Επικίνδυνο λάθος

[Στέφανος Σοφολόγης]

Κάνοντας λίγη αναζήτηση στό internet με την ευκαιρία της έκλειψης, έπεσα τυχαία επάνω σε μιά σύντομη δημοσίευση του ΒΗΜΑΤΟΣ από το 1996, σχετικά με την τότε επικείμενη έκλειψη Ηλίου και τις ασφαλείς μεθόδους παρατήρησης:

http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=12397&m=A39&aa=2

Παρά την εκ των πραγμάτων αξιόπιστη πηγή, διαπίστωσα με έκπληξη να προτείνονται μέθοδοι παρατήρησης που γνωρίζουμε ότι είναι επισφαλείς:

Παρατήρηση με καπνισμένο γυαλί και με μαυρισμένο («καμένο») φίλμ!!!

Είναι γνωστό ότι αυτές οι μέθοδοι μπορεί να προστατεύουν από το ορατό φάσμα του Ήλιου αλλά αφήνουν άλλες περιοχές του φάσματος να περνούν, με δυνητικά επικίνδυνες συνέπειες για τα μάτια. Μόνο η περίπτωση του ασπρόμαυρου «καμένου» φιλμ (που περιέχει άργυρο) προσφέρει ικανοποιητική προστασία, αλλά και πάλι όταν πρόκειται για τα μάτια μας δεν χρησιμοποιούμε τίποτα άλλο από τα ειδικά φίλτρα για την παρατήρηση του Ήλιου και των εκλείψεων.

Δεν γνωρίζω αν οι παραπάνω μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί στην πράξη από προσεκτικούς παρατηρητές χωρίς δυσάρεστα αποτελέσματα, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να προτείνονται στο κοινό μέθοδοι κατασκευής «φίλτρων» που μπορεί να εφαρμοστούν με προχειρότητα ή επιπολαιότητα από τον μέσο πολίτη που δεν έχει τις σχετικές γνώσεις για την ασφάλειά του.

Ίσως να φταίει ότι τότε τα ηλιακά φίλτρα ήταν κάτι σχετικά άγνωστο στη Ελλάδα, αλλά δεν είναι επαρκής δικαιολογία...

[Κατερινα]

H πρώτη έκλειψη ηλίου που παρακολούθησα ήταν το 1976. Παρ όλο που ήμουν μόλις 5 ετών, οι έντονες μνήμες του φαινομένου ακόμα με συντροφεύουν.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη μητέρα μου, να "καπνίζει" με τον αναπτήρα της, δύο ασύμμετρα κομμάτια γυαλιών (μάλλον σπασμένα κομμάτια από κάποιο τζάμι σπιτιού) και να δίνει ένα σε μένα κι ένα στην αδελφή μου.

Θυμάμαι ακόμα πως τσακωνόμασταν σαν τα σκυλιά, για το ποια θα πάρει το μεγαλύτερο γυαλί (λες και είχε καμμιά τεράστια σημασία για την έκλειψη... ).

Μέχρι σήμερα που είμαι...27 (ποτέ δεν ήμουν καλή στα μαθηματικά ), τόσο τα δικά μου ματάκια όσο και της αδελφής μου (αλλά και της μητέρας μου), χαίρουν άκρας υγείας!

 

Λέγοντας τα παραπάνω εννοείται πως τα παραθέτω μόνο ως εμπειρία που καθώς φαίνεται δεν είχε καμμία συνέπεια στην υγεία μας και εννοείται επίσης πως δεν προτρέπω κανέναν να κάνει το ίδιο!!!

Άλλα χρόνια τότε, τόσα ήξεραν και οι γονείς μας, τόσα έκαναν...

[PapGeo]

Κάτι έκαναν πάντως, σου πέρναγαν ήδη από τότε το «μικρόβιο» της ερασιτεχνικής αστρονομίας!

 

Συμφωνώ απόλυτα με τον Στέφανο. Καλό θα ήταν να μπει και μια σχετική - σύντομη ανακοίνωση ή link στην αρχική σελίδα του astrovox, για όποιον νέο φίλο ή φίλη μας επισκεφθεί για πληροφορίες και συμβουλές. Καλύτερα να μαθαίνει ο κόσμος από εμάς για τέτοια φαινόμενα, παρά από άλλους έγκυρους και μη δικτυακούς τόπους.

[alepohori]

Εγώ, το 2006, έβλεπα για αρκετή ώρα την μερική έκλειψη από την Αθήνα με ένα CD. Όση ώρα την έβλεπα, δεν ένοιωθα καμία ενόχληση, αλλά όταν μπήκα σε σκιασμένο χώρο, με πονούσε το μάτι μου.

[vag_stephanou]

Επίσης, έχω την εντύπωση ότι και το astrosolar είναι λίγο "φωτεινό" απ'οσο θυμάμαι από το 2006... Δηλαδή ένιωθα μια δυσφορία μετά την παρατήρηση...

[koyote]

Η βλαβη στην οραση απο μια εκλειψη δεν συνοδευεται απο πονο στα ματια,ουτε απο θαμπωμα.....

[planetman]

Εγώ, το 2006, έβλεπα για αρκετή ώρα την μερική έκλειψη από την Αθήνα με ένα CD. Όση ώρα την έβλεπα, δεν ένοιωθα καμία ενόχληση, αλλά όταν μπήκα σε σκιασμένο χώρο, με πονούσε το μάτι μου.

 

 

Ε τότε να το κάνουμε κι εμείς μπας και δούμε γαλαξίες 15mag...

[elena]

Οταν εγινε η ολικη εκλειψη ηλιου καθως την παρακολουθουσα ειδα ενα πουλι,το οποιο πιθανοτατα ειχε τυφλωθει,να πηγαινει περα δωθε και η καληξη ηταν να πεσει πανω σε μια κολονα της ΔΕΗ.

[filiatra]

Απ όσο ξέρω τα προβλήματα δεν βγαίνουν άμεσα.

[dimpap]

Επίσης, έχω την εντύπωση ότι και το astrosolar είναι λίγο "φωτεινό" απ'οσο θυμάμαι από το 2006... Δηλαδή ένιωθα μια δυσφορία μετά την παρατήρηση...

 

Μια από τα ίδια. Παρατήρησες αίσθημα ζάλης, αστάθεια, γενική δυσφορία?

[Bi2L]

Μπραβο Στεφανε! Καλε εκανες και το ανεφερες γιατι ειναι πολυ επικινδυνο να κοιτας την Εκλειψη με γυμνο ματι....αν και μικρος ενω ηξερα οτι δεν πρεπει το ειχα κανει Οπως και με τον Ηλιο, τον κοιτουσα για 1 με 1.5 λεπτο και μετα τα εβλεπα ολα κιτρινα (το κακο οταν εισαι μικρος, σου λενε "Μην το κανεις αυτο" και εσυ....απλα κανεις το αντιθετο )

Ευτυχως ακομα δεν εχω κανενα κανενα προβλημα με τα ματια μου

 

Καλο ειναι να μην παιζουμε με την υγεια μας....γιατι οτι παθουμε μετα ειναι πολυ δυσκολο να αλλαξει. Για αυτο αυριο οποιος θελει ννα δει τον Ηλιο ΜΟΝΟ με ειδικα Φιλτρα ή Ειδικα Γυαλια!!!

 

ΥΣ

Μεσα απο το το PST/Coronado πως θα φανει η εκλειψη??

 

ΥΣ2

Εχω βαρδια αυριο......

[Μανούσος]

Πάντως εγώ έχω γνωρίσει κοπέλα που ενώ κοιτούσε μέσα από το φίλτρο τον Ήλιο ο οποίος δεν ήταν σε έκλειψη έπαθε το μάτι της προσωρινή ζημιά. Δεν ξέρω αλλά τα ψιλοφοβάμαι αυτά τα φίλτρα.

[Draco]

Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη μητέρα μου, να "καπνίζει" με τον αναπτήρα της, δύο ασύμμετρα κομμάτια γυαλιών (μάλλον σπασμένα κομμάτια από κάποιο τζάμι σπιτιού) και να δίνει ένα σε μένα κι ένα στην αδελφή μου.

Θυμάμαι ακόμα πως τσακωνόμασταν σαν τα σκυλιά, για το ποια θα πάρει το μεγαλύτερο γυαλί (λες και είχε καμμιά τεράστια σημασία για την έκλειψη... ).

Μέχρι σήμερα που είμαι...27 (ποτέ δεν ήμουν καλή στα μαθηματικά ), τόσο τα δικά μου ματάκια όσο και της αδελφής μου (αλλά και της μητέρας μου), χαίρουν άκρας υγείας!

 

Και εμένα ο Πατέρας μου μας είχε δώσει εμένα και της αδερφής μου κάτι ανάλογο (μαλλον γυαλι οξυγονοκόλλησης) αλλά τα μάτια μας μια χαρά είναι μέχρι σήμερα που εγώ είμαι 38 και η μικρή μου αδερφούλα...43

 

ΥΓ

Στη φωτογραφία πάντως είμαι 31....

και δεν θέλω σχόλια, τα χρόνια δεν έχουν σημασία..όσο αισθανόμαστε είμαστε..

[giorgosgr]

Κι εγώ έχω παρατηρήσει τον ήλιο με καπνισμένο τζάμι που είναι οριακά επικίνδυνο ή οριακά ασφαλές στο ορατό κόβει αρκετά το φως αλλά στο υπέρυθρο αφήνει αρκετό φως. Το θέμα δεν είναι πως αυτό καθ' εαυτό το καπνισμένο τζάμι είναι επικίνδυνο αλλά πως δύσκολα κάνεις ομοιόμορφη στρώση και πως αυτή χαλάει και εύκολα. Το ασπρόμαυρο φωτογραφικό φίλμ πλήρως φωτισμένο και εμφανισμένο είναι ασφαλές και το ίδιο και το γυαλί ηλεκτροκόλησης πυκνότητας 12 ή 14. Πάντως με το astrosolar τόσο φτηνό δεν υπάρχει λόγος να δοκιμάζει κανείς αμφίβολες μεθόδους. Μικρός έκανα και το άλλο παρατηρούσα με τηλεσκόπιο και φίλτρο που βιδώνει στον προσοφθάλμιο τον ήλιο αφού στο Vixen μείωνα το άνοιγμα σε 50mm περίπου με το μικρό καπάκι όπως έλεγε. Ευτυχώς δεν έπαθα τίποτα παρά την επικίνδυνη αυτή μέθοδο. Το φίλτρο δινόταν μαζι με το τηλεσκόπιο και το θεωρούσα ασφαλές!

[Draco]

Το ασπρόμαυρο φωτογραφικό φίλμ πλήρως φωτισμένο και εμφανισμένο είναι ασφαλές και το ίδιο και το γυαλί ηλεκτροκόλησης πυκνότητας 12 ή 14.

 

Μάλλον αυτό που λες θα είχα χρησιμοποιήσει Γιώργο.

Γυαλί ηλεκτροκόλησης

[pepito]

Ρε παιδια ,που να δειτε τι εκανα εγω την ανοιξη του ΄91.Ειχα ακουσει στην tv οτι εκεινη την εποχη επαιζε αυξημενη ηλιακη δραστηριοτητα και ηλιακες καταιγιδες ,που θα επιρρεαζαν τις τηλεπικοινωνιες.Πηρα λοιπον μια ρωσσικη διοπτρα των 40 χιλ που ειχα,φορεσα 2 ζευγαρια γυαλια ηλιου [το ενα πανω στο αλλο]και ειδα τον ηλιο οπως δεν τον ειχα ξαναδει[και σιγουρα δεν θα τον ξαναδω].Σε μεγεθυνση περιπου*25 ,εβλεπα τεραστιες ηλιακες κηλιδες για περιπου ενα λεπτο.Ξεκουρασα το ματι μου για μερικα λεπτα και συνεχισα 2-3 φορες ακομη,συνολικα γυρω στο 5λεπτο.Το θεαμα πραγματικα συγκλονιστικο,η χαζομαρα μου ομως τεραστια.Μετα απο μερικες μερες.παρατηρωντας ενα αεροπλανο,διαπιστωσα μια μαυρη θαμπαδα στο φιξαρισμενο zoom προσοφθαλμιο της διοπτρας,το οποιο οταν το ξεμονταριζα καταλαβα οτι ηταν ΚΑΨΙΜΟ.Οταν πριν απο μια 5ετια περιπου εγινα γιατρος,καταλαβα πλεον το μεγεθος της ηλιθιοτητας μου.Ακουστε λοιπον.... Παρατηρωντας τον ηλιο με γυμνο ματι η΄' με αμφιβολου ποιοτητας φιλτρα,εχετε αποκτησει σιγουρα καποιου βαθμου εγκαυμα του αμφιβληστροειδους.Εαν η εκθεση στην ακινοβολια ηταν βραχεια,τοτε η βλαβη ισως να μη γινεται αντιληπτη απο τον ασθενη,παρα μονο στον οφθαλμιατρο με τον καταληλο εξοπλισμο.ΚΑΘΕ ΒΛΑΒΗ ΕΙΝΑΙ ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ.Εγω παντως απο τοτε στο αριστερο ματι απεκτησα μικρα μαυρα στιγματα[σκοτοματα] μεσα στο οπτικο μου πεδιο.Αυτο που εσωσε το ματι μου ηταν το γεγονος οτι παρατηρουσα τον ηλιο κατα τη δυση του.Δεν ειμαι ομως οφθαλμιατρος ,οποτε ρωτηστε καποιον ειδικοτερο για την περιπτωση για περαιτερω λεπτομερειες

[vag_stephanou]

Επίσης, έχω την εντύπωση ότι και το astrosolar είναι λίγο "φωτεινό" απ'οσο θυμάμαι από το 2006... Δηλαδή ένιωθα μια δυσφορία μετά την παρατήρηση...

 

Μια από τα ίδια. Παρατήρησες αίσθημα ζάλης, αστάθεια, γενική δυσφορία?

Ζάλη και αστάθεια δεν θα το έλεγα, απλά είχα την αίσθηση ότι με πονάνε τα μάτια μου.

[Blaze]

Εγώ στη έκλειψη του 2006 έκανα το εξής ιδιοφυές κόλπο.

Έβαλα πίσω απο το προσοφθάλμιο τα γυαλιά απο το πλανητάριο με το astrosolar και αυτά δεν έπαθαν (ευτυχώς τίποτα).

Αλλα επειδή δε μου έφτανε τόση λίγη ηλιθιότητα, μετά έβαλα πίσω απο το προσοφθάλμιο τα γυαλιά που έδεινε το science illustrated για να δώ πώς φαίνεται ο ήλιος και με αυτα. Το φίλτρο όμως απο αυτά κάηκε και ευτυχώς πρόλαβα να τραβήξω το μάτι μου εγκαίρως αλλιώς τώρα θα ήμουνα με ακκορντεόν στην καμάρα και θα τραγουδούσα την τύφλα μου [/b]

[koyote]

Εγώ στη έκλειψη του 2006 έκανα το εξής ιδιοφυές κόλπο.

Έβαλα πίσω απο το προσοφθάλμιο τα γυαλιά απο το πλανητάριο με το astrosolar και αυτά δεν έπαθαν (ευτυχώς τίποτα).

Αλλα επειδή δε μου έφτανε τόση λίγη ηλιθιότητα, μετά έβαλα πίσω απο το προσοφθάλμιο τα γυαλιά που έδεινε το science illustrated για να δώ πώς φαίνεται ο ήλιος και με αυτα. Το φίλτρο όμως απο αυτά κάηκε και ευτυχώς πρόλαβα να τραβήξω το μάτι μου εγκαίρως αλλιώς τώρα θα ήμουνα με ακκορντεόν στην καμάρα και θα τραγουδούσα την τύφλα μου [/b]

 

Και θα ελεγες ελεηστε τον αοματο.Απο του χαρου τα δοντια γλιτωσες...

[supernovus]

Με την ευκαιρία της πρόσφατης ολικής έκλειψης στην Κίνα, θυμήθηκα την δική μας ολική έκλειψη πριν μερικά χρόνια. Θυμήθηκα λοιπόν τις ώρες που καταναλώθηκαν στα δελτία ειδήσεων στην τηλεόραση με θέμα την προστασία από την ακτινοβολία του Ήλιου κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας έκλειψης. Δεν αναφέρομαι στην προστασία των ματιών, όπου το θέμα βλέπω ότι έχει εξαντληθεί, αλλά στην προστασία του δέρματος.

Ακούγοντας λοιπόν τις τότε επισημάνσεις κατέληγε κανείς στο συμπέρασμα ότι καλύτερα θα ήταν εν ολίγοις να είναι κανείς κλεισμένος στο σπίτι του όσο κρατάει η έκλειψη.

Βλέποντας τώρα τα πρόσφατα βίντεο και φωτό απ' την Κίνα, όπου βέβαια όλοι κινούνται ελεύθερα και άφοβα κατά τη διάρκεια του φαινομένου θα ήθελα να ρωτήσω τι τελικά ισχύει, μια και ασχολείστε χρόνια με το θέμα και σίγουρα έχετε έγκυρη ενημέρωση.

[astrovox]

Για το δέρμα δεν ισχύει κάτι παραπάνω από ότι θα ίσχυε για ένα μεσημεράκι στην παραλία. Αντηλιακό, καπέλο, ενυδάτωση και όχι συνεχόμενη παραμονή κάτω από τον ήλιο.

[Alexander]

... Ακούγοντας λοιπόν τις τότε επισημάνσεις κατέληγε κανείς στο συμπέρασμα ότι καλύτερα θα ήταν εν ολίγοις να είναι κανείς κλεισμένος στο σπίτι του όσο κρατάει η έκλειψη. ...

Μα μην τρελαθούμε

Αυτό φυσικά και δεν ισχύει ,ίσα ίσα η λογική λέει ότι θα δεχόμαστε λιγότερη ακτινοβολία από τον ήλιο στο δέρμα μας αφού κάποιο ποσοστό της θα μπλοκάρεται από τη Σελήνη (η θα αποροφάται για να ακριβολογούμε)

Τι να πω... απ'αυτά που διαβάσω το πιο πιθανό είναι (λόγω άγνοιας ή ημιμάθειας?) να μπέρδεψαν οι δημοσιογράφοι τα λόγια τους ! ! !

[supernovus]

Σας ευχαριστώ για την απάντηση Ανδρέα και Αλέξανδρε.

Ακριβώς Αλέξανδρε αυτό λέει η λογική, έτσι το φανταζόμουν κι εγώ. Αλλά τότε (και δεν κάνω λάθος, το θυμάμαι πολύ καλά) είχε περάσει η ιδέα ότι και καλά περνάει μεγαλύτερη ποσότητα UVA/UVB (δεν ξέρω πως και γιατί ) και λόγω γενικότερης συσκότισης η μελανίνη δεν ενεργοποιείται ώστε να προστατέψει το δέρμα.

Δεν ξέρω, είχαμε τρελαθεί τότε. Δεν μπορεί, θα το θυμάστε! Τέλος πάντων.

Σας ευχαριστώ πάντως και τους δύο, παιδιά. Αυτό με μπέρδευε από τότε.