Δροσος Γεωργιος

Η ταινία «Cheburashka» προβλήθηκε στο διάστημα! Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, ο κύριος χαρακτήρας της ταινίας πήγε στο ISS - ο κοσμοναύτης Σεργκέι Προκόπιεφ τον πήρε μαζί του ως δείκτη έλλειψης βαρύτητας, παρέχοντας όχι μόνο την ευκαιρία να επισκεφθεί το διάστημα, αλλά και να εργαστεί. Άλλωστε, ο δείκτης της έλλειψης βαρύτητας είναι μια σημαντική αποστολή. Ήταν ο Cheburashka που ξεκαθάρισε στο πλήρωμα ότι το διαστημόπλοιο είχε φτάσει σε τροχιά! Αν δεν μπορείς να πας σινεμά, τότε ο κινηματογράφος θα έρθει (πετάξει) σε σένα Το πλήρωμα του ISS, μαζί με τον κεντρικό χαρακτήρα, παρακολούθησαν την ταινία, η οποία έγινε η ταινία με τα υψηλότερα έσοδα στην ιστορία της ρωσικής διανομής ταινιών! Το Cheburashka είναι ένα κοινό έργο του στούντιο Yellow, Black and White και του διαδικτυακού κινηματογράφου START με τη συμμετοχή του κινηματογραφικού στούντιο Soyuzmultfilm, της Ρωσίας (VGTRK) και των τηλεοπτικών καναλιών STS, με την υποστήριξη του Cinema Fund. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566671

Ο «Πλανήτης X» του ηλιακού μας συστήματος μπορεί να διαθέτει 20 φεγγάρια. Καλλιτεχνική απεικόνιση του Πλανήτη X (πηγή φωτό NASA.JPL/Caletch) Ο πλανήτης που πιστεύεται ότι υπάρχει αλλά δεν έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα ίσως διαθέτει δεκάδες δορυφόρους.Τον Ιανουάριο του 2016 δύο αστρονόμοι του φημισμένου Πανεπιστημίου Caltech στις ΗΠΑ, οι Μάικλ Μπράουν και Κόνσταντιν Μπάτιγκιν, ανακοίνωσαν πως οι τροχιές έξι διαστημικών σωμάτων που κινούνται στα βάθη του ηλιακού μας συστήματος υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο πλανήτης αυτός που βρίσκεται πιο μακριά από τον Ποσειδώνα έχει μέγεθος τουλάχιστον δέκα φορές μεγαλύτερο από αυτό της Γης.Η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί έκτοτε με όλα τα διαθέσιμα μέσα να εντοπίσει αυτόν τον πλανήτη που έχει λάβει τις ονομασίες «Πλανήτης X» και «Πλανήτης 9» αλλά παρά το (υποτιθέμενο) μεγάλο του μέγεθος δεν έχει καταστεί εφικτός ο εντοπισμός του και οι θεωρίες τόσο για την ύπαρξη του όσο και για το τι μπορεί να βρίσκεται σε εκείνη την περιοχή που δημιουργεί τα κοσμικά φαινόμενα που δημιουργούν αυτό το μυστήριο αυξάνονται. Με δημοσίευση https://arxiv.org/abs/2301.13471 του στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων ArXiv o Μαν Χο Τσαν, αστρονόμος του Education University στο Χονγκ Κονγκ, υποστηρίζει ότι ένας τρόπος για να βρούμε τον Πλανήτη X είναι να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε κάποιους δορυφόρους που πιθανώς να διαθέτει δεδομένου μάλιστα του προτεινόμενου πολύ μεγάλου μεγέθους του που ευνοεί την παρουσία δορυφόρων.Ο Τσαν με βάση το μέγεθος του Πλανήτη X εκτιμά ότι οι βαρυτικές του δυνάμεις θα είναι τόσο ισχυρές ώστε να έχουν συλλάβει αρκετούς μεγάλους διαστημικούς βράχους μετατρέποντας τους σε δορυφόρους του. Υπολογίζει ότι ο Πλανήτης X μπορεί να διαθέτει περίπου 20 φεγγάρια καθένα εκ των οποίων θα έχει διάμετρο περίπου 100 χλμ. Ο ερευνητής υποστηρίζει επίσης ότι είναι πιθανό ο Πλανήτης Χ να επιδρά στους δορυφόρους του με τρόπο παρόμοιο που επιδρά βαρυτικά ο Δίας στην Ιό, το πιο ενεργό γεωλογικό διαστημικό σώμα στο ηλιακό μας σύστημα.Η Ιό διαθέτει εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες, ενεργά ηφαίστεια με τις συνεχείς εκρήξεις να εκτοξεύουν υλικά σε αποστάσεις τέτοιες που είναι ορατές από τα διαστημικά τηλεσκόπια ενώ φυσικά ρέει μόνιμα λάβα στον κολασμένο δορυφόρο. Μελέτες που έγιναν τα τελευταία χρόνια έδειξαν ότι οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις της Ιούς με τον Δία είναι αυτές που προκαλούν αυτή την μόνιμη ηφαιστειακή δραστηριότητα.Σύμφωνα με τον Τσαν η βαρυτική επίδραση του Πλανήτη X μπορεί να αυξάνει μέσω γεωατμοσφαιρικών διεργασιών τη θερμοκρασία στους δορυφόρους του και αυτοί να είναι μεν παγωμένοι κόσμοι αλλά 100 βαθμούς Κελσίου πιο θερμοί από τον πλανήτη. Εκτιμάται ότι η θερμοκρασία στον Πλανήτη X, αν φυσικά υπάρχει, θα κυμαίνεται πέριξ των μείον 271 βαθμών Κελσίου αγγίζοντας το απόλυτο μηδέν που είναι δύο βαθμούς Κελσίου πιο χαμηλά. Ο Τσαν εκτιμά ότι οι δορυφόροι του Πλανήτη Χ θα έχουν θερμοκρασία μείον 173 βαθμούς Κελσίου. Ένα πρώτο σχόλιο ειδικών στην θεωρία της ύπαρξης αυτών των δορυφόρων είναι ότι αν υπάρχουν και έχει δίκιο και στο μέγεθος τους ο Τσαν τότε είναι ένα μεγάλο ζήτημα το πώς θα εντοπιστούν όταν δεν μπορεί να εντοπιστεί ο κατά πολύ μεγαλύτερος από αυτούς πλανήτης. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1440059/o-planitis-x-toy-iliakoy-mas-systimatos-mporei-na-diathetei-20-feggaria/

Μια τέλεια σφαιρική έκρηξη στο σύμπαν. Μια σύγκρουση δύο άστρων νετρονίων που παρήγαγε μια έκρηξη με μορφή τέλειας σφαίρας, ανακάλυψαν Ευρωπαίοι αστροφυσικοί. Παραμένει μυστήριο, όπως είπαν, το πώς συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οι ερευνητές από τη Δανία, τη Γερμανία, τη Βρετανία, τη Φινλανδία και το Ισραήλ, με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature» [Spherical symmetry in the kilonova AT2017gfo/GW170817]. https://www.nature.com/articles/s41586-022-05616-x Η ανακάλυψη αφορά μια βίαιη έκρηξη κιλονόβα που είχε αρχικά ανιχνευθεί το 2017 από τα παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων LIGO (ΗΠΑ) και Virgo (Ευρώπη) σε έναν γαλαξία σε απόσταση 140 εκατομμυρίων ετών από τη Γη στην κατεύθυνση του αστερισμού της Ύδρας.Η κατοπινή παρατήρηση της έκρηξης με την ονομασία AT2017gfo/GW170817 από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου (ESO) στη Χιλή αποκάλυψε ότι ότι ήταν απόλυτα συμμετρική και τέλεια σφαιρική, κάτι μη αναμενόμενο.«Κανένας δεν περίμενε η έκρηξη να μοιάζει έτσι. Δεν έχει νόημα που είναι έτσι σφαιρική σαν μπάλα. Όμως οι υπολογισμοί μας σαφώς δείχνουν ότι αυτό συμβαίνει. Αυτό πιθανώς σημαίνει ότι οι θεωρίες και οι προσομοιώσεις των κιλονόβα που έχουμε κάνει κατά τα τελευταία 25 χρόνια εμφανίζουν ελλείψεις σημαντικής Φυσικής», δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Ντάραχ Γουάτσον του Ινστιτούτου Νιλς Μπορ της Κοπεγχάγης. «Ο πιθανότερος τρόπος να γίνει μια έκρηξη σφαιρική, είναι μια τεράστια ποσότητα ενέργειας να απελευθερώνεται από το κέντρο της έκρηξης και να δημιουργεί στη συνέχεια ένα σχήμα που κανονικά δεν θα διέθετε συμμετρία. Συνεπώς το σφαιρικό σχήμα μας λέει ότι πιθανώς υπάρχει πολλή ενέργεια στον πυρήνα της έκρηξης, κάτι που δεν είχε προβλεφθεί», ανέφερε ο επικεφαλής ερευνητής ‘Αλμπερτ Σνέπεν.Τα άστρα νετρονίων (πάλσαρ) είναι άκρως συμπυκνωμένα άστρα αποτελούμενα κυρίως από νετρόνια και συνήθως έχουν διάμετρο μόνο 20 χιλιομέτρων, όμως έχουν βάρος σχεδόν διπλάσιο του Ήλιου. Ένα κουταλάκι ύλης από άστρο νετρονίων ζυγίζει περίπου όσο το όρος Έβερεστ.Όταν δύο άστρα νετρονίων συγκρούονται, συμβαίνει το εκρηκτικό φαινόμενο της κιλονόβα, καθώς ενώνονται αρχικά σε ένα ενιαίο τεράστιο άστρο νετρονίων, το οποίο μετά καταρρέει σε μαύρη τρύπα. Θεωρητικά οι κιλονόβα είχαν προβλεφθεί από το 1974, αλλά για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν σαφώς το 2013. https://physicsgg.me/2023/02/16/μια-τέλεια-σφαιρική-έκρηξη-στο-σύμπαν/

Είναι οι μαύρες τρύπες η σκοτεινή ενέργεια. Ο γαλαξίας Caldwell 53 (NGC 3115) μπορεί να περιέχει στο κέντρο του μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα Η απλούστερη εξήγηση για την σκοτεινή ενέργεια είναι η κοσμολογική σταθερά Λ, https://physicsgg.me/2021/02/15/το-πιο-ενοχλητικό-πρόβλημα-στη-φυσική/ στην οποία αποδίδεται η παρατηρούμενη επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος (και όχι η στατικότητά του όπως λανθασμένα θεώρησε αρχικά ο Αϊνστάιν).Δύο πρόσφατες δημοσιεύσεις υποστηρίζουν πως βρέθηκαν ενδείξεις στα πρατηρησιακά δεδομένα γαλαξιών ότι «μέσα στις μαύρες τρύπες ‘κρύβεται’ άφθονη σκοτεινή ενέργεια, που τροφοδοτεί τη συνεχή διαστολή του σύμπαντος. Αντί η σκοτεινή ενέργεια να είναι διάχυτη στον χωροχρόνο, όπως υποθέταμε, προτείνουν ότι αυτή δημιουργείται και παραμένει μέσα στις μαύρες τρύπες». Οι ερευνητές -μεταξύ των οποίων η Ευανθία Χατζημινάογλου του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου και ο Ανδρέας Ευσταθίου, πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου – δημοσιεύουν τις δύο εργασίες τους, στο The Astrophysical Journal https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/acac2e και στο The Astrophysical Journal Letters. https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/acb704 Αυτό που εννοούμε με τον όρο «σκοτεινή ενέργεια» καθορίζεται από την ύπαρξη μιας συγκεκριμένης καταστατικής εξίσωσης https://physicsgg.me/2013/10/26/σκοτεινή-ενέργεια-και-παράμετρος-w/ στην οποία περιέχεται η κοσμολογική σταθερά Λ. Αν μια συλλογή από μαύρες τρύπες δεν περιγράφεται από την κατάλληλη καταστατική εξίσωση, τότε δεν μπορεί να είναι σκοτεινή ενέργεια.Οι ερευνητές κάνοντας μια νέα λεπτομερέστατη ανάλυση δεδομένων σχετικά με τους γαλαξίες που περιέχουν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες υποστηρίζουν ότι συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο με αυτές. Η μελέτη τους επιβεβαιώνει την γνωστή εδώ και καιρό παρατήρηση, ότι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες αναπτύσσονται πολύ γρηγορότερα από το αναμενόμενο. Υποθέτουν λοιπόν ότι αυτή η ταχεία ανάπτυξη οφείλεται σε μια κοσμολογική πηγή, καταλήγοντας τελικά ότι αυτή θα μπορούσε να είναι κάποιου είδους σκοτεινή ενέργειας. Αναλύοντας τα πειραματικά δεδομένα υποθέτοντας ότι η ανάπτυξη των υπερμεγέθων μαύρων τρυπών σχετίζεται με την προέλευση της σκοτεινής ενέργειας, αποδεικνύουν ότι πράγματι υπάρχουν πιθανότητες τα δυο αυτά ανεξήγητα φαινόμενα να σχετίζονται μεταξύ τους.«Έχουμε την πρώτη προτεινόμενη αστροφυσική πηγή για τη σκοτεινή ενέργεια», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Ντάνκαν Φάραχ του Πανεπιστημίου της Χαβάης.«Προτείνουμε ότι οι μαύρες τρύπες, τα απομεινάρια της έκρηξης άστρων, αποτελούν την αστροφυσική προέλευση της σκοτεινής ενέργειας».Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι μαύρες τρύπες αυξάνουν τη μάζα τους στο πέρασμα δισεκατομμυρίων ετών σε βαθμό που δεν μπορεί να εξηγηθεί με τις σχετικές θεωρίες και αντιτείνουν ότι στην πραγματικότητα στον πυρήνα τους κρύβουν σκοτεινή ενέργεια. Η νέα έρευνα εστίασε σε μαύρες τρύπες αρχαίων και ήσυχων γαλαξιών, όπου δεν υπάρχει πια πολύ αστρικό υλικό για να «καταπιούν».Υπολογίστηκε ότι σε αυτούς τους σχετικά αδρανείς γαλαξίες οι μαύρες τρύπες έχουν μάζες επτά έως 20 φορές μεγαλύτερες από ό,τι ήταν πριν εννέα δισεκατομμύρια χρόνια, πράγμα που -όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές- μαρτυράει ότι κάποια άλλη μη εξωγενής διαδικασία τις τροφοδοτεί: κατά την εκτίμηση τους, πρόκειται για μια ενδογενή σκοτεινή ενέργεια.Κανονικά, με βάση τους νόμους της Φυσικής, η βαρύτητα θα έπρεπε να προκαλεί τη σταδιακή επιβράδυνση της ανάπτυξης του σύμπαντος, όμως μια μυστηριώδης δύναμη, που προτάθηκε στο τέλος της δεκαετίας του 1990 και ονομάστηκε σκοτεινή ενέργεια, φαίνεται να υπεραντισταθμίζει τη βαρύτητα και να οδηγεί σε διαστολή του σύμπαντος και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό.Αν όντως οι μεγάλες μαύρες τρύπες που βρίσκονται στα κέντρα γαλαξιών, συνιστούν την πηγή της συμπαντικής σκοτεινής ενέργειας, τότε πιθανώς θα λυθεί και ένα άλλο κοσμικό αίνιγμα: τι συμβαίνει στο κέντρο μιας μαύρης τρύπας, στη λεγόμενη «μοναδικότητα», όπου καταρρέουν οι γνωστοί νόμοι της Φυσικής. Αν στον πυρήνα μιας μαύρης τρύπας υπάρχει σκοτεινή ενέργεια, τότε δεν φαίνεται να υπάρχει ανάγκη για «μοναδικότητες».Αξίζει να παραθέσουμε τις τελευταίες γραμμές της περίληψης της μιάς εκ των δυο δημοσιεύσεων των ερευνητών στην οποία αναφέρονται τα εξής: «Συμπεραίνουμε ότι είτε υπάρχει ένας φυσικός μηχανισμός που αναπτύσσει τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες των ελλειπτικών γαλαξιών με z ≲ 2, είτε ότι τα συστηματικά σφάλματα υποεκτιμώνται και εξαρτώνται από την μετατόπιση προς το ερυθρό». Δυστυχώς μέχρι σήμερα στον πόλεμο μεταξύ «νέας φυσικής» και «υποτίμησης των συστηματικών μας σφαλμάτων», χαμένη είναι σχεδόν πάντα η νέα φυσική. Στις δημοσιεύσεις συμμετέχουν η αστρονόμος δρ Ευανθία Χατζημινάογλου του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (απόφοιτος του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ το 1996, με διδακτορικό στην αστροφυσική από το γαλλικό Πανεπιστήμιο Πολ Σαμπατιέ της Τουλούζης), καθώς επίσης ο αστροφυσικός Ανδρέας Ευσταθίου, πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. https://physicsgg.me/2023/02/16/είναι-οι-μαύρες-τρύπες-η-σκοτεινή-ενέρ/

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός είναι ένας κλειστός και μόνιμα κατοικημένος χώρος που περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη μας. Παράλληλα, πρακτικά απουσιάζει η δυνατότητα διεξαγωγής πλήρους απολύμανσης. Όλα αυτά δημιουργούν συνθήκες για την ανάπτυξη διαφόρων μικροοργανισμών (μικροσκοπικοί μύκητες, βακτήρια κ.λπ.). Ορισμένοι από αυτούς, οι λεγόμενοι τεχνόφιλοι βιοκαταστροφείς, αποτελούν κίνδυνο για την τεχνολογία και τον επιστημονικό εξοπλισμό. Για τη μελέτη των μηχανισμών μικροβιολογικής καταστροφής του «σιδήρου» και τη δημιουργία δομικών υλικών ανθεκτικών στη βιολογική διάβρωση, διεξάγεται το πείραμα «Βιοπολυμερές» στον ISS. Για να γίνει αυτό, ειδικά δείγματα με βάση πολυμερή υλικά τοποθετούνται για 1,5-2 μήνες στις λιγότερο αεριζόμενες περιοχές των μονάδων του σταθμού (για παράδειγμα, πίσω από εσωτερικά πάνελ), μετά τα οποία επιστρέφονται στη Γη για ανάλυση. Τα εξαιρετικά αποτελεσματικά απολυμαντικά που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του πειράματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο στο διάστημα, αλλά και στη Γη. Σχετικά με άλλα πειράματα στο ρωσικό τμήμα του ISS - στην καθημερινή αναφορά: https://www.roscosmos.ru/38941/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566668

Κατακτητές του «Δράκου»: Ο Κονσταντίν Μπορίσοφ είναι κατάλληλος για διαστημική πτήση Σήμερα πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση της Κύριας Ιατρικής Επιτροπής στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών. Αναλύονται τα ιατρικά δεδομένα και η υγεία του κοσμοναύτη. Αυτή τη στιγμή, ο Konstantin Borisov είναι ο μαθητής του Andrei Fedyaev, ο οποίος θα μεταβεί στο ISS με το αμερικανικό διαστημόπλοιο Crew Dragon το νωρίτερο στις 26 Φεβρουαρίου. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566667

Νέος κοντινός εξωπλανήτης με μέγεθος παρόμοιο με της Γης. Καλλιτεχνική απεικόνιση του νέου εξωπλανήτη. Ο εξωπλανήτης βρίσκεται σε απόσταση 72 ετών από τον πλανήτη μας.Συνεχίζεται με ταχύ ρυθμό η ανακάλυψη πλανητών με χαρακτηριστικά (μέγεθος, γεωατμοσφαιρικά στοιχεία, απόσταση από το άστρο τους) παρόμοια με αυτά της Γης. Διεθνής ερευνητική ομάδα εντόπισε ένα ακόμη τέτοιου είδους πλανήτη και μάλιστα σε κοντινή απόσταση από εμάς.Η ανακάλυψη εξωπλανητών με χαρακτηριστικά όπως αυτά της Γης ήταν μέχρι πρόσφατα ιδιαίτερα δύσκολη εξαιτίας κυρίως του μικρού μεγέθους τους. Όμως ο στόλος των διαστημικών τηλεσκοπίων, τα ολοένα και πιο ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια και νέες μέθοδοι εντοπισμού πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα επιτρέπει τον εντοπισμό και πλανητών με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γης. Η ανακάλυψη τέτοιων πλανητών θεωρείται πολύ σημαντική δεδομένου ότι μέχρι στιγμής μόνο η Γη έχει δείξει ικανή να φιλοξενήσει ζωή. Έτσι πιθανολογείται ότι ένας βραχώδης πλανήτης με μέγεθος όπως αυτό της Γης που βρίσκεται εντός της κατοικίσιμης ζώνης του συστήματος του (σε απόσταση δηλαδή από το μητρικό του άστρο τέτοια που να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή) θα είναι κατά πάσα πιθανότητα φιλικός στη ζωή.Οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα πλανήτη με μέγεθος ίδιο με αυτό της Γης σε απόσταση 72 ετών φωτός από τον πλανήτη μας στο αστρικό σύστημα K2-415. Ο εξωπλανήτης που έλαβε την κωδική ονομασία K2-415b έχει μεν ίδιο μέγεθος με τον πλανήτη μας και είναι βραχώδης αλλά δυστυχώς βρίσκεται πολύ κοντά στο άστρο του ολοκληρώνοντας μια πλήρη περιστροφή γύρω από αυτό σε 96 ώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στον εξωπλανήτη είναι απαγορευτικές για την παρουσία της ζωής. Εκτιμάται ότι στον εξωπλανήτη υπάρχουν ωκεανοί λάβας ενώ πιθανώς βρέχει πετρώματα.Το ιδιαίτερα σημαντικό στην ανακάλυψη αυτή είναι ότι το άστρο του συστήματος είναι από τα μικρότερα σε μάζα και λιγότερο θερμό από όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα να διαθέτουν πλανήτες. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι πιθανό να υπάρχουν και άλλοι πλανήτες σε αυτό το σύστημα που να βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη. Επίσης αναφέρουν ότι η ανακάλυψη του εξωπλανήτη φωτίζει το πώς μπορεί να σχηματίζονται πλανήτες γύρω από άστρα αυτού του τύπου που μέχρι τώρα πιστευόταν ότι οι συνθήκες που διαμορφώνονται εκεί δεν ευνοούν τη δημιουργία πλανητικών συστημάτων. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1439654/neos-kontinos-exoplanitis-me-megethos-paromoio-me-tis-gis/

Μεγάλος αστεροειδής θα κάνει τη νύχτα της Τετάρτης ασφαλή διέλευση πάνω από τη Γη. Τρεις ώρες μετά τα μεσάνυχτα; ο διαστημικός βράχος θα πλησιάσει τον πλανήτη μας σε απόσταση 4,5 εκατ. χλμ.Έχουν πυκνώσει τις επισκέψεις τους στη διαστημική μας γειτονιά αλλά και στη Γη μεγαλύτερου και μικρότερου μεγέθους διαστημικοί βράχοι. Πριν από λίγα 24ωρα ένας μικρός αστεροειδής εισήλθε, χωρίς να αποτελέσει κίνδυνο, στη γήινη ατμόσφαιρα και σήμερα το βράδυ ένας ακόμη μεγάλος αυτή την φορά αστεροειδής θα κάνει ένα κοντινό πέρασμα από τον πλανήτη μας.Ο αστεροειδής «2005 ΥΥ128», διαμέτρου 580 έως 1.300 μέτρων, θα περάσει απόψε (στις 02:46 της Πέμπτης) σε απόσταση ασφαλείας 4,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον πλανήτη μας, δηλαδή περίπου 12 φορές την απόσταση Γης-Σελήνης. Εκτιμάται ότι πρόκειται για την κοντινότερη προσέγγιση του εδώ και τέσσερις αιώνες.Ο αστεροειδής είχε ανακαλυφθεί το 2005 από Αμερικανούς αστρονόμους, οι οποίοι κατά τα τελευταία 17 χρόνια έχουν μελετήσει την τροχιά του με υψηλή ακρίβεια, αν και υπάρχει μια αβεβαιότητα για το ακριβές μέγεθός του. Ανήκει στην κατηγορία των δυνητικά επικίνδυνων αστεροειδών, χαρακτηρισμός που δίνεται σε διαστημικούς βράχους τουλάχιστον 140 μέτρων που πλησιάζουν σε απόσταση μικρότερη των 0,05 αστρονομικών μονάδων (μια τέτοια μονάδα είναι η μέση απόσταση Γης-Ήλιου ή περίπου 150 εκατ. χλμ.).Η NASA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι έχουν ανιχνεύσει τουλάχιστον το 95% των αστεροειδών διαμέτρου άνω του ενός χιλιομέτρου που πλησιάζουν τη Γη σε απόσταση τουλάχιστον 50 εκατ. χλμ. Μέχρι σήμερα κανένας δεν συνιστά απειλή για το προβλέψιμο μέλλον, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των τροχιών τους. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1439562/megalos-asteroeidis-tha-kanei-ti-nychta-tis-tetartis-asfali-dieleysi-pano-apo-ti-gi/

Το τηλεσκόπιο Hubble παρατηρεί τους δακτύλιους του Κρόνου. … με την ελπίδα να «λύσει» έναν γρίφο που απασχολεί τους επιστήμονες εδώ και δεκαετίες Οι δακτύλιοι του Κρόνου παρατηρήθηκαν με την εφεύρεση του τηλεσκοπίου το 1609, και ήταν ένα μοναδικό χαρακτηριστικό στο Ηλιακό μας Σύστημα. Έκτοτε ανακαλύφθηκε ότι και οι άλλοι πλανήτες έχουν δακτυλίους, αλλά είναι αμυδροί και όχι τόσο εντυπωσιακοί σε σύγκριση με αυτούς του Κρόνου. Toν γρίφο των παράξενων κηλίδων (ή ακτίνων) στους δακτυλίους του πλανήτη Κρόνου καλείται να αποκρυπτογραφήσει το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble.Πρόκειται για ένα μυστήριο που οι επιστήμονες προσπαθούν να λύσουν από τη δεκαετία του 1980, όταν για πρώτη φορά καταγράφηκαν οι κηλίδες αυτές από την αποστολή Voyager της NASA. Κάθε εποχή στον Κρόνο διαρκεί 7 χρόνια Οι κηλίδες συνήθως παρατηρούνται τα χρόνια πριν ή μετά την ισημερία, δηλαδή σχετίζονται με την αλλαγή της εποχής στον γιγάντιο αυτό πλανήτη. Στις εικόνες που έχουμε στη διάθεσή μας, άλλες φορές είναι σαν σκοτεινές κηλίδες και άλλες σαν φωτεινές αναλαμπές.Στις 6 Μαΐου του 2025 θα λάβει χώρα η φθινοπωρινή ισημερία στον Κρόνο, με τις μυστηριώδεις κηλίδες να έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους. Η προηγούμενη ισημερία στον Κρόνο είχε συμβεί το 2009.Όπως η Γη, ο Κρόνος έχει τέσσερις εποχές. Ωστόσο, λόγω της πολύ μεγαλύτερης τροχιάς του, κάθε εποχή διαρκεί όσο επτά χρόνια στη Γη. Η ισημερία συμβαίνει όταν το επίπεδο των δακτυλίων του Κρόνου ευθυγραμμίζεται με τον Ήλιο. Μυστήριο το πώς δημιουργούνται Η επικρατούσα θεωρία είναι ότι οι κηλίδες σχετίζονται με το μαγνητικό πεδίο του Κρόνου. Όταν τα μαγνητικά πεδία των πλανητών αλληλεπιδρούν με τον ηλιακό άνεμο, δημιουργείται ένα ηλεκτρικά φορτισμένο περιβάλλον (στη Γη αυτό είναι το βόρειο σέλας).Στην περίπτωση του Κρόνου, οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα σωματίδια πάγου και σκόνης – από τα οποία αποτελούνται οι δακτύλιοι – φορτίζονται ηλεκτρικά. Έτσι, τα σωματίδια αυτά αιωρούνται πάνω από τα υπόλοιπα, πιο βαριά σωματίδια και δημιουργούνται οι κηλίδες.Αν και άλλοι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος έχουν δακτυλίους, μόνο στον Κρόνο παρατηρείται το φαινόμενο των κηλίδων. «Είναι πραγματικά ένα μαγικό της φύσης που βλέπουμε μόνο στον Κρόνο – προς το παρόν τουλάχιστον», σχολιάζει η Έιμι Σάιμον, επικεφαλής του προγράμματος Hubble Outer Planet Atmospheres Legacy.Το Hubble, λοιπόν, έχει πιάσει ήδη δουλειά και έχει στείλει εικόνες από τις κηλίδες στους δακτυλίους του Κρόνου, με τους επιστήμονες της NASA να ευελπιστούν ότι αυτή τη φορά η παρατήρηση του φαινομένου θα δώσει επιτέλους και μια απάντηση. https://physicsgg.me/2023/02/15/το-τηλεσκόπιο-hubble-παρατηρεί-τους-δακτύλ/

Ο πραγματικός Χόκινγκ – Κατασκευάζοντας έναν διάσημο επιστήμονα. «Ρωγμή» στο είδωλο του Χόκινγκ – Μια ανεπίσημη βιογραφία παρουσιάζει γκρίζες πτυχές του χαρακτήρα του μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας ΣΑΡΛΣ ΣΕΪΦ, Ο πραγματικός Χόκινγκ –Κατασκευάζοντας έναν διάσημο επιστήμονα μτφρ.: Ανδρέας Μιχαηλίδης εκδ. Μεταίχμιο, 2022, σελ. 560 Πόσος µύθος χωράει σε μια πραγματικότητα; Oσος έθρεψε επί πολλά χρόνια την προσωπικότητα του Στίβεν Χόκινγκ. Ο άνθρωπος που εκλαΐκευσε τη Φυσική και με το άγρυπνο πνεύμα του, σε αντίθεση με το φτενό σώμα του, έδωσε το παράδειγμα της ευψυχίας, ήταν μια κλασική περίπτωση φυσιογνωμίας larger than life. Ειδικά από τη στιγμή που η ζωή δεν του φέρθηκε με τον καλύτερο τρόπο.Ποιος ήταν, όμως, πραγματικά ο Χόκινγκ; Μήπως η καταλυτική δημόσια εικόνα του, αριστοτεχνικά φτιαγμένη κι από τον ίδιο, αποσιωπά τον άνθρωπο πίσω από τον επιστήμονα; Η βιογραφία του Τσαρλς Σέιφ «Ο πραγματικός Χόκινγκ – Κατασκευάζοντας έναν διάσημο επιστήμονα», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Ανδρέα Μιχαηλίδη, καίτοι δεν είναι εγκεκριμένη από το περιβάλλον του Χόκινγκ, άρα δεν είχε στη διάθεσή του πλήρες υλικό από τον ιδιωτικό του βίο, προσπαθεί να τραβήξει το πέπλο που καλύπτει τον επιστήμονα-φαινόμενο και να μας εμφανίσει μια κάπως πιο αληθινή και εν μέρει απομαγευτική εικόνα του. Δίχως, όμως, η πρόθεσή του να είναι η αποκαθήλωση του ανδρός.Ο Σέιφ είναι γνώστης του ανθρώπου με τον οποίο χρειάστηκε να αναμετρηθεί. Επίσης, είναι έμπειρος συγγραφέας επιστημονικών άρθρων και καθηγητής δημοσιογραφίας του NYU.Το κεντρικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι ότι ο Χόκινγκ υπήρξε «τόσο ένα εμπορικό σήμα όσο ήταν και ένα πρόσωπο». Σε σημείο που τα επιστημονικά του επιτεύγματα, συμπεριλαμβανομένων των προόδων στην κατανόηση του χώρου και του χρόνου, να ωχριούν μπρος στην εικόνα που είχε σχηματίσει το πλατύ κοινό γι’ αυτόν.Ο Χόκινγκ έπαιξε με τους κανόνες που ορίζουν και διαμορφώνουν μια διασημότητα. Μίλησε για ένα πλήθος θεμάτων εκτός της ειδικότητάς του, από την εικονική πραγματικότητα έως τη στρατιωτική τεχνολογία, δάνεισε το λογισμικό του voice-box με το οποίο επικοινωνούσε σε σκηνοθέτες και επέτρεψε σε σεναριογράφους και συγγραφείς να γράψουν γι’ αυτόν.Κατάφερε να κάνει οικεία την εικόνα ενός ανθρώπου καθηλωμένου σε αναπηρική καρέκλα που σχημάτιζε με κόπο φράσεις σε ρυθμό τριών λέξεων το λεπτό.Ολα τούτα τον έκαναν αντικείμενο έντονου δημόσιου ενδιαφέροντος, αλλά και μια διακριτή ποπ εικόνα με εμφανίσεις στο «Star Trek: The Next Generation» και στο «The Simpsons». Το κοινό, δε, παραληρούσε όταν αναφερόταν στα ταξίδια στον χρόνο και στην εξωγήινη ζωή. Κοινώς: έχτισε τον μύθο του με στοχευμένες κινήσεις.Ο Σέιφ γράφει αυτή τη βιογραφία με μια παράδοξη τεχνική: εκκινεί από τα τελευταία χρόνια της ζωής του Χόκινγκ για να φτάσει στο τέλος στα παιδικά του χρόνια. Αυτή η αναστροφή της γραμμικής αλληλουχίας στην ουσία δεν προσφέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα ή, τουλάχιστον, δεν αλλάζει τα βασικά σημεία του βιβλίο.Εχουν ενδιαφέρον οι γνώμες μαθητών και συνεργατών του που συνέλεξε ο Σέιφ με επιμέλεια, όπως και η καταγραφή από μεριάς του όλων των επιστημονικών επιτευγμάτων του Χόκινγκ.Ωστόσο, δεν στέκεται μόνο εκεί. Το βιβλίο δεν διστάζει να μιλήσει ανοιχτά για τις γκρίζες περιοχές του χαρακτήρα του Χόκινγκ. Αίφνης, τον εμφανίζει εγωιστή, με αυξημένη λίμπιντο (είχα λαχτάρα για τα στριπτιζάδικα), ενώ είναι σχεδόν αποδεδειγμένο πως δεχόταν στον χώρο του γυμνές γυναίκες που τους ζητούσε να χορέψουν γι’ αυτόν.Η γενική εντύπωση είναι ότι ο Χόκινγκ έως το τέλος της ζωής του εργαζόταν πυρετωδώς, ωστόσο η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια ελάχιστα πράγματα πρόσφερε στην επιστήμη του, ενώ υπάρχουν αρκετοί συνάδελφοί του που δεν τον κατατάσσουν καν στην κορυφή της πυραμίδας των φυσικών με σημαντική συνεισφορά.Τι μας προσφέρει, λοιπόν, αυτή η βιογραφία; Την ευκαιρία να δούμε τον Χόκινγκ με τα ανθρώπινα μέτρα. Οσο οξύθυμος κι αλαζονικός υπήρξε, άλλο τόσο ήταν ένας άνθρωπος ζεστός και πνευματώδης. Σίγουρα οι λάτρεις του Χόκινγκ θα στενοχωρηθούν σε κάποια σημεία του βιβλίου, καθώς θα δουν το είδωλό του να ραγίζει ή να εμφανίζει μπροστά τους μια ελάχιστα κολακευτική εικόνα. Εντούτοις αυτό δεν μειώνει τη λαμπρότητα και την ξεχωριστή περσόνα του.Ας μην ξεχνάμε πως ήταν ο άνθρωπος που τον Νοέμβριο του 1995 γέμισε το Royal Albert Hall του Λονδίνου (χωρητικότητας 5.900 ατόμων) για μια διάλεξη και ότι το βιβλίο του «Η σύντομη ιστορία του χρόνου» πούλησε περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως.«Ο Χόκινγκ γνώριζε ότι η αναπηρία του επηρέαζε βαθιά τον τρόπο με τον οποίο τον αντιλαμβανόταν το κοινό, μετατρέποντάς τον από απλό ανθρώπινο ον σε μια ζωντανή μεταφορά», γράφει εύγλωττα ο Σέιφ. https://physicsgg.me/2023/02/15/ο-πραγματικός-χόκινγκ-κατασκευάζον/

Η καθαρότητα και η στειρότητα είναι η βάση για κάθε βιοτεχνολογική έρευνα. Κατά τη διάρκεια του πειράματος Aseptic, η αποτελεσματικότητα των μεθόδων αποστείρωσης και των τεχνικών μέσων μελετάται κατά την επιστημονική έρευνα στον ISS. Η αποστείρωση του επιστημονικού εξοπλισμού ελέγχεται με τακτική δειγματοληψία, για παράδειγμα, από την επιφάνεια του ντουλαπιού και τον αέρα μέσα σε αυτό. Στη συνέχεια, τα δείγματα τοποθετούνται σε θερμοστάτη με σταθερή θερμοκρασία περίπου 33 βαθμούς Κελσίου για δύο ημέρες. Κατά κανόνα, αυτό αρκεί για να βλαστήσει η μικροχλωρίδα στα δείγματα, εάν υπάρχει. Μια μέρα μετά την πρώτη δειγματοληψία, οι αστροναύτες αποστειρώνουν τον επιστημονικό εξοπλισμό χρησιμοποιώντας ιονιστή και υπεριώδη λάμπα. Και μετά από λίγες ημέρες, πραγματοποιείται εκ νέου δειγματοληψία προκειμένου να συγκριθεί το τελικό αποτέλεσμα. Σχετικά με άλλα πειράματα στο ρωσικό τμήμα - στην καθημερινή αναφορά: https://www.roscosmos.ru/38940/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566660

Η Roscosmos συνεχίζει να διερευνά την αιτία της αποσυμπίεσης του συστήματος θερμικού ελέγχου του φορτηγού πλοίου Progress MS-21, που σημειώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Σήμερα, χρησιμοποιώντας τον τηλεχειριστή του αμερικανικού τμήματος του σταθμού, σχεδιάζεται να επιθεωρηθεί μια πιθανή τοποθεσία ζημιάς στην εξωτερική επιφάνεια του πλοίου. Τώρα η αμερικανική πλευρά φέρνει το χειριστή στο Progress MS-21, μετά από το οποίο μια βιντεοκάμερα θα χρησιμοποιηθεί για να κινηματογραφήσει και να κινηματογραφήσει το διαμέρισμα οργάνων-συσσωματωμάτων του πλοίου. Τα ληφθέντα υλικά θα μεταφερθούν σε Ρώσους ειδικούς στη Γη για περαιτέρω ανάλυση.Ολοκληρώθηκε η επιθεώρηση του διαστημικού σκάφους φορτίου Progress MS-21 χρησιμοποιώντας τον τηλεχειριστή του τμήματος USS του ISS. Φωτογραφίες και εικόνες βίντεο από την κάμερά του θα μεταφερθούν σε Ρώσους ειδικούς για να μάθουν τον λόγο της αποσυμπίεσης του συστήματος θερμικού ελέγχου του πλοίου. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566661

Το πλήρωμα της αποστολής Crew-6 μπήκε σε καραντίνα Σύμφωνα με τη NASA, ο κοσμοναύτης μας Andrey Fedyaev, μαζί με τους συναδέλφους του Crew-6, τους αστροναύτες Stephen Bowen και Woody Hoburg, Sultan al-Neyadi, μπήκαν σε καραντίνα για δύο εβδομάδες πριν εκτοξευθούν στον ISS. Η συμμόρφωση με αυτό θα βοηθήσει στη διασφάλιση της υγείας του πληρώματος, καθώς και στην προστασία αυτών που βρίσκονται ήδη στο σταθμό. Ταυτόχρονα, μπορεί να κρατηθεί στο σπίτι ή σε ειδικό συγκρότημα στο Διαστημικό Κέντρο Johnson στο Τέξας. Εκτόξευση του πλοίου Crew Dragon - όχι νωρίτερα από τις 26 Φεβρουαρίου στις 10:07 ώρα Μόσχας https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566654

Η τεχνητή νοημοσύνη πιλοτάρει πλέον και μαχητικά αεροσκάφη. The X-62A VISTA Aircraft flying above Edwards Air Force Base, California. (Photo Credit: Kyle Brasier, U.S. Air Force) Η τεχνητή νοημοσύνη συνεχίζει να δείχνει τις απεριόριστες δυνατότητές της, καθώς αυτή τη φορά πιλόταρε ένα εκπαιδευτικό μαχητικό αεροσκάφος για περισσότερες από 17 ώρες.Ηταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε η τεχνητή νοημοσύνη για να πιλοτάρει ένα τέτοιο τακτικό αεροσκάφος, σύμφωνα με την αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία Lockheed Martin.Η δοκιμή έγινε με το σκάφος VISTA (Variable In-flight Simulation Test Aircraft), το οποίο μπορεί να μιμηθεί στον αέρα χαρακτηριστικά άλλων αεροσκαφών. Η πτήση έγινε από τη βάση Έντουαρντς της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στην Καλιφόρνια.Το VISTA, που είναι μια τροποποιημένη έκδοση του αεροσκάφους F-16D Block 30 Peace Marble II με αναβαθμισμένα εξαρτήματα του Block 40, αναπτύχθηκε από τη Lockheed Martin σε συνεργασία με την Πολεμική Αεροπορία και την εταιρεία Calspan. Η Lockheed Martin, που εδρεύει στο Μέριλαντ, έκανε γνωστό ότι θα συνεχίσει το 2023 να αναπτύσσει τεχνητή νοημοσύνη για την αμερικανική Πολεμική Αεροπορία, με στόχο την ανάπτυξη αυτόνομων μαχητικών αεροσκαφών. https://physicsgg.me/2023/02/14/η-τεχνητή-νοημοσύνη-πιλοτάρει-πλέον-κ/

Σχετικά με την πρόβλεψη των σεισμών. Μια ερευνητική ομάδα αποτελούμενη από σεισμολόγους και στατιστικολόγους του Πανεπιστημίου Northwestern υποστηρίζει ότι ανάπτυξε μια νέα μέθοδο ή καλύτερα ένα νέο μοντέλο που υπολογίζει την πιθανότητα για το πότε και πού μπορεί να κάνει την εμφάνιση της μια μεγάλη σεισμική δόνηση. Η μελέτη με τίτλο “A More Realistic Earthquake Probability Model Using Long-Term Fault Memory,” δημοσιεύεται στο περιοδικό Bulletin of the Seismological Society of America. Τα σημερινά στατιστικά μοντέλα πρόβλεψης βασίζονται στη μελέτη του μέσου χρόνου μεταξύ προηγούμενων μετρήσεων ενώ το νέο μοντέλο λαμβάνει υπόψη τα ακριβή στοιχεία χρονικής εμφάνισης των σεισμών και των χαρακτηριστικών που αυτοί έχουν κάθε φορά.Η είδηση αυτή σε συνδυασμό με τον πρόσφατο καταστροφικό σεισμό σε Τουρκία-Συρία, αναθερμαίνει τον προβληματισμό για το αν τελικά είναι η δυνατή η πρόβλεψη ενός σεισμού. Ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών, Κωνσταντίνος Συνολάκης, πριν από μερικές ημέρες ισχυρίστηκε ότι μπορεί να γίνει μεγάλος σεισμός στο ελληνικό τόξο της τάξης των 8-8,5 Ρίχτερ. Σύμφωνα με την συλλογιστική του αφού κάθε 600 με 800 χρόνια γίνονται τέτοιοι σεισμοί και ο τελευταίος σεισμός τέτοιου μεγέθους έγινε το 1403, πλέον βρισκόμαστε στο “παράθυρο” του αιώνα για έναν παρόμοιο σεισμό.Βέβαια εκείνο που έχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον δεν είναι μια τέτοια μακροχρόνια στατιστική πρόβλεψη, αλλά μια συγκεκριμένη βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη του επίκεντρου και του μεγέθους ενός σεισμού.Η επιστημονική μέτρηση των σεισμών και οι προσπάθειες πρόβλεψής τουςΤην 1η Νοεμβρίου του 1755 έγινε ένας ισχυρότατος καταστρεπτικός σεισμός στη Λισσαβώνα, ο οποίος έγινε αισθητός μέχρι τη Βενετία. Επακολούθησαν τσουνάμι και πυρκαγιές που άφησαν πίσω τους μια βιβλική καταστροφή. Ο Βολταίρος δημοσίευσε το «Ποίημα για την καταστροφή της Λισσαβώνας» διατυπώνοντας τον προβληματισμό του για τη μοίρα και για την ύπαρξη του κακού. Πράγματι, αν το κακό υπάρχει, η Θεία Πρόνοια δεν μπορεί να υπάρχει. Και, τότε, ποιος ο λόγος να πιστεύουμε στον Θεό; Ο Καντ που ήταν τότε τριάντα ενός ετών συγκλονισμένος και αυτός από την ένταση του φυσικού γεγονότος, προσπάθησε να το μελετήσει και να το ερμηνεύσει αποκλειστικά ως τέτοιο, αφήνοντας κατά μέρος τις ιστορίες δυστυχισμνένων ανθρώπων και τις αναφορές κατεστραμμένων πόλεων. Δημιούργησε ένα κατάλογο φαινομένων τα οποία παρατηρήθηκαν στο έδαφος και την ατμόσφαιρα τόσο πριν όσο και μετά τον μεγάλο σεισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ήταν η πρώτη απόπειρα να μελετηθεί ένας σεισμός με επιστημονικό τρόπο, μετά τις θεωρίες που είχαν διατυπώσει στην αρχαιότητα σημαντικοί έλληνες φιλόσοφοι, από τον Θαλή έως τον Αριστοτέλη.Η επιστήμη της σεισμολογίας γεννήθηκε όταν ο ιρλανδός πολιτικός μηχανικός Robert Mallet, πραγματοποίησε μια μελέτη για τον μεγάλο σεισμό της Νάπολης το 1857. Ανέπτυξε μια μεθοδολογία η οποία στηριζόταν στη μελέτη των ερειπίων που άφηνε πίσω τoυ ένας σεισμός. Από μια τέτοια μελέτη μπορούσαν να προκύψουν συμπεράσματα για τη διεύθυνση διάδοσης του σεισμού, τη σχετική ισχύ και το επίκεντρό του. Η μεταβλητή με την οποία μπορούσε να ποσοτικοποιηθεί ένας σεισμός ήταν η ένταση, η οποία σχετιζόταν με τις επιπτώσεις που είχε μια δόνηση στη σεισμόπληκτη περιοχή.Την σκυτάλη πήρε ο Άγγλος John Milne που δίδασκε Γεωλογία στο Βασιλικό Κολλέγιο του Τόκυο, μετά από έναν μέτριο σεισμό που έπληξε την χώρα το 1880, αποφάσισε να ασχοληθεί με τη μελέτη των σεισμών. Όταν επιχείρησε να εφαρμόσει την μέθοδο του Mallet διαπίστωσε ότι αυτό ήταν αδύνατον, αφού τα ξύλινα ιαπωνικά κτίρια συμπεριφέρονταν με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα πέτρινα ευρωπαϊκά. Αυτή ακριβώς η δυσκολία τον οδήγησε στην κατασκευή ενός σεισμογράφου, σε συνεργασία με τους συναδέλφους του, James Alfred Ewing και Thomas Lomar Gray, ο οποίος αποτέλεσε τον πυρήνα της σεισμολογίας.Το 1921 ιδρύθηκε το περίφημο Σεισμολογικό Εργαστήριο, γνωστό ως Seismo Lab, στο Caltech. Πρώτος διευθυντής ήταν ο Harry Wood, ο οποίος επινόησε μαζί με τον συνεργάτη του, John Anderson, το γνωστό σεισμογράφο Wood-Anderson. Πριν αποσυσρθεί ο Wood είχε προλάβει να ενθαρρύνει τον νεαρό τότε σεισμολόγο Charles F. Richter να ασχοληθεί με τον καθορισμό ενός μηχανικού ισοδύναμου της έντασης. Προϊόν αυτής της εργασίας ήταν η γνωστή μας κλίμακα Ρίχτερ. Με την κλίμακα αυτή οι επιστήμονες κατάφεραν να βρουν ένα εργαλείο για την «αληθινή» μέτρηση ενός σεισμού, αφήνοντας εκτός τους ψυχολογικούς και άλλους μη αντικειμενικούς παράγοντες στους οποίους στηρίζονταν οι κλίμακες έντασης (για παράδειγμα ο βαθμός 7 στην κλίμακα Forel αντιστοιχούσε σε γενικευμένο πανικό). Τώρα πια ο καθορισμός ενός σεισμού απαιτούσε δυο παραμέτρους, ίδιες για όλους τους επιστήμονες οπουδήποτε στον κόσμο: μια τιμή στην κλίμακα Ρίχτερ για το μέγεθος και τον προσδιορισμό του επίκεντρου.Aν και κάποιοι επιμένουν ακόμα και σήμερα να θεωρούν ό,τι όχι μόνον η σεισμολογία, αλλά και η γεωλογία …. δεν είναι πραγματικές επιστήμες: … ο επιστημονικός χαρακτήρας της σεισμολογίας απαιτεί από αυτήν, πέρα από την εκ των υστέρων μελέτη και θεωρητική ερμηνεία των σεισμών, να περιλαμβάνει και την έρευνα σχετικά με την βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη αυτών – αγνοώντας την δήλωση του ίδιου του Richter πριν από έναν περίπου αιώνα, ότι «Μόνο τρελλοί και τσαρλατάνοι προσπαθούν να προβλέψουν σεισμούς». Πρόδρομα φαινόμενα σεισμού Το 1962 σοβιετικοί επιστήμονες υποστήριξαν για πρώτη φορά σε διεθνές ακροατήριο ότι είχαν αναγνωρίσει ένα πολύ ελπιδοφόρο πρόδρομο φαινόμενο σεισμού. Πρόδρομα φαινόμενα ονομάζονται τα φυσικά φαινόμενα που κάνουν την εμφάνισή τους πριν από έναν σεισμό και στα οποία μπορεί να στηριχθεί η πρόβλεψη. Το φαινόμενο που ανέφεραν οι σοβιετικοί ήταν η μεταβολή του λόγου των ταχυτήτων vP/vS, των διάμηκων πρωτογενών σεισμικών κυμάτων P προς τα εγκάρσια δευτερογενή εγκάρσια S. Είδη σεισμικών κυμάτων: τα διαμήκη πρωτογενή P – ταχύτητα διάδοσης στον ανώτερο φλοιό της γης ~6 km/s, τα εγκάρσια δευτερογενή S – ταχύτητα διάδοσης στον ανώτερο φλοιό της Γης ~3,5 km/s και τα επιφανειακά L – ταχύτητα διάδοσης ~3,2 km/s [από το βιβλίο Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ’ τάξης ΕΠΑΛ, των Κωστόπουλου Δ., Παπαχρήστου Π., Σκούντζου Π., Χαλκιά Κ.] Η ερμηνεία της μεταβολής του λόγου των ταχυτήτων vP/vS από τον Christopher Scholtz ήταν ότι η ταχύτητα που έχουν τα διαμήκη κύματα Ρ σε ξηρό πέτρωμα μεταβάλλεται αν στο πέτρωμα εισέλθει μέσω ρωγμών νερό που βρίσκεται στο υπέδαφος, άρα και η τιμή του λόγου vP/vS. Ο Scholtz πρότεινε ότι στη θεωρία πρόβλεψης να συμπεριληφθούν κι άλλα πρόδρομα φαινόμενα, όπως τη μεταβολή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του εδάφους, η ευκολότερη διαφυγή στην επιφάνεια του αερίου ραδιενεργού ραδονίου και η μικρή ανύψωση της στάθμης του εδάφους λόγω της διαστολής των βράχων.Η αισιοδοξία που επικρατούσε στα μέσα της δεκαετίας του 1970 στην επιστημονική κοινότητα αναφορικά με την επιτυχή πρόβλεψη σεισμών έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν στις αρχές του 1975 έφτασε στη Δύση η είδηση ότι οι κινέζοι είχαν προβλέψει επιτυχημένα έναν πραγματικά μεγάλο και καταστροφικό σεισμό. Στις 4 Φεβρουαρίου 1975 σεισμός μεγέθους 7,3 χτύπησε τη βιομηχανική πόλη Χαϊτσενγκ, προκαλώντας σημαντικές ζημιές σε κτίρια, αλλά μόνο μικρές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Επιστήμονες που μελέτησαν τα αρχεία περίπου 30 χρόνια μετά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πράγματι υπήρξε πρόβλεψη βασισμένη σε πρόδρομα φαινόμενα, όπως η αύξηση της συχνότητας των μικροσεισμών και παρατηρήσεις της συμπεριφοράς ζώων, και πιο συγκεκριμένα φιδιών και άλλων ερπετών που ξύπναγαν από την χειμερία νάρκη τους ανεβαίνοντας στην επιφάνεια του εδάφους. Όμως στις 28 Ιουλίου 1976 ο σεισμός 7,6 ρίχτερ που έπληξε χωρίς καμία απολύτως προειδοποίηση την πόλη Τανγκσάν της Κίνας, έφερε την απογοήτευση σε όσους επένδυαν στην πρόβλεψη των σεισμών. Την ίδια εποχή έγιναν μελέτες που υποστήριζαν ότι και ο λόγος των ταχυτήτων vP/vS δεν μπορεί τελικά να χρησιμοποιηθεί ως πρόδρομο φαινόμενο. Έτσι απομακρυνόταν το όνειρο του Milne, εφευρέτη του πρώτου σεισμογράφου, ότι το όργανο που κατασκεύασε θα μετατρεπόταν τελικά σε μια προβλεπτική μηχανή. Η μέθοδος ΒΑΝ Όμως στις αρχές της δεκαετίας του 1980 εμφανίστηκε η πρώτη και η πιο σημαντική μέθοδος βραχυπρόθεσμης πρόβλεψης σεισμών, η οποία έγινε αντικείμενο συντονισμένης απόπειρας αξιολόγησης από την επιστημονική κοινότητα, προκαλώντας μεγάλες έριδες μεταξύ των επιστημόνων.Πρόκειται για την ελληνική μέθοδο ΒΑΝ, η οποία επικεντρώνεται στην ανίχνευση ενός πρόδρομου φαινομένου, των ηλεκτρικών σημάτων που εκπέμπονται από την περιοχή γένεσης ενός σεισμού. Τα σήματα αυτά που έχουν συγκεκριμένες ιδιότητες ονομάζονται σεισμικά ηλεκτρικά σήματα (SES: Seismic Electric Signals). Η μέθοδος BAN πήρε το όνομά της από τα αρχικά των επιθέτων των εμπενυστών της: του Παναγιώτη Βαρώτσου, του Καίσαρα Αλεξόπουλου και του Κωνσταντίνου Νομικού. Oι Βαρώτσος και Αλεξόπουλος προέρχονταν από την φυσική στερεάς κατάστασης, και κατά τη δεκαετία του 1970 είχαν εργαστεί στο πεδίο της θερμοδυναμικής των πλεγματικών ανωμαλιών. Μια βασική ιδέα που προέκυψε από την έρευνα αυτή ήταν ότι όταν η πίεση σε ένα στερεό σταδιακά αυξάνεται φτάνοντας μία κρίσιμη τιμή, τα υπάρχοντα ηλεκτρικά δίπολα (οφειλόμενα σε πλεγματικές ανωμαλίες) αποκτούν τον ίδιο προσανατολισμό, κάτι που οδηγεί στην εκπομπή ηλεκτρικού σήματος πριν την θραύση. Η ερευνητική προσπάθεια της ομάδας ΒΑΝ χωρίζεται σε τρία στάδια συν ένα, το στάδιο μηδέν. ●Τo στάδιο μηδέν αποτελεί το υπόβαθρο της μεθόδου ΒΑΝ και καλύπτει τη δεκαετία από το 1970 μέχρι το 1980, όταν οι Βαρώτσος και Αλεξόπουλος εργάστηκαν στη θερμοδυναμική των πλεγματικών ανωμαλιών καταλήγοντας σε συμπεράσματα που αποτέλεσαν την αρχική έμπνευση για τη δημιουργία της μεθόδου ΒΑΝ. Όσον αφορά την έρευνα ΒΑΝ αυτή καθ΄εαυτή χωρίζεται σε τρια στάδια: ● Την πρώτη δεκαετία από το 1981 έως το 1990, που περιλάμβανε τα πειράματα επιβεβαίωσης της ύπαρξης των ηλεκτρικών σημάτων τύπου SES. ● Την δεύτερη δεκαετία, από το 1990 έως το 2000 περίπου, όπου οι προσπάθειες των μελών της ομάδας ΒΑΝ είχαν πιο θεωρητική κατεύθυνση καθώς εστιάστηκαν στην κατανόηση των φυσικών ιδιοτήτων των σημάτων, ώστε να απαντηθούν ορισμένα πολύ σημαντικά ερωτήματα. Για παράδειγμα, πως γίνεται τα SES να διαδίδονται σε τόσο μεγάλες αποστάσεις όσο αυτές που μεσολαβούν από την εστία ενός σεισμού έως την επιφάνεια της Γης και να έχουν αρκετή ενέργεια ώστε να είναι δυνατή η ανίχνευσή τους, ή γιατί τα SES ανιχνεύονται σε ορισμένα μόνο σημεία που ονομάζονται «ευαίσθητα» και όχι σε άλλα; Τότε εισήχθησαν οι έννοιες της επιλεκτικότητας και της ευαισθησίας που έχουν κομβική σημασία για την εκτίμηση του επίκεντρου του σεισμού. ● Στο τρίτο στάδιο που ξεκινά από το 2001, η ομάδα ΒΑΝ εργάστηκε για την επίτευξη μεγαλύτερης ακρίβειας όσον αφορά την παράμετρο χρόνος σε μια πρόβλεψη. Η προσπάθεια της πιο ακριβούς πρόβλεψης του χρόνου βασίστηκε σε μια ιδέα που εσήγαγαν τα μέλη της ομάδας ΒΑΝ, αυτής του φυσικού χρόνου, που συμβολίζεται με το γράμμα χ, σε αντιδιαστολή με το γράμμα t με το οποίο παριστάνεται διεθνώς ο χρόνος. Η ανάλυση του φυσικού χρόνου χρησιμοποιήθηκε από τον καθηγητή Βαρώτσο και στην ανάλυση καρδιογραφημάτων για να προβλεφθεί ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος.Αν και από το 2000 και μετά η ένταση της περίπλοκης διαμάχης για το αν το ΒΑΝ πραγματοποιεί επιτυχείς προβλέψεις σεισμών ή όχι, σχεδόν εξαφανίστηκε, οι ερευνητές της ομάδας ΒΑΝ συνεχίζουν τις προσπάθειες βελτίωσης της μεθόδου τους. Οι τόνοι έπεσαν αφού οι αντιμαχόμενες πλευρές ακολουθούν παράλληλους δρόμους. Σχετικά με την αντιπαράθεση για την πρόβλεψη των σεισμών στην Ελλάδα, μπορείτε να διαβάστε πολύ περισσότερες λεπτομέρειες στην διδακτορική διατριβή του Κατσαλούλη Ηρακλή (2016, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)), Η πρόβλεψη σεισμών ως αντικείμενο επιστημονικής διαμάχης: πειραματική πρακτική, κρατική πολιτική και επιστήμη στη δημόσια σφαίρα ή στο βιβλίο του Ηρακλή Κατσαλούλη «Η πρόβλεψη των σεισμών στην Ελλάδα», εκδόσεις ΡΟΠΗ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε και ως πηγή στην παρούσα ανάρτηση. Μήπως είναι εγγενώς αδύνατη η πρόβλεψη σεισμών; Διαβάζοντας κανείς περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις διάφορες μεθόδους και τους ισχυρισμούς πρόβλεψης σεισμών στο παρελθόν (π.χ. εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Earthquake_prediction) ίσως καταλήξει στο συμπέρασμα πως η βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη των σεισμών μπορεί τελικά να είναι εγγενώς αδύνατη. Άλλωστε υπάρχουν και ερευνητές που υποστηρίζουν το ίδιο με επιστημονικά επιχειρήματα λόγω της τεράστιας πολυπλοκότητας της ανάλυσης του συνόλου του φλοιού της Γης. Και το ισχυρότερο αποδεικτικό στοιχείο αυτής της άποψης είναι προφανώς το γεγονός ότι δεν έχει επιτευχθεί ακόμα μια ακριβής μέθοδος πρόβλεψης των σεισμών.Σε σύγκριση με τις μετεωρολογικές προβλέψεις που έχουν βελτιωθεί εξαιτίας της ισχύος των υπολογιστών, των μαθηματικών μοντέλων και την ανάπτυξη της τεχνολογίας drones και δορυφόρων, η εξέλιξη της πρόβλεψης των σεισμών είναι απογοητευτική.Οι νέες τεχνολογίες και ειδικότερα η τεχνητή νοημοσύνη είναι βέβαιο πως θα βοηθήσουν σίγουρα στην πρόβλεψη των σεισμών. Για παράδειγμα έχουν αναπτυχθεί συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για σεισμούς, που χρησιμοποιούν σεισμογράφους που εντοπίζουν και αναλύουν τις δονήσεις και στέλνουν ειδοποιήσεις λίγα δευτερόλεπτα πριν χτυπήσει ο σεισμός. Τέτοιο σύστημα είναι το ShakeAlert, που στέλνει ειδοποιήσεις στο κινητό τηλέφωνο περίπου 20 δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό πριν από έναν σεισμό. Η ακριβής πρόβλεψη των σεισμών θα απαιτούσε αναλυτική χαρτογράφηση και ανάλυση του φλοιού της Γης, την επισήμανση κάθε σημείου πίεσης και τη συνεχή παρακολούθηση σημείων που μπορεί να είναι κοντά σε ρήξη. Χρησιμοποιώντας λογισμικό μηχανικής εκμάθησης, και τροφοδοτώντας το με τεράστιες ποσότητες δεδομένων σεισμολογικών μετρήσεων, κάθε είδους σημάτων πρόδρομων φαινόμενων, δεδομένα ραντάρ για τον τρόπο παραμόρφωσης της επιφάνειας της Γης κλπ, θα ήταν δυνατή αν όχι η τελειοποίηση μιας ακριβούς βραχυπρόθεσμης πρόβλεψης σεισμών, τουλάχιστον η αποφυγή άσκοπων συναγερμών από λανθασμένες προβλέψεις που προκαλούν στον κόσμο σύγχυση και απογοήτευση. https://physicsgg.me/2023/02/12/σχετικά-με-την-πρόβλεψη-των-σεισμών/

Το μακρύ ταξίδι του Δαρβίνου. Καθε χρόνο στις 12 Φεβρουαρίου γιορτάζεται διεθνώς η ημέρα γέννησης του Κάρολου Δαρβίνου ή «Darwin Day». Μια ευκαιρία να τιμήσουμε τόσο τις ανατρεπτικές εξελικτικές ιδέες του όσο και την επιστημονική διερεύνηση της βιοποικιλότητας και της ποικιλομορφίας της ζωής στον πλανήτη Γη Η εικόνα της διαρκούς εξέλιξης της ζωής στον πλανήτη Γη, που προέκυψε από τις έρευνες του Δαρβίνου, ήταν -και εξακολουθεί να είναι!- όχι μόνο καινοφανής, αλλά και βαθύτατα επαναστατική. Εκεί όπου ένας προδαρβινικός φυσιοδίφης έβλεπε μόνο προδιαγεγραμμένη φυσική αρμονία και μη μεταβλητότητα, ένας δαρβινιστής βλέπει ότι ο αγώνας για την επιβίωση και την αναπαραγωγή των οργανισμών ενός πληθυσμού εξαρτάται από τις ιδιαίτερες προσαρμοστικές ικανότητές τους, αλλά και από τις περιβαλλοντικές αλλαγές ή τις μη προβλέψιμες καταστροφές που από κοινού τους επιβάλλουν είτε να εξελίσσονται, είτε να εξαφανίζονται. Ο Κάρολος Ροβέρτος Δαρβίνος γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου του 1809. Ηταν το πέμπτο παιδί μιας ιδιαίτερα εύπορης αστικής οικογένειας, ο πατέρας του ήταν επιτυχημένος γιατρός, ενώ ο παππούς του, ο Ερασμος Δαρβίνος, ήταν βικτοριανός γιατρός, φυσικός φιλόσοφος και ποιητής, διάσημος για τις πρώιμες εξελικτικές απόψεις του. Παρά τις μέτριες σχολικές επιδόσεις του λοιπόν ο Κάρολος Δαρβίνος όφειλε, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση, να σπουδάσει Ιατρική στο Εδιμβούργο.Ομως, αντί για τις απαιτητικές ιατρικές σπουδές, ο νεαρός Κάρολος προτιμούσε να επιδίδεται σε πολύ πιο απολαυστικές και επωφελείς δραστηριότητες: εκδρομές, γεωλογικές περιηγήσεις, φυσιοδιφικές συλλογές, αθλήματα και συμπόσια. Εξάλλου η εικόνα και μόνο του ανθρώπινου αίματος και του πόνου τού προκαλούσαν έντονη δυσφορία. Ετσι, έπειτα από οικογενειακό συμβούλιο, ο πατέρας του αποφάσισε να τον στείλει στην περίφημη θεολογική σχολή του Κέμπριτζ με την προοπτική να γίνει ένας αξιοσέβαστος… αγγλικανός κληρικός.Απογοητευμένος από την επιπολαιότητα του γιου του, ο πατέρας του θα του στείλει στο Κέμπριτζ ένα γράμμα στο οποίο μεταξύ άλλων του έγραφε: Τα μόνα πράγματα που σε ενδιαφέρουν είναι το κυνήγι, τα σκυλιά και να πιάνεις ποντίκια: αν συνεχίσε«ις έτσι είναι βέβαιο ότι θα γίνεις η συμφορά του εαυτού σου και της οικογένειάς σου»! Παρά τις γονικές παροτρύνσεις, τα επόμενα τρία υπέροχα χρόνια στο Κέμπριτζ ο νεαρός Κάρολος θα έχει την ευκαιρία να αποκτήσει νέους φίλους, μαζί με τους οποίους θα συνεχίσει να εμβαθύνει και να τελειοποιεί τα πραγματικά ενδιαφέροντά του (φυσική ιστορία, γεωλογία, κυνήγι, συμποσιακές φιλοσοφικές συζητήσεις).Μεταξύ των εκλεκτών φίλων του στο Κέμπριτζ ήταν και ο καθηγητής Βοτανικής και Γεωλογίας, Τζον Στίβενς Χένσλοου, ο οποίος ως επιστημονικός μέντορας του πολλά υποσχόμενου νεαρού φυσιοδίφη θα του προτείνει τον Αύγουστο του 1831 μία θέση φυσιοδίφη (χωρίς μισθό) στη μεγάλη ερευνητική αποστολή του πλοίου «Beagle».Εχοντας μόλις ολοκληρώσει τις πανεπιστημιακές σπουδές του και χωρίς να έχει καμία πρόθεση να γίνει κληρικός, ο Δαρβίνος δέχτηκε πρόθυμα να κάνει τον γύρο του κόσμου με το «Μπιγκλ» σε ένα ταξίδι που επρόκειτο να διαρκέσει περίπου δύο χρόνια, αλλά τελικά κράτησε σχεδόν πέντε: από τον Δεκέμβριο του 1831 μέχρι τον Οκτώβριο του 1836. Η σημασία της ερευνητικής περιπέτειας με το «Μπιγκλ» Στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού ο νεαρός Κάρολος θα συλλέξει τα απαραίτητα παρατηρησιακά δεδομένα που αρχικά θα κλονίσουν την πίστη του στη μονιμότητα των βιολογικών ειδών και θα τον οδηγήσουν αργότερα στην επαναστατική θεωρία του για την εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής. Το πέρασμα από τον αφελή θεοκρατικό δημιουργισμό της νεότητας στον αδιαπραγμάτευτο επιστημονικό εξελικτισμό της ωριμότητας σηματοδοτεί μια αποφασιστική τομή στη διανοητική ζωή του πατέρα της σύγχρονης εξελικτικής θεωρίας.Διάφοροι αξιόλογοι ιστορικοί της επιστήμης επιχειρήσαν να ανασυγκροτήσουν και να αποτιμήσουν, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχώς, το πώς αυτή η μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία επηρέασε τη σκέψη του Δαρβίνου. Πάντως οι περισσότεροι συμφωνούν ότι τόσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του με το «Μπιγκλ» όσο και αμέσως μετά την επιστροφή του στην Αγγλία, το 1836, ο νεαρός Δαρβίνος ήταν ένας δημιουργιστής, που εντούτοις είχε αρχίσει να αμφιβάλλει τόσο για τη μονιμότητα των βιολογικών ειδών όσο και την ανάγκη επίκλησης ενός Θεού για τη δημιουργία τους. Διότι αν πράγματι τα είδη εξελίσσονται, τότε ο Δημιουργός τους θα έπρεπε διαρκώς να αναθεωρεί την ειδική και εξ ορισμού τελεονομική πράξη της δημιουργίας τους!«Μετά την επιστροφή του στην Αγγλία το 1836 ήταν ακόμη δημιουργιστής. Εγινε εξελικτιστής προφανώς τον Μάρτιο του 1837, ενώ δούλευε πάνω στις ορνιθολογικές συλλογές του και ιδιαίτερα μέσα από τις συζητήσεις του με τον ορνιθολόγο Τζον Γκουλντ (John Gould). Είναι βέβαιο ότι τον Ιούλιο του 1837 είχε πλέον αποδεχτεί πλήρως την εξέλιξη μέσω κοινής καταγωγής» όπως επισημαίνει ο Ernest Mayr, ένας από τους κορυφαίους εξελικτικούς βιολόγους και ιστορικούς των βιολογικών ιδεών στο βιβλίο του «Ο Δαρβίνος και η γένεση της εξελικτικής σκέψης» (εκδ. Σύναλμα).Πάντως τα επόμενα είκοσι χρόνια μετά την επιστροφή του στην Αγγλία ο Δαρβίνος επέδειξε μια εντυπωσιακή αναβλητικότητα και απροθυμία στο να εκθέσει δημοσίως τα συμπεράσματα των συστηματικών ερευνών του. Αν και, όπως αποκαλύπτουν η αλληλογραφία και τα σημειωματάριά του, το πρόβλημα που τον απασχολούσε κυρίως εκείνη την περίοδο ήταν το ερώτημα της ειδογένεσης: μπορούν τα είδη να αλλάζουν στον χρόνο και να μετεξελιχθούν σε νέα είδη; Κι αν ναι, με ποιο ακριβώς τρόπο συμβαίνει αυτό.Θεωρωντας ότι διαθέτει ήδη επαρκή εμπειρικά δεδομένα, σχεδίαζε να γράψει ένα μεγάλο βιβλίο για την καταγωγή των ειδών. Μια πρώτη, πιο συνοπτική εκδοχή αυτού του βιβλίου θα κυκλοφορήσει στο Λονδίνο, στις 24 Νοεμβρίου του 1859 (βλέπε φωτό αριστερά), με τίτλο «Περί της καταγωγής των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής». Ενα έργο θεμελιώδες και θεμελιωτικό για τη μετέπειτα πορεία όχι μόνο της επιστημονικής, αλλά και ευρύτερα της νεότερης δυτικής σκέψης.Σημειωτέον ότι εκείνη την εποχή ο Δαρβίνος απέφευγε συστηματικά να μιλά για «εξέλιξη» (evolution), όρος που στην τότε αγγλική σήμαινε αποκλειστικά προδιαγεγραμμένη ανάπτυξη ενός οργανισμού ή ευρύτερα ενός φαινομένου, επομένως για να περιγράψει τις αλλαγές που επέρχονται σε ένα ζωικό ή φυτικό είδος από τη φυσική επιλογή προτιμούσε τον όρο «μεταλλακτισμός» (transmutation). Επί πέντε σχεδόν χρόνια -από τις 27 Δεκεμβρίου 1836 μέχρι τις 2 Οκτωβρίου 1836- ο 22χρονος φυσιοδίφης θα κάνει τον γύρο του κόσμου με το «Μπιγκλ». Το «HMS Beagle» ήταν ένα εξερευνητικό ιστιοφόρο πλοίο του Βασιλικού Ναυτικού της Βρετανίας, είχε μήκος μόλις 27 μέτρα και φάρδος 8 μέτρα και το πλήρωμά του ήταν 74 ναυτικοί. Γεγονός που καθιστούσε πολύ δύσκολες τις συνθήκες συμβίωσης αλλά και τις υγειονομικές συνθήκες μιας αποστολής χαρτογράφησης και εξερεύνησης σε ανεξερεύνητα μέρη, που είχε προγραμματιστεί να διαρκέσει το πολύ τρία χρόνια, ενώ τελικά κράτησε σχεδόν πέντε χρόνια.Παρ’ όλα αυτά για τον νεαρό φυσιοδίφη αυτό το επικίνδυνο ταξίδι ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να ονειρευτεί για να αποκτήσει ταχύτατα πείρα στην έρευνα πεδίου. Τα επόμενα πέντε χρόνια ο νεαρός Δαρβίνος θα εξερευνήσει κάποιες ακτές, την ενδοχώρα και ορισμένα νησιά της κεντρικής και νότιας Αμερικής, αλλά και την Αϊτή στην Καραϊβική, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία καθώς και μερικά νησιά στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό ωκεανό!Από τις εξερευνήσεις του στην ενδοχώρα της Βραζιλίας, της Αργεντινής, της Παταγονίας, στη Γη του Πυρός και κυρίως στο σύμπλεγμα των νήσων Γκαλαπάγκος προέκυψαν πλήθος άγνωστα γεωλογικά, ζωολογικά, οικολογικά και παλαιοντολογικά στοιχεία που δεν επιβεβαίωναν τις καθιερωμένες επιστημονικές απόψεις και -όπως θα διαπιστώσει κατόπιν- μάλλον συνηγορούσαν υπέρ μιας εναλλακτικής εξελικτικής θεωρίας.Ωστόσο όλα αυτά τα ερευνητικά δεδομένα που είχε συλλέξει θα τα επεξεργαστεί ο Δαρβίνος νηφάλια και θα τα συσχετίσει μεταξύ τους υπό το πρίσμα μιας εξελικτικής προσέγγισης μόνο μετά την επιστροφή του στη Αγγλία. Για αυτό και πολλά χρόνια μετά ο καταξιωμένος πια Δαρβίνος δεν θα διστάσει να περιγράψει αυτό το πενταετές ταξίδι ως «το πιο σημαντικό γεγονός της ζωής μου». https://physicsgg.me/2023/02/11/το-μακρύ-ταξίδι-του-δαρβίνου/

Πώς μπορεί το διοξείδιο του άνθρακα να μετατραπεί σε οξυγόνο στο διάστημα; Με τη βοήθεια του πειράματος «Photobioreactor». Για να δημιουργηθούν συνθήκες για μακροχρόνιες διαστημικές πτήσεις, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί ένα κλειστό σύστημα υποστήριξης της ζωής στο διάστημα. Ως εκ τούτου, ένα από τα πιο πολλά υποσχόμενα έργα είναι η ανάπτυξη μίνι-αναλόγων της βιόσφαιρας της γης. Ο πιο βέλτιστος υποψήφιος για αυτό είναι το μικροφύκη σπιρουλίνα, το οποίο διακρίνεται για την ανεπιτήδευτη συμπεριφορά και την υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη. Υπό επίγειες συνθήκες, η τεχνολογία παραγωγής του έχει ήδη αναπτυχθεί ως πρόσθετο τροφίμων, ως πηγή πρωτεϊνών και βιταμινών. Πειράματα έδειξαν επίσης ότι σε ένα κλειστό οικοσύστημα αερίου και νερού, αυτά τα μικροφύκη μπορούν να παρέχουν στους ανθρώπους οξυγόνο και να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Τώρα τα πειράματα συνεχίζονται ήδη στο ISS, όπου η σπιρουλίνα βρίσκεται σε βιοαντιδραστήρες. Οι αστροναύτες ελέγχουν τακτικά πώς η έλλειψη βαρύτητας επηρεάζει την κατάσταση των μικροφυκών: την ποσότητα της βιομάζας, το χρώμα, την ποσότητα του οξυγόνου που απελευθερώνεται. Εάν είναι απαραίτητο, το πλήρωμα αντικαθιστά το θρεπτικό μέσο. Σκοπός της μελέτης είναι να μελετήσει την επίδραση των παραγόντων της διαστημικής πτήσης στην ανάπτυξη των μικροφυκών και ως εκ τούτου να αποκτήσει τροφή και οξυγόνο. Σχετικά με άλλα πειράματα στο ISS αυτό το Σαββατοκύριακο - στην αναφορά https://www.roscosmos.ru/38933/

Το James Webb ανακάλυψε το «μικρό αδελφάκι» του γαλαξία μας. Καλλιτεχνική απεικόνιση του γαλαξία Sparkler όπου γύρω του διακρίνονται άλλοι γαλαξίες τους οποίους αναμένεται να απορροφήσει. (πηγή φωτό James Josephides, Swinburne University) Πρόκειται για ένα γαλαξία που βρίσκεται σε κατάσταση παρόμοια με αυτή που ήταν ο γαλαξίας μας αμέσως μετά την γέννηση του.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση Monthly Notices of the Royal Astronomical Society ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Swinburne στην Αυστραλία παρουσιάζουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανακάλυψη που έκαναν μελετώντας δεδομένα που έχει συλλέξει το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.Οι ερευνητές εντόπισαν σε απόσταση περίπου εννέα δισ. ετών φωτός από τη Γη ένα γαλαξία που όπως αναφέρουν βρίσκεται σε βρεφική ηλικία και έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά που είχε ο δικός μας γαλαξίας λίγο μετά την γέννηση του. Όπως είναι ευνόητο η μελέτη του γαλαξία που οι επιστήμονες ονόμασαν Sparkler θα φωτίσει πτυχές της εξέλιξης του γαλαξία μας παρέχοντας πιθανώς με αυτόν τον τρόπο και πολύτιμα στοιχεία για τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος.Ο γαλαξίας μας είναι ένας από τους αρχαιότερους στο Σύμπαν με ηλικία που υπολογίζεται στα 13,6 δισ. έτη, δημιουργήθηκε δηλαδή μόλις 200 εκατ. έτη μετά τη Μεγάλη Έκρηξη όπως ονομάστηκε το μυστηριώδες φαινόμενο από το οποίο προέκυψε ο Κόσμος. Είναι γνωστό ότι ο γαλαξίας μας πέρασε διάφορες φάσεις εξέλιξης και ανάπτυξης έχοντας συγκρουστεί με περισσότερους από δέκα γαλαξίες, αναμετρήσεις από τις οποίες βγήκε σε όλες νικητής. Αυτές οι κοσμικές διεργασίες προκάλεσαν την αύξηση του μεγέθους του γαλαξία μας με την συνολική του μάζα να υπολογίζεται ότι είναι 1,5 τρισ. φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου. Οι μέχρι σήμερα παρατηρήσεις έχουν υποδείξει την ύπαρξη 200 περίπου σφαιρωτών σμηνών στο γαλαξία μας. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι πυκνές συγκεντρώσεις άστρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρεται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόρος του.Ο γαλαξίας Sparkler διαθέτει μόλις το 3% της μάζας του γαλαξία μας και εντοπίστηκαν μόλις 24 σφαιρωτά σμήνη. Όμως όπως συνέβη και με τον γαλαξία μας έτσι και ο Sparkler έχει αρχίσει να… καταπίνει γειτονικούς του γαλαξίες αυξάνοντας το μέγεθος του και τον αριθμό των σφαιρωτών σμηνών σε αυτόν. Εκτιμάται ότι στο τέλος αυτών των διεργασιών ο Sparkler θα φτάσει σε μάζα αυτή του γαλαξία μας.«Παρακολουθούμε, από πρώτο χέρι, τη συναρμολόγηση αυτού του γαλαξία καθώς δημιουργεί τη μάζα. Είμαστε ενθουσιασμένοι με αυτή τη μοναδική ευκαιρία να μελετήσουμε τόσο τον σχηματισμό σφαιρικών σμηνών όσο και την εξέλιξη ενός γαλαξία βρέφους σε μια εποχή που το Σύμπαν ήταν μόλις το 1/3 της σημερινής του ηλικίας» αναφέρει ο Ντάνκαν Φορμπς, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. «Η προέλευση των σφαιρικών σμηνών είναι ένα διαχρονικό μυστήριο και είμαστε ενθουσιασμένοι που το James Webb μπορεί να κοιτάξει πίσω στο χρόνο για να δει τις διαδικασίες σχηματισμού των σφαιρωτών σμηνών» λέει ο Άαρον Ρομανόφσκι, εκ των συγγραφέων της μελέτης. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1438686/to-james-webb-anakalypse-to-mikro-adelfaki-toy-galaxia-mas/

Πόροι της Σελήνης: το νέο πεδίο διεθνούς ανταγωνισμού. Πληθαίνει η αρθρογραφία (βλ. «Μπορεί η Κίνα ν’ αποκτήσει την Σελήνη;», News247, 3 Ιανουαρίου 2023) για τον φερόμενο νέο διαστημικό ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αντίστοιχο του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης κατά τον ψυχρό πόλεμο. Έτσι, υποστηρίζεται ‒εδώ, από τον Bill Nelson, διευθυντή της NASA και πρώην αστροναύτη και γερουσιαστή της Φλόριντα ‒ ότι η Κίνα, αξιοποιώντας τις διαστημικές της επιτυχίες (Κινέζικος διαστημικός σταθμός Τiangong, αποστολές «Chang’e» κ.α.) θα μπορούσε να διεκδικήσει την κυριότητα τμημάτων της Σελήνης, για την ενίσχυση της θέσης της. Κατά τον Bill Nelson, αν η Κίνα δημιουργήσει βάσεις στη Σελήνη, ίσως προσπαθήσει να κυριαρχήσει επί των πλουσιότερων σε κοιτάσματα τμημάτων της επιφάνειάς της, εμποδίζοντας την πρόσβαση σε άλλα κράτη. Καθώς οι ΗΠΑ μόλις ανακοίνωσαν την επιτυχημένη αποστολή Artemis I της NASA -όπου ένα μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Orion περιεστράφει γύρω από τη Σελήνη- ως πρώτο σημαντικό βήμα στα σχέδιά τους να στείλουν αστροναύτες στη Σελήνη μέχρι το τέλος της δεκαετίας, καταλήγει ότι οι δύο χώρες βρίσκονται σε διαστημική κούρσα. Από την άλλη, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, Zhao Lijian, κατηγορεί τον Nelson ότι ψεύδεται σχετικά με τις διαστημικές βλέψεις της Κίνας, ενώ πρόσφατα, ο Yang Yuguang, ανώτερος ελεγκτής της Κινεζικής διαστημικής βιομηχανίας και αντιπρόεδρος της επιτροπής διαστημικών μεταφορών της Διεθνούς Αστροναυτικής Ομοσπονδίας δήλωσε ότι: «Πραγματοποιούμε διαστημικές πτήσεις για να αναπτύξουμε υψηλή τεχνολογία και να βελτιώσουμε την οικονομική ανάπτυξη και το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων. Δεν συμμετέχουμε σε διαστημική κούρσα με άλλες χώρες, επειδή ο ανταγωνισμός από αυτή την άποψη δεν έχει νόημα»· «Επιλέξαμε τον Νότιο Πόλο της Σελήνης ως τοποθεσία του μελλοντικού ερευνητικού μας σταθμού, αλλά αυτό δεν πρέπει να μεταφραστεί σε «κινεζική κατοχή» της περιοχής… Εφόσον το διαστημόπλοιό σας δεν θα επηρεάσει την ασφάλεια του δικού μας, μπορείτε να το τοποθετήσετε όπου θέλετε…». Ουσιαστικά, το ζήτημα της εκμετάλλευσης διαστημικών πόρων αποκτά αυξανόμενη σημασία (κατά τις Morgan Stanley και Bank of America, η αξία της διαστημικής αγοράς αυξήθηκε κατά 70% από το 2010), και επομένως πρέπει να εξεταστεί τόσο από την πλευρά της διεθνούς ρύθμισής του όσο και της μέχρι τώρα πρακτικής των κρατών. Βάσει του ισχύοντος διεθνούς δικαίου, καταρχήν, η απάντηση στο ερώτημα αν νομιμοποιείται κράτος (ή εταιρία) να ιδιοποιείται περιοχές ή να εκμεταλλεύεται κοιτάσματα σε πλανητικά σώματα είναι ξεκάθαρα αρνητική. Αυτό προκύπτει από το άρθρο ΙΙ της Συνθήκης για το Εξωατμοσφαιρικό Διάστημα (OST, 1967) που ορίζει ότι το διάστημα, η Σελήνη και τα ουράνια σώματα δεν υπόκεινται σε εθνική οικειοποίηση με απαιτήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων, μέσω χρήσης ή κατάληψης (κατοχής), ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο. Βέβαια, η πιθανή εκμετάλλευση σεληνιακών πόρων ρυθμίζεται και στη «Συμφωνία για τις Δραστηριότητες των Κρατών επί της Σελήνης και των Άλλων Ουράνιων Σωμάτων» (παρακάτω, Συμφωνία), του 1979. Εκεί, αναφέρεται πως κάθε δραστηριότητα στη Σελήνη πρέπει να είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο (άρα, και την OST), προς όφελος της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα σχετικά συμφέροντα όλων των κρατών μερών, ανεξαρτήτως οικονομικής ή επιστημονικής τους ανάπτυξης· επίσης, ορίζει ότι τα κράτη αναλαμβάνουν να θεσπίσουν ένα διεθνές καθεστώς για την ορθή και δίκαιη εκμετάλλευση των πόρων της Σελήνης, προς όφελος όλων. Δυστυχώς τα κράτη έδειξαν αξιοσημείωτη απροθυμία να προσχωρήσουν στη Συμφωνία, ενώ μεγάλες δυνάμεις που δραστηριοποιούνται στο διάστημα ‒όπως ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία- δεν την έχουν κυρώσει. Ως αποτέλεσμα, οι πιθανές δραστηριότητες των χωρών αυτών στη Σελήνη θα υπάγονται μόνο στις γενικές διατάξεις της OST. Παράλληλα, οι εξελίξεις στην διαστημική τεχνολογία και στη δυνατότητα εξόρυξης σε αστεροειδείς από τη μία και η κυρίαρχη επιχειρηματική λογική από την άλλη, οδήγησαν και στην άποψη πως δεν θα πρέπει να θεωρείται ιδιοποίηση ουρανίου σώματος η αφαίρεση (μέσω εξόρυξης) τμήματός του, αν δεν συνεπάγεται ουσιαστική ζημία ή καταστροφή του. Ήτοι, ότι δεν τελείται παραβίαση του άρθρου ΙΙ της OST, και η διαδικασία εξόρυξης θα πρέπει να κρίνεται αποδεκτή. Έτσι, οι ΗΠΑ διεμβόλησαν πρώτοι την απαγόρευση της OST (άρθρο ΙΙ) υιοθετώντας τον US Commercial Space Launch Competitiveness Act (2015) για την προώθηση της επιτόπιας αξιοποίησης διαστημικών πόρων, κατοχυρώνοντας δικαίωμα κατοχής και εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς. Αντίστοιχα, το Λουξεμβούργο υιοθέτησε νόμο για την εξερεύνηση και χρήση διαστημικών πόρων (2017), κατά τον οποίο οι διαστημικοί πόροι δύνανται να αποτελέσουν αντικείμενο δικαιώματος ιδιοκτησίας. Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν αντιδράσεις ακόμα και από το Συμβούλιο της Επικράτειας του Λουξεμβούργου, λόγω πιθανολογούμενης αντίθεσής τους προς το θεμελιώδη κανόνα της OST (άρθρο ΙΙ), αλλά και λόγω της δυσκολίας εφαρμογής κανονιστικού πλαισίου εξόρυξης και εμπορίας διαστημικών πόρων. Υποστηρίχθηκε πως ακόμα και αν κατοχυρώνεται ‒εθνικά‒ κάποιο δικαίωμα εξόρυξης, θα είναι ανέφικτη βάσει διεθνούς δικαίου η προστασία της περιοχής εξόρυξης (στον αστεροειδή ή τη Σελήνη), αλλά και των εξορυχθέντων πόρων σε περίπτωση αμφισβήτησης/κατάσχεσης από άλλο κράτος. Εντούτοις, οι νόμοι υιοθετήθηκαν, με το έωλο, κατά την άποψη μας, επιχείρημα πως η ερμηνεία της OST (άρθρο ΙΙ) θα πρέπει να προσαρμοστεί στην εμπορική και επιχειρηματική λογική και στις ανάγκες της βιομηχανίας, παρέχοντας κίνητρα στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Επομένως, παρόλο που η πρόσφατη διεθνής αρθρογραφία παρουσιάζει την Κίνα ως αυτή που επιβουλεύεται τους πόρους της Σελήνης, η αλήθεια είναι ότι οι πρώτοι που αμφισβήτησαν εν τοις πράγμασι τους διεθνείς αυστηρά περιοριστικούς κανόνες της OST, με βολικές νομικές ερμηνείες και πέρασαν εθνικές νομοθεσίες που να τους επιτρέπουν να εκμεταλλευτούν διαστημικούς πόρους για δικό τους εμπορικό όφελος (ουσιαστικά, διάνοια κυρίου) σε πλανητικά σώματα άρα και στη Σελήνη, είναι οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι, πιστοί θα έλεγε κανείς στην ιστορική αποικιοκρατική τους παρακαταθήκη. Αναπόδραστο συμπέρασμα είναι ότι η ανησυχία των ΗΠΑ δεν εδράζεται στην πιθανή παραβίαση του διεθνούς δικαίου από την Κίνα, όπως θα ανέμενε κανείς, αλλά στο ότι η διαστημική τεχνολογία της Κίνας (που ήδη προγραμματίζει αποστολές βαθέους διαστήματος) αποτελεί σημαντική απειλή για την υπεροχή των ΗΠΑ, όπως δηλώνει και ο Υπαρχηγός διαστημικών δραστηριοτήτων της US Space Force, David Thompson. Για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι η όποια εκμετάλλευση πόρων πλανητικών σωμάτων (Σελήνης, αστεροειδών, κλπ) θα πρέπει να είναι προς όφελος όλων των λαών του πλανήτη και σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο, όπως αυτό καθορίζεται τόσο στη OSΤ όσο και στη Συμφωνία για τη Σελήνη. https://physicsgg.me/2023/02/11/πόροι-της-σελήνης-το-νέο-πεδίο-διεθνού/

Πτώση αστεροειδή στη Μάγχη φώτισε τον ουρανό σε 4 χώρες – Βίντεο. Διαστημικός βράχος με διάμετρο γύρω στο ένα μέτρο έγινε ορατός σαν γιγάντιο πεφταστέρι καθώς εισήλθε στην ατμόσφαιρα πάνω από τη Μάγχη τα ξημερώματα της Δευτέρας, ένα φαινόμενο που έγινε ορατό όχι μόνο στη Βρετανία και τη Γαλλία αλλά και στο Βέλγιο και την Ολλανδία.Ο αστεροειδής Sar2667 ήταν μάλιστα μόλις το έβδομο διαστημικό αντικείμενο που γίνεται αντιληπτό πριν από την πτώση του, ανακοίνωσε η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA.Όπως είχε προβλέψει η υπηρεσία, ο μικρός αστεροειδής έπεσε πάνω από την πόλη Ρουέν της Βόρειας Γαλλίας στις 04.00 τοπική ώρα, 0.500 ώρα Ελλάδας.Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετεώρων, μη κερδοσκοπικό φορέα με έδρα το Βέλγιο, το αντικείμενο πρέπει να εισήλθε στην ατμόσφαιρα περίπου 4 χλμ βόρεια των γαλλικών ακτών. Παραμένει ασαφές αν τμήματα του μετεώρου έφτασαν μέχρι την επιφάνεια της Γης (οπότε θα ονομάζονταν μετεωρίτες). Σε βίντεο που αναρτήθηκαν στο Τwitter, ο βράχος διακρίνεται να διαλύεται σε μια έκρηξη που ήταν για μια στιγμή πιο φωτεινή από τη Σελήνη. Ο Sar2667 ανακαλύφθηκε μόλις επτά ώρες πριν από την πρόσκρουση από τον Ούγγρο αστρονόμο Κρίστιαν Σαρνέτσκι του αστεροσκοπείου Κόνκολι στα όρη Μάτρα της Ουγγαρίας.Από τους 1,1 εκατομμύρια γνωστούς αστεροειδείς του Ηλιακού Συστήματος, οι περισσότεροι κινούνται στη λεγόμενη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία. Περίπου 360.000 κινούνται σε τροχιές που διασταυρώνονται με την τροχιά της Γης και θεωρούνται δυνητικές απειλές.Σύμφωνα με την ESA, αδέσποτοι διαστημικοί βράχοι με διάμετρο γύρω στο ένα μέτρο εισέρχονται στην ατμόσφαιρα περίπου κάθε δύο εβδομάδες, οι περισσότεροι όμως δεν γίνονται αντιληπτοί. https://www.in.gr/2023/02/13/b-science/space/ptosi-asteroeidi-sti-magxi-fotise-ton-ourano-se-4-xores-vinteo/

Εκτός από τον Πλούτωνα και ένα από τα φεγγάρια του διαθέτει υπόγειο ωκεανό (βίντεο) Ο Χαροντας εικονίζεται πίσω από το Πλούτωνα με τα δύο διαστημικά σώματα να διαθέτουν όπως φαίνεται υπόγειους ωκεανούς (NASA/JHUAPL/SwRI) Νέα μελέτη υποδεικνύει την ύπαρξη υπόγειου ωκεανού στον Χάροντα.Σειρά μελετών τα τελευταία χρόνια έχουν υποδείξει την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού κάτω από την επιφάνεια του Πλούτωνα βάζοντας τον απομακρυσμένο παγωμένο νάνο πλανήτη στη λίστα των υδάτινων κόσμων του ηλιακού μας συστήματος. Με δημοσίευση https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0019103522004833?via%3Dihub της στην επιθεώρηση «Icarus» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Ερευνητικού Ινστιτούτου Σάουθγουεστ στις ΗΠΑ παρουσιάζει τα ευρήματα της μελέτης της τα οποία δείχνουν ότι εκτός από τον Πλούτωνα υπόγειο ωκεανό διαθέτει και ο ένας από τους δορυφόρους του ο Χάροντας. Την επιφάνεια του Χάροντα διατρέχει μια ζώνη με χάσματα τα οποία σύμφωνα με τη μελέτη αποτελούν προϊόν την παρουσίας ενός υπόγειου ωκεανού ο οποίος έχει παγώσει και σπάει στη κυριολεξία την επιφάνεια του δορυφόρου. «Γεωλογικά στοιχεία και δεδομένα μοντέλων θερμο-τροχιακής εξέλιξης υποδηλώνουν ότι ο Χάροντας διέθετε έναν υπόγειο ωκεανό με νερό σε υγρή μορφή ο οποίος κάποια στιγμή πάγωσε. Όταν ένας υπόγειος ωκεανός αρχίζει να παγώνει, διαστέλλεται, δημιουργώντας μεγάλες πιέσεις στο νερό που βρίσκεται στην κάτω πλευρά του αλλά και στο παγωμένο κέλυφος του διαστημικού σώματος. Υποψιαζόμασταν ότι αυτή ήταν η πηγή των μεγάλων φαραγγιών και των κρυοηφαιστειακών ροών του Χάροντα» αναφέρει η Αλίσα Ρόντεν, που ειδικεύεται στη μελέτη των παγωμένων δορυφόρων στο ηλιακό μας σύστημα. Τα χάσματα του Χάροντα οφείλονται σύμφωνα με τη νέα μελέτη στην παρουσία ενός υπόγειου ωκεανού. (πηγή φωτό NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest) Οι μελέτες που είχαν γίνει για τον Χάροντα υπεδείκνυαν την ύπαρξη ενός στρώματος πάγου στην επιφάνεια του που έχει μεγάλο πάχος, τέτοιο που δεν θα μπορούσε οτιδήποτε βρισκόταν κάτω από αυτό να επηρεάσει γεωλογικά την επιφάνεια τουλάχιστον όχι σε βαθμό τέτοιο που να προκληθεί η δημιουργία μεγάλων χασμάτων. Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί άλλη εξήγηση για τα χάσματα. Όμως η νέα μελέτη δείχνει ότι το στρώμα πάγου είναι πολύ λεπτό και αν αυτό τελικά ισχύει η ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού και μάλιστα παγωμένου μοιάζει πλέον ως ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1438614/ektos-apo-ton-ploytona-kai-ena-apo-ta-feggaria-toy-diathetei-ypogeio-okeano-vinteo/

Ο αρκτικός σκίουρος έχει το μυστικό για την κατάκτηση του Διαστήματος από τον άνθρωπο. Η χειμερία νάρκη μέσα σε διαστημόπλοια μπορεί να αποδειχθεί το μεγάλο όπλο του ανθρώπου για μακρινά διαστημικά ταξίδια. Το συμπαθητικό ζωάκι έχει εξαιρετικό μηχανισμό μηχανισμό χειμερίας νάρκης τον οποίο προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε.Από την στιγμή που η επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη επέτρεψε στον άνθρωπο να βγει από τα σύνορα της Γης άρχισαν να πέφτουν στο τραπέζι κάθε λογής ιδέες και σκέψεις για το πώς θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε μακρινά ταξίδια στο Διάστημα παγώνοντας το βιολογικό μας ρολόι. Πώς θα καταφέρουμε δηλαδή να ξεκινάμε από τον πλανήτη μας και όταν φτάνουμε στον μακρινό προορισμό μας μετά από αρκετά ίσως χρόνια εμείς να είμαστε στην ίδια οργανική και ηλικιακή κατάσταση με αυτή που ξεκινήσαμε. Με απλά λόγια ο στόχος είναι να μπει κάποιος σε ένα διαστημόπλοιο σε ηλικία 25 ετών και μετά από ένα ταξίδι π.χ 10 ετών να βγει από το σκάφος… 25 ετών χωρίς να έχει υποστεί κανενός είδους ζημιά οργανική η εγκεφαλική ζημιά.Η λύση που έχει προταθεί είναι κάποιου είδους χειμερίας νάρκης στην οποία θα εισέρχονται οι αστροναύτες και οι επιβάτες ενός διαστημικού σκάφους. Οι διαστημικές υπηρεσίες ερευνούν εδώ και χρόνια αυτή την προοπτική χωρίς ωστόσο να έχει υπάρχει κάποια αξιοσημείωτη πρόοδος. Η NASA ανακοίνωσε ότι χρηματοδοτεί μια νέα έρευνα πάνω σε αυτό τον τομέα. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Φέρμπανκς στην Αλάσκα μελετούν τον μηχανισμό χειμερίας νάρκης του αρκτικού σκίουρου, μηχανισμός που θεωρείται ο πιο αποτελεσματικός στο ζωικό βασίλειο. Στη φωτογραφία ένας αρκτικός σκίουρος σε χειμερία νάρκη εξετάζεται από τους ερευνητές (πηγή φωτό Todd Paris, University of Alaska) Η χειμερία νάρκη δεν είναι απλά ένας ύπνος. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ διαφορετικός μηχανισμός από τον ύπνο. Όταν κοιμόμαστε, ο εγκέφαλός μας ενεργοποιείται και γίνεται ιδιαίτερα ενεργός. Σε χειμερία νάρκη, αντίθετα, η εγκεφαλική δραστηριότητα επιβραδύνεται εντελώς. Η θερμοκρασία του σώματος των ζώων σε χειμερία νάρκη πέφτει επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις κοντά στο σημείο πήξης, τα κύτταρα σταματούν να διαιρούνται και ο καρδιακός ρυθμός μειώνεται σε δύο παλμούς ανά λεπτό. Ωστόσο, μόλις έρθει η ώρα να ξυπνήσουν, τα ζώα σε χειμερία νάρκη επανέρχονται ξανά στη ζωή χωρίς να εμφανίζουν ουσιαστικές παρενέργειες. Ο αρκτικός σκίουρος μπορεί να επανέλθει σωματικά αλλά κυρίως εγκεφαλικά πλήρως από την χειμερία νάρκη μέσα σε χρονικό διάστημα μόλις δύο ωρών που είναι χρόνος ρεκόρ.Δεν έχει όμως και ο άνθρωπος παρόμοιες δυνατότητες αφού όσοι ξυπνούν από μακροχρόνια ιατρικά κώματα, ή ακόμα και εκείνοι που κοιμούνται στο κρεβάτι για μεγάλα χρονικά διαστήματα αντιμετωπίζουν σειρά σοβαρών προβλημάτων υγείας. Η μη ενεργή χρήση του σώματος οδηγεί τον άνθρωπο σε μεγάλες ζημιές στο μυϊκό και οστικό του σύστημα καθώς και στη λειτουργία των οργάνων του.Η NASA αποφάσισε να χρηματοδοτήσει ερευνητική ομάδα στο Πανεπιστήμιο Φερμπανκς με επικεφαλής την Κέλι Ντριου καθηγήτρια χημείας και βιοχημείας η οποία μελετά ζώα σε χειμερία νάρκη για περισσότερες από δύο δεκαετίες. «Αυτή η έρευνα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει την προστασία των αστροναυτών από την διαστημική ακτινοβολία αλλά και όσα αρνητικά φέρνει η μακροχρόνια παραμονή σε συνθήκες μικροβαρύτητας όπως απώλεια μυών και οστών καθώς και άλλα προβλήματα υγείας όπως εμφάνιση πυρετού» αναφέρει η NASA.Ένας πρώτος στόχος αυτής της έρευνας θα μπορούσε να είναι η ανάπτυξη μιας μεθόδου χειμερίας νάρκης για επανδρωμένες αποστολές στον Άρη όπου οι αστροναύτες θα εισέρχονταν για μερικούς μήνες σε μια κάψουλα μέχρι να φτάσουν στον Κόκκινο Πλανήτη. Με αυτόν τον τρόπο θα προστατευόταν η υγεία τους και δεν υπήρχε ανάγκη κατανάλωσης τροφής, νερού και οξυγόνου διευκολύνοντας έτσι την οργάνωση του ταξιδιού. Αν σε μια τέτοια αποστολή συμμετείχαν και αστροναύτες που δεν θα έμπαιναν σε χειμερία νάρκη στη διάρκεια του ταξιδιού θεωρητικά τουλάχιστον εκείνοι που θα είχαν μπει σε χειμερία νάρκη όταν ξυπνούσαν θα βρίσκονταν σε πολύ καλύτερη φυσική και οργανική κατάσταση από τους άλλους άρα θα ήταν και σε εξαιρετική κατάσταση για να εκτελέσουν την αποστολή. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1438360/o-arktikos-skioyros-echei-to-mystiko-gia-tin-kataktisi-toy-diastimatos-apo-ton-anthropo/

Το νέο φορτηγό Progress MS-22 είναι μέρος του ISS! Ο πύραυλος μεταφοράς «Soyuz-2.1a» με το πλοίο εκτοξεύτηκε από το Μπαϊκονούρ το πρωί της 9ης Φεβρουαρίου. Μετά από 34 τροχιές (δύο ημέρες) γύρω από τον πλανήτη μας, το Progress MS-22 «έφθασε» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό - η προσάρτηση με τη μονάδα Zvezda ολοκληρώθηκε στις 11:45 ώρα Μόσχας. Εκτός από φορτία όπως τρόφιμα, νερό, καύσιμα κ.λπ., το Progress MS-22 παρέδωσε στοίβες στο σταθμό για ρωσική επιστημονική έρευνα. Στις «αποσκευές» του φορτηγού βρίσκεται επίσης ο εξοπλισμός για το πείραμα Napor-miniRSA και η κεραία δορυφορικής πλοήγησης ASN-KM, που σχεδιάζεται να εγκατασταθούν εκτός των ρωσικών μονάδων κατά τη διάρκεια διαστημικών περιπάτων. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566641

Ειδικοί του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών κοντά στη Μόσχα κατέγραψαν αποσυμπίεση στο φορτηγό πλοίο Progress MS-21, το οποίο έχει προγραμματιστεί να αποσυνδεθεί από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 18 Φεβρουαρίου, χρησιμοποιώντας τηλεμετρικές πληροφορίες. Η καταπακτή διέλευσης προς το πλοίο είναι κλειστή και έτσι το Progress MS-21 απομονώνεται από τον συνολικό όγκο του σταθμού. Όλος ο εξοπλισμός που έχει προγραμματιστεί για απομάκρυνση βρίσκεται ήδη στο πλοίο. Τα αίτια της αποσυμπίεσής του διερευνώνται. Το καθεστώς θερμοκρασίας και η πίεση στο ISS είναι φυσιολογικά, τίποτα δεν απειλεί τη ζωή και την υγεία του πληρώματος, η υγεία τους είναι καλή. Αυτό το περιστατικό δεν είχε καμία επίδραση στη σημερινή σύνδεση με το ISS του διαστημικού σκάφους φορτίου Progress MS-22 και δεν θα επηρεάσει το μελλοντικό πρόγραμμα πτήσης του σταθμού. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_566643

Το τηλεσκόπιο NuSTAR αποκαλύπτει το κρυμμένο φως του Ήλιου. Η λάμψη του αστεριού μας στις ακτίνες Χ υψηλής και χαμηλής ενέργειας Ακόμα και την πιο ηλιόλουστη ημέρα, μάς είναι αδύνατο να δούμε το φως του Ήλιου σε όλα τα μήκη κύματος που εκπέμπει, αλλά μια νέα εικόνα της NASA έρχεται να αποκαλύψει το «κρυμμένο φως» του γειτονικού αστεριού, στις ακτίνες-Χ υψηλής ενέργειας και άλλες συχνότητες που είναι αόρατες στο ανθρώπινο μάτι. Το «αόρατο φως» εκπέμπεται από το θερμότερο υλικό στην ατμόσφαιρα του Ήλιου και καταγράφηκε από το τροχιακό τηλεσκόπιο NuSTAR της NASA. Το διαστημικό παρατηρητήριο μελετά κυρίως αντικείμενα εκτός του ηλιακού μας συστήματος, όπως μαύρες τρύπες και αστέρια που έχουν καταρρεύσει, αλλά προσφέρει τακτικά στους αστρονόμους πληροφορίες για τον Ήλιο.Η παραπάνω εικόνα είναι «μωσαϊκό» πολλαπλών παρατηρήσεων, αφού τα δεδομένα του NuSTAR (με μπλε χρώμα) επικαλύπτονται με τις παρατηρήσεις από το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ της αποστολής Hinode της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (πράσινο χρώμα) και τις μετρήσεις από Παρατηρητήριο Ηλιακής Δυναμικής (SDO) της NASA (κόκκινο χρώμα).Το NuSTAR έχει μικρό οπτικό πεδίο και δεν είναι σε θέση να «δει» ολόκληρο τον Ήλιο από την υφιστάμενη τροχιά του γύρω από τη Γη. Η τελική εικόνα είναι στην πραγματικότητα ένα «κολάζ» 25 διαφορετικών εικόνων, που ελήφθησαν τον Ιούνιο του 2022. Οι ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας που κατέγραψε το NuSTAR εντοπίζονται σε λίγα μόνο σημεία της ατμόσφαιρας του Ήλιου. Αντίθετα, το XRT του Hinode ανιχνεύει ακτίνες Χ χαμηλής ενέργειας σε μήκη κύματος που εκπέμπονται από ολόκληρη την επιφάνεια του Ήλιου – το ίδιο ισχύει και το SDO που «βλέπει» στο υπεριώδες φως. Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Ήλιου Το NuSTAR μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να επιλύσουν ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια για το κοντινότερο αστέρι: γιατί η εξωτερική ατμόσφαιρα του Ήλιου, το λεγόμενο στέμμα, αγγίζει το ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου και είναι τουλάχιστον 100 φορές πιο θερμό από την επιφάνειά του αστεριού. Αυτό γεννά ερωτήματα στους επιστήμονες, επειδή η ενέργεια του Ήλιου προέρχεται από τον πυρήνα του και διαδίδεται προς τα έξω. «Είναι σαν ο αέρας γύρω από μια φωτιά να είναι 100 φορές πιο καυτός από τις φλόγες», σχολιάζει χαρακτηριστικά η NASA. Η θερμότητα του ηλιακού στέμματος θα μπορούσε να οφείλεται σε μικρές εκρήξεις στην ατμόσφαιρα του Ήλιου, τις λεγόμενες νανο-εκλάμψεις. Οι τυπικές εκλάμψεις είναι εκρήξεις θερμότητας, φωτός και σωματιδίων που καταγράφονται από ένα ευρύ φάσμα ηλιακών παρατηρητηρίων. Αντίθετα, οι νανο-εκλάμψεις είναι πολύ μικρότερα γεγονότα, αλλά και οι δύο τύποι εκλάμψεων παράγουν υλικό πιο θερμό από τη μέση θερμοκρασία του στέμματος. Όμως οι τυπικές εκλάμψεις δεν συμβαίνουν αρκετά συχνά για δικαιολογούν τις υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφουν οι επιστήμονες. Η NASA εικάζει πως οι νανο-εκλάμψεις μπορεί να συμβαίνουν πιο συχνά, θερμαίνοντας συνολικά το στέμμα. Το NuSTAR μπορεί να ανιχνεύσει φως από υλικό υψηλής θερμοκρασίας, που πιστεύεται ότι παράγεται όταν πολλές νανο-εκλάμψεις εμφανίζονται «ταυτόχρονα» σε σχετικά μικρή ακτίνα. Το τροχιακό τηλεσκόπιο επιτρέπει στους φυσικούς να διερευνήσουν πόσο συχνά εμφανίζονται νανο-εκλάμψεις και πώς απελευθερώνουν ενέργεια.Οι παρατηρήσεις που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτές τις εικόνες συνέπεσαν με τη 12η διέλευση του διαστημικού σκάφους Parker Solar Probe της NASA, από το κοντινότερο σημείο της τροχιάς του στον Ήλιο (σ.σ περήλιο).Το Parker Solar Probe πετάει πιο κοντά στο άστρο μας από οποιοδήποτε άλλο διαστημικό σκάφος στην ιστορία. https://physicsgg.me/2023/02/11/το-τηλεσκόπιο-nustar-αποκαλύπτει-το-κρυμμέ/