ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΛΕΩΝ

Η πηγη είναι από το περιοδικο Sterne und weltraum , αλλα δεν το εχω τωρα μπροστα μου. Παντως είναι αποτελέσματα των μετρήσεων (χαρτογραφηση) της αποστολης GRAIL. Το φαινομενο της διαστολης επιφανειων οπου αλλαζουν οι συνθηκες και παγωνει το νερο στο υπέδαφος, το εχουμε και στη Γη (δημιουργούνται...μικροι λοφοι στη Σιβηρια ετσι), αλλα πολλες ανυψωσεις του εδαφους (σαν μικρα τοιχώματα) στην Διονη του Κρονου. Αντίθετα, εχουμε ρυτιδώσεις σε σωματα που συσταλθηκαν, όταν κρυωσε η επιφανεια τους (Ερμης) η χασματα στο εδαφος.

Ενδιαφερον παρουσιαζουν τα στοιχεια των 2 δορυφορων της αποστολης GRAIL που χαρτογραφησαν την ισχυ του βαρυτικου πεδιου της σεληνης. Περιλιπτικα, υπαρχουν περιοχες με πολυ λεπτη κρουστα, οπου ο μανδυας της σεληνης ειναι σχεδον στην επιφανεια. Εκει η πυκνοτητα ειναι αισθητα αυξημενη, αρα το βαρυτικο πεδιο πιο ισχυρο. Στην πισω (αθεατη) πλευρα της σεκηνης η κρουστα ειναι πιο χοντρη. Αν προγραμματισουμε εναν τεχνιτο δορυφορο να πεταει γυρω απο τη σεληνη με παραδοχη οτι το βαρυτικο της πεδιο ειναι παντου ιδιο, συντομα θα πεσει σε αυτην, οπως εγινε στο τελος της αποστολης με τους 2 αυτους δορυφορους. Ακομα υπαρχουν πολλα σημαδια οτι η σεληνη μεγαλωσε κατα μερικα χιλιομετρα μετα την δημιουργια της. Κατι τετοιο παρατηρουμε στον δορυφορο του Κρονου Διονη, που εχει πολυ παγο στην επιφανεια του. Το νερο οταν παγωσει διαστελλεται, ομως δεν συμβαινει το ιδιο με το πετρωμα. Ετσι ενισχυεται η θεωρια της δημιουργιας της σεληνης απο προσκουση μεγαλου σωματος στη Γη. Ενας λογος να διασταλει η σεληνη μπορει να ηταν οτι ο πηρηνας της ειχε χαμηλοτερη θερμοκρασια απο τον μανδυα. Ο μανδυας θερμαινοταν απο τον βομβαρδισμο μετεωριτων εκεινη την εποχη, με αποτελεσμα την διαστολη του. Η χαμηλη θερμοκρασια του πηρηνα μπορει να δικαιολογηθει μονο με αυτην την θεωρια δημιουργιας της σεληνης. Ολα αυτα εγιναν πριν η σεληνη φτασει την ηλικια των 500 εκ. ετων.

Μετα τους πολλους εξωπλανητες, ισως ηρθε η ωρα να ανακαλυψουμε μεγαλους δορυφορους πλανητων σε αλλα πλανητικα συστηματα. Επιστημονες ελπιζουν οτι οι μετρησεις του δορυφορου Planck θα μας δωσουν αυτη την δυνατοτητα. Ενας μεγαλος δορυφορος τραβαει λιγο τον πλανητη του κατα την περιφορα τους γυρω απο το κοινο κεντρο βαρους τους. Αυτη την κινηση του πλανητη θελουμε να διαπιστωσουμε, μετρωντας ελαχιστα πιο γρηγορες η πιο αργες περιφορες του πλανητη γυρω απο το αστερι και ελαχιστα πιο συντομες η πιο αργες διαβασεις του μπροστα απο το αστρο. Το ενδιαφερον ειναι οτι η κατοικισημη ζωνη ενος πλανητικου συστηματος διαφερει με αυτην των δορυφορων των πλανητων. Ενας δορυφορος, αναλογα την αποσταση, το μεγεθος του πλανητη, αλλα και την συσταση του μπορει να επιρρεαζεται σημαντικα απο τις παλλιροικες δυναμεις και να θερμαινεται απο αυτες. Επισεις ενας μεγαλος πλανητης θα τον θερμαινει με την ακτινοβολια του (αντανακλαση του φωτος απο το αστρο τους). Μην ξεχναμε οτι ο δορυφορος θα εχει παντα την ιδια πλευρα του στραμμενη προς τον πλανητη. Αν εχει ατμοσφαιρα (π.χ. Τιτανας), ολα αυτα θα επιρρεαζουν πολυ την κινηση των αεριων μαζων. Οι μεχρι τωρα προσομοιωσεις δεν περιλαμβανουν πλανητη με πολλους δορυφορους. Το κακο ειναι οτι ο δορυφορος πρεπει να εχει το μεγεθος του ..Αρη, για να μπορεσουμε να τον εντοπισουμε!

Οσοι εισαστε στο νησι,καθε Πεμπτη σας περιμενουμε!

Η κεντρικη μαυρη τρυπα του γαλαξια μας φαινεται να αποφευγει το ...πολυ ζεστο φαι. Παρατηρησεις 5 εβδομαδων στις ακτινες χ με το chandra μας εδειξαν οτι απο το αεριο που εισερχεται στο βαρυτικο πεδιο της, μολις το 1% φτανει σε αυτην υπο τη μορφη δισκου προσαυξησης. Αυτο συμβαινει επειδη το αεριο αυτο ειναι πολυ ζεστο και αραιο. Ετσι δεν μπορει να απολεσει αρκετα θερμοκρασια και στροφορμη, ωστε να μπει σε δισκο προσαυξησης, αλλα διαφευγει πριν τον οριζοντα γεγονοτων. Το συμπερασμα αυτο ηρθε επειδη η εκλυση ακτινοβολιας χ ειναι ενα εκατομμυριο φορες πιο μικρη απο την αναμενομενη, σε σχεση με τη μαζα του αεριου που παρατηρουμε.

Τα αποτελεσματα της μετρησης της σταθερας του Hubble (ταχυτητας με την οποια το συμπαν διαστελλεται) απο τον δορυφορο Planck ηταν μια εκπληξη για τους κοσμολογους.Η τιμη που μετρησε ειναι 67,8 χιλιομετρα το δευτερολεπτο ανα μεγαπαρσεκ (περιπου 3,26 εκ.ετη φωτος).Αυτη η τιμη υπολειπεται κατα 10% περιπου της τιμης που παιρνουμε απο εκρηξεις σουπερνοβα Ια (73,8 χιλ/δευτ ανα μεγαπαρσεκ). Οι εκρηξεις αυτες εχουν σχετικα ομοια λαμπροτητα και μας δινουν με μικρο περιθωριο σφαλματος την αποσταση τους.Το φασμα τους, μεσω της μετατοπισης στο ερυθρο μας δινει την σταθερα του Hubble. Ο δορυφορος Planck μετραει τις μικροδιακυμανσεις της θερμοκρασιας της μικροκυματικης ακτινοβολιας υποβαθρου, ακτινοβολια που διεφυγε απο ολο το νεαρο συμπαν 380000 ετη μετα τη μεγαλη εκρηξη.Το μεγεθος των κουκκιδων που απεικονιζουν τις διακυμανσεις αυτες μας δινει την σημερινη τιμη της σταθερας.Ετσι η τιμη που δινει για την σταθερα αυτη ειναι ενας μεσος ορος για ολο το συμπαν. Καποιοι κοσμολογοι πιστευουν οτι ο γαλαξιας μας βρισκεται σε περιοχη του συμπαντος με σχετικα λιγη υλη,σε μια φουσκα που ονομαζεται Hubble-Bubble.Αυτος ειναι ο λογος που βλεπουμε τους αλλους γαλαξιες να απομακρυνονται γρηγοροτερα απο τη μεση τιμη,ελκυομενοι απο τη βαρυτητα της υλης εξω απο αυτην την περιοχη.Η φουσκα αυτη πρεπει να εχει διαμετρο στα 200 μεγαπαρσεκ, μια αποσταση στην οποια οι μετρησεις απο τις εκρηξεις σ.νοβα Ια εχουν τοσο μεγαλη ακριβεια,ωστε να προκυπτει αυτη η διαφορα στις δυο μετρησεις. Η απεικονηση της κατανομης της υλης στο συμπαν μας δειχνει οτι υπαρχουν τετοιες περιοχες (Sloan Digital Sky Survey).

Πολλες απαντησεις δοθηκαν στο θεμα για το βραβειο Νομπελ στον Higgs,λιγο πιο πανω απο αυτο το θεμα.

Ευχαριστω πολυ για τις απαντησεις σου.Δεν εχω να πω καποιο συμπερασμα,θα ηταν κατι παραπανω απο αυθαιρετο!Απλα προσπαθω να συνδεσω πραγματα.Παντως το φωτονιο αποκταει ενεργεια με την κινηση του,αρα και μαζα,αρα πρεπει να επηρεαζεται απο το πεδιο Higgs.

Τα κουαρκ εχουν μαζα?Απο οτι θυμαμαι ναι,αρα το πεδιο Higgs υπηρχε κατα την δημιουργια τους,για να τους δωσει μαζα. Και θεωρητικα δεν υπαρχει μικροτερο χρονικο διαστημα απο τον χρονο Πλανκ (κβαντωμενος χρονος). Αρα το σωματιδιο (και το πεδιο) Higgs γεννηθηκε ταυτοχρονα με την μεγαλη εκρηξη (και τον χωροχρονο).Και τι εδωσε σε αυτο μαζα?Ισως το κλειδι της συνδεσης με τον χωροχρονο να ειναι οτι και τα σωματιδια χωρις μαζα ηρεμιας αποκτουν μαζα με την κινηση τους στον χωροχρονο ,και το οτι ενεργεια και μαζα ειναι το ιδιο πραγμα.

Oπως ξερουμε,το σωματιδιο αυτο δινει μαζα σε ολη την υλη,μεσω του πεδιου του.Αμεσως μετα την μεγαλη εκρηξη,αρχισαν να διασπωνται οι θεμελιωδεις δυναμεις σε βαρυτητα,ηλεκρτασθενης και ισχυρη πηρηνικη.Τα αρχικα σωματιδια ειχαν μαζα πριν τη διασπαση αυτη,δηλαδη το πεδιο Higgs υπηρχε οταν οι δυναμεις ηταν ακομα ενωμενες σε μια? Και αφου ο χωροχρονος επιρρεαζεται απο τη μαζα,ποια η σχεση του πεδιου Higgs με τον χωροχρονο?Μηπως συνδεεται κατα καποιο τροπο με τον χωροχρονο (τις 4 διαστασεις του συμπαντος) η με την βαρυτητα,που αποτελει την βασικη ιδιοτητα της μαζας?

Αισθανομαι πολυ ευτυχης που ζω στην εποχη μας.Μολις δεκαδες χρονια πριν οι αστρονομοι δεν μπορουσαν ουτε να ονειρευτουν τετοιες εικονες. Ανυπομονω για νεοτερα απο τη μ.τρυπα του γαλαξια μας.

Μια πηγη ειναι https://wiki.mpe.mpg.de/gascloud/FrontPage,φανταζομαι θα ειναι στα Αγγλικα.Εγω το διαβασα στο Γερμανικο Sterne und Weltraum.Υπαρχουν πολλες δημοσιευσεις στο Nature και στο The Astrophysical Journal.

Η μαυρη τρυπα του γαλαξια μας ετοιμαζεται να καταπιει ενα μερος απο ενα νεφελωμα.Υπολογιζεται να φαει μαζα 4πλασια της Γης,απο ενα νεφελωμα που ηδη τα τελευταια 10 χρονια εχει επιρρεασει βαρυτικα,αλλαζοντας το σχημα του(επιμηκυνση)και την τροχια του.Αν στη θεση του νεφους ηταν αστερι,θα προσπερνουσε τη μ.τρυπα σε παραβολικη τροχια.Λογω της αραιης υλης στο νεφος,αυτο θα αλληλεπιδρασει με την <ατμοσφαιρα> της μ.τρυπας στο δισκο προσαυξησης και θα φρεναρει αρκετα,ωστε ενα μερος να πεσει μεσα σε αυτην.Υπολογιζεται να γινει μεχρι τελους του χρονου. Για πρωτη φορα οι επιστημονες θα παρακολουθησουν ζωντανα μια μ.τρυπα να τρωει. Το νεφος θα διασπαστει και θα μοιαζει με κολιε.Επιταχυνεται συνεχως,με την ταχυτητα του μπροστινου μερος να αυξανει πολυ σε σχεση με το πισω μερος του.Ελπιζουμε να μπορεσουμε να μελετησουμε το φαινομενο με λεπτομερια,ωστε να εχουμε συμπερασματα για την αυξηση η μη της δραστηριοτητας(εκπομπη ακτινοβολιας) της μ.τρυπας κατα το γευμα,καθως και την υπαρξη σχετικιστικων φαινομενων.

Χαιρομαι πολυ που ο συλλογος σας ειναι τοσο δραστηριος.Ελπιζω να μπορεσω να ερθω να υποστηρηξω καποια δραστηριοτητα σας,μαλλον απο Σεπτεμβρη.

Σε τοσο μεγαλο βαθος χρονου,μεγαλα αστερια που βλεπουμε σημερα δεν θα υπαρχουν πια.Θα εχουν γεννηθει πολλα αλλα,ανοιχτα αστρικα σμηνη θα εχουν διαλυθει και θα συσταθουν νεα.Οι σπειρες δεν μενουν αμεταβλητες,αναλογα με την αλληλεπιδραση του γαλαξια μας με υλη εξω απο αυτον(π.χ.,νανοι-γαλαξιες).Ειναι πολυ δυσκολο να εχουμε προσομοιωση της τοτε γειτονιας του ηλιου μας,λογο των παρα πολλων δεδομενων που χρειαζονται για τετοιο υπολογισμο.

Στο Sterne und Weltraum του ιουνιου υπαρχει αρθρο με την ανακαλυψη του φιλου μας Γιαννη.Αναφερει οτι τα μεχρι τωρα παλσαρ σε διπλα συστηματα ειχαν σχετικα μικρη,μεχρι 1,4 ηλιακες,μαζα.Ο <δικος μας> παλσαρ εχει 2,01 ηλ.μαζες.Η εντυπωσιακη ακριβεια που πετυχαινεται στις μετρησεις της περιφορας του λ.νανου γυρω απο αυτον,επετρεψε να μετρηθει η μειωση της περιοδου (8,2 μικροδευτερολεπτα το ετος).Αιτια ειναι η εκπομπη βαρυτικων κυματων,που κανει το συστημα να χανει ενεργεια.Η μεγαλη μαζα του καμπυλωνει αρκετα τον χωροχρονο,κανοντας μετρησημη αυτη την απωλεια ενεργειας.Αυτο που θελω να ρωτησω τον Γιαννη ειναι αν συμφωνει με την εκτιμηση που αναφερεται στο αρθρο,οτι αυτη η ανακαλυψη,εκτος απο επιβεβαιωση της γενικης θεωριας της σχετικοτητας σημαινει και το τελος των εναλλακτικων της θεωριων,που κανουν αλλες προβλεψεις για συστηματα σε τοσο εντονη καμπυλωση του χωροχρονου.

Μπραβο Κωστα,χαιρομαι που εχεις τετοιες επιτυχιες.Ειναι εντυπωσιακο τι νεα πραγματα μαθαινουμε,ιδιως για τοσο εξωτικα αντικειμενα οπως οι αστερες νετρονιων.Εχει ενδιαφερον αν υπαρξει επαναληψη του φαινομενου,μηπως εχει περιοδικοτητα.

Διαβασα οτι και τα πρωτα αποτελεσματα του τηλεσκοπιου Planc (μεγαλη αναλυση στις πολυ μικρες διακυμανσεις της θερμοκρασιας της κοσμικης ακτινοβολιας μικροκυματων)επιβεβαιωνουν την υπαρξη βαρυτικων κυματων.Υπαρχουν κοινα σημεια των 2 διαφορετικων ερευνων?συμφωνουν τα αποτελεσματα?

Με την ευκαιρια το εψαξα λιγο,πραγματι υπαρχουν τετοιοι λευκοι νανοι ηλιου λογω απογυμνωσης των εξωτερικων στρωματων του ερ.γιγαντα απο συνοδο αστερι. Απο τα θεματα στο αστροβοξ που ανοιγουν καινουργιους οριζοντες.

Ειναι μια μετρηση που επιβεβαιωνει την θεωρια.Ειναι εκπληκτικο οτι οι μετρησεις εχουν φτασει σε τετοια αναλυση.Εντυπωσιακη η εξελιξη του αστερα,που λογο ελξης υλης απο συνοδου δεν πραγματοποιησε την διαδικασια helium-flash και διατηρησε την υλη στον πηρηνα εκφυλισμενη. Μηπως αυτη η απωλεια υλικου διεκοψε την συντηξη υδρογονου σε ηλιο στον φλοιο γυρω απο τον πηρηνα,με αποτελεσμα αυτος να μην τροφοδοτηθει αρκετα με ηλιο,ωστε να ξεκινησει την καυση του?Το αστερι μαλλον δεν μπηκε ποτε στον οριζοντιο κλαδο του H/R. Χαιρομαι που ενας ακομη επιστημονας που συμμετεχει στο αστροβοξ μας βοηθαει να αποκαλυψουμε τα μυστικα του συμπαντος.

Μερικοι αστρονομοι ασχολουνται με την ευρεση αρχαιων αστεριων,αυτων που δημιουργηθηκαν αμεσως μετα τα πρωτα τεραστια αστερια του συμπαντος.Τα πρωτα αστερια ηταν πολυ μεγαλα,γιατι τα νεφη τοτε δεν περιειχαν καθολου βαρυτερα του ηλιου στοιχεια.Ετσι μονο τεραστιες περιοχες μοριακου υδρογονου με λιγο ηλιο μπορουσαν να καταρρευσουν σε αστρα.Πεθαναν γρηγορα και εμπλουτισαν τα νεφη με βαρυτερα στοιχεια μεσα απο τις εκρηξεις σ.νοβα. Τα αρχαια αστερια (0,8-0,6 ηλιακων μαζων)ειναι πολυ φτωχα σε μεταλλα,και εκατονταδες χιλιαδες φορες πιο φτωχα σε σιδηρο απο τον ηλιο.Τα βρισκουμε στην αλω του γαλαξια,οπου δεν μολυνθηκαν απο μεσοαστρικη υλη(σπανιζει εκει).Τα αστερια της αλω προερχονται απο γαλαξιες -νανοι,που διαμελιστηκαν απο την βαρυτητα του δικου μας.Σε αυτους η χημικη εξελιξη(θανατοι και γεννησεις αστρων) ηταν πιο αργη,λογω λιγοτερης διαθεσιμης υλης.Μας ενδιαφερει να ειναι στη φαση που εγκαταλειπουν την κυρια ακολουθια,ωστε να εχουν χαμιλοτερη επιφανειακη θερμοκρασια,για να διαβαζονται οι ισχνες φασματικες γραμμες των μεταλλων.Μας δινουν πληροφοριες για την κατανομη των στοιχειων στο συμπαν 13 δις ετη πριν. Ειναι πλουσια σε ανθρακα,αλλα και αζωτο,οξυγονο.Να σημειωσουμε οτι η μεγαλη ποσοτητα σιδηρου εμπλουτισε το συμπαν μετα απο τις πρωτες εκρηξεις σ.νοβα 1α(λευκος νανος),1 δις ετη αργοτερα! Το ενδιαφερον ειναι οτι στα πιο αρχαια δεν υπαρχει καποιο μοντελο κατανομης βαρεων,ραδιενεργων στοιχειων.Φαινεται σε καθε νεφελωμα να επικρατησε αλλη αναλογια.Ισως ενα νεφος να εμπλουτιζοταν μονο απο 1 εκρηξη σ.νοβα.Αναλογη με την μαζα του αστερα που την προξενησε,ηταν και η κατανομη στοιχειων.Στα πολυ μεγαλα η μαυρη τρυπα δεν αφησε πολυ υλικο απο τα εσωτερικα στρωματα να ξεφυγει. Αρα το συμπαν εκεινη την εποχη ηταν ακομα αρκετα ανομοιογενες. Απο το βιβλιο της Anna Frebel<Στην αναζητηση των παλαιοτερων αστερων>,ερευνητρια αρχαιων αστεριων.

Το νεο τηλεσκοπιο στα νησια του Σολομοντα πετυχε διανα.Οι επιστημονες που εργαζονται εκει ανακαλυψαν εναν εξωπλανητη,που οχι μονο φιλοξενει ζωη,αλλα τα νοημοντα οντα που τον κατοικουν ειναι παντα ευτυχισμενα.Αυτο οφειλεται στο μειγμα αεριων απο το οποιο αποτελειται η ατμοσφαιρα του πλανητη.Ο πλανητης που βρισκεται στον αμυδρο αστερισμο του ιχθυοσαυρου,αποτελει τον νεο στοχο επανδρομενων διαστημικων αποστολων.

Καθε Παρασκευη,στις 19΄00,στο τμημα Γεωγραφιας στο Πανεπιστημιο στην Μυτιληνη, γινεται προβολη αστρονομικου ντοκυμαντερ και ακολουθει συζητηση περι αστρονομιας. Φυσικα ακολουθει παρατηρηση με τηλεσκοπιο.

Κατι που μπορει να μπερδευει περισσοτερο αντι να ξεκαθαριζει τα πραγματα,ειναι οτι τα φωτονια κινουνται σχεδον μονο στον χωρο και ελαχιστα στον χρονο.Για αυτα ο χρονος σχεδον δεν περναει καθολου.Η κινηση των σωματων γινεται παντα στον χωροχρονο και οχι μονο στον χωρο.Αν το φως κινουταν σε απολυτο κενο,τοτε θα κινουταν μονο στον χωρο.Λογο μηδενικης μαζας εχει αυτη την ιδιαιτερη αλληλεπιδραση με τον χωροχρονο.Μπορουμε να πουμε οτι η τεραστια ταχυτητα του ειναι αποτελεσμα της μη κινησης στον χρονο.

Μην ξεχναμε οτι το φωτονιο δεν εχει μαζα ηρεμιας,γιαυτο συμπεριφερεται ετσι.