Δροσος Γεωργιος

Το σύμπαν γεννήθηκε με μια «έκρηξη» κι όχι με μια «αναπήδηση» Oι κοσμολογικές θεωρίες κατατάσσονται γενικά σε τρεις κατηγορίες: (1) Τις θεωρίες σταθερής κατάστασης, που υποστηρίζουν ότι το σύμπαν παραμένει αιώνια αμετάβλητο. (2) Τις θεωρίες, όπως η Μεγάλη Έκρηξη, συμφωνα με τις οποίες το σύμπαν εμφανίστηκε ξαφνικά κάποια συγκεκριμένη στιγμή του παρελθόντος και έκτοτε εξελίσσονται. (3) Και τις κυκλικές θεωρίες που περιγράφουν επαναλαμβανόμενες περιόδους δημιουργίας, εξέλιξης και καταστροφής του σύμπαντος, επαναλήψεις με σταθερές ή μεταβαλλόμενες περιόδους.Σχεδόν όλες οι θρησκευτικές, φιλοσοφικές και επιστημονικές ερμηνείες του σύμπαντος που διατυπώθηκαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα κινούνται πάνω-κάτω στους τρεις αυτούς βασικούς άξονες.Οι υποστηρικτές του αναπηδούντος σύμπαντος (bouncing universe) υποστηρίζουν ότι ο κόσμος μας δεν προέκυψε μόνος του από το τίποτα. Αντιθέτως, ένα προηγούμενο σύμπαν συρρικνώθηκε στον εαυτό του και στη συνέχεια ξανα-αναπτύχθηκε στο σύμπαν στο οποίο ζούμε. Αυτό μπορεί να συνέβη μία φορά ή, σύμφωνα με ορισμένες θεωρίες, άπειρες φορές. Όμως, η ευρέως αποδεκτή θεωρία για την ιστορία του σύμπαντος λέει ότι ξεκίνησε με μια μεγάλη έκρηξη, την οποία ακολούθησε μια περίοδος ταχείας διαστολής, γνωστή ως κοσμικός πληθωρισμός. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, το φως που απέμεινε από την εποχή που το σύμπαν ήταν θερμό και νέο, η κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, θα πρέπει να φαίνεται σχεδόν η ίδια ανεξάρτητα από την κατεύθυνση που την παρατηρούμε. Αλλά τα δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου Planck, το οποίο χαρτογράφησε την αρχέγονη κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία από το 2009 έως το 2013, έδειξαν απροσδόκητες διακυμάνσεις. Είναι ανούσιες στατιστικές διακυμάνσεις στη θερμοκρασία του σύμπαντος ή είναι σημάδια ότι κάτι άλλο ενδιαφέρον συμβαίνει;Μια πιθανότητα είναι ότι οι ανωμαλίες να υποδηλώνουν ότι το σύμπαν δεν προέκυψε από το τίποτα. Αντιθέτως, προέκυψε από την κατάρρευση και αναπήδηση ενός προηγούμενου σύμπαντος. Μια αναπήδηση που δημιούργησε τον χώρο και τον χρόνο που βιώνουμε σήμερα.Τα μοντέλα του σύμπαντος που αναπηδούν μπορούν να εξηγήσουν αυτά τα μοτίβα της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας και να εξηγήσουν τις επίμονες αμφιβολίες σχετικά με την καθιερωμένη περιγραφή της προέλευσης και της εξέλιξης του σύμπαντος. Συγκεκριμένα, το μοντέλο της Μεγάλης Έκρηξης του σύμπαντος ξεκινά με μια ιδιομορφία (singularity) – ένα σημείο που εμφανίστηκε από το τίποτα και περιείχε τον σπόρο του μετέπειτα σύμπαντος, σε μια περιοχή τόσο μικρή που ουσιαστικά δεν είχε καθόλου μέγεθος. Η ιδέα είναι ότι το σύμπαν μας προέκυψε από την ιδιομορφία, και μετά την πληθωριστική διαστολή, εξελίχθηκε στο διαστελλόμενο σύμπαν που βλέπουμε σήμερα. Αλλά οι ιδιομορφίες είναι προβληματικές δεδομένου ότι η φυσική και τα μαθηματικά δεν έχουν νόημα όταν όλα είναι συμπυκνωμένα σε ένα σημείο που είναι απείρως μικρό. Πολλοί φυσικοί τις απεχθάνονται.Ένα μοντέλο αναπηδήσεων που αποτρέπει τις ιδιομορφίες και κάνει τις ανωμαλίες της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου λιγότερο ανώμαλες είναι γνωστό ως κβαντική κοσμολογία βρόχων (loop quantum cosmology-LQC). Βασίζεται σε μια θεωρία που στοχεύει στην ενοποίηση της κβαντικής μηχανικής και της γενικής σχετικότητας, γνωστής ως κβαντική βαρύτητα βρόχων, σύμφωνα με την οποία η δύναμη της βαρύτητας μειώνεται σε πολύ μικρές αποστάσεις αντί να τείνει στο άπειρο. «Τα κοσμολογικά μοντέλα που εμπνέονται από την κβαντική βαρύτητα βρόχου μπορούν να λύσουν ορισμένα προβλήματα», λέει η κοσμολόγος Ruth Durrer από το πανεπιστήμιο της Γενεύης, «ειδικά το πρόβλημα της ιδιομορφίας». Η Ruth Durrer συμμετέχει σε μια από τις δύο νέες μελέτες σχετική με σύμπαντα που αναπηδούν, όπου αναζητούνται αστρονομικά σημάδια τέτοιων μοντέλων.Σε ένα μοντέλο LQC, ένας πρόδρομος του σύμπαντος μπορεί να συστέλλεται υπό τη δύναμη της βαρύτητας μέχρι να γίνει εξαιρετικά συμπαγής. Μέχρι που τελικά ‘αναλαμβάνει’ η κβαντομηχανική. Αντί να καταρρεύσει σε μια μοναδικότητα, το σύμπαν θα αρχίσει πάλι να διαστέλλεται και μπορεί ακόμη να περάσει από μια πληθωριστική φάση, όπως πολλοί κοσμολόγοι πιστεύουν ότι έκανε το δικό μας σύμπαν.Αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, λέει ο φυσικός Ivan Agullo από το παναεπιστήμιο της Λουιζιάνα, θα έπρεπε να αφήσει κάποιο σημάδι στο σύμπαν. Ο Agullo πρότεινε ότι θα μπορούσε να εμφανίζεται ένα τέτοιο χαρακτηριστικό στα δεδομένα της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας, το επονομαζόμενο «bispectrum (διφάσμα;)» – ένα μέτρο του τρόπου με τον οποίο διαφορετικά τμήματα του σύμπαντος θα είχαν αλληλεπιδράσει στο σενάριο της αναπήδησης. Το bispectrum δεν θα ήταν εμφανές σε μια εικόνα της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου, αλλά θα εμφανιζόταν στις αναλύσεις των συχνοτήτων της αρχέγονης μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου«Εφόσον παρατηρηθεί ένα τέτοιο σήμα», λέει ο Agullo, «θα αποτελούσε ένδειξη για την ύπαρξη αναπήδησης αντί για έκρηξη». Η ομάδα του Agullo είχε υπολογίσει παλαιότερα πως θα φαινόταν το διφάσμα λίγο μετά την κοσμική αναπήδηση. Η Durrer και οι συνάδελφοί της προχώρησαν περαιτέρω τον υπολογισμό, αλλά όταν τον συνέκριναν με τα σημερινά δεδομένα της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου από το διαστημικό τηλεσκόπιο Planck, δεν βρήκαν κανένα αξιόλογο σημάδι αποτύπωσης διφασμάτων.Αν και πολλά άλλα κοσμολογικά μοντέλα αναπήδησης εξακολουθούν να είναι βιώσιμα, η αποτυχία εύρεσης του διφάσματος σημαίνει ότι τα μοντέλα που βασίζονται στην κβαντική κοσμολογία βρόχων (LQC) για την ερμηνεία των ανωμαλιών της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου μπορούν να αποκλειστούν. Στην ουσία είναι ένα θλιβερό νέο για τον Agullo, ο οποίος έλπιζε να βρει συγκεκριμένες αποδείξεις για ένα σύμπαν που αναπηδά.Αποκλείοντας στα δεδομένα του Planck σημάδια από μια κοσμική αναπήδηση που βασίζεται στην LQC, σημαίνει ότι οι ανωμαλίες της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου παραμένουν ανεξήγητες. Αλλά παραμένει ένα ακόμα μεγαλύτερο κοσμικό ερώτημα: είχε το σύμπαν κάποια αρχή; Όσον αφορά τους υποστηρικτές της Μεγάλης Έκρηξης, είχε. Αλλά μια τέτοια παραδοχή μας αφήνει στα χέρια την καυτή πατάτα της ανεξιχνίαστης ιδιομορφίας (singularity) από την οποία ξεκίνησαν τα πάντα.Εναλλακτικά, σύμφωνα με τις θεωρίες των λεγόμενων κυκλικών κοσμολογιών, το σύμπαν είναι αθάνατο και περνά από ατελείωτες αναπηδήσεις. Αν και ένα σύμπαν που αναπηδά μπορεί να βιώσει έναν ή περισσότερους κύκλους, ένα πραγματικά κυκλικό σύμπαν δεν έχει αρχή και τέλος. Αποτελείται από μια σειρά αναπηδήσεων που επαναλαμβάνονται για άπειρο αριθμό κύκλων και θα συνεχίσουν επ’ άπειρον. Κι επειδή ένα τέτοιο σύμπαν δεν έχει αρχή, δεν υπάρχει μεγάλη έκρηξη και καμία ιδιομορφία.Η μελέτη που πραγματοποίησαν οι Durrer και Delgado δεν αποκλείει τις αθάνατες κυκλικές κοσμολογίες. Πολλές θεωρίες περιγράφουν ένα τέτοιο σύμπαν που αναπηδά με τρόπους που θα ήταν δύσκολο ή αδύνατο να διακριθεί από το μοντέλο «μεγάλη έκρηξη συν πληθωρισμό» εξετάζοντας τα δεδομένα του τηλεσκοπίου Planck.Αλλά ένα κρίσιμο ελάττωμα παραμονεύει στην ιδέα ενός αιώνια κυκλικού σύμπαντος, σύμφωνα με τον φυσικό William Kinney από το πανεπιστήμιο στο Buffalo, ο οποίος συμμετέχει στη δεύτερη πρόσφατη μελέτη. Αυτό το ελάττωμα είναι η εντροπία, η οποία συσσωρεύεται καθώς ένα σύμπαν αναπηδά. Αν και συχνά θεωρείται ως το μέτρο της αταξίας ενός συστήματος, η εντροπία σχετίζεται με την ποσότητα ωφέλιμης ενέργειας του συστήματος: όσο μεγαλύτερη είναι η εντροπία, τόσο λιγότερη ενέργεια είναι διαθέσιμη. Αν το σύμπαν αυξάνει σε εντροπία και αταξία με κάθε αναπήδηση, η ποσότητα της ωφέλιμης ενέργειας που είναι διαθέσιμη μειώνεται κάθε φορά. Σε αυτή την περίπτωση, το σύμπαν θα είχε μεγαλύτερες ποσότητες ωφέλιμης ενέργειας σε προηγούμενες εποχές. Αν πάμε αρκετά πίσω στο ‘παρελθόν’, θα φτάσουμε σε μια μεγάλη έκρηξη-ξεκίνημα, με μια απείρως μικρή ποσότητα εντροπίας, και στη συνέχεια ένα σύμπαν που διαδοχικά υφίσταται κυκλικές αναπηδήσεις. (Αν αναρωτιέστε πώς αυτό το σενάριο δεν παραβιάζει το νόμο της διατήρησης της ενέργειας, μιλάμε για την διαθέσιμη ενέργεια. Αν και η συνολική ποσότητα ενέργειας στον κόσμο παραμένει σταθερή, η ποσότητα που μπορεί να παράξει ωφέλιμο έργο μειώνεται καθώς αυξάνεται η εντροπία.)Τα νέα κυκλικά μοντέλα ξεπερνούν το πρόβλημα, λέει ο Kinney, απαιτώντας το σύμπαν να διαστέλλεται περισσότερο σε κάθε κύκλο. Η διαστολή επιτρέπει στο σύμπαν να εξομαλυνθεί, μειώνοντας την εντροπία πριν καταρρεύσει ξανά. Αν και αυτή η εξήγηση λύνει το πρόβλημα της εντροπίας, οι William Kinney και Nina Stein υπολόγισαν στην πρόσφατη δημοσίευσή τους ότι η ίδια η λύση εξασφαλίζει ότι το σύμπαν δεν είναι αθάνατο. «Αισθάνομαι ότι έχουμε αποδείξει κάτι θεμελιώδες για το σύμπαν, κι αυτο είναι ότι το σύμπαν είχε μια αρχή», δήλωσε ο Kinney. Αυτό σημαίνει ότι συνέβη μια μεγάλη έκρηξη σε κάποιο σημείο, ακόμα κι αν αυτό το γεγονός συνέβη πριν από πολλά σύμπαντα που αναπηδούν, κάτι που με τη σειρά του υποδηλώνει ότι χρειάζεται εξαρχής μια ιδιομορφία για να ξεκινήσουν όλα αυτά.Η εργασία του Kinney είναι η τελευταία στη συζήτηση για τα κυκλικά σύμπαντα, αλλά οι υποστηρικτές ενός σύμπαντος χωρίς αρχή ή τέλος δεν έχουν απαντήσει ακόμη με κάποια επιστημονική δημοσίευση. Δύο κορυφαίοι υποστηρικτές του κυκλικού σύμπαντος, οι αστροφυσικοί Paul Steinhardt του πανεπιστημίου Πρίνστον και Anna Ijjas του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, αρνήθηκαν να σχολιάσουν αυτό το άρθρο. Ωστόσο, μπορεί σύντομα να ακούσουμε κάποια πιθανή λύση που να αντιπαρατίθεται στην ανάλυση του Kinney.Ο κοσμολόγος Nelson Pinto-Neto του Κέντρου Φυσικών Ερευνών της Βραζιλίας, ο οποίος έχει μελετήσει την αναπήδηση και άλλα κυκλικά μοντέλα, συμφωνεί ότι τα δεδομένα του Planck πιθανότατα αποκλείουν μια αναπήδηση σύμφωνα με την κβαντική κοσμολογία βρόχων, αλλά είναι πιο αισιόδοξος στο ζήτημα ενός κυκλικού σύμπαντος. Σύμφωνα με τον Nelson: «Η ύπαρξη είναι γεγονός. Είμαστε όλοι εδώ και τώρα. Η ανυπαρξία είναι μια αφαίρεση του ανθρώπινου μυαλού. Αυτός είναι ο λόγος που πιστεύω ότι ένα [κυκλικό σύμπαν], που πάντα υπήρχε, είναι πιο απλό από αυτό που έχει δημιουργηθεί ξαφνικά. Ωστόσο, ως επιστήμονας, πρέπει να είμαι ανοιχτός και στα δύο ενδεχόμενα». διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στο άρθρο του James Riordon στο περιοδικό Scientific American με τίτλο: ‘The Universe Began with a Bang, Not a Bounce, New Studies Find‘ https://physicsgg.me/2023/05/28/το-σύμπαν-γεννήθηκε-με-μια-έκρηξη-κι-ό/

Η αναζήτηση των μυστικών του σύμπαντος συνεχίζεται. … με τη συμμετοχή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ξεκίνησε η 4η περίοδος παρατήρησης (O4) της διεθνούς συνεργασίας ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA! Η περίοδος αυτή θα διαρκέσει 20 μήνες, στην διάρκεια των οποίων αναμένουμε να ανακαλύψουμε εκατοντάδες νέες πηγές βαρυτικών κυμάτων! Στη διάρκεια της δοκιμαστικής λειτουργίας, ήδη προέκυψαν 6 νέες υποψήφιες πηγές, μέσα σε λίγες ημέρες.Οι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων καταγράφουν τις ανεπαίσθητες διαταραχές του χωροχρόνου που προκαλούνται από συγκρούσεις μαύρων τρυπών, αστέρων νετρονίων και άλλων αστροφυσικών φαινομένων. Τα βαρυτικά κύματα προβλέφθηκαν από τη Γενική Θεωρία Σχετικότητας του Αϊνστάιν και ταξιδεύουν μέσα στο Σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός, μεταφέροντας πληροφορίες για τις πιο εκρηκτικά, εντυπωσιακά ή και παντελώς αόρατα γεγονότα που συμβαίνουν στο Σύμπαν. Η πρώτη τους ανίχνευση έγινε το 2015 και έκτοτε έχουν εντοπιστεί 90 πηγές.Στην περίοδο O4, θα παρακολουθήσουμε, θα αναλύσουμε και θα ανακαλύψουμε περισσότερα για τα βαρυτικά κύματα και τι μπορούν να μας πουν για τη φύση του Σύμπαντος. Με κάθε νέα παρατήρηση, αναμένουμε να μάθουμε περισσότερα για τη συμπεριφορά της ύλης υπό ακραίες συνθήκες, τη φύση της βαρυτικής δύναμης, τη δομή και την εξέλιξη των αστέρων και των γαλαξιών, καθώς και για την εξέλιξη του Σύμπαντος.Η επιστήμη είναι μια ατελείωτη περιπέτεια και αυτό είναι ένα από τα επόμενα βήματά μας στην ανακάλυψη του άγνωστου. Μείνετε μαζί μας σε αυτή την εξερευνητική αποστολή, καθώς διαπερνάμε τα σύνορα της γνώσης και ανοίγουμε νέους ορίζοντες. Η Ομάδα Βαρυτικών Κυμάτων του ΑΠΘ θα σας κρατά ενήμερους για κάθε σημαντική ανακάλυψη.Η Ομάδα Βαρυτικών Κυμάτων του ΑΠΘ που συμμετέχει στη διεθνή συνεργασία LIGO-Virgo-KAGRA συστάθηκε το 2020 ως μια διεπιστημονική συνεργασία της ομάδας βαρυτικών κυμάτων του καθηγητή κ. Νικολάου Στεργιούλα από το Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ και της ομάδας μηχανικής μάθησης του καθηγητή κ. Αναστάσιου Τέφα από το Τμήμα Πληροφορικής. Σήμερα περιλαμβάνει 12 μέλη (καθηγητές, ερευνητές και υποψήφιοι/ες διδάκτορες), καθώς και προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητών, ενώ έχει ήδη συμμετάσχει σε 20 δημοσιεύσεις της διεθνούς συνεργασίας LIGO-Virgo-KAGRA. Ιστοσελίδα της ομάδας βαρυτικών κυμάτων του ΑΠΘ: https://niksterg.github.io/gw-group/ . Οι δημόσιες ανακοινώσεις νέων υποψήφιων πηγών βαρυτικών κυμάτων βρίσκονται στην ιστοσελίδα https://gracedb.ligo.org/superevents/public/ https://physicsgg.me/2023/05/26/η-αναζήτηση-των-μυστικών-του-σύμπαντο/

«Αόρατα» τα άστρα σε 20 χρόνια λόγω φωτορύπανσης. Ο Γαλαξίας στον νυχτερινό ουρανό πάνω από τις Φιλιππίνες. Σε 20 χρόνια τα άστρα θα είναι αόρατα εξαιτίας της φωτορύπανσης. Ο νυχτερινός ουρανός είναι μέρος του περιβάλλοντός μας και θα ήταν τεράστια απώλεια αν η επόμενη γενιά δεν τον έβλεπε ποτέ – όπως ακριβώς θα ήταν αν δεν έβλεπαν ποτέ μια φωλιά πουλιού H αυξημένη χρήση διόδων φωτοεκπομπής (Light Emitting Diodes – LED) και άλλων μορφών φωτός επιβαρύνουν δραματικά τον νυχτερινό ουρανό, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Η αδιάκριτη χρήση τεχνητού εξωτερικού φωτός, η φωταγώγηση των δρόμων, οι διαφημιστικές επιγραφές και τα φωταγωγημένα κτήρια εμποδίζουν πλέον αισθητά τη θέα μας προς τα άστρα. Το 2016, οι αστρονόμοι διαπίστωσαν πως ο Γαλαξίας δεν ήταν πια ορατός στο ένα τρίτο της ανθρωπότητας. Έκτοτε, η φωτορύπανση έχει επιδεινωθεί αισθητά. Σε τέτοιο σημείο ώστε με τον τρέχοντα ρυθμό, οι περισσότεροι αστερισμοί θα είναι αθέατοι σε είκοσι χρόνια από σήμερα – απώλεια, πολιτιστικά και επιστημονικά, έντονη, εκτιμούν οι επιστήμονες. «Ο νυχτερινός ουρανός είναι μέρος του περιβάλλοντός μας και θα ήταν τεράστια απώλεια αν η επόμενη γενιά δεν τον έβλεπε ποτέ – όπως ακριβώς θα ήταν αν δεν έβλεπαν ποτέ μια φωλιά πουλιού» σημειώνει ο Μάρτιν Ρις, βασιλικός Αστρονόμος της Μεγάλης Βρετανίας. «Δεν χρειάζεται να είσαι αστρονόμος για να ενδιαφέρεσαι γι’αυτό. Δεν είμαι ορνιθολόγος, αλλά αν δεν υπήρχαν πουλιά στον κήπο μου, θα αισθανόμουν φτωχός». Ο Ρις είναι ιδρυτής μιας διακομματικής ομάδας για «σκοτεινούς ουρανούς» στη Βρετανία, που προσφάτως εκπόνησε έκθεση με την οποία ζητά σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση της μάστιγας της φωτορύπανσης.Μεταξύ των προτεινόμενων μέτρων, περιλαμβάνονται ο διορισμός υπουργού για σκοτεινούς ουρανούς, η δημιουργία επιτροπής και ο ορισμός αυστηρών προτύπων για την πυκνότητα και τη διεύθυνση του φωτισμού. Ερευνα από τον φυσικό Κρίστοφερ Κίμπα του Γερμανικού Κέντρου για Γεωεπιστήμες αποκαλύπτει πως η φωτορύπανση φωτίζει τον νυχτερινό ουρανό κατά 10% ετησίως, αύξηση που απειλεί να εξαφανίσει τη θέα όλων, πλην των λαμπρότερων, των αστέρων σε διάστημα μιας γενιάς. Με λίγα λόγια, ένα νεογέννητο παιδί, παρότι σήμερα είναι σε θέση να βλέπει 250 αστέρια στον νυχτερινό ουρανό, στα 18 του θα βλέπει μόλις 100. Παρότι κανόνες ελέγχου του ενοχλητικού φωτισμού, με νομική ισχύ και κυρώσεις στις μη συμμορφούμενες περιπτώσεις, θα μπορούσαν να κάνουν σημαντική διαφορά για το φαινόμενο, το πρόβλημα είναι πως η φωτορύπανση δεν εκλαμβάνεται από τους ανθρώπους ως απειλή. «Οι αρνητικές συνέπειες της φωτορύπανσης είναι τόσο άγνωστες στον πληθυσμό όσο εκείνες του καπνίσματος τη δεκαετία του ’80» επιβεβαιώνει ο καθηγητής Όσκαρ Κόρτσο, του Πολυτεχνείου Μαδρίτης. https://physicsgg.me/2023/05/29/αόρατα-τα-άστρα-σε-20-χρόνια-λόγω-φωτο/

Γιατί το άστρο Μπετελγκέζ συμπεριφέρεται τόσο παράξενα. Μετά τo «μεγάλo σκοτείνιασμα», ο πιο κοντινός ερυθρός γίγαντας στη Γη πάλλεται δύο φορές πιο γρήγορα απ’ ότι συνήθως και λάμπει 150% περισσότερο ως προς την συνηθισμένη λαμπρότητά του Το Μπετελγκέζ είναι ένα από τα μεγαλύτερα και λαμπρότερα άστρα του ουρανού, με διάμετρο τόσο μεγάλη που αν βρισκόταν στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος, η επιφάνειά του θα έφτανε μέχρι την τροχιά του Δία.Η… αλλόκοτη συμπεριφορά ενός από τα φωτεινότερα άστρα στον ουρανό – που σύμφωνα με τους επιστήμονες παρουσιάζει ασυνήθιστη διακύμανση φωτεινότητας μετατρεπόμενο από λαμπερό σε αχνό δύο φορές πιο γρήγορα απ’ό,τι συνήθως – προσφέρει στην επιστήμη μια άνευ προηγουμένου εικόνα για το πώς «πεθαίνουν» τα αστέρια.Το Μπελτεγκέζ, ένας παλλόμενος ερυθρός υπεργίγαντας που λόγω μεγέθους διακρίνεται και με γυμνό μάτι, είναι ένα άστρο που απέχει περίπου 640 έτη φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Ωρίωνα. Αυτό σημαίνει πως το φως χρειάζεται 641 χρόνια για να φτάσει τη Γη – οπότε αν τύχει να δει κανείς το άστρο τη νύχτα, το βλέπει όπως ήταν σχεδόν 6,5 αιώνες πριν.Με ηλικία περίπου 10 εκατομμυρίων χρόνων, είναι πολύ νεότερο από τον Ήλιο μας (ηλικίας 5 δισεκατομμυρίων ετών), όμως παρά το… νεαρόν της ηλικίας του, διαθέτει πολύ μεγαλύτερη μάζα και άρα μικρότερη ζωή από τον Ήλιο, με τους επιστήμονες να θεωρούν πως μέσα στις επόμενες χιλιετίες θα εκραγεί ως υπερκαινοφανής αστέρας.Αυτό που χαρακτηρίζει τον ερυθρό γίγαντα είναι οι διακυμάνσεις φωτεινότητας σε κύκλους 400 ημερών. Ωστόσο, μεταξύ των τελών του 2019 και των αρχών του 2020, το άστρο υπέστη αυτό που οι αστροφυσικοί ονόμασαν «μεγάλο σκοτείνιασμα» καθώς ένα σύννεφο σκόνης μείωσε τη φωτεινότητα του ερυθρού γίγαντα. Το Μπετελγκέζ είναι ένα από τα μεγαλύτερα και λαμπρότερα άστρα του ουρανού, με διάμετρο τόσο μεγάλη που αν βρισκόταν στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος, η επιφάνειά του θα έφτανε μέχρι την τροχιά του Δία, «καταπίνοντας» όλους τους εσωτερικούς πλανήτες Πλέον, σύμφωνα με τον αστροφυσικό Αντρέα Ντουπρέ από το Κέντρο Αστροφυσικής Σμιθσόνιαν του Χάρβαρντ, είναι κατά 150% πιο λαμπρό από την κανονική του φωτεινότητα και η περίοδος διακύμανσης της λαμπρότητας έχει μειωθεί στις 200 ημέρες – με αποτέλεσμα η συχνότητα του φαινομένου να έχει διπλασιαστεί.Η αλλαγή αυτή το καθιστά το έβδομο πιο λαμπρό αστέρι στο νυχτερινό ουράνιο θόλο – παρότι μέχρι πρότινος βρισκόταν στη δέκατη θέση. Η ζωή κι ο θάνατος ενός αστέρα Το Μπελτεγκέζ αναμένεται να εκραγεί κάποια στιγμή τα επόμενα 10.000 έως 100.000 χρόνια. «Ένα από τα πιο συναρπαστικά πράγματα με το Μπελτεγκέζ είναι πως παρακολουθούμε τα τελικά στάδια εξέλιξης των μεγάλων αστέρων να εκτυλίσσονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο για εμάς, κάτι που ποτέ δεν ήμασταν σε θέση να μελετήσουμε σε τόσο βάθος στο παρελθόν» σημειώνει η δρ. Σάρα Γουέμπ, αστροφυσικός στο πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Swinburne της Αυστραλίας. Παρατηρώντας τη συμπεριφορά του, οι επιστήμονες αντλούν πολύτιμες πληροφορίες για τους «ερυθρούς γίγαντες» πριν την έκρηξή τους σε σουπερνόβα. Όταν εκρήγνυνται, είναι τέτοια η ένταση, ώστε η έκρηξη είναι ορατή στη Γη ακόμη και την ημέρα. Όπως εξηγεί η επιστήμη, στο τέλος της ζωής τους τα αστέρια μετατρέπονται σε ερυθρούς γίναντες κι αρχίζουν να απελευθερώνουν ενέργεια, με αποτέλεσμα να διογκώνονται, να γίνονται ασταθή και να πάλλονται σε περιόδους εκατοντάδων ή ακόμη και χιλιάδων ημερών – το οποίο οι ειδικοί και οι ρομαντικοί στη Γη βλέπουν σαν «τρεμούλιασμα» των άστρων. Υπάρχουν καταγραφές από την Αρχαία Αίγυπτο φαινομένου που φαίνεται να είναι άστρο που εκρήγνυται σε σουπερνόβα, με τις περιγραφές να κάνουν λόγο για την εμφάνιση «δεύτερου ήλιου», σημειώνει η Γουέμπ. Η μεγάλη απώλεια της φωτεινότητά του Μπελτεγκέζ προκλήθηκε από την απόρριψη τεράστιας μάζας αερίου και σκόνης, ή αυτού που οι επιστήμονες αποκαλούν «μαζική εκτίναξη μάζας από ένα αφύσικα θερμό συναγωγικό νέφος». Η μάζα αυτή ήταν πολλαπλάσια εκείνης της σελήνης, εξηγεί η Γουέμπ. «Αν ξαφνικά χάναμε το ένα από τα χέρια μας, αυτό θα άλλαζε τον τρόπο που ο δυνάμεις κινούνται στο σώμα μας. Κάτι ανάλογο συνέβη με το άτυχο το Μπελτεγκέζ. Απέρριψε όλη αυτή τη μάζα και τώρα ο πυρήνας του και η σταθερότητά του προσπαθούν να επανέλθουν» σημειώνει η ίδια. Στη μελέτη όπου συνεργάστηκαν ο Ντουπρέ και άλλοι επιστήμονες του Χάρβαρντ και του Μπέρκλεϊ https://arxiv.org/pdf/2305.09732.pdf της Καλιφόρνια, συμπεραίνει πως θα περάσουν πέντε με δέκα χρόνια προτού το Μπελτεγκέζ επανέλθει στην κανονικότητα του κύκλου 400 ημερών. «Μετά την απώλεια φωτεινότητας, οι καμπύλες φωτός και ταχύτητας ακτινών του αστέρα είναι αισθητά διαφορετικές από το παρελθόν» σημειώνουν οι συγγραφείς. «Είναι κάτι πρωτόγνωρο. Δεν το έχουμε δει ξανά πριν», προσθέτει η Γουέμπ. Ήταν οι αβορίγινες της Αυστραλίας αυτοί που πρώτοι ανακάλυψαν τους κύκλους αυξομείωσης φωτεινότητας του Μπελτεγκέζ πριν τους δυτικούς αστρονόμους, οι οποίοι μέχρι το 1596 πίστευαν πως τα άστρα είναι «αμετάβλητα και αναλλοίωτα». https://physicsgg.me/2023/05/27/γιατί-το-άστρο-μπετελγκέζ-συμπεριφέρ/

Παρατηρήθηκε μιά σπάνια διάσπαση του μποζονίου Higgs … στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) του CERN Οι πειραματικές ομάδες ATLAS και CMS στο CERN, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να ανιχνεύσουν τα πρώτα στοιχεία μιας σπάνιας διάσπασης του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο Υποψήφια γεγονότα της σπάνιας διάσπασης H → Zγ (όπου ένα μποζόνιο Higgs διασπάται σε μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο (στη συνέχεια το μποζόνιο Ζ διασπάται προς ένα ζεύγος μιονίων), από το πείραμα ATLAS (αριστερά) και το πείραμα CMS (δεξιά). Η ανακάλυψη του μποζονίου Higgs στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) το 2012 ήταν ένα σημαντικό ορόσημο για την σωματιδιακή φυσική. Έκτοτε τα πειράματα ATLAS και CMS ερευνούν συστηματικά τις ιδιότητες αυτού του μοναδικού σωματιδίου και αναζητούν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους παράγεται και διασπάται προς άλλα σωματίδια.Στο συνέδριο Large Hadron Collider Physics (LHCP) https://lhcp2023.ac.rs/ αυτή την εβδομάδα, οι ερευνητές των ομάδων ATLAS και CMS ανέφεραν την συνεργασία τους σχετικά με την ανίχνευση της σπάνιας διάσπασης του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ, τον ηλεκτρικά ουδέτερο φορέα της ασθενούς πυρηνικής δύναμης και ένα φωτόνιο, που είναι επίσης μποζόνιο-φορέας της ηλεκτρομαγνητικής δύναμης. Η εν λόγω διάσπαση του μποζονίου Higgs θα μπορούσε να μας δώσει έμμεσες αποδείξεις για την ύπαρξη σωματιδίων πέρα από αυτά που προβλέπονται από την καθιερωμένη φυσική των σωματιδίων (Καθιερωμένο Πρότυπο).Η διάσπαση του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο είναι παρόμοια την διάσπασή του προς δύο φωτόνια. Σε αυτές τις διαδικασίες, το μποζόνιο Higgs δεν διασπάται απευθείας σε αυτά τα ζεύγη σωματιδίων. Οι διασπάσεις πραγματοποιούνται διαμέσου ενός ενδιάμεσου «βρόχου» από «εικονικά» σωματίδια που εμφανίζονται και εξαφανίζονται στιγμιαία και δεν μπορούν να ανιχνευθούν άμεσα. Αυτά τα εικονικά σωματίδια θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν νέα άγνωστα σωματίδια που αλληλεπιδρούν με το μποζόνιο Higgs.Το Καθιερωμένο Πρότυπο προβλέπει ότι αν το μποζόνιο Higgs έχει μάζα περίπου 125 GeV (δισεκατομμύρια ηλεκτρονιοβόλτ), περίπου το 0,15% των μποζονίων Higgs θα διασπαστούν προς μποζόνιο Ζ και φωτόνιο. Αλλά ορισμένες θεωρίες που «προεκτείνουν» το Καθιερωμένο Πρότυπο προβλέπουν διαφορετικό ρυθμό διάσπασης. Επομένως, η μέτρηση του ρυθμού διάσπασης παρέχει πολύτιμες γνώσεις τόσο για τη φυσική πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο όσο και για τη φύση του μποζονίου Higgs.Παλαιότερα χρησιμοποιώντας δεδομένα από συγκρούσεις πρωτονίων-πρωτονίων στον LHC, τα πειράματα ATLAS και το CMS διεξήγαγαν ανεξάρτητα εκτεταμένες έρευνες για την διάσπαση του μποζονίου Higgs σε ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο. Και τα δύο πειράματα χρησιμοποίησαν παρόμοιες στρατηγικές, εντοπίζοντας το μποζόνιο Ζ μέσω των διασπάσεων του σε ζεύγη ηλεκτρονίων ή μιονίων. Αυτές οι διασπάσεις του μποζονίου Ζ συμβαίνουν στο 6,6% περίπου των περιπτώσεων.Στη νέα μελέτη, ATLAS και CMS ένωσαν τις δυνάμεις τους για να μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα της αναζήτησής τους. Συνδυάζοντας τα πειραματικά δεδομένα που συλλέχθηκαν και από τα δύο πειράματα στο χρονικό διάστημα από το 2015 έως το 2018, αύξησαν σημαντικά τη στατιστική ακρίβεια και την εμβέλεια των αναζητήσεών τους.Αυτή η συλλογική προσπάθεια έδωσε τα πρώτα δεδομένα της διάσπασης του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο. Η παρατήρηση έχει στατιστική ακρίβεια 3,4 σίγμα, κάτω από το όριο των 5 σίγμα που παραδοσιακά απαιτείται για να γίνει αποδεκτή μια πειραματική ανακάλυψη. Ακρίβεια 5 σίγμα σημαίνει ότι υπάρχει ελάχιστη πιθανότητα, 1 στα 3,5 εκατομμύρια, η ανακάλυψη να είναι μια στατιστική διακύμανση των μετρήσεων. Ο μετρούμενος ρυθμός σήματος είναι μεγαλύτερος από την πρόβλεψη του τυπικού μοντέλου, με στατιστική ακρίβεια 1,9 σίγμα. Το μικρό «καρούμπαλο» στα 125 GeV αποδεικνύει την διάσπαση του σωματιδίου Ηiggs H → Zγ Σύμφωνα με την ερευνήτρια του ATLAS, Pamela Ferrari: «Κάθε σωματίδιο έχει μια ειδική σχέση με το μποζόνιο Higgs, καθιστώντας την αναζήτηση για σπάνιες διασπάσεις Higgs υψηλή προτεραιότητα. Μέσα από έναν σχολαστικό συνδυασμό των επιμέρους αποτελεσμάτων του ATLAS και του CMS, κάναμε ένα βήμα προς τα εμπρός για την αποκάλυψη ενός ακόμη γρίφου του μποζονίου Higgs».Από την πλευρά του πειράματος CMS, η ερευνήτρια Florencia Canelli δήλωσε: «Η ύπαρξη νέων σωματιδίων θα μπορούσε να έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στους σπάνιους τρόπους διάσπασης του Higgs. Αυτή η μελέτη είναι ένας ισχυρός έλεγχος του Καθιερωμένου Προτύπου. Μελετώντας τα νέα δεομένα του LHC, θα είμαστε σε θέση να βελτιώσουμε την ακρίβεια αυτού του ελέγχου και να ανιχνεύσουμε όλο και πιο σπάνιες διασπάσεις του Higgs». διαβάστε περισσότερα: 1. LHC experiments see first evidence of a rare Higgs boson decay 2. LHC EXPERIMENTS SEE FIRST EVIDENCE FOR RARE HIGGS BOSON DECAY INTO TWO DIFFERENT BOSONS 3. LHC experiments see first evidence for rare Higgs boson decay into two different bosons https://physicsgg.me/2023/05/26/παρατηρήθηκε-μιά-σπάνια-διάσπαση-του/

Επιστροφή στις πτήσεις μετά από δύο χρόνια για την Virgin Galactic (βίντεο) Πετυχημένη δοκιμαστική πτήση στα όρια του Διαστήματος με έξι επιβάτες.Ο Βρετανός μεγιστάνας Ρίτσαρντ Μπράνσον που έχει λάβει και τον τίτλο του σερ είναι από τους πρωτοπόρους στον τομέα του διαστημικού τουρισμού ιδρύοντας την Virgin Galactic, τον διαστημικό βραχίονα του κολοσσού των αερομεταφορών Virgin. Η Virgin Galactic ιδρύθηκε το 2004 με στόχο να προσφέρει μικρής χρονικής διάρκειας ταξίδια στα όρια Γης και Διαστήματος με τους επιβάτες αυτών των πτήσεων να απολαμβάνουν τη θέα του πλανήτη από ύψος 80 χλμ. από την επιφάνεια του.Όμως για διαφόρους λόγους η Virgin Galactic δεν έχει καταφέρει ακόμη να ολοκληρώσει την κατασκευή των σκαφών που θα μεταφέρουν τους επιβάτες σε αυτές τις βόλτες γύρω από τον πλανήτη μας. Μάλιστα τα τελευταία δύο χρόνια οι δοκιμές του διαστημοπλάνου Unity της εταιρείας είχαν διακοπεί. Όμως ανακοινώθηκε ότι το Unity πραγματοποίησε την Πέμπτη 25 Μαΐου μια πετυχημένη δοκιμαστική πτήση πετώντας στον ουρανό του Νέου Μεξικού στις ΗΠΑ. Στο σκάφος βρίσκονταν δύο πιλότοι και έξι επιβάτες και σύμφωνα με την εταιρεία όλα πήγαν σύμφωνα με τον προγραμματισμό και δεν παρουσιάστηκε κανένα πρόβλημα. Το σκάφος πέταξε με υπερηχητική ταχύτητα σε ύψος 87 χλμ. σπάζοντας τρεις φορές το φράγμα του ήχου. Η εταιρεία ευελπιστεί ότι από εδώ και πέρα δεν θα αντιμετωπίσει άλλα προβλήματα και ο στόχος της να ξεκινήσει επίσημα τις πτήσεις το 2026 θα επιτευχθεί. Όπως έχει γίνει γνωστό η Virgin Galactic έχει πουλήσει περίπου 800 εισιτήρια για μια από τις πτήσεις της και αν και δεν έχουν ανακοινωθεί τα ονόματα των ατόμων που έχουν κάνει κράτηση φημολογείται ότι ανάμεσα τους βρίσκονται διάσημοι καλλιτέχνες και άνθρωποι της σόουμπιζ. Για να κλείσει κάποιος θέση στο Unity πρέπει να καταβάλει 450 χιλιάδες δολάρια δίνοντας προκαταβολή 150 χιλιάδες δολάρια από τα οποία θα πάρει πίσω τα 125 χιλιάδες σε περίπτωση που ακυρώσει τελικά την συμμετοχή του. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1475934/epistrofi-stis-ptiseis-meta-apo-dyo-chronia-gia-tin-virgin-galactic-vinteo/

Ανακαλύφθηκαν δύο κοντινοί εξωπλανήτες που ανήκουν στην κατηγορία της Υπερ-Γης. Καλλιτεχνική απεικόνιση του νέου πλανητικού συστήματος που υπάρχουν δύο Υπερ- Γαίες (πηγή φωτό Lionel J. Garcia / University of Liège) Βρίσκονται σε απόσταση 156 ετών φωτός από τον πλανήτη μας.Ένας από τους πλέον κοινούς τύπους πλανητών στο Σύμπαν είναι πλανήτες με μάζα 2-10 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Σχεδόν όλα τα πλανητικά συστήματα που έχουν εντοπιστεί διαθέτουν τουλάχιστον ένα τέτοιο πλανήτη ο οποίος έχει λάβει από την επιστημονική κοινότητα την ονομασία «Υπερ-Γη» ή «Υπερ-Γαία».Με δημοσίευση https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2023/04/aa45440-22/aa45440-22.html της στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Λιέγης στο Βέλγιο παρουσιάζει την ανακάλυψη δύο ακόμη εξωπλανητών. Οι δύο πλανήτες κινούνται γύρω από το άστρο TOI-2096, έναν ερυθρό νάνο που βρίσκεται σε απόσταση 156,5 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Δράκου.Ο κοντινότερος στο άστρο πλανήτης έλαβε την κωδική ονομασία TOI-2096b υπολογίζεται είναι μόλις 1,2 φορές μεγαλύτερος από τη Γη και τα στοιχεία που υπάρχουν για αυτόν δείχνουν ότι είναι πιθανότατα βραχώδης. Ο δεύτερος πλανήτης, ο TOI-2096c, είναι περίπου 1,9 φορές μεγαλύτερος από τον πλανήτη μας και έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του Ποσειδώνα. Οι πλανήτες έχουν κοντινή απόσταση και τροχιακή κίνηση που τους φέρνει τόσο κοντά τόσο μεταξύ τους όσο και με το μητρικό τους άστρο ώστε να δημιουργούνται βαρυτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους τις οποίες μελέτησαν οι ερευνητές.«Αυτοί οι πλανήτες είναι ζωτικής σημασίας δεδομένων των μεγεθών τους. Ο σχηματισμός των Υπερ-Γαιών και των μίνι-Ποσειδώνων παραμένει ένα μυστήριο σήμερα. Υπάρχουν πολλά μοντέλα σχηματισμού που προσπαθούν να το εξηγήσουν, αλλά κανένα δεν ταιριάζει απόλυτα στις παρατηρήσεις. Το TOI-2096 είναι το μόνο σύστημα που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα που έχει μια υπερ-Γη και έναν μίνι-Ποσειδώνα ακριβώς στα μεγέθη όπου τα μοντέλα έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους. Με άλλα λόγια, το TOI-2096 μπορεί να είναι το σύστημα που ψάχναμε για να κατανοήσουμε πώς έχουν σχηματιστεί αυτά τα πλανητικά συστήματα. Βρήκαμε επίσης ότι στην κατηγορία τους, οι πλανήτες TOI-2096 είναι ιδανικοί για ατμοσφαιρικές μελέτες» αναφέρει η ερευνητική ομάδα που χρησιμοποίησε διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια στην έρευνα της.Να σημειωθεί ότι έχουν ανακαλυφθεί περισσότεροι από πέντε χιλιάδες εξωπλανήτες στο γαλαξία μας και έχει υποδειχθεί η παρουσία άλλων πέντε χιλιάδων και απομένει η επιβεβαίωση της ύπαρξη τους με νέες παρατηρήσεις. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1475927/anakalyfthikan-dyo-kontinoi-exoplanites-poy-anikoyn-stin-katigoria-tis-yper-gis/

Ανακαλύφθηκε άστρο από σκοτεινή ύλη; Ενώ ένα άστρο σκοτεινής ύλης θα μπορούσε θεωρητικά να υπάρχει, προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν την ύπαρξή του Η υψηλής ακρίβειας αστρομετρική αποστολή GAIA του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ανέφερε πρόσφατα την αξιοσημείωτη ανακάλυψη ενός άστρου σαν τον ήλιο μας, που φαίνεται να περιφέρεται γύρω από ένα αόρατο αντικείμενο, ακολουθώντας ελλειπτική τροχιά με κύριο ημιάξονα 1,4 AU (αστρονομικές μονάδες) και περίοδο 187,8 ημέρες.Ενώ η εύλογη εξήγηση για το κεντρικό σκοτεινό αντικείμενο είναι ότι πρόκειται για μια μαύρη τρύπα, ο εξελικτικός μηχανισμός που οδηγεί στον σχηματισμό ενός τέτοιου συστήματος δύο σωμάτων είναι εξαιρετικά δύσκολος. Οι φυσικοί Alexandre M. Pombo και Ιπποκράτης Δ. Σάλτας, διερευνούν το σενάριο της κεντρικής μαύρης τρύπας και δείχνουν ότι η παρατηρούμενη τροχιακή δυναμική θα μπορούσε να εξηγηθεί επίσης, αν το κεντρικό σκοτεινό αντικείμενο είναι μια σταθερή συσσώρευση σωματιδίων σκοτεινής ύλης – υποθετικά μποζόνια με σπιν 0 ή 1 – γνωστό ως άστρο μποζονίων.Η σκοτεινή ύλη είναι μια αόρατη μορφή ύλης που υπερβαίνει σημαντικά σε μάζα το ορατό τμήμα του σύμπαντος. Σύμφωνα με τα πρόσφατα αποτελέσματα του διαστημικού τηλεσκοπίου Planck μόλις το 4,9% της συνολικής μάζας του σύμπαντος μπορεί να γίνει άμεσα ορατό. Περίπου το 26,8% υπολογίζεται ότι αποτελείται από σκοτεινή ύλη (και το υπόλοιπο 68,3% αποτελείται από σκοτεινή ενέργεια). Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι η σκοτεινή ύλη. Τα περισσότερα θεωρητικά μοντέλα υποθέτουν ότι η σκοτεινή ύλη κατανέμεται ομοιόμορφα σε κάθε γαλαξία, αλλά υπάρχουν και μοντέλα που επιτρέπουν στη σκοτεινή ύλη να συσσωρεύεται σχηματίζοντας συμπαγή αντικείμενα. Ένα από αυτά τα μοντέλα υποθέτει ότι τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης είναι ένας νέος τύπος μποζονίων.Τα μποζόνια είναι τα σωματίδια – φορείς των δυνάμεων της φύσης. Για παράδειγμα, ένα φωτόνιο είναι το μποζόνιο- φορέας της ηλεκτρομαγνητικής δύναμης. Ενώ γνωρίζουμε μόνο έναν περιορισμένο αριθμό μποζονίων στο Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων, τίποτα δεν εμποδίζει την ύπαρξη κι άλλων πολλών περισσότερων ειδών. Αυτού του είδους τα μποζόνια υποτίθεται πως δεν μεταφέρουν δυνάμεις, αλλά εμποτίζουν το σύμπαν και έχουν την ικανότητα να συσσωματώνονται και να έχουν το μέγεθος άστρων. Αυτά τα υποθετικά αντικείμενα ονομάζονται άστρα μποζονίων.Τα άστρα μποζονίων θα ήταν εντελώς αόρατα. Επειδή η σκοτεινή ύλη δεν αλληλεπιδρά με άλλα σωματίδια ή με το φως, θα μπορούσαμε να τα ανιχνεύσουμε μόνο μέσω της βαρυτικής επιρροής στο περιβάλλον τους – όπως αν ένα κανονικό άστρο περιφερόταν γύρω από ένα άστρο μποζονίων.Σύμφωνα λοιπόν με τους ερευνητές Pombo και Σάλτας, το αόρατο κέντρο γύρω από τον οποίο περιφέρεται το άστρο που ανακάλυψε η GAIA, εκτός από μαύρη τρύπα θα μπορούσε να είναι ένα άστρο σκοτεινής ύλης. Οι ερευνητές προτείνουν επίσης το πώς οι μελλοντικές αστρομετρικές μετρήσεις θα μπορούσαν να διερευνήσουν την θεμελιώδη φύση τέτοιων συμπαγών αντικειμένων ως εναλλακτικές λύσεις για τις μαύρες τρύπες, ανοίγοντας ένα συναρπαστικό παράθυρο στην αναζήτηση σωματιδίων πέρα από το Καθιερωμένου Προτύπου. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στο άρθρο με τίτλο: A Sun-like star orbiting a boson star https://arxiv.org/abs/2304.09140 https://physicsgg.me/2023/05/25/ανακαλύφθηκε-άστρο-από-σκοτεινή-ύλη/

Το φορτηγό πλοίο Progress MS-23 εκτοξεύτηκε στον ISS Σύμφωνα με το πρόγραμμα της 84ης αποστολής ανεφοδιασμού του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού στις 24 Μαΐου στις 15:56:07 ώρα Μόσχας, το όχημα εκτόξευσης Soyuz-2.1a με το όχημα μεταφοράς φορτίου Progress MS-23 εκτοξεύτηκε από τον εκτοξευτή του μαξιλαριού 31 του κοσμοδρομίου Baikonur. Σύμφωνα με τις τηλεμετρικές πληροφορίες που ελήφθησαν, το πλοίο αποχωρίστηκε συνήθως από το τρίτο στάδιο του οχήματος εκτόξευσης, άνοιξε τις κεραίες και ανέπτυξε τους ηλιακούς συλλέκτες. Μετά την εκτόξευση στην τροχιά του στόχου, το Progress MS-23 εισήλθε στον έλεγχο της Κύριας Ομάδας Ελέγχου Πτήσεων του ISS Russian Segment στο Korolev. Η αυτόνομη πτήση του διαστημικού σκάφους φορτίου Progress MS-23 προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό θα ακολουθήσει ένα εξαιρετικά γρήγορο σχέδιο ραντεβού δύο τροχιών και θα ολοκληρωθεί σε 3,5 ώρες με ελλιμενισμό με τη μικρή ερευνητική μονάδα Poisk του ρωσικού τμήματος του ISS. Η ελλιμενισμός σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί αυτόματα υπό τον έλεγχο ειδικών από το Κέντρο Ελέγχου Αποστολής και ρωσικών μελών του πληρώματος της 69ης μακροπρόθεσμης αποστολής - των κοσμοναυτών Roscosmos Sergei Prokopiev και Dmitry Petelin. Ένα άλλο διαστημικό φορτηγό που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την RSC Energia με το όνομα V.I. Η S.P. Koroleva μεταφέρει 499 κιλά καυσίμου ανεφοδιασμού, 630 λίτρα νερού στις δεξαμενές του συστήματος Rodnik, 40 κιλά συμπιεσμένου αζώτου σε κυλίνδρους, καθώς και 1.322 κιλά διαφορετικού εξοπλισμού στο χώρο φορτίου, συμπεριλαμβανομένου εξοπλισμού πόρων του ISS Russian Segment, σημαίνει ιατρικό έλεγχο και υγιεινή, ρούχα, σιτηρέσια και φρέσκα τρόφιμα για το πλήρωμα. Επιπλέον, το φορτηγό θα παραδώσει τον καθολικό σταθμό εργασίας URM-D για εγκατάσταση στην εξωτερική επιφάνεια της μονάδας σέρβις Zvezda κατά τη διάρκεια ενός διαστημικού περιπάτου. Για τη διεξαγωγή του πειράματος Parus-MGTU, το πλοίο διαθέτει έναν εκτοξευτή με έναν μαθητικό νανοδορυφόρο, ο οποίος πρόκειται να εκτοξευθεί κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων εκτός οχήματος για τη δοκιμή της τεχνολογίας ανάπτυξης ηλιακών πανιών. Επίσης, το Progress MS-23 παραδίδει ένα φασματικό σύστημα βίντεο για την παρατήρηση της επιφάνειας της γης στα συμφέροντα του πειράματος Uragan, ένα κουτί γαντιών Glavbox-S, συσκευή και εξοπλισμό στο πλαίσιο του προγράμματος επιστημονικών και εφαρμοσμένων πειραμάτων Aseptic, Correction, Neuroimmunity, " Χωρισμός» και «Βαμπίρ» https://vk.com/roscosmos?z=video-30315369_456243605%2F2553427e93ce88d081%2Fpl_wall_-30315369 https://vk.com/presscentre.energia?z=video-30315369_456243599%2F99ebe817594e2a714f%2Fpl_wall_-167742670 https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_2991 Το φορτηγό «Progress MS-23» αγκυροβολήθηκε στον ISS! Το πλοίο έδεσε στη μονάδα Poisk σε αυτόματη λειτουργία στις 19:18:43 ώρα Μόσχας. Έφτασε στο σταθμό με ένα σχέδιο δύο στροφών και πέταξε λίγο περισσότερο από τρεις ώρες! Παρέδωσε 2.491 κιλά φορτίου στον ISS. Από το 1978, αυτή ήταν η 184η προσάρτηση διαστημικών σκαφών της οικογένειας Progress σε τροχιακούς σταθμούς, συμπεριλαμβανομένου του 89ου ελλιμενισμού με το ISS. https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_2992

Πώς εξελίσσονται οι εργασίες στο ISS; Χθες, οι κοσμοναύτες αντικατέστησαν τα φίλτρα στο σύστημα αναγέννησης νερού στη μονάδα Zvezda και πραγματοποίησαν εργασίες στα συστήματα παραγωγής οξυγόνου σε Zvezda και Nauka. Στη μονάδα Zarya, καθάρισαν το προστατευτικό πλέγμα του ανεμιστήρα και αντικατέστησαν το φίλτρο στους συλλέκτες σκόνης. Οι αστροναύτες δοκίμασαν επίσης την ακοή τους και διεξήγαγαν τα πειράματα Separation και UV Atmosphere. Διαβάστε περισσότερα για τα πειράματα και άλλες εργασίες στην καθημερινή αναφορά: https://www.roscosmos.ru/39273/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567295

Κλιματική αλλαγή: Μελέτη προτείνει να ξεφορτωθούμε το CO2 μέσα σε ανενεργά ηφαίστεια. Η ανθρωπότητα θα είχε μεγαλύτερες πιθανότητες να πετύχει τον στόχο για την κλιματική αλλαγή αν αρχίσει να διοχετεύει το διοξείδιο του άνθρακα σε ανενεργά ηφαίστεια, υποδεικνύει μελέτη στην Πορτογαλία.Οι ερευνητές εξέτασαν την περίπτωση του Φοντανέλας, ενός ανενεργού ηφαιστείου που κρύβεται 1.500 μέτρα από την επιφάνεια του Ατλαντικού έξω από τη Λισαβόνα.Στο Φοντανέλας θα μπορούσαν να αποθηκευτούν μόνιμα και να μετατραπούν τελικά σε πέτρα έως και 8,5 δισεκατομμύρια τόνοι CO2, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο σύνολο των εκπομπών της Πορτογαλίας εδώ και έναν αιώνα, εκτιμά η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Geology. https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-abstract/doi/10.1130/G50965.1/623410/In-situ-carbon-storage-potential-in-a-buried?redirectedFrom=fulltext Οι τεχνολογίες μόνιμης αποθήκευσης του CO2 στο υπέδαφος δοκιμάζονται σήμερα σε πειραματική κλίμακα, αν και ορισμένοι ειδικοί και περιβαλλοντικές οργανώσεις ανησυχούν ότι αυτή η προσέγγιση θα χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για να συνεχιστεί η χρήση ορυκτών καυσίμων.Ωστόσο η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ αναγνωρίζει ότι η απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της λύσης προκειμένου να συγκρατηθεί στους 1,5 βαθμούς η άνοδος της θερμοκρασίας έως το τέλος του αιώνα, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.Η αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα σε ανενεργά ηφαίστεια θα βασιζόταν στη διαδικασία της «επιτόπιας ενανθράκωσης», στην οποία το CO2 αντιδρά χημικά με το πέτρωμα και μετατρέπεται σε ορυκτό. Η αντίδραση του CO2 με το ασβέστιο, το μαγνήσιο και τον σίδηρο δίνει αντίστοιχα καλσίτη, δολομίτη και μαγνησίτη, εξηγούν οι ερευνητές σε ανακοίνωση της Γεωλογικής Εταιρείας Αμερικής, η οποία εκδίδει το Geology.Πετρώματα που περιέχουν μεγάλες ποσότητες αυτών των στοιχείων είναι μεταξύ άλλων οι ηφαιστειακοί βασάλτες που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του ωκεάνιου πυθμένα, κρύβονται όμως και στο εσωτερικό ανενεργών ηφαιστείων στην ξηρά.Άλλα πειράματα μόνιμης γεωλογικής αποθήκευσης διοχετεύουν το CO2 σε εξαντλημένες γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ιζηματογενείς λεκάνες, όπου η διαδικασία μετατροπής σε ορυκτό απαιτεί δεκαετίες ή αιώνες. Μέσα στους βασάλτες, αντίθετα, η χημική αντίδραση μπορεί να ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια, όπως έδειξε η αποθήκευση CO2 σε ηφαιστειογενή πετρώματα της Ισλανδίας.Οι συντάκτες της νέας μελέτης εξέτασαν τα ευρήματα σεισμικών ερευνών στο Φοντανέλα, καθώς και δείγματα που είχαν συλλεχθεί στην περιοχή το 2018. Τα δείγματα αυτά περιείχαν ανθρακικά ορυκτά, ένδειξη ότι οι χημικές αντιδράσεις που απαιτούνται για τη δέσμευση του άνθρακα ήδη συμβαίνουν. Είναι επίσης άκρως πορώδη, με το 40% του όγκου τους να αντιστοιχεί σε μικροσκοπικές κοιλότητες, μέσα στις οποίες μπορεί να απορροφηθεί το CO2.Η μελέτη υποδεικνύει ότι η γεωλογική αποθήκευση του άνθρακα «μπορεί να είναι ένα από τα εργαλεία για την επίλυση του προβλήματος» της κλιματικής αλλαγής. https://www.in.gr/2023/05/24/b-science/perivallon-b-science/klimatiki-allagi-meleti-proteinei-na-ksefortothoume-co2-mesa-se-anenerga-ifaisteia/

Πώς δημιουργούνται οι κεραυνοί στον Δία; Καλλιτεχνική άποψη της κατανομής των κεραυνών στο βόρειο ημισφαίριο του Δία Κάτω από τα καφετιά σύννεφα αμμωνίας που καλύπτουν τον Δία κρύβονται σύννεφα που, όπως και στη Γη, αποτελούνται από νερό. Και όπως και στη Γη, μέσα σε αυτά τα σύννεφα δημιουργούνται συχνά αστραπές – ένα απόκοσμο θέαμα που εντοπίστηκε από διάφορα διαστημικά σκάφη που έχουν επισκεφθεί τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του σκάφους Juno της NASA.Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα δεδομένα που αποκτήθηκαν από το Juno παρέχουν νέες πληροφορίες σχετικά με το πώς οι διεργασίες των κεραυνών στον Δία είναι παρόμοιες με εκείνες στη Γη, παρά τις δραματικές διαφορές μεταξύ των δύο πλανητών.Η Γη είναι ένας σχετικά μικρός βραχώδης κόσμος. Ο Δίας είναι ένας γίγαντας αερίων τόσο τεράστιος που όλοι οι άλλοι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος θα μπορούσαν να χωρέσουν άνετα μέσα του – συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 1.300 Γαιών.Αξιοποιώντας πέντε χρόνια δεδομένων υψηλής ανάλυσης που αποκτήθηκαν από τον ραδιοφωνικό δέκτη του Juno καθώς το διαστημικό σκάφος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Δία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι διαδικασίες έναρξης των αστραπών του πλανήτη πάλλονται με παρόμοιο ρυθμό με αυτόν που παρατηρείται στο εσωτερικό των νεφών στον πλανήτη μας. Οι παλμοί που παρατηρήθηκαν στον Δία ως αστραπές ξεκίνησαν με χρονικές αποστάσεις περίπου ενός χιλιοστού του δευτερολέπτου, παρόμοιες με τις καταιγίδες στη Γη.Οι αστραπές είναι η ισχυρότερη φυσική ηλεκτρική πηγή στη Γη.«Ο κεραυνός είναι μια ηλεκτρική εκκένωση που ξεκινά μέσα στα σύννεφα των κεραυνών. Τα σωματίδια πάγου και νερού μέσα στο σύννεφο φορτίζονται από συγκρούσεις και σχηματίζουν στρώματα σωματιδίων με φορτίο της ίδιας πολικότητας», δήλωσε η Ιβάνα Κολμάσοβα του Ινστιτούτου Φυσικής της Ατμόσφαιρας της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχίας στην Πράγα, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Nature Communications [Lightning at Jupiter pulsates with a similar rhythm as in-cloud lightning at Earth]. https://www.nature.com/articles/s41467-023-38351-6 «Με τη διαδικασία αυτή, δημιουργείται ένα τεράστιο ηλεκτρικό πεδίο και μπορεί να ξεκινήσει η εκκένωση. Αυτή η εξήγηση είναι κάπως απλοποιημένη, επειδή οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη απολύτως σίγουροι για το τι ακριβώς συμβαίνει στο εσωτερικό των κεραυνών», πρόσθεσε η Κολμάσοβα.Η ύπαρξη κεραυνών στον Δία επιβεβαιώθηκε όταν το 1979 καταγράφηκαν μαρτυρικές ραδιοεκπομπές σε ακουστικές συχνότητες από το διαστημικό σκάφος Voyager 1 της NASA καθώς διέσχιζε το ηλιακό σύστημα.Οι άλλοι αέριοι πλανήτες του ηλιακού συστήματος – ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας – έχουν επίσης αποδειχθεί ότι έχουν αστραπές. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις για κεραυνούς στα σύννεφα του βραχώδους πλανήτη Αφροδίτη, αν και αυτό αποτελεί ακόμη θέμα συζήτησης.Άλλες μελέτες έχουν περιγράψει λεπτομερώς άλλες ομοιότητες στις αστραπιαίες διεργασίες στον Δία και στη Γη. Για παράδειγμα, τα ποσοστά κεραυνών στους δύο πλανήτες είναι παρόμοια, αν και η κατανομή των κεραυνών στον Δία διαφέρει από τη Γη.«Στη Γη, οι τροπικές περιοχές είναι οι πιο ενεργές. Η πλειονότητα των κεραυνών του Δία εμφανίζεται στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, αλλά και στις πολικές περιοχές. Στη Γη δεν έχουμε σχεδόν καθόλου κεραυνική δραστηριότητα κοντά στους πόλους. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες για τον σχηματισμό κεραυνών είναι πιθανώς πολύ διαφορετικές», δήλωσε η Κολμάσοβα. «Υπήρξαν κάποιες προσπάθειες σύγκρισης της ισχύος των κεραυνών με βάση οπτικές μετρήσεις και προέκυψε το συμπέρασμα ότι οι κεραυνοί στον Δία μπορεί να είναι συγκρίσιμοι με τους ισχυρότερους επίγειους κεραυνούς», πρόσθεσε η Κολμάσοβα, ενώ σημείωσε ότι σχεδιάζονται περισσότερες αναλύσεις.Ο Δίας αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, με ίχνη άλλων αερίων. Οι λωρίδες και λίγες καταιγίδες κυριαρχούν στην πολύχρωμη εμφάνιση του Δία, του πέμπτου πλανήτη από τον ήλιο με διάμετρο περίπου 143.000 χιλιομέτρων (88.850 μίλια).Το Juno βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Δία από το 2016, λαμβάνοντας πληροφορίες για την ατμόσφαιρα, την εσωτερική δομή, το εσωτερικό μαγνητικό πεδίο και την περιοχή γύρω από αυτόν που δημιουργείται από τον εσωτερικό μαγνητισμό του. https://physicsgg.me/2023/05/24/πώς-δημιουργούνται-οι-κεραυνοί-στον-δ/

Εντοπίστηκε θερμός πολικός κυκλώνας στον Ουρανό ανατρέποντας όσα γνωρίζαμε για τον πλανήτη. Ο Ουρανός είναι ένας πολύ πιο ενδιαφέρον κόσμος από όσο πιστεύαμε. (πηγή φωτό NASA, ESA, CSA, STScI, J. DePasquale (STScI)) Όπως φαίνεται ο πλανήτης δεν είναι ατμοσφαιρικά αδρανής όπως πιστεύαμε.Μια δίνη σχετικά ζεστού αέρα έχει εντοπιστεί να στροβιλίζεται κάτω από τα σύννεφα του Ουρανού, παρέχοντας ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη ενός κυκλώνα «αγκυροβολημένου» στον βόρειο πόλο του πλανήτη. Η ανακάλυψη υποδεικνύει ότι ο Ουρανός δεν είναι τόσο ατμοσφαιρικά αδρανής όσο φαινόταν αρχικά όταν το διαστημόπλοιο Voyager 2 της NASA πέταξε στη διάρκεια του επικού του ταξιδού στο ηλιακό μας σύστημα πολύ κοντά από τον μακρινό πλανήτη τον Ιανουάριο του 1986.Η ανακάλυψη της δίνης έγινε μέσω της ανίχνευσης θερμικής εκπομπής με τη μορφή ραδιοκυμάτων που συλλαμβάνονται από αστρονόμους χρησιμοποιώντας τη συστοιχία Very Large Array (VLA) ραδιοτηλεσκοπίων στο Νέο Μεξικό. «Αυτές οι παρατηρήσεις μας λένε πολλά περισσότερα για την ιστορία του Ουρανού. Είναι ένας πολύ πιο δυναμικός κόσμος από ό,τι φαντάζεστε» δήλωσε ο Άλεξ Άτκινς από το Εργαστήριο Αεριώθησης της NASA, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύει https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2023GL102872 την ανακάλυψη στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters». Όταν το Voyager 2 πλησίασε τον Ουρανό, εντόπισε αλλαγές στις ταχύτητες του ανέμου, οι οποίες μπορούν να φτάσουν 900 χλμ./ώρα, στο νότιο πόλο του πλανήτη γεγονός που υποδεικνύει την ύπαρξη πολικών δινών εκεί. Ωστόσο, το Voyager 2 δεν είχε θέα στον βόρειο πόλο του πλανήτη για να δει αν υπάρχουν εκεί οι ίδιες συνθήκες. Ο Ουρανός περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο με τέτοιο τρόπο και γωνία κλίσης που οι επιστήμονες μπορούν να δουν ουσιαστικά από την θέση στην οποία βρίσκεται η Γη κυρίως τις περιοχές του ισημερινού του πλανήτη και κατά αραιά χρονικά διαστήματα τις πολικές του περιοχές για αυτό και δεν έχουμε ιδιαίτερα σαφή εικόνα τι συμβαίνει στους πόλους του Ουρανού. Όμως την τελευταία επταετία βρίσκομαστε σε φάση τροχιακής κίνησης του Ουρανού που επιτρέπει στους επιστήμονες να παρατηρούν τον βόρειο πόλο του και έτσι γίνονται συνεχώς παρατηρήσεις για να καταγραφούν τα όποια φαινόμενα μπορεί να εμφανίζονται εκεί. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1475522/entopistike-thermos-polikos-kyklonas-ston-oyrano-anatrepontas-osa-gnorizame-gia-ton-planiti/

Ανακαλύφθηκε το πρώτο άστρο σκοτεινής ύλης; Καλλιτεχνική απεικόνιση του μικρού ερυθρού νάνου και του γίγαντα αερίου. (πηγή φωτό Carnegie Institution for Science) Εντοπίστηκε άστρο που μπορεί να αποτελείται από την αόρατη ύλη του Σύμπαντος.Οι αστρονόμοι πίστευαν από καιρό ότι ένα περίεργο αστρικό σύστημα που παρατηρήθηκε από τον δορυφόρο Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ήταν μια απλή περίπτωση αστεριού που περιφέρεται γύρω από μια μαύρη τρύπα. Αλλά τώρα, δύο αστρονόμοι αμφισβητούν αυτόν τον ισχυρισμό, διαπιστώνοντας ότι τα στοιχεία υποδηλώνουν κάτι πολύ πιο περίεργο, πιθανώς έναν τύπο αστεριού που δεν έχουν δει ποτέ οι επιστήμονες. Ένα άστρο «κατασκευασμένο» από τη μυστηριώδη σκοτεινή ύλη.Η σκοτεινή ύλη στην αστρονομία και στην κοσμολογία, είναι ένας υποθετικός τύπος ύλης που συνεισφέρει κατά μεγάλο ποσοστό στη συνολική μάζα του σύμπαντος. Η σκοτεινή ύλη δε μπορεί να παρατηρηθεί απευθείας από τηλεσκόπια. Δεν εκπέμπει ούτε απορροφά φως ή άλλη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σε σημαντικό βαθμό. Αντίθετα, η ύπαρξη και οι ιδιότητές της βασίζονται στις βαρυτικές επιδράσεις πάνω στην ορατή ύλη, στην ακτινοβολία και τη μεγάλης κλίμακας δομή του Σύμπαντος. Συνίσταται από υποθετικά σωματίδια ύλης, άγνωστης σύνθεσης, τα οποία δεν εκλύουν ούτε αντανακλούν επαρκώς ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ώστε να μπορούν να γίνονται άμεσα ανιχνεύσιμα από τα υπάρχοντα αστρονομικά όργανα παρατήρησης. Σύμφωνα με την ερευνητική αποστολή Planck και πάνω στη βάση του Καθιερωμένου Προτύπου η συνολική υλοενέργεια (ύλη-ενέργεια) του Σύμπαντος περιέχει 4,9% συνηθισμένη ύλη, 26,8% σκοτεινή ύλη και 68,3% σκοτεινή ενέργεια. Συνεπώς, η σκοτεινή ύλη υπολογίζεται ότι συνεισφέρει κατά 84,5% στη συνολική ύλη και κατά 26,8% στο συνολικό περιεχόμενο του Σύμπαντος.Με δημοσίευση https://arxiv.org/abs/2304.09140 τους στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv οι ερευνητές αναφέρουν ότι το ορατό άστρο ζυγίζει λίγο λιγότερο από τον Ήλιο και έχει περίπου την ίδια χημική σύσταση με το μητρικό μας άστρο. Ο μυστηριώδης σύντροφός του είναι πολύ πιο ογκώδης και έχει μάζα περίπου 11 φορές μεγαλύτερη από αυτό. Τα αντικείμενα περιφέρονται μεταξύ τους σε απόσταση 1,4 αστρονομικών μονάδων, περίπου την απόσταση στην οποία ο Άρης περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, ολοκληρώνοντας μια πλήρη τροχιά κάθε 188 ημέρες. Αν και τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν την ύπαρξη μιας μαύρης τρύπας οι δύο αστρονόμοι ρίχνουν στο τραπέζι την ιδέα της ύπαρξης ενός άστρου σκοτεινής ύλης και απομένει τώρα η αξιολόγηση της δημοσίευσης που έκαναν από την επιστημονική κοινότητα για να δούμε τι τελικά τι συμβαίνει. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1475066/anakalyfthike-to-proto-astro-skoteinis-ylis/

Ζουμ σε μαιευτήριο άστρων του γαλαξία μας. Το νεφέλωμα NGC 2174 όπου γεννιούνται συνεχώς νέα άστρα. (πηγή φωτό NASA/JPL-Caltech) Εντυπωσιακές εικόνες από νεφέλωμα στο οποίο υπάρχει μαζική αστρογέννεση.H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή εικόνα που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer από το νεφέλωμα NGC 2174 το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 6,400 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Ωρίωνα. Στην εικόνα εμφανίζονται νεογέννητα άστρα που καλύπτονται από κοσμική σκόνη. Η εικόνα τραβήχτηκε στο υπέρυθρο φάσμα του φωτός αλλά ορισμένα σημεία του νεφελώματος μοιάζουν με το πρόσωπο ενός πιθήκου σε εικόνες ορατού φωτός, εξ ου και το παρατσούκλι «Κεφάλι Μαϊμού» που έχει δοθεί στο νεφέλωμα. Ωστόσο, σε υπέρυθρες εικόνες όπως αυτή, ο πίθηκος εξαφανίζεται.Στήλες σκόνης δεξιά από το κέντρο της εικόνας φαίνεται να… σμιλεύονται από τη σκόνη, την ακτινοβολία και τους αστρικούς ανέμους που παράγονται από τα πιο θερμά αστέρια που γεννήθηκαν πρόσφατα στην περιοχή. Αυτή η υπέρυθρη όψη του νεφελώματος αποκαλύπτει στους επιστήμονες περιοχές που βρίσκεται υπό εξέλιξη η γέννηση νέων άστρων. Οι κοκκινωπές κηλίδες φωτός που εμφανίζονται στα πιο σκοτεινά νήματα του νεφελώματος είναι άστρα βρεφικής ηλικίας τυλιγμένα μέσα σε «κουβέρτες» ζεστής σκόνης. Η ζεστή σκόνη λάμπει έντονα σε υπέρυθρα μήκη κύματος. Τελικά, αυτά τα αστέρια θα ξεπηδήσουν από τη φωλιά τους τους και το φως τους θα χαράξει τα σύννεφα σκόνης που τα περιβάλλουν. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1474616/zoym-se-maieytirio-astron-toy-galaxia-mas/

Λήψη εξωγήινου σήματος απόψε το βράδυ. … Τετάρτη 24 Μαΐου και ώρα Ελλαδας 10:16 μμ SETI: Διαπλανητική άσκηση ετοιμότητας για τη λήψη «εξωγήινου σήματος» – Κρυπτογραφημένο μήνυμα θα μεταδοθεί από τον Άρη σε ένα πείραμα που διοργανώνουν κυνηγοί εξωγήινων. Σε μια ασυνήθιστη άσκηση ετοιμότητας για ενδεχόμενη επαφή με εξωγήινους πολιτισμούς, ευρωπαϊκό σκάφος που βρίσκεται στον Άρη θα μεταδώσει την Τετάρτη ένα μυστικό μήνυμα που θα καταγραφεί από ραδιοτηλεσκόπια στη Γη και θα τεθεί στη διάθεση του κοινού για αποκωδικοποίηση.Το πείραμα A Sign in Space («Σημάδι στο Διάστημα») https://asignin.space/ διοργανώνεται από το ινστιτούτο SETI που αφουγκράζεται τον ουρανό με ραδιοτηλεσκόπια σε μια πολυετή προσπάθεια για τη ανίχνευση ύποπτων σημάτων.«Ένα μήνυμα εξωγήινου πολιτισμού θα ήταν μια βαθιά μετασχηματιστική εμπειρία για όλη την ανθρωπότητα» σχολίασε η Ντανιέλα ντε Πάουλις, η καλλιτέχνης του SETI που συνέθεσε και κωδικοποίησε το μήνυμα. «Το Sign in Space προσφέρει την ανεπανάληπτη ευκαιρία για να προετοιμαστούμε πρακτικά για αυτό το σενάριο μέσω μιας παγκόσμιας συνεργασίας» δήλωσε σε ανακοίνωση του SETI. https://www.seti.org/press-release/first-contact-global-team-simulates-message-extraterrestrial-intelligence-earth Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος ExoMars Orbiter που κινείται σε τροχιά γύρω από τον Άρη θα μεταδώσει το σήμα στις 22.00 ώρα Ελλάδας την Τετάρτη 24 Μαΐου. Ακριβώς 16 λεπτά αργότερα, το σήμα θα φτάσει στη Γη και θα καταγραφεί από τρία μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια στις ΗΠΑ και την Ιταλία.Όσοι ενδιαφέρονται να δουν και να αποκωδικοποιήσουν το μήνυμα μπορούν να συνδεθούν σε ειδικό διακομιστή που δημιουργήθηκε στο Discord, καθώς και στον δικτυακό τόπο του Sign In Space. https://asignin.space/decode-the-message/ https://physicsgg.me/2023/05/24/λήψη-εξωγήινου-σήματος-απόψε-το-βράδυ/

Αστρονόμοι εντόπισαν μια σπάνιου μεγέθους μαύρη τρύπα. Φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble του σφαιρωτού αστρικού σμήνους Messier 4. Το σμήνος συνίσταται από αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες άστρα. Οι αστρονόμοι υποψιάζονται ότι μια μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας, 800 ηλικακές μάζες, κρύβεται στον πυρήνα του σμήνους. Μια αθέατη μαύρη τρύπα μεσαίας μάζας, που κρύβεται στην καρδιά του κοντινότερου σφαιρωτού σμήνους αστέρων στη Γη, το οποίο βρίσκεται 6.000 έτη φωτός μακριά, εντόπισαν αστρονόμοι.Οι μαύρες τρύπες μεσαίας μάζας, που ζυγίζουν περίπου 100 ως 100.000 φορές τη μάζα του Ήλιου, φαίνεται ότι είναι σπάνιες και αστρονόμοι έχουν εντοπίσει κάποιες πιθανές τέτοιες μαύρες τρύπες στην περιφέρεια άλλων γαλαξιών, αλλά και σε πυκνά σφαιρωτά σμήνη αστεριών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον γαλαξία μας.Χρησιμοποιώντας τις μοναδικές δυνατότητες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble της NASA/ESA, οι αστρονόμοι εστίασαν στον πυρήνα του σφαιρωτού αστρικού σμήνους Messier 4 (M4) για να διερευνήσουν μαύρες τρύπες με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι σε προηγούμενες έρευνες. Η μελέτη τους δημοσιεύεται στο περιοδικό της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας «Monthly Notices».Η ομάδα, με επικεφαλής τον Εντουάρντο Βιτράλ από το Επιστημονικό Ινστιτούτο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου στη Βαλτιμόρη, εντόπισε μια πιθανή μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας, που ζυγίζει περίπου 800 φορές τη μάζα του Ήλιου. Η τρύπα αυτή δεν είναι ορατή, αλλά η μάζα της υπολογίστηκε μελετώντας την κίνηση των αστεριών που βρίσκονται στο βαρυτικό πεδίο της. Συγκεκριμένα, οι αστρονόμοι εξέτασαν παρατηρήσεις δώδεκα ετών του Μ4 από το Hubble. Το διαστημικό σκάφος Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) συνέβαλε επίσης με σαρώσεις πάνω από 6.000 αστέρων που περιόρισαν το συνολικό σχήμα του σμήνους και τη μάζα του.Πάντως, επειδή οι μαύρες τρύπες μεσαίας μάζας στα σφαιρωτά σμήνη είναι τόσο αόριστες, ο Βιτράλ προειδοποιεί ότι «εναλλακτικά, μπορεί να υπάρχει ένας αστρικός μηχανισμός που απλώς δεν γνωρίζουμε, τουλάχιστον στο πλαίσιο της τρέχουσας φυσικής». https://physicsgg.me/2023/05/24/αστρονόμοι-εντόπισαν-μια-σπάνιου-μεγ/

Το άστρο που πέθανε 5 φορές και δείχνει πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν. Η εικόνα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, που αποκαλύπτει την θέση του σουπερνόβα Refsdal στο τεράστιο σμήνος γαλαξιών MACS J1149.6+2223 Χάρη σε ένα περίεργο οπτικό φαινόμενο που είχε προβλέψει τον περασμένο αιώνα ο Αϊνστάιν, η έκρηξη ενός μακρινού σουπερνόβα εμφανίστηκε ως πέντε διαφορετικά είδωλα στον ουρανό, ένα σπάνιο φαινόμενο που ίσως βοηθήσει στη λύση ενός μεγάλου κοσμολογικού μυστηρίου: πόσο γρήγορα επιταχύνεται η διαστολή του Σύμπαντος.Το 2014, διεθνής ομάδα αστρονόμων έστρεψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στο γαλαξιακό σμήνος Abell 370 και παρατήρησε στην ίδια εικόνα τέσσερα διαφορετικά είδωλα ενός σουπερνόβα με την ονομασία Refsdal, το οποίο εξερράγη πριν από περίπου 11 δισεκατομμύρια χρόνια.Το σουπερνόβα (η έκρηξη ενός γερασμένου άστρου που εξάντλησε τα πυρηνικά του καύσιμα και κατέρρευσε κάτω από το ίδιο του το βάρος) εμφανίστηκε σε τέσσερις διαφορετικές θέσεις λόγω ενός φαινομένου που προκύπτει από τη γενική θεωρία της σχετικότητας και ονομάζεται «βαρυτικός φακός».Η γενική σχετικότητα προβλέπει ότι τα σώματα μεγάλης μάζας καμπυλώνουν τις ακτίνες φωτός, περίπου όπως συμβαίνει και με τους οπτικούς φακούς.Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ακτίνες φωτός από την έκρηξη του σουπερνόβα καμπυλώθηκαν από το βαρυτικό πεδίο του γαλαξιακού σμήνους και έφτασαν στη Γη ακολουθώντας τέσσερις διαφορετικές διαδρομές, οι οποίες δημιούργησαν τέσσερα είδωλα γύρω από την εικόνα του γαλαξιακού σμήνους. Οι τέσσερις κίτρινες κουκκίδες είναι είδωλα του σουπερνόβα Refsdal Οι αστρονόμοι προέβλεψαν τότε ότι το σουπερνόβα θα επανεμφανιζόταν το 2015 λόγω ακτίνων φωτός που ακολούθησαν μια πιο μεγάλη διαδρομή. Πράγματι, ένα πέμπτο είδωλο καταγράφηκε περίπου έναν χρόνο μετά τις αρχικές παρατηρήσεις. Διαστολή Σε δύο νέες μελέτες, οι οποίες δημοσιεύονται στο Science και στο The Astrophysical Journal https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ac4ccb οι ερευνητές εφαρμόζουν μεθόδους τριγωνομετρίας στα πέντε είδωλα για να υπολογίσουν την ταχύτητα διαστολής του Σύμπαντος, ένα θέμα που προκαλεί εδώ και χρόνια διαμάχη μεταξύ των κοσμολόγων.Το γεγονός ότι το Σύμπαν διαστέλλεται ήταν γνωστό από τα τέλη της δεκαετίας του 1920, πέρασαν όμως πολλά χρόνια, μέχρι το 1998, μέχρι να ανακαλυφθεί ότι η διαστολή αυτή επιταχύνεται,Αυτό όμως για το οποίο συνεχίζουν να διαφωνούν οι αστρονόμοι είναι η ταχύτητα αυτής της διαστολής στο σημερινό Σύμπαν, η οποία μπορεί να μετρηθεί με δύο τεχνικές, οι οποίες δίνουν ελαφρώς διαφορετικά αποτελέσματα (η μία τεχνική βασίζεται στη λεγόμενη μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, μια λάμψη που γέμισε τα πάντα όταν το Σύμπαν είχε ηλικία περίπου 380.000 ετών, ενώ η δεύτερη βασίζεται σε παρατηρήσεις μιας συγκεκριμένης κατηγορίας σουπερνόβα),Οι μετρήσεις του σουπερνόβα Refsdal συμφωνούν περισσότερο με την εκτίμηση που δίνει η πρώτη τεχνική, η μέθοδος της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται με ρυθμό 66,6 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο ανά megaparsec, το οποίο ισούται με 3,2 εκατομμύρια έτη φωτός.Παρόλα αυτά, οι νέες μετρήσεις δεν δίνουν τέλος στη διαμάχη, διευκρινίζει η ερευνητική ομάδα. Τα ευρήματα «δεν αποκλείουν» τα αποτελέσματα άλλων μετρήσεων, δήλωσε ο Πάτρικ Κέλι, μέλος της ερευνητικής ομάδας.Περισσότερα δεδομένα μπορεί να προκύψουν όταν οι αστρονόμοι παρατηρήσουν κι άλλα επανεμφανιζόμενα σουπερνόβα. «Όταν έχουμε αρκετά, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι λένε όλα μαζί». https://physicsgg.me/2023/05/23/το-άστρο-που-πέθανε-5-φορές-και-δείχνει/

Τι γίνεται με την ανατολή; Εκεί συναρμολογήθηκε ο πύραυλος Soyuz-2.1a για την εκτόξευση του δορυφόρου Kondor-FKA! Αυτή θα είναι η δεύτερη εκτόξευση ενός πυραύλου της οικογένειας Soyuz-2 εντελώς σε ένα νέο και ιδιαίτερα φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο - το ναφθύλιο - και η πρώτη για την τροποποίηση Soyuz-2.1a. Το ναφθύλιο είναι ένας φιλικό προς το περιβάλλον τύπος καυσίμου υδρογονάνθρακα με τη χρήση πολυμερών πρόσθετων. Τα πλεονεκτήματά του είναι η μείωση των επιβλαβών εκπομπών και η αισθητή αύξηση της μάζας του ωφέλιμου φορτίου που εκτοξεύεται σε τροχιά. Ο πύραυλος Soyuz-2.1a με τον πρώτο δορυφόρο ραντάρ Kondor-FKA μεταφέρθηκε στο συγκρότημα εκτόξευσης Vostochny! Αφού ο πύραυλος εγκαταστάθηκε σε κάθετη θέση στο συγκρότημα εκτόξευσης του pad 1C, οι ειδικοί της Roscosmos συνέχισαν να τον προετοιμάζουν για εκτόξευση. Εκτόξευση του πυραύλου φορέα Soyuz-2.1a με το ανώτερο στάδιο Fregat και τον δορυφόρο ραντάρ Kondor-FKA Νο. 1 - 27 Μαΐου στις 00:14:51 ώρα Μόσχας "Kondor-FKA" - σχεδιασμένο για τηλεπισκόπηση με ραντάρ παντός καιρού της Γης. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567286

Πώς ήταν το Σαββατοκύριακο σας στο ISS; Στις 19-21 Μαΐου, οι αστροναύτες πραγματοποίησαν διάφορα πειράματα. Παρατήρησαν νυχτερινά νέφη στην ατμόσφαιρα, φωτογράφισαν τη Γη για να εκτιμήσουν την περιβαλλοντική κατάσταση και δοκίμασαν την τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης. Το "About Gagarin from Space" είναι μια ανοιχτή μετάδοση μέσω ενός ερασιτεχνικού ραδιοφωνικού καναλιού. Από το ISS, οι κοσμοναύτες μίλησαν με μαθητές και μοιράστηκαν στοιχεία από τη ζωή του πρώτου κοσμοναύτη στον πλανήτη. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν τεχνικές εργασίες στη μονάδα Zvezda και με το φορτηγό Progress MS-22. Και φυσικά, οι αστροναύτες δεν ξέχασαν τον εβδομαδιαίο καθαρισμό! Λεπτομέρειες υπάρχουν στην ημερήσια αναφορά στον ιστότοπο: https://www.roscosmos.ru/39262/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567282

Το φορτηγό πλοίο "Progress MS-23" στάλθηκε για γενική συνέλευση με όχημα εκτόξευσης Στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ ολοκληρώνεται η προετοιμασία προεκτόξευσης του οχήματος μεταφοράς φορτίου Progress MS-23 για την πτήση προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στο πλαίσιο του προγράμματος της 84ης αποστολής ανεφοδιασμού. Το "Progress MS-23" ως μέρος της διαστημικής κεφαλής έφτασε στο κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμής της τοποθεσίας 31 για εργασίες γενικής συναρμολόγησης με το όχημα εκτόξευσης. Πριν σταλεί το πλοίο από το pad 254, ειδικοί από την RSC Energia και εξειδικευμένες επιχειρήσεις της Roscosmos πραγματοποίησαν κλίση της διαστημικής κεφαλής σε οριζόντια θέση και φόρτωσή της σε μονάδα σιδηροδρομικών μεταφορών. Η εκτόξευση του πυραύλου φορέα Soyuz-2.1a με το διαστημόπλοιο Progress MS-23 έχει προγραμματιστεί για τις 24 Μαΐου 2023. Σύμφωνα με το σχέδιο πτήσης, το διαστημόπλοιο θα παραδώσει στον ISS περίπου 2.560 κιλά φορτίου, συμπεριλαμβανομένων 600 κιλών προωθητικού στις δεξαμενές ανεφοδιασμού, 40 κιλών συμπιεσμένων αερίων, 420 κιλών πόσιμου νερού στις δεξαμενές του συστήματος Rodnik, και 210 κιλά νερό στη δεξαμενή πρόσθετου διαμερίσματος φορτίου και επίσης 1.290 κιλά εξοπλισμού και εργαλείων πόρων, αναλώσιμων και συσκευασιών για επιστημονικά πειράματα, ρούχα, τρόφιμα και εγκαταστάσεις υγιεινής στο χώρο αποσκευών για να διασφαλιστεί η εργασία και η ζωή του πληρώματος του 69η μακροχρόνια αποστολή. https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_2987 Πύραυλος με φορτηγό πλοίο μεταφοράς "Progress MS-23" εγκατεστημένο κατά την εκτόξευση Σήμερα το πρωί, ο διαστημικός πύραυλος Soyuz-2.1a με το μεταφορικό πλοίο Progress MS-23 βγήκε από το κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμών και εγκαταστάθηκε στην εγκατάσταση εκτόξευσης στη θέση 31 του κοσμοδρομίου Baikonur. Σύμφωνα με το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας εκτόξευσης, τα πληρώματα εκτόξευσης άρχισαν να εκτελούν τεχνολογικές εργασίες για τη δοκιμή των συστημάτων και των συγκροτημάτων του οχήματος εκτόξευσης με έλεγχο της αλληλεπίδρασης του εποχούμενου και του επίγειου εξοπλισμού του πυραύλου και του διαστημικού συγκροτήματος. Η εκτόξευση του πυραύλου φορέα Soyuz-2.1a με το διαστημόπλοιο Progress MS-23 έχει προγραμματιστεί για τις 24 Μαΐου 2023. Σύμφωνα με το σχέδιο πτήσης, το πλοίο θα παραδώσει 2.491 κιλά φορτίου στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, συμπεριλαμβανομένων 499 κιλών καυσίμου για τον ανεφοδιασμό του σταθμού, 630 κιλών πόσιμου νερού και 40 κιλών αζώτου, καθώς και 1.322 κιλών πόρων. εξοπλισμός και εργαλεία, αναλώσιμα και πακέτα για επιστημονικά πειράματα, ρούχα, τρόφιμα και εγκαταστάσεις υγιεινής για τη διασφάλιση της εργασίας και της ζωής του πληρώματος της 69ης μακροχρόνιας αποστολής. Ο καθολικός χώρος εργασίας URM-D αποστέλλεται στο «φορτηγό» για να εγκατασταθεί στην εξωτερική επιφάνεια της μονάδας σέρβις Zvezda του ρωσικού τμήματος του ISS κατά τη διάρκεια ενός διαστημικού περιπάτου. Για τη διεξαγωγή του πειράματος Parus-MGTU, το πλοίο διαθέτει έναν εκτοξευτή με έναν μαθητικό νανοδορυφόρο, ο οποίος πρόκειται να εκτοξευθεί κατά τη διάρκεια των ρωσικών εξωοχηματικών δραστηριοτήτων για τη δοκιμή της τεχνολογίας ανάπτυξης ηλιακών πανιών. Το Progress MS-23 παρέχει επίσης ένα φασματικό σύστημα βίντεο για την παρατήρηση της επιφάνειας της γης στα συμφέροντα του πειράματος Uragan, ένα κουτί γαντιών Glavbox-S, μια συσκευή και εξοπλισμό για την εκτέλεση των πειραμάτων Άσηπτης, Διόρθωσης, Νευροανοσίας και Διαχωρισμού. και Vampire. Η εκτόξευση του φορτηγού Progress MS-23 από το όχημα εκτόξευσης Soyuz-2.1a γίνεται στις 24 Μαΐου στις 15:56 ώρα Μόσχας. https://vk.com/presscentre.energia?w=wall-167742670_2989

Οι κοσμοναύτες στον ISS βοηθούν στη δημιουργία νέων κραμάτων για τη βιομηχανία Ένα πείραμα που ονομάζεται «Perithectics» διεξάγεται σε τροχιά. Χρησιμοποιώντας ειδικό επιστημονικό εξοπλισμό (κάμινο για τήξη ηλεκτρομαγνητικής αιώρησης και κρυστάλλωση σε εναλλασσόμενο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο), τα δείγματα περιτεκτικών κραμάτων θερμαίνονται, συγκρατούνται και στη συνέχεια ψύχονται. Τα περιτεκτικά κράματα είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα υλικά στη βιομηχανική παραγωγή. Τα αποτελέσματα του πειράματος θα εφαρμοστούν στη Γη: στη μηχανολογία, τη μεταλλουργία, αλλά και για την ανάπτυξη υπερσκληρών επιστρώσεων με εξαιρετικά χαμηλό συντελεστή τριβής. Αυτό θα διευρύνει τη γκάμα των νέων υλικών με μαγνητικές και ηλεκτρικές ιδιότητες, διατηρώντας παράλληλα το οικονομικά δικαιολογημένο κόστος παραγωγής τους. Διαβάστε περισσότερα στην ιστοσελίδα μας: https://www.roscosmos.ru/39246/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_567278

Καθ’ οδόν προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό η πρώτη αστροναύτης από τον αραβικό κόσμο (βίντεο) Πρώτη από αριστερά είναι η αστροναύτης από τη Σαουδική Αραβία (πηγή Space X) Εκτοξεύτηκε το σκάφος που μεταφέρει μια επιστήμονα από τη Σαουδική Αραβία.Τριανταεπτά λεπτά μετά τα μεσάνυχτα εκτοξεύτηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της NASA στη Φλόριντα το διαστημοπλοίου Dragon της Space X, της διαστημικής εταιρείας του Ελον Μασκ, με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το σκάφος μεταφέρει το πλήρωμα της επανδρωμένη αποστολής Axiom Mission 2. Πρόκειται για μια αποστολή της αμερικανικής διαστημικής εταιρείας Axiom στην οποία παίρνει μέρος τετραμελές πλήρωμα στο οποίο συμμετέχει και η ερευνήτρια βιοϊατρικής Ραγιάνα Μπαρνάουι από τη Σαουδική Αραβία που γίνεται η πρώτη γυναίκα από τον αραβικό κόσμο που ταξιδεύει στο Διάστημα.«Αισθάνομαι χαρά και τιμή που εκπροσωπώ όλα τα όνειρα και όλες τις ελπίδες όλου του λαού στη Σαουδική Αραβία και όλων των γυναικών στην πατρίδα. Όταν είπα στη γιαγιά μου ότι θα πήγαινα στο Διάστημα, μου έδωσε τα σκουλαρίκια της. Αυτά λοιπόν παίρνω μαζί μου μαζί με τη σημαία της Σαουδικής Αραβίας και μερικές φωτογραφίες της οικογένειάς μου» δήλωσε η Μπαρνάουι. Στο πλήρωμα βρίσκεται και ο πρώτος Σαουδάραβας αστροναύτης, ο Αλί Αλκάρνι που είναι σμηναγός της πολεμικής αεροπορίας της Σαουδικής Αραβίας ο οποίο σημείωσε ότι η αποστολή έχει την σφραγίδα της χώρας του. Το πλήρωμα θα ταξιδέψει στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με το διαστημόπλοιο Dragon επίσης της Space X. Όπως είναι ευνόητο η παρουσία μια γυναίκας αστροναύτη από την Σαουδική Αραβία όπου τα δικαιώματα των γυναικών εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα περιορισμένα αποτελεί μια θετική είδηση και ίσως έναρξη για αλλαγή της θέσης της γυναίκας τόσο στην χώρα όσο και στον αραβικό κόσμο γενικότερα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1474132/kath-odon-pros-ton-diethni-diastimiko-stathmo-i-proti-astronaytis-apo-ton-araviko-kosmo/

To James Webb εντόπισε τεράστιο πίδακα στον Εγκέλαδο, ελπίδες για ανεύρεση ιχνών ζωής (βίντεο) Πίδακες στον Εγκέλαδο εκτοξεύουν ύλη που συνδέεται με την παρουσία της ζωής. (πηγή φωτό NASA) Οι πίδακες του δορυφόρου του Κρόνου προέρχονται από ένα υπόγειο ωκεανό.Το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνούσε το σύστημα του Κρόνου για 13 χρόνια εντόπισε το 2008 πίδακες υδρατμών στον Εγκέλαδο. Αμέσως ο δορυφόρος έγινε σταθερός στόχος παρατήρησης και μελέτης και διαπιστώθηκε ότι σε βάθος περίπου 20 χλμ. κάτω από την παγωμένη επιφάνεια βρίσκεται ένας ωκεανός με βάθος περίπου 40 χλμ. Σειρά μελετών έχουν δείξει ότι ο ωκεανός αυτός δείχνει ότι συνθήκες φιλικές στην ζωή τόσο όσον αφορά την σύσταση του νερού αλλά και από το γεγονός ότι υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης υδροθερμικών πηγών παρόμοιων με αυτές που υπάρχουν στους ωκεανούς της Γης.Σε αυτές τις υδροθερμικές πηγές των ωκεανών της Γης διαπιστώθηκε τα τελευταία χρόνια ότι έχουν σχηματιστεί σύνθετα οικοσυστήματα και κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι εκεί έκανε την εμφάνιση της για πρώτη φορά η ζωή στον πλανήτη μας. Άρα η παρουσία τέτοιων πηγών και στον ωκεανό του Εγκέλαδου αυξάνει τις πιθανότητες ύπαρξης κάποιων μορφών ζωής (έστω και σε μικροβιακό επίπεδο) εκεί.Η αστρονόμος Σάρα Φάγκι της NASA που ειδικεύεται στη μελέτη πλανητών ανακοίνωσε ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb εντόπισε και κατέγραψε τον μεγαλύτερο πίδακα υδρατμών και υλικών από όσους έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στον Εγκέλαδο. Η Φάγκι αρνήθηκε να δώσει περισσότερα στοιχεία για αυτό το γεγονός και ανέφερε ότι θα ακολουθήσει τις επόμενες μέρες δημοσίευση της ερευνητικής ομάδας που έκανε τις παρατηρήσεις. Όπως είναι ευνόητο το μέγεθος του πίδακα σε συνδυασμό με τις δυνατότητες ανάλυσης που έχουν τα όργανα του James Webb δημιουργούν ελπίδες ότι μπορεί να έχουν ανιχνευτεί ισχυρότερες ενδείξεις ή πιθανώς και αποδείξεις όχι μόνο της φιλικότητας του υπόγειου ωκεανού στη ζωή αλλά και δεδομένων που συνδέονται άμεσα με την ύπαρξη ζωής εκεί. Ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο Εγκέλαδος φαίνεται να είναι ο πιθανότερος αυτή τη στιγμή τόπος που μπορεί να υπάρχει ζωή στο ηλιακό μας σύστημα έξω από τη Γη αλλά προς το παρόν οι διαστημικές υπηρεσίες έχουν σχεδιάσει και οργανώνουν αποστολές εξερεύνησης των φεγγαριών του Δία που επίσης διαθέτουν υπόγειους ωκεανούς και θέτουν υποψηφιότητα για παρουσία της ζωής. Θεωρείται δεδομένο ότι θα οργανωθεί και μια αποστολή εξερεύνησης του Εγκέλαδου και μένει να δούμε ποιος θα την κάνει και τι είδους έρευνες θα περιλαμβάνει. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1474173/to-james-webb-entopise-terastio-pidaka-ston-egkelado-elpides-gia-aneyresi-ichnon-zois-vinteo/

Ασφαλής από Αρμαγεδδώνα η Γη για τα επόμενα χίλια χρόνια. Ειδικοί μελέτησαν την τροχιά εκατοντάδων δυνητικά απειλητικών αστεροειδών.Ο αστεροειδής που έπεσε στη Γη πριν από 66 εκατ. έτη προκαλώντας πλανητική καταστροφή εξαφανίζοντας το 80% της ζωής συμπεριλαμβανομένων των δεινοσαύρων εκτιμάται ότι είχε διάμετρο δέκα χλμ. Τέτοιοι αστεροειδείς δεν φαίνεται να κυκλοφορούν στην ευρύτερη διαστημική μας γειτονιά και δεν μοιάζει στο ορατό τουλάχιστον μέλλον να απειλούμαστε από κάποιον τέτοιο διαστημικό βράχο.Κυκλοφορούν όμως δεκάδες χιλιάδες αστεροειδείς διαφόρων μεγεθών και σύμφωνα με τους ειδικούς ένας αστεροειδής με διάμετρο ενός χλμ. θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφές όχι πλανητικής αλλά σίγουρα ηπειρωτικής κλίμακας οι επιπτώσεις της οποίας είναι πραγματικά ανυπολόγιστες σε πολλά επίπεδα. Εκατομμύρια άνθρωποι θα έχαναν τη ζωή τους και η οικολογική αλλά και οικονομικοκοινωνική καταστροφή θα ήταν τεραστίων διαστάσεων.Η NASA έχει συγκεντρώσει έναν κατάλογο με περίπου 962 αστεροειδείς διαμέτρου ενός χλμ. που κινούνται σε τροχιές που τους φέρνουν κάποια στιγμή κοντά στη Γη. Οι μελέτες που έχουν γίνει έχουν δείξει ότι αστεροειδείς αυτού του μεγέθους χτυπούν τη Γη περίπου κάθε 600.000 έως 700.000 χρόνια, αν και ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτές οι «επισκέψεις» έχουν συχνότερο ρυθμό.Ερευνητές του Global Challenges Foundation χρησιμοποίησαν νέες μεθόδους ανάλυσης και εκτίμησης της πορείας αστεροειδών με διάμετρο ενός χλμ. με στόχο να διαπιστώσουν ποιοι από αυτούς θα μπορούσαν να περάσουν ανάμεσα από τη Γη και τη Σελήνη, να μας πλησιάσουν δηλαδή τόσο πολύ ώστε να είναι εφικτό οι βαρυτικές δυνάμεις του πλανήτη μας ή τυχόν βαρυτικές αλληλεπιδράσεις Γης και Σελήνης να εκτρέψουν την πορεία τους και να τους στείλουν στον πλανήτη μας.Με δημοσίευση https://arxiv.org/pdf/2305.04896.pdf τους στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv οι ερευνητές αναφέρουν ότι για τα επόμενα τουλάχιστον χίλια έτη η Γη δεν κινδυνεύει να πέσει πάνω της ένας αστεροειδής διαμέτρου ενός χλμ. Επισημαίνουν όμως ότι μικρότεροι διαστημικοί βράχοι που μπορούν να προκαλέσουν μικρότερης έκτασης αλλά σοβαρές καταστροφές ειδικά αν πέσουν σε ηπειρωτικές περιοχές είναι πιθανό να μας επισκεφτούν. H NASA έχει ξεκινήσει την προσπάθεια χαρτογράφησης των αστεροειδών διαμέτρου 140 μέτρων και πάνω οι οποίοι μπορούν να καταστρέψουν μια πόλη και έχει καταφέρει να καταγράψει το 40% εξ αυτών μέχρι στιγμής. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1473065/asfalis-apo-armageddona-i-gi-gia-ta-epomena-chilia-chronia/