Δροσος Γεωργιος

Η θερμοκρασία μιας μαύρης τρύπας. Στίβεν Χόκιγκ για όλους Φέτος συμπληρώνεται μισός αιώνας από τότε που ο Stephen Hawking έκανε την μεγαλύτερη επιστημονική του ανακάλυψη το 1974, αποδεικνύοντας θεωρητικά πως οι μαύρες τρύπες δεν είναι τόσο μαύρες, αλλά συμπεριφέρονται σαν θερμά σώματα εκπέμποντας ακτινοβολία.Ο Βρετανός θεωρητικός φυσικός Stephen Hawking (1942-2018), είναι γνωστός για τη συμβολή του στην κοσμολογία και τη φυσική των μαύρων τρυπών. Η μεγαλύτερη επιστημονική του ανακάλυψη ήταν η εξίσωση που έδειχνε ότι οι μαύρες τρύπες συμπεριφέρονται ως θερμά σώματα με απόλυτη θερμοκρασία που εξαρτάται αντιστρόφως ανάλογα από τη μάζα τους. Παρά το γεγονός ότι ο Χόκινγκ έπασχε από τη νόσο του κινητικού νευρώνα (αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση), που τον ανάγκασε σε εξ ολοκλήρου κινητική παράλυση και στην επικοινωνία μέσω ειδικής συσκευής παραγωγής ομιλίας, συνέχισε την ερευνα μέχρι το θάνατό του.Συνδυάζοντας την γενική σχετικότητα, την κβαντομηχανική και την θερμοδυναμική ο Hawking απέδειξε ότι μια μαύρη τρύπα εκπέμπει προς όλες τις κατευθύνσεις ένα είδος θερμικής ακτινοβολίας, την επονομαζόμενη ακτινοβολία Hawking. Αυτή η ακτινοβολία έχει το φάσμα ενός μέλανος σώματος του οποίου η απόλυτη θερμοκρασία είναι αυτή που ονομάζουμε θερμοκρασία Hawking ή θερμοκρασία μαύρης τρύπας (ΤΒΗ). Αυτή η ανακάλυψη εκφράζεται με μια απλή και κομψή εξίσωση:H παραπάνω εξίσωση περιέχει, εκτός από την μάζα της μαύρης τρύπας MBH, μόνο θεμελιώδεις φυσικές σταθερές: την ταχύτητα του φωτός στο κενό c, την σταθερά του Planck ℏ, την σταθερά της παγκόσμιας έλξης G και την σταθερά του Boltzmann kB. Παρατηρούμε ότι η θερμοκρασία μιας μαύρης τρύπας είναι αντιστρόφως ανάλογη με την μάζα της – όσο μικραίνει η μάζα της μαύρης τρύπας η θερμοκρασία της αυξάνεται. Το αποτέλεσμα είναι η μάζα να μειώνεται όλο και πιο γρήγορα και η μαύρη τρύπα να εξατμίζεται. Μπορούμε να «αποδείξουμε» την εξίσωση της θερμοκρασίας Hawking με τον τρόπο που περιγράφεται ΕΔΩ (Η θερμοκρασία Hawking, η αρχή της αβεβαιότητας και οι μαύρες τρύπες).Ένας δεύτερος απλούστατος, και πιο διαφανής, τρόπος απόδειξης, είναι η χρήση του «μαγικού» εργαλείου της διαστατικής ανάλυσης, η εφαρμογή της οποίας απαιτεί ελάχιστη γνώση φυσικής και μαθηματικών. Μαύρες τρύπες και η ανακάλυψη του Χόκινγκ Οι μαύρες τρύπες είναι η πιο ακραία πρόβλεψη της γενικής σχετικότητας, τη θεωρία που προτάθηκε από τον Αϊνστάιν, αντικατέστησε τον νόμο της βαρύτητας του Νεύτωνα και άλλαξε θεμελιωδώς την αντίληψή μας για τον χώρο και τον χρόνο. Μια μαύρη τρύπα είναι μια περιοχή του χώρου όπου υπάρχει τόσο υψηλή συγκέντρωση ύλης που τίποτα δεν μπορεί να ξεφύγει από ισχυρή της βαρύτητα, ούτε καν το φως (διαβάστε σχετικά: Πέντε παρανοήσεις σχετικά με τις μαύρες τρύπες). Η απλούστερη μορφή μαύρης τρύπας, είναι η λεγόμενη στατική μαύρη τρύπα, της οποίας η μαθηματική περιγραφή εξαρτάται μόνο από τη μάζα της. Η εξίσωση (1) ισχύει για αυτά τα αντικείμενα, τα οποία εξετάζουμε στη συνέχεια.Το παραπάνω σχήμα δείχνει την διαισθητική αναπαράσταση μιας στατικής μαύρης τρύπας. Η μάζα αυτού του αντικειμένου συγκεντρώνεται σε μια σημειακή περιοχή που ονομάζεται ιδιομορφία (singularity), που βρίσκεται στο κέντρο του ορίζοντα γεγονότων, ή απλά ορίζοντα, που είναι μια σφαιρική επιφάνεια που ορίζει το εξωτερικό όριο της μαύρης τρύπας. Αν και ο ορίζοντας δεν έχει υλική ύπαρξη, μπορεί να θεωρηθεί ως μια επιφάνεια μονής κατεύθυνσης που επιτρέπει την ύλη ή την ενέργεια να ρέει μόνο προς τα μέσα.Η ακτίνα του ορίζοντα, ονομάζεται ακτίνα βαρύτητας (γνωστή και ως ακτίνα Schwarzschild) και ισούται με: όπου G σταθερά της παγκόσμιας έλξης, c είναι η ταχύτητα του φωτός και MBH η μάζα της μαύρης τρύπας, δηλαδή η μάζα που περιορίζεται στην ιδιομορφία. Δεδομένου ότι τίποτα δεν μπορεί να διασχίσει τον ορίζοντα προς τα έξω, αυτή η περιοχή φαίνεται εντελώς μαύρη. Εφόσον η περιγραφή που βασίζεται στην γενική θεωρία της σχετικότητας είναι σωστή, βλέπουμε ότι οι νόμοι της θερμοδυναμικής εξασφαλίζουν ότι η θερμοκρασία του ορίζοντα πρέπει να είναι αυστηρά μηδέν. Διαφορετικά, η μαύρη τρύπα θα εξέπεμπε θερμική ακτινοβολία και δεν θα ήταν μαύρη.Σε γενικές γραμμές, αυτό είναι το κλασικό παράδειγμα μαύρης τρύπας που προκύπτει από τη γενική σχετικότητα. Μέχρι το 1974 κανείς δεν αμφισβήτησε αυτό το παράδειγμα. Ωστόσο, ο Χόκινγκ τόλμησε να το αμφισβητήσει, αποδεικνύοντας ότι «οι μαύρες τρύπες δεν είναι τόσο μαύρες». Συγκεκριμένα, ο Hawking απέδειξε ότι ο ορίζοντας συμπεριφέρεται ως ένα θερμό σώμα με απόλυτη θερμοκρασία TH, την θερμοκρασία Hawking , η οποία είναι ανάλογη με τη βαρύτητα στον ορίζοντα.Κατά συνέπεια, ο ορίζοντας εκπέμπει θερμική ακτινοβολία προς όλες τις κατευθύνσεις, την λεγόμενη ακτινοβολία Hawking. Σύμφωνα με την ισοδυναμία μάζας-ενέργειας του Αϊνστάιν, η ενέργεια που εκπέμπεται από τη μαύρη τρύπα οδηγεί σε σταδιακή μείωση των MBH και του RS μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται εξάτμιση (μαύρης τρύπας). Επιπλέον, από τους νόμους της θερμοδυναμικής, προκύπτει ότι μια μαύρη τρύπα έχει εντροπία, η οποία αποδεικνύεται ότι είναι ανάλογη με το εμβαδόν του ορίζοντα. Από την εξ. (2), η περιοχή αυτή υπολογίζεται ως: . Για να καταλήξει σε αυτά τα συμπεράσματα, ο Hawking συνδύασε (εν μέρει) τη γενική σχετικότητα, η οποία περιγράφει το σύμπαν σε μακροσκοπικό επίπεδο, με την κβαντική μηχανική, που περιγράφει το σύμπαν σε μικροσκοπικό επίπεδο, και την θερμοδυναμική, η οποία περιγράφει τα θερμικά φαινόμενα. O πίνακας που ακολουθεί δείχνει τις θεμελιώδεις φυσικές σταθερές που χαρακτηρίζουν αυτές τις θεωρίες, οι οποίες θα είναι πολύ χρήσιμες κατά την εξαγωγή της θερμοκρασίας Hawking, χρησιμοποιώντας διαστατική ανάλυση. Yπολογισμός της θερμοκρασίας Hawking Όλη η φυσική που χρειαζόμαστε για την διαστατική εξαγωγή της θερμοκρασίας Hawking συνοψίζεται στους πίνακες 1 και 2, και στην ιδέα ότι η περιγραφή μιας στατικής μαύρης τρύπας εξαρτάται μόνο από τη μάζα της. Θα ξεκινήσουμε υποθέτοντας ότι δεν γνωρίζουμε την εξίσωση Hawking. Προφανώς, η άγνοιά μας για το θέμα δεν μπορεί να είναι πλήρης: στην πραγματικότητα, για να πραγματοποιηθεί ένας υπολογισσμός βασισμένος στην διαστατική ανάλυση, είναι πάντα απαραίτητο να ξεκινάμε με μια υπόθεση σχετικά με τις εμπλεκόμενες παραμέτρους διαστάσεων (μεταβλητές και φυσικές σταθερές)Για να διατυπώσουμε την υπόθεσή μας, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι το μεγάλο επίτευγμα του Χόκινγκ ήταν να συνδυάσει τη γενική σχετικότητα με την κβαντική μηχανική και τη θερμοδυναμική για να αποδείξει ότι μια στατική μαύρη τρύπα έχει απόλυτη θερμοκρασία TH. Όπως φαίνεται στον πίνακα 1, αυτό υποδηλώνει ότι η TH πρέπει να εξαρτάται από τις χαρακτηριστικές σταθερές αυτών των τριών θεωριών, G, c, ℏ, kΒ. Από την άλλη, γνωρίζουμε επίσης ότι μια στατική μαύρη τρύπα χαρακτηρίζεται πλήρως από τη μάζα της, MBH.Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι η θερμοκρασία της μαύρης τρύπας υπολογίζεται από μια εξίσωση της μορφής: Aν στην παραπάνω σχέση αντικαταστήσουμε τις μονάδες των μεγεθών, τότε για να έχει το δεύτερο μέλος ίδια μονάδα μέτρησης με το πρώτο μέλος, θα πρέπει να ικανοποιούνται οι εξισώσεις: -x1+x3+x4+x5=0, 3x1+x2+2x3+2x4=0, x4=-1 και 2x1+x2+x3+2x4=0 Βέβαια, έχουμε έναν άγνωστο παραπάνω από τις εξισώσεις. Μπορούμε όμως να θεωρήσουμε το x5 ως παράμετρο και να υπολογίσουμε τους υπόλοιπους αγνώστους συναρτήσει του x5. Στη συνέχεια μπορούμε να δίνουμε τιμές στο x5 και να παίρνουμε διάφορες εξισώσεις για την θερμοκρασία ΤΒΗ. Για παράδειγμα: ● αν θεωρήσουμε x5=0, παίρνουμε , στην οποία δεν περιέχεται η σταθερά του Planck και η μάζα της μαύρης τρύπας, ● αν θεωρήσουμε x5=1, παίρνουμε , όπου δεν περιέχεται η σταθερά της παγκόσμιας έλξης και η σταθερά του Planck, ● αν θεωρήσουμε x5=-1, παίρνουμε: , η οποία βλέπουμε ότι ταυτίζεται με την ζητούμενη εξίσωση (1), αν εξαιρέσουμε τον αριθμητικό παράγοντα 8π στον παρονομαστή, κ.ο.κ. Πώς όμως μπορούμε να επιλέξουμε την σωστή έκφραση από τις διάφορες εξισώσεις που προκύπτουν με τον τρόπο αυτό. Ένα κριτήριο είναι ότι στην σωστή σχέση, αφενός μεν πρέπει να περιέχονται όλες οι σταθερές που υποθέσαμε ότι πρέπει να εξαρτάται η θερμοκρασία ΤΒΗ, και αφετέρου η σταθερά G και η μάζα ΜΒΗ, να υψώνονται στην ίδια δύναμη, δηλαδή x1=x5, δεδομένου ότι το γινόμενο (GM)x προκύπτει συχνά σε προβλήματα όπου εμφανίζεται η βαρύτητα. Όπως συμβαίνει και στην περίπτωσή μας. Με αυτόν τον περιορισμό μειώνεται και ο αριθμός των αγνώστων στο σύστημα των εξισώσεων και προκύπτει τελικά ένας και μοναδικός συνδυασμός για την θερμοκρασία της μαύρης τρύπας: .Οι μεγάλες ανακαλύψεις της φυσικής εκφράζονται μέσω εξισώσεων που περιγράφουν με ακρίβεια ένα ευρύ φάσμα φαινομένων. Ορισμένες εξισώσεις ξεχωρίζουν για την απλότητά τους, άλλες για την κομψότητά τους και άλλες για την ικανότητά τους να χτίζουν γέφυρες μεταξύ φαινομενικά ανόμοιων τομέων της πραγματικότητας. Ωστόσο, υπάρχουν εξισώσεις που διαθέτουν όλες αυτές τις αρετές. Για παράδειγμα, ο νόμος της βαρύτητας του Νεύτωνα (F=Gm1m2/r2) εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία, καθώς συμφιλιώνει την ουράνια φυσική με τη γήινη φυσική, όπως και η ισοδυναμία μάζας-ενέργειας του Αϊνστάιν (E=mc2), η οποία ενοποιεί την ύλη και την ενέργεια. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει και η εξίσωση Hawking, καθώς γεφυρώνει την σχετικότητα, την κβαντική μηχανική και την θερμοδυναμική. Η εξίσωση Hawking είναι χαραγμένη στον τάφο του στο Αβαείο του Γουέστμινστερ: διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στο άρθρο του Jorge Pinochet με τίτλο: «Hawking for everyone: Commemorating half a century of an unfinished scientific revolution» – https://arxiv.org/abs/2410.11851 Σχήμα1: Η δομή μιας στατικής μαύρης τρύπας. Σχήμα 2: Oι μαύρες τρύπες εκπέμπουν θερμική ακτινοβολία, έχουν εντροπία, και σταδιακά εξατμίζονται. Πίνακας 1: Θεωρίες και φυσικές σταθερές που εμπλέκονται στην θερμοκρασία Hawking Πίνακας 2: Μάζα (Μ) σε kg, Mήκος (L) σε m), Χρόνος (Τ) σε sec, Θερμοκρασία (Θ) σε Κ

Αγγίζοντας το Άπειρο: Φωτογραφίζοντας Μαύρες Τρύπες. Το 2019 για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας είχαμε τη δυνατότητα να δούμε την πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας ή μάλλον το τι υπάρχει γύρω από αυτή, αφού οι μαύρες τρύπες είναι στην πραγματικότητα αόρατες, καθώς απορροφούν οτιδήποτε εντός τους, ακόμη και το φως. Η ιστορική φωτογραφία των ερευνητών του Event Horizon Telescope (Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων) ‘έδειχνε’ την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία M 87, σε απόσταση 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, με μάζα 6,5 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη του Ήλιου και διάμετρο 40 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. To 2022 θα παρουσιάστηκε ένα νέο επίτευγμα του Event Horizon Telescope (EHT): η πρώτη εικόνα της τεράστιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του Γαλαξία μας. Αυτή η μάυρη τρύπα ονομάζεται (Τοξότης A* ή Sgr A* για συντομία), απέχει 27 χιλιάδες έτη φωτός από τη Γη, έχει μάζα 4,3 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο και διάμετρο 44 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Σημαντική συνεισφορά στην λήψη των παραπάνω «φωτογραφιών» των μαύρων τρυπών με το Event Horizon Telescope (EHT) είχε o αστροφυσικός Δημήτρης Ψάλτης . Ο Δρ. Δημήτρης Ψάλτης, καθηγητής Θεωρητικής Αστροφυσικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Τζώρτζια – Georgia Tech θα δώσει ομιλία για το ευρύ κοινό με θέμα: «Αγγίζοντας το Άπειρο: Φωτογραφίζοντας Μαύρες Τρύπες«, την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2024, ώρα 19:30, στο Αμφιθέατρο «ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΖΕΡΒΑΣ» στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. http://www.eie.gr/conferencehalls-gr.html Ο διακεκριμένος Έλληνας επιστήμονας θα μας ταξιδέψει σε ένα ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο, από τον Αινσταιν και τον Οπενχάιμερ, στο Event Horizon Telescope και την πρώτη φωτογράφιση της μελανής οπής στο κέντρο του Γαλαξία. Σύντομο βιογραφικό του κ. Ψάλτη θα βρείτε εδώ: https://physics.gatech.edu/user/dimitrios-psaltis Η είσοδος είναι ελεύθερη. πηγή: https://www.facebook.com/events/948920267067585/?ref=newsfeed To μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος σε σύγκριση με την τερατώδη μαύρη τρύπα στον γαλαξία M87 H πρώτη εικόνα της τεράστιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του Γαλαξία μας

Ο κομήτης C/2023 A3: ένας εντυπωσιακός ουράνιος επισκέπτης. Τις τελευταίες ημέρες, ένας εντυπωσιακός ουράνιος επισκέπτης έχει κάνει την εμφάνισή του στον απογευματινό ουρανό. Πρόκειται για τον κομήτη C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS), ο οποίος ανακαλύφθηκε τον Ιανουάριο του 2023 από το Αστεροσκοπείο Tsuchinshan στην Κίνα και επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια από το πρόγραμμα ATLAS στη Ν. Αφρική (Sutherland). Ο κομήτης διήλθε από το περιήλιό του στις 27 Σεπτεμβρίου, ενώ στις 12 Οκτωβρίου έφτασε στο πλησιέστερο σημείο από τη Γη, πριν συνεχίσει το ταξίδι του προς το εξωτερικό ηλιακό σύστημα. Οι αρχικοί υπολογισμοί έδειξαν ότι η επόμενη φορά που θα πλησιάσει τον πλανήτη θα είναι σε περίπου 80.000 χρόνια από σήμερα. Νεότεροι υπολογισμοί δείχνουν ότι, μετά από την κοντινή του διέλευση από την περιοχή των γήινων πλανητών και τις βαρυτικές παρέλξεις που του ασκήθηκαν, η τροχιά του μπορεί να έχει μετατραπεί σε υπερβολή, γεγονός που σημαίνει ότι θα εκσφενδονιστεί εκτός ηλιακού συστήματος και δε θα ξαναεμφανιστεί ποτέ. Η τελική «τύχη» του κομήτη θα καθοριστεί εν πολλοίς από τις παρέλξεις που θα δεχτεί από τους μεγάλους πλανήτες και τη γαλαξιακή παλίρροια, καθώς οδεύει και πάλι προς το νέφος του Oort, σε απόσταση μερικές χιλιάδες φορές την απόσταση Γης – Ήλιου.Το σπάνιο αυτό αστρονομικό φαινόμενο τράβηξε το ενδιαφέρον ερασιτεχνών και επαγγελματιών αστρονόμων παγκοσμίως. Μεταξύ των παρατηρήσεων, ο κομήτης καταγράφηκε από τον Αστρονομικό Σταθμό του ΑΠΘ στο Νόησις, το βράδυ της Τρίτης 15 Οκτωβρίου. Η παρατήρηση έγινε από τους προπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα Άγγελο Μεγγούδη και Θέμη Πουλτουρτζίδη, με την τελική εικόνα να προκύπτει από υπέρθεση 30 λήψεων, καθεμία με χρόνο έκθεσης 10 δευτερολέπτων.Οι κομήτες είναι μικρά ουράνια σώματα, κυρίως από πάγο, σκόνη και βραχώδη υλικά, προερχόμενα από τις εσχατιές του ηλιακού συστήματος. Στην εικόνα διακρίνονται όλα τα χαρακτηριστικά που κάνουν τους κομήτες μοναδικούς και εντυπωσιακούς. Καθώς πλησιάζουν τον Ήλιο, η θερμότητα εξατμίζει τα παγωμένα υλικά τους, σχηματίζοντας ένα λαμπρό «κέλυφος», την κόμη. Στο κέντρο της κόμης βρίσκεται ο πυρήνας, το συμπαγές μέρος του κομήτη, που μπορεί να έχει διάμετρο από μερικές εκατοντάδες μέτρα έως αρκετά χιλιόμετρα.Οι κομήτες συχνά έχουν δύο ουρές με διαφορετική σύνθεση και προέλευση. Η πρώτη, πιο φωτεινή και ορατή στο γυμνό μάτι, είναι η ουρά σκόνης, που σχηματίζεται από τα σωματίδια σκόνης που εκτοξεύονται από την επιφάνεια του πυρήνα λόγω της εξάτμισης. Η δεύτερη είναι η ουρά ιόντων, πιο λεπτή και αχνή, η οποία οφείλεται στην παραγωγή ιόντων στην επιφάνεια του πυρήνα, λόγω της πρόσπτωσης του ηλιακού ανέμου. Αν και οι δύο αυτές ουρές συνήθως έχουν διαφορετικές κατευθύνσεις, καθώς η δεύτερη (ιόντων) δείχνει πάντοτε αντίθετα από τον Ήλιο, στην περίπτωση του C/2023 A3 εμφανίζονται να εκτείνονται σχεδόν παράλληλα, αντίθετα από τον Ήλιο, λόγω της πολύ πρόσφατης διέλευσης από το περιήλιο της τροχιάς.Στη φωτογραφία, ο C/2023 A3 παρουσιάζει επίσης μια τρίτη ουρά, γνωστή ως «αντιουρά», που δείχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση από τις άλλες δύο, δηλαδή προς τον Ήλιο. Αυτή η αντιουρά είναι ένα σπάνιο φαινόμενο που παρατηρείται μόνο σε ορισμένους κομήτες. Δημιουργείται από μεγάλα σωματίδια σκόνης που «μένουν πίσω» στην τροχιά του κομήτη, καθώς αυτός απομακρύνεται από τον Ήλιο, και γίνεται ορατή μόνο όταν η Γη βρεθεί στο επίπεδο της τροχιάς του κομήτη γύρω από τον Ήλιο.Ο κομήτης C/2023 A3 θα παραμείνει αρκετά φωτεινός τις επόμενες, λίγες ημέρες, πάνω από το σημείο της Δύσης και λίγο μετά τη δύση του Ήλιου, δίνοντας την ευκαιρία σε παρατηρητές και φωτογράφους να απαθανατίσουν αυτό το μοναδικό φαινόμενο. Μην χάσετε την ευκαιρία να τον δείτε στον νυχτερινό ουρανό! πηγή: https://www.facebook.com/photo?fbid=1070268878442150&set=pcb.1070270638441974

Η πρώτη σελίδα του μεγάλου κοσμικού άτλαντα του «Ευκλείδη» Το διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αποκάλυψε ένα τεράστιο ουράνιο μωσαϊκό αποτελούμενο από δεδομένα εικόνας 208 gigapixel, καλύπτοντας μια περιοχή στο νότιο ουρανό πάνω από 500 φορές το μέγεθος της πανσελήνου. Σύμφωνα με την ESA αυτές οι εικόνες με τα εκατομμύρια γαλαξίες θα αποτελέσουν το πρώτο τμήμα ενός κοσμικού άτλαντα.Το βίντεο που ακολουθεί ξεκινά με ένα τεράστιο κοσμικό πανόραμα όπου λάμπουν περίπου 14 εκατομμύρια γαλαξίες, και στη συνέχεια εστιάζει ολοένα και βαθύτερα, φθάνοντας στην απεικόνιση ενός σπειροειδή γαλαξία, σε μια τελική εικόνα μεγεθυμένη 600 φορές σε σύγκριση με το πλήρες πανόραμα:Οι παραπάνω εικόνες δεν συλλέγονται από τον «Ευκλείδη» για την ομορφιά τους, αλλά για να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το σύμπαν. Πολλοί από τους 14 εκατομμύρια γαλαξίες στο αρχικό πλάνο θα χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη της επίδρασης της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας στην εξέλιξη του σύμπαν.Το ουράνιο μωσαϊκό που αποκάλυψε ο Ευκελίδης αντιπροσωπεύει το 1% της περιοχής που θα καλύψει επί έξι χρόνια, και προέκυψε συνδυάζοντας 260 παρατηρήσεις που συλλέχθηκαν σε μόλις δύο εβδομάδες. Αυτό το πρώτο κομμάτι της έρευνας του Ευκλείδη παρουσιάσστηκε στις 15 Οκτωβρίου 2024 στο Διεθνές Αστροναυτικό Συνέδριο στο Μιλάνο της Ιταλίας, από τους Josef Aschbacher και Carole Mundell. Καλλιτεχνική άποψη του διαστημικού τηλεσκοπίου Ευκλείδης διαβάστε περισσότερα: www.esa.int

Πυρηνική ενέργεια για την Τεχνητή Νοημοσύνη της Google. Σε μία πρωτόγνωρη συμφωνία προχώρησε η Google, κατά την οποία θα αγοράσει ενέργεια από ένα σύνολο μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων. Η συγκεκριμένη κίνηση γίνεται με στόχο να παραχθεί ενέργεια για την ανάπτυξη στην χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Η συμφωνία που έκανε η Google Η εταιρεία έχει παραγγείλει την αξιοποίηση έξι ή επτά μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων από την Kairos Power της Καλιφόρνια. Το πρώτο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2030 και τα υπόλοιπα μέχρι το 2035.Με την απόφαση αυτή η Google πιστεύει ότι θα παρέχει μία λύση χαμηλής παραγωγής άνθρακα στα κέντρα δεδομένων τους, τα οποία για την ορθή και αποτελεσματική τους λειτουργία απαιτούν μεγάλο όγκο ηλεκτρισμού, σύμφωνα με τον Guardian. Η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης έχει αυξήσει τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας της εταιρείας.Αντίστοιχες συμφωνίες έχουν κάνει η Microsoft και η Amazon, ενώ περισσότερες λεπτομέρειες για την τοποθεσία και την οικονομική συμφωνία της Google δεν έγιναν γνωστές. Τι αναφέρει η Google Ο Michael Terrell, ο ανώτερος υπεύθυνος για την ενέργεια και το κλίμα της Google, υποστήριξε ότι «το δίκτυο χρειάζεται νέες πηγές ηλεκτροδότησης για να υποστηρίξει τις τεχνολογίες της τεχνητής νοημοσύνης που δίνουν ενέργεια στην επιστημονική πρόοδο, βελτιώνοντας τις υπηρεσίες για τις επιχειρήσεις και τους πελάτες και οδηγώντας τον εθνικό ανταγωνισμό και την οικονομική ανάπτυξη».Ο υπεύθυνος συνέχισε λέγοντας πως, «η συγκεκριμένη τεχνολογία βοηθάει να επιταχυνθεί μία νέα τεχνολογία που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις ενεργειακές ανάγκες καθαρά και αξιόπιστα και να ξεκλειδώσει τις πλήρεις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης για όλους». πηγή: https://www.in.gr/2024/10/15/in-science/technology/pyriniki-energeia-prokeitai-na-agorasei-google-stoxos-endynamosi-tis-texnitis-noimosynis/ – https://blog.google/outreach-initiatives/sustainability/google-kairos-power-nuclear-energy-agreement/

Αν καταλάβουμε το σκουλήκι, θα καταλάβουμε τη ζωή. Καινοραβδίτης ο κομψός ή C. elegans: το μικροσκοπικό σκουλήκι που βρίσκεται πίσω από 4 βραβεία Νόμπελ Το βραβείο Νόμπελ 2024 στην Φυσιολογία (ή Ιατρική) απονεμήθηκε στους αμερικανούς Victor Ambros και Gary Ruvkun «για την ανακάλυψη του microRNA και τον ρόλο του στη μετα-μεταγραφική (post-transcriptional regulation) γονιδιακή ρύθμιση». Η πρωτοποριακή ανακάλυψή τους έγινε χρησιμοποιώντας το μικρό σκουλήκι Caenorhabditis elegans (διαβάστε περισσότερα:Ένας νέος τύπος μορίου RΝΑ βραβεύεται με Νόμπελ).Πώς ένα μικροσκοπικό σκουλήκι έχει «χαρίσει» 4 βραβεία Νόμπελ στους επιστήμονες. https://physicsgg.me/2024/10/07/ένας-νέος-τύπος-μορίου-rνα-βραβεύεται-μ/ Όταν οι επιστήμονες κερδίζουν το Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής, συνήθως ευχαριστούν την οικογένεια και τους συναδέλφους τους, ίσως τα πανεπιστήμιά τους ή όποιον χρηματοδότησε την έρευνά τους. Φέτος, όταν ο μοριακός βιολόγος Γκάρι Ρούβκουν έλαβε το Νόμπελ Φυσιολογίας, ευχαρίστησε ένα μικροσκοπικό σκουλήκι που ονομάζεται Caenorhabditis elegans.Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ένας επιστήμονας ευχαριστεί το συγκεκριμένο σκουλήκι. Το φετινό Νόμπελ Φυσιολογίας είναι το τέταρτο που βραβεύει έρευνα με το C. elegans, αναδεικνύοντας τον τεράστιο ρόλο του στην επιστημονική ανακάλυψη.Το Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 2002 απονεμήθηκε σε τρεις επιστήμονες για την έρευνά τους γύρω από τους γενετικούς μηχανισμούς της δημιουργίας των οργάνων και του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου. Ο ένας επιστήμονας από τους τρεις, ο Σίντνεϋ Μπρένερ πιστοποίησε ότι το C. elegans μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την συγκεκριμένη έρευνα και ανέπτυξε μεθόδους πραγματοποίησής της. Το 2006 το Νόμπελ Φυσιολογίας απονεμήθηκε σε δυο επιστήμονες για την ανακάλυψη του γενετικού διακόπτη του RNA – ενός μηχανισμού που ελέγχει τη λειτουργία αρκετών γονιδίων και θα μπορούσε να οδηγήσει σε επαναστατικές γενετικές θεραπείες. Δύο χρόνια αργότερα, το Νόμπελ Χημείας απονεμήθηκε σε τρεις επιστήμονες για το έργο τους στην αξιοποίηση της GFP – της πράσινης φθορίζουσας πρωτεΐνης – που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παρατηρηθούν και να μελετηθούν καλύτερα ορισμένα κύτταρα. Όλοι οι επιστήμονες που έλαβαν τα παραπάνω Νόμπελ ευχαρίστησαν το C. elegans για τη συνεισφορά του, αν και το πιο αστείο σχόλιο το έκανε ο Σίδνεϊ Μπρένερ.«Αναμφίβολα, ο τέταρτος νικητής του βραβείου Νόμπελ φέτος είναι το Caenorhabditis elegans. Του αξίζει όλη η δόξα, αλλά φυσικά δεν θα μπορέσει να λάβει το χρηματικό βραβείο», είχε πει το 2008 όταν έλαβε το Νόμπελ.Ο Δρ. Μπρένερ θεωρείται ο πατέρας της έρευνας του C. elegans, αφού πέρασε σχεδόν μια δεκαετία αναπτύσσοντας το τέλειο ερευνητικό μοντέλο. Ένα από τα πλεονεκτήματα του C. elegans είναι η απλότητά του, η οποία επιτρέπει στους επιστήμονες να δοκιμάσουν υποθέσεις σχετικά με θεμελιώδεις βιολογικές έννοιες σε ένα μοντέλο που είναι εύκολο να κατανοηθεί. Τα νηματώδη έχουν μόλις 959 κύτταρα – έναν εξαιρετικά διαχειρίσιμο αριθμό σε σύγκριση με τα τρισεκατομμύρια κύτταρα που διαθέτουν οι άνθρωποι – καθένα από τα οποία οι επιστήμονες έχουν ονομάσει και χαρτογραφήσει, από τη γονιμοποίηση μέχρι το θάνατο.«Αυτός είναι ίσως ο καλύτερα κατανοητός πολυκύτταρος οργανισμός στον πλανήτη», δήλωσε ο Χάουαρντ Φέρις, νηματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.Τα κύτταρά τους είναι εύκολο να χαρτογραφηθούν, αφού γίνονται ημιδιαφανή κάτω από το φως του μικροσκοπίου και περνούν από όλα τα αναπτυξιακά στάδια σε περίπου τρεις ημέρες. Το 1988, οι επιστήμονες κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν το γονιδίωμα του συγκεκριμένου σκουληκιού, χρόνια πριν μπορέσουν να κάνουν το ίδιο με τις μύγες και τα ποντίκια. Το σκουλήκι αυτό είναι επίσης φθηνό, εύκολο στην αποθήκευση και ένας εντελώς αυτάρκης οργανισμός όσον αφορά την αναπαραγωγή του.Φέτος, ο Δρ. Γκάρι Ρούβκουν, καθηγητής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και ο Βίκτορ Άμπρος, καθηγητής Φυσικών Επιστημών στη Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μασσαχουσέτης, μοιράστηκαν το Νομπέλ Ιατρικής για την ανακάλυψη του microRNA και του ρόλου του στην μετα-μεταγραφική ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης.Όπως αναφέρει το δημοσίευμα των New York Times, αρχικά, η ανακάλυψη του microRNA αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία από την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα, εν μέρει επειδή θεωρήθηκε ότι τα ευρήματα ήταν απλώς μια ιδιορρυθμία των σκουληκιών. Ωστόσο, μερικά χρόνια αργότερα, όταν ο Δρ. Ρούβκουν απέδειξε ότι το microRNA ήταν παρόν σε διάφορα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, η επιστημονική κοινότητα τελικά συμφώνησε.«Παρόλο που τα σκουλήκια είναι πιο απλοί οργανισμοί σε σχέση με τους ανθρώπους, στην πραγματικότητα έχουμε περισσότερα κοινά από ό,τι πιστεύουμε», σημείωσε ο Ρόμπερτ Γουάτερστον, γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ. «Αν καταλάβουμε το σκουλήκι, θα καταλάβουμε τη ζωή», κατέληξε. – www.ertnews.gr

Ο μετεωρίτης που χτύπησε τη Γη κι «έβρασε» τους ωκεανούς. Το σαρωτικό χτύπημα πριν από τρία δισεκατομμύρια χρόνια προκάλεσε θεαματικές αλλαγές στον πλανήτη ΓηΈνας τεράστιος μετεωρίτης (S2) που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2014 φέρεται να προκάλεσε τσουνάμι μεγαλύτερο από οποιοδήποτε άλλο στη γνωστή γήινη ιστορία, «έβρασε» τους ωκεανούς και ταυτόχρονα ευνόησε την ανάπτυξη ζωής.Ο διαστημικός βράχος ήταν 200 φορές μεγαλύτερος από τον μετεωρίτη που εξάλειψε τους δεινόσαυρους και χτύπησε τη Γη πριν από τρία δισεκατομμύρια χρόνια! Οι επιστήμονες πήγαν στο σημείο πρόσκρουσης στη Νότια Αφρική για να συλλέξουν κομμάτια βράχου και να αναλύσουν την σύγκρουση. Η ομάδα των επιστημόνων διαπίστωσε πως οι πτώσεις μεγάλων αστεροειδών όπως ο S2 δεν προκάλεσαν μόνο καταστροφή στη Γη, αλλά βοήθησαν στο αναπτυχθούν οι αρχέγονες μορφές ζωής.Ο μετεωρίτης S2 ήταν πολύ μεγαλύτερος από εκείνον που οδήγησε στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια. Συγκεκριμένα ο μετεωρίτης που εξαφάνισε τους δεινοσαύρους είχε περίπου 10 χιλιόμετρα πλάτος και περίπου το ύψος του Έβερεστ. Αλλά ο S2 υπολογίζεται πως είχε πλάτος 40-60 km, ενώ η μάζα του ήταν 50-200 φορές μεγαλύτερη. Η Γη ήταν ένας υδάτινος κόσμος με λίγες μόνο ηπείρους να προεξέχουν από τη θάλασσα. Η ζωή ήταν πολύ απλή, με μικροοργανισμούς που αποτελούνταν κυρίως από μονοκύτταρους οργανισμούς. Τι προκάλεσε ο μέγα-μετεωρίτης Η ερευνητική ομάδα αναφέρει πως μετά την πρόσκρουση του S2, ένα τεράστιο τσουνάμι σάρωσε όλη την υδρόγειο, έσκισε τον πυθμένα της θάλασσας και πλημμύρισε τις ακτές.H κινητική ενέργεια του μετεωρίτη μετατράπηκε σε θερμότητα που «έβρασε» τους ωκεανούς προκαλώντας εξάτμιση τεραστίων ποσοτήτων νερού. Υπολογίζεται πως είχε προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας έως και 100 βαθμούς Κελσίου.Αλλά αυτό που ανακάλυψαν στη συνέχεια ήταν εκπληκτικό. Τα πετρώματα έδειξαν ότι οι βίαιες διαταραχές παρέσυραν θρεπτικά συστατικά όπως ο φώσφορος και ο σίδηρος που τροφοδοτούσαν απλούς οργανισμούς.Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η πτώσεις μεγάλων μετεωριτών ήταν σαν ένα γιγάντιο λίπασμα, που διέχεε τα απαραίτητα συστατικά για τη ζωή όπως ο φώσφορος σε όλη την υδρόγειο. Το τσουνάμι που σάρωσε τον πλανήτη έφερε νερό πλούσιο σε σίδηρο από τα βάθη στην επιφάνεια, δίνοντας στα αρχέγονα μικρόβια επιπλέον ενέργεια. Η πρώιμη ζωή επί της ουσίας βοηθήθηκε από τις πτώσεις μετεωριτών που έπεσαν στη Γη στα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της. Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό PNAS. πηγή: https://www.efsyn.gr/epistimi/epistimonika-nea/450746_spoydaia-eyrimata-gia-ton-meteoriti-poy-htypise-ti-gi-ki-ebrase – https://www.bbc.com/news/articles/c4g4g455p8lo

Αστεροσκοπείο Κρυονερίου: ο μεγαλύτερος διαστημικός κόμβος της ΝΑ Ευρωπης. Στον μεγαλύτερο διαστημικό σταθμό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναμένεται να αναδειχθεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου μέχρι το 2027, καθιστώντας τη χώρα μας «πρωταγωνίστρια» στη μελέτη της αστρονομίας και της πλανητικής ασφάλειας, όπως εξηγούν μιλώντας στο CNN Greece, o διευθυντής και ο αναπληρωτής διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ, Σπύρος Βασιλάκος και Μανώλης Ξυλούρης Πώς όμως κατάφερε ένα Αστεροσκοπείο σε μια μικρή κοινότητα της Κορινθίας να μπει στο «ραντάρ» των μεγάλων διεθνών διαστημικών σταθμών και να πρωτοστατήσει στην προσπάθεια να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας για όσα συμβαίνουν σε μέρη μακριά από τη Γη;Απαντώντας στο ερώτημα αυτό, ο κ. Βασιλάκος σημειώνει πως «το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών έχει την ευθύνη λειτουργίας των δύο μεγαλύτερων μελετητικών τηλεσκοπίων που διαθέτει η χώρα».Πρόκειται για το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» το οποίο βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο Χελμού πάνω από τα Καλάβρυτα, που είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο των Βαλκανίων, με διάμετρο 2,3 μέτρα και ένα μικρότερο τηλεσκόπιο που βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, διαμέτρου περίπου 1,2 μ.Στρατηγικός στόχος του οργανισμού ήταν οι υπάρχουσες υποδομές να ενταχθούν στις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται «τα τελευταία πέντε- έξι χρόνια και αφορούν τη μετάβασή μας από τον παραδοσιακό τρόπο επικοινωνιών στο νέο τρόπο μετάδοσης της πληροφορίες που βασίζεται στην οπτική ακτινοβολία, δηλαδή σε λέιζερ και στην κβαντική μετάδοση της πληροφορίας». Μελέτες για δυνάμει επικίνδυνα αντικείμενα στο διάστημα «Πολιτική του Αστεροσκοπείου ήταν να εντάξουμε τις υποδομές μας σε αυτό που ονομάζουμε πλανητική ασφάλεια, γιατί όλοι οι μεγάλοι διαστημικοί οργανισμοί και οι μεγάλες ενώσεις ενδιαφέρονται για δυνάμει επικίνδυνα αντικείμενα» σημειώνει ο κ. Βασιλάκος.Έτσι, μετά από σκληρή δουλειά και διαπραγματεύσεις «υπογράψαμε ένα μνημόνιο στρατηγικής συνεργασίας με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), ο οποίος επέλεξε αρχικά το Αστεροσκοπείο Χελμού να είναι ο πρώτος επίγειος ευρωπαϊκός σταθμός του εμβληματικού προγράμματος «ScyLight», στο οποίο η ΕΕ βασίζεται για να μεταβούμε στην επικοινωνία μέσω λέιζερ». Πρώτο βήμα η σύζευξη με τον «Alphasat» – Άνοιξε ο «δρόμος» για την ανάπτυξη του Κρυονερίου Δουλεύοντας πάνω στο πρόγραμμα «ScyLight» από το 2020, οι Έλληνες επιστήμονες κατάφεραν να κάνουν την πρώτη σύζευξη με τον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό δορυφόρο «Alphasat» στα 37.000 χλμ και αυτό άνοιξε το δρόμο για την στήριξη ενός μεγαλόπνοου έργο για το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου.«Διότι» όπως εξηγεί «αποδείξαμε στους εταίρους πως έχουμε την τεχνογνωσία, την ικανότητα και τις υποδομές να πρωταγωνιστήσουμε στις νέες τεχνολογίες».Παράλληλα, όμως, εκμεταλλευόμενοι αυτή τη δυναμική «καταφέραμε να λάβουμε μια μεγάλη χρηματοδότηση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών, περίπου στα 16 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 10,8 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα αξιοποιηθεί για την απόκτηση εξοπλισμού νέας τεχνολογίας – όπως ένα νέο ρομποτικό τηλεσκόπιο». «Λάβαμε ακόμη χρηματοδότηση 4,3 εκατ. ευρώ από την Περιφέρεια Πελοποννήσου που θα επενδυθούν στις νέες κτηριακές υποδομές και 1,2 εκατ από τη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων που θα επενδυθούν την ανάπτυξη υποδομών αναφορικά με τη σύνδεση οπτικών ινών και σε όλα όσα χρειάζονται για τη μεταφορά των δεδομένων που συγκεντρώνονται» συμπληρώνει.«Με τους πόρους αυτούς στόχος είναι να μετατρέψουμε το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου σε έναν από τους μεγαλύτερους διαστημικούς κόμβους στην Ευρώπη και τον μεγαλύτερο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη» εξηγεί ο ίδιος Οι φορείς αυτοί συνεργάζονται στρατηγικά έχοντας στόχο την μετατροπή του Αστεροσκοπείου σε διαστημικό κόμβο. «Σκοπός είναι να επιτελέσουμε την εθνική αποστολή που έχουμε ως Αστεροσκοπείο να δίνουμε πληροφορίες στο ευρωπαϊκό κέντρο επιχειρήσεων αναφορικά με θέματα πλανητικής ασφαλείας» εξηγεί. Δυναμική επέκταση στις οπτικές τηλεπικοινωνίες και την παρατήρηση του διαστήματος. Από την πλευρά του, ο διευθυντής ερευνών, αναπληρωτής διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ και υπεύθυνος του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου, Μανώλης Ξυλούρης επισημαίνει πως η χρήση των δύο τηλεσκοπίων μέχρι πριν από 3-4 χρόνια ήταν για καθαρά αστρονομικούς σκοπούς, για την παρατήρηση δηλαδή, ουράνιων αντικειμένων και την διενέργεια μελετών για το σύμπαν.Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, όμως, ο οργανισμός έχει επεκταθεί δυναμικά στα πεδία των οπτικών τηλεπικοινωνιών και στην παρατήρηση του διαστήματος, των τροχιών δορυφόρων γύρω από τη Γη.«Για το πρώτο πεδίο, αυτό των οπτικών τηλεπικοινωνιών, έχουμε χρησιμοποιήσει τον Αρίσταρχο με εξειδικευμένο εξοπλισμό μοντέρνας τεχνολογίας σε συνεργασία με την ESA για να κάνουμε ζεύξεις με τον δορυφόρο «Alphasat», ο οποίος είναι 37.000 χιλιόμετρα μακριά μας» υπογραμμίζει.Μάλιστα, μέχρι τώρα έχουν γίνει πάνω από 50 ζεύξεις, έχει αποσταλεί μια δέσμη λέιζερ από τον Χελμό προς τον δορυφόρο, με αποτέλεσμα αυτός να καταλάβει τη θέση του τηλεσκοπίου πάνω στη Γη.«Αυτό μας άνοιξε την πόρτα σε πολλά άλλα πειράματα σε αυτό το επιστημονικό πεδίο» σημειώνει ο καθηγητής.«Το μεγαλύτερο εξ αυτών είναι η επικοινωνία σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, με την αποστολή «PSYCHE» της NASA η οποία βρίσκεται καθ’ οδόν στον αστεροειδή «16 Psyche», που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον γιατί προσομοιάζει τον πυρήνα της Γης σε υλικά που περιέχει». Ζεύξεις από τα 37.000 χιλιόμετρα στα… 300 εκατομμύρια Ποιος είναι ο στόχος της αποστολής του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου τελικά; Η διαστημική αυτή αποστολή είναι εξοπλισμένη με ειδικά εργαλεία που μπορούν να μεταφέρει πληροφορίες μέσω λέιζερ. «Στόχος είναι να καταφέρουμε να κάνουμε ζεύξεις σε αποστάσεις που φτάνουν τα 300 εκατομμύρια χιλιόμετρα» αναλύει ο κ. Ξυλούρης.Για τον σκοπό αυτό θα αξιοποιηθούν τα τηλεσκόπια «Αρίσταρχος» στο Αστεροσκοπείο Χελμού και στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου.«Στο Κρυονέρι αναμένεται, σύμφωνα με τον επιστήμονα, να εγκατασταθεί ένα πολύ ισχυρό λέιζερ ισχύος επτά κιλοβάτ, ώστε να εκπεμφθεί μία δέσμη λέιζερ και η διαστημική συσκευή «PSYCHE» να καταλάβει τη θέση μας και να στείλει πίσω σε εμάς μια δέσμη λέιζερ μέσω του τηλεσκοπίου Αρίσταρχου». Το χρονοδιάγραμμα Για το μεγάλο πείραμα που προγραμματίζεται και ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται κάποια βήματα, οι πρώτες δοκιμές θα γίνουν τον Δεκέμβριο του 2024.Οι πραγματικές ζεύξεις με τη διαστημική αποστολή «PSYCHE» θα γίνουν την άνοιξη έως και το φθινόπωρο του 2025.Το δεύτερο σκέλος της αποστολής αφορά την πλανητική ασφάλεια, με το τηλεσκόπιο που βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, που εδώ και ένα χρόνο παρατηρεί τροχιές δορυφόρων οι οποίες στέλνονται σε μια κεντρική βάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος ESST, όπου συλλέγονται οι τροχιές όλων των δορυφόρων.«Είναι μεγάλη ανάγκη για να καταγράφονται με μεγάλη ακρίβεια οι τροχιές, για την εποπτεία της ασφάλειας» αναφέρει ο υπεύθυνος του Αστεροσκοπείου. Το Master Plan: Ένα τεχνολογικό πάρκο ανοιχτό στους πολίτες Όμως πέραν των επιστημονικών στόχων του Αστεροσκοπείου, ο κ. Βασιλάκος περιγράφει πως μέχρι «τα τέλη του 2027 σκοπεύουμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη υποδομή, ένα τεχνολογικό πάρκο το οποίο σχεδιάζουμε να ανοίξουμε και στον κόσμο».Υπ’ αυτό το πρίσμα, πέραν των επιχειρησιακών αποστολών που θα «τρέχουν», το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, επιδιώκεται να λειτουργήσει ως ένας πολλαπλασιαστής της ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου «να γίνονται συνέδρια, να επισκέπτονται μαθητές και μαθήτριες, να αναπτυχθεί αυτό που ονομάζεται επιστημονικός τουρισμός» λέει ο ίδιος. «Υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα» Οι προσπάθειες αυτές, εν τέλει, καταδεικνύουν, πως μπορεί τα φώτα της δημοσιότητας πολλές φορές να πέφτουν σε άλλα θέματα, αλλά όπως υπογραμμίζει ο διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ «υπάρχει και μια Ελλάδα, η Ελλάδα της επιστήμης και της τεχνολογίας, η οποία παράγει ποιοτική ανάπτυξη, θέσεις εργασίας υψηλά αμειβόμενες που έχουν ως αποτέλεσμα νέα παιδιά και νέοι επιστήμονες και επιστημόνισσες να επιστρέφουν στη χώρα για να δουλέψουν».Εάν κάτι ακόμα πρέπει να επισημανθεί είναι το γεγονός ότι μέσα από όσα αναφέρθηκαν «η Ελλάδα πρωτοστατεί» τονίζει. «Το Αστεροσκοπείο στον Χελμό ήταν ο πρώτος σταθμός που επιλέχθηκε μέσω αξιολόγησης από την ESA για το πρόγραμμα «Skylight» αναφορικά με τις οπτικές τηλεπικοινωνίες και ταυτόχρονα για την αποστολή «PSYCHE» ειμαστε τα μοναδικά τηλεσκόπια για λογαριασμό της Ευρώπης» καταλήγει ο κ. Βασιλάκος. www.cnn.gr

LΟ: Με αυτή τη λέξη γεννήθηκε το Ιντερνετ. Ο χώρος ήταν βαμμένος σε ένα εφιαλτικό «νοσοκομειακό πράσινο», αλλά δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο. Και τα μεγάλα κουτιά σε μέγεθος ψυγείου ήταν οι υπολογιστές της εποχής.Πηγαίνουμε πίσω στην 29η Οκτωβρίου του 1969, τότε που δύο επιστήμονες δημιούργησαν την πιο πρωτόγονη μορφή αυτού που σήμερα αποκαλούμε ίντερνετ. Οι δυο τους βρίσκονταν κάπου 400 χιλιόμετρα μακριά. Ο ένας, ήταν ο Τσάρλι Κλάιν 21χρονος μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (UCLA). Ο δεύτερος ήταν ο Μπιλ Ντιβάλ, 29χρονος τότε προγραμματιστής συστημάτων στο ερευνητικό Ινστιτούτο του Στάνφορντ (RSI). Αμφότεροι εργάζονταν σε ένα σύστημα που λεγόταν Arpanet, η συντόμευση της φράσης Δίκτυο Οργανισμών Προηγμένων Ερευνητικών Έργων.Το έργο χρηματοδοτείτο από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, στόχευε στη δημιουργία ενός δικτύου που θα μοιράζεται απευθείας δεδομένα χωρίς να βασίζεται σε τηλεφωνικές γραμμές και χρησιμοποιούσε μία μέθοδο παράδοσης δεδομένων που ονομαζόταν «αλλαγή πακέτων».Το όλο σκεπτικό θεωρείται έως και σήμερα ο πρόγονος του διαδικτύου.Ήταν η πρώτη δοκιμή μιας τεχνολογίας που θα άλλαζε σχεδόν κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής. Αλλά πριν καταστεί εφιικτό να λειτουργήσει, έπρεπε κάποιος να… συνδεθεί.Ο Κλάιν κάθισε στο πληκτρολόγιό του ανάμεσα στους πράσινους τοίχους του εργαστηρίου του UCLA, προετοιμασμένος να συνδεθεί με τον Ντιβάλ, ο οποίος δούλευε με έναν υπολογιστή στην άλλη άκρη σχεδόν της Καλιφόρνια. O Κλάιν άρχισε να πληκτρολογεί αλλά δεν κατάφερε να φτάσει μέχρι το τέλος της λέξης «LOGIN» που πήγε να γράψει. Παρένθεση: Οταν λέμε πληκτρολόγιο είναι στην ουσία είναι τερματικό και εννοούμε ακριβώς αυτό, στην κάτωθι εικόνα. Το τηλέφωνο χτύπησε και από την άλλη άκρη της γραμμής ο Ντιβάλ πληροφόρησε τον συνεργάτη του ότι το σύστημα της σύνδεσης είχε καταρρεύσει. Χάρη σε αυτό το λάθος, το πρώτο «μήνυμα» που έστειλε ο Κλάιν στον Ντιβάλ εκείνη την φθινοπωρινή μέρα του 1969 ήταν απλώς τα γράμματα «LO».Η σύνδεση αποκαταστάθηκε περίπου μία ώρα αργότερα μετά από κάποιες τροποποιήσεις, αλλά αυτό το ιστορικό πρώτο κρασάρισμα ήταν η αρχή ενός μνημειώδους επιτεύγματος.Κανείς τους δεν είχε τότε συνειδητοποιήσει τη σημασία της στιγμής. «Σίγουρα όχι εκείνη τη στιγμή», λέει ο Κλάιν. «Απλώς προσπαθούσαμε να το κάνουμε να λειτουργήσει». Το Interface Message Processor (IMP) ήταν το πρώτο ρούτερ του Διαδικτύου, όπως ακριβώς βρισκόταν στο εργαστήριο του Πανεπιστημίου. Πηγή: UCLA Μισό αιώνα αργότερα, και ενώ το διαδίκτυο χωράει πλέον στην τσέπη μας, Κλάιν και Ντιβάλ μίλησαν στο BBC επί τη ευκαιρία της επετείου: Θα μας περιγράψετε τους υπολογιστές που ενεργοποίησαν το Arpanet; Ήταν αυτά τα τεράστια, θορυβώδη μηχανήματα; Κλάιν: Ήταν μικροί υπολογιστές –για τα δεδομένα της εποχής– περίπου στο μέγεθος ενός ψυγείου. Ήταν κάπως θορυβώδεις από τους ανεμιστήρες ψύξης, αλλά αθόρυβοι σε σύγκριση με τους ήχους που έβγαζαν όλα τα ανεμιστηράκια στον υπολογιστή Sigma 7.Υπήρχαν φώτα στο μπροστινό μέρος που αναβόσβηναν, διακόπτες που μπορούσαν να ελέγξουν τον Επεξεργαστή μηνυμάτων διασύνδεσης και μια συσκευή ανάγνωσης ταινίας χαρτιού που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για φόρτωση του λογισμικού. Ντιβάλ: Οι υπολογιστές βρίσκονταν σε ένα «έπιπλο» τόσο μεγάλο που σήμερα θα χωρούσε ένα πλήρες σετ ηχητικού εξοπλισμού για μια μεγάλη παράσταση. Και εκείνοι οι υπολολογιστές ήταν χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια φορές λιγότερο ισχυροί από τον επεξεργαστή ενός Apple Watch. Ετσι ήταν οι παλιοί (υπολογιστές)! Πείτε μας για τη στιγμή που ξεκινήσατε να πληκτρολογείτε το «L-O..». Κλάιν: Σε αντίθεση με τους ιστότοπους και τα άλλα συστήματα σήμερα, τότε όταν συνδέατε ένα τερματικό με το σύστημα του Ινστιτούτου του Σαν Φρανσκόισκο (SRI) δεν θα συνέβαινε τίποτα μέχρι να πληκτρολογήσετε κάτι. Εάν θέλατε να εκτελέσετε ένα πρόγραμμα, θα έπρεπε πρώτα να συνδεθείτε. Πληκτρολογώντας τη λέξη «login», και το σύστημα θα ζητούσε μετά το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασής σας (…)Ήμουν στο τηλέφωνο με τον Μπιλ όταν το δοκιμάσαμε. Του είπα ότι πληκτρολόγησα το γράμμα «L». Μου είπε ότι είχε λάβει το γράμμα «L» και το επανέλαβε.Του είπα ότι τυπώθηκε. Μετά πληκτρολόγησα το γράμμα «Ο». Και πάλι, λειτούργησε μια χαρά. Καθώς πληκτρολογούσα το γράμμα ο «G» (για το «Login», ο Μπιλ μου είπε ότι το σύστημά του είχε καταρρεύσει και θα με ξανάπαιρνε στο τηλέφωννο. Ντιβάλ: Αυτό που συνέβη οφειλόταν στο γεγονός ότι η σύνδεση δικτύου ήταν πολύ πιο γρήγορη από οτιδήποτε είχε υπάρξει προηγουμένωςδει πριν. Η κανονική ταχύτητα σύνδεσης ήταν 10 χαρακτήρες ανά δευτερόλεπτο, ενώ το Arpanet μπορούσε να μεταδώσει έως και 5.000 χαρακτήρες ανά δευτερόλεπτο. Το αποτέλεσμα της αποστολής αυτού του μηνύματος από το UCLA στον υπολογιστή SRI πλημμύρισε την προσωρινή μνήμη εισόδου που ανέμενε μόνο 10 χαρακτήρες ανά δευτερόλεπτο. Ήταν σαν να γεμίζεις ένα ποτήρι με πυροσβεστική μάνικα. Γρήγορα ανακάλυψα τι είχε συμβεί, άλλαξα το μέγεθος του buffer και ξαναέφτιαξα το σύστημα, κάτι που χρειάστηκε περίπου μία ώρα. Ποια ήταν η ατμόσφαιρα όταν στάλθηκε το μήνυμα; Ντιβάλ: Καθένας μας ήταν μόνος του στα δύο εργαστήρια υπολογιστών και ήταν νύχτα. Ήμασταν και οι δύο χαρούμενοι που είχαμε ενα πετυχημένο πρώτο τεστ ως αποκορύφωμα πολλής δουλειάς. Πήγα σε ενα ποτάδικο κι έφαγα ένα μπέργκερ και μια μπύρα. Κλάιν: Ήμουν χαρούμενος που είχε λειτουργήσει και πήγα σπίτι για να κοιμηθώ. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/stories/1812073/lo-me-ayti-ti-lexi-gennithike-to-internet/

Ο ιδιωτικός διαστημικός σταθμός που υπόσχεται τον καλύτερο ύπνο έξω από τη Γη (βίντεο) Ενα επαναστατικό σύστημα ξεγελάει την έλλειψη βαρύτητας σύμφωνα με τους δημιουργούς του. Από τη στιγμή που η NASA ανακοίνωσε ότι δεν θα ανανεώσει (για μια ακόμη φορά) τη διάρκεια λειτουργίας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) στρέφοντας το ενδιαφέρον της στη δημιουργία ενός διαστημικού σταθμού σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη ο ιδιωτικός τομέας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το κενό που δημιουργείται. Διάφορες εταιρείες σχεδιάζουν διαστημικούς σταθμούς οι περισσότεροι εκ των οποίων θα λειτουργούν τόσο ως κέντρα επιστημονικής έρευνας αλλά θα λειτουργούν επίσης ως τουριστικά καταλύματα διαθέτοντας παράλληλα και χώρους εμπορικής αξιοποίησης. Η αμερικανική εταιρεία Vast παρουσίασε τα σχέδια του Heaven-1 ενός διαστημικού σταθμού που θέλει να φτιάξει σε συνεργασία με τον παγκοσμίου φήμης σχεδιαστή Πίτερ Ράσελ Κλαρκ που συνεργάστηκε για πολλά χρόνια με την Apple.«Οι αστροναύτες που ζουν σε μηδενική βαρύτητα θέτουν μοναδικές σχεδιαστικές προκλήσεις. Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που είναι ταυτόχρονα εξαιρετικά αποτελεσματικό και φυσικά ανακουφιστικό οδηγεί σε εντελώς νέα αποτελέσματα. Οι εσωτερικοί χώροι του Haven-1 είναι σχεδιασμένοι με ακρίβεια και ευαισθησία για να διασφαλίζουν ότι οι επιβάτες του μπορούν έχουν μια ωραία διαβίωση στο Διάστημα» λέει ο Κλαρκ.Από έξω ο Haven-1 μοιάζει με ένα συμβατικό διαστημόπλοιο. Ο διαστημικός σταθμός διαθέτει ένα κεντρικό παράθυρο, που επιτρέπει στους αστροναύτες να βιώνουν μια πλήρη θέα της Γης. Το εσωτερικό είναι πολύ πιο ζεστό και φιλόξενο από το ISS, με εσωτερικούς χώρους από ξύλο σφενδάμου παντού.«Οι εσωτερικές επιφάνειες του Haven-1 είναι μαλακές και επενδυμένες έτσι ώστε να παρέχουν ένα πρόσθετο βαθμό ασφαλείας για το πλήρωμα καθώς επιπλέουν παντού» αναφέρει η Vast. Υπάρχουν ειδικά σημεία πάνω και κάτω από τον κύριο διάδρομο που προσφέρουν στους αστροναύτες έναν χώρο για ξεκούραση.«Λίγο μεγαλύτερα από τα δωμάτια του πληρώματος στο ISS, αυτά τα διευρυμένα προσωπικά δωμάτια είναι μοναδικά σχεδιασμένα για να επιτρέπουν την αλλαγή, την ψυχαγωγία, την ηλεκτρονική επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα πίσω στη Γη και, το πιο σημαντικό, μια καλή ξεκούραση» αναφέρει η εταιρεία η οποία θα συνεργαστεί με το διαστημικό δορυφορικό στόλο τηλεπικοινωνιών Starlink της SpaceX, της διαστημικής εταιρείας του Έλον Μασκ. Οι ανέσεις Χωρίς τη βαρύτητα να μπορεί να κρατά σε οριζόντια θέση τον άνθρωπο ο ύπνος στο Διάστημα αποτελεί θεμα για τους αστροναύτες. Ωστόσο, η Vast ελπίζει να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα με ένα σύστημα για το οποίο η εταιρεία έχει υποβάλει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.Το σύστημα ενσωματώνεται σε ένα σημείο που μετατρέπεται σε ένα πολύ μεγάλο κρεβάτι που παρέχει εξατομικευμένη ποσότητα ίσης πίεσης καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας και διαθέτει κανονικά αλλά και πλευρικά προσκέφαλα. Ο κύριος κοινόχρηστος χώρος έχει έκταση περίπου 25 τετραγωνικών μέτρων και θα χρησιμεύσει ως πολυλειτουργικός κόμβος όπου το πλήρωμα μπορεί να φάει, να ασκηθεί, να πραγματοποιήσει εργαστηριακά πειράματα και να χαλαρώσει.Ένα πτυσσόμενο τραπέζι μπορεί να διπλωθεί στο πάτωμα όταν δεν χρησιμοποιείται, ενώ οι αστροναύτες θα μπορούν να κοιτάζουν τη Γη μέσα από ένα γυάλινο θόλο παρατήρησης. Εν τω μεταξύ, οι αστροναύτες θα μπορούν να παραμείνουν ενεργοί στο υπερσύγχρονο γυμναστήριο με όργανα και συστήματα που στοχεύουν στη βελτίωση της οστικής, μυϊκής και καρδιαγγειακής φυσικής κατάστασης» λέει η Vast. Εικόνα από ένα μέλος του πληρώματος του Heaven-1 που δείχνει να κοιμάται ευχάριστα στον σταθμό. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1796528/o-idiotikos-diastimikos-stathmos-poy-yposchetai-ton-kalytero-ypno-exo-apo-ti-gi-vinteo/

Η Σαχάρα πλημμύρισε για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Λίμνες ανάμεσα σε αμμόλοφους. Ο λόγος; Η Σαχάρα υπέστη τις πρώτες πλημμύρες εδώ και δεκαετίες. Στη Σαχάρα πέφτει μεν βροχή, αλλά συνήθως λίγα εκατοστά τον χρόνο και πολύ πιο σπάνια στα τέλη του καλοκαιριού.Ωστόσο στα τέλη Σεπτεμβρίου, τουλάχιστον δύο ημέρες έντονων βροχοπτώσεων κατεγράφησαν σε τμήματα της ερήμου στο νοτιοανατολικό Μαρόκο.Δορυφορικά δεδομένα της NASA έδειξαν περίπου 20 πόντους βροχής σε ορισμένες περιοχές της ερήμου. Sahara desert witnesses first floods in 50 years A rare deluge of rainfall left blue lagoons of water amid the palm trees and sand dunes of the Sahara desert, nourishing some of its driest regions with more water than they had seen in decades. pic.twitter.com/rqI3oSLHrd — Ravi Chaturvedi (@Ravi4Bharat) October 12, 2024 Στην Εραχίδια, μια έρημη πόλη στο νοτιοανατολικό Μαρόκο, κατεγράφησαν περίπου 6 πόντοι βροχοπτώσεων, οι περισσότερες από τις οποίες διήρκεσαν μόλις δύο ημέρες τον περασμένο μήνα.Ο όγκος είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τις βροχοπτώσεις ολόκληρου τον Σεπτεμβρίου και ισοδυναμεί με όγκο βροχής που πέφτει κανονικά τον μισό χρόνο σε αυτήν την περιοχή.«Έχουν περάσει 30 με 50 χρόνια από τότε που είχαμε τόση βροχή σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα», δήλωσε στο Associated Press η Χουσίν Γιουάμπεμπ εκ της μετεωρολογικής υπηρεσία του Μαρόκου. Sahara desert witnesses first floods in 50 years A rare deluge of rainfall left blue lagoons of water amid the palm trees and sand dunes of the Sahara desert, nourishing some of its driest regions with more water than they had seen in decades. pic.twitter.com/rqI3oSLHrd — Ravi Chaturvedi (@Ravi4Bharat) October 12, 2024 Καθώς η βροχή κύλησε πάνω από το έδαφος της ερήμου, δημιούργησε ένα νέο, υδάτινο τοπίο ανάμεσα στους φοίνικες και την όποια, θαμνώδη χλωρίδα.Μερικές από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες προέκυψαν στην πόλη της ερήμου Μεργκούζα, όπου ο σπάνιος «κατακλυσμός» χάραξε νέες λίμνες πάνω στους αμμόλοφους.Αντανακλάσεις από τους φοίνικες της πόλης λαμπυρίζουν τώρα πάνω σε αυτήν την περίεργη λιμνοθάλασσα που πλαισιώνεται από αμμόλοφους.Η βροχή γέμισε επίσης λίμνες που είναι συνήθως ξηρές, όπως αυτή στο Εθνικό Πάρκο Ιρικουί Iriqui, το μεγαλύτερο εθνικό πάρκο του Μαρόκου.Δορυφορικές εικόνες της NASA από την περιοχή, χρησιμοποιώντας τεχνητό χρώμα για να τονίσουν καλύτερα τα όμβρια ύδατα, έδειξαν… νεοπαγείς λίμνες και σε περιοχές της βορειοδυτικής Σαχάρας. The Sahara Desert is flooding in Morocco for the first time in nearly 50 years after heavy rain. pic.twitter.com/20NDCdxjbP — Globe Eye News (@GlobeEyeNews) October 13, 2024 Η Σαχάρα είναι η μεγαλύτερη (μη πολική) έρημος του κόσμου, εκτεινόμενη σε 3,6 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, δεν αποκλείεται στο μέλλον να υπάρχουν ακόμη περισσότερες ακραίες βροχοπτώσεις στη Σαχάρα, καθώς η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα συνεχίζει να θερμαίνει τον πλανήτη και να διαταράσσει τον υδάτινο κύκλο. Πρωτοφανείς εικόνες από την έρημο Σαχάρα με μεγάλες λίμνες να ελίσσονται ανάμεσα κυματιστούς αμμόλοφους σε ένα από τα πιο άνυδρα μέρη του κόσμου. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1796031/i-sachara-plimmyrise-gia-proti-fora-meta-apo-dekaeties/

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble διείσδυσε στον «Μίλτον» του ηλιακού μας συστήματος, τον σούπερ αντικυκλώνα που βρίσκεται στο Δία (βίντεο) Νέα αποκαλυπτικά στοιχεία για τη Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα. Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Planetary Science Journal» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες της NASA παρουσιάζει νέα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα, ένα βαρομετρικό υψηλό σύστημα, στην ατμόσφαιρα του Δία που συντηρεί μια αντικυκλωνική θύελλα, τη μεγαλύτερη σε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα.Το φαινόμενο παρατηρείται προσεκτικά από το 1830 αλλά όλα τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι δημιουργήθηκε 100-200 έτη νωρίτερα. Έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μελέτες για τα χαρακτηριστικά αλλά και τους μηχανισμούς αυτής της κολοσσιαίας καταιγίδας η έκταση της οποίας αυξομειώνεται. Κάποια στιγμή είχε φτάσει σε έκταση τα 40 χιλιάδες χλμ. όμως το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει μειωθεί ο αριθμός αυτών των μικρότερων γειτονικών θυελλών με αποτέλεσμα να μειώνεται και το μέγεθος της Κηλίδας.Η ερευνητική ομάδα μελέτησε δεδομένα που συνέλεξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από τη Μεγάλη Ερυθρή Κηλίδα τα οποία συλλέχθηκαν σε χρονικό διάστημα 90 ημερών μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Μαρτίου 2024.Τα στοιχεία αυτά αποκαλύπτουν ότι ο αντικυκλώνας δεν είναι τόσο σταθερός όσο φαίνεται. Οι συνδυασμένες εικόνες του Hubble επέτρεψαν στους αστρονόμους να δημιουργήσουν ένα χρονικό βίντεο κίνησης (time-lapse) που παρουσιάζει τη συμπεριφορά της κηλίδας. Η ερευνητική ομάδα έκανε μετρήσεις στο μέγεθος, το σχήμα, τη φωτεινότητα, το χρώμα και τη δίνη της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας σε έναν πλήρη κύκλο ταλάντωσης. Τα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα δεν είναι τόσο σταθερή όσο φαίνεται. Παρατηρήθηκε να περνάει από μια ταλάντωση στο ελλειπτικό της σχήμα και να «κουνιέται» όπως κουνιέται η ζελατίνη μέσα μέσα ένα μπολ. Η αιτία της ταλάντωσης των είναι άγνωστη.«Ενώ γνωρίζαμε ότι η κίνησή του ποικίλλει ελαφρώς ως προς το γεωγραφικό του μήκος, δεν περιμέναμε να δούμε το μέγεθος να ταλαντώνεται. Από όσο γνωρίζουμε, δεν έχει εντοπιστεί πριν. Είναι πραγματικά η πρώτη φορά που είχαμε τον σωστό ρυθμό απεικόνισης της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας. Με την υψηλή ανάλυση του Hubble μπορούμε να πούμε ότι η κηλίδα συσφίγγεται την ίδια στιγμή που κινείται είτε η κίνηση είναι ταχύτερη είτε πιο αργή. Αυτό ήταν πολύ απροσδόκητο και προς το παρόν δεν υπάρχουν υδροδυναμικές εξηγήσεις για αυτό το φαινόμενο» αναφέρει η Έιμι Σάιμον του Διαστημικού Κέντρου Πτήσεων Γκοντάρντ της NASA, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1796272/to-diastimiko-tileskopio-hubble-dieisdyse-ston-milton-toy-iliakoy-mas-systimatos-ton-soyper-antikyklona-poy-vrisketai-sto-dia-vinteo/

H Adobe παρουσίασε το δικό της μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης μετατροπής κειμένου σε βίντεο. Πρόκειται για ένα νέο τομέα έντονου ανταγωνισμού στη βιομηχανία της τεχνολογίας. Μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες δημιουργίας χρηστικών προγραμμάτων και λογισμικού στον κόσμο, η Adobe (acrobat reader, pdf, photoshop κ.α.) παρουσίασε το δικό της μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που μετατρέπει γραπτό λόγο (μηνύματα κειμένου) σε βίντεο ή αρχεία ήχου.Ο συγκεκριμένος τομέας, η ανάπτυξη λογισμικού μετατροπής κειμένου σε οπτικοακουστικό υλικό, αποτελεί πεδίο έντονου ανταγωνισμού το τελευταίο χρονικό διάστημα με την αρχή να κάνει η OpenAI (εταιρεία δημιουργίας του ChatGPT) και να ακολουθούν κολοσσοί όπως η Metα (Facebook, Instagram, WhatsApp, Threads), η ByteDance (TikTok) κ.α.Η τεχνολογία αυτή έχει αρχίσει να κεντρίζει το ενδιαφέρον του Χόλιγουντ αφού μπορεί να βοηθήσει ως ένα βοηθητικό στην αρχή εργαλείο στη δημιουργία μιας ταινίας και οι επόμενες πιο αναβαθμισμένες εκδόσεις αυτών των προγραμμάτων να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργούνται ολόκληρες ταινίες με αυτά χωρίς να εμπλακεί άνθρωπος αφού ήδη τα υπάρχοντας μοντέλα ΑΙ όπως το ChatGPT έχουν δείξει ότι μπορούν να δημιουργήσουν σενάρια για μια ταινία.Το Firefly Video Model, όπως ονομάζεται το μοντέλο της Adobe θα δοθεί αρχικά προς χρήση σε επιλεγμένους χρήστες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για αυτό οι οποίοι θα δοκιμάσουν τις δυνατότητες του και θα αναφέρουν στην εταιρεία τις όποιες αδυναμίες ή δυσλειτουργίες εντοπίσουν για να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις ή αναβαθμίσεις. H Adobe εδρεύει στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, αριθμεί περίπου 29 χιλιάδες υπαλλήλους και το 2023 είχε έσοδα άνω των 19 δισ. δολαρίων. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1796333/h-adobe-paroysiase-to-diko-tis-montelo-technitis-noimosynis-metatropis-keimenoy-se-vinteo/

Προς αναζήτηση ζωής στην Ευρώπη. Θα μπορούσε άραγε το ηλιακό σύστημά μας να φιλοξενεί ένα δεύτερο ουράνιο σώμα ικανό να στηρίξει ζωή, πέρα από τη Γη; Το διαστημόπλοιο Europa Clipper της NASA εκτοξεύτηκε σήμερα από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, με σκοπό να το διαπιστώσει.Ο πύραυλος Falcon Heavy της εταιρείας SpaceX, που μεταφέρει το διαστημικό σκάφος, εκτοξεύτηκε με επιτυχία, έπειτα από την αναβολή της αποστολής, την περασμένη εβδομάδα, λόγω του κυκλώνα Μίλτον. Το ρομποτικό, ηλιακό σκάφος αναμένεται ότι θα μπει στην τροχιά του πλανήτη Δία το 2030, αφού καλύψει μια απόσταση 2,9 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων σε ένα ταξίδι που θα διαρκέσει 5,5 χρόνια.Το Europa Clipper είναι το μεγαλύτερο διαστημόπλοιο που έχει κατασκευάσει η NASA για μια πλανητική αποστολή: έχει μήκος 30,5 μέτρα και πλάτος 17,6 μέτρα όταν οι κεραίες και τα ηλιακά πάνελ του αναπτυχθούν πλήρως – είναι δηλαδή μεγαλύτερο από ένα γήπεδο μπάσκετ. Ζυγίζει περίπου 6 τόνους. Ποια είναι η αποστολή του Europa Clipper Η αποστολή του είναι να διαπιστώσει εάν ένα από τα φεγγάρια του Δία, η Ευρώπη, μπορεί να φιλοξενήσει ζωή. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια αυτού του δορυφόρου βρίσκεται ένας ωκεανός νερού σε υγρή κατάσταση.«Η Ευρώπη είναι ένα από τα πιο υποσχόμενα μέρη για να αναζητήσουμε ζωή εκτός της Γης», ανέφερε η Τζίνα ΝτιΜπράτσιο, στέλεχος της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.Η αποστολή δεν θα αναζητήσει συγκεκριμένες ενδείξεις ζωής, αλλά στόχος είναι να απαντήσει στο φλέγον ερώτημα: Η Ευρώπη περιέχει εκείνα τα συστατικά που θα επέτρεπαν στη ζωή να αναπτυχθεί; Εάν η απάντηση είναι θετική, θα οργανωθεί άλλη αποστολή για να εντοπίσει αυτή τη ζωή.«Είναι η ευκαιρία μας να εξερευνήσουμε όχι έναν κόσμο που θα μπορούσε να ήταν κατοικήσιμος πριν από δισεκατομμύρια χρόνια», όπως ο πλανήτης Άρης, «αλλά έναν κόσμο που θα μπορούσε να είναι κατοικήσιμος σήμερα, αυτή τη στιγμή», σχολίασε με ενθουσιασμό ο Κερτ Νίμπαρ, ο επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής.Η ύπαρξη της Ευρώπης ήταν γνωστή από το 1610. Τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του φεγγαριού αυτού τις τράβηξαν το 1979 τα θρυλικά διαστημόπλοια Voyager. Σ’ αυτές διακρίνονταν μυστηριώδεις κοκκινωπές γραμμές να διατρέχουν την επιφάνειά της. Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1990, πέταξε κοντά της το διαστημόπλοιο Galileo, που επιβεβαίωσε την πιθανή ύπαρξη ενός ωκεανού.Αυτή τη φορά, το Europa Clipper είναι εφοδιασμένο με πολλά υπερσύγχρονα όργανα: κάμερες, φασματογράφο, ραντάρ, μαγνητόμετρο… Θα μελετήσει τη δομή και τη σύνθεση της παγωμένης επιφάνειας, το βάθος και ενδεχομένως την αλατότητα του ωκεανού, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν αυτά τα δύο, για παράδειγμα αν το νερό ανεβαίνει κατά τόπους στην επιφάνεια. Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν αν υπάρχουν στο φεγγάρι αυτό τα τρία συστατικά που είναι αναγκαία για τη ζωή: νερό, ενέργεια και ορισμένες χημικές συνθέσεις.Η Μπόνι Μπουράτι, αναπληρώτρια επιστημονική διευθύντρια της αποστολής, εξήγησε ότι, εάν υπάρχει ζωή, θα βρίσκεται στον ωκεανό με τη μορφή πρωτόγονων βακτηρίων. Αλλά σε μεγάλο βάθος, τόσο που το Europa Clipper δεν μπορεί να τη δει.Αφού φτάσει στην Ευρώπη, η αποστολή του Europa Clipper θα διαρκέσει άλλα τέσσερα χρόνια. Θα κάνει 49 περιστροφές πάνω από το φεγγάρι αυτό, φτάνοντας σε απόσταση έως και 25 χιλιομέτρων από την επιφάνεια. Σε κάθε «πέρασμα» θα δέχεται τεράστιες δόσεις ακτινοβολίας, ισοδύναμες με πολλά εκατομμύρια ακτινογραφίες θώρακος κάθε φορά.Περίπου 4.000 άνθρωποι εργάστηκαν εδώ και μια δεκαετία για την υλοποίηση της αποστολής, το κόστος της οποίας φτάνει τα 5,2 δισεκ. δολάρια.Η επένδυση αυτή δικαιολογείται από τη σημασία των δεδομένων που θα συλλεχθούν, σύμφωνα με τη NASA. Αν το δικό μας ηλιακό σύστημα φιλοξενεί δύο κατοικήσιμους κόσμους, τη Γη και την Ευρώπη, «σκεφτείτε τι θα σήμαινε αυτό αν επεκτείνουμε αυτό το συμπέρασμα στα δισεκατομμύρια άλλα ηλιακά συστήματα του γαλαξία μας», είπε ο Κερ Νίμπαρ.Το Europa Clipper δεν θα είναι μόνο του «εκεί έξω». Παράλληλα, το διαστημόπλοιο Juice της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) θα μελετά δύο άλλα φεγγάρια του Δία, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ. Το διαστημικό σκάφος Europa Clipper εκτοξεύθηκε προς τον δορυφόρο του Δία, Ευρώπη. Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/nasa-pros-anazitisi-zois-se-doryforo-tou-dia-to-diastimoploio-europa-clipper/

Roscosmos Πώς τελειώσατε την τελευταία εβδομάδα εργασίας σας στο ISS; Ο Alexey Ovchinin, ο Ivan Vagner, ο Alexander Grebyonkin και ο Alexander Gorbunov ετοιμάζονται να αποσυνδέσουν το Progress MS-27 - το Σαββατοκύριακο μάζεψαν τον εξοπλισμό που θα αφαιρεθεί σε ένα φορτηγό. Επιπλέον, οι κοσμοναύτες μας πραγματοποίησαν επιστημονικά πειράματα: ▪ «Kinetics-2» - μελέτησε την αλλαγή στην κατάσταση του τήγματος γυαλιού-παλλαδίου. ▪ «Εικονικό» - έλαβε δεδομένα σχετικά με την κατάσταση της αιθουσαίας λειτουργίας. ▪ «Peritectics» - μελέτησε κράματα πολλαπλών συστατικών με βάση τον σίδηρο. ▪ «UV ατμόσφαιρα» - χαρτογράφησε τη νυχτερινή ατμόσφαιρα της Γης. Το πλήρωμα υποβλήθηκε επίσης σε ιατρική εξέταση, έκανε εβδομαδιαίο καθαρισμό του «σπιτιού του διαστήματος» και έκανε σωματικές ασκήσεις! Διαβάστε περισσότερα για την εργασία σε τροχιά στην αναφορά στον ιστότοπο: https://www.roscosmos.ru/40943/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_575087

Γιατί ήταν πραγματικός θρίαμβος για τη Space X και τον Έλον Μασκ η προσγείωση του Starship. Αν η SpaceX μπορεί να προσγειώσει και να επαναχρησιμοποιήσει τον πιο ισχυρό πύραυλο που κατασκευάστηκε ποτέ, τι δεν μπορεί να κάνει; Η εκτόξευση ήταν θεαματική: ένας πύραυλος με διπλάσια ισχύ από τον Saturn V του προγράμματος Apollo, φώτισε τον ουρανό. Αλλά αυτό το θαύμα το έχουμε δει τέσσερις φορές στο παρελθόν. Ήταν η προσγείωση της δοκιμαστικής πτήσης Starship του SpaceX αυτό που πραγματικά εντυπωσιάζει.Μόλις ένα χιλιόμετρο πάνω από την επιφάνεια της Γης, συνεχίζοντας να ταξιδεύει με περίπου την ταχύτητα του ήχου, ο χαλύβδινος κύλινδρος μήκους 71 μέτρων, μεγαλύτερος από την άτρακτο ενός Boeing 747, φωτίζει 13 τους 33 κινητήρες του. Δευτερόλεπτα αργότερα, έχοντας μειώσει την ταχύτητά του σε μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα, έσβησε τις περισσότερες εξ αυτών, διατηρώντας σε λειτουργία μόνο τρεις.Αυτές οι μηχανές το οδήγησαν στην ύψους 146 μέτρων πλατφόρμα από την οποία, μόλις επτά λεπτά νωρίτερα, είχε απογειωθεί. Η προσγείωση ήταν ένας θρίαμβος για τους μηχανικούς της SpaceX του Έλον Μασκ. Υποδηλώνει έντονα ότι τα σχέδια της εταιρείας να χρησιμοποιήσει έναν τεράστιο επαναχρησιμοποιήσιμο ενισχυτή για την εκτόξευση ενός τεράστιου επαναχρησιμοποιήσιμου διαστημικού σκάφους, του Starship, σε τακτική βάση είναι επιτεύξιμα. Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα του φορτίου που μπορεί να θέσει σε τροχιά η SpaceX για την ίδια και τους πελάτες της, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής κυβέρνησης, πρόκειται να αυξηθεί θεαματικά το δεύτερο μισό αυτής της δεκαετίας, ενώ το κόστος αναμένεται να μειωθεί δραστικά.Σύμφωνα με εκτίμηση της Citigroup, τα ημι-επαναχρησιμοποιήσιμα και συχνά πετάμενα Falcon 9 της SpaceX έχουν ήδη μειώσει την τιμή εκτόξευσης κατά δέκα φορές. Ένα πολύ μεγαλύτερο και πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμο Starship μπορεί να οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη εξοικονόμηση. Πολύ μπροστά από τον ανταγωνισμό Η πτήση και η προσγείωση έδειξε πόσο μπροστά από οποιονδήποτε ανταγωνισμό είναι τώρα η SpaceX. Οι μηχανικοί που εργάζονταν στο Starship μπόρεσαν να φέρουν τον ενισχυτή τους πίσω στη Γη επειδή έχουν μεγάλη εμπειρία στην επιστροφή των πολύ μικρότερων πρώτων σταδίων του Falcon 9. Καμία άλλη εταιρεία αεροδιαστημικής δεν διαθέτει επί του παρόντος ένα επαναχρησιμοποιήσιμο σκάφος, αν και δύο από αυτές φαίνεται να είναι επίσης κοντά σε κάτι τέτοιο. Η Blue Origin, που ανήκει στον Τζεφ Μπέζος, ιδρυτή της Amazon σκοπεύει να δοκιμάσει έναν τέτοιο πύραυλο μέσα στους επόμενους μήνες και η RocketLab, μια μικρότερη startup, σχεδιάζει να λανσάρει έναν τον επόμενο χρόνο. Διάφορες κινεζικές εταιρείες εργάζονται επίσης πάνω στην τεχνολογία.Ακολουθούν κι άλλες δοκιμές. Το SpaceX πρέπει να δείξει ότι το Starship μπορεί να ανάβει και να σβήνει τους κινητήρες του στο διάστημα, και έτσι να μπει σε μια σωστή τροχιά και να βγει από μια τροχιά. Μόλις συμβεί αυτό, θα έχει πολλή δουλειά να κάνει. Το πρόγραμμα Artemis της NASA εξαρτάται πλήρως από τις δυνατότητες του Starship. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1795275/giati-itan-pragmatikos-thriamvos-gia-ti-space-x-kai-ton-elon-mask-i-prosgeiosi-toy-starship/

Δείτε την εκτόξευση του σκάφους που θα εξερευνήσει το παγωμένο φεγγάρι του Δία με τον υπόγειο ωκεανό. Η αποστολή Europa Clipper θα ταξιδέψει στην Ευρώπη φαίνεται ότι διαθέτει νερό σε υγρή μορφή. Αν δεν υπάρξει κάποιο απρόοπτο της τελευταίας στιγμής σήμερα Δευτέρα το βράδυ στις επτά το βράδυ ένας πύραυλος της Space X, της διαστημικής εταιρείας του Ελον Μασκ, θα εκτοξευτεί από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στη Φλόριντα μεταφέροντας το σκάφος της αποστολής Europa Clipper της NASA που θα πραγματοποιήσει μια λεπτομερή μελέτη της Ευρώπης, του δορυφόρου του Δία που όλα τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια σε βάθος δεκάδων χλμ. υπάρχει ένας ωκεανός οπότε θεωρείται ως ένας από τους πλέον υποσχόμενους στόχους στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής.Χρησιμοποιώντας μια εξελιγμένη σουΐτα επιστημονικών οργάνων, προκειμένου να διερευνηθεί κατά πόσον το φεγγάρι αυτό έχει συνθήκες που είναι κατάλληλες για ζωή. Βασικοί στόχοι της αποστολής θα είναι η λήψη εικόνων υψηλής ανάλυσης από την επιφάνεια της Ευρώπης, η διαπίστωση της σύστασής της, η αναζήτηση πρόσφατων ή εν εξελίξει ενδείξεων γεωλογικής δραστηριότητας, η μέτρηση του πάχους του παγωμένου κελύφους του φεγγαριού, η αναζήτηση λιμνών κάτω από την επιφάνεια, και η εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς το βάθος και την αλμυρότητα του ωκεανού της Ευρώπης.Το παγωμένο φεγγάρι του Δία ήταν το πρώτο από τα διαστημικά σώματα του ηλιακού μας συστήματος που υποδείχθηκε η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή σε αυτό έστω και υπόγεια. Τα επόμενα χρόνια έχει υποδειχθεί η ύπαρξη υπόγειων ωκεανών σε διάφορους δορυφόρους του Δία και του Κρόνου αλλά και σε πλανήτες νάνους όπως ο Πλούτωνας και η Δήμητρα. Το Europa Clipper αναμένεται να φτάσει στον προορισμό του το 2030. Αρχικά προοριζόταν να εκτοξευτεί με τον πύραυλο SLS (Space Launch System) της NASA. Το ενδιαφέρον για την Ευρώπη ενισχύθηκε τη δεκαετία του 1990, όταν το διαστημόπλοιο Galileo της NASA έδωσε στοιχεία πως η Ευρώπη φιλοξενούσε έναν ωκεανό νερού με υγρή μορφή κάτω από το εξώτερο κέλυφός της. Το φεγγάρι του Δία πιθανότατα έχει έναν βραχώδη πυρήνα, που περιτριγυρίζεται από περίπου 80 χλμ. νερού σε υγρή μορφή, που καλύπτονται με τη σειρά τους από ένα κέλυφος πάγου πάχους περίπου 20 χλμ. Καλλιτεχνική απεικόνιση της αποστολής Europa Clipper. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1795340/deite-tin-ektoxeysi-toy-skafoys-poy-tha-exereynisei-to-pagomeno-feggari-toy-dia-me-ton-ypogeio-okeano/

Πώς ένα χαζό κομμάτι ύλης αποκτά νοημοσύνη; Η εντυπωσιακότερη εξέλιξη τα τελευταία 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια από την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα, είναι ότι τα άτομα της ύλης αυτοοργανώθηκαν, ώστε να προκύψουν όντα με νοημοσύνη και αυτεπίγνωση. Όντα που μεταξύ πολλών άλλων μπορούν να θυμούνται, να υπολογίζουν, να αισθάνονται, να μαθαίνουν και πλέον να κατασκευάζουν μηχανές που κάνουν τα ίδια πράγματα. Πώς γίνεται ένα σύνολο άψυχων σωματιδίων που κινούνται με βάση τους νόμους της φυσικής να επιδεικνύουν συμπεριφορά που χαρακτηρίζουμε νοήμονα; Φαίνεται πως παρόμοιους προβληματισμούς είχε και η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών όταν αποφάσιζε να βραβεύσει από κοινού με το Νόμπελ Φυσικής 2024 στον φυσικό John Hopfield και τον αποτυχημένο φυσικό Geoffrey E. Hinton για την έρευνά τους στην μηχανική μαθηση Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων (TNΔ). Μια έρευνα που συνεισφέρει προς την εξιχνίαση του αναπάντητου μέχρι στιγμής θεμελιώδους ερωτήματος: με ποιό τρόπο η ύλη αποκτά νοημοσύνη; Το επιστημονικό υπόβαθρο για το Νόμπελ Φυσικής 2024 Εισαγωγή Με τις ρίζες της στη δεκαετία του 1940, η μηχανική μάθηση που βασίζεται σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (TNΔ) έχει εξελιχθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε ένα ευέλικτο και ισχυρό εργαλείο, τόσο με καθημερινές όσο και με προηγμένες επιστημονικές εφαρμογές. Με τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (ΤΝΔ) τα όρια της φυσικής επεκτείνονται στα φαινόμενα της ζωής καθώς επίσης και στους υπολογισμούς. Εμπνευσμένα από βιολογικούς νευρώνες στον εγκέφαλο, τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (TNΔ) είναι μεγάλες συλλογές «νευρώνων» ή κόμβων, συνδεδεμένων με «συνάψεις» ή σταθμισμένες συζεύξεις, που εκπαιδεύονται να εκτελούν ορισμένες εργασίες αντί να τους ζητείται να εκτελέσουν ένα προκαθορισμένο σύνολο εντολών. Η βασική τους δομή έχει στενές ομοιότητες με τα μοντέλα σπιν στη στατιστική φυσική που εφαρμόζονται στον μαγνητισμό ή στη θεωρία κραμάτων. Το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής αναγνωρίζει την έρευνα που εκμεταλλεύεται αυτή τη σύνδεση για να κάνει καινοτόμες μεθοδολογικές προόδους στον τομέα των τεχνητών νευρωνικών δικτύων. Ιστορικό υπόβαθρο Οι πρώτοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1940 και εφευρέθηκαν για στρατιωτικούς και επιστημονικούς σκοπούς. Σκοπός τους ήταν να πραγματοποιήσουν υπολογισμούς που ήταν επίπονοι και χρονοβόροι για τους ανθρώπους. Στη δεκαετία του 1950, προέκυψε η αντίθετη ανάγκη, δηλαδή να μπορούν οι υπολογιστές να κάνουν αυτό στο οποίο είναι ικανοί οι άνθρωποι και άλλα θηλαστικά – να αναγνωρίζουν μοτίβα ή σχήματα. Αυτός ο συγκεκριμένος στόχος της τεχνητής νοημοσύνης προσεγγίστηκε πρώτη φορά από μαθηματικούς και επιστήμονες υπολογιστών, οι οποίοι ανέπτυξαν προγράμματα βασισμένα σε λογικούς κανόνες. Αυτή η προσέγγιση ακολουθήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1980, αλλά οι υπολογιστικοί πόροι που απαιτούνταν για τις ακριβείς ταξινομήσεις, για παράδειγμα, των εικόνων ήταν απαγορευτικά τεράστιοι. Παράλληλα, είχαν ξεκινήσει έρευνες για να βρεθεί πώς τα βιολογικά συστήματα επιλύουν το πρόβλημα της αναγνώρισης προτύπων. Ήδη από το 1943, ο Warren McCulloch και ο Walter Pitts [1], ένας νευροεπιστήμονας και ένας θεωρητικός της Λογικής, αντίστοιχα, είχαν προτείνει ένα μοντέλο για το πώς συνεργάζονται οι νευρώνες στον εγκέφαλο. Στο μοντέλο τους, ένας νευρώνας σχημάτιζε ένα σταθμισμένο άθροισμα δυαδικών εισερχόμενων σημάτων από άλλους νευρώνες, το οποίο καθόριζε ένα δυαδικό εξερχόμενο σήμα. Το έργο τους έγινε σημείο αφετηρίας για την μετέπειτα έρευνα τόσο σε βιολογικά όσο και σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα. Μια άλλη σημαντική πρώιμη συνεισφορά προήλθε από τον ψυχολόγο Donald Hebb [2]. Το 1949, ο Hebb πρότεινε έναν μηχανισμό για τη μάθηση και τις αναμνήσεις, όπου η ταυτόχρονη και επαναλαμβανόμενη ενεργοποίηση δύο νευρώνων οδηγεί σε αυξημένη ένταση της σύναψης μεταξύ τους. Στον τομέα των τεχνητών νευρωνικών δικτύων, διερευνήθηκαν δύο αρχιτεκτονικές για συστήματα διασυνδεδεμένων κόμβων, τα «επαναλαμβανόμενα» και τα «ανατροφοδοτούμενα προς τα εμπρός (feedforward)» δίκτυα, όπου η πρώτη επιτρέπει αλληλεπιδράσεις ανάδρασης (βλέπε παρακάτω τις εικόνες 1 και 2). Ένα δίκτυο προώθησης έχει επίπεδα εισόδου και εξόδου και μπορεί επίσης να περιέχει ενδιάμεσα πρόσθετα στρώματα κρυφών κόμβων. Το 1957, ο Frank Rosenblatt πρότεινε ένα δίκτυο ανατροφοδότησης προς τα εμπρός για την ερμηνεία εικόνας, το οποίο εφαρμόστηκε επίσης σε υλισμικό υπολογιστή [3]. Είχε τρία στρώματα κόμβων, με ρυθμιζόμενα βάρη μόνο μεταξύ του μεσαίου και του στρώματος εξόδου. Αυτά τα βάρη προσδιορίστηκαν με συστηματικό τρόπο. Το σύστημα του Rosenblatt τράβηξε μεγάλη προσοχή, αλλά είχε περιορισμούς όταν επρόκειτο για μη γραμμικά προβλήματα. Ένα απλό παράδειγμα είναι το πρόβλημα της αποκλειστικής διάζευξης «το ένα ή το άλλο αλλά όχι και τα δύο» (XOR). Αυτοί οι περιορισμοί επισημάνθηκαν σε ένα σημαντικό βιβλίο από τους Marvin Minsky και Seymour Papert το 1969 [4], το οποίο οδήγησε σε διακοπή χρηματοδότησης της έρευνας για τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα. Μια παράλληλη εξέλιξη προέκυψε, εμπνευσμένη από τα μαγνητικά συστήματα, η οποία δημιούργησε μοντέλα για επαναλαμβανόμενα νευρωνικά δίκτυα και διερεύνησε τις συλλογικές τους ιδιότητες [5-10]. Η δεκαετία του 1980 Στη δεκαετία του 1980 σημειώθηκαν σημαντικές ανακαλύψεις στους τομείς τόσο των επαναλαμβανόμενων όσο και των αναδρομικών νευρωνικών δικτύων, που οδήγησαν σε μια ταχεία επέκταση του πεδίου των τεχνητών νευρωνικών δικτύων. Ο John Hopfield, ένας θεωρητικός φυσικός, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες στη βιοφυσική. Η θεμελιώδης εργασία του την δεκαετία του 1970 εξέτασε τη μεταφορά ηλεκτρονίων μεταξύ βιομορίων [11] και τη διόρθωση σφαλμάτων στις βιοχημικές αντιδράσεις (kinetic proofreading=κινητικός διορθωτικός έλεγχος) [12]. Το 1982, ο Hopfield δημοσίευσε ένα δυναμικό μοντέλο για μια συνειρμική μνήμη που βασίζεται σε ένα απλό επαναλαμβανόμενο νευρωνικό δίκτυο [13]. Συλλογικά φαινόμενα εμφανίζονται συχνά σε φυσικά συστήματα, όπως τομείς σε μαγνητικά συστήματα και δίνες στη ροή ρευστού. Ο Hopfield διερεύνησε αν τα αναδυόμενα συλλογικά φαινόμενα σε μεγάλες συλλογές νευρώνων θα μπορούσαν να προκαλέσουν «υπολογιστικές» ικανότητες. Επισημαίνοντας ότι οι συλλογικές ιδιότητες σε πολλά φυσικά συστήματα είναι ανθεκτικές σε αλλαγές στις λεπτομέρειες του μοντέλου, αντιμετώπισε αυτό το ερώτημα χρησιμοποιώντας ένα νευρωνικό δίκτυο με N δυαδικούς κόμβους si (0 ή 1). Η δυναμική ήταν ασύγχρονη με ενημερώσεις κατωφλίου μεμονωμένων κόμβων σε τυχαίους χρόνους. Η νέα τιμή ενός κόμβου si προσδιορίστηκε από ένα σταθμισμένο άθροισμα σε όλους τους άλλους κόμβους, όπου ορίζεται si=1 αν hi>0, διαφορετικά si=0 (θέτοντας κατώφλι το μηδέν). Οι ζεύξεις wij θεωρήθηκαν συμμετρικές και αντικατοπτρίζουν συσχετισμούς ανά ζεύγη μεταξύ των κόμβων στις αποθηκευμένες μνήμες, κάτι που αναφέρεται ως ο κανόνας Hebb. Η συμμετρία των βαρών εγγυάται σταθερή δυναμική. Οι στάσιμες καταστάσεις αναγνωρίστηκαν ως μνήμες, κατανεμημένες στους Ν κόμβους σε μια μη τοπική αποθήκευση. Επιπλέον, στο δίκτυο εκχωρήθηκε μια ενέργεια Ε που δίνεται από την εξίσωση , η οποία είναι μια μονότονα φθίνουσα συνάρτηση ως προς το δυναμικό του δικτύου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύνδεση μεταξύ του κόσμου της φυσικής και των τεχνητών νευρωνικών δικτύων, όπως καθοριζόταν στη δεκαετία του 1980, ήταν ήδη προφανής από αυτές τις δύο εξισώσεις. Η πρώτη εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναπαραστήσει το μοριακό πεδίο Weiss (από τον Γάλλο φυσικό Pierre Weiss) που περιγράφει πώς ευθυγραμμίζονται οι ατομικές μαγνητικές ροπές σε ένα στερεό και αργότερα χρησιμοποιούνταν συχνά για την εκτίμηση της ενέργειας μιας μαγνητικής διαμόρφωσης, π.χ. ενός σιδηρομαγνήτη. Ο Hopfield γνώριζε φυσικά πολύ καλά πώς χρησιμοποιούνταν αυτές οι εξισώσεις για την περιγραφή των μαγνητικών υλικών. Μεταφορικά, η δυναμική οδηγεί το σύστημα με Ν κόμβους στις κοιλάδες ενός ενεργειακού τοπίου Ν διαστάσεων, στο οποίο βρίσκονται οι στάσιμες καταστάσεις. Οι στάσιμες καταστάσεις αντιπροσωπεύουν μνήμες που μαθαίνονται από τον κανόνα Hebb. Αρχικά, ο αριθμός των μνημών που μπορούσαν να αποθηκευτούν στο δυναμικό μοντέλο του Hopfield ήταν περιορισμένος. Μέθοδοι για την επίλυση αυτού του προβλήματος αναπτύχθηκαν σε μεταγενέστερη εργασία [14]. Ο Hopfield χρησιμοποίησε το μοντέλο του ως συνειρμική μνήμη ή ως μέθοδο διόρθωσης σφαλμάτων ή συμπλήρωσης προτύπων. Ένα σύστημα αρχικοποιημένο με λανθασμένο μοτίβο, ίσως μια ανορθόγραφη λέξη, έλκεται από το πλησιέστερο τοπικό ελάχιστο ενέργειας στο μοντέλο του, οπότε λαμβάνει χώρα μια διόρθωση. Το μοντέλο έγινε ελκυστικό όταν έγινε σαφές ότι βασικές ιδιότητες, όπως η χωρητικότητα αποθήκευσης, μπορούσαν να κατανοηθούν αναλυτικά, χρησιμοποιώντας μεθόδους από τη θεωρία των υαλωδών σπιν [15,16]. Ένα εύλογο ερώτημα εκείνη την εποχή ήταν αν οι ιδιότητες αυτού του μοντέλου είναι ένα πλαστό αποτέλεσμα της ακατέργαστης δυαδικής δομής του. Ο Hopfield απάντησε σε αυτό το ερώτημα δημιουργώντας μια αναλογική έκδοση του μοντέλου [17], με δυναμική συνεχούς χρόνου που δίνεται από τις εξισώσεις κίνησης για ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα. Η ανάλυσή του για το αναλογικό μοντέλο έδειξε ότι οι δυαδικοί κόμβοι θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από αναλογικούς χωρίς να χαθούν οι αναδυόμενες συλλογικές ιδιότητες του αρχικού μοντέλου. Οι στάσιμες καταστάσεις του αναλογικού μοντέλου αντιστοιχούσαν σε λύσεις μέσου πεδίου του δυαδικού συστήματος σε μια αποτελεσματικά ρυθμιζόμενη θερμοκρασία και προσέγγισε τις στάσιμες καταστάσεις του δυαδικού μοντέλου σε χαμηλή θερμοκρασία. Η στενή αντιστοιχία μεταξύ του αναλογικού και του δυαδικού μοντέλου χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια από τους Hopfield και David Tank [18,19] για την ανάπτυξη μιας μεθόδου για την επίλυση δύσκολων διακριτών προβλημάτων βελτιστοποίησης με βάση τη δυναμική συνεχούς χρόνου του αναλογικού μοντέλου. Εδώ, το πρόβλημα βελτιστοποίησης που πρέπει να λυθεί, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών, κωδικοποιείται στις παραμέτρους αλληλεπίδρασης (βάρη) του δικτύου. Επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν τη δυναμική του αναλογικού μοντέλου για να έχουν ένα πιο «ήπιο» ενεργειακό τοπίο και έτσι να διευκολύνουν την αναζήτηση. Η προαναφερθείσα αποτελεσματική θερμοκρασία του αναλογικού συστήματος μειώθηκε σταδιακά, όπως στην καθολική βελτιστοποίηση με προσομοίωση ανόπτησης (η θερμική κατεργασία στην οποία υποβάλλεται ένα μέταλλο ή κράμα) [20]. Η βελτιστοποίηση πραγματοποιείται μέσω της ολοκλήρωσης των εξισώσεων κίνησης ενός ηλεκτρονικού κυκλώματος, κατά το οποίο οι κόμβοι εξελίσσονται χωρίς οδηγίες από μια κεντρική μονάδα. Αυτή η προσέγγιση αποτελεί ένα πρωτοποριακό παράδειγμα χρήσης ενός δυναμικού συστήματος για την αναζήτηση λύσεων σε δύσκολα διακριτά προβλήματα βελτιστοποίησης [21]. Ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η κβαντική ανόπτηση [22]. Με τη δημιουργία και την εξερεύνηση των παραπάνω δυναμικών μοντέλων βασισμένων στη φυσική – όχι μόνο του σημαντικότατου συνειρμικού μοντέλου μνήμης αλλά και εκείνων που ακολούθησαν – ο Hopfield συνέβαλε στην βαθύτερη κατανόησή μας για τις υπολογιστικές ικανότητες των νευρωνικών δικτύων. Στο διάστημα 1983-1985 ο Geoffrey Hinton, μαζί με τον Terrence Sejnowski και άλλους συναεργάτες, ανέπτυξαν μια στοχαστική επέκταση του μοντέλου Hopfield από το 1982, που ονομάζεται μηχανή Boltzmann [23,24]. Εδώ, σε κάθε κατάσταση του δικτύου εκχωρείται μια πιθανότητα που δίνεται από την κατανομή Boltzmann , με , όπου T είναι μια εικονική θερμοκρασία και θi είναι μια τάση ή τοπικό πεδίο. Η μηχανή Boltzmann είναι ένα παραγωγικό μοντέλο. Σε αντίθεση με το μοντέλο Hopfield, εστιάζει σε στατιστικές κατανομές προτύπων και όχι σε μεμονωμένα μοτίβα. Περιέχει ορατούς κόμβους που αντιστοιχούν στα μοτίβα προς εκμάθηση καθώς και πρόσθετους κρυφούς κόμβους, όπου οι τελευταίοι περιλαμβάνονται για να επιτρέψουν τη μοντελοποίηση πιο γενικών κατανομών πιθανοτήτων. Εικόνα 2: Aνατροφοδοτούμενo δίκτυο με δύο στρώματα κρυφών κόμβων μεταξύ των στρωμάτων εισόδου και εξόδου. Οι παράμετροι του δικτύου, που ορίζουν την ενέργεια Ε, προσδιορίζονται έτσι ώστε η στατιστική κατανομή των ορατών μοτίβων που παράγονται από το μοντέλο να αποκλίνει ελάχιστα από τη στατιστική κατανομή ενός δεδομένου συνόλου προτύπων εκπαίδευσης. Ο Hinton και οι συνεργάτες του ανέπτυξαν έναν τυπικά κομψό αλγόριθμο μάθησης για τον προσδιορισμό των παραμέτρων [24]. Ωστόσο, κάθε βήμα του αλγορίθμου περιλαμβάνει χρονοβόρες προσομοιώσεις ισορροπίας για δύο διαφορετικά σύνολα. Αν και θεωρητικά ενδιαφέρουσα, στην πράξη, η μηχανή Boltzmann ήταν αρχικά περιορισμένης χρήσης. Όμως, μια μικρότερη έκδοσή της με λιγότερα βάρη, που ονομάζεται περιορισμένη μηχανή Boltzmann, εξελίχθηκε σε ένα ευέλικτο εργαλείο (βλ. επόμενη ενότητα). Τόσο το μοντέλο Hopfield όσο και η μηχανή Boltzmann είναι επαναλαμβανόμενα νευρωνικά δίκτυα. Στη δεκαετία του 1980 σημειώθηκε επίσης σημαντική πρόοδος στα ανατροφοδοτούμενα προς τα εμπρός δίκτυα. Μια βασική πρόοδος ήταν η επίδειξη από τους David Rumelhart, Hinton και Ronald Williams το 1986 για το πώς οι αρχιτεκτονικές με ένα ή περισσότερα κρυφά επίπεδα θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν για ταξινόμηση χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο γνωστό ως οπισθοδιάδοση (backpropagation) [25]. Εδώ, ο στόχος είναι να ελαχιστοποιηθεί η μέση τετραγωνική απόκλιση, D, μεταξύ της εξόδου από το δίκτυο και των δεδομένων εκπαίδευσης, με βαθμιδωτή κάθοδο. Αυτό απαιτεί τον υπολογισμό των μερικών παραγώγων του D σε σχέση με όλα τα βάρη στο δίκτυο. Οι Rumelhart, Hinton και Williams ανακάλυψαν εκ νέου ένα σχέδιο για αυτό, το οποίο είχε εφαρμοστεί προηγουμένως σε σχετικά προβλήματα από άλλους [26,27]. Επιπλέον, και πιο σημαντικό, απέδειξαν ότι τα δίκτυα με ένα κρυφό επίπεδο θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν με αυτή τη μέθοδο για να εκτελούν εργασίες που είναι άλυτες χωρίς ένα τέτοιο επίπεδο. Επιπλέον, αποσαφήνησαν την λειτουργία των κρυφών κόμβων. Προς την βαθιά μάθηση (deep learning) Tις μεθοδολογικές ανακαλύψεις από την δεκαετία του 1980 ακολούθησαν σύντομα επιτυχημένες εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης προτύπων σε εικόνες, γλώσσες και κλινικά δεδομένα. Μια σημαντική μέθοδος ήταν τα πολυεπίπεδα Νευρωνικά Δίκτυα Συνέλιξης ή ΝΔΣ (convolutional neural networks) που εκπαιδεύτηκαν με οπισθοδιάδοση, όπως ανέπτυξαν οι Yann LeCun και Yoshua Bengio [28,29]. Η αρχιτεκτονική των ΝΔΣ είχε τις ρίζες της στη μέθοδο neocognitron που δημιουργήθηκε από τον Kunihiko Fukushima [30], που με τη σειρά του εμπνεύστηκε από το έργο των David Hubel και Torsten Wiesel, βραβευθέντων με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1981. Η προσέγγιση των ΝΔΣ που αναπτύχθηκε από τον LeCun και τους συνεργάτες του χρησιμοποιήθηκε από πολλές αμερικανικές τράπεζες για την ταξινόμηση χειρόγραφων ψηφίων σε επιταγές από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ένα άλλο επιτυχημένο παράδειγμα αυτής της περιόδου είναι η μέθοδος μακράς βραχύχρονης μνήμης που δημιουργήθηκε από τους Sepp Hochreiter και Jürgen Schmidhuber [31]. Αυτό είναι ένα επαναλαμβανόμενο δίκτυο για την επεξεργασία διαδοχικών δεδομένων, όπως στην ομιλία και τη γλώσσα, και μπορεί να αντιστοιχιστεί σε ένα πολυεπίπεδο δίκτυο που ξεδιπλώνεται στο χρόνο. Ενώ ορισμένες πολυεπίπεδες αρχιτεκτονικές οδήγησαν σε επιτυχημένες εφαρμογές στη δεκαετία του 1990, παρέμεινε μια πρόκληση να εκπαιδεύονται βαθιά πολυεπίπεδα δίκτυα με πολλές συνδέσεις μεταξύ διαδοχικών επιπέδων. Σε πολλούς ερευνητές του πεδίου, η εκπαίδευση σε πυκνά πολυεπίπεδα δίκτυα φαινόταν απρόσιτη. Η κατάσταση άλλαξε τη δεκαετία του 2000. Ηγετική φυσιογνωμία σε αυτή την ανακάλυψη ήταν ο Hinton και σημαντικό εργαλείο ήταν η περιορισμένη μηχανή Boltzmann (restricted Boltzmann machine=RBM). Ένα δίκτυο RBM έχει βάρη μόνο μεταξύ ορατών και κρυφών κόμβων και κανένα βάρος δεν συνδέει δύο κόμβους του ίδιου τύπου. Για μία RBM, ο Hinton δημιούργησε έναν αποτελεσματικό κατά προσέγγιση αλγόριθμο μάθησης [32], που ονομάζεται contrastive divergence (αντιφατική απόκλιση), ο οποίος ήταν πολύ ταχύτερος από αυτόν της πλήρους μηχανής Boltzmann [24]. Στη συνέχεια ανέπτυξε, με τους Simon Osindero και Yee-Whye Teh, μια διαδικασία προεκπαίδευσης για δίκτυα πολλαπλών επιπέδων, στην οποία τα στρώματα εκπαιδεύονται ένα προς ένα χρησιμοποιώντας μία RBM [33]. Μια πρώιμη εφαρμογή αυτής της προσέγγισης ήταν ένα δίκτυο αυτόματου κωδικοποιητή για μείωση διαστάσεων [34,35]. Μετά την προεκπαίδευση, έγινε δυνατή η εκτέλεση μιας συνολικής ρύθμισης παραμέτρων χρησιμοποιώντας τον αλγόριθμο οπισθοδιάδοσης. Η προ-γύμανση με RBM εντόπιζε δομές σε δεδομένα, όπως γωνίες σε εικόνες, χωρίς τη χρήση ταξινομημένων δεδομένων εκπαίδευσης. Έχοντας βρει αυτές τις δομές, η επισήμανση αυτών με οπισθιοδιάδοση αποδείχθηκε μια σχετικά απλή εργασία. Συνδέοντας επίπεδα προεκπαιδευμένα με αυτόν τον τρόπο, ο Hinton μπόρεσε να εφαρμόσει με επιτυχία παραδείγματα βαθύτερων και πυκνότερων δικτύων, ένα βήμα προς αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως βαθιά μάθηση (deep learning). Αργότερα, κατέστη δυνατή η αντικατάσταση της προ-εκπάιδευσης που βασίζεται σε RBM από άλλες μεθόδους για την επίτευξη της ίδιας απόδοσης βαθιών και πυκνών πολυεπίπεδων Νευρωνικών Δικτύων Συνέλιξης (ΝΔΣ). Τα Τεχνητά Νευρωνικά Δίκτυα (TNΔ) ως ισχυρά εργαλεία στη φυσική και σε άλλους επιστημονικούς κλάδους Μεγάλο μέρος της παραπάνω συζήτησης επικεντρώνεται στο πώς η φυσική υπήρξε η κινητήριος δύναμη στις εφευρέσεις και την ανάπτυξη των TNΔ. Αντιστρόφως τώρα, τα TNΔ διαδραματίζουν ολοένα και περισσότερο σημαντικό ρόλο ως ισχυρό εργαλείο μοντελοποίησης και ανάλυσης σχεδόν σε όλο το εύρος της φυσικής. Σε ορισμένες εφαρμογές, τα TNΔ χρησιμοποιούνται ως προσέγγιση συνάρτησης [36]. Δηλαδή, τα TNΔ χρησιμοποιούνται για να παρέχουν έναν «μιμητή (copycat)» για κάποιο μοντέλο φυσικής. Αυτό μπορεί να μειώσει σημαντικά τους υπολογιστικούς πόρους που απαιτούνται, επιτρέποντας έτσι την ανίχνευση μεγαλύτερων συστημάτων σε υψηλότερη ανάλυση. Με αυτόν τον τρόπο έχουν επιτευχθεί σημαντικές προόδοι, π.χ. στα κβαντομηχανικά προβλήματα πολλών σωμάτων [37-39]. Εδώ, οι αρχιτεκτονικές βαθιάς μάθησης εκπαιδεύονται να αναπαράγουν ενέργειες των φάσεων των υλικών, καθώς επίσης την μορφή και τη ισχύ των ενδοατομικών δυνάμεων, με ακρίβεια συγκρίσιμη με τα εξαρχής κβαντομηχανικά μοντέλα. Με αυτά τα εκπαιδευμένα ατομικά μοντέλα Tεχνικών Nευρωνικών Δικτύων (ΤΝΔ), μπορεί να γίνει σημαντικά ταχύτερος προσδιορισμός της σταθερότητας φάσης και της δυναμικής των νέων υλικών. Παραδείγματα που δείχνουν την επιτυχία αυτών των μεθόδων περιλαμβάνουν την πρόβλεψη νέων φωτοβολταϊκών υλικών. Με αυτά τα μοντέλα, είναι επίσης δυνατό να μελετηθούν οι μετατροπές φάσης [40] καθώς και οι θερμοδυναμικές ιδιότητες του νερού [41]. Ομοίως, η ανάπτυξη αναπαραστάσεων TNΔ κατέστησε δυνατή την επίτευξη υψηλότερων αναλύσεων σε ξεκάθαρα κλιματικά μοντέλα βασισμένα στη φυσική [42,43] χωρίς να καταφύγουμε σε πρόσθετη υπολογιστική ισχύ. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, τα TNΔ έγιναν ένα τυπικό εργαλείο ανάλυσης δεδομένων σε πειράματα σωματιδιακής φυσικής διαρκώς αυξανόμενης πολυπλοκότητας. Τα περιζήτητα θεμελιώδη σωματίδια, όπως το μποζόνιο Higgs, επιβιώνουν μόνο για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου αφότου δημιουργηθούν σε συγκρούσεις υψηλής ενέργειας (π.χ. ~10-22 s για το μποζόνιο Higgs). Η παρουσία τους πρέπει να συναχθεί από την παρακολούθηση πληροφοριών και απόθεσης ενέργειας σε τεράστιους ανιχνευτές. Συχνά η αναμενόμενη υπογραφή του ανιχνευτή είναι τόσο σπάνια που χάνεται στα γεγονότα υποβάθρου. Για να αναγνωρίζουν τις διασπάσεις των σωματιδίων και να αυξάνουν την αποτελεσματικότητα των αναλύσεων, τα ΝΔΣ εκπαιδεύτηκαν ώστε να επιλέγουν συγκεκριμένα μοτίβα στους μεγάλους όγκους δεδομένων ανιχνευτών που παράγονται με υψηλό ρυθμό. Τα Tεχνητά Nευρωνικά Δίκτυα (TNΔ) βελτίωσαν την ευαισθησία των αναζητήσεων για το μποζόνιο Higgs στον επιταχυντή Large ElectronPosrtion (LEP) στο CERN κατά τη δεκαετία του 1990 [44] και χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση δεδομένων που οδήγησαν στην ανακάλυψή του σωματιδίου Χιγκς στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) το 2012 [45]. Τα TNΔ χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε μελέτες του κορυφαίου κουάρκ στο Fermilab [46]. Στην αστροφυσική και την αστρονομία, τα TNΔ έχουν γίνει επίσης ένα τυπικό εργαλείο ανάλυσης δεδομένων. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι μια ανάλυση δεδομένων από τον ανιχνευτή νετρίνων IceCube στο Νότιο Πόλο, βασισμένη σε TNΔ, η οποία οδήγησε στην απεικόνιση των νετρίνων του Γαλαξία [47]. Οι διελεύσεις εξωπλανητών έχουν εντοπιστεί από την αποστολή Kepler χρησιμοποιώντας επίσης TNΔ [48]. Και η εικόνα του τηλεσκοπίου Event Horizon της μαύρης τρύπας στο κέντρο του Γαλαξία χρησιμοποίησε TNΔ για την επεξεργασία δεδομένων [49]. Μέχρι στιγμής, η πιο εντυπωσιακή επιστημονική ανακάλυψη που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη είναι το εργαλείο AlphaFold για την πρόβλεψη τρισδιάστατων πρωτεϊνικών δομών, δεδομένων των αλληλουχιών αμινοξέων τους [50]. Στη μοντελοποίηση εφαρμογών βιομηχανικής φυσικής και χημείας, τα TNΔ διαδραματίζουν επίσης ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο. Τα TNΔ στην καθημερινή ζωή Η λίστα των εφαρμογών που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή και βασίζονται στα Τεχνητά Νευρωνικά Δικτύα (ΤΝΔ) είναι μεγάλη. Αυτά τα δίκτυα βρίσκονται πίσω από σχεδόν οτιδήποτε κάνουμε με τους υπολογιστές, όπως η αναγνώριση εικόνων, η δημιουργία γλώσσας και πολλά άλλα. Η υποστήριξη αποφάσεων στο πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης είναι επίσης μια καθιερωμένη εφαρμογή για τα TNΔ. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη εικόνων μαστογραφικού προσυμπτωματικού ελέγχου έδειξε ένα σαφές όφελος από τη χρήση μηχανικής μάθησης για τη βελτίωση της ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού [51]. Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα είναι η διόρθωση κίνησης στις σαρώσεις μαγνητικής τομογραφίας (MRI) [52]. Συμπερασματικές παρατηρήσεις Οι πρωτοποριακές μέθοδοι και έννοιες που αναπτύχθηκαν από τους Hopfield και Hinton ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του πεδίου των TNΔ. Επιπλέον, ο Hinton έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις προσπάθειες επέκτασης των μεθόδων σε βαθύτερα και πυκνότερα TNΔ. Με τις ανακαλύψεις τους, που στηρίζονται στα θεμέλια της φυσικής επιστήμης, έδειξαν έναν εντελώς νέο τρόπο για να χρησιμοποιούμε τους υπολογιστές για να αντιμετωπίσουμε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Με απλά λόγια, χάρη στην εργασία τους, η ανθρωπότητα διαθέτει τώρα ένα νέο εργαλείο, το οποίο μπορεί να επιλέξει να το χρησιμοποιεί μόνο για καλούς σκοπούς. Η μηχανική μάθηση που βασίζεται σε TNΔ φέρνει επανάσταση στην επιστήμη, τη μηχανική και την καθημερινή ζωή. Το πεδίο έχει πάρει ήδη τον δρόμο του για να δημιουργήσει καινοτομίες προς την οικοδόμηση μιας βιώσιμης κοινωνίας, π.χ. βοηθώντας στην ανακάλυψη νέων χρήσιμων υλικών. Το πώς η βαθιά μάθηση από τα TNΔ θα χρησιμοποιηθεί στο μέλλον, εξαρτάται από το πώς οι άνθρωποι θα επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα απίστευτα ισχυρά εργαλεία, που ήδη είναι παρόντα σε πολλές πτυχές της ζωής μας. Εικόνα 1: Επαναλαμβανόμενα δίκτυα Ν δυαδικών κόμβων si (0 ή 1), με βάρη σύνδεσης wij. (Αριστερά) Το μοντέλο Hopfield. (Κέντρο) Μηχανή Boltzmann. Οι κόμβοι χωρίζονται σε δύο ομάδες, ορατούς (ανοιχτούς κύκλους) και κρυφούς (γκρι) κόμβους. Το δίκτυο είναι εκπαιδευμένο να προσεγγίζει την κατανομή πιθανοτήτων ενός δεδομένου συνόλου ορατών μοτίβων. Μόλις εκπαιδευτεί, το δίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία νέων παραδειγμάτων από την κατανομή εκμάθησης. (Δεξιά) Περιορισμένη μηχανή Boltzmann. Ίδια με τη μηχανή Boltzmann, αλλά χωρίς καμία ζεύξη εντός του ορατού στρώματος ή μεταξύ κρυφών κόμβων. Αυτή η παραλλαγή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για στρώμα-προς-στρώμα προ-εκπαίδευση νευρωνικών δικτύων εκμάθησης αναπαράστασης (deep networks) Εικόνα 2: Aνατροφοδοτούμενo δίκτυο με δύο στρώματα κρυφών κόμβων μεταξύ των στρωμάτων εισόδου και εξόδου παραπομπές: W.S. McCulloch and W. Pitts, Bull. Math. Biophys. 5, 115 (1943). D.O. Hebb, The organization of behavior (Wiley & Sons, New York, 1949). F. Rosenblatt, Principles of neurodynamics:Perceptrons and theory of brain mechanisms (Spartan Book, Washigton D.C., 1962). M.L. Minsky and S.A. Papert, Perceptrons: An introduction to computational geometry (MIT Press, Cambridge, 1969). B.G. Cragg and H.N.V. Temperley, Brain 78, 304 (1955). E.R. Caianiello, J. Theor. Biol. 2, 204 (1961). K. Nakano, IEEE Trans., Syst., Man, Cybern. SMC-2, 380 (1972). S.-I. Amari, IEEE Trans. Comput. C-21, 1197 (1972). W.A. Little, Math. Biosci. 19, 101 (1974). W.A. Little and G.L. Shaw, Math. Biosci. 39, 281 (1978). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci USA 71, 3640 (1974). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci USA 71, 4135 (1974). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 79, 2554 (1982). D. Krotov and J.J. Hopfield. In Advances in Neural Information Processing Systems 29, 1172 (2016). D. J. Amit, H. Gutfreund and H. Sompolinsky, Phys. Rev. A 32, 1007 (1985). M. Mézard, G. Parisi and M. Virasoro, Spin glass theory and beyond: An introduction to the replica method and its applications (World Scientific, Singapore, 1987). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 81, 3088 (1984). J.J. Hopfield and D.W. Tank, Biol. Cybern. 52, 141 (1985). J.J. Hopfield and D.W. Tank, Science 233, 625 (1986). S. Kirkpatrick, C.D. Gelatt and M.P. Vecchi, Science 220, 671 (1983). N. Mohseni, P. McMahon and T. Byrnes, Nat. Phys. Rev. 4, 363 (2022). T. Kadowaki and H. Nishimori, Phys. Rev. E 58, 5355 (1998).S.E. Fahlman, G.E. Hinton and T.J. Sejnowski. In Proceedings of the AAAI-83 conference, pp. 109-113 (1983). D.H. Ackley, G.E. Hinton and T.J. Sejnowski, Cogn. Sci. 9, 147 (1985). D.E. Rumelhart, G.E. Hinton and R.J. Williams, Nature 323, 533 (1986). P.J. Werbos. In System Modeling and Optimization, pp. 762-770 (1982). S. Linnainmaa, Master’s thesis (in Finnish), Univ. Helsinki (1970); published in BIT 16, 146 (1976). Y. LeCun, B.Boser, J.S. Denker, D. Henderson, R.E. Howard, W. Hubbard and L.D. Jackel, Neural Comput. 1, 541 (1989). Y. LeCun, L. Bottou, Y. Bengio and P. Haffner, Proc. IEEE 86, 2278 (1998). K. Fukushima, Biol. Cybern. 36, 193 (1980). S. Hochreiter and J. Schmidhuber, Neural Comput. 9, 1735 (1997). G.E. Hinton, Neural Comput. 14, 1771 (2002). G.E. Hinton, S. Osindero and Y.-W. The, Neural Comput. 18, 1527 (2006). Y. Bengio, P. Lamblin, D. Popovici and H. Larochelle. In Advances in Neural Information Processing Systems 19, 153 (2006). G.E. Hinton and R. Salakhutdinov, Science 313, 504 (2006). K. Hornik, Neural Netw. 4, 251 (1991). J. Behler and M. Parrinello, Phys. Rev. Lett. 98, 146401 (2007). G. Carleo and M. Troyer, Science 355, 602 (2017). P.M. Piaggi, J. Weis, A.Z. Panagiotopoulos, P.G. Debenedetti and R. Car, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 119, e2207294119 (2022). R. Jinnouchi, J. Lahnsteiner, F. Karsai, G. Kresse and M. Bokdam, Phys. Rev. Lett. 122, 225701 (2019). P.M. de Hijes, C. Dellago, R. Jinnouchi, B. Schmiedmayer and G. Kresse, J. Chem. Phys. 160, 114107 (2024). S. Rasp, M.S. Pritchard and P. Gentine, Proc. Natl. Acad. Sci USA 115, 9684 (2018). C. Wong, Nature 628, 710 (2024).ALEPH Collaborations, Phys. Lett B 447, 336 (1999). ATLAS Collaboration, Phys. Lett. B 716, 1 (2012). D0 Collaboration, Phys. Rev. Lett. 103, 092001 (2009). IceCube Collaboration, Science 380, 1338 (2023). K.A. Pearson, L. Palafox and C.A. Griffith, Mon. Not. R. Astron. Soc. 474, 478 (2017). EHT Collaboration, ApJL 930, L15 (2022). J. Jumper et al., Nature 596, 583 (2021). K. Lång et al., Lancet Oncol. 24, 936 (2023). V. Spieker et al., IEEE Trans. Med. Imaging 43, 846 (2024). πηγές: 1. Scientifc Background to the Nobel Prize in Physics 2024 – https://www.nobelprize.org/uploads/2024/09/advanced-physicsprize2024.pdf 2. LIFE 3.0, Max Tegmark, εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ

Επειδη απο το 2017 που γραψαμε για τελευταια φορα στο θεμα αυτο εχουν περασει εφτα χρονια και μαλλον εχω χασει συνεχειες τι θεωριες συνομωσιας και τι τελευταιες φορες που θα καταστρεφοταν η Γη εχουν περασει απο τοτε.Θυμαται κανενας να τις αναφερει.Ετσι για εμπλουτισμο!!! Και οπως εγραφε παραπανω ο Κωνσταντίνος Κοκκώλης ολοι μας επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα που συλλέγουμε με τη χρήση γνωσιακών φίλτρων. Δεν δίνουμε ίσο βάρος σε όσα δεδομένα έχουμε στη διάθεσή μας. Για παράδειγμα, θα εστιάσουμε σε ό,τι πιστεύουμε πως αναφέρεται στον εαυτό μας, σε ό,τι ακούγεται οικείο, σε ό,τι "κρύβει απειλές ή υπόσχεται επιβράβευσεις. Επίσης σε ό,τι γίνεται κατανοητό, δηλαδή εντάσσεται στο πλαίσιο της συλλεχθήσης εμπειρίας. Τα άλλα θα τα αγνοήσουμε ως αδιάφορα. Οι θεωρίες συνομωσίας μιλούν για απειλές. Αφορούν οικεία θέματα της ποπ κουλτούρας ή θέματα για τα οποία έχουμε βομβαρδιστεί με "δεδομένα" (δηλαδή αβάσιμες υποθέσεις) από τα μέσα. Σκεφθείτε πόσα γνωρίζετε για τη δολοφονία του Κένεντι. Και κατόπιν πόσα γνωρίζετε για τη δολοφονία του Γεωργίου του Α' ή τις απόπειρες δολοφονίας του Βενιζέλου. Ποιο περιστατικό είναι περισσότερο οικείο, εκείνο που αφορούσε την ιστορία μας και τις τύχες του έθνους ή εκείνο για το οποίο μας έπρηξαν με ενα σωρό "πληροφορίες"; Η επιστημονική μέθοδος, που απαιτεί να ελεγχθούν με ακρίβεια τα δεδομένα, να γίνει μια εύλογη υπόθεση και να ελεγχθεί πειραματικά, όχι για να επιβεβαιωθεί αλλά για να καταρριφθεί, δεν είναι εφαρμόσιμη εύκολα στην καθημερινότητα. Και εάν είναι αργεί απελπιστικά, όπως αργεί να ολοκληρωθεί και ένα διδακτορικό. Μέχρι να βγάλεις συμπέρασμα η ζωή έχει προχωρήσει. Τα πράγματα τα χειροτερεύει η άγνοια. Είτε η αγνόηση. Περιμενω🥵

Φιλε Startoucher101 Εκει που πρεπει ειναι σιγουρο οτι συζητηται.Επισης μην αμφιβαλεις φιλε οτι υπαρχουν χιλιαδες ατομα που παρακολουθουν αυτες τις τεχνικες εξελιξεις και ειναι σιγουρα αισαιοδοξοι για την συνεχεια της Διαστημικης Εξερευνησης.😃

Space Χ: Ο εκπληκτικός ελιγμός και η προσγείωση ακριβείας στη βάση του. Η SpaceX εκτόξευσε σήμερα από το Τέξας τον γιγαντιαίο πύραυλο Starship για την πέμπτη δοκιμαστική πτήση του, με σκοπό την παρουσίαση της πρώτης προσπάθειας που θα κάνει η εταιρία για την επιστροφή του πρώτου ορόφου του προωθητή πυραύλου, με τη χρήση μεγάλων ρομποτικών βραχιόνων.Ο προωθητής του πρώτου επιπέδου του πυραύλου Super Heavy εκτοξεύτηκε στις 15:25 (ώρα Ελλάδας) από τις εγκαταστάσεις εκτόξευσης της SpaceX στην περιοχή Μπόκα Τσίκα του Τέξας, στέλνοντας τον δεύτερο όροφο του πυραύλου Starship σε μία διαστημική τροχιά, με προορισμό τον Ινδικό ωκεανό στα δυτικά της Αυστραλίας, με στόχο την είσοδό του στην ατμόσφαιρα και στη συνέχεια την προσεδάφιση του σε μία πλωτή εξέδρα.Ο πυραυλικός προωθητής Super Heavy μετά το διαχωρισμό του από τον κεντρικό προωθητή του Starship και σε ύψος 74 χιλιομέτρων, επέστρεψε στο σημείο της εκτόξευσης του, κάνοντας μία προσπάθεια προσεδάφισης με τη χρήση δύο ρομποτικών βραχιόνων που είχαν προσαρμοστεί στον πύργο της εκτόξευσης.

Η καριέρα της NASA Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο Rice το 1984, ο Newman έκανε ένα επιπλέον έτος μεταδιδακτορικής εργασίας στο Rice. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την ατομική και μοριακή φυσική, συγκεκριμένα τις συγκρούσεις μεσαίας έως χαμηλής ενέργειας ατόμων και μορίων αερονομικού ενδιαφέροντος. Η διδακτορική του εργασία στο Πανεπιστήμιο Rice αφορούσε το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη δοκιμή και τη χρήση ενός νέου συστήματος ανίχνευσης ευαίσθητου στη θέση για τη μέτρηση διαφορικών διατομών συγκρούσεων ατόμων και μορίων. Το 1985, ο Δρ. Newman διορίστηκε ως επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Διαστημικής Φυσικής και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Rice. Την ίδια χρονιά ήρθε να εργαστεί στο Διαστημικό Κέντρο Johnson της NASA, όπου τα καθήκοντά του περιελάμβαναν την ευθύνη για τη διεξαγωγή της εκπαίδευσης του πληρώματος πτήσης και της ομάδας ελέγχου πτήσης για όλες τις φάσεις της αποστολής στους τομείς της προώθησης, καθοδήγησης και ελέγχου Orbiter. Εργαζόταν ως επόπτης προσομοίωσης όταν επιλέχθηκε για το πρόγραμμα αστροναυτών. Υπό αυτή την ιδιότητα, ήταν υπεύθυνος για μια ομάδα εκπαιδευτών που διεξήγαγαν την εκπαίδευση ελεγκτών πτήσης. Επιλέχθηκε από τη NASA τον Ιανουάριο του 1990, ο Νιούμαν ξεκίνησε την εκπαίδευση αστροναυτών τον Ιούλιο του 1990. Οι τεχνικές του αποστολές έκτοτε περιλαμβάνουν: Υποκατάστημα Υποστήριξης Αποστολών Γραφείου Αστροναυτών όπου ήταν μέλος μιας ομάδας υπεύθυνης για την είσοδο/στράπ-ιν πληρώματος πριν από την εκτόξευση και την έξοδο του πληρώματος μετά την προσγείωση ; Υποκατάστημα Ανάπτυξης Αποστολών που εργάζεται στους φορητούς υπολογιστές ενσωματωμένου αεροσκάφους Shuttle. Επικεφαλής του Τμήματος Υποστήριξης Υπολογιστών στο Γραφείο Αστροναυτών, υπεύθυνος για τη συμμετοχή του πληρώματος στην ανάπτυξη και χρήση υπολογιστών στο Διαστημικό Λεωφορείο και στο Διαστημικό Σταθμό. Αναλυτικά στο Γραφείο Προγράμματος Διαστημικού Λεωφορείου τον Μάρτιο του 1999 για μια διετή περιοδεία, ο Νιούμαν υπηρέτησε ως Διευθυντής ολοκλήρωσης RMS, υπεύθυνος για τον ρομποτικό βραχίονα Orbiter και το σύστημα Space Vision System. Πέταξε ως ειδικός αποστολών στα STS-51 (1993), STS-69 (1995), STS-88 (1998) και STS-109 (2002). Ένας βετεράνος τεσσάρων διαστημικών πτήσεων, ο Δρ Νιούμαν έχει καταγράψει πάνω από 43 ημέρες στο διάστημα, συμπεριλαμβανομένων έξι διαστημικών περιπάτων συνολικής διάρκειας 43 ωρών και 13 λεπτών. Αν ο Δρ Νιούμαν μπορούσε να το κάνει ξανά από την αρχή, εύχεται πραγματικά να μπορούσε να πετάξει σε μια αποστολή ISS όπως ο συνάδελφος αστροναύτης του συμμαθητής Dan Bursch. Από την 1η Δεκεμβρίου 2002, ο Newman υπηρέτησε ως Διευθυντής της NASA, Human Space Flight Programs, Ρωσία. Ως επικεφαλής εκπρόσωπος της NASA στη Ρωσική Υπηρεσία Αεροπορίας και Διαστήματος (Rosaviakosmos) και τους εργολάβους της, ο ρόλος του είναι να συνεχίσει την επίβλεψη όλων των επιχειρήσεων διαστημικών πτήσεων, της επιμελητείας και των τεχνικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων αποστολής της NASA στο Korolev και της εκπαίδευσης του πληρώματος στο Gagarin Cosmonaut. Εκπαιδευτικό Κέντρο στο Star City. Ενώ ήταν ακόμη διορισμένος στο Γραφείο Αστροναυτών, ο Νιούμαν έχει επίσης εργαστεί σε διάφορες αποστολές στη NASA. Αναλυτικά στο Γραφείο Προγράμματος Διαστημικού Λεωφορείου από τον Μάρτιο του 1999 έως τον Μάρτιο του 2001, ο Νιούμαν υπηρέτησε ως Υπεύθυνος Ενοποίησης Συστήματος Απομακρυσμένου Χειριστή (RMS) υπεύθυνος για τον καναδικό ρομποτικό βραχίονα Orbiter και το Σύστημα Διαστημικής Όρασης. Ο Νιούμαν αναφέρθηκε λεπτομερώς στο Γραφείο Προγράμματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) από τον Δεκέμβριο του 2002 έως τον Ιανουάριο του 2006, υπηρετώντας ως Διευθυντής της NASA, Πρόγραμμα Ανθρώπινων Διαστημικών Πτήσεων, Ρωσία. Ως επικεφαλής εκπρόσωπος του Διαχειριστή Προγράμματος του ISS στη Ρωσική Ομοσπονδιακή Διαστημική Υπηρεσία (Roskosmos) και τους εργολάβους της, οι αρμοδιότητές του περιελάμβαναν την επίβλεψη του προγράμματος ανθρώπινων διαστημικών πτήσεων της NASA στη Ρωσία. Αυτό περιελάμβανε επιχειρήσεις, υλικοτεχνική υποστήριξη και τεχνικές λειτουργίες της NASA στη Μόσχα, στις επιχειρήσεις του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών της NASA στο Korolev και την εκπαίδευση του πληρώματος της NASA στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών Gagarin στην Star City. Τον Μάρτιο του 2006, ο Newman ενημερώθηκε για τη Ναυτική Μεταπτυχιακή Σχολή (NPS) στο Monterey της Καλιφόρνια, ως Επισκέπτης Καθηγητής της NASA στην Ακαδημαϊκή Ομάδα Διαστημικών Συστημάτων NPS. Ο Νιούμαν άφησε τη NASA τον Ιούλιο του 2008 για να δεχτεί μια θέση ως Καθηγητής, Διαστημικών Συστημάτων στο NPS για να συνεχίσει τη συμμετοχή του στη διδασκαλία και την έρευνα, με έμφαση στη χρήση πολύ μικρών δορυφόρων στην πρακτική εκπαίδευση και για εστιασμένα ερευνητικά έργα εθνικού ενδιαφέροντος. Εμπειρία πτήσης στο διάστημα Το STS-51 Discovery, (12–22 Σεπτεμβρίου 1993) εκτοξεύτηκε από και επέστρεψε για να πραγματοποιήσει την πρώτη νυχτερινή προσγείωση στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της Φλόριντα. Κατά τη διάρκεια της δεκαήμερης πτήσης, το πλήρωμα των πέντε ατόμων ανέπτυξε τον δορυφόρο προηγμένης τεχνολογίας επικοινωνιών (ACTS) και το φασματόμετρο μακρινής και ακραίας υπεριώδους ακτινοβολίας σε τροχιά και ανάκτηση στον δορυφόρο παλετών Shuttle (ORFEUS/SPAS). Ο Newman ήταν υπεύθυνος για τη λειτουργία του SPAS, ήταν ο εφεδρικός χειριστής για το RMS και την πέμπτη ημέρα της πτήσης πραγματοποίησε έναν διαστημικό περίπατο διάρκειας επτά ωρών και πέντε λεπτών με τον Carl Walz. Η εξωοχική δραστηριότητα (EVA) δοκίμασε εργαλεία και τεχνικές για χρήση σε μελλοντικές αποστολές. Εκτός από την εργασία με πολλά δευτερεύοντα ωφέλιμα φορτία και στόχους ιατρικών δοκιμών, το πλήρωμα δοκίμασε επιτυχώς έναν δέκτη Global Positioning System (GPS) για να προσδιορίσει τις θέσεις και τις ταχύτητες του Shuttle σε πραγματικό χρόνο και ολοκλήρωσε μια δοκιμή δρομολόγησης δεδομένων Orbiter σε φορητούς υπολογιστές. Το STS-51 έκανε 158 τροχιές της Γης, διανύοντας 4,1 εκατομμύρια μίλια σε 236 ώρες και 11 λεπτά. Το STS-69 Endeavour (7–18 Σεπτεμβρίου 1995), ήταν μια αποστολή έντεκα ημερών κατά την οποία το πλήρωμα ανέπτυξε με επιτυχία και ανέσυρε έναν δορυφόρο SPARTAN και το Wake Shield Facility (WSF). Στο πλοίο ήταν επίσης το ωφέλιμο φορτίο International Extreme Ultraviolet Hitchhiker, πολλά δευτερεύοντα ωφέλιμα φορτία και ιατρικά πειράματα. Ο Newman ήταν υπεύθυνος για την επιστημονική συμμετοχή του πληρώματος με το WSF και ήταν επίσης ο κύριος χειριστής RMS στην πτήση, εκτελώντας τις λειτουργίες WSF και EVA RMS. Έκανε επίσης τις δοκιμές σε τροχιά του Προσαρμογέα Επικοινωνιών Ku-band, το πείραμα του σχετικού GPS και την οθόνη εντοπισμού θέσης χειριστή RMS. Η αποστολή ολοκληρώθηκε σε 171 γήινες τροχιές, διανύοντας 4,5 εκατομμύρια μίλια σε 260 ώρες και 29 λεπτά. Το STS-88 Endeavor (4–15 Δεκεμβρίου 1998), ήταν η πρώτη αποστολή συναρμολόγησης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Κατά τη διάρκεια της δωδεκαήμερης αποστολής το Unity Module συνδυάστηκε με το Zarya Module. Ο Νιούμαν πραγματοποίησε τρεις διαστημικούς περιπάτους με τον Τζέρι Ρος, συνολικά 21 ώρες και 22 λεπτά. Ο πρωταρχικός στόχος των διαστημικών περιπάτων ήταν η σύνδεση εξωτερικών αγωγών ενέργειας και δεδομένων μεταξύ του Zarya και του Unity. Άλλοι στόχοι περιλαμβάνουν τη ρύθμιση των κεραιών Early Communication, την ανάπτυξη κεραιών στο Zarya που δεν είχαν αναπτυχθεί όπως αναμενόταν, την εγκατάσταση ενός σκίαστρου για την προστασία ενός εξωτερικού υπολογιστή, την εγκατάσταση βοηθημάτων μετάφρασης και την προσάρτηση εργαλείων/υλισμικού για χρήση σε μελλοντικές EVA. Το πλήρωμα πραγματοποίησε επίσης λειτουργίες IMAX Cargo Bay Camera (ICBC) και ανέπτυξε δύο δορυφόρους, τον Mighty Sat 1, με χορηγία της Πολεμικής Αεροπορίας, και τον SAC-A, από την Αργεντινή. Η αποστολή ολοκληρώθηκε σε 185 τροχιές της Γης, διανύοντας 4,6 εκατομμύρια μίλια σε 283 ώρες και 18 λεπτά. STS-109 Columbia (1–12 Μαρτίου 2002). Το STS-109 ήταν η τέταρτη αποστολή εξυπηρέτησης του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble (HST) και η 108η πτήση του Διαστημικού Λεωφορείου. Το πλήρωμα του STS-109 αναβάθμισε επιτυχώς το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble με νέες ηλιακές συστοιχίες, μια νέα μονάδα ελέγχου ισχύος και μια νέα κάμερα, και επίσης εγκατέστησε ένα ψυγείο για να επανενεργοποιήσει μια παλιά κάμερα υπερύθρων. Αυτό το έργο ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια πέντε συνολικά διαστημικών περιπάτων σε πέντε συνεχόμενες ημέρες. Ο Δρ Newman πραγματοποίησε δύο διαστημικούς περιπάτους με τον σύντροφό του Mike Massimino, συνολικής διάρκειας 14 ωρών και 46 λεπτών. Κατά τη διάρκεια του πρώτου από αυτούς τους διαστημικούς περιπάτους, ο Newman και ο Massimino αντικατέστησαν μια παλιά ηλιακή συστοιχία και ένα συγκρότημα τροχού αντίδρασης με νέες μονάδες. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου διαστημικού τους περιπάτου αντικατέστησαν την παλιά κάμερα Faint Object με την τελευταίας τεχνολογίας Advanced Camera for Surveys, η οποία αναμένεται να έχει δεκαπλάσια αύξηση στην ικανότητα του Hubble. Το STS-109 περιφέρθηκε γύρω από τη Γη 165 φορές, διανύοντας 3,9 εκατομμύρια μίλια σε 262 ώρες και 10 λεπτά. Ο James H. Newman στο STS-88 με τον Sergei Krikalyov στα δεξιά https://en.wikipedia.org/wiki/James_H._Newman

Η ESA αναζητά Έλληνες καινοτόμους επιστήμονες για διαστημικό εργαστήριο ESA / Space in Member States / Greece Η ESA αναζητά καινοτόμους επιστήμονες από την Ελλάδα και τα άλλα Κράτη Μέλη να αναπτύξουν νέες ιδέες προσφέροντας στους προγραμματιστές τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τη νέα πλατφόρμα δοκιμών της στο διάστημα. Ο εύρωστος nanosat θα επιτρέψει σε άτομα, εταιρείες και ιδρύματα να δοκιμάσουν πρωτοποριακά λογισμικά χωρίς τον κίνδυνο μιας αποτυχημένης αποστολής.Οι δορυφόροι είναι τόσο πολύπλοκοι και δαπανηροί που οι ελεγκτές τους δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα υποκείμενα ρίσκα. Η ανάγκη για αξιοπιστία σημαίνει ότι το λογισμικό ελέγχου επί του σκάφους και επί του εδάφους δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά κατά τα τελευταία 20 χρόνια.Ωστόσο ο μικροσκοπικός Ops-Sat, ένας CubeSat που συνδυάζει εμπορική τυπικά χρησιμοποιούμενη τεχνολογία και τεχνογνωσία της ESA, είναι μια ευκαιρία για να δοκιμαστούν νέες ιδέες στο χώρο ήδη από το 2015."Αυτός ο δορυφόρος έχει σχεδιαστεί για να εκτελεί πειράματα με λογισμικό κρίσιμης σημασίας για την αποστολή τόσο επί του σκάφους όσο και επί του εδάφους", λέει ο Dave Evans, διαχειριστής του έργου Ops-Sat στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Διαστημικών Επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ, Γερμανία. "Αυτό σημαίνει ότι το λογισμικό πρέπει να είναι ευέλικτο, ισχυρό και εύρωστο."Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να προσφέρουμε ένα πραγματικό ιπτάμενο εργαστήριο για πειραματιστές, είτε είναι έμπειροι στην αντιμετώπιση διαστημικών αποστολών είτε όχι".Όταν ο δορυφόρος σχεδιαζόταν αρχικά, τα προτεινόμενα πειράματα περιλάμβαναν κρυπτογράφηση, υπηρεσίες διαχείρισης δεδομένων και πλοήγησης, αλλά οι δυνατότητες του σχεδιασμού είναι απεριόριστες.Ο πυρήνας περιλαμβάνει πολύ πιο ισχυρούς επεξεργαστές από εκείνους που έχουν πετάξει από την ESA στο παρελθόν και οι οποίοι είναι πλήρως αναδιαμορφώσιμοι, ακόμη και σε επίπεδο λειτουργικού συστήματος και ενσωματωμένου λογισμικού. Τα περιφερειακά περιλαμβάνουν κάμερες, GPS και σύστημα ελέγχου θέσης. Οι πλήρεις λεπτομέρειες είναι διαθέσιμες εδώ (αγγλικά)."Η ESA θα εκτελέσει μερικά από τα πειράματά της, αλλά υπάρχει πολύς χρόνος και ένας λευκός καμβάς για τους άλλους πειραματιστές που έχουν ιδέες ικανές να αλλάξουν το παιχνίδι", λέει ο Ian Carnelli από το Γενικό Πρόγραμμα Σπουδών της ESA (General Studies Programme), που υποστηρίζει την αποστολή."Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για εκείνους που ήδη συμμετέχουν στη διαστημική βιομηχανία, καθώς και για τις επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια ή τα Κράτη Μέλη που δεν έχουν εκτελέσει ακόμα ένα πείραμα στο διάστημα να το πράξουν στο εγγύς μέλλον, και να εμπνεύσουν την επόμενη γενιά στην κατεύθυνση του διαστημικού λογισμικού". Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επικοινωνήστε: Ian Carnelli ESA General Studies Programme officer Future Preparation and Strategic Studies Office ESA Headquarters, Paris, France
 Email: Ian.Carnelli @ esa.int David Evans OPS-SAT Project Manager Advanced Mission Concepts Office European Space Operations Centre Darmstadt, Germany
 Email: David.Evans @ esa.int

Έλληνας καθηγητής επιχορηγείται με διεθνές βραβείο Για να ερευνήσει αν υπήρξε ποτέ αρχή στο χρόνο και το χώρο. Ένας ακόμη Έλληνας επιστήμονας που διαπρέπει στο εξωτερικό, ο καθηγητής μαθηματικής φυσικής Κώστας Σκεντέρης του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον στη Βρετανία, είναι ένας από τους 20 διακεκριμένους ερευνητές απ’ όλο τον κόσμο (και ένας από τους μόνο δύο Ευρωπαίους) που ανακοινώθηκε ότι θα βραβευθεί και θα επιχορηγηθεί με 175.000 δολάρια στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού «Νέα Σύνορα στην Αστρολογία και την Κοσμολογία».Τα εν λόγω βραβεία – επιχορηγήσεις (θα απονεμηθούν στις 12 και 13 Οκτωβρίου στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ) δίνονται, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Σικάγο, από το Ίδρυμα Τέμπλετον προς τιμή του ιδρυτή του, του μακαρίτη φιλάνθρωπου Αμερικανού πολυεκατομμυριούχου επενδυτή Σερ Τζον Τέμπλετον. Το Ίδρυμα – με αδρή χρηματοδότηση – ενισχύει κάθε είδους επιστήμονες για να εξερευνήσουν θεμελιώδη κοσμικά ερωτήματα, με έμφαση στην πνευματική διάστασή τους.Ο Κώστας Σκεντέρης ανέλαβε, μαζί μ’ άλλους κορυφαίους επιστήμονες που θα εργαστούν ανεξάρτητα, να απαντήσει το ερώτημα «ποια ήταν η πρωταρχική κατάσταση στο σύμπαν» και, συνεπώς, «αν υπήρξε ποτέ αρχή στο χρόνο και το χώρο». Την επόμενη διετία, μαζί με τη συνεργάτιδά του επίκουρη καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον Μαρίκα Τέηλορ, σκοπεύουν να αναπτύξουν μια «ολογραφική θεωρία» για το αρχέγονο σύμπαν.Όπως δήλωσε ο Έλληνας επιστήμονας, «υπάρχουν πλέον αρκετά στοιχεία ότι το σύμπαν επεκτάθηκε από μια υπερβολικά καυτή και πυκνή αρχική κατάσταση. Η θεωρία βαρύτητας του Αϊνστάιν εξηγεί πολύ καλά το σύμπαν αφότου είχε γίνει πια αρκετά μεγάλο, όμως δεν ξέρουμε τι συνέβη προηγουμένως».Ο Κώστας Σκεντέρης, αναφέρει το ΑΜΠΕ, αναπτύσσει μια νέα θεωρία που βασίζεται σε μια ριζοσπαστική ιδέα σχετικά με την κβαντική βαρύτητα, που αποκαλείται «ολογραφία». Όπως λέει, «σύμφωνα με την ολογραφία, πιστεύουμε ότι, σε ένα θεμελιώδες επίπεδο, το σύμπαν έχει μια λιγότερη διάσταση απ’ αυτές που αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινή ζωή και η οποία διέπεται από νόμους παρόμοιους με τον ηλεκτρομαγνητισμό. Η ιδέα αυτή μοιάζει μ’ εκείνη των κοινών ολογραμμάτων, στα οποία μια τρισδιάστατη εικόνα κωδικοποιείται σε μια επιφάνεια δύο διαστάσεων, όπως π.χ. ένα ολόγραμμα σε μια πιστωτική κάρτα. Όμως, εν προκειμένω, είναι ολόκληρο το σύμπαν που κωδικοποιείται με τέτοιο τρόπο».Ο Κώστας Σκεντέρης πήρε το πτυχίο της Φυσικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1991 και, στη συνέχεια, το διδακτορικό του στη θεωρητική σωματιδιακή φυσική από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (SUNY) το 1996. Ακολούθως υπήρξε ερευνητής στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής στη Λουβέν του Βελγίου, στο Ινστιτούτο Σπινόζα στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας και στο Τμήμα Φυσικής του πανεπιστημίου Πρίνστον των ΗΠΑ, όπου και διετέλεσε βοηθός καθηγητής (2001-2003). Έπειτα υπήρξε καθηγητής στα Ινστιτούτα Θεωρητικής Φυσικής και Μαθηματικών του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ στην Ολλανδία (2003-2012) και από φέτος είναι πλέον καθηγητής στη Σχολή Μαθηματικών του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον. https://www.newsbeast.gr/greece/arthro/424711/ellinas-kathigitis-epihorigeitai-me-diethnes-vraveio

Γιατί οι δορυφόροι του Κρόνου μοιάζουν με ραβιόλια Η τελευταία αποστολή του διαστημόπλοιου της NASA, Cassini, ήταν να καταγράψει 5 ιδιαίτερους δορυφόρους που βρίσκονται μέσα και έξω από τους δακτυλίους του Κρόνου. Ανακαλύψτε γιατί. Το 2017, η NASA κατέστρεψε το διαστημόπλοιο Cassini, με το Cassini να πέφτει στην ατμόσφαιρα του Κρόνου ακολουθώντας μια προσεκτικά σχεδιασμένη πορεία που δε θα διατάρασσε κανέναν από τους δορυφόρους του πλανήτη. Αυτή η διαδρομή επέτρεψε στο διαστημόπλοιο να δει τους εσωτερικούς δορυφόρους, με το σπεκτόμετρο (Visible & Infrared Mapping Spectrometer, VIMS) με το οποίο ήταν εξοπλισμένο.Οι δορυφόροι αυτοί, που ονομάστηκαν Πάνας, Δάφνις, Άτλας, Πανδώρα και Επιμηθέας καλύπτονται με υλικά από τους δακτυλίους και παγωμένα σωματίδια από τον άλλο γειτονικό τους δορυφόρο τον Εγκέλαδο. Ο Πάνας και ο Δάφνις είναι περισσότερο επηρεασμένοι από το περιβάλλον των δακτυλίων. Το Cassini είδε ότι αυτοί καλύπτονται περισσότερο με την κοκκινωπή ύλη των δακτυλίων, η σύσταση της οποίας είναι κυρίως σίδηρος και οργανικές ενώσεις.Η επιφάνεια των δορυφόρων είναι πολύ πορώδης, κάνοντας τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι δημιουργήθηκαν σταδιακά.Γιατί αυτοί οι δορυφόροι πήραν αυτό το ιδιαίτερο σχήμα του ραβιολιού;Οι ερευνητές δεν έχουν κατανοήσει πλήρως πώς συνέβη. Υποθέτουν ότι κάποια μεγάλα κομμάτια πάγου και σκόνης με το σύνηθες στρογγυλωπό σχήμα συγκρούστηκαν μεταξύ τους, ενώθηκαν και το σώμα που προέκυψε πήρε αυτό το ιδιαίτερο σχήμα. Για να εξάγουν πιο ασφαλή συμπεράσματα θα μοντελοποιήσουν τους δορυφόρους, αξιοποιώντας όλα τα δεδομένα που συνέλεξε το Cassini για την επιφάνεια τους και τα στοιχεία που αλληλεπιδρούν με αυτούς, δηλαδή τη σκόνη, το πλάσμα και τα μαγνητικά πεδία. https://bioximikos.gr/topics/astroviologia/oi-doryforoi-tou-kronou-moiazoun-me-ravioli