Δροσος Γεωργιος

Η NASA ανέθεσε στην εταιρεία του Ελον Μασκ την εκτόξευση του νέου της διαστημικού τηλεσκοπίου. NASA Καλλιτεχνική απεικόνιση του Nancy Grace Roman Space Telescope. H NASA ανακοίνωσε ότι ανέθεσε στη Space X, την διαστημική εταιρεία του Ελον Μασκ, την εκτόξευση του νέου της διαστημικού τηλεσκοπίου Nancy Grace Roman Space Telescope. Η Space Χ θα λάβει 255 δολάρια για να οργανώσει και να πραγματοποιήσει την εκτόξευση του τηλεσκοπίου.Πρόκειται για ένα τηλεσκόπιο με προηγμένες τεχνολογικές δυνατότητες που θα «κοιτάζει» στο υπέρυθρο φάσμα γεγονός που θα του επιτρέψει να εξερευνά πολύ βαθιά το Σύμπαν και να παρατηρεί μεγάλο αριθμό γαλαξιών άστρων και πλανητών.Το τηλεσκόπιο πήρε το όνομα του από τη Νάνσι Γκρέις Ρόμαν μια από τις πρώτες γυναίκες αστρονόμους που εργάστηκαν στην NASA η οποία αποτέλεσε σημαντικό στέλεχος της δημιουργίας του πρώτου διαστημικού τηλεσκοπίου, του Hubble. Η κατασκευή του Nancy Grace Roman Space Telescope έχει αποφασισθεί εδώ και πολλά χρόνια αλλά υπήρξαν διάφορα εμπόδια που καθυστέρησαν την εκκίνηση της κατασκευής του.Αν όλα πάνε καλά και δεν υπάρξει άλλη καθυστέρηση το τηλεσκόπιο είναι προγραματισμένο να εκτοξευτεί το 2026. Η σημαντικότερη ίσως δυνατότητα που έχει το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA είναι ότι μπορεί να εντοπίζει βραχώδεις πλανήτες αλλά και την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή.Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να αποκαλύψει κόσμους που θεωρητικά τουλάχιστον είναι όχι μόνο κατοικήσιμοι αλλά και φιλικοί στη ζωή. NASA GODDARD NASA's Nancy Grace Roman Space Telescope: Broadening Our Cosmic Horizons Θα μπορεί επίσης να εντοπίζει με μεγαλύτερη ευκολία από τα σημερινά τηλεσκόπια τους αποκαλούμενους ορφανούς πλανήτες. Πρόκειται για πλανήτες που υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα πλανητικά συστήματα στα οποία ανήκαν και κινούνται πλέον μόνοι τους με μεγάλη ταχύτητα στο διαστρικό κενό. https://naftemporiki.gr/story/1884569/i-nasa-anethese-stin-etaireia-tou-elon-mask-tin-ektokseusi-tou-neou-tis-diastimikou-tileskopiou

Μια μαύρη τρύπα κάνει ένα άστρο… σπαγγέτι (βίντεο) NASA/CXC/M. Weiss Σε απόσταση 215 εκατ. ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Ηριδανού βρίσκεται ένας σπειροειδής γαλαξίας. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (Μπέρκλι) με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων τους από την δραστηριότητα μιας μαύρης τρύπας που βρίσκεται σε αυτό τον γαλαξία.Η μαύρη τρύπα που υπολογίζεται ότι έχει μάζα ένα εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου έχει εγκλωβίσει στα βαρυτικά της δίχτυα ένα άστρο και αποσπά την ύλη του. Το άστρο βρίσκεται πολύ κοντά στην μαύρη τρύπα και η νέα μελέτη αποκαλύπτει νέα στοιχεία για το πώς συμπεριφέρονται οι μαύρες τρύπες σε πολύ κοντινά σε αυτές κοσμικά σώματα και κυρίως πώς αποσπά από αυτά την ύλη τους. Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες θεωρούσαν πώς η μαύρη τρύπα αποσπά και κυριολεκτικά ρουφάει την ύλη των άστρων, πλανητών ή άλλων κοσμικών δομών που βρίσκονται κοντά τους. Η νέα μελέτη δείχνει ότι σημαντικές ποσότητες της ύλης των… άτυχων κοσμικών σωμάτων δεν καταλήγει στην μαύρη τρύπα αλλά απλά διαχέεται στο διαστημικό κενό.Η συγκεκριμένη μελέτη κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική επειδή εκτός των άλλων προσφέρει στοιχεία την αποκαλούμενη «παλιρροϊκή διατάραξη». Η βαρυτική έλξη της μαύρης τρύπας παραμορφώνει το κοσμικό σώμα ή την ύλη που έχει «συλλάβει». Το αντικείμενο παίρνει ένα σχήμα νήματος για αυτό και η επιστημονική κοινότητα ονόμασε το φαινόμενο «σπαγγετοποίηση» αφού η όλη διαδικασία μοιάζει σαν μεταμορφώνει το αντικείμενο σε μακαρόνι πριν τελικά το απορροφήσει ή το καταστρέψει. Έχουν γίνει κάποιες έμμεσες παρατηρήσεις του φαινομένου και δεν υπάρχουν ακόμη πολλά στοιχεία αυτό.Αυτή την φορά έχουμε το πιο κοντινό παράδειγμα που έχουν εντοπίσει και παρατηρήσει μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι ενός αστρικού σώματος να γίνεται σπαγγέτι από τις τρομερές βαρυτικές δυνάμεις της μαύρης τρύπας. BRIGHT SIDE Black Hole Ate a Star Like Spaghetti, Watch What Astronomers Saw Το φαινόμενο που παρατήρησαν οι ερευνητές έλαβε την κωδική ονομασία AT2019qiz έχει δημιουργήσει ένα νέφος αερίου η μελέτη του οποίου αποκαλύπτει πολλά ενδιαφέροντα δεδομένα για το τι συμβαίνει ανάμεσα στη μαύρη τρύπα και το άστρο φωτίζοντας τα άμεσα και έμμεσα φαινόμενα που προκαλούνται. https://naftemporiki.gr/story/1884434/mia-mauri-trupa-kanei-ena-astro-spaggeti-binteo

Το «κόλπο» επικοινωνίας με το James Webb και το πλανητικό σύστημα που εξερευνά. NASA Καθώς το James Webb ξεκίνησε πλέον να μπαίνει σε κανονικούς ρυθμούς λειτουργίας μετά την εντυπωσιακή του πρεμιέρα αρχίζουμε σιγά σιγά να μαθαίνουμε διάφορα νέα στοιχεία αλλά και κάποια μικρά «μυστικά» για τον τρόπο λειτουργίας του.Μπορεί το James Webb να καταγράφει δεκάδες φορές μεγαλύτερη ποσότητα δεδομένων από ότι το Hubble ημερησίως (57 GB το JW έναντι 1-2 GB το Hubble) όμως λόγω των προηγμένων του οργάνων και της ισχύος του το James Webb καταγράφει αυτά τα 57 GB σε μόλις δύο ώρες.Δεδομένου ότι στο James Webb έχει τοποθετηθεί ένας σκληρός δίσκος χωρητικότητας 68 GB υπήρξαν ερωτηματικά για αυτή την επιλογή. Εύλογα αναρωτήθηκαν πολλοί γιατί τοποθετήθηκε ένας τόσο μικρής χωρητικότητας σκληρός δίσκος από την στιγμή που το τηλεσκόπιο μπορεί να καταγράφει πολύ μεγαλύτερο όγκο δεδομένων καθημερινά.Η απάντηση που δίνουν οι μηχανικοί οι οποίοι ασχολήθηκαν με αυτό το ζήτημα στο διαστημικό τηλεσκόπιο είναι ότι χρησιμοποιήθηκε μικρής χωρητικότητας σκληρός δίσκος για δύο λόγους. Πρώτον επειδή θεωρήθηκε πιο ασφαλής λύση για την αποθήκευση των δεδομένων και δεύτερον επειδή έτσι θα μπορούσε να γίνει πιο εύκολα και κυρίως πιο γρήγορα η μετάδοση αυτών των δεδομένων στη Γη.Σύμφωνα με τους μηχανικούς του James Webb δημιουργείται καθημερινά ένα χρονικό παράθυρο τεσσάρων ωρών μέσα στα οποίο το κέντρο ελέγχου της αποστολής συνδέεται με το τηλεσκόπιο και λαμβάνει τα δεδομένα. Ο χρόνος αυτός θεωρείται εξαιρετικά γρήγορος και ήταν ο λόγος που προτιμήθηκε αυτή η μέθοδος. Αφού τα δεδομένα «κατέβουν» από το τηλεσκόπιο στους υπολογιστές στης Γης στη συνέχεια γίνεται διαγραφή του από τον σκληρό δίσκο του James Webb για να επαναληφθεί την επόμενη μέρα η διαδικασία. ESA Όσον αφορά τον επόμενο στόχο του τηλεσκοπίου αυτός όπως ανέφερε σε ομιλία του στο Ίδρυμα Ευγενίδου ο Τόμας Ζουρμπούκεν, διευθυντής Διοίκησης Επιστημονικών Αποστολών της NASA είναι το σύστημα TRAPPIST-1. To σύστημα TRAPPIST- βρίσκεται 39 έτη φωτός ή περίπου 235 τρισεκατομμύρια μίλια μακριά. Αποτελείται από ένα πολύ μικρό άστρο, ένα σχετικά ψυχρό «νάνο Μ», το πιο κοινό είδος στο σύμπαν, με περίπου το 9% της μάζας του ήλιου μας και γύρω στο 12% της ακτίνας του.Έχουν εντοπιστεί να υπάρχουν σε αυτό το άστρο επτά πλανήτες που έχουν περίπου το μέγεθος της Γης, και τρεις από αυτούς - οι e,f και g - θεωρείται πως βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη: Την περιοχή του διαστήματος γύρω από ένα άστρο όπου ένας βραχώδης πλανήτης θα μπορούσε να έχει νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του, δημιουργώντας πιθανότητες για την ύπαρξη ζωής. Ο d βρίσκεται στην εσωτερική άκρη της ζώνης, ενώ o h είναι αμέσως έξω από την εξωτερική.Όπως είναι ευνόητο το σύστημα αυτό αποτελεί ιδανικό στόχο παρατήρησης για τους αστρονόμους και το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος το οποίο μπορεί να πραγματοποιεί μελέτες για τις ατμοσφαιρικές και χημικές συνθήκες που επικρατούν σε εξωπλανήτες δεν θα μπορούσε παρά να στρέψει το βλέμμα του στο TRAPPIST-1. Αναμένουμε λοιπόν πολύ σύντομα εικόνες και δεδομένα από αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον σύστημα που θα στείλει το James Webb. https://naftemporiki.gr/story/1883666/to-kolpo-epikoinonias-me-to-James-webb-kai-to-planitiko-sustima-pou-eksereuna

Εκτοξεύτηκε ο Vega-C ο νέος σούπερ πύραυλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (βίντεο) ESA Τον Φεβρουάριο του 2012 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) εκτόξευσε ένα νέο τύπο πυραύλου που θα χρησιμοποιούσε από τότε και στο εξής για την μεταφορά φορτίων στο Διάστημα. Ο πύραυλος ονομάστηκε Vega και μπορούσε να μεταφέρει μικρού και μεσαίου μεγέθους ωφέλιμα φορτία σε τροχιά.Η ESA αποφάσισε να κατασκευάσει μια αναβαθμισμένη εκδοχή του Vega, ένα πύραυλο που να μπορεί να μεταφέρει μεγαλύτερα φορτία στο Διάστημα. Ο Vega-C εκτοξεύτηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα που ονομάζεται και «ευρωπαϊκό διαστημικό λιμάνι» αφού από εκεί πραγματοποιεί τις εκτοξεύσεις της η ESA στις αποκλειστικά δικές της αποστολές. Σε αυτή την πρώτη του εκτόξευση ο Vega-C μετέφερε το δορυφόρο LARES-2 της Ιταλικής Διαστημικής Υπηρεσίας και έξι μικρούς δορυφόρους CubeSats. Ο LARES-2 μελετήσει ένα φαινόμενο που ονομάζεται φαινόμενο έλξης πλαισίου. Αυτό το φαινόμενο προκαλείται από κατανομές μάζας και ενέργειας που παραμορφώνουν τον χωροχρόνο, όπως περιγράφεται από τη θεωρία της σχετικότητας. Οι έξι CubeSats ανήκουν σε διάφορες χώρες όπως η Ιταλία, η Σλοβενία και η Γαλλία και κάθε ένας εξ αυτών είναι σχεδιασμένος για διαφορετική ερευνητική αποστολή στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η ανίχνευση βιομορίων, η ανάπτυξη φυτών στη μικροβαρύτητα και η συλλογή δεδομένων για τη μαγνητόσφαιρα της Γης. SCINEWS Vega-C launch «Οι απαιτήσεις για διαστημικές εκτοξεύσεις από την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια θα είναι ιδιαίτερα υψηλές. Οι πύραυλοι Vega-C και Ariane-6 θα αποτελέσουν τα αξιόπιστα οχήματα που θα κάνουν αυτή την δουλειά» δήλωσε ο Τζόσεφ Ασμπάχερ, επικεφαλής της ESA. https://naftemporiki.gr/story/1883384/ektokseutike-o-vega-c-o-neos-souper-puraulos-tou-europaikou-organismou-diastimatos-binteo

Κρήτη: Ενας 17χρονος μαθητής κατέκτησε τη δεύτερη θέση σε παγκόσμιο διαγωνισμό της Microsoft Σπουδαία διάκριση για τον Νικόλα Ραπάνη, μαθητή του 4ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου Κρήτης Τη δεύτερη θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα MOS της Microsoft κατέκτησε ο μαθητής του 4ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου Κρήτης Νικόλας Ραπάνης.Οι περήφανοι γονείς του, Ελένη Σταυρουλάκη και Στέφανος Ραπάνης, έκαναν γνωστή μέσω facebook την είδηση για τη σπουδαία επιτυχία του 17χρονου Νικόλα.Μάλιστα, ο μαθητής έλαβε και το ποσό των 3.500 δολαρίων ως έπαθλο για τη μεγάλη του νίκη.Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη του περασμένου Μαΐου ο Νικόλας Ραπάνης είχε στεφθεί πρωταθλητής Ελλάδας στο διαγωνισμό Microsoft Office Specialist στην ενότητα του Excel, και όπως φαίνεται οι διακρίσεις του συνεχίζονται. https://www.tanea.gr/2022/07/28/science-technology/kriti-enas-17xronos-mathitis-katektise-ti-deyteri-thesi-se-pagkosmio-diagonismo-tis-microsoft/

Κάθι Λιούντερς: Η επιχειρησιακή διευθύντρια της NASA μιλά στη «Ν» για την επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη. Η Αθήνα είναι τα τελευταία 24ωρα η παγκόσμια πρωτεύουσα της αστρονομίας αφού διεξάγεται εδώ η 44η Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Επιτροπής Διαστημικής Έρευνας (COSPAR). Περίπου δύο χιλιάδες επιστήμονες από όλο τον κόσμο και φυσικά τα κορυφαία στελέχη της διαστημικής βιομηχανίας και των διαστημικών υπηρεσιών όλου του κόσμου βρίσκονται στην Αθήνα. Ανάμεσα τους είναι και η επιχειρησιακή διευθύντρια της NASA Κάθι Λιούντερς η οποία ανάμεσα στα άλλα έχει υπό την εποπτεία της το πρόγραμμα επανδρωμένων αποστολών της NASA καθώς και τη λειτουργία του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού.Η Κάθι Λιούντερς μαζί με τον Τόμας Ζουρμπούκεν διευθυντή Διοίκησης Επιστημονικών Αποστολών της NASA άφησαν για λίγο τις εργασίες της COSPAR που διεξάγεται στο Μέγαρο Μουσικής και παραβρέθηκαν στη συζήτηση που οργάνωσε το Ίδρυμα Ευγενίδου για την επιστήμη και στις διαστημικές αποστολές της NASA.Τα δύο κορυφαία στελέχη της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας δήλωσαν ιδιαίτερη χαρά που βρίσκονται στον τόπο που μπήκαν οι βάσεις των επιστημών γενικότερα συμπεριλαμβανομένης της αστρονομίας και μίλησαν τόσο για τον ρόλο της επιστήμης γενικότερα στον ανθρώπινο πολιτισμό όσο φυσικά και για την συμβολή των προγραμμάτων της NASA στην επιστημονική πρόοδο. Όπως ήταν αναμενόμενο μεγάλο μέρος της συζήτησης αλλά και των ερωτήσεων που δέχτηκαν από το κοινό οι δύο επιστήμονες αφορούσαν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, τις εντυπωσιακές εικόνες που δημοσιεύτηκαν αλλά και όσα αναμένουμε να δούμε από αυτό από εδώ και πέρα.Το Naftemporiki.gr συνάντησε την Κάθι Λιούντερς λίγο μετά την ολοκλήρωση της εκδήλωσης στο Ίδρυμα Ευγενίδου για να μας μιλήσει για το πρόγραμμα Artemis στο πλαίσιο του οποίου θα πραγματοποιηθούν επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη. Υποθέτουμε ότι η προσοχή της NASA ήταν στραμμένη τον τελευταίο καιρό στην έναρξη λειτουργίας του James Webb. Όπως φαίνεται όλα κυλούν ομαλά με το τηλεσκόπιο οπότε υποθέτουμε ότι μπαίνει σε προτεραιότητα και πάλι το πρόγραμμα Artemis. Πράγματι, ετοιμαζόμαστε για τις πρώτες αποστολές, την πρώτη μη επανδρωμένη αλλά και την επόμενη που θα είναι επανδρωμένη και θα προετοιμάσει το έδαφος της επανδρωμένης αποστολής που θα επιστρέψει στην επιφάνεια της Σελήνης. Παράλληλα «τρέχει» και το πρόγραμμα κατασκευής της Σεληνιακής Πύλης, του διαστημικού σταθμού που θα είναι σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι και θα υποστηρίζει τις επανδρωμένες αποστολές εκεί. Πότε εκτιμάτε ότι θα είναι ο σταθμός αυτός έτοιμος να υποδεχτεί το πρώτο του πλήρωμα; Η Σεληνιακή Πύλη είναι ένα σύνθετο πρότζεκτ την υλοποίηση του οποίου έχουμε αναλάβει από κοινού με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Οι δύο υπηρεσίες κάνουμε παράλληλα τις εργασίες που απαιτούνται για τη δημιουργία του σταθμού. Μέχρι το 2025 οι δύο υπηρεσίες θα έχουν ολοκληρώσει την κατασκευή των τμημάτων του σταθμού και η κάθε μια ξεχωριστά θα εκτοξεύσει τα τμήματα που έχει αναλάβει να φτιάξει. Αν όλα πάνε καλά τα τμήματα αυτά θα συναντηθούν στο σημείο που θα εγκατασταθεί ο σταθμός, θα γίνει η συναρμολόγηση τους και ευελπιστούμε ότι το 2025 ή το αργότερο το 2026 θα είναι έτοιμος να λειτουργήσει. Πάντως σε λίγες εβδομάδες ξεκινάει το πρόγραμμα εκπαίδευσης των αστροναυτών που θα αποτελέσουν το πρώτο πλήρωμα του σταθμού. NASA H Σεληνιακή Πύλη θα δώσει νέα ώθηση στη διαστημική εξερεύνηση της ανθρωπότητας. Το ερώτημα λοιπόν πλέον δεν είναι πότε θα επιστρέψουμε στη Σελήνη αφού αυτό μπορούμε πλέον να το θεωρούμε θέμα λίγου χρόνου αλλά πότε θα δημιουργηθούν οι πρώτες μόνιμες βάσεις εκεί αλλάζοντας τα δεδομένα της ανθρώπινης παρουσίας έξω από τη Γη. Έχουμε εκπονήσει ένα σχέδιο για την παρουσία των αστροναυτών στη Σελήνη το τελικό στάδιο του οποίου θα είναι η δημιουργία βάσεων εκεί. Πυρήνας του σχεδίου είναι κάποιο/α οχήματα με τα οποία θα μετακινούνται στη Σελήνη οι πρώτοι αστροναύτες που θα πατήσουν ξανά το έδαφος της κάτι που αν όλα πάνε καλά θα συμβεί εντός της προσεχούς πενταετίας. Το κρίσιμο ζήτημα το οποίο ελπίζουμε να επιτευχθεί είναι αυτά τα οχήματα να μπορούν να αποτελέσουν και ένα προσωρινό κατάλυμα για τους αστροναύτες μέχρι να φτιαχτεί η πρώτη βάση. Η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη και οι αμέσως επόμενες που θα ακολουθήσουν θα μεταφέρουν κάθε φορά διάφορα υλικά για τη δημιουργία της πρώτης βάσης και ευελπιστούμε ότι μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας θα υπάρχουν πλέον έτοιμες και λειτουργικές κάποιες βάσεις στο φεγγάρι. NASA Η επιστροφή στη Σελήνη έχει πάρει πλέον τον δρόμο της. Για τον Άρη τι μπορείτε να μας πείτε; Πότε πιστεύετε ότι θα μπορέσει η NASA να στείλει εκεί μια επανδρωμένη αποστολή; Νομίζω ότι αυτό θα καθυστερήσει αρκετά ακόμη και εκτιμώ ότι θα πρέπει να το αναμένουμε στη δεκαετία του 2040. Αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχουν πολλές δυσκολίες και κίνδυνοι για αυτό το ταξίδι αλλά έχουμε από την άλλη πλευρά τον Ελον Μασκ που δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι είναι έτοιμος με την διαστημική του εταιρεία (Space X) να πραγματοποιήσει μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας. Αν η NASA με το μέγεθος, την εμπειρία και την τεχνογνωσία που διαθέτει θεωρεί ότι χρειάζονται ακόμη 20 χρόνια για αυτό το ταξίδι πώς μπορεί μια ιδιωτική εταιρεία να το πραγματοποιήσει σχεδόν άμεσα; Ο Ελον Μασκ και η εταιρεία του είναι η αλήθεια ότι έχουν κάνει πολλά και σημαντικά πράγματα στον διαστημικό τομέα. Σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο και το οικονομικό κομμάτι. Αν καταφέρει να βρει τους απαραίτητους πόρους και ρίξει όσα λεφτά απαιτούνται ίσως να τα καταφέρει. Βασικά μακάρι να τα καταφέρει, αν πραγματοποιήσει αυτή την αποστολή στο χρονικό πλαίσιο που το θέτει εμείς θα είμαστε μαζί του και θα υποστηρίζουμε την επιτυχία το εγχειρήματος. https://naftemporiki.gr/story/1883614/kathi-liounters-i-epixeirisiaki-dieuthuntria-tis-nasa-mila-sti-n-gia-tin-epistrofi-tou-anthropou-sti-selini

To Hubble «απάντησε» στο James Webb. ESA/Hubble & NASA, R. Cohen Το σφαιρωτό σμήνος TERZAN 2 όπως το κατέγραψε το Hubble. Μπορεί όλος ο επιστημονικός (και όχι μόνο) κόσμος και τα φώτα της δημοσιότητας να έχουν πέσει πάνω στο James Webb, το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο που κατασκεύασε ο άνθρωπος, αλλά το παλαιότερο διαστημικό τηλεσκόπιο δεν... καταθέτει τα όπλα και θέλησε να δείξει ότι συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς στη διαστημική εξερεύνηση. Το Hubble κατέγραψε μια νέα εκπληκτική εικόνα από το κέντρο του γαλαξία μας. ESA/HUBBLE & NASA, R. COHEN Το σφαιρωτό σμήνος TERZAN 2 όπως το κατέγραψε το Hubble. Σφαιρωτό σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία πυκνή συγκέντρωση άστρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρεται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόρος του. Έχουν εντοπιστεί περίπου 160 σφαιρικά σμήνη στον γαλαξία μας και πιστεύεται ότι υπάρχουν μερικές δεκάδες ακόμη που περιμένουν τους αστρονόμους να τα εντοπίσουν. Κατά μέσο όρο ένα σφαιρικό σμήνος περιέχει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ως περίπου ένα εκατ. άστρα. Οι σπειροειδείς γαλαξίες σαν τον δικό μας διαθέτουν συνήθως μερικές εκατοντάδες σφαιρική σμήνη ενώ οι ελλειπτικοί γαλαξίες μερικές χιλιάδες.Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε και κατέγραψε μια εντυπωσιακή φωτογραφία από το σφαιρωτό σμήνος Terzan 2 που βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία μας στον αστερισμού του Σκορπιού. Όπως όλα τα σφαιρικά σμήνη έτσι και αυτό διαθέτει ένα τεράστιο αριθμό άστρων πολλά εκ των οποίων είναι εξαιρετικά λαμπερά δημιουργώντας έτσι εκπληκτικά κοσμικά πορτρέτα όταν καταγράφονται από τις κάμερες των τηλεσκοπίων. https://naftemporiki.gr/story/1883356/to-hubble-apantise-sto-James-webb

Ο χαρτογράφος του γαλαξία μας ανακάλυψε δύο νέους εξωπλανήτες. ESO/B. Fugate (FASORtronics) Το GAIA χαρτογραφώντας τον γαλαξία ανακάλυψε δύο εξωπλανήτες και ενδέχεται να έχει ανακαλύψει αρκετούς ακόμη. Το σκάφος Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος έχει ως κύρια αποστολή του την χαρτογράφηση των άστρων του γαλαξία μας αλλά πραγματοποιεί και άλλες έρευνες. Το σκάφος έχει αποκαλύψει τη χημική σύνθεση περίπου 60.000 αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος. Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics» διεθνής ομάδα ερευνητών αναφέρει την ανακάλυψη δύο εξωπλανητών από δεδομένα που κατέγραψε το Gaia σε μια απομονωμένη περιοχή του γαλαξία μας.Οι δύο πλανητες που ονομάστηκαν Gaia-1b and Gaia-2b ανήκουν στην κατηγορία του «καυτού Δία». Είναι δηλαδή πλανήτες αερίου με μέγεθος παρόμοιο ή και μεγαλύτερο από αυτό του Δία οι οποίοι βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό τους άστρο. Για αυτόν τον λόγο η θερμοκρασία που αναπτύσσουν είναι πολύ υψηλή (εξ ου και το «καυτός») και οι συνθήκες που επικρατούν εκεί είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες για μελέτη από τους ειδικούς αλλά σε κάθε περίπτωση απαγορευτική για την παρουσία της ζωής.Οι δύο πλανήτες ολοκληρώνουν σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών μια πλήρη περιστροφή γύρω από το άστρο τους σε λιγότερο από 100 ώρες. Οι ερευνητές κατέγραψαν επίσης την πιθανή παρουσία 40 ακόμη εξωπλανητών η ύπαρξη των οποίων πρέπει τώρα να επιβεβαιωθεί με νέες έρευνες.Η ανακάλυψη έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία επειδή όπως φαίνεται το Gaia προστίθεται στα εργαλεία με τα οποία μπορούμε να εντοπίζουμε εξωπλανήτες. Το βάρους δύο τόνων Gaia, το οποίο βρίσκεται σε σταθερή απόσταση από τη Γη και σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, κάνει διαδοχικές μετρήσεις των ίδιων άστρων από ελαφρώς διαφορετικές οπτικές γωνίες, δημιουργώντας έτσι σταδιακά ένα ακριβή και πολυδιάστατο χάρτη για περίπου ένα δισ. άστρα του γαλαξία μας. Διαθέτει μία κάμερα με ανάλυση ενός δισεκατομμυρίου εικονοστοιχεία (pixel) τη μεγαλύτερη που έχει σταλεί στο διάστημα και η οποία έχει πάνω από 100 ηλεκτρονικούς αισθητήρες. https://naftemporiki.gr/story/1882904/o-xartografos-tou-galaksia-mas-anakalupse-duo-neous-eksoplanites

Αναβαθμίζεται το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας. Το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου αναβαθμίζεται ώστε να μετατραπεί στον μεγαλύτερο διαστημικό κόμβο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και το Αστεροσκοπείο Αθηνών ενώνουν τις δυνάμεις τους με κοινό στόχο την αναβάθμιση των υποδομών και την ακόμα μεγαλύτερη αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού.Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων χρηματοδοτεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με 10,8 εκατομμύρια € από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αγορά καινούριων ραντάρ, λέιζερ, ένα νέο υπερσύγχρονο ρομποτικό τηλεσκόπιο και άλλο απαραίτητο εξοπλισμό. Παράλληλα, η Περιφέρεια Πελοποννήσου χρηματοδοτεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με 4,3 εκατομμύρια € για κτιριακές υποδομές όπως το αμφιθέατρο, ο εκθεσιακός χώρος, γραφεία κ.ά. Η συνολική επένδυση στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου ξεπερνά τα 15 εκατομμύρια €. Πρόκειται, όχι μόνο για την μεγαλύτερη επένδυση από συστάσεως της υποδομής του, αλλά και για την μεγαλύτερη επένδυση στην επιστημονική έρευνα στην Κορινθία και την Πελοπόννησο. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, ο διαστημικός κόμβος υπολογίζεται να είναι πλήρως λειτουργικός και επιχειρησιακός εντός του 2026.Επίσης, θα πραγματοποιηθεί μεταφορά κρίσιμου εξοπλισμού υποδομών από την Πεντέλη στο Κρυονέρι και αγορά βασικού λογισμικού για το πρόγραμμα EU-SST, ενώ θα γίνει και τοποθέτηση οπτικών ινών.Το τηλεσκόπιο στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου έχει διάμετρο 1,2 μέτρα και οι ερευνητικές του υποδομές είναι σημαντικές τόσο για εθνικά ερευνητικά προγράμματα όσο και για διεθνή προγράμματα, καθώς ήδη αξιοποιείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).Σήμερα πραγματοποιούνται σημαντικά ερευνητικά προγράμματα στις ερευνητικές υποδομές του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου, με αιχμή του δόρατος τις συστηματικές παρατηρήσεις των εκλάμψεων που προκαλούνται από προσκρούσεις μετεωροειδών και παραγόντων αντικειμένων στην επιφάνεια της σελήνης.Μέσω του εγκατεστημένου ειδικού οργάνου παρατήρησης, οι παρατηρήσεις αυτές παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τις μάζες και τις διαστάσεις των προσπιπτόντων αντικειμένων, τις θερμοκρασίες που αναπτύσσονται κατά τις προσκρούσεις, αλλά και τη συχνότητα με την οποία συμβαίνουν τέτοια γεγονότα. Επίσης, η παρατήρηση της τροχιάς διαστημοπλοίων, δυνητικά επικίνδυνων σωμάτων όπως μετεωρίτες, η ασφάλεια για τους αστροναύτες και τους δορυφόρους, ακόμα και η πλανητική ασφάλεια είναι ανάμεσα στα ερευνητικά και επιχειρησιακά προγράμματα που υλοποιεί το επιστημονικό προσωπικό του Αστεροσκοπείου.Το αναβαθμισμένο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου θα είναι ένα ανοικτό κέντρο επισκεπτών για μαθητές, φοιτητές και επισκέπτες, όπου θα γίνεται διάχυση της επιστημονικής έρευνας.Στην εκδήλωση παρουσίασης του σχεδίου μετασχηματισμού του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου σε Space–Hub στην Νοτιανατολική Ευρώπη, την οποία διοργάνωσε στην Αθήνα το ΙΑΑΔΕΤ (Ινστιτούτο Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), παρευρέθηκαν: ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παναγιώτης Νίκας, οι Αντιπεριφερειάρχες Κορινθίας κ.κ Αθηνά Κόρκα, Τάσος Γκιολής και Χάρης Βυτινιώτης και οεντεταλμένος σύμβουλος της Περιφέρειας κ. Γιώργος Οικονόμου. Ο μεγαλύτερος Διαστημικός κόμβος στην Νοτιοανατολική Ευρώπη Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Βουλευτής Κορινθίας κ. Χρίστος Δήμας δήλωσε τα εξής:«Το Αστεροσκοπείο στο Κρυονέρι Κορινθίας αναβαθμίζεται με στόχο να γίνει ο μεγαλύτερος Διαστημικός κόμβος στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ήδη γίνεται εξαιρετική δουλειά από την επιστημονική του ομάδα με διεθνή αναγνώριση. Για αυτό το λόγο άλλωστε μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης το χρηματοδοτούμε, προκειμένου να έχει τον κατάλληλο εξοπλισμό και τις υποδομές που θα βοηθήσει τους επιστήμονες να αξιοποιήσουν την γνώση και την εμπειρία τους ακόμα περισσότερο. Συγχαρητήρια σε όλα τα μέλη της επιστημονικής ομάδας για το σπουδαίο ερευνητικό τους έργο αλλά και για το όραμα τους να ανοίξουν διάπλατα τις πόρτες του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου για την διάχυση της επιστήμης σε μαθητές, φοιτητές επισκέπτες αλλά και στην τοπική κοινωνία της Κορινθίας.»Ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας κ. Αθανάσιος Κυριαζής τόνισε πώς:«Η άριστη συνεργασία τριών φορέων, της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ), της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΓΤΤ) και της Περιφέρειας Πελοποννήσου δίνουν τη δυνατότητα στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) να μετασχηματίσει το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου σε Space–Hub της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια από το Διάστημα. Ένα εμβληματικό έργο που ανοίγει νέους δρόμους στην έρευνα, την εκπαίδευση και την επιστήμη. Η σημερινή παρουσίαση του σχεδίου μετασχηματισμού στις εγκαταστάσεις του ΕΑΑ μας έδωσε τη βεβαιότητα ότι το εγχείρημα θα είναι επιτυχημένο και η Κόρινθος και κατ επέκταση η Ελλάδα θα βρεθούν στην πρωτοπορία της έρευνας στην Αστρονομία Αστροφυσική. Θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές αυτού του εγχειρήματος.» Πολυχώρος Ο διευθυντής και πρόεδρος του Δ.Σ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Εμμανουήλ Πλειώνης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι:«Το όραμα, η επίπονη συλλογική εργασία, η ανιδιοτέλεια, η επιστημονική αριστεία, η προσπάθεια να ξερνάς τα όρια που θέτει η συντήρηση αλλά και η διαπροσωπική χημεία μπορεί να οδηγήσει σε ασυνήθιστα ποιοτικά και ποσοτικά άλματα και σε πρωτοπορίες, όπως ο μετασχηματισμός του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου σε Διαστημικό Κόμβο, το μεγαλύτερο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Πολλαπλά τηλεσκόπια, Ραντάρ, κεραίες δορυφορικών δεδομένων, είναι ορισμένα από τα όργανα που θα τοποθετηθούν και θα αναδείξουν την Ελλάδα σε σημαντικό πόλο του Ευρωπαϊκού προγράμματος SST/SSA, για την ασφάλεια του διαστήματος. Παράλληλα θα κατασκευαστεί πολυχώρος διάχυσης της επιστήμης, με αμφιθέατρο, εκθεσιακό και μουσειακό χώρο όπου θα αναδεικνύεται η διεπαφή πολιτισμού και επιστήμης. Απαραίτητη μαγιά για αυτή την επιτυχία ήταν η στενή συνεργασία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, της ΓΓΤΤ του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, του Υφυπουργείου Έρευνας & Καινοτομίας και της ΓΓΕΚ του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων και της Περιφέρειας Πελοποννήσου, με μια συνολική επένδυση περίπου 17.000.000 ευρώ.»Ο διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ κ. Σπύρος Βασιλάκος παρουσίασε το στρατηγικό σχεδιασμό για τη μετατροπή του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου στην Κορινθία στο μεγαλύτερο Διαστημικό κόμβο (Space–Hub) στην Νοτιανατολική Ευρώπη. Ανέφερε χαρακτηριστικά πώς:«Η δημιουργία αυτής της εμβληματικής υποδομής, αποτελεί ποιοτικό άλμα στις αναπτυξιακές δράσεις του ΕΑΑ, αναδεικνύοντας την εθνική υποδομή του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου σε Ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς καθιστώντας την Ελλάδα σημαντικό παίκτη διεθνώς σε θέματα που σχετίζονται με την Πλανητική ασφάλεια. Επίσης η εν λόγω υποδομή θα αποτελέσει αναπτυξιακό πόλο για την ευρύτερη περιοχή της Κορινθίας.» https://www.in.gr/2022/07/21/b-science/space/anavathmizetai-asteroskopeio-kryoneriou-korinthias/

NASA: Artemis 1 το όνομα της νέας αποστολής των ΗΠΑ στη Σελήνη. Ανήμερα της επετείου της προσελήνωσης του Apollo 11, η NASA ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ επιστρέφουν στο φεγγάρι, πιθανότατα στις 29 Αυγούστου.Και το όνομα αυτής Artemis 1. Πενήντα τρία χρόνια αργότερα, το πρόγραμμα Artemis σηματοδοτεί την επιστροφή των Αμερικανών στον δορυφόρο της Γης. Σημειώνεται πως η νέα αποστολή δεν θα είναι επανδρωμένη, καθώς στόχος της NASA είναι να γίνει μια νέα δοκιμή του νέου πυραύλου της SLS και της κάψουλας «Ωρίων» στην κορυφή του.Η εκτόξευση θα γίνει από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ, στη Φλόριντα.Η κάψουλα θα φτάσει στη Σελήνη, όπου θα τεθεί σε τροχιά, προτού επιστρέψει στη Γη. Ανάλογα με την οριστική ημερομηνία της εκτόξευσης, η αποστολή θα διαρκέσει συνολικά από 39 έως 42 ημέρες.Ο «Ωρίωνας» είχε βρεθεί στο διάστημα και το 2014 προκειμένου να δοκιμαστεί η θερμική του ασπίδα. Τότε έκανε δύο περιστροφές γύρω από τη Γη. Αυτή τη φορά αναμένεται να φτάσει πολύ πιο μακριά και θα βιώσει πολύ πιο ακραίες συνθήκες κατά την είσοδό του στη γήινη ατμόσφαιρα: ταχύτητα σχεδόν 40.000 χιλιομέτρων την ώρα και θερμοκρασία που θα φτάνει τη μισή εκείνης που καταγράφεται στην επιφάνεια του Ήλιου, όπως εξήγησε ο Μάικ Σαράφιν, ο υπεύθυνος της αποστολής. Artemis 2 και 3 Η Artemis 2 θα είναι η επανδρωμένη αποστολή, η οποία είναι προγραμματισμένη για το 2024. Οι αστροναύτες ωστόσο δεν θα πατήσουν στην επιφάνεια της Σελήνης, και θα κάνουν απλώς μια περιστροφή γύρω της. Τα μέλη της Artemis 3 θα έχουν την ευκαιρία να περπατήσουν στο σεληνιακό έδαφος, το νωρίτερο το 2025, με βάση τον προγραμματισμό της NASA. https://www.in.gr/2022/07/20/b-science/space/nasa-artemis-1-onoma-tis-neas-apostolis-ton-ipa-sti-selini/

Νέο δωμάτιο προστέθηκε στον διαστημικό σταθμό της Κίνας. Λιγότερο από μια μέρα μετά την εκτόξευσή της, η δεύτερη υπομονάδα του διαστημικού σταθμού που συναρμολογεί η Κίνα σε χαμηλή γήινη τροχιά έφτασε στην τελική της θέση.Το εργαστήριο Wentian εκτοξεύτηκε την Κυριακή από τη διαστημική βάση Ουεντσάνγκ στο τροπικό νησί του Χαϊνάν. Έπειτα από 13 ώρες πτήσης, συνδέθηκε αυτόματα στην υπομονάδα διαβίωσης του σταθμού Tiangong, ανακοίνωσε η κινεζική Υπηρεσία Ανθρώπινων Διαστημικών Αποστολών.Το εργαστήριο Wentian, σχεδιασμένο για επιστημονικά πειράματα, έχει βάρος 23 τόνων και σύμφωνα με την κινεζική εφημερίδα Global Times είναι το βαρύτερο διαστημικό σκάφος που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Διάστημα. Το τριμελές πλήρωμα του σταθμού έστειλε χαιρετίσματα από το εσωτερικό του νέου εργαστηρίου (Xinhua) Τρεις αστροναύτες που έφτασαν στον σταθμό τον περασμένο μήνα για αποστολή έξι μηνών επέβλεψαν τη διαδικασία προσέγγισης και πρόσδεσης της υπομονάδας.Ένα δεύτερο εργαστήριο, με την ονομασία Mengtian προγραμματίζεται να εκτοξευτεί τον Οκτώβριο για την ολοκλήρωση του διαστημικού σταθμού.Το διαστημικό πρόγραμμα της Κίνας υπάγεται στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό και υλοποιεί το πρόγραμμα Tiangong χωρίς βοήθεια από άλλη χώρα.Η Κίνα είναι σήμερα η μόνη χώρα με δικό της διαστημικό σταθμό, μετά την άρνηση των ΗΠΑ να την δεχτούν στο πρόγραμμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού.Η Κίνα εκτόξευσε τους πρώτους αστροναύτες της το 2003, μόλις η τρίτη χώρα μετά τις ΗΠΑ και την Ρωσία που αποκτά δυνατότητα ανθρώπινων διαστημικών αποστολών με δικά της μέσα.Έκτοτε έχει στείλει ρομποτικά οχήματα στην επιφάνεια της Σελήνης και του Άρη και κατάφερε μάλιστα να φέρει τη Γη τα πρώτα δείγματα του φεγγαριού από τη δεκαετία του 1970. https://www.in.gr/2022/07/25/b-science/space/neo-domatio-prostethike-ston-diastimiko-stathmo-tis-kinas/

Διεθνής Διαστημικός Σταθμός: Η Ρωσία αποχωρεί για να κατασκευάσει δικό της τροχιακό εργαστήριο. Η Ρωσία θα αποχωρήσει από το πρόγραμμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) μετά το 2024, ανακοίνωσε ο νέος επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos Γιούρι Μπορίσοφ.Μετά την αποχώρησή της, η Ρωσία θα εστιαστεί στην ανάπτυξη του δικού της διαστημικού σταθμού, είπε.«Θα εκπληρώσουμε αναμφίβολα όλες τις υποχρεώσεις μας απέναντι στους εταίρους μας», δήλωσε ο Γιούρι Μπορίσοφ, αναφερόμενος στις χώρες που συνεργάζονται στον ISS, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, την Ιαπωνία και τον Καναδά.«Όμως η απόφαση για την αποχώρηση από τον σταθμό μετά το 2024 είναι ειλημμένη», δήλωσε έπειτα από συνάντηση με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν που μεταδόθηκε από την τηλεόραση.Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν αναφερθεί και παλαιότερα στην πρόθεση της Μόσχας να αποσυρθεί από τον ISS, ωστόσο η ανακοίνωση της τελικής απόφασης έρχεται εν μέσω έντασης ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.Παρά το ρήγμα, όμως, η NASA και η Roscosmos ανανέωσαν αυτό το μήνα η συμφωνία τους για αποστολές αμερικανών αστροναυτών στον ISS με ρωσικά σκάφη Soyuz.Παρόλα αυτά, η ρωσική απόφαση πιθανότατα δεσμεύει τη NASA, η οποία θα αναγκαστεί να λάβει τις δικές της αποφάσεις για τη συμμετοχή της στον ISS, ο οποίος το τελευταίο διάστημα παρουσιάζει όλο και συχνότερες φθορές λόγω γήρανσης.Με εντολή του Πούτιν, ο Γιούρι Μπορίσοφ αντικατέστησε νωρίτερα τον Ιούνιο τον προηγούμενο επικεφαλής Νμίτρι Ρογκόζιν, ο οποίος είχε εμπλακεί σε διαπληκτισμούς με τον Έλον Μασκ στο Twitter. https://www.in.gr/2022/07/26/b-science/space/diethnis-diastimikos-stathmos-rosia-anakoinose-oti-apoxorei-meta-2024/

Διαστημικά σκουπίδια: Χιλιάδες εξαρτήματα σε τροχιά μας απειλούν καθημερινά – Ποιο είναι το μεγαλύτερο που έχει πέσει. Ανυπολόγιστος είναι ο αριθμός των διαστημικών σκουπιδιών που έχουν συσσωρευτεί γύρω από τον πλανήτη μας, σε μικρή ή μεγαλύτερη απόσταση από αυτόν, και απειλούν με την πάροδο του χρόνου να πέσουν στη Γη.Πριν από 20 χρόνια μάλιστα είχε πέσει στην Ουγκάντα, μία δεξαμενή από πύραυλο. Η οποία ήταν και άθικτη.Σε μικρή σχετικά απόσταση από τη Γη, μαζεύτηκε ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από τότε που εκτοξεύτηκαν οι πρώτοι δορυφόροι στο Διάστημα.Και επειδή τόσο οι δορυφόροι που κατά εκατοντάδες στέλνονται κάθε χρόνο σε τροχιά, όσο και τα διαστημόπλοια που πάνε στο ηλιακό μας σύστημα είναι μηχανές που χαλάνε, ό,τι βίδα, παξιμάδι, μπουζί, χερούλι, σιδερικό, κλπ., ξεκολλήσει, μένει εκεί πάνω.Ομως αυτά τα σκουπίδια, δεν κάθονται στη θέση τους.Γυρνούν γύρω γύρω από τη Γη με μεγάλη ταχύτητα. Μεγαλώνει η χωματερή Πέφτουν πάνω σε διαστημόπλοια ή νέους δορυφόρους που εκτοξεύονται και τους προκαλούν ζημιές, αν δεν τους καταστρέψουν κιόλας, με αποτέλεσμα νέα σκουπίδια να δημιουργούνται, και η χωματερή να μεγαλώνει. Ο κίνδυνος κάποιο από αυτά να πέσει στο κεφάλι μας, είναι σημαντικός. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα περισσότερα αντικείμενα που πέφτουν είναι πολύ μικρά, και συνήθως πέφτουν στη θάλασσα ή σε μη πυκνοκατοικημένες περιοχές.Το τι γίνεται σε μικρή απόσταση από τη Γη, εκεί που πιάνουν θέση οι διάφοροι δορυφόροι, θυμίζει συγκρουόμενα στο λούνα παρκ. Παράδειγμα: Πριν λίγα χρόνια, ένα εξάρτημα ρωσικού πυραύλου που περιφερόταν στο διάστημα για 25 χρόνια συγκρούστηκε με κινεζικό στρατιωτικό δορυφόρο, τον Yunhai 1-02. Ρωγμή Βίδα ή παξιμάδι από ξεχαρβαλωμένο δορυφόρο, είχε προκαλέσει ρωγμή στο διαστημικό λεωφορείο.Στις 23 Αυγούστου 2018, τέσσερις μόλις μήνες αφότου είχε τεθεί σε τροχιά, ο ευρωπαϊκός δορυφόρος επιτήρησης της Γης, ο Sentinel-3B, αναγκάσθηκε να κάνει ακροβατικά για να αποφύγει ένα επικίνδυνο θραύσμα.Αυτά τα διαστημικά σκουπίδια, απειλούν την ασφάλεια όχι μόνο των διαστημικών αποστολών αλλά και των αστροναυτών. Ειδικοί επιστήμονες από τις διαστημικές υπηρεσίες διαφόρων χωρών προσπαθούν να βρουν τρόπους να περιορίσουν το μέγεθος αυτής της ιδιότυπης χωματερής.Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν εγκαινιάστηκε η διαστημική εποχή με την εκτόξευση του «Σπούτνικ», περισσότεροι από 6.500 δορυφόροι στάλθηκαν σε διάφορες τροχιές γύρω από τη Γη, ανάλογα με τον σκοπό που κατασκευάστηκαν για να εξυπηρετήσουν.Εκτός από αυτό το πλήθος των δορυφόρων, δεκάδες διαστημόπλοια και διαστημοσυσκευές εκτοξεύτηκαν στο κοντινό μας Διάστημα και σε τροχιά γύρω από πλανήτες για να τους μελετήσουν. Νεκροταφείο Σήμερα, από τους 6.500 δορυφόρους υπολογίζεται ότι λειτουργούν γύρω στους 900, καθώς οι υπόλοιποι απενεργοποιήθηκαν επειδή συμπλήρωσαν τον χρόνο ζωής τους ή καταστράφηκαν – σε μικρότερο βαθμό – από τεχνικά σφάλματα κατά τη διαδικασία τοποθέτησής τους σε τροχιά.Τα επίγεια συστήματα ανίχνευσης αυτών των σκουπιδιών έχουν καταδείξει ότι γύρω από τη Γη περιφέρονται περισσότερα από 21.000 αντικείμενα με διάμετρο μεγαλύτερη από 10 εκατοστά. Επιπλέον, τα αντικείμενα που η διάμετρός τους κυμαίνεται από 1 μέχρι 10 εκατοστά υπολογίζονται σε περίπου 500.000. Ακόμα περισσότερα είναι τα αντικείμενα με διάμετρο μικρότερη από ένα εκατοστό. Εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τα 100 εκατομμύρια. Κατά σμήνη Τα περισσότερα διαστημικά σκουπίδια περιφέρονται σε απόσταση 2.000 χλμ. από την επιφάνεια της Γης. Σε αυτή τη ζώνη, οι συγκεντρώσεις των σκουπιδιών ποικίλλουν και το σύνολό τους εντοπίζεται σε απόσταση από 750 μέχρι 800 χλμ.Σε αυτή την τροχιά βρίσκονται οι δορυφόροι παρατήρησης της Γης οι οποίοι ακολουθούν πολική τροχιά, κινούνται από τον Βόρειο προς τον Νότιο Πόλο της Γης. Για μία πλήρη περιφορά χρειάζονται 110 λεπτά. Πιο μακριά, στα 36.000 χλμ. βρίσκονται οι γεωστατικοί δορυφόροι, όπως είναι εκείνοι που συλλέγουν μετεωρολογικά δεδομένα.Τα διαστημικά σκουπίδια κινούνται με πολύ μεγάλες ταχύτητες.Οσα βρίσκονται χαμηλότερα από 2.000 χλμ. περιφέρονται με ταχύτητα 7-8 χλμ. ανά δευτερόλεπτο. Η μέση ταχύτητα σύγκρουσης αυτών των εξαρτημάτων με άλλα διαστημικά αντικείμενα είναι περίπου τα 10 χλμ. το δευτερόλεπτο. Συγκρούσεις που έγραψαν ιστορία – Τον Δεκέμβριο του 1991 συγκρούστηκε ο ρωσικός δορυφόρος «Cosmos 1934» με εξαρτήματα από τον δορυφόρο «Cosmos 926«. Η σύγκρουση έγινε αντιληπτή το 2005. – Στις 24 Ιουλίου 1996 συγκρούστηκε ένας γαλλικός δορυφόρος με εξαρτήματα που προήλθαν από έκρηξη του ανώτερου τμήματος ενός πυραύλου τύπου Ariane. – Στις 17 Ιανουαρίου 2005 συγκρούστηκε τμήμα αμερικανικού πυραύλου με ένα κομμάτι από κινεζική διαστημοσυσκευή. – Στις 10 Φεβρουαρίου 2009 ο αμερικανικός δορυφόρος «Iridium 33» συγκρούστηκε με τον ανενεργό ρωσικό δορυφόρο «Cosmos 2251». Μεγάλος αριθμός σκουπιδιών διασκορπίστηκε σε απόσταση μέχρι και 800 χλμ. από τη Γη. Θα μας πέσουν στο κεφάλι; – Οσο πιο μακριά από τη Γη βρίσκονται τα διαστημικά σκουπίδια τόσο περισσότερο χρόνο κάνουν να πέσουν ξανά στη Γη. – Τα αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά μέχρι τα 600 χιλιόμετρα συνήθως χρειάζονται μερικά χρόνια. – Πάνω από τα 800 χιλιόμετρα, τα αντικείμενα χρειάζονται μερικές δεκαετίες για να πέσουν στη Γη. – Εκείνα που βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 1.000 χλμ. χρειάζονται συνήθως έναν αιώνα ή και περισσότερο. – Οι ειδικοί λένε ότι επειδή η επιφάνεια της Γης καλύπτεται από νερό κατά 70%, είναι πάρα πολύ μικρή η πιθανότητα να χτυπήσει κάποιος άνθρωπος. Παρ’ όλα αυτά, εξαρτήματα και μάλιστα μεγάλου μεγέθους έχουν καταφέρει να πέσουν στη Γη χωρίς να προκαλέσουν ζημιές ή θύματα.Μια τέτοια περίπτωση αφορούσε μια δεξαμενή ηλίου υψηλής πίεσης, που αποκολλήθηκε από πύραυλο Ariane V 13 (εκτοξεύτηκε τον Μάιο του 1985) και κατέληξε άθικτη στην Ουγκάντα το Μάρτιο του 2002. https://www.in.gr/2022/07/30/b-science/space/diastimika-skoupidia-xiliades-eksartimata-se-troxia-mas-apeiloun-kathimerina-poio-einai-megalytero-pou-exei-pesei/

Ελληνικοί δορυφόροι θα λειτουργούν ως ραδιοφάροι σε τροχιά. To 2023 και το 2024 προγραμματίζεται να εκτοξευτούν ακόμα έξι ελληνικοί μικροί δορυφόροι, γνωστοί ως πικοδορυφόροι, έπειτα από συμφωνία που υπέγραψε ο ελληνικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός Libre Space Foundation (LSF) με την ισπανική εταιρεία UARX Space.Όπως γνωστοποίησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του LSF Ελευθέριος Κοσμάς, η συμφωνία αφορά δύο διαφορετικές αποστολές στο Διάστημα, σε καθεμία από τις οποίες σχεδιάζεται να εκτοξευτούν τρεις πικοδορυφόροι, ενδεχομένως με πύραυλο Falcon της SpaceX.Οι πικοδορυφόροι θα αξιοποιηθούν ως ραδιοφάροι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου SIDLOC, το οποίο έχει ως αντικείμενο τον εντοπισμό και ταυτοποίηση αντικειμένων στο Διάστημα.Ένα τέτοιο σύστημα είναι απαραίτητο καθώς στο Διάστημα έχει αρχίσει να επικρατεί «συνωστισμός»: πάνω από 6.000 δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, εκ των οποίων το 60% εκτιμάται πως είναι ανενεργοί -διαστημικά σκουπίδια- και περίπου το 40% λειτουργικοί, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.Εντός της επόμενης δεκαετίας υπολογίζεται πως θα εκτοξεύονται ετησίως 990 δορυφόροι, κάτι που σημαίνει ότι έως το 2028 θα μπορούσαν να βρίσκονται σε τροχιά πάνω από 15.000.Μέσα στον συνωστισμό δεν είναι ασύνηθες ο ιδιώτης ή ο οργανισμός που «ανέβασε» έναν δορυφόρο να χάνει τα ίχνη του -έστω προσωρινά- και να μη μπορεί να τον εντοπίσει άμεσα, να τον ελέγξει και να του δώσει εντολή για ελιγμούς.Σε αυτό το σημαντικό πρόβλημα φιλοδοξεί να δώσει λύση η τεχνολογία που αναπτύσσει ο LSF, σε κοινοπραξία με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), στο πλαίσιο του τριετούς έργου SIDLOC, με χρηματοδότηση από την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA και το πρόγραμμα ARTES.Ο Libre Space Foundation είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 2015. Αποστολή του είναι να προάγει και να αναπτύσσει ανοιχτές τεχνολογίες για το Διάστημα (τεχνολογίες που είναι δωρεάν και ελεύθερες προς χρήση από όλους).Στα έργα του Οργανισμού περιλαμβάνεται η διατήρηση και η ανάπτυξη του μεγαλύτερου παγκοσμίου δικτύου επίγειων δορυφορικών σταθμών ανοιχτού λογισμικού, καθώς και ο σχεδιασμός και η κατασκευή του πρώτου μικροδορυφόρου ανοιχτού λογισμικού, και του πρώτου συστήματος εκτόξευσης πικοδορυφόρων, επίσης ανοιχτού λογισμικού. https://www.in.gr/2022/07/29/b-science/space/ellinikoi-doryforoi-tha-leitourgoun-os-radiofaroi-se-troxia/

Άρης: Ελικόπτερα της NASA θα συλλέξουν δείγματα για αποστολή στη Γη. Η NASA ανακοίνωσε ότι αναπτύσσει δύο μικρά ελικοφόρα drone για την αποστολή που θα μεταφέρει στη Γη τα πρώτα δείγματα πετρωμάτων από τον Άρη.Η συλλογή των πολύτιμων δειγμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να αποκαλύψουν αν ο κόκκινος πλανήτης φιλοξενούσε κάποτε ζωή, έχει ήδη ξεκινήσει από το ρομπότ Perseverance που προσεδαφίστηκε πέρυσι στον κρατήρα Τζέζερο, ο οποίος φιλοξενούσε κάποτε μια ρηχή λίμνη.Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι το Perseverence θα αποθήκευε τα δείγματα σε σωλήνες από τιτάνιο και θα τους άφηνε στην επιφάνεια για να παραληφθούν από διαφορετικό ρομπότ που προγραμματιζόταν να εκτοξευτεί σε περίπου μια δεκαετία.Όπως όμως ανακοίνωσε η NASA την Τετάρτη, η αποστολή νέου τροχοφόρου ρομπότ ματαιώνεται, καθώς το Perseverance δείχνει ικανό να ολοκληρώσει μόνο του την επιχείρηση και να μεταφέρει έως και 30 δείγματα σε πύραυλο που θα τα μεταφέρει σε τροχιά το 2031. Από εκεί θα παραληφθούν από σκάφος της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA για να φτάσουν στη Γη το 2032. Το ρομπότ (εδώ σε καλλιτεχνική απεικόνιση) έχει μέγεθος και βάρος αυτοκινήτου (NASA/JPL-Caltech) Τα δύο ελικόπτερα, τα οποία θα εκτοξευτούν μαζί με τον πύραυλο που θα μεταφέρει τα δείγματα σε τροχιά, θα αναλάβουν τη συλλογή των δειγμάτων σε περίπτωση που το Perseverance δεν τα καταφέρει, ανέφερε η αμερικανική διαστημική υπηρεσία.Τα ελικοφόρα drone θα βασιστούν στο Ingenuity, το ηλεκτρικό ελικοπτεράκι που συνοδεύει το Perseverance στην εξερεύνηση του κρατήρα Τζέζερο και έχει πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής 29 πτήσεις. Το βάρος του είναι μόλις 1,8 κιλά. Τα νέα ελικόπτερα θα εξοπλιστούν πάντως και με ρόδες, ώστε να κινούνται και στην επιφάνεια, καθώς και με έναν ρομποτικό βραχίονα για τη συλλογή των σωλήνων με τα δείγματα.«Έχουμε την πεποίθηση ότι μπορούμε να βασιζόμαστε στο Perseverance για να φέρει τα δείγματα πίσω. Προσθέσαμε τα ελικόπτερα ως εφεδρικό μέσο» δήλωσε σύμφωνα με το Associated Press ο Τζεμ Γκράμλινγκ, διευθυντής του προγράμματος της NASA για την μεταφορά δειγμάτων από τον Άρη.Το ρομπότ που αναπτύχθηκε από την ευρωπαϊκή ESA για την επιχείρηση που τελικά θα αναλάβουν τα drone θα μπορούσε εναλλακτικά να εκτοξευτεί στη Σελήνη γύρω στο τέλος της δεκαετίας, αναφέρει το BBC.Ένα άλλο ευρωπαϊκό ρομπότ με την ονομασία ExoMars επέστρεψε στην αποθήκη, μετά τον τερματισμό συνεργασίας της ESA με τη Ρωσία λόγω της εισβολής στην Ουκρανία –η Ρωσία θα προσέφερε τον πύραυλο για την εκτόξευση του ρομπότ με τον Άρη. https://www.in.gr/2022/07/29/b-science/space/aris-elikoptera-tis-nasa-tha-sylleksoun-deigmata-gia-apostoli-sti-gi/

Δορυφόροι ιωδίου (βίντεο) Το ιώδιο ως «καύσιμο» προώθησης στο διάστημα Οι ερευνητές Dmytro Rafalskyi et al της γαλλικής εταιρείας ThrustMe, πριν από έναν χρόνο δημοσίευσαν στο περιοδικό «Nature» την εργασία με τίτλο ‘In-orbit demonstration of an iodine electric propulsion system‘, στην οποία περιγράφουν ότι πραγματοποίησαν επιτυχώς για πρωτή φορά μια δοκιμή με ένα μικρό δορυφόρο CubeSat βάρους 20 κιλών σε τροχιά, ο οποίος ήταν εφοδιασμένος με ένα σύστημα προώθησης με βάση το ιώδιο (κα όχι ξένον), που του επέτρεψε να κάνει διάφορους ελιγμούς στο διάστημα. Επιβεβαιώθηκε ότι το ιώδιο αποτελεί μια βιώσιμη εναλλακτική λύση σε σχέση με το έως τώρα ευρέως χρησιμοποιούμενο ξένον, το οποίο όμως είναι πιο ακριβό και πιο δύσκολο στην αποθήκευσή του. Όμως το ξένον είναι σπάνιο (λιγότερο από ένα μέρος ανά 10 εκατομμύρια στην ατμόσφαιρα), είναι ακριβό (κοστίζει περίπου 3.000 δολάρια ανά κιλό), απαιτεί αποθήκευση σε συνθήκες υψηλής πίεσης και η εμπορική παραγωγή του για το διάστημα είναι περιορισμένη, καθώς το ξένον χρειάζεται και σε άλλες εφαρμογές (ιατρική, φωτισμός, ημιαγωγοί κ.α.). Γι αυτό η η διαστημική βιομηχανία αναζητά μια εναλλακτική λύση, που να είναι φθηνότερη, πιο άφθονη και να μπορεί να αποθηκευθεί χωρίς πίεση σε στερεά μορφή αντί για αέρια. Το ιώδιο προβάλλει πλέον ως μια πιθανή εναλλακτική, καθώς, πέραν των άλλων πλεονεκτημάτων του, παρέχει υψηλότερη αποδοτικότητα από ό,τι το ξένον, όπως έδειξαν τα τεστ.Η εταιρεία ThrustMe ανέπτυξε το επαναστατικό σύστημα προώθησης με τον κινητήρα ιόντων και ιωδίου ΝΡΤ30-Ι2, που περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία υποσυστήματα και χωράει σε ένα χώρο περίπου 10 κυβικών εκατοστών. Η σύγκρισή του με το ξένον δείχνει ότι το ιώδιο προσδίδει μια αύξηση αποδοτικότητας σχεδόν 50%, όσον αφορά την αναλογία πρόωσης/χρησιμοποιούμενου καυσίμου.Το πρωτότυπο αυτό σύστημα ενσωματώθηκε στον δορυφόρο Beihangkongshi-1 της Spacety, ο οποίος εκτοξεύθηκε στο διάστημα με τον κινεζικό πύραυλο Long March 6, πριν από δυο χρόνια περίπου. Έκτοτε η ThrustMe ανέλυσε προσεκτικά τη λειτουργία του συστήματος πρόωσης με ιώδιο, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη αποτελεσματικότητά του.Στο βίντεο που ακολουθεί ο Sir Martyn Poliakoff μας εξηγεί πως το ιώδιο χρησιμοποιείται στο σύστημα προώθησης δορυφόρων: https://physicsgg.me/2022/07/23/δορυφόροι-ιωδίου-βίντεο/

Το πρώτο σουπερνόβα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb. Η αναπάντεχη ανίχνευση του σουπερνόβα υπόσχεται μια εντελώς νέα περιοχή ερευνητικών δυνατοτήτων του James Webb. Το σουπερνόβα φαίνεται στις εικόνες του James Webb σαν μια μικρή φωτεινή κουκκίδα Λίγες μέρες μετά την έναρξη της επιστημονικής έρευνας του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, η κάμερα NIRCam εντόπισε ένα απροσδόκητο φωτεινό αντικείμενο στον γαλαξία με το εκνευριστικό όνομα SDSS.J141930.11+5251593, το φώς του οποίου χρειάστηκε περίπου 3 έως 4 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη. Η φωτεινότητα του αντικειμένου μεταβλήθηκε μετά από πέντε ημέρες, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσε να ήταν ένα σουπερνόβα, που ανιχνεύθηκε από καθαρή τύχη λίγο μετά την έκρηξη του άστρου του. (Οι αστρονόμοι συνέκριναν τις νέες παρατηρήσεις με αρχειοθετημένα δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble για να επιβεβαιώσουν ότι το φωτεινό αντικείμενο ήταν όντως κάτι νέο.)Η ανακάλυψη προκαλεί έκπληξη καθώς το τηλεσκόπιο James Webb δεν κατασκευάστηκε για την αναζήτηση σουπερνόβα. Τέτοιου είδους έρευνα συνήθως γίνεται από τηλεσκόπια μεγάλης κλίμακας, που σαρώνουν τεράστια τμήματα του ουρανού σε μικρά διαστήματα. Αντίθετα, το Webb ερευνά με μεγάλη λεπτομέρεια σε μια πολύ μικρή περιοχή του σύμπαντος. Για παράδειγμα, η εικόνα βαθέως πεδίου που έδωσε στη δημοσιότητα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στα μέσα Ιουλίου, κάλυψε μια περιοχή του ουρανού περίπου όσο ένας κόκκος άμμου (όπως φάινεται καθώς τον κρατάμε σε απόσταση ενός μέτρου περίπου από τα μάτια μας).Η πρώιμη ανίχνευση δείχνει ότι το τηλεσκόπιο μπορεί να είναι σε θέση να ανιχνεύει σουπερνόβα σε τακτική βάση. Κι αυτό θα ήταν συναρπαστικό, διότι το Webb αναμένεται να δει τους πρώτους γαλαξίες που σχηματίστηκαν στο σύμπαν, στα πρώτα εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Έτσι, θα μπορούσε να συλλάβει και την έκρηξη κάποιου από τα άστρα πρώτης γενιάς που φώτισαν το σύμπαν μετά την σκοτεινή εποχή του σύμπαντος. Αυτά τα άστρα, σύμφωνα με τους αστρονόμους, είχαν πολύ πιο απλή χημική σύνθεση σε σχέση με τα άστρα που δηιμουργήθηκαν σε μεταγενέστερες εποχές.«Πιστεύουμε ότι τα άστρα που δημιουργήθηκαν στα πρώτα εκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη θα αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου, από υδρογόνο και ήλιο, σε αντίθεση με τους τύπους των άστρων που βλέπουμε σήμερα», δήλωσε ο αστρονόμος Mike Engesser, ο ανήκει στην ομάδα που ανακοίνωσε τον εντοπισμό του σουπερνόβα. «Τα αρχέγονα αυτά άστρα θα ήταν τεράστια – με μάζα 200 έως 300 φορές την μάζα του ήλιου μας και θα είχαν έναν τρόπο ζωής του στυλ ‘ζήσε γρήγορα, πέθανε νέος’. Το να δούμε αυτά τα άστρα να πεθαίνουν ως σουπερνόβα είναι κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.» Το σουπερνόβα που ανιχνεύθηκε αντιστοιχεί στον θάνατο ενός πολύ νέου άστρου, μόλις 3 έως 4 δισεκατομμυρίων ετών, αλλά είναι μια πολλά υποσχόμενη αρχή για ένα τηλεσκόπιο που κατασκευάστηκε για να κάνει κάτι διαφορετικό. Οι αστρονόμοι θέλουν να ελπίζουν ότι το πρώτο σουπερνόβα του Webb δεν ήταν απλώς η τύχη του αρχαρίου. https://physicsgg.me/2022/07/30/το-πρώτο-σουπερνόβα-του-διαστημικού-τ/

Η ανεξέλεγκτη πτώση προς τη Γη του κινεζικού πυραύλου. (νεώτερη ενημέρωση) Στον Ινδικό Ωκεανό έπεσε ο κινεζικός πύραυλος που βρισκόταν εκτός ελέγχου, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία. Τα εξαρτήματα 23 τόνων του πυραύλου εισήλθαν στην ατμόσφαιρα πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό και ότι απέμεινε από την καύση, χάθηκε στην άβυσσο της θάλασσας. Προειδοποίηση και για την Ελλάδα – Πόσο πιθανό είναι ένα ατύχημα Πρόκειται για τον θηριώδη πύραυλο Long March 5B (CZ-5B), τα συντρίμμια του οποίου, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA), «μπορεί να επανεισέλθουν στη γήινη ατμόσφαιρα με έναν ανεξέλεγκτο τρόπο, στο διάστημα μεταξύ της 30ης και 31ης Ιουλίου. Ο κινεζικός πύραυλος, ανέφερε ο EASA, έχει μια μάζα που υπολογίζεται σε 17 έως και 22 τόνους, «κάτι που τον καθιστά ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια συντριμμιών που επιστρέφουν στη Γη τα τελευταία χρόνια, γι’ αυτό και χρειάζεται προσεκτική παρακολούθηση». Ο EASA ανέφερε στην ίδια προειδοποίηση ότι δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί το ακριβές σημείο που θα «πέσουν» τα συντρίμμια -κάτι το οποίο θα ξεκαθαρίσει λίγο πριν την επανείσοδο. Παρά ταύτα, έδωσε ένα «παράθυρο» συντεταγμένων αναφέροντας και την Ελλάδα στις χώρες που μπορεί να επηρεαστούν. Οι επτά χώρες που αναφέρει ο EASA είναι οι εξής: Ελλάδα, Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, ΙσπανίαΝα σημειωθεί ότι στον χάρτη που δημοσιοποίησε χθες ο EASA φαίνεται πως τονίζονται, μεταξύ άλλων, η Κρήτη και η Βόρεια Ελλάδα: Πόσο πραγματικός όμως είναι ο κίνδυνος για τη νότια Ευρώπη και ειδικά για την Ελλάδα; Υπάρχει περίπτωση κάποια θραύσματα του πυραύλου να μη διαλυθούν κατά την επανείσοδο και να απειλήσουν κατοικημένες περιοχές;Τις απαντήσεις δίνει στο iefimerida.gr ο κ. Σπύρος Βασιλάκος, διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεσκόπισης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και πρόεδρος της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής.«Καταρχάς, ο ρόλος των πυραύλων είναι να δώσουν την απαραίτητη ώθηση στα διαστημόπλοια, για να μεταφερθούν σε προγραμματισμένες θέσεις όπου και μπαίνουν σε συγκεκριμένες τροχιές γύρω από τη Γη. Στη συνέχεια τα υπολείμματα αυτών των πυραύλων επιστρέφουν στη Γη. Είναι φανερό ότι οι διαστημικοί οργανισμοί οι οποίοι σχετίζονται με αυτές τις αποστολές προσπαθούν ώστε αυτή η επιστροφή των πυραύλων, που ουσιαστικά σημαίνει ότι γυρίζουν με τη μορφή συντριμμιών, να γίνεται όσο το δυνατόν ελεγχόμενα, δηλαδή να είναι ελεγχόμενη η επανείσοδος των πυραύλων στη Γη» εξηγεί αρχικά ο κ. Βασιλάκος.Σύμφωνα με τον ίδιο, «τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχουν κάποια συστήματα ελέγχου πάνω στους πυραύλους, έτσι ώστε η επανείσοδός τους να γίνεται ελεγχόμενα και να αποφεύγονται πιθανά ατυχήματα. Να θυμίσουμε επίσης ότι οι εκτοξεύσεις των πυραύλων γίνονται από απομακρυσμένες περιοχές, με σκοπό η επανείσοδός τους να είναι σε περιοχές μακριά από κατοικημένες ζώνες».Για τον κινεζικό πύραυλο, ωστόσο, δεν ισχύει αυτή η ιδανική συνθήκη. «Ο συγκεκριμένος κινεζικός πύραυλος, ο οποίος έχει μήκος περί τα 30 μέτρα και ζυγίζει γύρω στους 22 τόνους, δεν διαθέτει αυτό το σύστημα για την ελεγχόμενη επανείσοδο. Αυτό έχει συνέπεια να υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα τα συντρίμμια να διασκορπιστούν με μη ελεγχόμενο τρόπο» προσθέτει. Πότε θα γίνει αυτή η επανείσοδος των κομματιών του κινεζικού πυραύλου; Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεσκόπισης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, «από τα στοιχεία που δίνουν οι αρμόδιο οργανισμοί προκύπτει ότι η πτώση των συντριμμιών του εν λόγω πυραύλου αναμένεται να γίνει προς το βράδυ, απόψε, έως αύριο».Η τελευταία εκτίμηση του EU-SST αναφέρει ότι ο πιο πιθανός χρόνος για την επανείσοδο του κινεζικού πυραύλου CZ-5B είναι η 20:53 UTC (απόψε,23:53 ώρα Ελλάδος), με απόκλιση περίπου ± 6 ωρών (347 λε(νεώτερη ενημέρωση) 17:24 UTC (απόψε,20:24 ώρα Ελλάδος), με απόκλιση περίπου ± 58 λεπτά. Υπάρχει περίπτωση να πέσουν στην Ελλάδα τμήματα του κινεζικού πυραύλου; Το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτά τα συντρίμμια, ιδίως στην περίπτωση που συνεχίσουν «αλώβητα» την πορεία τους προς τη Γη παρά τη μεγάλη τριβή της ατμόσφαιρας, μπορεί να πέσουν στην Ελλάδα ή σε άλλο ηπειρωτικό σημείο της νότιας Ευρώπης.«Η μελέτη που έχει γίνει από τις διαστημικές υπηρεσίες δείχνει ότι η περιοχή που αναμένεται δυνητικά να πέσουν τα συγκεκριμένα συντρίμμια έχει τεράστια έκταση και ξεκινά από τη Δυτική Αφρική φτάνοντας έως τον Ινδικό Ωκεανό. Η χώρα μας βρίσκεται εφαπτομενικά μέσα σε αυτή την περιοχή. Όπως καταλαβαίνετε, το εύρος της περιοχής είναι πολύ μεγάλο και συνεπώς η πιθανότητα να πέσει κάτι πάνω στη χώρα μας είναι πάρα πολύ μικρή» λέει ο κ. Σπύρος Βασιλάκος.Επιπλέον,προσθέτει, ότι «η Ελλάδα, λόγω γεωγραφικού πλάτους, βρίσκεται αρκετά συχνά σε αυτές τις ζώνες που δίνουν οι διαστημικοί οργανισμοί. Παρόλα αυτά, όπως γνωρίζω, δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ κάποια πτώση υπολείμματος πυραύλου στη χώρα μας» Τι θα συνέβαινε όμως στο υποθετικό σενάριο της πτώσης τμημάτων του πυραύλου στο έδαφος; Ο κ. Βασιλάκος υποστηρίζει ότι συνήθως αυτά τα συντρίμμια είναι μικρά, «όμως είναι δυνητικά επικίνδυνα γιατί έχουν πολύ μεγάλες ταχύτητες. Παρόλα αυτά, όπως ανέφερα, το εύρος της επιφάνειας πάνω στη Γη στην οποία αναμένεται να προσγειωθούν δίνει εξαιρετικά μικρή πιθανότητα να υπάρξει κάποιο πρόβλημα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες περιοχές της ηπειρωτικής Ευρώπης».Ερωτηθείς για όσους επισημαίνουν ότι λόγω του μεγάλου μεγέθους του συγκεκριμένου πυραύλου υπάρχει πιθανότητα να μη διαλυθεί σε τόσο μικρά κομμάτια ο διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Αστεροσκοπείου Αθηνών απαντά:«Όπως ήδη είπα, αυτό είναι αλήθεια. Υπάρχει μια πιθανότητα υπολείμματα να πέσουν στην επιφάνεια της Γης. Και επίσης, να επαναλάβουμε, ότι η ταχύτητά τους είναι αρκετά μεγάλη, αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα την ώρα. Έχουμε δει ξανά κάτι παρόμοιο το 2018, δυτικά της Μαδαγασκάρης, και το 2021 με εκτοξεύσεις Κινέζικων πυραύλων και τα συντρίμμια επέστρεψαν με σχεδόν τον ίδιο τρόπο με την περίπτωση στην οποία αναφερόμαστε σήμερα. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και τώρα. Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να πέσουν στη θάλασσα»Ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Αστρονομίας – Αστροφυσικής του Αστεροσκοπείου Αθηνών υπογραμμίζει ότι «η αρμόδια ευρωπαϊκή υπηρεσία εξέδωσε, ως όφειλε, προειδοποίηση ώστε οι κατά τόπους υπηρεσίες να έχουν μια εποπτεία της κατάστασης και να είναι σε μια σχετική εγρήγορση. Το παρακολουθούμε με ψυχραιμία».Το θέμα των δορυφόρων εξελίσσεται πάντως σε ένα σοβαρό πρόβλημα για την Ευρώπη και για όλο τον πλανήτη. «Η ΕΕ θέλει να βάλει μια τάξη στο θέμα των δορυφόρων. Υπάρχει μια σχεδόν χαοτική κατάσταση εκεί πάνω σε ό,τι αφορά τις τροχιές των δορυφόρων. Η ΕΕ σχεδιάζει πολιτικές ώστε να εισάγει έναν “κώδικα διαστημικής κυκλοφορίας”. Αξίζει να αναφέρουμε ότι και η χώρα μας θα συνεισφέρει σε αυτή την προσπάθεια. Πράγματι, η Ελλάδα από το 2023 θα καταστεί πλήρες μέλος του δικτύου EU-SST. Το τηλεσκόπιο Κρυονερίου ήταν το πρώτο ελληνικό τηλεσκόπιο που πέρασε όλα τα τεστ που τέθηκαν από το εν λόγω δίκτυο ανοίγοντας με αυτό τον τρόπο την πόρτα για τη χώρα μας. Στη συνέχεια ακολούθησαν, το τηλεσκόπιο του Σκίνακα από την Κρήτη και του Χολομώντα από τη Θεσσαλονίκη. Συνεπώς, η Ελλάδα θα μπει με τρία τηλεσκόπια στο δίκτυο EU-SST και θα δίνουμε και εμείς στοιχεία για τις τροχιές των δορυφόρων» σημειώνει καταλήγοντας ο κ. Σπύρος Βασιλάκος, διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεσκόπισης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και πρόεδρος της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής. https://physicsgg.me/2022/07/30/η-ανεξέλεγκτη-πτώση-προς-τη-γη-του-κινε/

Καταφύγιο για τους αστροναύτες οι «κρατήρες-σπηλιές» στη Σελήνη. Ένα μεγάλο πρόβλημα, στο οποίο καλούνται να δώσουν λύση οι επιστήμονες ενόψει της επιστροφής του ανθρώπου στη Σελήνη και της δημιουργίας μόνιμης βάσης εκεί, είναι η προφύλαξη των αστροναυτών από τις ακραίες συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνεια του φυσικού δορυφόρου της Γης. Τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει οι επιστήμονες δεν προσβλέπουν σε μία… άνετη διαβίωση. Οι θερμοκρασίες κυμαίνονται από αρκετές δεκάδες βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια της ημέρας, έως και 280 κάτω από το μηδέν τη νύχτα. Ωστόσο, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, οι σπηλιές-κρατήρες μπορούν να προσφέρουν μια όαση από τις «τρελές» θερμοκρασίες που επικρατούν.Για να μάθουν πώς μπορεί να είναι μέσα σε αυτές τις σεληνιακές κοιλότητες, μια ομάδα πλανητικών επιστημόνων στο UCLA χρησιμοποίησε θερμική απεικόνιση από το Lunar Reconnaissance Orbiter της NASA και προσδιόρισε ότι η θερμοκρασία, τουλάχιστον σε ένα από αυτά τα κοιλώματα, είναι πάντα σταθερή στους 63 βαθμούς. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Geophysical Research Letters με τίτλο ‘Thermal and Illumination Environments of Lunar Pits and Caves: Models and Observations From the Diviner Lunar Radiometer Experiment‘.Ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Tyler Horvath, Ph.D. φοιτητής στο UCLA, δήλωσε: «Φανταστείτε μια ολόκληρη μέρα στο φεγγάρι… έχετε 15 ημέρες υπερβολικής ζέστης που ξεπερνούν πολύ το σημείο βρασμού του νερού. Και τότε έχετε 15 ημέρες ακραίου κρύου, που είναι μερικές από τις πιο χαμηλές θερμοκρασίες σε ολόκληρο το ηλιακό σύστημα. Έτσι το να μπορείς να βρίσκεσαι σε ένα μέρος όπου δεν χρειάζεται να ξοδεύεις ενέργεια για να ζεσταθείς κατά τη διάρκεια αυτών των 15 ημερών είναι σχεδόν ανεκτίμητο γιατί κατά τη διάρκεια της νύχτας, αν προσπαθείς να χρησιμοποιήσεις την ηλιακή ενέργεια ως κύρια μορφή παίρνοντας ενέργεια, δεν μπορείς να το κάνεις αυτό για 15 μέρες».Η ερευνητική ομάδα του UCLA επικεντρώθηκε στο χάσμα στη Θάλασσα της Ηρεμίας ή στην περιοχή Mare Trenquillitatis, η οποία απέχει περίπου 220 μίλια από το σημείο που προσγειώθηκε το Apollo 11 και επίσης σε ίση απόσταση από το σημείο προσγείωσης του Apollo 17. https://physicsgg.me/2022/07/31/καταφύγιο-για-τους-αστροναύτες-οι-κρ/

Το Mars Express της ESA καταγράφει την κοιλάδα του Μάρινερ (βίντεο) Η Κοιλάδα του Μάρινερ (Valles Marineris) ονομάστηκε προς τιμήν του διαστημικού οχήματος Mariner 9 που το ανακάλυψε. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύστημα φαραγγιών που διατρέχουν την επιφάνεια του Άρη, ανατολικά του μεγάλου ηφαιστειακού πεδίου Θαρσίς. Ενώ το Γκραντ Κάνυον σχηματίστηκε καθώς ο ποταμός Κολοράντο διάβρωσε τα πετρώματα, το Valles Marineris πιστεύεται ότι σχηματίστηκε εξαιτίας της απομάκρυνσης των τεκτονικών πλακών. Όπως αναφέρουν στην ανακοίνωση τους οι επιστήμονες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος που μελετούν τις νέες εικόνες σε κάποια σημεία οι γεωλογικές δομές μοιάζουν με τα… δόντια του καρχαρία. Πρόκειται για πετρώματα που στη διάρκεια των αιώνων καταρρέουν και διαβρώνονται αποκτώντας τον σχήμα που βλέπουμε τώρα στις εικόνες. Οι άλλες εικόνες είναι από το Χάσμα της Ηούς (κόρης του Τιτάνα Υπερίωνα και αδελφή του Ήλιου η οποία ερωτεύτηκε τον Τιθωνό). Το Χάσμα της Ηούς είναι ένα από τα κύρια φαράγγια του Valles Marineris με μήκος περίπου χιλίων χλμ. Στα δύο χάσματα έχουν εντοπιστεί στο παρελθόν ίχνη παρουσίας νερού και όπως είναι ευνόητο οι νέες εικόνες και τα δεδομένα που τις συνοδεύουν θα φωτίσουν περισσότερο το υδρόβιο παρελθόν του Κόκκινου Πλανήτη. https://physicsgg.me/2022/07/26/το-mars-express-της-esa-καταγράφει-την-κοιλάδα-του-μ/

Οι πρώτες εικόνες του James Webb, η προοπτική της Ελλάδας στο Διάστημα. … και η ανθρώπινη-ρομποτική εξερεύνηση του Διαστήματος Είναι μόλις 7.30 το πρωί, αλλά οι άνθρωποι που είναι συγκεντρωμένοι στις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin, στo Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας, βρίσκονται ήδη σε υπερδιέγερση -σαν να μην έχουν κοιμηθεί λεπτό. Με τα μάτια στραμμένα σε μια οθόνη, αδημονούν να αντικρίσουν τις πρώτες εικόνες από την κάμερα μιας «χρονομηχανής», που βρίσκεται 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά από τη Γη. Εικόνες από ένα νεαρό ακόμα Σύμπαν, που για να μπορέσουν να αποτυπωθούν, εκατοντάδες άνθρωποι, κάποιοι από τους οποίους βρίσκονται τώρα σε αυτή την αίθουσα, εργάστηκαν περιοδικά, για περισσότερα από 10 χρόνια, πάνω σε μια ιδιαίτερη κάμερα. Την κάμερα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, που ήδη με τις πρώτες εικόνες που μεταφέρει στη Γη, φαίνεται να δημιουργεί προσδοκίες για εκπλήξεις γύρω από όσα πιστεύουμε πως γνωρίζουμε για το Σύμπαν, Η στιγμή φτάνει. Οι πρώτες εικόνες ενός χώρου κατάστικτου από γαλαξίες και αστέρες, αποτυπωμένες με πρωτοφανή λεπτομέρεια και ευκρίνεια, εμφανίζονται τελικά στην οθόνη. Ποιο είναι το συναίσθημα των ανθρώπων, που δούλεψαν πάνω στη συσκευή που τις αποτύπωσε; Το περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Νέλσον Πεδρέιρο (Nelson Pedreiro), αντιπρόεδρος του Κέντρου Προηγμένης Τεχνολογίας (ΑTC) της Lockheed Martin (LM), που -στο πλαίσιο συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας- ανέπτυξε την κάμερα εγγύς υπέρυθρης ακτινοβολίας (Near Infrared Camera, NIRCam) του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb (JWST).«Όταν οι πρώτες εικόνες εμφανίστηκαν στην οθόνη, νιώσαμε έκπληξη κι αίσθημα υπερηφάνειας. Η ομάδα ήταν πολύ υπερήφανη για το επίτευγμά της, επειδή πρόκειται για ένα πολύ περίπλοκο όργανο, ίσως το πιο περίπλοκο που έχουμε σχεδιάσει ποτέ στο ATC -και δεν έχουμε κατασκευάσει λίγα. Τις τελευταίες έξι δεκαετίες, η ομάδα έχει σχεδιάσει περίπου 200 επιστημονικά όργανα για το Διάστημα. Επίσης, χαρά και έμπνευση, και μια αίσθηση δέους και θαυμασμού για το τι θα μάθουμε από αυτές τις εικόνες. Ένα από τα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση όταν τις είδα, ήταν το επίπεδο της λεπτομέρειας. Και επίσης, το πόσα πολλά συνέβαιναν σε μία εικόνα, υπήρχαν τόσοι πολλοί γαλαξίες και αστέρια… Το συναίσθημα ήταν απλά… ουάου!», λέει ο κ. Pedreiro, που βρίσκεται στην Αθήνα, συμμετέχοντας στο συνέδριο διαστημικής έρευνας της COSPAR. Εν αναμονή εκπλήξεων Όπως εξηγεί ο κ.Pedreiro, από τη στιγμή που ξεκίνησε η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας και καταρτίστηκε η σχετική πρόταση, και μέχρι το 2013, οπότε η κάμερα παραδόθηκε για να ενσωματωθεί στο διαστημικό τηλεσκόπιο, μεσολάβησαν περίπου 10,5 χρόνια. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, εργάστηκαν κατά διαστήματα στο πρότζεκτ περίπου 200 επιστήμονες. «Η κάμερα αυτή είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο όργανο, με πολύ-πολύ αυστηρές απαιτήσεις όσον αφορά την ποιότητα της εικόνας, που πρέπει επίσης να λειτουργεί σε πάρα πολύ χαμηλές (κρυογονικές) θερμοκρασίες. Για τη δημιουργία της αναπτύξαμε πολύ καινοτόμο σχεδιασμό», λέει και υπενθυμίζει ότι το JWST έχει σχεδιαστεί να «κοιτάξει» περίπου 13,5 δισεκατομμύρια έτη πίσω στον χρόνο και να παρατηρήσει -για πρώτη φορά- γαλαξίες και αστέρες στην κατάσταση που βρίσκονταν μόλις λίγα εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό τους. «Αρχίζουμε λοιπόν να λαμβάνουμε τις πρώτες εικόνες και είμαι βέβαιος ότι θα μάθουμε πράγματα που δεν γνωρίζαμε. Μπορεί να έχουμε και κάποιες εκπλήξεις. Ήδη φημολογείται ότι ακόμη και από αυτές τις πρώτες, πολύ λίγες εικόνες, κάποιοι από τους επιστήμονες έχουν μάθει μερικά πράγματα, που είναι διαφορετικά από όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα», λέει. Μικροί σε διαστάσεις, γιγάντιοι σε επιτεύγματα Οι εικόνες αυτές υπογραμμίζουν το πολύ μικρό μέγεθος της ανθρωπότητας, ως απειροελάχιστου μέρους του Σύμπαντος. Μπορούν άραγε να αλλάξουν και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη θέση μας στον Κόσμο;«Αν κοιτάξετε από πάρα πολύ ψηλά έναν/μια αλπινιστή στο Έβερεστ, ο άνθρωπος γίνεται ένα στίγμα. Ακόμα λοιπόν και στις φυσικές διαστάσεις της Γης, είμαστε τόσο μικροί, που μοιάζουμε ασήμαντοι. Αν λοιπόν κοιτάξουμε τις διαστάσεις του Διαστήματος, η αίσθηση αυτή ενισχύεται κατά πολλές χιλιάδες φορές… Μπορεί να είμαστε μικροί σε φυσικές διαστάσεις, σε σύγκριση με εκείνες της Γης και του Διαστήματος, αλλά είμαστε γιγάντιοι, τεράστιοι, από την άποψη του τι μπορούμε να επιτύχουμε», απαντά ο επικεφαλής του ATC και προσθέτει ότι είναι πολύ ταιριαστό που αυτή η συζήτηση γίνεται στην Ελλάδα, τη χώρα όπου ετέθησαν οι βάσεις του δυτικού πολιτισμού και της φιλοσοφίας και όπου ερωτήματα για τη θέση του ανθρώπου στο Σύμπαν απασχολούσαν τους διανοητές 2000 ή 3000 χρόνια πριν. Ελλάδα: Επενδύοντας στο ανθρώπινο ταλέντο και τις διακρατικές συνεργασίες Ως προς το ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Ελλάδας στο σκηνικό που διαμορφώνεται στο Διάστημα, ο κ.Pedreiro εκτιμά ότι «χώρες όπως η Ελλάδα μπορούν και πρέπει να διαδραματίσουν πολύ σημαντικό και αυξανόμενο ρόλο στην εξερεύνηση του Διαστήματος. Πώς; Πρώτον, τίποτα από όσα συζητάμε δεν γίνεται χωρίς το ανθρώπινο ταλέντο. Έτσι, νομίζω ότι αν θα έκανα μια πρόταση στην ελληνική κυβέρνηση, θα ήταν να επενδύσει στο ταλέντο» επισημαίνει, προσθέτοντας ότι οι εξειδικευμένοι/ες επιστήμονες του χώρου είναι περιζήτητοι/ες παγκοσμίως, αλλά δεν είναι αρκετοί/ες οι νέοι που επιλέγουν σπουδές STEM (Επιστήμη-Τεχνολογία- Μηχανική- Μαθηματικά).Η Ελλάδα μπορεί επίσης να ενισχύσει τη συμμετοχή της μέσω διακρατικών συνεργασιών. «Όταν μιλάμε για το JWST, αναφερόμαστε συχνότερα στη NASA, αλλά στην πραγματικότητα αυτό το εγχείρημα αναπτύχθηκε στο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της NASA, της ESA και της Καναδικής Διαστημικής Υπηρεσίας. Υπάρχει πάντα μεγάλο ενδιαφέρον για πολυεθνική συνεργασία. Αυτός είναι ένας άλλος τρόπος, με τον οποίο η Ελλάδα μπορεί να εμπλακεί περισσότερο (στην εξερεύνηση του Διαστήματος) και να αυξήσει τη συμμετοχή της στις προσπάθειες που γίνονται στο Διάστημα» λέει.Η LM είχε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη όλων των διαστημικών τηλεσκοπίων, από το JWST και το Hubble μέχρι το Spitzer, που ανακάλυψε πιθανώς κατοικήσιμους εξωπλανήτες. Ποιο θα μπορούσε να είναι το επόμενο «μεγάλο βήμα» στην εξερεύνηση του Διαστήματος, μέσω των διαστημικών τηλεσκοπίων; Όπως λέει ο κ.Pedreiro, η μία απάντηση είναι ότι …δεν γνωρίζει: πολλές από τις αποφάσεις που ελήφθησαν για τον σχεδιασμό του James Webb βασίστηκαν στην εμπειρία από τη λειτουργία του Hubble -άρα, όσα θα μάθουμε από το JWST, αναμφίβολα θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα σχεδιαστεί η επόμενη αποστολή.«Είμαι πολύ περίεργος να μάθω, καθώς περνάει ο καιρός και παίρνουμε περισσότερα δεδομένα από το JWST, πώς αυτό θα αλλάξει τα τρέχοντα σχέδια για τις μελλοντικές αποστολές» σημειώνει, επισημαίνοντας ότι η τεχνολογία δημιουργεί συνέχεια δυνατότητες, ώστε οι επόμενες αποστολές να γίνουν με διαφορετικούς τρόπους -έτσι έγινε και στην περίπτωση του JWST: «Στο JWST η κάμερα που σχεδιάσαμε ήταν πολύ μεγάλη πρόκληση, αλλά υπήρχαν πολλές ακόμα, διαφορετικές προκλήσεις, με πρώτη το μέγεθος του βασικού (primary) κατόπτρου. Η διάμετρός του στο JWST είναι 6,5 μέτρα, έναντι 2,4 μέτρων στο Hubble. Έτσι, δεν θα χωρούσε πάνω στο σκάφος για την εκτόξευση, οπότε έπρεπε να διπλωθεί, κι αυτό είναι κάτι που έγινε για πρώτη φορά σε αυτή την κλίμακα, σε ένα κάτοπτρο που έχει 18 τμήματα» σημειώνει. Συμβολομετρία: ελαφρύτερα τηλεσκόπια, μικρότερο κόστος, λιγότερη ενεργειακή κατανάλωση «Μια τεχνολογία πάνω στην οποία εργάζεται η ομάδα μας, για την οποία είμαι πολύ ενθουσιασμένος, είναι η συμβολομετρία (interferometry) για διαστημικά τηλεσκόπια, ένα πρότζεκτ στο οποίο αναμένουμε να έχουμε απτά αποτελέσματα σε 3-5 χρόνια από σήμερα» επισημαίνει, γνωστοποιώντας ότι η συμβολομετρία έρχεται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα τηλεσκόπια από την εποχή του Γαλιλαίου μέχρι σήμερα. Πώς; Προς το παρόν, τα διαστημικά τηλεσκόπια λειτουργούν σε γενικές γραμμές με τον ίδιο τρόπο με το ανθρώπινο μάτι, κάτι που σημαίνει ότι για να παρατηρήσουν πολύ μακρινά αντικείμενα, αυξάνει αναγκαστικά το μέγεθός τους, σε σημείο που συχνά καθίσταται δύσκολη -και πολύ κοστοβόρα- η αποστολή τους στο Διάστημα.Οι επιστήμονες της LM εργάζονται για να αλλάξουν τα δεδομένα με τη συμβολομετρία, στην οποία τα φωτόνια «συλλαμβάνονται» μέσω συστήματος μικροσκοπικών φακών, που αντικαθιστούν τους μεγάλους καθρέφτες ή φακούς των παραδοσιακών τηλεσκοπίων. Πέραν του ότι τα διαστημικά τηλεσκόπια γίνονται έτσι πολύ ελαφρύτερα και μικρότερα, με προφανή οφέλη σε επίπεδο κόστους, απλοποιείται σημαντικά και η ίδια η διαδικασία κατασκευής (μπορεί να γίνει μαζική παραγωγή, π.χ., σε ένα εργοστάσιο ημιαγωγών) και ενσωμάτωσης της τεχνολογίας. Η συγκεκριμένη τεχνολογία, που αναπτύσσεται υπό το αρκτικόλεξο SPIDER, θα μπορούσε να μειώσει το μέγεθος, το βάρος και τις ενεργειακές ανάγκες των τηλεσκοπίων κατά 10 με 100 φορές, κάνοντας μεγάλη διαφορά στον τομέα των δορυφόρων. Άνθρωποι και ρομπότ στη Σελήνη και τον Άρη Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) δεν δεσμεύεται από τους βιολογικούς περιορισμούς του ανθρώπου, οπότε μήπως τα συστήματά της θα μπορούσαν ευκολότερα να ταξιδέψουν στο Διάστημα ή και να «αποικίσουν» πλανήτες; Πόσο κοντά βρισκόμαστε στο να έχουμε συστήματα ΤΝ ικανά να επιτύχουν στόχους εξερεύνησης του Διαστήματος, που σήμερα φαίνονται μακρινοί;Όπως εξηγεί ο κ.Pedreiro, το όραμα της LM για το μέλλον του Διαστήματος, στο οποίο υπάρχει αναφορά και στην ΤΝ, όπως και στις εμπορικές υπηρεσίες σε τροχιά, περιγράφεται αναλυτικά στο κείμενο «Space 2050». Όμως, η ΤΝ και η μηχανική μάθηση χρησιμοποιούνται ήδη με διάφορους τρόπους εδώ και χρόνια. Για παράδειγμα, η LM δημιούργησε δύο όργανα ηλιοφυσικής τα οποία είναι μέρος του διαστημικού Παρατηρητηρίου Ηλιακής Δυναμικής (SDO) της NASA, τα οποία συλλέγουν 2,5 terrabytes δεδομένων καθημερινά. Πρόκειται για έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, στον οποίο πρέπει να γίνει επεξεργασία, ώστε να είναι διαθέσιμα στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Δεν είναι το σύνολο αυτών των δεδομένων εξίσου ενδιαφέροντα κι εδώ μπαίνουν στο «παιχνίδι» οι αλγόριθμοι ΤΝ. «Αυτό που έχει συμβεί, ιδιαίτερα την τελευταία πενταετία, είναι ότι χρησιμοποιείται ολοένα περισσότερο η μηχανική μάθηση, προκειμένου οι αλγόριθμοι να βοηθούν τους επιστήμονες να πλοηγηθούν σε αυτόν τον τεράστιο όγκο δεδομένων και να γνωρίζουν ποια από αυτά είναι ενδιαφέροντα, ώστε να επενδύσουν εκεί τον χρόνο τους» λέει.Η αυτονομία είναι μια άλλη παράμετρος που σχετίζεται με την ΤΝ. Η LM κατασκεύασε για λογαριασμό της NASA το σκάφος OSIRIS-REx, που συνέλλεξε δείγματα από τον αστεροειδή Bennu. Το σκάφος αυτό συναντήθηκε με τον αστεροειδή σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον πλανήτη μας, άρα χρειαζόταν πολύ υψηλό επίπεδο αυτονομίας, λόγω της χρονοκαθυστέρησης (latency) στην επικοινωνία με τη Γη. Για το συγκεκριμένο σύστημα, η ομάδα του ATC εργάστηκε πάνω στην τεχνολογία «Νatural Feature Tracking» (εντοπισμού φυσικών χαρακτηριστικών), που επιτρέπει σε ένα σκάφος να πλοηγηθεί, να κάνει μανούβρες και να συλλέξει δείγματα, χωρίς π.χ, να προσκρούσει στην επιφάνεια του αστεροειδούς.«Παίρνουμε αυτή την τεχνολογία και τη «δένουμε» περισσότερο με ΤΝ και μηχανική μάθηση, ώστε το σύστημα να μπορεί να προσαρμόζεται σε απρόσμενες συνθήκες που βρίσκει μπροστά του όταν εξερευνά αστεροειδείς ή τα φεγγάρια του Δία ή άλλους πλανήτες. Ήδη έχουμε κάνει αρκετά μεγάλη πρόοδο προς αυτή την κατεύθυνση. Το όραμά μας για το μέλλον, όπως περιγράφεται και στο «Space 2050″, είναι ότι επεκτείνουμε την εξερεύνηση του βαθέος Διαστήματος κι ότι θα έχουμε συνδυασμένη human-robotic (ανθρώπινη-ρομποτική) εξερεύνηση. Πιθανώς εστιάζοντας περισσότερο στη ρομποτική βραχυπρόθεσμα, ιδίως στην περίπτωση του Άρη, και αξιοποιώντας τη Σελήνη για να μάθουμε περισσότερα. Επίσης, χρησιμοποιώντας τη Σελήνη ως πλατφόρμα για την ανθρώπινη-ρομποτική εξερεύνηση του Άρη» περιγράφει. Στο ανεξερεύνητο 95% της Σελήνης Ως προς τον ρόλο των ιδιωτικών εταιρειών, επισημαίνει ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει ανανεωμένο ενδιαφέρον για το Διάστημα, με ιδιωτικά κεφάλαια να χρηματοδοτούν διαστημικές αποστολές και έναν μεγάλο αριθμό μικρών -και όχι και τόσο μικρών- επιχειρήσεων να επιδιώκουν τη συμμετοχή τους σε σχετικά έργα. Αυτό αυξάνει μεν τον ανταγωνισμό, αλλά είναι ωφέλιμο για την υγεία του οικοσυστήματος, ενώ προκαλεί το ενδιαφέρον και στο ανθρώπινο ταλέντο, με ολοένα περισσότερους νέους να επιδιώκουν να εργαστούν σε αυτόν τον τομέα. Κυβερνητικοί οργανισμοί όπως οι NASA και ESA διαδραματίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο σε αυτό το πεδίο. «Η NASA καθοδηγεί όχι μόνο την εξερεύνηση του Διαστήματος, όπως κάνει εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά πλέον και την ενίσχυση της εμπορευματοποίησής του. Πρόσφατα κατασκευάσαμε ένα φασματοσκόπιο που θα τοποθετηθεί σε σεληνιακό όχημα, στο πλαίσιο προγράμματος που η NASA έχει θέσει σε εφαρμογή για τη Σελήνη» σημειώνει. Μόλις 5% της επιφάνειας της Σελήνης έχει εξερευνηθεί. Το όχημα αυτό, που δημιουργείται στο πλαίσιο συνεργασίας με την General Μotors και υπό την ομπρέλα της αποστολής Artemis III της NASA, εκτιμάται ότι θα βρίσκεται στο φεγγάρι το 2025 -και, σε αντίθεση με τις ημέρες του προγράμματος Apollo, όταν οι αστροναύτες μπορούσαν να κινηθούν σε διάμετρο μόνο τεσσάρων μιλίων από το σημείο προσελήνωσης, θα επιτρέψει την κίνηση σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις, «φωτίζοντας» μέρος του ανεξερεύνητου 95%._ https://physicsgg.me/2022/07/24/οι-πρώτες-εικόνες-του-james-webb-η-προοπτική-τη/

Το James Webb δίνει νόημα στην ύπαρξή μας. «… γίναμε άνθρωποι καθώς κοιτάζοντας τον ουρανό τον θαυμάζουμε, απορούμε, αναρωτιόμαστε τι να είναι όλα αυτά που βλέπουμε και στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τι είναι αναπτύσσουμε πολιτισμό και γινόμαστε άνθρωποι. Αυτό περιμένουμε να συνεχιστεί με το James Webb» Ξενοφών Μουσάς: Το James Webb θα είναι η καλύτερη μηχανή του χρόνου για τις επόμενες δυο δεκαετίες Η πρώτη φωτογραφία που δημοσιοποιήθηκε ποτέ από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA έδωσε ελπίδα για την ύπαρξη κόσμων άλλων μακρινών που μένει να τους εξερευνήσουμε και δημιούργησε σκέψεις υπαρξιακές σε σχέση με το ποιοι είμαστε και τι κάνουμε σε αυτόν τον κόσμο. Η πρώτη παρουσίασή της στον κόσμο έγινε με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν παρόντα, κάτι που δείχνει πόσο σημαντική είναι αυτή η πρώτη αποτύπωση από το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο.Ένας από τους πιο επιφανείς αστρονόμους της χώρας μας, ο πρώην καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος του ΕΚΠΑ Ξενοφών Μουσάς εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ όσα δείχνουν οι φωτογραφίες στους επιστήμονες, υποστηρίζοντας ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι ενός νέου κόσμου που περιμένει για να εξερευνηθεί.To νέο τηλεσκόπιο λίγες ημέρες μετά, έδωσε και νέες φωτογραφίες που απεικονίζουν τον Δία και τους δορυφόρους του σε λήψεις πολύ κοντινές. Πέρα από τον Δία το James Webb απαθανατίζει και κάποια από τα φεγγάρια του, την Ευρώπη, τη Θήβα και τη Μήτιδα, με εντυπωσιακή ευκρίνεια, σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA. Πολύ εντυπωσιακό είναι επίσης, όπως δήλωσαν, το γεγονός ότι διακρίνονται στις νέες φωτογραφίες και δακτύλιοι του Δία.«Σε συνδυασμό με τις εικόνες σε βαθύ πεδίο που κυκλοφόρησαν τις προάλλες, αυτές οι εικόνες του Δία καταδεικνύουν τι μπορεί να παρατηρήσει το Webb, από τους πιο αμυδρούς, πιο μακρινούς παρατηρήσιμους γαλαξίες μέχρι πλανήτες στη δική μας κοσμική αυλή που μπορείτε να δείτε με γυμνό μάτι από την πραγματική σας αυλή», είπε ο Μπράιαν Χόλερ, επιστήμονας στο Επιστημονικό Ινστιτούτο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου στη Βαλτιμόρη, ο οποίος βοήθησε στο σχεδιασμό αυτών των παρατηρήσεων.Οι προσδοκίες που έχει δημιουργήσει το νέο τηλεσκόπιο είναι πολλές.«Οι πρώτες τέσσερις – πέντε πρώτες φωτογραφίες του νέου διαστημικού τηλεσκοπίου και το πρώτο φάσμα από την ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη, δηλαδή πλανήτη γύρω από άλλο άστρο είναι αισθητικά πολύ όμορφες με αρμονία, όσο και αντίθεση χρωμάτων που οφείλονται τόσο στην Φύση, όσο και στην αισθητική των αστρονόμων που μετατρέπουν το υπέρυθρο σε ορατό ώστε να το βλέπουμε. Κάθε μια από τις εικόνες είναι πολύ εντυπωσιακή.Η πρώτη δείχνει τους πιο μακρινούς γαλαξίες, που εκτιμάται ότι είναι από τους πρώτους που δημιουργήθηκαν μετά την Μεγάλη Έκρηξη από την οποία δεχόμαστε ότι φτιάχτηκε το Σύμπαν.Οι μικροί γαλαξίες που βλέπουμε στο υπόβαθρο είναι οι πιο μακρινοί που μπόρεσε να καταγράψει μέχρι σήμερα ο άνθρωπος. Συγχρόνως απεικονίζεται με απίστευτη ευκρίνεια ένα σχετικά κοντινό σμήνος γαλαξιών.Σε αυτή την εικόνα μακρινοί γαλαξίες φαίνονται παραμορφωμένοι διότι οι εικόνες τους καμπυλώνονται από τον βαρυτικό φακό που δημιουργείται από τους κοντινούς γαλαξίες που βρίσκονται ενδιάμεσα. Οι ακτίνες φωτός των μακρινών γαλαξιών καμπυλώνονται καθώς περνούν μέσα από το παραμορφωμένο χωρόχρονο γύρω από τους κοντινούς γαλαξίες.Μια άλλη εντυπωσιακή εικόνα παρουσιάζει το Κουιντέτο του Στέφανου, πέντε γαλαξίες μαζί οι οποίοι χορεύουν ένα κοσμικό χορό και οι χιτώνες τους ανεμίζουν καθώς περιφέρονται γύρω από το κέντρο βάρους τους και ο ένας αλληλεπιδρά με τον άλλο αγγίζοντάς τον με την βαρύτητά του, σκορπίζοντας απλόχερα.Στην πιο εντυπωσιακή εικόνα διακρίνονται περιοχές που γεννιούνται σχεδόν απειράριθμα αστέρια.Στην πρώτη ανάλυση του φωτός που προέρχεται από ένα εξωπλανήτη διακρίνεται καθαρά η παρουσία υδρατμών στην ατμόσφαιρά του», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μουσάς.Πριν από το James Webb το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ήταν εκείνο με τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα. Αν και κάποιοι αποκαλούν το James Webb αντικαταστάτη του Hubble, η NASA προτιμά τον όρο διάδοχο. «Εξάλλου, είναι ο επιστημονικός διάδοχος του Hubble. Οι επιστημονικοί του στόχοι υποκινήθηκαν από τα αποτελέσματα του Hubble. Η επιστήμη του Hubble μας ώθησε να κοιτάξουμε σε μεγαλύτερα μήκη κύματος για να ξεπεράσουμε αυτό που έχει ήδη κάνει το Hubble. Ειδικότερα, τα πιο μακρινά αντικείμενα έχουν μεγαλύτερη μετατόπιση προς το κόκκινο και το φως τους ωθείται από την υπεριώδη ακτινοβολία και το οπτικό στο εγγύς υπέρυθρο. Έτσι, οι παρατηρήσεις αυτών των μακρινών αντικειμένων (όπως οι πρώτοι γαλαξίες που σχηματίστηκαν στο Σύμπαν, για παράδειγμα) απαιτούν ένα υπέρυθρο τηλεσκόπιο», αναφέρει στην ιστοσελίδα της.«Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb είναι τεράστιο και μαζεύει περισσότερο φως ώστε να βλέπουμε ασθενέστερα και κυρίως μακρινότερα αντικείμενα, γαλαξίες, κβάζαρ, εξωπλανήτες. Η επιφάνεια του James Webb είναι πολύ μεγαλύτερη και συλλέγει 6,25 φορές περισσότερο φως με αποτέλεσμα να έχει 100 μεγαλύτερη ευαισθησία στο φως. Είναι κατασκευασμένο να βλέπει κυρίως στο υπέρυθρο. Στο υπέρυθρο απεικονίζονται ευκολότερα αντικείμενα που έχουν χαμηλή θερμοκρασία, αλλά και πολύ μακρινά αντικείμενα, οι αρχαιότεροι αστέρες και γαλαξίες, των οποίων το φως είναι μετατοπισμένο πάρα πολύ προς το ερυθρό, στο υπέρυθρο, ώστε τελικά να γίνονται αόρατοι στο μάτι του ανθρώπου, διότι εμείς δεν βλέπουμε στο υπέρυθρο όπως τα κουνούπια», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μουσάς και επισημαίνει σε σχέση με την σημασία του νέου τηλεσκοπίου για την ανθρωπότητα: «Η επιστήμη και η αστροφυσική που είναι μέρος της, είναι αναπόσπαστη όσο και σημαντικότατη συνιστώσα του πολιτισμού μας. Ο σύγχρονος πολιτισμός βασίζεται στην επιστήμη. Η σύγχρονη τεχνολογία, ιατρική, ρομποτική έχουν τις ρίζες τους στους νόμους της φυσικής με τους οποίους σχεδιάστηκε ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Τα bit και τα byte του υπολογιστή σας έχουν τις ρίζες τους στην ελληνική επιστήμη. Το ίδιο ισχύει και για την οπτική του James Webb. Ο σχεδιασμός κάθε ενός από τα 18 εξαγωνικά κάτοπτρα του James Webb βασίζονται σε θεωρητική μελέτη του Αρχιμήδη που μας περιγράφει τόσο το γνωστό παλίμψηστο, όσο και ο Λεονάρδος Ντα Βίντσι. Η διάταξη των κατόπτρων είναι αντίγραφο αυτής που χρησιμοποίησε ο Αρχιμήδης για να κάψει τον στόλο των Ρωμαίων. Η κατασκευή και χρήση του James Webb είναι παρόμοιας κολοσσιαίας σημασίας για την επιστήμη και την ανθρωπότητα».Για πολλούς το James Webb γύρισε σελίδα για την ανθρωπότητα κάτι που θα γίνει κατανοητό σε μεταγενέστερο χρόνο.«Το James Webb θα είναι η καλύτερη μηχανή του χρόνου που θα υπάρχει για τις επόμενες δυο δεκαετίες, διότι θα βλέπει πιο μακριά και πιο παλιά αντικείμενα και θα επιτρέψει να γνωρίσουμε καλύτερα την φύση σε μεγάλη κλίμακα και εντέλει και το εαυτό μας. Μπορεί να ανακαλύψουμε νέους νόμους της φυσικής. Η αστρονομία είναι η πρώτη επιστήμη που γεννήθηκε ως επιστήμη με μαθηματικά στην Ελλάδα, σύμφωνα με την αντίληψη του Πυθαγόρα ότι η γλώσσα της φύσης είναι τα μαθηματικά, δηλαδή οι νόμοι της φυσικής. Η μελέτη της φύσης οδήγησε μέσω της αστρονομίας αρχικά να ανακαλύψουμε τους πρώτους νόμους της φύσης, να δημιουργήσουμε την επιστήμη, και μέσω αυτής την σημερινή τεχνολογία.Ο Πλάτων, σύμφωνα με δική μου ερμηνεία, λέει ότι γίναμε άνθρωποι καθώς κοιτάζοντας τον ουρανό τον θαυμάζουμε, απορούμε, αναρωτιόμαστε τι να είναι όλα αυτά που βλέπουμε και στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τι είναι αναπτύσσουμε πολιτισμό και γινόμαστε άνθρωποι. Αυτό περιμένουμε να συνεχιστεί με το James Webb. Η μελέτη του κόσμου με το James Webb θα μας δώσει πολλά αναπάντεχα, εκπλήξεις, θα λύσει πολλά μυστήρια και θα δημιουργήσει πολλά περισσότερα. Βρισκόμαστε πράγματι στο κατώφλι του παλιού γνωστού όσο και άγνωστου νέου Κόσμου που περιμένει να τον ανακαλύψουμε», καταλήγει ο κ. Μουσάς. https://physicsgg.me/2022/07/17/το-james-webb-δίνει-νόημα-στην-ύπαρξή-μας/

Μια νέα εποχή στην κατανόηση του Σύμπαντος. Μανώλης Πλειώνης (διευθυντής και πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών) Ο καθηγητής Μανώλης Πλειώνης, διευθυντής και πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αποκωδικοποιεί για την «Εφ.Συν.» τις πρώτες εικόνες του νέου διαστημικού τηλεσκοπίου JWST και τη ζωτική σημασία τους για τον Ανθρωπο και το Σύμπαν που τον περιβάλλει.Μετά μια επιτυχή πορεία περίπου 30 ετών, από την αρχική σύλληψη της ιδέας μέχρι την εκτόξευση με πύραυλο Ariane 5 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και το ταξίδι που το τοποθέτησε στο σημείο ευστάθειας L2, σε απόσταση 1.500.000 km από τη Γη αλλά και τις σταδιακές δοκιμές όλων των συστημάτων του, έφτασε η ώρα για να ξεκινήσει τις παρατηρήσεις του το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb Space Telescope (JWST) της NASA.Και οι πρώτες 5 εικόνες που μας έδωσε μας άφησαν άναυδους με τις εκπληκτικές λεπτομέρειες με τις οποίες ξεδιπλώνονται οι κοσμικές πηγές φωτός, όπως η σύνθετη εικόνα (με τη χρήση πολλών φίλτρων στο κοντινό υπέρυθρο μέρος του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας) του πλούσιου σμήνους γαλαξιών SMACS 0723 σε απόσταση 4,6 δισ. ετών φωτός, όπου βλέπουμε ταυτόχρονα γαλαξίες σε τελείως διαφορετικές αποστάσεις από περίπου 4 δισ. έως 13,1 δισ. έτη φωτός… Οι δε φαινομενικά τοξοειδείς κοκκινίζοντες γαλαξίες είναι και οι πιο μακρινοί, με τα είδωλά τους να έχουν υποστεί σχηματική αλλοίωση, ενώ έχει ενισχυθεί σημαντικά η φωτεινότητά τους λόγω του ότι το σμήνος γαλαξιών λειτουργεί ως βαρυτικός φακός, χωρίς τη δράση του οποίου πιθανώς να μην ήταν καν παρατηρήσιμοι.Τι να πει κανείς και για τις άλλες εικόνες που μας παρείχε το JWST, όπως αυτή του νεφελώματος Carina στον γαλαξία μας, όπου γεννιούνται νέοι ήλιοι και νέα πλανητικά συστήματα χρησιμοποιώντας υλικό που γεννήθηκε στην αρχή του Σύμπαντος αλλά και στους πυρήνες προγενέστερων αστέρων, που ο φαντασμαγορικός εκρηκτικός θάνατός τους δίνει ζωή στην επόμενη γενιά, όπως αυτός του πλανητικού νεφελώματος Southern Ring, άλλης μιας εικόνας του JWST, που δημιουργείται από τον σταδιακό θάνατο του κεντρικού αστέρα που εκτινάσσει το υλικό του, δίνοντάς μας αυτή την πανέμορφη εικόνα, που όμως δεν παύει να είναι εικόνα επιθανάτιων αστρικών σπασμών. Και όμως, τίποτα δεν πάει χαμένο…Μα και η εικόνα των πέντε αλληλεπιδρόντων γαλαξιών της ομάδας Stephen Quintet, όπου εμφανίζονται τόσο λεπτομερώς τα νέφη σκόνης και αερίων που έχουν προκληθεί λόγω των έντονων γαλαξιακών αλληλεπιδράσεων και εντός των οποίων η εκρηκτική αστρογένεση δημιουργεί πάλι νέους ήλιους – και, ποιος ξέρει, ίσως και τους σπόρους ζωή. Και έρχεται η τελευταία εικόνα, αυτή του φάσματος φωτός της ατμόσφαιρας του WASP 96b, ενός εξωπλανήτη που περιστρέφεται γύρω από έναν ήλιο σαν τον δικό μας, σε απόσταση όμως 1.150 ετών φωτός, φάσμα που επιβεβαιώνει την ύπαρξη νερού αλλά και για πρώτη φορά νεφών. Παρ’ όλο που στον συγκεκριμένο εξωπλανήτη οι συνθήκες δεν ευνοούν την ανάπτυξη ζωής, μια και η θερμοκρασία στην επιφάνειά του είναι 570 βαθμοί Κελσίου, επιβεβαιώνεται η εκπληκτική δυνατότητα του JWST να εντοπίζει ατμόσφαιρες εξωπλανητών με στοιχεία που πιθανώς να τους καθιστούν κατάλληλους για την ανάπτυξη ζωής.Στη λεπτομέρεια κρύβεται όλη η νέα γνώση. Μελετώντας λοιπόν αυτές τις εικόνες και τις χιλιάδες άλλες που θα παρατηρήσει το JWST, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε, ανάμεσα σε πλήθος ανοιχτών επιστημονικών θεμάτων, τόσο τις συνθήκες δημιουργίας και την εξέλιξη αυτών των τεράστιων νησίδων φωτός, των γαλαξιών με τα δισεκατομμύρια αστέρια ο καθένας, όσο και τις συνθήκες δημιουργίας ζωής σε κόσμους μακρινούς αλλά πλούσιους σε διαφορετικότητα… σαν την ανθρώπινη διαφορετικότητα που είναι ο πλούτος της ανθρωπότητας.Οι πρώτες αυτές εικόνες του JWST αναδεικνύουν εκτός από το μεγαλείο του Σύμπαντος, το μεγαλείο του Ανθρώπου, που όταν στοχεύει στο όνειρο το κατακτά. Και το όνειρο δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από την κατανόηση της Φύσης και κατ’ επέκταση του Ανθρώπου ως συνειδητού υποκειμένου της ίδιας της φύσης. Η ειρηνική συνεργασία, η επίπονη εργασία και η συλλογική προσπάθεια πολλών δεκάδων χιλιάδων συνανθρώπων μας σε πάνω από 300 πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, εταιρείες και βιομηχανίες, σε περισσότερες από 12 χώρες, ήταν η απαραίτητη μαγιά για την επιτυχία του δύσκολου αυτού εγχειρήματος, που κόστισε περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένου και του κόστους λειτουργίας του για τα επόμενα 5 χρόνια.Παρότι το εκπληκτικό αυτό επίτευγμα θα διευρύνει αλματωδώς τους γνωσιακούς ορίζοντες της ανθρωπότητας, ορισμένοι πιθανώς να θεωρήσουν ότι το ποσό αυτό είναι μεγάλο. Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε ότι σε σχέση με τις στρατιωτικές επενδύσεις αποτελεί ψήγμα. Για να δώσω ένα παράδειγμα, η αναβάθμιση μόνο σε block D του F35 κόστισε 15 δισ. δολάρια, ενώ όλο το πρόγραμμα κατασκευής, λειτουργίας και χρήσης για τις επόμενες δεκαετίες τού F35 ανέρχεται στο 1,7 τρισ. δολάρια.Ενα κυρίαρχο συμπέρασμα που πρέπει να βγάλουμε είναι ότι εν μέσω πολέμων, φτώχειας, καταστροφής της φύσης, κατασπατάλησης των πόρων του πλανήτη για αύξηση της κερδοφορίας των ελαχίστων, ξεπηδά αυτή η υγιής πτυχή της ανθρωπότητας για να μας θυμίζει τις δυνατότητές μας για την επίτευξη του αέναου στόχου, από αρχής γενέσεως ανθρώπου, της κατανόησης της φύσης, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος του Σύμπαντος που μας περιβάλλει. https://physicsgg.me/2022/07/17/μια-νέα-εποχή-στην-κατανόηση-του-σύμ/

Μια «σκοτεινή» διάσπαση ατομικού πυρήνα. Πριν από περίπου τρία χρόνια, οι Wolfgang «Wolfi» Mittig και Yassid Ayyad αναζητούσαν την αόρατη μάζα του σύμπαντος, γνωστή ως σκοτεινή ύλη, στην καρδιά ενός ατόμου. Η αναζήτηση εκείνη δεν τους οδήγησε στη σκοτεινή ύλη, βρήκαν όμως κάτι που δεν είχαν δει ποτέ μέχρι τότε, κάτι που δεν μπορούσαν να εξηγήσουν. Σύμφωνα με τον Mittig: «Ήταν κάτι σαν αστυνομική ιστορία. Ξεκινήσαμε να ψάχνουμε για σκοτεινή ύλη και δεν τη βρήκαμε. Αντίθετα, βρήκαμε άλλα πράγματα που ήταν δύσκολο να εξηγηθούν από τη θεωρία».Έτσι, συνέχισαν τα πειράματά τους στο NSCL (National Superconducting Cyclotron Laboratory) που βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, συγκεντρώνοντας όλο και περισσότερα δεδομένα.Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στις 28 Ιουνίου στο περιοδικό Physical Review Letters [Evidence of a Near-Threshold Resonance in 11B Relevant to the β-Delayed Proton Emission of 11Be], όπου αποκαλύπτεται μια ενδιαφέρουσα φυσική που βρίσκεται σε εξέλιξη στο εξαιρετικά μικρό κβαντικό βασίλειο των υποατομικών σωματιδίων.Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι όταν ο πυρήνας ενός ατόμου είναι «παραγεμισμένος» με νετρόνια, μπορεί να βρει έναν ακόμα τρόπο προς μια πιο σταθερή διαμόρφωση: αποβάλλει ένα πρωτόνιο! Έχει σχέση αυτή η διάσπαση με την σκοτεινή ύλη; Οι φυσικοί πραγματοποίησαν(-ούν) γύρω στα 100 πειράματα για να βρουν τι ακριβώς είναι η σκοτεινή ύλη. Κανένα από αυτά δεν πέτυχε μετά από 20, 30, 40 χρόνια έρευνας.Υπήρχε όμως μια θεωρία, μια πολύ υποθετική ιδέα, ότι θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει την σκοτεινή ύλη με έναν πολύ συγκεκριμένο τύπο πυρήνα. Αυτή η θεωρία βασίζεται σε αυτό που αποκαλείται σκοτεινή διάσπαση. Υποθέτει ότι ορισμένοι ασταθείς πυρήνες, θα μπορούσαν να εκπέμψουν σκοτεινή ύλη καθώς θρυμματίζονται.Έτσι, οι Ayyad, ο Mittig και οι συνεργάτες τους σχεδίασαν ένα πείραμα που θα μπορούσε να αναζητήσει μια «σκοτεινή» διάσπαση ατομικού πυρήνα, γνωρίζοντας ότι οι πιθανότητες ήταν συντριπτικά εναντίον τους. Αλλά το στοίχημα δεν είχε και τόσο μεγάλο ρίσκο όσο ακούγεται, διότι η ανίχνευση εξωτικών διασπάσεων επιτρέπει επίσης στους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τους κανόνες και τις δομές του πυρηνικού και κβαντικού κόσμου. Οι ερευνητές είχαν μια καλή ευκαιρία να ανακαλύψουν κάτι νέο. Το ερώτημα ήταν τι θα ήταν αυτό. Βοήθεια από μια άλω Όταν οι άνθρωποι φαντάζονται έναν πυρήνα, πολλοί σκέφτονται μια άμορφη μπάλα που αποτελείται από πρωτόνια και νετρόνια. Αλλά οι πυρήνες μπορούν να έχουν περίεργα σχήματα, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που είναι γνωστοί ως πυρήνες με άλω.Το βηρύλλιο-11 είναι ένα παράδειγμα τέτοιου πυρήνα. Είνα ένα ισότοπο του στοιχείου βηρύλλίου που έχει τέσσερα πρωτόνια και επτά νετρόνια στον πυρήνα του. Διατηρεί τα 10 από τα 11 πυρηνικά σωματίδιά του σε ένα πυκνό κεντρικό σύμπλεγμα. Αλλά ένα νετρόνιο βρίσκεται πολύ μακριά και χαλαρά συνδεδεμένο με τον υπόλοιπο πυρήνα.Το βηρύλλιο-11 είναι ασταθές. Ο χρόνος ζωής του είναι περίπου 13,8 δευτερόλεπτα και υφίσταται διάσπαση βήτα. Πιο συγκεκριμένα, η διάσπαση β– σχετίζεται με την μετατροπή ενός νετρονίου σε πρωτόνιο στον πυρήνα του ατόμου (), που συνοδεύεται με την εκπομπή ενός ηλεκτρονίου και ενός αντινετρίνο. Έτσι προκύπτει ένας σταθερός πυρήνας βορίου-11, με πέντε πρωτόνια και έξι νετρόνια: .Αλλά σύμφωνα με αυτήν την πολύ υποθετική θεωρία, εάν το νετρόνιο που διασπάται είναι αυτό στην άλω του πυρήνα, το βηρύλλιο-11 θα μπορούσε να υποστεί μια σκοτεινή διάσπαση!Το 2019, οι ερευνητές ξεκίνησαν ένα πείραμα στον επιταχυντή σωματιδίων του Καναδά, TRIUMF, αναζητώντας αυτή την πολύ υποθετική διάσπαση. Και βρήκαν μια αποσύνθεση με απροσδόκητα μεγάλη πιθανότητα, αλλά τελικά δεν ήταν μια σκοτεινή διάσπαση.Φαινόταν ότι το χαλαρά δεσμευμένο νετρόνιο του βηρυλλίου-11 εκτόξευε ένα ηλεκτρόνιο όπως στην κανονική διάσπαση β–, ωστόσο το βηρύλλιο δεν ακολουθούσε την γνωστή διαδρομή διάσπασης προς το βόριο.Η ομάδα υπέθεσε ότι η υψηλή πιθανότητα της διάσπασης θα μπορούσε να εξηγηθεί αν υπήρχε μια κατάσταση στο βόριο-11 ως πύλη για μια διαφορετική διάσπαση, προς βηρύλλιο-10 και ένα πρωτόνιο:. Αυτό σήμαινε ότι ο πυρήνας δεν μεταστοιχειώθηκε, παρέμεινε πάλι βηρύλλιο. Μόνο που τώρα είχε έξι νετρόνια αντί για επτά.Πρόκειται για έναν εξωτικό τύπο ραδιενέργειας. Ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη άμεση απόδειξη ραδιενέργειας πρωτονίων από έναν πλούσιο σε νετρόνια πυρήνα.Όμως αυτή η κατάσταση «πύλης» στο βόριο-11 δεν φαινόταν συμβατή με τα περισσότερα θεωρητικά μοντέλα. Και το αποτέλεσμα αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό. Στο πείραμα της ομάδας που δημοσιεύθηκε το 2019, το βηρύλλιο-11 διασπάται μέσω της βήτα διάσπασης σε μια διεγερμένη κατάσταση του βορίου-11, το οποίο στη συνέχεια διασπάται προς βηρύλλιο-10 και ένα πρωτόνιο. Στο νέο πείραμα, η ομάδα προσέγγισε την κατάσταση του βορίου-11, προσθέτοντας ένα πρωτόνιο στο βηρύλλιο-10, δηλαδή εκτελώντας την αντίστροφη πυρηνική αντίδραση. Τα πειράματα στο NSCL Στο πείραμα της ομάδας του 2019, ο επιταχυντής TRIUMF δημιούργησε μια δέσμη πυρήνων βηρυλλίου-11 η οποία κατευθύνθηκε σε έναν θάλαμο ανίχνευσης όπου οι ερευνητές παρατήρησαν τους πιθανούς τρόπους διάσπασης. Αυτό περιελάμβανε την διαδικασία διάσπασης βήτα με εκπομπή πρωτονίων απο την οποία προκύπτει το βηρύλλιο-10.Στα νέα πειράματα, που πραγματοποιήθηκαν τον Αύγουστο του 2021, η ιδέα της ομάδας ήταν να πραγματοποιήσει την αντίστροφη πυρηνική αντίδραση. Δηλαδή, να προσθέσουν στους πυρήνες βηρυλλίου-10 ένα πρωτόνιο. Δημιούργησαν μια πηγή βηρυλλίου-10, το οποία έχει χρόνο ημιζωής 1,4 εκατομμύρια έτη περίπου, από την οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να παράξουνν ραδιενεργές δέσμες βηρυλλίου-10.Όταν το βηρύλλιο-10 απορροφούσε ένα πρωτόνιο με την κατάλληλη ενέργεια, προέκυπτε ο διεγερμένος πυρήνας που οι ερευνητές πίστευαν ότι ανακάλυψαν πριν από τρία χρόνια νωρίτερα. Επιπλέον, το εκπεμπόμενο πρωτόνιο μπορούσε να ανιχνευθεί ως υπογραφή της διαδικασίας. Σύμφωνα με τον Ayyad: «Τα αποτελέσματα των δύο πειραμάτων είναι πολύ συμβατά». Ο συντονισμός στην πυρηνική αντίδραση10Be(p,p) αποδεικνύει την δημιουργία διεγερμένης κατάστασης του πυρήνα 11Β. Εν τω μεταξύ, μια άλλη ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα είχε επινοήσει έναν διαφορετικό τρόπο για να διερευνήσει το αποτέλεσμα του 2019. Οι δύο ομάδες ήρθαν σε επαφή και συνέκριναν τα αποτελέσματά τους. Τα οποία δεν πέρασαν απαρατήρητα από την επιστημονική κοινότητα. Μια ανοιχτή υπόθεση στα ανοιχτά κβαντικά συστήματα Τα πειράματα αυτά θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην μελέτη των λεγόμενων ανοιχτών κβαντικών συστημάτων. Τα ανοιχτά κβαντικά συστήματα είναι κυριολεκτικά παντού, αλλά το να βρεις ένα που να είναι παραγματοποιήσιμο ώστε να μάθεις κάτι από αυτό είναι πρόκληση, ειδικά σε θέματα ατομικών πυρήνων. Οι Mittig και Ayyad είδαν μία τέτοια δυνατότητα στους χαλαρά συνδεδεμένους πυρήνες. Τα ανοιχτά κβαντικά συστήματα είναι ένα γενικό φαινόμενο, αλλά είναι μια νέα ιδέα στην πυρηνική φυσική. Σε ένα ανοιχτό κβαντικό σύστημα, μια διακριτή ή μεμονωμένη κατάσταση, ανάλογη με το βόριο-11 (αριστερά), αναμιγνύεται με το συνεχές των καταστάσεων, που σχετίζεται με το βηρύλλιο-10 (μέσο), οδηγώντας σε μια νέα κατάσταση «συντονισμού» (δεξιά) Αλλά αυτή η αστυνομική ιστορία είναι ακόμα στα πρώτα της κεφάλαια. Για την ολοκλήρωσή της οι φυσικοί χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να κατανοήσουν πλήρως αυτό που βλέπουν. Αυτό σημαίνει ότι θα συνεχίσουν να πειραματίζονται και να ερευνούν. https://physicsgg.me/2022/07/25/μια-σκοτεινή-διάσπαση-ατομικού-πυρήν/

Η «επίσκεψη» του αστεροειδούς 2016 CZ31. H θέση του αστεροειδούς 2016 CZ31 σήμερα 26/7/2022. Δείτε τις διαδοχικές θέσεις του ΕΔΩ: astro.vanbuitenen.nl/neo/2016%20CZ31) Ένας αστεροειδής με μέγεθος σχεδόν όσο το… Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας πρόκειται να περάσει πολύ κοντά από τη Γη το προσεχές Σάββατο, σύμφωνα με ενημέρωση υπηρεσίας της NASA.Με εκτιμώμενο μήκος 122 μέτρων, ο αστεροειδής 2016 CZ31 έχει πορεία προς τον πλανήτη μας και αναμένεται να περάσει περί τα 2,8 εκατομμύρια χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης.Η προσέγγιση του αστεροειδούς προβλέπεται για τις 2.02 τα ξημερώματα του Σαββάτου σύμφωνα με τo Jet Propulsion laboratory της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.Το Newsweek σημειώνει ότι η ταχύτητα του αστεροειδούς είναι περίπου 55.500 χιλιόμετρα την ώρα, δηλαδή περίπου 17 φορές ταχύτερη από μια σφαίρα από ένα όπλο και περίπου το ένα πέμπτο ταχύτερη από τον κεραυνό.Αυτός ο αστεροειδής δεν θεωρείται «δυνητικά επικίνδυνος», επειδή το μήκος του δεν ξεπερνά τα 150 μέτρα, αν και η μέγιστη απόστασή του από τον πλανήτη μας στις 30 Ιουλίου θα είναι σημαντικά μικρότερη από την απόσταση επαγρύπνησης που είναι 7,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Για να χαρακτηριστεί ως «δυνητικά επικίνδυνος» πρέπει να πληροί και τα δύο κριτήρια. https://physicsgg.me/2022/07/26/η-επίσκεψη-του-αστεροειδούς-2016-cz31/