Δροσος Γεωργιος

Αργά και ειρηνικά εξελίχθηκε ο γαλαξίας μας. O γαλαξίας μας είναι από τους αρχαιότερους στο Σύμπαν αφού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αστρονόμων σχηματίστηκε περίπου 300 εκατ. έτη μετά την Μεγάλη Έκρηξη από την οποία προέκυψε ο Κόσμος. Ο γαλαξίας μας ανήκει στην λεγόμενη Τοπική Ομάδα ή Τοπικό Σμήνος γαλαξιών. Πρόκειται για μια ομάδα 30 γαλαξιών στην οποία ο γαλαξίας μας είναι δεύτερος μεγαλύτερος μετά από τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι ο γαλαξίας όπως τον γνωρίζουμε σήμερα είναι προϊόν μιας σειράς συγκρούσεων και συγχωνεύσεων με άλλους γαλαξίες. Αρχικά πιστευόταν ότι στην διάρκεια της ιστορία του ο γαλαξίας μας είχε συγκρουστεί 2-3 φορές με γειτονικούς γαλαξίες. Μια από τις τελευταίες σχετικές μελέτες δημιούργησε αίσθηση όταν δημοσιεύθηκε αφού κάνει λόγο για τουλάχιστον 11 συγκρούσεις του γαλαξία μας με άλλους γαλαξίες ακόμη και μεγαλύτερους από τις οποίες βγήκε σε όλες νικητής. Οι συγκρούσεις αυτές όπως είναι επόμενο μετέβαλαν το σχήμα, την έκταση και τον αριθμό των άστρων του γαλαξία μας. Όμως ομάδα αστρονόμων του Κέντρου Υπεροχής ARC στην Αυστραλία και του Πανεπιστημίου του Σίδνει παρουσιάζουν μια νέα εντελώς διαφορετική εικόνα. Οι ερευνητές έκαναν παρατηρήσεις στον γαλαξία UGC 10738 που έχει χαρακτηριστικά (μέγεθος, δομή, ηλικία άστρων κ.α.) παρόμοια με τον δικό μας και προχώρησαν σε αναλύσεις και συγκρίσεις. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες μελέτες και εκτιμήσεις ο γαλαξίας σχηματίστηκε με αργά, σταθερά και πάνω όλα ειρηνικά. «Τα ευρήματα μας αλλάζουν πλήρως το παιχνίδι αφού δείχνουν ότι το σπειροειδές σπίτι μας δεν είναι αποτέλεσμα κοσμικού ατυχήματος αλλά μιας συνηθισμένης για το είδος του διαδικασίας» αναφέρουν οι ερευνητές. Οι παρατηρήσεις που κάναμε δείχνουν ότι οι σπείρες του γαλαξία μας δεν είναι προϊόν συγκρούσεων και συγχωνεύσεων αλλά μιας συμβατικής διαδικασίας σχηματισμού και εξέλιξης ενός γαλαξία. Τα αποτελέσματα της μελέτης μας μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι γαλαξίες την δομή και τις ιδιότητες του δικού μας γαλαξία πρέπει να χαρακτηρίζεται ως ‘φυσιολογικός. Οι εκτιμήσεις ότι οι σπείρες του γαλαξία μας είναι αποτέλεσμα βίαιων συγκρούσεων και το ίδιο συμβαίνει με όλους τους σπειροειδείς γαλαξίες. Η δική μας μελέτη δείχνει ότι πρόκειται πιθανότατα για μια λανθασμένη εκτίμηση αφού οι γαλαξίες αυτοί εξελίχθηκαν με φυσικό τρόπο χωρίς βίαιες παρεμβάσεις» αναφέρει ο καθηγητής Νίκολας Σκοτ επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/story/1730271/arga-kai-eirinika-ekselixthike-o-galaksias-mas

Από την εξερεύνηση του Ουρανού και του Ποσειδώνα στην ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων. Μπορεί άραγε μία διαπλανητική αποστολή προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα να μελετήσει συγχρόνως και βαρυτικά κύματα, τις φευγαλέες αυτές ρυτιδώσεις στην υφή του χωροχρόνου, οι οποίες εκλύονται στην διάρκεια ορισμένων από τα βιαιότερα φαινόμενα που μπορούμε να παρατηρήσουμε στο Σύμπαν; Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, μπορεί. Η μοναδική μέχρι σήμερα διαστημοσυσκευή που έχει επισκεφθεί τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, τους δύο πιο απομακρυσμένους πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος, ήταν το Voyager 2. Γι’ αυτό και οι αστρονόμοι που μελετούν τα ουράνια σώματα που εμπεριέχει, θεωρούν την υλοποίηση μιας νέας αποστολής προς τους δύο πλανήτες κομβικής σημασίας στην προσπάθειά μας να διευρύνουμε ακόμη περισσότερο τις γνώσεις μας γι’ αυτούς. Απ’ ό,τι φαίνεται, μάλιστα, σε δέκα περίπου χρόνια ανοίγει μία μοναδική ευκαιρία για την υλοποίηση μιας τέτοιας αποστολής, καθώς ο Δίας θα βρίσκεται στην κατάλληλη θέση, ώστε να δώσει στην διαστημοσυσκευή την απαραίτητη βαρυτική ώθηση που θα αυξήσει σημαντικά την ταχύτητά της, μειώνοντας έτσι την διάρκεια του ταξιδιού της προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της σχετικής μελέτης, εάν η εκτόξευση μίας «διπλής» διαστημοσυσκευής προγραμματιστεί για το 2029-2030, θα καταφέρει να φτάσει στον Δία σε λιγότερο από δύο χρόνια. Στην συνέχεια, θα μπορούσε να χωριστεί σε δύο επιμέρους διαστημοσυσκευές, η μία απ’ τις οποίες θα κατευθυνόταν προς τον Ουρανό (εισερχομένη σε τροχιά γύρω του το 2042) και η άλλη προς τον Ποσειδώνα (εισερχόμενη σε τροχιά δύο περίπου χρόνια αργότερα). Παραμένοντας σε τροχιά γύρω τους για αρκετά χρόνια, οι δύο διαστημοσυσκευές θα μπορούσαν να διευρύνουν σημαντικά τις γνώσεις μας για τους δύο αυτούς πλανήτες, όπως άλλωστε συνέβη και με την αποστολή του Cassini στον Κρόνο. Πολύ περισσότερο, ωστόσο, οι ερευνητές της σχετικής μελέτης υποστηρίζουν ότι, εάν κατορθώσουμε να καταγράψουμε με μεγάλη ακρίβεια τις ανεπαίσθητες διακυμάνσεις στα ραδιοσήματα των δύο διαστημοσυσκευών καθ’ όλη την διάρκεια του ταξιδιού τους προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, θα μας προσφέρουν παράλληλα και μία μοναδική ευκαιρία για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων. Η σχετική μελέτη έχει αναρτηθεί στο arxiv.org και θα δημοσιευθεί στο επιστημονικό περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Letters. Τα βαρυτικά κύματα είναι μικροσκοπικές διαταραχές στην ίδια την υφή του χωροχρόνου, οι οποίες προκαλούνται κάθε φορά που αντικείμενα του Σύμπαντος με μεγάλες μάζες επιταχύνονται. Όπως περίπου τα επιταχυνόμενα ηλεκτρικά φορτία παράγουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα, κάθε επιταχυνόμενο υλικό σώμα παράγει βαρυτικά κύματα. Ενώ όμως η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διασχίζει τον χωροχρόνο με την ταχύτητα του φωτός, η βαρυτική ακτινοβολία, τα βαρυτικά κύματα δηλαδή, αποτελούν διακυμάνσεις του ίδιου του χωροχρόνου, που κι αυτές διαχέονται με την ταχύτητα του φωτός, όπως περίπου διαχέονται οι κυματισμοί τους οποίους προκαλεί ένα βότσαλο που πέφτει σε μια λίμνη. Δεδομένου ότι η βαρύτητα είναι η ασθενέστερη από τις τέσσερεις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις της φύσης, τα βαρυτικά κύματα είναι τόσο ασθενή, ώστε η ανίχνευσή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη. Γι’ αυτό και πρακτικά, μόνο τα σώματα του Σύμπαντος με τις μεγαλύτερες μάζες και επιταχύνσεις μπορούν να δημιουργήσουν βαρυτικά κύματα, ικανά να προκαλέσουν μετρήσιμες μεταβολές στην ύλη που μας περιβάλλει. Τα βαρυτικά κύματα απομακρύνονται από την «πηγή» τους, μεταβάλλοντας με συγκεκριμένο και ρυθμικό τρόπο (επιμήκυνση σε μία διεύθυνση και ταυτόχρονη συρρίκνωση κατά την κάθετη διεύθυνση κ.ο.κ.) τις αποστάσεις μεταξύ όλων των ελεύθερων σωμάτων που βρίσκονται σε ένα επίπεδο κάθετο στη διεύθυνση διάδοσής τους. Με άλλα λόγια, καθώς ένα βαρυτικό κύμα διαχέεται στον χώρο, «ξεχειλώνει» και ταυτόχρονα συρρικνώνει τις διαστάσεις των αντικειμένων που είναι κάθετες μεταξύ τους και κάθετες προς την κατεύθυνση της διάδοσής του. Η επιστημονική προσπάθεια που διεξάγεται στους επίγειους ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων όπως ο LIGO, στηρίζεται σε μια ευφυέστατη πειραματική διάταξη, με την οποία μπορούν να καταμετρηθούν αυτές οι εναλλασσόμενες επιμηκύνσεις και συστολές που προκαλούνται κατά την διέλευσή τους στους κάθετους βραχίονες ενός γιγάντιου συμβολόμετρου, μήκους 4 km ο καθένας (στην πραγματικότητα τα συμβολόμετρα του LIGO είναι δύο). Προκειμένου να υπολογιστεί με την μέγιστη δυνατή ακρίβεια το μήκος των βραχιόνων, χρησιμοποιούνται πανομοιότυπες ακτίνες λέιζερ, οι οποίες ανακλώνται πολλές φορές από καθρέπτες που βρίσκονται εγκατεστημένοι στις άκρες του κάθε βραχίονα, ώστε πρακτικά να αυξάνεται η απόσταση που διασχίζουν από τα 4 km σε εκατοντάδες χιλιόμετρα. Στην συνέχεια, επιστρέφουν στο σημείο τομής των δύο βραχιόνων, όπου και αναλύονται. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να καταμετρηθούν μεταβολές στο μήκος των βραχιόνων του κάθε ανιχνευτή μικρότερες της ακτίνας ενός ατομικού πυρήνα, ενώ η ανάλυση των σχετικών δεδομένων μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για τα ουράνια σώματα και τα φυσικά φαινόμενα που δημιούργησαν τα βαρυτικά κύματα. Με ποιον, όμως, τρόπο μία διαστημική αποστολή προς τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων; Καθ’ όλη την διάρκεια του ταξιδιού τους, οι δύο διαστημοσυσκευές θα επικοινωνούν διαρκώς με τα κέντρα ελέγχου στην Γη με την βοήθεια ραδιοσημάτων. Εάν, λοιπόν, βαρυτικά κύματα, προερχόμενα για παράδειγμα από την σύγκρουση δύο γιγάντιων μαύρων οπών, διέλθουν από το Ηλιακό σύστημα, θα αυξομειώνουν περιοδικά την απόσταση των διαστημοσυσκευών από την Γη κατά ένα απειροελάχιστο ποσοστό. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, αυτή η μικροσκοπική μεταβολή στην απόστασή τους θα μπορούσε θεωρητικά να ανιχνευθεί ως μία μετατόπιση Doppler στη συχνότητα των ραδιοσημάτων τους, καθιστώντας τις δύο διαστημοσυσκευές τα μεγαλύτερα παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων στον κόσμο. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι το φαινόμενο Doppler είναι η παρατηρούμενη μεταβολή στο μήκος κύματος της ακτινοβολίας μιας πηγής, που προκαλείται από την σχετική της κίνηση. Για παράδειγμα, όταν ένα άστρο απομακρύνεται από εμάς κατά μήκος της ευθείας στην οποία το παρατηρούμε, το «μοτίβο» των φασματικών του γραμμών μετατοπίζεται προς μεγαλύτερα μήκη κύματος. Επειδή στο ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος τα μεγαλύτερα μήκη κύματος αντιστοιχούν στο κόκκινο χρώμα, λέμε τότε ότι το φως του άστρου έχει μετατοπιστεί προς το ερυθρό. Όταν, αντιθέτως, μας πλησιάζει, το φως του μετατοπίζεται προς το κυανό. Ένα σημαντικό τεχνολογικό εμπόδιο για την υλοποίηση αυτής της ιδέας είναι ο υπολογισμός της συχνότητας των ραδιοσημάτων με εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια, η οποία εκτιμάται ότι πρέπει να είναι τουλάχιστον 100 φορές μεγαλύτερη από ό,τι θα μπορούσαμε να επιτύχουμε στην διάρκεια της αποστολής του Cassini στον Κρόνο. Παρόλο που το εμπόδιο αυτό μοιάζει αρκετά σοβαρό, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουν ήδη περάσει δεκαετίες από τότε που σχεδιαζόταν η αποστολή του Cassini, ενώ οι σχετικές τεχνολογίες βελτιώνονται συνεχώς. Εκτός αυτού, οι επιστήμονες ήδη σχεδιάζουν τον πρώτο διαστημικό κυνηγό βαρυτικών κυμάτων, ο οποίος θα απαιτήσει παρόμοια τεχνολογία, ούτως ή άλλως. Εάν η ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας καταστεί εφικτή, τότε το τεράστιο μήκος του «βραχίονα» αυτού του ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων (ίσο δηλαδή με την εκάστοτε απόσταση των διαστημοσυσκευών από την Γη) θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την μελέτη ακραίων φαινομένων στο Σύμπαν, διαφορετικών ωστόσο από εκείνα που μπορούμε να παρατηρήσουμε σήμερα. Με άλλα λόγια, ενώ μέχρι σήμερα οι επίγειοι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων μπορούν να ανιχνεύουν βαρυτικά κύματα προερχόμενα από την σύγκρουση και συγχώνευση αστρικών μαύρων οπών ή/και αστέρων νετρονίων, η προτεινόμενη αποστολή θα έχει θεωρητικά την δυνατότητα να ανιχνεύσει βαρυτικά κύματα που εκλύονται από αστρικές μαύρες τρύπες, οι οποίες στροβιλίζονται γύρω από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, ή ακόμη και από την σύγκρουση και συγχώνευση δύο γαλαξιακών μαύρων οπών. Φωτογραφία που ελήφθη από το Voyager 2 το 1989: Ο πλανήτης Ποσειδώνας και ένας από τους δορυφόρους του, ο Τρίτωνας, σε φάση ημισελήνου. https://physicsgg.me/2021/05/25/%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b5%ce%be%ce%b5%cf%81%ce%b5%cf%8d%ce%bd%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%b1%ce%bd%ce%bf%cf%8d-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf%cf%85/

Χόκινγκ Χόκινγκ: Η πώληση μιας επιστημονικής διασημότητας. Στις αρχές του 2018, λίγο πριν από το θάνατο του Στίβεν Χόκινγκ, το βρετανικό ταμπλόιντ Daily Mail ‘αποκάλυπτε’ μια συνομωσία με τίτλο ‘Has Stephen Hawking Been Replaced with a ‘Puppet‘. Υποστήριζε ότι ο Χόκινγκ είχε πεθάνει το 1980 και ότι ο πραγματικός καθηγητής είχε αντικατασταθεί από έναν απατεώνα! Το άρθρο βασιζόταν σε διάφορα επιχειρήματα σχετικά με την αναλλοίωτη εξωτερική εμφάνιση του Χόκινγκ καθώς γερνούσε και κυρίως στην απροσδόκητα μακρά επιβίωσή του, παρά τις δυσοίωνες ιατρικές προβλέψεις. «Η φωνή που ακούμε», έλεγε η φυλλάδα «είναι το αποτέλεσμα των αστροφυσικών της NASA που πληκτρολογούν πληροφορίες σε έναν υπολογιστή – πληροφορίες που θέλουν… να διοχετεύσουν σε ένα εύπιστο και ανυποψίαστο κοινό» Σε όλη την ιστορία, ίσως να υπάρχουν τρεις ή τέσσερις επιστήμονες των οποίων η φήμη και το κύρος τους στο κοινό συγκρίνονται με τον Χόκινγκ: ο Αϊνστάιν, ο Νεύτωνας, ο Γαλιλαίος – ίσως και ο Δαρβίνος. Για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το ευρύ κοινό, ο Χόκινγκ είχε γίνει το απόλυτο σύμβολο του θριάμβου του νου. Ήταν ο πιο έξυπνος άνθρωπος στον κόσμο, ένας μοναδικός εγκέφαλος που αφιέρωσε την ζωή του για να ξεδιπλώσει τα βαθύτερα μυστήρια του σύμπαντος. Η συνομωσιολογία της Daily Mail ότι ο Χόκινγκ αντικαταστάθηκε από ένα ομοίωμα ήταν ακριβώς η πιο ακραία και παράλογη έκφραση του τρόπου με τον οποίο ο τύπος και το κοινό απεικόνιζαν τον Χόκινγκ για δεκαετίες. Κατά την διάρκεια της τελευταίας περιόδου της ζωής του, ο Χόκινγκ ήταν σταθερά εδραιωμένος ως ο πιο διάσημος εν ζωή επιστήμονας στον κόσμο – αλλά η πραγματική επιστημονική του συνεισφορά δεν συμβάδιζε με την φήμη του. Η έρευνα του Χόκινγκ κατά τη διάρκεια των χρόνων της μεγαλύτερης δημοτικότητάς του είναι μειωμένη και θα έχει μικρή διαρκή επίδραση στον κόσμο της φυσικής. Για να καταλάβουμε τον Στίβεν Χόκινγκ, πρέπει να πάμε πίσω στο χρόνο. Και αυτό κάνει ο Charles Seife στο βιβλίο του «Hawking Hawking: The Selling of a Scientific Celebrity». Σύμφωνα με τον Seife, γυρίζοντας πίσω το ρολόι, αυτό που αναδύεται είναι ένας πραγματικός άνθρωπος: οξύθυμος, αλαζονικός, και ανηλεής, καθώς επίσης και καλόκαρδος, πνευματώδης και υπέροχος. Πολύπλοκος. Γοητευτικός. Μοναδικός. Αυτό που αναδύεται είναι ο Στίβεν Χόκινγκ. Η επιστημονική δημιουργικότητα του Stephen Hawking στις αρχές της δεκαετίας του 1970 συμβάδιζε με εκείνη των βρετανικών συγκροτημάτων ροκ μουσικής, όπως οι Genesis Είχε και ο Στίβεν Χόκινγκ τα τρωτά του σημεία… Μετά το διάσημο βιβλίο του «Το χρονικό του Χρόνου», ο Στίβεν Χοκινγκ έγινε κάτι σαν γκουρού Πόσοι, εκτός της επιστημονικής κοινότητας, γνώριζαν τον Στίβεν Χόκινγκ το 1987; Κανένας, στην ουσία. Ένα χρόνο μετά όμως, το 1988, αυτό άλλαξε δραματικά: τότε κυκλοφόρησε το «Χρονικό του Χρόνου» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κάτοπτρο). Το βιβλίο έχει πουλήσει τουλάχιστον δέκα εκατομμύρια αντίτυπα σε περίπου σαράντα γλώσσες. Αληθινό εκδοτικό φαινόμενο για έναν άσημο (έως τότε) αστροφυσικό, καθηλωμένο σε αναπηρικό αμαξίδιο διά βίου. Κι όμως, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 έως το 1988 ο Χόκινγκ είχε ήδη επιτύχει τα κυριότερα επιτεύγματά του σε καθαρά επιστημονικό επίπεδο – κι ας μην τον γνώριζε το ευρύ κοινό. Και ήταν σπουδαία, μοναδικά όσα είχε καταφέρει. Για παράδειγμα, για να αναφερθούμε μόνον σε ένα, η μεγαλοφυής σύνδεση της λεγόμενης ανωμαλίας (σημείο άπειρης πυκνότητας στο οποίο οι νόμοι της Φυσικής όπως τους γνωρίζουμε καταρρέουν) μιας μαύρης τρύπας με την ανωμαλία (το αδιανόητα απειροελάχιστο σημείο που περιείχε τα πάντα), από την οποία προήλθε το σύμπαν μας με τη Μεγάλη Εκρηξη, είχε γίνει όταν ακόμη ήταν υποψήφιος για το διδακτορικό του(!). Χρειάστηκε όμως μια συναρπαστική αφήγηση για να αιχμαλωτίσει το ευρύ κοινό και να γίνει σούπερ σταρ με έναν τρόπο που ο κόσμος είχε να δει από την εποχή του Αϊνστάιν. Οπωσδήποτε έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σαγήνη που ασκούσε ο Χόκινγκ η τρομακτική αναπηρία του, όπως και το γεγονός ότι όταν διαγνώστηκε αρχικά, το 1963, οι γιατροί τού έδιναν το πολύ τρία χρόνια ζωής. Και εκείνος ταξίδεψε με τον νου του στις απαρχές του χρόνου. Ο Τσαρλς Σάιφ (Charles Seife), συγγραφέας πολλών αξιόλογων βιβλίων επιστημονικής θεματολογίας (έχω στην κατοχή μου την έξοχη «Βιογραφία του Μηδενός», αμετάφραστη ακόμα στη γλώσσα μας), έγραψε μια ιδιότυπη βιογραφική μονογραφία του Χόκινγκ («Hawking Hawking: The Selling of a Scientific Celebrity», εκδ. Basic Books) μέσα από την οποία, δίχως να μειώνει στο παραμικρό το μεγαλείο του επιστήμονα (ανατρέχοντας σε, και αναλύοντας, ένα ένα τα κατορθώματά του), σκιαγραφεί ένα εξαιρετικά γειωμένο πορτρέτο ενός ανθρώπου που «ξεπουλήθηκε», σιγά σιγά αλλά σταθερά. Το βιβλίο παρουσιάζει εκτενώς ένας άλλος πολύ σημαντικός συγγραφέας εκλαϊκευμένων επιστημονικών βιβλίων (αναζητήστε το εξαιρετικό «Ταξίδι στον χρόνο. Η ιστορία», εκδ. Τραυλός), ο Τζέιμς Γκλάικ (James Gleick), στο τεύχος του The New York Review of Books της 29ης Απριλίου, αναφέροντας έναν όρο της Αμερικανίδας μυθιστοριογράφου Τζόις Κάρολ Οουτς: «παθογραφία» ως το αντίθετο της «αγιογραφίας». «Ο Σάιφ δεν φτιάχνει μια παθογραφία», γράφει ο Γκλάικ. «Στόχος του είναι να εντοπίσει το ανθρώπινο στοιχείο μέσα στον μύθο». Οπου ο μύθος απέκτησε τόσο «λίπος» που, από ένα σημείο κι έπειτα, ήταν σα να εξαφάνισε τον γνήσιο, πρωτοποριακό κοσμολόγο που ήταν ο μέγας Χόκινγκ. Ο Σάιφ είναι εξαιρετικά κριτικός όταν, προς το τέλος της ζωής του, ο Χόκινγκ προβαίνει σε δηλώσεις και αποφάνσεις πάνω σε θέματα και ζητήματα για τα οποία δεν είχε επαρκή εποπτεία, όπως, π.χ., τους κινδύνους της εξέλιξης της τεχνητής νοημοσύνης. Το πρόβλημα για τον Σάιφ ήταν πως ακόμα και ένας τιτάνας της επιστήμης μπορούσε να υποκύψει στους πειρασμούς της «γκουροποίησης» (ας μου επιτραπεί αυτός ο αδόκιμος όρος): μετά το διάσημο «Χρονικό του Xρόνου», ο Χόκινγκ έγινε κάτι σαν γκουρού. Το γεγονός δε πως είχε χάσει ακόμα και τη φωνή του και ότι επικοινωνούσε με σύντομα αποφθέγματα, τα οποία περνούσαν στον κόσμο μέσα από τον απρόσωπο αλλά και υποβλητικό ηλεκτρονικό ήχο ενός ειδικού υπολογιστή, κατέστησαν τον μεγάλο επιστήμονα αυτό που το ευρύ κοινό ψάχνει απεγνωσμένα και διαχρονικά: ένα είδος γκουρού που έχει απαντήσεις για τα πάντα. Αλλά ακόμα και το ίδιο το «Χρονικό του Xρόνου» είχε τα προβλήματά του προτού εκδοθεί, μας πληροφορεί ο Σάιφ: τέσσερα χρόνια πριν από την έκδοση, ο Χόκινγκ είχε παραδώσει ένα χειρόγραφο που ουδεμία σχέση είχε με το τελικό αποτέλεσμα. Οι εκδότες το χαρακτήρισαν «στεγνό και άνισο», ενώ αναφερόταν σε δυσκολονόητες έννοιες τις οποίες θεωρούσε εκ των προτέρων ότι είναι οικείες στον μέσο αναγνώστη. Οπως συμβαίνει συχνά στον αγγλοσαξονικό εκδοτικό κόσμο, ανέλαβαν δράση ειδικοί επιμελητές, όπως ο πολύ σπουδαίος συγγραφέας εκλαϊκευμένης επιστήμης Τζον Γκρίμπιν, καθώς επίσης και μια πλειάδα φοιτητών του Χόκινγκ. Ολοι μαζί αναδιοργάνωσαν το εκπληκτικό αυτό υλικό για να καταλήξει, πάντοτε υπό την εποπτεία του Χόκινγκ, σε αυτό που όλοι μάθαμε και αγαπήσαμε ως «Χρονικό του Xρόνου». Ο Σάιφ, όπως ορθά τονίζει στην κριτική του και ο Γκλάικ, δεν παραλείπει να αναφέρει πόσο ζωτικής σημασίας ήταν η εμπορική απήχηση των βιβλίων του Χόκινγκ, στο μέτρο που και ο τελευταίος έγινε ένα είδος brand name: τα καθημερινά έξοδα της νοσηλείας στο σπίτι ήταν εξοντωτικά. Ανατριχιαστική λεπτομέρεια κι όμως πέρα για πέρα αληθινή. Όποιος διαβάσει το βιβλίο του Σάιφ και νομίσει πως ο συγγραφέας μάς «αποκαλύπτει» πως ο Χόκινγκ ήταν «απάτη» ή κάτι τέτοιο, θα έχει διαβάσει το λάθος βιβλίο. Καμία σχέση. Αυτό όμως που ο Σάιφ πετυχαίνει, με λεπτότητα και σχολαστική ανάλυση, είναι να αναδείξει τις αντιφάσεις που φωλιάζουν όχι μόνον στους κοινούς θνητούς αλλά και σε ζωντανούς θρύλους όπως ήταν ο Χόκινγκ. https://physicsgg.me/2021/05/24/%cf%87%cf%8c%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%b3%ce%ba-%cf%87%cf%8c%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%b3%ce%ba-%ce%b7-%cf%80%cf%8e%ce%bb%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%bc%ce%b9%ce%b1%cf%82-%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc/

Η ενότητα "Science" είναι εξοπλισμένη με τον ευρωπαϊκό χειριστή ERA Στο κοσμοδρόμιο Baikonur, ολοκληρώνεται το πρόγραμμα δοκιμών εργοστασιακού ελέγχου της εργαστηριακής ενότητας Nauka του ρωσικού τμήματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Στο κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμών του ιστότοπου αρ. 254, ειδικοί από την Energia Rocket and Space Corporation πήραν το όνομά τους από τον S.P. Ο Κορολέφ (μέρος της Κρατικής Εταιρείας Roscosmos) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος ολοκλήρωσαν τεχνολογικές εργασίες για την τελική εγκατάσταση του χειριστή του Ευρωπαϊκού Ρομποτικού βραχίονα (ERA) στο σώμα της νέας ενότητας. "Η επιστήμη". Ως ο κύριος χειριστής του ρωσικού τμήματος του σταθμού, θα διασφαλίσει την εγκατάσταση και την αφαίρεση των φορτίων στόχου στην επιφάνεια του σταθμού και την παρακολούθηση της κατάστασης της εξωτερικής επιφάνειας του σταθμού, καθώς και την τηλεχειριζόμενη κίνηση αστροναυτών σε φορητό σταθμό εργασίας κατά τη διάρκεια διαστημικών πεζοδρομίων. Σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας, κατά την εγκατάσταση του ERA στις μονάδες στερέωσης μεταφοράς, πραγματοποιήθηκε έλεγχος υψηλής ακρίβειας της θέσης του χειριστή στην αναδιπλωμένη διαμόρφωση και περίπλοκες δοκιμές των μέσων στερέωσης στη θήκη της μονάδας. Περαιτέρω εργασίες στο τεχνικό συγκρότημα θα πραγματοποιηθούν από ειδικούς της RSC Energia και του Διαστημικού Κέντρου Yuzhny (υποκατάστημα του Κέντρου Λειτουργίας Αντικειμένων Διαστημικής Βασικής Χώρας, μέρος του Roskosmos) στο πλαίσιο της τακτικής προετοιμασίας για την εκτόξευση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, προγραμματίζεται η εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών, η τοποθέτηση του παραδοτέου φορτίου και η ζύγιση ελέγχου της μονάδας, η συναρμολόγηση της κεφαλής του διαστήματος, η ανεφοδιασμός των δεξαμενών της μονάδας με προωστικά εξαρτήματα και η γενική συναρμολόγηση του διαστημικού πυραύλου Proton-M. Η εργαστηριακή ενότητα "Science" είναι μια ερευνητική ενότητα του ρωσικού τμήματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, που αναπτύχθηκε από την RSC Energia και πήρε το όνομά της από τον S.P. Ο Korolyov σε συνεργασία με το Κρατικό Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης πήρε το όνομά του από το M.V. Khrunichev (μέρος της Roscosmos) προκειμένου να επεκταθεί η λειτουργικότητα του ρωσικού τμήματος του ISS. https://www.energia.ru/ru/news/news-2021/news_05-20.html Πραγματοποιήθηκε ρουτίνα διόρθωσης τροχιάς ISS στις 20 Μαΐου 2021, Προκειμένου να σχηματιστούν βαλλιστικές συνθήκες πριν από την εκτόξευση διαστημοπλοίων Soyuz MS-19 και την προσγείωση Soyuz MS-18, πραγματοποιήθηκε τακτική διόρθωση τροχιάς του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού στις 20 Μαΐου 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου Αποστολής TsNIIMash (μέρος της Roscosmos), στις 17:01 UTC το διαστημικό σκάφος Progress MS-16 πυροβολήθηκε και κάηκε για 180,7 δευτερόλεπτα δίνοντας στον σταθμό μια ώθηση 0,2 m / s. Μετά τον ελιγμό, το μέσο υψόμετρο τροχιάς του σταθμού αυξήθηκε κατά 350 m, φτάνοντας τα 419,69 km. Τα ενημερωμένα δεδομένα δείχνουν τις ακόλουθες παραμέτρους τροχιάς ISS μετά τη διόρθωση: Περίοδος περιστροφής: 92.906 λεπτά; Κλίση τροχιάς: 51,66 deg; Ελάχιστο υψόμετρο πάνω από την επιφάνεια της Γης: 417,66 χλμ. Μέγιστο υψόμετρο πάνω από την επιφάνεια της Γης: 438,13 χλμ. Το Soyuz MS-19 πρόκειται να ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2021, φέρνοντας το πλήρωμα του κοσμοναύτη Roscosmos Anton Shkaplerov, σκηνοθέτη Klim Shipenko και ηθοποιό Yulia Peresild στο ISS που θα ασχοληθεί με τη μαγνητοσκόπηση της πρώτης ταινίας στο διάστημα. Προς το παρόν, το πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού αποτελείται από τους κοσμοναύτες Roscosmos Oleg Novitskiy και Pyotr Dubrov, καθώς και από τους αστροναύτες της NASA Mark Vande Hei, Shane Kimbrough και Megan MacArthur, τον αστροναύτη ESA Tomas Pesquet και τον αστροναύτη της Ιαπωνικής Αεροναυπηγικής Aihiko Hoshide. http://en.roscosmos.ru/22117/

Μεγάλωσε και μεταμορφώθηκε η δεύτερη κηλίδα του Δία. Το σήμα κατατεθέν του Δία, του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, είναι Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα. Πρόκειται για μια κολοσσιαία καταιγίδα, ένας αντικυκλώνας, με διάμετρο τέσσερις φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης που μαίνεται στην επιφάνεια του Δία τους τελευταίους τρεις αιώνες. Τα τελευταία 20 έτη το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Δημιουργούνται τέτοιου είδους καταιγίδες οι οποίες όμως δεν παρουσιάζουν την σταθερότητα και διάρκεια της μεγάλης. Η πιο πρόσφατη τέτοια καταιγίδα εντοπίστηκε πριν από ένα χρόνο από τον ερασιτέχνη αστρονόμο Κλάιντ Φόστερ που ζει στην Νότιο Αφρική. Μάλιστα η καταιγίδα ονομάστηκε «Κηλίδα Φόστερ» προς τιμήν του ανθρώπου που την ανακάλυψε. Λίγες μέρες μετά την ανακάλυψη της νέας κηλίδας το διαστημικό σκάφος Juno της NASA που εξερευνά από το 2016 το σύστημα του Κρόνου πέταξε εκεί και κατέγραψε φωτογραφίες. Σε αυτές εικονιζόταν μια κηλίδα που είχε σχεδόν σφαιρικό σχήμα και έμοιαζε με μικρό αδελφάκι της μεγάλης. Δέκα μήνες μετά το Juno επέστρεψε στην Κηλίδα Φόστερ και κατέγραψε νέες εικόνες οι οποίες δείχνουν ότι η έκταση της έχει τριπλασιαστεί αλλά το σχήμα της έχει αλλάξει αποκτώντας το μοτίβο ενός χαοτικού στροβίλου. Η κηλίδα επίσης μετακινείται σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή της μεγάλης κηλίδας. «Πολλά φαινόμενα στην πολύ δυναμική ατμόσφαιρα του Δία έχουν κατά βάση μικρή διάρκεια ζωής. Όμως τα στοιχεία από το Juno δείχνουν ότι αυτή η κηλίδα όχι μόνο απομακρύνεται από την μεγάλη αλλά διευρύνθηκε και ανέπτυξε μια σύνθετη δομή χαρακτηριστικά που δείχνουν ότι μπορεί να επιμείνει και να έχει μεγάλη διάρκεια ζωής» αναφέρει σε ανακοίνωση της η NASA. https://www.naftemporiki.gr/story/1729814/megalose-kai-metamorfothike-i-deuteri-kilida-tou-dia

Εξερευνητή νερού στην Σελήνη στέλνει η NASA. Η NASA ανακοίνωσε ότι ένα προηγμένο ρομποτικό όχημα θα αναζητήσει την παρουσία νερού σε μορφή πάγου στο υπέδαφος του φεγγαριού το 2023. Η αμερικανική διαστημική ετοιμάζεται πυρετωδώς για την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στην Σελήνη μετά από μισό αιώνα. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό το 2024 στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis θα ξεκινήσει από την Γη ένα σκάφος με στόχο το πλήρωμα του οποίου να πατήσει στο έδαφος του φυσικού μας δορυφόρου. Στο πλήρωμα θα βρίσκεται και τουλάχιστον μία γυναίκα η οποία θα είναι και η πρώτη που θα βγει από την σεληνάκατο και θα γίνει η πρώτη γυναίκα που πατά το πόδι της στην Σελήνη. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία είχε κάνει γνωστό ότι σκέφτεται της επανδρωμένης αποστολής να προηγηθεί ένας ρομποτικός εξερευνητής παρόμοιος με αυτούς που έχει στείλει στον Άρη. Η ιδέα ήταν το ρομπότ να προσεδαφιστεί στην ίδια περιοχή που θα προσεδαφιστεί η επανδρωμένη αποστολή και να αναζητήσει την παρουσία νερού σε μορφή πάγου στο υπέδαφος του φυσικού μας δορυφόρου. Η ύπαρξη νερού θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα στην παρουσία του ανθρώπου στην Σελήνη αφού θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κατανάλωση αλλά και για την παροχή καυσίμων ακόμη και οξυγόνου Η NASA αποφάσισε την αποστολή του ρόβερ και έδωσε στην δημοσιότητα λεπτομέρειες της αποστολής. Το ρόβερ θα ονομάζεται VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) και θα έχει μέγεθος παρόμοιο με αυτό των οχημάτων που μεταφέρουν τους παίκτες και τα πράγματα τους στα γήπεδα του γκολφ. Το 2009 η NASA είχε στείλει στον Νότιο Πόλο της Σελήνης ένα διαστημικό βλήμα που έπεσε μέσα σε έναν μεγάλο κρατήρα με στόχο να διαπιστωθεί τι υπάρχει στο υπέδαφος. Εντοπίστηκε η παρουσία παγωμένου νερού και επόμενες μελέτες έδειξαν ότι υπάρχουν μεγάλα αποθέματα στο υπέδαφος του φεγγαριού. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό το VIPER θα ταξιδέψει στον Νότιο Πόλο της Σελήνης στα τέλη του 2023, θα εξερευνήσει τις περιοχές που δεν τις βλέπει ποτέ το φως του Ήλιου και βρίσκονται μόνιμα στο σκοτάδι. Έχει διαπιστωθεί ότι οι περιοχές αυτές είναι πιο ψυχρές στο ηλιακό μας σύστημα, ψυχρότερες ακόμη και από tiw περιοχές του Πλούτωνα. Οι θερμοκρασίες σε αυτές τις περιοχές αγγίζουν τους -230 βαθμούς Κελσίου. Το VIPER θα κινηθεί σε αυτές τις περιοχές για περίπου τρεις μήνες και κάθε φορά που τα όργανα του θα υποδεικνύουν την παρουσία παγωμένου νερού το ρομπότ θα χρησιμοποιεί το ισχυρό τρυπάνι που θα διαθέτει για να τρυπήσει το έδαφος και να εντοπίσει το παγωμένο νερό. «Τα δεδομένα που θα στείλει το VIPER θα βοηθήσουν στην χαρτογράφηση του παγωμένου νερού και γενικότερα των πόρων που μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμοι για τους αστροναύτες του προγράμματος Artemis. Αυτό είναι ένα ακόμη παράδειγμα το πώς η ρομποτική επιστήμη και η ανθρώπινη εξερεύνηση θα συνεργαστούν και γιατί είναι και οι δύο απαραίτητες για να δημιουργήσουμε μόνιμη παρουσία του ανθρώπου στην Σελήνη» αναφέρει η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια του Τμήματος Πλανητικής Επιστήμης της NASA. Η NASA έχει εγκρίνει ένα πόσο της τάξης των 250 εκατ. δολαρίων για την κατασκευή και εκτόξευση του VIPER αλλά όπως ανακοίνωσε έχει προϋπολογίσει άλλα περίπου 200 εκατ. για την αποστολή σε περίπτωση που υπάρξουν υπερβάσεις στο κόστος. «Το VIPER θα είναι το πιο προηγμένο ρομπότ που έχουμε στείλει στην Σελήνη και θα εξερευνήσει περιοχές που είναι ανεξερεύνητες. Θα μας δώσει στοιχεία για την προέλευση και την κατανομή του νερού στην Σελήνη βοηθώντας μας να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο τους πόρους του δορυφόρου όχι μόνο για την παρουσία των αστροναυτών εκεί αλλά και για να βοηθήσουν στην παρουσία του ανθρώπου σε ακόμη πιο μακρινές περιοχές του Διαστήματος όπως στον Άρη» αναφέρει η Σάρα Νόουμπλ, επιστημονική επικεφαλής της αποστολής VIPER. https://www.naftemporiki.gr/story/1729765/eksereuniti-nerou-stin-selini-stelnei-i-nasa

Το τηλεσκόπιο James Webb ίσως μπορεί να εντοπίζει το τεχνητό φως εξωγήινων πολιτισμών. Αν δεν υπάρξει κάποιο απρόβλεπτο εμπόδιο της τελευταία στιγμής όλα δείχνουν ότι μετά από πολλές αναβολές και καθυστερήσεις το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA θα εκτοξευτεί τον προσεχή Οκτώβριο. Kαι σύμφωνα με διάσημο επιστήμονα έχει την δυνατότητα να ανακαλύψει προηγμένους εξωγήινους πολιτισμούς. Η επιστημονική κοινότητα αναμένει με τεράστια ανυπομονησία την λειτουργία του James Webb αφού πρόκειται για το πιο προηγμένο και ισχυρό τηλεσκόπιο που θα στείλει ο άνθρωπος στο Διάστημα. Οι δυνατότητες του υπόσχονται μια πραγματική επανάσταση στην αστρονομία κάνοντας νέες ανακαλύψεις και δίνοντας στοιχεία στους επιστήμονες τα οποία θα φωτίζουν ορισμένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Σύμπαντος. Δεν είναι τυχαίο ότι κατατέθηκαν περίπου δύο χιλιάδες αιτήματα από ερευνητικές ομάδες για να χρησιμοποιήσουν το James Webb τους πρώτους δώδεκα μήνες της λειτουργίας του. Τελικά περίπου 250 ερευνητικές ομάδες πήραν την πολυπόθητη έγκριση και θα το χρησιμοποιήσουν στις αναζητήσεις τους στο Διάστημα. Ανάμεσα σε αυτά που αναμένει με μεγαλύτερο ενδιαφέρον όχι μόνο η επιστημονική κοινότητα αλλά και η ανθρωπότητα γενικότερα από το James Webb είναι ο εντοπισμός ενός πλανήτη με τα χαρακτηριστικά της Γης. Ενός κατοικήσιμου πλανήτη δηλαδή με συνθήκες φιλικές στην ζωή. O διάσημος αλλά και με πολλές αμφιλεγόμενες τοποθετήσεις και απόψεις αστρονόμος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Άβι Λεμπ υποστηρίζει ότι τα όργανα του James Webb μπορούν με τις κατάλληλες ρυθμίσεις που πρέπει γίνουν σε αυτά να εντοπίσουν όχι απλά έναν κατοικήσιμο πλανήτη αλλά την παρουσία ενός προηγμένου τεχνολογικά πολιτισμού σε έναν πλανήτη. Πιο συγκεκριμένα ο Λεμπ αναφέρει αν στον κοντινότερο στο ηλιακό μας σύστημα εξωπλανήτη, τον Εγγύτατο του Κενταύρου b, υπάρχει ένας προηγμένος τεχνολογικά πολιτισμός τότε το James Webb θα μπορέσει να εντοπίσει το τεχνητό φως που θα παράγει αυτός ο πολιτισμός. Ο Εγγύτατος του Κενταύρου b βρίσκεται σε απόσταση 4,2 ετών φωτός από εμάς και κινείται σε τροχιά γύρω από το πλησιέστερο σε εμάς άστρο, τον Εγγύτατο του Κενταύρου. Ο εξωπλανήτης που ανακαλύφθηκε το 2016 βρίσκεται εντός της κατοικήσιμης ζώνης του συστήματος του εκεί δηλαδή όπου οι μπορούν δυνητικά να αναπτυχθούν συνθήκες φιλικές στην παρουσία της ζωής. Παράλληλα πρόκειται για ένα πετρώδη πλανήτη όπως η Γη, έχει μέγεθος παρόμοιο με αυτό του πλανήτη μας και οι αρχικές εκτιμήσεις των ειδικών έκαναν λόγο για αυξημένες πιθανότητες να υπάρχει στην επιφάνεια του ο πιο κρίσιμος παράγοντας για την παρουσία της ζωής δηλαδή νερό σε υγρή μορφή. Όμως μετέπειτα παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο Εγγύτατος του Κενταύρου b είναι πιθανότατα ένας αφιλόξενος κόσμος. Υπάρχει επίσης σε εξέλιξη η προσπάθεια οργάνωσης μιας αποστολής στην οποία διαστημικά ιστιοφόρα τα πανιά των οποίων θα κινούνται με δέσμες λέιζερ θα ταξιδέψουν στον εξωπλανήτη για να τον εξερευνήσουν κινούμενα με τεράστιες ταχύτητες. Σε κάθε περίπτωση οι ισχυρισμοί του Λεμπ πέραν των εντυπώσεων που προκαλούν επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητες που έχει το νέο τηλεσκόπιο και το τι μπορεί να αναμένουμε από αυτό όταν ξεκινήσει να λειτουργεί. https://www.naftemporiki.gr/story/1729326/to-tileskopio-James-webb-isos-mporei-na-entopizei-to-texnito-fos-eksogiinon-politismon

Σύγκρουση μαύρης τρύπας με… UFO Είναι γνωστό πώς οτιδήποτε πέσει στα τρομερά βαρυτικά δίχτυα μιας μαύρης τρύπας το μέλλον είναι προδιαγεγραμμένο και όχι… καλό. Αν και οι μαύρες τρύπες εξακολουθούν να παραμένουν τα πιο μυστηριώδη κοσμικά αντικείμενα εντούτοις τις τελευταίες δεκαετίες τα ολοένα και πιο προηγμένα τεχνικά μέσα που έχουν οι επιστήμονες στην διάθεση τους έχουν βοηθήσει στην συνεχή και πιο λεπτομερή παρατήρηση τους. Βρισκόμαστε πλέον σε θέση να μπορούμε να καταγράψουμε και απευθείας εικόνες από μαύρες τρύπες. Είναι δεδομένο ότι κάθε παρατήρηση σε μια μαύρη τρύπα έχει πάντοτε ξεχωριστό ενδιαφέρον αφού οι επιστήμονες εντοπίζουν κάθε φορά και κάποιο καινούργιο στοιχείο για την φύση και τους μηχανισμούς τους. Επανέρχεται στην δημοσιότητα μια ανακάλυψη που έκανε πριν αρκετούς μήνες ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Northwestern στις ΗΠΑ. Οι ερευνητές μελετώντας δεδομένων από βαρυτικά κύματα που εντόπισαν τα παρατηρητήρια LIGO και Virgo κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σε απόσταση 800 εκατ. ετών φωτός από εμάς έλαβε χώρα ένα μυστηριώδες φαινόμενο. Πιο συγκεκριμένα μια μαύρη τρύπα με μάζα 23 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου συγκρούστηκε με ένα κοσμικό σώμα με μάζα 2,6 φορές μεγαλύτερη από αυτή του μητρικού μας άστρου. Δεδομένου του γεγονότος ότι τα άστρα νετρονίου έχουν μάξιμουμ μάζα 2,5 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και η μικρότερη μαύρη τρύπα που γνωρίζουμε ότι μάζα πέντε φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου το αντικείμενο με το οποίο συγκρούστηκε η μαύρη τρύπα καταγράφεται ως «άγνωστης ταυτότητας». Η ανακάλυψη του φαινομένου είναι σημαντική γιατί σε κάθε περίπτωση η λύση του μυστηρίου θα οδηγήσει σε κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον για τον κόσμο της αστρονομίας. Είτε θα εντοπίσουμε κάποιο άγνωστο σώμα είτε θα ανακαλύψουμε άστρα νετρονίου που ξεπερνούν τα υπάρχοντα κοσμολογικά όρια είτε θα ανακαλύψουμε την μικρότερη μαύρη τρύπα στο Σύμπαν. https://www.naftemporiki.gr/story/1728922/sugkrousi-mauris-trupas-me-ufo

Ο δορυφόρος Ευρώπη διαθέτει γούρνες νερού φιλικές στην ζωή. Οι επιστήμονες υποπτεύονταν εδώ και αρκετές δεκαετίες ότι η Ευρώπη, το παγωμένο φεγγάρι του Δία κρύβει στο εσωτερικό του έναν μεγάλο ωκεανό και άρα πιθανώς να υπάρχουν εκεί και κάποιες μορφές ζωής έστω και σε μικροβιακό επίπεδο. Κάποια στιγμή οι διαστημικές αποστολές που βρέθηκαν εκεί αλλά και η εξέλιξη της τεχνολογίας και των μεθόδων ανάλυσης και παρατήρησης δεδομένων επιβεβαίωσαν την ύπαρξη ενός ωκεανού που βρίσκεται σε βάθος περίπου 25 χλμ. κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου. Εκτιμάται ότι ο ωκεανός αυτός έχει τεράστιο βάθος 60-150 χλμ. Έχουν κατατεθεί προτάσεις εξερεύνησης της Ευρώπης και το 2024 η NASA έχει προγραμματίσει την εκτόξευση ενός σκάφους που θα ταξιδέψει στον δορυφόρο θα τεθεί σε τροχιά γύρω από αυτόν και πραγματοποιήσει σειρά ερευνών. Πρόκειται για την αποστολή Clipper που θα αναζητήσει επίσης σημεία προσεδάφισης επόμενων αποστολών στην Ευρώπη. Σχεδιάζονται αποστολές που θα έχουν στόχο να μελετήσουν την επιφάνεια του δορυφόρου και αν καταστεί εφικτό να την τρυπήσουν ώστε να σταλεί στον ωκεανό κάποιο ρομποτικό βαθυσκάφος που θα τον εξερευνήσει. Μελετώντας εικόνες υψηλής ανάλυσης από την επιφάνεια της Ευρώπης από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια υποστηρίζει ότι ίσως δεν χρειαστεί να γίνει η υπερπροσπάθεια διείσδυσης στον ωκεανό για τον εντοπισμό της ζωής αφού αυτή μπορεί να βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην επιφάνεια της Ευρώπης. Σύμφωνα με τους ερευνητές γεωλογικές δομές στην επιφάνειας του δορυφόρου υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιων θύλακων που έχουν σχηματιστεί σε βάθος περίπου 1,5 χλμ. κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης. Αυτοί οι θύλακες περιέχουν νερό σε υγρή μορφή και πιθανώς μικροβιακές μορφές ζωής. Οι ερευνητές εικάζουν ότι το νερό αυτό είναι αλμυρό γεγονός που πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες παρουσίας κάποιων μορφών ζωής εκεί. Αναφέρουν μάλιστα ότι η αποστολή Clipper θα έχει την τεχνική δυνατότητα όχι μόνο να εντοπίσει αυτούς τους θύλακες αλλά και να διαπιστώσει αν υπάρχει σε αυτούς ζωή. Αν η θεωρία των ερευνητών επιβεβαιωθεί τότε θα πρόκειται όπως είναι ευνόητο για μια πολύ σημαντική εξέλιξη αφού θα μπορούν να οργανωθούν καλύτερα σχεδιασμένες αποστολές στην Ευρώπη. https://www.naftemporiki.gr/story/1728096/o-doruforos-europi-diathetei-gournes-nerou-filikes-stin-zoi

Επιχείρηση Moonlight: Πώς θα μετατραπεί σε «όγδοη ήπειρος» η Σελήνη. Ένα δορυφορικό και τηλεπικοινωνιακό δίκτυο γύρω από το φεγγάρι θέλει να δημιουργήσει τα επόμενα χρόνια η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος. Πρόκειται για μία κίνηση που αναμφίβολα θα μπορούσε να μετατρέψει τον δορυφόρο στην «όγδοη ήπειρο». Και όλα αυτά την ώρα που στην επιφάνεια της Σελήνης θα χτίζονται ολόκληρες πόλεις. Το έργο θα ονομάζεται Moonlight. Την ίδια ώρα πολλές βρετανικές εταιρείες έχουν κερδίσει συμβόλαια 2 εκατ. λιρών προσπαθώντας να διερευνήσουν πως θα λειτουργήσει αυτό το έργο. «Μπαίνουμε σε μια νέα φάση - τη συστηματική εξερεύνηση της "όγδοης ηπείρου" μας, της Σελήνης», δήλωσε ο David Parker της ESA στο BBC News. «Το φεγγάρι αποτελεί το αποθετήριο της ιστορίας του ηλιακού συστήματος που αγγίζει τα 4,5 δισ. χρόνια. Μόλις αρχίσαμε να ξεκλειδώνουμε τα μυστικά του», συνέχισε. Ορισμένες εταιρείες από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ε.Ε και τον Καναδά θα συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος για την ανάπτυξη του έργου Moonlight, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου παροχής υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών και πλοήγησης σε μελλοντικές αποστολές - τόσο μεγάλες όσο και μικρές, με πλήρωμα και ρομποτ. Στο μεταξύ δεκάδες διεθνείς, θεσμικές και εμπορικές ομάδες στέλνουν αποστολές στη Σελήνη προβλέποντας ότι θα υπάρχει μια μόνιμη σεληνιακή παρουσία. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος προβλέπει ότι μελλοντικά θα πραγματοποιούνται ταξίδια από τη Γη στο φεγγάρι και το αντίστροφο. Αυτά τα ταξίδια θα είναι πολύ διαφορετικά από τις αποστολές των Apollo. Πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες προέρχονται από τα κύρια διαστημικά ιδρύματα στην Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία και τη Ρωσία. Πάντως εάν υπάρξει μείωση εάν υπήρχε μείωση στις τιμές των εισιτηρίων για ένα ταξίδι στο... φεγγάρι τότε θα μπορούσε να δοθεί η δυνατότητα σε μία μεγαλύτερη ομάδα ειδικών από τα κράτη - μέλη της ESA να ξεκινήσουν τις δικές τους αποστολές στη Σελήνη. Η βρετανική εταιρεία Surrey Satellite Technology, μέσω της θυγατρικής της SSTL, θα συμμετέχει σε μεγάλο βαθμό στο Moonlight, εργαζόμενη ως πάροχος υπηρεσιών και κατασκευαστής δορυφόρων. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της SSTL Phil Brownnett δήλωσε ότι οι προσπάθειες δημιουργίας του δικτύου θα μειώσουν την πολυπλοκότητα του σχεδιασμού των μεμονωμένων αποστολών στο μέλλον. «Η καθοδήγηση της κοινοπραξίας βασίζεται στην επιτυχημένη συνεργασία μας με την ESA για το διαστημικό σκάφος επικοινωνιών Lunar Pathfinder, το οποίο θα παρέχει την πρώτη εμπορική υπηρεσία αναμετάδοσης δεδομένων από τη Σελήνη στον κόσμο μετά την κυκλοφορία του το 2022». Ωστόσο δεν είναι μόνο η Surrey Satelitte Technology που θα συμμετέχει σε αυτό το έργο. Η Inmarsat, με έδρα το Λονδίνο, και η MDA Space and Robotics Ltd (MDA UK), που εδρεύει στο Harwell Science and Innovation Campus στην Οξφόρδη, αποτελούν μέρος μιας κοινοπραξίας με επικεφαλής το Telespazio στην Ιταλία, εξερευνούν τη συγκεκριμένη ιδέα με περισσότερες λεπτομέρειες. Ειδικότερα πρόκειται να ερευνήσουν την ανάπτυξη μιας Σεληνιακής Υπηρεσίας Επικοινωνιών και Πλοήγησης (LCNS) για την υποστήριξη μελλοντικών επιστημονικών, εξερευνητικών και εμπορικών δραστηριοτήτων σε τροχιά προς και πάνω στη σεληνιακή επιφάνεια. Μιλώντας για το εγχείρημα η Yasrine Ibnyahya, ανώτερη μηχανικός στο Inmarsat δήλωσε ότι η παροχή δυνατοτήτων επικοινωνίας και πλοήγησης γύρω από τη Σελήνη είναι μια μεγάλη πρόκληση, τόσο τεχνικά όσο και εμπορικά. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/989137_epiheirisi-moonlight-pos-tha-metatrapei-se-ogdoi-ipeiros-i-selini-foto

Πεντάγωνο: Επιβεβαίωσε την έναρξη έρευνας για άγνωστα ιπτάμενα αντικείμενα. Το Πεντάγωνο ενημέρωσε ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν εντοπιστεί περιστατικά με άγνωστης ταυτότητας ιπτάμενα αντικείμενα, για τα οποία έχει ξεκινήσει έρευνα. Το περιστατικό της μάλλον ασταθούς πτήσης του αντικειμένου χρονολογείται από τον Σεπτέμβριο του 2019 δημοσιεύθηκε με την έγκριση του Πενταγώνου την περασμένη Τετάρτη. Το βίντεο προέρχεται από τον ναύτη και λάτρη των θεωριών περί UFO. Πρόκειται για μια από τις περιπτώσεις που αποτελούν τμήμα έρευνας, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας. Το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ είχε επιβεβαιώσει τη γνησιότητα των εικόνων του 2019, χωρίς ωστόσο να τις δημοσιοποιήσει για ενάμιση χρόνο, «προκειμένου να διαλυθούν οι όποιες αμφιβολίες του κοινού γύρω από τη γνησιότητα του υλικού», δήλωσε την Τετάρτη η εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Σου Γκάου. «Ύστερα από προσεκτική μελέτη των εικόνων βίντεο, η υπηρεσία αποδέχθηκε το αίτημα για δημοσιοποίησή τους, καθώς δεν αποκαλύπτονται σε αυτά διαβαθμισμένες πληροφορίες ή απόρρητα οπλικά συστήματα», είπε η κ. Γκάου. Σύμφωνα με το CNN, εκπρόσωποι των υπηρεσιών ασφαλείας πρόκειται τον Ιούνιο να προβούν στο αμερικανικό Κογκρέσο στον αποχαρακτηρισμό απόρρητων πληροφοριών που έχουν συλλέξει σχετικά με UFO. Το αμερικανικό ναυτικό είχε αναφέρει το 2019 ότι τα τελευταία χρόνια είχε σημειωθεί ένας αριθμός αναφορών παρουσίας μη εξουσιοδοτημένων ή/και μη ταυτοποιηθέντων ιπτάμενων αντικειμένων που εισήλθαν σε διάφορα πεδία και σε εναέριο χώρο που ελέγχει ο στρατός. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/988975_pentagono-epivevaiose-tin-enarxi-ereynas-gia-agnosta-iptamena-antikeimena

Επιστολή του Αϊνστάιν με τη διάσημη εξίσωση E=mc2 πουλήθηκε 1,2 εκ. δολαρία. Ένα χειρόγραφο γράμμα του Άλμπερτ Αϊνστάιν, το οποίο περιείχε την πιο διάσημη εξίσωση του κόσμου E=mc2, πουλήθηκε σε δημοπρασία στις ΗΠΑ αντί 1,2 εκατομμυρίων δολαρίων, τιμή τριπλάσια της αναμενόμενης. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους των Αρχείων Αϊνστάιν στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια και του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, υπάρχουν μόνο τέσσερις γνωστές επιστολές με το χέρι του Αϊνστάιν όπου περιέχεται η εμβληματική εξίσωση, η οποία για πρώτη φορά είχε παρουσιαστεί σε επιστημονική δημοσίευση το 1905, εξηγώντας την ισοδυναμία της ενέργειας με τη μάζα επί το τετράγωνο της ταχύτητας του φωτός. Η εν λόγω μονοσέλιδη επιστολή, με ημερομηνία 26 Οκτωβρίου 1946, η οποία απευθυνόταν στον Πολωνο-Αμερικανό φυσικό Λούντβικ Σιλμπερστάιν, ο οποίος είχε αμφισβητήσει μερικές από τις θεωρίες του Αϊνστάιν, είναι η μόνη από τις τέσσερις με την εξίσωση που βρισκόταν στα χέρια ιδιώτη συλλέκτη, σύμφωνα με την εταιρεία δημοπρασιών RR Auction της Βοστώνης που έκανε τη δημοπρασία, σύμφωνα με το BBC. Η επιστολή, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, βρισκόταν στο προσωπικό αρχείο του Σιλμπερστάιν, το οποίο είχε πουληθεί από τους κληρονόμους του. Η σπανιότητα της επιστολής οδήγησε σε πόλεμο προσφορών κατά τη δημοπρασία ανάμεσα σε πέντε υποψήφιους αγοραστές, οι οποίοι περιορίστηκαν σε δύο όταν η τιμή ξεπέρασε τα 700.000 δολάρια. Ο νικητής της δημοπρασίας και αγοραστής της επιστολής παρέμεινε ανώνυμος. https://www.pronews.gr/epistimes/988912_epistoli-toy-ainstain-me-ti-diasimi-exisosi-emc2-poylithike-12-ek-dolaria

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία του Curiosity από το διάστημα. Eκτός από τα διαστημικά οχήματα – το Perseverance της NASA και το κινεζικό Zhurong – που προσγειώθηκαν πρόσφατα στον πλανήτη Άρη υπάρχει και το διαστημικό ρόβερ Curiosity το οποίο αντέχει ακόμα στις αντίξοες συνθήκες του κόκκινου πλανήτη. Το Curiosity βρίσκεται στην επιφάνεια του Άρη από τις 6 Αυγούστου του 2012. Κατά την εξερεύνησή του διάνυσε 25 χιλιόμετρα μέχρι σήμερα και αναρριχήθηκε στο όρος Sharp, στην περιοχή του κρατήρα Gale. Το Curiosity μεταξύ άλλων διαθέτει τρυπάνι και συλλέγει δείγματα εδάφους του Άρη τα οποία αναλύει. Η φωτογραφία που ακολουθεί λήφθηκε από την κάμερα HiRISE του Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), ένα διαστημικό σκάφος που από τον Νοέμβριο του 2006 βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη: Το MRO σχεδιάστηκε για να μελετήσει την γεωλογία, το κλίμα του πλανήτη και για να εντοπίσει τις κατάλληλες θέσεις προσγείωσης άλλων διαστημικών αποστολών της NASA (Phoenix, Mars Science Laboratory). Διαθέτει την υψηλής ανάλυσης κάμερα HiRISE (High Resolution Imaging Science Experiment). Πρόκειται για την ισχυρότερη κάμερα, που έχει σταλεί ποτέ σ’ άλλον πλανήτη, με την οποία λήθηκαν περισσότερες από 50,000 φωτογραφίες με εξαιρετικές λεπτομέρειες. To MRO θα συνεχίσει την έρευνά του, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2020 πολύ πιο πέρα από την προβλεπόμενη διάρκεια ζωής του. Η κάμερα HiRISE είδε και φωτογράφησε το Curiosity από ψηλά https://physicsgg.me/2021/05/21/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%bd%cf%84%cf%85%cf%80%cf%89%cf%83%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%ae-%cf%86%cf%89%cf%84%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-curiosity-%ce%b1%cf%80%cf%8c/

Το κινεζικό ρόβερ κινήθηκε για πρώτη φορά στην επιφάνεια του Άρη. Ένα τηλεκατευθυνόμενο κινεζικό μηχανοκίνητο ρομποτικό όχημα εξερεύνησης (ρόβερ) κατέβηκε σήμερα τη ράμπα της κάψουλας προσεδάφισης μέχρι την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη, καθιστώντας την Κίνα τη πρώτη χώρα που έθεσε σε τροχιά, προσεδάφισε και ανέπτυξε ένα χερσαίο όχημα στη διάρκεια της πρώτης αποστολής της στον Άρη. Το «Ζουρόνγκ», που έχει πάρει το όνομά του από τον θεό της φωτιάς στην κινεζική μυθολογία, κατέβηκε από τη ράμπα στην επιφάνεια του Άρη στις 10:40 π.μ. (ώρα Πεκίνου, 05:40 ώρα Ελλάδας), σύμφωνα με ανάρτηση στον επίσημο λογαριασμό του ρόβερ στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Κίνα έγινε αυτό το μήνα η πρώτη, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, χώρα που ανέπτυξε χερσαίο όχημα στο Άρη. Η πρώην Σοβιετική Ένωση είχε προσεδαφίσει ένα σκάφος το 1971, αλλά είχε χάσει την επικοινωνία μαζί του μερικά δευτερόλεπτα αργότερα. Το «Ζουρόνγκ», το οποίο ζυγίζει 240 κιλά και έχει έξι επιστημονικά εργαλεία, ανάμεσα στα οποία μια υψηλής ευκρίνειας τοπογραφική κάμερα, θα μελετήσει το επιφανειακό έδαφος και την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Κατά την εξερεύνηση της επιφάνειας του Άρη, που θα διαρκέσει 90 ημέρες, το κινεζικό όχημα, το οποίο λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια, θα αναζητήσει επίσης σημάδια αρχαίας ζωής, όπως νερό και πάγο κάτω από την επιφάνεια, χρησιμοποιώντας ένα ραντάρ που «διεισδύει» στο υπέδαφος. Το μη επανδρωμένο κινεζικό διαστημόπλοιο Τιανγουέν-1 είχε εκτοξευθεί πέρυσι τον Ιούλιο από το νότιο κινεζικό νησί Χαϊνάν. Έπειτα από ταξίδι άνω των έξι μηνών, το Τιανγουέν-1 έφθασε το Φεβρουάριο στον Κόκκινο Πλανήτη, γύρω από τον οποίο βρίσκεται έκτοτε σε τροχιά. Στις 15 Μαΐου, η κάψουλα προσεδάφισης, που μετέφερε το ρόβερ, αποσπάσθηκε από το Τιανγουέν-1 και προσεδαφίσθηκε σε μια εκτεταμένη πεδιάδα γνωστή με την ονομασία Utopia Planitia. Οι πρώτες εικόνες που τραβήχτηκαν από το ρόβερ δόθηκαν στη δημοσιότητα την Τετάρτη από την κινεζική διαστημική υπηρεσία. https://physicsgg.me/2021/05/22/%cf%84%ce%bf-%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%b5%ce%b6%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%81%cf%8c%ce%b2%ce%b5%cf%81-%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%ae%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b7-%cf%86/

Υπερπανσέληνος και η ολική έκλειψη Σελήνης στις 26 Μαΐου. Η δεύτερη υπερπανσέληνος του έτους, και η μεγαλύτερη για το 2021, θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 26 Μαΐου (νύχτα Τρίτης), ενώ θα γίνει και η μοναδική έκλειψη Σελήνης της χρονιάς. Το φεγγάρι θα βρίσκεται πιο κοντά στη Γη και η πανσέληνος θα φαίνεται μεγαλύτερη από ό,τι συνήθως, ωστόσο η ολική έκλειψη δεν θα είναι ορατή από την Ελλάδα. Το εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο θα απολαύσουν όσοι μπορούν από τον Ειρηνικό Ωκεανό και τμήματα της Ανατολικής Ασίας, Ιαπωνίας, Αυστραλίας-Νέας Ζηλανδίας, Κεντρικής, Νότιας και Βορειοδυτικής Αμερικής, σύμφωνα με τη NASA. Το «Φεγγάρι των Λουλουδιών», όπως το έχουν ονομάσει οι Ινδιάνοι της Αμερικής, επειδή αυτή η πανσέληνος συμπίπτει με τη μεγάλη άνθηση των φυτών εν μέσω άνοιξης. Η πανσέληνος θα φθάσει στην κορύφωση της λίγο μετά το μεσημέρι της Τετάρτης 26 Μαΐου, αλλά μερικές ώρες νωρίτερα, το βράδυ της Τρίτης 25 Μαΐου (περίπου στις 04:30 ώρα Ελλάδας της 26ης Μαΐου) η Σελήνη θα βρεθεί στην κοντινότερη απόσταση της από τη Γη (357.311 χιλιόμετρα). Αιτία του φαινομένου της υπερπανσελήνου είναι η ελλειπτική τροχιά του φεγγαριού γύρω από τη Γη, που αυξομειώνει την απόσταση μεταξύ των σωμάτων. Υπερπανσέληνος συμβαίνει όταν η πανσέληνος συμπίπτει χρονικά με μια πολύ κοντινή προσέγγιση της Σελήνης. Η απόσταση Γης-Σελήνης κυμαίνεται από 406.712 χιλιόμετρα (απόγειο) μέχρι 356.445 χιλιόμετρα (περίγειο), με μέση απόσταση περίπου τα 384.500 χιλιόμετρα. Όταν η πανσέληνος συμβαίνει κοντά στο περίγειο, τότε θεωρείται έχουμε υπερ-Σελήνη, σούπερ-Σελήνη ή υπερ-πανσέληνο. Οι όροι αυτοί δεν είναι αστρονομικοί. Ο όρος, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), εφευρέθηκε από τον αστρολόγο Richard Nolle το 1979. Μια πανσέληνος στο περίγειο, καθώς είναι πιο κοντά σε μας, φαίνεται έως 14% μεγαλύτερη και 30% φωτεινότερη σε σχέση με μια πανσέληνο στο απόγειο. Επίσης μια υπερπανσέληνος είναι περίπου 8% μεγαλύτερη και 15% φωτεινότερη σε σχέση με μια μέση πανσέληνο. Η δεύτερη αυτή υπερπανσέληνος του 2021 θα είναι πιο εντυπωσιακή από την πρώτη του Απριλίου, επειδή η Σελήνη θα βρίσκεται πιο κοντά στη Γη κατά περίπου 157 χιλιόμετρα. Η επόμενη τρίτη και τελευταία υπερ-πανσέληνος του 2021, η οποία θα είναι λιγότερο εντυπωσιακή από τη δεύτερη, θα συμβεί στις 24 Ιουνίου. Η πρώτη ολική έκλειψη Σελήνης από το 2019 Όσον αφορά την ολική έκλειψη της Τετάρτης, που είναι η πρώτη μετά τον Ιανουάριο του 2019, συμβαίνει όταν η Σελήνη περνάει ολόκληρη μέσω της σκιάς της Γης και το φεγγάρι παίρνει έτσι μια πιο σκούρα κοκκινωπή ή «ματωμένη» απόχρωση. Το επόμενο αξιόλογο αστρονομικό φαινόμενο θα είναι μία δακτυλιοειδής ηλιακή έκλειψη στις 10 Ιουνίου. Τέτοιου είδους έκλειψη συμβαίνει, όταν η Σελήνη είναι πολύ μακριά από τη Γη για να καλύψει τελείως τον ηλιακό δίσκο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα «δαχτυλίδι» ηλιακού φωτός γύρω από το σκοτεινό φεγγάρι. Αυτή η έκλειψη θα είναι εν μέρει μόνο ορατή από την Ευρώπη. https://physicsgg.me/2021/05/23/%cf%85%cf%80%ce%b5%cf%81%cf%80%ce%b1%ce%bd%cf%83%ce%ad%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%bf%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%bf%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%ad%ce%ba%ce%bb%ce%b5%ce%b9%cf%88%ce%b7-%cf%83%ce%b5/

Το μεγαλύτερο παγόβουνο της γης αποκολλήθηκε από την Ανταρκτική. Ένα γιγαντιαίο παγόβουνο μεγέθους μεγαλύτερου από το νησί της Μαγιόρκα στην Ισπανία, αποκολλήθηκε από την Ανταρκτική και πλέει στη θάλασσα. Πρόκειται για μια πλωτή μάζα πάγου έκτασης 4.320 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που έσπασε στη δυτική πλευρά του Ronne Ice Shelf στη Θάλασσα Weddell της Ανταρκτικής, δήλωσε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA). Το παγόβουνο θυμίζει σε σχήμα γιγαντιαία σιδερώστρα, μήκους περίπου 170 χιλιομέτρων και πλάτους 25. Το όνομά του είναι Α-76. Οι επιστήμονες δεν αποδίδουν αυτό το συγκεκριμένο ρήγμα στην κλιματική αλλαγή, ενώ αντίθετα πιστεύουν ότι είναι μέρος του φυσικού κύκλου της γένεσης παγόβουνων στην περιοχή. Μόλις λιώσει, το νέο παγόβουνο δε θα οδηγήσει σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας, επειδή αποτελούσε μέρος ενός πλωτού πάγου - όπως το λιωμένο παγάκι δεν αυξάνει το επίπεδο του ποτού στο ποτήρι. Η ESA είπε ότι το παγόβουνο εντοπίστηκε για πρώτη φορά από τον Keith Makinson, έναν πολικό ωκεανογράφο της British Antarctic Survey την περασμένη εβδομάδα και επιβεβαιώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Πάγου των ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τις εικόνες του Copernicus Sentinel-1 της ESA. Το όνομα Α-76 μπορεί να ακούγεται λίγο αδιάφορο για το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο, αλλά βασίζεται στην επιστήμη. Η ESA είπε ότι τα παγόβουνα ονομάζονται παραδοσιακά από το τεταρτημόριο της Ανταρκτικής στο οποίο ήταν αρχικά ορατά, έπειτα ένας διαδοχικός αριθμός και, στη συνέχεια, εάν το παγόβουνο σπάσει, ένα διαδοχικό γράμμα. https://physicsgg.blogspot.com/2021/05/blog-post_69.html

Το Solar Orbiter κατέγραψε την πρώτη του ηλιακή έκρηξη. Το Solar Orbiter, μια αποστολή που διευθύνεται από κοινού από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τη NASA, ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2020 και έκανε τις δύο πρώτες προσεκτικές προσεγγίσεις, πιο πρόσφατα στις 10 Φεβρουαρίου του 2021. Το διαστημικό σκάφος ξεκινά το επίσημο επιστημονικό του έργο τον Νοέμβριο. Ωστόσο, έχει ήδη καταφέρει να εντοπίσει κάτι ιδιαίτερο: δύο στεφανιαίες μαζικές εκτοξεύσεις, οι οποίες συμβαίνουν όταν ο Ήλιος εκτοξεύει μεγάλες άμορφες μάζες της ατμόσφαιράς του στο διάστημα. Εκείνη την εποχή, το διαστημικό σκάφος ήταν περίπου στη μισή απόσταση μεταξύ Ήλιου και Γης και στην αντίθετη πλευρά του. Αυτή η τοποθεσία σήμαινε ότι το Solar Orbiter μπόρεσε να δει μέρη του ήλιου εντελώς αόρατα για τους επιστήμονες στη Γη. Σημαίνει ακόμα ότι η αποστολή δεδομένων ήταν μια αργή διαδικασία, με τους επιστήμονες να συνεχίζουν να ερευνούν αυτό που είδε το διαστημικό σκάφος. Οι ερευνητές είχαν ήδη βρει μερικές εκτοξευόμενες μάζες αλλά τότε, παρατήρησαν ότι τρία από τα όργανα του Solar Orbiter εντόπισαν δύο εκτοξευόμενες, άμορφες μάζες αμέσως μετά από μία στενή προσέγγιση μεταξύ τους, σύμφωνα με δήλωση της ESA. Αυτά ήταν τα πρώτα στοιχεία, που παρατηρήθηκαν από το όργανο Solar Orbiter Heliospheric Imager (SoloHI), το οποίο μαγνητοσκοπούσε τη ροή του υλικού που «εκτοξεύτηκε» από τον Ήλιο. Αυτό το όργανο συλλέγει μόνο τυχαία δεδομένα. Τότε το SoloHI παρατηρούσε με έναν μόνο από τους τέσσερις ανιχνευτές του και αρκετά σποραδικά. Τα όργανα μπόρεσαν να συλλάβουν ιδιαίτερα εκπληκτική θέα μιας από τις εκτοξεύσεις αυτής της μάζας στις 12 και 13 Φεβρουαρίου. Καθένα από τα τρία όργανα του Solar Orbiter επικεντρώνεται σε μια διαφορετική περιοχή, οπότε οι απόψεις τους εκτείνονται από την ορατή επιφάνεια του Ήλιου έως και 20 φορές το πλάτος του ίδιου του Ήλιου, σύμφωνα με την ESA. Ακόμα πιο μακριά, τρία άλλα διαστημικά σκάφη παρατήρησαν το ίδιο γεγονός: το STEREO-A της NASA, το Proba-2 της ESA και η κοινή αποστολή Solar and Heliospheric Observatory (SOHO). Συνολικά, οι παρατηρήσεις των τεσσάρων αποστολών για την εκτόξευση της "στεφανιαίας" μάζας προσφέρουν το είδος της παγκόσμιας προοπτικής για τον Ήλιο και τον περιβάλλοντα χώρο, κάτι που ήταν μέχρι πρότινος δύσκολο να παρατηρήσουν οι επιστήμονες. Οι εκτοξευόμενες μάζες ενδιαφέρουν τους επιστήμονες και τους μηχανικούς των αποστολών στο διάστημα, επειδή μπορούν ενδεχομένως να βλάψουν το διαστημικό σκάφος και να βλάψουν τους μη προστατευμένους αστροναύτες, ειδικά πέρα ​​από την τροχιά του Διεθνούς Διαστημικού σταθμού. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες έχουν περιορισμένες δυνατότητες παρακολούθησης και πρόβλεψης του διαστημικού καιρού - εξ' ου και το έντονο ενδιαφέρον για αποστολές όπως το Solar Orbiter, που βελτιώνουν την κατανόηση των ερευνητών για το πώς λειτουργεί ο ήλιος. Η μοναδική συνεισφορά του Solar Orbiter σε αυτήν την αναζήτηση θα είναι η λοξή τροχιά του, η οποία θα επιτρέψει στους επιστήμονες να απεικονίσουν τους πόλους του Ήλιου για πρώτη φορά. https://physicsgg.blogspot.com/2021/05/solar-orbiter.html

Πίδακες μαύρων τρυπών: ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του σύμπαντος. Στην καρδιά κάθε γαλαξία βρίσκεται μια τεραστίου μεγέθους μαύρη τρύπα. Αυτές οι μαύρες τρύπες, οι μάζες των οποίων είναι εκατομμύρια έως δισεκατομμύρια φορές η μάζα του ήλιου μας, τροφοδοτούν τις πιο ενεργητικές διαδικασίες του σύμπαντος, τους αστροφυσικούς πίδακες που συνίστανται από σωματίδια υψηλών ενεργειών και εκτείνονται έως και χιλιάδες έτη φωτός. Η ερευνητική ομάδα Event Horizon Telescope (EHT) που φωτογράφισε και συνεχίζει να ερευνά την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία M87, άρχισε να ξετυλίγει το μυστήριο σχετικά με το τι τροφοδοτεί αυτούς τους πίδακες. Πριν από αρκετές εβδομάδες, το EHT δημοσίευσε μια δεύτερη φωτογραφία της θηριώδους μαύρης τρύπας M87 – μια διαφορετική οπτική σε σχέση με την πρώτη φωτογραφία που δημοσίευσε το 2019. Και οι δύο εικόνες δείχνουν το φωτεινό πλάσμα γύρω από την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Σε αντίθεση με την πρώτη φωτογραφία, στη νέα εικόνα ο φωτεινός δακτύλιος γύρω από την μαύρη τρύπα έχει ρίγες, υποδηλώνοντας ότι το φως είναι ισχυρά πολωμένο. Οι ερευνητές λένε ότι το σπειροειδές μοτίβο προκύπτει από ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο γύρω από τη μαύρη τρύπα του M87 και ότι αυτό αντιπροσωπεύει τα πρώτα παρατηρησιακά στοιχεία υπέρ μιας θεωρίας σχετικά με την εκτόξευση πιδάκων, ηλικίας 44 χρόνων, γνωστή ως διαδικασία Blandford-Znajek. Οι Roger Blandford και Roman Znajek, όταν ήταν νέοι φυσικοί στο Πανεπιστήμιο του Cambridge το 1977, υποστήριξαν ότι οι περιστρεφόμενες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες θα στρεβλώσουν ελικοειδώς τα περιβάλλοντα μαγνητικά πεδία και αυτή η μεταβολή δημιουργεί μια τάση που αντλεί ενέργεια έξω από την μαύρη τρύπα και κατά μήκος της έλικας προκαλώντας τον γιγαντιαίο πίδακα. Στο βίντεο που ακολουθεί (όπου μιλάει και ο ίδιος ο Roger Blandford) περιγράφεται πως θα μπορούσε να εξηγηθεί το φαινόμενο του πίδακα μιας θηριώδους μαύρης τρύπας: https://physicsgg.me/2021/05/22/%cf%80%ce%af%ce%b4%ce%b1%ce%ba%ce%b5%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%cf%89%ce%bd-%cf%84%cf%81%cf%85%cf%80%cf%8e%ce%bd-%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb/

Διπλά κβάζαρ σε συγκρουόμενους γαλαξίες. Εντοπίστηκαν δύο ζεύγη μακρινών κβάζαρ, η ακτινοβολία των οποίων ταξίδευε επί 10 δισ. χρόνια μέχρι να ανιχνευθεί από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Δεδομένου ότι είναι χίλιες φορές πιο πιθανό να ανακαλυφθεί ένα μονό από ένα διπλό κβάζαρ, η ανακάλυψη των δύο διπλών κβάζαρ στην ίδια έρευνα είναι σαν να έχουμε όντως βρει βελόνα στ’ άχυρα, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Yue Shen από το Πανεπιστήμιο Illinois at Urbana-Champaign, ένας από τους συγγραφείς της σχετικής μελέτης. Τα κβάζαρ είναι υπερφωτεινά «αντικείμενα» στα πέρατα του Σύμπαντος, τα οποία εκλύουν τεράστια ποσά ενέργειας, από περιοχές που συνήθως δεν υπερβαίνουν σε μέγεθος την διάμετρο του Ηλιακού μας συστήματος, ενώ εντοπίζονται σε γαλαξιακούς πυρήνες και ενεργοποιούνται από τις κολοσσιαίες μαύρες τρύπες που βρίσκονται στο εσωτερικό τους. Καθώς, δηλαδή, η μαύρη τρύπα έλκει με το βαρυτικό της πεδίο τα αέρια και την σκόνη που την περιβάλλει, σχηματίζει γύρω της έναν περιστρεφόμενο δίσκο αερίων και σκόνης, γνωστό ως δίσκο προσαύξησης. Τα υλικά του δίσκου στροβιλίζονται με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα, όλο και πλησιέστερα προς τον ορίζοντα γεγονότων της και, καθώς υπερθερμαίνονται σε εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, εκλύουν ακτινοβολία σε ολόκληρο το εύρος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Η εκτυφλωτική τους φωτεινότατα, μάλιστα, είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που αντιστοιχεί στα άστρα τα οποία εμπεριέχει ένας «κοινός» κατά τα άλλα γαλαξίας. Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε την 1η Απριλίου στο επιστημονικό περιοδικό Nature Astronomy, τα επιμέρους κβάζαρ του κάθε ζεύγους απέχουν μεταξύ τους μόλις 10.000 έτη φωτός. Οι ερευνητές θεωρούν ότι η μικρή αυτή απόσταση μεταξύ των κβάζαρ του κάθε ζεύγους οφείλεται στο γεγονός ότι βρίσκονται στους πυρήνες γαλαξιών, οι οποίοι συγχωνεύονται μεταξύ τους. Όταν δύο γαλαξίες συγκρούονται, οι σπειροειδείς δομές τους στρεβλώνονται. Παράλληλα διοχετεύονται όλο και περισσότερα υλικά προς τους δίσκους προσαύξησης των γιγάντιων μαύρων τρυπών που φιλοξενούν στους πυρήνες τους, τροφοδοτώντας έτσι τα κβάζαρ τους. Με την πάροδο, όμως, του χρόνου, η ισχυρή τους ακτινοβολία, ενεργοποιεί γαλαξιακούς ανέμους που απομακρύνουν μεγάλες ποσότητες αερίων από τους συγχωνευόμενους γαλαξίες, «φρενάροντας» έτσι τα επεισόδια αστρογένεσης που «πυροδοτήθηκαν» από την σύγκρουσή τους. Σε αντίθεση, μάλιστα, με την καθημερινή μας εμπειρία, η σύγκρουση δύο γαλαξιών δεν είναι «στιγμιαία», όπως είναι για παράδειγμα η σύγκρουση μεταξύ δύο αυτοκινήτων. Αντιθέτως, από την πρώτη «στενή επαφή» μεταξύ των δύο γαλαξιών μέχρι την τελική τους συγχώνευση σε έναν γιγάντιο ελλειπτικό γαλαξία μεσολαβούν αρκετές δεκάδες εκατ. χρόνια, ώσπου εντέλει οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες τους συγχωνεύονται κι αυτές σε μία ακόμη μεγαλύτερη. Αυτή, μάλιστα, αναμένεται να είναι και η τελική «μοίρα» του δικού μας Γαλαξία, ο οποίος σε λίγα δισ. χρόνια θα συγχωνευθεί με τον γαλαξία της Ανδρομέδας, τον πλησιέστερο σε μας γιγάντιο σπειροειδή γαλαξία. Μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί περισσότερα από 100 διπλά κβάζαρ σε γαλαξίες που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια συγχώνευσης. Κανένα τους ωστόσο δεν βρίσκεται τόσο μακριά στον χώρο και τόσο πίσω στον χρόνο όσο τα δύο αυτά ζεύγη, τα οποία απεικονίστηκαν όπως ήταν περίπου 10 δισ. χρόνια πριν, σε μια εποχή όπου τα κβάζαρ στο πρώιμο Σύμπαν ήταν πολυπληθέστερα από ποτέ άλλοτε. Συγκριτικά, το πλησιέστερο σε μας κβάζαρ βρίσκεται περίπου 600 εκατ. έτη φωτός μακριά, που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κβάζαρ στο τοπικό μας Σύμπαν σήμερα, καθώς το τελευταίο από αυτά «εξαφανίστηκε» πριν από περίπου 600 εκατ. χρόνια. Δεδομένου, ωστόσο, του φυσικού μηχανισμού που τα ενεργοποιεί, το πιθανότερο σενάριο της εξαφάνισής τους είναι ότι απλά «ξέμειναν από καύσιμα»! Οι μαύρες τρύπες τους, δηλαδή, «καταβρόχθισαν» μεγάλο μέρος από τα αέρια και την σκόνη του δίσκου προσαύξησης, ενώ η πίεση της ακτινοβολίας τους συνέβαλε στην απομάκρυνση όσων είχαν περισσέψει, γι’ αυτό και σταδιακά τα κβάζαρ «έσβησαν». Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η δημιουργία νέων κβάζαρ είναι απαγορευτική. Για παράδειγμα, με το πέρας της συγχώνευσης του Γαλαξία μας με τον γαλαξία της Ανδρομέδας εικάζεται ότι θα σχηματιστεί είτε ένας ενεργός γαλαξιακός πυρήνας είτε ένα κβάζαρ. Η ανακάλυψη των τεσσάρων αυτών κβάζαρ θα συμβάλει ακόμη πιο πολύ στην διεύρυνση των επιστημονικών μας γνώσεων για την εξέλιξη των δομών μεγάλης κλίμακας μέσα από την συγχώνευση μικρότερων γαλαξιών, ενώ θα βοηθήσει τους επιστήμονες να διερευνήσουν περαιτέρω την «συνεξέλιξη» των γαλαξιών και των γαλαξιακών μαύρων τρυπών με τον χρόνο. Αν και οι ερευνητές της σχετικής μελέτης είναι πεπεισμένοι για τα αποτελέσματά της, αναγνωρίζουν ότι υπάρχει μία μικρή πιθανότητα οι απεικονίσεις αυτές του Hubble να μην αντιστοιχούν σε διπλά κβάζαρ, αλλά σε διπλές εικόνες του ίδιου κβάζαρ, μία «ψευδαίσθηση» η οποία προκαλείται από το φαινόμενο της βαρυτικής εστίασης. Από τον διαχωρισμό, δηλαδή, και την μεγέθυνση της ακτινοβολίας ενός μόνο κβάζαρ σε δύο κατοπτρικές του εικόνες, εξαιτίας της βαρύτητας ενός γιγάντιου γαλαξία που παρεμβάλλεται ανάμεσα στον γαλαξία που το φιλοξενεί και στο τηλεσκόπιο. Όπως, ωστόσο, αναφέρουν και οι ίδιοι, το σενάριο αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο, διότι το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble δεν ανίχνευσε κάποιον γαλαξία «προσκηνίου» κοντά στα δύο ζεύγη κβάζαρ. Στην υλοποίηση της μελέτης αυτής συνέβαλαν, εκτός από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το διαστημικό τηλεσκόπιο Gaia και τα επίγεια τηλεσκόπια του Sloan Digital Sky Survey. https://physicsgg.blogspot.com/2021/05/blog-post_23.html

O αρχαιότερος σπειροειδής γαλαξίας. Μία ομάδα Ιαπώνων αστρονόμων ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε τον αρχαιότερο και μακρινότερο γαλαξία με σπειροειδή μορφολογία, δηλαδή παρόμοια με του δικού μας γαλαξία. Σχηματίστηκε μόλις 1,4 δισεκατομμύρια χρόνια μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» δημιουργίας του σύμπαντος. Ο BRI 1335-0417, όπως ονομάστηκε, ανακαλύφθηκε με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής και η μάζα του εκτιμάται ότι είναι περίπου ίδια με εκείνη του δικού μας σπειροειδούς γαλαξία, καθώς ο γαλαξίας βρισκόταν σε φάση έντονης γέννησης άστρων. Η σπειροειδής δομή του εκτείνεται σε απόσταση περίπου 15.000 ετών φωτός από το γαλαξιακό κέντρο του, κάτι που υποδηλώνει ότι έχει περίπου το ένα τρίτο του μεγέθους του δικού μας γαλαξία. Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Τακαφούμι Τσουκούι του Πανεπιστημίου Sokendai, «για έναν γαλαξία του πρώιμου σύμπαντος, ο BRI 1335-0417 ήταν ένας γίγαντας». Οι ερευνητές, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανακοίνωσαν ότι η ανακάλυψη ενός σπειροειδούς γαλαξία σε τόσο πρώιμη φάση του σύμπαντος εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τη δημιουργία των γαλαξιών αυτής της μορφής. Οι σπειροειδείς γαλαξίες αποτελούν έως το 70% των γαλαξιών στο σύμπαν. Όμως, όσο μακρύτερα στον χώρο και στον χρόνο πηγαίνει κανείς τόσο σπανίζει η παρουσία τους. https://physicsgg.me/2021/05/21/o-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%b9%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%83%cf%80%ce%b5%ce%b9%cf%81%ce%bf%ce%b5%ce%b9%ce%b4%ce%ae%cf%82-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b1%cf%82/

Φωτογράφιση ατόμων με την υψηλότερη δυνατή ανάλυση. Το 2018, οι ερευνητές του Cornell κατασκεύασαν έναν ανιχνευτή ο οποίος, σε συνδυασμό με μια διαδικασία που ονομάζεται πτυχογραφία, έκανε παγκόσμιο ρεκόρ τριπλασιάζοντας την ανάλυση ενός υπερσύγχρονου μικροσκοπίου ηλεκτρονίων. Παρά την επιτυχία της αυτή η μέθοδος είχε μια αδυναμία. Δούλευε μόνο για εξαιρετικά λεπτά δείγματα, πάχους μερικών μόνο ατόμων. Οτιδήποτε παχύτερο χειροτέρευε την διακριτική ικανότητα. Πριν από λίγες μέρες οι ερευνητές Zhen Chen et al δημοσίευσαν την εργασία τους με τίτλο “Electron Ptychography Achieves Atomic-Resolution Limits Set by Lattice Vibrations” όπου περιγράφουν πως πέτυχαν το δικό τους ρεκόρ αυξάνοντας κι άλλο την ανάλυση του μικροσκοπίου ξεπερνώντας τις προηγούμενες αδυναμίες. Η ανάλυση είναι τόσο βελτιωμένη, ώστε η μόνη ασάφεια στην εικόνα οφείλεται στην θερμική κίνηση των ατόμων! Θα μπορούσε να πει κανείς πως η μέθοδος αυτή μετράει τις θερμικές ταχύτητες των ατόμων. Αν τα άτομα είχαν μεγαλύτερη μάζα η ταχύτητα των θερμικών ταλαντώσεων θα ήταν μικρότερη και η ανάλυση της εικόνας πολύ καλύτερη. Ελαττώνοντας κι άλλο την θερμοκρασία του δείγματος, φτάνοντας σε θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν, τα άτομα εξακολουθούν να έχουν κβαντικές διακυμάνσεις, οπότε η βελτίωση δεν θα ήταν πολύ μεγάλη. Η μορφή της ηλεκτρονικής πτυχογραφίας που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές θα τους επιτρέψει να κάνουν τρισδιάστατη απεικόνιση μεμονωμένων ατόμων, να εντοπίζουν άτομα προσμείξεων, να τα απεικονίζουν και να μελετούν τις ταλαντώσεις τους. Όλα αυτά θα ήταν πολύ χρήσιμα στην απεικόνιση ημιαγωγών, καταλυτών, κβαντικών υλικών – συμπεριλαμβανομένων αυτών που χρησιμοποιούνται στους κβαντικούς υπολογιστές – και γενικότερα στην επιστήμη υλικών. Η εν λόγω μέθοδος απεικόνισης θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί σε βιολογικά κύτταρα ή ιστούς ή ακόμη και στις συνδέσεις συνάψεων στον εγκέφαλο. https://physicsgg.me/2021/05/23/%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%84%CF%8C%CE%BC%CF%89%CE%BD-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%85%CF%88%CE%B7%CE%BB%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B7-%CE%B4/

Ο νέος πόλεμος του Διαστήματος πάει σινεμά και Ρωσία - Αμερική συγκρούονται. Εποχές Ψυχρού Πολέμου φέρνει στο μυαλό η νέα διαστημική μάχη μεταξύ Ρωσίας και Αμερικής. Η νέα κόντρα των δύο μεγάλων δυνάμεων αυτή τη φορά περνά στο κινηματογραφικό πεδίο. Την προηγούμενη εβδομάδα ο κρατικός διαστημικός οργανισμός της Ρωσίας, Roscosmos, ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμος να στείλει στον διαστημικό σταθμό τα άτομα που επέλεξε για τα γυρίσματα της ταινίας που ετοιμάζει. Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να εκληφθεί ως απάντηση στα σχέδια που είχε ανακοινώσει ο Τομ Κρουζ τον περασμένο Μάιο. Ο χολιγουντιανός σταρ - ο οποίος έχει τις ριψοκίνδυνες αποστολές δεύτερη φύση του - είχε ανακοινώσει πριν από ενάμιση χρόνο το παράτολμο πρότζεκτ του, το οποίο μέχρι σήμερα κανείς άλλος δεν τόλμησε να δοκιμάσει. Ενωσε τις δυνάμεις του μαζί με τον αμφιλεγόμενο πολυεκατομμυριούχο μηχανικό και βιομήχανο Ιλον Μασκ και τη NASA, για μια περιπέτεια μυθοπλασίας η οποία θα γυριστεί στο Διάστημα. Μάλιστα πριν ακριβώς από έναν χρόνο ο διοικητής της NASA Τζιμ Μπράιντενσταϊν είχε αναφέρει μέσα από τον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter: «Είμαστε ενθουσιασμένοι που θα δουλέψουμε με τον Τομ Κρουζ για μία ταινία στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Είναι ανάγκη τα δημοφιλή μέσα να εμπνεύσουν τη νέα γενιά των μηχανικών και των επιστημόνων, ώστε να κάνουν πραγματικότητα τα φιλόδοξα σχέδια της NASA». Το σενάριο και τη σκηνοθεσία της μεγαλεπήβολης αυτής παραγωγής που θα πραγματοποιήσει με την εταιρεία του Ιλον Μασκ SpaceΧ ο 59χρονος σταρ τα εμπιστεύτηκε στον Νταγκ Λάιμαν («Χωρίς ταυτότητα», «Ο κύριος και η κυρία Σμιθ»), με τον οποίο έχει συνεργαστεί στις ταινίες «American Made» και «Στα όρια του αύριο». Σε αυτόν λέγεται, λοιπόν, ότι ανήκει η αρχική ιδέα του πρωτοποριακού εγχειρήματος. Στη φιλολογία που έχει αναπτυχθεί γύρω από το θέμα των διαστημικών σχεδίων είναι και εκείνη η εκδοχή που θέλει τον Τομ Κρουζ να είχε φλερτάρει με την ιδέα μιας τέτοιας υπερπαραγωγής πριν από δύο δεκαετίες. Τότε - λέγεται - ο Τζέιμς Κάμερον είχε συνάψει συμφωνία με την κυβέρνηση της Ρωσίας, για να πάει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και να γυρίσει ένα τρισδιάστατο ντοκιμαντέρ. Αποφάσισε όμως να αλλάξει τα σχέδιά του και να κάνει ένα φιλμ μυθοπλασίας. Σκέφτηκε μάλιστα ως ιδανικότερο συνεργάτη τον Τομ Κρουζ και του είπε: «Τομ, εμείς οι δύο θα κλείσουμε θέσεις στο Σογιούζ, αλλά κάποιος πρέπει να μας εκπαιδεύσει ως μηχανικούς». Ο 39χρονος δεν πτοήθηκε από αυτή την απαιτητική προετοιμασία και του απάντησε «Κανένα πρόβλημα, θα αρχίσω μαθήματα μηχανικού σε διαστημόπλοια». Χρειάστηκε να περάσουν 20 χρόνια για να αποφασίσει ο Τομ Κρουζ ότι έφτασε η ώρα να κάνει το σχέδιό του πραγματικότητα. Πέρυσι τον Μάιο ο σουπερστάρ δήλωσε πως πήρε τη μεγάλη απόφαση μαζί με τους συνεργάτες του και λίγους μήνες αργότερα το αντίπαλον δέος εκδήλωσε τις ίδιες προθέσεις. Οι Ρώσοι Τον περασμένο Νοέμβριο το ρωσικό τηλεοπτικό Κανάλι Ενα άρχισε έναν διαγωνισμό σχετικά με την επιλογή πρωταγωνιστικού ρόλου για μια ταινία μεγάλου μήκους η οποία θα γυριστεί στο Διάστημα. Το μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο της Ρωσίας, το οποίο συνεργάζεται με τη διαστημική υπηρεσία Roscosmos, φαίνεται ότι έχει στόχο να κυκλοφορήσει το φιλμ πριν η ταινία του Τομ Κρουζ αρχίζει να παίζεται στα σινεμά. Επέσπευσε μάλιστα τις διαδικασίες κάνοντας όμως ένα πολύ απαιτητικό κάστινγκ. Για την ταινία που έχει τίτλο «Challenge» αναζήτησε μια γυναίκα η οποία δεν ήταν απαραίτητο να είναι ηθοποιός αρκεί να πληρούσε τη μακρά λίστα των προϋποθέσεων που έθεσε: Να είναι 25 έως 40 ετών, να έχει περίμετρο στήθους 112 εκατοστά, να ζυγίζει από 50 έως 70 κιλά, να μπορεί να τρέξει ένα χιλιόμετρο σε τριάμισι λεπτά ή και λιγότερο, να κολυμπά τα 800 μέτρα ελεύθερο σε 20 λεπτά, και να κάνει βουτιά από έναν βατήρα με εντυπωσιακή τεχνική. Εκτός όμως από αυτές τις εξετάσεις οι υποψήφιες έπρεπε να διαγωνιστούν και στην ανάγνωση αποσπάσματος του Αλεξάντερ Πούσκιν και του Ευγένιου Ονέγκιν. Να σημειωθεί ότι οι υποψήφιες για το γύρισμα που θα διαρκέσει περίπου 10 μέρες χρειάστηκε να περάσουν από εκτεταμένη ψυχολογική, σωματική και ιατρική διαδικασία ελέγχου για περίπου έναν χρόνο. Τελικά για τον ρόλο της πρωταγωνίστριας - που θα υποδυθεί μια γιατρό η οποία θα χρειαστεί να ταξιδέψει στο Διάστημα για να εγχειρήσει έναν κοσμοναύτη που αρρώστησε - επιλέχθηκε η 36χρονη Γιούλια Πέρεσιλντ (ο άντρας ηθοποιός που θα υποδυθεί έναν βοηθητικό ρόλο υποβλήθηκε σε ξεχωριστή διαδικασία ακρόασης). Η ρωσίδα ηθοποιός εκτός από τα τυπικά προσόντα για τον ρόλο αυτό έχει ως διακρίσεις τη συμμετοχή της στο «The Edge» του Αλεξέι Ούτσιτελ, υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα, αλλά και τον ρόλο της στο «In the Fog» του Σεργκέι Λοζνίτσα το 2012. Εχει παίξει σε πολλές ρωσικές σειρές και πατριωτικές πολεμικές ταινίες. Μια από αυτές ήταν και εκείνη που πραγματεύεται την Μάχη της Σεβαστούπολης, το 1941-42, στην οποία υποδύθηκε τη Λουντμίλα Παβλιτσένκο, μια νεαρή Σοβιετική, η οποία εντάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό και έγινε ξακουστή ως ελεύθερη σκοπεύτρια. Τη σκηνοθεσία της διαστημικής ταινίας που σκοπό έχει να διαδώσει στον κόσμο τις δράσεις της Ρωσίας στο Διάστημα αλλά και να αποθεώσει το επάγγελμα των κοσμοναυτών υπογράφει ο γνωστός από την τηλεόραση Κλιμ Σιπένκο. Η πιο πρόσφατη δουλειά του ήταν το Salyut 7, μια ταινία καταστροφής που αποτύπωνε την αποστολή του Soyuz Τ - 13 τo 1985. Για τις ανάγκες των ιδιαίτερων γυρισμάτων που θα γίνουν εκτός της τροχιάς της Γης θα πρέπει να περάσουν μια ειδική εκπαίδευση ανάμεσα στην οποία είναι και εκείνη σε μηδενική βαρύτητα. Οι δύο σταρ της Ρωσίας έχουν περάσει όλες τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και θα ξεκινήσουν την 1η Ιουνίου ένα ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης για διαστημικές πτήσεις. Το πλήρωμα του φιλμ - αυτού του είδους «διαστημικού πειράματος» όπως ανέφερε ο γενικός διευθυντής του Roscosmos Ντμίτρι Ρογκόζιν - αναμένεται να κάνει την αποστολή του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 5 Οκτωβρίου. Την ίδιο μήνα χωρίς να έχει γίνει γνωστή η ακριβής ημερομηνία θα πετάξουν για το Διάστημα και οι αμερικανοί καλλιτέχνες. Αυτό σημαίνει ότι αν ακολουθηθεί το χρονοδιάγραμμα των δύο αντιπάλων παραγωγών κατά πάσα πιθανότητα τα δύο συνεργεία θα συναντηθούν στο Διάστημα. Το βέβαιο είναι πως μέχρι να φτάσει αυτή η στιγμή κρατούν καλά κλεισμένα τα χαρτιά τους χωρίς να αποκαλύπτουν περισσότερες λεπτομέρειες για το τιτάνιο σχέδιό τους. Για την ταινία του Τομ Κρουζ δεν έχει διαρρεύσει ακόμη τίποτα σχετικά με τον τίτλο της, το στόρι, τον ήρωα που πρόκειται να υποδυθεί. Το βλέμματα όμως ούτως ή άλλως έχουν στραφεί σε αυτή τη μάχη για το ποιος θα γράψει πρώτος το όνομά του στο διαστημικό κινηματογραφικό πανί... https://www.tanea.gr/2021/05/18/science-technology/o-neos-polemos-tou-diastimatos-paei-sinema/

Άρης Ροζάκης: Νέα διάκριση για τον καθηγητή Αεροναυπηγικής και Μηχανολογίας. Με το φετινό Μετάλλιο «Horace Mann» τιμήθηκε ο Έλληνας καθηγητής του Τμήματος Αεροναυπηγών και Μηχανολόγων Μηχανικών του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) Άρης Ροζάκης. Μάλιστα του απονεμήθηκε από ένα άλλο αμερικανικό πανεπιστήμιο, το Μπράουν, του οποίου ο ίδιος υπήρξε επιφανής απόφοιτος. Το Μετάλλιο απονέμεται κάθε χρόνο σε έναν μεταπτυχιακό απόφοιτο του Brown, ο οποίος αργότερα είχε σημαντική συνεισφορά στο επιστημονικό πεδίο του. Ο Άρης Ροζάκης, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956, αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πήρε από το Μπράουν «μάστερ» το 1980 και διδακτορικό το 1982. Από εκείνο το έτος διδάσκει στο Caltech έχοντας διαγράψει μία λαμπρή πορεία, καθώς, μεταξύ άλλων, υπήρξε από το 2003 έως το 2009 διευθυντής των Μεταπτυχιακών Αεροδιαστημικών Εργαστηρίων (GALCIT) και επικεφαλής του Τομέα Μηχανικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών από το 2009 έως το 2015. Ο Έλληνας επιστήμονας έχει διακριθεί σε ένα ευρύ διεπιστημονικό πεδίο, από τη Γεωφυσική και τη Σεισμολογία έως την αντοχή των αεροδιαστημικών υλικών και τις μικροηλεκτρονικές και οπτοηλεκτρονικές συσκευές. Έχει εκλεγεί στην Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ από το 2016 και είναι, επίσης, μέλος στην Εθνική Ακαδημία Μηχανικών των ΗΠΑ, στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών και στην Αμερικανική Ένωση για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS), καθώς επίσης αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έχει τιμηθεί με πολλά επιστημονικά μετάλλια, όπως το «Theodore von Karman» (2016) και το «Timoshenko» (2018), ενώ είναι κάτοχος 13 τεχνολογικών πατεντών στις ΗΠΑ. https://www.in.gr/2021/05/19/b-science/episthmes/aris-rozakis-nea-diakrisi-gia-ton-kathigiti-aeronaypigikis-kai-mixanologias/

Αρχαιότερες από όσο πιστεύαμε οι τεκτονικές πλάκες της Γης. Η Γη δημιουργήθηκε πριν από περίπου 4,5 δισ. έτη εκατό εκατ. έτη μετά την γέννηση του Ήλιου. Οι τεκτονικές πλάκες, τα τμήματα από τα οποία απαρτίζεται ο στερεός φλοιός, σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία σχηματίστηκαν πριν από 3-3,5 δισ. έτη. Χωρίς την παρουσία των τεκτονικών πλακών και μάλιστα με τον τρόπο που αυτές λειτουργούν ο πλανήτης μας θα ήταν εντελώς διαφορετικός και πιθανότατα αφιλόξενος τουλάχιστον για την παρουσία σύνθετων μορφών ζωής. Μελετώντας αρχαίους κρυστάλλους ζιρκονίου ομάδα διεθνής ερευνητών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι τεκτονικές πλάκες εμφανίστηκαν τουλάχιστον 200 εκατ. έτη νωρίτερα από την ημερομηνία που αναφέρει η κρατούσα θεωρία. «Ανασυνθέτουμε τον τρόπο με τον οποίο η Γη μετατράπηκε από μια μπάλα λιωμένων πετρωμάτων και μετάλλων στον πλανήτη που γνωρίζουμε σήμερα» αναφέρει ο Μάικλ Άντερσον, γεωλόγος στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Smithsonian στην Ουάσινγκτον που ήταν επικεφαλής της έρευνας. Η μελέτη των τεκτονικών πλακών και ο εντοπισμός ευρημάτων που να αποκαλύπτουν την ιστορία και εξέλιξη τους είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα επειδή οι αρχικές πλάκες έχουν καλυφθεί από νεότερες ενώ παράλληλα έχουν υπάρξει διαδικασίες ανακύκλωσης τους στο πέρας των αιώνων. Αναλύοντας την χημική σύσταση 3,500 πανάρχαιων ζιρκονίων εντόπισαν διάφορα χημικά και ραδιενεργά στοιχεία η παρουσία των οποίων συνδέεται με την ύπαρξη τεκτονικών πλακών. Η χρονολόγηση αυτών των στοιχείων υπέδειξε όχι μόνο την δική τους ηλικία αλλά και αυτή των τεκτονικών πλακών. https://www.naftemporiki.gr/story/1727681/arxaioteres-apo-oso-pisteuame-oi-tektonikes-plakes-tis-gis

Αποστολή επιστροφής δειγμάτων του Τιτάνα που μπορεί να κρύβουν ζωή. Ο Κρόνος διαθέτει περισσότερους από 80 δορυφόρους και γνωρίζαμε ότι ο μεγαλύτερος εξ αυτών είναι το Τιτάνας. Οι διάφορες παρατηρήσεις και κυρίως οι αποστολές εξερεύνησης του δορυφόρου με κυριότερη την αποστολή Cassini αποκάλυψαν ότι ο Τιτάνας βρίσκεται σε μια γεωατμοσφαιρική κατάσταση παρόμοια με αυτή που πιστεύεται ότι βρισκόταν η Γη στην βρεφική της ηλικία. Για αυτόν τον λόγο ο Τιτάνας αποτελεί πλέον μόνιμο στόχο μελέτης αφού από την μια πλευρά μπορούμε να μάθουμε στοιχεία για την εξέλιξη του πλανήτη μας αλλά παράλληλα ενδέχεται να έχουν αναπτυχθεί στον δορυφόρο κάποιες μορφές ζωής. Οι διαστημικές υπηρεσίες μελετούν διάφορες προτάσεις εξερεύνησης του Τιτάνα και ειδικότερα των λιμνών υδρογονανθράκων που διαθέτει. H NASA έχει πάντως αποφασίσει να εκτοξεύσει το 2027 ένα σκάφος με προορισμό τον Τιτάνα το οποίο θα μεταφέρει ένα drone που θα εξερευνήσει τον δορυφόρο. Η πρόσφατη επιτυχής αποστολής του drone στον Άρη δημιουργεί αισιοδοξία ότι το ίδιο θα συμβεί και στον Τιτάνα. Όμως ομάδα επιστημόνων της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας σχεδιάζει μια ακόμη αποστολή ακόμη πιο φιλόδοξη. Μηχανικοί του Κέντρου Ερευνών Γκλεν της NASA έλαβαν χρηματοδότηση 125 χιλιάδων δολαρίων από το πρόγραμμα NIAC που προσφέρει οικονομική στήριξη σε ερευνητικές προσπάθειες που ασχολούνται με την ανάπτυξη νέων καινοτόμων τεχνολογιών εξερεύνησης του Διαστήματος. Η ερευνητική ομάδα θα σχεδιάσει μια αποστολή στην οποία ένα σκάφος θα πάει στον Τιτάνα θα συλλέξει δείγματα από τις λίμνες του και θα επιστρέψει στην Γη για να μελετηθούν τα δείγματα ευελπιστώντας ότι σε αυτά μπορεί να υπάρχουν κάποιες μορφές ζωής έστω και σε μικροβιακό επίπεδο. Μάλιστα το σκάφος θα κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιήσει ως καύσιμα τους υδρογονάνθρακες των λιμνών για να ανεφοδιαστεί στον δορυφόρο για το ταξίδι της επιστροφής. Η διαστημική υπηρεσία της Ιαπωνίας πραγματοποίησε πετυχημένη αποστολή συλλογής δειγμάτων από αστεροειδή και επιστροφής τους πίσω στην Γη ενώ επιστρέφει στον πλανήτη μας και το σκάφος που έστειλε η NASA σε άλλο αστεροειδή από τον οποίο πήρε δείγματα. Ανάλογες αποστολές σχεδιάζονται να γίνουν και στον Άρη. https://www.naftemporiki.gr/story/1727916/apostoli-epistrofis-deigmaton-tou-titana-pou-mporei-na-kruboun-zoi