Δροσος Γεωργιος

Κομήτης τρεις φορές μεγαλύτερος από το Εβερεστ εξερράγη και έρχεται στη Γη (βίντεο) Εικόνες του κομήτη που εξερράγη και μοιάζει με το σκάφος του Star Wars. Ο κρυοηφαιστειακός διαστημικός βράχος θα πλησιάσει τον πλανήτη μας τον προσεχή Απρίλιο.Ένας κομήτης που είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από το όρος Έβερεστ έχει εκραγεί στο διάστημα και τώρα κινείται προς τη Γη. Πρόκειται για ένα κομήτη που ανήκει στην κατηγορία των κρυοηφαιστειακών κομητών. Ο κομήτης που έχει λάβει την κωδική ονομασία 12P/Pons-Brooks έχει πάρει μετά την έκρηξη που συνέβη σε αυτόν κατεύθυνση προς τη Γη και θα την πλησιάσει στις 21 Απριλίου του 2024 αλλά όχι τόσο ώστε να αποτελεί απειλή για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα.Ο κομήτης έχει έναν στερεό πυρήνα με εκτιμώμενη διάμετρο 30 χλμ. και αποτελείται από πάγο, σκόνη και αέρια που δρουν λίγο σαν ενανθράκωση σε ένα μπουκάλι ανθρακούχου ποτού. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν θερμαίνεται από τον Ήλιο, η πίεση μέσα σε αυτό το κρυομάγμα συνεχίζει να αυξάνεται μέχρι το άζωτο και το μονοξείδιο του άνθρακα να εκραγούν και να εκτοξεύσουν το παγωμένο υλικό μέσα από μεγάλες ρωγμές στο κέλυφος του πυρήνα.Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μήνες που συμβαίνει αυτό στον 12P/Pons-Brooks, δημιουργώντας κάτι που μοιάζει με ένα γιγάντιο ζευγάρι κέρατων όταν το βλέπει κανείς μέσω τηλεσκοπίου. Μερικοί έχουν υποθέσει ότι το σχήμα που μοιάζει με πέταλο μοιάζει επίσης με το διαστημόπλοιο Millennium Falcon στο Star Wars. Ο διαστημικός βράχος είναι περίπου στο μέγεθος του διάσημου κομήτη του Χάλεϊ και ήταν ορατός για τελευταία φορά με γυμνό μάτι στη Γη το 1954. Αναφέρεται επίσης ως «κομήτης τύπου Halley», επειδή η 71χρονη τροχιά του στον ήλιο τον τοποθετεί στην ίδια κατηγορία με τον πιο διάσημο διαστημικό βράχο της ιστορίας, ο οποίος χρειάζεται περίπου 75 χρόνια για να κυκλώσει το αστέρι μας, σε αντίθεση με χιλιάδες χρόνια όπως οι περισσότεροι κομήτες.Αν και το Pons-Brooks θα είναι στο πλησιέστερο σημείο του στη Γη τον Απρίλιο του 2024, προβλέπεται ότι θα φτάσει το μέγεθος +4, επομένως θα μπορούσε να είναι ορατό με γυμνό μάτι τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2024. Θα είναι πιο φωτεινό στον νυχτερινό ουρανό στις 2 Ιουνίου 2024. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1526309/komitis-treis-fores-megalyteros-apo-to-everest-exerragi-kai-erchetai-sti-gi-vinteo/

Gizelis Robotics: 2η ημερίδα για τη σύγχρονη ρομποτική στην Θεσσαλονίκη. Θα παρουσιαστούν σύγχρονες εφαρμογές αυτοματισμών και ρομποτικής τεχνολογίας σε κορυφαίες επιχειρήσεις της ελληνικής βιομηχανίας.Εκδήλωση με θέμα: «Σύγχρονη ρομποτική και συστήματα αυτοματισμού στην Ελληνική Βιομηχανία Πυλώνες βιώσιμης ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας» διοργανώνει στο Αμφιθέατρο του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ (Θέρμη Θεσσαλονίκης) την Τετάρτη, 1 Νοεμβρίου 2023 η Gizelis Robotics.Η εκδήλωση που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του ΣΕΒΕ, της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας, της ΕΕΝΕ και του ΣΒΕ, εντάσσεται στην πρωτοβουλία της Gizelis Robotics, ως του μεγαλύτερου integrator συστημάτων ρομποτικής και εφαρμογών αυτοματισμού υψηλής τεχνολογίας στη χώρα μας, να συμβάλλει στην ενημέρωση των βιομηχανικών μας επιχειρήσεων σχετικά με τις εξελίξεις στις σύγχρονες τεχνολογίες της ρομποτικής και του αυτοματισμού στην εποχή του Industry 4.0.Με τη συμμετοχή θεσμικών εκπροσώπων και υψηλόβαθμων στελεχών της ελληνικής βιομηχανίας και επιχειρηματικότητας στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν state-of-art εφαρμογές σύγχρονης ρομποτικής σε επιλεγμένες δυναμικές βιομηχανικές επιχειρήσεις της ελληνικής αγοράς, με συγκεκριμένα αποτελέσματα στη βελτίωση της παραγωγικότητας και στην αναβάθμιση της ποιότητας.Στην έναρξη της εκδήλωσης θα απευθύνει χαιρετισμό ο κος Αναστάσιος Γούναρης, Μέλος του Δ.Σ. ΝΟΗΣΙΣ, Καθηγητής στο Τµήµα Πληροφορικής ΑΠΘ, ενώ χαιρετισμούς θα απευθύνουν οι Επίτιμοι Καλεσμένοι, κ.κ. Στάθης Κωνσταντινίδης, Υφυπουργός Εσωτερικών αρµόδιος για θέµατα Μακεδονίας-Θράκης, Απόστολος Τζιτζικώστας, Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και Συµεών Διαµαντίδης, Πρόεδρος ΣΕΒΕ.Για τις εφαρμογές της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και το smart factory της Calpak θα μιλήσει ο κ. Ευάγγελος Γκιζελής, Ιδρυτής και Πρόεδρος της Gizelis Robotics, και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν επιτυχημένες εφαρμογές ολοκληρωμένων ρομποτικών συστημάτων παλετοποίησης, διακίνησης και εγκιβωτισμού σε κορυφαίες ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΕΙΑ AE – ΟΛΥΜΠΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΥΜΗ – ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ, ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΟΜΗΡΟΣ ΑΕΒΕ, ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗ) καθώς και διακίνησης intra-logistics στην ABA FOODS ITALY.Η εκδήλωση ολοκληρώνεται με πάνελ συζήτησης με θέμα: «Η 4η βιομηχανική επανάσταση και ελληνική βιομηχανία: Ευκαιρίες και δυνατότητες ανάπτυξης» στο οποίο συμμετέχουν οι κκ. Γεώργιος Καραγιαννίδης Καθηγητής ΑΠΘ Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών & Μέλος Δ.Σ. ΝΟΗΣΙΣ, Δηµήτριος Λακασάς CEO, Olympia Electronics & π. Πρόεδρος ΣΕΒΕ, κ. Αθανάσιος Σαββάκης CEO, Biosolids Α.Ε. & Πρόεδρος του Χρηµατιστηρίου Ενέργειας, κ. Ευάγγελος Γκιζελής Founder & CEO, Gizelis Robotics, και με συντονιστή τον κ. Δηµήτρη Βέργαδο Χηµ. Μηχ. ΕΜΠ, Δ/ντή Τομέα ΜΜΕ & Ενηµέρωσης ΣΕΒ. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1526212/gizelis-robotics-2i-imerida-gia-ti-sygchroni-rompotiki-stin-thessaloniki/

Σπάνιο βαρυτικό φαινόμενο «υποδύεται» τον μυστηριώδη Πλανήτη X του ηλιακού μας συστήματος. Καλλιτεχνική απεικόνιση του Πλανήτη X (πηγή φωτό NASA.JPL/Caletch) Νέα μελέτη και θεωρία για τον πλανήτη που πιστεύεται ότι υπάρχει πέρα από τον Ποσειδώνα αλλά αδυνατούμε να εντοπίσουμε.Τον Ιανουάριο του 2016 δύο αστρονόμοι του φημισμένου Πανεπιστημίου Caltech στις ΗΠΑ, οι Μάικλ Μπράουν και Κόνσταντιν Μπάτιγκιν, ανακοίνωσαν πως οι τροχιές έξι διαστημικών σωμάτων που κινούνται στα βάθη του ηλιακού μας συστήματος υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο πλανήτης αυτός που βρίσκεται πιο μακριά από τον Ποσειδώνα έχει μέγεθος τουλάχιστον δέκα φορές μεγαλύτερο από αυτό της Γης.Η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί έκτοτε με όλα τα διαθέσιμα μέσα να εντοπίσει αυτόν τον πλανήτη που έχει λάβει τις ονομασίες «Πλανήτης X» και «Πλανήτης 9» αλλά παρά το (υποτιθέμενο) μεγάλο του μέγεθος δεν έχει καταστεί εφικτός ο εντοπισμός του και οι θεωρίες τόσο για την ύπαρξη του όσο και για το τι μπορεί να βρίσκεται σε εκείνη την περιοχή που δημιουργεί τα κοσμικά φαινόμενα που δημιουργούν αυτό το μυστήριο αυξάνονται.Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες για αυτόν τον πλανήτη με διαφόρων ειδών αποτελέσματα, μια που παρουσιάστηκε πριν από έξι μήνες ανέφερε ότι ο πλανήτης Χ είναι πιθανό να διαθέτει 20 δορυφόρους. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astronomical Journal» ρίχνει στο τραπέζι μια νέα προσέγγιση του ζητήματος σύμφωνα με την οποία δεν εντοπίζουμε τον Πλανήτη Χ επειδή πολύ απλά δεν υπάρχει και τα φαινόμενα που υποδεικνύουν την ύπαρξη του είναι μια εναλλακτική μορφή βαρύτητας που σύμφωνα με τους ερευνητές που υπογράφουν την μελέτη «υποδύεται» τον πλανήτη μπερδεύοντας τους αστρονόμους.Πιο συγκεκριμένα οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματα τους μελετώντας τα φαινόμενα στην επίμαχη περιοχή που θεωρητικά βρίσκεται ο Πλανήτης Χ όχι με το καθιερωμένο μοντέλο για την βαρύτητα που βασίζεται στις θεωρίες του Νεύτωνα και του Αϊνστάιν αλλά στην αποκαλούμενη Τροποποιημένη Νευτώνεια Δυναμική (Modified Newtonian dynamics -MOND) η οποία μελετά τα βαρυτικά φαινόμενα χωρίς την υποχρεωτική παρουσία της σκοτεινής ύλης, τη μυστηριώδη αόρατη ύλη που η κρατούσα κοσμολογική θεωρία αναφέρει ως την ύλη από την οποία αποτελείται περίπου το 30% της υλοενέργειας (ύλη-ενέργεια) του Σύμπαντος. Η MOND χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια σε μελέτες που σχετίζονται με την συμπεριφορά των γαλαξιών και τα φαινόμενα που παράγονται σε αυτούς.«Η MOND είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την εξήγηση παρατηρήσεων σε γαλαξιακό επίπεδο. Ποτέ δεν περίμενα ότι θα μπορεί η MOND να βει εφαρμογή στις εξωτερικές περιοχές του ηλιακού μας συστήματος» αναφέρει ο Χαρς Μάθουρ, θεωρητικός φυσικός του Πανεπιστημίου Case Western Reserve στο Οχάιο, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.«Θα ενθουσιαζόμουν με την ιδέα ότι αυτό που πιστεύουμε ότι είναι ο Πλανήτης Χ είναι στην πραγματικότητα ένα νέο είδος φυσικής αλλά υποπτεύομαι ότι οι πιθανότητες αυτό να ισχύει είναι πολύ μικρές. Πιθανότατα αυτό που υπάρχει εκεί είναι ένας συμβατικός πλανήτης» δήλωσε ο Μάικλ Μπράουν. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1525958/spanio-varytiko-fainomeno-ypodyetai-ton-mystiriodi-planiti-x-toy-iliakoy-mas-systimatos/

Εξωπλανήτη με ατμόσφαιρα από χαλαζία εντόπισε το James Webb. Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη με την ατμόσφαιρα από χαλαζία. πηγή φωτό. NASA, ESA, CSA, and R. Crawfor, d (STScI)Science: Nikole Lewis (Cornell University), David Grant (University of Bristol), Hannah Wakeford (University of Bristol) Crawford (STScI)) Μια ακόμη εντυπωσιακή ανακάλυψη από το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο.Δεν σταματά να μας εντυπωσιάζει και ταυτόχρονα να εκπλήσσει την επιστημονική κοινότητα το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Σχεδόν καθημερινά οι εικόνες και τα δεδομένα που καταγράφει το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει κατασκευάσει η ανθρωπότητα αποκαλύπτουν άγνωστα διαστημικά σώματα (γαλαξίες, άστρα, πλανήτες), κοσμικά φαινόμενα ενώ φωτίζει απομακρυσμένες και μυστηριώδεις περιοχές του Σύμπαντος προσφέροντας πολύτιμα στοιχεία για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Κόσμου.Πολυμελής διεθνής ομάδα ερευνητών παρουσιάζει με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» τα ευρήματα της από τη μελέτη του εξωπλανήτη WASP-12b ο οποίος ανακαλύφθηκε το 2009 και αποτελεί έκτοτε μόνιμο στόχο παρατηρήσεων αφού είναι από τους πιο ασυνήθιστους και εξωτικούς (όπως συνηθίζουν να χαρακτηρίζουν οι αστρονόμοι αυτούς τους κόσμους) εξωπλανήτες που γνωρίζουμε.Ο WASP-12b είναι ένας γίγαντας αερίου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1,400 ετών φωτός από τη Γ. Βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο και ακολουθεί μια πολύ περίεργη τροχιά μοναδική σύμφωνα με τους ειδικούς σε σχέση με όσα γνωρίζουμε από τους περισσότερους από πέντε χιλιάδες εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.Ο πλανήτης έχει μέγεθος σχεδόν διπλάσιο από τον Δία αλλά ταυτόχρονα διαθέτει την μισή πυκνότητα από τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος ένα ακόμη γεγονός που τον κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστό στον κόσμο των πλανητών.Ταυτόχρονα η εγγύτητα του στο άστρο του θα δημιουργούσε έτσι και αλλιώς καυτές συνθήκες στη πλευρά που κοιτάζει το άστρο συνθήκες όμως που γίνονται ακόμη πιο κολασμένες αφού σύμφωνα με προηγούμενες παρατηρήσεις ο πλανήτης παγιδεύει τουλάχιστον το 94% του φωτός που πέφτει πάνω του αντί να ανακλά κάποιες τουλάχιστον ποσότητες αυτού του φωτός με αποτέλεσμα η λευκαύγεια του να είναι εξαιρετικά περιορισμένη.Η θερμοκρασία στην επιφάνεια της πλευράς του πλανήτη που λόγω της τροχιάς του βλέπει μόνιμα το άστρο βρίσκεται πέριξ των 2,5 χιλιάδων βαθμών Κελσίου ενώ στη σκοτεινή πλευρά του πλανήτη τα πράγματα δεν είναι και πολύ καλύτερα αφού οι θερμοκρασίες αγγίζουν τους 1,200 βαθμούς Κελσίου.Οι άνεμοι στον πλανήτη κινούνται με ταχύτητες χιλιάδων χλμ./ώρα και σύμφωνα μεταφέρουν στην ατμόσφαιρα του μικροσκοπικούς κρυστάλλους χαλαζία. «Γνωρίζαμε από τις παρατηρήσεις του Hubble ότι πρέπει να υπάρχουν αερολύματα – μικροσκοπικά σωματίδια που αποτελούν σύννεφα ή ομίχλη – στην ατμόσφαιρα του WASP-17b, αλλά δεν περιμέναμε να αποτελούνται από χαλαζία. Ο WASP-17b είναι καυτός και η πίεση όπου οι κρύσταλλοι χαλαζία σχηματίζονται ψηλά στην ατμόσφαιρα είναι μόνο περίπου το ένα χιλιοστό αυτής που βιώνουμε στην επιφάνεια της Γης χωρίς να περάσουν πρώτα από υγρή κατάσταση. Είμαστε ενθουσιασμένοι από αυτή την ανακάλυψη» λέει ο Ντάνιελ Γκραντ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στη Βρετανία, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Όπως είναι ευνόητο ο WASP-17b θα συνεχίσει να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα και αναμένεται σύντομα να μάθουμε περισσότερα για αυτόν τον παράξενο και γεμάτο εκπλήξεις κόσμο. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1525869/exoplaniti-me-atmosfaira-apo-chalazia-entopise-to-james-webb/

Ραδιοκύματα 8 δισεκατομμυρίων ετών έφτασαν στη Γη Πρόκειται για μια έκρηξη ραδιοκυμάτων που απελευθέρωσε ενέργεια ισοδύναμη της συνολικής εκπομπής του Ηλιου για 30 χρόνια. Καλλιτεχνική αναπαράσταση που απεικονίζει την πορεία της ταχείας έκρηξης ραδιοκυμάτων FRB 20220610A - Φωτ.: ESO/M. Korn Αστρονόμοι εντόπισαν μια τεράστια έκρηξη ραδιοκυμάτων, το φως της οποίας χρειάστηκε περίπου 8 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη. Πρόκειται για μια από τις πιο μακρινές και πιο ενεργητικές εκρήξεις που έχουν παρατηρηθεί ποτέ, καθώς απελευθέρωσε το ισοδύναμο της συνολικής εκπομπής του Ηλιου για 30 χρόνια. Παρά την τεράστια ισχύ της, η έκρηξη, που ονομάστηκε FRB 20220610A, διήρκησε λιγότερο από ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου. Η πηγή της έκρηξης εντοπίστηκε από το «Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) και διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για μια ομάδα δύο ή τριών γαλαξιών που συγχωνεύονται. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science».Οι ταχείες εκρήξεις ραδιοκυμάτων, ή αλλιώς FRBs, αποτελούν φευγαλέες εκρήξεις ενέργειας που είναι φωτεινότερες από ολόκληρους γαλαξίες και μπορούν να εκπέμψουν τόση ενέργεια σε χιλιοστά του δευτερολέπτου όση εκπέμπει ο Ηλιος σε μερικές ημέρες. Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί περίπου 50 τέτοιες εκρήξεις.Ακόμα δεν είναι γνωστό τι προκαλεί αυτές τις τεράστιες εκρήξεις ενέργειας, ωστόσο η ανακάλυψη προσφέρει νέες πληροφορίες για το μακρινό σύμπαν. Παράλληλα, επιβεβαιώνεται ότι οι FRBs μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση της «χαμένης» ύλης μεταξύ των γαλαξιών και να παρέχουν έναν νέο τρόπο για την εκτίμηση της μάζας του σύμπαντος. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρέχουσες μέθοδοι εκτίμησης της μάζας του σύμπαντος δίνουν αντικρουόμενες απαντήσεις.«Αν μετρήσουμε την ποσότητα της κανονικής ύλης στο σύμπαν -τα άτομα από τα οποία είμαστε όλοι φτιαγμένοι- διαπιστώνουμε ότι λείπει περισσότερο από το μισό από αυτό που θα έπρεπε να υπάρχει σήμερα. Πιστεύουμε ότι η ύλη που λείπει κρύβεται στον χώρο μεταξύ των γαλαξιών, αλλά μπορεί να είναι τόσο θερμή και διάχυτη που είναι αδύνατον να τη δούμε με τις συνήθεις τεχνικές», εξηγεί ο καθηγητής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Swinburne της Αυστραλίας, Ράιαν Σάνον, εκ των διευθυντών της μελέτης. «Οι ταχείες εκρήξεις ραδιοκυμάτων ανιχνεύουν αυτό το ιονισμένο υλικό», πρόσθεσε ο επιστήμονας. Με πληροφορίες από ΑΠΕ, CNN

Τρεις Ελληνες «σοφοί» της Τεχνητής Νοημοσύνης μιλούν στην «Κ» Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, η Φερενίκη Παναγοπούλου και ο Τζον Τασιούλας αποκαλύπτουν στην «Κ» τους τομείς στόχευσης της νεοσύστατης Επιτροπής για την ΑΙ και εξηγούν τις προκλήσεις, τα ηθικά διλήμματα και τους κινδύνους Η ανακοίνωση της συγκρότησης Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) την περασμένη Πέμπτη καταγράφεται ως το πρώτο μεγάλο βήμα για την προετοιμασία της Ελλάδας μπροστά στις ραγδαίες εξελίξεις που φέρνει η μεγαλύτερη τεχνολογική επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας. «Το μέλλον ή το σχεδιάζεις ή το υφίστασαι», σχολίασε ο πρωθυπουργός, δίνοντας με αυτή τη φράση το στίγμα του ρόλου της Επιτροπής στην οποία κλήθηκαν να μετέχουν –αμισθί– έντεκα διακεκριμένοι Ελληνες επιστήμονες από το θετικό και το ανθρωπιστικό πεδίο επιστημών. Το επόμενο διάστημα, καθένας από τον τομέα του, αναμένεται να διατυπώσει προτάσεις, εστιάζοντας στα πεδία σημασίας για τη χώρα μας και στα οφέλη που θα προκύψουν –πρωτίστως– για τον άνθρωπο και την κοινωνία. Τεχνητή Νοημοσύνη: Συγκροτείται Συμβουλευτική Επιτροπή με επικεφαλής τον καθηγητή Δασκαλάκη Δύο εικοσιτετράωρα πριν από την πρώτη συνάντηση των μελών της Επιτροπής με τον πρωθυπουργό (έχει οριστεί για την ερχόμενη Τετάρτη), τρία από τα μέλη της, ο επικεφαλής της Επιτροπής, καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, η επίκουρη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου Φερενίκη Παναγοπούλου και ο καθηγητής Ηθικής και Νομικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Τζον Τασιούλας εξηγούν στην «Κ» τον ρόλο της Επιτροπής μέσα από τις προκλήσεις που ανοίγονται στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, αποκαλύπτουν τους τομείς στόχευσης, καθώς και την αξία που έχει η Ελλάδα για την AI και αναλύουν τις σκέψεις τους γύρω από τους πιθανούς κινδύνους, τα ηθικά διλήμματα και τις ανισότητες που θα κληθούν να αναδείξουν από την «επέλαση» της τεχνητής νοημοσύνης, προτείνοντας κανόνες σε ένα τοπίο που είναι ακόμη αχαρτογράφητο. Κ. Δασκαλάκης: «Υπαρξιακής σημασίας η προσαρμογή μας στη νέα εποχή» Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης είναι καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο Massachusetts Institute of Technology (ΜΙΤ). Το πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει σημειώσει ραγδαία πρόοδο την τελευταία δεκαετία. Εχει ήδη αναπτύξει επαναστατικές τεχνολογίες που έχουν ενσωματωθεί σε εφαρμογές με τις οποίες όλοι μας αλληλοεπιδρούμε καθημερινά, και διαφαίνεται ότι θα έχει μεγάλο αντίκτυπο σε όλες τις πτυχές της ζωής μας στο άμεσο μέλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, η σύνθεση της Επιτροπής σηματοδοτεί ότι η Ελλάδα έχει στόχο να μετάσχει ισότιμα και με υπευθυνότητα σε αυτήν την –εν εξελίξει– επανάσταση. Η Επιτροπή μας έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Θα συμβουλεύσουμε την κυβέρνηση για τους τομείς που μπορούν να επωφεληθούν άμεσα ή σε βάθος χρόνου από τις καινούργιες τεχνολογίες, για τα στοιχήματα που πρέπει να βάλει η Ελλάδα με βάση τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και για το πώς πρέπει να εφαρμοστούν οι καινούργιες τεχνολογίες με υπευθυνότητα. Θα επωφεληθούμε στο έργο μας από το ανθρώπινο δυναμικό της Ελλάδας εντός και εκτός των συνόρων. Η επιτροπή μας δεν έχει εκτελεστικό ρόλο, ωστόσο αποδεχτήκαμε τον ρόλο μας με την πεποίθηση ότι οι προτάσεις μας θα υλοποιηθούν στο εύρος που είναι δυνατό. Θεωρώ ότι είναι υπαρξιακής σημασίας η προσαρμογή μας στη νέα εποχή, επομένως το κίνητρο είναι ισχυρό και είναι απαραίτητη η συνέργεια όλων μας. Υπάρχει μια γκάμα από τομείς στους οποίους θα στοχεύσουμε τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μεσοπρόθεσμο ή και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσεται η έρευνα και η καινοτομία. Θα προτείνουμε τρόπους με τους οποίους μπορεί να ενισχυθεί η ελληνική παρουσία στην έρευνα και την καινοτομία παγκοσμίου επιπέδου. Θα προτείνουμε επίσης τομές ώστε η εγχώρια καινοτομία να ενισχύσει την ελληνική βιομηχανία και να οδηγήσει σε νεοφυείς επιχειρήσεις που θα παράγουν εξαγώγιμη τεχνολογία και θα δρουν ως μαγνήτης επενδύσεων. Σε πιο άμεσο επίπεδο, θα στοχεύσουμε σε τομείς στους οποίους ήδη υπάρχουν τεχνολογίες που μπορούν να δώσουν θετικά αποτελέσματα. Εδώ περιλαμβάνεται η ψηφιοποίηση του κράτους, η υγεία, η δικαιοσύνη, η διαχείριση κρίσεων και η προστασία του περιβάλλοντος. Θα προτείνουμε τεχνολογίες που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της γραφειοκρατίας και στη διευκόλυνση της επαφής του πολίτη με το κράτος, στην αμεσότερη και πιο προσωποποιημένη υγειονομική περίθαλψη και στην ενίσχυση της πρόγνωσης και της πρόληψης. Επίσης, θα προτείνουμε τεχνολογίες που θα βοηθήσουν στη μείωση της γραφειοκρατίας στη δικαιοσύνη, στην επιτάχυνση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών εκδίκασης υποθέσεων και διαμεσολάβησης. Θα στοχεύσουμε σε τεχνολογίες για την ευρύτερη αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας και των κρατικών υποδομών. Τέλος, θα εστιάσουμε σε τεχνολογίες που βοηθούν στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω μηχανισμών ανάλυσης δεδομένων και πρόληψης, καθώς και σε τεχνολογίες για τη διαχείριση κρίσεων. Στον ίδιο τομέα εντάσσονται και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και η μετάβαση σε αυτές. Κι ενώ όλα αυτά ακούγονται πολύ φιλόδοξα, αυτό που είναι σημαντικό να τονίσουμε είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ένα «μαγικό ραβδί» που ήρθε από το πουθενά για να δώσει λύση σε όλα τα ζέοντα ζητήματα. Παρέχει μία σειρά από καινούργια εργαλεία επεξεργασίας δεδομένων με στατιστικές και υπολογιστικές μεθόδους που μπορούν να κάνουν πιο ακριβείς, πιο προσωποποιημένες και πιο αυτοματοποιημένες τις διαδικασίες απόφασης και λήψης αποφάσεων. Αυτό δεν σημαίνει με κανέναν τρόπο ότι από μόνη της η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βελτιώσει –για παράδειγμα– την υγειονομική περίθαλψη ή να σώσει τα δάση. Για να έχουμε ουσιαστικά οφέλη σε όλους αυτούς τους τομείς, χρειάζονται πολύπλευρες συνεργασίες. Επομένως, η Επιτροπή μας θα συνεργαστεί με ειδικούς στους εκάστοτε τομείς για τη διερεύνηση και τη διαμόρφωση των προτάσεών της, και η υλοποίηση των προτάσεων θα χρειαστεί ευρύτερες συνεργασίες. Οποια στόχευση και αν κάνουμε, θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και των πνευματικών δικαιωμάτων, του σεβασμού στην ιδιωτικότητα των πολιτών και των ευρύτερων ηθικών κανόνων τους οποίους πρέπει να σκεφτούμε με υπευθυνότητα και να συνδιαμορφώσουμε, καθώς το τοπίο είναι αχαρτογράφητο. Οι ανισότητες που ενδέχεται να προκύψουν τόσο από την πρόσβαση στην τεχνολογία όσο και από τις αλλαγές που θα συντελεστούν στην αγορά της εργασίας αναδεικνύουν έναν μεγάλο κίνδυνο. Μπροστά σε μία βιομηχανική επανάσταση η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι σημαντική η εκδημοκρατικοποίηση της πρόσβασης σε αυτήν. Είμαι υπέρμαχος της ανοικτής («open source») τεχνολογίας, γιατί πιστεύω ότι μόνο κάνοντας την τεχνολογία διαθέσιμη σε όλο τον κόσμο θα ανοίξουν οι «ασκοί» της δημιουργικότητας όλων των ανθρώπων και θα γίνουν συμμέτοχοι στην εξέλιξή της. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να διασφαλίσουμε και περιπλέκεται με τη διά βίου μάθηση που πρέπει να δημιουργήσει ευκαιρίες, ώστε το εργατικό δυναμικό να προσαρμοστεί στις καινούργιες τεχνολογίες. Σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύω βαθιά πως η τεχνολογία, παρά τη δύναμη που έχει αποκτήσει, δεν θα αντικαταστήσει καθολικά τον άνθρωπο. Ενώ σε ένα καλώς ορισμένο περιβάλλον –για παράδειγμα στο πλαίσιο μιας βιομηχανικής αλυσίδας παραγωγής, στη διαχείριση μιας αποθήκης της Amazon ή στην ταξινόμηση γραμμάτων σε ένα ταχυδρομείο– θα δούμε μηχανές να εργάζονται αυτόνομα, σε πιο σύνθετα περιβάλλοντα που δεν είναι καλώς ορισμένα, περιλαμβάνουν ανθρώπους και όπου η ακρίβεια των αποφάσεων μπορεί να είναι θέμα ζωής ή θανάτου –για παράδειγμα στην οδήγηση ή στη λήψη ιατρικών αποφάσεων–, δεν πιστεύω ότι θα δούμε απόλυτη αυτονομία των αλγορίθμων. Σε τέτοια περιβάλλοντα σημαντικές αλλαγές θα προκύψουν από τη συνεργασία του ανθρώπου και των αλγορίθμων. Τέλος, σε αυτή τη βιομηχανική επανάσταση, περισσότερο ίσως από τις προηγούμενες, οι ανθρωπιστικές και οι θετικές επιστήμες πρέπει να δουλέψουν μαζί. Πρώτον, επειδή η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ωφελήσει τις ερευνητικές μεθόδους των ανθρωπιστικών επιστημών και δεύτερον επειδή οι καινούργιες τεχνολογίες θα εφαρμοστούν σε ένα εύρος από πεδία που δύνανται να επηρεάσουν σημαντικά τη ζωή μας. Η ανθρωπιστική σκέψη θα μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε πώς θα χρησιμοποιηθούν σωστά, πώς θα αντιμετωπιστούν τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν, πώς θα μοιραστούν τα οφέλη από αυτή την τεχνολογία, πώς θα σκεφτούμε για τη σχέση του ανθρώπου με τη μηχανή και πώς θα προσεγγίσουμε φιλοσοφικά ερωτήματα του τύπου «αν έχουν συνείδηση ή δικαιώματα οι μηχανές» σε ένα μέλλον όπου η διαχωριστική γραμμή μεταξύ «μηχανής» και «ανθρώπου» δεν θα είναι τόσο ευδιάκριτη. Φερενίκη Παναγοπούλου: «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να θεωρηθεί επιβεβλημένη σε όλους τους τομείς» Η Φερενίκη Παναγοπούλου είναι καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Δικαίου Προστασίας Δεδομένων και Βιοηθικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Βιοηθικής, Τεχνοηθικής και Δικαίου του Παντείου. Η σύσταση της Επιτροπής Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ελλάδα σηματοδοτεί τη σπουδαιότητα που αποδίδει η χώρα μας στην τεχνητή νοημοσύνη. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε σε πολλά επίπεδα τις δυνατότητες που προκύπτουν από την τεχνητή νοημοσύνη, σεβόμενοι πάντοτε τους νομικούς και ηθικούς κανόνες. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η δυνατότητα καταπολέμησης της γραφειοκρατίας στη Δημόσια Διοίκηση μέσω της προεργασίας των διοικητικών εγγράφων και η αποσυμφόρηση της δικαιοσύνης μέσω της εύρεσης νομοθεσίας και νομολογίας. Πολλά υποσχόμενη είναι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο της υγείας. Με τη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης γίνεται δυνατή η διάγνωση και η πρόβλεψη ασθενειών με τη χρήση δεδομένων εικόνας: λ.χ. με μαστογραφίες έχουμε τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουμε ένα μοντέλο, το οποίο θα μπορεί όχι μόνο να διαγνώσει, αλλά και να μάς ενημερώσει για τον κίνδυνο που διατρέχει το άτομο να αναπτύξει καρκίνο του μαστού στο άμεσο μέλλον. Η «κόκκινη γραμμή» έγκειται στο ότι δεν λαμβάνεται η απόφαση από τον αλγόριθμο, αλλά από τον άνθρωπο. Το μηχάνημα πρέπει να υποβοηθεί, όχι όμως να υποκαθιστά τον δημόσιο υπάλληλο, τον δικαστή, τον γιατρό.Ενας από τους σημαντικότερους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης είναι η επέμβαση στην ιδιωτικότητά μας. Ο αλγόριθμος απαιτεί πληθώρα δεδομένων προκειμένου να εκπαιδευτεί και βασική αρχή στο δίκαιο προστασίας δεδομένων είναι η αρχή της ελαχιστοποίησης. Εδώ φαίνεται να υπάρχει ένταση. Θα πρέπει, λοιπόν, με πολλή φειδώ και περίσκεψη να γίνεται χρήση των δεδομένων μας και να λαμβάνονται τα κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την προστασία τους. Παράλληλα, η αλγοριθμική ουδετερότητα δεν είναι δεδομένη, καθώς η χρήση των δεδομένων που εισάγονται προς ανάλυση δύναται να οδηγήσει σε διακρίσεις εξαιτίας της μη αντιπροσωπευτικότητάς τους. Είναι γεγονός ότι η όποια προκατάληψη του αλγορίθμου έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη προκατάληψη, καθώς ο άνθρωπος κατασκευάζει τον αλγόριθμο και τον τροφοδοτεί με δεδομένα. Να ξορκίσουμε την τεχνολογία; Να τη δαιμονοποιήσουμε; Οχι, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τεχνοφοβικά. Η τεχνολογία είναι σύμμαχός μας. Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη και επιβεβλημένη σε όλους τους τομείς, αλλά η χρήση της θα πρέπει να κρίνεται ανά περίπτωση. Στην κατεύθυνση αυτή, εξέχουσας σημασίας είναι η διαβάθμιση των κινδύνων σε αποδεκτούς και μη αποδεκτούς, η απόρριψη εφαρμογών, όταν οι κίνδυνοι δεν είναι αποδεκτοί και η λήψη –εκ των προτέρων– μέτρων για την αντιμετώπιση των αποδεκτών κινδύνων. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν μπορεί να γίνει ερήμην της ηθικής συζήτησης, αφού αυτή αποτελεί το πεδίο εκείνο στο οποίο η εκάστοτε κοινωνία αποφασίζει ποιον δρόμο επιθυμεί να ακολουθήσει και ποιους να εγκαταλείψει, μεταξύ όσων ανοίγονται μπροστά της. Τζον Τασιούλας: «Το κοινό καλό είναι ο σκοπός, η δημοκρατία είναι το μέσο» Ο Τζον Τασιούλας είναι καθηγητής Ηθικής και Νομικής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Η τεχνολογική επανάσταση που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία που εμείς, ως πολίτες και κοινότητες, αδυνατούμε να επηρεάσουμε. Αντίθετα, είναι το προϊόν αμέτρητων ανθρώπινων επιλογών. Πολύ συχνά, ωστόσο, οι επιλογές αυτές γίνονται από ισχυρούς εταιρικούς ή κυβερνητικούς παράγοντες, με σκοπό να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα για τη μεγιστοποίηση των κερδών ή την άσκηση ελέγχου. Αυτό που σήμερα γίνεται επιτακτικό είναι οι επιλογές οι οποίες σχετίζονται με τη μελλοντική κατεύθυνση της τεχνολογίας AI να περάσουν στα χέρια ενημερωμένων δημοκρατικών κοινοτήτων και να στοχεύουν στην προώθηση γνήσιων ανθρώπινων αγαθών. Οπως και με όλες τις άλλες μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η προώθηση του συμφέροντος του συνόλου πρέπει να αποτελεί τον σκοπό μας. Το ασφαλέστερο πολιτικό μέσο για να επιτευχθεί αυτό είναι μια αποτελεσματική διαδικασία δημοκρατικής διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που δικαίως χαίρει παγκόσμιου θαυμασμού για τις δημοκρατικές της παραδόσεις και την απαράμιλλη κληρονομιά φιλοσοφικού στοχασμού με στόχο το ανθρώπινο καλό. Ελπίζω ότι η Συμβουλευτική Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου για την τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σε θέση να κινητοποιήσει αυτούς τους ισχυρούς πνευματικούς πόρους, ώστε να προσφέρει στον κόσμο ένα πιο ανθρωποκεντρικό όραμα του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η τεχνητή νοημοσύνη στη ζωή μας: ενισχύοντας την ικανότητά μας να ζούμε ποιοτικές ζωές με βελτιωμένη πρόσβαση στη γνώση, την υγεία, τη δικαιοσύνη και σε άλλα βασικά αγαθά, και όχι αντικαθιστώντας συστηματικά την ανθρώπινη δραστηριότητα στο όνομα της βελτίωσης της αποδοτικότητας. Ανάμεσα στα σημαντικά ζητήματα που πρέπει να εξετάσουμε είναι αυτό του τρόπου με τον οποίο η τεχνολογία AI μπορεί να αξιοποιηθεί για τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της ίδιας της δημοκρατικής διαβούλευσης. Ενδυναμώνοντας τα δημοκρατικά κοινά, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ακόμη και στο να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε τις δίδυμες μάστιγες της τεχνοκρατίας και του λαϊκισμού, που έχουν ταλανίσει τις χώρες της δυτικής δημοκρατίας τις τελευταίες δεκαετίες. https://www.kathimerini.gr/opinion/interviews/562687513/treis-ellines-sofoi-tis-technitis-noimosynis-miloyn-stin-k/

Ο πληρέστερος μέχρι σήμερα χάρτης του ανθρώπινου εγκεφάλου. Οι ερευνητές κατέγραψαν περισσότερα από 3.000 διαφορετικά είδη κυττάρων στον εγκέφαλο. Μια διεθνής επιστημονική ομάδα δημιούργησε τον μεγαλύτερο μέχρι στιγμής χάρτη των ανθρώπινων εγκεφαλικών κυττάρων, αποκαλύπτοντας περισσότερους από 3.000 τύπους – πολλοί από τους οποίους είναι άγνωστοι στην επιστήμη. Ο άτλαντας του εγκεφάλου, ένα πρότζεκτ ύψους 375 εκατομμυρίων δολαρίων που ξεκίνησε το 2017, έχει εντοπίσει περισσότερους από 3.300 τύπους εγκεφαλικών κυττάρων. Ωστόσο, οι ερευνητές έχουν μόνο μια αμυδρή ιδέα για το τι κάνουν τα νεοανακαλυφθέντα κύτταρα.Ο χάρτης προσφέρει μια λεπτομερή εικόνα του πιο πολύπλοκου οργάνου του ανθρώπινου σώματος. Οι ερευνητές είχαν προηγουμένως χαρτογραφήσει τον ανθρώπινο εγκέφαλο χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού, αλλά αυτός είναι ο πρώτος άτλαντας ολόκληρου του ανθρώπινου εγκεφάλου σε κυτταρικό επίπεδο που δείχνει τις περίπλοκες μοριακές αλληλεπιδράσεις του, δήλωσε ο Άντονι Χάναν, νευροεπιστήμονας στο Florey Institute of Neuroscience and Mental Health στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.«Αυτού του είδους οι άτλαντες θέτουν πραγματικά τις βάσεις για μια πολύ καλύτερη κατανόηση του ανθρώπινου εγκεφάλου», σημείωσε.Ο Εντ Λέιν, νευροεπιστήμονας στο Ινστιτούτο Allen για την Επιστήμη του Εγκεφάλου στο Σιάτλ των ΗΠΑ, ο οποίος ηγήθηκε πέντε από τις μελέτες, δήλωσε ότι τα ευρήματα έγιναν δυνατά χάρη στις νέες τεχνολογίες που επέτρεψαν στους ερευνητές να εξετάσουν εκατομμύρια ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα που λήφθηκαν από βιοψίες ιστών ή από αποθανόντες.«Δείχνει πραγματικά τι μπορεί να γίνει τώρα», δήλωσε ο Δρ. Λέιν. »,«Ξεκινά μια εντελώς νέα εποχή για τις νευροεπιστήμες σημείωσε.Παρόλα αυτά, ο Δρ. Λέιν δήλωσε ότι ο άτλαντας ήταν απλώς ένα πρώτο προσχέδιο. Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του έχουν δειγματοληπτήσει μόνο ένα μικρό μέρος των 170 δισεκατομμυρίων κυττάρων που εκτιμάται ότι αποτελούν τον ανθρώπινο εγκέφαλο, και οι μελλοντικές έρευνες θα αποκαλύψουν σίγουρα περισσότερους τύπους κυττάρων, είπε.Ο Δρ. Λέιν και οι συνεργάτες του ξεκίνησαν την χαρτογράφηση του ανθρώπινου εγκεφάλου επιθεωρώντας τον τρόπο με τον οποίο τα εγκεφαλικά κύτταρα ενεργοποιούν διαφορετικά γονίδια. Τουλάχιστον 16.000 γονίδια είναι ενεργά στον εγκέφαλο και ενεργοποιούνται σε διαφορετικούς συνδυασμούς και τύπους κυττάρων.Η Κίμπερλι Σιλέτι, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο της Ουτρέχτης στις Κάτω Χώρες, και η ομάδα της έθεσαν τις βάσεις για τον άτλαντα με την αλληλουχία του RNA περισσότερων από 3 εκατομμύρια μεμονωμένων κυττάρων από 106 θέσεις που καλύπτουν ολόκληρο τον ανθρώπινο εγκέφαλο, χρησιμοποιώντας δείγματα ιστού από τρεις αποβιώσαντες άνδρες δότες. Συμπεριέλαβαν επίσης ένα τεμάχιο του κινητικού φλοιού από γυναίκα δότη που είχε χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενες μελέτες. Η ερευνητική ομάδα κατέγραψε 461 ευρείες κατηγορίες εγκεφαλικών κυττάρων που περιλάμβαναν περισσότερους από 3.000 υποτύπους.«Έμεινα έκπληκτη από το πόσοι διαφορετικοί τύποι κυττάρων υπάρχουν», δήλωσε η ερευνήτρια.Ορισμένα από τα πρόσφατα αναγνωρισμένα κύτταρα βρέθηκαν σε στρώματα του εγκεφαλικού φλοιού στην εξωτερική επιφάνεια του εγκεφάλου. Η περιοχή αυτή είναι απαραίτητη για πολύπλοκα νοητικά καθήκοντα, όπως η χρήση της γλώσσας και η κατάρτιση σχεδίων για το μέλλον. Ωστόσο, οι νέες μελέτες αποκαλύπτουν ότι μεγάλο μέρος της ποικιλομορφίας του εγκεφάλου βρίσκεται έξω από τον εγκεφαλικό φλοιό. Ένας τεράστιος αριθμός από τους τύπους κυττάρων που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος, βρίσκονται στις βαθύτερες περιοχές του εγκεφάλου, όπως το εγκεφαλικό στέλεχος, μια δομή που ενώνει τον εγκέφαλο με τοννωτιαίο μυελό.Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης πολλούς νέους τύπους νευρώνων, κύτταρα που χρησιμοποιούν ηλεκτρικά σήματα και χημικές ουσίες για να επεξεργάζονται πληροφορίες. Οι νευρώνες αποτελούν μόνο τα μισά περίπου κύτταρα του εγκεφάλου. Τα άλλα μισά είναι πολύ πιο μυστηριώδη.Τα αστροκύτταρα, για παράδειγμα, φαίνεται να βοηθούν τους νευρώνες ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν σωστά. Τα μικρογλοία χρησιμεύουν ως κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, επιτίθενται σε ξένους εισβολείς και αφαιρούν ορισμένα νευρωνικά κλαδιά για να βελτιώσουν τη σηματοδότησή τους. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης πολλούς νέους τύπους αυτών των κυττάρων.Η διεθνής ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ορισμένες από τις ίδιες μεθόδους για να μελετήσει τους εγκεφάλους των χιμπατζήδων και άλλων ειδών με στόχο την κατανόηση της εξέλιξης του ανθρώπινου εγκεφάλου. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να είναι μοναδικός εν μέρει επειδή ανέπτυξε νέα είδη κυττάρων. Ωστόσο οι ερευνητές εξεπλάγησαν όταν διαπίστωσαν ότι όλοι οι τύποι κυττάρων που εντοπίστηκαν στους ανθρώπινους εγκεφάλους υπήρχαν στους χιμπαντζήδες και τους γορίλες. Μέσα σε αυτά τα κύτταρα, οι ερευνητές ανακάλυψαν μερικές εκατοντάδες γονίδια που ήταν είτε περισσότερο είτε λιγότερο ενεργά στους ανθρώπους σε σχέση με τα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά. Πολλά από αυτά τα γονίδια είναι κοντά σε γενετικούς «διακόπτες» που ενεργοποιούν ή απενεργοποιούν γονίδια.Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι ορισμένα από τα γονίδια που κάνουν τους ανθρώπους ξεχωριστούς εμπλέκονται στην οικοδόμηση των συνδέσεων μεταξύ των νευρώνων, γνωστών ως συνάψεις.«Οι συνδέσεις είναι που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε από τους χιμπαντζήδες», δήλωσε ο Τρίγκβε Μπάκεν, νευροεπιστήμονας στο Ινστιτούτο Allen Brain που εργάστηκε στις μελέτες για τα πρωτεύοντα θηλαστικά.Η Μέγκαν Κάρεϊ, νευροεπιστήμονας στο Champalimaud Center for the Unknown στην Πορτογαλία, η οποία δεν συμμετείχε στο έργο, δήλωσε ότι η έρευνα παρείχε ένα συγκλονιστικό ποσό νέων δεδομένων για τους ερευνητές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε μελλοντικές μελέτες.«Νομίζω ότι πρόκειται για μια τεράστια επιτυχία», δήλωσε.Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου δεν θα είναι θέμα απλής καταγραφής κάθε μέρους του μέχρι τις πιο μικρές λεπτομέρειες. Οι νευροεπιστήμονες θα πρέπει επίσης να κάνουν ένα βήμα πίσω και να εξετάσουν τον εγκέφαλο ως ένα αυτορυθμιζόμενο σύστημα.«Θα υπάρξουν απαντήσεις σε αυτό το σύνολο δεδομένων που θα μας βοηθήσουν να πλησιάσουμε περισσότερο σε αυτό», δήλωσε η ερευνήτρια προσθέτοντας ότι «απλώς δεν ξέρουμε ποιες είναι αυτές ακόμη».Ο Άνταν Χάντμαν, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, ο οποίος δεν συμμετείχε στο έργο, δήλωσε ότι ο άτλαντας θα βοηθήσει ορισμένες έρευνες. Αμφισβήτησε ωστόσο το κατά πόσο μια λίστα κυτταρικών τύπων θα μπορούσε να διαφωτίσει την πολύπλοκη συμπεριφορά του εγκεφάλου.Τα ευρήματα περιγράφονται σε 21 άρθρα που δημοσιεύθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα στο «Science» και σε άλλα επιστημονικά περιοδικά. ΠΗΓΗ: New York Times, Nature Σύνταξη: Εύη Τσιριγωτάκη – https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/epistimones-dimiourgisan-ton-plirestero-mexri-simera-xarti-tou-anthropinou-egkefalou/

Δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει τον κόσμο χωρίς να τον αλλάξει. Einstein και Heisenberg Δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει τον κόσμο χωρίς να τον αλλάξει. Αυτή η άποψη οδήγησε τον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ στην κβαντομηχανική κι αυτή ήταν το δίλημμά του. Ήθελε να μελετήσει τον κόσμο, δεν τον ενδιέφερε να τον αλλάξει. Ωστόσο τον άλλαξε, αναγκάστηκε να τον αλλάξει με αυτή την τρομερή θεωρία ανά χείρας, διότι έζησε σε μια εποχή κατά την οποία δεν μπορούσε να υπάρξει αδιαφορία για τέτοια ζητήματα, σε μια Γερμανία που επικρατoύσε ο εθνικοσοσιαλισμός. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και με άλλους φυσικούς, άντρες και γυναίκες. Ούτε καν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο δηλωμένος ειρηνιστής, δεν μπόρεσε να μείνει μακριά από την παγκόσμια ιστορία και βοήθησε κι εκείνος με τον τρόπο του στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, πράγμα που αργότερα μετάνιωσε. Αυτή είναι η σκοτεινή πλευρά της ιστορίας, που ξεκινάει από τις πληγές στα δάχτυλα της Μαρί Κιουρί και φτάνει στην ατομική βόμβα της Χιροσίμα. Το μικροσκόπιο του Heisenberg ως πείραμα σκέψης σχετικό με την αρχή της αβεβαιότητας Η φωτεινή πλευρά της ιστορίας είναι εκείνη όλων αυτών των εκπληκτικών, απίστευτα έξυπνων και φιλομαθών ανθρώπων και της σύμπραξης του πνεύματός τους. Η κβαντομηχανική ήταν μια τόσο καινούργια θεωρία, ώστε κανείς τους δεν θα μπορούσε να την ανακαλύψει μόνος του, έπρεπε να συνεργαστούν, να συναγωνιστούν, να είναι φίλοι και αντίπαλοι, για να τη δημιουργήσουν από κοινού. (… Ο Χάιζενμπεργκ και οι περισσότεροι φυσικοί της εποχής του), συνέχισαν να εργάζονται και μετά το 1945. Κανείς τους όμως δεν κατάφερε να ανακαλύψει κάτι που θα μπορούσε να συγκριθεί με την κβαντομηχανική ή τη θεωρία της σχετικότητας. Ο Αϊνστάιν αναζητούσε έναν παγκόσμιο τύπο. Το ίδιο και ο Χάιζενμπεργκ. Δεν τον βρήκαν. Οι θεωρίες τους όμως, οι οποίες διατυπώθηκαν πριν από εκατό χρόνια, αντέχουν μέχρι σήμερα, περιέχονται στα τσιπ των ηλεκτρονικών υπολογιστών μας και στα ιατρικά μηχανήματα, οι δε αντιπαραθέσεις που είχαν τότε για την ερμηνεία των θεωριών τους δεν έχουν διευθετηθεί μέχρι σήμερα. Τις αντιρρήσεις που προέβαλλε ο Αϊνστάιν για την κβαντομηχανική εξακολουθούν να τις προβάλλουν αρκετοί επιφυλακτικοί επιστήμονες. Η ιστορία δεν έχει τελειώσει ακόμα. απόσπασμα από τον βιβλίο του Tobias Hurter, «Η εποχή της αβεβαιότητας, Τα φωτεινά και σκοτεινά χρόνια της φυσικής 1895-1945», μετάφραση: Γιώτα Λαγουδάκου, εκδόσεις διόπτρα

Προς τον αστεροειδή Ψυχή. Στα μέσα του 19ου αιώνα ο Ιταλός αστρονόμος Ανιμπάλε ντε Γκάσπαρις ανακάλυψε εννέα αστεροειδείς. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ένας διαστημικός βράχος με διάμετρο 240 χλμ., ένας από τους μεγαλύτερους στην Κύρια Ζώνη αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος. Ο αστεροειδής έλαβε την ονομασία 16 Psyche από το όνομα της νύμφης της ελληνικής μυθολογίας Ψυχής.Ο αστεροειδής έλαβε μεγάλη δημοσιότητα όταν διαπιστώθηκε ότι διαθέτει κολοσσιαίας αξίας ορυκτό πλούτο. Οι παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι υπάρχουν τεράστιες ποσότητες χρυσού, πλατίνας, νικελίου και σιδήρου στην επιφάνεια αλλά και το εσωτερικό του. Υπάρχουν εκτιμήσεις που ανεβάζουν την αξία του ορυκτού πλούτου της Ψυχής στα επτά πεντάκις εκατ. δολάρια! Άλλες μελέτες αναφέρουν ότι ο 16 Psyche διαθέτει μικρότερες ποσότητες μετάλλων από όσο πιστεύαμε και πιθανώς διαθέτει περισσότερα… μπάζα παρά πολύτιμα μέταλλα. Στις 17:20 το απόγευμα της Παρασκευής η NASA εκτόξευσε με επιτυχία τον πύραυλο που μεταφέρει στο Διάστημα ένα σκάφος που θα ταξιδέψει στον 16 Psyche. Το σκάφος θα κινηθεί αρχικά προς τον Άρη για να χρησιμοποιήσει τις βαρυτικές δυνάμεις του Κόκκινου Πλανήτη και να πάρει την απαραίτητη ώθηση για να συνεχίσει το ταξίδι του προς τον αστεροειδή τον οποίο αν όλα πάνε καλά θα συναντήσει και θα τεθεί σε τροχιά γύρω από αυτόν το 2027. Θα παραμείνει εκεί για 21 μήνες πραγματοποιώντας σειρά μελετών που θα αποκαλύψουν τα γεωλογικά του χαρακτηριστικά και φυσικά αν πράγματι έχει τον ορυκτό πλούτο που πιστεύεται. Η ελληνική συμμετοχή στην αποστολή Psyche Μεγάλη ημέρα και για την Ελλάδα η Παρασκευή 13-10-2023, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής & Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) !! Το Ινστιτούτο ΙΑΑΔΕΤ του ΕΑΑ, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (Europan Space Agengy/ESA), συμμετέχει στην αποστολή αποστολή Psyche της NASA με το πρωτοποριακό πείραμα για τον έλεγχο των νέων διαστημικών επικοινωνιών μέσω οπτικών-laser. Η επιτυχία αυτή οφείλεται και στην αγαστή συνεργασία που υπήρξε μεταξύ ΕΑΑ, ESA, της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων του Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υπό τον (πρώην) Γενικό Γραμματέα Δρ. Αθανάσιο Στάβερη-Πολυκαλά και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας & Καινοτομίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, υπό τον Γενικό Γραμματέα Καθ. Αθανάσιο Κυριαζή. Μέσω του τεχνικά δύσκολου αυτού πειράματος θα πραγματοποιηθεί ο έλεγχος αυτού του πρωτοποριακού τρόπου ζεύξης με τη διαστημική συσκευή “Psyche” η οποία θα «ταξιδέψει» στον αστεροειδή 16 Psyche σε απόσταση μεγαλύτερη των 300 εκατομμύριων χιλιομέτρων (περίπου όσο δύο φορές η απόσταση Γης-Ηλίου). Σε αυτό το πείραμα το ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ θα συμμετάσχει και με τα δύο αστεροσκοπεία που διαθέτει στην Πελοπόννησο, το Αστεροσκοπείο Χελμού (https://helmos.astro.noa.gr) και το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου (https://kryoneri.astro.noa.gr), τα οποία είναι τα μοναδικά Ευρωπαϊκά τηλεσκόπια που θα συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο πείραμα. Για την επίτευξη των στόχων του πειράματος στο τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» θα εγκατασταθεί ειδικός δέκτης που θα συλλέγει τη δέσμη laser που θα στέλνει η διαστημική συσκευή “Psyche”, ενώ στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου θα εγκατασταθεί ειδικό laser το οποίο θα στέλνει τη δέσμη του στη διαστημική συσκευή “Psyche”. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό οι οπτικές ζεύξεις με την απομακρυσμένη διαστημική συσκευή θα πραγματοποιηθούν εντός του 2025. Η επιτυχία αυτού του δύσκολου από κάθε άποψη εγχειρήματος θα βάλει το Ινστιτούτο ΙΑΑΔΕΤ, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τη χώρα μας στην παγκόσμια πρωτοπορία στις διαστημικές επικοινωνίες διότι θα πραγματοποιηθεί η βαθύτερη – Deep Space – ζεύξη χρησιμοποιώντας την νέα αυτή τεχνολογία οπτικής ακτινοβολίας. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι τεχνολογίες που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο υλοποίησης του συγκεκριμένου προγράμματος «θα ενδυναμώσουν τις ευρωπαϊκές επιστημονικές και τεχνολογικές ικανότητες στην κυβερνοασφάλεια και τις οπτικές/κβαντικές τεχνολογίες, ενώ ανοίγουν μεγάλες αναπτυξιακές προοπτικές για το ΙΑΑΔΕΤ μέσω των συνεργασιών που έχουν ήδη αναπτυχθεί με σημαντικούς διαστημικούς οργανισμούς και εταιρείες αεροδιαστημικής», όπως υπογραμμίζει ο διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ, Σπύρος Βασιλάκος. Η συνεργασία αυτή ανοίγει προοπτικές και για επενδύσεις στο συγκεκριμένο τομέα. «Η ένταξη των τηλεσκοπίων Αρίσταρχου και Κρυονερίου στην αποστολή Psyche αποτελεί ποιοτικό άλμα στις αναπτυξιακές δράσεις του ΙΑΑΔΕΤ και του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αναδεικνύοντας τις εθνικές μας υποδομές σε βασικούς ευρωπαϊκούς πυλώνες στη συγκεκριμένη θεματολογία. Η μεγάλη αυτή επιτυχία, σε συνδυασμό με την στρατηγική συνεργασία που έχουμε με την ESA, προσελκύει το ενδιαφέρον για επενδύσεις τόσο από ελληνικές όσο και από ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα», συμπληρώνει ο κ. Βασιλάκος.Πριν την ένταξη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο πρόγραμμα Psyche, είχε προηγηθεί η επιτυχής αξιολόγηση του τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» τον Αύγουστο 2020 από κλιμάκιο της ESA για τη χρήση του ως τον πρώτο επίγειο σταθμό επικοινωνίας μέσω λέιζερ με τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους στο πλαίσιο του προγράμματος Scylight (Secure and Laser Communication Technology) της ESA. Αυτό είναι το βασικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την ανάπτυξη της καινοτόμας αυτής τεχνολογίας, με την οποία η επικοινωνία μεταξύ δορυφόρων και Γης θα γίνεται μέσω οπτικών λέιζερ, αυξάνοντας από δέκα μέχρι και 100 φορές την ταχύτητα μεταφοράς πληροφορίας σε σχέση με την υπάρχουσα τεχνολογία.Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος ήδη από το 2021 το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» έχει πραγματοποιήσει επαναλαμβανόμενες συζεύξεις με τον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο Alphasat δημιουργώντας νέα δεδομένα στο χώρο των νέων ευρωπαϊκών τεχνολογιών τηλεπικοινωνίας. Στην ουσία μέσω του «Αρίσταρχου» δημιουργήθηκε μια άυλη οπτική ίνα με τον δορυφόρο σε απόσταση περίπου 37.000 χιλιομέτρων από τη Γη, που μπορεί να μεταφέρει δεδομένα με απίστευτες ταχύτητες και με απόλυτα ασφαλή τρόπο. Ο διευθυντής ερευνών του ΙΑΑΔΕΤ, Μανώλης Ξυλούρης, εξηγεί ότι με την ολοκλήρωση της αρχιτεκτονικής του δικτύου Scylight «θα ανοίξει ένας νέος ορίζοντας στον τομέα των επικοινωνιών», με υπηρεσίες όπως η ανάπτυξη τεχνολογιών για απόλυτα ασφαλείς τηλεπικοινωνίες, η κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών με υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών υψηλών ταχυτήτων, η παροχή υπηρεσιών σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως φυσικές καταστροφές, και η διασύνδεση και ενοποίηση δορυφορικών συστημάτων στο πρότυπο της διασύνδεσης που επιτυγχάνεται σήμερα στα επίγεια δίκτυα σταθερών και κινητών επικοινωνιών. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1524791/ektoxeytike-i-apostoli-exereynisis-tis-psychis-toy-galaxia-me-ton-amythito-orykto-ployto/ – https://www.facebook.com/athensobservatory/posts/642212271433786?ref=embed_post – https://www.amna.gr/home/article/768012/Duo-tileskopia-tou-Ethnikou-Asteroskopeiou-Athinon-ta-monadika-europaika-pou-summetechoun-sti-diastimiki-apostoli-Psyche-tis-NASA-kai-tis-ESA

Η συμβολή της Ελλάδας στην αττοφυσική. Ο δρ Ελευθέριος Γουλιελμάκης μας μιλά για το έργο του στην αττοφυσική, το νέο ερευνητικό πεδίο που βραβεύτηκε φέτος με το Νόμπελ Φυσικής. Tο φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής μοιράστηκαν οι Pierre Agostini (The Ohio State University, Columbus, HΠΑ), Ferenc Krausz (Max Planck Institute of Quantum Optics, Garching and Ludwig-Maximilians-Universität München, Γερμανία) και η Anne L’ Huillier (Lund University, Σουηδία). Τρεις πρωτοπόροι ερευνητές της αττοφυσικής, δηλαδή της μικροφυσικής του αττοδευτερόλεπτου (attosecond, ισούται με ένα δισεκατομμυριοστό του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου). Με αυτή την ευκαιρία, ζητήσαμε από τον δρα Ελευθέριο Γουλιελμάκη, πρωτοπόρο ερευνητή σε αυτόν τον τομέα έρευνας και στενό συνεργάτη του νομπελίστα Ferenc Krausz, να μας παρουσιάσει τη σημασία αυτών των ερευνών και τον ρόλο της Ελλάδας σε αυτές. Το φετινό Νόμπελ Φυσικής απονεμήθηκε στους Pierre Agostini, Ferenc Krausz και Anne L’ Huillier για την ανάπτυξη νέων μεθόδων για τη μελέτη της δυναμικής των ηλεκτρονίων που παράγουν παλμούς φωτός διάρκειας «αττοδευτερολέπτων». Ως διαπρεπής ειδικός σε αυτόν τον τομέα έρευνας και στενότατος συνεργάτης του Ferenc Krausz, θέλετε να μας εξηγήσετε ποια είναι η επιστημονική σημασία και τεχνολογική αξία των ανακαλύψεων στη αττοφυσική; Η κβαντική επανάσταση, που άλλαξε εκ θεμελίων τη φυσική στις αρχές του περασμένου αιώνα, αναγνώρισε ότι τα ηλεκτρόνια, πολύ μικρά σωματίδια μέσα στην ύλη, είναι υπεύθυνα για τον κόσμο όπως τον βλέπουμε. Ανάλογα με το πώς κινούνται, μεταπηδούν δηλαδή, από το ένα άτομο στο άλλο αλλά και στον χώρο μεταξύ ατόμων στα διάφορα υλικά, καθορίζουν τις χημικές τους ιδιότητες: αν το υλικό είναι ανθεκτικό η όχι, αν είναι μέταλλο ή μονωτής, αν αντανακλά το φως ή όχι. Μόνο που η κίνηση των ηλεκτρονίων συμβαίνει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Σκεφτείτε ότι ένα ηλεκτρόνιο χρειάζεται μόνο 150 αττοδευτερόλεπτα για να περιστρέφει γύρω από τον πυρήνα του ατόμου.Το αττοδευτερόλεπτο με τη σειρά του αντιστοιχεί σε ένα δισεκατομμυριοστό του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου. Φυσικά το χρονικό διάστημα αυτό είναι τόσο σύντομο που δεν γίνεται καν αντιληπτό με βάση την ανθρώπινη εμπειρία. Οι φυσικοί του περασμένου αιώνα δύσκολα θα φαντάζονταν ότι οι πειραματικές τεχνικές στη φυσική θα εξελίσσονταν ποτέ αρκετά ώστε να επιτρέπουν την παρατήρηση των ηλεκτρόνιων καθώς κινούνται σε πραγματικό χρόνο μέσα στην ύλη. Ταυτόχρονα όμως ήξεραν ότι ο δρόμος που θα επιτρέψει στον άνθρωπο να δαμάσει την ύλη, δηλαδή να καταλάβει καλύτερα τη χημεία των υλικών που η φύση μας χαρίζει, αλλά και να δημιουργήσει νέα υλικά που δεν υπάρχουν ακόμα, περνά μέσα από την κατανόηση του κόσμου των ηλεκτρονίων. Μα πώς μπορεί κανείς να κατανοήσει κάτι αν δεν μπορεί να το παρατηρήσει καν;Στο όνομα των βραβευθέντων, το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής αναγνωρίζει τα επιτεύγματα μιας σχετικά μικρής επιστημονικής κοινότητας που πίστεψε ότι είχε έρθει ο καιρός να ασχοληθούν με αυτό το δύσκολο αλλά θεμελιώδες πρόβλημα. Πώς; Η βασική ιδέα μπορεί να γίνει κατανοητή από όλους. Οι επιστήμονες ανέπτυξαν παλμούς λέιζερ υπεριώδους ακτινοβολίας. Κάτι σαν το φλας της φωτογραφικής μηχανής στο κινητό μας. Μόνο που τα φλας αυτά είναι φλας αττοδευτερολέπτων είναι δηλαδή τόσο σύντομα που μπορούν να «παγώσουν την εικόνα» των ηλεκτρονίων για λίγο και να τα απεικονίσουν με ειδικές κάμερες.Οπως αντιλαμβάνεται κανείς, το πεδίο της αττοφυσικής ανοίγει τον δρόμο για τη βαθιά κατανόηση των μυστικών της ύλης στο επίπεδο των ηλεκτρονίων που με τη σειρά της επηρεάζει πολλά άλλα πεδία της σύγχρονης επιστήμης από τη βιολογία μέχρι την τεχνολογία της πληροφορίας. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιθανή η ανάπτυξη νέων τύπων ηλεκτρονικών κυκλωμάτων που θα μπορούν να επεξεργάζονται ηλεκτρικά σήματα χιλιάδες φορές πιο γρήγορα σε σχέση με τα σημερινά με σημαντικές εφαρμογές στη μοντέρνα κοινωνία της πληροφορίας. Οι έρευνες και η προσφορά σας σε αυτόν τον τομέα έρευνας αναγνωρίζονται διεθνώς. Γιατί επιλέξατε να εργαστείτε σε ένα άγνωστο (γνωστικά) και επισφαλές (επαγγελματικά) πεδίο έρευνας της αττοφυσικής και ποια ήταν η πολυετής συνεργασία σας με τον Ferenc Krausz; Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς ειλικρινά στο πρώτο μέρος της ερώτησής σας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στην Κρήτη είχα την τύχη να έρθω σε επαφή με την ομάδα του καθηγητή Δημήτρη Χαραλαμπίδη, στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ που εκείνα τα χρόνια εργάζονταν στα πρώτα διερευνητικά πειράματα αυτού του πεδίου. Η ομάδα της Κρήτης, που είναι ενεργή και σήμερα, είναι μεταξύ εκείνων που κατά τη γνώμη μου έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στο ξεκίνημα αλλά και στην ανάπτυξη του πεδίου της αττοφυσικής.Προσωπικά, έβρισκα δελεαστικό, τότε αλλά ακόμα και σήμερα, να εστιάζω σε φυσικά προβλήματα για τα οποία το μονοπάτι προς τη λύση τους δεν είναι ξεκάθαρο. Καμία φορά ούτε οι ερωτήσεις δεν είναι ξεκάθαρα διατυπωμένες. Βλέπετε στη μοντέρνα επιστήμη το να θέσεις τις σωστές ερωτήσεις είναι καμιά φορά πιο δύσκολο από να βρεις τις απαντήσεις τους. Αισθάνθηκα ότι το νέο αυτό πεδίο έρευνας -τότε δεν είχε καν όνομα- ήταν αρκετά απαιτητικό, ώστε ίσως άξιζε να επενδύσει κανείς μια επιστημονική καριέρα σε αυτό. Το ρίσκο φυσικά ήταν μεγάλο, αλλά αυτό είναι αναπόσπαστο κομμάτι της επιστημονικής περιπέτειας γενικότερα. Με τον καθηγητή Ferenc Krausz με συνδέει μια στενή σχέση που κρατά πάνω από δύο δεκαετίες. Αρχικά ως επιβλέποντα της διδακτορικής μου διατριβής στη Βιέννη και στο Μόναχο που είχε ως φιλόδοξο στόχο τη φωτογράφιση του ίδιου του φωτός για πρώτη φορά -των ταλαντώσεων του πεδίου του, στη γλώσσα των φυσικών- έπειτα ως συνεργάτης κατά τις μεταδιδακτορικές μου έρευνες στην αττοφυσική, αλλά και ως διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, το οποίο θα φιλοξενούσε την ερευνητική μου ομάδα για αρκετά χρόνια πριν μεταβώ στο Ρόστοκ όπου μου προσφέρθηκε η έδρα της Φυσικής. Στον Ferenc αναγνωρίζω έναν επιστήμονα που όχι μόνο επηρέασε σημαντικά την επιστημονική μου σκέψη, αλλά και κάποιον που ξέρει να δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για τους άλλους, ώστε να βαδίσουν το δικό τους μονοπάτι στην επιστήμη. Όπως αναφέρατε, στο πεδίο έρευνας της αττοφυσικής, μια ομάδα Ελλήνων ερευνητών που εργάζεται στο Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας στην Κρήτη έχει παρουσιάσει διεθνώς αξιόλογο και πρωτότυπο έργο. Ωστόσο, η έρευνα στο δημόσιο Πανεπιστήμιο στον τόπο υποφέρει (διαχρονικά), επειδή είτε δεν στηρίζεται επαρκώς είτε απαξιώνεται παντελώς από την Πολιτεία. Αραγε, η «μαγική συνταγή» της ιδιωτικοποίησης των Πανεπιστημίων και της έρευνας θα ήταν μία ρεαλιστική λύση στον τόπο μας; Η ιδέα της ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης και της έρευνας ως το μυστικό της επιτυχίας πηγάζει από εξωγενή μοντέλα επιτυχίας (κυρίως αμερικανικά) των οποίων η ερμηνεία από πολλούς γίνεται δυστυχώς «α λα καρτ». Απέχει πολύ από την αλήθεια ότι ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, που στηρίζεται οικονομικά από τα δίδακτρα που πληρώνουν οι φοιτητές, μπορεί να εκπαιδεύει αλλά και να διεξάγει έρευνα υψηλού επιπέδου έτσι απλά. Ακόμα και στα μεγάλα Πανεπιστήμια της Αμερικής τα δίδακτρα συνεισφέρουν κάτω από το 20% του προϋπολογισμού τους, ενώ το υπόλοιπο καλύπτεται από δωρεές των πρώην αποφοίτων τους. Η δε έρευνα στηρίζεται κατά κύριο βαθμό από κρατικές επιχορηγήσεις και κοινωφελή ιδρύματα.Η ιδέα της σύνδεσης του Πανεπιστήμιου με τη βιομηχανία έχει φυσικά και σημαντικά πρακτικά οφέλη, αλλά ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει έρευνα της οποίας τα αποτελέσματα θα γίνουν ίσως ορατά σε βάθος τριακονταετίας. Και η ιστορία έχει δείξει επανειλημμένα ότι αυτή η βασική έρευνα είναι που αλλάζει την ανθρώπινη κοινωνία προς το καλύτερο και επηρεάζει την καθημερινή ζωή των πολιτών. Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, η λύση δεν θα έρθει με την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστήμιων.Μεγάλα ιδιωτικά Πανεπιστήμια της Αμερικής έχουν ήδη παραρτήματα σε πολλές χώρες του κόσμου. Τα ξέρετε; Μάλλον όχι. Το λουλούδι ανθίζει στο γόνιμο έδαφος όχι στην έρημο. Η Ελλάδα οφείλει και μπορεί να δημιουργήσει το γόνιμο έδαφος για τα Πανεπιστήμια που ήδη έχει αντί να ψάχνει άλλα. Αυτονομία στα Πανεπιστήμια για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας και χρηματοδότηση ικανή να σταματήσει την αιμορραγία επιστημόνων προς το εξωτερικό είναι απαραίτητη άμεσα. Γίνεται; Νομίζω πως ναι. Ποιος είναι: Ο Ελευθέριος Γουλιελμάκης γεννήθηκε το 1975 στο Ηράκλειο Κρήτης. Το 2000 παίρνει πτυχίο Φυσικής από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μετά από μεταπτυχιακές σπουδές σε Αυστρία και Γερμανία αποκτά το διδακτορικό δίπλωμά του στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Από το 2005 εργάζεται ως ερευνητής και κατόπιν ως ιδρυτής, διευθυντής της κορυφαίας ερευνητικής ομάδας «Αττοηλεκτρονικής» του Ινστιτούτου Κβαντικής Οπτικής Max Planck. Το 2012, κερδίζει το κορυφαίο βραβείο Gustav Hertz της Γερμανικής Φυσικής Εταιρείας (DPG) για τη συμβολή του στον τομέα της αττοφυσικής. Σήμερα, διδάσκει και διευθύνει το εργαστήριο αττοφυσικής στο πανεπιστήμιο του Ρόστοκ. Σπύρος Μανουσέλης – https://www.efsyn.gr/epistimi/epistimonika-nea/407656_i-symboli-tis-elladas-stin-attofysiki (νεώτερη ενημέρωση) Αν ανατρέξει κανείς στη σχετική επιστημονική βιβλιογραφία, διαπιστώνει ότι στην επιστημονική κοινότητα της αττοφυσικής υπάρχει έντονη ελληνική παρουσία. Αναφέρομαι στην ερευνητική ομάδα του καθηγητή Δημήτρη Χαραλαμπίδη και του δρος Πάρη Τζάλλα του Εργαστηρίου Επιστήμης και Τεχνολογίας Αττοδευτερολέπτων του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ στο Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη. Η ομάδα αυτή δημοσιεύει από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 έχοντας συμβάλει ενεργά στην ανάπτυξη του τομέα, με καινοτόμες τεχνικές μετρολογίας και εφαρμογών της αττοφυσικής.Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν το γεγονός ότι η ελληνική ερευνητική ομάδα έχει συνεργαστεί στο παρελθόν και με τους τρεις εφετινούς νομπελίστες. Μάλιστα ο ίδιος ο Αγκοστίνι αλλά και μέλη της ομάδας της Λ’Ουιλιέ έχουν πραγματοποιήσει μέρος πειραμάτων τους στην Κρήτη, ενώ η ελληνική ομάδα έχει πραγματοποιήσει κοινά πειράματα με τον Κράουσζ στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ στη Γερμανία, όπως προκύπτει από τις κοινές δημοσιεύσεις τους.Σήμερα στο ΙΤΕ λειτουργεί η μεγαλύτερης έντασης παγκοσμίως πηγή παλμών αττοδευτερολέπτων, ενώ το Εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνολογίας Αττοδευτερολέπτων, ως συντονιστής της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής HELLAS-CH, είναι ανοιχτό για χρήστες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Εδώ, προσφάτως, ο δρ Τζάλλας εφάρμοσε για πρώτη παγκοσμίως φορά πλήρως κβαντικές προσεγγίσεις στην αττοφυσική ανοίγοντας τον δρόμο για τη σύνδεσή της με την κβαντική τεχνολογία.Περιττό να τονίσουμε πόσο περήφανους μας κάνουν τέτοιες νησίδες ερευνητικής αριστείας επί ελληνικού εδάφους και πόσο οφείλουμε να τις προστατεύσουμε. Ιωάννα Α. Σουφλέρη – https://www.in.gr/2023/10/23/in-science/gnomes/ereyna-gia-nompel/

Η ισχυρότερη ηλιακή καταιγίδα όλων των εποχών άφησε τα ίχνη της στα δέντρα. Κορμοί που έμειναν θαμμένοι για χιλιάδες χρόνια βρέθηκαν να περιέχουν ασυνήθιστα υψηλές συγκεντρώσεις ραδιενεργού άνθρακα. Καλλιτέχνική απεικόνιση των γεγονότων στον ήλιο που μεταβάλλουν τις συνθήκες στην γειτονιά της γης. Ίχνη ραδιενεργού άνθρακα που ανιχνεύθηκαν στους δακτυλίους προϊστορικών δέντρων στις Άλπεις μαρτυρούν ότι πριν από 14.300 χρόνια η Γη χτυπήθηκε από μια τερατώδη ηλιακή καταιγίδα, αρκετά ισχυρή για να καταστρέψει δορυφόρους και δίκτυα ηλεκτροδότησης αν συνέβαινε σήμερα.Γάλλοι και βρετανοί ερευνητές εξέτασαν τους αυξητικούς δακτυλίους σε κορμούς πεύκων που διατηρήθηκαν θαμμένοι για χιλιάδες χρόνια στις όχθες του ποταμού Ντρουζέ κοντά στην πόλη του Γκαπ στη Γαλλία (εικόνα). Το ξύλο είχε αρχίσει να απολιθώνεται, περιείχε όμως ακόμα το οργανικό υλικό που απαιτούσε η ανάλυση.Το υλικό των δακτυλίων περιείχε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα άνθρακα-14, ενός ραδιενεργού ισοτόπου που παράγεται κατά τον βομβαρδισμό του αζώτου της ατμόσφαιρας από την κοσμική και ηλιακή ακτινοβολία.Σύμφωνα με την καταμέτρηση των δακτυλίων, ο άνθρακας-14 αυξήθηκε απότομα πριν από 14.300 χρόνια, όταν η Γη διένυε την πιο πρόσφατη εποχή των παγετώνων, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Philosophical Transactions A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences της βρετανική Βασιλικής Εταιρείας.Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι το ραδιοϊσότοπο παρήχθη λόγω του βομβαρδισμού της ατμόσφαιρας με σωματίδια υψηλής ενέργειας από μια «εκτόξευση στεμματικής μάζας», ή CME, μια έκρηξη στην επιφάνεια του Ήλιου που προκαλείται από διαταραχές του μαγνητικού πεδίου του.Το συμπέρασμα αυτό δείχνει να επιβεβαιώνεται από προηγούμενες μετρήσεις σε πυρήνες πάγου από τη Γροιλανδία που χρονολογούνται το ίδιο έτος, μετρήσεις που είχαν αποκαλύψει μια πτώση των επιπέδων βηρυλλίου, το οποίο επίσης παράγεται από τον βομβαρδισμό της ατμόσφαιρας με γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες.Η παραγωγή βηρυλλίου είναι αντιστρόφως ανάλογη της ηλιακής δραστηριότητας, καθώς τα ηλιακά σωματίδια μειώνουν τις γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες που φτάνουν μέχρι τη Γη.Το συμβάν που αναγνωρίζει η μελέτη εκτιμάται ότι ήταν τουλάχιστον δύο φορές ισχυρότερη από δύο άλλες ισχυρές καταιγίδες που έπληξαν τη Γη το 774 μ.Χ και το 993 μ.Χ., λένε οι ερευνητές,Ήταν επίσης τουλάχιστον 10 φορές ισχυρότερο από το λεγόμενο «Συμβάν Κάριγκτον», την ισχυρότερη ηλιακή καταιγίδα που έχει παρατηρηθεί ποτέ άμεσα, η οποία συνέβη το 1859 και κατέστρεψε τα μηχανήματα του τηλέγραφου. Έκανε επίσης το σέλας τόσο φωτεινό ώστε τα πουλιά λέγεται ότι κελαηδούσαν και τη νύχτα νομίζοντας ότι είχε ξημερώσει.«Οι ακραίες ηλιακές καταιγίδες θα μπορούσαν να έχουν τεράστιες επιπτώσεις» στη σημερινή εποχή» δήλωσε σε δελτίο Τύπου o καθηγητής Τιμ Χίτον του Πανεπιστημίου του Λιντς, μέλος της ερευνητικής ομάδας.«Τέτοιες καταιγίδες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες τους μετασχηματιστές των δικτύων ηλεκτροδότησης» λόγω της εμφάνισης επαγωγικών ηλεκτρικών ρευμάτων, είπε.«Θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε μόνιμες βλάβες στους δορυφόρους από τους οποίους εξαρτώμαστε για επικοινωνία και πλοήγησης. Θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν ακραίο κίνδυνο ακτινοβολίας για τους αστροναύτες.Ο κίνδυνος ηλιακών καταιγίδων είναι αυξημένος αυτή την περίοδο, καθώς ο Ήλιος πλησιάζει το λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το αποκορύφωμα σε έναν 11ετή κύκλο αυξομείωσης της ηλιακής δραστηριότητας.Δεδομένου όμως ότι τόσο ακραίες καταιγίδες δεν έχουν καταγραφεί στη σύγχρονη εποχή, τα δεδομένα της μελέτης θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους φυσικούς να κατανοήσουν καλύτερα αυτά τα φαινόμενα. Βαγγέλης Πρατικάκης – https://www.in.gr/2023/10/10/in-science/episthmes/isxyroteri-iliaki-kataigida-olon-ton-epoxon-afise-ta-ixni-tis-sta-dentra/

Το πείραμα ATLAS μελετά το «γοητευτικόνιο» Το μεσόνιο J/ψ είναι ένα σύνθετο σωματίδιο, που αποτελείται από ένα γοητευτικό κουάρκ και ένα γοητευτικό αντικουάρκ. Αυτό το μεσόνιο είναι γενικά γνωστό και ως charmonium (γοητευτικόνιο;) ή psion (ψιόνιο;). Είναι ηλεκτρικά ουδέτερο, έχει μάζα 3,1 GeV και μέση διάρκεια ζωής 7,2×10−21s, περίπου χίλιες φορές μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Το 1974, η ανακάλυψη του μεσονίου J/ψ πυροδότησε μια επανάσταση στη σωματιδιακή φυσική (την «Επανάσταση του Νοέμβρη»). Οι μελέτες αυτού του νέου, σύνθετου σωματιδίου απέδειξαν ότι υπήρχαν περισσότεροι από τρεις τύπους κουάρκ και παρείχαν τον ακρογωνιαίο λίθο για το σύγχρονο Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής φυσικής. Όμως, σχεδόν 50 χρόνια μετά, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το πώς παράγονται τα μεσόνια J/ψ στους επιταχυντές αδρονίων, όπως ο LHC.Τι είναι ένα μεσόνιο J/ψ; Στη σωματιδιακή φυσική, οι δεσμευμένες καταστάσεις ενός κουάρκ και ενός αντικουάρκ του ίδιου τύπου είναι συλλογικά γνωστές ως κουαρκόνια. Είναι τα ανάλογα του ατόμου υδρογόνου στην κβαντική χρωμοδυναμική QCD (Quantum Chromodynamics), με κάθε νέα κατάσταση να αντιστοιχεί σε διαφορετικό ενεργειακό επίπεδο. Οι δεσμιες καταστάσεις των γοητευτικών κουάρκ είναι γνωστές ως charmonium, όπου με J/ψ συμβολίζεται η θεμελιώδης κατάσταση του charmonium και με ψ(2S) η πρώτη διεγερμένη κατάσταση.Σε συγκρούσεις υψηλής ενέργειας, οι καταστάσεις του charmonium μπορούν να παραχθούν είτε από τις βραχύβιες πηγές QCD («ταχεία» παραγωγή) είτε από (σχετικά) μακρόβιες διασπάσεις των Β-αδρονίων («μη άμεση» παραγωγή). Ενώ οι θεωρητικοί έχουν μια λογική κατανόηση του τελευταίου μηχανισμού παραγωγής, δεν έχουν ακόμη κατανοήσει πλήρως την παραγωγή J/ψ απευθείας από την πρωτογενή αλληλεπίδραση πρωτονίου-πρωτονίου. Αυτό είναι ένα ζήτημα στο οποίο οι πειραματιστές μπορούν να ρίξουν φως.Το πείραμα ATLAS μέτρησε την πιθανότητα παραγωγής των δυο καταστάσεων του charmonium, J/ψ και ψ(2S), παρέχοντας έτσι νέα δεδομένα για τη διατύπωση και τον έλεγχο θεωρητικών μοντέλων. Eνεργές διαφορικές διατομές (α) για ταχεία παραγωγή J/ψ και (β) για μη άμεση παραγωγή μεσονίου ψ(2S). Για να καταλήξουν στο νέο τους αποτέλεσμα, οι φυσικοί του ATLAS εξέτασαν το πλήρες σύνολο δεδομένων του LHC που συλλέχθηκαν από το 2015 έως το 2018, μελετώντας τις διασπάσεις του charmonium σε ένα ζεύγος μιονίου-αντιμιονίου. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν ήδη με ορισμένες θεωρητικές προβλέψεις: Λόγοι διαφόρων θεωρητικών προβλέψεων προς τα πειραματικά δεδομένα, (α) για την άμεση παραγωγή j/ψ και (β) για την μη άμεση παραγωγή ψ(2S). Η σκιασμένη περιοχή αντιπροσωπεύει τον λόγο της θεωρητικής πρόβλεψης προς τη μετρούμενη τιμή, συμπεριλαμβανομένων των αβεβαιοτήτων του αντίστοιχου μοντέλου. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: ATLAS gains momentum in study of charmonium https://physicsgg.me/2023/10/11/το-πείραμα-atlas-μελετά-το-γοητευτικόνιο/

Τεχνητή Νοημοσύνη: Συγκροτείται Συμβουλευτική Επιτροπή με επικεφαλής τον καθηγητή Δασκαλάκη Η Επιτροπή θα διατυπώνει συστάσεις πολιτικής και θα χαράσσει κατευθυντήριες γραμμές για τη μακροπρόθεσμη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ακούστε το άρθ Συγκροτείται Συμβουλευτική Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) με επικεφαλής τον Καθηγητή της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, με απόφαση του πρωθυπουργού. «Ο εκθετικός ρυθμός εξέλιξης της Τεχνητής Νοημοσύνης, καθιστά απαραίτητη τη σύσταση Συμβουλευτικής Επιτροπής υπό τον Πρωθυπουργό, με κύριο αντικείμενο την προετοιμασία της χώρας μπροστά στις εξελίξεις που οι κάθε είδους εφαρμογές της εν λόγω τεχνολογίας θα φέρουν, στην κατεύθυνση της συμμετοχικής ανθεκτικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας» σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση.Η Επιτροπή θα παρέχει τεκμηριωμένες συμβουλές και προτάσεις για το πώς η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει τις πολλαπλές δυνατότητες και ευκαιρίες που προκύπτουν από τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά και το πώς μπορεί να εφαρμόσει ένα συνεκτικό πλαίσιο προστασίας από τις πιθανές προκλήσεις και αναπροσαρμογές, τις ανισότητες και τους κινδύνους που ελλοχεύουν.Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή θα διατυπώνει συστάσεις πολιτικής και θα χαράσσει κατευθυντήριες γραμμές για τη μακροπρόθεσμη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για την ΤΝ, με εστίαση στα πεδία σημασίας για την Ελλάδα: στην οικονομία και την κοινωνία, στη βελτίωση της παραγωγικότητας, στην αύξηση της καινοτομίας, την ενίσχυση υποδομών, τη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, την υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού και της κοινωνικής συνοχής, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, την προάσπιση της εθνικής ψηφιακής κυριαρχίας και τη βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου. Ανεκπαίδευτοι οι Ελληνες εργαζόμενοι στην τεχνητή νοημοσύνη Επιπλέον, η Επιτροπή θα έχει ως στόχο να προσδιορίσει τους τομείς όπου η Ελλάδα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και μπορεί να τεθεί στην πρωτοπορία του διεθνούς διαλόγου σχετικά με τη χρήση της ΤΝ και να υποδείξει τρόπους, ώστε να συνδυαστεί δημιουργικά η εφαρμογή των ηθικών και ρυθμιστικών κανόνων με την προώθηση της καινοτομίας, από τον δημόσιο και από τον ιδιωτικό τομέα και θα συνεισφέρει τις εθνικές θέσεις στον ευρωπαϊκό διάλογο για το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΤΝ. Τέλος, θα καταγράφει τις δυναμικές τάσεις και θα διερευνά τις μελλοντικές προοπτικές της εν λόγω τεχνολογίας . Η λειτουργία της Επιτροπής είναι αμισθί. Επίσης, την υποστήριξη του έργου της Επιτροπής αναλαμβάνει δίχως αμοιβή, η εταιρεία παροχής υπηρεσιών Accenture που διαθέτει υψηλό επίπεδο παροχής ψηφιακών υπηρεσιών και εξειδίκευσης στην ΤΝ. Τα μέλη της Επιτροπής Δασκαλάκης Κωνσταντίνος Καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, ο οποίος και αναλαμβάνει επικεφαλής της Επιτροπής. Δρακόπουλος Κίμωνας Επίκουρος Καθηγητής στην Επιστήμη των Δεδομένων και Λειτουργιών στο Πανεπιστήμιο της Ν. Καλιφόρνια Καρκαλέτσης Ευάγγελος Διευθυντής Έρευνας στο Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” Κιντή Βασιλική (Βάσω) Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Αναλυτικής Φιλοσοφίας στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ Παγουλάτος Γεώργιος Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ Παναγοπούλου Φερενίκη Επίκουρη Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Δικαίου Προστασίας Δεδομένων και Βιοηθικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Βιοηθικής, Τεχνοηθικής και Δικαίου του Παντείου Πανεπιστημίου Πήτας Ιωάννης Καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής στο ΑΠΘ και Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Διδακτορικών Σπουδών στην Τεχνητή Νοημοσύνη Σελλής Τιμολέων (Τίμος) Διευθυντής της Ερευνητικής Μονάδας «Αρχιμήδης» του Ερ. Κέντρου «Αθηνά» Σταυρόπουλος Ανδρέας Αντιπρόερδος του Endeavor Greece – Εταίρος στην Threshold (πρώην DFJ) Ventures – Μέλος ΔΣ του ΤΑΙΠΕΔ Τασιούλας Ιωάννης (John) Καθηγητής Ηθικής και Νομικής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστξμίου της Οξφόρδης Τσέκερης Χαράλαμπος Αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής. «Κράτος και πολίτες οφείλουμε να οργανώσουμε την υποδοχή της πριν η τεχνητή νοημοσύνη καταστεί καθημερινή πραγματικότητα ερήμην μας. Για τον σκοπό αυτό προχωράμε σήμερα στη σύσταση συμβουλευτικής επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη στο γραφείο μου, με τη συμμετοχή διακεκριμένων επιστημόνων από διαφορετικά πεδία ενασχόλησης με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Η Ελλάδα διαθέτει ικανούς ερευνητές σε όλα τα πεδία έρευνας που σχετίζονται με την εξέλιξη της μεγαλύτερης τεχνολογικής επανάστασης στην ιστορία της ανθρωπότητας και μπορεί να συμμετέχει ισότιμα στον διεθνή διάλογο» σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. «Αποδέχτηκα την τιμητική πρόταση του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη να αναλάβω Επικεφαλής της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη και να συνεργαστώ με μία εξαιρετική ομάδα διακεκριμένων επιστημόνων που απαρτίζουν την Επιτροπή. Έργο μας θα είναι να διατυπώσουμε προτάσεις πολιτικής που θα αναδεικνύουν τα οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης για την Κοινωνία, την Οικονομία, την Επιστήμη και τον Ανθρωπο και παράλληλα θα εντοπίζουν τις προκλήσεις και θα αντιμετωπίζουν τους πιθανούς κινδύνους» σημείωσε από την πλευρά του ο επικεφαλής της επιτροπής, κ. Δασκαλάκης. https://www.kathimerini.gr/politics/562681000/techniti-noimosyni-sygkroteitai-symvoyleytiki-epitropi-me-epikefalis-ton-kathigiti-daskalaki/

Καλημέρα Γη! Σας εύχομαι να μην ξεχνάτε πόσο όμορφος είναι ο πλανήτης μας, ακόμα και τις Δευτέρες. Ο κοσμοναύτης Konstantin Borisov https://vk.com/roscosmos?z=clip-219235956_456239089%2Fb89c6b394b84a3cc3a%2Fpl_wall_-30315369 https://vk.com/borisov_cosmonaut

Στη μονάδα Nauka του ρωσικού τμήματος του ISS, σημειώθηκε διαρροή ψυκτικού από το εξωτερικό (εφεδρικό) κύκλωμα ψυγείου, το οποίο παραδόθηκε στο σταθμό το 2012. Το κύριο κύκλωμα θερμικού ελέγχου της μονάδας λειτουργεί κανονικά και παρέχει άνετες συνθήκες στο σαλόνι της μονάδας. Το πλήρωμα και ο σταθμός δεν κινδυνεύουν. Το έργο της κύριας επιχειρησιακής ομάδας διαχείρισης συνεχίζεται για την ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_568127

Έτσι μοιάζει το πλησιέστερο ανάλογο της σκάλας στο ISS. Στοιχειώδες και ταυτόχρονα λειτουργικό, ένα είδος συστήματος με μικρά στοπ και εξάγωνο δακτύλιο. Το cargo boom είναι μια τηλεσκοπική συσκευή που εκτείνεται έως και 15 μέτρα. Χωρίς αυτό, μια τέτοια απόσταση θα μπορούσε να πάρει τους αστροναύτες αρκετές δεκάδες λεπτά, αλλά χρειάζεται μόνο ένα ζευγάρι. Οι ίδιοι οι χειριστές και, για παράδειγμα, οι στοιβάδες με εξοπλισμό προσκολλώνται στο δαχτυλίδι με κρίκους ασφαλείας. Σε μηδενική βαρύτητα, λίγες μόνο κινήσεις αρκούν για να αποκτήσετε την απαραίτητη ορμή και να οδηγήσετε σε έναν τέτοιο «χειροκίνητο» ανελκυστήρα. https://vk.com/presscentre.energia?z=video-167742670_456239328%2Faa69e451b11ab7187e%2Fpl_wall_-167742670 https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_3190

Διαστημική… μόδα: Η Prada θα σχεδιάσει τη νέα στολή των αστροναυτών της Nasa Η διαστημική στολή θα αφορά την αποστολή του 2025 στη Σελήνη. Οι αστροναύτες της NASA θα κάνουν τα διαστημικά τους ταξίδια με… στιλ, αφού τουλάχιστον για την αποστολή του 2025 στη Σελήνη τις στολές τους θα σχεδιάσει η Prada. Ο ιταλικός οίκος μόδας θα συνεργαστεί για τον σχεδιασμό των διαστημικών στολών με μια άλλη ιδιωτική εταιρεία, την Axiom Space, συνδράμοντας στο εγχείρημα με τεχνογνωσία σε θέματα υλικών, τεχνολογίας και κατασκευής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, η Prada θα ανταποκριθεί επιτυχώς στην πρόκληση λόγω της σχεδιαστικής της εμπειρίας όχι μόνο στα διεθνή ντεφιλέ, αλλά και της συμμετοχής της στους αγώνεας ιστιοπλοΐας America Cup. «Η Prada έχει αξιόλογη εμπειρία με διαφόρων ειδών συνθετικά υφάσματα και ίσως καταφέρει να κάνει καποιες τεχνικές προσθήκες στα εξωτερικά στρώματα της νέας διαστημικής στολής» εξηγεί ο Τζέφρι Χόφμαν, καθηγητής στο τμήματος Αεροναυτικής και Αστροναυτικής του ΜΙΤ, ο οποίος έχει πετάξει σε πέντε αποστολές της NASA και έχει πραγματοποιήσει τέσσερις διαστημικές βόλτες. Οπως προσθέτει, ωστόσο, ο ίδιος, «δεν περιμένω να δω αστροναύτες σε διαστημικές στολές με λαχούρια ή άλλα τέτοια φαντεζί μοτίβα. Η διατήρηση ενός καλού θερμικού περιβάλλοντος είναι το κρίσιμο ζήτημα».«Η διαστημική στολή είναι στην πραγματικότητα ένα μίνι διαστημικό σκάφος. Πρέπει να προσφέρει οξυγόνο, πίεση και να διατηρεί το σώμα αυτού που τη φορά σε λογική θερμοκρασία», διευκρινίζει. Νωρίτερα φέτος, η Axiom παρουσίασε τη διαστημική στολή βάρους 55 κιλών που θα φορούν τα μέλη της επικείμενης αποστολής Artemis 3.Η αποστολή Artemis 3, η πρώτη που θα προσεδαφίσει πλήρωμα στη Σελήνη μετά το Apollo 17 το 1972, θα μεταφέρει την πρώτη γυναίκα, την Κριστίνα Κοχ, στο φεγγάρι. Πηγή: BBC

Εντοπίστηκε ο «Πόντος» του Ειρηνικού Ωκεανού, η χαμένη τεράστια τεκτονική πλάκα της Γης (βίντεο) πηγή φωτό Suzanna Van de Lagemaat, Utrecht University Πρόκειται για μια τεκτονική πλάκα που υπήρχε μέχρι πρόσφατα στην επιφάνεια του πλανήτη.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Gondwana Research» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης στην Ολλανδία υποστηρίζουν ότι εντόπισαν τα ίχνη ή όπως αναφέρουν «τα λείψανα» μιας μεγάλης τεκτονικής πλάκας της Γης που υπήρχε μέχρι αρκετά πρόσφατα στον πλανήτη.Πρόκειται για μια τεκτονική πλάκα που βρισκόταν στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού Ωκεανού που βρίσκονται σήμερα οι Φιλιππίνες, το Βόρνεο και η περιοχή της Ινδοκίνας (Μιανμάρ, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ). Η πλάκα αυτή εκτιμάται ότι είχε μέγεθος περίπου 25 εκατομμύρια τετραγωνικά χλμ. έχει λάβει την ονομασία «Pontus» και οι γεωλόγοι γνώριζαν την ύπαρξη της αλλά δεν είχαν εντοπίσει μέχρι σήμερα κάποια ευρήματα της.Η ερευνητική ομάδα υποστηρίζει ότι η μελέτη που πραγματοποίησαν μέσω προσομοιώσεων σε ωκεάνια πετρώματα της συγκεκριμένης περιοχής υποδεικνύει ότι κάποια από αυτά τα πετρώματα ανήκουν στην χαμένη τεκτονική πλάκα. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο Πόντος υπήρχε στην επιφάνεια της Γης τουλάχιστον πριν από περίπου 160 εκατ. έτη και αν και υπήρχε σταδιακή του συρρίκνωση κάποια τμήματα του εξακολουθούσαν να υπάρχουν μέχρι και πριν από 20 εκατ. έτη που γεωλογικά είναι ιδιαίτερα κοντινό χρονικό διάστημα.Σύμφωνα με τους ερευνητές ο Πόντος έπεσε θύμα της γεωλογικής διεργασίας της βύθισης όπου μια τεκτονική πλάκα συναντιέται με κάποια γειτονική τεκτονική πλάκα και λόγω της βαρύτητας βυθίζεται κάτω από την άλλη κινούμενη προς τον μανδύα του πλανήτη. Μια βυθισμένη τεκτονική πλάκα αφήνει πίσω της κάποια ίχνη και πιο συγκεκριμένα κάποια πετρώματα της σε διάφορα σημεία της στεριάς ή της θάλασσας τα οποία περιμένουν τους γεωλόγους να τα εντοπίσουν. Η συγκεκριμένη περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού θεωρείται η πιο σύνθετη γεωλογικά στον πλανήτη αφού αποτελούσε ένα «σταυροδρόμι» πολλών τεκτονικών πλακών που συναντιόντουσαν μεταξύ τους έχοντας αφήσει εκεί τα ίχνη τους δημιουργώντας ένα μοναδικό γεωλογικό οικοσύστημα με πολλών ειδών και ηλικιών πετρώματα καθένα εκ των οποίων αποτελεί ένα κομμάτι στο γεωλογικό παζλ του πλανήτη μας για αυτό και η περιοχή αποτελεί μόνιμο πεδίο επιστημονικής έρευνας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1523204/entopistike-o-pontos-toy-eirinikoy-okeanoy-i-chameni-terastia-tektoniki-plaka-tis-gis/

Ο μηχανισμός που «σκοτώνει» το γήρας. Ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Βασίλης Γοργούλης ανακάλυψε τον τρόπο εντοπισμού των γηρασμένων κυττάρων σε ζωντανούς οργανισμούς. Επόμενος στόχος είναι η επιλεκτική θανάτωσή τους, πράγμα που θα μπορούσε να μας απαλλάξει από τη γήρας A fluorophore-conjugated reagent enabling rapid detection, isolation and live tracking of senescent cells Το γήρας και ο θάνατος είναι η φυσική συνέχεια της ζωής. Αυτό όμως δεν σταματά την ερευνητική κοινότητα από το να αναζητεί τρόπους να επιμηκύνει τη ζωή και να μας απαλλάξει από τα δεινά του γήρατος. Στη μελέτη του γήρατος, με απώτερο στόχο την αντιστροφή του, έχει αφοσιωθεί εδώ και δεκαετίες ο κορυφαίος έλληνας ερευνητής κ. Βασίλης Γοργούλης, καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Ιστολογίας-Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Σύμφωνα δε με την τελευταία εργασία της ερευνητικής ομάδας του, η οποία δημοσιεύθηκε την περασμένη Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 2023 στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση «Molecular Cell», ο πολυπόθητος στόχος μοιάζει ιδιαίτερα χειροπιαστός.Βεβαίως, η τελευταία αυτή εργασία του έλληνα επιστήμονα, η οποία συνίσταται στον εντοπισμό και στην απομόνωση των γηρασμένων κυττάρων σε ζωντανούς οργανισμούς, έρχεται ως επιστέγασμα της δουλειάς του τριών δεκαετιών πάνω στη μελέτη του γονιδιώματος. Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή. Υπολογίζεται ότι το ανθρώπινο σώμα «χτίζεται» από 37 και πλέον τρισεκατομμύρια κύτταρα, τα οποία κατατάσσονται σε 200 διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους (π.χ. νευρικά, μυϊκά, επιθηλιακά…). Τα κύτταρα έχουν έναν πεπερασμένο χρόνο ζωής και έτσι όταν κάποια πεθαίνουν αντικαθίστανται από άλλα νεότερα. Η αντικατάσταση των γηρασμένων κυττάρων με νεότερα είναι εφικτή επειδή από την αρχή της ζωής μας είμαστε όλοι προικισμένοι με κύτταρα τα οποία ονομάζονται βλαστικά και τα οποία αποτελούν τις παρακαταθήκες κυτταρικής ανανέωσης του οργανισμού: κάθε φορά που κάποια κύτταρα ενός ιστού γερνούν και πεθαίνουν, τα βλαστικά κύτταρα διαιρούνται με τρόπο που εξασφαλίζει αφενός την αντικατάσταση των γηρασμένων και αφετέρου την πληρότητα της παρακαταθήκης. Ενας επιθυμητός θάνατος Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ο θάνατος των γηρασμένων κυττάρων είναι ένα επιθυμητό φαινόμενο καθώς μέσω αυτού διασφαλίζεται η διατήρηση της νεότητας και ως εκ τούτου της λειτουργικότητας του οργανισμού. Δεν είναι λοιπόν διόλου περίεργο ότι η κυτταρική γήρανση και ο κυτταρικός θάνατος επιτελούνται με συντεταγμένο και άρτια συντονισμένο τρόπο. Ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει όσο είμαστε νέοι. Διότι με το πέρασμα του χρόνου, οι μηχανισμοί που ελέγχουν τα φαινόμενα της γήρανσης και του θανάτου των κυττάρων παύουν να είναι λειτουργικοί, γεγονός το οποίο αποδίδεται στη βαθμιαία συσσώρευση βλαβών στο γονιδίωμα, φαινόμενο το οποίο οι επιστήμονες ονομάζουν γενωμική αστάθεια.Οπως εξήγησε μιλώντας στο ΒΗΜΑ-Science ο καθηγητής Γοργούλης, «καθώς ο χρόνος περνάει συσσωρεύονται βλάβες στο γονιδίωμα των κυττάρων του ανθρώπου με αποτέλεσμα αυτό να αλλοιώνεται όλο και περισσότερο. Τα κύτταρά μας βέβαια διαθέτουν τρόπους για να αντιδρούν σε αυτές τις αλλοιώσεις και ένας από τους σημαντικότερους αποτελεί η υιοθέτηση μιας κατάστασης που ονομάζεται κυτταρική γήρανση (αγγλικός όρος: cellular senescence). Ερχεται όμως μια στιγμή που και αυτός ο προστατευτικός μηχανισμός πλήττεται τόσο πολύ από τις αλλοιώσεις του γονιδιώματος ώστε παύει να είναι λειτουργικός. Τότε στον οργανισμό μας συσσωρεύονται ολοένα και περισσότερα γηρασμένα κύτταρα τα οποία δεν πεθαίνουν, αλλά παραμένουν ζωντανά και δυσλειτουργικά (γνωστά και ως κύτταρα Zombie)». Μια ελκυστική υπόθεση Η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Γοργούλη έχει δείξει στο πρόσφατο παρελθόν το πόσο επιβλαβή είναι αυτά τα κύτταρα, τα οποία συμβάλλουν στην εμφάνιση ασθενειών του γήρατος, του καρκίνου συμπεριλαμβανομένου. Αν λοιπόν αρρωσταίνουμε και γερνάμε επειδή συσσωρεύουμε γηρασμένα κύτταρα, τότε είναι λογικό να υποθέσουμε ότι θα μπορούσαμε να διατηρήσουμε την καλή μας υγεία και να παρατείνουμε την νεότητά μας αν βρίσκαμε έναν τρόπο να απαλλάξουμε τον οργανισμό μας από τα γηρασμένα κύτταρά του τα οποία «αρνούνται» να πεθάνουν.Το πρώτο εμπόδιο στο οποίο θα σκόνταφτε κανείς προκειμένου να υλοποιήσει αυτό το καθ’ όλα λογικό σχέδιο, είναι ο εντοπισμός των γηρασμένων κυττάρων μέσα στον ωκεανό των υγιών. Χάρη στην ερευνητική δουλειά του καθηγητή Γοργούλη, ευτυχώς, το εμπόδιο αυτό έχει ήδη ξεπεραστεί. Καθώς το γονιδίωμα και κατ’ επέκταση ο μεταβολισμός των γηρασμένων κυττάρων διαφέρουν από τα αντίστοιχα των υγιών, στα πρώτα συσσωρεύεται μια ουσία η οποία ονομάζεται λιποφουσκίνη. Την παρουσία της λιποφουσκίνης στα κύτταρα πέτυχε να φωτίσει ο έλληνας επιστήμονας, ο οποίος ανέπτυξε ένα καινοτόμο αντιδραστήριο (με την εμπορική ονομασία SenTraGor), το οποίο προσδένεται ισχυρά στη λιποφουσκίνη και επιτρέπει με μεγάλη ακρίβεια και ευαισθησία τον εντοπισμό των γηρασμένων κυττάρων σε ευρύ φάσμα βιολογικών υλικών, για πρώτη φορά δε σε ιστολογικά παρασκευάσματα ιστών και οργάνων. Μια διαφορετική σημαία Με άλλα λόγια, η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Γοργούλη πέτυχε να κάνει τη λιποφουσκίνη να λειτουργεί σαν σημαία, η οποία υποδεικνύει την παρουσία γηρασμένων κυττάρων. «Η ανάπτυξη αυτής της τεχνικής άνοιξε νέους ορίζοντες στο πεδίο της κυτταρικής γήρανσης δίδοντας πια στους επιστήμονες τη δυνατότητα να αναδείξουν τον ρόλο της σε διάφορες ανθρώπινες νόσους και στο γήρας του οργανισμού» σημείωσε ο έλληνας ερευνητής. Πράγματι, από το 2017 που πρωτοπαρουσιάστηκε μέχρι σήμερα η τεχνική υιοθετήθηκε και από άλλες ερευνητικές ομάδες διεθνώς, ενώ η ομάδα Γοργούλη την αξιοποίησε για να αναδειχθεί ο ρόλος της κυτταρικής γήρανσης στη νόσο COVID-19 αλλά και στον καρκίνο. Μόλις πριν λίγους μήνες κατέδειξε ότι τα γηρασμένα κύτταρα επηρεάζουν δυσμενώς την ανταπόκριση στις αντικαρκινικές θεραπείες και συχνά εμπλέκονται στην εμφάνιση των υποτροπών των όγκων. «Δεδομένα όπως αυτά ανέδειξαν την ανάγκη εξάλειψης των γηρασμένων κυττάρων προκειμένου να επιτευχθεί η πλήρης ίαση νόσων όπως στην περίπτωση του καρκίνου» σημείωσε ο διακεκριμένος ερευνητής.Παρά την ώθηση που έδωσε στο πεδίο της κυτταρικής γήρανσης η αξιοποίηση του αντιδραστηρίου SenTraGor, η χημική του φύση δεν επέτρεπε την απομόνωση ζωντανών γηρασμένων κυττάρων και ο στόχος ήταν ακόμη πιο φιλόδοξος: ο εντοπισμός γηρασμένων κυττάρων σε ζωντανούς οργανισμούς. Προηγμένο σύστημα εντοπισμού Ετσι, όπως περιγράφεται στην τελευταία εργασία της, η ομάδα Γοργούλη προχώρησε στην ανάπτυξη ενός νέου αντιδραστηρίου το οποίο διαθέτει ιδιότητες ισχυρής σύνδεσης με τη λιποφουσκίνη, καθώς και όλες τις δυνατότητες εφαρμογής του SenTraGor, ενώ έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτημα της συμβατότητας με ζωντανά κύτταρα και οργανισμούς. «Το νέο αντιδραστήριο ονομάζεται GLF-16 και έχει συντεθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να φέρει μια φθορίζουσα χρωστική ουσία που εκπέμπει στο υπεριώδες, πράγμα που το καθιστά ανιχνεύσιμο με τον ανάλογο εξοπλισμό. Η δε εισαγωγή σε ζωντανά κύτταρα έγινε δυνατή με την ενσωμάτωσή του σε έναν φορέα πολύ μικρού μεγέθους που έχει τη δυνατότητα να διαπερνά τη μεμβράνη των κυττάρων (νανοφορέας-μυκήλιο) και να διαλύεται στο εσωτερικό τους, απελευθερώνοντας το αντιδραστήριο GLF-16, το οποίο με τη σειρά του προσδένεται στη λιποφουσκίνη, που υπάρχει μόνο στα γηρασμένα κύτταρα» εξήγησε ο καθηγητής Γοργούλης και προσέθεσε: «Αποτέλεσμα αυτού είναι μόνο τα γηρασμένα κύτταρα να φθορίζουν και να καταστεί έτσι δυνατή η αξιόπιστη απομόνωση των ζωντανών γηρασμένων κυττάρων από έναν μεικτό πληθυσμό». Ελπιδοφόρα αποτελέσματα Οι έλληνες ερευνητές όχι μόνο απομόνωσαν και καλλιέργησαν με τη βοήθεια αυτής της τεχνικής τα γηρασμένα κύτταρα αλλά ανέλυσαν διεξοδικά το γονιδίωμά τους, αποκαλύπτοντας σημαντικές πληροφορίες για τους μηχανισμούς που εμπλέκονται στη διαδικασία της γήρανσης. Ομως το σημαντικότερο επίτευγμά τους είναι το ότι η χορήγηση του συμπλέγματος αντιδραστηρίου GLF-16/νανοφορέα σε πειραματόζωα (ποντικούς) οδήγησε για πρώτη φορά στον εντοπισμό και στην απεικόνιση των γηρασμένων κυττάρων σε ζώντες οργανισμούς. Αυτό σημαίνει ότι έγινε το πρώτο βήμα για την αντιστροφή του γήρατος, που είναι ο εντοπισμός των γηρασμένων κυττάρων σε ζωντανούς οργανισμούς. Επόμενος στόχος Πόσο εύκολο όμως είναι να γίνει και το επόμενο και στην ουσία το τελευταίο βήμα; Πόσο εύκολο είναι να σκοτωθούν επιλεκτικά τα γηρασμένα κύτταρα ενός ζωντανού οργανισμού; Περιττό να πούμε ότι αυτό είναι το επόμενο βήμα της ερευνητικής ομάδας, ενώ ο καθηγητής Γοργούλης δηλώνει εξαιρετικά αισιόδοξος: «Εχοντας υπόψη ότι διαθέτουμε στη φαρέτρα μας σήμερα φάρμακα/παράγοντες που εξολοθρεύουν τα γηρασμένα κύτταρα (σενολυτικά), τα οποία όμως προκαλούν αρκετές παρενέργειες, η σύνδεση του αντιδραστηρίου GLF-16 με ένα τέτοιο φάρμακο αναμένεται να φέρει πραγματική επανάσταση. Και αυτό γιατί με την αρωγή του νανοφορέα και υπό την καθοδήγηση του αντιδραστηρίου GLF-16, το σενολυτικό φάρμακο θα επιδρά μόνο στα γηρασμένα κύτταρα, προάγοντας έτσι τη στοχευμένη εξολόθρευσή τους σε ζώντες οργανισμούς/ασθενείς». Η παραπάνω προσέγγιση, η οποία είναι σύμφωνη με τις αρχές της ιατρικής ακριβείας (ή αλλιώς εξατομικευμένης ιατρικής), θα μπορούσε εφόσον αποδειχθεί στα πειραματόζωα όσο ελπιδοφόρος φαντάζει να φέρει όντως επανάσταση αντιστρέφοντας τα δεινά του γήρατος. Και κάτι μου λέει πως όταν ο πειραματισμός προχωρήσει και αρχίσουν οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, ο καθηγητής Γοργούλης θα έχει πολλούς υποψήφιους εθελοντές… Τα γηρασμένα κύτταρα και ο ρόλος της λιποφουσκίνης Την ιστορική διαδρομή της ανακάλυψης και μελέτης του φαινομένου της κυτταρικής γήρανσης περιέγραψε ο καθηγητής Βασίλης Γοργούλης. «Το φαινόμενο της κυτταρικής γήρανσης ανακαλύφθηκε το 1961 από τον Leonard Hayflick, ο οποίος πρώτος παρατήρησε στην καλλιέργεια ότι φυσιολογικά κύτταρα έπαυαν να πολλαπλασιάζονται μετά το πέρας συγκεκριμένου αριθμού διαιρέσεων (γνωστού σήμερα και ως όριο του Hayflick- Hayflick limit). Αργότερα αποσαφηνίστηκε ότι αλλαγές στο γονιδίωμα των κυττάρων και πιο συγκεκριμένα η μείωση του μήκους συγκεκριμένων περιοχών των χρωμοσωμάτων, που ονομάζονται τελομερή, είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση της κυτταρικής γήρανσης. Ο τύπος αυτός της κυτταρικής γήρανσης χαρακτηρίστηκε ως αναδιπλασιαστική (replicative senescence). Μεταγενέστερα όμως παρατηρήθηκε ότι και άλλοι παράγοντες και κάθε μορφής στρεσογόνο ερέθισμα, όπως η ακτινοβολία, τα ογκογονίδια, οι ιοί, έχουν ως τελική κατάληξη την πρόκληση αλλαγών στο γονιδίωμα και την ενεργοποίηση της κυτταρικής γήρανσης, με τη μορφή όμως της επαγόμενης από στρες κυτταρικής γήρανσης (stress induced cellular senescence)».Για πολλές δεκαετίες το φαινόμενο της κυτταρικής γήρανσης ήταν εν πολλοίς παραγνωρισμένo από την επιστημονική κοινότητα και η σημασία του παρέμενε άγνωστη, καθώς υπήρχε αδυναμία εντοπισμού των γηρασμένων κυττάρων λόγω έλλειψης αξιόπιστων μεθόδων. Η πρώτη αξιόλογη προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή ήταν η μέθοδος ανίχνευσης ενός ενζύμου, της β-γαλακτοσιδάσης, η οποία βρέθηκε να υπερλειτουργεί στα γηρασμένα κύτταρα από την ομάδα της Judith Campisi, το 1995. Οπως περιγράφει ο έλληνας καθηγητής «η τεχνική αυτή, αν και αποτέλεσε για πολλά χρόνια την πιο διαδεδομένη μέθοδο μελέτης της κυτταρικής γήρανσης στην κυτταροκαλλιέργεια, συχνά οδηγούσε σε λανθασμένες εκτιμήσεις λόγω ψευδώς θετικών ή ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων. Το κυριότερο όμως μειονέκτημα της είναι ότι αδυνατεί να εντοπίσει τα γηρασμένα κύτταρα σε ιστούς και όργανα. Το τελευταίο είναι απότοκο της επεξεργασίας που αυτά υφίστανται (διαδικασία που ονομάζεται μονιμοποίηση) προκειμένου να παραχθούν ιστολογικές τομές και να γίνει η παρατήρηση στο μικροσκόπιο, η οποία αδρανοποιεί και καταργεί το ένζυμο της β-γαλακτοσιδάσης».Απαιτήθηκαν μακροχρόνιες προσπάθειες εκ μέρους της ερευνητικής ομάδας Γοργούλη προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα του εντοπισμού γηρασμένων κυττάρων σε ιστούς και όργανα. Το 2013 η ομάδα κατέδειξε ότι τα γηρασμένα κύτταρα έχουν την ιδιότητα να συσσωρεύουν στο εσωτερικό τους μια ουσία που ονομάζεται λιποφουσκίνη. «Η ουσία αυτή αντανακλά ευρύτερα τη διαταραγμένη κατάσταση και ιδιαίτερα την αλλοίωση του γονιδιώματος του γηρασμένου κυττάρου» εξήγησε ο καθηγητής Γοργούλης και προσέθεσε: «Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της λιποφουσκίνης είναι ότι διατηρείται ακέραια στους ιστούς και στα όργανα ακόμη και μετά την προαναφερθείσα διαδικασία μονιμοποίησης και άρα καθίσταται ανιχνεύσιμη με τα κατάλληλα μέσα. Αλλωστε πρόκειται για ουσία που ήταν γνωστή στους επιστήμονες για περισσότερα από 150 χρόνια, χωρίς όμως ποτέ κάποιος να την έχει συνδέσει με το φαινόμενο της κυτταρικής γήρανσης».Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι χάρη στη δουλειά του έλληνα ερευνητή και των συνεργατών του η συσσώρευση της λιποφουσκίνης έχει συμπεριληφθεί από το 2019 στις κατευθυντήριες οδηγίες για την ανίχνευση της κυτταρικής γήρανσης ως ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του γηρασμένου κυττάρου. Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής σταδιοδρομίας του ο Βασίλης Γοργούλης πρωτοστάτησε στην καθιέρωση της γενωμικής αστάθειας ως βασικού γνωρίσματος των καρκινικών κυττάρων. Ειδικότερα, ανακάλυψε ότι ο μηχανισμός που επιτηρεί την ακεραιότητα του γονιδιώματος του ανθρώπου, όταν προκληθούν βλάβες στο γονιδίωμα, ενεργοποιεί στα αρχικά στάδια του καρκίνου τους αντικαρκινικούς φραγμούς της κυτταρικής γήρανσης και του κυτταρικού θανάτου. Ετσι, εμποδίζεται ο πολλαπλασιασμός εν δυνάμει καρκινικών κυττάρων, επειδή φέρουν μη επιδιορθώσιμες βλάβες στο γονιδίωμά τους (γενωμική αστάθεια) και αποτρέπεται η εξέλιξη της νόσου. Αν όμως παγιωθεί η γενωμική αστάθεια, π.χ. λόγω διαταραχών στον μηχανισμό που ελέγχει τον διπλασιασμό του γονιδιώματος, αυτή οδηγεί σε περαιτέρω εξέλιξη της καρκινογένεσης. Αποκάλυψε επίσης επιπρόσθετους μηχανισμούς προστασίας του γονιδιώματος και ανέδειξε ότι ο μηχανισμός επιτήρησης του γονιδιώματος πρωτοπορεί και στην πρόκληση της φλεγμονής και στην ενεργοποίηση του αμυντικού ανοσοποιητικού συστήματος στα πλαίσια του καρκίνου και άλλων ανθρώπινων νόσων (φυματίωση, σαρκοείδωση, γιγαντοκυτταρική αγγειίτιδα). Με βάση τα ανωτέρω ευρήματα πρότεινε το 2008, στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Science», το δυναμικό μοντέλο καρκινογένεσης, σύμφωνα με το οποίο η παγίωση της γενωμικής αστάθειας δρα ως κινητήριος δύναμη κατά την καρκινογένεση. Το μοντέλο αυτό έχει πια καθιερωθεί ως ένα από τα κύρια μοντέλα για την κατανόηση και θεραπεία της νόσου και περιλαμβάνεται στα κλασικά συγγράμματα Παθολογίας. https://www.tovima.gr/print/science/o-mixanismos-pou-skotonei-to-giras/

Η Τεχνητή Νοημοσύνη προβλέπει σεισμούς. Σύστημα τεχνητής νοημοσύνης προβλέπει το 70% των σεισμών μια εβδομάδα πριν συμβούν. Το σύστημα έκανε μόνο οκτώ λανθασμένες προβλέψεις ενώ δεν προέβλεψε έναν σεισμό. Oι μπλε κουκκίδες δείχνουν τη θέση των Oι μπλε κουκκίδες δείχνουν τη θέση των σεισμών στην Κίνα, που προέβλεψε η τεχνητή νοημοσύνη. Η κόκκινη γραμμή που ξεκινάει από τις μπλε κουκκίδες καταλήγει στις αντίστοιχες κόκκινες κουκκίδες όπου συνέβησαν οι πραγματικοί σεισμού. Οι αριθμοί δείχνουν την εβδομάδα που έγινε ο σεισμός. Κατά τη διάρκεια 30 εβδομάδων, η τεχνητή νοημοσύνη έχασε μόνο έναν σεισμό [Earthquake Forecasting Using Big Data and Artificial Intelligence: A 30‐Week Real‐Time Case Study in China]. Η επιστήμη της πρόβλεψης των σεισμών είναι πολύ δύσκολη, δεδομένου ότι οι σεισμοί προκαλούνται από την κίνηση των τεκτονικών πλακών βαθιά μέσα στον φλοιό της Γης, μια διαδικασία που περιλαμβάνει μια ποικιλία μεταβλητών. Τώρα, πολλοί ερευνητές στρέφονται στην τεχνητή νοημοσύνη για την ανάλυση μεγάλων συνόλων δεδομένων σεισμικής δραστηριότητας και να εντοπίσει μοτίβα ή ανωμαλίες που μπορεί να διαφύγουν από τους ανθρώπινους αναλυτές. Οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης μπορούν έτσι να βοηθήσουν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τα πρότυπα των σεισμών.Ωστόσο, αν και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στην ανάλυση δεδομένων που σχετίζονται με τους σεισμούς, καθώς και στην ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, η ακριβής πρόβλεψη του ακριβούς χρόνου, της εστίας και του μεγέθους ενός σεισμού, εξακολουθεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία. Σήμερα, ορισμένα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη σεισμών με υψηλό βαθμό πιθανότητας εξετάζοντας γεωλογικά χαρακτηριστικά και προηγούμενα σεισμικά δεδομένα. Τα μοντέλα αυτά υπολογίζουν την πιθανότητα να συμβούν σεισμοί σε συγκεκριμένες περιοχές σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Ωστόσο, αυτές οι προβλέψεις είναι συνήθως πολύ γενικές.Αυτό όμως μπορεί σύντομα να αλλάξει. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας (UT) στο Όστιν δοκίμασαν έναν αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης που προέβλεψε με ακρίβεια το 70% των σεισμών μια εβδομάδα πριν από την εκδήλωσή τους, κατά τη διάρκεια μιας επτάμηνης δοκιμής στην Κίνα.«Η πρόβλεψη των σεισμών είναι το ιερό δισκοπότηρο», δήλωσε ο Σεργκέι Φόμελ, καθηγητής στο Γραφείο Οικονομικής Γεωλογίας του UT και μέλος της ερευνητικής ομάδας.«Δεν είμαστε ακόμη κοντά στο να κάνουμε προβλέψεις για οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, αλλά αυτό που πετύχαμε μας λέει ότι αυτό που θεωρούσαμε αδύνατο πρόβλημα είναι κατ’ αρχήν δυνατό», σημείωσε.Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης προέβλεψε την εστία 14 σεισμών σε απόσταση περίπου 321 χιλιομέτρων από το σημείο όπου εκδηλώθηκαν και με σχεδόν ακριβώς την υπολογιζόμενη ισχύ. Το σύστημα έκανε μόνο οκτώ λανθασμένες προβλέψεις ενώ δεν προέβλεψε έναν σεισμό. Πρόβλεψη και προετοιμασία «Δύσκολο να προβλέψεις τους σεισμούς», δήλωσε ο Αλέξανδρος Σαββαΐδης, ανώτερος ερευνητής που ηγείται του προγράμματος του Γραφείου Σεισμολογικού Δικτύου του Τέξας (TexNet) – του σεισμικού δικτύου της πολιτείας.«Είναι θέμα χιλιοστών του δευτερολέπτου και το μόνο πράγμα που μπορείς να ελέγξεις είναι το πόσο προετοιμασμένος είσαι. Ακόμη και το 70%, είναι τεράστιο ποσοστό και θα μπορούσε να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των οικονομικών και ανθρώπινων απωλειών και έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει δραματικά την ετοιμότητα για σεισμούς παγκοσμίως», σημείωσε.Οι ερευνητές θέλουν τώρα να δοκιμάσουν το μοντέλο τους σε περιοχές με έντονη σεισμική δραστηριότητα, όπως η Καλιφόρνια, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ελλάδα, η Τουρκία και το Τέξας.Στη συνέχεια, θα δοκιμάσουν το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης στο Τέξας, αξιοποιώντας τα δεδομένα του TexNet που περιλαμβάνει δεδομένα από περισσότερους από 300 σεισμολογικούς σταθμούς. πηγή: https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/systima-texnitis-noimosynis-provlepei-to-70-ton-seismon-mia-evdomada-prin-symvoun/ – https://news.utexas.edu/2023/10/05/ai-driven-earthquake-forecasting-shows-promise-in-trials/

Θα πας βόλτα; Σε μισή ώρα έχω αποκορεσμό ✋ Η διαστημική στολή είναι ένα σχετικά μαλακό κέλυφος. Εάν υπάρχει πίεση 1 atm μέσα στο ISS, αλλά δεν υπάρχει στο διάστημα, η διαστημική «θωρακισμένη» θα φουσκώσει δυναμικά. Δεν μπορείτε να λυγίσετε το δάχτυλο / το χέρι / το πόδι σας. Μια ξεκάθαρη απόδειξη είναι η περίφημη περίπτωση του Alexei Leonov, ο οποίος στη συνέχεια δεν μπόρεσε να στριμωχτεί ξανά στο airlock. 🧑‍🚀 Επομένως, η πίεση στο εσωτερικό της διαστημικής στολής μειώνεται σε 0,4 atm πριν βγει «έξω». Στη Γη αυτό βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 7500 μέτρων. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι «μαζεμένοι» αστροναύτες κινδυνεύουν από ασθένεια αποσυμπίεσης. Το αίμα κυριολεκτικά αφρίζει με φυσαλίδες αζώτου. Στη χειρότερη περίπτωση, πρόκειται για εμβολή αερίου: σπάνε τα τριχοειδή αγγεία, διαταράσσεται η παροχή αίματος στα ζωτικά όργανα. 🤔 Πώς να απαλλαγείτε από το άζωτο στο αίμα; Ο αέρας στον ISS είναι σχεδόν όπως στη Γη· περιέχει περισσότερο από 70% άζωτο. Για να το «πλύνουν» από το αίμα πριν πάνε στη θάλασσα, οι αστροναύτες αναπνέουν οξυγόνο για περίπου μισή ώρα. Αυτό ονομάζεται αποκορεσμός. Μέσα στη διαστημική στολή υπάρχει καθαρό οξυγόνο 👌 https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_3187

Αστέρας νετρονίων με εξωπραγματική ακτινοβολία δημιουργεί νέο κλάδο στην αστρονομία (βίντεο) Στη φωτογραφία το εξωτικό Πάλσαρ των Ιστίων. πηγή φωτό (cience Communication Lab for DESY) Εκπληκτική και αναπάντεχη ανακάλυψη σε κοντινό στη Γη πάλσαρ.Σε απόσταση περίπου χιλίων ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό των Ιστίων βρίσκεται ένα από τα πιο κοντινά αλλά και ταυτόχρονα ιδιαίτερα πάλσαρ όπως ονομάζονται οι αστέρες νετρονίων.Αστέρας νετρονίων ονομάζεται η μία από τις τρεις μορφές των μόνιμων τελικών υπολειμμάτων της εξέλιξης ενός αστέρα: είναι το ένα είδος «αστρικού πτώματος» (τα άλλα δύο είναι ο λευκός νάνος και η μαύρη τρύπα). Ο αστέρας νετρονίων σχηματίζεται από τη βαρυτική κατάρρευση ενός άστρου μεγάλης μάζας μετά από μία έκρηξη σουπερνόβα. Πρόκειται για εξωτικά κοσμικά σώματα που περιστρέφονται με τρομερές ταχύτητες και έχουν απίστευτη πυκνότητα ενώ συντελούνται διάφορα πολύ έντονα κοσμικά φαινόμενα τα οποία προσπαθούν οι επιστήμονες να κατανοήσουν ενώ ανακαλύπτονται συνεχώς νέα εντυπωσιακά άγνωστα φαινόμενα που συμβαίνουν στα πάλσαρ.Το πάλσαρ στο αστερισμό των Ιστίων έχει λάβει το ίδιο όνομα με τον αστερισμό δηλαδή Πάλσαρ των Ιστίων και οι εκτιμήσεις των ειδικών είναι ότι έχει πολύ νεαρή ηλικία που δεν ξεπερνάει τα 13 χιλιάδες έτη. Περιστρέφεται περίπου 12 φορές το δευτερόλεπτο και η πυκνότητα του είναι τέτοια που μια ποσότητα ύλης που θα χωρούσε σε ένα κουτάλι έχει βάρος ίσο με αυτό του όρους Έβερεστ λένε οι επιστήμονες.Ερευνητική ομάδα ανακοίνωσε ότι οι παρατηρήσεις που έγιναν στο Πάλσαρ των Ιστίων με τα όργανα του αστεροσκοπείου HESS στη Ναμίμπια έδειξαν ότι αυτό το πάλσαρ εξέπεμψε την ισχυρότερη ακτινοβολία γάμμα που έχει εντοπιστεί να εκπέμπει ένα άστρο νετρονίου μέχρι σήμερα.Οι ερευνητές κάνουν λόγο για ισχύ 20 τεραηλεκτρονιοβόλτ (20 TeV) όταν όλα τα πάλσαρ που γνωρίζουμε εκπέμπουν ακτινοβολία επιπέδου γιγαηλεκτρονιοβόλτ και η μεγαλύτερη εκπομπή ακτινοβολίας από πάλσαρ μέχρι σήμερα ήταν της τάξης του ενός τεραηλεκτρονιοβόλτ. Η διαφορά όπως είναι ευνόητο είναι χαώδης σε σχέση με όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα και η επιστημονική κοινότητα καλείται να βρει απαντήσεις σε αυτό το μυστηριώδες φαινόμενο. Η ανακάλυψη είναι σημαντική εκτός των άλλων γιατί το πάλσαρ αυτό είναι με κοσμικούς όρους σε αρκετά κοντινή απόσταση από τη Γη και τέτοιες εκπομπές ακτινοβολίας μπορεί να επηρεάσουν την γαλαξιακή μας γειτονιά με τρόπους που δεν φανταζόμαστε ακόμη. Τα άστρα νετρονίου αναφέρονται συχνά από την επιστημονική κοινότητα ως «κοσμικά εργαστήρια» κάτι που και αυτή η ανακάλυψη επιβεβαιώνει. Οι ερευνητές κάνουν μάλιστα λόγο για ένα νέο κλάδο αστρονομίας. «Η αστρονομία πάλσαρ TeV γεννήθηκε» λέει ο Αρατσε Ντζανάτι-Ατάι του εργαστηρίου Αστροσωματιδίων και Κοσμολογίας στη Γαλλία, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1522323/asteras-netronion-me-exopragmatiki-aktinovolia-dimioyrgei-neo-klado-stin-astronomia-vinteo/

Εκπαίδευση των πρώτων κοσμοναυτών Όταν άρχισε να αναπτύσσεται η αστροναυτική, κανείς δεν ήξερε ακριβώς τι φορτία θα έπρεπε να αντέξει το σώμα στον εξωγήινο χώρο. Για το σκοπό αυτό έχουν αναπτυχθεί προσομοιωτές για καλύτερη εκπαίδευση. Η φωτογραφία δείχνει μια προπονητική καρέκλα όπου οι πρώτοι κοσμοναύτες ασκούσαν την αιθουσαία συσκευή. Λειτουργούσε με βάση την αρχή της καρέκλας Barany, αλλά αυτοματοποιημένη. Στον πίνακα ελέγχου του καθίσματος, οι ειδικοί προσδιόρισαν την ετοιμότητα των αστροναυτών. Θα μπορούσαν να προσαρμόσουν το εύρος και την ταχύτητα περιστροφής. Σε περίπτωση επιτυχούς ολοκλήρωσης του προσομοιωτή, συντάχθηκε ένα συγκεκριμένο έγγραφο με άδεια πτήσης. Η έκθεση βρίσκεται στο μουσείο του Κέντρου Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών. Μπορείτε να εγγραφείτε για μια περιήγηση καλώντας: 8(495)526-38-42. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_568120

Ένας νέος σταθμός λήψης πληροφοριών από το διεθνές διαστημικό σύστημα COSPAS-SARSAT έχει αναπτυχθεί Η εγκατάσταση, η προετοιμασία και η εκτέλεση εργασιών θέσης σε λειτουργία και εκτενείς έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν από ειδικούς της εταιρείας Satellite System "Gonets", της εταιρείας RKS και του μέλους της Special Design Bureau του Ινστιτούτου Ενέργειας της Μόσχας, της εταιρείας RESHETNYOV, καθώς και του Κέντρου Ερευνών για τη Διαστημική Υδρομετεωρολογία «Planet» της Roshydromet, στην περιοχή στην οποία βρίσκεται ο σταθμός. Τα αποτελέσματα των δοκιμών επιβεβαίωσαν την ετοιμότητα του σταθμού για θέση σε λειτουργία με χρήση του δορυφόρου Luch-5A του πολυλειτουργικού διαστημικού συστήματος αναμετάδοσης Luch, ο οποίος θα επεκτείνει σημαντικά τις δυνατότητες του συστήματος! Κατά τη διάρκεια της 40χρονης ιστορίας της λειτουργίας του συστήματος, έχουν σωθεί πάνω από 60 χιλιάδες άτομα. Περιλαμβάνει διαστημικά και επίγεια τμήματα, καθώς και ένα τμήμα ραδιοφάρων - ακόμη και τα πλοία Soyuz είναι εξοπλισμένα με αυτά. Το ρωσικό τμήμα του τροχιακού αστερισμού COSPAS-SARSAT λειτουργεί τους δορυφόρους Meteor-M, Glonass-K, Luch-5 και Elektro-L, καθώς και τους δορυφόρους Arktika-M. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_568118

Ένα σομπρέρο στην επιφάνεια του Άρη. Η φωτογραφία ενός βράχου στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη που μοιάζει με σομπρέρο, από την Mastcam-Z του διαστημικού οχήματος Perseverence: Ο Άρης δεν παύει να μας εκπλήσσει με τα σχήματα των βράχων που βρίσκουν τα διαστημικά ρόβερ Curiosity και Perseverance. Η παραπάνω φωτογραφία λήφθηκε στην περιοχή του κρατήρα Jezero από το Pesrseverence στις 8 Σεπτεμβρίου 2023 (Sol 907) O βράχος που περιέχει ανθρακικά άλατα πήρε το σχήμα ενός σομπρέρο εξαιτίας της διάβρωσής του, πιθανόν από την αλληλεπίδρασή του με το νερό που υπήρχε στο παρελθόν στην επιφάνεια του Άρη. Η διερεύνηση του αν υπάρχει διαφορά χημικής σύνθεσης μεταξύ του εσωτερικού πυρήνα και του εξωτερικού χείλους του «σομπρέρο» μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις διαδικασίες που προκάλεσαν το ξεχωριστό σχήμα του, αυξάνοντας περαιτέρω την κατανόησή μας για τη γεωλογική ιστορία του κρατήρα Jezero. πηγή: https://mars.nasa.gov/mars2020/mission/status/484/sombrero-rock-a-case-of-case-hardening/