Δροσος Γεωργιος

Υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα και τεχνητή νοημοσύνη θα λειτουργούν με ισχύ από… διαμάντια. Η βιομηχανία της τεχνολογίας στρέφεται στα διαμάντια ως δομικό υλικό των τσιπ. Με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης οι τεχνολογικοί κολοσσοί επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου για να επεκτείνουν τα ενεργοβόρα κέντρα δεδομένων. Αυτό έχει οδηγήσει σε εκρηκτική αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας αλλά ένα τεράστιο μέρος αυτής της ενέργειας χάνεται ως θερμότητα. Οι υπολογιστές (PC) ή τα laptop δεν είναι ξένα σε αυτό το πρόβλημα αφού οι κατασκευαστές συχνά περιορίζουν την απόδοση των συσκευών για να αποτρέψουν την υπερθέρμανση και τη φθορά των κυκλωμάτων. Αυτό αποτελεί μεγάλο εμπόδιο στη θερμική διαχείριση και την απόδοση όμως φαίνεται πως οι διαμάντια θα μπορούσαν να προσφέρουν τη λύση.Για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, μηχανικοί πειραματίζονται με συνθετικά διαμάντια, επειδή διαχέουν τη θερμότητα 5 φορές καλύτερα από τον χαλκό. Ερευνητές από τις εταιρείες Diamond Foundry, Element Six και το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ εργάζονται πάνω σε νέες μεθόδους ενσωμάτωσης λεπτών στρώσεων εργαστηριακά παραγόμενου διαμαντιού απευθείας στα τσιπ πυριτίου, ώστε να παρέχουν καλύτερη ψύξη και να αυξάνουν τη διάρκεια ζωής των επεξεργαστών.Κάθε τεχνολογική πρόοδος στην τεχνητή νοημοσύνη, από τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) έως τη δημιουργία εικόνων, φέρνει τον τομέα των επεξεργαστών πιο κοντά στα θερμικά τους όρια. Οι κατασκευαστές μικροτσίπ συνήθως μειώνουν το μέγεθος των τρανζίστορ και τα στοιβάζουν σε πολλαπλά στρώματα για να αυξήσουν την ταχύτητα. Όμως αυτή η συσσώρευση αυξάνει δραματικά τη θερμότητα. Γιατί τα διαμάντια είναι «game changer» Τα άκαμπτα ατομικά δεσμά του διαμαντιού λειτουργούν ως φυσικοί αγωγοί θερμότητας. Η δομή του άνθρακα, όπου κάθε άτομο συνδέεται σφιχτά με τέσσερα άλλα, επιτρέπει στη θερμότητα να μετακινείται εύκολα μέσα στο υλικό, διαχέοντάς την πριν συσσωρευτεί. Το αποτέλεσμα: ταχύτερη επεξεργασία, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των τσιπ και χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση σε όλη τη βιομηχανία τεχνολογίας.Αυτή η καινοτομία θα μπορούσε να επηρεάσει τα πάντα, από τα smartphone σου έως τις AI υπηρεσίες. Στο μέλλον οι επεξεργαστές στο κινητό ή το laptop μπορεί να κάθεται πάνω σε ένα λεπτό στρώμα διαμαντιού αντί για χαλκό, οδηγώντας σε πιο ισχυρές και ενεργειακά αποδοτικές συσκευές. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη * Υπολογιστές και smartphones πιο ισχυροί χωρίς προβλήματα υπερθέρμανσης * Τεράστια εξοικονόμηση ενέργειας και μειωμένες εκπομπές στα μεγάλα data centers * Ταχύτερα και πιο «δροσερά» τσιπ που μπορούν να οδηγήσουν σε νέες επαναστάσεις στην κβαντική τεχνολογία και στα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης Στην εικόνα διαμάντια ενσωματωμένα σε ηλεκτρονικά κυκλώματα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2017946/ypologistes-kinita-tilefona-kai-techniti-noimosyni-tha-leitoyrgoyn-me-ischy-apo-diamantia/ Έρχονται «έξυπνα» ρούχα που θα μας επιτρέπουν να μιλάμε με τα chatbots και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης Αναπτύχθηκε ύφασμα που επιτρέπει τη φωνητική επικοινωνία με συστήματα ΑΙ με πλήθος εντυπωσιακών εφαρμογών. Ερευνητική ομάδα δημιούργησε ένα νέο είδος υφάσματος που μπορεί να ενσωματωθεί σε «έξυπνα» ενδύματα τα οποία θα επιτρέπουν σε όποιον τα φορά να επικοινωνεί φωνητικά με chatbots όπως το Siri ή το ChatGPT αλλά και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης γενικότερα. Όταν προστίθεται σε ρούχα το ελαφρύ ύφασμα που μπορεί να πλένεται χωρίς να παθαίνει κάτι πέτυχε ακρίβεια έως και 97,5% στην κατανόηση φωνής από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, επιτρέποντας τον απομακρυσμένο έλεγχο οικιακών συσκευών.«Η ενσωμάτωση σχεδόν αόρατων συστημάτων φωνητικής AI στα ρούχα θα παρέχει εύκολη πρόσβαση στην τεχνητή νοημοσύνη ενώ θα ανοίξει νέες προοπτικές σε τομείς όπως η υγεία, η παρακολούθηση φυσικής κατάστασης και η εξατομικευμένη βοήθεια. Αυτή η εργασία θέτει τα θεμέλια για την επόμενη γενιά έξυπνων, φορητών φωνητικών AI συστημάτων», γράφουν οι ερευνητές με επικεφαλής επιστήμονες του κινεζικού Πανεπιστημίου Soochow. Από τη φωνή στο ύφασμα Η επικοινωνία με γενετικά μοντέλα AI, όπως το ChatGPT, μοιάζει όλο και περισσότερο με τηλεφωνική συνομιλία παρά με απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο. Ωστόσο, οι ακουστικές συσκευές που επιτρέπουν τέτοιου είδους αλληλεπίδραση είναι ογκώδεις και δύσχρηστες για καθημερινή χρήση. Η ερευνητική ομάδα παρουσίασε μια φορητή, ευέλικτη και πλενόμενη υφασμάτινη συσκευή, η οποία ανιχνεύει και ενισχύει τα ηλεκτροστατικά φορτία που δημιουργούνται στο ύφασμα από την ομιλία. Το ύφασμα αποτελείται από άνθρακα τύπου γραφίτη επικαλυμμένο με τρισδιάστατα νανοανθισμένα σωματίδια θειούχου κασσίτερου (SnS₂) ενσωματωμένα σε σιλικόνη.Στις δοκιμές, έδειξε ότι μπορεί να διακρίνει λεπτούς ήχους και να διατηρεί υψηλή ακρίβεια ακόμη και σε θορυβώδη περιβάλλοντα. Όταν συνδυάστηκε με ένα μοντέλο βαθιάς μάθησης, το AI-ύφασμα αντιδρούσε σε φωνητικές εντολές με ακρίβεια 93,5% έως 97,5%, ανάλογα με τη δραστηριότητα. Το ύφασμα συνδέθηκε με “έξυπνες” οικιακές συσκευές μέσω διαδικτύου των πραγμάτων (IoT) και εκτέλεσε δέκα διαφορετικές εντολές, όπως: άνοιγμα και κλείσιμο του κλιματιστικού, ενεργοποίηση ή απενεργοποίηση μιας λάμπας.Επιπλέον, συνδέθηκε με το Google Maps, ανταποκρινόμενο σε αιτήματα πλοήγησης προς εθνικά πάρκα και ναούς. Οι ερευνητές δοκίμασαν επίσης με επιτυχία τη σύνδεση του AI-υφάσματος με το ChatGPT, ζητώντας συνταγές για κοκτέιλ και ένα πλάνο ταξιδιού. Αυτή η τεχνολογία φέρνει την τεχνητή νοημοσύνη κυριολεκτικά πάνω μας ανοίγοντας το δρόμο για: * έξυπνα ρούχα που αντιλαμβάνονται τη φωνή του χρήστη * φορετές εφαρμογές υγείας και ευεξίας, * βοηθητικά ρούχα για ηλικιωμένους ή άτομα με αναπηρίες, * νέα επίπεδα αλληλεπίδρασης με την AI χωρίς οθόνες, μικρόφωνα ή τηλέφωνα https://www.naftemporiki.gr/techscience/2017953/erchontai-exypna-roycha-poy-tha-mas-epitrepoyn-na-milame-me-ta-chatbots-kai-ta-systimata-technitis-noimosynis/

Μια κβαντομηχανική σήραγγα στα χέρια μας. Το Νόμπελ Φυσικής του 2025 απονεμήθηκε στους John Clarke, Michel Devoret και στον John Martinis για την ανακάλυψη του φαινομένου της κβαντικής σήραγγας και της κβάντωσης ενέργειας σε ένα μακροσκοπικό (υπεραγώγιμο) ηλεκτρικό κύκλωμα. Το βραβείο σχετίζεται σίγουρα με το γεγονός ότι φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια της κβαντομηχανικής.Αν και πολλοί περίμεναν πως το φετινό βραβείο Νόμπελ θα πήγαινε επιτέλους στις θεωρητικές βάσεις των κβαντικών υπολογιστών (David Deutsch και Peter Shor), τελικά δόθηκε σε πειράματα που σχετίζονται με την τεχνολογία που εφαρμόστηκε (και) στους πρώτους κβαντικούς υπολογιστές. Αποφεύγοντας τις αναφορές στους κβαντικούς υπολογιστές Μετά την ανακάλυψη του υπεραγώγιμου ηλεκτρικού κυκλώματος των Clarke, Devoret και Martinis στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο σχεδιασμός του βελτιώθηκε στην επόμενη δεκαετία, έτσι ώστε το 1999, οι φυσικοί της Nippon Electric Company στην Ιαπωνία να κατασκευάσουν ένα υπεραγώγιμο κύκλωμα που ταλαντωνόταν γρήγορα και αξιόπιστα μεταξύ δύο ενεργειακών επιπέδων – υλοποιώντας αυτό που σήμερα ονομάζεται κβαντοδυφίο ή qubit.Τα υπεραγώγιμα κυκλώματα είναι μια από τις κορυφαίες αρχιτεκτονικές για κβαντικούς υπολογιστές, που χρησιμοποιούνται από εταιρείες όπως η Google και η IBM και από ερευνητές σε όλο τον κόσμο. Ο Martinis είναι γνωστός για την συνεργασία του με μια ομάδα της Google που χρησιμοποιεί τέτοια qubits για την κατασκευή κβαντικών υπολογιστών. Όμως, η φρενίτιδα στην έρευνα σχετικά με τους κβαντικούς υπολογιστές έχει προκαλέσει τεράστια και συνεχώς αυξανόμενη δημοσιότητα και χρηματοδότηση, καθώς εταιρείες και χώρες προσπαθούν να αξιοποιήσουν τη νέα τεχνολογία. Ο αδυσώπητος ανταγωνισμός προκαλεί όλο και αυξανόμενη παραπληροφόρηση στα ΜΜΕ σχετικά με τα επιτεύγματα στην κβαντική υπολογιστική. Κι αυτός είναι ο λόγος που η επιτροπή των Νόμπελ Φυσικής απέφυγε σχεδόν κάθε αναφορά στους κβαντικούς υπολογιστές κατά την ανακοίνωση του φετινού βραβείου. Στην επίσημη επιστημονική ανακοίνωση της επιτροπής που εκτείνεται σε 15 σελίδες, το θέμα αυτό αναφέρεται μόνο δύο φορές ως εξής: α) “μετά την εφεύρεση του αλγορίθμου Shor, ξεκίνησε η αναζήτηση ελεγχόμενων κβαντικών bits ή qubits ως βάση για έναν κβαντικό υπολογιστή … ήταν σαφές ότι τα υπεραγώγιμα κυκλώματα (όπως το ανακαλυφθέν κύκλωμα των Clarke, Devoret και Martinis) ήταν μία από τις πιθανές λύσεις” και β) “σήμερα, ένα qubit που ονομάζεται «Transmon» δεν είναι ευαίσθητο στον θόρυβο φορτίου και χρησιμοποιείται σε μια σειρά από προσπάθειες σε όλο τον κόσμο, με στόχο την υλοποίηση ενός κβαντικού υπολογιστή μεγάλης κλίμακας. Επισημαίνουμε ότι τα υπεραγώγιμα κυκλώματα είναι μόνο μία από μια σειρά πολλά υποσχόμενων τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται σε αυτή την παγκόσμια προσπάθεια“.Αυτή η λιτή αναφορά της επιτροπής όσον αφορά την σχέση του Νόμπελ Φυσικής με τους κβαντικούς υπολογιστές έπιασε τόπο και οι τίτλοι ειδήσεων μετά την ανακοίνωσή του επικεντρώθηκαν περισσότερο στη θεμελιώδη φυσική. Για πολλούς φυσικούς η υποβάθμιση των εφαρμογών στους κβαντικούς υπολογιστές ήταν μια ανακούφιση και μια λογική επιλογή. Άλλωστε η σημασία των βραβευθέντων πειραμάτων με Νόμπελ είναι τεράστια και χωρίς την εφαρμογή τους στους κβαντικούς υπολογιστές. Η κβαντομηχανική στην δεκαετία του 1980 Την δεκαετία του 1980, όταν οι Clarke, Devoret και Martinis πραγματοποιούσαν τα πειράματά τους, ήταν μια εποχή που οι περισσότεροι φυσικοί θεωρούσαν ότι η κβαντική φυσική – πέρα από από τους φιλοσοφικούς προβληματισμούς που προκαλούσε – εφαρμοζόταν κυρίως στην ατομική, πυρηνική και φυσική στοιχειωδών σωματιδίων. Εκείνη την εποχή δημοσιεύθηκαν οι 3 εργασίες, στις οποίες και οι τρεις νομπελίστες φυσικοί συνεργάστηκαν για να πραγματοποιήσουν το κβαντικό φαινόμενο σήραγγας και να παρατηρήσουν τις διακριτές ενεργειακές στάθμες (κβάντωση ενέργειας), σε ένα μακροσκοπικό ηλεκτρικό κύκλωμα: 1) M. H. Devoret, J. M. Martinis, J. Clarke, “Measurement of Macroscopic Quantum Tunneling out of a Zero-Voltage State of a Current-Biased Josephson Junction”, Phys. Rev. Lett. 55, 1908 (1985) https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.55.1908 https://journals.aps.org/prl/pdf/10.1103/PhysRevLett.55.1908 2) J. M. Martinis, M. H. Devoret, J. Clarke, “Energy-Level Quantization in the Zero-Voltage State of a Current-Biased Josephson Junction”, Phys. Rev. Lett. 55, 1543 (1985) https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.55.1543 https://journals.aps.org/prl/pdf/10.1103/PhysRevLett.55.1543 3) J. Clarke, A. N. Cleland, M. H. Devoret, D. Esteve, J. M. Martinis, “Quantum Mechanics of a Macroscopic Variable: The Phase Difference of a Josephson Junction”, Science 239, 992 (1988). https://www.science.org/doi/10.1126/science.239.4843.992 https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.239.4843.992 Σ’ αυτές τις δημοσιεύσεις παρουσιάζονται για πρώτη φορά πειραματικά δεδομένα που δείχνουν ότι το κβαντικό φαινόμενο σήραγγας σε μακροσκοπικό επίπεδο είναι πραγματικό, αλλά και την κβαντισμένη απορρόφηση και εκπομπή ενέργειας από το υπεραγώγιμο ηλεκτρικό κύκλωμα. Τι είναι το κβαντικό φαινόμενο σήραγγας; Σύμφωνα με τον Στέφανο Τραχανά στο κλασικό βιβλίο του Κβαντομηχανική Ι: “Η δυνατότητα των κβαντικών σωματιδίων να διασχίζουν κλασικά απαγορευμένες περιοχές πεπερασμένης έκτασης και να συνεχίζουν την κίνησή τους από την άλλη μεριά του «φράγματος», αναφέρεται συνήθως ως φαινόμενο σήραγγας. Η ονομασία του φαινομένου προέρχεται από την κλασική εικόνα ενός σφαιριδίου που επιχειρεί να ανέβει σε έναν λόφο έχοντας αρχική ταχύτητα που δεν του επιτρέπει να φτάσει ως την κορυφή και να περάσει στην άλλη του πλευρά. Και στην περίπτωση που αυτό συμβεί, δεν έχουμε άλλη εκλογή (στην κλασική φυσική πάντα) παρά να υποθέσουμε ότι ο λόφος είναι εφοδιασμένος με μια … μυστική σήραγγα η οποία άνοιξε όταν το σφαιρίδιο έφτασε στην είσοδό της και του επέτρεψε να περάσει στην άλλη μεριά! (βλέπε σχήμα 1)Το σφαιρίδιο δεν έχει την απαιτούμενη ενέργεια να περάσει πάνω από τον λόφο. Τα καταφέρνει όμως να βρεθεί στην άλλη του πλευρά χάρις στη “σήραγγα” που υπάρχει στην πλαγιά του. Ο πιθανοκρατικός χαρακτήρας του κβαντικού φαινομένου – το σωματίδιο άλλοτε περνάει και άλλοτε δεν περνάει – αποδίδεται κλασικά με αντίστοιχο τυχαίο άνοιγμα ή κλείσιμο της εισόδου της σήραγγας! Στον μικρόσκοσμο όμως η δυνατότητα διείσδυσης των σωματιδίων σε τέτοιες απαγορευμένες περιοχές είναι απόλυτα φυσιολογική. Αν η έκταση μιας τέτοιας περιοχής είναι πεπερασμένη (βλέπε σχήμα 2), η εκθετική απόσβεση που υφίσταται εκεί η κυματοσυνάρτηση του σωματιδίου δεν είναι αρκετή για να μηδενίσει την πιθανότητα να διασχίσει την … έρημο και να βρεθεί εκ νέου σε μια ενεργειακά επιτρεπόμενη περιοχή.Στην περιοχή του φράγματος η κυματοσυνάρτηση υφίσταται μια εκθετική μείωση του πλάτους της που αφήνει όμως μια μικρή πιθανότητα στο σωματίδιο να φτάσει ως την άλλη πλευρά και να συνεχίσει την κίνησή του ως ένα κύμα με αισθητά μειωμένο πλάτος. Το μακροσκοπικό φαινόμενο κβαντικής σήραγγας (MQT) Ωστόσο, τα παραπάνω ισχύουν στον μικρόκοσμο και για μεμονωμένα σωματίδια, π.χ. ηλεκτρόνια. Οι Clarke, Devoret και Martinis που κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2025, διαπίστωσαν ότι αυτό μπορεί να συμβεί και για μεγάλες συλλογές σωματιδίων. Συγκεκριμένα, εξέτασαν ηλεκτρικά ρεύματα σε υπεραγωγούς. Εκεί ηλεκτρικό ρεύμα συνίσταται από εκατομμύρια ηλεκτρόνια … κάτι πολύ μεγαλύτερο σε σύγκριση με ένα μόνο ηλεκτρόνιο. Αυτό που απέδειξαν είναι ότι η συλλογική συμπεριφορά του ρεύματος στον υπεραγωγό μπορεί να διασχίσει ένα κλασικά απαγορευμένο φράγμα. Μόνο στους υπεραγωγούς ένα μεγάλο πλήθος ηλεκτρονίων μπορεί να περιγραφεί ως μία κβαντική κατάσταση – σαν να ήταν ένα ενιαίο σωματίδιο που καταλάμβανε ολόκληρο το κύκλωμα. Αυτό απαιτεί θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα:Οι Clarke, Devoret και Martinis απέδειξαν ότι ένα κύκλωμα ορατό με γυμνό μάτι θα μπορούσε να κάνει το κλασικά αδύνατο: όχι ένα αλλά εκατοντάδες εκατομμύρια ηλεκτρόνια θα μπορούσαν συλλογικά να διασχίσουν μια απαγορευμένη κλασικά περιοχή – να πραγματοποιήσουν ένα μακροσκοπικό κβαντομηχανικό φαινόμενο σήραγγας. Η γάτα του Σρέντιγκερ σε υπεραγώγιμο κύκλωμα Υπάρχει ένα μυστήριο: Γιατί τα μικρά σώματα, όπως τα ηλεκτρόνια, συμπεριφέρονται κβαντομηχανικά και τα μεγάλα όπως οι μπάλες ποδοσφαίρου, ακολουθούν τους νόμους της κλασικής μηχανικής; Η απάντηση έχει να κάνει με τον περιβαλλοντικό θόρυβο. Ένα μεμονωμένο σωματίδιο μπορεί να βρει κάποια ηρεμία. Ένα τρισεκατομμύριο δισεκατομμύρια σωματιδίων μαζί συμπεριφέρονται όπως οι φανατικοί στην κερκίδα της θύρας 13 την στιγμή που ο Παναθηναϊκός βάζει το τέταρτο γκολ στη Γιουβέντους. Όταν αυξάνεται ο αριθμός των σωματιδίων τείνουν να καταστραφούν οι ευαίσθητες κβαντικές συνθήκες, καθιστώντας το σύστημα κλασικό και την προσπάθεια διάνοιξης κβαντικής σήραγγας σε παταγώδη αποτυχία.Υπάρχουν τρόποι για να “παραμείνει κανείς κβαντικός” ακόμη και σε μακροσκοπική κλίμακα. Στους υπεραγωγούς, όπως οι ηλεκτρομαγνήτες πολλών τόνων στα μηχανήματα μαγνητικής τομογραφίας (MRI), τα ηλεκτρόνια ψύχονται κάτω από μια κρίσιμη θερμοκρασία. Σ’ αυτή την ψυχρή κατάσταση, τα ηλεκτρόνια γίνονται αρκετά ευκίνητα ώστε να ρέουν χωρίς αντίσταση.Αλλά το 1981 δεν ήταν ακόμη σαφές αν τα μακροσκοπικά κβαντικά συστήματα μπορούσαν επίσης να τεθούν σε υπέρθεση ή συνδυασμό διακριτών καταστάσεων. Με άλλα λόγια: θα μπορούσε ένας μεγάλος αριθμός ηλεκτρονίων να συμπεριφερθεί κβαντομηχανικά, όπως η υποθετική γάτα του Erwin Schrödinger; Δύο θεωρητικοί φυσικοί, ο Tony Leggett και ο Amir Caldeira, και οι δύο τότε στο Πανεπιστήμιο του Sussex στην Αγγλία, συνειδητοποίησαν ότι η αναζήτηση κβαντικής σήραγγας σε ένα υπεραγώγιμο κύκλωμα θα μπορούσε να είναι ο ιδανικός τρόπος για να απαντηθεί το ερώτημα.Τα επόμενα χρόνια, ομάδες στα εργαστήρια IBM και Bell Labs προσπάθησαν να εντοπίσουν μακροσκοπική διάνοιξη σηράγγων σε συσκευές που ονομάζονται επαφές Josephson, οι οποίες είναι κυκλώματα κατασκευασμένα από δύο υπεραγωγούς που χωρίζονται από ένα λεπτό μονωτικό φράγμα (ονομάστηκαν έτσι από τον Brian Josephson, που βραβεύθηκε με Νόμπελ Φυσικής το 1973). Τα ηλεκτρόνια βρίσκονται σε δύο καταστάσεις: μπορούν να μπλοκαριστούν από το φράγμα, καταγράφοντας μηδενική τάση, ή μπορούν να το υπερπηδήσουν, παράγοντας μια μη μηδενική τάση. Αυτές οι δύο καταστάσεις αντιστοιχούν στην απροσδιόριστη κατάσταση ζωντανής ή νεκρής γάτας στο αρχικό νοητικό πείραμα του Schrödinger. Στην πραγματικότητα μια υπέρθεση των καταστάσεων “γάτα νεκρή” και “γάτα ζωντανή”.Το πρόβλημα είναι ότι η απλή ανίχνευση μιας τάσης δεν σημαίνει ότι υπάρχει μακροσκοπικό φαινόμενο κβαντικής σήραγγας. Τα ηλεκτρόνια μπορούν να υπερπηδήσουν το φράγμα και με κλασικό τρόπο, με μια ώθηση από τυχαία θερμική ενέργεια, αντί να το διαπεράσουν μέσω κβαντικής σήραγγας. Επειδή δεν ήταν δυνατό να αποκλειστεί η πιθανότητα θερμικού θορύβου ακόμη και σε θερμοκρασίες της τάξης του ενός Κelvin (δηλαδή μόλις έναν βαθμό πάνω από το απόλυτο μηδέν), οι ομάδες της IBM και των Bell Labs δεν μπορούσαν να ισχυριστούν οριστικά ότι είχαν παρατηρήσει μακροσκοπικό φαινόμενο σήραγγας.Για να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των Leggett και Caldeira, οι Clarke, Devoret και Martinis κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να απομονώσει το σύστημά τους από το περιβάλλον τοποθετώντας το τσιπ μεγέθους εκατοστού στο άκρο ενός σωλήνα γεμάτου με σκόνη χαλκού για να μετριάσει τον θόρυβο. Στη συνέχεια, ψύχοντας την επαφή Josephson στους 0,01 Κelvin, με επαναλαμβανόμενες δοκιμές απέδειξαν ότι τα ηλεκτρόνια περνούσαν το φράγμα ακόμη κι όταν ο θερμικός θόρυβος ουσιαστικά εξαφανιζόταν.Αυτό που έδειξαν οι Clarke, Devoret και Martinis είναι ότι ακόμη και μια μακροσκοπική οντότητα, όπως ένα πλήθος ηλεκτρονίων, μπορεί να συμπεριφερθεί κβαντομηχανικά εφόσον προστατεύεται από την άμεση επαφή με το ευρύτερο περιβάλλον. Απομονώνοντας τα ηλεκτρόνιά τους από τον θόρυβο και παραμένοντας σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, κατάφεραν να φέρουν την ομιχλώδη απροσδιοριστία της κβαντομηχανικής σε ένα κύκλωμα που μπορούσε κανείς να κρατήσει στην παλάμη του χεριού του. Ένα κβαντισμένο ηλεκτρικό κύκλωμα Η ανακάλυψη των Clarke, Devoret και Martinis είχε και ένα δεύτερο σκέλος. Βομβαρδίζοντας με μικροκυματική ακτινοβολία κατάλληλης συχνότητας το κύκλωμα, διαπίστωσαν ότι αυτό εξέπεμπε και απορροφούσε ενέργεια κβαντισμένα – σε διακριτά πακέτα ενέργειας (χαρακτηριστικό των κβαντικών συστημάτων και όχι των κλασικών). Αυτό το είδος κβαντισμένου συστήματος έχει βρει αρκετές χρήσεις, όπως στην προσομοίωση ατόμων. Το υπεραγώγιμο κύκλωμα στην ουσία υπακούει στην ίδια φυσική με ένα άτομο που μεταπίπτει μεταξύ θεμελιώδους και διεγερμένης κατάστασης. Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει αυτήν την έννοια του τεχνητού ατόμου για να σχεδιάσουν και να μελετήσουν κάθε είδους νέα ατομικά συστήματα.Η ευαισθησία αυτών των κυκλωμάτων τα καθιστά επίσης ιδανικούς ανιχνευτές για ανεπαίσθητα φαινόμενα που απελευθερώνουν μικροκύματα. Την τελευταία δεκαετία έχουν ενσωματωθεί στην αναζήτηση των υποθετικών σωματιδίων σκοτεινής ύλης που ονομάζονται αξιόνια (ο Clarke συμμετέχει σε μια τέτοια έρευνα, στο Axion Dark Matter Experiment).Τα πειράματα των βραβευθέντων με το Νόμπελ Φυσικής 2025 απέδειξαν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ένα υπεραγώγιμο κύκλωμα “αρκετά μεγάλο ώστε να μπορεί κανείς να το πιάσει με τα χέρια του” μπορεί να απομονωθεί επαρκώς ώστε να παρατηρηθούν τόσο η κβάντωση ενέργειας όσο και το μακροσκοπικό φαινόμενο σήραγγας. Σε αναλογία με ένα σωματίδιο που εξέρχεται από έναν βαρύ πυρήνα με φαινόμενο κβαντικής σήραγγας, οι Clarke, Devoret και Martinis περιέγραψαν το σύστημά τους ως έναν “μακροσκοπικό πυρήνα” και προέβλεψαν τη δυνατότητα κατασκευής εξωτικών “μακροσκοπικών πυρήνων με αγωγούς”. Οι ανακαλύψεις τους έθεσαν τα θεμέλια για την εξερεύνηση της μακροσκοπικής κβαντικής φυσικής σε υπεραγώγιμα κυκλώματα, όπου η επαφή Josephson παίζει τον ρόλο ενός εργαστηριακά κατασκευασμένου ατόμου. πηγές: 1. Scientific background to the Nobel Prize in Physics 2025 (pdf) 2. How the Physics Nobel Recognized Quantum Weirdness and Avoided Hype John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis Σχήμα 1: Το κλασσικό “ανάλογο” του φαινομένου σήραγγας. Σχήμα 2: Η γενική μορφή της κυματοσυνάρτησης ενός σωματιδίου που διασχίζει μια κλασικά απαγορευμένη περιοχή. Καθώς το κύκλωμα ψύχεται το ηλεκτρικό ρεύμα συμπεριφέρεται με τρόπο που θα ήταν αδύνατος χωρίς το μακροσκοπικο κβαντικό φαινόμενο σήραγγος (MQT).

Η πιο άνυδρη έρημος του πλανήτη άνθισε και προσφέρει το μυστικό για την ανάπτυξη ανθεκτικών στη ξηρασία καλλιεργειών (βίντεο) Επιστήμονες μελετούν ένα μικρό λουλούδι που αντέχει στις ακραίες συνθήκες. Επιστήμονες στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, την πιο ξηρή περιοχή του κόσμου, μελετούν ένα ανθεκτικό, μικρό λουλούδι το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει γενετικά στοιχεία που θα βοηθήσουν τους αγρότες να προσαρμοστούν στην επιδεινούμενη ξηρασία που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.Το Cistanthe longiscapa ανθίζει στην έρημο Ατακάμα κατά τη διάρκεια των σπάνιων βροχοπτώσεων που κάνουν την εμφάνιση τους εκεί δημιουργώντας ένα πολύχρωμο μωσαϊκό γνωστό ως το «φαινόμενο της άνθισης της ερήμου».Όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο Andrés Bello της Χιλής πραγματοποιεί γενετικές αναλύσεις για να ανακαλύψει τα χαρακτηριστικά που επιτρέπουν στο φούξια λουλούδι να επιβιώνει σε ακραίες θερμοκρασίες και έλλειψη νερού, σε ένα από τα πιο σκληρά περιβάλλοντα του πλανήτη. Στόχος τους είναι να μεταφέρουν αυτά τα ανθεκτικά στην ξηρασία χαρακτηριστικά σε άλλες καλλιέργειες.Ο Αριέλ Ορεγιάνα, διευθυντής του Κέντρου Βιοτεχνολογίας Φυτών του Πανεπιστημίου, δήλωσε: «Χρειαζόμαστε φυτά ικανά να αντέχουν αυτήν την ξηρασία». Το Ίδρυμα Παγκόσμιων Πόρων κατατάσσει τη Χιλή ανάμεσα στις πιο πληγείσες από λειψυδρία χώρες του κόσμου. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι μέχρι το 2050, οι ακραίες συνθήκες ξηρασίας θα επηρεάσουν την εύφορη Κεντρική Κοιλάδα της χώρας πλήττοντας τις εξαγωγές κρασιού, φρούτων και κτηνοτροφικών προϊόντων.Ο Ορεγιάνα εξήγησε ότι το «pata de guanaco» (όπως αποκαλούν το φυτό οι ντόπιοι) είναι μοναδικό επειδή μπορεί να εναλλάσσεται μεταξύ δύο τύπων φωτοσύνθεσης. Αυτό το καθιστά ιδανικό μοντέλο για τη μελέτη φυτών που ζουν σε ακραία περιβάλλοντα. Όταν το φυτό βρίσκεται υπό πίεση λόγω ξηρασίας, έντονου ηλιακού φωτός ή αλατότητας ενεργοποιεί τη φωτοσύνθεση CAM, μια μέθοδο που εξοικονομεί νερό. Όταν οι συνθήκες βελτιώνονται, επιστρέφει στη φωτοσύνθεση τύπου C3. «Αυτή η ευελιξία το καθιστά εξαιρετικό μοντέλο για τη μελέτη των γονιδίων που ελέγχουν αυτές τις αλλαγές» σημειώνει ο Ορεγιάνα. Ο Σέσαρ Πιζάρο Γκαθιτούα, επικεφαλής της προστασίας βιοποικιλότητας για την περιοχή της Ατακάμα στο δασικό οργανισμό CONAF δήλωσε ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να αποκαλυφθούν τα μυστήρια του φυτού: «Πώς επιβιώνει σε τόσο ακραίες συνθήκες, πώς παράγει τροφή και πραγματοποιεί φωτοσύνθεση;», αναρωτήθηκε ο Πιζάρο. Φωτογραφία της ανθισμένης Ατακάμα με το ανθεκτικό λουλούδι στην ένθετη εικόνα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2017330/i-pio-anydri-erimos-toy-planiti-anthise-kai-prosferei-to-mystiko-gia-tin-anaptyxi-anthektikon-sti-xirasia-kalliergeion-vinteo/

Αστρονόμοι εντόπισαν την κολοσσιαία «ουρά» μιας μαύρης τρύπας. Πρόκειται για ένα ίχνος παρόμοιο με αυτό που αφήνουν πίσω τους τα αεροσκάφη με μήκος 20 χιλιάδες έτη φωτός. Με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb και της επίγειας συστοιχίας τηλεσκοπίων ALMA αστρονόμοι παρατήρησαν σε έναν μακρινό γαλαξία ένα γιγάντιο κοσμικό «ίχνος συμπύκνωσης», μια κοσμική δομή από αέριο και σκόνη που πιθανότατα δημιουργήθηκε από τη διέλευση μιας μαζικής μαύρης τρύπας αν και υπάρχουν και άλλες πιθανές εξηγήσεις σύμφωνα με τη μελέτη των ερευνητών.Το φαινόμενο εντοπίστηκε στον σπειροειδή γαλαξία NGC 3627 ο οποίος βρίσκεται περίπου 31 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από το ηλιακό μας σύστημα στον αστερισμό του Λέοντα. Αν και παρόμοια ίχνη έχουν εντοπιστεί και στον γαλαξία μας αυτό του NGC 3627 είναι το πιο καθαρά ορατό και το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί ποτέ. Είναι «εντυπωσιακό για το τεράστιο μέγεθός του» όπως εξηγεί η Μένγκε Ζάο διδακτορικός φοιτητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Nanjing της Κίνας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.Το ίχνος έχει μήκος περίπου 20,000 έτη φωτός δηλαδή το ένα πέμπτο της διαμέτρου του γαλαξία μας και είναι εξαιρετικά στενό (για το μήκος του) μόλις 650 έτη φωτός σε πλάτος. Οι ερευνητές εντόπισαν την «ουρά» κατά την ανάλυση δεδομένων από την έρευνα PHANGS (Physics at High Angular Resolution of Nearby Galaxies) η οποία χρησιμοποιεί τηλεσκόπια όπως το James Webb Space Telescope και το Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) στη Χιλή για να μελετήσει πώς το αέριο και ο σχηματισμός άστρων επηρεάζουν την εξέλιξη των γαλαξιών.Τα δεδομένα του JWST αποκάλυψαν ότι το ίχνος περιέχει σωματίδια σκόνης ενώ οι παρατηρήσεις του ALMA έδειξαν ότι είναι πλούσιο σε μονοξείδιο του άνθρακα. Το ίχνος φαίνεται ως μια αχνή, γραμμική ουρά αερίου και σκόνης που ξεχωρίζει από τους δύο σπειροειδείς βραχίονες του γαλαξία. Σύμφωνα με το θεωρητικό μοντέλο που ανέπτυξαν οι ερευνητές ένα τεράστιας μάζας συμπαγές αντικείμενο όπως μια μαύρη τρύπα πιθανότατα το δημιούργησε καθώς διέσχισε τον δίσκο του γαλαξία εκτοπίζοντας αέρια και αφήνοντας πίσω του το ίχνος της πορείας του. Η έντονη αναταραχή στο εσωτερικό του ίχνους στηρίζει αυτή την εκδοχή. Τα δεδομένα Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το αντικείμενο είχε μάζα περίπου 10 εκατομμύρια Ήλιους και κινούνταν με ταχύτητα 300 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Υπολογίζουν επίσης ότι το ίχνος σχηματίστηκε πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια, που θεωρείται πολύ πρόσφατο σε κοσμική κλίμακα, για παράδειγμα ο γαλαξίας μας έχει ηλικία πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια.Αν και το πιθανότερο είναι να πρόκειται για τεράστια μαύρη τρύπα οι ερευνητές δεν αποκλείουν την περίπτωση να είναι ο πυρήνας ενός νάνου γαλαξία. Οι επιστήμονες σχεδιάζουν περαιτέρω παρατηρήσεις με το ALMA ή μελλοντικές βαθύτερες οπτικές έρευνες που ίσως αποκαλύψουν το διαστημικό σώμα που δημιούργησε αυτό το ίχνος συμπύκνωσης.«Κατανοώντας την εξέλιξή τους και πόσο συχνά συμβαίνουν, μπορούμε να μάθουμε πολλά για τον πληθυσμό των μαζικών σκοτεινών αντικειμένων που διασχίζουν τους γαλαξιακούς δίσκους» λέει o Ζάο. Εικόνα του γαλαξία NGC 3627 στον οποίο εντοπίστηκε η γιγάντια κοσμική δομή που μοιάζει με ουρά μαύρης τρύπας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2017347/astronomoi-entopisan-tin-kolossiaia-oyra-mias-mayris-trypas/

H Google φέρνει το AI Mode και στην Ελλάδα. Διαθέσιμο πλέον σε πάνω από 200 χώρες και εδάφη. Η Google ανακοίνωσε τη διεθνή επέκταση του AI Mode στο Search, διαθέτοντάς το σε επιπλέον 35 νέες γλώσσες και 40 χώρες και περιοχές ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.Με αυτή την κίνηση θα είναι διαθέσιμο συνολικά σε περισσότερες από 200 χώρες και εδάφη.Η αναβαθμισμένη εμπειρία αναζήτησης βασίζεται στα πιο πρόσφατα μοντέλα Gemini, τα οποία προσφέρουν σημαντικά πιο προηγμένες δυνατότητες κατανόησης φυσικής γλώσσας και πολυτροπικής νοημοσύνης – δηλαδή ικανότητα κατανόησης όχι μόνο κειμένου, αλλά και εικόνων ή άλλων μορφών πληροφορίας.Χάρη σε αυτές τις τεχνολογίες, οι χρήστες μπορούν πλέον να κάνουν πολύπλοκες ή αφηρημένες ερωτήσεις με φυσικό τρόπο, στη γλώσσα που προτιμούν, και να λαμβάνουν ακριβείς, προσαρμοσμένες απαντήσεις. Προσαρμοσμένο στις τοπικές γλώσσες και πολιτισμούς Το ειδικά σχεδιασμένο Gemini μοντέλο για το Search επιτρέπει στο AI Mode να αντιλαμβάνεται τις ιδιαιτερότητες κάθε γλώσσας και να προσαρμόζει τις απαντήσεις του στα πολιτισμικά και γλωσσικά συμφραζόμενα κάθε χώρας. Έτσι, η εμπειρία χρήσης γίνεται πιο ουσιαστική, κατανοητή και χρήσιμη για όλους.Η Google σημειώνει ότι με την ενεργοποίηση του AI Mode, οι χρήστες εξερευνούν πιο σύνθετα θέματα και διατυπώνουν ερωτήματα σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερα σε έκταση από τις παραδοσιακές αναζητήσεις. Η νέα εμπειρία αναζήτησης θα διατεθεί σταδιακά μέσα στην επόμενη εβδομάδα στους νέους χρήστες. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016914/h-google-fernei-to-ai-mode-kai-stin-ellada/

Στην ανάπτυξη μεταλλικών-οργανικών πλαισίων το φετινό Νόμπελ Χημείας. Τρεις επιστήμονες λαμβάνουν το φετινό Νόμπελ Χημείας για την έρευνα τους στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων υλικών. Οι επιστήμονες Σουσούμου Κιταγκάουα, Ρίτσαρντ Ρόμπσον και Ομάρ Γιαγκί κέρδισαν το Νόμπελ Χημείας 2025 «για την ανάπτυξη των μεταλλικών-οργανικών πλαισίων (metal–organic frameworks, MOFs)», ανακοίνωσε την Τετάρτη η επιτροπή απονομής των βραβείων. Τα μεταλλο-οργανικά πλαίσια (MOFs – Metal–Organic Frameworks) είναι πρωτοποριακά υλικά που αποτελούνται από άτομα μετάλλων συνδεδεμένα με οργανικά μόρια (ligands), σχηματίζοντας τρισδιάστατες, πορώδεις δομές. Τα άτομα μετάλλων (όπως ψευδάργυρος, χαλκός ή σίδηρος) λειτουργούν σαν “κόμβοι”. Τα οργανικά μόρια (ligands) είναι οι “γέφυρες” που συνδέουν τους κόμβους. Ο συνδυασμός αυτός δημιουργεί ένα δικτυωτό πλέγμα με τεράστια επιφάνεια. «Τα μεταλλο-οργανικά πλαίσια (MOFs) έχουν τεράστιες δυνατότητες, προσφέροντας πρωτόγνωρες ευκαιρίες για την ανάπτυξη υλικών κατά παραγγελία με νέες λειτουργίες», δήλωσε ο Χάινερ Λίνκε, πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Χημείας. Η επιτροπή επαίνεσε τους βραβευθέντες για τη δημιουργία μοριακών κατασκευών με μεγάλους χώρους, μέσω των οποίων μπορούν να ρέουν αέρια και άλλες χημικές ουσίες.«Αυτές οι κατασκευές, τα μεταλλο-οργανικά πλαίσια, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή νερού από τον αέρα της ερήμου, τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, την αποθήκευση τοξικών αερίων ή την καταλυτική επιτάχυνση χημικών αντιδράσεων», ανέφερε η ανακοίνωση. Ο Λίνκε είπε ότι οι βραβευθέντες βρήκαν τρόπους να δημιουργήσουν εντελώς νέα υλικά «με μεγάλες κοιλότητες» στο εσωτερικό τους, που λειτουργούν «σαν δωμάτια ξενοδοχείου, όπου τα μόρια-επισκέπτες μπορούν να μπαινοβγαίνουν στο ίδιο υλικό». Πρόσθεσε ότι η χημεία τους μοιάζει με την τσάντα της Ερμιόνης Γκρέιντζερ στα βιβλία του Χάρι Πότερ, η οποία φαίνεται μικρή απ’ έξω αλλά είναι τεράστια στο εσωτερικό. «Μπορεί να αποθηκεύσει τεράστιες ποσότητες αερίου σε πολύ μικρό όγκο», εξήγησε ο Λίνκε. Ορισμένες από τις εφαρμογές των MOFs είναι στον τομέα της αποθήκευση αερίων: * Υδρογόνου και μεθανίου για χρήση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα (CO₂): Για μείωση των εκπομπών και καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Καθαρισμός νερού και αέρα: * Αφαιρούν τοξικές ουσίες ή βαρέα μέταλλα. * Μπορούν να επιταχύνουν αντιδράσεις όπως οι καταλύτες. Φαρμακολογία: Χρησιμοποιούνται για ελεγχόμενη απελευθέρωση φαρμάκων. Συλλογή νερού από την ατμόσφαιρα: Ομάδα του Ομάρ Γιαγκί έχει δημιουργήσει MOFs που «τραβούν» νερό από τον ξηρό αέρα της ερήμου. Γιατί είναι τόσο σημαντικά Τα MOFs θεωρούνται ένα από τα πιο ευέλικτα και υποσχόμενα υλικά του 21ου αιώνα, επειδή μπορούν να σχεδιαστούν «κατά παραγγελία»: αλλάζοντας το μέταλλο ή το οργανικό μόριο, οι επιστήμονες δημιουργούν δομές με συγκεκριμένες ιδιότητες, ανάλογα με τη χρήση. Παρακολουθείστε την ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Χημείας 2025 : διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: 1. They have created new rooms for chemistry (pdf) 2. Scientific background to the Nobel Prize in Chemistry 2025 (pdf)

Αποκλειστικό: Ο νομπελίστας John M. Martinis αποκαλύπτει στη «Ν» τον τόπο καταγωγής του. Κέρδισε με άλλους δύο συναδέλφους του το φετινό Νόμπελ Φυσικής. Ανάμεσα στους τρεις νικητές του φετινού Νόμπελ Φυσικής είναι και ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα John M. Martinis. Το όνομα του και ένα λανθασμένο όπως αποδεικνύεται παλαιότερο δημοσίευμα αμερικανικής εφημερίδας οδήγησε πολλούς να θεωρήσουν ότι πρόκειται για ελληνικής καταγωγής επιστήμονα. Το Naftemporiki.gr επικοινώνησε με τον διακεκριμένο επιστήμονα ο οποίος παρά τον ορυμαγδό των αιτημάτων για δηλώσεις μετά την ανακοίνωση της βράβευσης του απάντησε στο σχετικό ερώτημα που του θέσαμε.«Λυπάμαι, αλλά η καταγωγή μου είναι κροατική. Ο πατέρας μου είναι από την Κόμιζα, στο νησί Βις, κοντά στην πόλη του Σπλιτ. Ωστόσο, μπορώ να φανταστώ ότι η προέλευση της οικογένειας θα μπορούσε να είναι σχεδόν από οπουδήποτε στη Μεσόγειο, αλλά αυτό θα είχε συμβεί πριν από μερικές εκατοντάδες χρόνια» αναφέρει ο John Martinis.Το φετινό Νόμπελ Φυσικής δόθηκε «για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και της κβαντοποίησης ενέργειας σε ηλεκτρικό κύκλωμα» και εκτός από τον Martinis βραβεύθηκαν ο Τζον Κλαρκ από το Πανεπιστήμιο Μπέρκλι και ο Μίτσελ Ντεβορέτ που εργάζεται τόσο στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα αλλά και στο Γέιλ.Οι βραβευθέντες επέδειξαν ότι οι… εξωτικές ιδιότητες του κβαντικού κόσμου μπορούσαν να αποκτήσουν συγκεκριμένη και ελεγχόμενη εφαρμογή και χρήση σε ηλεκτρονικά συστήματα που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε μικρού μεγέθους συσκευές ανοίγοντας το δρόμο για την εμφάνιση διαφόρων gadgets καθημερινής χρήσης με πρώτο και καλύτερο το κινητό τηλέφωνο.«Για να το πω μετριοπαθώς, ήταν η έκπληξη της ζωής μου. Ένας από τους βασικούς λόγους που τα κινητά τηλέφωνα λειτουργούν είναι χάρη σε όλη αυτή την έρευνα»» δήλωσε ο Τζον Κλαρκ στους δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση της βράβευσης του. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο βιογραφικό του John Martinis: * Γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1958 * Έλαβε πτυχίο στη Φυσική το 1980 και διδακτορικό (PhD) επίσης στη Φυσική και τα δύο από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια- Μπέρκλι * Πραγματοποίησε μεταδιδακτορικές έρευνες στα CEA-Saclay στη Γαλλία και στο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) στο Boulder του Κολοράντο, προτού μετακινηθεί στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σάντα Μπάρμαπρα το 2004. * Το 2014 ο Martinis και η ομάδα του εντάχθηκαν στην Google με στόχο να κατασκευάσουν τον πρώτο πρακτικά χρήσιμο κβαντικό υπολογιστή. * Το 2019 ο Martinis και η ομάδα του παρουσίασαν έναν κβαντικό υπολογιστή ικανό να ολοκληρώσει μέσα σε 200 δευτερόλεπτα έναν συγκεκριμένο υπολογισμό που ένας συμβατικός υπερυπολογιστής θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια για να υπολογίσει. Το γεγονός αυτό απέδειξε την αποκαλούμενη «κβαντική υπεροχή» και χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό επίτευγμα. * Ο Martinis αποφάσισε το 2020 να μετακομίσει στην Αυστραλία για να ενταχθεί στη νεοφυή εταιρεία Silicon Quantum Computing με στόχο τη δημιουργία ενός εμπορικά αξιοποιήσιμου κβαντικού υπολογιστή. * Το 2022 συνίδρυσε την εταιρεία Qolab, της οποίας είναι σήμερα επικεφαλής τεχνολογίας (Chief Technology Officer) * Ανάμεσα σε διάφορα βραβεία που έχει λάβει ο Martinis ξεχωρίζουν το βραβείο Fritz London Memorial το 2014 για την πρωτοποριακή του δουλειά στα υπεραγώγιμα qubits, καθώς και το βραβείο John Stewart Bell το 2021 για την έρευνά του στις θεμελιώδεις αρχές της κβαντομηχανικής και τις εφαρμογές τους. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016608/apokleistiko-o-nompelistas-john-m-martinis-apokalyptei-sti-n-ton-topo-katagogis-toy/

Rocket and Space Corporation Energia Συνάντηση με το διαστημικό φορτηγό πλοίο: Το Progress MS-33 έφτασε στο Μπαϊκονούρ. Το νέο φορτηγό πλοίο γίνεται δεκτό στο κοσμοδρόμιο. Οι συνάδελφοί μας επιθεώρησαν το Progress MS-33, διασφαλίζοντας ότι το πλοίο έχει ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα με ασφάλεια και ησυχία. Αρχικά, έλεγξαν τους μηχανισμούς ανάπτυξης ηλιακών πάνελ. Το φορτηγό πλοίο χρειάζεται ιδιαίτερα την ενέργειά τους κατά τη διάρκεια της διήμερης πτήσης προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η εκτόξευση είναι κοντά – αυτόν τον χειμώνα! https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_23430 Roscosmos Άριστος βαθμός: Τα πληρώματα του ISS-74 πέρασαν τις εξετάσεις ραντεβού με τον σταθμό Στις 3 και 6 Οκτωβρίου, οι Ρώσοι μέλη της επερχόμενης αποστολής, καθώς και οι εφεδρικοί τους, ολοκλήρωσαν μια εκπαιδευτική άσκηση για την χειροκίνητη πρόσδεση και την ραντεβού του διαστημικού σκάφους στον ISS. Μέλη του κύριου πληρώματος 👨‍🚀 Σεργκέι Κουντ-Σβερτσκόφ 👨‍🚀 Σεργκέι Μικάεφ Τα εφεδρικά τους μέλη 👨‍🚀 Πιότρ Ντουμπρόφ 👨‍🚀 Άννα Κίκινα Πώς διεξήχθησαν οι εξετάσεις Οι κοσμοναύτες έσυραν εισιτήρια και εκτελούσαν εκ περιτροπής εργασίες στον προσομοιωτή Ντον-Σογιούζ ως κυβερνήτης και μηχανικός πτήσης του πλοίου. Τα εισιτήρια εξετάσεων περιείχαν τέσσερις λειτουργίες πρόσδεσης ο καθένας, καθεμία με διαφορετικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Σε ποιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης εξασκήθηκαν οι κοσμοναύτες; 🔴Δυσλειτουργία οπτικοακουστικού οργάνου κατά την επαναπρόσδεση διαστημικού σκάφους 🔴Βλάβη συστήματος πλοήγησης 🔴Βλάβη ψηφιακού υπολογιστή 🔴Πρόσδεση πλοίου ενώ ο σταθμός περιστρέφεται σε τροχιά Γιατί η τέταρτη από αυτές τις καταστάσεις είναι από τις πιο δύσκολες; Το πλήρωμα πρέπει να αντισταθμίζει συνεχώς την ταχύτητα του πλοίου, να «προλαβαίνει» τον σταθμό και να διασφαλίζει ότι η ταχύτητα περιστροφής του πλοίου είναι η ίδια με του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS). Πριν από την πρόσδεση, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι οι παράμετροι κίνησης του διαστημικού σκάφους διασφαλίζουν την ασφάλεια: ταχύτητα, περιστροφή του πλοίου, γωνίες και υπέρβαση - όλες αυτές οι παράμετροι πρέπει να βρίσκονται εντός των προβλεπόμενων επιτρεπόμενων ορίων. Το πλήρωμα ολοκλήρωσε αυτό το έργο και εκτέλεσε άψογα αυτή τη λειτουργία, — Andrey Savintsev, Επικεφαλής του Εργαστηρίου 1, Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_593885

Ο μανδύας της Σελήνης αποκαλύπτεται από δείγματα που έφεραν στη Γη οι αστροναύτες της NASA. Νέα ευρήματα σε σεληνιακά πετρώματα που έφεραν οι επανδρωμένες αποστολές πριν από μισό αιώνα. Μπορεί να έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από την τελευταία φορά που πάτησε ανθρώπινο πόδι στη Σελήνη αλλά τα όσα… κουβάλησαν μαζί τους οι αστροναύτες που επισκέφτηκαν το φυσικό μας δορυφόρο συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο μελέτης με εντυπωσιακά αποτελέσματα σε πολλές περιπτώσεις. Όταν οι αστροναύτες επέστρεψαν από την τελευταία αποστολή της NASA στη Σελήνη Apollo 17 το 1972, έφεραν μαζί τους δείγματα πετρωμάτων, μερικά από τα οποία σφραγίστηκαν και αποθηκεύτηκαν προσεκτικά για να τα αναλύσουν μελλοντικοί ερευνητές. Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Μπράουν ανέλυσε μερικά από αυτά τα δείγματα και διαπίστωσε ότι η χημική τους σύσταση είναι πολύ διαφορετική από της Γης.Συγκεκριμένα, η ανάλυση των δειγμάτων που ελήφθησαν από την περιοχή «Taurus Littrow» της Σελήνης δείχνει ότι το ηφαιστειακό υλικό περιέχει ενώσεις θείου εξαιρετικά φτωχές σε θείο-33 (S33), ένα από τα τέσσερα σταθερά ισότοπα του θείου, και αυτό είναι αντίθετο με τις αναλογίες ισοτόπων θείου που βρίσκονται στη Γη.Ορισμένα χημικά στοιχεία φέρουν τα δικά τους «δακτυλικά αποτυπώματα» με τη μορφή των αναλογιών ισοτόπων, δηλαδή λεπτές διαφορές στο βάρος των ατόμων τους. Εάν δύο πετρώματα έχουν το ίδιο ισοτοπικό αποτύπωμα, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι προέρχονται από την ίδια πηγή. Στην περίπτωση της Σελήνης και της Γης, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει σημαντικές ομοιότητες στα ισότοπα οξυγόνου και μια παρόμοια εικόνα περίμεναν και για τα ισότοπα θείου.Στην παρούσα έρευνα, οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα που προήλθαν από έναν κοίλο μεταλλικό κύλινδρο, ο οποίος είχε εισαχθεί από τους αστροναύτες του Apollo 17 περίπου 60 εκατοστά στο σεληνιακό έδαφος. Χρησιμοποίησαν μια εξαιρετικά ακριβή και σύγχρονη μέθοδο ανάλυσης ισοτόπων, τη δευτερογενή φασματομετρία μάζας ιόντων (SIMS).Ο Τζέιμς Ντότιν, επίκουρος καθηγητής Γεωλογικών, Περιβαλλοντικών και Πλανητικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπράουν και επικεφαλής της μελέτης, σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση ότι αναζήτησε συγκεκριμένα δείγματα που φαινόταν να προέρχονται από ηφαιστειακό πέτρωμα του μανδύα της Σελήνης. «Επιδίωκα να βρω θείο με υφή που να υποδηλώνει ότι προήλθε από την έκρηξη του πετρώματος και δεν προστέθηκε μέσω διαφορετικής διαδικασίας».Οι ερευνητές δίνουν δύο πιθανές εξηγήσεις γι’ αυτή τη διαφοροποίηση που εντόπισαν στη Σελήνη σε σχέση με τη Γη. Θα μπορούσαν να είναι κατάλοιπα χημικών διεργασιών που έλαβαν χώρα στη Σελήνη στις αρχές της Ιστορίας της, καθώς η μειωμένη αναλογία S33 παρατηρείται όταν το θείο αλληλεπιδρά με την υπεριώδη ακτινοβολία σε μια οπτικά αραιή ατμόσφαιρα. Πιστεύεται ότι η Σελήνη είχε μια μικρής διάρκειας ατμόσφαιρα στην αρχή της Ιστορίας της, που θα μπορούσε να υποστηρίξει αυτή την αλληλεπίδραση.Η δεύτερη πιθανότητα είναι αυτή η διαφοροποίηση να σχετίζεται με την επικρατέστερη εξήγηση για τη δημιουργία της Σελήνης, σύμφωνα με την οποία ένα ουράνιο σώμα περίπου ίδιου μεγέθους με τον ‘Αρη, γνωστό ως «Θεία» ( από την μυθολογική Τιτανίδα Θεία η οποία πιστεύεται ότι ήταν μητέρα της Σελήνης) συγκρούστηκε με την αρχέγονη τότε Γη και τα συντρίμμια από τη σύγκρουση συνενώθηκαν και σχημάτισαν τη Σελήνη. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι είναι πιθανό η σύσταση του θείου του ουράνιου αυτού σώματος να ήταν πολύ διαφορετική από της Γης και αυτές οι διαφορές να έχουν καταγραφεί στον μανδύα της Σελήνης.Δεν είναι σαφές ποια από τις δύο εξηγήσεις είναι η σωστή, ωστόσο οι ερευνητές τονίζουν ότι περαιτέρω μελέτη των ισοτόπων θείου από τον ‘Αρη και άλλα ουράνια σώματα θα βοηθήσει κάποτε τους επιστήμονες να βρουν την απάντηση. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016798/o-mandyas-tis-selinis-apokalyptetai-apo-deigmata-poy-eferan-sti-gi-oi-astronaytes-tis-nasa/

Η Γη ήταν ο πλανήτης των μυκήτων πριν την εμφάνιση φυτών, δεινοσαύρων και ανθρώπων. Οι μύκητες δημιούργησαν το πρώτο κατοικήσιμο περιβάλλον στη στεριά. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Nature Ecology & Evolution» αναφέρει ότι οι μύκητες εμφανίστηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν από τα φυτά στη Γη. Αυτοί οι αρχαίοι μύκητες ενδέχεται να δημιούργησαν το πρώτο κατοικήσιμο περιβάλλον στη στεριά, συνεργαζόμενοι με τα φύκη για να ανακυκλώνουν θρεπτικά συστατικά και να δημιουργούν πρωτόγονα εδάφη.Η μελέτη προσφέρει νέα στοιχεία για την προέλευση και την εξέλιξη των μυκήτων αποκαλύπτοντας τον καθοριστικό τους ρόλο στη διαμόρφωση από τα πρώτα χερσαία οικοσυστήματα. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από διεθνή ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες από το Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Οκινάουα (OIST) υποδεικνύει ότι οι μύκητες άρχισαν να διαφοροποιούνται εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν εμφανιστούν τα φυτά στη στεριά. Πέντε ανεξάρτητες πορείες προς την πολύπλοκη ζωή «Η πολύπλοκη πολυκυτταρική ζωή, οργανισμοί αποτελούμενοι από πολλά συνεργαζόμενα κύτταρα με εξειδικευμένους ρόλους, εξελίχθηκε ανεξάρτητα σε πέντε μεγάλες ομάδες: στα ζώα, στα χερσαία φυτά, στους μύκητες, στα ερυθρά και στα καστανά φύκη. Σε έναν πλανήτη που κυριαρχούνταν από μονοκύτταρους οργανισμούς, μια επαναστατική αλλαγή συνέβη τουλάχιστον πέντε φορές: η εμφάνιση της πολυκυτταρικής ζωής» αναφέρει ο καθηγητής Γκέργκελι Σολόζι επικεφαλής της Μονάδας Μοντελοβασιζόμενης Εξελικτικής Γονιδιωματικής στο OIST, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.Η μετάβαση αυτή δεν σήμαινε απλώς ότι τα κύτταρα ενώνονταν σε συσσωματώματα· σήμαινε την εμφάνιση πραγματικών οργανισμών με εξειδικευμένα κύτταρα και οργανωμένους ιστούς και όργανα, όπως συμβαίνει και στο ανθρώπινο σώμα. Για να επιτευχθεί αυτή η μεταμόρφωση, χρειάστηκαν πολύπλοκοι μοριακοί μηχανισμοί που επέτρεψαν στα κύτταρα να προσκολλώνται μεταξύ τους και να επικοινωνούν αποτελεσματικά — προσαρμογές που εξελίχθηκαν ανεξάρτητα σε κάθε μία από τις πέντε ομάδες. Απολιθώματα και το μυστήριο των μυκήτων Για τις περισσότερες από αυτές τις ομάδες τα απολιθώματα λειτουργούν σαν ένα γεωλογικό ημερολόγιο που μας δίνει χρονικά σημεία αναφοράς. Τα ερυθρά φύκη εμφανίζονται ίσως ήδη πριν από 1,6 δισεκατομμύρια χρόνια, τα ζώα περίπου πριν από 600 εκατομμύρια χρόνια, τα χερσαία φυτά γύρω στα 470 εκατομμύρια χρόνια και τα καστανά φύκη πολύ αργότερα.Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική εξαίρεση: οι μύκητες. Οι μαλακές, νηματοειδείς δομές τους δεν απολιθώνονται εύκολα και επιπλέον η πολυκυτταρικότητα στους μύκητες εξελίχθηκε πολλές φορές ανεξάρτητα καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό μιας ενιαίας «αφετηρίας» στην απολιθωματική καταγραφή. Ξεκλειδώνοντας το «μοριακό ρολόι» Για να ξεπεράσουν τα κενά στα απολιθώματα οι επιστήμονες χρησιμοποιούν το λεγόμενο «μοριακό ρολόι» δηλαδή την ιδέα ότι οι γενετικές μεταλλάξεις συσσωρεύονται με σταθερό ρυθμό με την πάροδο του χρόνου. Συγκρίνοντας τις διαφορές στο DNA μεταξύ δύο ειδών μπορούν να εκτιμήσουν πότε διαχωρίστηκαν από έναν κοινό πρόγονο.Το πρόβλημα είναι ότι το ρολόι αυτό πρέπει να ρυθμιστεί με «σημεία αναφοράς» από απολιθώματα. Με τους μύκητες να διαθέτουν ελάχιστα απολιθώματα, η βαθμονόμηση αυτή είναι δύσκολη. Η ομάδα του OIST χρησιμοποίησε μια πρωτοποριακή μέθοδο: οριζόντιες μεταφορές γονιδίων (HGT), περιπτώσεις όπου ένα γονίδιο «πηδά» από ένα είδος σε άλλο.«Αν ένα γονίδιο από έναν αρχαιότερο κλάδο Α βρεθεί να έχει μεταφερθεί σε έναν νεότερο κλάδο Β τότε γνωρίζουμε ότι ο πρόγονος του Α πρέπει να προϋπήρχε του απογόνου του Β» εξηγεί ο Σολόζι. Με τον εντοπισμό 17 τέτοιων “γονιδιακών αλμάτων”, η ομάδα κατάφερε να ορίσει σχέσεις «παλαιότερο/νεότερο» και να βελτιώσει τη χρονολόγηση των μυκήτων. Ένα αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα Η ανάλυση δείχνει ότι ο κοινός πρόγονος όλων των σημερινών μυκήτων έζησε πριν από 0,9 έως 1,4 δισεκατομμύρια χρόνια πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση των φυτών στη στεριά. Αυτό σημαίνει ότι υπήρχε μια μακρά περίοδος συνεργασίας μυκήτων και φυκών που προετοίμασε το έδαφος για τη ζωή στη στεριά.«Οι μύκητες κινούν τα οικοσυστήματα ανακυκλώνουν θρεπτικά συστατικά, συνεργάζονται με άλλους οργανισμούς και μερικές φορές προκαλούν ασθένειες. Το να γνωρίζουμε πότε ακριβώς διαφοροποιήθηκαν δείχνει ότι οι μύκητες υπήρχαν πολύ πριν από τα φυτά γεγονός που υποστηρίζει την ιδέα ότι οι πρώιμες συνεργασίες τους με τα φύκη άνοιξαν τον δρόμο για τα χερσαία οικοσυστήματα» λέει ο Δρ. Λέναρντ Ζάνθο, εκ των επικεφαλής της μελέτης. Προετοιμάζοντας τον κόσμο για τα φυτά Αυτό το νέο χρονοδιάγραμμα αλλάζει ριζικά την κατανόησή μας για το πώς η ζωή κατέκτησε τη στεριά. Υποδηλώνει ότι εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν ριζώσουν τα πρώτα φυτά, οι μύκητες ήδη υπήρχαν και συνεργάζονταν με φύκη σε μικροβιακές κοινότητες.Αυτή η μακρά «προπαρασκευαστική φάση» μπορεί να ήταν κρίσιμη για τη δημιουργία κατοικήσιμης στεριάς. Διασπώντας τα πετρώματα και ανακυκλώνοντας τα θρεπτικά συστατικά, οι αρχαίοι μύκητες ενδέχεται να υπήρξαν οι πρώτοι «μηχανικοί οικοσυστημάτων» — δημιουργώντας τα πρώτα εδάφη και μεταμορφώνοντας το περιβάλλον.Με αυτή τη νέα οπτική τα φυτά δεν κατέκτησαν μια άγονη στεριά αλλά έναν κόσμο που είχε ήδη προετοιμαστεί για αυτά από τους αρχαίους και επίμονους μύκητες. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016811/i-gi-itan-o-planitis-ton-mykiton-prin-tin-emfanisi-fyton-deinosayron-kai-anthropon/

Νέο επίτευγμα στους κβαντικούς υπολογιστές «συνοδεύει» το φετινό Νόμπελ Φυσικής στην κβαντομηχανική. Καταρρίφθηκε το ρεκόρ αριθμού ατόμων σε κβαντική διάταξη. Ταυτόχρονα με την ανακοίνωση ότι το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής απονέμεται σε επιστήμονες που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην έρευνα του κβαντικού κόσμου με επίκεντρο την ανάπτυξη κβαντικών τεχνολογιών για ηλεκτρονικές συσκευές και υπολογιστές έγινε γνωστή μια νέα μελέτη στην οποία παρουσιάζεται ένα πείραμα που χαρακτηρίζεται ως ορόσημο στη προσπάθεια δημιουργίας κβαντικών υπολογιστών.Επιστήμονες στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) πραγματοποίησαν ένα πείραμα στο οποίο συγχρόνισαν 6,100 άτομα σε μια κβαντική διάταξη σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Η έρευνα αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο ανθεκτικούς, ανεκτικούς στα σφάλματα κβαντικούς υπολογιστές.Στο πείραμα χρησιμοποίησαν ουδέτερα άτομα σε ζεύγη ως κβαντικά δυφία (qubits) τα οποία αποτελούν τη βασική μονάδα πληροφορίας στα κβαντικά συστήματα. Οι ερευνητές κράτησαν τα ζεύγη αυτά σε κατάσταση «υπέρθεσης», ώστε να πραγματοποιήσουν κβαντικούς υπολογισμούς. Για να το επιτύχουν οι επιστήμονες χώρισαν μία δέσμη λέιζερ σε 12,000 «λαβίδες λέιζερ» οι οποίες συγκρατούσαν συνολικά τα 6,100 qubits.Όπως περιγράφεται μελέτη οι επιστήμονες όχι μόνο κατέρριψαν το ρεκόρ για τον αριθμό των ατομικών qubits σε μια μόνο διάταξη, αλλά επίσης αύξησαν σημαντικά τη διάρκεια συνοχής της υπέρθεσης δηλαδή το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ένα άτομο παραμένει διαθέσιμο για υπολογισμούς ή έλεγχο σφαλμάτων. Η διάρκεια αυτή ανέβηκε από λίγα δευτερόλεπτα σε 12,6 δευτερόλεπτα.Η μελέτη αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατασκευή μεγάλων κβαντικών υπολογιστών ικανών για επιτεύγματα πολύ πέρα από τις δυνατότητες των ταχύτερων σημερινών υπερυπολογιστών. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι το αποτέλεσμα αυτό είναι ορόσημο για την ανάπτυξη κβαντικών υπολογιστών που βασίζονται στην αρχιτεκτονική ουδέτερων ατόμων. Ο δρόμος προς τη «κβαντική υπεροχή» Αυτό το είδος έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα: λειτουργεί σε θερμοκρασία δωματίου. Αντίθετα, τα πιο συνηθισμένα qubits — από υπεραγώγιμα μέταλλα — απαιτούν πολύπλοκο και δαπανηρό εξοπλισμό ψύξης σχεδόν στο απόλυτο μηδέν. Πιστεύεται ευρέως ότι οι εμπορικά αξιοποιήσιμοι κβαντικοί υπολογιστές θα χρειαστούν συστήματα με εκατομμύρια qubits, καθώς κάθε λειτουργικό qubit απαιτεί αρκετά qubits διόρθωσης σφαλμάτων για να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία του.Τα qubits είναι ευαίσθητα στο «θόρυβο» και τείνουν να αποσυγχρονίζονται όταν εκτίθενται σε εξωτερικούς παράγοντες. Καθώς τα δεδομένα μεταφέρονται μέσα σε ένα κβαντικό κύκλωμα, αυτή η αποσυγχρόνιση τα αλλοιώνει. Για να το αντιμετωπίσουν οι επιστήμονες αναπτύσσουν τεχνικές διόρθωσης σφαλμάτων (QEC) παράλληλα με μεθόδους επέκτασης του αριθμού των qubits.Παρότι αρκετά από τα σημερινά συστήματα λειτουργούν, λίγα θεωρούνται πραγματικά χρήσιμα σε σχέση με τους υπερυπολογιστές. Εταιρείες όπως η IBM, η Google και η Microsoft έχουν καταφέρει να δείξουν αυτό που ονομάζεται «κβαντική υπεροχή» ή «κβαντικό πλεονέκτημα», αλλά αυτό περιορίζεται κυρίως σε ειδικά σχεδιασμένα προβλήματα επίδειξης και όχι σε πρακτικές εφαρμογές.Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι οι κβαντικοί υπολογιστές θα γίνουν πιο χρήσιμοι όσο μεγαλώνουν σε κλίμακα και βελτιώνεται η διαχείριση των σφαλμάτων. «Είναι μια συναρπαστική στιγμή για την κβαντική υπολογιστική με ουδέτερα άτομα. Πλέον μπορούμε να δούμε έναν ξεκάθαρο δρόμο προς μεγάλους, διορθωμένους ως προς τα σφάλματα κβαντικούς υπολογιστές, τα δομικά στοιχεία υπάρχουν ήδη», δήλωσε ο Μανουέλ Έντρες καθηγητής Φυσικής στο Caltech, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Τεχνικές και επόμενα βήματα Πέρα από το μέγεθος της διάταξης, εντυπωσιακές είναι και οι τεχνικές που καθιστούν το σύστημα επεκτάσιμο. Οι ερευνητές πέτυχαν βελτίωση κατά δέκα φορές σε κρίσιμους τομείς όπως η συνοχή, η υπέρθεση και το μέγεθος της διάταξης, φτάνοντας από εκατοντάδες σε πάνω από 6,000 qubits με ακρίβεια 99,98%.Επιπλέον, παρουσίασαν μια νέα μέθοδο «μεταφοράς» της διάταξης, μετακινώντας τα άτομα εκατοντάδες μικρόμετρα χωρίς να χάνεται η υπέρθεση κάτι που στο μέλλον θα μπορούσε να συμβάλει σε στιγμιαία διόρθωση σφαλμάτων.Το επόμενο βήμα της ομάδας είναι να συνδέσει τα άτομα μέσω «διεμπλοκής» (entanglement) μια θεμελιώδη κατάσταση της κβαντικής μηχανικής που επιτρέπει πραγματικούς κβαντικούς υπολογισμούς. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η διεμπλοκή θα οδηγήσει σε ισχυρότερες τεχνικές διόρθωσης σφαλμάτων και πιο ακριβείς υπολογισμούς, φέρνοντας πιο κοντά το όραμα για χρήσιμους, ανεκτικούς στα σφάλματα κβαντικούς υπολογιστές. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016801/neo-epiteygma-stoys-kvantikoys-ypologistes-synodeyei-to-fetino-nompel-fysikis-stin-kvantomichaniki/

John M. Martinis: Ποιος είναι ο Έλληνας που τιμήθηκε με Νόμπελ Φυσικής. Ο John M. Martinis είναι ένας ελληνοαμερικανός φυσικός, ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής το 2025, για την κβαντική επανάσταση. ΟJohn M. Martinis γεννήθηκε το 1958 και είναι ένας ελληνοαμερικανός φυσικός και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα. Ο ίδιος κατάφερε να τιμηθεί με το Νόμπελ Φυσικής φέτος, μαζί με τους John Clarke και Michel H. Devoret, για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής σήραγγας και την κβάντωση ενέργειας σε ηλεκτρικό κύκλωμα.Ειδικότερα, οι τρεις επιστήμονες απέσπασαν το βραβείο, αφού διεξήγαγαν πειράματα με ένα ηλεκτρικό κύκλωμα στο οποίο απέδειξαν τόσο την κβαντομηχανική σήραγγα όσο και τα κβαντοποιημένα επίπεδα ενέργειας σε ένα σύστημα αρκετά μεγάλο ώστε να χωρά στην παλάμη ενός χεριού. Το έργο τους αποτελεί θεμέλιο για την κατανόηση και την κατασκευή κβαντικών συστημάτων, με τεράστιο αντίκτυπο στον τομέα των κβαντικών υπολογιστών. Ποιος είναι όμως ο ελληνοαμερικανός φυσικός που έφτασε στα Νόμπελ; Η γνωριμία του με τους άλλους δύο φυσικούς Ο John M. Martinis έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Ο ίδιος διερεύνησε την κβαντική συμπεριφορά μιας μακροσκοπικής μεταβλητής, της διαφοράς φάσης σε μια διασταύρωση σήραγγας Josephson. Ο επιβλέπων του διδακτορικού του ήταν ο John Clarke (ο ένας εκ των οποίων μοιράστηκε το Νόμπελ Φυσικής). Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου συνεργάστηκε και με τον μεταδιδακτορικό ερευνητή -εκείνη την εποχή- (ακόμα ένας εκ των οποίων μοιράστηκε το Νόμπελ Φυσικής).Το 1985, οι τρεις επιστήμονες παρουσίασαν την ανάλυσή τους για τους παλμούς μικροκυμάτων που κατέδειξαν την κβαντική συμπεριφορά μιας επαφής Josephson. Αυτή η εργασία αποτέλεσε τη βάση για την υπεραγώγιμη κβαντική υπολογιστική. Τα πρώτα του βήματα στην έρευνα Εντάχθηκε στο Commissariat à l’Energie Atomique στο Saclay της Γαλλίας, για μια πρώτη μεταδιδακτορική έρευνα και στη συνέχεια στο τμήμα Ηλεκτρομαγνητικής Τεχνολογίας στο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) στο Boulder, όπου εργάστηκε πάνω στους ενισχυτές υπεραγώγιμων συσκευών κβαντικής παρεμβολής (SQUIDs). Παράλληλα, κι ενώ βρισκόταν στο NIST, ανέπτυξε μια τεχνική ανίχνευσης ακτίνων Χ χρησιμοποιώντας έναν υπεραγώγιμο μικροθερμιδομετρητή αισθητήρα ακμής μετάβασης με ηλεκτροθερμική ανάδραση. Το 2004 μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα , όπου κατείχε την έδρα Worster στην πειραματική φυσική μέχρι το 2017. Το 2014, το Google Quantum AI Lab ανακοίνωσε ότι είχε προσλάβει τον John M. Martinis και την ομάδα του σε μια συμφωνία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή ενός κβαντικού υπολογιστή χρησιμοποιώντας υπεραγώγιμα qubits (:στο επιστημονικό πεδίο του κβαντικού υπολογισμού και στην τεχνολογία των ψηφιακών κβαντικών υπολογιστών, το κβαντικό bit, ή συνηθέστερα qubit, είναι η στοιχειώδης μονάδα κβαντικής πληροφορίας).Στις 23 Οκτωβρίου 2019, ο ίδιος και η ομάδα του δημοσίευσαν μια εργασία στο Nature με τίτλο «Κβαντική υπεροχή χρησιμοποιώντας έναν προγραμματιζόμενο υπεραγώγιμο επεξεργαστή», στην οποία παρουσίασαν πώς πέτυχαν την κβαντική υπεροχή για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας έναν κβαντικό υπολογιστή 53 qubits. Τον Απρίλιο του επόμενου έτους, ο John M. Martinis παραιτήθηκε από την Google αφού του ανατέθηκε συμβουλευτικός ρόλος. Στις 29 Σεπτεμβρίου 2020, ανακοινώθηκε ότι ο ελληνοαμερικανός φυσικός μετακόμισε στην Αυστραλία για να ενταχθεί στην Silicon Quantum Computing, μια νεοσύστατη επιχείρηση που ιδρύθηκε από την καθηγήτρια Michelle Simmons.Επιπλέον το 2022, συνίδρυσε την εταιρεία Qolab με βάση την υπόθεση ότι «η βιομηχανία ημιαγωγών κατέχει το κλειδί για τη δημιουργία ενός πρακτικού κβαντικού υπολογιστή, επιτρέποντας την κατασκευή qubit υψηλής ποιότητας σε μεγάλη κλίμακα». Και από τον Ιανουάριο του 2025, είναι ο CTO της εταιρείας. Βραβεία και διακρίσεις πριν το Νόμπελ Το 2014, μοιράστηκε το βραβείο Fritz London Memorial Prize με τους Michel Devoret και Robert J. Schoelkopf, για τη συνεισφορά του στη Φυσική «Χαμηλής θερμοκρασίας». Ακόμα, το 2021 τιμήθηκε με το Βραβείο John Stewart Bell για τις επιδόσεις του στον τομέα της κβαντικής πληροφορίας.Ο John M. Martinis παραμένει ενεργός στην έρευνα και την ανάπτυξη κβαντικών τεχνολογιών, προσφέροντας τεχνογνωσία και εμπειρία σε παγκόσμια κλίμακα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επόμενη γενιά της τεχνολογίας. https://www.tovima.gr/2025/10/07/science/john-m-martinis-poios-einai-o-ellinas-pou-timithike-me-nompel-fysikis/

Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2025. Το βραβείο Νόμπελ 2025 στην Φυσική απονεμήθηκε στους John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis «για την ανακάλυψη του μακροσκοπικού φαινομένου κβαντομηχανικής σήραγγας (macroscopic quantum tunnelling) και της κβάντωσης ενέργειας σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα»Οι βραβευθέντες χρησιμοποίησαν μια σειρά πειραμάτων για να δείξουν ότι οι παράξενες ιδιότητες του κβαντικού κόσμου μπορούν να εκδηλωθούν σε μακροσκοπικά συστήματα. Το ηλεκτρικό ρεύμα (χιλιάδων ή εκατομμυρίων ηλεκτρονίων) μπορεί να διαπερνά φράγματα δυναμικού με τρόπο που δεν επιτρέπεται κλασσικά, παρόμοια με το γνωστό κβαντομηχανικό φαινόμενο σήραγγας. Έδειξαν επίσης ότι αυτά τα μακροσκοπικά συστήματα απορροφούσαν και απέδιδαν την ενέργεια κβαντισμένα. όπως προβλέπει η κβαντομηχανική για τα άτομα. Τα πειράματά τους σε ένα τσιπ αποκάλυψαν την κβαντική φυσική σε δράση Ένα βασικό ερώτημα στη φυσική είναι το μέγιστο μέγεθος ενός συστήματος που μπορεί να εμφανίσει κβαντομηχανικά φαινόμενα. Οι βραβευθέντες με το Νόμπελ Φυσικής 2025, διεξήγαγαν πειράματα με ένα ηλεκτρικό κύκλωμα στα οποία επέδειξαν τόσο το κβαντομηχανικό φαινόμενο σήραγγας όσο και την κβάντωσης της ενέργειας σε ένα αρκετά μεγάλο και χειροπιαστό σύστημα.Η κβαντομηχανική επιτρέπει σε ένα σωματίδιο να κινείται κατευθείαν μέσα από ένα φράγμα, διαμέσου του φαινομένου σήραγγας. Όταν όμως εμπλέκεται μεγάλος αριθμός σωματιδίων, τα κβαντομηχανικά φαινόμενα συνήθως γίνονται αμελητέα. Τα πειράματα των βραβευμένων απέδειξαν ότι οι κβαντομηχανικές ιδιότητες μπορούν να εκδηλωθούν σε μακροσκοπική κλίμακα. Το 1984 και το 1985, οι John Clarke , Michel H. Devoret και John M. Martinis διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων με ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα κατασκευασμένο από υπεραγωγούς, οι οποίοι άγουν το ρεύμα χωρίς να εμφανίζουν ηλεκτρική αντίσταση. Στο κύκλωμα, τα υπεραγώγιμα στοιχεία διαχωρίζονταν από ένα λεπτό στρώμα μονωτικού υλικού, μια διάταξη γνωστή ως επαφή Josephson. Βελτιώνοντας και μετρώντας τις διάφορες ιδιότητες του κυκλώματός τους, κατάφεραν να ελέγξουν και να εξερευνήσουν τα φαινόμενα που προέκυπταν όταν διοχέτευαν ρεύμα σε αυτό. Συνολικά, τα φορτισμένα σωματίδια που κινούνταν στον υπεραγωγό αποτελούσαν ένα σύστημα που συμπεριφερόταν σαν να ήταν ένα ενιαίο σωματίδιο που καταλάμβανε ολόκληρο το κύκλωμα.Αυτό το μακροσκοπικό- σαν σωματίδιο – σύστημα βρίσκεται αρχικά σε μια κατάσταση στην οποία το ρεύμα ρέει χωρίς τάση. Το σύστημα είναι παγιδευμένο σ’ αυτήν την κατάσταση, σαν να βρίσκεται πίσω από ένα εμπόδιο που δεν μπορεί να διασχίσει. Στο πείραμα, το σύστημα δείχνει τον κβαντικό του χαρακτήρα καταφέρνοντας να ξεφύγει από την κατάσταση μηδενικής τάσης μέσω σήραγγας. Η αλλαγή της κατάστασής του ανιχνεύεται μέσω της εμφάνισης μιας τάσης.Οι βραβευθέντες κατάφεραν επίσης να αποδείξουν ότι το σύστημα συμπεριφέρεται με τον τρόπο που προβλέπεται από την κβαντομηχανική – είναι κβαντισμένο, που σημαίνει ότι απορροφά ή εκπέμπει μόνο συγκεκριμένα ποσά ενέργειας.«Είναι υπέροχο που μπορούμε να γιορτάσουμε το γεγονός ότι η κβαντομηχανική, παρότι συμπληρώνει έναν αιώνα, συνεχίζει να μας εκπλήσσει. Είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμη, δεδομένου ότι αποτελεί τη βάση κάθε ψηφιακής τεχνολογίας», δήλωσε ο Olle Eriksson, Πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Φυσικής.Τα τρανζίστορ στα μικροτσίπ υπολογιστών είναι ένα παράδειγμα της καθιερωμένης κβαντικής τεχνολογίας που μας περιβάλλει. Το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσική ανοίγει δρόμους για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς κβαντικής τεχνολογίας, που περιλαμβάνει την κβαντική κρυπτογραφία, τους κβαντικούς υπολογιστές και τους κβαντικούς αισθητήρες. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: 1. Popular science background: Quantum properties on a human scale (pdf) 2. Scientific background to the Nobel Prize in Physics 2025 (pdf) John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis Παρακολουθείστε την ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Φυσικής 2025 (Τρίτη 7 Οκτωβρίου στις 12:45): Δείτε ΕΔΩ όλα τα βραβεία Νόμπελ Φυσικής από το 1901 έως το 2024. https://www.nobelprize.org/prizes/lists/all-nobel-prizes-in-physics/all/

Ρομποτικός εξερευνητής στον Άρη φωτογράφησε το μυστηριώδη κομήτη που επισκέπτεται το ηλιακό μας σύστημα (βίντεο) Το πιο προηγμένο ρόβερ που στείλαμε στον Κόκκινο Πλανήτη ίσως εντόπισε το πέρασμα του διαστημικού σώματος από εκεί. Ένας σπάνιος διαστρικός επισκέπτης προερχόμενος έξω από το ηλιακό μας σύστημα που πιστεύεται ότι είναι ο αρχαιότερος κομήτης που γνωρίζουμε εντοπίστηκε την 1 Ιουλίου και έκτοτε η αστρονομική κοινότητα τον παρακολουθεί για να μάθει όσα περισσότερα μπορεί για αυτόν. Ο ρομποτικός εξερευνητής της αποστολής Perseverance στον Άρη κατέγραψε στις 4 Οκτωβρίου στον ουρανό του Κόκκινου Πλανήτη ένα διαστημικό σώμα που πιθανολογείται ότι είναι αυτός ο κομήτης.Το ηλιακό μας σύστημα έχει ηλικία περίπου 4,5 δις. ετών και ο κομήτης που οι αστρονόμοι ονόμασαν 3I/ATLAS έχει σύμφωνα με τις αναλύσεις που έχουν γίνει ηλικία 7-7,5 δισ. έτη προερχόμενος πιθανότατα από μια περιοχή του γαλαξία μας η οποία δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα σχεδόν καθόλου.Ο 3I/ATLAS είναι μόλις το τρίτο επιβεβαιωμένο αντικείμενο που γνωρίζουμε να εισβάλει στο ηλιακό μας σύστημα από άλλες περιοχές του γαλαξία μας μετά τον ‘Oumuamua (2017) και τον κομήτη 2I/Borisov (2019). Ο διαστρικός κομήτης, που αρχικά ονομάστηκε C/2025 N1 (ATLAS), παρατηρήθηκε την 1η Ιουλίου από το τηλεσκόπιο ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) που χρηματοδοτείται από τη NASA στο Ρίο Χουρτάδο της Χιλής.«Όλοι οι μη διαστρικοί κομήτες, όπως ο κομήτης του Χάλεϊ, σχηματίστηκαν ταυτόχρονα με το ηλιακό μας σύστημα, επομένως έχουν ηλικία έως και 4,5 δισεκατομμυρίων ετών. Ωστόσο, οι διαστρικοί επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να είναι πολύ μεγαλύτεροι σε ηλικία, και από αυτούς που είναι γνωστοί μέχρι στιγμής, η στατιστική μας μέθοδος υποδηλώνει ότι ο 3I/ATLAS είναι πολύ πιθανό να είναι ο παλαιότερος κομήτης που έχουμε δει ποτέ» λέει ο Μάθιου Χόπκινς αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μέλος της ερευνητικής ομάδας που έκανε την χρονολόγηση του κομήτη.Ο 3I/ATLAS φαίνεται ότι ήρθε στην περιοχή μας από ένα πυκνό δίσκο άστρων του γαλαξία μας στον οποίο βρίσκονται πανάρχαια άστρα. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο κομήτης αυτός θα έχει διαφορετική χημική σύσταση που τους κομήτες του ηλιακού μας συστήματος και πιθανώς να περιέχει υψηλές ποσότητες πάγου νερού.Καθώς ο 3I/ATLAS πλησιάζει τον Ήλιο θα θερμαίνεται. Οι παγωμένοι πάγοι θα μετατραπούν σε αέριο, μια διαδικασία που ονομάζεται εξάχνωση, το οποίο θα απελευθερώνεται από την επιφάνεια του κομήτη. Αυτή η έκλυση αερίων θα δώσει στον 3I/ATLAS μια την χαρακτηριστική φωτεινή ουρά και άλλα συνήθη διακριτικά χαρακτηριστικά των κομητών. Οι παρατηρήσεις έχουν ήδη δείξει ότι ο 3I/ATLAS έχει έντονη γεωλογική δραστηριότητα. Αυτές οι παρατηρήσεις φαίνεται επίσης να δείχνουν ότι ο 3I/ATLAS είναι μεγαλύτερος σε μέγεθος από τους προηγούμενους διαστρικούς εισβολείς 1I/’Oumuamua και 2I/Borisov. Αυτή η εικόνα που κατέγραψε το ρόβερ στον ουρανό του Άρη ίσως δείχνει τον πανάρχαιο κομήτη. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016233/rompotikos-exereynitis-ston-ari-fotografise-ton-mystiriodi-komiti-poy-episkeptetai-to-iliako-mas-systima-vinteo/

Στην άλλη άκρη του γαλαξία μας τοποθετεί προηγμένους εξωγήινους μια νέα μελέτη. Ο κοντινότερος εξελιγμένος εξωγήινος πολιτισμός βρίσκεται σύμφωνα με τους ερευνητές 33 χιλιάδες έτη φωτός μακριά. Η ύπαρξη νοήμονος εξωγήινης ζωής και δη ενός προηγμένου εξωγήινου πολιτισμού κεντρίζει τη ανθρώπινη φαντασία και η επιστημονική κοινότητα αναζητά τα ίχνη ενός τέτοιου πολιτισμού με τα υπάρχοντα τεχνικά μέσα που διαθέτουμε κυρίως αναζητώντας διαστημικά σήματα που μπορεί να προέρχονται από προηγμένους εξωγήινους. Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι ο κοντινότερος στη Γη τέτοιου είδους πολιτισμός ίσως βρίσκεται 33,000 έτη φωτός μακριά στην άλλη άκρη του γαλαξία μας.Σειρά μελετών τα προηγούμενα χρόνια έχει υποδείξει την ύπαρξη ενός τεράστιου αριθμού μικρού σε μέγεθος βραχωδών πλανητών στο γαλαξία μας. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η Γη αποτελεί ένα υπόδειγμα φιλικότητας στην παρουσία και εξέλιξη της ζωής άρα οι πιθανότητες να έχει αναπτυχθεί νοήμον ζωή στο Σύμπαν οι περισσότερες πιθανότητες είναι να έχει συμβεί αυτό σε πλανήτες με τα χαρακτηριστικά του πλανήτη μας.Οι ερευνητές που παρουσίασαν τη μελέτη τους στο συνέδριο EPSC–DPS2025 στο Ελσίνκι εκτιμούν ότι δεν είναι τόσο εύκολο όσο πιστεύουμε να εντοπιστούν πλανήτες παρόμοιοι με τη Γη δηλαδή με ενεργό τεκτονισμό πλακών και ατμόσφαιρα πλούσια σε άζωτο και οξυγόνο, με τη σωστή ισορροπία οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα.Με βάση αυτή την παραδοχή οι ερευνητές Μανουέλ Σερφ και Χέλμουτ Λάμερ του Ινστιτούτου Διαστημικής Έρευνας της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών στο Γκρατς λένε ότι για να συνυπάρξει ένας πολιτισμός με αναλογίες παρόμοιες με αυτές των ανθρώπων θα πρέπει να έχει επιβιώσει για τουλάχιστον 280,000 χρόνια ίσως και για εκατομμύρια. «Οι εξωγήινες νοημοσύνες — οι λεγόμενες ETIs — στο γαλαξία μας είναι πιθανότατα πολύ σπάνιες» λέει ο Σερφ. Η ισορροπία του διοξειδίου του άνθρακα Όσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα διαθέτει η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη, τόσο περισσότερο μπορεί να συντηρεί τη βιόσφαιρά του και τη φωτοσύνθεση, καθώς και να αποτρέπει τη διαρροή της ατμόσφαιρας στο Διάστημα. Όμως, η ισορροπία είναι εύθραυστη: πολύ διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να προκαλέσει φαινόμενο θερμοκηπίου ή να καταστήσει την ατμόσφαιρα τοξική για τη ζωή.Ο τεκτονισμός των πλακών ρυθμίζει την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα μέσω του κύκλου άνθρακα-πυριτικού, γι’ αυτό και ένας κατοικήσιμος πλανήτης χρειάζεται ενεργό τεκτονισμό. Ωστόσο, σταδιακά το διοξείδιο του άνθρακα παγιδεύεται στα πετρώματα και δεν ανακυκλώνεται.«Κάποια στιγμή τόσο πολύ διοξείδιο του άνθρακα θα έχει αφαιρεθεί από την ατμόσφαιρα ώστε η φωτοσύνθεση θα σταματήσει να λειτουργεί. Για τη Γη αυτό αναμένεται να συμβεί σε περίπου 200 εκατομμύρια έως 1 δισεκατομμύριο χρόνια» λέει ο Σερφ.Η ατμόσφαιρα της Γης αποτελείται κυρίως από άζωτο (78%) και οξυγόνο (21%), με ίχνη διοξειδίου του άνθρακα (0,042%). Οι ερευνητές εξετάζουν πώς θα λειτουργούσε μια ατμόσφαιρα με 10% διοξείδιο του άνθρακα — που θα μπορούσε να διατηρήσει βιόσφαιρα για 4,2 δισεκατομμύρια χρόνια — ή με 1% διοξείδιο του άνθρακα που θα τη διατηρούσε για έως 3,1 δισεκατομμύρια χρόνια.Τέτοιοι κόσμοι θα χρειάζονταν τουλάχιστον 18% οξυγόνο. Εκτός από την ανάγκη για αναπνοή σύνθετων οργανισμών, μελέτες δείχνουν ότι κάτω από αυτό το ποσοστό δεν υπάρχει αρκετό ελεύθερο οξυγόνο για καύση στην ατμόσφαιρα. Χωρίς φωτιά η τήξη μετάλλων και κατ’ επέκταση η ανάπτυξη τεχνολογικού πολιτισμού θα ήταν αδύνατη. Από τις βιόσφαιρες στους πολιτισμούς Οι Σερφ και Λάμερ συνέκριναν τη διάρκεια ζωής τέτοιων βιόσφαιρών με τον χρόνο που χρειάστηκε στη Γη για να εξελιχθεί τεχνολογική ζωή (4,5 δισεκατομμύρια χρόνια) και με τη διάρκεια ζωής ενός τεχνολογικού είδους. Όσο περισσότερο επιβιώνει ένα είδος, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να συνυπάρχει χρονικά με τον άνθρωπο.Συνδυάζοντας όλους αυτούς τους παράγοντες, κατέληξαν ότι ένας τεχνολογικός πολιτισμός σε πλανήτη με 10% διοξείδιο του άνθρακα θα πρέπει να επιβιώσει τουλάχιστον 280,000 χρόνια ώστε να υπάρχει έστω ένας ακόμη πολιτισμός στο γαλαξία μας την ίδια εποχή με εμάς. «Για να υπάρχουν δέκα πολιτισμοί ταυτόχρονα με τον δικό μας, η μέση διάρκεια ζωής τους θα πρέπει να ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια χρόνια. Ο αριθμός των εξωγήινων νοημοσυνών είναι πολύ μικρός και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διάρκεια ζωής ενός πολιτισμού» υποστηρίζει ο Σερφ.Αυτό σημαίνει πως αν ποτέ ανιχνεύσουμε έναν εξωγήινο πολιτισμό θα είναι σχεδόν βέβαιο ότι είναι πολύ παλαιότερος από τον ανθρώπινο. Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι ο πλησιέστερος τεχνολογικός πολιτισμός θα βρίσκεται περίπου 33,000 έτη φωτός μακριά δηλαδή πιθανώς στην αντίθετη πλευρά του γαλαξία καθώς ο Ήλιος απέχει περίπου 27,000 έτη φωτός από το κέντρο του.Αυτοί οι υπολογισμοί δεν είναι απόλυτοι, επισημαίνει ο Σερφ. Παράγοντες όπως η εμφάνιση της ζωής, της φωτοσύνθεσης, της πολυκυτταρικής ζωής και η ανάπτυξη τεχνολογίας δεν μπορούν προς το παρόν να υπολογιστούν με ακρίβεια. Αν οι πιθανότητες για καθέναν είναι υψηλές, τότε οι εξωγήινες νοημοσύνες μπορεί να είναι συχνότερες απ’ ό,τι νομίζουμε αν είναι χαμηλές, τότε η εικόνα γίνεται πολύ πιο απαισιόδοξη.«Αν και οι εξωγήινες νοημοσύνες μπορεί να είναι σπάνιες υπάρχει μόνο ένας τρόπος να το μάθουμε να συνεχίσουμε την αναζήτηση. Αν οι έρευνες του SETI δεν αποδώσουν τότε η θεωρία μας ενισχύεται αν όμως βρουν κάτι θα πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις όλων των εποχών καθώς θα γνωρίζουμε πλέον ότι δεν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν» καταλήγει ο Σερφ. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016283/stin-alli-akri-toy-galaxia-mas-topothetei-proigmenoys-exogiinoys-mia-nea-meleti/

Ανακαλύφθηκε άγνωστος δεινόσαυρος με… επίπεδο κρανίο. Ίσως ανήκει σε μια άγνωστη οικογένεια φυτοφάγων δεινοσαύρων. Ομάδα παλαιοντολόγων από τις ΗΠΑ και την Σλοβακία ανακάλυψαν σε μια περιοχή στο Νέο Μεξικό ένα άγνωστο είδος αδρόσαυρου. Πρόκειται για ένα δεινόσαυρο με επίπεδο κρανίο που ζούσε πριν από 75 εκατ. έτη.Οι αδρόσαυροι είναι ένα είδος φυτοφάγων δεινοσαύρων με ιδιαίτερα ανατομικά χαρακτηριστικά του κρανίου του που θυμίζει πολύ την ανατομία της πάπιας. Τα στοιχεία που έχουν οι επιστήμονες στην διάθεση τους δείχνουν ότι οι αδρόσαυροι εμφανίστηκαν λίγα εκατ. έτη πριν την πτώση στην Γη του τεράστιου αστεροειδή που εξαφάνισε τους δεινοσαύρους μαζί με το 80% της ζωής στον πλανήτη πριν από 66 εκατ. έτη.Παρά το σχετικά μικρό διάστημα της ύπαρξης τους στον πλανήτη οι αδρόσαυροι είχαν εξελιχθεί γρήγορα και είχαν δημιουργηθεί πολλά είδη ενώ παράλληλα είχα καταφέρει να μετακινηθούν σε όλες τις ηπείρους πλην της Αυστραλίας.Το νέο είδος ονομάστηκε Ahshislesaurus wimani και οι ερευνητές με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin» εκτιμούν ότι το είδος αυτό δημιουργεί νέα δεδομένα υποδεικνύοντας την ύπαρξη μιας άγνωστης οικογένειας αδρόσαυρων η ύπαρξη της οποίας ξαναγράφει την ιστορία και εξέλιξη αυτών των δεινοσαύρων. Καλλιτεχνική απεικόνιση του άγνωστου δεινοσαύρου που ανακαλύφθηκε στις ΗΠΑ. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016250/anakalyfthike-agnostos-deinosayros-me-epipedo-kranio/

Ανδρέας Θεοφίλου (1940-2025) Με βαθιά συγκίνηση ανακοινώνεται ο θάνατος του διακεκριμένου θεωρητικού φυσικού Ανδρέα Θεοφίλου, ενός φυσικού που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα. Έφυγε από τη ζωή χθες, Κυριακή 5 Οκτωβρίου, σε ηλικία 85 ετών, ύστερα από μακρά μάχη με προβλήματα υγείας.Η έρευνα του Ανδρέα Θεοφίλου κάλυψε ευρύ φάσμα της θεωρητικής φυσικής, με ιδιαίτερη έμφαση στην κβαντική θεωρία στερεάς κατάστασης και στη φυσική πυρηνικών πυρηνικών αντιδραστήρων.Διεθνώς αναγνωρίστηκε για τη συμβολή του στην επέκταση της θεωρίας Density Functional Theory (DFT) του νομπελίστα Walter Kohn, που αποτέλεσε τη βάση για την περιγραφή πλήθους φαινομένων, από τη φωτοσύνθεση μέχρι τα LED και τους ηλιακούς συλλέκτες.Η έρευνά του δημοσιεύθηκε σε κορυφαία διεθνή επιστημονικά περιοδικά, ενώ το έργο του είχε καθοριστική επίδραση στον τρόπο που οι φυσικοί μελετούν τα υλικά με υπολογιστικές μεθόδους, χωρίς την ανάγκη δαπανηρών πειραμάτων.Γεννημένος το 1940 στην Κάτω Πάφο, ο Ανδρέας Θεοφίλου ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του στην Κύπρο και συμμετείχε στη νεολαία της ΕΟΚΑ κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας. Σπούδασε φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1958–1963) και υπήρξε ενεργό μέλος φοιτητικών και πολιτικών κινημάτων της εποχής.Μετά τη μεταπτυχιακή του εκπαίδευση στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών «Δημόκριτος», με υποτροφία της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, η Χούντα του 1968 τον απέκλεισε από την επιστημονική του θέση λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Το ίδιο έτος μεταβαίνει στη Μεγάλη Βρετανία και αναγορεύεται διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Salford (Μάντσεστερ) το 1971.Στη συνέχεια εργάστηκε σε κορυφαία πανεπιστήμια της Ολλανδίας, Γερμανίας και Βελγίου, ενώ το 1976 επιστρέφει στην Ελλάδα και αναλαμβάνει τη διεύθυνση ερευνητικής ομάδας στον «Δημόκριτο». Η συμβολή του Ανδρέα Θεοφίλου υπήρξε καθοριστική σε επιστημονικές και περιβαλλοντικές αποφάσεις. Το 1977, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος ανέθεσε στην ομάδα του να εξετάσει τη δυνατότητα δημιουργίας πυρηνικού εργοστασίου στην Κάρυστο. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εγκατάσταση δεν ήταν συμφέρουσα, αποτρέποντας ουσιαστικά την κατασκευή του σταθμού.Από το 1977 δίδασκε Κβαντική Μηχανική, Στερεάς Κατάστασης και Μαθηματική Θεωρία Ομάδων στη Σχολή Μεταπτυχιακών Σπουδών του «Δημόκριτου». Παράλληλα, από το 1984 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 δίδασκε στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών το μάθημα «Πυρηνικά Όπλα και Ειρήνη».Έγραψε και δύο εκλαϊκευμένα βιβλία για την πυρηνική φυσική: «Πυρηνικά Όπλα» και «Μετά το Τσερνόμπιλ», ενώ υπήρξε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Εργαστηρίου Πυρηνικής Σύντηξης της Ε.Ε. (JET) για πάνω από μια δεκαετία.Η πολιτική κηδεία του Ανδρέα Θεοφίλου θα πραγματοποιηθεί στο Νεκροταφείο Ζωγράφου την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου στις 10:30 π.μ., ενώ η αποτέφρωση θα γίνει την ίδια μέρα στις 17:15 στο κρεματόριο της Ριτσώνας. Ο Ανδρέας Θεοφίλου αφήνει πίσω του ένα τεράστιο επιστημονικό και κοινωνικό έργο, παραμένοντας σημείο αναφοράς για τη φυσική στην Ελλάδα και διεθνώς. πηγή: https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/492292_pethane-o-andreas-theofiloy-o-megalos-ellinas-fysikos-poy-simadepse-tin-epistimi

Στην έρευνα για τους «φύλακες ασφαλείας» του ανοσοποιητικού συστήματος το φετινό Νόμπελ Ιατρικής. Τρεις επιστήμονες βραβεύονται για την εργασία τους στην περιφερική ανοσολογική ανοχή. Το Ινστιτούτο Καρολίνσκα ανακοίνωσε ότι το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής ή Φυσιολογίας 2025 απονέμεται στους Μέρι Μπράνκοου, Φρεντ Ράμσντελ και Σιμόν Σακαγκούτσι «για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με την περιφερική ανοσολογική ανοχή». Οι τρεις επιστήμονες ταυτοποίησαν τους «φύλακες ασφαλείας» του ανοσοποιητικού συστήματος, τα λεγόμενα ρυθμιστικά Τ-κύτταρα ανοίγοντας έτσι το δρόμο για έναν εντελώς νέο τομέα έρευνας στην ανοσολογία.Η «περιφερική ανοσολογία» αναφέρεται είτε στον ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στην περιφέρεια του σώματος (εκτός του κεντρικού νευρικού συστήματος) είτε στην ανοχή T-λεμφοκυττάρων σε αυτοαντιγόνα που φτάνουν στην περιφέρεια. Η βασική λειτουργία της είναι η προστασία από λοιμώδεις παράγοντες και η αναγνώριση και διαχείριση ξένων ή ίδιων ουσιών.Τα Τ-κύτταρα (ή Τ-λεμφοκύτταρα) είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που αποτελούν κρίσιμο μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, βοηθώντας στην καταπολέμηση λοιμώξεων και καρκινικών κυττάρων. Ονομάζονται Τ-κύτταρα επειδή ωριμάζουν στον θύμο αδένα. Οι ανακαλύψεις των τριών επιστημόνων έθεσαν τα θεμέλια για νέες ιατρικές θεραπείες, οι οποίες βρίσκονται ήδη υπό κλινική αξιολόγηση. Ο απώτερος στόχος είναι: * να αντιμετωπιστούν ή να θεραπευτούν αυτοάνοσα νοσήματα. * να βελτιωθούν οι θεραπείες κατά του καρκίνου * να προληφθούν σοβαρές επιπλοκές μετά από μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων. Η εργασία των Μπράνκοου, Ράμσντελ και Σακαγκούτσι έχει επαναπροσδιορίσει την κατανόηση του ανοσοποιητικού συστήματος, δείχνοντας πώς το σώμα διατηρεί ισορροπία μεταξύ άμυνας και ανοχής προστατεύοντας τον οργανισμό από επιθέσεις εναντίον των ίδιων του των κυττάρων. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2015807/stin-ereyna-gia-toys-fylakes-asfaleias-toy-anosopoiitikoy-systimatos-to-fetino-nompel-iatrikis/

Κέντρα δεδομένων στο διάστημα; Ο Τζεφ Μπέζος πιστεύει πως είναι εφικτό. Η ιδέα κέντρων δεδομένων με έδρα το Διάστημα γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στους τεχνολογικούς κολοσσούς. O ιδρυτής της Amazon και εκτελεστικός πρόεδρός της, Τζεφ Μπέζος, δήλωσε σήμερα πως κέντρα δεδομένων κλίμακας γιγαβάτ θα κατασκευαστούν στο διάστημα μέσα στα επόμενα 10 με 20 χρόνια, προβλέποντας πως στο τέλος θα ξεπεράσουν τα κέντρα δεδομένων που βρίσκονται στη Γη, χάρη στην αφθονία αδιάλειπτης ηλιακής ενέργειας.Ο αριθμός αυτών των τεράστιων κέντρων, όπου αποθηκεύονται υπολογιστικές υποδομές, αυξάνεται εκθετικά, καθώς ο κόσμος χρησιμοποιεί ολοένα και περισσότερο την Τεχνητή Νοημοσύνη και το υπολογιστικό νέφος (cloud computing), με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια και νερό προκειμένου να ψύχονται οι διακομιστές τους.«Ένα από τα πράγματα που αναμένεται να συμβούν στα επόμενα — είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πότε ακριβώς, θα είναι 10 και πλέον χρόνια και στοιχηματίζω πως δεν θα είναι πάνω από 20 χρόνια, θα αρχίσουμε να κατασκευάζουμε αυτά τα τεράστια κέντρα δεδομένων στο διάστημα», είπε ο Μπέζος κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας με τον πρόεδρο των Ferrari και Stellantis Τζον Έλκαν, στο περιθώριο της Ιταλικής Εβδομάδας Τεχνολογίας στο Τορίνο. «Κερδίζει έδαφος» η ιδέα των κέντρων δεδομένων στο διάστημα Η ιδέα κέντρων δεδομένων με έδρα το Διάστημα γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στους τεχνολογικούς κολοσσούς, καθώς η ενέργεια που χρειάζεται για τη συντήρηση τέτοιων επιχειρήσεων στη Γη αυξάνεται κατακόρυφα.«Αυτά τα γιγάντια εκπαιδευτικά συμπλέγματα, αυτά θα κατασκευαστούν καλύτερα στο διάστημα, διότι έχουμε εκεί ηλιακή ενέργεια όλο το 24ωρο και τις 7 ημέρες της εβδομάδας. Δεν υπάρχουν σύννεφα, δεν υπάρχει βροχή, δεν υπάρχει κακοκαιρία», επισήμανε ο Μπέζος. «Θα μπορέσουμε να καλύψουμε το κόστος των γήινων κέντρων δεδομένων στο διάστημα εντός της επόμενης 20ετίας».Ο Τζεφ Μπέζος τόνισε πως η μετατόπιση σε τροχιακές υποδομές αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης να χρησιμοποιηθεί το διάστημα για τη βελτίωση της ζωής στη Γη.«Έχει ήδη γίνει με τους μετεωρολογικούς δορυφόρους. Έχει ήδη συμβεί με τους επικοινωνιακούς δορυφόρους. Το επόμενο βήμα θα είναι κέντρα δεδομένων και κατόπιν άλλα είδη παραγωγής», εξήγησε.Εντούτοις, η δημιουργία κέντρων δεδομένων στο διάστημα αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις, μεταξύ άλλων πολύπλοκη συντήρηση, περιορισμένο εύρος αναβάθμισης και υψηλό κόστος εκτόξευσης πυραύλων, όπως και τον κίνδυνο αποτυχημένων εκτοξεύσεων. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2014999/kentra-dedomenon-sto-diastima-o-tzef-mpezos-pisteyei-pos-einai-efikto/

Η NASA θα εκτοξεύσει σμήνος δορυφόρων που θα μετατραπούν σε ηλιακό τηλεσκόπιο. Η αποστολή θα παρατηρήσει σειρά φαινομένων του μητρικού μας άστρου που δεν μπορούν να μελετηθούν από τη Γη. Η NASA έκανε γνωστό ότι σχεδιάζει να εκτοξεύσει το επόμενο καλοκαίρι την αποστολή SunRISE (Sun Radio Interferometer Space Experiment). Πρόκειται για μια αποστολή ηλιοφυσικής υπό την αιγίδα της Διοίκησης Διαστημικών Συστημάτων της Διαστημικής Δύναμης των ΗΠΑ.Η αποστολή SunRISE θα μελετήσει εκρήξεις ραδιοκυμάτων του Ήλιου και θα χαρτογραφήσει το μαγνητικό του πεδίο από την εξωτερική κορώνα έως το διαπλανητικό Διάστημα. Οι ραδιοεκπομπές αυτές προκαλούνται όταν τεράστιες ποσότητες ενέργειας που είναι αποθηκευμένες στο μαγνητικό πεδίο του Ήλιου επιταχύνουν σωματίδια σε πολύ υψηλές ταχύτητες. Αυτά τα ενεργητικά σωματίδια μπορούν να διαχυθούν στο Ηλιακό Σύστημα και να επηρεάσουν διαστημόπλοια που βρίσκονται πέρα από την προστασία του μαγνητικού πεδίου της Γης.Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο δημιουργούνται αυτές οι εκπομπές θα βελτιώσει την κατανόηση των επιπτώσεων της ηλιακής ακτινοβολίας στο διαστημικό περιβάλλον και θα συμβάλει στην καλύτερη προστασία αστροναυτών και δορυφόρων.Οι ραδιοεκπομπές του Ήλιου μπορούν να φτάσουν στη Γη λίγο πριν από την άφιξη επικίνδυνης ακτινοβολίας σωματιδίων. Η αποστολή SunRISE διαθέτει τη μοναδική ικανότητα να απεικονίζει την πηγή και την κατεύθυνση αυτών των εκπομπών, βοηθώντας τους μετεωρολόγους του Διαστήματος να προβλέπουν προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί ένα επικείμενο ηλιακό γεγονός και ποια θα είναι τα αποτελέσματά του.Η SunRISE αποτελείται από έξι μικρούς δορυφόρους (SmallSats) που θα λειτουργούν ως ένα ενιαίο ραδιοτηλεσκόπιο διαμέτρου περίπου 10 χιλιομέτρων. Τα δεδομένα θα μεταδίδονται στη Γη μέσω του Deep Space Network της NASA. Η ομάδα της αποστολής θα συνδυάζει τις πληροφορίες χρόνου και θέσης που συλλέγονται από κάθε μικροδορυφόρο ώστε να σχηματίζεται ένα εικονικό ραδιοτηλεσκόπιο, μια τεχνική γνωστή ως συμβολομετρία.Η αποστολή SunRISE θα παρατηρεί τον Ήλιο σε ραδιοσυχνότητες που δεν μπορούν να περάσουν την ιονόσφαιρα της Γης κάτι που καθιστά αδύνατη την ίδια έρευνα από τη Γη. Από το Διάστημα ωστόσο η αποστολή θα μπορέσει να διεξαγάγει επιστημονικές μελέτες που δεν ήταν ποτέ πριν εφικτές με επίγεια τηλεσκόπια. Η SunRISE θα συμπληρώνει άλλες αποστολές ηλιοφυσικής της NASA, όπως το STEREO (Solar TErrestrial RElations Observatory), το Parker Solar Probe, και το Solar Orbiter το τελευταίο αποτέλεσμα διεθνούς συνεργασίας μεταξύ της NASA και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Οι δορυφόροι της αποστολής κατασκευάστηκαν από το Space Dynamics Laboratory του Πανεπιστημίου της Πολιτείας της Γιούτα. Οι δορυφόροι της αποστολής SunRISE. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2015352/i-nasa-tha-ektoxeysei-sminos-doryforon-poy-tha-metatrapoyn-se-iliako-tileskopio/

Οι φωνές που παράγονται από την τεχνητή νοημοσύνη δεν ξεχωρίζουν πλέον από τις ανθρώπινες. Ο μέσος ακροατής δεν μπορεί πλέον να κάνει διάκριση σε μία φωνή AI με την πραγματική. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ακούσει φωνές τεχνητής νοημοσύνης μέσω ψηφιακών βοηθών όπως το Siri ή το Alexa με τον επίπεδο τόνο και την μηχανική εκφορά τους να μας κάνουν να πιστεύουμε ότι μπορούμε εύκολα να ξεχωρίσουμε μια φωνή AI από μια ανθρώπινη. Ωστόσο, οι επιστήμονες λένε τώρα ότι ο μέσος ακροατής δεν μπορεί πλέον να κάνει αυτή τη διάκριση.Σε νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «PLoS One» ερευνητές έδειξαν ότι όταν οι άνθρωποι ακούνε πραγματικές φωνές μαζί με αντίστοιχες φωνές που έχουν δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορούν να αναγνωρίσουν με ακρίβεια ποιες είναι αληθινές και ποιες ψεύτικες.«Οι φωνές τεχνητής νοημοσύνης είναι πλέον παντού γύρω μας. Έχουμε μιλήσει με το Alexa ή το Siri ή έχουμε εξυπηρετηθεί τηλεφωνικά από αυτοματοποιημένα συστήματα πελατών», δήλωσε η επικεφαλής της μελέτης Ναντίν Λαβάν ανώτερη λέκτορας ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου. «Αυτές οι φωνές δεν ακούγονται ακόμα τελείως ανθρώπινες, αλλά ήταν θέμα χρόνου μέχρι η τεχνολογία AI να αρχίσει να παράγει φυσικό, ρεαλιστικό λόγο».Η μελέτη διαπίστωσε ότι ενώ οι «γενικές» φωνές AI που δημιουργούνται από το μηδέν δεν ακούγονται ιδιαίτερα πειστικές οι φωνές που έχουν «κλωνοποιηθεί» από πραγματικούς ανθρώπους τα λεγόμενα deepfake audio είναι εξίσου πιστευτές με τις αυθεντικές. Τα ευρήματα Όπως αναφέρει το Live Science οι συμμετέχοντες στη μελέτη άκουσαν 80 δείγματα φωνών (40 ανθρώπινες και 40 τεχνητές) και κλήθηκαν να διακρίνουν ποιες ήταν πραγματικές και ποιες παραγόμενες από AI. Μόνο 41% των «γενικών» φωνών AI θεωρήθηκαν ανθρώπινες. Όμως 58% των φωνών που είχαν κλωνοποιηθεί από πραγματικούς ανθρώπους ταυτίστηκαν λανθασμένα ως ανθρώπινες. Ακόμη και οι πραγματικές ανθρώπινες φωνές αναγνωρίστηκαν σωστά μόνο σε 62% των περιπτώσεων δηλαδή δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στην ικανότητα διάκρισης πραγματικών από ψεύτικες φωνές.Τα ευρήματα έχουν βαθιές επιπτώσεις σε θέματα ηθικής, πνευματικών δικαιωμάτων και ασφάλειας, όπως τόνισε η Λαβάν. Αν εγκληματίες χρησιμοποιήσουν AI για να κλωνοποιήσουν τη φωνή κάποιου μπορούν ευκολότερα να παρακάμψουν φωνητικά συστήματα ταυτοποίησης τραπεζών ή να εξαπατήσουν συγγενείς και φίλους.Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό αφορά τη Σάρον Μπράιτγουελ η οποία έχασε 15,000 δολάρια όταν πίστεψε ότι άκουγε την κόρη της να κλαίει στο τηλέφωνο, ζητώντας χρήματα για νομική βοήθεια μετά από «τροχαίο». «Δεν υπήρχε τίποτα που να με πείσει ότι δεν ήταν η κόρη μου», είπε η Μπράιτγουελ συγκλονισμένη από το πόσο ρεαλιστική ήταν η τεχνητή φωνή.Οι ρεαλιστικές φωνές AI μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για κατασκευασμένες δηλώσεις ή συνεντεύξεις πολιτικών και διασημοτήτων. Ήδη απατεώνες αντέγραψαν τη φωνή του πρωθυπουργού του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία Στίβεν Μάλις για να προωθήσουν απάτη με Bitcoin. Οι ερευνητές τόνισαν ότι οι φωνές που χρησιμοποίησαν δεν ήταν καν ιδιαίτερα εξελιγμένες. Δημιουργήθηκαν με λογισμικό εμπορικής χρήσης και εκπαιδεύτηκαν με μόλις τέσσερα λεπτά ηχογράφησης ανθρώπινης ομιλίας.«Η διαδικασία απαιτούσε ελάχιστη τεχνική γνώση λίγα λεπτά φωνητικού δείγματος και σχεδόν καθόλου χρήματα. Αυτό δείχνει πόσο προσβάσιμη και εξελιγμένη έχει γίνει πλέον η τεχνολογία φωνής AI» λέει η Λαβάν. Παρά τους κινδύνους, η τεχνολογία αυτή μπορεί να έχει και θετικές εφαρμογές: στη διευκόλυνση της πρόσβασης για άτομα με αναπηρίες, στην εκπαίδευση, ή στη βελτίωση της επικοινωνίας μέσω προσαρμοσμένων, υψηλής ποιότητας συνθετικών φωνών.«Μπορεί να υπάρξουν χρήσιμες εφαρμογές, όπου οι συνθετικές φωνές θα βελτιώνουν την εμπειρία των χρηστών» κατέληξε η Λαβάν. Η εποχή που μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε μια τεχνητή φωνή από μια ανθρώπινη έχει τελειώσει. Οι φωνές AI είναι πλέον ρεαλιστικές, προσβάσιμες και επικίνδυνα πειστικές με προοπτικές που κυμαίνονται από επαναστατικές έως τρομακτικές. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2015350/oi-fones-poy-paragontai-apo-tin-techniti-noimosyni-den-xechorizoyn-pleon-apo-tis-anthropines/

Για πρώτη φορά καταγράφεται σε εικόνα ένα αντιβιοτικό να σκοτώνει βακτήρια σε πραγματικό χρόνο. Φωτίζεται ο μηχανισμός εξουδετέρωσης που δεν ήταν πλήρως κατανοητός μέχρι σήμερα. Επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα νέες εικόνες που δείχνουν με απίστευτη λεπτομέρεια πώς τα αντιβιοτικά νικούν τα παθογόνα βακτήρια διαπερνώντας τις μεμβράνες τους και εισχωρώντας στο εσωτερικό τους.Τα αντιβιοτικά που ονομάζονται πολυμυξίνες αναγκάζουν τα βακτήρια να παράγουν και να αποβάλλουν το εξωτερικό τους «πανοπλία», αφήνοντας χώρο για να διεισδύσει το αντιβιοτικό και να σκοτώσει το βακτηριακό κύτταρο. Οι πολυμυξίνες όπως παρατηρήθηκε, αναγκάζουν τις «θωρακισμένες» μεμβράνες γύρω από τα βακτηριακά κύτταρα της Escherichia coli να δημιουργούν εξογκώματα και φουσκώματα. Στη συνέχεια τα βακτήρια αποβάλλουν τις εξωτερικές τους μεμβράνες αφήνοντας κενά από τα οποία μπορεί να εισχωρήσει το αντιβιοτικό και να καταστρέψει το κύτταρο.«Ήταν απίστευτο να βλέπεις την επίδραση του αντιβιοτικού στην επιφάνεια του βακτηρίου σε πραγματικό χρόνο» δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Καρολίνα Μπορέλι υποψήφια διδάκτωρ βιοφυσικής και μικροβιολογίας στο University College London. Τα Gram-αρνητικά βακτήρια αποτελούν μια ευρεία κατηγορία μικροοργανισμών που διαθέτουν δύο μεμβράνες γύρω από κάθε κύτταρο· οι δύο αυτές μεμβράνες περικλείουν ένα κυτταρικό τοίχωμα. Η E. coli, η Salmonella και η Shigella — ένα είδος βακτηρίου που προκαλεί δυσεντερία — είναι όλα παραδείγματα Gram-αρνητικών βακτηρίων.Οι πολυμυξίνες μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία λοιμώξεων που προκαλούνται από Gram-αρνητικά βακτήρια τα οποία έχουν αναπτύξει αντοχή σε άλλα αντιβιοτικά· δρουν στοχεύοντας την εξωτερική από τις δύο μεμβράνες των βακτηρίων, η οποία λειτουργεί ως είδος «πανοπλίας» που κρατά τα αντιβιοτικά απ’ έξω. Ωστόσο το πώς ακριβώς τα αντιβιοτικά αυτά κατορθώνουν να ξεπεράσουν την πανοπλία αυτή δεν ήταν μέχρι τώρα πλήρως κατανοητό.«Οι πολυμυξίνες αποτελούν μια σημαντική γραμμή άμυνας ενάντια στα Gram-αρνητικά βακτήρια, που προκαλούν πολλές θανατηφόρες, ανθεκτικές στα φάρμακα λοιμώξεις», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Μπαρτ Χούχενμποουμ, βιοφυσικός στο UCL. «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς ακριβώς λειτουργούν». Η τεχνική Στη νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Microbiology» η ερευνητική ομάδα κατάφερε να καταγράψει εικόνες του αντιβιοτικού εν δράσει. Χρησιμοποιώντας μια τεχνική γνωστή ως μικροσκοπία ατομικής δύναμης, οι επιστήμονες πέρασαν μια μικροσκοπική βελόνα πάνω από τα βακτήρια για να χαρτογραφήσουν το σχήμα τους. Έτσι μπόρεσαν να δουν πώς μεταβάλλονταν τα βακτήρια καθώς τα προσέβαλε η πολυμυξίνη.Οι πολυμυξίνες ανάγκασαν την E. coli να δημιουργήσει γρήγορα μικρά εξογκώματα και προεξοχές στην εξωτερική της μεμβράνη, σύμφωνα με τα ευρήματα της ομάδας. Καθώς αυτά τα εξογκώματα αυξάνονταν, τα βακτήρια αποβαλλαν την πανοπλία τους, αφήνοντας κενά στην εξωτερική μεμβράνη, μέσα από τα οποία μπορούσε να εισχωρήσει το αντιβιοτικό και να σκοτώσει το κύτταρο.«Οι εικόνες μας δείχνουν άμεσα πόσο πολύ μπορούν οι πολυμυξίνες να αποδυναμώσουν την πανοπλία των βακτηρίων. Είναι σαν το κύτταρο να αναγκάζεται να παράγει “τούβλα” για το εξωτερικό του τοίχωμα με τόσο γρήγορο ρυθμό, που το τοίχωμα τελικά διαλύεται, επιτρέποντας στο αντιβιοτικό να διεισδύσει» ανέφερε η Μπορέλι.Σημαντικό είναι ότι οι πολυμυξίνες μπορούν να στοχεύουν μόνο βακτήρια που βρίσκονται σε ενεργή ανάπτυξη, όχι εκείνα που έχουν εισέλθει σε κατάσταση αδράνειας. Τα βακτήρια μερικές φορές εισέρχονται σε μια τέτοια κατάσταση για να επιβιώσουν σε δύσκολες συνθήκες — μπορούν να ζουν για χρόνια χωρίς να τρέφονται, να αναπτύσσονται ή να αναπαράγονται, και «ξυπνούν» ξανά όταν οι συνθήκες γίνουν ευνοϊκές. Όταν βρίσκονται σε αδράνεια, τα βακτήρια δεν αναπτύσσουν την εξωτερική τους πανοπλία, οπότε το αντιβιοτικό δεν μπορεί να δράσει αποτελεσματικά όπως σε ενεργά βακτήρια.«Η επόμενη μας πρόκληση είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα ευρήματα για να κάνουμε τα αντιβιοτικά πιο αποτελεσματικά», είπε ο Χούχενμποουμ. «Μια πιθανή στρατηγική θα μπορούσε να είναι ο συνδυασμός θεραπείας με πολυμυξίνες — αντιφατικά ίσως — με θεραπείες που προάγουν την παραγωγή της “πανοπλίας” ή/και “ξυπνούν” τα “κοιμισμένα” βακτήρια, ώστε να μπορούν και αυτά να εξαλειφθούν» Μια από τις εικόνες των βακτηρίων να χάνουν την πανοπλία τους από τη δράση των αντιβιοτικών. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2015648/gia-proti-fora-katagrafetai-se-eikona-ena-antiviotiko-na-skotonei-vaktiria-se-pragmatiko-chrono/

Η σκοτεινή ενέργεια αναδύεται από τις καρδιές των μαύρων τρυπών. Μια αμφιλεγόμενη θεωρία επιχειρεί να εξηγήσει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της κοσμολογίας: την προέλευση της σκοτεινής ενέργειας στην οποία αποδίδεται η παρατηρησιακά αποδεδειγμένη επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος.Οι μαύρες τρύπες «καταβροχθίζουν» τα πάντα, ακόμη και την ακτινοβολία. Τι θα γινόταν όμως αν οι άπληστες ορέξεις τους είχαν μια απροσδόκητη παρενέργεια; Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Physical Review Letters [Positive Neutrino Masses with DESI DR2 via Matter Conversion to Dark Energy] υποστηρίζει ότι οι μαύρες τρύπες θα μπορούσαν να εκπέμπουν σκοτεινή ενέργεια. Αυτό θα εξηγούσε γιατί η σκοτεινή ενέργεια στο σύμπαν μεταβάλλεται και γιατί έγινε σημαντική μόνο σε σχετικά «πρόσφατους» κοσμικούς χρόνους. Επιπλέον, η νέα θεωρία είναι συμβατή με τα όρια που τίθενται στις μάζες των νετρίνων από τα κοσμολογικά δεδομένα.Σύμφωνα με την προτεινόμενη θεωρία, η σκοτεινή ενέργεια είναι κάτι που προκύπτει από τα νεκρά άστρα – και επομένως δεν υπήρχε στο σύμπαν μέχρι να δημιουργηθούν και να εξελιχθούν τα πρώτα άστρα. Αν και η ιδέα είναι αμφιλεγόμενη, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας νέας προσπάθειας να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί η σκοτεινή ενέργεια κι αν αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Η έκπληξη του DESI Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο η σκοτεινή ενέργεια έχει εξελιχθεί μέσα στο χρόνο είναι ένας από τους στόχους του Φασματοσκοπίου Σκοτεινής Ενέργειας (DESI=Dark Energy Spectroscopic Instrument), https://physicsgg.me/2020/06/05/desi-η-αρχή/ το οποίο δημιουργεί τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη γαλαξιών και quasars. Προσδιoρίζει τις αποστάσεις τους και τις ταχύτητες απομάκρυνσής τους από εμάς, και τις Βαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAOs) https://en.wikipedia.org/wiki/Baryon_acoustic_oscillations από το αρχέγονο σύμπαν. Οι αστρονόμοι συνδυάζουν αυτές τις μετρήσεις με άλλες μελέτες κατανομής σκοτεινής ενέργειας και ύλης, συμπεριλαμβανομένων των μετρήσεων της Έρευνας Σκοτεινής Ενέργειας (DES) μακρινών σουπερνόβα και χαρτών της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου.Το 2024 (ΕΔΩ) https://physicsgg.me/2024/04/07/η-desi-μετράει-την-σκοτεινή-ενέργεια-του-σ/ και το 2025 (ΕΔΩ), https://physicsgg.me/2025/03/20/η-σκοτεινή-ενέργεια-εξασθενεί-με-την-π/ τα αποτελέσματα του πειράματος DESI έδειξαν ότι η ισχύς της σκοτεινής ενέργειας δεν ήταν σταθερή κατά την εξέλιξη του σύμπαντος. Αλλά αν η σκοτεινή ενέργεια είναι μεταβλητή, δεν μπορεί να είναι η κοσμολογική σταθερά Λ – https://physicsgg.me/2011/10/15/το-λάθος-του-einstein-νόμισε-ότι-έκανε-λάθος/ παρά το γεγονός ότι μια ολόκληρη γενιά φυσικών αναφέρεται στην σκοτεινή ενέργεια που διαποτίζει το σύμπαν ως «η κοσμολογική σταθερά» https://physicsgg.me/2021/02/15/το-πιο-ενοχλητικό-πρόβλημα-στη-φυσική/ . Όταν τα αποτελέσματα του DESI συνδυάζονται με άλλα παρατηρησιακά δεδομένα, η εικόνα γίνεται ακόμη χειρότερη. Αλλά το Λ ή η σταθερή σκοτεινή ενέργεια είναι ένα κεντρικό παράδειγμα του καθιερωμένου προτύπου της κοσμολογίας, το οποίο άντεξε μέχρι στιγμής σχεδόν σε κάθε έλεγχο. Μέσα στις μαύρες τρύπες Η νέα υπόθεση σχετικά με τις μαύρες τρύπες είναι μία από τις πολλές πρωτότυπες ιδέες που προτείνουν οι θεωρητικοί από την άνοιξη, αφότου δημοσιεύθηκαν τα τελευταία αποτελέσματα του DESI .Οι φυσικοί Kevin Croker και Greg Tarlè στην πρόσφατη δημοσίευσή τους προτείνουν ότι οι μαύρες τρύπες μπορούν να μετατρέπουν την ύλη σε σκοτεινή ενέργεια στο εσωτερικό τους. Δηλαδή μέρος της μάζας που καταπίνουν ανεπιστρεπτί μετατρέπεται σε σκοτεινή ενέργεια εξαιτίας της οποίας η διαστολή του σύμπαντος επιταχύνεται. Σύμφωνα με την θεωρία τους αυτή η διαδικασία άρχισε να γίνεται ουσιαστική μόνο αφότου σχηματίστηκαν άστρα και μαύρες τρύπες στο σύμπαν. Κι αυτό εξηγεί γιατί η σκοτεινή ενέργεια εμφανίζεται στις μετέπειτα εποχές της κοσμικής μας ιστορίας. Επιπλέον εξηγεί γιατί η πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας είναι τόσο κοντά στην πυκνότητα της κανονικής ύλης, μια παράξενα εύστοχη σύμπτωση. Οι εν λόγω κοσμολογικά συνδεδεμένες μαύρες τρύπες θα μπορούσαν να απαντήσουν και στα δύο αυτά μυστήρια.Το μοντέλο τους ευθυγραμμίζεται με τις πρόσφατες μετρήσεις του ρυθμού σχηματισμού άστρων στο αρχέγονο σύμπαν και απαντά επίσης στο παράξενο αποτέλεσμα σχετικά με τις αρνητικές μάζες των νετρίνων που προκύπτουν όταν οι νέες κοσμολογικές μετρήσεις προσαρμόζονται στο καθιερωμένο κοσμολογικό πρότυπο (διαβάστε σχετικά: Υπάρχουν νετρίνα με αρνητική μάζα;). https://physicsgg.me/2025/09/30/υπάρχουν-νετρίνα-με-αρνητική-μάζα/ Προφανώς υπάρχουν και διαφωνίες. Ορισμένοι φυσικοί θεωρούν ότι το μοντέλο είναι ανολοκλήρωτο, αφού δεν εξηγεί τον φυσικό μηχανισμό μετατροπής της ύλης σε σκοτεινή ενέργεια, ούτε τον μηχανισμό εκπομπής της από τις μαύρες τρύπες. Επιπλέον, εκτός του ότι υπάρχουν ανταγωνιστικές θεωρίες, ορισμένοι αμφισβητούν την ακρίβεια των αποτελεσμάτων του DESI ή τις μεθόδους ανάλυσης του. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: Dark Energy Might Be Emerging from the Hearts of Black Holes – https://www.scientificamerican.com/article/is-dark-energy-born-inside-black-holes/

Περιμένοντας την ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Φυσικής 2025 την Τρίτη 7 Οκτωβρίου, το περιοδικό Physics World επιλέγει τα σημαντικότερα βραβεία Νόμπελ στη Φυσική του 21ου αιώνα με τα εξής κριτήρια: ● είναι εύκολο να κατανοηθούν ● εμπεριείχαν ένα πειραματικό ή θεωρητικό επίτευγμα υψηλής δεξιοτεχνίας ● είχαν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην επιστήμη και άνοιξαν νέες προοπτικές ● αναδεικνύουν βαθύτερα ερωτήματα που βρίσκονται στον πυρήνα τους ● ήταν κάτι που πολλοί περίμεναν και συνδέονταν με βαθιές ιστορικές ρίζες ● απονεμήθηκαν σε φυσικούς που μας ήταν ήδη γνωστοί ● παρουσίαζαν ευρύτερο ενδιαφέρον για μη φυσικούς ή για όσους έχουν μόνο κάποιο πρόσκαιρο ενδιαφέρον για το ζήτημα Ακολουθεί η κατάταξη με αντίστροφη σειρά: 5. Ταλάντωση νετρίνων – Βραβείο Νομπελ Φυσικής 2015 Απονεμήθηκε στους Takaaki Kajita και Arthur B. McDonald «για την ανακάλυψη των ταλαντώσεων των νετρίνων (διαβάστε σχετικά ΕΔΩ), https://physicsgg.me/2015/10/09/η-αποκάλυψη-των-ταλαντώσεων-των-νετρί/ που αποδεικνύουν ότι τα νετρίνα έχουν μάζα». 4. Συμπύκνωση Bose-Einstein – Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2001 Απονεμήθηκε στους Eric Cornell, Wolfgang Ketterle και Carl Wieman, για την δημιουργία των των πρώτων συμπυκνωμάτων Bose-Einstein (BECs). Στην πραγαμτικότητα δημιούργησαν μια νέα κατάσταση της ύλης όπου μποζόνια (σωματίδια με ακέραιο σπιν που δεν υπακούουν στην απαγορευτική αρχή του Pauli), όταν ψύχονται σε θερμοκρασίες πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν, μεταπίπτουν στην χαμηλότερη κβαντική τους κατάσταση και αρχίζουν να συμπεριφέρονται σαν ένα ενιαίο σύστημα με κοινή κυματοσυνάρτηση. 3. Μποζόνιο Higgs – Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2013 Απονεμήθηκε στους Peter Higgs και Francois Englert για τις θεωρίες που ανέπτυξαν ξεχωριστά σχετικά με το πεδίο Higgs και το μποζόνιο Higgs (διαβάστε σχετικά ΕΔΩ). https://physicsgg.me/2013/10/06/βραβείο-νόμπελ-φυσικής-2013-live/ Ανακάλυψαν τον μηχανισμό που συμβάλει στην κατανόηση της προέλευσης της μάζας των υποατομικών σωματιδίων, και η οποία επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από την ανακάλυψη του προβλεπόμενου στοιχειώδους σωματιδίου στα πειράματα ATLAS και CMS του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων του CERN 2. Σκοτεινή ενέργεια – Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2011 Απονεμήθηκε το μισό στον Saul Perlmutter και το άλλο μισό μοιράστηκαν οι Brian P. Smith και ο Adam G. Riess, για τον υπολογισμό του ρυθμού διαστολής του σύμπαντος. Αντί να αναλύσουν τους μεταβλητούς Κηφείδες, όπως έκανε ο Χαμπλ στη δεκαετία του 20, μελέτησαν τους υπερκαινοφανείς αστέρες σε πολύ μακρινούς γαλαξίες, και απέδειξαν ότι η διαστολή του σύμπαντος επιταχύνεται, παρά το γεγονός ότι περίμεναν να επιβραδύνεται (διαβάστε σχετικά ΕΔΩ). https://physicsgg.me/2011/10/04/bραβείο-νομπέλ-φυσικής-2011/ Η αιτία της διαστολής ήταν (και είναι) ακατανόητη και γι αυτό ονομάστηκε σκοτεινή ενέργεια. 1. Βαρυτικά κύματα – Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2017 Απονεμήθηκε το μισό βραβείο στον Rainer Weiss, και το άλλο μισό στους Barry C. Barish και Kip S. Thorne «για την καθοριστική συμβολή τους στον ανιχνευτή LIGO και την παρατήρηση των βαρυτικών κυμάτων». Οι ερευνητές αυτοί πρωτοστάτησαν στη δημιουργία και την ανάπτυξη των ειδικών παρατηρητηρίων LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) τα οποία εντόπισαν και τελικά απέδειξαν την πραγματικότητα της ύπαρξης των βαρυτικών κυμάτων που είχε προβλέψει η Θεωρία της Γενικής Σχετικότητας του Albert Einstein από το 1916. Η ύπαρξη Βαρυτικών Κυμάτων είναι μία από τις πλέον εντυπωσιακές προβλέψεις της Γενικής Σχετικότητας, που όμως έμεναν επί 100 χρόνια απαρατήρητα, μέχρις ότου στις 14 Σεπτεμβρίου 2015, παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά στους ανιχνευτές LIGO (διαβάστε σχετικά ΕΔΩ). https://physicsgg.me/2017/10/02/βραβείο-νόμπελ-φυσικής-2017/ To βραβείο Νόμπελ του 2027 θα μπορούσε κάλλιστα να συμπεριληφθεί στα κορυφαία 5 βραβεία όλων των εποχών! Αν και δεν περιλαμβάνεται στην παραπάνω λίστα, ένα από τα κορυφαία βραβεία Νομπέλ του 21ου αιώνα είναι το βραβείο του 2006 https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2006/summary/ που απονεμήθηκε στους John C. Mather και George F. Smoot οι οποίοι επιβεβαίωσαν με μεγάλη ακρίβεια την πρόβλεψη ότι η κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου έχει φάσμα τέλειου μέλανος σώματος, κάτι που επιβεβαιώνει την θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Επιπλέον, στα βραβεία του 21ου αιώνα περιλαμβάνονται οι κορυφαίοι φυσικοί Yoichiro Nambu (βραβείο 2008) https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2008/summary/ και Roger Penrose (βραβείο 2020). https://physicsgg.me/2020/10/05/βραβείο-νόμπελ-φυσικής-2020/ Θα ανέφερα και τον James Peebles (βραβείο 2019) https://physicsgg.me/2019/10/07/βραβείο-νόμπελ-φυσικής-2019/ αλλά δεν το κάνω γιατί δεν θα τελειώσουμε ποτέ… περισσότερες λεπτομέρειες ΕΔΩ: The top five physics Nobel prizes of the 21st century revealed – https://physicsworld.com/a/the-top-five-physics-nobel-prizes-of-the-21st-century-revealed/ Takaaki Kajita και Arthur McDonald Eric Cornell, Wolfgang Ketterle και Carl Wieman O Βρετανός φυσικός Peter Higgs μιλάει με τον Βέλγο φυσικό Francois Englert σε συνέντευξη Τύπου στις 4 Ιουλίου, 2012 στο CERN Από αριστερά προς τα δεξιά, ο Adam Riess, Brian Schmidt και Saul Perlmutter, που μοιράζονται το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2011

Σπούτνικ 1, ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος της Γης. Μικρός δορυφόρος, μεγάλη κρίση, τεράστιο άλμα: Η εκτόξευση που άλλαξε την Ιστορία – Όταν ο Ψυχρός Πόλεμος ανέβηκε στον ουρανό με τον Σπούτνικ. Στις 4 Οκτωβρίου 1957, στην εκατοστή επέτειο των γενεθλίων του Τσιολκόφσκι, τίθεται σε τροχιά ο Σπούτνικ 1, ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος της Γης από την ομάδα του θρυλικού Σεργκέι Κορολιόφ, του αρχιτέκτονα του διαστημικού προγράμματος της ΕΣΣΔ. Ο Σπούτνικ 1 εξέπεμπε έναν χαρακτηριστικό ήχο που ακουγόταν σε συγκεκριμένη συχνότητα στα ραδιόφωνα όλου του κόσμου (Σπούτνικ στα ρωσικά σημαίνει συνοδοιπόρος ή δορυφόρος).Από το Μπαϊκονούρ υψώνεται ένα μεταλλικό σώμα, όσο μια μπάλα θαλάσσης (διάμετρος 58 εκατοστά, βάρος 83,6 κιλά), και πιάνει τροχιά γύρω από τη Γη. Είναι o Sputnik 1.Κάνει έναν κύκλο κάθε 98 λεπτά και χαράζει στον ουρανό το σύνορο μιας νέας εποχής. Η ανθρωπότητα μπαίνει στο Διάστημα, ενώ στον πλανήτη ξεκινά μια άλλη κούρσα: πολιτική, στρατιωτική, τεχνολογική, επιστημονική.Το ημερολόγιο γράφει 4 Οκτωβρίου 1957. Σε λιγότερο από έναν χρόνο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ιδρύσουν τη NASA. Ο ήχος της νέας εποχής Παρασκευή βράδυ, 22:26 ώρα Μόσχας. Το Sputnik τίθεται σε ελλειπτική τροχιά. Τις πρώτες ώρες περνά δύο φορές πάνω από τις ΗΠΑ, αθέατο αλλά ακουστό.Στην Ουάσιγκτον, σε δεξίωση του Διεθνούς Γεωφυσικού Έτους (IGY), ο γεωφυσικός Λόιντ Μπέρκνερ ζητά σιωπή: «Οι Σοβιετικοί έθεσαν δορυφόρο σε τροχιά, περί τα 900 χιλιόμετρα», ανακοινώνει.Στη Βαρκελώνη, ο Άρθουρ Κλαρκ ξυπνά από τηλεφωνήματα. Οι εφημερίδες μιλούν για καμπή στον Ψυχρό Πόλεμο. Η ιστορία, όμως, ξεκινά νωρίτερα. Το 1952 η διεθνής επιστημονική κοινότητα ορίζει το IGY (1957–1958), όταν η ηλιακή δραστηριότητα προβλέπεται στο απόγειο.Το 1954 υιοθετείται ψήφισμα: «να εκτοξευθούν τεχνητοί δορυφόροι για τη χαρτογράφηση της Γης».Τον Ιούλιο 1955, ο Λευκός Οίκος ανακοινώνει αμερικανικό δορυφόρο και, λίγους μήνες μετά, επιλέγει το πρόγραμμα Vanguard του Ναυτικού.Στην άλλη πλευρά, ο Σεργκέι Κορολιόφ εργάζεται μυστικά. Όταν το φιλόδοξο «Object D» καθυστερεί, επιλέγει μια απλούστερη κατασκευή. Στόχος να προηγηθεί με κάθε τρόπο. Από την επιστήμη στην ισχύ Ο Sputnik εντυπωσιάζει με το βάρος του· ξεπερνά κατά πολύ το μικροσκοπικό ωφέλιμο που σχεδιάζουν οι Αμερικανοί για το Vanguard.Ένα δεύτερο μήνυμα, πιο ανησυχητικό, «διαβάζεται» πίσω από την επιτυχία: αν ο πύραυλος μπορεί να θέσει σε τροχιά έναν δορυφόρο, μπορεί να μεταφέρει και πολεμική κεφαλή.Η αγωνία κορυφώνεται στις 3 Νοεμβρίου 1957, όταν εκτοξεύεται ο Sputnik 2 με τη Λάικα, σε ωφέλιμο που ξεπερνά τον έναν τόνο.Ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ προσπαθεί να υποβαθμίσει το συμβολικό πλήγμα («επιστημονικό επίτευγμα, όχι στρατιωτική ανατροπή»), αλλά η εικόνα που θα ακολουθήσει τροφοδοτεί την αμηχανία: στις 6 Δεκεμβρίου 1957, το Vanguard TV-3 σηκώνεται λίγα εκατοστά από την εξέδρα και εκρήγνυται.Το μικρό δορυφορικό σώμα ανασύρεται στραπατσαρισμένο. Η τηλεόραση χαράζει την αποτυχία στη μνήμη του κοινού. Η αντεπίθεση: Explorer 1 και οι ζώνες Van Allen Ο Στρατός δεν περιμένει. Ο Βέρνερ φον Μπράουν και η ομάδα του στο Redstone αναλαμβάνουν το εφεδρικό σχέδιο: τροποποιούν τον Jupiter-C σε Juno, προσαρμόζουν τέταρτο στάδιο, συνεργάζονται με το Jet Propulsion Laboratory για τον δορυφόρο. Σε 84 ημέρες ετοιμάζουν εκτόξευση.31 Ιανουαρίου 1958: ο Explorer 1 σηκώνεται από το Ακρωτήριο. Λίγη ώρα αργότερα επιβεβαιώνεται τροχιά. Το κύρος αποκαθίσταται, αλλά υπάρχει και κάτι σημαντικότερο: τα όργανα του Τζέιμς Βαν Άλεν καταγράφουν ισχυρή ακτινοβολία.Οι ζώνες Van Allen γίνονται η πρώτη μεγάλη επιστημονική ανακάλυψη της αμερικανικής διαστημικής προσπάθειας. Το επιχείρημα υπέρ μιας οργανωμένης, πολιτικής διαστημικής πολιτικής δυναμώνει. Η «κρίση Sputnik» και η γέννηση της NASA Ουάσιγκτον, Νοέμβριος 1957. Το Κογκρέσο ξεκινά μαραθώνιες ακροάσεις. Ο Λίντον Τζόνσον φέρνει δεκάδες μάρτυρες: στρατιωτικούς, επιστήμονες, βιομηχανία.Στο μεταξύ, ο Αϊζενχάουερ συγκροτεί Προεδρική Συμβουλευτική Επιτροπή Επιστήμης υπό τον Τζέιμς Κίλιαν (ΜΙΤ). Η κατεύθυνση αποσαφηνίζεται: η Αμερική χρειάζεται πολιτικό φορέα για το Διάστημα, που θα συνεργάζεται με τα στρατιωτικά προγράμματα αλλά θα υπηρετεί ανοιχτή επιστήμη, διεθνή συνεργασία και μακρόπνοους στόχους.Στις 2 Απριλίου 1958, ο Πρόεδρος ζητά από το Κογκρέσο τη δημιουργία εθνικού οργανισμού για την αεροναυτική και το Διάστημα, βασισμένου στην υπάρχουσα NACA (από το 1915). Οι διαδικασίες επιταχύνονται. Η γέννηση της NASA Στις 29 Ιουλίου 1958 υπογράφεται ο νόμος National Aeronautics and Space Act. Και την 1η Οκτωβρίου 1958 ο νέος φορέας ανοίγει επίσημα: είναι η National Aeronautics and Space Administration — NASA.Πρώτος διοικητής ο Τ. Κιθ Γκλέναν, αναπληρωτής ο Χιου Ντράιντεν. Τα κέντρα Langley, Lewis, Ames και το πεδίο δοκιμών Wallops περνούν στη νέα Διοίκηση. Παράλληλα, μεταφέρονται από το Υπουργείο Άμυνας τα μη στρατιωτικά προγράμματα.Την ίδια περίοδο, η Σοβιετική Ένωση σηκώνει τον Sputnik 3: βαρύς, γεμάτος όργανα — ένδειξη οργανωμένου, κλιμακούμενου προγράμματος. Στις ΗΠΑ, όμως, η επιλογή έχει γίνει: όχι «θεάματα» για το γόητρο, αλλά σταθερή επένδυση σε έρευνα, τεχνολογία και κοινωνικά οφέλη. Στο επίκεντρο μπαίνουν οι τηλεπικοινωνίες, η μετεωρολογία, η γεωσκόπηση, η εκπαίδευση, η υγεία. Δύο δορυφόροι, δύο μοντέλα, ένα μάθημα. Ο Sputnik είναι μια απλή μεταλλική σφαίρα με κεραίες, αλλά οι συνέπειές του είναι πολυσύνθετες: ανατρέπει ισορροπίες, κινητοποιεί θεσμούς, επιταχύνει προϋπολογισμούς.Ο Explorer δείχνει έναν διαφορετικό δρόμο: μικρός όγκος, αλλά μεγάλη επιστημονική αξία. Η NASA θεσμοθετεί αυτόν τον συνδυασμό: ανοικτή επιστήμη, συστημική οργάνωση, βιομηχανικό οικοσύστημα που απλώνεται από τα πανεπιστήμια μέχρι την παραγωγή.Ένα αντικείμενο 83,6 κιλών αρκεί για να αλλάξει πολιτικές, οικονομίες και τη σχέση της κοινωνίας με την τεχνολογία. Με τον Sputnik, η Σοβιετική Ένωση ανάβει τη σπίθα. Με τον Explorer και τη NASA, οι Ηνωμένες Πολιτείες απαντούν με θεσμούς.Η διαστημική εποχή γεννιέται ως ψυχροπολεμική ανάγκη και εξελίσσεται σε παγκόσμιο δημόσιο αγαθό. Από το 1957 έως τα σημερινά προγράμματα Artemis, το νήμα μένει συνεχές: κάθε νέα τροχιά γύρω από τη Γη, αλλάζει — λίγο ή πολύ — και τη Γη. https://www.naftemporiki.gr/stories/2015097/mikros-doryforos-megali-krisi-terastio-alma-i-ektoxeysi-poy-allaxe-tin-istoria/