Δροσος Γεωργιος

Μελέτη: Ποια είναι η πιθανότητα να σας πέσει διαστημικό σκουπίδι στο κεφάλι Ο ουρανός σφοντύλι. Ο θάνατος ανυποψίαστων πολιτών από εξαρτήματα πυραύλων που πέφτουν από τον ουρανό είναι μια μικρή αλλά όχι αμελητέα πιθανότητα, προειδοποιεί μια μάλλον ασυνήθιστη μελέτη.Με τις εκτοξεύσεις δορυφόρων και άλλων διαστημικών αποστολών να αυξάνονται χρόνο με το χρόνο, ο κίνδυνος θανάτου στο έδαφος την επόμενη δεκαετία είναι περίπου 10%, υπολογίζουν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολούμπια στον Καναδά.Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Nature Astronomy, αναλύει δεδομένα για τις εκτοξεύσεις των προηγούμενων ετών και όσες προγραμματίζονται την επόμενη δεκαετία. Εξετάζοντας δεδομένα για τις περιοχές όπου πραγματοποιούνται εκτοξεύσεις, τη γωνία πτήσης και τις τεχνικές λεπτομέρειες των πυραύλων, οι ερευνητές υπολόγισαν τον κίνδυνο πτώσης εξαρτημάτων σε κατοικημένες περιοχές.Τέτοια διαστημικά σκουπίδια πέφτουν συχνά στη Γη –είτε πρόκειται για παλιούς δορυφόρους είτε για εξαρτήματα που απορρίπτονται από πυραύλους καθώς εξέρχονται από την ατμόσφαιρα.Θάνατοι ουδέποτε έχουν καταγραφεί, αν και ένα πρόσωπο, η Λότι Ουίλιαμς, χτυπήθηκε στον ώμο από αδέσποτο εξάρτημα καθώς περπατούσε στην Οκλαχόμα το 1997. Χώρες υψηλού ρίσκου Οι χώρες με διαστημική βιομηχανία ουσιαστικά «εξάγουν το ρίσκο στον υπόλοιπο κόσμο», λένε οι συντάκτες της μελέτης.Δεδομένου ότι πολλές αποστολές εκτοξεύονται από τον ισημερινό, το ρίσκο είναι μεγαλύτερο για πόλεις του νότιου ημισφαιρίου: στη Τζακάρτα της Ινδονησίας, την Πόλη του Μεξικού και το Λάγος της Νιγηρίας, ο κίνδυνος θανατηφόρας κατάπτωσης είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από ό,τι σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Πεκίνο και η Μόσχα.«Ο δυσανάλογος κίνδυνος από εξαρτήματα πυραύλων μεγεθύνεται περαιτέρω από τη φτώχια, με τα τυπικά κτίρια του παγκόσμιου νότου να προσφέρουν μικρότερο βαθμό προστασίας», επισημαίνει η ερευνητική ομάδα.Σύμφωνα με τη μελέτη, το 60% των εκτοξεύσεων απελευθερώνουν εξαρτήματα κατά την άνοδο ή αφότου τεθούν σε τροχιά.Και το πρόβλημα δεν μπορεί να επιδεινωθεί στο μέλλον: το 2021 πραγματοποιήθηκαν 133 επιτυχείς εκτοξεύσεις, αριθμός-ρεκόρ, ο οποίος αναμένεται να καταρριφθεί το 2022, καθώς εταιρείες όπως η SpaceX αναπτύσσουν τους δικούς τους αστερισμούς δορυφόρων.Οι συντάκτες της μελέτης αναφέρονται επίσης σε δύο περιπτώσεις κατάπτωσης: το 2020, τμήμα του πρώτου σταδίου του κινεζικού πυραύλου Long March 5Β έπεσαν σε δύο χωριά στην Ακτή Ελεφαντοστού, όπου προκάλεσαν ζημιές σε κτίρια.Και τον Απρίλιο του 2021, η Κίνα προκάλεσε διεθνή κΑτακραυγή όταν τμήμα πυραύλου Long March 5Μ, με βάρος 23 τόνους, έπεσε ανεξέλεγκτο στον Ινδικό Ωκεανό.Τις ώρες που είχαν προηγηθεί, η Ελλάδα και άλλες χώρες είχαν τεθεί σε επιφυλακή ενόψει της ανεξέλεγκτης κατάπτωσης.Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, λένε οι ερευνητές, είναι να εξοπλιστούν οι πύραυλοι με συστήματα ελεγχόμενης επανεισόδου.Η τεχνολογία υπάρχει, διαβεβαιώνουν, είναι όμως ακριβή. https://www.tanea.gr/2022/07/13/science-technology/meleti-poia-einai-i-pithanotita-na-sas-pesei-diastimiko-skoupidi-sto-kefali/

Ανεζίνα Σολωμονίδου: Με το James Webb θα «τρυπώσουμε» σε πλανητικά συστήματα για την ύπαρξη ζωής. NASA/JPL Η επιστημονική κοινότητα αλλά και η ανθρωπότητα υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τη δημοσίευση των πρώτων εικόνων που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb από όλα τα μήκη και πλάτη του Σύμπαντος σηματοδοτώντας μια νέα εποχή στην εξερεύνηση του Διαστήματος. Η Δρ. Ανεζίνα Σολωμονίδου, Πλανητική Γεωλόγος στο Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, συνεργάτιδα της NASA και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος μίλησε στο Naftemporiki.gr για αυτή την νέα εποχή αλλά και για το τι μπορούμε να περιμένουμε από εδώ και πέρα από τη λειτουργία του James Webb, του ισχυρότερου και πιο προηγμένου διαστημικού τηλεσκοπίου που κατασκεύασε ο άνθρωπος Πως σχολιάζετε την έναρξη λειτουργίας του James Webb και τι αναμένουμε από αυτό; Είναι γνωστό πλέον πως η ανθρώπινη εξέλιξη προχωρά παράλληλα με την εξερεύνηση του Διαστήματος. Αυτό συμβαίνει γιατί από την έμφυτη ανθρώπινη περιέργεια και την ανάγκη χαρτογράφησης των κοσμικών μας ριζών προκύπτουν νέες αποστολές και νέα εργαλεία, τα οποία μας προσφέρουν καινούρια ή συμπληρωματική γνώση ή και επαναπροσδιορίζουν πλήρως αυτά που νομίζαμε ότι γνωρίζουμε. Αυτή είναι η άλλωστε και η μαγεία της επιστήμης και της εξερεύνησης. Κάπως έτσι λοιπόν το διαστημικό τηλεσκόπιο Webb (JWST) με τον τεράστιο καθρέφτη του και τα μεγάλης ακρίβειας όργανα του κατάφερε να καταγράψει τις πιο λεπτομερείς μετρήσεις αστρικού φωτός που έχουν γίνει μέχρι και σήμερα και να απεικονίσει με μοναδική ευκρίνεια ένα μέρος του Σύμπαντος. Οι παρατηρήσεις και οι μετρήσεις από το Webb γίνονται στο υπέρυθρο μήκος του φάσματος, κάτι που προσφέρει πολυδιάστατες πληροφορίες στην εξερεύνηση. Πέρα από τις πραγματικά εξωπραγματικές φωτογραφίες που λαμβάνουμε, παίρνουμε δεδομένα σχετικά με τη χημεία των διαφόρων ουράνιων σωμάτων, τη δομή των γαλαξιών, καταφέρνουμε να «τρυπώσουμε» μέσα στα ηλιακά συστήματα και να δούμε τα πλανητικά τους συστήματα και κατά πόσο μοιάζουν με το δικό μας, ακόμα και αναγνωρίσουμε πιθανές ενδείξεις για την ύπαρξη ζωής πέρα από τον δικό μας πλανήτη. Αν σας έδιναν αύριο το πρωί την ευκαιρία να χρησιμοποιήσετε το James Webb τι θα επιλέγατε να δείτε; Προσωπικά και μέσα από το δικό μου ερευνητικό πεδίο ενδιαφέροντος, αν ποτέ έχω τη δυνατότητα να δανειστώ λίγο χρόνο από το Webb θα το στρέψω πίσω προς τη δική μας γειτονιά και το σώμα που μοιάζει περισσότερο με τη Γη στο ηλιακό μας σύστημα που δεν είναι άλλο από τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Για τον Τιτάνα πέρα από την πληθώρα πληροφοριών που λάβαμε από τα 13 χρόνια παρατήρησης της αποστολής Cassini-Huygens, έχουμε διαχρονικές παρατηρήσεις από γήινα τηλεσκόπια διαφορετικών διακριτικών ικανοτήτων και φασμάτων και εάν σε αυτές προσθέσουμε παρατηρήσεις από το υπερσύγχρονο Webb τότε θα αγγίξουμε εξαιρετικά επίπεδα συνδυαστικής πληροφορίας. Έτσι, μπορούμε να μάθουμε πολλά για τις ήδη πολύ ενδιαφέρουσες και σε επίπεδο αστροβιολογίας και πιθανότητας ύπαρξης της ζωής λίμνες υδρογονανθράκων του Τιτάνα ή και να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη μεγάλων κρυοηφαιστείων στην επιφάνεια. To Webb λοιπόν από την συγκριτικά πολύ μικρή γειτονιά του Τιτάνα έως τα μεγάλα αντικείμενα του σύμπαντος, όπως είναι οι γαλαξίες και τα νεφελώματα, θα μας προσφέρει σιγά σιγά ένα ταξίδι στη βιογραφία του σύμπαντος από τα αρχικά χρόνια της δημιουργίας του μέχρι σήμερα. https://naftemporiki.gr/story/1882204/anezina-solomonidou-me-to-James-webb-tha-truposoume-se-planitika-sustimata-gia-tin-uparksi-zois

Επέστρεψε στη Μεσόγειο ο καρχαρίας... Γιουσέιν Μπολτ (βίντεο) Associacio Cetacea Στη φωτογραφία εικονίζεται ο καρχαρίας μάκο που εντοπίστηκε να κινείται στα νερά της Βαρκελώνης. O ρυγχοκαρχαρίας που είναι πιο γνωστός ως καρχαρίας μάκο αποτελεί ένα απειλούμενο με εξαφάνιση είδος αφού αποτελεί θύμα εντατικής αλιείας ειδικά για το πτερύγιο του που αποτελεί έδεσμα σε διάφορες ασιατικές κουζίνες. Υπάρχουν καρχαρίες μάκο με πιο μακρύ πτερύγιο και καρχαρίες μάκο με πιο κοντό πτερύγιο. Αποτελεί το ταχύτερο είδος καρχαρία κινούμενος με ταχύτητα που αγγίζει τα 75 χλμ./ώρα ενώ μπορεί επίσης να εκτελεί άλματα ύψους επτά μέτρων. Αυτές τις επιδόσεις τις επιτυγχάνει χάρις στο υδροδυναμικό σχήμα του σε συνδυασμό με την αερόβια μυϊκή αναπνοή.Ο Νταβίντ Τζάρα που ασχολείται με την υποβρύχια φωτογραφία εντόπισε και κατέγραψε με την κάμερα του ένα καρχαρία μάκο με κοντό πτερύγιο να κινείται στην ακτογραμμή της Βαρκελώνης. Πρόκειται για την πρώτη εμφάνιση ενός καρχαρία μάκο στα νερά της Μεσογείου εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία και όπως είναι ευνόητο το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντική είδηση και προκάλεσε ευχάριστη έκπληξη στους ειδικούς. ZENGER JAWSOME SPEED: World's Fastest Shark Cruising Spanish Coast Οι ρυγχοκαρχαρίες απαντώνται σε υπεράκτιες εύκρατες και τροπικές θάλασσες σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για πελαγικά είδη που μπορούν να βρεθούν από την επιφάνεια μέχρι σε βάθος 150 μέτρων. https://naftemporiki.gr/story/1882396/epestrepse-sti-mesogeio-o-karxarias-giousein-mpolt-binteo ΖΩΑΕ

To James Webb φωτογράφισε «μυστικά» τον Δία και τα φεγγάρια του (βίντεο) NASA/ESA/CSA Ενώ η επιστημονική κοινότητα αλλά και ανθρωπότητα εξακολουθεί να ασχολείται με την εντυπωσιακή πρεμιέρα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης και τις εκπληκτικές εικόνες από τα βάθη του Σύμπαντος που παρουσιάστηκαν έγινε γνωστό ότι στο πλαίσιο το δοκιμών των οργάνων του το τηλεσκόπιο φωτογράφισε τον Δία με τις εικόνες να μένουν στο... συρτάρι των επιτελών της NASA.Οι εικόνες του Δία καταγράφηκαν από την κάμερα υπερύθρων NIRCam και στόχος ήταν να διαπιστωθεί η ικανότητα του τηλεσκοπίου να καταγράφει λεπτομερείς εικόνες από κινούμενα αντικείμενα και ειδκότερα από υψηλής φωτεινότητας πλανήτες αερίου όπως Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και Ποσειδώνας.Οι εικόνες ελήφθησαν μάλιστα σε διαφορετικά μήκη κύματος για να διαπιστωθεί η ποιότητα τους σε κάθε συνθήκη λήψης. Στις εικόνες καταγράφηκε ο Δίας και είναι ορατή η κολοσσιαία αντικυκλωνική θύελλα του πλανήτη, η περίφημη Μεγάλη Ερυθρή Κηλίδα. Καταγράφηκαν επίσης τρεις από τους περίπου 80 δορυφόρους του Δία. Στην εικόνα διακρίνονται η Ευρώπη στην οποία υπάρχει ένα υπόγειος ωκεανός και αποτελεί στόχο εξερεύνησης για την αναζήτηση κάποιων μορφών ζωής καθώς και οι δορυφόροι Θήβη και Μήτις.Οι επιστήμονες ήθελαν να δουν αν το James Webb μπορεί να καταγράφει λεπτομερείς εικόνες από την ατμόσφαιρα, τους δακτυλίους (αν υπάρχουν) και τους δορυφόρους (τους πιο κοντινούς τουλάχιστον) από υψηλής φωτεινότητας πλανήτες αερίου και όπως φαίνεται το τηλεσκόπιο είναι αποτελεσματικό και σε αυτόν τομέα. NASA SPACE NEWS LEAKED!! Two pictures of Jupiter leaked by James Webb Telescope team Οι φωτογραφίες διέρρευσαν και αποτελούν πλέον το νέο αντικείμενο ενασχόλησης των ειδικών αλλά και των φίλων του Διαστήματος. https://naftemporiki.gr/story/1882370/to-James-webb-fotografise-mustika-ton-dia-kai-ta-feggaria-tou-binteo

Μια ανάσα από τη «Μεγάλη Έκρηξη» Κάθε νέα φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb αποτελεί μια καινούργια ανακάλυψη που ρίχνει φως στα άδυτα του Σύμπαντός μας. «Κάθε φωτογραφία αποτελεί μια καινούργια ανακάλυψη». Η φράση του επικεφαλής της NASA Τζέιμς Νέλσον αναδεικνύει τη σημασία των εικόνων που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα ενώπιον εκατοντάδων κυριολεκτικά εκστασιασμένων επιστημόνων.Για να φτάσουν, μέσω του Διαδικτύου, σχεδόν σε όλη την ανθρωπότητα, η οποία θα συνειδητοποιήσει σταδιακά ότι φτάνει πλέον μια… ανάσα από τη γέννηση του Σύμπαντός μας.Για την ακρίβεια, σε απόσταση περίπου 600 εκατομμυρίων ετών από τη Μεγάλη Εκρηξη, καθώς «αποτυπώθηκε» η εικόνα μιας γωνιάς του Σύμπαντος, το σμήνος γαλαξιών SMACS 0723, πριν από 4,6 δισ. χρόνια (τότε περίπου που δημιουργήθηκε και η Γη) – ενώ στο βάθος της διακρίνονται τα παραμορφωμένα κόκκινα είδωλα γαλαξιών όπως αυτοί ήταν πριν από περίπου 13,2 δισ. χρόνια. Τίποτε από αυτά δεν θα είχε συμβεί, βεβαίως, εάν δεν υπήρχε το James Webb. Το μεγαλύτερο και πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει τεθεί ποτέ σε τροχιά (γύρω από τον Ηλιο) και πήρε το όνομά του από το αφεντικό της NASA την περίοδο 1961-68, η οποία σφραγίστηκε και από τον αδυσώπητο ανταγωνισμό των ΗΠΑ με την ΕΣΣΔ και πέρα από τα όρια του πλανήτη.Το θαύμα της μηχανικής, για το οποίο εργάστηκαν ατελείωτες ώρες κάπου 20.000 ειδικοί επιστήμονες, εκτοξεύτηκε τα Χριστούγεννα του 2021, με στόχο να συνεχίσει το τεράστιο έργο που ξεκίνησε πριν από 32 ολόκληρα χρόνια το Hubble, προσφέροντας πολύ καλύτερη ανάλυση και εκατό φορές μεγαλύτερη ευαισθησία στην υπέρυθρη ακτινοβολία.Από εκείνη τη στιγμή και σε συνθήκες μυστικότητας, τα στελέχη της αμερικανικής αεροδιαστημικής υπηρεσίας, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες της Ευρώπης (ESA) και του Καναδά, κατόρθωσαν να «συναρμολογήσουν» όλα τα κομμάτια του τηλεσκοπίου, που βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη του 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης.Οταν αυτό επετεύχθη, ήρθε η ώρα για το εντυπωσιακό αποτέλεσμα, με τον Τζο Μπάιντεν να ανοίγει την αυλαία μιας νέας εποχής. Ενα παράθυρο στα άδυτα της γέννησης του Σύμπαντος, κάθε είδους οργανισμών και του ανθρώπου, τα οποία θα φωτίζονται ολοένα περισσότερο, κάθε ημέρα που περνά, με κάθε νέα εικόνα που θα συντίθεται και θα αποκρυπτογραφείται. Αλλωστε, στόχος του Webb είναι να «φτάσει» σε γαλαξίες που εμφανίστηκαν μόλις 100-250 εκατ. χρόνια μετά το Big Bang – αφήνοντας πιθανώς στον διάδοχό του να βάλει την τελευταία πινελιά.Η ανθρωπότητα πραγματοποιεί, έτσι, ένα ακόμη τεράστιο βήμα. Ενα βήμα το οποίο, αναμφίβολα, αξίζει και με το παραπάνω τα 10 δισ. δολάρια που έχουν ήδη δαπανηθεί και όσα δαπανηθούν από εδώ και στο εξής – σε αντίθεση με εκείνα που αφορούν την ανάπτυξη μέσων μαζικής και ολοκληρωτικής καταστροφής. https://www.tovima.gr/2022/07/14/science/mia-anasa-apo-ti-megali-ekriksi/

ExoMars: Ματαιώνεται η κοινή ευρω-ρωσική διαστημική αποστολή στον Άρη. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι βάζει οριστικό τέλος στη συνεργασία του με τη Ρωσία στην αποστολή ExoMars, την οποία είχε αναστείλει εδώ και αρκετούς μήνες μετά την εισβολή στην Ουκρανία, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας.Το απόγευμα της Τρίτης, ο διευθυντής του ESA Γιόζεφ Ασμπάχερ ανακοίνωσε με μια λακωνική ανάρτηση που έκανε στο Twitter ότι του δόθηκε εντολή από το διοικητικό συμβούλιο «να τερματίσει επισήμως» τη συνεργασία με τη Roscosmos στην αποστολή ExoMars. «Οι συνθήκες που οδήγησαν στην αναστολή αυτής της συνεργασίας – ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επακολούθησαν – εξακολουθούν να υφίστανται», εξήγησε.Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, με τον οποίο επικοινώνησε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), δεν σχολίασε περαιτέρω αυτήν την ανακοίνωση.Στις 17 Μαρτίου, ο ESA (ο οποίος έχει 22 ευρωπαϊκά κράτη μέλη) είχε ανακοινώσει την αναστολή της αποστολής ενός ρομποτικού οχήματος στον πλανήτη Άρη, που σχεδίαζε για το φθινόπωρο του 2022 σε συνεργασία με τη ρωσική διαστημική υπηρεσία.Καταγγέλλοντας «σαμποτάζ», ο επικεφαλής της Roscosmos Νμίτρι Ρογκόζιν ζήτησε από τους ρώσους κοσμοναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) «να σταματήσουν να εργάζονται» με τον ρομποτικό βραχίονα του ESA που εγκαταστάθηκε πρόσφατα.«Ο Γιόζεφ Ασμπάχερ (…) είναι έτοιμος να απαντήσει για το σαμποτάζ της κοινής αποστολής στον Άρη», ανέφερε ο επικεφαλής της Roscosmos σε μήνυμά του στο Telegram. «Με τη σειρά μου, δίνω εντολή στο πλήρωμά μας στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό να σταματήσει να εργάζεται με τον ευρωπαϊκό ρομποτικό βραχίονα (ERA)», συμπλήρωσε.Ο ρομποτικός τηλεσκοπικός βραχίονας ERA μεταφέρθηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό τον Ιούλιο του 2021, αλλά εγκαταστάθηκε πριν από λίγους μήνες έξω από τη ρωσική μονάδα του ISS. Έχει 11 μέτρα μήκος και επιτρέπει την εκτέλεση εργασιών συντήρησης ή προσθήκης εξοπλισμού - κυρίως στο ρωσικό τμήμα - και ο χειρισμός του μπορεί να γίνει τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό του σταθμού.Ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος έκανε λόγο πρόσφατα για «έντονες διαβουλεύσεις» με τη NASA με σκοπό τη σύναψη μιας «καλής συνεργασίας» μαζί της για τη διάσωση της αποστολής ExoMars. Το ρομποτικό όχημα της αποστολής προορίζεται να τρυπήσει βαθιά στο έδαφος του κόκκινου πλανήτη, αναζητώντας ίχνη εξωγήινης ζωής. https://naftemporiki.gr/story/1882270/exomars-mataionetai-i-koini-euro-rosiki-diastimiki-apostoli-ston-ari

Η σκοτεινή πλευρά. H σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια έχουν παρόμοιο χαρακτήρα, οπότε η από κοινού παρουσίασή τους έχει λογική βάση. Αμφότερες αναφέρονται σε παρατηρούμενες αστρονομικές κινήσεις δίχως εμφανή αιτία. Θα ήταν ακριβέστερο, αν και λιγότερο εντυπωσιακό, να αναφερόμαστε σε «ανεξήγητες επιταχύνσεις» παρά σε «σκοτεινή ύλη» και «σκοτεινή ενέργεια». Ωστόσο, το μοτίβο των επιπλέον αυτών κινήσεων υποδηλώνει ότι οφείλονται σε βαρυτικές δυνάμεις που, κατά τα άλλα, ασκούνται από αόρατες πηγές. Για να μπορέσουμε να εξηγήσουμε τις διάφορες παρατηρήσεις χρειάζεται να εισαγάγουμε δυο διακριτές νέες πηγές. Εξ ορισμού, αυτές είναι η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια. Επιτρέψτε μου να τονίσω ότι ούτε η σκοτεινή ύλη ούτε η σκοτεινή ενέργεια είναι «σκοτεινές» με τη συνήθη έννοια του όρου. Αμφότερες έχουν, έως τώρα τουλάχιστον, αποδειχθεί αόρατες. Δεν έχουμε παρατηρήσει ούτε εκπομπή ούτε απόρρόφηση φωτός από τις περιοχές όπου υποτίθεται πως βρίσκεται το οτιδήποτε «σκοτεινό».Η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να συντίθεται από ένα καινούργιο είδος σωματιδίου, το οποίο παρήχθη κατά τη Μεγάλη Έκρηξη και αλληλεπιδρά ανεπαίσθητα με τη συνηθισμένη ύλη. Η σκοτεινή ενέργεια ίσως να είναι μια καθολική πυκνότητα του ίδιου του χώρου. Πρόκειται για τις δημοφιλέστερες ιδέες σχετικά με τη φύση τους μεταξύ των ερευνητών του τομέα. και ερμηνεύουν ένα μεγάλο εύρος των παρατηρήσεων με πειστικό τρόπο. Υπάρχουν και άλλες ιδέες που βρίσκουν υποστηρικτές, αλλά παραμένουν (σε ακόμη μεγαλύτερο) βαθμό εικασίες.Παρόμοια προβλήματα – ανεξήγητων επιταχύνσεων – έχουν εμφανιστεί και στο παρελθόν στην αστρονομία. Μια σύντομη αναδρομή θα μας εισαγάγει στην πλοκή του δράματος. Η νευτώνεια μηχανική και ο νόμος της παγκόσμιας έλξης (τα οποία ο Νεύτων αποκαλούσε «το σύστημα του κόσμου»), επί πολλές δεκαετίες μετά τη δημοσίευσή τους, το 1687, όδευαν από θρίαμβο σε θρίαμβο. Πολλοί εκτελούσαν ακριβέστερες παρατηρήσεις των αστρονομικών κινήσεων, ενώ άλλοι προέβαιναν σε πολύ ακριβέστερους και εκτενέστερους υπολογισμούς των προβλέψεων της θεωρίας. Σχεδόν χωρίς εξαίρεση, οι παρατηρήσεις ήταν συμβιβαστές με τις προβλέψεις.Υπήρχαν, ωστόσο, δυο ενοχλητικά προβλήματα. Αφορούσαν τις κινήσεις των πλανητών Ουρανού και Ερμή. Ανέκυπταν εμφανείς αποκλίσεις μεταξύ των προβλέψεων της νευτώνειας θεωρίας και των παρατηρούμενων θέσεων των δυο αυτών πλανητών. Οι αποκλίσεις ήταν πολύ μικρές – συνολικά πολύ μικρότερες από το μέγεθος της Σελήνης στον ουρανό -, αλλά βρίσκονταν σαφώς εκτός των επιτρεπτών ορίων ακρίβειας των παρατηρήσεων. Κάτι έπρεπε να συμβαίνει: είτε οι υπολογισμοί δεν λάμβαναν υπ’ όψιν κάποιον σημαντικό παράγοντα είτε η θεωρία ήταν εσφαλμένη.Όταν μια κατά τα άλλα εξαιρετικά επιτυχής θεωρία σκοντάφτει σε ένα απρόσμενο εμπόδιο, η συντηρητική υπόθεση εργασίας είναι ότι υπάρχει κάτι που δεν έχει ληφθεί υπ’ όψιν. Έτσι, ο John Couch Adams και ο Urbain Le Verrier θεώρησαν το ενδεχόμενο να υπάρχει ένας επιπλέον πλανήτης, απαρατήρητος έως τότε, του οποίου η βαρύτητα εξέτρεπε τον Ουρανό εκτός της αναμενόμενης πορείας. Με άλλα λόγια, διατύπωσαν την άποψη ότι το πρόβλημα προέρχονταν από ένα συγκεκριμένο είδος «σκοτεινής ύλης».Οι Adams και Le Verrier υπολόγισαν που ακριβώς έπρεπε να βρίσκεται ο νέος πλανήτης, και σε ποιο σημείο του νυκτερινού ουρανού θα εμφανιζόταν. Ο Le Verrier γνωστοποίησε την πρόβλεψή του στο Αστεροσκοπείο του Βερολίνου. Οι παρατηρητές-αστρονόμοι κοίταξαν, και τον είδαν. Ο νέος πλανήτης, που ανακαλύφθηκε το 1846, ονομάζεται τώρα Ποσειδώνας.Ο Le Verrier ακολούθησε μια παρόμοια προσέγγιση για το πρόβλημα με τον Ερμή. Έθεσε αξιωματικά την ύπαρξη ενός ακόμη νέου πλανήτη, τον οποίο αποκαλούσε Ήφαιστο. Ο Ήφαιστος θα έπρεπε να βρίσκεται πολύ κοντά στον Ήλιο, ώστε η βαρύτητά του να μπορεί να επηρεάζει τον Ερμή αλλά να μην προξενεί αισθητή επίδραση στους άλλους πλανήτες. Αυτό μπορούσε να εξηγήσει γιατί ο Ήφαιστος δεν είχε ακόμη παρατηρηθεί, αφού ο Ήλιος αποτελεί ένα υπόβαθρο εξαιρετικά δυσχερές για τη σχετική παρατήρηση.Οι αστρονόμοι επιδόθηκαν στην αναζήτηση του Ήφαιστου, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια ηλιακών εκλείψεων. Ουκ ολίγοι ανέφεραν επιτυχείς παρατηρήσεις. Ουδεμία, ωστόσο, έπεισε την επιστημονική κοινότητα, και το πρόβλημα επιδεινωνόταν. Η λύση, εν τέλει, ήλθε από μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Το 1915, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν πρόκειται μια θεμελιωδώς καινούργια θεωρία για τη βαρύτητα, τη θεωρία της γενικής σχετικότητας. Παρότι η νευτώνεια θεωρία και η γενική σχετικότητα βασίζονται σε διαφορετικές ιδέες, συχνά δίνουν προβλέψεις. Εντός των ορίων του ηλιακού μας συστήματος, η μεγαλύτερη διαφορά στα αποτελέσματα των προβλέψεών τους (αν και μικρή) αφορά την τροχιά του Ερμή. Ένας εκ των πρώτων μεγάλων θριάμβων της θεωρίας του Αϊνστάιν, από την αρχική ακόμη δημοσίευσή της, ήταν η ικανότητά της, να αναπαράγει την παρατηρούμενη κίνηση του Ερμή. Ένας εκ των πρώτων μεγάλων θριάμβων της θεωρίας του Αϊνστάιν, από την αρχική ακόμη δημοσίευσή της, ήταν η ικανότητά της να αναπαράγει την παρατηρούμενη κίνηση του Ερμή χωρίς την απαίτηση ύπαρξης ενός νέου πλανήτη. Έκτοτε, ο Ήφαιστος δεν έχει παρατηρηθεί.Η «σκοτεινή ενέργεια» είναι μία ακόμη τροποποίηση του νευτώνειου νόμου της βαρύτητας που είχε θεωρητικό κίνητρο, την οποία επίσης πρότεινε ο Αϊνστάιν. Της έδωσε ένα διαφορετικό όνομα: κοσμολογική σταθερά. Και εδράζεται στη γενική σχετικότητα. Μένοντας εντός των εννοιολογικών πλαισίων της, υπάρχει βασικά μόνο ένας τρόπος να μεταβληθεί ο νόμος της βαρύτητας – μία «ελεύθερη παράμετρος», όπως λέμε -, η προσθήκη μιας κοσμολογικής σταθεράς. Την εποχή που την επεξεργαζόταν ο Αϊνστάιν, δεν υπήρχαν διαθέσιμες παρατηρήσεις οι οποίες να απαιτούν μια μη μηδενική κοσμολογική σταθερά. έτσι, στο πνεύμα του «ξυραφιού του Όκαμ» (ονομάζεται και «αρχή της οικονομίας» σύμφωνα με αυτή, σε γενική διατύπωση, «μεταξύ δυο θεωριών ή εξηγήσεων, όταν όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες είναι ταυτόσημοι, προτιμάται η απλούστερη»), υιοθέτησε γι αυτή τη μηδενική τιμή. Ωστόσο, βρισκόταν εκεί διαθέσιμη προς χρήση, αν το απαιτούσαν οι παρατηρήσεις.Εν είδει αστείου, και συνοψίζοντας τους ιστορικούς παραλληλισμούς θα μπορούσαμε να πούμε ότι η σκοτεινή ύλη κατάγεται από τον Ποσειδώνα, ενώ η σκοτεινή ενέργεια από τον Ερμή. Το ενθαρρυντικό μήνυμα από την ιστορική μελέτη είναι ότι τα σοβαρά και ενδιαφέροντα μυστήρια συχνά βρίσκουν αντάξιες λύσεις. πηγή: Frank Wilczek, «Τα θεμελιώδη – δέκα κλειδιά για την πραγματικότητα«, μετάφραση: Ανδρέας Δημητρόπουλος, εκδόσεις Κάτοπτρο. https://physicsgg.me/2022/04/12/τα-θεμελιώδη-δέκα-κλειδιά-για-την-πραγ/ https://physicsgg.me/2022/07/14/η-σκοτεινή-πλευρά/

ΕΚΠΑ: Ανάμεσα στα κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα του κόσμου To ίδρυμα καταλαμβάνει την 82η θέση παγκοσμίως μεταξύ των 16.091 Πανεπιστημίων από 216 χώρες που περιλαμβάνονται στην κατάταξη Μία πολύ σημαντική διάκριση, που καταδεικνύει το υψηλής ποιότητας και παγκόσμιας επίδρασης και αναγνώρισης ερευνητικό έργο του ΕΚΠΑ, αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα της παγκόσμιας ερευνητικής κατάταξης «AD Scientific Index World Top Universities Ranking 2022».Πιο συγκεκριμένα, το ίδρυμα καταλαμβάνει την 82η θέση παγκοσμίως μεταξύ των 16.091 Πανεπιστημίων από 216 χώρες που περιλαμβάνονται στην εν λόγω κατάταξη.Επιπροσθέτως, βρίσκεται στην 19η θέση μεταξύ των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και στην 1η θέση μεταξύ των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων για το 2022. Η εν λόγω κατάταξη είναι η πρώτη και μοναδική που βασίζεται στους συνολικούς και πρόσφατους δείκτες (της τελευταίας πενταετίας) ερευνητικής παραγωγικότητας των σημαντικότερων επιστημόνων και ερευνητών των Πανεπιστημίων.Πιο συγκεκριμένα η απόδοση, η βαθμολογία και η θέση κάθε Πανεπιστημίου υπολογίζεται με βάση τις βαθμολογίες των δεικτών h-index και i10 και τις αναφορές στο Google Scholar του ερευνητικού του δυναμικού.Για το 2022 στην κατάταξη συμπεριλήφθηκε το ερευνητικό έργο της τελευταίας πενταετίας 1.019.535 επιστημόνων από 216 χώρες, με 6685 εξ αυτών να είναι Έλληνες Καθηγητές, Ελληνικών Δημόσιων Πανεπιστημίων.Άλλη μία σημαντική διάκριση για το ΕΚΠΑ αποτελεί το γεγονός ότι έχει συνολικά τον μεγαλύτερο αριθμό επιστημόνων μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων στην εν λόγω κατάταξη (1440), ενώ εννέα (9) εξ αυτών βρίσκονται στους top 1000 των ερευνητών παγκοσμίως. Για την κατάταξη των χωρών χρησιμοποιούνται τέσσερα κριτήρια. Το πρώτο είναι ο αριθμός των επιστημόνων κάθε Πανεπιστημίου στον κατάλογο των 10.000 κορυφαίων επιστημόνων. Το δεύτερο κριτήριο είναι ο αριθμός των επιστημόνων στον κατάλογο των 100.000 με την σημαντικότερη ερευνητική παραγωγή.Το τρίτο είναι ο συνολικός αριθμός των επιστημόνων του Πανεπιστημίου που περιλαμβάνονται στον επιστημονικό κατάλογο AD Scientific Index. Σε περίπτωση ισοβαθμίας μετά την εφαρμογή και των τριών αυτών κριτηρίων, χρησιμοποιείται ως τέταρτο κριτήριο η υψηλότερη παγκόσμια θέση στην κατάταξη μεταξύ των ερευνητών που βρίσκονται στην πρώτη θέση του Ιδρύματος τους.Χρησιμοποιούνται οι συνολικές τιμές των δεικτών H-index και i10-index μαζί με τον αριθμό των αναφορών, καθώς και οι συνολικές τιμές των δεικτών H-index και i10-index των τελευταίων 5 ετών μαζί με τον αριθμό των αναφορών που έλαβαν τα τελευταία 5 έτη.Τα δεδομένα συλλέγονται από το προφίλ των ερευνητών στο Google Scholar, και τα δεδομένα και η θέση των Ιδρυμάτων επικαιροποιούνται συνεχώς με αποτέλεσμα η εν λόγω κατάταξη να αποδίδει μια δυναμική και όχι στατική εικόνα.Στον πίνακα 3 αποτυπώνεται η θέση του ΕΚΠΑ στα επιμέρους κριτήρια της κατάταξης. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο κριτήριο i10 index βρίσκεται στην 45η θέση παγκοσμίως και στην 8η θέση στην Ευρώπη. Στον πίνακα 4 παρουσιάζεται η κατανομή των 1440 επιστημόνων του ΕΚΠΑ στα επιμέρους επιστημονικά -ερευνητικά πεδία και στο 2% και 10% των κορυφαίων σε ερευνητική παραγωγή επιστημόνων. Στην 1η θέση μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων όπως αναφέρθηκε παραπάνω, βρίσκεται το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ακολουθούν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ενώ την πρώτη πεντάδα κλείνουν το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πανεπιστήμιο Πατρών.Σε παγκόσμιο επίπεδο, την πρώτη θέση καταλαμβάνει το Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο Harvard και ακολουθούν το επίσης Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο Stanford και στην τρίτη θέση το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ. Στο top 10 της κατάταξης βρίσκεται ένα μόνο ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα, αυτό της Οξφόρδης στην τέταρτη θέση.Τα αποτελέσματα της εν λόγω κατάταξης αναδεικνύουν για άλλη μια φορά τον πολυεπίπεδο, εξωστρεφή και κυρίως επιδραστικό προσανατολισμό του ερευνητικού έργου των μελών ΔΕΠ και ερευνητών του ΕΚΠΑ. Επιπροσθέτως οι σημαντικές προσπάθειες μας όλα αυτά τα χρόνια για την δημιουργία προφίλ στο Google Scholar, αλλά και της και χρήσης του σωστού affiliation, “National and Kapodistrian University of Athens”, έχουν συμβάλλει αποφασιστικά στην βελτίωση της θέσης του Ιδρύματος μας σε παγκόσμιες κατατάξεις και ιδιαίτερα σε αυτές που βασίζονται σε open access εργαλεία. Η εν λόγω βελτίωση δεν αποτελεί αυτοσκοπό , αλλά απότοκο μιας συστηματικής προσπάθειας προβολής του ερευνητικού έργου των συναδέλφων του Ιδρύματος με στόχο την βελτίωση της φήμης του Ιδρύματος σε παγκόσμιο επίπεδο.«Θερμά συγχαρητήρια και πολλές ευχαριστίες σε όλους τους συναδέλφους αλλά και τους ερευνητές του Ιδρύματος μας για την υψηλής παραγωγικότητας και ποιότητας έρευνα. Αποτελεί το θεμέλιο λίθο ενός σύγχρονου επιτυχημένου και προβεβλημένου διεθνώς Πανεπιστημίου, το οποίο στοχεύει στην καινοτομία, στην εξωστρέφεια και στην διεθνή συνεργασία». https://www.tanea.gr/2022/07/14/science-technology/ekpa-anamesa-sta-koryfaia-ereynitika-idrymata-tou-kosmou/

Ο «Ζέφυρος» πέταξε χωρίς στάση για 28 μέρες. Airbus Πολλές εταιρείες προσπαθούν να προσφέρουν υψηλής ταχύτητας και ποιότητας πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε περιοχές της Γης που για διαφόρους λόγους δεν διαθέτουν τηλεπικοινωνιακές υποδομές. Άλλες εταιρείες (Amazon, Space X, One Web) αναπτύσσουν στόλους που αποτέλουνται από χιλιάδες δορυφόρους και άλλες (Google, Facebook) επενδύουν στη δημιουργία αυτόνομων ιπτάμενων μέσων (αεροσκαφών, μπαλονιών κ.α) που θα κινούνται για πολλούς μήνες στους ουρανούς του πλανήτη λειτουργώντας ως τηλεπικοινωνιακοί κόμβοι παροχής ιντερνετικών υπηρεσιών.Η Airbus αποφάσισε να κάνει την δική της προσπάθεια κατασκευάζοντας το Zephyr, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος που κινείται με ηλιακή ενέργεια. Στις δοκιμές που πραγματοποιούνται το Zephyr είχε κατάφερε να παραμείνει συνεχώς στον αέρα για 28 μέρες σπάζοντας κάθε ρεκόρ σε αυτή την κατηγορία των αεροσκαφών. Τα στελέχη της Airbus υποστηρίζουν πώς όταν το αεροσκάφος αρχίζει να λειτουργεί πλήρως θα παρέχει ιντερνετικές υπηρεσίες 5G με δυνατότητα παροχής και υπηρεσιών 6G στις πιο απομονώμενες γεωγραφικά και τηλεπικοινωνιακά περιοχές του πλανήτη. Θα μπορεί επίσης να παρέχει υπηρεσίες σε περιοχές που έχουν πληγεί από κάποια φυσική ή άλλη καταστροφή ενώ θεωρείται δεδομένο ότι ένα τέτοιο σκάφος δεν θα αφήσει αδιάφορες τις στρατωτικές υπηρεσίες. https://naftemporiki.gr/story/1882071/o-zefuros-petakse-xoris-stasi-gia-28-meres

Κι άλλες εντυπωσιακές φωτογραφίες του τηλεσκοπίου James Webb. Carina Nebula ή Νεφέλωμα της Τρόπιδος: νεφέλωμα στον αστερισμό Τρόπις, περίπου 6.500-10.000 έτη φωτός από τη Γη. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα νεφελώματα στον Γαλαξία μας, περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το Νεφέλωμα του Ωρίωνα, αλλά δεν είναι τόσο γνωστό εξαιτίας της θέσης του στο νότιο ουρανό. Πρόκειται για μια περιοχή σχηματισμού άστρων. Περιέχει πολλά, γιγαντιαία άστρα, το μέγεθος των οποίων ξεπερνά κατά πολλές φορές εκείνο του Ήλιου. Κουιντέτο του Στεφάν (Stephan’s Quintet): είναι ομάδα πέντε γαλαξιών που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στον αστερισμό Πήγασος. «Πρωταγωνιστεί» στην κλασική ταινία του Φρανκ Κάπρα «It’s a Wonderful Life». Το NGC 3132 (γνωστό και ως νότιο δακτυλιοειδές νεφέλωμα ή Caldwell 74) είναι πλανητικό νεφέλωμα στον αστερισμό Ιστία. Πρόκειται για ένα πελώριο νέφος αερίων που περιβάλλουν ένα άστρο που πεθαίνει. Φάσμα του εξωπλανήτη WASP-96b με την ευδιάκριτη υπογραφή του νερού. Ο εξωπλανήτης αυτός δεν «φωτογραφήθηκε» αλλά αναλύθηκε μέσω φασματογράφου, μια τεχνική που χρησιμοποιείται για να εξακριβωθεί η χημική σύσταση ενός τόσο μακρινού αντικειμένου. Πατήστε εδώ: webbtelescope.org/news/first-images/gallery για να δείτε τις προηγούμενες εικόνες με πολύ μεγαλύτερη λεπτομέρεια https://webbtelescope.org/news/first-images/gallery Η παρουσίαση των νέων εικόνων: πηγή: https://www.nasa.gov/webbfirstimages https://physicsgg.me/2022/07/12/κι-άλλες-εντυπωσιακές-φωτογραφίες-το/

Οι άνθρωποι θα ζουν σε Άρη και Σελήνη μέσα σε... γυάλες (βίντεο) Cajima Corporation Η επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη είναι πλέον δεδομένη και θέμα λίγου χρόνου ενώ με εντατικό ρυθμό προετοιμάζονται και οι πρώτες επανδρωμένες αποστολές στον Άρη. Τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιαστεί πολλά σχέδια βάσεων αλλά και κατοικιών τόσο στο φεγγάρι όσο και στον Κόκκινο Πλανήτη. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κιότο στην Ιαπωνία σχεδίασαν όχι μια κατοικία ή βάση αλλά μια φουτουριστική εγκατάσταση προσομοίωσης των γήινων συνθηκών στη Σελήνη και τον ΆρηΗ εγκατάσταση αυτή μοιάζει με ένα γιγάντιο βάζο και οι δημιουργοί της την ονόμασαν «Η Γυάλα». Θα δημιουργηθούν δύο εκδοχές της, η «Σεληνιακή Γυάλα» και η «Αρειανή Γυάλα» κάθε μια εκ των οποίων θα είναι προγραμματισμένη να λειτουργεί στις τοπικές συνθήκες που θα είναι εγκατεστημένη οι οποίες είναι φυσικά διαφορετικές μεταξύ τους.Η εγκατάσταση αποτελεί μια μίνι εκδοχή μια ιδέας που έριξε πρώτος στο τραπέζι ο κορυφαίος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Άρθουρ Κλαρκ και περιέγραψε στη συνέχεια με πιο επιστημονικούς όρους ο Τζέραλντ Ο’ Νιλ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Ο Αμερικανός φυσικός μίλησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 για τη δημιουργία γιγάντιων κυλίνδρων συνολικού μήκους και πλάτους πολλών χλμ. οι οποίοι να βρίσκονται στο Διάστημα αλλά να προσομοιάζουν στο εσωτερικό τους τις βαρυτικές, ατμοσφαιρικές και κλιματικές συνθήκες της Γης.Στους κυλίνδρους αυτούς οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν με τρόπο ανάλογο με αυτό πάνω στον πλανήτη ασκώντας γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες ώστε να παράγουν μόνοι τους τα τρόφιμα τους και να έχουν την απαραίτητη αυτονομία. Η κινηματογραφική βιομηχανία έχει παρουσιάσει τη ζωή σε αυτούς τους κυλίνδρους ή τέτοιου είδους εγκαταστάσεις σε ταινίες όπως το Interstellar και το Elysium.Η Γυάλα στην αρχική της μορφή θα τοποθετείται στην επιφάνεια της Σελήνης ή του Άρη και θα έχει μήκος 400 μέτρων. Θα περιστρέφεται κάθε 20 δευτερόλεπτα έτσι ώστε να επιτυγχάνεται το επιθυμητό επίπεδο βαρύτητας και να προσομοιώνονται οι γήινες συνθήκες στο εσωτερικό της εγκατάστασης. The Glass Οι δημιουργοί της εγκατάστασης αναφέρουν ότι το νερό θα κυλά σε όλη την έκταση της εγκατάστασης και θα μπορούν να κινούνται πάνω σε αυτό και κάποια σκάφη ενώ θα υπάρχουν ακόμη και άλση για να προσομοιώνονται τα οικοσυστήματα της Γης. Προτείνουν μάλιστα τη χρήση ενός «διαστημικού τρένου» που το ονομάζουν «Hexagon Space Track System» το οποίο και θα αποτελεί το μέσο μεταφοράς των κατοίκων της Γυάλας μέσα σε αυτή ή σε γειτονικές Γυάλες. Το τρένο αυτό θα προσομοιώνει επίσης τις συνθήκες βαρύτητας της Γης για να κάνει πιο άνετο το ταξίδι στους επιβάτες του. Hexagon Space Track System «Δεν υπάρχει τέτοιου είδους σχέδιο στα πλάνα οποιασδήποτε διαστημικής υπηρεσίες ή εταιρείας. Η ανθρωπότητα βρίσκεται από την εποχή της παραμονής στο Διάστημα σε αυτό της διαμονής στη Σελήνη και τον Άρη. Τι είδους περιβάλλον και εγκαταστάσεις απαιτούνται για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Τι τεχνολογίες και συνθήκες χρειάζονται για την ύπαρξη μιας ασφαλούς κατοικίας, για την παραγωγή τροφής, για την ένδυση αλλά και για το χτίσιμο ενός κοινωνικού συστήματος στη Σελήνη και τον Άρη; Σε αυτή την εγκατάσταση οι άνθρωποι θα μπορούν να ζήσουν και να κάνουν παιδιά έχοντας κατά νου πώς οποτεδήποτε το θελήσουν θα μπορούν να επιστρέψουν στη Γη με το Hexagon Space Track το οποίο θα αποτελέσει την ραχοκοκαλιά της ζωής στη Σελήνη και τον Άρη δημιουργώντας διαστημικές κοινωνίες με δική τους οικονομική δραστηριότητα και τους ανθρώπους να ταξιδεύουν από τη Γη εκεί για επαγγελματικούς ή τουριστικούς λόγους» αναφέρει ο Γιοσούκο Γιαμισίκι, διευθυντής του Κέντρου Ανθρώπινης Διαστημολογίας του Πανεπιστημίου του Κιότο το οποίο συνεργάζεται με την κατασκευαστική εταιρεία Kajima Corporation για αυτό το πρότζεκτ. https://naftemporiki.gr/story/1881730/oi-anthropoi-tha-zoun-se-ari-kai-selini-mesa-se-guales-binteo

Διάστημα: Εντοπίστηκε το ακριβές σημείο προέλευσης μετεωρίτη που έπεσε από τον Άρη Η «Μαύρη Καλλονή», όπως αποκαλείται χαϊδευτικά ο μετεωρίτης NWA 7034, έχει συναρπάσει τους γεωλόγους από το 2011, όταν εντοπίστηκε στη Σαχάρα. NASA Στη φωτογραφία εικονίζεται η Μαύρη Καλλονή που μάθαμε το σημείο από το οποίο ξεκίνησε το ταξίδι της στη Γη. Μια ομάδα επιστημόνων εντόπισε το ακριβές σημείο «γέννησης» ενός μετεωρίτη που έπεσε από τον Άρη στη Σαχάρα και θεωρείται πραγματικό «ανοιχτό βιβλίο» που θα δώσει στοιχεία για τη δημιουργία όχι μόνο του Κόκκινου Πλανήτη αλλά ενδεχομένως και για τον σχηματισμό της Γης.Η «Μαύρη Καλλονή», όπως αποκαλείται χαϊδευτικά ο μετεωρίτης NWA 7034, έχει συναρπάσει τους γεωλόγους από το 2011, όταν εντοπίστηκε στη Σαχάρα. Είναι μια πέτρα που χωράει σε μια παλάμη και ζυγίζει κάτι παραπάνω από 300 γραμμάρια. Θεωρείται «ο αρχαιότερος βράχος που διαθέτουμε από τον Άρη», όπως εξήγησε ο πλανητολόγος Σιλβέν Μπουλέ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications. Περιέχει ζιρκόνια, ένα είδος ορυκτού, ηλικίας 4,48 δισεκατομμυρίων ετών. Δηλαδή «περίπου 80 εκατομμύρια χρόνια αφού ξεκίνησε ο σχηματισμός των πλανητών» του ηλιακού μας συστήματος, είπε ο Μπουλέ, που είναι καθηγητής στο Εργαστήριο Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Παρισιού-Σακλέ.Ο NWA 7034 αποτελεί επομένως «ανοιχτό βιβλίο για τις πρώτες στιγμές του Άρη», όταν η επιφάνεια του μάγματος του πλανήτη άρχισε να στερεοποιείται. Η αντίστοιχη «πρωτόγονη ιστορία» της Γης έχει χαθεί, κάτι που δεν συνέβη στον Άρη. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής πλανητολόγους από το Πανεπιστήμιο Κέρτιν στο Περθ της Αυστραλίας, κατάφεραν να εξακριβώσουν την ακριβή προέλευση του μετεωρίτη σε ένα σημείο του Άρη όπου υπάρχει ακόμη αυτή η πρωτόγονη «κρούστα».Αρχικά θα έπρεπε να εντοπίσουν έναν κρατήρα που σχηματίστηκε από κάποιο μετέωρο που έφτασε στον Άρη από το διάστημα και είχε τέτοια δύναμη ώστε να εκτινάξει βράχους με ταχύτητα άνω των 5 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο – ώστε να ξεφύγουν από την αρειανή βαρύτητα, εξήγησε ο Άντονι Λαγκέιν, πλανητολόγος στο Πανεπιστήμιο Κέρτιν. Ο κρατήρας αυτός θα έπρεπε να έχει διάμετρο τουλάχιστον 3 χιλιόμετρα. Το πρόβλημα: στον Άρη υπάρχουν σχεδόν 80.000 κρατήρες αυτού του μεγέθους.Οι ερευνητές, μελετώντας την έκθεσή του μετεωρίτη στην κοσμική ακτινοβολία, ήξεραν ότι ο NWA 7034 εκτοξεύτηκε στο διάστημα πριν από περίπου 5 εκατομμύρια χρόνια. «Αναζητούσαμε επομένως έναν πολύ νέο και μεγάλο κρατήρα», είπε ο Λαγκέιν, το διδακτορικό του οποίου αφορά ακριβώς τη χρονολόγηση των αρειανών κρατήρων. Μια άλλη ένδειξη ήταν ότι από τη χημική ανάλυση της «Μαύρης Καλλονής» αποκαλύφθηκε πως ο βράχος αυτός υπερθερμάνθηκε απότομα πριν από περίπου 1,5 δισεκατομμύριο χρόνια, πιθανώς από τη σύγκρουσή του με κάποιον αστεροειδή. Με άλλα λόγια, ο βράχος αρχικά ξεκόλλησε από την επιφάνεια του Άρη και έπεσε λίγο μακρύτερα και στη συνέχεια, από άλλη πρόσκρουση, εκτοξεύτηκε στο διάστημα και έφτασε στη Γη.Με βάση αυτές τις πληροφορίες, ο Άντονι Λαγκέιν βελτίωσε έναν αλγόριθμο εντοπισμού κρατήρων που είχε αναπτυχθεί στο πανεπιστήμιο Κέρτιν. Και τον εφάρμοσε, χάρη σε έναν υπερυπολογιστή, σε ένα ψηφιδωτό αποτελούμενο από 90 εκατομμύρια φωτογραφίες με αρειανούς κρατήρες, που τραβήχτηκαν χάρη στην κάμερα ενός δορυφόρου της NASA.Από την ανάλυση αυτή προέκυψαν ως πιθανοί γεννήτορες της «Μαύρης Καλλονής» αρχικά 19 κρατήρες και στη συνέχεια μόνο ένας, ο Καράθα, που έχει διάμετρο 10 χιλιομέτρων και βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του Άρη. Είναι μια περιοχή πλούσια σε κάλιο και θόριο, δυο στοιχεία που αφθονούν και στη «Μαύρη Καλλονή».Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η ζώνη αυτή είναι «προφανώς ένα λείψανο της αρχαίας κρούστας του πλανήτη Άρη» και θα άξιζε να σταλεί μια αποστολή για να μελετήσει τη γεωλογία της.Ο Μπουλέ υπενθύμισε ότι οι αποστολές στον Κόκκινο Πλανήτη μέχρι σήμερα επικεντρώνονταν στην αναζήτηση νερού και ζωής. Ωστόσο, η κατανόηση του σχηματισμού των πλανητών αφορά ακριβώς το τι συνέβη εκείνες τις πρώτες στιγμές και «το πώς φτάσαμε σε έναν τόσο εκπληκτικό πλανήτη όπως είναι η Γη», τόνισε ο Λαγκέιν. https://www.kathimerini.gr/life/science/561953140/diastima-entopistike-to-akrives-simeio-proeleysis-meteoriti-poy-epese-apo-ton-ari/

Διονύσης Σιμόπουλος για τηλεσκόπιο James Webb: «Φτάσαμε σχεδόν στα όρια του σύμπαντος» «Φτάσαμε σχεδόν στα όρια του σύμπαντος» λέει στην «Κ» ο επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου για το James Webb, εξηγώντας ποια θα είναι εφεξής η συμβολή του τηλεσκοπίου στη μελέτη του σύμπαντος «Και που να δείτε και τις υπόλοιπες φωτογραφίες που έρχονται!» μας λέει καταφανώς ενθουσιασμένος ο Διονύσης Σιμόπουλος, εμπειρότατατος αστροφυσικός και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, για την πρώτη εικόνα που ήρθε στην ανθρωπότητα από το διαστημικό τηλεσκόπιo James Webb, το μεγαλύτερο και ακριβότερο στην ιστορία.Όπως συνεχίζει να μας εξηγεί ο κος Σιμόπουλος: «Θα μας έρθουν κι άλλες 5 με 6 φωτογραφίες από το τηλεσκόπιο (σ.σ αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σήμερα το απόγευμα). Μιλάμε για εικόνες που… θα μας τινάξουν το μυαλό στον αέρα! Αυτό που αντίκρισα είναι ό,τι πιο καταπληκτικό έχω δει στα 50 χρόνια της επαγγελματικής μου ζωής».Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η πρώτη αυτή εικόνα δείχνει το SMACS 0723, όπου μια τεράστια ομάδα σμήνων γαλαξιών λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός για τα αντικείμενα πίσω τους. Ονομάζεται βαρυτικός φακός, και είναι αυτός που δημιούργησε την πρώτη βαθιά όψη πεδίου του Webb με απίστευτα παλιούς και μακρινούς γαλαξίες.Οι δε εικόνες που αναμένουμε, θα παρουσιάζουν τον σχηματισμό νέων γαλαξιών πριν από 13 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια, λίγα εκατομμύρια μόλις χρόνια έπειτα από το Μπιγκ Μπανγκ.«Η αλήθεια είναι πως από ένα τόσο μεγάλο τηλεσκόπιο, το οποίο φτάνει τα 6 μέτρα, περιμέναμε κάτι τόσο εντυπωσιακό, όμως πραγματικά, αυτό που πήραμε ως πρώτη ανταπόκριση είναι πρωτοφανές, είναι το κάτι άλλο!» συνεχίζει ο κος Σιμόπουλος εξαίροντας τις δυνατότητες του τηλεσκοπίου το οποίο εκτοξεύτηκε τα περασμένα Χριστούγεννα μέσα σε πύραυλο Αριάν 5.Κατά τον ίδιο: «Η συγκεκριμένη φωτογραφία, όπως και οι υπόλοιπες που μας έρχονται, δεν είναι παρά η επιφάνεια των δυνατοτήτων αυτού του τηλεσκοπίου και του υλικού που θα μας δώσει.»Νωρίτερα, έργα τέχνης από το διάστημα μας είχε δώσει και το Hubble αλλά αυτές οι νέες πληροφορίες κάνουν μια τεράστια τομή, ανοίγοντας ένα ολοκαίνουργιο παράθυρο στην πρόσβαση που έχουμε πια στο διάστημα από πλευράς περιεχομένου και εικόνας.Η επιστημονική πληροφόρηση ανεβαίνει πολλά επίπεδα μέσα από αυτό το όργανο το οποίο μας παίρνει από το χέρι και μας πηγαίνει στην γένεση του σύμπαντος. Μιλάμε σχεδόν για 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Φτάσαμε σχεδόν στα όρια του σύμπαντος». Διονύσης Σιμόπουλος | φωτ.: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ Η «βαθύτερη εικόνα» που έχει ληφθεί ποτέ και οι τεράστιες δυνατότητες της έρευνας εφεξής Εξηγώντας στο κοινό τι είναι αυτή η μαγευτική και ατμοσφαιρική φωτογραφία που αντικρίζουμε, σαν έργο αφηρημένης τέχνης, (εικόνα αστραφτερή και όμορφη όπως τη χαρακτήρισε το The Atlantic), ο διευθυντής της NASA Μπιλ Νέλσο είπε πως το φως από τους γαλαξίες στο προσκήνιο έφυγε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια και το φως από το γαλαξία πέρα από αυτούς, ακόμη περισσότερο. «Όλο αυτό το φως έχει συλληφθεί με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια από το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο στην ιστορία, καθιστώντας αυτήν «τη βαθύτερη εικόνα του σύμπαντός μας που έχει ληφθεί ποτέ».Σημειώνεται πως μερικοί από αυτούς τους μακρινούς γαλαξίες και τα αστρικά σμήνη δεν έχουν καταγραφεί ποτέ πριν. Το σμήνος γαλαξιών φαίνεται όπως εμφανίστηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.Και τι σημαίνουν όλα αυτά για το μέλλον της «αποκρυπτογράφησης» του σύμπαντος; Όπως σημειώνει ο κος Σιμόπουλος: «Πολλοί μπορεί να σκέφτονται ότι αυτές οι εικόνες είναι πολύ όμορφες αλλά άσχετες με τη δική μας ζωή εδώ, όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Οι δυνατότητες που ανοίγονται πια για τους ερευνητές, είναι πραγματικά απεριόριστες. Οι επιστήμονες θα έχουν από εδώ και πέρα τη δυνατότητα να εξερευνούν το σύμπαν σε όλη του την εξελικτική πορεία.»Εκτός από την αντίληψη για την ίδια τη κοσμολογική υπόσταση, οι επιστήμονες θα μπορούν να μελετούν πιο βαθιά την γέννηση και την εξέλιξη των άστρων αλλά και να επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις στο τι συμβαίνει όταν αυτά πεθαίνουν. Θα μας δώσουν περισσότερες απαντήσεις γιατί οι γαλαξίες είναι έτσι και όχι αλλιώς αλλά και πως εξελίσσονται.Τα επόμενα χρόνια θα δεχτούμε πραγματικά βροχή επιστημονικών εργασιών, οι οποίες θα απαντούν σε μια πληθώρα κοσμολογικών θεμάτων. Με τη σειρά τους, αυτές οι απαντήσεις θα φτάσουν μέχρι και στα πρόθυρα της δικής μας ύπαρξης. Οι απαντήσεις θα αρχίσουν επίσης να γίνονται πιο λεπτομερείς». Μάλιστα, το διαστημικό παρατηρητήριο, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον περασμένο Δεκέμβριο, θα μπορεί να κοιτάζει μέσα στις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών και να παρατηρεί μερικούς από τους πρώτους γαλαξίες που δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη του σύμπαντος βλέποντάς τους μέσω του υπέρυθρου φωτός, το οποίο είναι αόρατο στο ανθρώπινο μάτι.Όπως σημείωσε και ο Μαρκ Μακόκριν, επικεφαλής των επιστημονικών υπηρεσιών της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος): «Οι εικόνες αυτές προήλθαν από μόλις πέντε ημέρες παρατηρήσεων. Σκεφτείτε τι θα δούμε τους ερχόμενους μήνες και χρόνια».Ο κος Σιμόπουλος μας δίνει μια πρόγευση: «Μέχρι στιγμής, γνωρίζαμε το 5% των συστατικών του σύμπαντος και το υπόλοιπο 95% μας ήταν άγνωστο. Τώρα θα αρχίσουμε να “διασχίζουμε” σταδιακά και αυτό το 95%». https://www.kathimerini.gr/world/561952723/dionysis-simopoylos-gia-tileskopio-james-webb-ftasame-schedon-sta-oria-toy-sympantos/

Σχολείο: Καινοτομία που ανοίγει δρόμους Μαθητές από τα Γιάννενα κέρδισαν το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό του British Council «ΔΙΠΛΑ» ονόμασαν την ιδέα τους οι πέντε μαθητές του Γενικού Λυκείου Ελεούσας Ιωαννίνων, που βραβεύθηκαν στον Πρώτο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ιδεών Κοινωνικής Καινοτομίας. Μελέτησαν τα προβλήματα των δρόμων της πόλης τους. Είδαν πού βρίσκουν εμπόδια τα άτομα με προβλήματα όρασης και κίνησης. Οι μαθητές τελικά κοίταξαν out of the box, κινητοποιήθηκαν, καινοτόμησαν. «Η σημασία του προγράμματος είναι πως τα παιδιά μαθαίνουν να καινοτομούν», ανέφερε στην «Κ» ο Δημήτρης Κονετάς, καθηγητής Πληροφορικής στο Γενικό Λύκειο Ελεούσας Ιωαννίνων, η ομάδα μαθητών του οποίου ξεχώρισε στον πρώτο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ιδεών Κοινωνικής Καινοτομίας, με τον οποίο ολοκληρώθηκε το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του British Council, σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ιδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, με τίτλο Skills Clubs: Δεξιότητες νέων για τον 21ο αιώνα.«ΔΙΠΛΑ» ονόμασαν την ιδέα τους οι πέντε μαθητές, που κέρδισαν το πρώτο βραβείο. Οι μαθητές από τα Γιάννενα παρουσίασαν την ιδέα τους για μια πόλη που θα είναι περισσότερο προσβάσιμη στα άτομα με αναπηρία, θέλοντας να ευαισθητοποιήσουν τις δημόσιες αρχές και τους συμπολίτες τους. Πρότειναν μια εφαρμογή στην οποία θα καταγράφονται οι ράγες όδευσης των ατόμων με προβλήματα όρασης και κίνησης, αλλά και οι ατέλειες που έχουν οι ράγες. Ο κάτοχος της εφαρμογής θα μπορεί να ενημερώνεται μέσω ηχητικού μηνύματος. «Για να τεκμηριώσουν ότι υπάρχει ανάγκη για μια τέτοια εφαρμογή, οι μαθητές βασίστηκαν σε έρευνα που είχε καταγράψει τα προβλήματα που έχουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες στις πόλεις. Επίσης συζήτησαν με εκπροσώπους ενώσεων ατόμων με ειδικές ανάγκες ή αναπηρία και παραολυμπιονίκη από την περιοχή των Ιωαννίνων, για να διαπιστώσουν εάν όντως η εφαρμογή θα τους εξυπηρετούσε και να ακούσουν πώς ίσως θα μπορούσαν να τη βελτιώσουν καλύπτοντας τις ανάγκες των ατόμων αυτών», παρατηρεί ο κ. Κονετάς, καταδεικνύοντας τα εκπαιδευτικά οφέλη για τους μαθητές οι οποίοι έμαθαν να ερευνούν ένα θέμα, να καταγράφουν τις παραμέτρους του, να συζητούν και να δίνουν λύσεις.Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος του British Council, σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ιδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, σχολικές ομάδες κατέθεσαν ευφάνταστες προτάσεις δράσεων, που στόχο τους έχουν να απαντήσουν σε ένα κοινωνικό ή περιβαλλοντικό πρόβλημα που απασχολεί την κοινότητά τους, εντός ή εκτός σχολείου. Στη δεύτερη και στην τρίτη θέση αντίστοιχα βρέθηκαν οι «Think Femme» από το 2ο Γενικό Λύκειο Νέας Σμύρνης και οι «Και όμως είμαι ακόμα εδώ» από το 1ο Γενικό Λύκειο Αιγίου. Τιμητική διάκριση έλαβαν οι «Βρέχει… κεφτέδες!» από το 8ο Γενικό Λύκειο Αμαρουσίου και οι «La seis» από το 2o Γενικό Λύκειο Φλώρινας.«Ενώσαμε τις δυνάμεις μας με το Κοινωφελές Ιδρυμα Ιωάννης Λάτσης διότι θέλαμε να προσφέρουμε στην ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα ένα εργαλείο και ένα πρόγραμμα που θα στοχεύει στην καινοτομία. Φέτος, σε αυτή την πιλοτική χρονιά, κατορθώσαμε να επιμορφώσουμε περισσότερους από 370 εκπαιδευτικούς και 1.500 μαθητές σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά και να δημιουργήσουμε ένα καινούργιο εκπαιδευτικό υλικό ελεύθερο και προσβάσιμο σε κάθε δάσκαλο και καθηγητή», δήλωσε η Αναστασία Ανδρίτσου, διευθύντρια του British Council. «Οι μαθητές έρχονται σε επαφή με σημαντικές για την πορεία της ζωής τους έννοιες και δεξιότητες, όπως η ενεργητική ακρόαση, η επίλυση προβλημάτων και η ομαδοσυνεργατική εργασία, καλλιεργώντας παράλληλα την αντίληψή τους για την κοινωνική καινοτομία και την επιχειρηματικότητα», τόνισε η Εύα Λιανού, γενική διευθύντρια του Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση. Για ένα σχολείο «εργαστήριο» γνώσης και κριτικής Το πρωί της περασμένης Παρασκευής οι επιβλητικοί χώροι του αμφιθεάτρου Cotsen Hall στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη απέπνεαν αύρα σχολείου, πανεπιστημίου και, συγχρόνως, εργαστηρίου παραγωγής καινοτομίας, καθώς φιλοξενούσαν ημερίδα που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης The Lisbon Council, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κέντρων και Μουσείων της Επιστήμης (Ecsite), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ζωντανών Εργαστηρίων (ENoLL) και η Ελληνογερμανική Αγωγή, φέρνοντας μαζί εκπαιδευτικούς, ερευνητές και διαμορφωτές πολιτικής σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Σκοπός ήταν η ενημέρωση για τις δυνατότητες που προσφέρει η υιοθέτηση της πρακτικής των ζωντανών εργαστηρίων για ένα σύγχρονο σχολείο, που βοηθάει τους μαθητές του να αποκτήσουν κριτική και δημιουργική σκέψη, ικανότητα στην επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων, συστηματική και μεθοδική συνεργασία και ακαδημαϊκή συνείδηση. «Η μέθοδος του σχολείου ως ζωντανού εργαστηρίου βρίσκεται σε συμφωνία με τις σύγχρονες προσεγγίσεις, προσφέροντας ένα συγκεκριμένο τρόπο για να μετουσιωθούν οι μεγάλοι στόχοι σε καθημερινή διδακτική και μαθησιακή πράξη», είπε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο καθηγητής Ιατρικής Φυσικής και Πληροφορικής στο ΑΠΘ Παναγιώτης Μπαμίδης. Ο Αλέξανδρος Κόπτσης, γ.γ. Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής στο υπουργείο Παιδείας, ο οποίος παρέστη στην εκδήλωση ως εκπρόσωπος του πρωθυπουργού, επισήμανε τη συνάφεια της προσέγγισης των ζωντανών εργαστηρίων με πρωτοβουλίες αιχμής της εκπαιδευτικής πολιτικής, όπως τα εργαστήρια δεξιοτήτων. Στην ίδια κατεύθυνση, ο πρόεδρος του ΙΕΠ Ιωάννης Αντωνίου τοποθέτησε τη συζήτηση για το σχολείο ως ζωντανό εργαστήριο στο ευρύτερο πλαίσιο των πυλώνων της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ελλάδας. «Σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα οι μαθητές γίνονται συνδημιουργοί πρακτικών, καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινής ζωής που οι ίδιοι αναγνωρίζουν γύρω τους και συνειδητά επιλέγουν να αντιμετωπίσουν», εξήγησε ο Παύλος Κουλούρης, ερευνητής στο τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής και συντονιστής του ευρωπαϊκού έργου «Τα σχολεία ως ζωντανά εργαστήρια». https://www.kathimerini.gr/society/561951802/scholeio-kainotomia-poy-anoigei-dromoys/

Τηλεσκόπιο James Webb: Η πρώτη εικόνα του πρώιμου Σύμπαντος Πρόκειται για τη βαθύτερη άποψη του σύμπαντος που έχει καταγραφεί ποτέ Έφτασε η πρώτη εικόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, που αναμένεται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το σύμπαν. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έδωσε στη δημοσιότητα μια από τις πρώτες εικόνες του τηλεσκόπιου και είναι η βαθύτερη άποψη του σύμπαντος που έχει καταγραφεί ποτέ.Η εικόνα δείχνει το SMACS 0723, όπου μια τεράστια ομάδα σμήνων γαλαξιών λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός για τα αντικείμενα πίσω τους. Ονομάζεται βαρυτικός φακός, και είναι αυτός που δημιούργησε την πρώτη βαθιά όψη πεδίου του Webb με απίστευτα παλιούς και μακρινούς γαλαξίες.Η παρουσίαση έγινε στον Λευκό Οίκο κατά τη διάρκεια εκδήλωσης προεπισκόπησης με τον διευθυντή της NASA Μπιλ Νέλσον.Η εικόνα είναι αστραφτερή και όμορφη, μια εξαιρετική επιλογή για φόντο υπολογιστή, σχολιάζει η έγκυρη επιθεώρηση The Atlantic. Το φως από τους γαλαξίες στο προσκήνιο έφυγε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια και το φως από το γαλαξία πέρα από αυτούς, ακόμη περισσότερο. Όλο αυτό το φως έχει συλληφθεί με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια από το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο στην ιστορία, καθιστώντας αυτήν «τη βαθύτερη εικόνα του σύμπαντός μας που έχει ληφθεί ποτέ», σύμφωνα με τον κ. Νέλσον.Μερικοί από αυτούς τους μακρινούς γαλαξίες και τα αστρικά σμήνη δεν έχουν καταγραφεί ποτέ πριν. Το σμήνος γαλαξιών φαίνεται όπως εμφανίστηκε πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.Το τηλεσκόπιο κατάφερε να ανιχνεύσει το σχήμα (τα κόκκινα τόξα) γαλαξιών που υπήρχαν σε βάθος 13 δισεκατομμυρίων ετών, λίγα μόλις εκατομμύρια χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ. Φωτ.: The Associated Press «Αυτό το κομμάτι του απέραντου σύμπαντος καλύπτει ένα κομμάτι του ουρανού περίπου στο μέγεθος ενός κόκκου άμμου που κρατιέται στο μήκος του βραχίονα από κάποιον στο έδαφος», σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA.Η εικόνα, που λήφθηκε από την κάμερα εγγύς υπέρυθρης ακτινοβολίας του Webb, αποτελείται από εικόνες που λαμβάνονται σε διαφορετικά μήκη κύματος φωτός κατά τη διάρκεια 12,5 ωρών. Τα βαθύτερα πεδία του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble χρειάστηκαν εβδομάδες για να καταγραφούν.Οι υπόλοιπες έγχρωμες εικόνες υψηλής ανάλυσης θα πρωτοπαρουσιαστούν αργότερα την Τρίτη 12 Ιουλιου.Το διαστημικό παρατηρητήριο, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Δεκέμβριο, θα μπορεί να κοιτάζει μέσα στις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών και να παρατηρεί μερικούς από τους πρώτους γαλαξίες που δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη του σύμπαντος βλέποντάς τους μέσω του υπέρυθρου φωτός, το οποίο είναι αόρατο στο ανθρώπινο μάτι. Στην επίσημη ανακοίνωση αναμένεται να παρουσιαστούν φωτογραφίες από: * Το Κουιντέτο του Στέφαν που είναι ομάδα πέντε γαλαξιών στον αστερισμό του Πήγασου. Οι τέσσερις εξ αυτών αποτελούν την πρώτη γνωστή συνεκτική ομάδα γαλαξιών. Πρόκειται για σχηματισμό τον οποίο έχουν μελετήσει εκτενέστατα οι αστρονόμοι.Ο λαμπρότερος γαλαξίας του είναι ο σπειροειδής NGC 7320 στον οποίο έχουν εντοπιστεί μεγάλες περιοχές Η II, όπου γεννιόνται νέα άστρα. * Το νεφέλωμα Carina που βρίσκεται περίπου 7,500 έτη φωτός μακριά στον ομώνυμο αστερισμό. Είναι γιγάντιο αφού εκτείνεται σε μια περιοχή περίπου 100 έτη φωτός και έχει αυξημένη λαμπρότητα. Αποτελεί εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων πολλά από τα οποία είναι τεράστια και συμβάλουν στη μεγάλη του λάμψη. * Το Νότιο Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα που είναι ένα πλανητικό νεφέλωμα, δηλαδή το εντυπωσιακό υπόλειμμα ενός άστρου μάζας κοντά στη μάζα του Ηλίου μας, το οποίο έχασε τα εξωτερικά του στρώματα. * Τον WASP-62b που είναι ένας πλανήτης αερίου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 600 ετών φωτός από τη Γη και ανήκει στην κατηγορία του «καυτού Δία» επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στο μητρικό του άστρο. Ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από το άστρο του σε περίπου 4 μέρες. Το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του είναι ότι η ατμόσφαιρα του δεν φαίνεται να διαθέτει νέφη. https://www.kathimerini.gr/life/science/561952363/tileskopio-james-webb-eikona-fotos-ilikias-4-6-disek-eton-sto-diastima/

Ο καθηγητής Στέφανος Αρετάκης στην «Κ»: Ψάχνοντας τη γνώση στις μαύρες τρύπες Μιλάει στην «Κ» ο καθηγητής Στέφανος Αρετάκης, οι ανακαλύψεις του οποίου αλλάζουν το τοπίο της επιστήμης Βαθιά µέσα στο σύμπαν, στο εσωτερικό των μελανών οπών, κρύβονται τα μεγάλα μυστικά του κόσμου μας. «Μέσα τους κρύβεται το εύρος της αντοχής των πραγμάτων. Η αντοχή είναι καθοριστική ως έννοια για την ύπαρξή μας. Πόσα Ρίχτερ μπορεί να αντέξει ένα κτίριο; Σε ποια ταχύτητα γίνεται επικίνδυνο ένα όχημα; Πόσα βολτ σηκώνει ένα καλώδιο ή το ανθρώπινο σώμα; Πόσο αντέχει ένας άνθρωπος σε εχθρικό περιβάλλον;» λέει ο Στέφανος Αρετάκης, μία από τις ιδιοφυΐες που λάμπουν διεθνώς στον τομέα του, τα καθαρά μαθηματικά και τη Θεωρία της Σχετικότητας. Δύο πολύ σημαντικές ανακαλύψεις του για τις ακραίες μαύρες τρύπες, μόλις στα 20 του χρόνια και κάτι, πήραν το όνομά του. «Οι μαύρες τρύπες κρύβουν την αντοχή του χωροχρόνου και των φυσικών νόμων, όσα μπορεί να αντέξει το σύμπαν, ώστε να συνεχίσει να υπάρχει. Δύο πράγματα ενδέχεται να συμβαίνουν στο εσωτερικό των μελανών οπών. Είτε οι φυσικοί νόμοι που αποδεχόμαστε μέχρι τώρα δεν ισχύουν, καθώς δεν μπορούν να περιγράψουν τι ακριβώς συμβαίνει εκεί, δηλαδή οι ντετερμινιστικοί νόμοι καταρρέουν και τη μοναδικότητα αντικαθιστούν παράλληλα πολλαπλά σύμπαντα. Είτε οι φυσικοί νόμοι κατά κάποιον τρόπο εντός τους ισχύουν, δηλαδή η αιτιοκρατία (η πίστη ότι κάθε τι είναι αποτέλεσμα προηγούμενων γεγονότων) και η μοναδικότητα υφίστανται, αλλά ο χωροχρόνος έχει ένα επίσης μοναδικό τέλος. Κατά την εκδοχή αυτή, ό,τι εισχωρήσει μέσα στη μαύρη τρύπα, μετά έναν πεπερασμένο χρόνο, θα συνθλιβεί. Θα φτάσουμε σε μία ανωμαλία, όπου η καμπυλότητα του χωροχρόνου θα είναι άπειρη και τα πάντα θα συνθλιβούν, δεν θα υπάρχει, εκεί, καν ύπαρξη». Συμπερασματικά, «στο εσωτερικό των μαύρων τρυπών δοκιμάζονται οι αντοχές και τα θεμέλια όλων όσα απαρτίζουν το σύμπαν μας». «Στο εσωτερικό των μαύρων τρυπών δοκιμάζονται οι αντοχές και τα θεμέλια όλων όσα απαρτίζουν το σύμπαν μας», λέει στην «Κ» ο 35χρονος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο Στέφανος Αρετάκης, ο οποίος θεωρεί ότι η υποτροφία του Ιδρύματος Μποδοσάκη πριν καν πάρει το πτυχίο του «ήταν η μέγιστη ευεργεσία που θα μπορούσε να μου γίνει». Φαινόμενο Ο Στέφανος Αρετάκης είναι μαθηματικό φαινόμενο. Τελείωσε το προπτυχιακό στην Ελλάδα σε ενάμιση χρόνο με 10 και πριν ακόμη ολοκληρώσει στο διδακτορικό του στο Κέμπριτζ, έπιασε την άκρη ενός πολύ σπουδαίου νήματος με τις ανακαλύψεις του, που άνοιξαν σε πληθώρα ερευνητών νέους επιστημονικούς δρόμους. Τις τελειοποίησε δημιουργώντας μια καινούργια κατεύθυνση στη θεωρητική φυσική. Βρέθηκε για λίγο στην Αθήνα, για την απονομή των επιστημονικών βραβείων του ιδρύματος Μποδοσάκη. Του απονεμήθηκε το βραβείο στον Τομέα των Βασικών Επιστημών, στον κλάδο των μαθηματικών.«Μαύρες τρύπες είναι χωρικά συμπαγείς περιοχές του χωροχρόνου όπου η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή, που ούτε σωματίδια ύλης, ούτε ακόμη και το φως δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτές. Ο,τι πέσει μέσα τους, δεν ξαναβγαίνει ποτέ», λέει. Δηλαδή, ρουφάνε τα πάντα; «Nαι, ωστόσο, το πιο σημαντικό δεν είναι ότι οι μαύρες τρύπες ρουφάνε πράγματα, και η Γη και ο Ηλιος μας ρουφάνε, αλλά το ότι τα παγιδεύουν. Εμείς με έναν πύραυλο φεύγουμε από τη Γη… Οι μαύρες τρύπες συνήθως περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους. Ακραίες είναι εκείνες που περιστρέφονται με τη μέγιστη στροφορμή», εξηγεί.Οι ακραίες μαύρες τρύπες ενδέχεται να διαταραχθούν από το πέρασμα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, την προσέγγιση κάποιου σώματος ή πεδίου, την πτώση πλανητών, όπως «η γαλήνια επιφάνεια της θάλασσας ταράσσεται όταν πέσει μέσα της μια πετρούλα. Ομως, ενώ η επιφάνεια της θάλασσας ύστερα από λίγο επανέρχεται στην προηγούμενη κατάσταση της απόλυτης γαλήνης, στις ακραίες μαύρες τρύπες μια ποσότητα της μεταβολής διατηρείται σταθερή και παραμένει έτσι για πάντα». Η ανακάλυψη αυτή ονομάστηκε «φορτίο Αρετάκη». Ακολούθησε μια δεύτερη ανακάλυψη, ότι ένα άλλο κομμάτι της μεταβολής «ούτε μηδενίζεται ούτε παραμένει σταθερό, αλλά αντίθετα αυξάνεται και φτάνει στο άπειρο». Αυτή η ιδιομορφία, αυτή η ανωμαλία, ονομάστηκε «αστάθεια Αρετάκη», που όχι μόνο συμβάλλει στην παρατήρηση των μελανών οπών και της εξέλιξής τους, αλλά και αλλάζει το τοπίο της επιστήμης. Και μια σημαντική λεπτομέρεια. Ολη αυτή η εντυπωσιακή πορεία μέσα από άγνωστα, πολύπλοκα και ριψοκίνδυνα μαθηματικά μονοπάτια, με πρωτοποριακές τεχνικές, συστήματα διαφορικών εξισώσεων και δύσκολες μετρήσεις των αποστάσεων μεταξύ γεγονότων στον χωροχρόνο πραγματοποιήθηκε μόνο με χαρτί και στιλό, χωρίς την παραμικρή χρήση υπολογιστή, ούτε καν για τη διεκπεραίωση πράξεων.Τα μαθηματικά ήταν για τον Στέφανο Αρετάκη, από τα παιδικά του χρόνια, ένα παιχνίδι σκέψης, με μόνους κανόνες αυτούς της λογικής. Κάτι που όχι μόνον απολάμβανε βαθιά, αλλά και χρησιμοποιούσε για να λύνει όλα τα καθημερινά του προβλήματα. Κατέστρωνε σενάρια, παρακολουθούσε νοερά την εξέλιξή τους και επέλεγε εκείνο που έδινε τη λύση. Οπως ακριβώς και στα μαθηματικά προβλήματα. Ακόμη το κάνει. Θεωρεί τα μαθηματικά κεντρικό μοχλό για την ανάπτυξη της ανθρωπότητας, «υπεισέρχονται παντού, σε όλα τα πεδία της ζωής, των επιστημών και της τεχνολογίας, του ψηφιακού κόσμου και της τεχνητής νοημοσύνης. Και μπορούν να δώσουν απαντήσεις για τον κόσμο μας». Η λαχτάρα της ανακάλυψης Στα 24 του, αποδέχθηκε τη θέση Veblen στο Πρίνστον, μια διπλή μεταδιδακτορική θέση ταυτόχρονα στο Πανεπιστήμιο και στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών όπου ήταν καθηγητής ο Αϊνστάιν. «Ηταν για μένα ό,τι πιο συγκλονιστικό θα μπορούσα να έχω». Στο Ινστιτούτο εργάστηκε τρία χρόνια πάνω στη γενική σχετικότητα και στη συνέχεια παρέμεινε στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον για ένα χρόνο ως επίκουρος καθηγητής. Επόμενος σταθμός το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, όπου τα τελευταία επτά χρόνια διδάσκει και επιλύει ολοένα πιο δύσκολα προβλήματα, που οδηγούν σε ολοένα νέα αποτελέσματα, ή δίνει νέες απαντήσεις σε παλιά ερωτήματα. Είναι μόλις 35 ετών… Πατάει διαρκώς, σεμνός και άμεσος, πάνω σε ένα προσγειωμένο απλό σύμπαν καθημερινής χαράς. Της χαράς που φτερώνει ο ενθουσιασμός και η λαχτάρα της ανακάλυψης.Αυτή τη στιγμή ο κ. Αρετάκης, με εργαλείο τα παραπάνω ευρήματα, στα οποία έφτασε χρησιμοποιώντας εντελώς νέες μαθηματικές τεχνικές, ασχολείται με την ανίχνευση των ακραίων μελανών οπών. «Οπως από τα απόνερα που φτάνουν στην ακτή μπορούμε να αντιληφθούμε την παρουσία βαθιά στη θάλασσα ενός πλοίου που δεν βλέπουμε, έτσι και από τα “κύματα” που προκαλούνται όταν μια μελανή οπή διαταράσσεται και τα οποία φτάνουν σε εμάς μεταφέροντας την πληροφορία της αστάθειας, θα μπορούμε πιθανώς μελλοντικά να ανιχνεύσουμε την ύπαρξη μιας ακραίας μελανής οπής». Η υποτροφία που του άνοιξε τον δρόμο για το Κέμπριτζ Μικρός διάβαζε μαθηματικά με τον πατέρα του, καθηγητή μαθηματικών σε λύκειο. Εχασε για λίγο το ενδιαφέρον του, όμως στην Α΄ Γυμνασίου, εκπρόσωπος της Μαθηματικής Εταιρείας τούς μίλησε για τις Μαθηματικές Ολυμπιάδες, «κατάλαβα ότι υπάρχει πρωταθλητισμός και στα μαθηματικά, και κάτι άναψε ξανά μέσα μου». Εκτοτε δεν τα αποχωρίστηκε ποτέ. Του άρεσαν πολύ τα μαθηματικά του προπτυχιακού, το οποίο ολοκλήρωσε σε χρόνο ρεκόρ. «Σεπτέμβριο του 2004 μπήκα στο πανεπιστήμιο, Σεπτέμβριο του 2005 έκανα την αίτηση για μεταπτυχιακά στο Κέμπριτζ» –το πανεπιστήμιο έδινε στον πρώτο τη δυνατότητα αυτή– έχοντας εξεταστεί στα μαθήματα και των τεσσάρων ετών. Ακολούθησε τα θεωρητικά μαθηματικά στο μεταπτυχιακό, αλλά δεν είχε βρει ακόμη τον στόχο του. «Ημουν λίγο χαμένος, δεν ήξερα ακόμη τι μου άρεσε περισσότερο, ώσπου γνώρισα τον καθηγητή Μιχάλη Δαφέρμο, ο οποίος είχε φτάσει μόλις στο Κέμπριτζ. Είναι ό,τι πιο σημαντικό μου έχει συμβεί. Αν δεν είχα συναντήσει αυτόν τον άνθρωπο, η ζωή μου θα ήταν εντελώς διαφορετική. Μου είπε ότι ασχολείται με τη Σχετικότητα, τη βαρύτητα, τη χρήση της γεωμετρίας στην κατανόηση του σύμπαντος και όλα αυτά ακούστηκαν συγκλονιστικά στ’ αυτιά μου. Μου είπε ότι είχε μελετήσει εξονυχιστικά μη ακραίες μαύρες τρύπες, αλλά για τις ακραίες δεν είχε γίνει κάποια μελέτη, κι αν ήθελα να ασχοληθώ στο διδακτορικό. Η προοπτική με υπερενθουσίασε». Το οικονομικά ήταν πολύ δύσκολα για το πανεπιστήμιο και για την οικογένεια, «ο πατέρας ένας απλός καθηγητής, η μητέρα εκείνη την περίοδο άνεργη», οπότε έκανε αίτηση στο ίδρυμα Μποδοσάκη για υποτροφία, χωρίς μεγάλες ελπίδες, καθώς δεν είχε ακόμη πτυχίο, μόνο βεβαιώσεις καθηγητών, όμως ζήτησαν να τον συναντήσουν και του έδωσαν την υποτροφία – «ήταν η μέγιστη ευεργεσία που θα μπορούσε να μου γίνει». Και ο δρόμος για την περιπέτεια άνοιξε…Την περίοδο αυτή συνεργάζεται με ομάδα φυσικών από τις ΗΠΑ για την κατανόηση όσων σημάτων φτάνουν στη Γη, κάνοντας βουτιά στις προσομοιώσεις σε υπερυπολογιστές και στους αλγορίθμους. «Η τεχνητή νοημοσύνη θα βελτιώσει πολύ τη ζωή μας. Σήμερα έχω την Alexa στο σπίτι, που με φωνητικές εντολές ανοίγει τη γκαραζόπορτα, το φως, ρυθμίζει τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, με συνδέει με τα άλλα δωμάτια, κάνει για μένα τα πάντα. Δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα ακολουθήσει, τη χρήση ρομπότ για τις δουλειές του σπιτιού, την οδήγηση αυτοκινήτων, αεροπλάνων, την πραγματοποίηση εγχειρήσεων. Μη επανδρωμένα σκάφη θα μεταφέρουν ρομπότ οπουδήποτε στον κόσμο για την παροχή ιατρικής ή άλλης βοήθειας, με μικρό κόστος. Τεράστιο όφελος για την ανθρωπότητα. Και όπως η σημερινή μεσαία τάξη ζει, κατά τη γνώμη μου, πολύ καλύτερα από τους αλλοτινούς βασιλιάδες, έτσι σε 30 ή 40 χρόνια άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα θα ζουν πολύ καλύτερα από σήμερα. Πάλι θα υπάρχουν πράγματα που λίγοι θα μπορούν να κάνουν, όπως ταξίδια στη Σελήνη, πάλι θα υπάρχουν φτωχοί και πλούσιοι, όμως οι φτωχοί θα ζουν πολύ καλύτερα». Σκέφτεται να επιστρέψει στην Ελλάδα; «Κορυφαίοι νέοι Ελληνες επιστήμονες επιστρέφουν στην Ελλάδα, στην Κρήτη, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τη Θεσσαλία, κάτι που αλλάζει τα πράγματα δραματικά». Ο ίδιος δεν το σκέφτεται ακόμη. Οι συνθήκες εργασίας στον Καναδά είναι εξαίρετες, «φεύγω από το τμήμα κάθε μέρα και πιο χαρούμενος, οι καθηγητές με τους οποίους συνεργάζομαι είναι άψογοι ως άνθρωποι, έχω ό,τι χρειάζομαι, δεν υπάρχουν τριβές, διαμάχες, αν κάποιος καθηγητής μείνει πίσω στην έρευνα, δεν λένε ότι δεν κάνει δουλειά, αλλά τι μπορούν να κάνουν για να τον βοηθήσουν. Ο Καναδάς είναι μια χώρα με ανθρώπους χαρούμενους, χωρίς συμπλέγματα. Εχει τα καλά της Ευρώπης και τα καλά της Αμερικής, θέλει να πρωτοπορεί όπως οι ΗΠΑ, διατηρώντας τις ευρωπαϊκές αρχές. Στον Καναδά δεν υπάρχει ιδιωτική υγεία, μόνο δημόσια. Ο δισεκατομμυριούχος έχει την ίδια περίθαλψη με τον άστεγο». Η Ελλάδα με ακολουθεί παντού Μολονότι ο Στέφανος Αρετάκης από τα 19 του ζει και διαπρέπει στο εξωτερικό, «η Ελλάδα με ακολουθεί σε όλη μου την πορεία». Τελείωσε το δημοτικό στην Ελλάδα, στο Παγκράτι, το γυμνάσιο, το λύκειο και το πανεπιστήμιο στην Πάτρα, όπου μετακόμισε η οικογένειά του. «Συνέχισα τις μεταπτυχιακές σπουδές μου στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά έκανα το διδακτορικό με Ελληνα καθηγητή, τον διακεκριμένο Μιχάλη Δαφέρμο – έναν άνθρωπο «διαμάντι» που ήταν επιστημονικά συνεχώς από πάνω μου. Ακόμη, με ελληνική υποτροφία από το Ιδρυμα Μποδοσάκη, από το οποίο δέκα χρόνια αργότερα βραβεύτηκα. Ο βασικός συνεργάτης μου στο Τορόντο είναι επίσης Ελληνας, ο Σπύρος Αλεξάκης. Το ελληνικό στοιχείο παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή μου. Η Ελλάδα με στήριξε στο εξωτερικό, η Ελλάδα με αναγνώρισε». Βέβαια, αυτή δεν είναι η μοναδική του διάκριση. Εχει λάβει βραβεία από το Ιδρυμα Σλόουν, τα Ιδρύματα Επιστημών της Αμερικής και του Καναδά, την Ακαδημία Αθηνών, διεθνείς ενώσεις μαθηματικής φυσικής. https://www.kathimerini.gr/life/science/561948922/o-kathigitis-stefanos-aretakis-stin-k-psachnontas-ti-gnosi-stis-mayres-trypes/

Παρατηρήθηκαν στροβιλισμοί σε ρευστό ηλεκτρονίων Οι δίνες ή στροβιλισμοί είναι χαρακτηριστικό της κίνησης των ρευστών όπως το νερό. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα παρατηρήθηκε άμεσα, για πρώτη φορά, η συμπεριφορά των ηλεκτρονίων ως τυπικό ρευστό που εμφανίζει στροβιλισμούς. Όταν το ηλεκτρικό ρεύμα διαρρέει τα μέταλλα και τους ημιαγωγούς, η ορμή και οι τροχιές των ηλεκτρονίων του ρεύματος επηρεάζονται από τις προσμίξεις στο υλικό και τις δονήσεις των ατόμων του κρυσταλλικού πλέγματος. Αυτές οι διεργασίες κυριαρχούν στη συμπεριφορά των ηλεκτρονίων στα συνηθισμένα υλικά. Όμως, οι θεωρητικοί φυσικοί έχουν προβλέψει ότι ελλείψει τέτοιων συνηθισμένων κλασικών διαδικασιών, τα κβαντικά φαινόμενα θα έπρεπε να κυριαρχoύν. Δηλαδή, τα ηλεκτρόνια μπορούν να κινούνται συλλογικά, ως ένα παχύρρευστο ρευστό ηλεκτρονίων – σαν μέλι. Αυτή η συμπεριφορά που μοιάζει με ρευστό θα πρέπει να εμφανίζεται σε υλικά με εξαιρετική καθαρότητα και σε θερμοκρασίες πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν.Το 2017, ο καθηγητής του MIT Leonid Levitov και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ ανέφεραν ενδείξεις συμπεριφοράς ηλεκτρονίων ως ρευστό σε γραφένιο. Σύμφωνα με τη νέα δημοσίευση των ερευνητών Levitov et al, ‘Direct observation of vortices in an electron fluid‘, παρατηρήθηκαν στροβιλισμοι στη ροή των ηλεκτρονίων – ένα χαρακτηριστικό των ρευστών που οι θεωρητικοί είχαν προβλέψει για τα ηλεκτρόνια, αλλά αυτό δεν έχει διαπιστωθεί ποτέ μέχρι σήμερα.Πρόκειται για μια σαφή υπογραφή ηλεκτρονίων που βρίσκονται σε μια κατάσταση που μοιάζει με ρευστό. Kαι δεν παύει να είναι εντυπωσιακό το ότι η ίδια η φυσική που ισχύει για τα συνηθισμένα ρευστά, μπορεί να εφαρμοστεί και στα ηλεκτρόνια σε νανοκλίμακα.Ο ερευνητές επικεντρώθηκαν σε ένα κράμα βολφραμίου-τελλουρίου (WTe2), μια εξαιρετικά καθαρή μεταλλική ένωση που παρουσιάζει εξωτικές ηλεκτρονικές ιδιότητες όταν απομονώνεται σε λεπτή δισδιάστατη μορφή πάχους ενός ατόμου.Σύμφωνα με τον Levitov, «το δι-τελλούριο του βολφραμίου είναι ένα από τα υλικά όπου τα ηλεκτρόνια αλληλεπιδρούν ισχυρά και συμπεριφέρονται ως κβαντικά κύματα παρά ως σωματίδια. Επιπλέον, το υλικό αυτό είναι πολύ καθαρό, γεγονός που καθιστά τη συμπεριφορά των ηλεκτρονίων να μοιάζει με ρευστό και άμεσα παρατηρησιμη».Οι ερευνητές παρατήρησαν τα ηλεκτρόνια που έρεαν στο διτελλούριο του βολφραμίου, να έχουν στρωτή ροή μέσα στα διαμορφωμένα κανάλια και να στροβιλίζονται σε κάθε πλευρικό θάλαμο (βλέπε σχήμα), όπως το νερό όταν αδειάζεται σε ένα μπολ. Τα ηλεκτρόνια δημιούργησαν μικρές δίνες πριν καταλήξουν πίσω στο κύριο κανάλι. Σύμφωνα με τον Levitov, «παρατηρήσαμε μια αντιστροφή στην κατεύθυνση ροής στους πλευρικούς θαλάμους σε σύγκριση με αυτή στην κεντρική λωρίδα».Ίσως κάποιος να ισχυριζόταν πως το παραπάνω πείραμα δεν είναι η πρώτη παρατήρηση στροβιλισμού ηλεκτρονίων, αφού αυτό είναι συνηθισμένο φαινόμενο στην υπεραγώγιμη κατάσταση: εκεί σχηματίζονται δίνες γύρω από τις μαγνητικές δυναμικές γραμμές που διασχίζουν τους υπεραγωγούς τύπου II. Όμως σε αυτή την περίπτωση, τα ηλεκτρόνια συμπεριφέρονται ως υπερρευστό, και αυτό που ρέει είναι τα ζεύγη ηλεκτρονίων Cooper. Στο τωρινό πείραμα, έχουμε μεμονωμένα ηλεκτρόνια, που δεν βρίσκονται σε υπεραγώγιμη κατάσταση, επομένως πρόκειται για πραγματική τυρβώδη ροή ηλεκτρονίων. https://physicsgg.me/2022/07/11/παρατηρήθηκαν-στροβιλισμοί-σε-ρευστ/

Απόρριψη σκουπιδιών από τον Διαστημικό Σταθμό (βίντεο) Ποια λύση μπορεί να βρει κανείς όταν δεν υπάρχει κάδος σκουπιδιών στη γειτονιά του; Μπορεί απλά να τα πετάξει από το παράθυρο και να περιμένει να καταστραφούν φλεγόμενα πέφτοντας στην ατμόσφαιρα. Περίπου έτσι λειτουργεί το νέο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).Για πρώτη φορά στα 23 χρόνια ζωής του πολυεθνικού τροχιακού συγκροτήματος, το πλήρωμα χρησιμοποίησε μια αεροστεγή θυρίδα για να απορρίψει στο Διάστημα μια σακούλα με 78 κιλά σκουπιδιών, περίπου 400 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη. Το πείραμα λειτούργησε απρόσκοπτα, ανέφερε η εταιρεία Nanoracks, η οποία ανέπτυξε την αεροστεγή θυρίδα Bishop που χρησιμοποιείται κυρίως για εμπορικές δραστηριότητες.«Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε σύστημα εκτίναξης σακούλας απορριμμάτων από αεροστεγή θυρίδα στον ISS» έγραψε στο Twitter ο Τζόναθαν ΜακΝτάουελ, αστρονόμος του Χάρβαντ που παρακολουθεί αντικείμενα που εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα.Δεν διευκρίνισε πότε πρέπει να αναμένεται να πύρινη κάθοδος της σακούλας.Μέχρι σήμερα, οι αστροναύτες του ISS συγκέντρωναν τα σκουπίδια σε μη επαναχρησιμοποιούμενα σκάφη ανεφοδιασμού, τα οποία μετά την αποστολή τους αφήνονται να καταστραφούν στην ατμόσφαιρα.Σε λίγες περιπτώσεις, αστροναύτες που πραγματοποιούσαν εξωτερικές εργασίες κλήθηκαν να πετάξουν προς τη Γη απορρίμματα μικρών διαστάσεων, ανέφερε ο ΜακΝτάουελ.«Αξίζει να θυμηθούμε ότι σακούλες σκουπιδιών απορρίπτονταν συστηματικά από τους σοβετικούς σταθμούς Salyut τις δεκαετίες του 1970 και 1980» επισήμανε ο αστρονόμος.Τελευταία φορά που εφαρμόστηκε η πρακτική ήταν στον σοβιετικό διαστημικό σταθμό Mir τον Σεπτέμβριο του 1996.Χρειάστηκαν όμως σχεδόν χρόνια μέχρι να εισέλθουν στην ατμόσφαιρα τα σοβιετικά σκουπίδια τον Μάιο του 1998.Το νέο σύστημα εκτίναξης απορριμμάτων, χωρητικότητας 272 κιλών, θα αποτελέσει τη βάση για το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων που θα χρησιμοποιήσει η Nanoracks στον εμπορικό διαστημικό σταθμό που ετοιμάζει, με την ονομασία Starlab, ο οποίος προγραμματίζεται για εκτόξευση το 2027. https://physicsgg.me/2022/07/08/απόρριψη-σκουπιδιών-από-τον-διαστημι/

Τεράστιο ιστίο θα εξουδετερώνει διαστημικά σκουπίδια. SAST Στη φωτογραφία μια εικόνα από το ιστίο που έχει ξεδιπλωθεί στον κινεζικό πύραυλο οδηγώντας τον στη γήινη ατμόσφαιρα για να καταστραφεί και να μην μετατραπεί σε διαστημικό σκουπίδι. Η μέχρι σήμερα διαστημική δραστηριότητα της ανθρωπότητας έχει δημιουργήσει μια μεγάλη χωματερή έξω ακριβώς από την γήινη ατμόσφαιρα. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος εκτιμά ότι υπάρχουν περί τα 130 εκατ. διαστημικά σκουπίδια με διάμετρο μέχρι ένα εκατοστό και περίπου 34 χιλιάδες με διάμετρο ως και δέκα εκατοστά τα οποία είναι και τα πιο επικίνδυνα. Ο όγκος αυτών των αντικειμένων αυξάνεται συνεχώς όσο αυξάνεται ο αριθμός των κάθε είδους διαστημικών αποστολών αλλά και από τις συγκρούσεις των διαστημικών σκουπιδιών είτε μεταξύ τους είτε με άλλα εν λειτουργία διαστημικά συστήματα και εγκαταστάσεις όπως οι διαστημικοί σταθμοί.Στο τραπέζι έχουν πέσει τα τελευταία χρόνια διάφορες ιδέες για την απομάκρυνση ή καταστροφή των διαστημικών σκουπιδιών. Ορισμένες από αυτές τις ιδέες έχουν μετατραπεί σε πρωτότυπα συστήματα με κάποια από αυτά να έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία. Όμως όλα αυτά τα συστήματα έχουν δυνατότητα εξουδετέρωσης ενός διαστημικού σκουπιδιού κάθε φορά γεγονός που δεν δημιουργεί αισιοδοξία για λύση του προβλήματος.Η Κίνα δοκίμασε μυστικά όπως συνηθίζει ένα τέτοιου είδους μηχανισμό ο οποίος προσεγγίζει το πρόβλημα με ένα διαφορετικό από τους υπάρχοντες τρόπους και στη θεωρία τουλάχιστον ακούγεται πιο… βιώσιμη λύση. Ερευνητές του Ινστιτούτου 805 της Ακαδημίας Τεχνολογίας Διαστημικών Πτήσεων (SAST) της Κίνας που εδρεύει στη Σαγκάη τοποθέτησαν ένα τεράστιο ιστίο σε ένα πύραυλο Long March-2D Y64 που εκτοξεύτηκε πριν από τρεις εβδομάδες.To ιστίο με εμβδαδόν 25 τετρ. μέτρα ξεδιπλώθηκε όταν ο πύραυλος απελευθέρωσε το φορτίο του και υποχρέωσε το τμήμα του πυραύλου που θα μετατρεπόταν σε διαστημικό σκουπίδι περιφερόμενο με ταχύτητα γύρω από τη Γη να εισέλθει στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας και να καταστραφεί. Όπως είναι ευνόητο αν το σύστημα αυτό αποδειχθεί λειτουργικό τότε από εδώ και στο εξής θα διακοπεί η παραγωγή διαστημικών σκουπιδιών αφού αυτά θα καταστρέφονται εν τη γενέσει τους. https://naftemporiki.gr/story/1881352/terastio-istio-tha-eksoudeteronei-diastimika-skoupidia

Καλαμάρι μεταφέρει ένα φωτεινό «χαλί» με τα αβγά του στα βάθη της θάλασσας (βίντεο) MBARI Μια πραγματικά εκπληκτική στιγμή από τον κόσμο της θάλασσας ενόπισε και κατέγραψε ένα μη αυτόνομο υποβρύχιο το οποίο χειρίζονταν από την επιφάνεια της θάλασσιας ερευνητές του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Έρευνας Monterey Bay (MBARI). Σε βάθος 1,390 μέτρων το ROV εντόπισε ένα καλαμάρι του γένους Bathyteuthis να μεταφέρει τα αβγά του σε μια προσπάθεια να τα απομακρύνει από τους εχθρούς του και να τους επιτρέψει να αναπτυχθούν και να εκκολαφθούν. Τα αβγά μοιάζουν με ένα «χαλί» που φωτοβολεί κατά την κίνηση του δημιουργώντας ένα πραγματικά εκπληκτικό σκηνικό στα βάθη της θάλασσας.«Είναι μια εξαιρετικά ασυνήθιστη συμπεριφορά για ένα θηλυκό καλαμάρι να μεταφέρει μαζί του τα αβγά του. Τα περισσότερα καλαμάρια αναπαράγονται τοποθετώντας τα αβγά τους μέσα σε θήκες στον πυθμένα της θάλασσας ή τοποθετώντας τα μέσα σε μια ζελατίνα την οποία αφήνουν να κινείται ελεύθερα μέσα στη θάλασσα. Υπάρχουν και ορισμένες μητέρες που αποφασίζουν να κρατήσουν μαζί τους τα αβγά τους μέχρι την τελευταία στιγμή αυξάνοντας μεν τις πιθανότητες επιβίωσης των αβγών τους αλλά μειώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες της δικής τους επιβίωσης αφού με αυτή την τακτική που ακολουθούν γίνονται πιο εύκολα εντοπίσημες από θηρευτές» αναφέρουν οι ερευνητές. Είναι μόλις η δεύτερη φορά που αυτή η συμπεριφορά από καλαμάρια εντοπίζεται και καταγράφεται οπτικά. MBARI (MONTEREY BAY AQUARIUM RESEARCH INSTITUTE) Deep-sea squid mom carries eggs to keep them safe from predators «Οι περιοχές στα βάθη των ωκεανών αποτελούν μια πρόκληση για εξερεύνηση και μελέτη και μόλις τώρα αρχίζουμε να αποκτούμε κάποιες γνώσεις για τη συμπεριφορά των όντων που ζουν εκεί. Κάθε παρατήρηση, κάθε ανακάλυψη που γίνεται με τα ROV συμπληρώνουν ένα κομμάτι του παζλ και μας επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τη ζωή στα μεγάλα βάθη της θάλασσας» σημειώνει η ερευνητική ομάδα. https://naftemporiki.gr/story/1881320/kalamari-metaferei-ena-foteino-xali-me-ta-abga-tou-sta-bathi-tis-thalassas-binteo

Μαζική επανεμφάνιση πτεροφαλαινών στην Ανταρκτική (βίντεο) Helena Herr Η πτεροφάλαινα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο είδος κητώδους, μετά τη γαλάζια φάλαινα. Οι μεγαλύτερες ξεπερνούν σε μήκος τα 25 μέτρα και φτάνουν σε βάρος τους 74 τόνου. Οι πληθυσμοί των πτεροφαλαινών της Ανταρκτικής αποτέλεσαν αντικείμενο μαζικής εξολόθρευσης με αποτέλεσμα να υπάρξει απαγόρευση του κυνηγιού τους το 1976. Υπολογίζεται ότι μέχρι την στιγμή της απαγόρευσης είχαν εξολοθρευθεί περισσότερες από 700 χιλιάδες πτεροφάλαινες και το είδος αντιμετώπιζε άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης.Σαραντέξι χρόνια μετά την απαγόρευση μια μεγάλη ομάδα πτεροφαλαινών έκανε την εμφάνιση της στα νερά της Ανταρκτικής δημιουργώντας αισιοδοξία ότι το είδος ανακάμπτει. Ερευνητές του Ινστιτούτου Alfred Wegener έχουν εντοπίσει τα τελευταία χρόνια πτεροφάλαινες να κυκλοφορούν στα νερά της Ανταρκτικής αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είτε επρόκειτο για μια μεμονωμένη πτεροφάλαινα είτε για ομάδες αποτελούμενες συνήθως από 2-4 πτεροφάλαινες και σε ορισμένες περιπτώσεις ομάδες από περίπου 12 πτεροφάλαινες.Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Scientific Reports» οι ερευνητές αναφέρουν τον εντοπισμό μεγάλων ομάδων πτεροφαλαινών που αριθμούσαν 150 άτομα. Οι ομάδες αυτές εντοπίστηκαν να κινούνται στα νερά του νησιού Elephant που έγινε γνωστό επειδή βρήκε σε αυτό καταφύγιο το πλήρωμα του θρυλικού εξερευνητικού πλοίου Endurance στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι φάλαινες βρέθηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή επειδή εκεί υπήρχαν τεράστιες ποσότητες κριλ για να τραφούν. ALFRED-WEGENER-INSTITUT, HELMHOLTZ-ZENTRUM FÜR POL Huge group of fin whales observed Σύμφωνα με τους ερευνητές πέρα από το ευχάριστο γεγονός της ανάκαμψης των πληθυσμών της πτεροφάλαινας η ανάκαμψη αυτή αναμένεται να βοηθήσει και στην ανάκαμψη των τοπικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων αφού η παρουσία των φαλαινών ενισχύει την συνολική παραγωγικότητα του ωκεάνιου περιβάλλοντος. https://naftemporiki.gr/story/1880707/maziki-epanemfanisi-pterofalainon-stin-antarktiki-binteo

Ερασιτέχνης αστρονόμος ανακάλυψε δεκάδες καφέ νάνους στη γαλαξιακή μας γειτονιά. NASA/JPL-Caltech/ Οι μυστηριώδεις καφέ νάνοι αφθονούν στο Σύμπαν αλλά δεν είναι εύκολα εντοπίσημοι ούτε εύκολο να μελετηθούν. Οι καφέ νάνοι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία κοσμικών σωμάτων αφού δεν είναι ούτε πλανήτες ούτε άστρα. Χαρακτηρίζονται ως «αποτυχημένα άστρα» επειδή όλα τα στοιχεία που έχουν οι επιστήμονες στη διάθεση τους δείχνει ότι ξεκίνησαν να σχηματίζονται ως άστρα αλλά κάποια στιγμή η διαδικασία αυτή διακόπηκε με αποτέλεσμα να αποτελεί στην ουσία ένα κοσμικό κατάλοιπο το οποίο συνεχίζει να διατηρούν ένα μίνιμουμ επίπεδο λειτουργίας.Οι καφέ νάνοι είναι ουράνια σώματα μεγαλύτερα από το Δία, αλλά με μικρότερη μάζα από την απαιτούμενη ώστε να μετατραπούν σε άστρα. Παρόλο που ο πληθυσμός τους στο γαλαξία μας πιστεύεται ότι είναι πολύ μεγάλος, μέχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί μονάχα μερικές εκατοντάδες τέτοια σώματα καθώς η ακτινοβολία τους είναι πολύ αμυδρή και το μέγεθός τους σχετικά μικρό.Έχουν σχετικά υψηλές θερμοκρασίες όταν γεννιούνται (δεκάδες χιλιάδες έως και εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου) . Καθώς σταδιακά κρυώνουν η θερμοκρασία τους υποχωρεί πέριξ των χιλίων βαθμών Κελσίου. Ο ερασιτέχνης αστρονόμος Φράνκ Κιούι που συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα Backyard Worlds κατάφερε να εντοπίσει 34 δυαδικά συστήματα που αποτελούνται από καφέ νάνους οι οποίοι έχουν μάλιστα θερμοκρασίες χαμηλότερες από αυτές του μέσου όρου των καφέ νάνων.Στο πρόγραμμα Backyard Worlds συμμετέχουν περίπου 150 χιλιάδες ερασιτέχνες αστρονόμοι που μελετούν δεδομένα που έχουν προκύψει από διάφορες επιστημονικές μελέτες και έρευνες αναζητώντας στοιχεία που μπορεί να οδηγούν σε κάποιες ανακαλύψεις, στοιχεία που έχουν για κάποιο λόγο έμειναν στο περιθώριο των μελετών ή τα παράβλεψαν οι ερευνητές. Ο Κιούι μελέτησε δεδομένα από το αρχείο Astro Data του Εθνικού Εργαστηρίου Έρευνας Υπέρυθρης Αστρονομίας των ΗΠΑ (NOIRLab) και εντόπισε αυτά τα δυαδικά συστήματα τα οποία βρίσκονται σε περιοχές σχετικά κοντινές στο ηλιακό μας σύστημα. Επαγγελματίες αστρονόμοι μελέτησαν τα ευρήματα του Κιούι και με δημοσίευση τους στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv επιβεβαιώνουν την ανακάλυψη που προσφέρει νέα στοιχεία για αυτά τα κοσμικά σώματα. https://naftemporiki.gr/story/1881338/erasitexnis-astronomos-anakalupse-dekades-kafe-nanous-sti-galaksiaki-mas-geitonia

Αυτός είναι ο έλληνας γιατρός των αστροναυτών. Από το παιδικό του δωμάτιο στη Λάρισα, εκεί όπου πρωτοξεφύλλισε, τη δεκαετία του ’90, τα συναρπαστικά μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν, με τη φαντασία του να ταξιδεύει εκατομμύρια φορές από τη Γη στη Σελήνη, ο 35χρονος Αδριανός Γολέμης, γιατρός αποστολών των ευρωπαίων αστροναυτών, περιγράφει στα «ΝΕΑ» τη θαυμαστή του πορεία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου σπούδασε Ιατρική, μέχρι την Κολωνία και το European Astronaut Center. Εκεί, από το 2018 έως σήμερα… κουράρει αστροναύτες, φιλοδοξώντας να γίνει o πρώτος έλληνας αστροναύτης που θα πραγματοποιήσει έναν μικρό περίπατο στην επιφάνεια της Σελήνης. «Οταν έφτασε η ώρα του Μηχανογραφικού, είχα δίλημμα, Ιατρική – είχα και τον παππού μου Ιωάννη Καρακάση, γιατρό – ή Φυσική με βλέψεις προς Αστρονομία και Διάστημα. Τελικά διάλεξα την Ιατρική. Και επειδή πάντα μου έλειπε το κομμάτι του Διαστήματος, στην πορεία προσπάθησα να τα συνδυάσω» εξηγεί ο Αδριανός, που, τελειώνοντας τις σπουδές του το 2012, έκανε αίτηση για υποτροφία σε διεπιστημονικό πρόγραμμα του International Space University στο Στρασβούργο. «Τους τρεις τελευταίους μήνες», αναφέρει, «έκανα πρακτική στο EAC στην Κολωνία, όπου δουλεύω και σήμερα. Ηταν σαν ένα όνειρο που γινόταν πραγματικότητα». «Το τόλμησα» Μια αγγελία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος για μια θέση γιατρού στην Ανταρκτική ήταν το επόμενο βήμα για να βρεθεί πιο κοντά στον ενδόμυχο στόχο του: «Εκανα αίτηση πιστεύοντας ότι δεν έχω ελπίδες γιατί ήμουν μόλις 25 ετών. Θυμάμαι το mail που μου είπαν ότι με διάλεξαν και αν είμαι σίγουρος ότι θέλω να απομονωθώ για έναν ολόκληρο χρόνο για να παραγματοποιήσω ιατρικά πειράματα που προσομοιάζουν με τις δυσκολίες της ζωής στο Διάστημα. Παρά τις διάφορες δυσκολίες, χάρηκα που το τόλμησα».Κι ύστερα ήρθε ο στρατός και το πρώτο παράσημο της ζωής, μια ήττα. «Μόλις απολύθηκα, έκανα αίτηση για μια θέση γιατρού αστροναυτών στην Κολωνία αλλά τερμάτισα δεύτερος. Ηταν μια ωραία υπενθύμιση ότι δεν είναι όλα ρόδινα και ένα κίνητρο για παραπάνω προσπάθεια» θυμάται. Και όταν το 2018 άνοιξε ξανά η θέση, αυτή τη φορά η τύχη ήταν με το μέρος του. «Τα κατάφερα και με πήραν» λέει με χαρά απαριθμώντας τις τέσσερις διαστημικές αποστολές που έχει λάβει μέρος, είτε με πλήρη είτε με μερική συμμετοχή: του Λούκα Παρμιτάνο, του Τομά Πεσκέ, της Σαμάνθα Κριστοφορέτι και του Ματίας Μάουρερ. Διαρκής μάχη Οπως εξηγεί ο ίδιος, «όλοι οι ευρωπαίοι αστροναύτες πηγαίνουν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό που είναι σε τροχιά γύρω από τη Γη. Πριν από την αποστολή κάνουμε ιατρικά τεστ, μετά έχουμε την εκτόξευση, τη φάση της πτήσης, κατά την οποία κάνουμε τηλεϊατρική, την προσεδάφιση/προσθαλάσσωση και, τέλος, την αποκατάσταση σε συνθήκες Γης. Οι αστροναύτες είναι σχετικά νέοι και σε καλή υγεία. Οπότε πρέπει να σιγουρευτούμε ότι η υγεία τους είναι τέλεια. Είναι μια διαρκής μάχη να μην ξεφύγει κάποια λεπτομέρεια. Οταν επιστρέφουν από το Διάστημα, υπάρχουν αλλαγές στο σώμα – απώλεια ισορροπίας, ναυτία, κούραση, η εξάμηνη επίδραση της έλλειψης βαρύτητας -, που σημαίνει ότι γυρίζουν με μειωμένη μυϊκή μάζα και οστική πυκνότητα. Παρακολουθούμε και το επίπεδο της ακτινοβολίας που δέχονται στο Διάστημα και το κυκλοφορικό. Και επειδή μετά την αποστολή θέλουν να τους δουν όλοι, για να γίνει σωστά η αποκατάσταση, φροντίζουμε να μην πάθουν burn out, με καθημερινή γυμναστική, χορήγηση φαρμάκων και καλό ύπνο. Μέσα σε όλα πρέπει να βρουν χρόνο και για πειράματα, οπότε κάθε πεντάλεπτο της μέρας τους είναι προγραμματισμένο».Θεωρητικά, ο Αδριανός σήμερα βρίσκεται σε διακοπές. Αλλά επειδή μιλάμε για τον άνθρωπο που έχει στο δωμάτιό του αφίσα την ταινία του Κιούμπρικ «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος», εκτός από τα μαθήματα πτήσης που παρακολουθεί, έχει ήδη προχωρήσει σε αίτηση για μια υποψηφιότητα αστροναύτη στην Ευρώπη. «Τα επόμενα χρόνια», λέει ο 35χρονος, «υπάρχει η δυνατότητα να βρεθεί κάποιος Ευρωπαίος στην επιφάνεια της Σελήνης. Αυτό θα είναι κάτι μοναδικό. Εγώ είμαι ένας υποψήφιος από πολλούς αξιόλογους».Αραγε ποια είναι η γνώμη του για τις θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την πρώτη αποστολή στη Σελήνη το 1969; «Το να υπάρχει αμφιβολία για κάποια πράγματα είναι φυσιολογικό. Απλώς, πρέπει να έχουμε και την οξυδέρκεια να αποδεχόμαστε την πραγματικότητα» απαντά, δηλώνοντας σίγουρος ότι κάποια στιγμή η ανθρωπότητα θα εποικήσει και άλλον πλανήτη. «Εχουμε πάντα την τάση της εξερεύνησης. Οπότε είμαι πεπεισμένος ότι θα βρεθούν λύσεις για να ζήσει ο άνθρωπος και εκτός της Γης. Πρώτο στάδιο η Σελήνη και αργότερα, ίσως, και μια μόνιμη βάση στον Αρη…» https://www.in.gr/2022/07/11/life/stories/aytos-einai-o-ellinas-giatros-ton-astronayton/

Τα πέντε πρώτα «καρέ» του James Webb ανακοίνωσε η NASA. ESA Το απόγευμα της Τρίτης 12 Ιουλίου η NASA θα δώσει στη δημοσιότητα την πρώτη φωτογραφία από το μεγαλύτερο, ισχυρότερο και πιο προηγμένο τηλεσκόπιο που έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος. Το James Webb είναι πλέον πανέτοιμο να ανοίξει μια νέα εποχή στην εξερεύνηση του Σύμπαντος με τον εντυπωσιακών δυνατοτήτων εξοπλισμό του.Η NASA έχει κάνει γνωστό ότι η πρώτη και ιστορική φωτογραφία θα αφορά εικόνες από τις εσχατιές του Σύμπαντος αποκαλύπτοντας στοιχεία που αφορούν το κοσμικό περιβάλλον λίγο μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Λίγα 24ωρα πριν την ανακοίνωση η αμερικανική διαστημική υπηρεσία έδωσε στη δημοσιότητα μια λίστα πέντε στόχων που επέλεξε μια επιτροπή εικόνες και δεδομένα των οποίων θα ακολουθήσουν την πρώτη φωτογραφία. Η επιλογή των στόχων έγινε από την NASA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, την Καναδική Διαστημική Υπηρεσία και το Space Telescope Science Institute. Οι πέντε στόχοι είναι οι εξής: * Το Κουιντέτο του Στέφαν είναι ομάδα πέντε γαλαξιών στον αστερισμό του Πήγασου. Οι τέσσερις εξ αυτών αποτελούν την πρώτη γνωστή συνεκτική ομάδα γαλαξιών. Πρόκειται για σχηματισμό τον οποίο έχουν μελετήσει εκτενέστατα οι αστρονόμοι.Ο λαμπρότερος γαλαξίας του είναι ο σπειροειδής NGC 7320 στον οποίο έχουν εντοπιστεί μεγάλες περιοχές Η II, όπου γεννιόνται νέα άστρα. * Το νεφέλωμα Carina βρίσκεται περίπου 7,500 έτη φωτός μακριά στον ομώνυμο αστερισμό. Είναι γιγάντιο αφού εκτείνεται σε μια περιοχή περίπου 100 έτη φωτός και έχει αυξημένη λαμπρότητα. Αποτελεί εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων πολλά από τα οποία είναι τεράστια και συμβάλουν στη μεγάλη του λάμψη. * Το Νότιο Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα είναι ένα πλανητικό νεφέλωμα, δηλαδή το εντυπωσιακό υπόλειμμα ενός άστρου μάζας κοντά στη μάζα του Ηλίου μας, το οποίο έχασε τα εξωτερικά του στρώματα. * Ο WASP-62b είναι ένας πλανήτης αερίου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 600 ετών φωτός από τη Γη και ανήκει στην κατηγορία του «καυτού Δία» επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στο μητρικό του άστρο. Ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από το άστρο του σε περίπου 4 μέρες. Το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του είναι ότι η ατμόσφαιρα του δεν φαίνεται να διαθέτει νέφη. * SMACS 0723: Είναι η κωδική ονομασία που έχουν δώσει οι επιστήμονες σε τεράστια σμήνη γαλαξιών οι οποίοι λειτουγούν ως μεγθυντικός φακός αποκαλύπτοντας στοιχεία για απομακρυσμένους και αμυδρούς γαλαξίες που βρίσκονται πίσω τους. https://naftemporiki.gr/story/1880987/ta-pente-prota-kare-tou-James-webb-anakoinose-i-nasa

Εκπλήξεις από την επιφάνεια του αστεροειδούς Bennu. Μετά την ανάλυση του δείγματος, που συλλέχθηκε από το διαστημικό σκάφος OSIRIS-REx της NASA από τον αστεροειδή Bennu τον Οκτώβριο του 2020, οι επιστήμονες διαπίστωσαν κάτι το εκπληκτικό: Το διαστημικό σκάφος θα είχε βυθιστεί στον Bennu, αν δεν χρησιμοποιούσε τους προωθητές του για να αποχωρήσει αμέσως μετά τη συλλογή δείγματος από επιφάνεια του αστεροειδούς. Τα τελευταία ευρήματα σχετικά με τον αστεροειδή Bennu που δημοσιεύθηκαν προχθές – [‘Near-zero cohesion and loose packing of Bennu’s near subsurface revealed by spacecraft contact‘ και ‘Spacecraft sample collection and subsurface excavation of asteroid (101955) Bennu‘], επιβεβαιώνουν τις υποψίες των ερευνητών καθ’ όλη τη διάρκεια της αποστολής OSIRIS-REx, ότι ο Bennu κρύβει πολλές εκπλήξεις.Αποδεικνύεται ότι τα σωματίδια που συνθέτουν το εξωτερικό του Bennu είναι τόσο χαλαρά συνδεδεμένα μεταξύ τους που αν κάποιος πατούσε στον αστεροειδή θα αισθανόταν πολύ μικρή αντίσταση, σαν να έμπαινε σε έναν χώρο με πλαστικές μπάλες, σαν αυτούς που παίζουν τα μικρά παιδιά στους παιχννιδότοπους. Φαίνεται λοιπόν πως o Bennu δεν είναι ένας συμπαγής βράχος, αλλά διαθέτει πολύ κενό χώρο στην επιφάνειά του. Δείτε το σχετικό βίντεο: διαβάστε περισότερα: Surprise – Again! Asteroid Bennu Reveals its Surface is Like a Plastic Ball Pit https://www.nasa.gov/feature/goddard/2022/surprise-again-asteroid-bennu-reveals-its-surface-is-like-a-plastic-ball-pit