Κατασκευή κατόπτρων ξεκινώντας από το μηδέν!

Καλησπέρα σε ολους τους φίλους!

Μετά την πρώτη ημιτελή μου προσπάθεια πολλά χρόνια πριν αποφάσισα να ξαναασχοληθώ με την κατασκευή κατόπτρων για τηλεσκόπια από το μηδέν αυτή την φορά.

Ας τα πάρουμε από την αρχή τα πράγματα ξεκινώντας από το τι κάτοπτρο θέλω να φτιάξω ιδέες υπάρχουν δυο:

Η εύκολη κάτοπτρο 6 ιντσών με εστιακό λόγο f/12 μπορει να μεινει σφαιρικό καθότι η διαφορά παραβολής και σφαίρας σε αυτό τον εστιακό λόγο ειναι μηδαμινή.

Η πιο προχωρημένη 8 ιντσών f/8 πρέπει να παραβολιστεί το κάτοπτρο αλλά είναι αρκετά μακρύ ώστε η διαδικασία να μην είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

Πάμε στα υλικά

Γυαλί πάχους 2 εκατοστων το παχύτερο που υπάρχει στην αγορά (ψημένο γυαλί-tempered δεν ειναι κατάλληλο με το "αλεσμα" θα σπάσει καθότι έχει εσωτερικές τάσεις).

Δευτερος δίσκος γυάλινος δεν χρειάζεται το "τριβείο" (μετάφραση που δινω στο "tool") μπορεί να κατασκευαστεί από οδοντιατρική γύψο και πορσελάνινα πλακίδια.

Καρβίδια: το καρβίδιο του πυριτίου (carborundum) και του αργιλίου (alundum) υπάρχει σε διάφορα μεγέθη. Μας κάνει μια σειρά από 5-6 απο 80 για το αρχικο σκάψιμο ως 800-1000 για το τελείωμα του αλέσματος στα βιομηχανικά το πουλάνε προς 2 ευρώ το κιλό!

Πίσσα γυαλίσματος μπορεί να φτιαχτεί απο κολοφωνιο, λινέλαιο, νέφτι και κερί μελλισών (σελίδα που ειδα έλεγε "greek pitch or rosin" είμαστε στην πηγή!)

Για το οπτικό γυάλισμα τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται το οξείδιο του δημητρίου (cerium) τα παλιότερα χρόνια χρησιμοποιύνταν το αργό σε δράση ερυθρό οξειδιο του σιδήρου ή jeweller's rouge που πωλείται πάμφθηνα από ότι είδα ως υλικό για χειροποιητα καλλυντικά και για χρωστική για... τσιμέντα με το τσουβάλι. Αν δεν ειναι καθαρό μπορει να "πλυθεί" με αιώρηση σε νερό να κατακαθίσουν σαν ίζημα τυχόν μεγάλα σωματίδια και παιρνουμε το υπολοιπο με σιφώνι σε αλλο δοχείο.

Τεστ Foucault ή κόψης του μαχαιριού (knife edge) οι συσκευές που βλέπω στο διαδίκτυο ειναι πολύπλοκες σαν κατασκευές και υποθέτω και υπερβολικές με μικρόμετρα, βίδες, ελατήρια να παιρνουν τυχόν "τζόγο" κλπ. Ο αιδεσιμώτατος William Ellison στο κλασσικό πλέον βιβλίο του 1920 "The amateur's telescope" αναφέρει πως τα χρησιμοποιησε ολα αυτά και κατέληξε στην απλούστερη μέθοδο. Φτάνει μια βάση από νοβοπάν με λευκή επιστρωση οπως πινακες ανακοινώσεων και βάση το "μαχαιριου" που την κινουμε σε ένα ξυλο πανω σε αυτή. Με ένα μολύβι σημειώνουμε τις μετρήσεις σε διάφορες ζώνες και μετράμε με φτηνο μικροσκόπιο τσέπης που έχει κλίμακα σε κλάσματα του χιλιοστού.

Αφού το κάτοπτρο ολοκληρωθεί μπορούμε να το στείλουμε στο εξωτερικό για επαλουμίνωση ή και να το επαργυρώσουμε στο σπίτι. Ο νιτρικός άργυρος κοστίζει ένα ευρώ το γραμμάριο και χρειάζεται ελάχιστος. Στα πλην πως η διαδικασία πρέπει να γίνεται μια δυο φορές το χρόνο ή και συχνότερα αν ζουμε σε μολυσμένη ατμόσφαιρα.

Το δευτερεύον καλύτερα να το αγοράσουμε αν και αυτό μπορεί να κατασκευαστεί ή και κάποιο παλιό πρισμα που βρισκουμε απο διαφορα οπτικά οργανα σε παζάρια...

Για πειτε γνώμες; Υπάρχουν κι άλλοι εκει έξω που ενδιαφέρονται; Θα μπορούσαμε να συστήσουμε μια ομάδα και να συνσντιόμαστε σε κάποιο χώρο μια φορά την εβδομάδα πχ να φτιάχνουμε τα κάτοπτρά μας;

ΥΓ με έναν "μπάτη" κρέατος είχα κάνει το αρχικό άλεσμα στο κάτοπτρο 6" που ήθελα να κατασκευάσω με καρβίδιο νούμερο 80. Σε 45 λεπτά είχα φτάσει στο f/6 ενώ ο στόχος μου ήταν το f/8 στην συνέχεια άλεθα με το τριβείο από πάνω και το έφτασα στο f/7.5. Το απλό γυαλί σκάβεται πολύ εύκολα!

Εγώ αν και είμαι μακριά προσφέρω foucault tester που είχα φτιάξει παλιότερα. Επίσης διαθέτω μαγαζί για κατασκευές (εννοείται δωρεάν) που μπορεί να χρειαστούν για το εργαστήρι.

Αν ήμουν κοντά θα ερχόμουν κι εγώ αλλά κι από εδώ που είμαι πιστεύω κάτι θα κάνω.

 

foucault tester

Πολύ ωραίο το Foucault tester Δημήτρη! Ας ξεκινήσουμε με την ορολογία ο δοκιμαστής ή ελεγκτής Foucault;

Συλλέγοντας υλικά:

Οδοντιατρική γύψος και πορσελάνινα πλακίδια για το "τριβείο" (ετσι θα αποκαλώ το "tool"). Φτιάχνουμε γύψινο δίσκο και κολλάμε τα πλακίδια αδιαβροχοποιώντας τον παράλληλα με κόλλα δυο συστατικών. Καρβίδια πυριτίου (carborundum) σε σειρά μεγεθών, κόστος 2€/kg.

Οπτικό γυάλισμα, τριβείο από οδοντιατρική γύψο, για πίσσα χρησιμοποιούμε μείγμα από κολοφώνιο (ουσιαστικα ραφιναρισμένη στερεή ρητίνη πεύκου), λινέλαιο, νέφτι και κερί μελισσών.

Για το οπτικό γυάλισμα σήμερα χρησιμοποιείται το οξείδιο του δημητρίου που είναι ταχύ και καθαρό. Εναλλακτικά κάνει και το οξείδιο του ζιρκονίου που μπορούμε να βρούμε σε καταστήματα οδοντιατρικών υλικών.

Παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν το πάμφθηνο ερυθρό οξειδιο του σιδήρου που ΛΕΡΩΝΕΙ αλλά ειναι πάμφθηνο (χρησιμοποιείται ως χρωστικη σε οικοδομικα υλικά αλλά και σε καλλυντικά!) και δίνει το καλύτερο οπτικό γυάλισμα!

Καλή επιτυχία Γιώργο. Με υπομονή, επιμονή και μέθοδο είμαι σίγουρος ότι το αποτέλεσμα θα σε καταπλήξει.

Μπράβο Γιώργο! Πάντα μπροστά!

Πάντα μερακλής ο Γιώργος. Προχώρα φίλε είμαι σίγουρος πως θα φτιάξει ωραία πράγματα

Μπραβο Γιωργο! Γεια στα χερια σου και καλη επιτυχια!

Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια παιδιά! Παρότι υπάρχουν κιτ πιστεύω πως η μισή απόλαυση ειναι να βρίσκεις τα υλικά τοπικά. Η οικονομία είναι τεράστια αρκεί τα καρβίδια να μην είναι "μολυσμένα" τα λεπτότερα νούμερα με χοντρότερους κόκκους. Γυαλί ως 2 εκατοστά πάχος μπορεί να βρεθεί εύκολα και φτηνά. Αν δεν είναι κομμένο κυκλικά, ρετάλια μέχρι και τζάμπα μπορούν να βρεθούν. Κόβονται κυκλικά με έναν δίσκο ξύλινο που στην άκρη έχει βιδωμένο μεταλλικό έλασμα με δοντάκια το οποίο γυρνάμε με τρυπάνι υπομονετικά ρίχνοντας νερο και καρβίδιο ώστε να κόψει το γυαλί.

Τα οξείδια του δημητρίου και του ζιρκονίου είναι ακριβά ενώ του σιδήρου πωλείται πάμφθηνα για υλικό οικοδομών και για χειροποίητα καλλυντικά. Είναι το περίφημο "jeweller's rouge" ή "αγγλικό ερυθρό" στα παλιά βιβλία. Γυαλίζει αργά και βάφει ανεξίτηλα τα πάντα αλλά δίνει ακόμα και σήμερα το καλύτερο οπτικό γυάλισμα!

ΥΓ ο γυάλινος δίσκος μπορεί να κοπεί και με εργαλείο χειρός αν κάποιος έχει υπομονή όπως στο παρακάτω βίντεο (δείτε στο 3.00 και μετά)

ΥΓ ο γυάλινος δίσκος μπορεί να κοπεί και με εργαλείο χειρός αν κάποιος έχει υπομονή όπως στο παρακάτω βίντεο (δείτε στο 3.00 και μετά)

 

Γιώργο, αν μου κατασκευάσεις ένα 150x500 5f θα σου κάνουμε την μετάφραση, στο βίντεο.

Πολλά μπράβο Γιώργο, για τις ιδέες σου και για την τόλμη σου να τις υλοποιήσεις. Επιπλέον, για την μεγάλη σου όρεξη για αναζήτηση.

 

Και μην ξεχνάς την δυνατότητα να πλασαριστείς αύριο - μεθαύριο σαν κατασκευαστής κατόπτρων (AMM Amateur Mirror Making). Δεν είναι τίποτα, ένα αφιερωματάκι στα sosial και ένα - δύο καθρέπτες και έτοιμος για την πιάτσα......

 

Επίσης παρότι φαίνεται ότι το περισσότερο ενδιαφέρον θα είναι από την Αθήνα, διαθέτω μαγαζί για κατασκευές (εννοείται δωρεάν) που μπορεί να χρειαστούν για το εργαστήρι, στο πατρικό μου στη Μακρακώμη Σερρών.

 

Επίσης διαθέτω ξυλεία και εργαλεία που αγόρασα για να επιδιορθώσω το τηλεσκόπιο μου, που μου παραδόθηκε ελλαττωματικό.

Γιώργο συγχαρητήρια και απο μένα για το πολύ ενδιαφέρον,αλλά φαντάζομαι και επίπονο εγχείρημά σου!

Βέβαια διερωτώμαι τί ακρίβεια μπορείς να πετύχεις με την χειροποίητη διαμόρφωση της σφαιρικής ή ακόμα χειρότερα της παραβολικής επιφάνειας,όσο και στην λείανσή της,ώστε να σου δώσει ένα πραγματικά καλό είδωλο,ανάλογο ή και καλύτερο(?) απο αυτό ενός βιομηχανικού κατόπτρου...

Χαρά στο κουράγιο σου και στην δημιουργική διάθεσή σου!!

Εύχομαι κάθε επιτυχία!!

Φιλικά-Κώστας

Βέβαια διερωτώμαι τί ακρίβεια μπορείς να πετύχεις με την χειροποίητη διαμόρφωση της σφαιρικής ή ακόμα χειρότερα της παραβολικής επιφάνειας,όσο και στην λείανσή της,ώστε να σου δώσει ένα πραγματικά καλό είδωλο,ανάλογο ή και καλύτερο(?) απο αυτό ενός βιομηχανικού κατόπτρου...

 

Μπορείς ΠΟΛΥ καλύτερο αν έχεις υπομονή και επιμονή. Δεν σε πιέζει κανείς να το τελειώσεις σε λογικό χρόνο για να πάει για πούλημα. Το κάτοπτρο του αιδεσιμότατου William Ellison κατασκευασμένο το 1912 με πρωτόγονα και απλά μέσα (δοκιμαστής foucault με λάμπα πετρελαίου και μολύβι για να σημειώνει τις θέσεις του "μαχαιριού") strehl 0.962!

http://www.astrokeith.com/other-equipment/rev-ellison-telescope/mirror-testing/primary-mirror-testing.html?fbclid=IwAR1V-UFCtBIhNstg-jxTKT8Xt_PnoeJqHJpuX1P76biFt_ChPBo8ynrVnXw

Το βιβλίο του "The amateur's telescope" (έκδοση 1920) περιλαμβάνεται στο ΑΤΜ1 (παλιά έκδοση) και μπορεί κανείς να το κατεβάσει από εδώ νόμιμα http://arpc65.arm.ac.uk/~star/history/tat/tat.pdf

Προσοχη στο μιγμα AgNo3 και ΝΗ3. Μην σε φωτογραφισω σε τροχια με την Schmidt Camera. Kαι παλι καλη επιτυχια!!!!!!!

Βέβαια διερωτώμαι τί ακρίβεια μπορείς να πετύχεις με την χειροποίητη διαμόρφωση της σφαιρικής ή ακόμα χειρότερα της παραβολικής επιφάνειας,όσο και στην λείανσή της,ώστε να σου δώσει ένα πραγματικά καλό είδωλο,ανάλογο ή και καλύτερο(?) απο αυτό ενός βιομηχανικού κατόπτρου...

 

Μπορείς ΠΟΛΥ καλύτερο αν έχεις υπομονή και επιμονή. Δεν σε πιέζει κανείς να το τελειώσεις σε λογικό χρόνο για να πάει για πούλημα. Το κάτοπτρο του αιδεσιμότατου William Ellison κατασκευασμένο το 1912 με πρωτόγονα και απλά μέσα (δοκιμαστής foucault με λάμπα πετρελαίου και μολύβι για να σημειώνει τις θέσεις του "μαχαιριού") strehl 0.962!

http://www.astrokeith.com/other-equipment/rev-ellison-telescope/mirror-testing/primary-mirror-testing.html?fbclid=IwAR1V-UFCtBIhNstg-jxTKT8Xt_PnoeJqHJpuX1P76biFt_ChPBo8ynrVnXw

Το βιβλίο του "The amateur's telescope" (έκδοση 1920) περιλαμβάνεται στο ΑΤΜ1 (παλιά έκδοση) και μπορεί κανείς να το κατεβάσει από εδώ νόμιμα http://arpc65.arm.ac.uk/~star/history/tat/tat.pdf

Εντυπωσιακό!!!Οπότε αξίζει τον κόπο και τον χρόνο που θα διαθέσεις!Ανοίγεις την "όρεξη" και σε άλλους να δοκιμάσουν!

Γιώργο,θερμά συγχαρητήρια που ανεβάζεις τον πήχυ ψηλά,σου εύχομαι καλή υπομονή και το αποτέλεσμα να ξεπεράσει τις προσδοκίες σου!!!Θα παρακολουθούμε με πολύ ενδιαφέρον το όλο εγχείρημα!!

Φιλικά-Κώστας

Γεια σου Γιώργο. Φαντάζομαι ότι εδώ δεν απευθύνεσαι στους γνώστες ή σε αυτούς που νομίζουν ότι γνωρίζουν αλλά και σε αυτούς που είναι αδαείς. Για αυτό θα ήταν καλό να δώσεις κάποια λινκ (αν υπάρχουν) ή οποιαδήποτε κείμενα που να περιγράφουν ολοκληρωμένα και αναλυτικά τον τρόπο που γίνεται ένα κάτοπτρο (οδηγίες - υλικά - τρόποι ελέγχου) κ.λ.π . Ήδη έχεις αναφέρει πολλά υλικά και εξαρτήματα με ορολογίες που χρειάζονται ήδη κάποιες ειδικές γνώσεις.......

Καλή συνέχεια Γιώργο!

 

Θα παρακολουθούμε με ενδιαφέρον

Πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα Γιώργο.Μπράβο!

Για αυτό θα ήταν καλό να δώσεις κάποια λινκ (αν υπάρχουν) ή οποιαδήποτε κείμενα που να περιγράφουν ολοκληρωμένα και αναλυτικά τον τρόπο που γίνεται ένα κάτοπτρο (οδηγίες - υλικά - τρόποι ελέγχου) κ.λ.π . Ήδη έχεις αναφέρει πολλά υλικά και εξαρτήματα με ορολογίες που χρειάζονται ήδη κάποιες ειδικές γνώσεις.......

Με πρόλαβες Πάνο καθότι αυτή επρόκειτο να είναι η επόμενη ανάρτησή μου.

https://stellafane.org/stellafane-main/tm/atm/

https://www.bbastrodesigns.com/JoyOfMirrorMaking/Intro.html

https://www.grattavetro.it/?lang=en

 

Βιβλία: The amateur's telescope (περισσότερο ιστορικής σημασίας πλέον αλλά πολλά από όσα γράφει ειναι διαχρονικά και μπορούν να συνδυαστούν με σύγχρονες μεθόδους), The standard handbook of telescope making (αδύνατο σημείο οι μετρήσεις για τον παραβολισμό του κατόπτρου είναι λάθος συμβουλευτείτε τους από άλλη πηγή), How to make a telescope (η Βίβλος της κατασκευής κατόπτρων), All About Telescopes (πολύ επεξηγηματικό με καταπληκτικά σκίτσα στο χέρι), Making Your Own Telescope (κυρίως ιστορικό αλλά οι οδηγίες κατασκευής κατόπτρων άριστες).

Ο Mel Bartels είναι φοβερός. Έχει φτιάξει 25" f/2.6 κάτοπτρο και κατασκευή. Μάλιστα στην κατασκευή η κίνηση είναι σε 3 άξονες (Alt-Az-Alt) που δεν έχεις τυφλό σημείο το ζενίθ. Το Stellafane δεν χρειάζεται συστάσεις!

 

https://www.bbastrodesigns.com/25/25%20inch%20F2.6%20Telescope.html

Τα τρια λινκς παραπάνω είναι ΑΡΙΣΤΑ και δοκιμασμένα.

 

Ακολούθησε τις οδηγίες του stellafane, κυριολεκτικά, κατά βήμα και στο αποτέλεσμα δεν θα πιστεύεις τα μάτια σου!

Grinding and polishing Material - υλικά θα βρείς απο τον Stathis Kafalis. Googlάρισε το ...

Ο Καφάλης είναι ο καλύτερος έλληνας γνώστης του αντικειμένου με πολλές κατασκευές στο ενεργητικό του.

 

Χρησιμοποίησα όσα αναφέρω παραπάνω και πήρα ενα ικανοποιητικό, στις αρχικές μετρήσεις, 6 ιντζες f 4.6

Το έχω παρατήσει στη μέση του polishing γιατι εχει μετατοπιστεί το ενδιαφέρον μου.

 

Εχω υλικά κ ενα 6ιντζο ακατεργαστο περίσσευμα. Τα υλικά φτάνουν για κατασκευή f 5. Ολα αγορασμένα απο τον Καφάλη. Εαν ενδιαφέρεσαι π.μ.

 

Λέω τώρα ...

Ο Καφάλης είναι κάτοικος Γερμανίας με καταγωγή απο την βόρεια Ελλάδα. Εαν κάποιος σύλλογος του έκανε τα έξοδα να παραβρεθεί στο ετήσιο αστροπάρτυ, μάλλον θα δεχόταν να μας κάνει δωρεάν σεμινάριο. Οπως ολοι μας γνωρίζουμε τα πάντα είναι παιδεία.

Ενημέρωση:

Γυάλινος δίσκος διαμέτρου 20 και πάχους 2 εκατοστών -ακατέργαστο κάτοπτρο (mirror blank), τετράγωνα πορσελάνινα πλακίδια 2,5 εκατοστών, "μπάτης" κρεοπώλη για το αρχικό σκάψιμο του γυαλιού με καρβίδιο πυριτίου (carborundum) no. 80. Στην δεύτερη φωτό θερμική λάμπα 250W για γρήγορο και καθαρό θερμό πρεσσάρισμα στον λειαντή πίσσας (pitch lap). Τα υλικά για την κατασκευή του πρώτου μου κατόπτρου για τηλεσκόπιο σιγά σιγά συγκεντρώνονται!

Δοκιμαστής Foucault (Foucalt tester) για τον έλεγχο μετά το πέρας του οπτικού γυαλίσματος της επιφάνειας του κατόπτρου καθώς και της πορείας ασφαιροποίησης - παραβολισμού του. Στην ξύλινη βάση θα μπει το "μαχαίρι" που θα κόβει τον κώνο του φωτός που θα προέρχεται από τον "φάρο" που θα τοποθετηθεί απο την δεξιά μεριά της ξύλινης "ράγας" και θα δίνει φως από σημειακή πηγή ή σχισμή. Θα σημειώνονται με γραμμές από μολύβι τα σημεία που εστιάζει το κέντρο, η ζώνη 70% του κατόπτρου καθώς και η άκρη του. Η μέτρηση των αποστάσεών τους θα γίνεται με φτηνό μικροσκόπιο χειρός με ακρίβεια 0.05mm.

καλημερα σε ολους, εχουμε καμια ενημερωση απο αυτη την αν μη τι αλλο ενδιαφρουσα κατασκευη??