Δροσος Γεωργιος

Νέοι κανόνες για την τεχνητή νοημοσύνη. Νέο κανονιστικό πλαίσιο για την ΤΝ Γιατί πρέπει να ρυθμίσουμε τη χρήση της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης; Τα δυνητικά οφέλη της ΤΝ για τις κοινωνίες μας είναι πολλαπλά, από τη βελτιωμένη ιατρική περίθαλψη έως την καλύτερη εκπαίδευση. Η ΕΕ, αντιμετωπίζοντας την ταχεία τεχνολογική ανάπτυξη της ΤΝ, πρέπει να δράσει ως ενιαίο σύνολο για να αξιοποιήσει αυτές τις ευκαιρίες. Ενώ για τα περισσότερα συστήματα ΤΝ ο κίνδυνος θα είναι χαμηλός έως μηδενικός, ορισμένα συστήματα ΤΝ δημιουργούν κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπιστούν για την αποφυγή ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, η αδιαφάνεια πολλών αλγορίθμων μπορεί να δημιουργήσει αβεβαιότητα και να παρεμποδίσει την αποτελεσματική επιβολή της ισχύουσας νομοθεσίας για την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, απαιτείται νομοθετική δράση για να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς για τα συστήματα ΤΝ, στο πλαίσιο της οποίας να λαμβάνονται επαρκώς υπόψη τόσο τα οφέλη όσο και οι κίνδυνοι. Σε αυτήν περιλαμβάνονται εφαρμογές όπως συστήματα βιομετρικής ταυτοποίησης ή αποφάσεις τεχνητής νοημοσύνης που άπτονται σημαντικών προσωπικών συμφερόντων, όπως στους τομείς των προσλήψεων, της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης ή της επιβολής του νόμου. Η πρόταση της Επιτροπής για ένα κανονιστικό πλαίσιο για την ΤΝ αποσκοπεί στη διασφάλιση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ασφάλειας των χρηστών και των χρηστριών, καθώς και στη διασφάλιση της εμπιστοσύνης στην ανάπτυξη και αποδοχή της ΤΝ. Ποιοι κίνδυνοι θα αντιμετωπιστούν με τους νέους κανόνες για την ΤΝ; Η υιοθέτηση των συστημάτων ΤΝ έχει μεγάλες δυνατότητες να αποφέρει κοινωνιακά οφέλη, να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και να ενισχύσει την καινοτομία της ΕΕ και την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ειδικά χαρακτηριστικά ορισμένων συστημάτων ΤΝ μπορεί να δημιουργήσουν νέους κινδύνους όσον αφορά την ασφάλεια των χρηστών και χρηστριών και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Το γεγονός αυτό προκαλεί έλλειψη ασφάλειας δικαίου για τις επιχειρήσεις και μπορεί να επιβραδύνει την υιοθέτηση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης. Σε περίπτωση που οι εθνικές αρχές δώσουν διαφορετικές ρυθμιστικές αποκρίσεις, υπάρχει ο κίνδυνος να κατακερματιστεί η εσωτερική αγορά. Σε ποιους έχει εφαρμογή η πρόταση; Το νομικό πλαίσιο θα εφαρμόζεται τόσο για δημόσιους όσο και για ιδιωτικούς φορείς εντός και εκτός της ΕΕ, εφόσον το σύστημα ΤΝ διατίθεται στην αγορά της Ένωσης ή η χρήση του επηρεάζει άτομα που βρίσκονται στην ΕΕ. Μπορεί να αφορά τόσο τους παρόχους (π.χ. έναν υπεύθυνο ανάπτυξης ενός εργαλείου αξιολόγησης βιογραφικών σημειωμάτων) όσο και τους χρήστες συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου (π.χ. μια τράπεζα που αγοράζει το εν λόγω εργαλείο αξιολόγησης). Η πρόταση δεν έχει εφαρμογή σε ιδιωτικές, μη επαγγελματικές χρήσεις. Ποιες είναι οι κατηγορίες κινδύνου; Η Επιτροπή προτείνει μια προσέγγιση με βάση τον κίνδυνο, με τέσσερα επίπεδα κινδύνου: Μη αποδεκτός κίνδυνος: θα απαγορευτεί ένα πολύ περιορισμένο σύνολο ιδιαίτερα επιβλαβών χρήσεων της ΤΝ που αντιβαίνουν στις αξίες της ΕΕ διότι παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα (π.χ. κοινωνική βαθμολόγηση από κυβερνήσεις, εκμετάλλευση ευάλωτων χαρακτηριστικών των παιδιών, χρήση τεχνικών που απευθύνονται στο υποσυνείδητο και —με περιορισμένες εξαιρέσεις— συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε ζωντανή μετάδοση σε δημοσίως προσβάσιμους χώρους τα οποία χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιβολής του νόμου). Υψηλός κίνδυνος: ένας περιορισμένος αριθμός συστημάτων ΤΝ που προσδιορίζονται στην πρόταση και έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια των ανθρώπων ή στα θεμελιώδη δικαιώματά τους (όπως προστατεύονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ) θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Στην πρόταση επισυνάπτεται ο κατάλογος των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, ο οποίος λαμβάνει υπόψη τις μελλοντικές εξελίξεις καθώς μπορεί να αναθεωρηθεί ώστε να ευθυγραμμιστεί με την εξέλιξη των περιπτώσεων χρήσης τεχνητής νοημοσύνης. Στον κατάλογο περιλαμβάνονται επίσης τα κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας των προϊόντων που καλύπτονται από την τομεακή νομοθεσία της Ένωσης, τα οποία θα χαρακτηρίζονται πάντοτε υψηλού κινδύνου όταν υπόκεινται σε αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτα μέρη βάσει της εν λόγω τομεακής νομοθεσίας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη και ένα συνεκτικό και υψηλό επίπεδο προστασίας της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, προτείνονται υποχρεωτικές απαιτήσεις για όλα τα υψηλού κινδύνου συστήματα ΤΝ. Οι απαιτήσεις αυτές καλύπτουν την ποιότητα των χρησιμοποιούμενων συνόλων δεδομένων· τους τεχνικούς φακέλους και την τήρηση αρχείων· τη διαφάνεια και την πληροφόρηση των χρηστριών και χρηστών· την ανθρώπινη εποπτεία· και την αρτιότητα, την ακρίβεια και την κυβερνοασφάλεια. Σε περίπτωση παραβίασης, οι εθνικές αρχές θα μπορούν, σύμφωνα με τις απαιτήσεις, να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που απαιτούνται για να διερευνηθεί κατά πόσον η χρήση του συστήματος ΤΝ συμμορφώνεται με τη νομοθεσία. Το προτεινόμενο πλαίσιο συνάδει με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι σύμφωνο με τις διεθνείς εμπορικές δεσμεύσεις της ΕΕ. Περιορισμένος κίνδυνος: για ορισμένα συστήματα ΤΝ επιβάλλονται συγκεκριμένες απαιτήσεις διαφάνειας, για παράδειγμα όταν υπάρχει σαφής κίνδυνος παραποίησης (π.χ. μέσω της χρήσης διαλογικών ρομπότ). Οι χρήστες και οι χρήστριες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι αλληλεπιδρούν με ένα μηχάνημα. Ελάχιστος κίνδυνος: όλα τα υπόλοιπα συστήματα ΤΝ μπορούν να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν με την επιφύλαξη της ισχύουσας νομοθεσίας χωρίς πρόσθετες νομικές υποχρεώσεις. Τα περισσότερα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στην ΕΕ εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. Προαιρετικά, οι πάροχοι των εν λόγω συστημάτων μπορούν να επιλέξουν να εφαρμόσουν τις απαιτήσεις για αξιόπιστη ΤΝ και να προσχωρήσουν σε εθελοντικούς κώδικες δεοντολογίας. Πώς επιλέξατε τον κατάλογο των αυτόνομων συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου (κανένα δεν είναι ενσωματωμένο σε προϊόντα); Θα τον επικαιροποιήσετε; Σε συνδυασμό με έναν σαφή ορισμό του «υψηλού κινδύνου», η Επιτροπή προτείνει μια αξιόπιστη μεθοδολογία που βοηθά στον προσδιορισμό συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου εντός του νομικού πλαισίου. Στόχος είναι η παροχή ασφάλειας δικαίου σε επιχειρήσεις και άλλους φορείς. Η ταξινόμηση κινδύνου βασίζεται στον επιδιωκόμενο σκοπό του συστήματος ΤΝ, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ για την ασφάλεια των προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι η ταξινόμηση κινδύνου εξαρτάται από τη λειτουργία που επιτελεί το σύστημα ΤΝ και από τον συγκεκριμένο σκοπό και τις πρακτικές λεπτομέρειες για τις οποίες χρησιμοποιείται το σύστημα. Στα κριτήρια για την ταξινόμηση αυτή περιλαμβάνονται ο βαθμός χρησιμοποίησης της εφαρμογής ΤΝ και ο σκοπός για τον οποίο προορίζεται, ο αριθμός των δυνητικά επηρεαζόμενων προσώπων, η εξάρτηση από το αποτέλεσμα και η μη αναστρεψιμότητα των βλαβών, καθώς και ο βαθμός στον οποίο η ισχύουσα νομοθεσία της Ένωσης προβλέπει αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη ή την ουσιαστική ελαχιστοποίηση των εν λόγω κινδύνων. Ένας κατάλογος με ορισμένους κρίσιμους τομείς συμβάλλει στη σαφέστερη ταξινόμηση μέσω του προσδιορισμού των εν λόγω εφαρμογών στους τομείς της βιομετρικής ταυτοποίησης και κατηγοριοποίησης, των υποδομών ζωτικής σημασίας, της εκπαίδευσης, της πρόσληψης και της απασχόλησης, της παροχής σημαντικών δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών, καθώς και της επιβολής του νόμου, του ασύλου και της μετανάστευσης και της δικαιοσύνης. Στην πρόταση επισυνάπτεται κατάλογος περιπτώσεων χρήσης τις οποίες η Επιτροπή θεωρεί επί του παρόντος υψηλού κινδύνου. Η Επιτροπή θα μεριμνήσει ώστε ο κατάλογος αυτός να επικαιροποιείται και να είναι συναφής, με βάση τα προαναφερθέντα κριτήρια και αποδεικτικά στοιχεία και γνωμοδοτήσεις εμπειρογνωμόνων, σε ευρεία διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Πώς προσεγγίζει η πρόταση την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση; Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, όλα τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση προσώπων θα θεωρούνται υψηλού κινδύνου και θα υπόκεινται σε εκ των προτέρων αξιολόγηση συμμόρφωσης από τρίτα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων τεκμηρίωσης και ανθρώπινης εποπτείας ήδη από τον σχεδιασμό. Τα υψηλής ποιότητας σύνολα δεδομένων και δοκιμές θα βοηθήσουν να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα αυτά είναι ακριβή και δεν έχουν επιπτώσεις διακριτικής μεταχείρισης στον επηρεαζόμενο πληθυσμό. Η χρήση της εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου ενέχει ιδιαίτερους κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την απαγόρευση των διακρίσεων. Για τον λόγο αυτό, η εν λόγω χρήση απαγορεύεται, κατ' αρχήν, με λίγες, επακριβώς προσδιορισμένες εξαιρέσεις, αυστηρά καθορισμένες, περιορισμένες και ρυθμιζόμενες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η χρήση της για σκοπούς επιβολής του νόμου για τη στοχευμένη αναζήτηση συγκεκριμένων δυνητικών θυμάτων εγκληματικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των αγνοούμενων παιδιών· η αντίδραση σε επικείμενη απειλή τρομοκρατικής επίθεσης· ή ο εντοπισμός και η ταυτοποίηση των δραστών σοβαρών εγκλημάτων. Τέλος, όλα τα συστήματα αναγνώρισης συναισθημάτων και βιομετρικής κατηγοριοποίησης θα υπόκεινται πάντα σε ειδικές απαιτήσεις διαφάνειας. Θα θεωρούνται επίσης εφαρμογές υψηλού κινδύνου εάν εμπίπτουν σε περιπτώσεις χρήσης που προσδιορίζονται ως τέτοιες, για παράδειγμα στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της επιβολής του νόμου, της μετανάστευσης και του ελέγχου των συνόρων. Γιατί απαιτούνται ειδικοί κανόνες για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση; Η βιομετρική ταυτοποίηση μπορεί να λαμβάνει διάφορες μορφές. Μπορεί να χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση του χρήστη, για παράδειγμα για το ξεκλείδωμα ενός έξυπνου τηλεφώνου, ή για σκοπούς επαλήθευσης/ταυτοποίησης στα σημεία διέλευσης των συνόρων για τον έλεγχο της ταυτότητας ενός προσώπου με βάση τα ταξιδιωτικά του/της έγγραφα (μονοσήμαντη αντιστοίχιση). Η βιομετρική ταυτοποίηση θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιείται εξ αποστάσεως για την ταυτοποίηση προσώπων σε πλήθος, όπου, για παράδειγμα, η εικόνα ενός προσώπου αντιπαραβάλλεται με τα στοιχεία βάσης δεδομένων (αντιστοίχιση «ένα προς πολλά»). Η ακρίβεια των συστημάτων αναγνώρισης προσώπου μπορεί να ποικίλλει σημαντικά με βάση ευρύ φάσμα παραγόντων, όπως η ποιότητα της κάμερας, το φως, η απόσταση, η βάση δεδομένων, ο αλγόριθμος, καθώς και η εθνοτική καταγωγή, η ηλικία ή το φύλο του ατόμου. Το ίδιο ισχύει για την αναγνώριση του τρόπου βάδισης και της φωνής, και για άλλα βιομετρικά συστήματα. Τα πολύ προηγμένα συστήματα μειώνουν συνεχώς τα ποσοστά εσφαλμένης αποδοχής τους. Αν και ένα ποσοστό ακρίβειας 99 % μπορεί να κρίνεται γενικά ικανοποιητικό, ενέχει ωστόσο σημαντικό κίνδυνο όταν το αποτέλεσμα μπορεί να προκαλέσει υποψίες εις βάρος αθώου προσώπου. Ακόμη και ένα ποσοστό σφάλματος 0,1 % είναι σημαντικό εάν αφορά δεκάδες χιλιάδες άτομα. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των παρόχων συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου; Πριν από τη διάθεση στην αγορά της ΕΕ ενός συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου ή την κατ' άλλον τρόπο θέση του σε λειτουργία, οι πάροχοι πρέπει να το υποβάλλουν σε αξιολόγηση της συμμόρφωσης. Αυτό θα τους επιτρέψει να αποδείξουν ότι το σύστημά τους συμμορφώνεται με τις υποχρεωτικές απαιτήσεις για αξιόπιστη ΤΝ (π.χ. ποιότητα των δεδομένων, τεκμηρίωση και ιχνηλασιμότητα, διαφάνεια, ανθρώπινη εποπτεία, ακρίβεια και αρτιότητα). Σε περίπτωση ουσιαστικής τροποποίησης του ίδιου του συστήματος ή του σκοπού του, η αξιολόγηση θα πρέπει να επαναληφθεί. Για ορισμένα συστήματα ΤΝ, στη διαδικασία αυτή θα πρέπει επίσης να συμμετέχει ένας ανεξάρτητος κοινοποιημένος οργανισμός. Τα συστήματα ΤΝ που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας προϊόντων τα οποία καλύπτονται από την τομεακή νομοθεσία της Ένωσης θα θεωρούνται πάντοτε υψηλού κινδύνου όταν υπόκεινται σε αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτους βάσει της εν λόγω τομεακής νομοθεσίας. Επίσης, για τα συστήματα βιομετρικής ταυτοποίησης απαιτείται πάντοτε αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτο μέρος. Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει επίσης να εφαρμόζουν συστήματα ποιότητας και διαχείρισης κινδύνου για να διασφαλίζουν τη συμμόρφωσή τους με τις νέες απαιτήσεις και να ελαχιστοποιούν τους κινδύνους για τους χρήστες και τα επηρεαζόμενα πρόσωπα, ακόμη και μετά τη διάθεση ενός προϊόντος στην αγορά. Οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα στηρίζουν την παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά μέσω ελέγχων και δίνοντας στους παρόχους τη δυνατότητα να αναφέρουν σοβαρά συμβάντα ή παραβιάσεις των υποχρεώσεων στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που έχουν περιέλθει σε γνώση τους. Πώς θα επιβληθεί η συμμόρφωση; Τα κράτη μέλη διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εφαρμογή και την επιβολή του προτεινόμενου κανονισμού. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει μία ή περισσότερες εθνικές αρμόδιες αρχές για την εποπτεία της εφαρμογής και της υλοποίησης, καθώς και για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων εποπτείας της αγοράς. Προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και να οριστεί ένα επίσημο σημείο επαφής με το κοινό και άλλους φορείς, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει μία εθνική εποπτική αρχή, η οποία θα εκπροσωπεί επίσης τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης. Τι είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης; Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα απαρτίζεται από υψηλού επιπέδου εκπροσώπους των αρμόδιων εθνικών εποπτικών αρχών, τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και την Επιτροπή. Ο ρόλος του θα είναι να διευκολύνει την ομαλή, αποτελεσματική και εναρμονισμένη εφαρμογή του νέου κανονισμού ΤΝ. Το εν λόγω Συμβούλιο θα εκδίδει συστάσεις και γνώμες προς την Επιτροπή σχετικά με τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου και σχετικά με άλλες πτυχές που αφορούν την αποτελεσματική και ομοιόμορφη εφαρμογή των νέων κανόνων. Θα συμβάλει επίσης στη δημιουργία εμπειρογνωσίας και θα λειτουργεί ως κέντρο ικανοτήτων το οποίο θα μπορούν να συμβουλεύονται οι εθνικές αρχές. Τέλος, θα στηρίζει επίσης δραστηριότητες τυποποίησης στον τομέα αυτό. Πώς προστατεύουν οι κανόνες τα θεμελιώδη δικαιώματα; Υπάρχει ήδη ισχυρή προστασία για τα θεμελιώδη δικαιώματα και την απαγόρευση των διακρίσεων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, αλλά η πολυπλοκότητα και η αδιαφάνεια ορισμένων εφαρμογών ΤΝ (τα λεγόμενα «μαύρα κουτιά») δημιουργούν πρόβλημα. Μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση της ΤΝ προϋποθέτει τη λήψη μέριμνας ώστε οι εφαρμογές της ΤΝ να συμμορφώνονται με τη νομοθεσία για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Χάρη στις απαιτήσεις για λογοδοσία και διαφάνεια όσον αφορά τη χρήση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, σε συνδυασμό με βελτιωμένες ικανότητες επιβολής, θα διασφαλιστεί ότι η συμμόρφωση προς τις κείμενες διατάξεις θα λαμβάνεται υπόψη κατά το στάδιο της ανάπτυξης. Σε περίπτωση παραβάσεων, οι απαιτήσεις αυτές θα παρέχουν στις εθνικές αρχές τη δυνατότητα πρόσβασης στις πληροφορίες που χρειάζονται για να ερευνούν κατά πόσον η χρήση της ΤΝ υπήρξε σύμφωνη με το δίκαιο της ΕΕ. Τι είναι οι εθελοντικοί κώδικες δεοντολογίας; Οι πάροχοι εφαρμογών μη υψηλού κινδύνου μπορούν να διασφαλίσουν ότι το σύστημα ΤΝ τους είναι αξιόπιστο αναπτύσσοντας τους δικούς τους εθελοντικούς κώδικες δεοντολογίας ή τηρώντας κάποιον κώδικα δεοντολογίας που έχει υιοθετηθεί από άλλες αντιπροσωπευτικές ενώσεις. Οι κώδικες αυτοί θα εφαρμόζονται ταυτόχρονα με τις υποχρεώσεις διαφάνειας που ισχύουν για ορισμένα συστήματα ΤΝ. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τις ενώσεις του κλάδου και άλλες αντιπροσωπευτικές οργανώσεις να υιοθετήσουν εθελοντικούς κώδικες δεοντολογίας. Θα πρέπει οι εισαγωγές συστημάτων και εφαρμογών ΤΝ να συμμορφώνονται με το πλαίσιο; Ναι. Οι εισαγωγείς συστημάτων ΤΝ θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι ο αλλοδαπός πάροχος έχει ήδη διενεργήσει την κατάλληλη διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης και διαθέτει την τεχνική τεκμηρίωση που απαιτείται από τον κανονισμό. Επιπλέον, οι εισαγωγείς θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι το σύστημά τους φέρει ευρωπαϊκή σήμανση συμμόρφωσης (CE) και συνοδεύεται από την απαιτούμενη τεκμηρίωση και οδηγίες χρήσης. Πώς μπορούν οι νέοι κανόνες να στηρίξουν την καινοτομία; Το κανονιστικό πλαίσιο μπορεί να ενισχύσει την υιοθέτηση της ΤΝ με δύο τρόπους. Αφενός, η αύξηση της εμπιστοσύνης των χρηστών και των χρηστριών θα αυξήσει τη ζήτηση για ΤΝ που χρησιμοποιείται από εταιρείες και δημόσιες αρχές. Από την άλλη πλευρά, με την αύξηση της ασφάλειας δικαίου και την εναρμόνιση των κανόνων, οι πάροχοι ΤΝ θα αποκτήσουν πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές, με προϊόντα που εκτιμούν και αγοράζουν οι χρήστες/χρήστριες και οι καταναλωτές/καταναλώτριες. Οι κανόνες θα εφαρμόζονται μόνον όταν είναι απολύτως αναγκαίοι και κατά τρόπο που να ελαχιστοποιεί την επιβάρυνση των οικονομικών φορέων, με μια χαλαρή δομή διακυβέρνησης. Επιπλέον, ένα οικοσύστημα αριστείας που θα περιλαμβάνει «ρυθμιστικά δοκιμαστήρια», τα οποία δημιουργούν ένα ελεγχόμενο περιβάλλον για τη δοκιμή καινοτόμων τεχνολογιών για περιορισμένο χρονικό διάστημα, την πρόσβαση σε κόμβους ψηφιακής καινοτομίας και την πρόσβαση σε εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού, θα βοηθήσει τις καινοτόμες επιχειρήσεις, τις ΜΜΕ και τις νεοφυείς επιχειρήσεις να συνεχίσουν να καινοτομούν σύμφωνα με τους νέους κανόνες για την ΤΝ και τους άλλους εφαρμοστέους νομικούς κανόνες. Αυτά, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, όπως τα πρόσθετα δίκτυα κέντρων αριστείας στον τομέα της ΤΝ και η σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την τεχνητή νοημοσύνη, τα δεδομένα και τη ρομποτική, θα συμβάλουν στη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου προϋποθέσεων για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της ΤΝ από τις εταιρείες. Ποια είναι η διεθνής διάσταση της προσέγγισης της ΕΕ; Η πρόταση για κανονιστικό πλαίσιο και το συντονισμένο σχέδιο για την ΤΝ αποτελούν μέρος των προσπαθειών που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό να αναλάβει ηγετικό ρόλο παγκοσμίως στην προώθηση της αξιόπιστης ΤΝ σε διεθνές επίπεδο. Η ΤΝ έχει καταστεί τομέας στρατηγικής σημασίας στο σταυροδρόμι της γεωπολιτικής, των εμπορικών διακυβευμάτων και των ανησυχιών για την ασφάλεια. Δεδομένης της χρησιμότητας της ΤΝ και των δυνατοτήτων που παρέχει, χώρες σε όλον τον κόσμο επιλέγουν να τη χρησιμοποιήσουν ως μέσο για να εκφράσουν την επιθυμία τους για τεχνική πρόοδο. Οι κανονιστικές ρυθμίσεις για την ΤΝ μόλις τώρα αρχίζουν να αναπτύσσονται και η ΕΕ θα λάβει μέτρα για την προώθηση της θέσπισης παγκόσμιων προτύπων για την ΤΝ σε στενή συνεργασία με τους διεθνείς της εταίρους, σύμφωνα με το βασιζόμενο σε κανόνες πολυμερές σύστημα και τις αξίες που προασπίζει. Η ΕΕ προτίθεται να εμβαθύνει τις εταιρικές σχέσεις, τους συνασπισμούς και τις συμμαχίες με εταίρους της ΕΕ (π.χ. την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ ή την Ινδία), καθώς και με πολυμερείς [π.χ. τον ΟΟΣΑ και την Ομάδα των 20 (G20)] και περιφερειακούς οργανισμούς (π.χ. το Συμβούλιο της Ευρώπης). Συντονισμένο σχέδιο – Επικαιροποίηση 2021 Τι νέα στοιχεία υπάρχουν σε σύγκριση με το συντονισμένο σχέδιο του 2018; Το συντονισμένο σχέδιο του 2018 έθεσε τα θεμέλια για τον συντονισμό των πολιτικών για την ΤΝ και ενθάρρυνε τα κράτη μέλη να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές. Έκτοτε, το τεχνολογικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη έχει εξελιχθεί σημαντικά. Για να παραμείνει ευέλικτη και κατάλληλη για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή παρουσιάζει την επανεξέταση του συντονισμένου σχεδίου του 2021. Για να εξασφαλίσει ισχυρότερη σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τις αναπτυσσόμενες αγορές και την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, το επικαιροποιημένο σχέδιο ενισχύει τις δράσεις που προτείνει για το περιβάλλον και την υγεία. Ποιος είναι ο στόχος του συντονισμένου σχεδίου; Το συντονισμένο σχέδιο προτείνει μια συγκεκριμένη δέσμη κοινών δράσεων που θα πρέπει να αναλάβουν από κοινού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη προκειμένου η ΕΕ να καταλάβει ηγετική θέση παγκοσμίως στον τομέα της αξιόπιστης ΤΝ. Οι προτεινόμενες βασικές δράσεις αντικατοπτρίζουν τη θέση ότι, για να επιτύχουν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από κοινού με τα κράτη μέλη και τους ιδιωτικούς φορείς οφείλουν: να επιταχύνουν τις επενδύσεις σε τεχνολογίες ΤΝ για την προώθηση της ανθεκτικής οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης, την οποία διευκολύνει η υιοθέτηση «νέων» ψηφιακών λύσεων· να αναλάβουν δράση για τις στρατηγικές και τα προγράμματα ΤΝ εφαρμόζοντάς τα πλήρως και εγκαίρως, ώστε η ΕΕ να εκμεταλλευτεί πλήρως το πλεονέκτημά της ως πρωτοπόρου· και να ευθυγραμμίσουν τις πολιτικές τους για την ΤΝ ώστε να θέσουν τέλος στον κατακερματισμό και να αντιμετωπίσουν τις παγκόσμιες προκλήσεις. Πόσα κράτη μέλη έχουν χαράξει εθνική στρατηγική για την ΤΝ; Συνολικά 19 κράτη μέλη (η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Σουηδία και, πιο πρόσφατα, η Ισπανία και η Πολωνία, τον Δεκέμβριο του 2020), καθώς και η Νορβηγία έχουν θεσπίσει εθνικές στρατηγικές για την ΤΝ. Πώς θα προωθήσει η ΕΕ την αριστεία από το εργαστήριο στην αγορά; Στο αναθεωρημένο συντονισμένο σχέδιο τίθεται ο στόχος για συγχρηματοδότηση εγκαταστάσεων δοκιμών και πειραματισμού, οι οποίες μπορούν να καταστούν κοινός, άκρως εξειδικευμένος πόρος σε επίπεδο ΕΕ που προωθεί την ταχεία εγκατάσταση και τη διάδοση της χρήσης της ΤΝ. Επιπλέον, η Επιτροπή δημιουργεί επίσης ένα δίκτυο ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, οι οποίοι αποτελούν «μονοαπευθυντικές θυρίδες» που βοηθούν τις ΜΜΕ και τις δημόσιες διοικήσεις να καταστούν ανταγωνιστικότερες στον εν λόγω τομέα. Η σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την ΤΝ, τα δεδομένα και τη ρομποτική συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση των προσπαθειών μας για ενίσχυση των πόρων, καθώς συντείνει στην ανάπτυξη και υλοποίηση ενός στρατηγικού θεματολογίου έρευνας, καινοτομίας και διάδοσης, καθώς και ενός δυναμικού οικοσυστήματος καινοτομίας στον τομέα της ΤΝ σε επίπεδο ΕΕ. Η χρηματοδότηση που διατίθεται μέσω του Ταμείου Επενδύσεων για την Τεχνητή Νοημοσύνη / την Τεχνολογία Αλυσίδας Συστοιχιών (Blockchain) και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας έχει αποδειχθεί επιτυχής και θα πρέπει να ενισχυθεί, μεταξύ άλλων μέσω του InvestEU και της υλοποίησης του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από τα κράτη μέλη. Πώς θα κατακτήσει η ΕΕ στρατηγική ηγετική θέση σε τομείς υψηλού αντικτύπου; Για να επιτευχθεί η ευθυγράμμιση με τις εξελίξεις της αγοράς και τις τρέχουσες δράσεις στα κράτη μέλη και για να ενισχυθεί η θέση της ΕΕ σε παγκόσμια κλίμακα, το συντονισμένο σχέδιο προτείνει επτά νέους τομείς τομεακής δράσης. Οι κοινές δράσεις για το περιβάλλον και την υγεία είναι αναγκαίες προκειμένου να κινητοποιηθούν πόροι για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Επίσης, η Επιτροπή ζητεί και προτείνει την εφαρμογή, με στήριξη από χρηματοδοτικά μέσα, συγκεκριμένων δράσεων για τον συντονισμό και τη συγκέντρωση πόρων σε άλλους πέντε τομείς: τον δημόσιο τομέα, τη ρομποτική, την κινητικότητα, τις εσωτερικές υποθέσεις και τη γεωργία. Πώς θα επενδύσουν τα κράτη μέλη στην ΤΝ; Η μεγιστοποίηση των πόρων και ο συντονισμός των επενδύσεων είναι ζωτικής σημασίας και αποτελεί κρίσιμη συνιστώσα της στρατηγικής της Επιτροπής για την ΤΝ. Μέσω του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη», του πρώτου χρηματοδοτικού μέσου της ΕΕ που εστίασε στην ψηφιακή τεχνολογία, και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», η Επιτροπή προγραμματίζει να επενδύει 1 δισ. ευρώ ετησίως στην ΤΝ. Στόχος είναι η κινητοποίηση πρόσθετων επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα και τα κράτη μέλη προκειμένου να επιτευχθεί ετήσιος όγκος επενδύσεων ύψους 20 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που εγκρίθηκε πρόσφατα —η μεγαλύτερη δέσμη κινήτρων που χρηματοδοτήθηκε ποτέ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ— καθιστά διαθέσιμα 134 δισ. ευρώ για την ψηφιακή τεχνολογία. Αυτό θα αλλάξει ριζικά το τοπίο καθώς θα προσφέρει στην Ευρώπη τη δυνατότητα να διευρύνει τις φιλοδοξίες της και να κατακτήσει την παγκόσμια πρωτοπορία στην ανάπτυξη αξιόπιστης ΤΝ αιχμής. Πώς συμβάλλουν οι χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ λύσεις ΤΝ στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας; Η Επιτροπή θα συνεχίσει να επιταχύνει την έρευνα στον τομέα αυτό συμβάλλοντας στη βιώσιμη τεχνητή νοημοσύνη (π.χ. στην ανάπτυξη μοντέλων ΤΝ μικρότερης έντασης δεδομένων και με χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας). Έχουν ήδη προκηρυχθεί ειδικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την ΤΝ, τα δεδομένα και τη ρομποτική στην υπηρεσία της Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και για μια πιο πράσινη ΤΝ. Όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική της ΕΕ για τα δεδομένα, το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» θα επιτρέψει στην Επιτροπή να επενδύσει στη φιλική προς το περιβάλλον ΤΝ μέσω της δημιουργίας χώρων δεδομένων που θα καλύπτουν τομείς όπως το περιβάλλον, η ενέργεια και η γεωργία, ώστε να διασφαλιστεί ότι περισσότερα δεδομένα θα καταστούν διαθέσιμα προς χρήση στην οικονομία και την κοινωνία. Επιπλέον, η Επιτροπή θα επενδύσει σε εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού που εστιάζουν συγκεκριμένα στο περιβάλλον και το κλίμα (όπως η γεωργία, η μεταποίηση και οι έξυπνες πόλεις και κοινότητες) ώστε να συμβάλλουν στην επίτευξη περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων μέσω της πράσινης διάστασής τους. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την ανάληψη εθνικών δράσεων που στηρίζουν την ψηφιακή (συμπεριλαμβανομένης της ΤΝ) και την πράσινη μετάβαση. Ο νέος κανονισμός για τα μηχανήματα Πώς συνδέεται ο κανονισμός για τα μηχανήματα με την ΤΝ; Ο κανονισμός για τα μηχανήματα διασφαλίζει ότι η νέα γενιά μηχανολογικών προϊόντων εγγυάται την ασφάλεια των χρηστών/χρηστριών και των καταναλωτών/καταναλωτριών και ενθαρρύνει την καινοτομία. Τα μηχανολογικά προϊόντα καλύπτουν ευρύ φάσμα καταναλωτικών και επαγγελματικών προϊόντων, από τα ρομπότ (ρομπότ καθαρισμού, ρομπότ προσωπικής φροντίδας, συνεργατικά ρομπότ, βιομηχανικά ρομπότ) έως τις χορτοκοπτικές μηχανές, τους εκτυπωτές τρισδιάστατης εκτύπωσης, τα μηχανήματα κατασκευών και τις γραμμές βιομηχανικής παραγωγής. Πώς εγγράφεται στο κανονιστικό πλαίσιο για την ΤΝ; Ο κανονισμός για τα μηχανήματα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το κανονιστικό πλαίσιο για την ΤΝ. Ο κανονισμός για την ΤΝ θα αντιμετωπίσει τους κινδύνους ασφάλειας των συστημάτων ΤΝ που εκτελούν λειτουργίες ασφάλειας στα μηχανήματα, ενώ ο κανονισμός για τα μηχανήματα θα διασφαλίζει, κατά περίπτωση, την ασφαλή ενσωμάτωση του συστήματος ΤΝ στο σύνολο του μηχανήματος, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια του μηχανήματος στο σύνολό του. Πώς θα προσφέρει ο νέος κανονισμός υψηλό επίπεδο ασφάλειας; Ο κανονισμός για τα μηχανήματα θα προσαρμόσει ορισμένες διατάξεις στο πεδίο εφαρμογής, τους ορισμούς και τις απαιτήσεις ασφάλειας, ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη νομική σαφήνεια και να ληφθούν υπόψη τα νέα χαρακτηριστικά των μηχανολογικών προϊόντων. Επιπλέον, ορισμένα άλλα στοιχεία έχουν σκοπό να εξασφαλίσουν υψηλό επίπεδο ασφάλειας με τη θέσπιση, αφενός, κανόνων ταξινόμησης για τα μηχανήματα υψηλού κινδύνου και, αφετέρου, αξιολόγησης της συμμόρφωσης για τα μηχανολογικά προϊόντα που έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά. Πώς θα ωφελήσει τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ; Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διενεργούν μία μόνο αξιολόγηση της συμμόρφωσης τόσο για την ΤΝ όσο και για τους κανονισμούς για τα μηχανήματα. Η νέα νομοθεσία θα μειώσει τις διοικητικές και οικονομικές επιβαρύνσεις που υφίστανται οι κατασκευαστές επιτρέποντας τη χρήση ψηφιακών μορφοτύπων για τις οδηγίες και τη δήλωση συμμόρφωσης και ζητώντας την προσαρμογή των τελών για τις ΜΜΕ όταν χρειάζεται τρίτο μέρος για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των μηχανημάτων. Επόμενα στάδια Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγκρίνουν τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με μια ευρωπαϊκή προσέγγιση για την τεχνητή νοημοσύνη και τα μηχανολογικά προϊόντα στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας. Μόλις εγκριθούν, οι τελικοί κανονισμοί θα ισχύουν άμεσα σε ολόκληρη την ΕΕ. Παράλληλα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για την υλοποίηση των δράσεων που εξαγγέλλονται στο συντονισμένο σχέδιο. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/blog-post_69.html

Ο Γκαγκάριν και η κούρσα ΗΠΑ – ΕΣΣΔ στο Διάστημα. Η πρώτη επανδρωμένη διαστημική πτήση από τον Γιούρι Γκαγκάριν το 1961 εγκαινίασε την κούρσα του Διαστήματος και απέδειξε ότι η ΕΣΣΔ είχε κατακτήσει την τεχνολογία αιχμής. Οι επανδρωμένες αποστολές αναδείχθηκαν έκτοτε σε σύμβολα γεωπολιτικής ισχύος και γοήτρου, όπως εξηγεί σε άρθρο της η επιθεώρηση Scientific American. «Οι επανδρωμένες αποστολές δεν θα γίνουν ποτέ κερδοφόρες, παράγουν ελάχιστο επιστημονικό έργο και λίγες τεχνολογικές καινοτομίες», λέει ο καθηγητής Ιστορίας του Διαστήματος Ασίφ Σιντίκι του Πανεπιστημίου Φόρνταμ της Νέας Υόρκης. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, όμως, δεν υπήρξε στιγμή κατά την οποία άνθρωποι δεν βρίσκονταν σε τροχιά γύρω από τη Γη, έστω και αν κίνητρο των αποστολών αυτών υπήρξε αποκλειστικά το κρατικό κύρος. Το έναυσμα για τη διαστημική κούρσα έδωσε η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων του Ψυχρού Πολέμου, με την έρευνα να εστιάζεται σε αμυντικές εφαρμογές. Ο πύραυλος που μετέφερε άλλωστε τον Γκαγκάριν σε τροχιά ήταν σχεδιασμένος για να μεταφέρει κατασκοπευτικές φωτογραφικές μηχανές μεγάλης ευκρίνειας. Παρά τον σύνδεσμο μεταξύ διαστημικής έρευνας και άμυνας, όμως, η κούρσα του Διαστήματος δεν είχε επιθετική διάσταση. Η αμερικανική αυτοπεποίθηση μετά τη νίκη στον πόλεμο ήταν απόλυτη, μέχρι την εκτόξευση του Σπούτνικ το 1957. Ο μικρός σοβιετικός δορυφόρος, η εκτόξευση του οποίου δεν προβλήθηκε σχεδόν καθόλου από τον ρωσικό Τύπο, κλόνισε την αμερικανική αλαζονεία. Η σχεδόν υστερική αντίδραση της Ουάσιγκτον έπεισε τη Μόσχα να αξιοποιήσει τη νέα της διαστημική αίγλη ως όπλο προπαγάνδας κατά της αποικιοκρατίας προς τον Τρίτο Κόσμο. «Οι ΗΠΑ συνειδητοποίησαν μετά την εκτόξευση του Σπούτνικ ότι οι επανδρωμένες αποστολές, και όχι τα μηχανήματα, ήταν οι πλέον κατάλληλες για να εμπνεύσουν αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας και θαυμασμό σε όλο τον κόσμο», λέει η Τίζελ Μιούιρ-Χάρμονι, διευθύντρια του μουσείου Διαστήματος Σμιθσόνιαν. Η πτήση του Γκαγκάριν το 1961 –μία εβδομάδα μετά την καταστροφική απόπειρα απόβασης στον Κόλπο των Χοίρων της Κούβας– είναι αυτή που πείθει τον Κένεντι να προωθήσει τον σχεδιασμό επανδρωμένων αποστολών. Η ΕΣΣΔ, από τη μεριά της, είχε και αυτή συνειδητοποιήσει την αξία της αποστολής του Γκαγκάριν. «Στην αποστολή του Γκαγκάριν δεν έκαναν το λάθος που είχε γίνει με την υποβάθμιση της είδησης του Σπούτνικ. Η Μόσχα χειρίσθηκε το θέμα σαν ένα θρίαμβο του σοσιαλισμού», λέει η Μιούιρ-Χάρμονι. Η αποστολή του Βοστόκ-1 υπήρξε η πρώτη στιγμή πραγματικής εθνικής ανάτασης για τη Σοβιετική Ενωση, η οποία θρηνούσε ακόμη τους 25 και πλέον εκατομμύρια νεκρούς της από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Η αποστολή του Γκαγκάριν υπήρξε επιστημονικός και τεχνολογικός άθλος, που οφείλεται στα εντυπωσιακά αποθέματα δημιουργικότητας και ευφυΐας στην ΕΣΣΔ», λέει ο Σιντίκι. Ενα μήνα μετά την εκτόξευση και την επάνοδο του Γκαγκάριν, ο Αμερικανός αστροναύτης Αλαν Σέπαρντ αποπειράθηκε να μιμηθεί το επίτευγμα του Ρώσου συναδέλφου του. Ο πύραυλος του Σέπαρντ, όμως, δεν βγήκε από την ατμόσφαιρα. Οι Αμερικανοί έπρεπε έτσι να περιμένουν άλλα οκτώ χρόνια για να σημειώσουν μεγάλη νίκη στη διαστημική κούρσα, με την προσσελήνωση και τον περίπατο του Νιλ Αρμστρονγκ στην επιφάνεια του δορυφόρου της Γης. Η πολιτική αποκλιμάκωσης της ψυχροπολεμικής έντασης, την οποία εγκαινίασε ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον, οδήγησε στην κοινή ρωσοαμερικανική αποστολή Απόλλων – Σογιούζ. Τρεις αστροναύτες της NASA και δύο Σοβιετικοί κοσμοναύτες συναντήθηκαν σε τροχιά πάνω από τη Γη, για να ανταλλάξουν συμβολική χειραψία σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας. «Οι γεωπολιτικές εξελίξεις επέτρεψαν σε ΗΠΑ και ΕΣΣΔ να αναζητήσουν λύσεις για ομαδικά ταξίδια στο Διάστημα. Οι διαστημικές κάψουλες της δεκαετίας του 1970 έχουν πλήρωμα μέχρι τέσσερις αστροναύτες. Το διαστημικό λεωφορείο, το οποίο κατασκευάζουν οι ΗΠΑ και μελετά χωρίς αποτέλεσμα η ΕΣΣΔ, έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει πλήρωμα μέχρι οκτώ ατόμων. Είναι η πρώτη φορά που γυναίκες και μέλη μειονοτήτων παίρνουν μέρος σε διαστημικές αποστολές, ενώ η Ουάσιγκτον αξιοποιεί το διαστημικό λεωφορείο σαν όχημα διπλωματίας, προσκαλώντας ξένους αστροναύτες ως πλήρωμα», λέει η Μιούιρ-Χάρμονι. Η δημιουργία δύο σοβιετικών σταθμών σε τροχιά γύρω από τη Γη, οι Σαλιούτ και Μιρ, προσφέρει στις διαστημικές υπηρεσίες της Μόσχας πολύτιμη τεχνογνωσία, η οποία αξιοποιείται μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ για την αναβίωση παλαιών, δαπανηρών αμερικανικών σχεδίων για κατασκευή διαστημικού σταθμού. Η λήξη του Ψυχρού Πολέμου σημαίνει νέα εποχή διαστημικής συνεργασίας ΗΠΑ – Ρωσίας. Η Μόσχα αξιοποιεί τη συνεργασία αυτή για να συντηρήσει τις θέσεις εργασίας στον απειλούμενο τομέα Διαστήματος και να προλάβει την απειλούμενη φυγή επιστημόνων και ειδικευμένων εργαζομένων στη Δύση. Η δημιουργία του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αποδεικνύεται επιτυχής τόσο σε διπλωματικό όσο και σε επιστημονικό επίπεδο, με το ιπτάμενο εργαστήριο σε τροχιά να παραμένει πλέον ο μόνος τομέας αγαστής συνεργασίας μεταξύ των πρώην αντιπάλων του Ψυχρού Πολέμου. Μοναχική πορεία ακολουθεί την ίδια ώρα η Κίνα, η οποία μετά τις επιτυχημένες επανδρωμένες αποστολές της σε τροχιά, σκοπεύει τώρα να εκτοξεύσει το πρώτο τμήμα του μελλοντικού της διαστημικού σταθμού, μαζί με το πρώτο του πλήρωμα, μέσα στο 2021. Συνεσταλμένος θρύλος Ο Γκαγκάριν αποτέλεσε το ιδανικό σύμβολο της σοβιετικής εποχής και των επιτευγμάτων της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Γεννημένος σε οικογένεια αγροτών σε μικρό χωριό έξω από το Σμολένσκ, ο 7χρονος Γιούρι και οι δικοί του αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σπίτι τους εξαιτίας της προέλασης των γερμανικών στρατευμάτων το 1941. Για 21 μήνες ζουν σε καλύβα, χτισμένη από χώμα. Ο Γιούρι μαθαίνει την τέχνη της δολιοφθοράς γερμανικών οχημάτων και διαφεύγει πολλές φορές τη σύλληψη, ενώ νοσηλεύεται για μήνες σε νοσοκομείο με τύφο. Το ταλέντο του στα μαθηματικά και στη φυσική δεν τον εμποδίζουν να διακριθεί στα σπορ, ενώ παράλληλα με το λύκειο εργάζεται σε χυτήριο μετάλλων. Η εισαγωγή του στη σχολή πολεμικής αεροπορίας τον φέρνει σε επαφή με τα μαχητικά αεροσκάφη MiG, των οποίων αποδεικνύεται άριστος χειριστής. Επιλέγεται, μαζί με είκοσι ακόμη πιλότους, για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Βοστόκ, για να γίνει ο πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα το 1961. Ο ήπιος χαρακτήρας του οδηγεί τις Αρχές να τον αξιοποιήσουν ως άτυπο πρεσβευτή της ΕΣΣΔ στο εξωτερικό. Η διεθνής φήμη του, όμως, τον οδηγεί στο ποτό και διαλύει τον γάμο του, ύστερα από φήμες για εξωσυζυγικές σχέσεις. Παρά τον παραγκωνισμό του από το διαστημικό πρόγραμμα, παραμένει εκπαιδευτής πιλότων, αλλά σκοτώνεται από τη συντριβή εκπαιδευτικού MiG-15 σε δάσος έξω από τη Μόσχα τον Μάρτιο του 1968, σε ηλικία 34 ετών. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/blog-post_21.html Μπαράζ διαστημικών ανακοινώσεων από την Κίνα. Το Πεκίνο ανακοίνωσε ότι ξεκινά την κατασκευή διαστημικού σταθμού, διαστημικού τηλεσκοπίου και κέντρου αναλύσεων διαστημικών δεδομένων. Μπορεί η Κίνα να καθυστέρησε πολύ να εισέλθει στον στίβο της διαστημικής ενασχόλησης αλλά ακολουθεί τακτική σπρίντερ. Μέσα σε περίπου μια δεκαετία έχει καταφέρει να καλύψει σημαντικό από το χαμένο έδαφος σε σχέση με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ρωσία αλλά έχει συνεχίζει να… τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς υλοποιώντας ταυτόχρονα πολλά προγράμματα. Κινέζοι αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ότι μέχρι τέλος Απριλίου θα στείλουν στο Διάστημα τα πρώτα τμήματα του διαστημικού σταθμού που θα κατασκευάσει η χώρα. Ο σταθμός θα λειτουργεί στα πρότυπα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού αλλά θα είναι κατά πολύ μικρότερος σε μέγεθος έχοντας σε πρώτη τουλάχιστον φάση δυνατότητα να φιλοξενήσει τρεις ταϊκοναύτες όπως ονομάζει η Κίνα τους δικούς της αστροναύτες. Η Κίνα προορίζει τον σταθμό για δική της αποκλειστική χρήση και μάλιστα αν υλοποιηθεί η απόφαση για διακοπή της λειτουργίας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού το 2024 ο ασιατικός γίγαντας θα έχει πλέον το μονοπώλιο σε αυτό τον τομέα. Παράλληλα η Κίνα έχει ανακοινώσει την συνεργασία της με την Ρωσία για την δημιουργία μιας βάσης πάνω στην επιφάνεια της Σελήνης. Μαζί με την ανακοίνωση για την έναρξη της κατασκευής του διαστημικού σταθμού οι κινέζοι αξιωματούχοι δημοσιοποίησαν στοιχεία για την κατασκευή του πρώτου διαστημικού τηλεσκοπίου της χώρας. Το Chinese Space Station Telescope (CSST) είναι ένα οπτικό τηλεσκόπιο που αν όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό θα εκτοξευθεί το 2024 και το Πεκίνο προορίζει για αποκλειστική χρήση από τους επιστήμονες της Κίνας. Η τεχνολογική του βάση θα είναι ίδια με του Hubble της NASA αλλά οι δυνατότητες του CSST θα είναι 300 φορές μεγαλύτερες από αυτές του του πατριάρχη των διαστημικών τηλεσκοπίων. Το τηλεσκόπιο θα κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί αν χρειάζεται να συνδέεται με τον διαστημικό σταθμό της Κίνας. Ταυτόχρονα με τις ανακοινώσεις για τον διαστημικό σταθμό και το διαστημικό τηλεσκόπιο θα κρατικά μέσα μαζικής ενημέρωσης της Κίνας ανακοίνωσαν ότι διαστημικό κέντρο στην περιοχή Γουέντσανγκ θα δημιουργηθεί μια τεράστια εγκατάσταση ανάλυσης διαστημικών δεδομένων. Όπως έγινε γνωστό θα πρόκειται για έναν χώρο που θα βρίσκεται ένας μεγάλος αριθμός από υπερυπολογιστές. Ο αρχικός προϋπολογισμός για την κατασκευή αυτού του κέντρου ανάλυσης δεδομένων θα είναι τρία δισ. δολάρια. Το κέντρο αυτό θα υποδέχεται τα δεδομένα όλων των διαστημικών προγραμμάτων, αποστολών και εγκαταστάσεων της Κίνας. Ανάμεσα στα άλλα η Κίνα σχεδιάζει την ανάπτυξη όχι ενός αλλά πολλών στόλων διαστημικών δορυφόρων που θα παρέχουν στην χώρα στρατιωτικές, τηλεπικοινωνιακές και εμπορικές υπηρεσίες. https://www.naftemporiki.gr/story/1717030/mparaz-diastimikon-anakoinoseon-apo-tin-kina

Παραγωγή οξυγόνου για πρώτη φορά στον Άρη. Ένα επιστημονικό όργανο πάνω στο ρομποτικό ρόβερ Perseverance στον Άρη πέτυχε για πρώτη φορά να παράγει οξυγόνο, όπως ανακοίνωσε η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA). Είναι η πρώτη φορά που μία διαστημοσυσκευή παράγει οξυγόνο σε έναν άλλο πλανήτη, ένα ορόσημο με μεγάλη σημασία για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές αποίκισης. Είναι, επίσης, ακόμη μία πρωτιά για την αποστολή του Perseverance, μετά την επιτυχή πρώτη πτήση ενός μικρού ρομποτικού ελικοπτέρου, του Ingenuity, στον Άρη τη Δευτέρα. Μετά από δύο ώρες προθέρμανσης το MOXIE άρχισε να παράγει οξυγόνο με έναν ρυθμό 6 γραμμάρια ανά ώρα. Μετά από μια ώρα παρήγαγε 5,4 γραμμάρια οξυγόνου, αρκετά για τις ανάγκες δεκάλεπτης δραστηριότητας ενός αστροναύτη. Το όργανο του πειράματος MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment) παρήγαγε το οξυγόνο στον αρειανό κρατήρα Jezero, μέσω μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας, κάνοντας ένα πρώτο σημαντικό βήμα για την επιτόπια παραγωγή οξυγόνου είτε για πυραυλικά καύσιμα είτε για αναπνεύσιμο αέρα. Η αραιή ατμόσφαιρα του Άρη διαθέτει απειροελάχιστο οξυγόνο και αποτελείται κατά 96% από διοξείδιο του άνθρακα, συνεπώς θα μπορούσε να σκοτώσει γρήγορα έναν άνθρωπο που θα την ανέπνεε. Το MOXIE, που έχει μέγεθος φρυγανιέρας, απορροφά τον αρειανό τοξικό αέρα και διαχωρίζει -με μία διαδικασία ηλεκτρόλυσης που αναπτύσσει θερμοκρασία περίπου 800 βαθμών Κελσίου- τα μόρια του άνθρακα από εκείνα του οξυγόνου. Στη συνέχεια αποβάλλει τον άχρηστο άνθρακα και κρατά το πολύτιμο οξυγόνο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Το πρώτο τεστ παρήγαγε περίπου 5,4 γραμμάρια οξυγόνου, «αρκετά για να κρατήσουν έναν αστροναύτη υγιή για περίπου δέκα λεπτά κανονικής δραστηριότητας», σύμφωνα με τη NASA. Το MOXIE, προς το παρόν, μπορεί να παράγει περίπου δέκα γραμμάρια οξυγόνου την ώρα. Ασφαλώς, οι πύραυλοι που καίνε υγρό οξυγόνο θα χρειαστούν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες για να μπορέσουν να εκτοξευθούν από τον Άρη. Για παράδειγμα, η εκτόξευση τεσσάρων αστροναυτών από τον «κόκκινο» πλανήτη θα απαιτήσει περίπου 7.000 κιλά πυραυλικών καυσίμων και 25.000 κιλά οξυγόνου. Κάποια μέρα, στο μέλλον, σύμφωνα με τη NASA, μπορεί να σταλούν στον γειτονικό πλανήτη πολύ μεγαλύτερες μονάδες MOXIE, ικανές για μαζική παραγωγή οξυγόνου, πριν φθάσουν εκεί οι πρώτοι άνθρωποι. Η NASA σχεδιάζει να παράγει οξυγόνο περίπου δέκα φορές στη διάρκεια της αποστολής του εξάτροχου Perseverance (το οποίο έφθασε στον Άρη φέτος στις 18 Φεβρουαρίου με στόχο να αναζητήσει ίχνη ζωής), δοκιμάζοντας να το κάνει σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, τοποθεσίες και θερμοκρασίες. https://physicsgg.me/2021/04/22/%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%b3%cf%89%ce%b3%ce%ae-%ce%bf%ce%be%cf%85%ce%b3%cf%8c%ce%bd%ce%bf%cf%85-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b7-%cf%86%ce%bf%cf%81%ce%ac-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd/

Συνέντευξη του Δημήτρη Χριστοδούλου. Ο διεθνώς γνωστός ομότιμος καθηγητής Μαθηματικών κ Δημήτρης Χριστοδούλου μίλησε στην τηλεόραση του Αχελώου και στην εκπομπή Ανοιχτές Σελίδες με τον Αχιλλέα Παπαδιονυσίου. Ο κ Χριστοδούλου μίλησε για: -Για την καριέρα του ως ερευνητής στο CERN στην Γενεύη. -Για την διδακτορική του διατριβή. -Για τα θεωρήματα σχετικά με τις Μελανές Οπές . -Για τον συνδυασμό Ευκλείδη με Αρχιμήδη. -Για το Συγγραφικό του έργο. -Για το ερευνητικό και διδακτικό του έργο. -Για την ομιλία του στην Παλαιά Βουλή υπό την Αιγίδα του Συλλόγου Φίλοι της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και άλλα πολλά. https://physicsgg.me/2021/04/20/%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%ad%ce%bd%cf%84%ce%b5%cf%85%ce%be%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%ae%cf%84%cf%81%ce%b7-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%b4%ce%bf%cf%8d%ce%bb%ce%bf%cf%85-2/

Ο Αϊνστάιν είναι «ζωντανός» και μας προσκαλεί να συζητήσουμε. Ένα ψηφιακό αντίγραφο τεχνητής νοημοσύνης του Άλμπερτ Αϊνστάιν συνομιλεί με όσους θέλουν απαντήσεις για την επιστήμη αλλά και την ζωή του. Με αφορμή την συμπλήρωση 100 ετών από την απονομή του Νόμπελ Φυσικής στον κορυφαίο επιστήμονα η εταιρεία UneeQ που εδρεύει στην Νέα Ζηλανδία δημιούργησε τον «Ψηφιακό Αϊνστάιν». Οι δημιουργοί της ψηφιακής περσόνας του Αϊνστάιν υποστηρίζουν ότι θέλησαν να χρησιμοποιήσουν ένα πασίγνωστο και φιλικό πρόσωπο για να αναδείξουν τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες που διασυνδέουν τον άνθρωπο με τις μηχανές. Η ψηφιακή εκδοχή του Αϊνστάιν δεν έχει μόνο το ίδιο πρόσωπο με αυτόν αλλά και την ίδια φωνή, τον ίδιο τρόπο ομιλίας ακόμη και την ίδια γερμανική προφορά που είχε ο επιστήμονας όταν μιλούσε αγγλικά. Η εικόνα του διάσημου επιστήμονα όταν εισέρχεται κάποιος στην ιστοσελίδα του προγράμματος είναι αναμφισβήτητα κάτι περισσότερο από ρεαλιστική. Αν δεν ήξερες ότι δεν ζει θα νόμιζες ότι τον έχεις απέναντι σου σε μια τηλεδιάσκεψη. https://einstein.digitalhumans.com/ Οι χρήστες του προγράμματος μπορούν να πάρουν μέρος σε διάφορα κουίζ και να ρωτήσουν τον ψηφιακό Αϊνστάιν ερωτήσεις που αφορούν την επιστήμη, το έργο του αλλά και την προσωπική του ζωή. Μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δέχεται ο Ψηφιακός Αϊνστάιν είναι αν το ταξίδι στον χρόνο θα είναι κάποτε εφικτό. «Θεωρητικά ναι. Κάποια στιγμή θα κατανοήσουμε πώς λειτουργεί ο χρόνος. Παρόλα αυτά θα χρειαστούμε μια μηχανή του χρόνου στο μέγεθος του Ήλιου κάτι που δεν θα γίνει κάποια στιγμή σύντομα πιστεύω» είναι η απάντηση που δίνει ο εικονικός Αϊνστάιν. «Ο Ψηφιακός Αϊνστάιν είναι ένα παράδειγμα της Εμπειρικής Τεχνητής Νοημοσύνης που αποτελεί την επόμενη επανάσταση στην αλληλεπίδραση των ανθρώπων με τις μηχανές όπου οι ψηφιακοί άνθρωποι θα αναπτύσσουν ουσιαστικές και συναισθηματικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις με τους πραγματικούς ανθρώπους» αναφέρει σε ανακοίνωση της η Uneeq. https://www.naftemporiki.gr/story/1716560/o-ainstain-einai-zontanos-kai-mas-proskalei-na-suzitisoume

Ανακαλύφθηκε νέος εξωπλανήτης και έγινε απευθείας φωτογράφιση του. Ερευνητές στην Ολλανδία εντόπισαν έναν νέο πλανήτη μακριά από το ηλιακό μας σύστημα καταφέρνοντας μάλιστα να πραγματοποιήσουν απευθείας παρατηρήσεις και οπτικές καταγραφές του. Το YSES2 είναι ένα άστρο που βρίσκεται σε απόσταση 359 ετών φωτός μακριά από την Γη. Είναι ένα πολύ νεαρό άστρο ηλικίας 13,9 εκατ. ετών αλλά όπως φαίνεται έχει ήδη αρχίσει να σχηματίζεται εκεί ένα πλανητικό σύστημα. Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον αστρονόμο Αλεξάντερ Βον του Αστεροσκοπείου Leiden στην Ολλανδία εντόπισαν έναν γιγάντιο πλανήτη αερίου με μάζα 6,3 φορές μεγαλύτερη από αυτή του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος του, του Δία. Όπως συνηθίζεται ο εξωπλανήτης πήρε το όνομα του μητρικού άστρου του και αφού είναι ο πρώτος πλανήτης που εντοπίζεται σε αυτό το σύστημα θα προστεθεί το γράμμα b στο όνομα του. Αν εντοπιστεί και άλλος πλανήτης θα προστεθεί το γράμμα c κοκ. Οι ερευνητές κατάφεραν να κάνουν απευθείας παρατηρήσεις του YSES2b και καταγράψουν και κάποιες εικόνες του. Η ανακάλυψη έγινε με την βοήθεια του ισχυρού τηλεσκοπίου VLT του Νότιου Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου στην έρημο Ατακάμα στην Χιλή και οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο πλανήτης βρίσκεται πολύ μακριά από το μητρικό του άστρο. «Η μεγάλη απόσταση του πλανήτη από το άστρο του δημιουργεί προβληματισμό αφού δεν ταιριάζει σε κανένα από τα μοντέλα σχηματισμού των μεγάλων πλανητών αερίου. Αν ο πλανήτης σχηματίστηκε στην θέση στην οποία βρίσκεται τώρα πολύ μακριά από το άστρο του αυτό θα σημαίνει ότι δεν θα είναι ένας ελαφρύς αλλά ένας πολύ βαρύς πλανήτης αφού δεν υπάρχουν πολλά υλικά σε τέτοιες αποστάσεις από το άστρο για να σχηματιστεί ένας τόσο μεγάλος πλανήτης άρα ότι υλικό υπήρχε εκεί το έχει πάρει αυτός. Αν στην δημιουργία του πλανήτη στην θέση που βρίσκεται έπαιξαν ρόλο διάφορες βαρυτικές δυνάμεις ίσως δεν χρειάστηκαν τόσο πολλά υλικά και να είναι πιο ελαφρύς. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να σχηματίστηκε ο πλανήτης κοντά στο άστρο του και κάποια κοσμικά φαινόμενα να τον απομάκρυναν» αναφέρουν οι ερευνητές στο άρθρο τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics». Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική εκτός των άλλων αφού η μελέτη του συγκεκριμένου πλανήτη θα προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τον σχηματισμό των γιγάντων αερίου σαν τον Δία στο Σύμπαν. https://www.naftemporiki.gr/story/1717005/anakalufthike-neos-eksoplanitis-kai-egine-apeutheias-fotografisi-tou

Το τηλεσκόπιο James Webb θα μπορούσε να βρει ίχνη εξωγήινης ζωής τα επόμενα 5 με 10 χρόνια. Ένα νέο διαστημικό τηλεσκόπιο της Nasa, που θα ξεκινήσει το ταξίδι του στο διάστημα τον Οκτώβριο, θα μπορούσε να βρει ίχνη εξωγήινης ζωής τα επόμενα πέντε με 10 χρόνια, σύμφωνα με μέλος της ερευνητικής ομάδας. Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα μπορεί να δει σε δισεκατομμύρια έτη φωτός, καταγράφοντας εικόνες μακρινών γαλαξιών αμέσως μετά τη δημιουργία τους. Επίσης, θα προσφέρει στους επιστήμονες ένα εργαλείο ικανό να εξωγήινα ίχνη ζωής, όπως είναι η χημική αμμωνία στην ατμόσφαιρα απομακρυσμένων πλανητών. H Caprice Phillips, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, και μέλος της ερευνητικής ομάδας δήλωσε πως «Αυτό που πραγματικά με εξέπληξε σε ό,τι αφορά στα αποτελέσματα (της έρευνας) είναι ότι μπορεί να βρούμε σημάδια ζωής σε άλλους πλανήτες τα επόμενα πέντε έως 10 χρόνια. Η ανθρωπότητα έχει ήδη σκεφτεί τις ερωτήσεις, Είμαστε μόνοι; Τι είναι η ζωή; Είναι η ζωή των άλλων παρόμοια με τη δική μας;» Μιλώντας για την έρευνά της ανέφερε ότι σύμφωνα με αυτή «για πρώτη φορά, έχουμε τις επιστημονικές γνώσεις και τις τεχνολογικές ικανότητες να αρχίσουμε στην πράξη να βρούμε τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα». Το τηλεσκόπιο των 6,3 δισεκατομμυρίων λιρών θα βρει τους πρώτους γαλαξίες που σχηματίστηκαν στο πρώιμο σύμπαν και θα κοιτάξει μέσα από σκονισμένα σύννεφα για να δει τα αστέρια να σχηματίζουν πλανητικά συστήματα. Θα έχει επίσης τη δυνατότητα να εξετάσει την ατμόσφαιρα των «νάνων αερίων» πλανητών (μεγάλοι πλανήτες που δεν αποτελούνται πρωτίστως από πετρώματα ή από κάποια άλλη στερεή ύλη) με δυνατότητα προαγωγής της ζωής. Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες αγωνίζονταν να προσδιορίσουν εάν η ατμόσφαιρα αυτών των πλανητών περιέχει σημάδια ζωής, όπως η αμμωνία. Το σημαντικό, πλέον είναι ότι το τηλεσκόπιο θα μπορεί να το κάνει αυτό πολύ γρήγορα. Η Phillips υπολόγισε ότι όταν το τηλεσκόπιο Webb εκτοξευτεί τον Οκτώβριο, θα μπορούσε να ανιχνεύσει πιθανώς αμμωνία σe περίπου έξι τέτοιους πλανήτες (νάνων αερίου) μετά από μερικές μόνο τροχιές. Μαζί με την ομάδα της δημιούργησαν έναν κατάλογο πλανητών, όπου το τηλεσκόπιο θα μπορούσε να αναζητήσει ζωή. Παράλληλα, έχουν αναπτυχθεί αρκετές καινοτόμες τεχνολογίες για το τηλεσκόπιο, συμπεριλαμβανομένου ενός πρωτεύοντος καθρέφτη από 18 ξεχωριστά τμήματα, που ξεδιπλώνονται και προσαρμόζονται σε σχήμα μετά την εκτόξευση. Οι καθρέφτες είναι κατασκευασμένοι από εξαιρετικά ελαφρύ βηρύλλιο. Το βασικό χαρακτηριστικό είναι μία αντηλιακή ασπίδα στο μέγεθος πέντε γηπέδων του τένις, που εξασθενεί τη θερμότητα από τον Ήλιο περισσότερο από ένα εκατομμύριο φορές. Τα τέσσερα όργανα του τοπίου – κάμερες και φασματόμετρα – έχουν ανιχνευτές που μπορούν να καταγράφουν εξαιρετικά αχνά σήματα. Ένα όργανο (το NIRSpec) διαθέτει προγραμματιζόμενα μικροσκόπια, τα οποία επιτρέπουν την παρατήρηση έως και 100 αντικειμένων ταυτόχρονα. Το τηλεσκόπιο Webb διαθέτει επίσης ένα κρυοψύκτη για την ψύξη των μεσαίων υπέρυθρων ανιχνευτών ενός άλλου οργάνου σε θερμοκρασία -266,15 βαθμούς Κελσίου, ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/james-webb-5-10.html

50 χρόνια από την έναρξη του πρώτου διαστημικού σταθμού στον κόσμο. Στις 19 Απριλίου 1971, ένα βαρύ όχημα εκτόξευσης "Proton-K" με τον πρώτο μακροπρόθεσμο τροχιακό σταθμό στον κόσμο (DOS) "Salyut" ξεκίνησε από το κοσμοδρόμιο Baikonur. Η επιτυχημένη εκτόξευσή του με την ευκαιρία της 10ης επετείου της πτήσης του Γιούρι Αλεξέβιτς Γκαγκάριν άνοιξε μια νέα εποχή επανδρωμένων αστροναυτικών και επέκτεινε σημαντικά τις δυνατότητες άμεσης ανθρώπινης εξερεύνησης του διαστήματος. Ο σχεδιασμός του επιστημονικού τροχιακού συγκροτήματος DOS-7K ξεκίνησε στα τέλη του 1969 με πρωτοβουλία μιας ομάδας ειδικών από το Κεντρικό Γραφείο Σχεδιασμού Πειραματικών Μηχανολόγων Μηχανικών (TsKBEM, σήμερα RSC Energia) - KD. Bushueva, S.O. Okhapkina, B.E. Chertok, S.S. Kryukova, Κ.Ρ. Feoktistov και B.V. Ράουζενμπαχ. Ως βάση για τη μονάδα DOS, πρότειναν το υπό πίεση διαμέρισμα του μελλοντικού τροχιακού επανδρωμένου στρατιωτικού σταθμού Almaz που αναπτύχθηκε από την TsKBM (τώρα NPO Mashinostroyenia) χρησιμοποιώντας συστήματα και συγκροτήματα διαστημοπλοίων Soyuz της ίδιας της παραγωγής του TsKBEM. Στις 9 Φεβρουαρίου 1970, ένα κυβερνητικό διάταγμα καθόρισε τη βιομηχανική συνεργασία για τη δημιουργία του τροχιακού μπλοκ DOS-7K No. 121 υπό τη γενική επίβλεψη του κορυφαίου σχεδιαστή του TsKBEM Yuri Pavlovich Semenov. Η ανάπτυξη και κατασκευή του σταθμού πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα στο TsKBEM, TsKBM, εργοστάσιο κατασκευής μηχανημάτων που πήρε το όνομά του από τον V.I. Ο Khrunichev και το εργοστάσιο πειραματικής μηχανικής TsKBEM. Η παραγωγή του υπό πίεση περιβλήματος, των φέροντων στοιχείων της δομής και της γενικής συναρμολόγησης του προϊόντος πραγματοποιήθηκε στο εργοστάσιο. Ο Khrunichev σύμφωνα με την τεχνική τεκμηρίωση του TsKBM, και οι επίγειες δοκιμές του σταθμού έδωσαν από την TsKBEM. Χάρη στην καλά συντονισμένη αλληλεπίδραση αυτών των επιχειρήσεων, η έναρξη του πρώτου DOS πραγματοποιήθηκε σε χρόνο ρεκόρ - λιγότερο από 16 μήνες μετά την έναρξη της εργασίας. Το τροχιακό μπλοκ DOS-7K No. 121 αποτελούνταν από τα διαμερίσματα μεταφοράς, εργασίας και αθροιστικών διαμερισμάτων, καθώς και το χώρο επιστημονικού εξοπλισμού. Ένα ζευγάρι ηλιακών συλλεκτών που δανείστηκαν από το ενσωματωμένο σύστημα τροφοδοσίας του διαστημικού σκάφους της Soyuz εγκαταστάθηκε στην εξωτερική επιφάνεια του μεταβατικού υπό πίεση διαμερίσματος με το πρώτο σύστημα σύνδεσης και εσωτερικής μετάβασης. Το δεύτερο ζεύγος των ίδιων πάνελ ήταν εξοπλισμένο με ένα διαρροή αδρανών διαμερισμάτων με ένα διορθωτικό σύστημα πρόωσης, το οποίο επίσης ελήφθη από το Soyuz. Ο επιστημονικός εξοπλισμός του σταθμού, βάρους 1,5 τόνων, περιλάμβανε ηλιακά, ακτινοσκοπικά και υπέρυθρα τηλεσκόπια και άλλο ερευνητικό εξοπλισμό. Και για την παράδοση των πληρωμάτων στο σταθμό στο TsKBEM, αναπτύχθηκε μια νέα τροποποίηση μεταφοράς 7K-T του διαστημικού σκάφους Soyuz. Κατά τη διάρκεια της εκτιμώμενης διάρκειας ζωής των τριών μηνών, ο σταθμός ήταν σε θέση να δεχτεί 2-3 αποστολές από τρεις κοσμοναύτες για να πραγματοποιήσει ένα πρόγραμμα επιστημονικών πειραμάτων, βιοϊατρικής και αστροφυσικής έρευνας. Μετά την εισαγωγή σε τροχιά χαμηλής γης, το Salyut DOS άλλαξε συνήθως σε αυτόματη λειτουργία πτήσης με έλεγχο των συστημάτων και του εξοπλισμού επί του σκάφους. Το πλήρωμα της πρώτης αποστολής, που αποτελείται από κοσμοναύτες Vladimir Shatalov, Alexei Eliseev και Nikolai Rukavishnikov, ξεκίνησε στις 23 Απριλίου 1971. Ωστόσο, δεν ήταν δυνατή η σύνδεση του οχήματος μεταφοράς Soyuz-10 στο σταθμό λόγω δυσλειτουργίας του μηχανισμού σύνδεσης. Η δεύτερη αποστολή που αποτελείται από τους Georgy Dobrovolsky, Vladislav Volkov και Viktor Patsaev ξεκίνησε στις 6 Ιουνίου 1971 με το διαστημικό σκάφος Soyuz-11. Μετά την αγκύρωση και τη μεταφορά στο σταθμό, οι κοσμοναύτες ολοκλήρωσαν ένα πρόγραμμα επιστημονικών, τεχνικών και ιατρικών πειραμάτων για 23 ημέρες, θέτοντας ένα ρεκόρ για τη διάρκεια της παραμονής ενός ατόμου στο διάστημα. Συνολικά, το Salyut DOS λειτούργησε σε τροχιά για 175 ημέρες και στις 11 Οκτωβρίου 1971, κατόπιν εντολής από τη Γη, ήταν σε τροχιά πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Η πτήση της πρώτης γενιάς DOS έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη μιας ολόκληρης σειράς ολοένα και πιο προηγμένων εγχώριων τροχιακών μακροχρόνιων οικοτόπων, η ανάπτυξη των οποίων αργότερα έγινε ένας από τους βασικούς τομείς δραστηριότητας του TsKBEM. Πολλές τεχνολογίες που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της εργασίας αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία του τροχιακού συγκροτήματος πολλαπλών μονάδων Mir και του σύγχρονου Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. https://www.energia.ru/ru/news/news-2021/news_04-19.html

Η Ρωσία αποσύρεται από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και σχεδιάζει αποστολές στη Σελήνη. H Ρωσία θα τερματίσει τη συμμετοχή της στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό όταν φτάσει στο τέλος της προγραμματισμένης του διάρκειας ζωής το 2024, επιβεβαίωσε ανώτερος αξιωματούχος, με τη Μόσχα να κάνει σχέδια για νέο σταθμό, αλλά και αποστολές στη Σελήνη. Η Μόσχα θα «ενημερώσει (τις συνεργαζόμενες χώρες) για την απόσυρσή της από τον ISS που αρχίζει από το 2025» είπε ο Γιούρι Μπορίσοφ, αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, στον τηλεοπτικό σταθμό Rossiya-1 την Κυριακή, προσθέτοντας πως η χώρα θα έχει επαφές με άλλα κράτη για μελλοντική συνεργασία όταν ο σταθμός σταματήσει να λειτουργεί. Όπως μετέδωσε το RT, το γραφείο του αντιπροέδρου της κυβέρνησης ανέφερε στο TASS πως «οι αναφορές βλαβών έχουν γίνει συχνότερες τελευταία» και απαιτείται επιθεώρηση του ISS για την αποφυγή περιστατικών εκτάκτου ανάγκης. Ο Βλαντιμίρ Σολόβιεφ, αναπληρωτής επικεφαλής της ρωσικής Energia, που έπαιξε ρόλο στην ανάπτυξη του σταθμού, δήλωσε τον Νοέμβριο πως αρκετά τμήματα του ISS έχουν υποστεί ζημιά πέρα από δυνατότητες αντικατάστασης και θα έπρεπε να σταματήσουν να λειτουργούν μετά το 2025. Η Energia δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη ενός ρωσικού διαστημικού σταθμού που προορίζεται να αντικαταστήσει τον ISS. Στο μεταξύ, η Ρωσία προετοιμάζει παράλληλα την επιστροφή της στη Σελήνη: Η πρώτη της αποστολή, Luna 25, προορίζεται για εκτόξευση τον Οκτώβριο, με στόχο τον νότιο πόλο του φεγγαριού για τη μελέτη κοιτασμάτων πάγου κάτω από την επιφάνεια. «Το φεγγάρι είναι το επίκεντρο του προγράμματός μας για την επόμενη δεκαετία» είπε, σύμφωνα με το Space.com, ο Λεβ Ζελένι, επιστημονικός σύμβουλος του Ρωσικού Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών, στο πλαίσιο παρουσίασης στις 23 Μαρτίου που διοργανώθηκε από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών. Κατά τον Ζελένι το Luna 25 είναι μόνο η αρχή: Το 2023 ή το 2024 σχεδιάζεται η εκτόξευση του Luna 26 για την αναζήτηση μαγνητικών και βαρυτικών ανωμαλιών και τη λήψη εικόνων πιθανών σημείων προσελήνωσης και το 2025 το Luna 27, που θα έχει και αυτό στόχο τον νότιο πόλο της Σελήνης, εξοπλισμένο με ένα ειδικό τρυπάνι για τη συλλογή δειγμάτων σε συνεργασία με τον ΕΟΔ. Επίσης, θα διαθέτει όργανα για τη μελέτη του ηλιακού ανέμου. Οι άλλες δύο αποστολές Luna (το όνομα υποδεικνύει πως οι αποστολές παρουσιάζονται ως συνέχεια των αποστολών Luna της σοβιετικής περιόδου) θα είναι οι Luna 28, για την επιστροφή δειγμάτων πάγου από τον νότιο πόλο, και Luna 29, με ένα νέο όχημα Lunokhod (άλλη μια παραπομπή στη σοβιετική περίοδο, καθώς το Lunokhod-1 ήταν το πρώτο ρόβερ που έφτασε σε ένα άλλο ουράνιο σώμα, το 1970). https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/blog-post_77.html

Μασκ vs Μπέζος: Η κόντρα που έφτασε στο φεγγάρι. Elon Musk – Jeff Bezos σημειώσατε 1. Αυτό τουλάχιστον είναι το αποτέλεσμα της μίας από τις πολλές «μάχες» που δίνουν οι δύο πανίσχυροι άνδρες και αφορά την επιστροφή του ανθρώπου στο φεγγάρι. Η NASA επέλεξε λοιπόν μόνο τη Space X του Musk, ενώ το έως τώρα σχέδιό της έκανε λόγο για δύο εμπορικούς εταίρους. «Γιατί συνέβη αυτό;» είναι το ερώτημα που θέτουν αρκετοί τις τελευταίες ημέρες στην επιστημονική κοινότητα όπως και στη διαστημική βιομηχανία. Μάλιστα η Blue Origin του Bezos ανέφερε ότι θα ζητήσει από τη NASA λεπτομέρειες για το πώς έγινε η επιλογή της εταιρείας. Η SpaceX ανταγωνιζόταν τις Blue Origin και Dynetics για δύο συμβόλαια που αφορούσαν το πρόγραμμα Artemis. Τελικά κέρδισε και τα δύο μαζί σε ένα αποκλειστικό συμβόλαιο αξίας 2,9 δισ. δολαρίων. Η εταιρεία του Bezos είχε ενώσει δυνάμεις με τις Lockheed Martin, Norhtrop Grumman και Draper σε μία συμμαχία που ονόμαζαν «Τhe National Team» (Η Εθνική Ομάδα). Την ώρα που ο Elon Musk πανηγύριζε στο Twitter με τη φράση «NASA Rules!!», εκπρόσωπος της Blue Origin σχολίαζε στο Business Insider: «H National Team δεν έχει ακόμη επαρκείς πληροφορίες για την απόφαση. Προσπαθούμε να μάθουμε περισσότερα για το πώς έγινε η επιλογή». Πώς άρχισε η κόντρα Πριν από περίπου έναν μήνα ήρθε στο φως μία φωτογραφία από μία σπάνια συνάντηση των Jeff Bezos και Elon Musk. Στη φωτογραφία που ανήρτησε στο Twitter ο λογαριασμός του Trung Phan οι δύο άνδρες εικονίζονται χαμογελαστοί να απολαμβάνουν το γεύμα τους σε ένα εστιατόριο. Αλλά η πραγματικότητα της συνάντησης, η οποία έλαβε χώρα το 2004, ήταν αρκετά διαφορετική. Ήταν η συνάντηση που σηματοδότησε την αρχή της κόντρας. Αν και ο Bezos δεν έχει μιλήσει ποτέ δημοσίως για το τετ-α-τετ o Musk είχε περιγράψει την εμπειρία αυτή στον Christian Davenport για το βιβλίο του The Space Barons. Σύμφωνα με τη δική του εκδοχή λοιπόν ο Bezos είχε διάθεση «να γαυγίσει στο λάθος δέντρο» για τα διαστημικά του σχέδια. Όπως είπε πρότεινε μία σειρά ιδεών που η SpaceX είχε ήδη δοκιμάσει για να διαπιστώσει ότι ήταν τελικά «ανόητες». «Έκανα ό,τι μπορούσα για να του δώσω καλές συμβουλές, προκειμένου να αποφύγει λάθη που κάναμε εμείς, αλλά εν πολλοίς τις αγνόησε» είχε πει. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει εάν τα πράγματα έγιναν όντως έτσι, αλλά οι δηλώσεις αυτές δείχνουν ότι η σχέση των δύο ανδρών εξελίχθηκε σε κάθε άλλο παρά φιλική. Ο Bezos έχει επανειλημμένα επικρίνει τα σχέδια του Musk να στείλει ανθρώπους να εποικίσουν τον Άρη (χωρίς όμως ποτέ να αναφέρεται ευθέως στο όνομά του αντιπάλου του) και ο Musk έχει με τη σειρά του σχολιάσει τα σχέδια της Blue Origin κάνοντας λόγο ακόμη και για αντιγραφή. Οι διαστημικές εταιρείες των δύο δισεκατομμυριούχων ανταγωνίζονται έκτοτε για ταλέντα, πατέντες και συμβόλαια. Οι ίδιοι τους τελευταίους μήνες ανταγωνίζονται για τον τίτλο του πλουσιότερου ανθρώπου τον πλανήτη. Αυτή τη στιγμή τα ηνία κρατάει ο Bezos με περιουσία 181 δισ. δολαρίων, ενώ ακολουθεί ο Musk με καθαρό πλούτο 170 δισ. δολαρίων. Η σειρά θα μπορούσε να αλλάξει αρκετές φορές μέσα στο έτος, ανάλογα με το πόσο θα «τρέξουν» οι μετοχές των δύο άλλων εταιρειών τους: Amazon και Tesla. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/vs.html

NASA και SpaceX προς τη Σελήνη. Η τελευταία φορά που οι άνθρωποι πήγαν στη Σελήνη ήταν το 1972 κατά τη διάρκεια της αποστολής του Απόλλων 17. Το Απόλλων ήταν το πρώτο και μέχρι στιγμής το μόνο πρόγραμμα που οδήγησε τους ανθρώπους στη Σελήνη. Η NASA ετοιμάζεται να στείλει ξανά αστροναύτες στην Σελήνη με το πρόγραμμα Artemis και επέλεξε την SpaceX του Έλον Μασκ για την ανάπτυξη ενός συστήματος προσελήνωσης προκειμένου να μεταφέρει δύο αστροναύτες στη Σελήνη. Τουλάχιστον ένας από αυτούς τους αστροναύτες θα γράψει ιστορία ως η πρώτη γυναίκα στη Σελήνη. Η αποστολή θα ξεκινήσει με τέσσερις αστροναύτες στο διαστημόπλοιο Orion για το πολυήμερο ταξίδι τους και θα μπει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Εκεί, δύο μέλη του πληρώματος θα μεταφερθούν στο σκάφος προσελήνωσης της SpaceX για το τελευταίο τμήμα του ταξιδιού τους στην επιφάνεια της Σελήνης. Μετά από περίπου μια εβδομάδα εξερεύνησης της επιφάνειας, θα επιβιβαστούν στο σκάφος της SpaceX προς το Orion που θα παραμένει σε τροχιά γύρω από την Σελήνη, για να επιστρέψουν πίσω στη Γη. https://physicsgg.me/2021/04/19/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-nasa-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-spacex-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%b7-%cf%83%ce%b5%ce%bb%ce%ae%ce%bd%ce%b7/

Πρώτη ελεγχόμενη πτήση σε άλλο πλανήτη. Διήρκεσε λιγότερο από ένα λεπτό, έγραψε όμως ιστορία ως η πρώτη ελεγχόμενη πτήση εκτός της Γης. Το Ingenuity, ένα ελικοφόρο drone που έφτασε στον Άρη με το ρομπότ Perseverance της NASA, πραγματοποίησε με επιτυχία την πρώτη δοκιμαστική απογείωση, ανακοίνωσε πριν από λίγο η υπηρεσία. To Perseverance, ένας εξάτροχος ρομποτικός γεωλόγος με κύρια αποστολή την αναζήτηση ενδείξεων αρχαίας ζωής στον Άρη, βιντεοσκόπησε το ελικοπτεράκι, βάρους 1,8 κιλών, να απογειώνεται από την ερημική επιφάνεια και να μένει μετέωρο για μερικά δευτερόλεπτα πριν επιστρέφει στο ίδιο σημείο. Το ίδιο το drone, κόστους 85 εκατ. δολαρίων, δεν μεταφέρει επιστημονικά όργανα, πέρα από μια μικρή κάμερα που θα μεταδώσει τις πρώτες εναέριες λήψεις από έναν εξωγήινο κόσμο. Στόχος των πτήσεων που θα συνεχιστούν για μερικές εβδομάδες είναι να δοκιμαστεί στην πράξη η τεχνολογία της πτήσης σε εξωγήινες ατμόσφαιρες, μια υποψήφια νέα προσέγγιση στην διαστημική εξερεύνηση. H NASA έχει ήδη εγκρίνει τη ρομποτική αποστολή Dragonfly, η οποία θα πετάξει πάνω από την επιφάνεια του Τιτάνα, του μεγαλύτερου δορυφόρου του Κρόνου, τη δεκαετία του 2030. Πάντως η πρωτιά της πρώτης πτήσης εκτός Γης ανήκει στα σοβιετικά αερόστατα Vega που πέταξαν στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης τη δεκαετία του 1980. Δεδομένου ότι η ατμόσφαιρα του Άρη είναι περίπου 100 φορές πιο αραιή από τη Γη, το Ingenuity σχεδιάστηκε να είναι ελαφρύ, μόλις 1,8 κιλά, και να περιστρέφει τους δύο έλικές του σε αντίθετες κατευθύνσεις στην υψηλή ταχύτητα των 2.500 περιστροφών το λεπτό –περίπου οκτώ φορές ταχύτερα σε σχέση με το μέσο επιβατικό ελικόπτερο στη Γη. Σουβενίρ από τους αδελφούς Ράιτ Κάτω από τους ηλιακούς συλλέκτες του drone βρίσκεται ένα μικρό κομμάτι της μουσελίνας από το κάτω αριστερό φτερό του αεροπλάνου με το οποίο πραγματοποίησαν την πρώτη πτήση της ιστορίας οι αδελφοί Ράιτ το 1903. Το κομμάτι υφάσματος, σε μέγεθος γραμματοσήμου, δωρίσθηκε στη NASA από το Carillon Historical Park στο Ντέiτον του Οχάιο, γενέτειρα των Ουίλμπουρ και Όρβιλ Ράιτ. Κομμάτια ξύλου και υφάσματος από το θρυλικό διπλάνο είχαν ταξιδέψει στη Σελήνη με το Apollo 11 του Νιλ Άρμστρονγκ το 1969. Ένα άλλο τμήμα συνόδεψε τον αστροναύτη Τζον Γκλεν σε πτήση του διαστημικού λεωφορείου Discovery το 1998. Και οι δύο αστροναύτες κατάγονταν από το Οχάιο όπως οι αδελφοί Ράιτ. Αναβάθμιση λογισμικού Η παρθενική απογείωση του Ingenuity προγραμματιζόταν για την προπερασμένη Κυριακή, παρουσίασε πρόβλημα όταν έλαβε εντολή να αρχίσει να περιστρέφει τη διπλή του έλικα χωρίς να απογειωθεί. Όπως διαπίστωσαν οι μηχανικοί της NASA, η δοκιμή διακόπηκε αυτόματα από το σύστημα ελέγχου πτήσης, το οποίο απέτυχε να ολοκληρώσει τη μετάβαση από την κατάσταση αναμονής σε «κατάσταση πτήσης». Η λύση που αποφασίστηκε ήταν η αναβάθμιση του λογισμικού ελέγχου πτήσης, μια διαδικασία που διήρκεσε μια εβδομάδα. Ο κώδικας έπρεπε να γραφτεί, να ελεγχθεί, να μεταδοθεί στον Άρη και να τεθεί σε λειτουργία. Ως αναμεταδότης για την επικοινωνία του Ingenuity με τη Γη είναι το Perseverance, το οποίο μετέφερε το drone στερεωμένο στο κάτω τμήμα του όταν έφτασε στον πλανήτη τον Φεβρουάριο. Η εξερεύνηση συνεχίζεται H δοκιμή του Ingenuity ήταν το πρώτο που έσπευσαν να κάνουν οι υπεύθυνοι της αποστολής, μετά τον λεπτομερή έλεγχο των συστημάτων του Perseverance, το οποίο έχει βάρος ένα τόνο και τροφοδοτείται από μια θερμοηλεκτρική γεννήτρια πλουτωνίου. Όσο διαρκούν οι δοκιμαστικές πτήσεις του drone το Perseverance θα μείνει στην ίδια θέση για να βιντεοσκοπεί την επιχείρηση. Περίπου τον Μάιο θα είναι έτοιμο να αρχίσει το κύριο σκέλος της αποστολής, την εξερεύνηση του κρατήρα Τζέζερο κοντά στον ισημερινό στον Άρη. Κοίτες ξεραμένων πια ποταμών και αποθέσεις ιζημάτων που είχαν εντοπιστεί σε δορυφορικές παρατηρήσεις μαρτυρούν ότι η λεκάνη του κρατήρα φιλοξενούσε κάποτε μια μεγάλη λίμνη, τροφοδοτούμενη από τρεχούμενο νερό. Η λίμνη ξεράθηκε πριν από περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο Άρης έχασε τις θάλασσές του και μετατράπηκε στην παγωμένη έρημο που βλέπουμε σήμερα. Μέχρι τότε όμως δεν αποκλείεται να είχε προλάβει να εξελίξει μικροβιακές μορφές ζωής, όπως εξάλλου είχε ήδη συμβεί την ίδια εποχή στη γειτονική Γη. Το Perseverance μεταφέρει κάμερες, λέιζερ, τρυπάνι και φασματόμετρα για να αναζητήσει σημεία αρχαίας ζωής. Θα διαλέξει επίσης τα πλέον υποσχόμενα δείγματα, τα οποία θα τοποθετήσει σε ερμητικά σφραγισμένα κάνιστρα που θα αφεθούν στην επιφάνεια του Άρη. Την επόμενη δεκαετία, μια νέα αποστολή θα καταφθάσει για να παραλάβει τα πολύτιμα δοχεία και να τα μεταφέρει στη Γη. https://www.tovima.gr/2021/04/19/science/grafei-istoria-i-nasa-proti-elegxomeni-ptisi-se-allo-planiti/

Η ανθρωπότητα ως διαστρικό είδος. Έχοντας τους Arrokoth και Πλούτωνα σταθερά στον καθρέφτη του, το διαστημικό σκάφος New Horizons πριν από δυο ημέρες ξεπέρασε την απόσταση ορόσημο, τις 50 αστρονομικές μονάδες (ΑU) από τον Ήλιο (1 AU=η μέση απόσταση Γης-Ήλιου=150 εκατομμύρια χιλιόμετρα). Την απόσταση των 50 αστρονομικών μονάδων έχουν ξεπεράσει τα διαστημικά σκάφη: Pioneers 10 και 11 και Voyagers 1 και 2. Από αυτά, το Voyager 1 είναι το πιο μακρινό ανθρώπινο κατασκεύασμα, και απέχει σήμερα 152,5 AU από τον Ήλιο, ή 22,9 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Το διαστημικό σκάφος New Horizons εκτοξεύθηκε στις 19 Ιανουαρίου του 2006 από την Γη, και απέχει τώρα περίπου 7,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Για να διανύσει το φως αυτή την απόσταση χρειάζεται επτά ώρες για να φτάσει στη Γη, που σημαίνει ότι απαιτούνται 14 ώρες για να φτάσουν οι εντολές από τη Γη στο σκάφος και στη συνέχεια να επιστρέψει ένα σήμα επιβεβαίωσης στη Γη. Προς τιμήν του επιτεύγματός του, το New Horizons πραγματοποίησε μια ενέργεια που ουδέποτε είχε επιχειρηθεί στο άκρο του ηλιακού μας συστήματος. Έστρεψε την κάμερά του προς το σημείο όπου βρίσκεται το Voyager 1 και έστειλε στη Γη την παρακάτω φωτογραφία: Ποτέ άλλοτε ένα διαστημικό σκάφος από την ζώνη Kuiper δεν φωτογράφισε την θέση ενός ακόμη πιο απομακρυσμένου διαστημικού σκάφους στο διαστρικό διάστημα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η παραπάνω φωτογραφία σηματοδοτεί το γεγονός ότι βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια του να γίνουμε ένα διαστρικό είδος. Στην φωτογραφία κάπου μέσα στην περιοχή του κίτρινου κύκλου βρίσκεται το διαστημικό σκάφος Voyager 1. Αν και είναι πολύ δύσκολο να το δει κανείς απευθείας στην εικόνα, η θέση του Voyager 1 είναι γνωστή με ακρίβεια εξαιτίας του ραδιοφωνικού σήματος που εκπέμπει. https://physicsgg.me/2021/04/19/%ce%b7-%ce%b1%ce%bd%ce%b8%cf%81%cf%89%cf%80%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b1-%cf%89%cf%82-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%ce%b5%ce%af%ce%b4%ce%bf%cf%82/

Το πλήρωμα Soyuz MS-17 επέστρεψε με ασφάλεια στη Γη στις 17 Απριλίου 2021, 04:56 GMT Νωρίς το Σάββατο το πρωί της 17ης Απριλίου 2021, το όχημα Soyuz MS-17, το οποίο αποσυνδέεται από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό σήμερα, προσγειώθηκε συνήθως στο προηγούμενο σημείο του Καζακστάν. Το πλήρωμα της 64ης μακροχρόνιας αποστολής που αποτελείται από τον Roscosmos Cosmonauts Sergey Ryzhikov και τον Σεργκέι Kud-Sverchkov, καθώς και το αστροναύτη της NASA Kathleen Rubins επέστρεψε στη Γη. Όλες οι εργασίες κατάβασης και η προσγείωση πήγαν κανονικά και το πλήρωμα αισθάνεται καλά. Το πλοίο αποσυνδέεται από το σταθμό στις 03:34 UTC. Το σύστημα πρόωσής του πραγματοποίησε ώθηση φρεναρίσματος στις 04:01 UTC, μετά την οποία το πλοίο άρχισε να κατεβαίνει. Λίγο αργότερα, η Soyuz χωρίζεται σε τρία διαμερίσματα και το διεθνές πλήρωμα στο όχημα κάθοδος αντιμετώπισε υπερφόρτωση περίπου 3,8 g. Σήμερα ο Σεργκέι Ryzhikov και ο Σεργκέι Kud-Sverchkov θα παραδοθούν από μια πτήση προς το αεροδρόμιο Chkalovsky (περιοχή της Μόσχας). Για αρκετές εβδομάδες, θα παραμείνουν στο συγκρότημα για την κατάρτιση Plelaunch και την αποκατάσταση μετά την πτήση των cosmonauts (κοσμοναύτες) στην πόλη Star (περιοχή της Μόσχας). Οι γιατροί θα παρακολουθούν την υγεία των δακέων του Soyuz MS-17 Toctsian Crewmembers Ο πυραύλος Carrier Soyuz-2.1A με το όχημα με το πίσκο Soyuz MS-17 ξεκίνησε στις 14 Οκτωβρίου 2020 στις 05:45:04 UTC. 3 ώρες 3 λεπτά αργότερα, στις 08:48:47 UTC, υποδοχή συστηματικά στη μονάδα Rassvet του ρωσικού τμήματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Για πρώτη φορά στον κόσμο, ένα διαστημόπλοιο αγκυροβόλησε στο ISS, αφού μόνο δύο τροχιές γύρω από τη Γη. Ο Σεργκέι Ryzhikov, ο Σεργκέι Kud-Sverchkov και το Kathleen Rubins πέρασαν 185 ημέρες στο διάστημα. Το πλήρωμα πραγματοποίησε δεκάδες πειράματα σε διάφορους τομείς της επιστήμης σύμφωνα με το ρωσικό επιστημονικό πρόγραμμα (ιατρική, τη διαστημική βιολογία, τη βιοτεχνολογία, τις φυσικοχημικές διεργασίες κ.λπ.). Έτσι, κατά τη διάρκεια της εξάμηνης αποστολής, τα ρωσικά πληρώματα των ISS-64 διεξήγαγαν 44 πειράματα, εκ των οποίων τα 41 αφορούσαν τα cosmonauts. Το άθλημα του πληρώματος 579,5 ώρες στο ερευνητικό πρόγραμμα. Ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκαν 614 συνεδρίες πειραμάτων, εκ των οποίων 501 που αφορούσαν τα cosmonauts. Από τις 9 Απριλίου έως τις 17 Απριλίου, ένα πλήρωμα δέκα ήταν στο ISS: Sergey Ryzhikov, Sergey Kud-Sverchkov, Kathleen Rubins, Michael Hopkins, Victor Glover, Soichi Noguchi (Jaxa), Shannon Walker, Oleg Novitsky (Roscosmos), Pyotr Dubrov (Roscosmos) και Mark Vande Hei (NASA). Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των 185 ημερών στο ISS, το πλήρωμα έλαβε την πρόοδο MS-16, Cygnus Ng-15 και Dragon Spx-21 φορτηγά πλοία, καθώς και δύο καταφύγια: Dragon SPX Crew-1 και Soyuz MS-18. Στις 19 Μαρτίου 2021 πραγματοποιήθηκε επανεγκατάσταση του οχήματος μεταφοράς Cryuz Sowet MS-17 από τη μονάδα μίνι-ερευνών Rassvet (MIM-1) για να ενεργοποιήσει το διαστημικό σκάφος Soyuz MS-18 να αποβάσει στο MIM-1. Στις 5 Απριλίου, το πέλμα του πληρώματος του πληρώματος Dragon Realitience επαναδόθηκε από το μπροστινό αέρα της ενότητας Harmony στην επάνω λιμένα της ίδιας μονάδας στην επάνω λιμένα της ίδιας μονάδας για να καταστεί χώρος για ένα άλλο πλοίο δράκος πληρώματος. Τον Νοέμβριο, σύμφωνα με το ρωσικό πρόγραμμα, ο Σεργκέι Ryzhikov και ο Σεργκέι Kud-Sverchkov πραγματοποίησε 6 ώρες και 51 λεπτά μακρά διαστημική σύνδεση της Εργαστηριακής Ενότητας Nauka. Πέντε διαστημικά διαστήματα πραγματοποιήθηκαν στο American Program: στις 27 Ιανουαρίου (Michael Hopkins και Victor Glover διαρκεί 6 ώρες 55 λεπτά), 1 Φεβρουαρίου (Michael Hopkins και Victor Glover διαρκεί 5 ώρες 18 λεπτά), 28 Φεβρουαρίου (Kathleen Rubins και Victor Glover Master 7 Ώρες 6 λεπτά), 5 Μαρτίου (Kathleen Rubins και Jaxa Soichi Noguchi, 6 ώρες 54 λεπτά) και 13 Μαρτίου (Michael Hopkins και Victor Glover, 6 ώρες 47 λεπτά). Η ολοκληρωμένη αποστολή ήταν η δεύτερη στην καριέρα του Roscosmos Cosmonaut Sergey Ryzhikov. Η πρώτη του πτήση προς την τροχιά χαμηλής γης, καθώς ο διοικητής του διαστημικού σκάφους Soyuz MS-02 και ο μηχανικός πτήσης Expedition της ISS-49/50 διήρκεσε 173 ημέρες. Στις 13 Νοεμβρίου 2018, ο Σεργκέι Ryzhikov απονεμήθηκε τον τίτλο του ήρωα της Ρωσίας με το χρυσό αστέρι μετά το θάρρος και τον ηρωισμό του κατά τη διάρκεια της διαστημικής πτήσης. Για τον Sergey Kud-Sverchkov, η πτήση ως μηχανικός πτήσης Soyuz MS-17 και η αποστολή ISS-64 ήταν το ντεμπούτο στη διαστημική του καριέρα. Χρειάστηκαν 10 χρόνια για να πραγματοποιήσει το όνειρό του: στις 15 Νοεμβρίου 2010, σύμφωνα με τη διαταγή του επικεφαλής του Κέντρου Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών Gagarin No. 469 της 15ης Νοεμβρίου 2010 ξεκίνησε ενάμιση χρόνο γενική εκπαίδευση στο διάστημα. Στις 3 Αυγούστου 2012, σε μια συνεδρίαση της Διατμηματικής Επιτροπής Προσόντων για την Αξιολόγηση της Κατάρτισης των Υποψηφίων για Κοσμοναύτες Δοκιμών, έλαβε τον τίτλο δοκιμής κοσμοναύτη. Στις 29 Μαΐου 2020, με απόφαση της Διατμηματικής Επιτροπής της Roscosmos, εγκρίθηκε ως μηχανικός πτήσης του πληρώματος διαστημικού σκάφους Soyuz MS-17. Παρά το πολυάσχολο πρόγραμμα εργασίας του, ο Σεργκέι Κουντ-Σβερτσκόφ βρήκε επίσης χρόνο να δημοσιεύσει φωτογραφίες και βίντεο διαστημικών επιστημονικών πειραμάτων σε κοινωνικά δίκτυα VKontakte, Twitter και Instagram, χάρη στα οποία χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν πλησιάσει ακόμη περισσότερο στο διάστημα. Για τον μηχανικό πτήσης-2 Kathleen Rubins, αυτή δεν ήταν επίσης η πρώτη πτήση σε τροχιά χαμηλής γης. Για πρώτη φορά, ξεκίνησε στις 7 Ιουλίου 2016 ως μηχανικός πτήσης διαστημικού σκάφους Soyuz MS-2 μαζί με τον κοσμοναύτη Roscosmos Anatoly Ivanishin και τον αστροναύτη JAXA Takuya Onishi. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, πραγματοποίησε δύο διαστημικούς πεζοδρόμους. Στις 30 Οκτωβρίου 2016, το όχημα του διαστημικού σκάφους προσγειώθηκε στο έδαφος του Καζακστάν, 148 χλμ. Νοτιοανατολικά της πόλης Dzhezkazgan. Το πλήρωμα της 65ης μακροχρόνιας αποστολής, που αποτελείται από τους κοσμοναύτες Roscosmos Oleg Novitsky και Pyotr Dubrov, αστροναύτες της NASA Michael Hopkins, Victor Glover, Shannon Walker, Mark Vande Hei και JAXA αστροναύτης Soichi Noguchi, εργάζεται επί του παρόντος στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Λίγο πριν την επιστροφή του, ο Σεργκέι Ρύζικοφ παρέδωσε την εντολή του σταθμού στον Σάνον Γουόκερ. Στις 22 Απριλίου 2021, ένα όχημα εκτόξευσης Falcon 9 πρόκειται να ξεκινήσει από το Cape Canaveral, παραδίδοντας το πλήρωμα των Crew Dragon USCV-2 των Shane Kimbrow, Megan MacArthur, Akihiko Hoshide και Tom Peske, στο σταθμό. http://en.roscosmos.ru/22066/

Από τη Γη στη Σελήνη μέσω.... Κορίνθου! Την ευκαιρία να παρατηρήσουν τη Σελήνη και να ταξιδέψουν στον μαγικό κόσμο του Σύμπαντος μέσα από όργανα υψηλής ακρίβειας που χρησιμοποιούν οι ερευνητές είχαν για πρώτη φορά άνθρωποι όλων των ηλικιών στη χώρα μας. Και όλα αυτά χωρίς καν να χρειαστεί να μετακινηθούν από το σπίτι τους. Μια διαδικτυακή παρατήρηση της Σελήνης, ανοιχτή στο ευρύ κοινό, πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα με το ερευνητικό τηλεσκόπιο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Κρυονέρι Κορινθίας. Το τηλεσκόπιο, μήκους 1,2 μέτρων, είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο που παρατηρεί προσκρούσεις παραγήινων μετεωροειδών στην επιφάνεια της Σελήνης, συλλέγοντας με αυτόν τον τρόπο πληροφορίες μεγάλης επιστημονικής αξίας. Η διαδικτυακή παρατήρηση συνοδεύτηκε από ενδιαφέρουσες ομιλίες και εγκαινίασε μια σειρά παρόμοιων πρωτοβουλιών που θα ακολουθήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα. Από τη Γη στη Σελήνη μέσω.... Κορίνθου! «Το Ινστιτούτο Αστρονομίας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών έχει μεγάλη παράδοση σε θέματα εξωστρέφειας της επιστήμης», λέει στα «ΝΕΑ» ο δρ Σπύρος Βασιλάκος, διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Ερευνών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ και πρόεδρος της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής. «Λειτουργούμε δύο Κέντρα Επισκεπτών, ένα στο Θησείο και ένα στην Πεντέλη, τα οποία ο κόσμος μπορεί να επισκέπτεται, να παρακολουθεί διαθεματικές ομιλίες και να θαυμάζει από κοντά τα εκπαιδευτικά τους τηλεσκόπια, το "Newall" και το "Δωρίδης". Ερευνητικά τηλεσκόπια Πλέον πάμε ένα βήμα παραπέρα και ανοίγουμε στο κοινό τα ερευνητικά μας τηλεσκόπια, τα οποία δεν ήταν ως τώρα επισκέψιμα. Ξεκινήσαμε με το τηλεσκόπιο του Κρυονερίου και θα συνεχίσουμε προς τα τέλη Μαΐου ή στις αρχές Ιουνίου με το μεγάλο τηλεσκόπιο "Αρίσταρχος" που βρίσκεται στα Καλάβρυτα. Στόχος μας είναι να φέρουμε το ευρύ κοινό κοντά στην επιστήμη εν τω γεννάσθαι, ώστε να μπορέσουν όλοι να δουν πώς γίνεται η αστροφυσική από επαγγελματίες αστρονόμους, να εξερευνήσουν εσωτερικά τα τηλεσκόπια και να μπορέσουν να συμμετάσχουν ζωντανά σε παρατηρήσεις ουράνιων σωμάτων», προσθέτει ο ίδιος. Ο Αστρονομικός Σταθμός του Κρυονερίου κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, όμως είναι ελάχιστα γνωστός σε όσους δεν ασχολούνται με την αστρονομία. Παρ' όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια παράγει σημαντικό επιστημονικό έργο. «Από τις αρχές του 2017 στο Αστεροσκοπείο του Κρυονερίου ξεκίνησε με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ) το πρόγραμμα "NELIOTA". Στο πλαίσιό του κάνουμε παρατηρήσεις της Σελήνης και συγκεκριμένα της σκοτεινής πλευράς της, ώστε να εντοπίζουμε λάμψεις από μικρά σωματίδια που προσκρούουν στην επιφάνειά της. Είναι μετεωροειδή, δηλαδή κομμάτια από κομήτες ή αστεροειδείς, η τροχιά των οποίων περνά από την περιοχή. Τα μεγαλύτερα έχουν μήκος μερικών εκατοστών και βάρος έως 100 γραμμαρίων, όμως, επειδή δεν υπάρχει ατμόσφαιρα όπως στη Γη ώστε να επιβραδύνει την κίνησή τους ή να οδηγήσει στην αυτοανάφλεξή τους, αυτά τα κομμάτια προσκρούουν στη Σελήνη και συχνά δημιουργούν κρατήρες στην επιφάνειά της», λέει στα «ΝΕΑ» η Αλκηστη Μπονάνου, κύρια ερευνήτρια στο ΙΑΑΔΕΤ του ΕΑΑ και επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος «NELIOTA». «Παρατηρούμε αυτές τις προσκρούσεις γιατί θέλουμε να γνωρίζουμε τι θα συναντήσουν οι αποστολές μας στο Διάστημα, από τι θα "βομβαρδιστούν"», συνεχίζει. «Το τηλεσκόπιο του Κρυονερίου είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο που κάνει τέτοιου είδους παρατηρήσεις. Υπάρχει ένα ακόμη στην Πορτογαλία και κάποια στη ΝΑSA, αλλά είναι μικρότερα και δεν μπορούν να παρατηρήσουν τις πιο αμυδρές λάμψεις». Το Αστεροσκοπείο έχει αναπτύξει ειδικό λογισμικό για την καταγραφή και την επεξεργασία των εικόνων που λαμβάνει, ενώ το παραγόμενο έργο έχει εκτιμηθεί ως ιδιαίτερα σημαντικό, τόσο που ο ΕΟΔ έχει ήδη δώσει δύο παρατάσεις, με νέες χρηματοδοτήσεις, στο πρόγραμμα. https://www.tanea.gr/2021/04/17/science-technology/apo-ti-gi-sti-selini-meso-korinthou/

Το... λευκότερο λευκό υπόσχεται δωρεάν δροσιά στα κτίρια. Ερευνητές στις ΗΠΑ δημιούργησαν την πιο λευκή μπογιά που έχει επιτευχθεί ποτέ, σε μία προσπάθεια να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Το νέο επίχρισμα αντανακλά τουλάχιστον το 98% των ακτίνων του ήλιου και μειώνει τη θερμοκρασία των βαμμένων επιφανειών κατά 4,5 βαθμούς Κελσίου ακόμη και σε μία ημέρα με λιακάδα, καθώς ακτινοβολεί πίσω στο διάστημα τη θερμότητα. Τα κτίρια που θα βάφονται με τόσο άσπρο χρώμα θα απορροφούν λιγότερη θερμότητα, θα δροσίζονται έτσι πιο εύκολα και θα χρειάζονται λιγότερο air condiition, άρα και λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια που συχνά παράγεται από ορυκτά καύσιμα, τα οποία επιβαρύνουν την κλιματική αλλαγή. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αν περίπου το 1% της επιφάνειας της Γης καλυπτόταν με το νέο σούπερ-λευκό υλικό (π.χ. οι στέγες των κτιρίων), θα ήταν εφικτό να αναστραφεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Πέρυσι τον Οκτώβριο οι ίδιοι ερευνητές είχαν παρουσιάσει ένα λευκό χρώμα που ξεπερνούσε τα έως τότε όρια του πόσο λευκή μπορεί να είναι μία βαφή. Τώρα κατάφεραν να πάνε ακόμη ένα βήμα παραπέρα, δημιουργώντας ένα λευκό υλικό πιο λευκό από ποτέ, το οποίο ταυτόχρονα διατηρεί πιο κρύες τις επιφάνειες που βάφονται με αυτό, σε σχέση με το περιβάλλον τους, τόσο την ημέρα όσο και το βράδυ, ακόμη και τον χειμώνα. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Πέρντιου της Ιντιάνα ανέφεραν στο ACS Applied Materials & Interfaces της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας,ότι το νέο σούπερ-λευκό ανακλά το 98,1% του φωτός του ήλιου, έναντι 95,5% του προηγούμενου λευκού των ίδιων. Συγκριτικά, το πιο μαύρο χρώμα που έχει επιτευχθεί ποτέ, το λεγόμενο «Vantablack», απορροφά το 99,9% του ορατού φωτός. Η νέα μπογιά απορροφά λιγότερη από τη μισή ηλιακή ενέργεια, σε σχέση με την προηγούμενη δική τους πολύ λευκή βαφή (οι συμβατικές άσπρες μπογιές απορροφούν περίπου το 10% έως 20% της ηλιακής ενέργειας). Η ποσότητα ηλιακού φωτός που απορροφάται από τη νέα μπογιά είναι πλέον μικρότερη από την ποσότητα της ηλιακής ενέργειας που η μπογιά ανακλά πίσω στο διάστημα, με αποτέλεσμα το νέο υλικό να γίνεται ψυχρότερο σε σχέση με το περιβάλλον του. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η κάλυψη μίας επιφάνειας στέγης περίπου 93 τετραγωνικών μέτρων με το νέο λευκό θα ισοδυναμούσε με μία ηλεκτρική ενέργεια ψύξης της τάξης των 10 κιλοβάτ, μεγαλύτερη από τα περισσότερα οικιακά κλιματιστικά. Σήμερα οι μπογιές στην αγορά, που έχουν σχεδιαστεί για να ανακλούν τη θερμότητα, δεν ξεπερνούν σε ανακλαστικότητα το 80% έως 90% του ηλιακού φωτός και επίσης αδυνατούν να κάνουν τις βαμμένες επιφάνειες πιο κρύες σε σχέση με το περιβάλλον τους. Το νέο πιο ανακλαστικό και πιο κρύο λευκό βασίζει το μυστικό του κυρίως στην πολύ υψηλή περιεκτικότητά του σε μία χημική ουσία, το θειικό βάριο, το οποίο δεν απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Η μπογιά, που μπορεί να παραχθεί εργοστασιακά όπως οι συμβατικές, αναμένεται να κυκλοφορήσει στην αγορά σε ένα έως δύο χρόνια και, σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν θα είναι ακριβότερη. Οι ερευνητές και το πανεπιστήμιό τους έχουν κατοχυρώσει από κοινού την πατέντα του νέου υλικού και ήδη βρίσκονται σε συζητήσεις με μεγάλη εταιρεία για την εμπορική αξιοποίησή της. Επίσης, οι ίδιοι διαβεβαίωσαν ότι η μπογιά δεν θα είναι εκτυφλωτική για τα μάτια, απλώς θα φαίνεται λίγο πιο άσπρη από το χιόνι. Στην φωτογραφία αριστερά η νέα βαφή στο ορατό φως, δεξιά στο υπέρυθρο. Το χρώμα ψύχει την πλάκα πίσω του κάτω από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος. https://www.tanea.gr/2021/04/16/science-technology/to-leykotero-leyko-yposxetai-dorean-drosia-sta-ktiria/

Δημιουργήθηκε το πρώτο κβαντικό δίκτυο πολλαπλών κόμβων. Ολλανδοί ερευνητές ανακοίνωσαν ότι δημιούργησαν το πρώτο κβαντικό δίκτυο πολλαπλών κόμβων, το οποίο συνδέει τρεις κβαντικούς επεξεργαστές μεταξύ τους. Πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο στον δρόμο προς την υλοποίηση του κβαντικού διαδικτύου στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Οι ερευνητές της κοινοπραξίας QuTech και του Πολυτεχνείου του Ντελφτ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», σκοπεύουν -σταδιακά- να προσθέσουν περισσότερα κβαντικά bits στο δίκτυό τους, καθώς και υψηλότερου επιπέδου «στρώματα» υλικού (hardware) και λογισμικού (software). Ερευνητές σε πολλά εργαστήρια ανά τον κόσμο εργάζονται για τη δημιουργία ενός κβαντικού διαδικτύου που θα μπορεί να συνδέει δύο οποιεσδήποτε κβαντικές συσκευές, όπως υπολογιστές ή αισθητήρες, σε μεγάλες αποστάσεις. Ενώ το σημερινό ίντερνετ μεταφέρει πληροφορίες σε μορφή bits που μπορεί να είναι είτε 0 είτε 1, ένα μελλοντικό κβαντικό ίντερνετ θα χρησιμοποιεί κβαντικά bits που θα είναι ταυτόχρονα 0 και 1, κάτι που θα τους προσδίδει τρομερά μεγαλύτερη υπολογιστική ισχύ σε σχέση με σήμερα. «Ένα κβαντικό δίκτυο θα ανοίξει μία γκάμα νέων εφαρμογών, από επικοινωνίες και υπολογιστικό «νέφος» απαραβίαστα από χάκερ μέχρι την πλήρη προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών και την υψηλότατης ακρίβειας τήρηση του χρόνου. Και -όπως με το ίντερνετ πριν 40 χρόνια- θα υπάρξουν πιθανότατα πολλές εφαρμογές που σήμερα δεν μπορούμε να προβλέψουμε», δήλωσε ο ερευνητής Ματέο Πομπίλι. Τα πρώτα βήματα για ένα κβαντικό ίντερνετ έγιναν την προηγούμενη δεκαετία με τη σύνδεση δύο κβαντικών συσκευών μέσω μίας άμεσης φυσικής σύνδεσης. Όμως, είναι ζωτικό να καταστεί εφικτή η μεταφορά κβαντικών πληροφοριών μέσω ενδιάμεσων κόμβων, ανάλογων των «ρούτερ» του κλασσικού διαδικτύου. Επιπλέον, αρκετές -πολλά υποσχόμενες- εφαρμογές του κβαντικού διαδικτύου εξαρτώνται από το φαινόμενο της κβαντικής διεμπλοκής και τη μεταφορά κβαντικά «διαπλεκόμενων» bits ανάμεσα σε πολλαπλούς κόμβους. Οι Ολλανδοί ερευνητές είναι οι πρώτοι διεθνώς που συνέδεσαν δύο κβαντικούς επεξεργαστές, όχι άμεσα μεταξύ τους, αλλά μέσω ενός ενδιάμεσου κόμβου, πετυχαίνοντας παράλληλα κβαντική διεμπλοκή ανάμεσα σε πολλαπλούς μεμονωμένους κβαντικούς επεξεργαστές. Το ολλανδικό -ακόμη στοιχειώδες- κβαντικό δίκτυο αποτελείται από τρεις κβαντικούς κόμβους που βρίσκονται σε κάποια απόσταση μεταξύ τους μέσα στο ίδιο κτίριο. Ο μεσαίος κόμβος έχει φυσική διασύνδεση με τους άλλους δύο κόμβους. «Το μελλοντικό κβαντικό διαδίκτυο θα αποτελείται από αμέτρητες κβαντικές συσκευές και ενδιάμεσους κόμβους», ανέφερε ο επικεφαλής ερευνητής Ρόναλντ Χάνσον. Η πρώτη δοκιμή του ολλανδικού κβαντικού δικτύου εκτός εργαστηρίου, σε υπάρχοντα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, προγραμματίζεται να έχει υλοποιηθεί έως το τέλος του 2022. https://www.tanea.gr/2021/04/19/science-technology/dimiourgithike-to-proto-kvantiko-diktyo-pollaplon-komvon/

NASA: Συμβόλαιο $2,9 δισ. με τη SpaceX του Έλον Μασκ. Η εταιρεία διαστημικής τεχνολογίας του Έλον Μασκ, SpaceX, σύναψε συμφωνία συνεργασίας με τη NASA την Παρασκευή, για να προχωρήσει στην ανάπτυξη ενός συστήματος προσσελήνωσης προκειμένου να μεταφέρει δύο αστροναύτες στη Σελήνη "και να ανοίξει τον δρόμο για τη βιώσιμη σεληνιακή εξερεύνηση”. Η συμφωνία εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis της NASA, το οποίο έχει στόχο την επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη, σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες και διεθνείς συνεργάτες, αλλά και να λειτουργήσει ως "προετοιμασία” για την αποστολή αστροναυτών στον Άρη. Η επιλογή της SpaceX ήταν "προς το συμφέρον" της υπηρεσίας, δήλωσε η Λάιζα Γουάτσον-Μόργκαν, η υπεύθυνη του προγράμματος αυτού, ανακοινώνοντας ότι η αποστολή ενδέχεται να πραγματοποιηθεί ακόμη και εντός του 2024. Σημειώνεται ότι η SpaceX ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο ότι σκοπεύει να στείλει αργότερα φέτος τέσσερις τουρίστες στο διάστημα και συγκεκριμένα σε τροχιά, στο πλαίσιο μιας αποστολής ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση ενός παιδικού νοσοκομείο. Τον προηγούμενο μήνα, πάντως, ο πρωτότυπος πύραυλος Mars Starship της εταιρείας εξερράγη κατά τη διαδικασία της προσγείωσης. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/nasa-29-spacex.html

Πεθαίνοντας στον πλανήτη Άρη. Η ανθρωπότητα ετοιμάζει πυρετωδώς για την πρώτη επίσκεψη του ανθρώπου στον Άρη. Η NASA σχεδιάζει μια επανδρωμένη αποστολή την δεκαετία του 2030 αλλά η Space X, η διαστημική υπηρεσία του Αμερικανού μεγιστάνα Ελον Μασκ, σχεδιάζει επανδρωμένες αποστολές με ορίζοντα την επόμενη πενταετία. Μάλιστα ο Ελον Μασκ δεν θέλει να στείλει μια αποστολή λίγων αστροναυτών αλλά θέλει να στείλει ένα σκάφος με δεκάδες ή εκατοντάδες επιβάτες ανάμεσα τους πολλοί απλοί φίλοι του Διαστήματος. Μάλιστα έχει πει ότι σκέφτεται πολύ σοβαρά να συμμετέχει και ο ίδιος. Έχει δηλώσει επίσης ότι στόχος του δεν είναι η πραγματοποίηση μιας επανδρωμένης αποστολής αλλά η δημιουργία και μάλιστα άμεσα, μέσα στα επόμενα 20-30 έτη μιας μεγάλης αποικίας στον Κόκκινο Πλανήτη. Τα τελευταία χρόνια οι διαστημικές υπηρεσίες και πολλές ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με την επίλυση όλων των ζητημάτων που άπτονται μιας επανδρωμένης αποστολής στον Άρη αλλά και της διαμονής στην αφιλόξενη για τον άνθρωπο αλλά και κάθε μορφή ζωής επιφάνεια του πλανήτη. Όμως υπάρχει μια παράμετρος με την οποία δεν έχει ασχοληθεί κανείς μέχρι σήμερα. Είναι πολύ πιθανό αν όχι σχεδόν βέβαιο ότι αστροναύτες ή πολίτες θα χάσουν την ζωή τους είτε κατά την διάρκεια του ταξιδιού είτε φτάνοντας στον πλανήτη. Άλλωστε και ο Ελον Μασκ έχει προετοιμάσει τους επίδοξους ταξιδιώτες. «Αν θέλεις να πας στον Άρη, να είσαι προετοιμασμένος ότι θα πεθάνεις»… Τι θα συμβεί λοιπόν με τους νεκρούς; Τι θα γίνεται με τα σώματα τους; Τα σενάρια για το τι θα γίνεται με τα σώματα των νεκρών ανθρώπων είναι πολλά και προκαλούν συζητήσεις γύρω από αυτά. Η Κάθριν Κόνλει στέλεχος του Τμήματος Πλανητικής Προστασίας της NASA ανέφερε σε σχετική ερώτηση που δέχτηκε από το περιοδικό Popular Science ότι δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη κανενός είδους πρωτόκολλο για τι θα γίνεται με τα σώματα των νεκρών ανθρώπων ούτε από την NASA ούτε από καμία άλλη διαστημική υπηρεσία ή άλλο φορέα στον κόσμο. Η δήλωση της Κόνλει έδωσε το έναυσμα για να ανοίξει μια συζήτηση για το τι μπορεί ή τι πρέπει να γίνει με τους ανθρώπους που θα χάνουν την ζωή τους στον Άρη. Οι επιλογές Δεδομένου ότι είναι πρακτικά αδύνατο να τοποθετείται κάπου το σώμα ενός νεκρού ανθρώπου για χρονικό διάστημα πολλών μηνών ή ακόμη ετών μέχρι να επιστρέψει μια αποστολή από τον Άρη στην Γη για να ταφεί θα πρέπει να αποφασισθεί τι θα γίνει με αυτό. Μια πρώτη ιδέα θα ήταν να δένεται το σώμα του νεκρού σε κάποιο εξωτερικό σημείο του διαστημόπλοιου. Όμως το ψύχος που επικρατεί στο Διάστημα θα έκανε στο σώμα στην κυριολεξία ένα… παγάκι χωρίς να γνωρίζει κανείς αν τελικά το σώμα θα επέστρεφε άθικτο ή τι κινδύνους θα έκρυβε αυτή η κατάσταση για το διαστημόπλοιο και τους επιβάτες. Μια προφανής λύση θα ήταν να γίνεται κάτι ανάλογο με ότι συνέβαινε τα παλαιότερα χρόνια στα πλοία που έκαναν μακρινά πολύχρονα ταξίδια όπου όταν ένας ναυτικός έχανε την ζωή του οι σύντροφοι του πετούσαν το σώμα του στην θάλασσα. Αν λοιπόν χάσει κάποιος την ζωή του σε μια αποστολή στον Άρη θα μπορούσαν οι δικοί του σύντροφοι να το βγάλουν από το διαστημόπλοιο και να το αφήσουν ελεύθερο στο Διάστημα. Όμως στην περίπτωση αυτή αν το σκάφος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη το ίδιο θα συμβεί και με τα σώματα των νεκρών. Θα μπουν και αυτά σε τροχιά και αν ακολουθείται αυτή η τακτική τότε σύντομα γύρω από τον Άρη θα δημιουργηθεί ένα «νεκροταφείο» που θα μεγαλώνει όσο μεγαλώνει η ανθρώπινη παρουσία στον Κόκκινο Πλανήτη. Κάποιοι λένε ότι με αυτό τον τρόπο κάποια στιγμή όποιος φτάνει στον Άρη θα βλέπει να κυκλοφορούν νεκροί γύρω από τον πλανήτη σε ένα πραγματικά απόκοσμο σκηνικό. Μια τρίτη λύση θα είναι η ταφή τους στον Άρη αλλά αυτό θα προϋποθέτει ότι τα σώματα θα αποτεφρωθούν πρώτα ώστε να μην υπάρχει πιθανότατα να υπάρξει κάποια μόλυνση του πλανήτη από το νεκρό σώμα. Πρόκειται και αυτό για ένα σύνθετο εγχείρημα με πολλά προβλήματα στην εφαρμογή του. Υπάρχουν και κάποιοι που κάνουν ένα βήμα περισσότερο και υποστηρίζουν ότι δεν τίθεται θέμα ταφής αφού είναι πιθανό τα έτσι και αλλιώς περιορισμένα τρόφιμα που θα έχουν στην διάθεση τους οι άνθρωποι που θα βρίσκονται στον Άρη να οδηγήσουν σε φαινόμενα κανιβαλισμού. Σε κάθε περίπτωση πάντως και δεδομένης της επικείμενης εκκίνησης των επανδρωμένων αποστολών στον Κόκκινο Πλανήτη θα πρέπει οι διαστημικές υπηρεσίες να ασχοληθούν σοβαρά και με αυτό το ζήτημα. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/blog-post_17.html

Πυροτεχνήματα πριν από το τέλος του σύμπαντος. Στο πολύ μακρινό μέλλον, μετά τον θάνατο όλων των άστρων του αχανούς σύμπαντος, θα εξακολουθούν να λάμπουν κάποια εκφυλισμένα απομεινάρια άστρων, οι λευκοί νάνοι. Ένα ανοιχτό ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί οριστικά σχετίζεται με την τελική μοίρα των λευκών νάνων. Κάποιοι υπολογισμοί δείχνουν ότι μετά από ένα … εξωφρενικά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα παγώσουν μεταπίπτοντας σε μαύρους νάνους, και κάποιοι από αυτούς θα εκραγούν ως σουπερνόβα, σηματοδοτώντας το τέλος της αστρικής τους ιστορίας. Οι λευκοί νάνοι είναι τα υπολείμματα άστρων μικρής ή μεσαίας μάζας. Αποτελούν το ένα από τα τρία είδη «αστρικών πτωμάτων» – τα άλλα δύο είναι τα άστρα νετρονίων και οι μαύρες τρύπες. Ο λευκός νάνος δεν καταρρέει βαρυτικά εξαιτίας μιας καθαρά κβαντομηχανικής ιδιότητας, της πίεσης των εκφυλισμένων ηλεκτρονίων. Η μέγιστη μάζα ενός λευκού νάνου πέρα από την οποία η πίεση αυτή δεν μπορεί να αποτρέψει την βαρυτική κατάρρευση, είναι 1,44 M⊙ (M⊙=η μάζα του ήλιου) , γνωστό ως όριο Chandrasekhar. Ο Ήλιος μας θα μετατραπεί σε ένα λευκό νάνο μετά από περίπου πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Στο εσωτερικό του λευκού νάνου δεν συμβαίνουν πυρηνικές αντιδράσεις, ούτε κάποια άλλη διαδικασία που να παράγει ενέργεια. Έτσι, βαθμιαία ακτινοβολεί τη θερμική του ενέργεια ως ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και ψύχεται. Αλλά είναι τόσο πυκνός και θερμός (η αρχική θερμοκρασία αγγίζει τις 100 χιλιάδες βαθμούς), ώστε η ψύξη του να χρειάζεται πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια χρόνια, διάρκεια μεγαλύτερη από την ηλικία του σύμπαντος. Για τον λόγο αυτό, οι λευκοί νάνοι μέχρι σήμερα ακτινοβολούν σε υψηλές σχετικά θερμοκρασίες, επομένως εκπέμπουν αρκετό φως και γι αυτό παρατηρούνται ως μικροί λευκοί αστέρες. Έτσι προέκυψε και η ονομασία λευκοί νάνοι. Πώς θα καταλήξει ένας λευκός νάνος μετά από πολύ χρόνο, πολύ μεγαλύτερο από την σημερινή ηλικία του σύμπαντος; Όταν ελαχιστοποιηθεί η εκπομπή φωτός ή θερμότητας θα μετατραπεί σε έναν μαύρο νάνο. Κάποιοι μαύροι νάνοι με μεγαλύτερη μάζα θα μπορούσαν τελικά να εκραγούν ως σουπερνόβα. Αυτό θα συμβεί αν η διαδικασία της πυκνοπυρηνικής σύντηξης (σύντηξη πυρήνων εξαιτίας της εξαιρετικά υψηλής πυκνότητας) μετατρέψει το μεγαλύτερο μέρος των στοιχείων του άστρου (συνήθως άνθρακα και οξυγόνο) σε σίδηρο-56. Καθώς ένας λευκός νάνος κρυώνει και παγώνει μεταπίπτοντας προς έναν μαύρο νάνο, με πυρήνα σιδήρου, η καταστατική του εξίσωση εξακολουθεί να περιγράφεται από την καταστατική σχετικιστικού αερίου ηλεκτρονίων. Ενώ οι ελαφροί πυρήνες μετατρέπονται σε σίδηρο-56, το κλάσμα ηλεκτρονίων στον πυρήνα του άστρου μικραίνει, και αυτό αλλάζει (μικραίνει) το όριο Chandrasekhar. Έτσι το άστρο μπορεί να φτάσει στο κρίσιμο σημείο που θα προκαλέσει την κατάρρευσή του και την επακόλουθη έκρηξη ως σουπερνόβα. Σύμφωνα με τον M. E. Caplan [black Dwarf Supernova in the Far Future], οι πρόγονοι των μαύρων νάνων που καταλήγουν σε σουπερνόβα έχουν μάζες μεταξύ 1,16 και 1,35 M⊙ και βρίσκονται σε σχεδόν μηδενική θερμοκρασία κάτι που του επιτρέπει να προσδιορίσει την εσωτερική δομή τους με σχετική ακρίβεια, χρησιμοποιώντας μόνο τις γνώσεις για το σχετικιστικό αέριο Fermi. Επιπλέον, υπολογίζει την διάρκεια ζωής τους με απλές αναλυτικές εξισώσεις για τις ταχύτητες αντίδρασης πυκνοπυρηνικών αντιδράσεων στο εσωτερικό τους. Εφόσον λοιπόν τα πρωτόνια δεν διασπώνται, τότε στο – όχι και τόσο άμεσο – μέλλον αναμένουμε περίπου το 1% του συνόλου των σημερινών άστρων, περίπου 1021 άστρα, να καταρρεύσουν και να εκραγούν ως σουπερνόβα, μετά από από περίπου googol11=101100 χρόνια έως 1032000 χρόνια (το 1 ακολουθούμενο από 1100 και 32000 μηδενικά αντίστοιχα). Μετά από ένα τόσο ασύλληπτα τεράστιο χρονικό διάστημα είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς να προκύπτουν οποιεσδήποτε άλλες αστροφυσικές διαδικασίες, οπότε σύμφωνα με τον Caplan τα σουπερνόβα των μαύρων νάνων ίσως είναι οι τελευταίες αστρικές μεταβολές που θα συμβούν στο σύμπαν μας πριν τον θερμικό θάνατό του. https://physicsgg.me/2021/04/17/%cf%80%cf%85%cf%81%ce%bf%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%ae%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%80%cf%81%ce%b9%ce%bd-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%cf%84%ce%ad%ce%bb%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%8d/

Τα όρια της ύλης στους αστέρες νετρονίων. Tο NICER ( Neutron star Interior Composition Explorer) είναι ένα τηλεσκόπιο ακτίνων X της NASA που βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Σκοπός του είναι να βοηθήσει τους φυσικούς να κατακτήσουν τις καρδιές των άστρων νετρονίων, τα υπολείμματα τεράστιων άστρων που εξερράγησαν ως σουπερνόβα. Οι αστροφυσικοί θέλουν να κατανοήσουν τη φύση της ύλης μέσα σε αυτά τα αντικείμενα, που βρίσκονται στα όρια της κατάρρευσης προς μαύρες τρύπες. Αλλά για να γίνει αυτό, απαιτούνται ακριβείς μετρήσεις των μαζών και των μεγεθών τους, και εκεί βρίσκεται η συνεισφορά του NICER. Η ύλη στον πυρήνα των άστρων νετρονίων φτάνει στην πιο ακραία μορφή που μπορούμε να μετρήσουμε. Το NICER έδειξε ότι αυτή η μυστηριώδης κατάσταση της ύλης είναι λιγότερο συμπιεστή από ό,τι προβλεπόταν. Το εύρημα αυτό βασίζεται στις παρατηρήσεις του PSR J0740 + 6620 (για συντομία J0740), το πιο γνωστό άστρο νετρονίων, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 3600 έτη φωτός από τη Γη, στον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης. Το J0740, που αποτελεί το ένα μέλος ενός δυαδικού συστήματος (το δεύτερο μέλος είναι λευκός νάνος), εκτελεί 346 στροφές ανά δευτερόλεπτο. Παλαιότερες μετρήσεις έδειχναν ότι η μάζα του J0740 είναι περίπου 2,1 φορές η μάζα του Ήλιου. Στην επιφάνεια ενός άστρου νετρονίων υπάρχει μια ατμόσφαιρα από υδρογόνο ή ήλιο πάνω από τον φλοιό βαρύτερων στοιχείων. Περίπου ένα μίλι πιο κάτω είναι ο εξωτερικός πυρήνας, όπου τα άτομα καταρρέουν στα δομικά τους στοιχεία: νετρόνια, πρωτόνια και ηλεκτρόνια. Εδώ, η τεράστια πίεση κάνει τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια για να σχηματίσουν μια θάλασσα κυρίως νετρονίων – με πυκνότητα έως και διπλάσια της πυκνότητας των ατομικών πυρήνων. Αλλά ποια είναι η κατάσταση της ύλης στον εσωτερικό πυρήνα; Είναι νετρόνια παντού ή τα νετρόνια διασπώνται στα συστατικά τους, τα κουάρκ; Στα παραδοσιακά μοντέλα ενός τυπικού άστρου νετρονίων, με περίπου 1,4 φορές τη μάζα του Ήλιου, οι φυσικοί αναμένουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας θα συνίσταται κυρίως από νετρόνια. Η μικρότερη πυκνότητα διασφαλίζει ότι τα νετρόνια απέχουν μεταξύ τους παραμένοντας άθικτα, κάτι που συνεπάγεται μια εσωτερική ασυμπιεστότητα και ένα μεγαλύτερου μεγέθους άστρο. Σε πιο μεγάλα άστρα νετρονίων όπως το J0740, η πυκνότητα του εσωτερικού πυρήνα είναι πολύ μεγαλύτερη, και τα νετρόνια συνθλίβονται πλησιάζοντας μεταξύ τους. Δεν είναι σαφές εάν τα νετρόνια μπορούν να παραμείνουν άθικτα υπό αυτές τις συνθήκες ή αν διασπώνται προς τα συστατικά τους κουάρκ. Οι θεωρητικοί υποπτεύονται ότι διαλύονται υπό την πίεση, αλλά παραμένουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τις λεπτομέρειες. Για να πάρουν απαντήσεις, είναι απαραίτητη μια ακριβής μέτρηση του μεγέθους ενός πολύ μεγάλου άστρου νετρονίων. Ένα μικρότερο άστρο θα ευνοούσε σενάρια όπου τα κουάρκ περιφέρονται ελεύθερα στον πυρήνα, γιατί τα μικρότερα σωματίδια μπορούν να συμπιεστούν σε κοντινότερες αποστάσεις. Ένα μεγαλύτερο άστρο θα ευνούσε την παρουσία πιο περίπλοκων μορφών ύλης. Δύο ερευνητικές ομάδες χρησιμοποίησαν διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά την διάμετρο του J0740, καταλήγοντας σε 24,8 χιλιόμετρα και 27,4 χιλιόμετρα, αντίστοιχα. Τα δύο αποτελέσματα αλληλεπικαλύπτονται από τις αβεβαιότητές τους. Το αποτέλεσμα για τον J0740, σε συνδυασμό με μια προηγούμενη μέτρηση του NICER για το πάλσαρ J0030 + 0451, αλλά και άλλων παρατηρήσεων, απορρίπτουν μοντέλα περισσότερο συμπιέσιμων άστρων νετρονίων, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων όπου το εσωτερικό τους θεωρείται ως μια θάλασσα κουάρκ. Η μάζα και το μέγεθος του J0740 δημιουργούν επίσης προβλήματα και στα λιγότερο συμπιέσιμα μοντέλα, τα οποία τείνουν να είναι πολύ πλούσια σε νετρόνια. Τα τελευταία θεωρητικά μοντέλα προτείνουν κάποιες εναλλακτικές λύσεις, όπως άστρα νετρονίων με εσωτερικούς πυρήνες που περιέχουν ένα μείγμα νετρονίων, πρωτονίων και εξωτικής ύλης από κουάρκ ή νέους συνδυασμούς κουάρκ. Οι μελλοντικές παρατηρήσεις του NICER θα βοηθήσουν τους φυσικούς ή να βρουν το σωστό θεωρητικό μοντέλο ή να απορρίψουν οριστικά μερικά από αυτά. δείτε το σχετικό βίντεο της NASA:

Ο χορός ζεύγους μαύρων τρυπών σε νέο βίντεο της NASA Μια νέα οπτικοποίηση της NASA διερευνά την καμπύλωση του φωτός εξαιτίας δυαδικού συστήματος μαύρων τρυπών που περιστρέφονται η μία γύρω από την άλλη μέχρι να συγχωνευθούν. Ο χορός του ζεύγους των μαύρων τρυπών, με μάζες εκατομμύρια φορές την μάζα του Ήλιου, στρεβλώνει και ανακατευθύνει το φως που προέρχεται από το θερμό αέριο – τον δίσκο συσσώρευσης – που περιβάλλει την κάθε μία. Παρατηρώντας το ζεύγος από το τροχιακό τους επίπεδο, κάθε δίσκος προσαύξησης έχει την αναμενόμενη χαρακτηριστική μορφή που μας αποκάλυψε σε υψηλή ανάλυση μια παλαιότερη προσομοίωση της ΝASA (που βρίσκεται σε συμφωνία με την πρώτη, αλλά χαμηλής ανάλυσης, φωτογραφία της μαύρης τρύπας Μ87). Καθώς οι μαύρες τρύπες περιστρέφονται η μία γύρω από την άλλη, η βαρύτητα της, σε πρώτο πλάνο, μαύρης τρύπας κάνει τον σύντροφό της να φαίνεται ως μια ταχέως μεταβαλλόμενη ακολουθία τόξων. Αυτές οι παραμορφώσεις εξελίσσονται καθώς το φως και των δύο δίσκων κινείται στο παραμορφωμένο ύφασμα του χωρόχρονου κοντά στις μαύρες τρύπες. Στο βίντεο που δημιούργησε ο Jeremy Schnittman, αστροφυσικός στο Goddard Space Flight Center της NASA, βλέπουμε δύο υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, μια με μάζα 200 εκατομμύρια φορές την μάζα του ήλιου και μια μικρότερη με την μισή μάζα. Οι δίσκοι προσαύξησης στην απεικόνιση έχουν διαφορετικά χρώματα, κόκκινο και μπλε, για να διευκολύνουν την παρακολούθηση των πηγών φωτός, αλλά η επιλογή αντικατοπτρίζει και την πραγματικότητα. Το θερμότερο αέριο εκπέμπει φως πιο κοντά στο μπλε άκρο του ορατού φάσματος και το υλικό που περιστρέφεται γύρω από την μικρότερη μαύρη τρύπα αισθάνεται ισχυρότερα βαρυτικά πεδία, που έχει ως αποτέλεσμα τις υψηλότερες θερμοκρασίες. Μια εντυπωσιακή πτυχή αυτής της νέας οπτικοποίησης είναι ότι η ανάδειξη του φαινομένου βαρυτικού φακού. Η εστίαση σε κάθε μαύρη τρύπα αποκαλύπτει πολλά, όλο και περισσότερο παραμορφωμένα είδωλα του συντρόφου της. Αναδεικνύεται επίσης και ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο που ονομάζεται σχετικιστική αποπλάνηση φωτός. Οι μαύρες τρύπες εμφανίζονται μικρότερες καθώς πλησιάζουν τον θεατή και μεγαλύτερες όταν απομακρύνονται από αυτόν. Παρακολουθείστε την ενδιαφέρουσα προσομοίωση του Jeremy Schnittman: https://physicsgg.me/2021/04/18/%ce%bf-%cf%87%ce%bf%cf%81%cf%8c%cf%82-%ce%b6%ce%b5%cf%8d%ce%b3%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%cf%89%ce%bd-%cf%84%cf%81%cf%85%cf%80%cf%8e%ce%bd-%cf%83%ce%b5-%ce%bd%ce%ad%ce%bf-%ce%b2%ce%af/

Μπορεί ένα «ανυπάκουο» σωματίδιο να ανατρέψει την αντίληψή μας για το Σύμπαν; Πώς λειτουργεί ο κόσμος γύρω μας; Τι είναι το Καθιερωμένο Πρότυπο; Μπορεί ένα «ανυπάκουο» σωματίδιο να ανατρέψει την αντίληψή μας για το Σύμπαν; Τις τελευταίες μέρες ο διεθνής τύπος φιλοξενεί αρκετά δημοσιεύματα τα οποία αναφέρονται στις νέες μετρήσεις από το πείραμα Muon g−2 στο Εθνικό Εργαστήριο του Επιταχυντή Fermilab του Ιλινόι. Σ’ αυτό συμμετείχαν επιστήμονες από επτά χώρες και επιβεβαίωσαν ότι κάτι απρόσμενο συμβαίνει με τα μιόνια, μια εξέλιξη που πιθανώς καταδεικνύει την ύπαρξη άγνωστων σωματιδίων και φυσικών δυνάμεων και ότι ίσως έχουμε φτάσει πολύ κοντά σε μία ιστορική ανακάλυψη. Πολλοί επιστήμονες αναφέρουν ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν πρόκειται όντως για απόκλιση από το Καθιερωμένο Πρότυπο αλλά σημειώνουν ότι αναμφίβολα πρόκειται για μια συναρπαστική ένδειξη. Για περισσότερες διευκρινίσεις απευθυνθήκαμε στον καθηγητή του τομέα Φυσικής της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Νίκο Τράκα, τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του οποίου εστιάζουν στη Θεωρητική Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. — Ποια είναι η αντίληψη της σύγχρονης έρευνας για τη βασική δομή της ύλης; Και ποια είναι τα στοιχειώδη σωματίδια από τα οποία συγκροτείται; Η προσπάθεια κατανόησης της βασικής δομής της ύλης απασχολεί την ανθρωπότητα από «αρχαιοτάτων χρόνων», για να χρησιμοποιήσουμε ένα γνωστό κλισέ. Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία είχαμε τον αέρα, τη φωτιά, το νερό και τη γη ως βασικά συστατικά της ύλης. Ο Δημόκριτος είναι γνωστός για τη φιλοσοφική του θεώρηση ότι η ύλη απαρτίζεται από αόρατα και αδιάσπαστα στοιχεία, τα άτομα. Κάνοντας ένα μεγάλο χρονικό άλμα, φτάνουμε στον 18ο αιώνα, όπου ο Άγγλος Τζ. Ντάλτον, στηριζόμενος σε πειράματα με αέρια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα διάφορα χημικά στοιχεία συγκροτούνται από άτομα. Ο Ρώσος Μεντελέγιεφ παρουσιάζει τον περιοδικό πίνακα των (έως τότε γνωστών) χημικών στοιχείων, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο πρώτος πίνακας των θεμελιωδών (ή στοιχειωδών) σωματιδίων της ύλης. Στις αρχές του 20ού αιώνα, με τα πειράματά του ο Άγγλος Ράδερφορντ έδειξε ότι το ίδιο το άτομο συγκροτείται από ένα πολύ μικρό (σχετικά με το μέγεθος του ατόμου) πυρήνα (με θετικό ηλεκτρικό φορτίο) και ηλεκτρόνια (με αρνητικό φορτίο). Κατά τη δεκαετία του 1930, νέα πειράματα έδειξαν ότι ο πυρήνας του ατόμου συγκροτείται από δύο ειδών σωματίδια: πρωτόνια και νετρόνια. Το 1964, ο Αμερικανός Μάρεϊ Γκελ-Μαν και ο Ρωσο-Αμερικανός Τζορτζ Τσβάιχ παρουσιάζουν τη θεωρία ότι το πρωτόνιο και το νετρόνιο –που συγκροτούν τους πυρήνες των ατόμων όλων των χημικών στοιχείων– και άλλα πολλά σωματίδια που είχαν ανακαλυφθεί σε σχετικά πειράματα, συγκροτούνται με τη σειρά τους από πιο θεμελιώδη σωματίδια, τα οποία ο Γκελ-Μαν ονόμασε κουάρκ (quark). Πειράματα στις δεκαετίες 1960 και 1970, τόσο σε εργαστήρια της Ευρώπης (CERN στη Γενεύη της Ελβετίας και DESY στο Αμβούργο της Γερμανίας) όσο και της Αμερικής (SLAC και Fermilab στις ΗΠΑ) επιβεβαίωσαν τις θεωρητικές προβλέψεις των Γκελ-Μαν και Τσβάιχ. Αρχικά τριών ειδών (πολλές φορές αναφέρονται ως γεύσεις, flavour) κουάρκ, με τα ονόματα: άνω (up), κάτω (down) και παράξενο (strange), ήταν αρκετά για την περιγραφή των σωματιδίων που «βλέπανε» τα πειράματα. Ανακάλυψη και νέων σωματιδίων έχει οδηγήσει στον σημερινό πίνακα των στοιχειωδών σωματιδίων όπου εμφανίζονται έξι γεύσεις κουάρκ. Τα νέα κουάρκ είναι τα: χαριτωμένο (charm), υψηλό (top) και χαμηλό (bottom). Τα έξι αυτά κουάρκ αποτελούν την ομάδα των αδρονίων (hadron). Ο πίνακας συμπληρώνεται από τα διάφορα «αδελφάκια» του ηλεκτρονίου (ας μην το ξεχνάμε αφού σ’ αυτό οφείλονται οι χημικές ιδιότητες των στοιχείων!) που έχουν παρατηρηθεί στα πειράματα: το μιόνιο (muon), το σωματίδιο ταυ (tau) και τα τρία νετρίνα (neutrino) που συσχετίζονται με τα ηλεκτρόνιο, μιόνιο και ταυ. Τα έξι τελευταία σωματίδια αποτελούν την ομάδα των λεπτονίων (lepton). Ο πίνακας συμπληρώνεται από τα αντίστοιχα σωματίδια αντιύλης. Το 1928 ο Άγγλος Π. Ντιράκ προέβλεψε θεωρητικά την ύπαρξη του αντι-ηλεκτρονίου (το αποκαλούμε ποζιτρόνιο) το οποίο παρατηρήθηκε το 1932 από τον Άντερσον. Τώρα γνωρίζουμε ότι κάθε σωματίδιο έχει το δικό του αντι-σύντροφο με κύριο χαρακτηριστικό το αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο. — Και το περίφημο σωματίδιο χιγκς; Στον πίνακα αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε πλέον και το σωματίδιο χιγκς (higgs), το οποίο προβλέφθηκε θεωρητικά τη δεκαετία του 1960 από τους Φ. Ενγκλέρ, Ρ. Μπράουτ, Π. Χιγκς και αρκετούς άλλους επιστήμονες. Την πρώτη πειραματική παρατήρησή του ανακοίνωσε το CERN το 2012. Η παρουσία του σωματιδίου αυτού επιτρέπει τη σωστή θεωρητική περιγραφή της μάζας των στοιχειωδών σωματιδίων. — Πώς αυτά τα στοιχειώδη σωματίδια συγκροτούν αυτό που βλέπει ο καθένας μας γύρω του; Υπάρχουν δυνάμεις μεταξύ τους που τα «καθοδηγούν»; Τα σωματίδια αυτά αλληλοεπιδρούν με τεσσάρων ειδών δυνάμεις: τη βαρύτητα, τον ηλεκτρομαγνητισμό, την ισχυρή πυρηνική δύναμη και την ασθενή πυρηνική δύναμη. Οι δυο πρώτες έχουν άπειρη εμβέλεια ενώ οι δυο τελευταίες δρουν μόνο στην περιοχή του πυρήνα του ατόμου. Η αλληλεπίδραση μεταξύ των σωματιδίων πραγματοποιείται με ανταλλαγή των λεγομένων σωματιδίων-φορέων που «μεταφέρουν» την αλληλεπίδραση: το φωτόνιο για την ηλεκτρομαγνητική αλληλεπίδραση, τα W+, W- και Z για την ασθενή και 8 γκλουόνια (gluon) για την ισχυρή. Η βαρύτητα παραμένει ακόμα μια δύναμη (αλληλεπίδραση) που είναι δύσκολο να περιγράφει με σύγχρονο (κβαντικό) τρόπο ενώ η έρευνα στον τομέα αυτό είναι πολύ έντονη. — Αυτό είναι το λεγόμενο «Καθιερωμένο Πρότυπο» των σωματιδίων; Πράγματι. Ο πίνακας των σωματιδίων και το σωματίδιο χιγκς, με τις τρεις αλληλεπιδράσεις τους μαζί με τα σωματίδια-φορείς τους (αλλά χωρίς τη βαρυτική αλληλεπίδραση), συγκροτούν το λεγόμενο Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) που συμφωνεί σε μεγάλη ακρίβεια με όλα τα πειράματα που έχουν πραγματοποιηθεί στα διάφορα σχετικά εργαστήρια ανά τον κόσμο. Το Καθιερωμένο Πρότυπο, παρ’ όλη την επιτυχία του δεν αποτελεί το «τέλος του δρόμου». Αρκετά σημαντικά στοιχεία δεν προβλέπονται απ’ αυτό και πρέπει να εισαχθούν με το «χέρι», ουσιαστικά από το πείραμα. Επίσης υπάρχουν και μερικές άλλες θεωρητικές ατέλειες που δεν «αρέσουν» στους θεωρητικούς φυσικούς. Οπότε, παρ’ όλη την αναμφισβήτητη επιτυχία του, το Καθιερωμένο Πρότυπο θεωρείται ότι αποτελεί τμήμα ενός πιο πλήρους προτύπου το οποίο αναζητείται από την σύγχρονη έρευνα. — Ποια είναι αυτές οι ατέλειες και τα στοιχεία που δεν προβλέπει το ΚΠ; Ανάμεσα στα προβλήματα που ζητούν λύση είναι η κοσμολογική παρατήρηση ότι το σύμπαν κατά ένα τεράστιο ποσοστό (96%) αποτελείται από μια άγνωστης μορφής ύλη (την επονομαζόμενη σκοτεινή ύλη, dark matter) και από μια άγνωστης μορφής ενέργεια (την σκοτεινή ενέργεια, dark energy) για τις οποίες το ΚΠ δεν έχει να «πει» τίποτα. Άλλο ένα πρόβλημα, που και πάλι συνδέεται με την κοσμολογία, είναι ότι η πολύ επιτυχής θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang), ως «αρχικής στιγμής» του Σύμπαντος, ξεκινά με ίση ποσότητα ύλης και αντιύλης. Σήμερα όμως, δεν παρατηρείται καθόλου ελεύθερη αντιύλη στο Σύμπαν. Βέβαια, σωματίδια αντιύλης παράγουμε στα πειράματά μας, όπου ελέγχουμε τις ιδιότητές τους. — Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τα δεδομένα σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις ως προς την κατάρρευση του Καθιερωμένου Προτύπου; Τον Μάρτη του 2021, το πείραμα LHCb –ένα από τα τέσσερα μεγάλα πειράματα που διεξάγονται στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN– ανακοίνωσε στο Διεθνές Συνέδριο του Moriond ότι υπάρχουν ενδείξεις διαφοράς στη συμπεριφορά μεταξύ του ηλεκτρονίου και του μιονίου, σε αντίθεση με τη θεμελιώδη πρόταση του ΚΠ περί «παγκοσμιότητας των λεπτονικών γεύσεων» (lepton flavor universality), που στην περίπτωσή μας λέει ότι οι τρεις λεπτονικές γεύσεις (ηλεκτρόνιο, μιόνιο και σωματίδιο τ) έχουν την ίδια πιθανότητα να εμφανιστούν σε διασπάσεις του χαμηλού κουάρκ, αντίθετα από τις παρατηρήσεις του πειράματος LHCb. Αν επιβεβαιωθεί αυτή η παραβίαση της παγκοσμιότητας, θα πρέπει να εισαχθούν νέα σωματίδια ή/και νέες αλληλεπιδράσεις, πέραν αυτών που παρουσιάζονται στο ΚΠ. Η μελέτη και άλλων πειραματικών δεδομένων από το εν λόγω πείραμα συνεχίζεται και θα είναι ενδιαφέρον να δούμε κατά πόσο τα νέα αποτελέσματα θα είναι στην ίδια κατεύθυνση με τις έως τώρα ενδείξεις. — Από τα πειράματα στην Αμερική έχει προκύψει κάτι καινούργιο; Οι ενδείξεις από το LHCb είναι συνεπείς και με άλλες παρόμοιες που έχουν αναφερθεί και από άλλα πειράματα, όπως αυτό στο Εθνικό Εργαστήριο Επιταχυντών Fermi (Fermi National Accelerator Laboratory, Fermilab) στις ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα από το πείραμα «Muon g−2». Στο πείραμα αυτό εξετάζεται η συμπεριφορά του μιονίου σε εξωτερικό μαγνητικό πεδίο. Αυτή περιγράφεται από το ΚΠ και σχετίζεται με την παρουσία των υπολοίπων στοιχειωδών σωματιδίων. Οι μετρήσεις του πειράματος δείχνουν μια παράξενη (εκτός του ΚΠ) συμπεριφορά του μιονίου που πιθανόν να μπορεί να εξηγηθεί από την παρουσία νέων στοιχειωδών σωματιδίων. Αυτές οι μετρήσεις συμφωνούν με αντίστοιχες ενός παλαιότερου πειράματος (που ολοκληρώθηκε το 2001) στο Εθνικό Εργαστήριο Brookhaven, στις ΗΠΑ. Το πείραμα «Muon g−2» ξεκίνησε το 2018 και έως σήμερα έχουν αναλυθεί δεδομένα από την πρώτη περίοδο λειτουργίας του. Τώρα μελετώνται τα δεδομένα της δεύτερης και τρίτης περιόδου λειτουργίας, η τρέχουσα είναι η τέταρτη περίοδος και η πέμπτη σχεδιάζεται. Αποτελέσματα και από τις πέντε περιόδους λειτουργίας του πειράματος (αυτό θα συμβεί στα επόμενα δύο χρόνια) θα δείξουν πολύ καθαρά αν πράγματι βρισκόμαστε μπροστά σε μια «νέα φυσική» των στοιχειωδών σωματιδίων. — Τι προβλέπετε για το άμεσο μέλλον; Τα επόμενα χρόνια προαλείφονται συναρπαστικά στον ερευνητικό τομέα της φυσικής των στοιχειωδών σωματιδίων, τόσο στο πειραματικό όσο και στο θεωρητικό πεδίο. Πόσο καλά κρατιέται το Καθιερωμένο Πρότυπο στον (προσωρινό) θρόνο του; Ανοίγονται νέοι δρόμοι στην πληρέστερη κατανόηση και περιγραφή της ύλης και του σύμπαντος; https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/blog-post_18.html

Ισπανοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν νέο εξωπλανήτη μεγαλύτερο από τη Γη. Ισπανοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν άλλον έναν εξωπλανήτη μεγαλύτερο από τη Γη, ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο ερυθρό νάνο, το GJ 740, σε απόσταση 36 ετών φωτός από τον πλανήτη μας. Η υπερ-Γη έχει μάζα περίπου τριπλάσια από τη Γη και ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από το άστρο της σε μόνο 2,4 μέρες (η διάρκεια του έτους του εξωπλανήτη). Λόγω της εγγύτητας της υπερ-Γης στον πλανήτη μας, ο εν λόγω εξωπλανήτης αναμένεται να αποτελέσει στόχο μελλοντικών παρατηρήσεων με τα νέα πολύ μεγάλα υπό ανάπτυξη επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής Astronomy & Astrophysics, εκτιμούν ότι ο νέος εξωπλανήτης είναι βραχώδης με ακτίνα περίπου μιάμιση φορά μεγαλύτερη από εκείνη της Γης. Πιθανώς στο ίδιο αστρικό σύστημα βρίσκεται ένας δεύτερος μεγαλύτερος εξωπλανήτης με μάζα ανάλογη του Κρόνου (κοντά στις 100 γήινες μάζες). Τα τελευταία χρόνια οι αστρονόμοι αναζητούν εξωπλανήτες κατ' εξοχήν γύρω από σχετικά ψυχρούς ερυθρούς νάνους, που έχουν θερμοκρασίες τουλάχιστον 2.000 βαθμούς μικρότερες από τον Ήλιο μας. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/979789_ispanoi-astronomoi-anakoinosan-oti-anakalypsan-neo-exoplaniti-megalytero

Οι Πρεσβευτές του Ανθρώπου. Στις έξι σχεδόν δεκαετίες που πέρασαν από την εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου, του «Σπούτνικ 1», έχουμε ήδη ρίξει τα πρώτα εύθραυστα σκάφη μας στα μυστικά ρεύματα του Διαστημικού ωκεανού. Στην αρχή με φόβο και δισταγμό, κι αργότερα με όλο και πιο μεγάλη αυτοπεποίθηση, καθώς εξερευνήσαμε τους πλανητικούς υφάλους γύρω μας. Ζούμε, δηλαδή, σε μια εποχή που η ανθρωπότητα θα την θυμάται για πάντα, μια εποχή στην οποία οι Σπούτνικ, οι Μάρινερ, τα Βενέρα, και τα δεκάδες άλλα διαστημικά οχήματα ξεκίνησαν μιαν απαράμιλλη προσπάθεια εξερεύνησης του Σύμπαντος. Στον νέο αυτό ωκεανό του Διαστήματος τα σύγχρονα διαστημόπλοια είναι τα νέα μας φορτηγά, τα πλοία των θησαυρών του νέου ωκεανού που εκτοξεύουν δορυφόρους και διαστημοσυσκευές και που στο μέλλον θα μεταφέρουν τα υλικά για την οικοδόμηση μόνιμων επανδρωμένων διαστημικών καταυλισμών. Πρόκειται για τα πλοία που θα ανοίξουν την απέραντη θάλασσα του διαστήματος όπως ο Κολόμβος και ο Μαγγελάνος άνοιξαν στην ανθρωπότητα τους επίγειους ωκεανούς. Και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι διαστημικές μας δραστηριότητες θα μας αποκομίσουν σύντομα πλούτη αδιανόητα για την εποχή του Κολόμβου και του Μαγγελάνου. Γιατί στις δικές μας περιπλανήσεις στο Διάστημα έχουμε ανακαλύψει τον δικό μας «χρυσό» και τα δικά μας «μπαχαρικά». Τα έχουμε ανακαλύψει στην καινούργια γνώση, στα νέα προϊόντα, στις νέες τεχνολογίες. Πλούτη και κέρδη πολλαπλάσια της επένδυσης που έχει γίνει. Και παρόλο που τα επικά ταξίδια της ανθρωπότητας δεν έγιναν ποτέ με ευκολία, ήσαν εντούτοις αναπόφευκτα, γιατί ακόμη κι αν ο Κολόμβος είχε αποτύχει στην προσπάθειά του, κάποιος άλλος θα είχε κάνει το ταξίδι στην Αμερική. Κάποτε ο Κέπλερ είχε πει ότι «όταν θα έχουν επινοηθεί τα πλοία που θα ταξιδεύουν ανάμεσα στα άστρα, θα υπάρξουν επίσης και οι άνθρωποι που θα ταξιδέψουν μ’ αυτά». Γιατί πραγματικά ποτέ δεν πρόκειται να υπάρξει έλλειψη Κολόμβων και Μαγγελάνων. Γιατί είναι αναπόφευκτο: κάποια μέρα κάποιοι από μας θα μπαρκάρουν για το πρώτο τους ταξίδι στα άστρα. Γιατί είναι στη φύση μας να εξερευνάμε, να είμαστε ταξιδιώτες και ανιχνευτές. Και κάποια μέρα, όταν θα είμαστε έτοιμοι, θα πάμε στα άστρα. Γιατί είναι δικαίωμά μας, και μοίρα μας. https://physicsgg.blogspot.com/2021/04/blog-post_32.html Σύνδεση δορυφόρων σε τροχιά για «παράταση ζωής» Σε μια πολύπλοκη διαδικασία σε τροχιά, ένας δορυφόρος συνδέθηκε με έναν άλλο, παλαιότερο, παρατείνοντας τη «ζωή» του. Ο παλιός δορυφόρος, Intelsat 10-02, αναμεταδίδει σήματα τηλεοπτικών σταθμών και παρέχει άλλες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, ωστόσο μετά από 17 χρόνια σε τροχιά είχαν μειωθεί πολύ τα καύσιμά του. Αυτό άλλαξε χάρη στη σύνδεση τη Δευτέρα με έναν άλλο δορυφόρο, τον MEV-2 (Mission Extension Vehicle-2) ο οποίος διαθέτει αρκετά καύσιμα και έχει πλέον αναλάβει τα καθήκοντα πραγματοποίησης ελιγμών. Ο νέος δορυφόρος, όπως αναφέρει το BBC, θα κρατήσει τον IS-10-02 στραμμένο σωστά προς την Γη και, μετά από πέντε χρόνια υπηρεσίας, θα τον χαμηλώσει σε μια ασφαλή τροχιά- «νεκροταφείο». H επιχείρηση πραγματοποιήθηκε επιτυχώς από τις Northrop Grumman και SpaceLogistics. Είναι η δεύτερη φορά που δύο εμπορικοί δορυφόροι συνδέονται με τέτοιον τρόπο, καθώς είχε επιτευχθεί σύνδεση επίσης τον Φεβρουάριο του 2020, από το MEV-1, επίσης της Northrop Grumman. Μετά την ολοκλήρωση της πενταετούς αποστολής, το MEV-2 θα αποσυνδεθεί και θα πάει να παρέχει τις υπηρεσίες του για τους σκοπούς μιας νέας αποστολής. Τo Mission Extension Vehicle είναι το πρώτο μιας σειράς σκαφών εξυπηρέτησης/ service δορυφόρων, και η εταιρεία συνεργάζεται με τη DARPA του αμερικανικού Πενταγώνου για τους σκοπούς μιας νέας αποστολής με το «πρώτο εμπορικό ρομποτικό διαστημόπλοιο service». Η αποστολή αυτή προορίζεται να επεκτείνει την αγορά του «service» δορυφόρων, τόσο για εμπορικούς όσο και για κυβερνητικούς πελάτες. https://www.naftemporiki.gr/story/1714415/sundesi-doruforon-se-troxia-gia-paratasi-zois