σχηματίστηκε περίπου 250(<290) εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, εμφανίζοντας μετατόπιση στο ερυθρό z=15(>14,32).

Προμήθειο: οι μυστηριώδεις ιδιότητες ενός σπάνιου ραδιενεργού στοιχείου. Καλλιτεχνική άποψη του προμήθειου, ενός στοιχείου των σπάνιων γαιών σε ένα φιαλίδιο που περιβάλλεται από ένα οργανικό σύμπλοκο. Οι επιστήμονες του ORNL ανακάλυψαν άγνωστα χαρακτηριστικά του προμήθειο, ανοίγοντας νεο δρόμο για την έρευνα και άλλων στοιχείων των σπάνιων γαιών. (Image credit: Jacquelyn DeMink, art; Thomas Dyke, photography; ORNL, U.S. Dept. of Energy)Σχεδόν 80 χρόνια αφότου οι επιστήμονες στο Εθνικό Εργαστήριο Oak Ridge στο Τενεσί των ΗΠΑ ανακάλυψαν ένα εξαιρετικά σπάνιο ραδιενεργό στοιχείο που ονομάζεται προμήθειο, μια άλλη ερευνητική ομάδα στο ίσιο εργαστήριο κατάφερε κάτι που θα μπορούσε να «ξαναγράψει τα βιβλία χημείας». Χρησιμοποιώντας μια πρωτοποριακή νέα μέθοδο, οι ερευνητές ανακάλυψαν τις βασικές ιδιότητες του προμηθείου, ενός στοιχείου σπάνιας γαίας με ελάχιστα κατανοητές εφαρμογές.Το προμήθειο ανήκει στην ομάδα των λανθανιδών– των λεγόμενων σπάνιων γαιών- και υπάρχει φυσικά σε ελάχιστες ποσότητες. Τα μέταλλα που ανήκουν σε αυτή την ομάδα χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών και τεχνολογικών εφαρμογών.«Χρησιμοποιούνται σε λέιζερ, σε οθόνες κινητών, καθώς και σε πολύ ισχυρούς μαγνήτες σε ανεμογεννήτριες και ηλεκτρικά οχήματα», δήλωσε ο Ίλια Πόποβς, μέλος της ερευνητικής ομάδας στο Oak Ridge National Laboratory (ORNL) και συν-συγγραφέας μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature».Το προμήθειο, το οποίο ανακαλύφθηκε το 1945, έχει μερικές δευτερεύουσες εφαρμογές στις ατομικές μπαταρίες και στη διάγνωση του καρκίνου. Αλλά οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πολλά για τη χημεία του στοιχείου. Η μελέτη του ραδιενεργού αυτού στοιχείου αποτελεί πρόκληση για τους επιστήμονες επειδή δεν είναι δύσκολο να βρουν το κατάλληλο δείγμα.«Το προμήθειο δεν διαθέτει σταθερό ισότοπο – είναι όλα ραδιενεργά, που σημαίνει ότι διασπώνται [σε άλλα στοιχεία] με τον καιρό. Το στοιχείο αυτό προκύπτει μέσω μιας διαδικασίας σχάσης, επομένως είναι σπάνιο και δύσκολο να μελετηθεί» σημείωσε ο ερευνητής Αλεξάντερ Ιβάνοφ.Το ORNL είναι το μόνο που εργαστήριο στις ΗΠΑ που παράγει προμήθειο-147, ένα ισότοπο του στοιχείου με χρόνο ημιζωής 2,6 χρόνια. Χρησιμοποιώντας μια μέθοδο που αναπτύχθηκε πέρυσι, οι ερευνητές διαχώρισαν αυτό το ισότοπο από τα απόβλητα των πυρηνικών αντιδραστήρων, προκειμένου να το μελετήσουν. Στη συνέχεια, συνδύασαν αυτό το δείγμα με έναν συνδέτη- ένα μόριο δηλαδή που έχει σχεδιαστεί για να παγιδεύει άτομα μετάλλου – προκειμένου να σχηματίσουν ένα σταθερό σύμπλεγμα στο νερό. Το μόριο, γνωστό ως PyDGA, σχημάτισε εννέα δεσμούς προμηθείου-οξυγόνου, δίνοντας στους ερευνητές την πρώτη ευκαιρία να αναλύσουν τις ιδιότητες σύνδεσης ενός συμπλέγματος προμηθείου.Ωστόσο, η ανάλυση δεν ήταν εύκολη υπόθεση. «Επειδή το προμήθειο είναι ραδιενεργό, μόλις αποσυντεθεί, μετατρέπεται στο παρακείμενο στοιχείο, που είναι το σαμάριο», είπε ο Ιβάνοφ. «Έτσι έχουμε μια μικρή ποσότητα μόλυνσης με τη μορφή σαμάριου» πρόσθεσε. «Το τελευταίο κομμάτι του παζλ» Η ομάδα χρησιμοποίησε μια εξειδικευμένη τεχνική που ονομάζεται φασματοσκοπία απορρόφησης ακτίνων Χ με βάση το σύγχροτρο. Φωτόνια υψηλής ενέργειας που παράγονται από έναν επιταχυντή σωματιδίων «βομβάρδισαν» το σύμπλεγμα του προμηθείου προκειμένου να δημιουργήσουν μια εικόνα των θέσεων των ατόμων και των μηκών των δεσμών. Οι ανεπαίσθητες διαφορές στα μήκη του δεσμού μετάλλου-οξυγόνου επέτρεψαν στην ομάδα να μελετήσει τον βασικό δεσμό προμηθείου-οξυγόνου. Έτσι, οι ερευνητές μπόρεσαν να συγκρίνουν τις ιδιότητες του προμηθείου με άλλα σύμπλοκα σπάνιων γαιών για πρώτη φορά.Οι λανθανιδες βρίσκονται στη φύση ως μίγματα στοιχείων, οπότε η κατανόηση των περιοδικών τάσεων, όπως τα μήκη των δεσμών και οι συμπεριφορές σχηματισμού συμπλόκων, βοηθά τους επιστήμονες να αναπτύξουν νέες και πιο αποτελεσματικές μεθόδους διαχωρισμού αυτών των πολύτιμων μετάλλων. ΠΗΓΗ: Live Science Σύνταξη: Εύη Τσιριγωτάκη – https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/ereynites-apokalypsan-tis-mystiriodeis-idiotites-enos-spaniou-radienergou-stoixeiou/

Τι απάντησε ο Στίβεν Χόκινγκ στην ερώτηση «εάν πιστεύει στον Θεό» Ο Στίβεν Χόκινγκ μοιράστηκε τις απόψεις του για τον Θεό στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Σύντομες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα». Μεταξύ άλλων ερωτημάτων στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του πραγματεύεται το αιώνιο ερώτημα: «Υπάρχει Θεός;». Ξεκινά την απάντησή του ως εξής: «Η επιστήμη απαντά όλο και σε περισσότερα ερωτήματα που στο παρελθόν ανήκαν στην περιοχή της θρησκείας. Η θρησκεία ήταν μια πρώτη προσπάθεια να απαντήσουμε στις ερωτήσεις που θέτουμε όλοι μας: γιατί βρισκόμαστε εδώ, από πού ήρθαμε; Η απάντηση ήταν σχεδόν η ίδια: οι θεοί έκαναν τα πάντα. Η Γη ήταν ένας τρομακτικός τόπος, έτσι ώστε και άνθρωποι σκληροί όπως οι Βίκινγκς, πίστευαν σε υπερφυσικά όντα για δώσουν νόημα σε φυσικά φαινόμενα, όπως ο κεραυνός, οι καταιγίδες ή οι εκλείψεις. Σήμερα η επιστήμη παρέχει καλύτερες και συνεπέστερες απαντήσεις, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούν να προσκολλώνται στην θρησκεία, γιατί βρίσκουν ψυχική ηρεμία, αφού δεν εμπιστεύονται ούτε κατανοούν την επιστήμη.Πριν από μερικά χρόνια η εφημερίδα The Times είχε έναν τίτλο στην πρώτη σελίδα της που έλεγε: «Χόκινγκ: Ο Θεός Δεν Δημιούργησε το Σύμπαν». Το άρθρο περιείχε και δυο εικόνες. Τον Θεό μέσα από έναν πίνακα του Μιχαήλ Άγγελου που έδειχνε επιβλητικός και μια φωτογραφία μου που με έδειχνε υπερφίαλο. Τις έβαλαν έτσι ώστε να φαίνεται σαν μια μονομαχία μεταξύ μας.Αλλά δεν τρέφω μνησικακία εναντίον του Θεού. Δεν θέλω να δώσω την εντύπωση ότι σκοπός της εργασίας μου είναι να αποδείξω ή να διαψεύσω την ύπαρξη του Θεού. Η εργασία μου σχετίζεται με την εύρεση ενός λογικού θεωρητικού πλαισίου που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το σύμπαν που μας περιβάλλει. Στο παρελθόν πίστευαν ότι άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως κι εγώ, ζούσαν κάτω από την σκιά μιας κατάρας που προκλήθηκε από τον Θεό. Λοιπόν, είναι πιθανό να έχω συγχύσει κάποιον εκεί πάνω, αλλά προτιμώ να σκέφτομαι πως όλα μπορούν να εξηγηθούν με άλλο τρόπο. Από τους νόμους της φύσης. Εάν πιστεύετε στην επιστήμη, όπως και εγώ, θα πιστεύετε πως υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμοι σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί η φύση. Αν θέλετε, μπορείτε να λέτε ότι οι νόμοι είναι το έργο του Θεού, αλλά αυτό είναι περισσότερο ένας ορισμός του Θεού παρά μια απόδειξη της ύπαρξής του. Γύρω στο 300 π.Χ., ένας φιλόσοφος που ονομάζεται Αρίσταρχος εντυπωσιάστηκε από τις εκλείψεις, και ειδικότερα από τις εκλείψεις της Σελήνης. Ήταν αρκετά γενναίος για να αναρωτηθεί αν στ’ αλήθεια τις προκαλούσαν οι θεοί. Ο Αρίσταρχος ήταν ένας πραγματικός πρωτοπόρος της επιστήμης. Μελέτησε προσεκτικά τους ουρανούς και κατέληξε σ’ ένα τολμηρό συμπέρασμα: συνειδητοποίησε ότι την έκλειψη στην πραγματικότητα την προκαλούσε η σκιά της Γης που διερχόταν ανάμεσα στον Ήλιο και τη Σελήνη και όχι ένα θεϊκό γεγονός.»Και ο Hawking συνεχίζει περιγράφοντας την συλλογιστική του Αρίσταρχου, χωρίς να κρύβει τον θαυμασμό του για τον άνθρωπο που πριν 2300 χρόνια προσπαθούσε να κατανοήσει τον κόσμο με το μυαλό του, παρακάμπτοντας μύθους, θεούς και δεισιδαιμονίες:«Απελευθερωμένος με αυτή την ανακάλυψή του, ο Αρίσταρχος μπόρεσε να βρει τι πραγματικά συνέβαινε πάνω από το κεφάλι του και να σχεδιάσει διαγράμματα που έδειχναν τις πραγματικές θέσεις του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης. Και με βάση αυτά κατέληξε σε ακόμα πιο σημαντικά συμπεράσματα. Συμπέρανε ότι η Γη δεν ήταν το κέντρο του σύμπαντος, όπως όλοι πίστευαν, αλλά αντ’ αυτού περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο. Στην πραγματικότητα, η κατανόηση αυτής της διάταξης εξηγεί όλες τις εκλείψεις. Όταν η Σελήνη ρίχνει τη σκιά της στη Γη, προκύπτει μια ηλιακή έκλειψη. Κι όταν η Γη σκιάζει τη Σελήνη, προκύπτει μια σεληνιακή έκλειψη. Όμως ο Αρίσταρχος έφτασε ακόμα παραπέρα. Πρότεινε ότι τα άστρα δεν ήταν φως από μικρές χαραμάδες του ουράνιου θόλου, όπως πίστευαν οι σύγχρονοί του, αλλά ότι τα άστρα ήταν άλλοι ήλιοι, σαν τον δικό μας, που όμως βρίσκονται πάρα πολύ μακριά. Κι αυτό πρέπει να ήταν χωρίς αμφιβολία μια εκπληκτική συνειδητοποίηση. Το σύμπαν είναι μια μηχανή που διέπεται από αρχές ή νόμους – νόμους που μπορούν να κατανοηθούν από το ανθρώπινο μυαλό.Πιστεύω ότι η ανακάλυψη αυτών των νόμων ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα της ανθρωπότητας, γιατί αυτοί οι νόμοι της φύσης – όπως τους αποκαλούμε τώρα – είναι που θα μας πουν αν όντως χρειάζεται η έννοια του θεού για να εξηγήσουμε το σύμπαν. Οι νόμοι της φύσης είναι μια περιγραφή του πως πραγματικά λειτουργούν τα πράγματα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Μας εξηγούν γιατί η μπάλα του τένις ακολουθεί μια συγκεκριμένη τροχιά. Και υπάρχουν πολλοί νόμοι που εφαρμόζονται, όπως ο πώς παράγεται η ενέργεια στους μύες των παικτών για να πραγματοποιηθεί το χτύπημα της ρακέτας, μέχρι την ταχύτητα με την οποία μεγαλώνει το γρασίδι κάτω από τα πόδια τους. Αλλά εκείνο που είναι πραγματικά σημαντικό είναι ότι αυτοί οι φυσικοί νόμοι, εκτός από το ότι είναι αναλλοίωτοι, είναι παγκόσμιοι. Δεν ισχύουν μόνο για την πτήση μιας μπάλας, αλλά και για την κίνηση ενός πλανήτη και οτιδήποτε άλλο στο σύμπαν. Σε αντίθεση με τους νόμους που δημιουργήθηκαν από τους ανθρώπους, οι νόμοι της φύσης δεν μπορούν να παραβιαστούν – γι’ αυτό είναι τόσο ισχυροί και, όταν τους δούμε από θρησκευτική σκοπιά, επίσης αμφιλεγόμενοι.Αν αποδέχεστε, όπως εγώ, ότι οι νόμοι της φύσης είναι σταθεροί, τότε δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για να ρωτήσετε: ποιός είναι ο ρόλος του Θεού; Αυτό είναι ένα μεγάλο μέρος της αντίφασης μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, και παρόλο που οι απόψεις μου έχουν γίνει πρωτοσέλιδα, είναι στην πραγματικότητα μια αρχαία σύγκρουση. Θα μπορούσε κανείς να ορίσει τον Θεό ως την ενσάρκωση των νόμων της φύσης. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν είναι αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θα σκέφτονταν ως Θεό. Σημαίνουν ένα ανθρώπινο ον, με το οποίο μπορεί κανείς να έχει προσωπική σχέση. Όταν κοιτάτε το τεράστιο μέγεθος του σύμπαντος, και πόσο ασήμαντη και τυχαία είναι η ανθρώπινη ζωή σε αυτό, φαίνεται πολύ απίθανο.Χρησιμοποιώ τη λέξη «Θεός» με μια απρόσωπη έννοια, όπως έκανε ο Αϊνστάιν, για τους νόμους της φύσης, επομένως η γνώση του μυαλού του Θεού σημαίνει γνώση των νόμων της φύσης. Η πρόβλεψή μου είναι ότι θα γνωρίσουμε το μυαλό του Θεού μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα.Η μόνη εναπομείνασα περιοχή που μπορεί τώρα να ισχυριστεί η θρησκεία είναι η προέλευση του σύμπαντος, αλλά ακόμη και εδώ η επιστήμη σημειώνει πρόοδο και σύντομα θα δώσει μια οριστική απάντηση στο πώς ξεκίνησε το σύμπαν. Δημοσίευσα ένα βιβλίο που ρωτούσε αν ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν και αυτό προκάλεσε σάλο. Ο κόσμος αναστατώθηκε που ένας επιστήμονας μπορούσε να πει κάτι για το ζήτημα της θρησκείας. Δεν έχω καμία επιθυμία να πω σε κανέναν τι να πιστέψει, αλλά για μένα το να ρωτήσω αν υπάρχει Θεός είναι μια εύλογη ερώτηση για την επιστήμη. Εξάλλου, είναι δύσκολο να σκεφτούμε ένα πιο σημαντικό ή θεμελιώδες μυστήριο από το τι ή ποιός δημιούργησε και ελέγχει το σύμπαν.Νομίζω ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε αυθόρμητα από το τίποτα, σύμφωνα με τους νόμους της επιστήμης. Η βασική υπόθεση της επιστήμης είναι ο επιστημονικός ντετερμινισμός. Οι νόμοι της επιστήμης καθορίζουν την εξέλιξη του σύμπαντος, δεδομένης της κατάστασής του σε καποια χρονική στιγμή. Αυτοί οι νόμοι μπορεί, μπορεί και όχι, να έχουν θεσπιστεί από τον Θεό, αλλά δεν μπορεί να παρέμβει για να παραβιάσει τους νόμους, διαφορετικά δεν θα ήταν νόμοι. Αυτό αφήνει στον Θεό την ελευθερία να επιλέξει την αρχική κατάσταση του σύμπαντος, αλλά ακόμα και εδώ φαίνεται ότι μπορεί να υπάρχουν νόμοι. Άρα ο Θεός δεν θα είχε καθόλου ελευθερία.Παρά την πολυπλοκότητα και την ευρύτητα του σύμπαντος, αποδεικνύεται ότι για να το φτιάξετε χρειάζεστε μόνο τρία συστατικά. Ας φανταστούμε ότι θα μπορούσαμε να τα απαριθμήσουμε σε κάποιο είδος κοσμικού βιβλίου μαγειρικής. Ποια είναι λοιπόν τα τρία συστατικά που χρειαζόμαστε για να μαγειρέψουμε ένα σύμπαν; Το πρώτο είναι η ύλη – κάτι που έχει μάζα. Η ύλη είναι παντού γύρω μας, στο έδαφος κάτω από τα πόδια μας και έξω στο διάστημα. Σκόνη, πέτρες, πάγος, ρευστά. Τεράστια νέφη αερίων, τεράστιοι γαλαξίες άστρων – ο καθένας περιέχει δισεκατομμύρια ήλιους – που καλύπτουν απίστευτα μακρινές αποστάσεις.Το δεύτερο πράγμα που χρειάζεστε είναι ενέργεια. Ακόμα κι αν δεν το έχετε σκεφτεί ποτέ, όλοι ξέρουμε τι είναι ενέργεια. Κάτι που συναντάμε καθημερινά. Κοιτάξτε ψηλά στον Ήλιο και μπορείτε να τον νιώσετε στο πρόσωπό σας: ενέργεια που παράγεται από ένα άστρο 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά. Η ενέργεια διαποτίζει το σύμπαν, καθορίζοντας τις διαδικασίες που το κάνουν ένα δυναμικό, ατέρμονα μεταβαλλόμενο μέρος.Άρα έχουμε ύλη και έχουμε ενέργεια. Το τρίτο πράγμα που χρειαζόμαστε για να φτιάξουμε ένα σύμπαν είναι το διάστημα. Πολύς χώρος. Μπορείτε να καταλογίσετε πολλά πράγματα στο σύμπον, να το πείτε – φοβερό, υπέροχο, βίαιο – αλλά υπάρχει ένα πράγμα που δεν μπορείτε να πείτε, ότι είναι στριμωγμένο. Όπου κι αν κοιτάξουμε βλέπουμε χώρο, περισσότερο χώρο κι ακόμη περισσότερο χώρο. Τέντωμα προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι αρκετό για να κάνει το κεφάλι σου να γυρίζει. Από πού λοιπόν θα μπορούσε να προέλθει όλη αυτή η ύλη, η ενέργεια και ο χώρος; Δεν είχαμε ιδέα μέχρι τον εικοστό αιώνα.Η απάντηση ήρθε από τις ιδέες ενός ανθρώπου, ίσως του πιο αξιοσημείωτου επιστήμονα που έζησε ποτέ. Το όνομά του ήταν Άλμπερτ Αϊνστάιν. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να τον συναντήσω, αφού ήμουν μόλις δεκατριών ετών όταν πέθανε. Ο Αϊνστάιν συνειδητοποίησε κάτι πολύ ασυνήθιστο: ότι δύο από τα κύρια συστατικά που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός σύμπαντος – μάζα και ενέργεια – είναι βασικά το ίδιο πράγμα, οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος αν θέλετε. Η διάσημη εξίσωσή του E = mc2 σημαίνει απλώς ότι η μάζα μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος ενέργειας και αντιστρόφως. Έτσι, αντί για τρία συστατικά, μπορούμε τώρα να πούμε ότι το σύμπαν έχει μόνο δύο: ενέργεια και χώρο. Από πού λοιπόν προήλθε όλη αυτή η ενέργεια και ο χώρος; Η απάντηση βρέθηκε μετά από δεκαετίες εργασίας από τους επιστήμονες: ο χώρος και η ενέργεια προέκυψαν αυθόρμητα σε ένα γεγονός που τώρα ονομάζουμε Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang).Τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο σύμπαν και μαζί του και ο χώρος. Φούσκωσαν όλα, σαν να διαστέλλεται ένα μπαλόνι. Από πού λοιπόν προήλθε όλη αυτή η ενέργεια και ο χώρος; Πώς ένα ολόκληρο σύμπαν γεμάτο ενέργεια, η φοβερή απεραντοσύνη του διαστήματος και τα πάντα σε αυτό, εμφανίζεται απλά από το τίποτα;Για κάποιους, στο σημείο αυτό αναγκαστικά υπεισέρχεται το χέρι του Θεού. Ήταν ο Θεός που δημιούργησε την ενέργεια και τον χώρο. Η Μεγάλη Έκρηξη ήταν η στιγμή της δημιουργίας. Αλλά η επιστήμη μας λέει μια διαφορετική ιστορία. Με τον κίνδυνο να μπω σε μπελάδες, νομίζω ότι μπορούμε να καταλάβουμε πολύ περισσότερο τα φυσικά φαινόμενα που τρομοκρατούσαν τους Βίκινγκς. Μπορούμε ακόμη και να υπερβούμε την όμορφη συμμετρία ενέργειας και ύλης που ανακάλυψε ο Αϊνστάιν. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους νόμους της φύσης για να αντιμετωπίσουμε την ίδια την προέλευση του σύμπαντος και να ανακαλύψουμε αν η ύπαρξη του Θεού είναι ο μόνος τρόπος για να το εξηγήσουμε.Καθώς μεγάλωνα στην Αγγλία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν μια εποχή λιτότητας. Μας έλεγαν ότι ποτέ δεν παίρνεις κάτι από το τίποτα. Αλλά τώρα, μετά από μια ζωή δουλειάς, νομίζω ότι στην πραγματικότητα μπορείς να αποκτήσεις ένα ολόκληρο σύμπαν δωρεάν.Το μεγάλο μυστήριο στην καρδιά της Μεγάλης Έκρηξης είναι να εξηγήσουμε πώς ένα ολόκληρο, φανταστικά τεράστιο σύμπαν χώρου και ενέργειας μπορεί να υλοποιηθεί από το τίποτα. Το μυστικό βρίσκεται σε ένα από τα πιο παράξενα γεγονότα για τον κόσμο μας. Οι νόμοι της φυσικής απαιτούν την ύπαρξη κάτι που ονομάζεται «αρνητική ενέργεια».Για να σας βοηθήσω να κατανοήσετε αυτήν την περίεργη αλλά κρίσιμη ιδέα, επιτρέψτε μου να βασιστώ σε μια απλή αναλογία. Φανταστείτε ότι ένας άντρας θέλει να φιάξει έναν λόφο σε ένα επίπεδο κομμάτι γης. Ο λόφος θα αντιπροσωπεύει το σύμπαν. Για να φτιάξει αυτόν τον λόφο σκάβει μια τρύπα στο έδαφος και χρησιμοποιεί αυτό το χώμα για να σχηματίσει τον λόφο του. Αλλά φυσικά δεν κάνει απλώς έναν λόφο – κάνει επίσης μια τρύπα, στην πραγματικότητα μια αρνητική εκδοχή του λόφου. Το υλικό που υπήρχε στην τρύπα έχει γίνει πλέον ο λόφος, οπότε όλα εξισορροπούνται τέλεια. Αυτή είναι η αρχή πίσω από αυτό που συνέβη στην αρχή του σύμπαντος.Όταν η Μεγάλη Έκρηξη παρήγαγε μια τεράστια ποσότητα θετικής ενέργειας, παρήγαγε ταυτόχρονα την ίδια ποσότητα αρνητικής ενέργειας. Με αυτόν τον τρόπο, το άθροισμα θετικής και αρνητικής ενέργειας ισούνται πάντα με μηδέν. Είναι ένας ακόμα νόμος της φύσης.Πού είναι λοιπόν σήμερα όλη αυτή η αρνητική ενέργεια; Βρίσκεται στο τρίτο συστατικό του κοσμικού μας βιβλίου μαγειρικής – στον χώρο. Αυτό μπορεί να ακούγεται παράξενο, αλλά σύμφωνα με τους νόμους της φύσης σχετικά με τη βαρύτητα και την κίνηση – από τους παλαιότερους νόμους στην επιστήμη – ο ίδιος ο χώρος είναι μια τεράστια αποθήκη αρνητικής ενέργειας. Αρκετή ώστε να διασφαλιστεί ότι το συνολικό άθροισμα είναι μηδέν.Θα παραδεχτώ, εκτός κι αν είστε πολύ καλοί στα μαθηματικά, ότι αυτό είναι δύσκολο να το καταλάβετε. Όμως είναι αλήθεια. Ο ατελείωτος ιστός των δισεκατομμυρίων επί δισεκατομμυρίων γαλαξιών, που ο ένας έλκει τον άλλον με την δύναμη της βαρύτητας, λειτουργεί σαν μια γιγάντια συσκευή αποθήκευσης. Το σύμπαν είναι σαν μια τεράστια μπαταρία που αποθηκεύει αρνητική ενέργεια. Η θετική πλευρά των πραγμάτων – η μάζα και η ενέργεια που βλέπουμε σήμερα – είναι σαν τον λόφο. Η αντίστοιχη τρύπα ή αρνητική πλευρά των πραγμάτων, απλώνεται σε όλο τον χώρο.Τι σημαίνει λοιπόν αυτό στην προσπάθειά μας να μάθουμε αν υπάρχει Θεός; Σημαίνει ότι αν το σύμπαν δίνει ως άθροισμα το τίποτα, τότε δεν χρειάζεστε έναν Θεό για να το δημιουργήσετε. Το σύμπαν είναι το απολύτως δωρεάν γεύμα.Εφόσον γνωρίζουμε ότι το άθροισμα θετικών και αρνητικών ισούται με μηδέν, το μόνο που απομένει να κάνουμε τώρα είναι να βρούμε τι – ή τολμώ να πω ποιός– πυροδότησε την όλη διαδικασία εξαρχής. Τι θα μπορούσε να προκαλέσει την αυθόρμητη εμφάνιση ενός σύμπαντος; Στην αρχή, φαίνεται ένα μπερδεμένο πρόβλημα – σε τελική ανάλυση, στην καθημερινή μας ζωή τα πράγματα δεν υλοποιούνται απλώς ασυνήθιστα. Δεν μπορείτε απλά να κάνετε κλικ στα δάχτυλά σας και να εμφανιστεί ένα φλιτζάνι καφέ όταν τον επιθυμείτε. Πρέπει να τον φτιάξετε χρσησιμοποιώντας διάφορα πράγματα όπως κόκκους καφέ, νερό και ίσως λίγη ζάχαρη και γάλα. Διεισδύστε για λίγο νοερά μέσα αυτό το φλιτζάνι καφέ – μέσα από τα σωματίδια του καφέ, φτάνοντας στο ατομικό και υποατομικό επίπεδο, και φτάνετε σε έναν κόσμο όπου είναι δυνατό να δημιουργηθεί κάτι από το τίποτα. Τουλάχιστον για λίγο. Αυτό συμβαίνει επειδή, σε αυτή την κλίμακα, σωματίδια όπως τα πρωτόνια συμπεριφέρονται σύμφωνα με τους νόμους της κβαντικής μηχανικής. Και μπορούν πραγματικά να εμφανιστούν τυχαία, να παραμείνουν για λίγο και μετά να εξαφανιστούν πάλι, για να επανεμφανιστούν κάπου αλλού.Εφόσον γνωρίζουμε ότι το ίδιο το σύμπαν ήταν κάποτε πολύ μικρό – ίσως μικρότερο από ένα πρωτόνιο – αυτό σημαίνει κάτι πολύ αξιοπρόσεκτο. Σημαίνει ότι το ίδιο το σύμπαν, σε όλη του την απεραντοσύνη και την πολυπλοκότητά του, θα μπορούσε απλώς να έχει εμφανιστεί χωρίς να παραβιάσει τους γνωστούς νόμους της φύσης. Από εκείνη τη στιγμή κατά την οποία απελευθερώθηκαν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, ο ο ίδιος ο χώρος διαστελλόταν ώστε να αποθηκεύεται όλη η αρνητική ενέργεια που απαιτείται ώστε το συνολικό ενεργειακό άθροισμα να είναι μηδέν. Αλλά φυσικά τίθεται ξανά το κρίσιμο ερώτημα: δημιούργησε ο Θεός τους κβαντικούς νόμους που επέτρεψαν να συμβεί η Μεγάλη Έκρηξη; Με λίγα λόγια, χρειαζόμαστε έναν Θεό που σχεδίασε και πυροδότησε την Μεγάλη Έκρηξη; Δεν έχω καμία επιθυμία να προσβάλω την πίστη κανενός, αλλά νομίζω ότι η επιστήμη μπορεί να προτείνει μια πιο συναρπαστική εξήγηση σε σύγκριση με τον θεϊκό δημιουργό.Η καθημερινή μας εμπειρία μάς κάνει να πιστεύουμε ότι όλα όσα συμβαίνουν πρέπει να προκαλούνται από κάτι που προηγήθηκε χρονικά, επομένως είναι φυσικό να πιστεύουμε ότι κάτι – ίσως ο Θεός – πρέπει να προκάλεσε την δημιουργία του σύμπαντος. Αλλά όταν μιλάμε για το σύμπαν ως σύνολο, δεν είναι απαραίτητα έτσι. Θα εξηγήσω τι εννοώ. Φανταστείτε ένα ποτάμι, που ρέει σε μια βουνοπλαγιά. Τι προκάλεσε το ποτάμι; Μάλλον η βροχή που έπεσε νωρίτερα στα βουνά. Αλλά τότε, τι προκάλεσε τη βροχή; Μια καλή απάντηση θα ήταν ο Ήλιος που λάμπει – θέρμανε τη θάλασσα προκαλώντας υδρατμούς που δημιούργησαν τα σύννεφα. Εντάξει, και τι έκανε τον Ήλιο να λάμπει; Λοιπόν, αν εξετάσουμε το εσωτερικό του, διαπιστώνουμε την διαδικασία γνωστή ως πυρηνική σύντηξη, κατά την οποία άτομα υδρογόνου ενώνονται για να σχηματίσουν ήλιο απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Μέχρι εδώ καλά. Κι από πού προέρχεται το υδρογόνο; Απάντηση: από την Μεγάλη Έκρηξη. Κι εδώ είναι το κρίσιμο σημείο. Οι ίδιοι οι νόμοι της φύσης μας λένε ότι όχι μόνο το σύμπαν θα μπορούσε να έχει εμφανιστεί χωρίς καμία εξωτερική παράμβαση, όπως ακριβώς ένα πρωτόνιο, κι αυτό να μην απαιτεί επιπλέον ενέργεια, αλλά επίσης ότι είναι πιθανό τίποτα να μην προκάλεσε τη Μεγάλη Έκρηξη. Τίποτα.Η ερμηνεία βρίσκεται στις θεωρίες του Αϊνστάιν και στις γνώσεις του για το πώς ο χώρος και ο χρόνος στο σύμπαν είναι θεμελιωδώς αλληλένδετοι. Κάτι πολύ θαυμαστό συνέβη στον χρόνο την στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης. Ο χρόνος ξεκίνησε να ρέει.Για να κατανοήσετε αυτήν την εκπληκτική ιδέα, σκεφτείτε μια μαύρη τρύπα που επιπλέει στο διάστημα. Μια τυπική μαύρη τρύπα προκύπτει από ένα άστρο τεράστιας μάζας που έχει καταρρέρευσε βαρυτικά. Ούτε το φως μπορεί να ξεφύγει από τη βαρύτητά του κα, γι’ αυτό και είναι σχεδόν απόλυτα μαύρο. Η βαρυτική του έλξη είναι τόσο ισχυρή, που στρεβλώνει και παραμορφώνει όχι μόνο το φως αλλά και τον χρόνο. Για να το καταλάβετε αυτό, φανταστείτε ότι ένα ρολόι έχει πέφτει προς την μαύρη τρύπα. Καθώς το ρολόι πλησιάζει όλο και πιο κοντά στη μαύρη τρύπα, αρχίζει να γίνεται όλο και πιο αργό. Ο ίδιος ο χρόνος αρχίζει να επιβραδύνεται. Τώρα φανταστείτε το ρολόι καθώς εισέρχεται στη μαύρη τρύπα – εντάξει, υποθέτοντας φυσικά ότι δεν θα διαλυθεί από τις ακραίες βαρυτικές δυνάμεις – στην πραγματικότητα θα σταματούσε. Θα σταματούσε όχι επειδή έσπασε, αλλά γιατί μέσα στη μαύρη τρύπα ο ίδιος ο χρόνος δεν υπάρχει. Κι αυτό ακριβώς συνέβη στην αρχή του σύμπαντος.Τα τελευταία εκατό χρόνια έχουμε καταφέρει εντυπωσιακές εξελίξεις όσον αφορά την κατανόηση του σύμπαντος. Γνωρίζουμε τους νόμους που το κυβερνούν και το τι συμβαίνει σε όλες τις συνθήκες, εκτός από τις ακραίες, όπως αυτές που επικρατούσαν κατά την γέννηση του σύμπαντος ή στο εσωτερικό των μαύρων τρυπών. Ο ρόλος που παίζει ο χρόνος στην αρχή του σύμπαντος, είναι πιστεύω, το τελικό κλειδί για την εξάλειψη της αναγκαιότητας για έναν μεγάλο σχεδιαστή και την αποκάλυψη του πως το σύμπαν δημιουργήθηκε από μόνο του.Καθώς ταξιδεύουμε πίσω στον χρόνο προς την στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, το σύμπαν γίνεται μικρότερο και συνεχώς όλο και πιο μικρότερο, μέχρι τελικά να φτάσει σε ένα σημείο όπου ολόκληρο το σύμπαν είναι τόσο μικρό χωρικά που στην πραγματικότητα είναι μια απλή απειροστά μικρή και απείρως πυκνή μαύρη τρύπα. Και ακριβώς όπως συμβαίνει με τις τωρινές μαύρες τρύπες που περιέχονται στο σύμπαν μας, οι νόμοι της φύσης μας υπαγορεύουν κάτι εξαιρετικό. Μας λένε ότι εδώ ο χρόνος πρέπει να σταματήσει. Δεν μπορούμε να φτάσουμε σε κάποια χρονική στιγμή πριν από την Μεγάλη Έκρηξη γιατί δεν υπάρχει χρόνος πριν από την Μεγάλη Έκρηξη. Ανακαλύψαμε τελικά κάτι που δεν έχει αιτία, αφού δεν υπήρχε ο χρόνος για να υπάρξει η αιτία. Για μένα αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για έναν δημιουργό, διότι δεν υπάρχει χρόνος για υπάρξει ένας δημιουργός. Οι άνθρωποι θέλουν απαντήσεις στις μεγάλες ερωτήσεις, όπως γιατί και πώς βρισκόμαστε εδώ. Δεν περιμένουν οι απαντήσεις να είναι εύκολες, έτσι είναι προετοιμασμένοι να δυσκολευτούν λίγο. Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν αν ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν, τους λέω ότι η ίδια η ερώτηση δεν έχει νόημα. Ο χρόνος δεν υπήρχε πριν από την Μεγάλη Έκρηξη, οπότε δεν υπήρχε χρόνος για την δημιουργία του σύμπαντος από τον Θεό. Είναι σαν να ρωτάμε που βρίσκεται η άκρη της Γης – η Γη είναι μια σφαίρα που δεν έχει κάποια άκρη, έτσι ψάχνουμε μάταια για κάτι που δεν υπάρχει. Έχω πίστη; Είμαστε όλοι ελεύθεροι να πιστέψουμε ότι θέλουμε, και θεωρώ πως η απλούστερη εξήγηση είναι ότι δεν υπάρχει Θεός. Κανείς δεν δημιούργησε το σύμπαν και κανείς δεν κατευθύνει την μοίρα μας. Αυτό με οδηγεί στο να συνειδητοποιήσω και κάτι βαθύτερο: πιθανότατα δεν υπάρχει ούτε παράδεισος, ούτε μεταθανάτια ζωή. Νομίζω ότι η πίστη στην ζωή μετά θάνατον είναι απλώς ευσεβής πόθος. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις για αυτό, και επιπλέον έρχεται σε αντίθεση με όλα τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα. Νομίζω ότι όταν πεθαίνουμε επιστρέφουμε στη σκόνη. Έχουμε αυτή την μοναδική ζωή για να εκτιμήσουμε την μεγαλείο του σύμπαντος, και γι’ αυτό είμαι εξαιρετικά ευγνώμων(…)». πηγές: 1. Stephen Hawking, «Stephen»Brief Answers to the Big Questions: the final book from Stephen Hawking», Hodder & Stoughton 2. Στίβεν Χόκινγκ: Γιατί δεν υπάρχει Θεός 3. Ο Στίβεν Χόκινγκ είχε μια πολύ απλή απάντηση στην ερώτηση εάν πιστεύει στον Θεό ή Stephen Hawking once gave a simple answer as to whether there was a God Κοινοποιήστε:

Έτοιμος για εκτόξευση ο πρώτος ξύλινος δορυφόρος. Ο πρώτος κατασκευασμένος από ξύλο δορυφόρος πρόκειται να εκτοξευθεί το Σεπτέμβριο με ένα πύραυλο SpaceX, ανακοίνωσαν οι Ιάπωνες ερευνητές που βρίσκονται πίσω από το εγχείρημα.Αυτός ο πειραματικός δορυφόρος σε σχήμα κύβου, που αναπτύχθηκε από τους επιστήμονες του πανεπιστημίου του Κιότο και της δασοπονικής εταιρείας Sumitomo Forestry, έχει πλευρές μήκους 10 εκατοστών.Οι δημιουργοί του περιμένουν ότι το ξύλο θα καεί εντελώς, όταν ο δορυφόρος θα επιστρέψει στην ατμόσφαιρα, κάτι που θα επιτρέψει να αποφευχθεί ο σχηματισμός μεταλλικών σωματιδίων κατά την επιστροφή του στη Γη.«Οι δορυφόροι που δεν είναι κατασκευασμένοι από μέταλλο θα πρέπει να προκρίνονται», δήλωσε χθες, Τρίτη, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Τακάο Ντόι, αστροναύτης και ειδικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κιότο.Οι κατασκευαστές του προβλέπουν να παραδώσουν τον δορυφόρο «LignoSat», ο οποίος είναι κατασκευασμένος από ξύλο μανόλιας, την ερχόμενη εβδομάδα στην ιαπωνική διαστημική υπηρεσία JAXA.Θα σταλεί στο Διάστημα τον Σεπτέμβριο από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι με έναν πύραυλο SpaceX και προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), διευκρίνισαν.Στη συνέχεια, ο δορυφόρος θα απελευθερωθεί από την πειραματική ιαπωνική μονάδα του ISS για να δοκιμαστούν η αντοχή του και η βιωσιμότητά του στο Διάστημα.«Τα δεδομένα θα σταλούν από τον δορυφόρο στους ερευνητές, οι οποίοι θα μπορέσουν να ελέγξουν τις ενδείξεις πίεσης και αν μπορεί να αντέξει σε τεράστιες αλλαγές θερμοκρασίας», δήλωσε σήμερα στο Γαλλικό Πρακτορείο μία εκπρόσωπος της Sumitomo Forestry.Χθες, Τρίτη, ένας πύραυλος που μεταφέρει έναν άλλο δορυφόρο –μια συνεργασία ανάμεσα στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τη JAXA– απογειώθηκε από την Καλιφόρνια για μια αποστολή με στόχο να μελετηθεί ο ρόλος που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τα σύννεφα στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.Ο δορυφόρος EarthCARE θα βρίσκεται για τρία χρόνια σε τροχιά σε ύψος σχεδόν 400 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης. Πηγή: ΑΠΕ-AFP – https://www.kathimerini.gr/life/technology/563048857/iaponia-kataskeyastike-o-protos-xylinos-doryforos/ Ψάρια στο διάστημα. Τα ψάρια χάνουν τον προσανατολισμό τους στον Διαστημικό Σταθμό Tiangong της Κίνας Ψάρι-ζέβρα κολυμπά στο μικρό ενυδρείο (1,25 λίτρα) του κινεζικού διαστημικού σταθμού Τέσσερα ψάρια-ζέβρα επιβιώνουν στο διάστημα, σχεδόν ένα μήνα μετά την εκτοξευσή τους με το Shenzhou-18, στον διαστημικό σταθμό Tiangong της Κίνας. Αποτελούν μέρος ενός πειράματος που μελετά την ανάπτυξη σπονδυλωτών σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας.Μπορεί τα ψάρια να έχουν επιβιώσει μέχρι στιγμής, παρουσιάζουν όμως κάποια σημάδια αποπροσανατολισμού. Οι αστροναύτες – Ye Guangfu, Li Cong και Li Guangsu – ανέφεραν περιπτώσεις κολύμβησης προς τα πίσω και κυκλικές κινήσεις, που δείχνουν ότι η μικροβαρύτητα έχει επίδραση στην αντίληψη του χώρου.Τα ψάρια-ζέβρα με το επιστημονικό όνομα Danio Rerio, είναι τα αγαπημένα ψάρια των επιστημόνων. Έχουν μήκος μόλις πέντε εκατοστά, ελάχιστο πάχος και εύκολα διατηρείται μεγάλος αριθμός τους στα εργαστήρια. Έχει παρόμοιο γενετικό κώδικα με τον άνθρωπο σε ποσοστό 70%, είναι σχεδόν διάφανο και μπορεί να επανορθώσει τυχόν βλάβες στην καρδιά του. Οι επιστήμονες έχουν ήδη χρησιμοποιήσει τα ψάρια αυτά για να κατανοήσουν τη λειτουργία εκατοντάδων ανθρωπίνων γονιδίων. Για όλους αυτούς τους λόγους έχει αναδειχθεί στον καλύτερο σύμμαχο των επιστημόνων στη μάχη κατά πολλών σοβαρών και χρόνιων παθήσεων. Μελετώντας το ψάρι-ζέβρα οι επιστήμονες επιχειρούν να ξεκλειδώσουν τον ρόλο των 20.000 γονιδίων του ανθρώπου. Δεδομένου ότι τα νεογέννητα ψαράκια είναι διάφανα, οι επιστήμονες μπορούν να παρατηρήσουν όλα όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό τους. Κάνοντας κάθε είδους πειραματικές αλλαγές σε ένα ψάρι-ζέβρα, μπορεί κανείς δει αμέσως τα αποτελέσματα στη φυσιολογία τους.Για πρώτη φορά εκτοξεύθηκαν ψάρια στο διάστημα το 1973 στο Skylab. Ακολούθησαν: η αποστολή Apollo-Soyuz το 1975, η αποστολή Soyuz 21 στον σοβιετικό διαστημικό σταθμό Salyut 5 το 1976, και παρόμοιες αποστολές με τα διαστημικά λεωφορεία την δεκαετία του 1990. Επίσης, το 2012, ένα ιαπωνικό ερευνητικό πρόγραμμα μετέφερε ψάρια στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, η μελέτη των οποίων αποκάλυψαν μείωση της οστικής πυκνότητας στα ψάρια μέσα σε μόλις δέκα ημέρες. Και οι αστροναύτες βιώνουν παρόμοια αποτελέσματα, όχι όμως σε τόσο γρήγορες χρονικές κλίμακες. Επιπλέον, όσον αφορά τους αστροναύτες, τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να μετριαστούν κάπως με συχνή άσκηση στο διάστημα. πηγή: https://www.universetoday.com/167115/fish-are-adapting-to-weightlessness-on-the-chinese-space-station/

Ο Άρης διέλυσε ένα κομήτη για να φτιάξει τα φεγγάρια του. Ο Φόβος ίσως κάποτε ήταν ένας περιπλανώμενος διαστημικός βράχος που φυλακίστηκε στον Άρη Νέα θεωρία για τους δορυφόρους του Κόκκινου Πλανήτη Ο Αμερικανός αστρονόμος Άσαφ Χολ ανακάλυψε τον Αύγουστο του 1877 τον Φόβο και τον Δείμο, τους δύο δορυφόρους του Άρη. Πρόκειται για δύο μικρά σε μέγεθος σώματα που τα χαρακτηριστικά τους προκαλούν προβληματισμό στους επιστήμονες όλα αυτά τα χρόνια που γνωρίζουμε την ύπαρξη τους.Το σχήμα τους που δεν είναι σφαιρικό, η πολύ κοντινή απόσταση στην οποία βρίσκονται από τον πλανήτη τους, η τροχιά τους και άλλα στοιχεία έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη διάφορων θεωριών για την προέλευση των δύο δορυφόρων. Μια από πιο δημοφιλείς θεωρίες είναι ότι πρόκειται για αστεροειδείς που ανήκαν στην κύρια ζώνη αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος η οποία βρίσκεται ανάμεσα στον Δία και τον Άρη και κάποια στιγμή η βαρυτική έλξη του Κόκκινου Πλανήτη τους εγκλώβισε για πάντα.Μια νέα μελέτη αδημοσίευτων εικόνων του Φόβου αναφέρει ότι ο Φόβος είναι ένας κομήτης ή μέρος ενός κομήτη που η βαρυτική έλξη του Άρη τον μετέτρεψε σε φεγγάρι του. Ένας από τους στόχους της αποστολής Martian Moons Exploration (MMX) της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης, η οποία έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το 2026, είναι να διαπιστωθεί η προέλευση του Φόβου.Η Σόνια Φορνασιέρ καθηγήτρια αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Paris Cité και επικεφαλής της νέας μελέτης, είναι επιστήμονας οργάνων για την αποστολή MMX. Ενώ αυτή και άλλοι επιστήμονες ανέλυαν εικόνες για να τελειοποιήσουν την προγραμματισμένη διαδρομή του διαστημικού σκάφους, η Φορνασιέρ έπεσε πάνω σε αδημοσίευτες φωτογραφίες του Φόβου. Τραβηγμένες από κάμερες υψηλής ανάλυσης του δορυφόρου Mars Express του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) που μελετά τον Άρη και τα φεγγάρια του από το 2003 οι ερευνητές μελέτησαν περίπου 300 εικόνες του Φόβου που αποκαλύπτουν λεπτομέρειες των χαρακτηριστικών του. Τα παιχνίδια του φωτός και η σύγκριση Σε αυτές περιλαμβάνεται και κρατήρας Stickney πλάτους 9 χιλιομέτρων που αποτελεί και το πιο σημαντικό γεωλογικό χαρακτηριστικό του Φόβου. Η Φορνασιέρ και οι συνεργάτες της χρησιμοποίησαν τα στιγμιότυπα για να αναλύσουν την ένταση του ηλιακού φωτός που αντανακλάται ο Φόβος από διαφορετικές γωνίες. Αυτή η τεχνική, που ονομάζεται φωτομετρία, τους επέτρεψε να προσδιορίσουν πόσο φως αντανακλούσε ο Φόβος όταν ο ήλιος ήταν ακριβώς μπροστά ή σε γωνία μετατόπισης. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η επιφάνεια του Φόβου δεν αντανακλά ομοιόμορφα το φως. Ορισμένες περιοχές, όπως το βορειοανατολικό χείλος του κρατήρα, ήταν ιδιαίτερα ανακλαστικές. Αλλά η ανάλυση της ομάδας έδειξε επίσης ότι συνολικά, η επιφάνεια του Φόβου φαινόταν αισθητά πιο φωτεινή όταν ο Ήλιος βρισκόταν ακριβώς από πάνω. Αυτό το φαινόμενο, που ονομάζεται τάση αντίθεσης, είναι χαρακτηριστικό πολλών αντικειμένων του ηλιακού συστήματος που δεν υπάρχει ατμόσφαιρα και αέρας σε αυτά.Επίσης οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η επιφάνεια του Φόβου είναι πορώδης, όπως η άμμος. Αυτό οδήγησε την ομάδα να προτείνει ότι η επιφάνεια του Φόβου μπορεί να καλύπτεται από ένα παχύ στρώμα σκόνης με αυλακωτά σωματίδια, των οποίων οι σκιές εξαφανίστηκαν όταν φωτίζονταν άμεσα. Και οι δύο αυτές ιδιότητες είναι επίσης χαρακτηριστικά των κομητών των οποίων οι τροχιές μεταβάλλονται από τις βαρυτικές δυνάμεις του Δία. Ένας από αυτούς είναι ο κομήτης 67P, τον οποίο μελέτησε από κοντά η αποστολή Rosetta της ESA το 2016. Στην πραγματικότητα, οι φωτομετρικές ιδιότητες του Φόβου ταίριαζαν σχεδόν τέλεια με τον Comet 67P. Έτσι, η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Φόβος ήταν πιθανώς ένας κομήτης που αιχμαλωτίστηκε από τον Άρη.Τα ευρήματα της μελέτης έχουν επιπτώσεις και για τον δεύτερο δορυφόρο του Άρη το Δείμο. Η Φορνασιέρ λέει ότι αν ο Φόβος ήταν κάποτε κομήτης ο Δείμος μπορεί να ήταν και αυτός. Στην πραγματικότητα, με βάση τη μελέτη, η ομάδα της προτείνει ότι τα δύο φεγγάρια μπορεί κάποτε να είχαν ενωθεί ως ένας κομήτης που παγιδεύτηκε και τελικά διαλύθηκε από τη βαρύτητα του Άρη. Με άλλα λόγια, τα δίδυμα φεγγάρια του Άρη μπορεί στην πραγματικότητα να είναι δύο μισά ενός ενιαίου συνόλου. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1669183/o-aris-dielyse-ena-komiti-gia-na-ftiaxei-ta-feggaria-toy/

EarthCare: Ξεκινά η μελέτη της σχέσης σύννεφων και κλίματος με ελληνική συμμετοχή (βίντεο) O δορυφόρος της αποστολής EarthCare θα μελετήσει τα σύννεφα της Γης Στόχος οι καλύτερες προγνώσεις καιρικών συνθηκών. Εκτοξεύτηκε ο δορυφόρος της αποστολής «EarthCARE» που έχει στόχο την κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των νεφών, των αερολυμάτων και της ακτινοβολίας στη γήινη ατμόσφαιρα και τελικά την καλύτερη πρόγνωση των καιρικών και κλιματικών συνθηκών. Η αποστολή «EarthCARE» (Cloud, Aerosol and Radiation Explorer) αποτελεί κοινοπραξία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (JAXA).Ο δορυφόρος θα διερευνήσει τον ρόλο που παίζουν τα σύννεφα και τα αερολύματα στην ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας πίσω στο Διάστημα και στην παγίδευση της υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπεται από την επιφάνεια της Γης, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η εξέλιξη της θερμοκρασίας της Γης. Οι παρατηρήσεις της ατμόσφαιρας θα γίνουν με τη χρήση μιας σειράς επιστημονικών οργάνων: ενός μηχανισμού λέιζερ lidar υψηλής φασματικής ανάλυσης, ενός Doppler ραντάρ νεφών και δεκτών ακτινοβολίας. H Μεσόγειος και η Ελλάδα Στην αποστολή συμμετέχει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. «Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχουμε να λύσουμε σε θέματα κλιματικής έρευνας είναι τα νέφη. Τα αριθμητικά μοντέλα που χρησιμοποιούμε για την πρόγνωση καιρού και τις κλιματικές προβολές, πάσχουν από την αδυναμία μας να αναπαραστήσουμε με ακρίβεια πώς σχηματίζονται τα νέφη και πώς εξελίσσονται στο χρόνο. Αυτό γίνεται γιατί δεν ξέρουμε καλά τις φυσικές διεργασίες που διέπουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ σωματιδίων, νεφών και ακτινοβολίας. Ο EarthCARE είναι ο πρώτος δορυφόρος που θα μας παράσχει ταυτόχρονα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες από το Διάστημα για να αποκωδικοποιήσουμε άγνωστες ατμοσφαιρικές διεργασίες που θα βελτιώσουν τις προγνώσεις» είχε αναφέρει πρόσφατα ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Βασίλης Αμοιρίδης.Το ΙΑΑΔΕΤ θα έχει σημαντική συνεισφορά στην αποστολή, καθώς έχει σχεδιάσει και θα υλοποιήσει για την ESA το πείραμα ACROSS με πρωταρχικό στόχο τη βαθμονόμηση και διακρίβωση των παρατηρήσεων του EarthCARE. Για την υλοποίησή του το ΙΑΑΔΕΤ θα αξιοποιήσει την τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει ήδη σε τεχνικές παρακολούθησης της ατμόσφαιρας από το έδαφος. Το πείραμα προγραμματίζεται να διεξαχθεί το 2025 και το 2026 στη Μεσόγειο, με επίκεντρο τρεις τοποθεσίες στην Ελλάδα, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα Αντικύθηρα. Στο πείραμα θα συμμετέχουν το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο DLR, το Εργαστήριο Ατμόσφαιρας, Περιβάλλοντος και Διαστημικών Παρατηρήσεων LATMOS του Πανεπιστημίου του Παρισιού και το βρετανικό ερευνητικό εργαστήριο FAAM με όργανα και ερευνητές από διαφορετικά βρετανικά πανεπιστήμια.«Ο λόγος που έχουμε επιλέξει τη Μεσόγειο για το πείραμα είναι επειδή αποτελεί ένα σταυροδρόμι αέριων μαζών, με μεταφορά καπνού από δασικές πυρκαγιές στη Μεσόγειο, ερημική σκόνη από την Αφρική, ηφαιστειακή τέφρα από την Αίτνα, αλλά και ανθρωπογενή και θαλάσσια αιωρήματα. Επιπλέον, θα επικεντρωθούμε ιδιαίτερα στην παρατήρηση ακραίων φαινομένων, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες, για να μελετήσουμε τους μηχανισμούς που επηρεάζουν την εξέλιξή τους» είχε πει κατά την παρουσίαση της αποστολής η ειδική επιστήμονας του Αστεροσκοπείου και υπεύθυνη του πειράματος, Ελένη Μαρίνου. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1673863/earthcare-xekina-i-meleti-tis-schesis-synnefon-kai-klimatos-me-elliniki-symmetochi-vinteo/

Το James Webb είδε γαλαξίες να γεννιούνται στις απαρχές του Σύμπαντος. Μια ακόμη εντυπωσιακή ανακάλυψη του ισχυρότερου διαστημικού τηλεσκοπίου. Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Science» ομάδα αστρονόμων που χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb αναφέρουν την ανακάλυψη τριών εκ των πρώτων γαλαξιών που σχηματίστηκαν στο Σύμπαν κατά τη διαδικασία του σχηματισμού τους από το αρχέγονο νέφος υδρογόνου και αερίου ηλίου. Οι τρεις γαλαξίες φαίνεται να γεννιούνται περίπου 400-600 εκατ. έτη μετά την Μεγάλη Εκρηξη, το μυστηριώδες φαινόμενο από το οποίο σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία προέκυψε το Σύμπαν. Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος είναι γνωστή ως εποχή του επαναιονισμού – μια εποχή που τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες άρχισαν για πρώτη φορά να διαπερνούν τα σκοτεινά, πυκνά σύννεφα αερίου γύρω τους και έτσι να μετατραπεί το Σύμπαν στον διάφανο κόσμο που γνωρίζουμε σήμερα.«Αυτοί οι γαλαξίες είναι σαν αστραφτερά νησιά σε μια θάλασσα από κατά τα άλλα ουδέτερο, αδιαφανές αέριο. Χωρίς το James Webb, δεν θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε αυτούς τους πολύ πρώιμους γαλαξίες, πόσο μάλλον να μάθουμε τόσα πολλά για τον σχηματισμό τους. Το JWST έχει εντοπίσει αρχαίους γαλαξίες από αυτήν την εποχή στο παρελθόν, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που οι αστρονόμοι γίνονται μάρτυρες της ίδιας της γέννησής τους, και επομένως, της κατασκευής των πρώτων αστρικών συστημάτων στο Σύμπαν» αναφέρει ο Κάσπερ Χέιντζ, επίκουρος καθηγητής αστροφυσικής στο Cosmic Dawn Center (DAWN) στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Ο εντοπισμός Στη μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το James Webb για να εξετάσουν 12 γνωστούς πρώιμους γαλαξίες που χρονολογούνται όχι περισσότερο από 600 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Τότε, το σύμπαν μας ηλικίας 13,8 δισεκατομμυρίων ετών ήταν περίπου το 3% της τρέχουσας ηλικίας του. Η ομάδα κυνηγούσε ειδικά για γαλαξίες στους οποίους η ακτινοβολία απορροφούνταν από τα πυκνά σύννεφα ηλεκτρικά ουδέτερου αερίου υδρογόνου που διαπερνούσαν το Sύμπαν εκείνη την εποχή. Μια τέτοια απορρόφηση θα έδειχνε ότι οι γαλαξίες παρήγαγαν με το αέριο αυτό νέα άστρα.Εάν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν με επόμενες παρατηρήσεις του James Webb μπορεί να επιτρέψουν στους αστρονόμους να απαντήσουν σε κρίσιμες ερωτήσεις σχετικά με τη φύση των νεφών αερίου που κάποτε έκρυβαν το Sύμπαν και πώς εμφανίστηκαν οι πρώτοι γαλαξίες για να τo φωτίσουν. Εικόνα ενός εκ των γαλαξιών που γεννιούνται στο πρώιμο Σύμπαν μέσα στα πυκνά νέφη αερίου https://www.naftemporiki.gr/techscience/1671293/to-james-webb-eide-galaxies-na-gennioyntai-stis-aparches-toy-sympantos/

Ανακαλύφθηκε κοντινός και πιθανώς «εύκρατος» φιλικός στη ζωή εξωπλανήτης (βίντεο) Βρίσκεται σε απόσταση 40 ετών από τη Γη και έχει παρόμοιο μέγεθος με τον πλανήτη μας Με ανακοίνωση της η NASA αναφέρει ότι δύο διεθνείς ερευνητικές ομάδες κατάφεραν αξιοποιώντας δεδομένα από την αποστολή TESS και άλλα τεχνικά μέσα να εντοπίσουν έναν εξωπλανήτη σε απόσταση 40 ετών φωτός από τη Γη ο οποίος έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του πλανήτη μας και μπορεί να γίνει υποψήφιος για να λάβει τον τίτλο του «κατοικήσιμου κόσμου, ενός πλανήτη δηλαδή με συνθήκες φιλικές στη ζωή κάτι που θα μπορέσει να υποδείξει με μεγαλύτερο βαθμό αξιοπιστίας σύντομα το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Η ατμόσφαιρα Ο πλανήτης που έχει μέγεθος κάπου ανάμεσα σε αυτά της Γης και της Αφροδίτης ονομάστηκε Gliese 12 b και περιφέρεται σε κοντινή απόσταση γύρω από ένα ψυχρό ερυθρό νάνο που έχει περίπου το 27% του μεγέθους του Ήλιου, με περίπου το 60% της θερμοκρασίας της επιφάνειας του μητρικού μας άστρου.Είναι πλησιέστερος, πιο εύκρατος κόσμος στο μέγεθος της Γης που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα» δήλωσε ο Μασαγιούκι Κουζουχάρα επίκουρος καθηγητής στο Κέντρο Αστροβιολογίας στο Τόκιο, ο οποίος ηγήθηκε της μιας ερευνητικής ομάδας. Αν διαπιστωθεί ότι ο εξωπλανήτης διαθέτει ατμόσφαιρα θα πρόκειται για πολύ σημαντική ανακάλυψη αφού θα ανοίξει ο δρόμος για να κατανοήσουν οι επιστήμονες περισσότερα για το πώς οι πλανήτες κοντά στα άστρα τους διατηρούν ή χάνουν την ατμόσφαιρα τους η ύπαρξη της οποίας αποτελεί απαραίτητο παράγοντα μαζί με την παρουσία νερού σε υγρή μορφή για την παρουσία της ζωής. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1669961/anakalyfthike-kontinos-kai-pithanos-eykratos-kai-filikos-sti-zoi-exoplanitis-vinteo/

Πώς επηρεάζουν οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης την ιδιωτική και κοινωνική μας ζωή. ΑΙ: Το μετανεωτερικό «ευαγγέλιο» της τεχνολογικής μας υπέρβασης Πώς δικαιολογείται, σήμερα, η πανταχού παρουσία της ΤΝ, της νέας επιστήμης και τεχνολογίας των ευφυών υπολογιστικών συστημάτων; Και πόσο κοινωνικά επιθυμητή είναι η πρόσφατη τεχνολογική δυνατότητα αναπαραγωγής -μέσω υπολογιστικών μηχανών ή, έστω, μέσω του αχανούς Διαδικτύου- μιας πλήρους και λειτουργικής προσομοίωσης του ανθρώπινου νου; Πώς εξηγείται επιστημονικά η αξιοθαύμαστη -αν και σχετικά πρόσφατη- ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός των ολοένα και πιο ευφυών συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης, δηλαδή της τεχνολογίας αιχμής μέσω της οποίας δημιουργούμε τους καινοφανείς «εγκεφάλους πυριτίου»;Πόσο επιστημονικά δόκιμη και τεχνολογικά εφικτή είναι η συστηματική προσπάθεια να δημιουργηθεί, μέσω υπολογιστικών μηχανών, μια πλήρης και λειτουργική προσομοίωση της ανθρώπινης νοημοσύνης; Κατά τη δεκαετία του 1960, χάρη στην προοδευτική ανάδυση της νέας γνωσιακής και υπολογιστικής τεχνοεπιστήμης και ειδικότερα της Τεχνητής Νοημοσύνης ή ΤΝ (Αrtificial Ιntelligence ή ΑΙ), άρχισε να διαφαίνεται, πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η προοπτική υλοποίησης μιας πανίσχυρης τεχνολογίας των νοητικών φαινομένων. Τα επόμενα χρόνια, η ολότελα νέα επιστήμη και η τεχνολογία του νου θα συγκροτηθούν πάνω σε δύο θεμελιώδεις –αν και κάθε άλλο παρά προφανείς– παραδοχές: 1. Κάθε νοητικό φαινόμενο είναι πάντα ένα γνωσιακό φαινόμενο και 2. Κάθε γνωσιακό φαινόμενο δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένα υπολογιστικό φαινόμενο. Ισως έτσι εξηγείται γιατί, από τα πρώτα τους βήματα μέχρι σήμερα, τόσο η ΤΝ όσο και οι άλλες γνωσιακές επιστήμες (γνωσιακή ψυχολογία, υπολογιστική νευροεπιστήμη κ.ά.) υιοθέτησαν το «υπολογιστικό μοντέλο» ως αποκλειστικό πρότυπο για την κατανόηση όλων των τυπικά ανθρώπινων νοητικών φαινομένων, αλλά και γιατί οι νέοι, τότε, ηλεκτρονικοί υπολογιστές αναδείχτηκαν ως το βασικό ερευνητικό εργαλείο για τον έλεγχο της αλήθειας των υποθετικών μοντέλων και των θεωριών αυτών των επιστημών.Ωστόσο, αυτή η θεμελιώδης γνωσιακή παραδοχή, το ότι δηλαδή μια υπολογιστική μηχανή (π.χ. ένας ψηφιακός ή αναλογικός υπολογιστής) μπορεί, κατ’ αρχάς, να αναπαράγει όλες τις λειτουργίες ενός βιολογικού εγκεφάλου, οδηγεί στο ταυτολογικό συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλός μας δεν είναι τίποτε άλλο από μια υπολογιστική μηχανή! Πράγματι, η θεμελιακή και, μέχρι πρόσφατα, αδιαμφισβήτητη υπόθεση εργασίας όλων όσοι εργάζονται σε φιλόδοξα προγράμματα κατασκευής «ευφυών μηχανών», ήταν η παραδοχή πως κάθε ανθρώπινη νοητική συμπεριφορά είναι μόνο μια υπολογιστική διεργασία: αλγοριθμικός χειρισμός συμβόλων βάσει κανόνων.Πρόκειται για το περίφημο και τεχνολογικά παραγωγικότατο μοντέλο της «υπολογιστικής θεωρίας» των νοητικών λειτουργιών (computationalism), η οποία είναι η προϋπόθεση για την επικράτηση στη σύγχρονη τεχνοεπιστήμη αυτού του νέου υπολογιστικού παραδείγματος, δηλαδή της ρητής παραδοχής ότι κάθε νοητική λειτουργία είναι ουσιαστικά μια υπολογιστική διεργασία. Η ουτοπία της εξαϋλωμένης νοημοσύνης της «hard AI» Ωστόσο, αυτό το νέο ερευνητικό πρόγραμμα της ΤΝ δεν προϋποθέτει απλώς αλλά και επιβάλλει την «καινοφανή» ιδέα ότι σε κάθε υπολογιστική μηχανή υπάρχει μια απόλυτη ή, αν θέλετε, «εκ φύσεως» διάκριση ανάμεσα στο λογισμικό (software) και το υλισμικό (hardware) τμήμα της μηχανής, αδιάφορο αν αυτή η υπολογιστική μηχανή είναι βιολογική ή ψηφιακή. Υπό αυτήν την έννοια, η αποδοχή του υπολογιστικού μοντέλου της ΤΝ συνεπάγεται την εξαΰλωση του νου: Μόνον αν οι νοητικές λειτουργίες ψηφιοποιηθούν αλγοριθμικά μπορούν να αποκοπούν από το βιολογικό τους υπόστρωμα και να μετακομίσουν ελεύθερα από τους βιολογικούς στους ηλεκτρονικούς εγκεφάλους πυριτίου.Έχει περάσει πάνω από μισός αιώνας συστηματικών ερευνών και εκπληκτικών εφαρμογών στο πεδίο της ΤΝ, κι όμως το αποφασιστικό ερώτημα, αν οι μηχανές μπορούν ή, έστω, αν θα καταφέρουν κάποτε να σκέφτονται με τρόπο ανθρώπινο, παραμένει αναπάντητο. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει ούτε καν στοιχειώδης ομοφωνία μεταξύ των ειδικών για το πώς θα έπρεπε να οριστούν ή να εννοηθούν επιστημονικά οι βασικοί όροι αυτού του ερωτήματος: τι ακριβώς είναι μια «μηχανή» και πότε ή τι σημαίνει ότι αυτή διαθέτει «νοημοσύνη» ή «σκέψη»;Διότι, βέβαια, όλα εξαρτώνται αφενός από το πώς ορίζει κανείς αυτές τις σκοτεινές έννοιες και αφετέρου από το πόσο αυστηρά ή ευέλικτα είναι τα επιστημονικά κριτήρια που υιοθετεί, όταν τις χρησιμοποιεί. Ετσι, για παράδειγμα, ανάλογα με την οπτική γωνία ή το πρότυπο νοημοσύνης που υιοθετεί κανείς, οι σύγχρονοι πανίσχυροι ψηφιακοί υπολογιστές μπορούν κάλλιστα να θεωρηθούν εντελώς «ανόητοι», ενώ, αντίθετα, μια απλή αριθμομηχανή μπορεί να χαρακτηριστεί ως «νοήμων».Παρ’ όλα αυτά, σήμερα, ουδείς αμφιβάλλει για τις εκπληκτικές προόδους που έχουν συντελεστεί στην επιστήμη των υπολογιστών και ειδικότερα για τις αποφασιστικής σημασίας εφαρμογές της ΤΝ στην παραγωγική διαδικασία και την κοινωνική διαχείριση. Αυτές οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις οδηγούν, άραγε, αναπόφευκτα στην εκπλήρωση του πανάρχαιου τεχνολογικού ονείρου της δημιουργίας νοημόνων μηχανών; Ακόμη και σε αυτό το ερώτημα οι απόψεις των ειδικών διίστανται.Οι οπαδοί της «σκληρής ΤΝ» (hard AI) υποστηρίζουν ότι η δημιουργία νοημόνων και αυτόνομα σκεπτόμενων μηχανών είναι αναπόφευκτη και, δεδομένου ότι τόσο τα υπολογιστικά προγράμματα όσο και το υλισμικό των υπολογιστών διαρκώς βελτιώνονται, αργά ή γρήγορα θα καταφέρουμε να προσομοιώσουμε τις βασικές ανθρώπινες νοητικές λειτουργίες σε εγκεφάλους πυριτίου. Και, όταν αυτές οι υπολογιστικές μηχανές αποκτήσουν επαρκή πολυπλοκότητα, ανάλογη με αυτήν των ανθρώπινων νοητικών λειτουργιών που προσομοιώνουν, τότε η νοημοσύνη τους θα αναδυθεί αυτομάτως.Η τυφλή εμμονή της επιστημονικής κοινότητας στο πρόγραμμα της «σκληρής ΤΝ» φαίνεται να δικαιολογείται επαρκώς, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, από τις καινοφανείς και πολύ ανατρεπτικές τεχνολογικές εφαρμογές της. Εντούτοις, αυτή η εξόφθαλμα αφηρημένη υπολογιστική και αμιγώς αλγοριθμική προσέγγιση της τεχνολογικής προσομοίωσης του ανθρώπινου νου, μολονότι οδηγεί στη δημιουργία αξιοθαύμαστων και πανίσχυρων ψηφιακών υπολογιστικών μηχανών, δεν έχει ακόμη καταφέρει να τις προικίσει με ανθρώπινου τύπου νοημοσύνη, ούτε βέβαια με κάποια στοιχειωδώς αυτόνομη δημιουργική σκέψη.Όμως, η (πρόσκαιρη;) αποτυχία της «σκληρής Τ.Ν.» στο να δημιουργήσει υπολογιστικές μηχανές ικανές να επιδεικνύουν ανθρώπινη νοημοσύνη δεν σημαίνει, βέβαια, ότι η ανθρώπινη γλώσσα, η έλλογη σκέψη, η συνείδηση, η φαντασία και τα συναισθήματα, δηλαδή όλες αυτές οι «ανώτερες» και αινιγματικές εκδηλώσεις του ανθρώπινου νου, είναι επιστημονικά ανεξήγητα ή υπερφυσικά φαινόμενα, δημιουργήματα κάποιων σκοτεινών δυνάμεων (της άυλης ψυχής, του Θεού κ.ο.κ.). Αποκαλύπτοντας τα δυϊστικά μεταφυσικά πρότυπα της ΤΝ Πάντως, η εμφανής τεχνολογική αδυναμία υλοποίησης των στόχων της «σκληρής Τ.Ν.» οδήγησε πρόσφατα σε μια πιο «πραγματιστική» ή «ήπια» εκδοχή της ΤΝ (soft AI). Αυτή υποστηρίζει ότι η έρευνα της τεχνητής νοημοσύνης, εκτός από την τεράστια πρακτική της αξία, αποτελεί και ένα μοναδικό και ιδιαίτερα χρήσιμο γνωσιολογικό πρόγραμμα κατανόησης των λειτουργιών του ανθρώπινου νου και άρα αυτογνωσίας. Κοντολογίς, τα νέα, πιο περίπλοκά υπολογιστικά μοντέλα της ΤΝ ίσως αποδειχτούν ένα ιδανικό εργαλείο για τον έλεγχο, δηλαδή για την επαλήθευση ή τη διάψευση των εναλλακτικών επιστημονικών προσεγγίσεων ή των θεωριών της ιδιαιτερότητας των ανθρώπινων νοητικών φαινομένων. Κάτι που επιβεβαιώνεται, για παράδειγμα, αν αντιπαραβάλουμε τα αλγοριθμικά μοντέλα του νου της «σκληρής ΤΝ» με τα πιο πρόσφατα «συνδετιστικά» μοντέλα που προκύπτουν από τις έρευνες στη Νευροϋπολογιστική, τα οποία βασίζονται στην αρχιτεκτονική των πραγματικών βιολογικών εγκεφάλων και όχι στα υπολογιστικά μοντέλα της γραμμικής επεξεργασίας ψηφιακών πληροφοριών.Πράγματι, όπως είδαμε, η Τεχνητή Νοημοσύνη συγκροτείται ως αυτόνομος επιστημονικός κλάδος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με το διακηρυγμένο εξαρχής πρόγραμμα να αναπαραγάγει, όσο καλύτερα γίνεται, κάθε ανθρώπινη νοήμονα συμπεριφορά με τεχνητά μέσα (υπολογιστικές μηχανές). Πρόκειται για το περίφημο και παραγωγικότατο τεχνολογικά ερευνητικό πρόγραμμα της «υπολογιστικής θεωρίας της νόησης» (computationalism). Η θεμελιώδης και η κυρίαρχη, μέχρι πρόσφατα, υπόθεση εργασίας όλων όσοι εργάζονται σε αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα ΤΝ, ήταν η παραδοχή πως κάθε ανθρώπινη νοητική λειτουργία είναι τελικά μια υπολογιστική διεργασία. Και άρα η ανθρώπινη σκέψη δεν είναι τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από υπολογισμός.Ωστόσο, πίσω από αυτή την καινοφανή τεχνολογικά ιδέα, κρύβεται μια διόλου αθώα επιστημονικά διάκριση του «λογισμικού» από το «υλισμικό» της κάθε υπολογιστικής μηχανής, διάκριση που παραπέμπει σε μια πολύ οικεία μεταφυσική προκατάληψη της Δύσης: τη δυϊστική φιλοσοφική προκατάληψη που, εδώ και αιώνες, επιβάλλει όχι μόνο να διαχωρίζουμε αυθαίρετα τον νου από τον εγκέφαλο, αλλά ουσιαστικά να αδιαφορούμε για το πραγματικό, το βιολογικό υπόστρωμα του ανθρώπινου νου, δηλαδή τον εγκέφαλο.Πράγματι, οι δυϊστικές προκαταλήψεις και πρακτικές αποδείχτηκαν το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επίτευξη μιας πραγματικά αυτόνομης νοημοσύνης των μηχανών. Διόλου περίεργο, λοιπόν, ότι, στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, ολοένα και περισσότεροι ερευνητές της ΤΝ αναγνωρίζουν τα εγγενή επιστημολογικά όρια ή τα εμπόδια στις προσπάθειές τους και τα αποδίδουν σε αυτήν ακριβώς τη δυϊστική μεταφυσική προκατάληψη, καθώς και στη γνωσιακή-μεθοδολογική τους αδυναμία να την υπερβούν.Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε αναλυτικότερα το γιατί η καθιέρωση του υπολογιστικού μοντέλου της ΤΝ προϋποθέτει, αλλά και συνεπάγεται την εξαΰλωση του ανθρώπινου νου. Μόνο έτσι μπόρεσε να εμφανιστεί η νέα υπολογιστική τεχνολογία, που, αποκόπτοντας αυθαίρετα τα νοητικά φαινόμενα από το βιολογικό τους υπόστρωμα, καθιστά εφικτή τη μετακόμισή τους από τους βιολογικούς εγκεφάλους στους… υπολογιστές.70 χρόνια πριν, θα αρχίσει να διαμορφώνεται ένας ολότελα νέος τομέας έρευνας της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης. Πρόκειται για την Τεχνητή Νοημοσύνη, που πολύ σύντομα θα εξελιχθεί σε ένα αξιοθαύμαστο παιδί της ανθρώπινης τεχνολογικής νοημοσύνης. Ως επίσημη ημερομηνία γέννησης του επαναστατικού προγράμματος της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) θεωρείται από τους ιστορικούς της επιστήμης η δημοσίευση του άρθρου «Υπολογιστικές μηχανές και νοημοσύνη», που έγραψε το 1950 ο κορυφαίος Βρετανός μαθηματικός και λογικολόγος Αλαν Τιούρινγκ (Alan Turing).Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει ζωτική ανάγκη για συστηματική ενημέρωση και ευρύτατη κοινωνική διαβούλευση σχετικά με τις ιδιαίτερα ανατρεπτικές εξελίξεις στην ΤΝ, επειδή όλοι αναγνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε ήδη σε μια πολύ κρίσιμη καμπή του τεχνολογικού – επιστημονικού πολιτισμού μας. Και οι τελικές αποφάσεις για τις εφαρμογές της ΤΝ οφείλουν να ληφθούν από τους ενημερωμένους πολίτες και όχι βέβαια από τους ειδικούς. https://physicsgg.me/2024/05/27/πώς-επηρεάζουν-οι-εφαρμογές-της-τεχνη/

Το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου δημιουργείται σε μικρότερο βάθος από ότι νομίζαμε μέχρι σήμερα . Είναι πολύ πρόσφατες οι εικόνες από το βόρειο σέλας που εμφανίστηκε νότια πριν από δυο εβδομάδες. Το φαινόμενο αυτό είναι αποτέλεσμα του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου όταν χτυπάει την ατμόσφαιρα της Γης. Ένα όμορφο φαινόμενο που όμως προκαλεσε σοβαρά προβληματα στις επικοινωνίες, στους δορυφόρους.Εϊναι σημαντικό να μπορούμε να προβλέπουμε έγκαιρα τις ηλιακές καταιγίδες πριν φτάσουν από τον Ήλιο στη Γη και μια νέα ανακάλυψη για τη δημιουργία των ηλιακών κηλίδων μπορεί να επιτρέψει αυτό ακριβώς.Ο καθηγητής διαστημικής φυσικής Ιωάννης Δαγκλής, πρόεδρος του ελληνικού κέντρου διαστήματος και καθηγητής διαστημικής φυσικής μίλησε στην εκπομπή Prime του ΕΡΤΝews με τον Ηλία Σιακαντάρη για την σημερινή ανακοίνωση των επιστημόνων, τι ανακάλυψαν και γιατί είναι χρήσιμο (παρακολουθείστε τη συνέντευξη ΕΔΩ).«Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τον Ήλιο σαν μια φωτεινή μπάλα στον ουρανό. Είναι ένα αστέρι που παράγει φωτόνια από τη σύντηξη της ύλης και αυτά τα φωτόνια ζεσταίνουν τον πλανήτη μας και επιπλέον, χάρη στη φωτοσύνθεση παράγεται και τροφή για όλα τα σύνθετα έμβια όντα.Αυτό όμως που λιγότεροι γνωρίζουν είναι ότι εκτός από τα φωτόνια, ο ήλιος παράγει και μαγνητικό πεδίο, το οποίο αντίθετα από το μαγνητικό πεδίο της Γης μας, δεν είναι ομοιόμορφο ούτε στον χώρο ούτε στον χρόνο», ανέφερε αρχικά.Πρόσθεσε πως: «Αυτός ο μεταβλητός μαγνητισμός είναι η αιτία διαφόρων φυσικών φαινομένων. Αυτά τα ονομάζουμε διαστημικό καιρό, που μόνο στη διαστημική εποχή μας μπορούμε να πούμε ότι μας επηρεάζουν. Παλιότερα, πριν από πριν αποκτήσει η ανθρωπότητα διαστημικές υποδομές, αυτά τα φαινόμενα δεν μας επηρέαζαν και ιδιαίτερα».Σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό, Nature, φαίνεται ότι το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου δημιουργείται σε μικρότερο βάθος από ότι νομίζαμε μέχρι σήμερα, εξήγησε ο καθηγητής.Όπως είπε ο Ιωάννης Δαγκλής: «Είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη γιατί θα μας βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της μαγνητικής συμπεριφοράς του Ήλιου και στην αποτελεσματικότερη πρόγνωσή τους. Την αποτελεσματικότερη πρόγνωση των ηλιακών καταιγίδων και των μαγνητικών καταιγίδων στη Γη που επιφέρουν αυτές οι ηλιακές εκρήξεις».Τόνισε μάλιστα πως υπάρχει μια πιθανή επίπτωση της μεταβλητής μαγνητικής συμπεριφοράς του Ήλιου και στο κλίμα της Γης. «Αυτό εικάζεται. Διότι γνωρίζουμε ότι υπήρχε μια περίοδος ανεξήγητης μέχρι σήμερα ύφεσης της μαγνητικής δραστηριότητας του Ήλιου τον 17ο αιώνα. Και αυτή η περίοδος ύφεσης συνδέθηκε με μια περίοδο έντονης πτώσης της μέσης θερμοκρασίας στη Γη», ανέφερε.Τέλος, ο κ. Δαγκλής τόνισε πως αυτό που μπορούμε να κάνουμε όταν γνωρίζουμε ότι πραγματικά επίκειται μια πολύ ισχυρή καταιγίδα, είναι τα κρίσιμα υποσυστήματα των δορυφόρων «να τα βάζουμε σε νάρκη για λίγο χρονικό διάστημα». πηγή: https://www.ertnews.gr

Βαρυτικά κύματα από αρχέγονες κοσμικές χορδές. Οι χωροχρονικές ρυτίδες γνωστές ως κοσμικές χορδές, που σχηματίστηκαν στο αρχέγονο σύμπαν, αποτελούν την βασική πηγή βαρυτικών κυμάτων σε υπερυψηλές συχνότητες, σύμφωνα με νέους υπολογισμούς.Οι υπάρχοντες και οι μελλοντικοί ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, από συστοιχίες χρονισμού πάλσαρ έως συμβολόμετρα λέιζερ, ανιχνεύουν συχνότητες σήματος έως και αρκετά kilohertz. Αλλά στις υψηλότερες συχνότητες ανοίγεται ένα παράθυρο ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων απαλλαγμένο από αστροφυσικά σήματα (π.χ. από συγχωνεύσεις ζευγών μαύρων τρυπών), όπου θα μπορούν να εντοπιστούν σήματα προερχόμενα από διεργασίες του αρχέγονου σύμπαντος (πληθωρισμός, αρχέγονες μετατροπές φάσης κ.ά.). Η Géraldine Servant από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και το German Electron Synchrotron DESY και ο Peera Simakachorn από το Πανεπιστήμιο της Βαλένθια, υπολόγισαν το φάσμα από μία πιθανή πηγή αρχέγονων σημάτων, των κοσμικών χορδών. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι κοσμικές χορδές μπορεί να είναι η κυρίαρχη πηγή σημάτων στις υπερ-υψηλές συχνότητες.Η έννοια των κοσμικών χορδών εισήχθη για πρώτη φορά από τον Tom Kibble την δεκαετία του 1970. Μπορούν να παραχθούν στα πλαίσια των μετατροπών φάσης στο αρχέγονο σύμπαν που προβλέπουν οι Μεγάλες Θεωρίες Ενοποίησης (GUTs) και η θεωρία των χορδών. Ο κύριος μηχανισμός βάσει του οποίου οι κοσμικές χορδές χάνουν ενέργεια είναι διαμέσου της παραγωγής βρόχων και της επακόλουθης εκπομπής βαρυτικών κυμάτων. Οι κοσμικές χορδές είναι σχεδόν μονοδιάστατες, τοπολογικές χωροχρονικές ατέλειες οι οποίες όπως οι ρωγμές στον πάγο, σχηματίζονται κατά τη διάρκεια μιας μετάβασης φάσης που σπάει τη συμμετρία. Τέτοιες χορδές μπορεί να σχηματίσουν βρόχους που διασπώνται απελευθερώνοντας βαρυτικά κύματα. Οι Servant και Cimakachorn υποστηρίζουν ότι αξίζει να αναζητηθούν τέτοιου είδους κύματα, καθώς οι κοσμικές χορδές εμφανίζονται στις περισσότερες θεωρίες που υπερβαίνουν το Καθιερωμένο Πρότυπο της Σωματιδιακής Φυσικής. Διερεύνησαν δύο σενάρια όπου οι χορδές προκύπτουν από το σπάσιμο της «τοπικής» και της «σφαιρικής» συμμετρίας και υπολογίζουν τις αντίστοιχες εκπομπές τους. Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι τοπικές χορδές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν το μεγαλύτερο μέρος της εκπομπών υψηλής συχνότητας που επιτρέπεται από τους υπάρχοντες περιορισμούς παρατήρησης, μειώνοντας το σήμα από «παγκόσμιες» χορδές που σχετίζονται με μοντέλα που περιλαμβάνουν τα υποθετικά σωματίδια των «βαρέων αξιονίων».Αν οι ανιχνευτές φτάσουν κάποτε στην ευαισθησία που απαιτείται για να εντοπίζουν τέτοια σήματα, η μορφή του φάσματος θα μεταφέρει πληροφορίες για τα πεδία που παρήγαγαν τις χορδές, δίνοντας ενδεχομένως το κλειδί για την ανάπτυξη των μεγάλων ενοποιημένων θεωριών. Ωστόσο, οι νέοι υπολογισμοί δείχνουν ότι καμία από τις μέχρι τώρα θεωρητικές ιδέες ανιχνευτών δεν προσφέρει σοβαρές δυνατότητες ανίχνευσης, λέει ο Simakachorn. Η Servant προσθέτει, «Είναι σαφές ότι θα χρειαζόμασταν ένα είδος επανάστασης στις τεχνικές ανίχνευσης, αλλά η επιστημονική υπόθεση για τα αρχέγονα σήματα είναι πολύ ισχυρή». πηγή: Matteo Rini – Cosmic Strings’ Imprints in High-Frequency Gravitational Waves: https://physics.aps.org/articles/v17/s62

Πέντε εντυπωσιακές φωτογραφίες του σύμπαντος. …. από την διαστημική αποστολή Ευκλείδης Πέντε εντυπωσιακές νέες όψεις του σύμπαντος, τις οποίες «αιχμαλώτισε» η διαστημική αποστολή Euclid του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) δημοσιεύονται σήμερα, σχεδόν έντεκα μήνες μετά την εκτόξευση της αποστολής.Οι νέες εικόνες συνοδεύουν τα πρώτα επιστημονικά δεδομένα της αποστολής που επίσης δημοσιοποιούνται σήμερα και δέκα προσεχείς επιστημονικές εργασίες.Η επιστήμονας του προγράμματος Euclid, Βαλέρια Πετορίνο, κάνει λόγο για «ένα σημαντικό ορόσημο». «Οι εικόνες και τα σχετικά επιστημονικά ευρήματα είναι εντυπωσιακά διαφορετικά όσον αφορά στα αντικείμενα και τις αποστάσεις που παρατηρούνται. Περιλαμβάνουν μια ποικιλία επιστημονικών εφαρμογών και παρόλα αυτά αντιπροσωπεύουν μόλις 24 ώρες παρατηρήσεων. Δίνουν απλώς μια ιδέα για το τι μπορεί να κάνει ο Euclid. Ανυπομονούμε για άλλα έξι χρόνια δεδομένων που έρχονται», σημειώνει.Οι πρώτες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου στόχευσαν 17 αστρονομικά αντικείμενα, από κοντινά νέφη αερίου και σκόνης έως μακρινά σμήνη γαλαξιών και αποκάλυψαν πάνω από έντεκα εκατομμύρια αντικείμενα στο ορατό φως και επιπλέον πέντε εκατομμύρια στο υπέρυθρο φως.Το τηλεσκόπιο στοχεύει να αποκαλύψει τα μυστικά του σκοτεινού σύμπαντος. Θα χαρτογραφήσει δισεκατομμύρια γαλαξίες σε περισσότερο από το ένα τρίτο του ουρανού, θα εξερευνήσει πώς σχηματίστηκε και εξελίχθηκε το σύμπαν και θα μελετήσει τα πιο μυστηριώδη συστατικά του: την σκοτεινή ενέργεια και την σκοτεινή ύλη. Σύμφωνα με την ESA, οι εικόνες που λαμβάνονται από αυτό το διαστημικό τηλεσκόπιο είναι τουλάχιστον τέσσερις φορές πιο ευκρινείς από εκείνες που μπορούμε να πάρουμε από επίγεια τηλεσκόπια.Η πρώτη εικόνα που δημοσιεύεται αφορά στο σμήνος γαλαξιών Abell 2390 και αποκαλύπτει περισσότερους από 50.000 γαλαξίες. Η δεύτερη παρουσιάζει το Messier 78, ένα φυτώριο αστεριών που περιβάλλεται από διαστρική σκόνη, στο οποίο το τηλεσκόπιο εντόπισε κρυφές περιοχές σχηματισμού άστρων για πρώτη φορά χαρτογραφώντας τα πολύπλοκα νήματα αερίου και σκόνης με λεπτομέρεια και αποκαλύπτοντας νεοσχηματισμένα αστέρια και πλανήτες.Στην τρίτη εικόνα το τηλεσκόπιο παρουσιάζει τον NGC 6744, ένα αρχέτυπο του είδους του γαλαξία που σχηματίζει τα περισσότερα αστέρια. Το μεγάλο οπτικό πεδίο του Ευκλείδη καλύπτει ολόκληρο τον γαλαξία αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες σε μικρές χωρικές κλίμακες.Η τέταρτη εικόνα απεικονίζει το σμήνος γαλαξιών Abell 2764, το οποίο περιλαμβάνει εκατοντάδες γαλαξίες μέσα σε ένα τεράστιο κομμάτι σκοτεινής ύλης. Επίσης, στο προσκήνιο φαίνεται ένα πολύ φωτεινό αστέρι που βρίσκεται στον δικό μας γαλαξία (V*BP-Phoenicis).Τέλος, παρουσιάζεται η ομάδα γαλαξιών Dorado Group και το τηλεσκόπιο καταγράφει γαλαξίες που εξελίσσονται και συγχωνεύονται.Σημειώνεται ότι η αποστολή Euclid λειτουργεί από την ESA σε συνεργασία με τη NASA. Η κοινοπραξία Euclid αποτελείται από περισσότερους από 2.000 επιστήμονες από 300 ινστιτούτα σε 15 χώρες της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Καναδά και της Ιαπωνίας και είναι υπεύθυνη για την παροχή των επιστημονικών οργάνων και την ανάλυση των επιστημονικών δεδομένων. Το σμήνος γαλαξιών Abell 2390 Η περιοχή σχηματισμού άστρων Messier 78 Ο σπειροειδής γαλαξίας NGC 6744 Το σμήνος γαλαξιών Abell 2764 Η ομάδα γαλαξιών Dorado https://www.amna.gr/home/article/821221/Pente-entuposiakes-opseis-tou-sumpantos-apo-tin-diastimiki-apostoli-Euclid#ESAEuclid – https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Euclid/ESA_s_Euclid_celebrates_first_science_with_sparkling_cosmic_view

Γκράβασταρ αντί για μαύρες τρύπες. Οι ιδιομορφίες των μαύρων τρυπών αψηφούν τους γνωστούς νόμους της φυσικής. Μια νέα θεωρία προτείνει μια τολμηρή λύση σε αυτό το αδιέξοδο. ‘Αντικαθιστά’ τις μαύρες τρύπες με ένα νέο τύπο άστρου που ονομάζεται γκραβαστάρ (gravastar, GRAvitational VAcuum STAR). Τα γκράβασταρ θεωρούνται ότι συνίσταται από την μυστηριώδη σκοτεινή ενέργεια, στην οποία οφειλεται η επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος.Οι μαύρες τρύπες είναι τα πιο μυστηριώδη αντικείμενα στο σύμπαν, ικανά να παραμορφώσουν τον ιστό του χώρου γύρω τους τόσο βίαια που ούτε το φως μπορεί να ξεφύγει από τη βαρυτική τους ισχύ. Τα ολοένα και πιο ισχυρά διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια έχουν επιτρέψει στους επιστήμονες να αποκτήσουν αρκετές πληροφορίες ακόμη και απευθείας εικόνες των μαύρων τρυπών αρχίζοντας να τοποθετούν κάποια κομμάτια στο παζλ της ύπαρξης και της φύσης αυτών των διαστημικών σωμάτων.Όμως μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Physical Review D» στηρίζει μια επαναστατική θεωρία που έχει αναπτυχθεί για τις μαύρες τρύπες η οποία αναφέρει ότι πρόκειται για εντελώς διαφορετικές, αντισυμβατικές, κοσμικές οντότητες που έχουν ονομαστεί γκράβασταρ.Τα γκραβαστάρ είναι υποθετικά αστρονομικά αντικείμενα η ύπαρξη των οποίων διατυπώθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα ως μια εναλλακτική ιδέα για το τι είναι οι μαύρες τρύπες. «Τα γκράβασταρ μπορούν να ερμηνευθούν ως άστρα κατασκευασμένα σκοτεινή ενέργεια: την αιτία στην οποία αποδίδεται η επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος» λέει ο Ζοάο Λούις Ρόσα καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Γκντανσκ στην Πολωνία, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.Τα γκράβασταρ θα πρέπει να προκύψουν στο τελικό στάδιο της εξέλιξης των άστρων μεγάλης μάζας, όταν η ενέργεια που απελευθερώνεται κατά τη θερμοπυρηνική καύση της ύλης μέσα τους δεν είναι πλέον αρκετή για να υπερνικήσει τη δύναμη της βαρύτητας και το άστρο καταρρέει σχηματίζοντας ένα πολύ πυκνότερο αντικείμενο, διαδικασία ίδια με αυτή που η κρατούσα θεωρία αναφέρει για τη δημιουργία των μαύρων τρυπών. Όμως, σε αντίθεση με τις μαύρες τρύπες, τα γκράβασταρ δεν προβλέπεται να διαθέτουν ιδιομορφίες (singularities) και πιστεύεται ότι είναι λεπτές σφαίρες ύλης των οποίων η σταθερότητα διατηρείται από την σκοτεινή ενέργεια που διαθέτουν. Οι ομοιότητες Για να μάθουν εάν τα γκράβασταρ είναι βιώσιμη εξήγηση για τις μαύρες τρύπες ο Ρόσα και οι συνεργάτες του εξέτασαν την αλληλεπίδραση των σωματιδίων και της ακτινοβολίας με αυτά τα υποθετικά αντικείμενα.Χρησιμοποιώντας τις θεωρίες του Αϊνστάιν οι ερευνητές εξέτασαν πώς θα εμφανίζονταν οι τεράστιες μάζες καυτής ύλης που περιβάλλουν τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες εάν αυτές οι μαύρες τρύπες ήταν όντως γκράβασταρ. Εξέτασαν επίσης τις ιδιότητες των «καυτών σημείων» – γιγάντιες φυσαλίδες αερίου που περιφέρονται γύρω από τις μαύρες τρύπες με ταχύτητες σχεδόν φωτός.Τα ευρήματά τους αποκάλυψαν εντυπωσιακές ομοιότητες μεταξύ των εκπομπών ύλης των γκράβασταρ και των μαύρων τρυπών, υποδηλώνοντας ότι οι τα γκράβασταρ δεν έρχονται σε αντίθεση με τις πειραματικές παρατηρήσεις των επιστημόνων για το Σύμπαν. Επιπλέον, η ομάδα διαπίστωσε ότι το γκράβατσαρ θα πρέπει να εμφανίζεται σχεδόν σαν μια μοναδική μαύρη τρύπα, δημιουργώντας μια ορατή σκιά.«Αυτή η σκιά δεν προκαλείται από την παγίδευση του φωτός στον ορίζοντα γεγονότων, αλλά από ένα ελαφρώς διαφορετικό φαινόμενο που ονομάζεται ‘βαρυτική ερυθρή μετατόπιση’ η οποία υποχρεώνει το φως να χάνει ενέργεια όταν κινείται μέσα από μια περιοχή με ισχυρό βαρυτικό πεδίο. Πράγματι, όταν το φως που εκπέμπεται από περιοχές κοντά σε αυτά τα εναλλακτικά αντικείμενα φτάσει στα τηλεσκόπια μας, το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς του θα είχε χαθεί στο βαρυτικό πεδίο, προκαλώντας την εμφάνιση αυτής της σκιάς» λέει ο Ρόσα.Οι εντυπωσιακές ομοιότητες μεταξύ του μοντέλου μιας μαύρης τρύπας όπως αυτή καταγράφεται στην κρατούσα θεωρία και των γκράβαταρ αναδεικνύουν τις δυνατότητες του τελευταίου ως μια ρεαλιστική εναλλακτική λύση, απαλλαγμένη από τις θεωρητικές παγίδες των ιδιομορφιών. Ωστόσο, αυτή η θεωρία πρέπει να υποστηριχθεί με πειράματα και παρατηρήσεις, τα οποία οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν ότι θα κάνουν την εμφάνιση τους σύντομα. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1672077/nea-epanastatiki-theoria-gia-to-pos-gennioyntai-kai-pos-leitoyrgoyn-oi-mayres-trypes/ – https://www.space.com/new-research-does-away-with-singularities-defy-physics

Τα σουπερνόβα που μας πλήγωσαν. Πόσο κινδυνεύει η Γη από τις εκρήξεις σουπερνόβα; Μέχρι τώρα τα ραδιενεργά θραύσματα από τις εκρήξεις σχετικά κοντινών σουπερνόβα προκάλεσαν ανώδυνες ‘ουλές’ στην Γη. Όταν ένα άστρο μεγαλύτερο από τον Ήλιο εξαντλήσει τα πυρηνικά του καύσιμα τότε ο πυρήνας του καταρρέει βαρυτικά και στη συνέχεια εκρήγνυται, εκτινάσσοντας τεράστιες ποσότητες ύλης και ενέργειας. Έτσι τα εξωτερικά στρώματα του άστρου εκτοξεύονται στο διάστημα με ταχύτητες πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, και αυτό είναι που δημιουργεί το θεαματικό και λαμπρό σουπερνόβα που βλέπουμε στην πραγματικότητα.Eίναι δύσκολο να συνειδητοποιήσει κανείς πόση ενέργεια απελευθερώνεται από μια έκρηξη σουπερνόβα. Για παράδειγμα, η ενέργεια που απελευθερώνεται ως ορατό φως κάθε δευτερόλεπτο από ένα τυπικό σουπερνόβα είναι εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη – και κάποιες φορές πολύ περισσότερο – από την αντίστοιχη ακτινοβολία του ήλιου μας. Κι ένα σουπερνόβα μπορεί να ακτινοβολεί με αυτόν τον ρυθμό για μέρες ή εβδομάδες. Επιπλέον, εκτός από την ακτινοβολία που αντιστοιχεί στο ορατό φως, εκπέμπεται και η πολύ επικίνδυνη ακτινοβολία των ακτίνων Χ και οι ακτίνων γ.Έτσι, η έκρηξη ενός σουπερνόβα που βρίσκεται κοντά στο ηλιακό μας σύστημα θα μπορούσε να προκαλέσει την καταστροφή της γήινης βιόσφαιρας. Όμως η αίσθηση του «κοντά» για τους αστρονόμους είναι λίγο διαφορετική. Για να είναι επικίνδυνο ένα σουπερνόβα πρέπει να απέχει απόσταση περίπου 160 ετών φωτός, ή 1.5×1015 χιλιόμετρα από τη Γη. Στην ανθρώπινη κλίμακα, αυτή είναι μια σχεδόν άπειρη απόσταση. Σε γαλαξιακή κλίμακα, βρίσκεται στην άμεση γειτονιά μας.Τα συντρίμμια της έκρηξης ενός κοντινού σουπερνόβα (λιγότερο από 160 έτη φωτός από τη Γη) θα μπορούσαν να αλλάξουν κυριολεκτικά την χημική σύσταση της γήινης ατμόσφαιρας. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να καταστρέψουν το στρώμα του όζοντος επιτρέποντας στο επιβλαβές υπεριώδες φως από τον Ήλιο να φτάνει στην επιφάνεια της Γης αφιλτράριστο για χρόνια. Ή εξαιτίας της ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας το ατμοσφαιρικό άζωτο να διασπαστεί και στη συνέχεια να συνδεθεί με το οξυγόνο, σχηματίζοντας διοξείδιο του αζώτου, ένα σκούρο κοκκινοκαφέ (και δηλητηριώδες) αέριο. Μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το ηλιακό φως που φτάνει στην επιφάνεια της Γης και να προκαλέσει φαινόμενο παγκόσμιας ψύξης. Επίσης, μια ισχυρή έκρηξη ακτινοβολίας θα μπορούσε χτυπώντας την ατμόσφαιρα να δημιουργήσει ένα τεράστιο κύμα ταχέως κινούμενων ηλεκτρονίων, προκαλώντας έναν ηλεκτρομαγνητικό παλμό που θα ήταν καταστροφικός για τα ηλεκτρονικά, τις επικοινωνίες, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.Ο Γαλαξίας μας είναι ένας μεγάλος γαλαξίας – με διάμετρο 120.000 έτη φωτός – και συναντάμε περίπου ένα σουπερνόβα κάθε μερικές δεκάδες έτη φωτός (10 έτη φωτός~1014 χιλιόμετρα). Η πιθανότητα να εκραγεί κάποιο άστρο τόσο κοντά στη Γη ώστε να την πληγώσει ανεπανόρθωτα, είναι ελάχιστη – αλλά, δυστυχώς, μη μηδενική. Τελικά, υπάρχουν κοντινά άστρα που θα επηρεάσουν τον πλανήτη μας όταν εκραγούν; Ένα άστρο που απέχει περίπου 250 έτη φωτός από τη Γη είναι ο Στάχυς (ή Spica ή α του αστερισμού της Παρθένου). Είναι ένα από τα φωτεινότερα άστρα του ουρανού, εύκολα ορατό στον αστερισμό της Παρθένου, και έχει μάζα δώδεκα ηλιακές μάζες περίπου. Μόλις τώρα έχει αρχίσει να ξεμένει από πυρηνικά καύσιμα, ξεκινώντας το μακρύ στάδιο του ερυθρού υπεργίγαντα. Αναμένεται να εκραγεί ως σουπερνόβα μετά από εκατομμύρια χρόνια. Αλλά ακόμα κι αν είχε εκραγεί πριν από 250 χρόνια, η απόστασή του είναι πολύ μακρινή για να βλάψει αρκετά τη Γη. Όμως, θα γινόταν πολύ φωτεινό, ξεπερνώντας την πανσέληνο, κάτι που θα μπορούσε να βλάψει πολλούς κιρκάδιους ρυθμούς φυτών και ζώων. Κι αυτό δεν είναι καλό.Ωστόσο, υπάρχει και ένα άλλο είδος σουπερνόβα. Αν ένας υπερπυκνός λευκός νάνος (ο πυρήνας που απομένει από ένα άστρο όπως ο ήλιος μετά το θάνατό του) βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν κοντινό σύντροφο – π.χ. ένα άστρο όπως ο ήλιος, ή έναν άλλο λευκό νάνο – τότε μπορεί να αντληθεί μάζα από τον σύντροφό του και ο υπερπυκνός λευκός νάνος να αυξήσει την μάζα του φτάνοντας έως 1,4 φορές τη μάζα του Ήλιου και να δημιουργηθεί σουπερνόβα. Υπάρχει ένα τέτοιο δυαδικό σύστημα λευκού νάνου κοντά μας; Ναι, το δυαδικό αστρικό σύστημα HR 8210 σε απόσταση 154 έτη φωτός από τη Γη. Πρόκειται για ένα κανονικό άστρο όπως ο Ήλιος μας που περιφέρεται γύρω από έναν λευκό νάνο. Προς το παρόν το σύστημα φαίνεται να είναι ασφαλές, αλλά κάποια στιγμή στο μέλλον, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει ένα σουπερνόβα. Τα κακά νέα είναι ότι βρίσκεται μόλις 150 έτη φωτός από εμάς, αρκετά κοντά για να είναι επικίνδυνο. Τα καλά νέα: Τα πάντα στο διάστημα κινούνται, συμπεριλαμβανομένου του Ήλιου και του HR 8210. Είναι απίθανο να εκραγεί στα επόμενα εκατομμύρια χρόνια και μέχρι τότε θα έχει απομακρυνθεί αρκετά μακριά ώστε η έκρηξη σουπερνόβα να είναι εντελώς ακίνδυνη. Εννοείται πως με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανό άλλα άστρα που τώρα βρίσκονται πολύ μακριά να μας πλησιάσουν και να γίνουν επικίνδυνα όταν εκραγούν. Ας παρηγορηθούμε τουλάχιστον με το γεγονός ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σε εκτοντάδες χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια χρόνια από τώρα.Από τα χιλιάδες σουπερνόβα που ανακαλύπτουν οι αστρονόμοι κάθε χρόνο, τα περισσότερα απέχουν εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός από εμάς. Βρίκονται τόσο μακριά που χρειαζόμαστε τεράστια τηλεσκόπια για να τα εντοπίσουμε.Όμως, περίπου μία φορά ανά αιώνα σε έναν μεγάλο γαλαξία όπως ο δικός μας εμφανίζεται ένα σουπερνόβα. Αλλά οι γαλαξίες (και η Γη) υπάρχουν εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα είναι βέβαιο ότι πραγματοποιήθηκε η έκρηξη ενός πολύ κοντινού στη Γη σουπερνόβα. Και υπάρχουν πειστικά δεδομένα ότι κάτι τέτοιο συνέβη πράγματι στο παρελθόν. Τα σημάδια που άφησαν στη Γη οι εκρήξεις σουπερνόβα του παρελθόντος Το 2016 δύο ομάδες αστρονόμων δημοσίευσαν δύο εργασίες στο περιοδικό Nature με εκπληκτικά συμπεράσματα: βρήκαν υψηλές ποσότητες σιδήρου-60 σε δύο διαφορετικά στρώματα αρχέγονου ιζήματος στον βυθό της θάλασσας. Κάθε ένα από αυτά τα εμπλουτισμένα στρώματα με σίδηρο-60 (60Fe) σηματοδοτεί μια εποχή όπου κατά την διάρκεια των τελευταίων εκατομμυρίων ετών η Γη βομβαρδίστηκε από κοντινά σουπερνόβα.Ο σίδηρος-60 είναι ένα ραδιενεργό ισότοπο που διασπάται σε κοβάλτιο-60 με χρόνο ημιζωής 2,6 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι αν ξεκινήσετε με μια αρχική ποσότητα καθαρού σιδήρου-60, σε 2,6 εκατομμύρια χρόνια, η μισή από αυτή την ποσότητα θα έχει διασπαστεί σε κοβάλτιο-60. Σε άλλα 2,6 εκατομμύρια χρόνια θα αποσυντεθεί πάλι η μισή ποσότητα, απομένοντας μόνο το ένα τέταρτο της αρχικής ποσότητας σιδήρου-60 κ.ο.κ. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον ρυθμό διάσπασης οι φυσικοί μπορούν να βρούν πότε δημιουργήθηκε η αρχική ποσότητα του σιδήρου-60. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί γνωρίζουμε μόνο ένα φυσικό ‘εργαστήριο’ όπου μπορεί να δημιουργηθεί αυτό το ισότοπο: την έκρηξη σουπερνόβα, κατά την διάρκεια της οποίας πραγματοποιούνται διαδοχικές πυρηνικές αντιδράσεις, διαμέσου των οποίων προκύπτει και το ισότοπο 60Fe.Στην πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Nature, παρουσιάζεται η μελέτη της διαστρικής σκόνης που είχε αποτεθεί στον πυθμένα του ωκεανού. Από την ανάλυση προέκυψαν δύο μεγάλες κορυφές του ισοτόπου 60Fe σε ιζήματα που είχαν αποτεθεί περίπου 7,5 εκατομμύρια και 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν. (Σε μια ξεχωριστή μελέτη του 2016, μια άλλη ομάδα επιστημόνων βρήκε επίσης σίδηρο 60 σε απολιθωμένα βακτήρια στον πυθμένα του ωκεανού που ήταν σύμφωνο με την κορυφή που χρονολογείται περίπου πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια). Περιέργως, στη μελέτη του Nature, η περιεκτικότητα 60Fe δεν παρουσίαζε αιχμές, όπως θα περίμενε κανείς από ένα μόνο σουπερνόβα. Αντίθετα, η αφθονία του 60Fe κατανέμεται σε χρονικό διάστημα άνω του ενός εκατομμυρίων χρόνων, δείχνοντας ότι πολλά σουπερνόβα συνέβαλαν στην συγκέντρωση του ισοτόπου. Τα θεωρητικά μοντέλα των ερευνητών έδειξαν ότι το υλικό χρειάστηκε περίπου 200.000 χρόνια για να διασχίσει το διαστρικό διάστημα πριν πέσει στη Γη.Στη δεύτερη δημοσίευση του Nature, χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα της πρώτης δημοσίευσης για να προσδιοριστεί που βρίσκονταν τα σουπερνόβα όταν εξερράγησαν. Η ανάλυση έδειξε ως πιθανή θέση και για τα δύο σουπερνόβα την περιοχή άστρων Σκορπιού-Κενταύρου (Sco-Cen), μια χαλαρά δεσμευμένη συστάδα νεαρών άστρων που βρίσκονται τώρα σε απόσταση περίπου 390 έως 470 έτη φωτός από τη Γη. Πολλά από αυτά τα άστρα είναι αρκετά μεγάλα ώστε να μετατραπούν σε σουπερνόβα. Επιπλέον, ο Ήλιος μας βρίσκεται κοντά στο μέσον αυτού που ονομάζεται Τοπική Φυσαλλίδα, μια τεράστια κοιλότητα με διαστρικό υλικό ανάμεσα στα άστρα του Γαλαξία μας. Η φυσαλλίδα διογκώθηκε από τις εκρήξεις σουπερνόβα στην περιοχή Sco-Cen πριν από περίπου 14 εκατομμύρια χρόνια. Πιθανότατα πραγματοποιήθηκαν 14 έως 20 εκρήξεις τέτοιων άστρων. Αυτό το χρονοδιάγραμμα συμφωνεί με τις κορυφές του σιδήρου-60 που παρατηρούνται στα ιζήματα των ωκεανών.Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα δύο σουπερνόβα μπορεί να συνέβαλαν στην πιο πρόσφατη κορυφή, με το ένα να εκρήγνυται πριν από 2,3 εκατομμύρια χρόνια και το άλλο πριν από 1,5 εκατομμύρια χρόνια. Και τα δύο άστρα απείχαν περίπου 300 έτη φωτός από τη Γη όταν εξερράγησαν. Η ποσότητα του σιδήρου-60 στα ιζήματα είναι στην πραγματικότητα πολύ μικρή, περίπου 100.000 άτομα ανά γραμμάριο υλικού. (Προσέξτε, ένα γραμμάριο ιζήματος έχει περίπου 1022 άτομα, οπότε ο σίδηρος-60 αποτελεί μόνο ένα εξαιρετικά μικροσκοπικό τμήμα του!) Αλλά το εκπληκτικό είναι πως τα απομεινάρια των άστρων που εξεράγησαν 2.800.000.000.000.000 (=2,8×1015) χιλιόμετρα μακριά από τη Γη βρέθηκαν στον πυθμένα των ωκεανών.Και να ληφθεί υπόψιν ότι ο σίδηρος-60 αποτελεί ένα μικρό κλάσμα του υλικού που εκτοξεύεται από ένα σουπερνόβα. Το υπόλοιπο της εκτοξευόμενης ύλης – περισσότεροι από 1028 τόνοι – επιταχύνεται επίσης προς τα έξω με ταχύτητες δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Η ύλη ενός κοντινού σουπερνόβα που φτάνει στη Γη, είναι μερικές εκατοντάδες τόνοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να ακούγεται πολύ, αλλά περίπου η ίδια ποσότητα μετεώρων και μετεωριτών πέφτουν στην ατμόσφαιρά μας κάθε μέρα. Έτσι, τα σουπερνόβα δεν αυξάνουν σημαντικά την μάζα της Γης, ούτε αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για εμάς με αυτόν τον τρόπο.Κάθε λίγα εκατομμύρια χρόνια, ένα σουπερνόβα συμβαίνει αρκετά κοντά στη Γη ώστε να μας βομβαρδίσει με ραδιενεργά συντρίμμια. Αυτό σημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια της ζωής του πλανήτη μας, έχουμε χτυπηθεί χιλιάδες φορές από τις στάχτες άστρων που έσβησαν με εκρηκτικό τρόπο, και μέρος αυτού του υλικού ήταν πιθανότατα αρκετά κοντά ώστε να προκαλέσει καταστροφές στον πλανήτη.Στην περίπτωση της πιο πρόσφατης έκρηξης σουπερνόβα που επηρέασε την Γη, στον πλανήτη μας ζούσαν αρκετοί από τους κοντινούς μας προγόνους, όπως ο Αυστραλοπίθηκος Λούσι, που περπάτησε στη Γη πριν από περίπου τρία εκατομμύρια χρόνια. Μπορεί η Λούσι να έχασε αυτό το συγκεκριμένο γεγονός, όμως κάποιοι απόγονοί της σίγουρα θα αναρωτήθηκαν γι αυτό το εκπληκτικά λαμπρό φως που εμφανίστηκε αναπάντεχα στον ουρανό. Πιο φωτεινό από κάθε άλλο άστρο, ακόμα και από την πανσέληνο.Σήμερα, εκατομμύρια χρόνια μετά, βρισκόμαστε εδώ στο ίδιο μέρος, κι ακόμα αναρωτιόμαστε για το ίδιο γεγονός που άφησε τα σημάδια του στο πυθμένα των ωκεανών. Η διαφορά είναι ότι τώρα έχουμε τα εργαλεία για να το ερευνήσουμε και να κατανοήσουμε την βαθύτερη επίδραση που έχουν αυτές οι τρομακτικές κοσμικές εκρήξεις στον πλανήτη μας. Αν απόψε (27/5) στις 22:28 κοιτάξετε νότια στον νυχτερινό ουρανό θα δείτε τον Στάχυ (Spica) στη θέση που φαίνεται στην παραπάνω εικόνα… Θα δείτε επίσης και το πέρασμα μερικών δορυφόρων Starlink (Λίγο νωρίτερα στις 21:54 θα εμφανιστεί και ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός στις 10° βορειοδυτικά θα φτάσε σε μέγιστο ύψος 59° και θα εξαφανιστεί 25° ανατολικά νοτιοανατολικά) Διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στα άρθρα του Phil Plait στο περιοδικό Scientific American, Surprising Supernova Scars Cover the Earth και Don’t Panic – At Least, Not about a Nearby Supernova

24,4 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη … και το Voyager 1 (ξανα)στέλνει επιστημονικά δεδομένα Το διαστημικό σκάφος Voyager 1 άρχισε να στέλνει τα επιστημονικά δεδομένα που συλλέγουν δύο από τα τέσσερα όργανά του για πρώτη φορά από τότε που προέκυψε πρόβλημα με τον υπολογιστή του, τον Νοέμβριο του 2023. Οι τεχνικοί των επιστημονικών οργάνων της αποστολής σχεδιάζουν τώρα βήματα ώστε να επαναβαθμονομήσουν τα άλλα δύο όργανα, κάτι που πιθανότατα θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες. Το επίτευγμα σηματοδοτεί την επαναφορά του διαστημικού σκάφους προς την κανονική λειτουργία.Τον Απρίλιο, μετά από πέντε μήνες προβλημάτων επικοινωνίας εξαιτίας βλάβης του υπολογιστικού συστήματός του, διορθώθηκε το σφάλμα που προκαλούσε το πρόβλημα και αποκαταστάθηκε η επικοινωνία με το διαστημικό σκάφος. Στις 17 Μαΐου, η NASA έστειλε εντολές στο 46χρονο διαστημόπλοιο ώστε να συνεχίσει την αποστολή επιστημονικών δεδομένων στη Γη. Με το Voyager 1 να βρίσκεται σε απόσταση 24,4 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, το σήμα χρειάζεται 22,6 ώρες να φτάσει στο διαστημόπλοιο και 22,6 ώρες για να επιστρέψει στη Γη. Έτσι οι επιστήμονες της NASA έπρεπε να περιμένουν σχεδόν δύο ημέρες για να διαπιστώσουν αν οι εντολές που έστελναν είχαν εκτελεστεί επιτυχώς.Τα όργανα Plasma Wave Subsystem (PWS) και Μαγνητόμετρο στέλνουν πλέον κανονικά τα δεδομένα τους. Στην προσπάθεια επαναφοράς του Voyager 1 σε κανονική λειτουργία, η αποστολή συνεχίζει τις εργασίες για τα όργανα Cosmic Ray Subsystem (CRS) και Low-Energy Charged Particles (LECP). Τα άλλα έξι όργανα του Voyager 1 είτε δεν λειτουργούν πλέον είτε απενεργοποιήθηκαν μετά το πέρασμα του διαστημοπλοίου από τον Κρόνο.Το Voyager 1 και το δίδυμο Voyager 2, εκτοξεύθηκαν το 1977 και φέτος θα γιορτάσουν τα 47 χρόνια λειτουργίας τους. Είναι τα μακροβιότερα ενεργά διαστημόπλοια της NASA και το Voyager 1 είναι πρώτο και μοναδικό διαστημικό σκάφος που εξερευνά πέραν της ηλιόσφαιρας. πηγή: https://blogs.nasa.gov/voyager/2024/05/22/voyager-1-resumes-sending-science-data-from-two-instruments/

Η αποκάλυψη του σκοτεινού τομέα. Ένα πείραμα στο CERN αναζητά την σκοτεινή ύλη υπολογίζοντας την ενέργεια και την ορμή που λείπει στα προϊόντα των συγκρούσεων μιονίων με πυρήνες μολύβδου.Οι φυσικοί που ψάχνουν για σκοτεινή ύλη χάνουν σιγά-σιγά την εμπιστοσύνη τους στον κάποτε αγαπημένο τους υποψήφιο – το WIMP (Weakly Interacting Massive Particle=σωματίδιο με μάζα που αλληλεπιδρά ασθενώς – βλέπε Meetings: WIMP Alternatives Come Out of the Shadows). Μια εναλλακτική θεωρία υποθέτει μια σειρά από σωματίδια σκοτεινής ύλης – έναν «σκοτεινό τομέα» – που αλληλεπιδρούν με την κανονική ύλη όχι διαμέσου της ασθενούς δύναμης, όπως τα WIMPs, αλλά μέσω μιας νέας αλληλεπίδρασης την οποία ‘μεταφέρει’ ένα μποζόνιο που δεν ανακαλύφθηκε ακόμα. Η θεωρία υποστηρίζει επίσης ότι αυτό το μποζόνιο μπορεί να εξηγήσει και ένα άλλο αίνιγμα – την ασυμφωνία μεταξύ των μετρούμενων και των προβλεπόμενων τιμών της ανώμαλης μαγνητικής διπολικής ροπής του μιονίου (βλέπε: Το πείραμα Muon g-2). Ένα νέο πείραμα στο CERN θέτει όρια στις ιδιότητες του σκοτεινού τομέα και αμφισβητεί τον ρόλο του υποθετικού μποζονίου στην ανωμαλία g-2.Το πείραμα, που ονομάζεται NA64, περιλαμβάνει την σύγκρουση μιονίων υψηλής ενέργειας σε έναν στόχο που περιλαμβάνει εναλλασσόμενα στρώματα μολύβδου και ενός υλικού «σπινθηριστή». Ένας τέτοιος στόχος επιτρέπει την ανίχνευση δευτερογενών σωματιδίων που δημιουργούνται όταν τα μιόνια συγκρούονται με πυρήνες μολύβδου. Συνήθως, οι ερευνητές αναζητούν νέα σωματίδια εντοπίζοντας τα προϊόντα διάσπασής τους. Αλλά αν τα σωματίδια ανήκουν στον σκοτεινό τομέα, αλληλεπιδρούν ελάχιστα έως καθόλου με την κανονική ύλη, και γενικά θα διαφεύγουν απαρατήρητα.Η ερευνητική ομάδα NA64 λύνει το πρόβλημα αυτό μετρώντας την συνολική ενέργεια των ανιχνευόμενων σωματιδίων και την συγκρίνει με την ενέργεια που αναμένεται να παραχθεί από την πρόσπτωση της δέσμης μιονίων. Αν μια αλληλεπίδραση μιονίου-μόλυβδου παράγει ένα μποζόνιο σκοτεινού τομέα, η ενέργεια που διαφεύγει από τον ανιχνευτή θα πρέπει να εμφανίζεται ως ασυμφωνία στον τελικό ισολογισμό. Στην αρχική εκτέλεση του πειράματος NA64, που αφορούσε 1010 μιόνια, οι ερευνητές δεν βρήκαν τέτοια ασυμφωνία. Μετά από αναβαθμίσεις κατά την επόμενη διακοπή λειτουργίας του CERN, οι ερευνητές ελπίζουν να αποκτήσουν 2000 φορές περισσότερα δεδομένα, τα οποία θα τους επιτρέψουν να διερευνήσουν την υπόθεση του σκοτεινού τομέα πιο διεξοδικά. Η διάταξη του πειράματος NA64 στη γραμμή δέσμης μιονίων SPS (ή γραμμή δέσμης M2) πηγή: https://physics.aps.org/articles/v17/s54

Roscosmos Πώς ήταν το Σαββατοκύριακο των αστροναυτών; Οι Oleg Kononenko, Nikolay Chub και Alexander Grebyonkin πραγματοποίησαν εκπαίδευση για τον έλεγχο του χειριστή ERA. Το πλήρωμα συμμετείχε επίσης σε επιστημονικά πειράματα. Ανάμεσα τους: "Fullerene" - ανάπτυξη κρυστάλλων φουλλερίτη σε μηδενική βαρύτητα. Τυφώνας" - φωτογράφηση της Γης για τον εντοπισμό φυσικών καταστροφών. Την επόμενη εβδομάδα το «σπίτι του διαστήματος» θα αποχαιρετήσει το Progress MS-25 και θα περιμένει ένα νέο φορτηγό. Ορίστε μια υπενθύμιση για τις 28 Μαΐου, ώστε να μην χάσετε την εκπομπή αποδέσμευσης. Διαβάστε για τις υποθέσεις στο σταθμό στην καθημερινή αναφορά στον ιστότοπο: https://www.roscosmos.ru/40538/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_573138 Ο Τζεφ Μπέζος έστειλε στο Διάστημα τον γηραιότερο άνθρωπο που έχει ταξιδέψει έξω από τη Γη (βίντεο) Με πτήση της Blue Origin ταξίδεψε πρώην υποψήφιος αστροναύτης ηλικίας 90 ετών Η διαστημική εταιρεία του Τζεφ Μπέζος, Blue Origin, μετά από περίπου διετή αναβολή των τουριστικών της πτήσεων στο Διάστημα πραγματοποίησε μια νέα πτήση στην οποία ανάμεσα στους επιβάτες ήταν και ο γηραιότερος άνθρωπος που έχει ταξιδέψει ποτέ έξω από τα όρια της Γης.Ο Εντ Ντουάιτ ήταν πιλότος της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1960 και ήταν ο πρώτος αφροαμερικανός που επιλέχθηκε από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Κένεντι το 1961 για να εκπαιδευτεί ως αστροναύτης αλλά τελικά η NASA δεν τον επέλεξε για να συμμετάσχει σε κάποια από τις επανδρωμένες της αποστολές στο πρόγραμμα Apollo ή αργότερα με τις αποστολές των διαστημικών της λεωφορείων.«Είμαι εκστασιασμένος» είπε ο Ντουάιτ επιστρέφοντας από την πτήση ο οποίος σε ηλικία 90 ετών και οκτώ μηνών έγινε ο γηραιότερος άνθρωπος που βρέθηκε στο Διάστημα παίρνοντας το ρεκόρ από τον διάσημο ηθοποιό Ουίλιαμ Σάτνερ, τον Κάπτεν Κερκ του θρυλικού «Star Trek», ο οποίος το 2021 ταξίδεψε με πτήση της Blue Origin έξω από τη Γη σε ηλικία 90 ετών και έξι μηνών. To ταξίδι Ο Ντουάιτ και πέντε ακόμη επιβάτες μπήκαν μέσα στην διαστημική κάψουλα της Blue Origin που ήταν τοποθετημένη σε ένα πύραυλο στις εγκαταστάσεις της εταιρείας κοντά στην απομακρυσμένη πόλη της ερήμου Βαν Χορν. Ο πύραυλος διαχωρίστηκε από την κάψουλα, η οποία στη συνέχεια ανέβηκε πιο πέρα από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης στα 105,7 χλμ. Η πτήση διήρκεσε περίπου δέκα λεπτά και στη συνέχει η κάψουλα επέστρεψε στη Γη χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτα. Η Blue Origin έχει στείλει στο Διάστημα 37 ιδιώτες με τις πτήσεις της χωρίς να έχει γίνει γνωστό το ποσό που πρέπει να καταβάλει κάποιος για να πάρει θέση στην κάψουλα. Η θέση του Ντουάιτ χρηματοδοτήθηκε από έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που δραστηριοποείται στον τομέα του Διαστήματος και από ένα ιδιωτικό ίδρυμα. O γηραιότερος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα πανηγυρίζει βγαίνοντας από τη διαστημική κάψουλα της Blue Origin https://www.naftemporiki.gr/techscience/1665754/o-tzef-mpezos-esteile-sto-diastima-ton-giraiotero-anthropo-poy-echei-taxidepsei-exo-apo-ti-gi-vinteo/

Γη-Άρης σε λίγες εβδομάδες με νέο επαναστατικό σύστημα προώθησης διαστημοπλοίων (βίντεο) Θα διευκολύνει τη μετακίνηση και παραμονή ανθρώπων στον Κόκκινο Πλανήτη.Ένα καινοτόμο σύστημα προώθησης διαστημικών σκαφών θα μπορούσε να φέρει επανάσταση σε μελλοντικές αποστολές στο ηλιακό μας σύστημα όπως για παράδειγμα, επανδρωμένες αποστολές στον Άρη όπου το ταξίδι από τη Γη στον Κόκκινο Πλανήτη θα διαρκεί περίπου οκτώ εβδομάδες αντί για τουλάχιστον έξι μήνες κάτι που όπως είναι ευνόητο σημαίνει ότι διευκολύνεται η δημιουργία συνθηκών μόνιμης διαμονής ανθρώπων εκεί.Το Pulsed Plasma Rocket (PPR) είναι ένα σύστημα πρόωσης που αναπτύσσει η εταιρεία Howe Industries συμμετέχοντας σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης νέων προηγμένων τεχνολογιών της NASA. Οι δυνατότητες Tο PPR χρησιμοποιεί ένα σύστημα πυρηνικής ενέργειας που βασίζεται στη σχάση, το οποίο λαμβάνει ενέργεια από την ελεγχόμενη διάσπαση των ατόμων, για να δημιουργήσει ώθηση για την πρόωση του διαστημικού σκάφους. Εκτός από το να παρέχει πολύ μεγάλες ταχύτητες στα διαστημόπλοια το σύστημα αυτό μπορεί σύμφωνα με τους εμπνευστές του να χρησιμοποιηθεί σε πολύ βαρύτερα διαστημόπλοια από τα σημερινά κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε αυτά τα σκάφη πρόσθετη θωράκιση για τη μείωση της έκθεσης του πληρώματος στις επιβλαβείς για τον ανθρώπινο οργανισμό ακτινοβολίες (κοσμική και ηλιακή) όσο διαρκεί το ταξίδι. «Το PPR επιτρέπει μια εντελώς νέα εποχή στην εξερεύνηση του Διαστήματος. Η υψηλή απόδοση του συστήματος επιτρέπει την ολοκλήρωση επανδρωμένων αποστολών στον Άρη μέσα σε μόλις δύο μήνες» δήλωσαν αξιωματούχοι της NASA.Η υλοποίηση του PPR μεταβαίνει τώρα στη Φάση ΙΙ έχοντας ολοκληρώσει τη Φάση Ι η οποία επικεντρώθηκε στο σύστημα ισχύος και τα απαραίτητα υποσυστήματα. Κατά τη διάρκεια της Φάσης ΙΙ, οι προγραμματιστές θα βασιστούν στις αξιολογήσεις από τη Φάση Ι για να βελτιστοποιήσουν τον σχεδιασμό του κινητήρα, να πραγματοποιήσουν πειράματα και να σχεδιάσουν ένα σκάφος που θα μπορούσε να υποστηρίξει αυτή την τεχνολογία. Σχέδιο ενός σκάφους που θα κινείται με την νέα τεχνολογία και θα πηγαίνει στον Άρη σε δύο μήνες https://www.naftemporiki.gr/techscience/1665840/gi-aris-se-liges-evdomades-me-neo-epanastatiko-systima-proothisis-diastimoploion-vinteo/

Βαρυτικά κύματα παντού. Νέα δεδομένα για το υπόβαθρο βαρυτικών κυμάτων στο σύμπαν Η δημοσίευση νέων δεδομένων της European Pulsar Timing Array (ΕΡΤΑ), σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα στοιχεία του Indian Pulsar Timing Array, επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά την ύπαρξη υποβάθρου βαρυτικών κυμάτων στο σύμπαν. Η πιο πρόσφατη θεωρία υποστηρίζει πως το παρατηρούμενο υπόβαθρο είναι αναμειγμένα σήματα από συγχωνεύσεις, κυρίως υπερμαζικών μαύρων τρυπών.Τα βαρυτικά κύματα είναι κυματισμοί στο χωροχρόνο που προκαλούνται από βίαια γεγονότα στο σύμπαν. Προβλέπονται θεωρητικά από την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν. Τα βαρυτικά κύματα δημιουργούνται από επιταχυνόμενες μάζες, όπως η συγχώνευση μαύρων τρυπών, η σύγκρουση άστρων νετρονίων κλπ. Βαρυτικό κύμα ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2015 από το Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων LIGO.Το υπόβαθρο βαρυτικών κυμάτων είναι μια τυχαία κατανομή των κυμάτων βαρύτητας που διαχέονται στο σύμπαν και είναι αυτό που ανιχνεύθηκε από την EPTA. Το υπόβαθρο θεωρείται ότι προκύπτει από πολλά υπερτιθέμενα βαρυτικά κύματα που δημιουργούνται π.χ. από υπερμαζικά δυαδικά συστήματα μαύρων τρυπών. Η παρατήρηση του υποβάθρου των βαρυτικών κυμάτων, όπως και η Κοσμική Μικροκυματική Ακτινοβολία Υποβάθρου, μπορεί να μας δώσει μια μεγάλη ευκαιρία να μελετήσουμε τον σχηματισμό και την εξέλιξη των μεγαλύτερων δομών στο σύμπαν.Υπενθυμίζεται ότι στην δημοσίευση με τίτλο «Παρατηρησιακές υπογραφές της Υπερβαρύτητας άνευ κλίμακας στο πείραμα NANOGrav» (Σπύρος Βασιλάκος, Δημήτρης Νανόπουλος, Θεόδωρος Παπανικολάου, Εμμανουήλ Σαρειδάκης και Χαράλαμπος Τζερεφός), που πριν μερικές ημέρες απέσπασε τιμητική διάκριση από το Ίδρυμα Βαρυτικών Ερευνών των ΗΠΑ, υποστηρίζεται ότι υπάρχουν υπογραφές της θεωρίας των υπερχορδών στα δημοσιευμένα παρατηρησιακά δεδομένα υποβάθρου των βαρυτικών κυμάτων.Η τεχνική συστοιχίας χρονισμού πάλσαρ (pulsar timing array-PTA), χρησιμοποιεί τα πάλσαρ (αστέρες νετρονίων), ως φυσικά ρολόγια ακριβείας για να ανιχνεύσει τα βαρυτικά κύματα υποβάθρου. Τα πάλσαρ έχουν εξαιρετικά σταθερή περιστροφή και εκπέμπουν περιοδικούς παλμούς ραδιοκυμάτων (όπως ένας φάρος), που φτάνουν στη Γη σε προβλέψιμους χρόνους. Όταν ένα βαρυτικό κύμα περνά απ’ τη Γη, προκαλεί μια μικρή παραμόρφωση του χωροχρόνου που μεταβάλλει τον χρόνο άφιξης των παλμών. Συγκρίνοντας τους παρατηρηθέντες χρόνους άφιξης με τους αναμενόμενους, μπορούμε να μετρήσουμε την επίδραση του βαρυτικού κύματος και να εξάγουμε πληροφορίες για την πηγή και το πλάτος του. Επειδή η μεταβολή αυτή είναι εξαιρετικά μικρή και γίνεται σε χρονικές κλίμακες ετών έως δεκαετιών, απαιτούνται μακροχρόνιες παρατηρήσεις πολλών πάλσαρ ώστε να επιτευχθεί η ανίχνευση της επίδρασης των βαρυτικών κυμάτων. Στην δημοσίευση με τίτλο ‘The second data release from the European Pulsar Timing Array: IV. Implications for massive black holes, dark matter and the early Universe‘, με επικεφαλής τον Γιάννη Αντωνιάδη από το το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ, διερευνώνται οι επιπτώσεις του κοινού σήματος χαμηλής συχνότητας που παρατηρείται στα τελευταία δεδομένα από τα συστήματα συστοιχίας χρονισμού πάλσαρ. Η μελέτη δείχνει αναμφισβήτητα την ύπαρξη του υποβάθρου βαρυτικών κυμάτων. Με την πάροδο του χρόνου και με την συγκέντρωση όλο και περισσότερων δεδομένων Pulsar Timing Array, το υπόβαθρο των βαρυτικών κυμάτων θα γίνεται όλο και πιο διακριτό. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: More Evidence for the Gravitational Wave Background of the Universe Συστοιχία Χρονισμού Πάλσαρ. Credit: David Champion/Max Planck

"Progress MS-27" σε βενζινάδικο. Το φορτηγό πλοίο παραδόθηκε στο πρατήριο καυσίμων της θέσης 31 για ανεφοδιασμό με εξαρτήματα καυσίμων και συμπιεσμένα αέρια. Μετά τον ανεφοδιασμό, το πλοίο θα επιστρέψει στο MIC της τοποθεσίας 254 για να συνεχίσει τις προετοιμασίες για την εκτόξευση. Εκκίνηση του Progress MS-27 - 30 Μαΐου. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_573135

Το λανθάνιο των άστρων Πυρηνικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται σε επιταχυντές μας αποκαλύπτουν πως ‘μαγειρεύεται’ το λανθάνιο στα καζάνια του σύμπαντος Στον περιοδικό πίνακα το χημικό στοιχείο λανθάνιο (La) είναι το πρώτο μέλος της σειράς των Λανθανιδών. Με τον πειραματικό προσδιορισμό της ενεργού διατομής σύλληψης νετρονίων του βαρίου-139, οι ερευνητές αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους σχετικά με την αστρική αφθονία το λανθανίου.Την τελευταία δεκαετία σημειώθηκαν σημαντικές πρόοδοι στις παρατηρησιακές δυνατότητες των αστρονομικών τηλεσκοπίων. Έτσι προέκυψε, πέρα από τις εντυπωσιακές εικόνες του σύμπαντος και ένας αυξανόμενος αριθμός απροσδόκητων ευρημάτων, συμπεριλαμβανομένων των παρατηρήσεων που δείχνουν ότι στο αρχέγονο σύμπαν υπήρχαν περισσότεροι φωτεινοί γαλαξίες από ό,τι προβλεπόταν. Πρόσφατα δεδομένα αποδεικνύουν επίσης ότι ορισμένα άστρα περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες συγκεκριμένων στοιχείων σε σχέση με αυτές που προβλέπουν τα θεωρητικά μοντέλα. Η επίλυση τέτοιων προβλημάτων αφθονίας στοιχείων είναι το κλειδί για την κατανόηση της προέλευσης των βαρύτερων συστατικών του σύμπαντος.Η Άρτεμις Σπύρου από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και ο Dennis Mücher από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, μέτρησαν την ενεργό διατομή σύλληψης νετρονίων της πυρηνικής αντίδρασης 139Ba(n ,γ)140Ba. Αυτή η πυρηνική αντίδραση σχετίζεται με την παραγωγή λανθανίου στο εσωτερικό άστρων που πραγματοποιείται μέσω της διαδικασίας i (intermediate neutron capture process). Οι μετρήσεις τους δείχνουν ότι παράγεται λιγότερο λανθάνιο σε σχέση με αυτό προβλέπουν θεωρητικά τα μοντέλα πυρηνοσύνθεσης. Έτσι, ελέγχονται τα μοντέλα που βοηθούν τους αστροφυσικούς να συμπληρώσουν τα κομμάτια παζλ που λείπουν σχετικά με το πώς ‘μαγειρεύονται’ τα στοιχεία του περιοδικού πίνακα στα καζάνια του σύμπαντος.Τα περισσότερα από τα βαρύτερα στοιχεία του σύμπαντος σχηματίζονται στα άστρα διαμέσου κάποιας διαδικασίας σύλληψης νετρονίων. Μέχρι πρόσφατα, η αφθονία των στοιχείων που μετρήθηκε από τους αστρονόμους μπορούσε να εξηγηθεί από τις δύο πιο μελετημένες από αυτές τις διαδικασίες: τη διαδικασία αργής σύλληψης νετρονίων ή «διαδικασία s» και τη διαδικασία γρήγορης σύλληψης νετρονίων ή «διαδικασία r». Σχεδόν όλες οι παρατηρήσεις συμφωνούσαν με τα μοντέλα, λέει η Α. Σπύρου. Όμως στη συνέχεια, με τα νέα τηλεσκόπια βρέθηκαν άστρα με απροσδόκητες αναλογίες στοιχείων.Αυτές οι παρατηρήσεις οδήγησαν τους ερευνητές στο να εξερευνήσουν μια λιγότερο γνωστή διαδρομή πυρηνοσύνθεσης σύλληψης νετρονίων που ονομάζεται ενδιάμεση διεργασία ή «διαδικασία i». Η διαδρομή είχε προβλεφθεί για πρώτη φορά την δεκαετία του 1970, αλλά παρακάμφθηκε, καθώς δεν χρειαζόταν στην ερμηνεία των δεδομένων που ήταν τότε διαθέσιμα.Όπως δείχνει το όνομά της, οι ιδιότητες της διαδικασίας i βρίσκονται μεταξύ αυτών των διαδικασιών s και r. Για παράδειγμα, σε άστρα όπου τα στοιχεία σχηματίζονται μέσω της διαδικασίας s, ένας πυρήνας μπορεί να συλλάβει ένα νετρόνιο κάθε μερικές εκατοντάδες χρόνια. Η διαδικασία περιλαμβάνει συνήθως σχετικά σταθερούς πυρήνες που μπορούν να ζήσουν για μέρες ή μήνες πριν από την αποσύνθεση. Στον αντίποδα βρίσκεται η διαδικασία r, στην οποία συμμετέχουν πυρήνες που είναι εξαιρετικά ασταθείς. Εδώ, οι πυρήνες συλλαμβάνουν νετρόνια πολύ πιο γρήγορα – κάθε δευτερόλεπτο ή και λιγότερο – και οι χρόνοι διάσπασης είναι επίσης μικρότεροι του δευτερολέπτου. Ανάμεσα σε αυτά τα άκρα βρίσκεται η διαδικασία i, με σχετικές χρονικές κλίμακες μερικών δεκάδων λεπτών.Σύμφωνα με την Α. Σπύρου: «Η διαδικασία i είναι ενδιάμεση από κάθε άποψη. Οι παραδοσιακές μετρήσεις των ενεργών διατομών σύλληψης νετρονίων γίνονται με βομβαρδισμό ενός στόχου με δέσμη νετρονίων. Ωστόσο, η μελέτη της διαδικασίας i με αυτόν τον τρόπο είναι δύσκολη, εξαιτίας των μικρών χρόνων ημιζωής των σχετικών ισοτόπων που κάνουν αδύνατη την ενσωμάτωσή τους σε έναν σταθερό στόχο. Μια εναλλακτική μέθοδος θα ήταν να σχηματιστεί το ισότοπο που μας ενδιαφέρει σε μια δέσμη και να εκτοξευθεί σε έναν στόχο νετρονίων, αλλά ένας τέτοιος στόχος είναι εντελώς αδύνατος. Απλά, προς το παρόν δεν είναι εφικτές οι άμεσες μετρήσεις».Για να μελετήσουν τη διαδικασία i, οι ερευνητές μέτρησαν τη διάσπαση μιας δέσμης καισίου-140 προς βάριο-140. Κατά τη διάρκεια αυτής της διάσπασης, ένα νετρόνιο μετατρέπεται σε πρωτόνιο και ο πυρήνας του βαρίου-140 που προκύπτει εκπέμπει μια ακτίνα γάμμα, την οποία ανίχνευσαν. Αυτές οι μετρήσεις ακτίνων γάμμα τους επέτρεψαν να υπολογίσουν έμμεσα την ενεργό διατομή σύλληψης νετρονίων του βαρίου-140. Είναι μια έμμεση μέτρηση, αλλά μπορούμε να μάθουμε σχεδόν όλα όσα χρειαζόμαστε για να την χρησιμοποιήσουμε.Ένα από τα πράγματα που μπορούμε να μάθουμε είναι η πιθανότητα παραγωγής ισοτόπων άλλων στοιχείων, όπως το λανθάνιο-139. Αυτό το ισότοπο σχηματίζεται μέσω της διάσπασης του βαρίου-139, του οποίου η διατομή σύλληψης νετρονίων μπορεί να προσδιοριστεί από τα πειράματα βαρίου-140. Υπάρχει ένας πλούτος αστροφυσικών παρατηρήσεων για το λανθάνιο, καθιστώντας το ιδανικό υποψήφιο για τον έλεγχο των μοντέλων πυρηνοσύνθεσης. Ήταν οι μετρήσεις του λανθανίου που απαοκάλυψαν τα προβλήματα με τις διαδικασίες s και r στην εξήγηση πρόσφατων δεδομένων. Τα πειράματα της ομάδας δείχνουν ότι η ενεργός διατομή σύλληψης νετρονίων του βαρίου-139 είναι μεγαλύτερη από ό,τι προβλέπουν προς το παρόν τα θεωρητικά μοντέλα της πυρηνικής φυσικής. Μεγαλύτερη τιμή στην ενεργό διατομή σημαίνει ότι το βάριο-139 είναι πιο πιθανό να συλλάβει ένα νετρόνιο και να μετουσιωθεί προς άλλα στοιχεία, μειώνοντας την πιθανότητα αυτού του ισοτόπου να διασπαστεί προς λανθάνιο-139. Επομένως, το αποτέλεσμα αυτό συνεπάγεται μικρότερη αφθονία λανθανίου σε σύγκριση με τις μέχρι τώρα προβλεπόμενες τιμές σε άστρα όπου κυριαρχεί η διαδικασία i.Με αυτά τα δεδομένα στα χέρια, οι ερευνητές κατάφεραν να περιορίσουν την αναλογία βαρίου-λανθανίου με την οποία συνδέεται η διαδικασία i, μειώνοντας σημαντικά τις αβεβαιότητες των αστρονομικών παρατηρήσεων. «Οι διατομές σύλληψης νετρονίων που σχετίζονται με τη διαδικασία i είναι στην ουσία πειραματικά άγνωστες», λέει ο Arthur Choplain, ο οποίος μελετά τη διαδικασία σύλληψης νετρονίων στο Université libre de Bruxelles. Και είναι «συναρπαστικό» να βλέπουμε τέτοιες μετρήσεις για το βάριο και το λανθάνιο λόγω της σημασίας τους για τα μοντέλα πυρηνοσύνθεσης. Ο Choplain ελπίζει ότι η προσέγγιση της ομάδας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την μέτρηση της ενεργού διατομής σύλληψης νετρονίων και άλλων ισοτόπων. Κάθε τέτοια μέτρηση «να αυξάνει προοδευτικά την ακρίβεια των μοντέλων διαδικασiας i και τελικά επιτρέπει πιο αξιόπιστες συγκρίσεις μεταξύ θεωρητικών μοντέλων και παρατηρήσεων».Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα μελέτες προς αυτή την κατεύθυνση. Σχεδιάζουν επίσης να μετρήσουν την ενεργό διατομή σύλληψης νετρονίων του καισίου-137, ενός άλλου ισοτόπου σημαντικού στην διαδικασία i. Αυτή η διαδρομή είναι ιδιαίτερα ελκυστική για μελέτη, λέει ο Mücher, καθώς «είναι πιθανώς το μόνο ισότοπο της διαδικασίας i για το οποίο μπορούμε να μετρήσουμε απευθείας την ενεργό διατομή της αντίδρασης». διαβάστε περισσότερες λεπτομέρεις στο άρθρο του aps.org με τίτλο: Lanthanum Less Abundant Than Previously Thoughthttps://physics.aps.org/articles/v17/78

Roscosmos Το πείραμα Matryoshka-R πραγματοποιήθηκε στον ISS Σε επανδρωμένες πτήσεις μεγάλης διάρκειας, είναι σημαντικό να μετρώνται οι επιπτώσεις της ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώμα. Ο διοικητής του σώματος κοσμοναυτών Roscosmos, Oleg Kononenko, εξήγησε πώς προσδιορίζεται η δόση στα «κρίσιμα όργανα» - το αιμοποιητικό σύστημα, τον φακό του ματιού, το δέρμα, το γαστρεντερικό σύστημα, το κεντρικό νευρικό σύστημα και άλλα όργανα. Το "Matryoshka" αποτελείται από φαντάσματα κοντά στον ανθρώπινο ιστό, μέσα στα οποία τοποθετούνται αισθητήρες ακτινοβολίας. Το πείραμα πραγματοποιείται στον σταθμό από το 2004. «Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν εντός και εκτός του σταθμού υπό ήσυχες και διαταραγμένες συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή τόσο των φορτισμένων σωματιδίων όσο και των νετρονίων στη δόση». Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://tass.ru/kosmos/20824627 https://vk.com/roscosmos?z=video-30315369_456244069%2Fe5a3627e797684ae3a%2Fpl_wall_-30315369 https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_573127

Γεωμαγνητικές καταιγίδες: Ο Συντονιστής των αποστολών ηλιακού συστήματος της ESA μιλά στη «Ν» για το κοσμικό φαινόμενο που χτύπησε τη Γη. O Δρ. Γιάννης Ζουγανέλης εξηγεί το φαινόμενο της γεωμαγνητικής καταιγίδας και μιλάει για το πρόγραμμα διαστημικής εξερεύνησης της ESA Μια από τις πιο ισχυρές γεωμαγνητικές καταιγίδες των τελευταίων δεκαετιών χτύπησε πριν από λίγες μέρες τον πλανήτη μας προκαλώντας μια έντονη εκδήλωση του σέλαος στην ατμόσφαιρα αλλά και δυσλειτουργίες στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και τα ηλεκτρικά δίκτυα. Ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τι ακριβώς συνέβη είναι ο Δρ. Γιάννης Ζουγανέλης που από το 2014 είναι deputy project scientist στην ευρωπαϊκή αποστολή μελέτης του Ήλιου με το διαστημικό παρατηρητήριο Solar Orbiter που παρακολουθεί συνεχώς την ηλιακή δραστηριότητα. Ο Έλληνας επιστήμονας που πρόσφατα έγινε Συντονιστής των αποστολών του ηλιακού συστήματος στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) μιλά στο Naftemporiki.gr για την πρόσφατη ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα και το φαινόμενο αυτό γενικότερα καθώς και για το πρόγραμμα διαστημικής εξερεύνησης της ESA. Ποια ήταν η πηγή της πρόσφατης γεωμαγνητικής καταιγίδας και γιατί ήταν τόσο ισχυρή; Η πρόσφατη γεωμαγνητική καταιγίδα προκλήθηκε από μια σειρά ηλιακών εκρήξεων, συμπεριλαμβανομένων των εκτινάξεων στεμματικής ύλης (Coronal Mass Ejections – CMEs). Η καταιγίδα ήταν ιδιαίτερα ισχυρή λόγω ενός μεγάλου και μαγνητικά πολύπλοκου σμήνους ηλιακών κηλίδων, γνωστού ως περιοχή NOAA 3664, το οποίο εκτείνεται σε εντυπωσιακό μέγεθος 16 φορές τη διάμετρο της Γης. Αυτή η περιοχή παρήγαγε αρκετές ισχυρές εκλάμψεις, συμβάλλοντας στο αυξημένο επίπεδο συναγερμού και στην ένταση της γεωμαγνητικής καταιγίδας.Η καταιγίδα κατατάχθηκε ως G4 στην κλίμακα γεωμαγνητικών καταιγίδων, η οποία κυμαίνεται από G1 (ελαφριά) έως G5 (έκτακτη). Αυτές οι καταιγίδες προκύπτουν από διακυμάνσεις στον ηλιακό άνεμο που προκαλούν μεγάλες αλλαγές στα ηλεκτρικά ρεύματα, τις ιδιότητες του πλάσματος και τα πεδία στη μαγνητόσφαιρα της Γης. Οι συνθήκες που οδήγησαν σε αυτή την ισχυρή καταιγίδα περιελάμβαναν παρατεταμένες περιόδους υψηλής ταχύτητας ηλιακού ανέμου και ένα νότια κατευθυνόμενο μαγνητικό πεδίο ηλιακού ανέμου, το οποίο είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για τη μεταφορά ενέργειας από τον ηλιακό άνεμο στη μαγνητόσφαιρα της Γης.Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας καταιγίδας μπορεί να είναι σημαντικός, με πιθανή διατάραξη των επικοινωνιών, του ηλεκτρικού δικτύου, της πλοήγησης, του ραδιοφώνου και των λειτουργιών των δορυφόρων. Ενώ οι γεωμαγνητικές καταιγίδες είναι φυσικά και συνήθη φαινόμενα, η δύναμη και η πιθανότητα διατάραξης μπορεί να διαφέρει, και αυτή η πρόσφατη καταιγίδα ήταν η ισχυρότερη από το 2003. Γνωρίζουμε ότι αυτές οι καταιγίδες εκτός από φυσικά φαινόμενα όπως το σέλας προκαλούν προβλήματα λειτουργίας στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους. Υπάρχει περίπτωση κάποια γεωμαγνητική καταιγίδα να απειλήσει πιο σοβαρά την ανθρωπότητα; Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες, ενώ είναι κυρίως γνωστές για τις όμορφες εκδηλώσεις τους όπως το βόρειο σέλας, έχουν πράγματι τη δυνατότητα να προκαλέσουν σημαντικές διαταραχές στην τεχνολογικά εξαρτημένη κοινωνία μας. Η πιο σοβαρή απειλή που παρουσιάζουν είναι για τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, τα συστήματα επικοινωνίας και τους δορυφόρους μας. Μια ιδιαίτερα ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα θα μπορούσε, θεωρητικά, να προκαλέσει εκτεταμένες διακοπές ρεύματος και να διαταράξει τις λειτουργίες των δορυφόρων, πράγμα που θα είχε κατακλυσμικό αποτέλεσμα σε διάφορες πτυχές της σύγχρονης ζωής, συμπεριλαμβανομένων της πλοήγησης, των τηλεπικοινωνιών και ακόμη και των τραπεζικών συστημάτων.Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ενώ οι γεωμαγνητικές καταιγίδες μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τεχνολογικές διαταραχές, δεν είναι επιβλαβείς για τους ανθρώπους στην επιφάνεια της Γης απευθείας. Η ατμόσφαιρά μας και η μαγνητόσφαιρα παρέχουν αποτελεσματική προστασία από την ακτινοβολία αυτών των γεγονότων. Ο πραγματικός κίνδυνος βρίσκεται στην πιθανότητα αυτές οι καταιγίδες να επηρεάσουν την υποδομή στην οποία βασιζόμαστε.Όσον αφορά την περίπτωση μιας γεωμαγνητικής καταιγίδας να απειλήσει πιο σοβαρά την ανθρωπότητα, θα χρειαζόταν ένα εξαιρετικά ισχυρό γεγονός, παρόμοιο με εκείνο του Carrington το 1859, για να προκαλέσει καταστροφικές επιπτώσεις. Ένα τέτοιο γεγονός θεωρείται πολύ σπάνιο. Παρ ‘όλα αυτά, οι επιστήμονες και οι ειδικοί του διαστημικού καιρού εργάζονται για τη βελτίωση των ικανοτήτων πρόβλεψής μας και αναπτύσσουν τεχνολογίες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών των καταιγίδων για να αποτρέψουν τέτοια σενάρια. Βρισκόμαστε σε φάση έξαρσης της ηλιακής δραστηριότητας η οποία παράγει και τα φαινόμενα των εκλάμψεων που οδηγούν στις γεωμαγνητικές καταιγιδες και αν ναι υπάρχει κάποια πρόβλεψη για το πότε θα υπάρξει κάποια ύφεση της ηλιακής δραστηριότητας; Ναι, βρισκόμαστε στον Ηλιακό Κύκλο 25, ο οποίος ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2019. Η ηλιακή δραστηριότητα αυξάνεται ενόψει του προβλεπόμενου ηλιακού μέγιστου το 2025. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, ο Ήλιος εμφανίζει αυξημένη μαγνητική δραστηριότητα, που περιλαμβάνει πιο συχνές ηλιακές εκλάμψεις και εκτινάξεις στεμματικής ύλης.Το ηλιακό μέγιστο είναι η περίοδος κατά την οποία το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου είναι πιο περίπλοκο, με αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο αριθμό ηλιακών κηλίδων και ηλιακών εκλάμψεων. Μετά το ηλιακό μέγιστο, τα επίπεδα δραστηριότητας θα μειωθούν σταδιακά προς ένα ηλιακό ελάχιστο, σηματοδοτώντας μια περίοδο χαμηλότερης ηλιακής δραστηριότητας. Η τρέχουσα πρόβλεψη υποδεικνύει ότι το αποκορύφωμα του Ηλιακού Κύκλου 25 θα συμβεί μεταξύ Νοεμβρίου 2024 και Μαρτίου 2026, λαμβάνοντας υπόψη τα σφάλματα της πρόβλεψης.Μετά την κορύφωση, η ηλιακή δραστηριότητα θα μειωθεί καθώς κινούμαστε προς το επόμενο ηλιακό ελάχιστο. Ωστόσο, η πρόβλεψη του ακριβούς χρόνου και διάρκειας αυτής της πτώσης είναι δύσκολη λόγω της πολύπλοκης φύσης των ηλιακών μαγνητικών πεδίων, τα οποία δεν κατανοούμε πλήρως. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν ιστορικά δεδομένα και μοντέλα για να εκτιμήσουν αυτούς τους κύκλους, αλλά υπάρχει εγγενής αβεβαιότητα σε αυτές τις προβλέψεις. Σε ποια φάση βρίσκεται πλέον η αποστολή Solar Orbiter και ποιοι είναι οι άμεσοι αλλά και πιο μακρινοί στόχοι των παρατηρήσεων και ερευνών σας στον Ήλιο; Η αποστολή Solar Orbiter του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), σε συνεργασία με τη NASA, βρίσκεται επί του παρόντος στην κύρια φάση της αποστολής, η οποία ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2021. Το διαστημικό σκάφος έχει σχεδιαστεί για να πραγματοποιήσει λεπτομερείς μετρήσεις της εσωτερικής ηλιόσφαιρας και του αναδυόμενου ηλιακού ανέμου, καθώς και για να πραγματοποιήσει στενές παρατηρήσεις των πολικών περιοχών του Ήλιου, οι οποίες είναι δύσκολο να παρατηρηθούν από τη Γη. Οι άμεσοι στόχοι της αποστολής είναι – Να λάβει τις πλησιέστερες ποτέ εικόνες του Ήλιου και για πρώτη φορά, να αποτυπώσει εικόνες από κοντά των πολικών περιοχών του Ήλιου. – Να μετρήσει τη σύνθεση του ηλιακού ανέμου και να τη συνδέσει με την περιοχή προέλευσής του στην επιφάνεια του Ήλιου. Οι πιο μακροπρόθεσμοι στόχοι έρευνας περιλαμβάνουν τα παρακάτω – Να κατανοήσει τι κινητοποιεί τον 11ετή κύκλο της μαγνητικής δραστηριότητας του Ήλιου. – Να διερευνήσει τι θερμαίνει το ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου, το στέμμα, σε εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. – Να καθορίσει τι παράγει τον ηλιακό άνεμο και τι τον επιταχύνει σε ταχύτητες εκατοντάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. – Να μελετήσει πώς ο Ήλιος δημιουργεί και ελέγχει την ηλιόσφαιρα, την τεράστια φούσκα φορτισμένων σωματιδίων και μαγνητικών πεδίων που περιβάλλει το ηλιακό μας σύστημα. Η αποστολή αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην κατανόησή μας για το πώς λειτουργεί η εσωτερική ηλιόσφαιρα και τις επιπτώσεις της ηλιακής δραστηριότητας σε αυτήν. Το Solar Orbiter είναι εξοπλισμένο με 10 όργανα, συνδυάζοντας τηλεσκόπια υψηλής ανάλυσης με μετρήσεις από το περιβάλλον ακριβώς γύρω από το διαστημικό σκάφος για να δημιουργήσει μια περιεκτική εικόνα των εσωτερικών λειτουργιών του Ήλιου. Εκτός από τον Ήλιο με ποιο άλλο πεδίο έρευνας του Διαστήματος και των κοσμικών φαινομένων θα θέλατε να ασχοληθείτε; Πρόσφατα τοποθετήθηκα στη θέση συντονισμού των αποστολών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος στο ηλιακό σύστημα, οπότε ήδη ασχολούμαι με ένα πλήθος πεδίων έρευνας. Η ESA εμπλέκεται σε μια ευρεία γκάμα πεδίων διαστημικής έρευνας εντός του ηλιακού συστήματος, πέρα από τη μελέτη του Ήλιου, όπως στα παρακάτω παραδείγματα: – Εξερεύνηση της Αφροδίτης: Η ESA επέλεξε τον περασμένο Ιανουάριο την πρωτοποριακή αποστολή EnVision, που θα εκτοξευτεί το 2031, για να παρέχει μια ολιστική άποψη του πλανήτη Αφροδίτη, από τον εσωτερικό πυρήνα του μέχρι την ανώτερη ατμόσφαιρα. – Μελέτες Κομητών: Αποστολές όπως ο Philae lander της Rosetta έχουν εξερευνήσει κομήτες, όπως ο 67P/Churyumov-Gerasimenko. Το 2014 ήταν η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα, χάρη στην ESA, προσεδάφισε διαστημική αποστολή πάνω σε κομήτη, για να κατανοήσει τη σύνθεση και την ιστορία του κομήτη καθώς και την ιστορία του ηλιακού συστήματος. Η επόμενη αποστολή Comet Interceptor θα εκτοξευθεί το 2029. – Ο Κρόνος και οι Δορυφόροι του: Χρησιμοποιώντας δεδομένα από την αποστολή Cassini-Huygens, οι επιστήμονες μελετούν τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα, και τις δυναμικές γεωλογικές διαδικασίες του. – Εξερεύνηση του Ερμή: Η αποστολή BepiColombo που εκτοξεύτηκε το 2018 σε συνεργασία με τον Ιαπωνικό Οργανισμό Διαστήματος, JAXA, στοχεύει στην εξερεύνηση του Ερμή, του εσωτερικότερου πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος. Η αποστολή οδεύει στον Ερμή τον οποίο θα πλησιάσε για τρίτη φορά τον Σεπτέμβρη του 2024 και αναμένεται να μπει σε τελική τροχιά στο τέλος του 2025. – Οι Παγωμένοι Δορυφόροι του Δία: Η αποστολή JUpiter ICy moons Explorer (JUICE), που εκτοξεύτηκε το 2023, θα εξερευνήσει τους παγωμένους δορυφόρους του Δία και ιδιαίτερα τον Γανυμήδη, επικεντρώνοντας στο δυναμικό τους να φιλοξενούν ζωή και στα μοναδικά περιβάλλοντά τους. Η έρευνα της ESA δεν αφορά μόνο την κατανόηση των ουράνιων σωμάτων, αλλά και την κατανόηση της σχέσης της Γης με άλλους πλανήτες και το ευρύτερο Σύμπαν. Αυτή η έρευνα βοηθά στην απάντηση σημαντικών ερωτημάτων σχετικά με την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος, την προέλευση της ζωής και εάν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν. Διαθέτουμε ένα πλήρες και συναρπαστικό πρόγραμμα διαστημικής εξερεύνησης και διαστημικής επιστήμης στα επόμενα χρόνια το οποίο θα διατηρήσει την Ευρώπη στην κορυφή της επιστημονικής έρευνας, ειδικά σε τομείς στους οποίους η Ευρώπη είναι ήδη πρωτοπόρα. O Δρ. Γιάννης Ζουγανέλης αποτελεί σημαντικό στέλεχος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1664209/o-syntonistis-ton-apostolon-toy-iliakoy-systimatos-tis-esa-dr-giannis-zoyganelis-mila-sti-n-gia-tis-geomagnitikes-kataigides-kai-to-eyropaiko-diastimiko-programma/

Η τεχνητή νοημοσύνη κατακτά και τον κόσμο του σαρκασμού. Ερευνητές κατάφεραν να εκπαιδεύσουν ένα σύστημα ΑΙ ώστε να κατανοεί το σαρκαστικό χιούμορ Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να έχει καταφέρει να περάσει τις εξετάσεις απόκτησης ιατρικού και δικηγορικού πτυχίου, να διαβάζει σε παιδιά παραμύθια πριν κοιμηθούν με ωραία ανάγνωση αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς η ΑΙ δεν θα πλησιάσει ποτέ τη θαυμαστή λειτουργία του ανθρώπινου μυαλού χωρίς πρώτα να κατακτήσει την αντίληψη του σαρκασμού.Αλλά αυτή η ικανότητα φαίνεται ότι είναι η επόμενη στη λίστα με τις δυνατότητες που κατακτά με τρομερή ταχύτητα την μια μετά την άλλη η τεχνητή νοημοσύνη. Ερευνητές στην Ολλανδία κατασκεύασαν έναν ανιχνευτή σαρκασμού που λειτουργεί με τεχνητή νοημοσύνη και μπορεί να ανιχνεύει και να ξεχωρίζει τα επίπεδα… IQ ενός αστείου, αν κάποιο αστείο είναι ποιοτικά κακό ή αν κρύβει μέσα του υψηλή νοημοσύνη αν με απλά λόγια πρόκειται για έξυπνο χιούμορ.«Είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τον σαρκασμό με αξιόπιστο τρόπο και ανυπομονούμε να τον αναπτύξουμε. Θέλουμε να δούμε πόσο μακριά μπορούμε να το προωθήσουμε» αναφέρει ο Ματ Κόλερ στο εργαστήριο τεχνολογίας ομιλίας του Πανεπιστημίου του Γκρόνινγκεν, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Υπάρχουν περισσότερα στο έργο από τους αλγόριθμους διδασκαλίας που μερικές φορές ακόμη και τα πιο διάχυτα σχόλια δεν μπορούν να ληφθούν κυριολεκτικά και πρέπει, αντ’ αυτού, να ερμηνευθούν ως το διαμετρικά αντίθετο. Ο σαρκασμός διαποτίζει τον λόγο μας περισσότερο από ό,τι θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε λέει ο Κόλερ επομένως η κατανόηση του είναι ζωτικής σημασίας εάν οι άνθρωποι και οι μηχανές θέλουν να επικοινωνούν απρόσκοπτα.«Όταν ξεκινάς να μελετάς τον σαρκασμό, αποκτάς υπερ-συναίσθηση του βαθμού στον οποίο τον χρησιμοποιούμε ως μέρος του συνήθους τρόπου επικοινωνίας μας. Αλλά πρέπει να μιλάμε στις συσκευές μας με πολύ κυριολεκτικό τρόπο, σαν να μιλάμε σε ένα ρομπότ. Δεν χρειάζεται να είναι έτσι» λέει ο Κόλερ. Τα σήριαλ Οι άνθρωποι είναι γενικά επιδέξιοι στο να εντοπίζουν τον σαρκασμό αν και στο γραπτό λόγο είναι πιο δύσκολο να γίνει ο σαρκασμός αντιληπτός ό,τι σε μια πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση όταν ο τόνος και οι εκφράσεις του προσώπου αποκαλύπτουν την πρόθεση του ομιλητή. Κατά την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης τους οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι πολλές ενδείξεις βοηθούσαν τον αλγόριθμο ώστε να διακρίνει το σαρκαστικό από το ειλικρινές.Σε επιστημονικό συνέδριο που έγινε στον Καναδά η ερευνητική ομάδα εξήγησε πώς εκπαίδευσε ένα νευρωνικό δίκτυο σε κείμενο, ήχο και συναισθηματικό περιεχόμενο μέσα από κάποιες σκηνές δημοφιλών κωμικών σειρών όπως τα «Φιλαράκια» και το «The Big Bang Theory» που το σενάριο τους βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στον σαρκασμό βοηθώντας έτσι το σύστημα να κατανοήσει την έννοια του σαρκασμού. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1664350/i-techniti-noimosyni-katakta-kai-ton-kosmo-toy-sarkasmoy/

Ρουμανία: Οι 170 ευρωπαϊκοί βίσονες που «εξολοθρεύουν» ρύπους 2 εκατ. αυτοκινήτων. Η επανένταξη του συγκεκριμένου είδους στα Καρπάθια απεδείχθη ένας επωφελής σύμμαχος κατά της κλιματικής αλλαγής Ένα κοπάδι αποτελούμενο από 170 βίσονες που επανεισήχθησαν στα βουνά Τάρτσου της Ρουμανίας θα μπορούσε να βοηθήσει στην μάχη κατά των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και μάλιστα σε όγκο που ισοδυναμεί με την αφαίρεση από την κυκλοφορία περίπου 2 εκατομμυρίων αυτοκινήτων από τους δρόμους για έναν ολόκληρο χρόνο.Αυτό είναι το εντυπωσιακό πόρισμα νέας έρευνας που αποδεικνύει ότι η πανίδα μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.Ο ευρωπαϊκός βίσονας εξαφανίστηκε από τη Ρουμανία πριν από περισσότερα από 200 χρόνια, αλλά οι ΜΚΟ Rewilding Europe και η WWF Ρουμανίας επανεγκατέστησαν το είδος στα νότια Καρπάθια, το 2014.Εκτοτε περισσότεροι από 100 βίσονες εγκαταστάθηκαν στα βουνά Τάρτσου, οι οποίο σήμερα αυξήθηκαν σε περισσότερους από 170.Και μάλλον έπεται συνέχεια δεδομένου ότι το συγκεκριμένο τοπίο μπορεί να «σηκώσει» έως 350 με 450 βίσονες. Εξολοθρευτές Αυτό που έδειξε η έρευνα, (από επιστήμονες της Σχολής Περιβάλλοντος του Yale) είναι ότι τα συγκεκριμένα είδη πανίδας συλλαμβάνουν και αποθηκεύουν στο έδαφος, μέσω των αλληλεπιδράσεών με το οικοσύστημα, περίπου 2 εκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως. Αυτό είναι σχεδόν 9,8 φορές περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε χωρίς τους βίσονες.Ο όγκος του απορροφώμενου του άνθρακα ισοδυναμεί με τις ετήσιες εκπομπές CO2 1,88 εκατομμυρίων βενζινοκίνητων αυτοκινήτων.Ο καθηγητής Οσβαλντ Σμιτζ (Oswald Schmitz) του Yale School of the Environment και κύριος συγγραφέας της μελέτης περιγράφει τη διαδικασία: «Ο βίσονας επηρεάζει τα λιβάδια και τα δασικά οικοσυστήματα, ανακυκλώνοντας θρεπτικά συστατικά για να γονιμοποιήσει το έδαφος, εντείνοντας τη διασπορά των σπόρων που εμπλουτίζουν το οικοσύστημα και συμπιέζοντας το έδαφος έτσι ώστε να αποτρέπεται η απελευθέρωση του άνθρακα. Ηρωες της κλιματικής αλλαγής «Αυτά τα πλάσματα εξελίχθηκαν επί εκατομμύρια χρόνια μέσα με λιβάδια και δασικά οικοσυστήματα, και η απομάκρυνσή τους, οδήγησε σταδιακά στην απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων άνθρακα. Η αποκατάσταση αυτών των οικοσυστημάτων μπορεί να επαναφέρει την ισορροπία και οι επανατοποθετημένοι στη φύση βίσωνες μπορούν να αποδειχθούν σε ήρωες της κλιματικής αλλαγής.Ο Αλεξάντερ Λις (Alexander Lees), καθηγητής στο Manchester Metropolitan University, θεωρεί ότι η μελέτη συνιστά μια «πειστική περίπτωση για την επανένταξη του ευρωπαϊκού βίσονα ως μια κλιματική λύση βασισμένη στη φύση, και μια λύση με σημαντικά πλεονεκτήματα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας».Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η μελέτη για τον ευρωπαϊκό βίσονα της Ρουμανίας είναι «η πρώτη στο είδος της», και ότι το μοντέλο παρέχει «ένα πολύ ισχυρό εργαλείο, διαθέσιμο να δώσει νέες κατευθύνσεις για περαιτέρω επανεντάξεις άγριας πανίδας».Ήδη η ομάδα που χειρίζεται την επανένταξη του βίσονα έχει εξετάσει άλλα εννέα είδη λεπτομερώς, συμπεριλαμβανομένου τοπυ ελέφαντα του τροπικού δάσους, των βοοειδών και των θαλάσσιων ενυδρίδων, και προχωρά και σε άλλα. Πολλά από αυτά τα είδη δείχνουν παρόμοια δυναμική υπόσχεση με αυτή του βίσονα, διπλασιάζοντας συχνά την ικανότητα ενός οικοσυστήματος να αντλεί και να αποθηκεύει άνθρακα, και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις πολύ περισσότερο. Πρόκειται πραγματικά για μια επιλογή με τεράστιες δυνατότητες». https://www.naftemporiki.gr/green/climate/1662819/roymania-oi-170-eyropaikoi-visones-poy-exolothreyoyn-rypoys-2-ekat-aytokiniton/