Κριτική: Pocket Sky Atlas

[alepohori]

Pocket Sky Atlas : Το αλφαβητάρι του «χαρτόφιλου ερασιτέχνη»

 

Δε σκέφτηκα πολύ για τον παραπάνω χαρακτηρισμό του Pocket Sky Atlas. Πρόκειται για έναν “grab n’ go” χάρτη, απαραίτητο για τον ερασιτέχνη, τόσο για την εκμάθηση των αστερισμών, αλλά και για την εκμάθηση της τοποθεσίας των λαμπρότερων (και συνήθως ομορφότερων) αντικειμένων κάθε αστερισμού. Είναι ίσως ο μόνος πλήρης χάρτης του ουρανού που μπορεί κανείς να τον κουβαλά οποτεδήποτε, οπουδήποτε και να τον ξεφυλλίζει τόσο ευχάριστα, σαν να διάβαζε το αγαπημένο του βιβλίο.

 

Το βολικό του μέγεθος δεν είναι το μόνο ατού αυτού του χάρτη. Ο σχεδιασμός του έχει γίνει με γνώμονα την εργονομία, ο βασικότερος παράγοντας για να περνάμε καλά σε κάθε παρατήρηση! Το επόμενο σχεδιαστικό ατού είναι το σπιράλ δέσιμο. Πράγματι, θα είχε νόημα το βολικό μέγεθος και η μεγάλη φορητότητα, αν δεν μπορούσαμε να κρατήσουμε τον χάρτη με το ένα χέρι; Φυσικά όχι. Επιπλέον, κάθε χάρτης που σέβεται τον εαυτό του (!) αντέχει και στην υγρασία. Δεν τον έχω δει σε ακραίες συνθήκες, αλλά το ποιοτικό και ανθεκτικό χαρτί εμπνέει εμπιστοσύνη για αντοχή σε σκληρές συνθήκες.

 

Αρκετά όμως με τον σχεδιασμό. Διαβάζοντας την Παρουσίαση (Introduction), βλέπουμε ότι αποτελείται από 80 κύριους χάρτες, οι οποίοι περιλαμβάνουν αστέρες οπτικού μεγέθους μέχρι 7,6, γαλαξίες μεγέθους μέχρι 11,5, πλανητικά νεφελώματα μεγέθους μέχρι 12 και σφαιρωτά σμήνη μεγέθους μέχρι 10,5. Περιλαμβάνονται επίσης και 55 αστέρες άνθρακα, καθώς και οι γνωστότεροι διπλοί αστέρες των καταλόγων Wilhem Struve (Σ), Otto Struve (ΟΣ), John Hershel (h), James Dunlop (D) και S.W. Burnham (β). Πέρα από τα αντικείμενα Messier, υπάρχουν και πάρα πολλά NGC και IC που ικανοποιούν τους περιορισμούς μεγεθών. Στη συνέχεια ακολουθεί ο Οδηγός αστερισμών με τους αστερισμούς σε αλφαβητική σειρά.

 

Επειδή μας αρέσει να εμβαθύνουμε, θα ήθελα να σταθούμε λίγο στον τρόπο κατανομής των κύριων χαρτών στις σελίδες του Pocket Sky Atlas, διότι διαφέρει από τον αντίστοιχο τρόπο της Uranometria, κάτι που μου έκανε εντύπωση. Ο τρόπος αυτός αποτελεί για μένα το βασικότερο χαρακτηριστικό αυτού του χάρτη (εικόνα 1). Φανταστείτε ένα καρπούζι πάνω σε τραπέζι, ώστε το κοτσάνι του να κοιτά προς τα πάνω. Με ένα μαχαίρι κόβουμε το καρπούζι σε 8 ίσα κομμάτια, ξεκινώντας κάθε φορά από το κοτσάνι και καταλήγοντας στο άλλο άκρο. Το καρπούζι είναι η ουράνια σφαίρα και οι τομές στο καρπούζι είναι οι γραμμές Ορθής Αναφοράς, οι οποίες ορίζουν τα 8 ίσα κομμάτια. Κάθε κομμάτι λοιπόν της ουράνιας σφαίρας καλείται τομέας (section) και έχει εύρος 3 ώρες Ορθής Αναφοράς (HRA). Επομένως, οι τομείς ορίζονται ως εξής : 1 ος τομέας : 0HRA – 3HRA, 2 ος τομέας : 3HRA – 6HRA, 3 ος τομέας : 6HRA – 9HRA, 4 ος τομέας : 9HRA – 12HRA, 5 ος τομέας : 12HRA – 15HRA, 6 ος τομέας : 15HRA – 18HRA, 7 ος τομέας : 18HRA – 21HRA, 8 ος τομέας : 21HRA – 0HRA. Κάθε τομέας έχει χωριστεί σε 10 κύριους χάρτες, η σειρά των οποίων είναι από βορρά προς νότο.

 

 

 

 

Θα ρωτούσε κάποιος: «Γιατί επελέγη αυτός ο περίεργος τρόπος χωρισμού της ουράνιας σφαίρας;» Η απάντηση βρίσκεται στην παρακάτω φωτογραφία

 

 

 

 

 

Με τον τρόπο αυτό μπορούμε ΑΜΕΣΩΣ να ξέρουμε ποιος τομέας (κομμάτι του ουρανού) της ουράνιας σφαίρας είναι στην καλύτερη θέση για παρατήρηση για κάθε μήνα του χρόνου και για συγκεκριμένες ώρες (απόγευμα, μεσάνυχτα, ξημέρωμα). Ο μόνος περιορισμός θα είναι το γεωγραφικό πλάτος της θέσης του παρατηρητή και τίποτα άλλο. Η Uranometria ακολουθεί έναν διαφορετικό τρόπο κατανομής των χαρτών (επιγραμματικά λέμε ότι «κόβει εγκάρσια την ουράνια σφαίρα» και όχι κατακόρυφα), αλλά σίγουρα το παραπάνω πλεονέκτημα ΔΕΝ υπάρχει στην Uranometria. Ο λόγος έχει να κάνει με την ανάγκη χωρισμού της ουράνιας σφαίρας σε 2 μέρη, λόγω πληθώρας σελίδων, οπότε έπρεπε να χωριστεί σε Βόρειο και Νότιο Ημισφαίριο (1 ος και 2 ος τόμος), αντί σε «ανατολικό» και «δυτικό». Για μένα το πινακάκι αυτό είναι τόσο χρήσιμο, που το έχω κολλήσει και στους 2 τόμους της Uranometria!

 

 

Κοιτώντας τους κύριους χάρτες, αντικρίζουμε μια πολύ ευχάριστη εικόνα. Είναι η πολυχρωμία που τους χαρακτηρίζει, γεγονός που σίγουρα προτρέπει το ξεφύλλισμα κάθε στιγμή! Οι γαλαξίες είναι κόκκινοι με την κατεύθυνση του κύριου άξονά τους να είναι η πραγματική, τα νεφελώματα (λαμπρά, πλανητικά) πράσινα, τα σκοτεινά νεφελώματα λευκά και τα σμήνη (ανοιχτά, σφαιρωτά) κίτρινα. Πέρα από το μεγάλο πεδίο που καλύπτει κάθε κύριος χάρτης, υπάρχει και γραμμική επισήμανση των αστερισμών που κάνει την αναγνώρισή τους παιχνίδι. Μάλιστα, πολλοί «διάσημοι» αστρικοί σχηματισμοί και πασίγνωστοι αστερισμοί, όπως η Μεγάλη Κουτάλα, οι Δίδυμοι, το Μεγάλο Τετράγωνο του Πηγάσου, απεικονίζονται ΟΛΟΚΛΗΡΟΙ στην αντίστοιχη σελίδα, χωρίς δηλαδή να μοιράζονται ανάμεσα σε 2 σελίδες. Αυτό έχει γίνει σκόπιμα από τους συγγραφείς για ακόμα μεγαλύτερη ευκολία στην αναγνώριση των σχηματισμών και νομίζω ότι αξίζει να τους αποδωθούν τα εύσημα, καθώς δε νομίζω ότι υπάρχει άλλος χάρτης με αυτό το χαρακτηριστικό! Άλλη μια πρωτοπορία αυτού του πολλά υποσχόμενου χάρτη!!! Στην εικόνα 3 φαίνεται ένας χαρακτηριστικός κύριος χάρτης.

 

 

 

 

Το εξώφυλλο του χάρτη είναι μεγαλύτερο σε πλάτος από τις υπόλοιπες σελίδες, ώστε με ανοιχτό χάρτη, να ξεχωρίζει πάντα ένα μέρος του στο οποίο υπάρχουν σαν υπόμνημα τα ακόλουθα δεδομένα (εικόνα 2): Φαινομενικά μεγέθη αστέρων με την αντίστοιχη διάμετρό τους, σκόπευτρο Telrad και γνώμονας εστιακών αποστάσεων.

 

 

 

 

Μετά τους 80 κύριους χάρτες ακολουθούν 4 επιπρόσθετοι: 1)Πλειάδες με αστέρες μεγέθους από 2-12 mag, 2)Ξίφος του Ωρίωνα με αστέρες μεγέθους από 2-11 mag, 3)Σμήνος Παρθένου με αστέρες μεγέθους από 2-9 mag, 4)Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος με αστέρες μεγέθους από 4-10 mag. Ακολουθεί ευρετήριο αστέρων με κοινά ονόματα και όλων των μη αστρικών αντικειμένων του χάρτη, ο «κατάλογος» Caldwell και φυσικά ο κατάλογος Messier.

 

 

Το 7,6mag των αστέρων του χάρτη αυτού, καθιστά αρκετά δύσκολα τα αστροάλματα από ερευνητή 8Χ50, τόσο που θα έλεγα ότι μόνο ο 8Χ50 δεν αρκεί. Λόγω όμως του μεγάλου πεδίου του, μπορεί να συνεργαστεί άψογα με Telrad (ή Rigel), ακόμα και με ερευνητή κουκίδας. Όταν όμως πλησιάσουμε τον στόχο μας, τα πράγματα δυσκολεύουν, αφού η έλλειψη αστέρων μας αναγκάζει να σαρώσουμε περισσότερο την περιοχή. Στη περίπτωση αυτή μπορούμε να κοιτάξουμε τον 8Χ50 μήπως ο στόχος φανεί από εκεί ή να κινηθούμε με ακριβέστερες κινήσεις μέσω του ερευνητή μοναδιαίας μεγέθυνσης (κουκίδας ή Telrad/Rigel). Πιστεύω ότι ο συνδυασμός ερευνητή Rigel και 8Χ50 είναι ο καλύτερος. Σε κάθε περίπτωση όμως 2 ερευνητές είναι απαραίτητοι. Θεωρώ επίσης τον χάρτη άριστο για χρήση με κιάλια, χρήση για την οποία τον προορίζω, ώστε να εκμεταλλευτώ πλήρως το ειδικό για κιάλια βιβλίο που πρόσφατα μου δώρησε ένας φίλος!

[Στέφανος Σοφολόγης]

Δημήτρη ευχαριστούμε, πολύ χρήσιμη και ουσιαστική παρουσίαση του άτλαντα!

Να σημειώσουμε ότι οι διαστάσεις του είναι 23Χ17 εκ. (κλειστός), ενώ κάθε επιμέρους χάρτης έχει «κάδρο» 19,5Χ12,5 εκ. Είναι όπως έγραψες πολύ βολικός και εύχρηστος. Επιπλέον, ανά δύο οι 80 χάρτες παρουσιάζονται «αντικριστά» φτιάχνοντας έναν μεγαλύτερο, διπλάσιας επιφάνειας χάρτη (εκτός από τα τμήματα που καταλήγουν στους πόλους της ουράνιας σφαίρας). Αυτό φαίνεται και από τα μπλέ νουμεράκια στην πρώτη εικόνα της κριτικής που αντιστοιχούν στούς 80 χάρτες.

Είναι ένα από τα καλύτερα προϊόντα που μας έχει δώσει το SKY & TELESCOPE!

[sevax]

Πράγματι είναι όπως τα λένε οι προλαλήσαντες, καί εγώ τόν έχω καταευχαρηστηθή,

βολικός, έχω τυπώση καί τούς κύκλους τού Εφραιμίδη σε διαφάνια

καί είμαι μιά χαρά. Αλωστε δέν βουτάω καί στά βαθιά.

[seirios14]

Τον παρήγγειλα πρόσφατα μαζί με το Θέμη από το S&T και περιμένω πως και πως...

 

Και μ αυτά που λέει ο Δημήτρης, που τον ευχαριστούμε, σίγουρα έκανα μια καλή αγορά που θα ευχαριστηθώ!

[Bi2L]

Μπραβο Δημητρη! Πολυ καλη παρουσιαση!!!!!

 

Eχω και εγω τον Pocket Atlas....πολυ χρησιμος

(μετα την παρουσιαση νιωθω οτι εχω αγορασει κατι χρησιμο )

[elena]

Λεωνιδα,

θα μπορουσες να μου στειλεις ολες τις απαραιτητες πληροφοριες για να παραγγειλω τον POCKET ATLAS ?

[babgia]

Πόσο ποιο οικονομικός είναι να τον παραγγείλεις από έξω, από το να το αγοράσεις από εδώ που έχει 25€;

[casperino9]

Τον Pocket Sky Atlas μπορείτε να τον πάρετε και απο το http://www.bookdepository.co.uk στην τιμη των 10 ευρω, με δωρεαν τα μεταφορικά.

 

Ωραία παρουσίαση alepohori...

 

Υ.Γ. Επειδη το συγκεκριμένο site και βιβλίο έχει αναφερθεί ξανα και στην κατηγορία Αστρονομικές Εκδόσεις, αν κρίνει καποιος διαχειριστής οτι ειναι περιττό εδω ας σβησει αυτο το μήνυμα.

[Μανούσος]

Μπράβο Δημήτρη για το review. Πρόκειται για ενδιαφέρον χάρτη και σίγουρα αξίζει τα χρήματά του. Αν και έχω εκτυπώσει αρκετούς χάρτες μπορεί να τον χτυπήσω και αυτόν.

[Altinakis]

Ρε παιδια, ασχετο.

 

Πως καταφερνετε σε εναν κειμενο οπως αυτο του Alepohori να εχετε εικονες διασπαρτες μεσα στο κειμενο?

 

Εμενα οταν κανω attach τις φωτο μου τις βγαζει την μια κατω απο την αλλη.

 

Κανω κατι λαθος??

[alepohori]

Altinakis, είναι θέμα των διαχειριστών.

 

Παίδες, ευχαριστώ

[babgia]

Altinakis, είναι θέμα των διαχειριστών.

 

Παίδες, ευχαριστώ

 

Και όχι μόνο.

Αν ανεβάσεις στις φωτο σε site, τότε μπορείς να διαλέξεις εσύ που θα τοποθετηθούν.

[elena]

Στις αρχες του χρονου ειχε κυκλοφορησει ενα περιοδικο της DEAGOSTINI το οποιο με την συνδρωμη του ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ πουλουσε κομματι κομματι σε καθε τευχος με σκοπο την κατασκευη ενοσ τηλεσκοπιου.Στο πρωτο τευχος(σταματησα να το παιρνω) εδινε δωρο εναν χαρτη που μου φανηκε πολυ χρησιμος.

[Κατερινα]

Εύγε Δημήτριε !

Η αλήθεια είναι πως με βόλεψε κι εμένα πάρα πολύ για τους λόγους που ήδη προαναφέρατε. Άλλη μία ευτυχής αγοράστρια!

[ASTRONOMOS1]

Δημήτρη Συγχαρητήρια για την καταπληκτική παρουσίαση...όσο για τον ΑΤΛΑ...εξάιρετικός...εγώ πάντως...τον θέλω...ΤΟΝ ΠΑΡΑΓΓΕΛΝΩ...ευχαριστούμε που μας τον πρότεινες...να 'σαι καλά φίλε

[seirios14]

Λεωνιδα,

θα μπορουσες να μου στειλεις ολες τις απαραιτητες πληροφοριες για να παραγγειλω τον POCKET ATLAS ?

 

Έλενα σου έστειλα πμ με οδηγίες.

[ASTRONOMOS1]

Και σε μένα ένα πμ κάποιος παιδιά... ...Θα το εκτιμούσα πολύ...

[arcadian]

ebay!!!

[ASTRONOMOS1]

Παιδια μια βοήθεια κανείς για να το παραγγείλω...αν είναι δυνατόν χωρίς πιστωτική επειδή δεν διαθέτω...

[planetman]

Ρε παιδιά δεν υπάρχουν πολλές επιλογές, είτε θα μπείτε στο www.bookdepository.co.uk και με πιστωτική το έχετε με 10€ ή στο ebay ή από το site του sky & telescope πάλι με πιστωτική είτε το παίρνετε από πλανητάριο Θεσσαλονίκης με αντικαταβολή στα 25€. Διαλέγετε και παίρνετε...

[seirios14]

Και Παπασωτηρίου..

 

Αν δεν το έχει το ζητάς και στο φέρνει...

[Laskos]

Για οποιον δεν το εχει δει, εδω ειναι μια μετατροπη που εκανα στον Pocket Sky Atlas και ισως να ταιριαζει και σε εσας...

 

http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=7801

[kkaragian]

.. Θεωρώ επίσης τον χάρτη άριστο για χρήση με κιάλια, χρήση για την οποία τον προορίζω, ώστε να εκμεταλλευτώ πλήρως το ειδικό για κιάλια βιβλίο που πρόσφατα μου δώρισε ένας φίλος!

 

 

Πολύ ωραία παρούσίαση. Μπράβο σου.

 

Παρέλαβα και εγώ χθες τον χάρτη για να τον πάρω στις διακοπες με τα κυάλια μου.

 

Αν θες πες ποιο βιβλίο σου χάρησε ο φίλος για τα κυάλια.

 

Φιλικά,

 

Κώστας

[constantine341]

Χαιρετίζω και εγώ με τη σειρά μου αυτό το forum.

 

Ίσως θα έπρεπε να δημιουργήσω νέο θέμα για την ερώτησή μου αλλά δεν έχω αυτή τη δυνατότητα. Ελπίζω κάποιος να την διαβάσει...

 

Μήπως γνωρίζει κανείς κάποιον οδηγό ή βιβλίο που να έχει ολοκληρομένες πληροφορίες για κάθε αστρονομικό σώμα που μελετάμε? Κάτι σαν εγκυκλοπαίδεια ή βάση δεδομένων που θα έχει όλα τα χαρακτηριστικά π.χ. ενός αστέρα είναι αυτό που σκέφτομαι (ίσως και μυθολογικά στοιχεία ή ιστορίες γύρω από την ανακάλυψη-έρευνά σχετικά με αυτόν).

 

Η μόνη βάση δεδομένων σε τέτοιο στύλ που έχω βρει είναι από το wikipedia όπου μπορείς να ακολουθήσεις τα links κάθε αστέρα σε κάθε αστερισμό (πολύ πρακτικό). Αυτές οι πληροφορίες φυσικά και θα ήταν καλύτερα προσβάσιμες σε έντυπη μορφή. Για να γλυτώσουμε λοιπόν μελάνι από τους εκτυπωτές θα ήθελα να μάθω αν υπάρχει κάποιος οδηγός σχετικά.

 

Συγνώμη για την εισβολή στο θέμα συζήτησης εκ των πρωτέρων....

 

Κώστας Χουλιάρας

[kkokkolis]

Καλώς όρισες.

Τρία χρησιμοποιώ.

1. The Observer's Sky Atlas

E. Karkoschka, Springer

2. The Practical Astronomer's Deep Sky Companion, J. Gilmour, Patrick Moore's Practical Astronomy Series

3. Philip's Deep Sky Observer's Guide (με δώρο χάρτη του ουρανού)

 

Υπάρχουν και εγκυκλοπαίδειες, πχ Philip's Astronomy Encyclopedia

 

Αλλά και προγράμματα PPC ή Smartphone, όπως Planetarium, Astromist, Pocket Stars και το φοβερό αλλά ανώριμο TachyoNet