ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ

Εχει μεγαλο ενδιαφερον η αναπτυξη της χημειας στην μεσοαστρικη υλη. Για παραδειγμα, στους πρωτοπλανητικους δισκους οι συνθηκες (θερμοκρασια κατω απο 100 Κελβιν, αρκετη πυκνοτητα) επιτερπουν η υλη να ειναι σχεδον αποκλειστικα μοριακη ( τα ατομα απο τα διαφορα στοιχεια, κυριως υδρογονο, εχουν δεσμευτει σε μορια). Υπαρχουν διαφορες διεργασιες δημιουργιας μοριων. Ηλεκτρομαγνητικη ακτινοβολια απο αστερια, κοσμικη ακτινοβολια, ακτινες χ, δεσμευση ατομων στις επιφανειες των κοκκων σκονης, παγος σε αυτες τις επιφανειες, βιαιες κινησεις και συγκρουσεις αεριων. Πολλες φορες συνδιαζονται 2 η περισσοτεροι παραγοντες. Επησεις εχουμε ανιχνευσει μορια σε αλλους γαλαξιες, ακομα και στην αρχικη εποχη του συμπαντος. Διαβαζω ενα πολυ ωραιο βιβλιο , Cambridge observing handbooks for research astronomers, στα αγγλικα βεβαια. Το κυριως θεμα ειναι ποια μορια συνανταμε που στο συμπαν. Ετσι αναλογα τα μορια που βρισκουμε γνωριζουμε λεπτομεριες για την εκει υλη και τις συνθηκες που επικρατουν.

Σημείωση 1 Μια παρατήρηση ενός αστρονόμου από το 1965 ήταν ότι τα μακρινά Κβαζαρ εμφανίζονται 1000 φορές πιο λαμπρά από ότι θα έπρεπε. Τα νέφη μοριακού υδρογόνου που συναντάει η ακτινοβολία των Κβαζαρ στον δρόμο της προς εμάς έπρεπε να απορροφούν το μεγαλύτερο ποσοστό της μέσω της μετάβασης Lyman- α. Δηλαδή τα φωτόνια με ενέργεια 10,2 ev, που αντιστοιχεί στα 121,6 νανομετρα μήκος κύματος θα έπρεπε να απορροφωνται από τα ατομα υδρογόνου (που αποτελούν το 94% των ατόμων), διεγείροντας τα ηλεκτρονια τους σε μεγαλύτερης ενεργειας τροχιές. Το φως από τα Κβαζαρ που ξεκινάει στο υπεριώδες με την μετατόπιση στο ερυθρο φτάνει στα 121,6 νμ. Αυτό γίνεται σταδιακά, ανάλογα το αρχικο μήκος κύματος. Ετσι δημιουργείται ένα <δάσος> φασματικών γραμμών απορροφησης, το δάσος Lyman- α. Δηλαδη πολλες μκρες γραμμες πολυ κοντα η μια στην αλλη. Το ότι είναι τόσο λαμπρά τα Κβαζαρ σε εμάς οφείλεται στον ιονισμό του υδρογόνου από υπεριώδης ακτινοβολίες, από τα πρώτα αστέρια και γαλαξίες. Το ιονισμένο υδρογόνο δεν μπορεί να απορροφήσει την ακτινοβολία λογο του ότι δεν έχει δεσμευμένα ηλεκτρονια. Ετσι το δάσος είναι <διαπερατο>, και το ποσο φως λαμβάνουμε μας δείχνει ποσο υδρογόνο είναι ουδέτερο, καθώς και την κατανομή του. Μπορούμε να κατανοήσουμε την διαδρομή της ακτινοβολίας από το Κβαζαρ έως το τηλεσκόπιο. Το δάσος έχει τεντωθεί πλέον στο ορατο φάσμα. Οι γαλαξίες δεν φτάνουν να δικαιολογήσουν την ποσότητα του μοριακού υδρογόνου που μετράμε. Ετσι πρέπει να υπάρχουν μεγάλα μεσογαλαξιακά νέφη. Αυτά όμως μπορούν να συγκρατηθούν βαρυτικα μονο από την σκοτεινή υλη, αλλιώς θα είχαν διαλυθεί. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από εξομοιώσεις σε υπολογιστές. Ετσι φάνηκε και η κατανομή της σκοτεινής υλης μεσα από το φασματικο δάσος. Ελπιζουμε οτι με τα νεα μεγαλα επιγεια και διαστημικα τηλεσκοπια να εχουμε την αναλυση που θα μας επιτρεψει να κατανοησουμε περισσοτερο την σκοτεινη υλη.

Sorry για την διπλη δημοσιευση. Αυτο που θελω να τονισω ειναι οτι για το φωτονιο δεν περναει ο χρονος (αφου κινειται παντα με την ταχυτητα του στο κενο), δεν κινειται στον χρονο, αλλα μονο στον χωρο. Αρα δεν ισχυει ο εννιαιος χωροχρονος για τα φωτονια. Αυτη ειναι η αφορμη που αναρωτιεμαι αν το φωτονιο ειναι μερος του χωροχρονου, οπως ισως και η βαρυτητα, που τον επιρρεαζει καμπυλωνοντας τον. Ισως να ειναι απαραιτητα στοιχεια του πεδιου που ονομαζουμε χωροχρονο με 4 διαστασεις.

Απο οτι εχω καταλαβει,το φωτονιο δεν επιβραδυνει μεσα στο μεσο (π.χ. νερο) και ξαξαεπιταχυνει μετα, αλλα η αυξηση του χρονου που χρειαζεται να καλυψει μια αποσταση μεσα σε ενα μεσο σε σχεση με το κενο οφειλεται οτι συνεχεια απορροφαται και εκπεμπεται απο τα μορια/ατομα του μεσου. Δηλαδη μπαινει στο μοριο του νερου και ξαναβγαινει, χανοντας χρονο, χωρις ποτε να μειωθει η ταχυτητα του. Δεν μπορει να αυξομειωσει ταχυτητα απο τη φυση του. Ενας λογος που καθυστερει ειναι οτι ετσι δεν μπορει να κινηθει στην πιο συντομη κατευθυνση (ας πουμε ευθυγραμμα). Στον ηλιο, μεσα στο καυτο πλασμα κανει εκατομμυρια χρονια ενα φωτονιο να φτασει στην επιφανεια απο τον πηρηνα, κι ας κινειται με την (σταθερη?)ταχυτητα που κινειται παντα. Οταν λεμε οτι το φως κινειται με 230000 χιλ/δευτ στο νερο εννοουμε οτι καλυπτει σε ενα δευτ 230000 χιλ. Συνεχιζει ομως να κινειται με την ταχυτητα που κινειται στο κενο, αλλα οι αλληλεπιδρασεις με το μεσο ειναι που το καθυστερουν. Αυτο φυσικα δεν εχει καμια επιδραση στον χωροχρονο.

Απο οτι εχω καταλαβει,το φωτονιο δεν επιβραδυνει μεσα στο μεσο (π.χ. νερο) και ξαξαεπιταχυνει μετα, αλλα η αυξηση του χρονου που χρειαζεται να καλυψει μια αποσταση μεσα σε ενα μεσο σε σχεση με το κενο οφειλεται οτι συνεχεια απορροφαται και εκπεμπεται απο τα μορια/ατομα του μεσου. Δηλαδη μπαινει στο μοριο του νερου και ξαναβγαινει, χανοντας χρονο, χωρις ποτε να μειωθει η ταχυτητα του. Δεν μπορει να αυξομειωσει ταχυτητα απο τη φυση του. Ενας λογος που καθυστερει ειναι οτι ετσι δεν μπορει να κινηθει στην πιο συντομη κατευθυνση (ας πουμε ευθυγραμμα). Στον ηλιο, μεσα στο καυτο πλασμα κανει εκατομμυρια χρονια ενα φωτονιο να φτασει στην επιφανεια απο τον πηρηνα, κι ας κινειται με την (σταθερη?)ταχυτητα που κινειται παντα. Οταν λεμε οτι το φως κινειται με 230000 χιλ/δευτ στο νερο εννοουμε οτι καλυπτει σε ενα δευτ 230000 χιλ. Συνεχιζει ομως να κινειται με την ταχυτητα που κινειται στο κενο, αλλα οι αλληλεπιδρασεις με το μεσο ειναι που το καθυστερουν. Αυτο φυσικα δεν εχει καμια επιδραση στον χωροχρονο .

Εμενα παντως μου δημιουργειται η αισθηση (λαθος προσεγγιση στην φυσικη) οτι τα σωματιδια που δεν εχουν μαζα ηρεμιας ειναι κατα καποιο τροπο μελη της υφης του χωροχρονου. Δεν επιταχυνουν (δεν απαιτειται ενεργεια για να αποκτησουν ταχυτητα, απλα την εχουν), για αυτα ο χρονος δεν περναει, απλα αλληλεπιδρουν με την υλη και κινουνται αναλογα την καμπυλοτητα του χωρου απο την κατα τοπους μαζα στο συμπαν. Ειναι απλα μια σκεψη, χωρις καποια αποδειξη.

Ακουγεται παραξενο, αλλα η μικρη σχετικα ποσοτητα σιδηρου μας δειχνει οτι το αστερι ειναι απο τα αρχαιοτερα. Ενω τα πρωτα μεγαλα αστερια παρηγαγαν πολυ σιδηρο στον πηρηνα τους, αυτος εγλωβιστηκε ολος σχεδον στην καταρρεευση του αστρου ως μ. τρυπα. Το συμπαν εμπλουτιστηκε με σιδηρο μετα τις εκρηξεις σ. νοβα 1α, οπου η εκρηξη ενος λ. νανου απελευθερωνει ολα τα υλικα του, και το σιδηρο που ειχε παραχθει στον πηρηνα του λιγο πριν την εκρηξη του. Αυτες οι εκρηξεις εγιναν μετα απο 1 δις. ετη, γιατι νωριτερα δεν δημιουργηθηκαν λ. νανοι, λογο μεγαλυτερης διαρκειας ζωης των αρχικων τους αστερων. Ουσιαστικα συγκρινουμε την ποσοτητα σιδηρου με αυτην των ανθρακα- οξυγονο- αζωτο, στοιχεια με σχετικα μεγαλη αναλογια λογο κυκλου μεταστοιχειωσης CNO στα μεγαλα αστερια.

Ναι, μην ξεχασουμε τΟ Σαββατο νωρις το πρωι, οι 2 πλανητες μαζι με το φεγγαρακι!

Τα ξημερωματα της Δευτερας 18-8 ο Διας και η Αφροδιτη θα ειναι πολυ κοντα, με το ματι θα ξεχωριζουν δυσκολα. Θα εχουν αποσταση μολις 1/5 της μοιρας, ουτε μιση πανσελληνο! Οσοι δουλευουμε τη Δευτερα το πρωι μαλλον θα σηκωθουμε νωριτερα, αλλα το θεαμα (με κυαλια ειναι μια χαρα) θα μας αποζημιωσει. Περιμενουμε να δουμε πολλες καλες φωτογραφιες!

Το Ω ειναι κοντα στο 1, αλλα δεν ξερουμε την ακριβη τιμη του. Παραπανω τεθηκε το ερωτημα αν μπορει να απομακρυνονται οι πολυ μακρινοι γαλαξιες με ταχυτητα μεγαλυτερη του φωτος. Μπορουν, επειδη ο χωρος διαστελλεται, δεν κινουνται οι γαλαξιες ο ενας σε σχεση με τον αλλον. Η διαστολη του συμπαντος εχει αυτη τη στιγμη την τιμη των 68 χιλιομετρων το δευτερολεπτο ανα μεγαπαρσεκ (3,16 εκ. ετη φωτος).Στα 2 μεγαπαρσεκ ειναι διπλασια,136 χιλ. /δευτ, αρα περιπου στα 4400 μεγαπαρσεκ η διαστολη του συμπαντος (και των γαλαξιων που περιεχει) ξεπερναει την ταχυτητα του φωτος.

Λιγο δυσκολη η συζητηση, γιατι τρεχουν παραλληλα 2 θεματα. Δεν ειναι σωστο να λεμε οτι το συμπαν δημιουργηθηκε απο το τιποτα με την εννοια οτι υπηρχε κενο και ξαθνικα εγινε η μεγαλη εκρηξη. Ολα ξεκινησαν απο αυτην την υπερπυκνη κατασταση, και ο χρονος (αρα δεν υπηρχε πριν) και ο χωρος (αρα η μεγαλη εκρηξη δεν εγινε καπου) και φυσικα η υλη- ακτινοβολια. Δεν μπορουμε να συλλαβουμε τα κοσμολογικα μεγεθη με τις αισθησεις μας, που ειναι προιοντα του περιβαλλοντος μας. Ενω ζουμε σε εναν κοσμο απο πυρητιο, ανθρακα, οξυγονο και αλλα βαρυτερα υλικα, το συμπαν ειναι σχεδον μονο υδρογονο (οχι δεσμευμενο σε νερο) και λιγο ηλιο. Και αυτη ειναι η ελαχιστη αναλογικα ορατη υλη. Και ειναι συνηθως σε μορφη πλασματος, ουτε στερεη, ουτε υγρη, ουτε αερια. Τωρα για τους νανους- γαλαξιες, απο οτι θυμαμαι η σκοτεινη τους υλη υπολλειπεται πολυ αυτης των σπειροειδων γαλαξιων. Η σκοτεινη υλη καθοριζει την βαρυτικη ικανοτητα των γαλαξιων να αιχμαλωτισουν μεσογαλαξιακα νεφη και να αλληλεπιδρασουν με αλλους γαλαξιες. Αυτες οι δυο διαδικασιες ειναι που καθοριζουν την αυξηση της μαζας ενος γαλαξια. Επησεις εχει μεγαλη σημασια η θεση μεσα στο σμηνος. Νανοι γαλαξιες προερχονται και απο υπολειματα συγχωνευσης γαλαξιων.

Ουσιαστικα οι πρωτες συγκεντρωσεις ορατης υλης εγιναν λογο ελξης απο τη σκοτεινη υλη. Ακομα δεν εχει ξεκαθαρισει το ποτε δημιουργηθηκαν οι πρωτες κεντρικες μαυρες τρυπες, αν προυπηρχαν της υπολοιπης δομης των γαλαξιων. Αυτο οφειλεται κατα μεγαλο μερος στην ελλειπη κατανοηση της σκοτεινης υλης, η οποια και σημερα ειναι η κυριαρχος πηγη βαρυτητας σε εναν γαλαξια. Οι γαλαξιες με ενεργα κεντρα (κβαζαρ κλπ) δημιουργηθηκαν μετα τις πρωτες συγχωνευσεις γαλαξιων. Ουσιαστικα οι αρχεγονες κεντρικες μαυρες τρυπες και οι δομες των γαλαξιων (κεντρικη πυκνη περιοχη, δισκος, αλως, κουκουλι απο σκοτεινη υλη) εξελιχτηκαν μαζι. Σημαντικο ρολο εχει και η στροφορμη του γαλαξια. Υπαρχουν πλεον πολυ καλες προσομοιωσεις για την γεννηση και εξελιξη των γαλαξιων.

Επειδη δεν υπηρχε σκονη, κατερρεαν μονο τεραστιες περιοχες, με θερμοκρασια περιπου 200 Κελβιν. Λογο απουσιας σκονης η θερμοκρασια δεν επεφτε αλλο. Ολα τα πρωτα αστερια ηταν 100 και πλεον ηλιακων μαζων, με πολυ μικρη διαρκεια ζωης. Στα σημερινα μεγαλα αστερια η συντηξη γινεται κυριως με τον κυκλο ανθρακα-αζωτο-οξυγονο. Σε αυτα ομως τα πρωτα αστερια στην αρχη πρεπει να γινοταν με την αργη σχετικα διαδικασια της αλυσιδας πρωτονιου-πρωτονιου, οπως γινεται στα μικρα,σαν τον ηλιο μας αστερια,αφου δεν ειχαμε καθολου βαρυτερα στοιχεια. Ισως μετα απο λιγο χρονικο διαστημα να δημιουργηθηκαν στον πηρηνα τα 3 στοιχεια του κυκλου, και να επιταχυνθηκε η πυρηνικη συντηξη. Κατι αλλο πολυ ενδιαφερον ειναι οτι ο σιδηρος που παρηγαγαν αυτα τα αστερια ...χαθηκε στις μαυρες τρυπες που ακολουθησαν τις εκρηξεις σ.νοβα ΙΙ (καταρρευση πηρηνα)! Ετσι στα φασματα των αμεσως επομενων αστρων εχουμε τα στοιχεια μεχρι τον σιδηρο,αλλα ελαχιστο σιδηρο. Ο σιδηρος ουσιαστηκα απελευθερωθηκε αργοτερα με τις εκρηξεις σ.νοβα Ι απο τους λευκους νανους.

Σε συνεχεια των παραπανω, οι δισκοι προσαυξησης των πρωτων τεραστιων αστερων δεν ειχαν καθολου βαρυτερα στοιχεια (μεταλλα). Ετσι ειναι δυσκολο να φανταστουμε οτι ειχαν πλανητες, αφου ακομα και οι αεριωδης γιγαντες εχουν πηρηνα απο μεταλλα. Ισως και να μπορουσαν να δημιουργηθουν πλανητες μονο απο υδρογονο και ηλιο. Η να μην χρειαζοταν η παρουσια τους για να αποτρεψουν την διαλυση του πρωτοαστερα απο την αυξηση της στροφορμης του, λογο της πολυ μεγαλης μαζας του. Παντως, αν υπηρχαν ηλιακα συστηματα εκεινη την εποχη, θα ηταν πολυ παραξενα, ενα τεραστιο αστερι με πλανητες απο σκετο αεριο, χωρις μικρους βραχωδης πλανητες,αστεροειδης και κομητες.

Αυτο το Σαββατοκυριακο ειχαμε την τυχη να φιλοξενησουμε τον Κ. Σειραδακη. Οι 2 ομιλιες του αρεσαν πολυ στον κοσμο. Ηρθαν αρκετοι ανθρωποι να ενημερωθουν για τον μηχανισμο των αντικυθηρων και για την αναζητηση εξωγηινης ζωης. Οι ερωτησεις στο τελος ηταν αρκετες και ευστοχες, κατι που δειχνει την επιτυχια του ομιλητη να μεταδωσει τις γνωσεις του στο κοινο. Δυστιχως δεν ηρθαν μαθητες, οι καθηγητες τους μαλλον δεν καταλαβαν οτι θα ηταν μεγαλη ευκαιρια για τα παιδια να μαθουν σημαντικα πραγματα. Μετα την απογευματινη ομιλια του Σαββατου δειξαμε με τηλεσκοπια τον Δια και την Κυριακη το πρωι με ηλιακο τηλεσκοπιο τον Ηλιο. Να ευχαριστησω τον κ.Σειραδακη για την επισκεψη του. Περασαμε πολυ ωραια σαν μια παρεα φιλων ( ο κ.καθηγητης , ενας παλιος μαθητης του που τωρα ειναι καθηγητης στο πανεπιστημιο Αιγαιου και εμεις απο την αστρονομικη ομαδα του πανεπιστημιου), τον τρελαναμε στις ερωτησεις, αλλα τον αποζημιωσαμε με νοστιμα φαγητα και ξεναγηση στην πολη μας. Ελπιζω η επισκεψη του να ειναι αφορμη να ζωντανεψει επιτελους το ενδιαφερον για την αστρονομια και στην Μυτιληνη.

Το Σαββατο στις 19΄00 στα κεντρικα λυκεια Μυτιληνης.

Πολυ ενδιαφεροντα νεα. Μην ξεχναμε οτι τα βαρυτικα κυματα ειναι η μονη μας ελπιδα να δουμε τοσο πισω στην ηλικια του συμπαντος. Βεβαια μπορουν να επιβεβαιωσουν τον πληθωρισμο, αλλα γιατι εγινε αυτος και γιατι σταματησε οταν σταματησε οχι. Θεωρουμε οτι ο πληθωρισμος ξεκινησε οταν η βαρυτητα αποσπαστηκε απο τις αλλες δυναμεις. Αρα τα βαρυτικα κυματα κατα την εναρξη του πληθωρισμου πρεπει να ειναι τα πρωτα του συμπαντος.

Τα αστερια δημιουργουνται σε μεγαλα νεφη απο σκονη και αερια. Τα νεφη αυτα δεν ειναι διαπερατα στο ορατο φως. Ετσι χαρη στο διαστημικο τηλεσκοπιο Herschel που παρατηρουσε στο υπερυθρο μαθαμε λεπτομεριες για αυτη την διαδικασια. Δηλαδη πως απο ενα τμημα του νεφελωματος δημιουργειται ενα αστερι με εξι ταξεις μεγεθους πιο μεγαλη θερμοκρασια, 21 ταξεις μεγεθους πιο πυκνο σε εφτα ταξεις μεγεθους μικροτερο χωρο. Το κρυο μορικο νεφος των 10 β. κελβιν με 100 μορια το τετρ. εκατοστο (10 στη-21 γραμ.) με εκταση πανω απο 1 παρσεκ (3χ10στη13 χιλιομ.) γινεται ενα αστερι με 10 εκ. βαθμους στον πηρηνα, 1 γραμμαριο στο τετρ. εκατοστο και διαμετρο 1,4 εκ. χιλιομετρα. Βλεπουμε οτι αρχικα δημιουργουνται δομες πυκνοτητας στο νεφος χωρις αυτο να διασπαται. Κυριο ρολο παιζουν σε αυτη τη φαση οι στροβιλισμοι και οχι η βαρυτητα. Αυτοι δημιουργουνται απο κοντινους αστρικους ανεμους η εκρηξεις σ. νοβα. Οταν κυριαρχισει η βαρυτητα αρχιζει η καταρρευση των πυκνοτερων τμηματων. Δεν καταρρεουν ολες οι δομες, μονο οι πιο πυκνες με μεγαλη μαζα. Παρ ολη την αυξηση της θερμοκρασιας, το κεντρο μιας τετοιας περιοχης παραμενει κρυο (προφυλασσεται απο τη σκονη). Ετσι η κινητικη του δεν ειναι τοση ωστε να εμποδισει την καταρρευση του. Η διαδικασια αυτη χρειαζεται απο μερικα εκατ. ετη για αστρα σαν τον ηλιο μας ως μερικες δεκαδες χιλιαδες για αστρα 50 ηλιακων μαζων. Ετσι δεν μπορουμε να παρατηρησουμε την διαδικασια αμεσα, αλλα βλεπουμε διαφορετικα στιγμιοτυπα σε πολλα τετοια νεφη. Αν το νεφος εχει μικρη μαζα και μεγαλης ισχυς μαγνητικο πεδιο δεν μπορει να καταρρευσει. Οταν εχει πυκνωσει αρκετα η περιοχη, ωστε να δημιουργηθει ενας πρωτοαστερας (που λαμπει, αλλα δεν μεταστοιχειωνει ακομα το υδρογονο του) τοτε εχουμε εναν δισκο προσαυξησης γυρω του, πλατους μερικων 100αδων αστρονομικων μοναδων. Αυτο δημιουργειται λογο της διατηρησης της στροφορμης. Το ελαφρως ιονισμενο υλικο του νεφελωματος πεφτει τελικα στον πρωτοαστερα, ακολουθωντας τις μαγνητικες γραμμες. Το εκει μαγνητικο πεδιο ειναι ενα διπολο που πηγαζει απο τους πολους του πρωτοαστερα. Δημιουργουνται επισης πιδακες υλικου που εκσφενδονιζεται απο τον δισκο και ετσι διατηρειται η στροφορμη. Αν ολο το υλικο επεφτε αμεσα στον πρωτοαστερα, αυτος θα περιστρεφοταν τοσο γρηγορα ωστε να διαλυθει. Ετσι η στροφορμη μοιραζεται σε ολον τον δισκο και αργοτερα στους πλανητες. Ενα απο τα πολλα ερωτηματα που παραμενουν ειναι αν κανιβαλιζουν οι περιοχες αυτες που καταρρεουν, δηλαδη αν οι μεγαλης μαζας δομες τραβουν υλικο απο γειτονικες περιοχες καταρρευσης και τις εμποδιζουν να σχηματισουν αστερια. Ενα δικο μου σχολιο ειναι οτι τελικα οχι μονο βλεπουμε πλανητες σε πολλα αστερια, αλλα η υπαρξη τους ειναι πολυ σημαντικη για αυτα, επειδη βοηθανε (αυτοι η η υλη τους πριν σχηματιστουν) στη διατηρηση της στροφορμης και δεν αφηνουν να διαλυθει ο πρωτοαστερας.

Μεχρι τωρα ξεραμε οτι οι φιλοι μας νεοι ελληνες επαγγελματιες αστρονομοι εργαζοναι με επιτυχια στο εξωτερικο. Τωρα βλεπουμε οτι και εμπειροι ερασιτεχνες οπως ο Βαγγελης μπορουν να συνεχισουν την δραση τους μακρια απο την Ελλαδα. Βαγγελη, μην μου πεις οτι τα γαλλικα σου εφτασαν σε τετοιο επιπεδο! Πιστευω οτι θα ηταν ενδιαφερον να μας γραψετε (Βαγγελης και Κωστας) πληροφοριες για την δραση του αστρονομικου συλλογου εκει, για την οργανωση τους κ.λ.π.

Επανερχομαι στο θεμα, γιατι διαβασα σε ενα αρθρο οτι το πεδιο Higgs δημιουργηθηκε μετα την διασπαση των δυναμεων σε βαρυτητα,ηλεκτρομαγνητικη,ισχυρη και ασθενης πηρηνικη ως ενα σπασιμο της συμμετριας,δινοντας διαφορετικες μαζες στα διαφορα ειδη σωματιδιων.

Η πηγη είναι από το περιοδικο Sterne und weltraum , αλλα δεν το εχω τωρα μπροστα μου. Παντως είναι αποτελέσματα των μετρήσεων (χαρτογραφηση) της αποστολης GRAIL. Το φαινομενο της διαστολης επιφανειων οπου αλλαζουν οι συνθηκες και παγωνει το νερο στο υπέδαφος, το εχουμε και στη Γη (δημιουργούνται...μικροι λοφοι στη Σιβηρια ετσι), αλλα πολλες ανυψωσεις του εδαφους (σαν μικρα τοιχώματα) στην Διονη του Κρονου. Αντίθετα, εχουμε ρυτιδώσεις σε σωματα που συσταλθηκαν, όταν κρυωσε η επιφανεια τους (Ερμης) η χασματα στο εδαφος.

Ενδιαφερον παρουσιαζουν τα στοιχεια των 2 δορυφορων της αποστολης GRAIL που χαρτογραφησαν την ισχυ του βαρυτικου πεδιου της σεληνης. Περιλιπτικα, υπαρχουν περιοχες με πολυ λεπτη κρουστα, οπου ο μανδυας της σεληνης ειναι σχεδον στην επιφανεια. Εκει η πυκνοτητα ειναι αισθητα αυξημενη, αρα το βαρυτικο πεδιο πιο ισχυρο. Στην πισω (αθεατη) πλευρα της σεκηνης η κρουστα ειναι πιο χοντρη. Αν προγραμματισουμε εναν τεχνιτο δορυφορο να πεταει γυρω απο τη σεληνη με παραδοχη οτι το βαρυτικο της πεδιο ειναι παντου ιδιο, συντομα θα πεσει σε αυτην, οπως εγινε στο τελος της αποστολης με τους 2 αυτους δορυφορους. Ακομα υπαρχουν πολλα σημαδια οτι η σεληνη μεγαλωσε κατα μερικα χιλιομετρα μετα την δημιουργια της. Κατι τετοιο παρατηρουμε στον δορυφορο του Κρονου Διονη, που εχει πολυ παγο στην επιφανεια του. Το νερο οταν παγωσει διαστελλεται, ομως δεν συμβαινει το ιδιο με το πετρωμα. Ετσι ενισχυεται η θεωρια της δημιουργιας της σεληνης απο προσκουση μεγαλου σωματος στη Γη. Ενας λογος να διασταλει η σεληνη μπορει να ηταν οτι ο πηρηνας της ειχε χαμηλοτερη θερμοκρασια απο τον μανδυα. Ο μανδυας θερμαινοταν απο τον βομβαρδισμο μετεωριτων εκεινη την εποχη, με αποτελεσμα την διαστολη του. Η χαμηλη θερμοκρασια του πηρηνα μπορει να δικαιολογηθει μονο με αυτην την θεωρια δημιουργιας της σεληνης. Ολα αυτα εγιναν πριν η σεληνη φτασει την ηλικια των 500 εκ. ετων.

Μετα τους πολλους εξωπλανητες, ισως ηρθε η ωρα να ανακαλυψουμε μεγαλους δορυφορους πλανητων σε αλλα πλανητικα συστηματα. Επιστημονες ελπιζουν οτι οι μετρησεις του δορυφορου Planck θα μας δωσουν αυτη την δυνατοτητα. Ενας μεγαλος δορυφορος τραβαει λιγο τον πλανητη του κατα την περιφορα τους γυρω απο το κοινο κεντρο βαρους τους. Αυτη την κινηση του πλανητη θελουμε να διαπιστωσουμε, μετρωντας ελαχιστα πιο γρηγορες η πιο αργες περιφορες του πλανητη γυρω απο το αστερι και ελαχιστα πιο συντομες η πιο αργες διαβασεις του μπροστα απο το αστρο. Το ενδιαφερον ειναι οτι η κατοικισημη ζωνη ενος πλανητικου συστηματος διαφερει με αυτην των δορυφορων των πλανητων. Ενας δορυφορος, αναλογα την αποσταση, το μεγεθος του πλανητη, αλλα και την συσταση του μπορει να επιρρεαζεται σημαντικα απο τις παλλιροικες δυναμεις και να θερμαινεται απο αυτες. Επισεις ενας μεγαλος πλανητης θα τον θερμαινει με την ακτινοβολια του (αντανακλαση του φωτος απο το αστρο τους). Μην ξεχναμε οτι ο δορυφορος θα εχει παντα την ιδια πλευρα του στραμμενη προς τον πλανητη. Αν εχει ατμοσφαιρα (π.χ. Τιτανας), ολα αυτα θα επιρρεαζουν πολυ την κινηση των αεριων μαζων. Οι μεχρι τωρα προσομοιωσεις δεν περιλαμβανουν πλανητη με πολλους δορυφορους. Το κακο ειναι οτι ο δορυφορος πρεπει να εχει το μεγεθος του ..Αρη, για να μπορεσουμε να τον εντοπισουμε!

Οσοι εισαστε στο νησι,καθε Πεμπτη σας περιμενουμε!

Η κεντρικη μαυρη τρυπα του γαλαξια μας φαινεται να αποφευγει το ...πολυ ζεστο φαι. Παρατηρησεις 5 εβδομαδων στις ακτινες χ με το chandra μας εδειξαν οτι απο το αεριο που εισερχεται στο βαρυτικο πεδιο της, μολις το 1% φτανει σε αυτην υπο τη μορφη δισκου προσαυξησης. Αυτο συμβαινει επειδη το αεριο αυτο ειναι πολυ ζεστο και αραιο. Ετσι δεν μπορει να απολεσει αρκετα θερμοκρασια και στροφορμη, ωστε να μπει σε δισκο προσαυξησης, αλλα διαφευγει πριν τον οριζοντα γεγονοτων. Το συμπερασμα αυτο ηρθε επειδη η εκλυση ακτινοβολιας χ ειναι ενα εκατομμυριο φορες πιο μικρη απο την αναμενομενη, σε σχεση με τη μαζα του αεριου που παρατηρουμε.