Δροσος Γεωργιος

Η αντικραδασμική πλατφόρμα για επιστημονικά πειράματα συνεχίζει να δοκιμάζεται στον ISS Η πτήση των Ρώσων μελών της 68ης μακροχρόνιας αποστολής, των κοσμοναυτών της Roscosmos, Σεργκέι Προκόπιεφ, Ντμίτρι Πετελίν και Άννα Κίκινα, συνεχίζεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Την Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2022, στο ρωσικό τμήμα του σταθμού, πραγματοποιήθηκαν τα εξής: Πείραμα "Pilot-T" (μελέτη της αξιοπιστίας της επαγγελματικής δραστηριότητας ενός αστροναύτη σε μια μακροπρόθεσμη διαστημική πτήση). Πείραμα "Interaction-2" (μελέτη των προτύπων συμπεριφοράς του πληρώματος σε μια μακροπρόθεσμη διαστημική πτήση). Πείραμα "Econ-M" (φωτογραφία της Γης για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης). Δοκιμαστική επαλήθευση της ενιαίας πλατφόρμας αντικραδασμικής προστασίας VZP-U στην εργαστηριακή ενότητα πολλαπλών χρήσεων "Science", σχεδιασμένη για επιστημονικά πειράματα. Συντήρηση συστημάτων υποστήριξης ζωής. Το υλικό ετοιμάστηκε με τη βοήθεια του Yu.A. Γκαγκάριν https://www.roscosmos.ru/38362/

Οι αστροναύτες στο ISS αξιολογούν τα προσαρμοστικά αποθέματά τους με μια εξέταση αίματος Η πτήση των Ρώσων μελών της 68ης μακροχρόνιας αποστολής, των κοσμοναυτών της Roscosmos, Σεργκέι Προκόπιεφ, Ντμίτρι Πετελίν και Άννα Κίκινα, συνεχίζεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Τη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2022, στο ρωσικό τμήμα του σταθμού, πραγματοποιήθηκαν τα εξής: Πείραμα "OMIKi-SPK" (αξιολόγηση της κατάστασης της υγείας και των προσαρμοστικών αποθεμάτων ενός ατόμου από ξηρές κηλίδες αίματος χρησιμοποιώντας πρωτεομική, μεταβολομική και λιπιδομική). Πείραμα "Pilot-T" (μελέτη της αξιοπιστίας της επαγγελματικής δραστηριότητας ενός αστροναύτη σε μια μακροπρόθεσμη διαστημική πτήση). Πείραμα "Interaction-2" (μελέτη των προτύπων συμπεριφοράς του πληρώματος σε μια μακροπρόθεσμη διαστημική πτήση). Πείραμα "Econ-M" (φωτογραφία της Γης για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης). Συντήρηση του συστήματος αναγέννησης νερού από συμπύκνωμα ατμοσφαιρικής υγρασίας SRV-K2M στη μονάδα σέρβις Zvezda. μεταφορά υποθέσεων στο ρωσικό τμήμα του ISS μεταξύ του Sergey Prokopiev και της Anna Kikina. Το υλικό ετοιμάστηκε με τη βοήθεια του Yu.A. Γκαγκάριν https://www.roscosmos.ru/38358/

Η κοσμοναύτης της Roscosmos Anna Kikina γνώρισε τις ρωσικές ενότητες του ISS Η πτήση των Ρώσων μελών της 68ης μακροχρόνιας αποστολής, των κοσμοναυτών της Roscosmos, Σεργκέι Προκόπιεφ, Ντμίτρι Πετελίν και Άννα Κίκινα, συνεχίζεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Κατά την περίοδο από 7 Οκτωβρίου έως 9 Οκτωβρίου 2022, πραγματοποιήθηκαν τα ακόλουθα στο ρωσικό τμήμα του σταθμού: Πείραμα "Αναγνώριση" (μελέτη της δυναμικής της δομής του ISS υπό διάφορες εξωτερικές επιδράσεις δύναμης, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στη δομοστοιχειωτή δομή του σταθμού). Πείραμα "Vizir" (μελέτη μεθόδων καταγραφής της τρέχουσας θέσης και προσανατολισμού φορητού επιστημονικού εξοπλισμού επανδρωμένων διαστημικών συγκροτημάτων). Πείραμα "Econ-M" (φωτογραφία της Γης για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης). Συντήρηση συστημάτων υποστήριξης ζωής· Εξοικείωση της Άννας Κίκινα με το ρωσικό τμήμα του ISS. Εκπαίδευση του πληρώματος του σταθμού σε λειτουργικά καθήκοντα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, εξέταση της διαδικασίας για τις ενέργειες του πληρώματος σε περίπτωση απώλειας προσανατολισμού του ISS. Εκπαίδευση πληρώματος 5 για εξοικείωση με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στο σταθμό. Εβδομαδιαίος καθαρισμός του ISS. Το υλικό ετοιμάστηκε με τη βοήθεια του Yu.A. Γκαγκάριν https://www.roscosmos.ru/38353/

Ο πύραυλος "Proton-M" με δορυφόρο της Αγκόλα μεταφέρθηκε στο συγκρότημα εκτόξευσης του Μπαϊκονούρ Την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022, ο διαστημικός πύραυλος Proton-M με το τηλεπικοινωνιακό διαστημικό σκάφος της Αγκόλα Angosat-2, που δημιουργήθηκε από επιχείρηση της κρατικής εταιρείας Roscosmos, μεταφέρθηκε στο συγκρότημα εκτόξευσης της 81ης τοποθεσίας του κοσμοδρομίου Baikonur. Μετά την εγκατάσταση του πυραύλου σε κάθετη θέση στο συγκρότημα εκτόξευσης, ειδικοί από τις επιχειρήσεις Roscosmos άρχισαν να τον προετοιμάζουν για εκτόξευση. Ο δορυφόρος Angosat-2 σχεδιάζεται να εκτοξευτεί από όχημα εκτόξευσης Proton-M με ανώτερη βαθμίδα DM-03. Το όχημα εκτόξευσης Proton-M κατασκευάστηκε από το Κρατικό Κέντρο Διαστημικής Έρευνας και Παραγωγής που πήρε το όνομά του από τον M.V. Khrunichev, ανώτερο στάδιο DM-03 - Rocket and Space Corporation Energia με το όνομα S.P. Korolev, το διαστημόπλοιο Angosat-2 - από την εταιρεία "Information Satellite Systems" που πήρε το όνομά του από τον Ακαδημαϊκό M.F. Reshetnev (μέρος του Roskosmos). https://www.roscosmos.ru/38331/

Ο πύραυλος Proton-M συναρμολογήθηκε στο Μπαϊκονούρ για να εκτοξεύσει τον δορυφόρο της Αγκόλα Την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2022, στο κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμών της τοποθεσίας 92A του κοσμοδρομίου Baikonur, ειδικοί από τις επιχειρήσεις της κρατικής εταιρείας Roscosmos ολοκλήρωσαν τη γενική συνέλευση του διαστημικού πυραύλου Proton-M με το τηλεπικοινωνιακό διαστημικό σκάφος της Αγκόλας Angosat-2 , που δημιουργήθηκε από την επιχείρηση Roscosmos. Μετά από αυτό, η κρατική επιτροπή εξέδωσε πόρισμα σχετικά με την ετοιμότητα του πυραύλου για αφαίρεση και εγκατάσταση στο συγκρότημα εκτόξευσης της 81ης τοποθεσίας την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022. Ο δορυφόρος Angosat-2 σχεδιάζεται να εκτοξευτεί από όχημα εκτόξευσης Proton-M με ανώτερη βαθμίδα DM-03. Το όχημα εκτόξευσης Proton-M κατασκευάστηκε από το Κρατικό Κέντρο Διαστημικής Έρευνας και Παραγωγής που πήρε το όνομά του από τον M.V. Khrunichev, ανώτερο στάδιο DM-03 - Rocket and Space Corporation Energia με το όνομα S.P. Korolev, το διαστημόπλοιο Angosat-2 - από την εταιρεία "Information Satellite Systems" που πήρε το όνομά του από τον Ακαδημαϊκό M.F. Reshetnev (μέρος του Roskosmos). https://www.roscosmos.ru/38330/

Η πρώτη φορά που ο άνθρωπος άλλαξε την τροχιά ενός αστεροειδούς! Πριν από δυο εβδομάδες η NASA καθοδήγησε ένα διαστημόπλοιο έτσι ώστε να συντριβεί σε έναν μικρό αστεροειδή που ονομάζεται Δίμορφος. O Δίμορφος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν μεγαλύτερο αστεροειδή, τον Δίδυμο. Η αποστολή ονομάζεται επίσημα Double Asteroid Redirection Test, αλλά μπορεί να τη γνωρίζετε με την συντομογραφία της: DART. Η ανάλυση των δεδομένων που λήφθησαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες από την ερευνητική ομάδα της NASA Double Asteroid Redirection Test (DART) δείχνει ότι η πρόσκρουση του διαστημικού σκάφους με τον αστεροειδή στόχο του, τον Δίμοφο, άλλαξε με επιτυχία την τροχιά του αστεροειδούς.«Όλοι μας έχουμε ευθύνη να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας. Τελικά, είναι το μόνο που έχουμε», δήλωσε ο ερευνητής της NASA, Bill Nelson. «Αυτή η αποστολή δείχνει ότι η NASA προσπαθεί να είναι προετοιμασμένη ώστε να αντιμετωπίσει έναν πραγματικά επικίνδυνο για την Γη αστεροειδή. Πρόκειται για μια στιγμή ορόσημο για την πλανητική άμυνα και όλη την ανθρωπότητα»Πριν από την πρόσκρουση του DART, ο Δίμορφος χρειαζόταν 11 ώρες και 55 λεπτά για μια πλήρη περιφορά του γύρω από τον μεγαλύτερο μητρικό του αστεροειδή, τον Δίδυμο. Από την εσκεμμένη σύγκρουση του DART με τον Δίμορφο στις 26 Σεπτεμβρίου, οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν τηλεσκόπια στη Γη για να μετρήσουν πόσο έχει μεταβληθεί η εν λόγω περίοδος περιφοράς. Η NASA επιβεβαίωσε ότι η πρόσκρουση του διαστημικού σκάφους άλλαξε την τροχιά του Δήμορφου γύρω από το Δίδυμο κατά 32 λεπτά, συντομεύοντας την περίοδο περιφοράς των 11 ωρών και 55 λεπτών σε 11 ώρες και 23 λεπτά. Αυτή η μέτρηση έχει ένα περιθώριο σφάλματος περίπου συν ή πλην 2 λεπτά. Η NASA είχε θέσει ως στόχο μια ελάχιστη μεταβολή της περιόδου του Δίμορφου τα 73 δευτερόλεπτα. Αυτά τα πρώτα δεδομένα δεδομένα δείχνουν ότι το DART ξεπέρασε το ελάχιστο όριο πάνω από 25 φορές.Για να κατανοήσουμε την επίδραση της ανάκρουσης από την εκτίναξη, χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις φυσικές ιδιότητες του αστεροειδούς, όπως τα χαρακτηριστικά της επιφάνειάς του. Τα ζητήματα αυτά είναι ακόμα προς διερεύνηση. Εικόνες όπως η παρακάτω βοήθησαν τους επιστήμονες να κατανοήσουν την αλλαγή της τροχιάς που προκύπτει από την πρόσκρουση του DART. Σ’ αυτό το βίντεο χρησιμοποιούνται εικόνες από την κάμερα LUKE του μικρότερου σκάφους LICIACube που μετέφερε το DART και απελευθέρωσε πριν την σύγκρουση. Το βίντεο δείχνει ξεκάθαρα την ροή υλικού από τον Δίμορφο λόγω της πρόσκρουσης. Οι ερευνητές προσπαθούν να υπολογίσουν την συνολική μεταβολή της ορμής του Δίμορφου από τη σύγκρουση του DART με ταχύτητα περίπου 22.530 χιλιομέτρων την ώρα. Αυτό περιλαμβάνει περαιτέρω ανάλυση της «εκτόξευσης» – των πολλών τόνων βράχων του αστεροειδούς που μετατοπίστηκαν και εκτοξεύτηκαν στο διάστημα εξαιτίας της πρόσκρουσης. Η ανάκρουση από την εκτόξευση συντριμμιών ενίσχυσε σημαντικά το αποτέλεσμα της ώθησης του DART προς τον Δίμορφο – περίπου όπως ο αέρας που διαφεύγει από ένα τρύπιο μπαλόνι ωθεί το μπαλόνι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η (απλή) Φυσική της σύγκρουσης του διαστημικού σκάφους με τον αστεροειδή Σύμφωνα με τη NASA, η ταχύτητα πρόσκρουσης του DART ήταν περίπου υ1=6300 m/s, θεωρώντας ως σύστημα αναφοράς τον Δίμορφο. Δεδομένου ότι η μάζα του είναι DART m1=610 kg και του Δίμορφου είναι m2=5×109 kg, ένας μαθητής Β’ Λυκείου αν θεωρήσει την κρούση πλαστική σύμφωνα με την παραπάνω εικόνα, μπορεί εύκολα να υπολογίσει την ταχύτητα του συσσωματώματος – που θα είναι και η νέα ταχύτητα του αστεροειδούς. Αρκεί να εφαρμόσει την αρχή διατήρησης της ορμής και θα καταλήξει στην σχέση: . To αποτέλεσμα είναι περίπου 0,77 mm/s, μια πάρα πολύ μικρή τιμή. Μπορεί να εξετάσαμε το πρόβλημα θεωρώντας τον αστεροειδή ακίνητο, ωστόσο, αυτός ο υπολογισμός εξακολουθεί να ισχύει και για έναν εξωτερικό παρατηρητή που βλέπει τον αστεροειδή να κινείται, με την διαφορά ότι τώρα τα 0,77 mm/s θα είναι η μεταβολή της ταχύτητας του αστεροειδούς.Κι αν η κρούση είναι τέλεια κεντρική ελαστική, ποιά θα ήταν η ταχύτητα του Δίμορφου αμέσως μετά την κρούση; (θεωρώντας πάλι τον Δίμορφο αρχικά ακίνητο). Στην περίπτωση αυτή ο μαθητής μπορεί να εφαρμόσει τις αρχές διατήρησης της ορμής και ενέργειας και να καταλήξει στη σχέση , η οποία δίνει την τιμή 1,54 mm/s – ακριβώς η διπλάσια τιμή σε σχέση με εκείνη που προέκυψε κατά την πλαστική κρούση. Κι αυτή η τιμή εξακολουθεί να ισοδυναμεί με μια πολύ μικρή μεταβολή της ταχύτητας του Δίμορφου.Οι ελαστική και οι πλαστική κρούση είναι τα δύο ακραία σενάρια της σύγκρουσης, και σύμφωνα με τους παραπάνω υπολογισμούς ο καλύτερος τρόπος για να αλλάξει η τροχιά ενός αστεροειδούς είναι η ελαστική σύγκρουση.Παρατηρώντας τις εικόνες του Δίμορφου μετά τη σύγκρουση, φαίνεται ότι υπάρχει υλικό που εκτοξεύθηκε από τον αστεροειδή. Δεδομένου ότι τα συντρίμμια κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση από την αρχική κίνηση του DART, φαίνεται ότι το διαστημόπλοιο μερικώς αναπήδησε. Χωρίς εκτοξευόμενο υλικό, θα είχαμε κάτι πιο κοντά σε μια πλαστική σύγκρουση και μικρότερη μεταβολή στην ταχύτητα στου Δίμορφου.Πώς μπορούμε να μετρήσουμε το αποτέλεσμα της σύγκρουσης;Το σίγουρο είναι ότι ακόμα και με το καλύτερο σενάριο η μεταβολή της ταχύτητας του αστεροειδούς εξαιτίας της σύγκρουσης θα είναι πάρα πολύ μικρή, χιλιοστά ανά δευτερόλεπτο σύμφωνα με τους παραπάνω χονδρικούς υπολογισμούς. Πως γίνεται να μετρηθεί μια τόσο ελάχιστη μεταβολή ταχύτητας; Ευτυχώς ο Δίμορφος αποτελεί το ένα μέλος ενός διπλού συστήματος αστεροειδών. Περιφέρεται γύρω από τον μεγαλύτερο σύντροφό του, τον Δίδυμο. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που η NASA επέλεξε να ‘χτυπήσει’ αυτόν τον στόχο.Το κλειδί για τον υπολογισμό του αποτελέσματος της σύγκρουσης του DART με τον Δίμορφο ήταν η μέτρηση της περιόδου μιας πλήρους περιφοράς του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο.Ο Δίμορφος περιφέρεται γύρω από το Δίδυμο σύμφωνα με την ίδια φυσική που περιγράφει την περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη. Aπλοποιώντας τα πράγματα θεωρώντας την τροχιά του Δίμορφου κυκλική και ότι η μάζα του (m) είναι αρκετά μικρότερη ως προς την μάζα του Δίδυμου (M), οπότε εφαρμόζοντας τον δεύτερο νόμο του Νεύτωνα για την κυκλική κίνηση , όπου η κεντρομόλος επιτάχυνση – παίρνουμε . Δεδομένου ότι , τελικά η περίοδος της περιφοράς του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο θα είναι: . Αν μετά την κρούση η τροχιά του Δίμορφου εξακολουθεί να είναι κυκλική, τότε αν μετρήσουμε τη νέα περίοδο περιφοράς του, μπορούμε να εκτιμήσουμε την μεταβολή της ακτίνας της τροχιάς του εξαιτίας της πρόσκρουσης του διαστημικού σκάφους DART, χωρίς να χρειάζεται η μέτρηση της μικροσκοπικής μεταβολής της ταχύτητας του Δίμορφου από την σύγκρουση (που είναι ανέφικτη).Πώς υπολογίζεται η νέα περίοδος περιφοράς του Δίμορφου;Επειδή είναι πραγματικά δύσκολο να δούμε την ακριβή κίνηση του ίδιου του Δίμορφου, οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν ένα κόλπο για την μέτρηση της περιόδου του.Φανταστείτε ότι μπορείτε να δείτε το ηλιακό φως που αντανακλάται και από τους δύο αστεροειδείς. Αυτό θα παρήγαγε κάποιο επίπεδο έντασης φωτός που θα μπορούσε να ανιχνευθεί από ένα τηλεσκόπιο στη Γη. Καθώς ο μικρότερος αστεροειδής Δίμορφος περιφέρεται γύρω από τον μεγαλύτερο, διέρχεται από τη σκιά που ρίχνει ο Δίδυμος και μισή τροχιά μετά, ρίχνει για λίγο την σκιά του στον Δίδυμο. Έτσι η συνολική ένταση του φωτός που ανακλούν οι αστεροειδείς θα μειωθεί όταν μικρότερος βρίσκεται πίσω από τον μεγαλύτερο – θα αυξηθεί πάλι όταν επανεμφανιστεί και θα μειωθεί λιγότερο όταν βρεθεί μπροστά του. Αυτό το βίντεο δείχνει μια εξαιρετικά μεγεθυμένη άποψη του τρόπου με τον οποίο φαίνεται από τη Γη η τροχιά του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο, περίπου μία εβδομάδα μετά την πρόσκρουση του DART. Ο Δίμορφος διέρχεται από τη σκιά που ρίχνει ο Δίδυμος και μισή τροχιά μετά, ρίχνει για λίγο την σκιά του στον Δίδυμο. Στην πραγματικότητα, μόνο το συνολικό φως και από τους δύο αστεροειδείς μπορούν να δουν τα τηλεσκόπια. Το γράφημα δείχνει ότι το συνολικά ανακλώμενο φως μειώνεται λίγο όταν κάποιο σώμα σκιάζεται από το άλλο. Οι αστρονόμοι του DART μετρούν τα χρονικά διαστήματα μεταξύ των βυθίσεων που σηματοδοτούν αυτά τα συμβάντα έκλειψης προκειμένου να προσδιορίσουν τη νέα περίοδο της τροχιάς. Παρατηρώντας μόνο την μεταβολή στην ένταση του φωτός, μπορείτε να μετρήσετε την τροχιακή περίοδο. Αν αυτή μεταβληθεί, τότε θα ξέρετε ότι οφείλεται στην σύγκρουση του DART με τον Δίμορφο. Και το ωραίο είναι πως οι αστρονόμοι βρήκαν ότι μετά την σύγκρουση η περίοδος περιφοράς του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο μειώθηκε κατά 32±2 λεπτά!Φυσικά το ερώτημα εξακολουθεί να παραμένει: Μια τέτοια σύγκρουση με ένα ένα μικρό διαστημόπλοιο θα μπορούσε να εκτρέψει έναν επικίνδυνο για την Γη αστεροειδή; Η απάντηση, ως συνήθως, είναι ότι εξαρτάται. Δεν θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα αν ο αστεροειδής βρίσκεται ήδη πολύ κοντά στη Γη…Αλλά αν «κοιτάμε πάνω» και εντοπίσουμε τον αστεροειδή όταν θα βρίσκεται πολύ μακριά, τότε ακόμη και μια μικροσκοπική μεταβολή της ταχύτητάς του, ίσως να άλλαζε την τροχιά του ώστε να αποτραπεί η καταστροφή του πλανήτη μας. Μας ενδιαφέρει λοιπόν να μάθουμε τι ακριβώς συμβαίνει όταν ένα διαστημόπλοιο συγκρούεται με έναν αστεροειδή. Κι αυτός είναι ο σκοπός της αποστολής DART. https://physicsgg.me/2022/10/12/η-πρώτη-φορά-που-ο-άνθρωπος-άλλαξε-την-τ/

«Εκρηκτικές» λίμνες υπάρχουν στην Ευρώπη. NASA/ESA/K. Retherford/SWRI Με διάμετρο 3.100 χιλιομέτρων, η Ευρώπη είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος από τους περίπου 80 γνωστούς δορυφόρους του Δία. Είναι λίγο μικρότερη από τη Σελήνη, αλλά μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα. Έχει διαπιστωθεί ότι κάτω από το στρώμα πάγου της επιφάνεια της Ευρώπης υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός που μπορεί να έχει διπλάσια ποσότητα νερού από εκείνους της Γης και διάφορα ευρήματα δείχνουν ότι μπορεί να είναι φιλικός στη ζωή.Όμως σειρά ερευνών έχει δείξει ότι εκτός από τον ωκεανό ανάμεσα σε αυτόν και την επιφάνεια στο εσωτερικό των πάγων του έχουν σχηματιστεί μικρότερες και μεγαλύτερες λίμνες με νερό σε υγρή μορφή. Έχει επίσης παρατηρηθεί η ύπαρξη κάποιων πιδάκων που εκτοξεύουν υλικά από την επιφάνεια της Ευρώπης.Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες της NASA παρουσίασε μια μελέτη σύμφωνα με την οποία οι λίμνες που υπάρχουν στην Ευρώπη είναι ρηχές και κάποιες από αυτές βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια και κάποιες βρίσκονται σε μεγαλύτερα βάθη. Σύμφωνα με την μελέτη ύπαρξη αυτών των λιμνών παράγει διαφόρων ειδών γεωλογικά φαινόμενα όπως κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα που προκαλούν την εκτόξευση είτε νερού είτε παγωμένης λάβας. NASA/ESA/K. RETHERFORD/SWRI Ανάμεσα στα άλλα τα στοιχεία αυτά είναι χρήσιμα για την προετοιμασία της αμερικανικής αποστολής Europa Clipper που προγραμματίζεται να εκτοξευθεί το 2024 και να φθάσει εκεί το 2030. Θα επιχειρήσει να απαντήσει στο ερώτημα αν η Ευρώπη μπορεί να φιλοξενεί ζωή κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της, όπου εκτιμάται ότι υπάρχει ένας τεράστιος και βαθύς ωκεανός. https://www.naftemporiki.gr/story/1914413/ekriktikes-limnes-uparxoun-stin-europi

E=mc2: Σπάνιο βίντεο του Αϊνστάιν να εξηγεί τη διασημότερη εξίσωση της επιστήμης. Viral στο Twitter έχει γίνει τις τελευταίες ημέρες σπάνιο βίντεο με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν να εξηγεί τη διασημότερη εξίσωση της σχετικότητας, πιθανότατα τη διασημότερη εξίσωση στην ιστορία της επιστήμης.Στο ασπρόμαυρο βίντεο ο γερμανός θεωρητικός φυσικός εξηγεί την εξίσωση E=mc2 που περιγράφει την ισοδυναμίας της μάζας και της ενέργειας.Το σύμβολο Ε αντιστοιχεί στην ενέργεια ενός σώματος σε ηρεμία, το m στη μάζα του και το c στην ταχύτητα του φωτός στο κενό, περίπου 300.000 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. H ιστορική εξίσωση προκύπτει από τη θεωρία της ειδικής σχετικότητας, τη θεωρία του Αϊνστάν που περιγράφει τη σχέση ανάμεσα στον χώρο και τον χρόνο. Η ιδέα της ισοδυναμίας μάζας και ενέργειας άνοιξε το δρόμο στην πυρηνική ενέργεια και τα πυρηνικά όπλα, όπου ένα πολύ μικρό μέρος της μάζας του αρχικού ραδιενεργού υλικού μετατρέπεται σε ακτινοβολία.Περίπου μια δεκαετία μετά την ειδική σχετικότητα, ο Αϊνστάν διατύπωσε τη θεωρία της γενικής σχετικότητας, η οποία αφορά την παραμόρφωση του χρόνου και του χώρου από τη μάζα και εξηγεί τη βαρύτητα ως αποτέλεσμα αυτής της παραμόρφωσης.Όπως λέει ο Αϊνστάιν στο βίντεο, «από τη θεωρία της ειδικής σχετικότητας προκύπτει ότι η μάζα και η ενέργεια είναι και οι δύο διαφορετικές εκδηλώσεις του ίδιου πράγματος –μια κάπως άγνωστη ιδέα για το μέσο μυαλό».«Επιπλέον, η εξίσωση στην οποία η ενέργεια εξισώνεται με τη μάζα, πολλαπλασιαζόμενη με το τετράγωνο της ταχύτητας του φωτός, έδειξε ότι ακόμα και πολύ μικρές ποσότητες μάζας μπορούν να μετατραπούν σε πολύ μεγάλες ποσότητες ενέργειας και το αντίστροφο.Η ισοδυναμία μάζας και ενέργειας, καταλήγει ο Αϊνστάιν, αποδείχθηκε πειραματικά το 1932 από τον Τζον Κόκροφτ και τον Έρνεστ Ουόλτον.Οι δύο ερευνητές, αναφέρει το IFLScience, βομβάρδισαν με μια δέσμη πρωτονίων στόχους από βηρύλλιο και λίθιο για να διασπάσουν το λίθιο σε ήλιο. Μέτρησαν την κινητική ενέργεια των πυρήνων ηλίου που προέκυψαν και διαπίστωσαν ότι ήταν μεγαλύτερη από την συνολική αρχική ενέργεια των πρωτονίων και των πυρήνων λιθίου. Επιβεβαίωσαν επίσης ότι αυτή η αύξηση της ενέργειας συνοδεύτηκε από απώλεια μάζας.Αφότου επιβεβαίωσαν τα ευρήματα με πειράματα με άλλα στοιχεία, οι Κρόκροφτ και Ουόλτον βραβεύτηκαν με το Νόμπελ Φυσικής του 1952. https://www.in.gr/2022/10/12/b-science/episthmes/emc2-spanio-vinteo-tou-ainstain-na-eksigei-ti-diasimoteri-eksisosi-tis-epistimis/

Γιατί αυτοκαταστράφηκαν οι μεθανογόνοι μικροοργανισμοί του πλανήτη Άρη. H πρώτη έγχρωμη φωτογραφία της επιφάνειας του Άρη από το Viking 1 την 21 Ιουλίου 1976 Ο ‘Αρης μπορεί να είχε άφθονους μικροοργανισμούς που ζούσαν λίγο κάτω από την επιφάνεια του πριν δισεκατομμύρια χρόνια. Όμως αυτά τα αρχαία μικρόβια πυροδότησαν μια – αντίστροφη από τη Γη – κλιματική αλλαγή που έφερε μια Αρειανή Εποχή των Πάγων και έκανε τον πλανήτη αφιλόξενο για ζωή, με αποτέλεσμα οι μικροοργανισμοί τελικά να αυτοκαταστραφούν. Αυτή είναι η εκτίμηση μιας νέας γαλλικής επιστημονικής μελέτης μοντελοποίησης. Η μελέτη εκτιμά ότι πριν περίπου 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια, σε μια εποχή που στη Γη οι πρώτες μικροσκοπικές μορφές ζωής εμφανίζονταν στους ωκεανούς της (οδηγώντας τελικά στους κατοπινούς πιο μεγάλους και πολύπλοκους οργανισμούς), στον ‘Αρη πιθανώς υπήρχαν ουκ ολίγα απλά μικρόβια που τρέφονταν με υδρογόνο και απέβαλαν μεθάνιο. Η αλληλεπίδραση της ατμόσφαιρας και λιθόσφαιρας του ‘Αρη με τα μεθανογόνα μικρόβια, σύμφωνα με τις προσομοιώσεις των υπολογιστικών μοντέλων, είχε – αντίθετα με τη Γη όπου το περιβάλλον έγινε σταδιακά ολοένα πιο φιλόξενο για ζωή – άσχημη κατάληξη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστροβιολόγο Μπορίς Σοτερέ του Ινστιτούτου Βιολογίας της Σχολής Ecole Normale Superieure του Παρισιού, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy» [Early Mars habitability and global cooling by H2-based methanogens], εκτιμούν ότι ενώ στη Γη το μεθάνιο που παρήγαγαν παρόμοια μικρόβια, ζέστανε σιγά-σιγά τον πλανήτη, στον ‘Αρη οδήγησε στην πτώση της θερμοκρασίας του, αναγκάζοντας τους μικροοργανισμούς να εισχωρήσουν ολοένα πιο βαθιά στο υπέδαφος, προκειμένου να επιβιώσουν.«Εκείνο τον καιρό, ο ‘Αρης θα ήταν σχετικά υγρός και ζεστός, με θερμοκρασίες μεταξύ μείον δέκα και 20 βαθμών Κελσίου. Είχε υγρό νερό με τη μορφή ποταμών, λιμνών και ίσως ωκεανών στην επιφάνεια του. Αλλά η ατμόσφαιρα του θα ήταν αρκετά διαφορετική από εκείνη της Γης. Ήταν εξίσου πυκνή αλλά πλουσιότερη σε διοξείδιο του άνθρακα και υδρογόνο, που και τα δύο έδρασαν ως ισχυρά αέρια ανόδου της θερμοκρασίας», δήλωσε ο Σοτερέ. Καθώς ο ‘Αρης απείχε περισσότερο από τον Ήλιο από ό,τι η Γη και συνεπώς ήταν ήδη ψυχρότερος εκ φύσεως, χρειαζόταν εκείνα τα μικροβιακά «αέρια του θερμοκηπίου» για να διατηρήσει θερμοκρασίες ευνοϊκές για την ανάπτυξη ζωής. Αλλά καθώς εκείνα τα αρχαία μεθανογόνα μικρόβια άρχισαν να «καταβροχθίζουν» το ατμοσφαιρικό υδρογόνο και να παράγουν μαζικά μεθάνιο, τελικά επιβράδυναν το φαινόμενο του θερμοκηπίου αντί, όπως θα περίμενε κανείς, να το επιταχύνουν. Σύμφωνα με τον Σοτερέ, «στον αρχαίο ‘Αρη το υδρογόνο ήταν ένα πολύ ισχυρό αέριο ανόδου της θερμοκρασίας λόγω αλληλεπίδρασης με το διοξείδιο του άνθρακα, κάτι που δεν βλέπουμε στην ατμόσφαιρα της Γης, η οποία δεν είναι πλούσια σε διοξείδιο του άνθρακα όπως ήταν εκείνη του ‘Αρη. Έτσι τα μικρόβια ουσιαστικά αντικατέστησαν ένα ισχυρότερο αέριο κλιματικής αλλαγής, το υδρογόνο, με ένα λιγότερο ισχυρό, το μεθάνιο, κάτι που είχε ως τελικό αποτέλεσμα την πτώση της θερμοκρασίας».Καθώς ο γειτονικός πλανήτης ψυχράνθηκε περισσότερο, ολοένα μεγαλύτερο μέρος του υγρού νερού του μετατράπηκε σε πάγο και οι επιφανειακές θερμοκρασίες του έπεσαν κάτω από τους μείον 60 βαθμούς Κελσίου, σπρώχνοντας τα μικρόβια όλο πιο βαθιά κάτω από την επιφάνεια, όπου υπήρχε ακόμη μεγαλύτερη θερμότητα. Σύμφωνα με το μοντέλο, μέσα σε λίγες εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια τα μικρόβια είχαν αναγκαστεί να ζήσουν σε βάθος μεγαλύτερο του ενός χιλιομέτρου. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι σε τρεις μόνο περιοχές, που πιθανώς είχαν παραμείνει θερμότερες, μπορεί τα μικρόβια να επιβίωσαν για καιρό κοντά στην επιφάνεια: στον κρατήρα Jezero (όπου σήμερα επιχειρεί το ρόβερ Perseverance της NASA), στην Πεδιάδα Ελλάς του νοτίου αρειανού ημισφαιρίου και σε άλλη μία πεδιάδα.Το σημαντικό ερώτημα που ζητά απάντηση, είναι κατά πόσο αρχαία μικρόβια μπορεί να ζουν ακόμη στο υπέδαφος του ‘Αρη. Οι αρειανοί δορυφόροι έχουν ανιχνεύσει ίχνη μεθανίου στην σημερινή αραιή ατμόσφαιρα του πλανήτη, αλλά είναι αδύνατο μέχρι στιγμής να πει κανείς κατά πόσο αυτό το μεθάνιο έχει βιολογική προέλευση ή γεωχημική. Ο Σοτερέ επεσήμανε ότι, αν ισχύουν τα ευρήματα του μοντέλου του, αυτό δείχνει ότι η ζωή μπορεί τυχαία να εμφανίζεται στο σύμπαν αλλά και να αυτοκαταστρέφεται μέσω της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον της μέσω ενός φαύλου κύκλου. Όπως είπε, «τα συστατικά της ζωής υπάρχουν παντού στο σύμπαν. Συνεπώς είναι δυνατό η ζωή να εμφανίζεται τακτικά στο σύμπαν. Όμως η ανικανότητα της να διατηρήσει φιλόξενες συνθήκες στην επιφάνεια ενός πλανήτη οδηγεί στην εξαφάνιση της πολύ γρήγορα. Το πείραμα μας δείχνει ότι ακόμη και μια πολύ πρωτόγονη βιόσφαιρα μπορεί να έχει ένα τελείως αυτοκαταστροφικό αποτέλεσμα». https://physicsgg.me/2022/10/11/πως-αυτοκαταστράφηκαν-οι-μεθανογόνο/

Η NASA στέλνει στην Αφροδίτη αερόστατο εξερεύνησης (βίντεο) NASA/JPL Στιγμιότυπο από τις δοκιμές του αερόστατου της Αφροδίτης. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι κάποτε η Αφροδίτη ήταν ένας πλανήτης με συνθήκες φιλικές στην ζωή που για άγνωστο λόγο μετατράπηκε στη σημερινή κολασμένη και απόλυτα τοξική κατάσταση της. Για δεκαετίες η Αφροδίτη βρισκόταν μακριά από το ενδιαφέρον των διαστημικών υπηρεσιών και της επιστημονικής κοινότητας αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την εξερεύνηση του πλανήτη με τα νέα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα που έχουν αναπτυχθεί.Προετοιμάζονται και σχεδιάζονται διαφόρων ειδών αποστολές εξερεύνησης της Αφροδίτης και μια από αυτές αφορά την αποστολή ενός αερόστατου που θα μπορέσει να διεισδύσει στις πυκνές νεφώσεις του πλανήτη και θα κάνει συλλογή διαφόρων ειδών δεδομένων. Πρόκειται για ένα «αερομπότ» όπως το ονομάζει το Εργαστήριο Αεριώθησης της NASA (το JPL) που βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία του αερόστατου.Οι μηχανικοί του JPL πραγματοποίησαν δύο δοκιμές ενός μοντέλου του αερομπότ σε μικρότερη κλίμακα από αυτό που θα ταξιδέψει στην Αφροδίτη. JPLRAW JPL’s Venus Aerobot Prototype Aces Test Flights Over Nevada Το αερόστατο με διάμετρο τεσσάρων μέτρων δοκιμάστηκε στην έρημο της Νεβάδα και τα αποτελέσματα ήταν πολύ ικανοποιητικά όχι μόνο όσον αφορά την πτητική του ικανότητα αλλά και τη λειτουργία των οργάνων καταγραφής δεδομένων.Το αερόστατο που θα ταξιδέψει στην Αφροδίτη θα έχει διάμετρο δώδεκα μέτρων. Το αερομπότ θα ταξιδέψει με ένα σκάφος το οποίο θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Το σκάφος θα απελευθερώσει το αερόστατο που θα εισέλθει στο εσωτερικό της ατμόσφαιρας του πλανήτη και θα μεταδίδει τα δεδομένα που θα συλλέγει στο σκάφος που θα λειτουργεί ως τηλεπικοινωνιακός κόμβος. Η χρήση αερόστατων για την εξερεύνηση της Αφροδίτης αποτελεί πρόταση των ειδικών εδώ και αρκετά χρόνια ενώ έχει επίσης πέσει στο τραπέζι η αποστολή στην Αφροδίτη τεράστιων αερόστατων σχεδιασμένων να λειτουργούν ως μόνιμες επανδρωμένες μάλιστα ερευνητικές βάσεις. https://www.naftemporiki.gr/story/1913884/i-nasa-stelnei-stin-afroditi-aerostato-eksereunisis-binteo

NASA: Αποστολή εξετελέσθη - Το σκάφος DART έβγαλε από την τροχιά του τον αστεροειδή Δίμορφο. NASA Το διαστημικό σκάφος το οποίο η NASA έστειλε επίτηδες να συντριβεί σαν πύραυλος σε έναν αστεροειδή, τον περασμένο μήνα, κατάφερε να βγάλει από τη φυσική τροχιά του τον διαστημικό βράχο, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στον κόσμο, ανακοίνωσε απόψε ο επικεφαλής της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.Η αποστολή αυτή θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα να μάθει πώς μπορεί να προστατευθεί από μια ενδεχόμενη μελλοντική απειλή, εκτρέποντας τους αστεροειδείς από την πορεία τους. Από τις παρατηρήσεις των τηλεσκοπίων, που παρουσίασε η NASA στην ενημέρωση των δημοσιογράφων, φαίνεται ότι η «αποστολή αυτοκτονίας» του διαστημικού σκάφους DART, στις 26 Σεπτεμβρίου, πέτυχε τον πρωταρχικό στόχο της: άλλαξε την πορεία του αστεροειδούς μέσω κινητικής ενέργειας. NASA NASA's DART Mission to an Asteroid (Official Mission Trailer) Το σκάφος της αποστολής DART προσέκρουσε σκόπιμα στον αστεροειδή Δίμορφο, τον δορυφόρο ενός μεγαλύτερου αστεροειδούς, του Διδύμου. Σύμφωνα με τον Μπιλ Νέλσον, από την πρόσκρουση αυτή μειώθηκε η τροχιά του Δίμορφου κατά 32 λεπτά. Το σκάφος-καμικάζι, λίγο μικρότερο από αυτοκίνητο, έπεσε με ταχύτητα η οποία ξεπερνούσε τα 20.000 χιλιόμετρα την ώρα πάνω στον αστεροειδή. Ο Δίμορφος έχει διάμετρο 160 μέτρων και δεν εγείρει κανέναν κίνδυνο για τον πλανήτη Γη. Το σκάφος ταξίδεψε για περίπου δέκα μήνες, μετά την εκτόξευσή του από την Καλιφόρνια. Για να χτυπήσει στόχο τόσο μικρό όσο ο Δίμορφος, η τελευταία φάση της πτήσης του ήταν εντελώς αυτοματοποιημένη, σαν να επρόκειτο για αυτοκατευθυνόμενο πύραυλο. https://www.naftemporiki.gr/story/1914189/nasa-apostoli-eksetelesthi-to-skafos-dart-ebgale-apo-tin-troxia-tou-ton-asteroeidi-dimorfo

Όταν τo DNA μετατρέπεται σε σκληρό δίσκο: Αποθηκεύοντας δεδομένα για 1.000 χρόνια. shutterstock Τα περισσότερα από τα υφιστάμενα συστήματα αποθήκευσης δεδομένων κάποια στιγμή απλά σταματούν να λειτουργούν. Αλλά υπάρχουν νέες, πολλά υποσχόμενες εναλλακτικές στον ορίζοντα, όπως εξηγεί στο BBC η Ντίνα Ζιελίνκσι, επιστήμονας του Γαλλικού Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και Ιατρικής Έρευνας, που ειδικεύεται στην ανθρώπινη γονιδιωματική. «Ξέρεις ότι είσαι φυτό, όταν αποθηκεύεις DNA στο ψυγείο σου» λέει χαριτολογώντας. Στο ψυγείο του διαμέρισματός της στο Παρίσι έχει ένα φυαλίδιο στον πάτο του οποίου διακρίνεται μία ταινία. Αυτό είναι το DNA. Αλλά το συγκεκριμένο DNA είναι ιδιαίτερο. Δεν αποθηκεύει κώδικα ανθρώπινου γονιδιώματος ούτε προέρχεται από κάποιο ζώο ή ιό. Έχει αποθηκεύσει μία ψηφιακή απόδοση ενός μουσείου. «Θα διατηρηθεί εύκολα για δεκάδες ίσως και εκατοντάδες χρόνια» λέει. Η έρευνα για το πώς μπορούμε να αποθηκεύσουμε δεδομένα μέσα σε κλώνους DNA έχει προχωρήσει σημαντικά την τελευταία δεκαετία, λαμβάνοντας ώθηση από τις προσπάθειες για την αλληλουχία του ανθρώπινου γονιδιώματος, τη σύνθεση του DNA και την ανάπτυξη γονιδιακών θεραπειών. Οι επιστήμονες έχουν ήδη κωδικοποιήσει ταινίες, βιβλία και λειτουργικά συστήματα υπολογιστών στο DNA. Το Netflix το έχει χρησιμοποιήσει ακόμη και για να αποθηκεύσει ένα επεισόδιο της σειράς του 2020, Biohackers.Το DNA προσφέρει μία εξαιρετικά ανθεκτική στον χρόνο μορφή αποθήκευσης που θα μπορούσε να αντικαταστήσει πολλά είδη αναξιόπιστων ψηφιακών μέσων, που σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας και που είτε καταστρέφονται εύκολα είτε απαιτούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Ορισμένοι ερευνητές εξετάζουν και άλλους τρόπους αποθήκευσης δεδομένων για πάντα, όπως χαράσσοντας πληροφορίες σε απίστευτα ανθεκτικές γυάλινες χάντρες- σε μία μοντέρνα εκδοχή των σχεδίων των σπηλαίων. Αλλά πόσο καιρό θα μπορούσαν πραγματικά να διαρκέσουν και μπορούμε πραγματικά να βασιστούμε σε αυτά για να αποθηκεύσουμε το σύνολο των δεδομένων που παράγονται τώρα από την ανθρωπότητα για τους επόμενους; Καθώς προχωράμε προς έναν όλο και πιο ψηφιοποιημένο κόσμο, η εξάρτησή μας από τα δεδομένα εκτοξεύεται στα ύψη. Ταινίες, φωτογραφίες, ιστοσελίδες, επαγγελματικά έγγραφα, κρίσιμα αρχεία ασφαλείας – ό,τι χρησιμοποιούμε είναι ψηφιοποιημένο και χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερα από αυτά. Οι περισσότερες από τις ομάδες δεδομένων που έχουμε δημιουργήσει αποθηκεύονται σε μαγνητικές ταινίες, όπως σκληροί δίσκοι, αλλά αυτό απέχει πολύ από την ιδανική λύση.Πρώτον, ο απομαγνητισμός είναι ένα τεράστιο ζήτημα – οι μόνιμοι μαγνήτες χάνουν σταδιακά το μαγνητικό τους πεδίο με την πάροδο του χρόνου, επομένως, για να διατηρούνται αξιόπιστα τα δεδομένα, είναι σημαντικό να ξαναγράφετε τους σκληρούς δίσκους κάθε λίγα χρόνια. «Διαρκεί κατά μέσο όρο ίσως 10 έως 20 χρόνια, ίσως 50 αν είστε τυχεροί και οι συνθήκες είναι τέλειες», λέει ο Ζιελίνσκι.Το 2018, η SpaceX εκτόξευσε ένα roadster Tesla στο διάστημα με ένα χαραγμένο αντίγραφο από το Foundation του Ισαάκ Ασίμοφ. Η αποθήκευση δεδομένων απαιτεί επίσης τεράστια κέντρα δεδομένων που χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες ενέργειας για να διατηρούν τα πράγματα δροσερά – κάτι όχι ιδανικό σε έναν κόσμο επιρρεπή σε ενεργειακές κρίσεις.Το πρόβλημα θεωρείται σημαντικό – το πρόγραμμα μοριακής αποθήκευσης πληροφοριών (Mist) της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που ξεκίνησε το 2019, στοχεύει να βρει μια εναλλακτική λύση στις σημερινές τεράστιες εγκαταστάσεις αποθήκευσης δεδομένων, για παράδειγμα. «Στην πραγματικότητα κινδυνεύουμε να ξεμείνουμε από hardware. Νομίζω ότι η βιομηχανία δεν μπορεί πραγματικά να συμβαδίσει με τη δημιουργία αρκετών σκληρών δίσκων και διακομιστών για να αποθηκεύσει όλα αυτά τα δεδομένα» λέει η Ζιελίνσκι. Χρειάζεται όμως πραγματικά να αποθηκεύουμε όλα αυτά τα δεδομένα και να τα διατηρήσουμε για τόσο καιρό; Οι άνθρωποι θέλουν να αποθηκεύουν δεδομένα μακροπρόθεσμα για πολλούς λόγους. Το ένα είναι η επιστήμη – οι ερευνητές παράγουν πρωτοφανείς ποσότητες δεδομένων και όσο περισσότερα έχουν, τόσο το καλύτερο.Ραδιοτηλεσκόπια και επιταχυντές σωματιδίων όπως ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικής Έρευνας (γνωστός ως Cern) στα σύνορα Γαλλίας και Ελβετίας, για παράδειγμα, παράγουν δέσμες δεδομένων και οι επιστήμονες θέλουν να τα διατηρήσουν όλα, λέει ο Λάτσεζαρ Ιόνκοφ, επιστήμονας υπολογιστών που εργάζεται στην αποθήκευση DNA στο Εθνικό Εργαστήριο του Λος Άλαμος. Μόνο το LHC παράγει 90 petabyte (90 εκατομμύρια gigabyte) ετησίως.Ο Μαρκ Μπαθ, καθηγητής βιολογικής μηχανικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, συνίδρυσε την start-up Cache DNA για να κάνει τα βιομόρια ευρέως προσβάσιμα και χρήσιμα. Οι παγκόσμιες απειλές που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα μας αναγκάζουν να διατηρήσουμε τόσο τις ανθρωπογενείς πληροφορίες, όπως η τέχνη και η επιστήμη, όσο και το DNA όλων των ζωντανών όντων στον πλανήτη, εξηγεί στο BBC. «Με αυτόν τον τρόπο, εάν η ζωή είτε αναδημιουργείτο εδώ είτε μεταφερόταν ή εισαγόταν με άλλο τρόπο από άλλους πλανήτες και ούτω καθεξής, θα υπήρχαν αρχεία για το τι κάναμε και τι είχαμε», τονίζει. «Το DNA είναι η φυσική επιλογή» καταλήγει. https://www.naftemporiki.gr/story/1914041/otan-to-dna-metatrepetai-se-skliro-disko-apothikeuontas-dedomena-gia-1000-xronia

Ανθρωπόμορφο ρομπότ μίλησε για πρώτη φορά στο βρετανικό κοινοβούλιο. Έφτασε η εποχή που στα κοινοβούλια δεν μιλάνε μόνο άνθρωποι αλλά και ρομπότ. Σε μια ακρόαση που έγραψε ιστορία τόσο κοινοβουλευτική όσο και τεχνολογική, ανθρωπόμορφος ρομποτικός «καλλιτέχνης», η Ai-Da, μίλησε την Τρίτη στην τηλεπικοινωνιακή και ψηφιακή επιτροπή της Βουλής των Λόρδων, καταθέτοντας τις απόψεις της σχετικά με το πώς οι νέες τεχνολογίες θα επηρεάσουν τους κλάδους της τέχνης και γενικότερα το πεδίο της δημιουργίας.Χαρακτηρισμένη από τους κατασκευαστές της «ο πρώτος στον κόσμο άκρως ρεαλιστικός ανθρωποειδής ρομποτικός καλλιτέχνης με τεχνητή νοημοσύνη», η Ai-Da εμφανίστηκε με πρόσωπο και ρούχα γυναίκας, ενημερώνοντας τους Βρετανούς βουλευτές ότι αν και τεχνητό δημιούργημα, παρόλα αυτά είναι σε θέση να παράγει τέχνη. Το ρομπότ έχει δημιουργηθεί από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και φέρει τροποποιημένο το όνομα της Βρετανίδας πρωτοπόρου της πληροφορικής ‘Αντα Λαβλέις.Η Ai-Da απάντησε σε ερωτήσεις μαζί με τον επικεφαλής δημιουργό της και διευθυντή γκαλερί τέχνης Αϊντάν Μέλερ, σε μια συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής που μεταδιδόταν τηλεοπτικά. Όταν ερωτήθηκε κατά πόσο οι δημιουργίες της διαφέρουν από τις ανθρώπινες, η Ai-Da απάντησε: «Είμαι και εξαρτιέμαι από υπολογιστικά προγράμματα και αλγόριθμους. Μολονότι δεν είμαι ζωντανή, παρόλα αυτά μπορώ να δημιουργήσω τέχνη». Μερικές φορές το ρομπότ δυσκολεύτηκε να απαντήσει, ενώ κάποια στιγμή «κόλλησε» τελείως και χρειάστηκε επανεκκίνηση, κάτι που δημιούργησε μάλλον μια αμηχανία στην αίθουσα των Λόρδων. Νωρίτερα, η πρόεδρος της επιτροπής Τίνα Στόουελ είχε ξεκαθαρίσει απευθυνόμενη στον παρευρισκόμενο δημιουργό της Ai-Da, ότι «το ρομπότ δεν έχει το ίδιο στάτους με έναν άνθρωπο και εσείς ως δημιουργός της τελικά είστε υπεύθυνος για τις δηλώσεις του».Μάλιστα οι ερωτήσεις προς το ρομπότ είχαν υποβληθεί στον δημιουργό της πριν την εμφάνιση της Ai-Da στην κοινοβουλευτική συνεδρίαση, έτσι ώστε οι απαντήσεις της να έχουν κάποια ουσία. Κάθε μέλος της επιτροπής έκανε με τη σειρά μια ερώτηση και πήρε μια ουσιαστικά προετοιμασμένη εκ των προτέρων απάντηση.Ο Μέλερ ανέφερε ότι το ρομπότ είναι «μια συνδυασμένη συνεργατική προσωπικότητα» με «πολλούς αλγόριθμους, πολύ διαφορετικούς για πολύ διαφορετικές εργασίες. Έχει μια ομάδα αλγόριθμων για ζωγραφική πινάκων, άλλη ομάδα αλγόριθμων για να μιλάει, άλλη για να γράφει κοκ».Η Ai-Da έχει ήδη παράγει διάφορα έργα, μεταξύ των οποίων έναν πίνακα της μακαρίτισσας βασίλισσας Ελισάβετ, τα οποία κατά καιρούς έχουν εκτεθεί σε γκαλερί και εκθέσεις, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς και τη βρετανική «Γκάρντιαν». https://www.in.gr/2022/10/12/b-science/technology/anthropomorfo-rompot-milise-gia-proti-fora-sto-vretaniko-koinovoulio/

Ερευνητικές γεωτρήσεις στα ηφαίστεια Σαντορίνης από αμερικανικό ερευνητικό σκάφος Σκοπός των γεωτρήσεων είναι η ανακατασκευή της γεωλογικής ιστορίας των ηφαιστείων της Σαντορίνης και της ευρύτερης περιοχής, συγκεντρώνοντας πυρήνες ιζημάτων εντός των ηφαιστειακών στρωμάτων από τον πυθμένα της θάλασσας. Το αμερικανικό ερευνητικό σκάφος «JOIDES Resolution» θα πραγματοποιήσει από τα μέσα Δεκεμβρίου 2022 έως τα μέσα Φεβρουαρίου υποθαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις στα ηφαίστεια της Σαντορίνης.Η αποστολή αυτή αποτελεί μέρος του Διεθνούς Προγράμματος Εξερεύνησης των Ωκεανών (International Ocean Discovery Program – IODP). Σκοπός των γεωτρήσεων αυτών είναι η ανακατασκευή της γεωλογικής ιστορίας των ηφαιστείων της Σαντορίνης και της ευρύτερης περιοχής, συγκεντρώνοντας πυρήνες ιζημάτων εντός των ηφαιστειακών στρωμάτων από τον πυθμένα της θάλασσας.Στα πλαίσια της ερευνητικής αυτής διαδικασίας θα πραγματοποιηθεί μία διαδραστική επιστημονική έκθεση με τίτλο «Αναζητώντας τα μυστικά της Γης» στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο στα Φηρά Σαντορίνης από τις 17 έως τις 23 Οκτωβρίου. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 16 Οκτωβρίου από τον δήμαρχο Σαντορίνης και θα ακολουθήσουν δημόσιες ομιλίες από την επιστημονική ομάδα της αποστολής. Στόχος της έκθεσης είναι το κοινό να ενημερωθεί για τους σκοπούς του προγράμματος IODP, να περιηγηθεί εικονικά στο ερευνητικό σκάφος και να κατανοήσει την γεωλογική ιστορία των ηφαιστείων της Σαντορίνης.Την πρώτη εβδομάδα μετά την έναρξη της έκθεσης οι μαθητές όλων των σχολείων της Σαντορίνης θα έχουν τη δυνατότητα να την επισκεφθούν, να ενημερωθούν σχετικά με την αποστολή και να παρακολουθήσουν από κοντά ένα τρισδιάστατο μοντέλο του θαλάσσιου πυθμένα της ευρύτερης περιοχής, καθώς και κελύφη από μικροαπολιθώματα. Επιπλέον θα έχουν την ευκαιρία να πάρουν το δικό τους χάρτινο μοντέλο του JOIDES Resolution για να το φτιάξουν στο σπίτι.Από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το ευρύ κοινό θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την έκθεση και τους επόμενους μήνες ενώ θα μπορεί να ζητήσει μία διαδικτυακή συνάντηση στην πλατφόρμα Zoom όταν το πλοίο θα βρίσκεται στη Σαντορίνη, κατά την οποία οι επιστήμονες θα τους ξεναγήσουν εν πλω. https://www.tovima.gr/2022/10/11/science/ereynitikes-geotriseis-sta-ifaisteia-santorinis-apo-amerikaniko-ereynitiko-skafos/

Τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας-Ιατρικής και οι συνάδελφοί του τον πέταξαν σε λίμνη! Ο γενετιστής Σβάντε Πάαμπο ονειρευόταν μια ζωή ως Ιντιάνα Τζόουνς - Αφησε την Αιγυπτιολογία για την Ιατρική και κατέληξε με Βραβείο Νόμπελ, όπως και ο πατέρας του 40 χρόνια νωρίτερα Ο Σβάντε Πάαμπο ο νικητής του φετινού Βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής, πρωτεργάτης στις προσπάθειες ανάκτησης DNA από αρχαίους ανθρώπους, ανέλυσε με την ομάδα του στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Λειψία της Γερμανίας την αλληλουχία του πρώτου γονιδιώματος των Νεάντερταλ και εντόπισε ένα νέα είδος αρχαίων ανθρώπων, που ονομάστηκε Denisovans, με βάση το DNA από μια κηλίδα οστού δακτύλου σε μέγεθος σπόρου σταφυλιού.Αυτή η ομάδα είναι που τον έριξε στη λίμνη, μόλις έμαθε τα νέα της βράβευσής του με το Νόμπελ Ιατρικής 2022! Πώς κατέληξε o Νομπελίστας Ιατρικής μέσα στη λίμνη; Όπως εξήγησε ο ίδιος μιλώντας στο Nature, και γράφτηκε η ΕΡΤ «είναι παράδοση στο Ινστιτούτο μας να πετάνε τους υποψήφιους διδάκτορες στη λίμνη όταν περνούν τις εξετάσεις τους. Και κάποιοι σκέφτηκαν ότι θα ήταν σκόπιμο να με ρίξουν κι εμένα στη λίμνη. Ήταν η δεύτερη φορά, στην πραγματικότητα – είχε γίνει ένα τρελό πάρτι στο παρελθόν όπου είχε ξανασυμβεί. Αλλά αυτό ήταν πολύ καιρό πριν. Ελπίζω να είναι η τελευταία φορά που καταλήγω στη λίμνη! Ευτυχώς υπάρχει μια σάουνα στην οροφή του Ινστιτούτου μας, και αυτό είναι πολύ χρήσιμο όταν σε έχουν ρίξει σε κρύο νερό».Ο Ιντιάνα Τζόουνς της γενετικής και το μήλο που έπεσε κάτω από τη μηλιά. Ο Σβάντε Πάαμπο είναι γιος της Εσθονής χημικού Καρίν Πάαμπο, που είχε φτάσει στη Σουηδία ως πρόσφυγας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία εργαζόταν στο εργαστήριο του Σουηδού βιοχημικού Σούνε Μπέργκστρομ, ο οποίος τιμήθηκε κι αυτός με Νόμπελ Ιατρικής το 1982. Ο Σβάντε ήταν ο καρπός της παράνομης σχέσης τους, καθώς ο Μπέργκστρομ ήταν παντρεμένος και μάλιστα απέκτησε γιο εντός γάμου την ίδια χρονιά που γεννήθηκε ο Σβάντε.Ως παιδί είχε καταγοητευτεί από την αρχαία Αίγυπτο, ύστερα από ένα ταξίδι του εκεί με τη μητέρα του, και αρχικά ακολούθησε σπουδές Αιγυπτιολογίας, καθώς ονειρευόταν μια ζωή σαν του Ιντιάνα Τζόουνς. Δύο χρόνια αργότερα όμως τις εγκατέλειψε για να σπουδάσει ιατρική. Ο Σουηδός καθηγητής και πατέρας του Σβάντε Πάαμπο, Σούνε Μπέργκστρομ το 1982, μόλις έχει μάθει τα νέα της βράβευσής του με Νόμπελ Ιατρικής (AP Photo/Bill Polo). Όπως έχει γράψει ο ίδιος ο Σβάντε Πάαμπο στα απομνημονεύματά του, εμπνεύστηκε να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα της Σουηδίας από τον πατέρα του, για τον οποίον έμαθε σε μεγάλη ηλικία ότι είχε δύο οικογένειες, χωρίς η μία να ξέρει για την άλλη.Δεν μπορούσε βέβαια να φανταστεί ότι θα κατόρθωνε μέσω της σύγκλισης των δύο αυτών τόσο διαφορετικών πεδίων – αιγυπτιολογίας και ιατρικής – να ανακαλύψει έναν θησαυρό πολύ πιο πολύτιμο από αυτούς που κυνηγούσε ο ήρωας των παιδικών του χρόνων… Έναν θησαυρό, που θα τον οδηγούσε στο να τιμηθεί με το ίδιο βραβείο Νόμπελ με τον πατέρα του, 40 χρόνια μετά. (AP Photo/Matthias Schrader) Κατόρθωσε για πρώτη φορά στην ιστορία να απομονώσει το 1983 DNA από λείψανα χιλιετιών που ανήκαν σε μούμιες. Έκτοτε δεν σταμάτησε να ταξιδεύει όλο και πιο πίσω στον χρόνο, κάνοντας ανασκαφές στα άδυτα της γενετικής μας κληρονομιάς.Η ανακατασκευή και αναβίωση εξαφανισμένων ειδών, που μέχρι σήμερα βλέπαμε σε χολιγουντιανές υπερπαραγωγές επιστημονικής φαντασίας, δεν είναι πλέον κάτι το τόσο εξωπραγματικό, και η μελέτη της ιστορίας έχει περάσει σε μια νέα διάσταση, χάρη στον επιστήμονα που ονειρευόταν να γίνει Ιντιάνα Τζόουνς – και με έναν τρόπο, ίσως το κατάφερε. https://www.tanea.gr/2022/10/11/world/timithike-me-to-nompel-iatrikis-kai-oi-synadelfoi-tou-ton-petaksan-se-limni/

Ακόμη δύο ελληνικοί δορυφόροι «τσέπης» στο Διάστημα. Στο πλαίσιο της αποστολής «QUBIK» του Libre Space Foundation. Στην φωτογραφία εικονίζονται δύο πικοδοκορυφόροι Για δεύτερη φορά «επισκέπτεται» το Διάστημα ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «Libre Space Foundation», μέσω των δύο ελληνικών πικοδορυφόρων QUBIK-3 και QUBIK-4, αλλά και του συστήματος απελευθέρωσής τους, PICOBUS, που κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα και τέθηκαν σε τροχιά με την πτήση του πυραύλου «Alpha Flight 2» της «Firefly Aerospace».Οι δύο δορυφόροι «τσέπης», διαστάσεων 5 επί 5 επί 5 εκατοστών, τέθηκαν σε τροχιά στις 10.01 το πρωί του Σαββάτου 1 Οκτωβρίου, πάνω στον πύραυλο που εκτοξεύτηκε από τη στρατιωτική βάση στο Vandenberg της Καλιφόρνιας, στις ΗΠΑ. Η προηγούμενη φορά που ο ελληνικός οργανισμός «έπιασε» Διάστημα ήταν το 2017 με τον «UPSat», τον πρώτο δορυφόρο ανοιχτού λογισμικού, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα.Στην τρέχουσα αποστολή συμμετείχαν επίσης δορυφόροι από εκπαιδευτικά προγράμματα της NASA, αλλά και από εταιρείες και οργανισμούς από την Ισπανία. Ο οργανισμός «Libre Space Foundation» συμμετείχε με την αποστολή «QUBIK», η οποία εκτός από τους δορυφόρους περιλαμβάνει -όπως προαναφέρθηκε- και το PICOBUS, το πρώτο σύστημα απελευθέρωσης δορυφόρων στο κόσμο, το οποίο είναι ανοιχτής σχεδίασης και ανοιχτού κώδικα. Σκοπός των δορυφόρων στη συγκεκριμένη αποστολή είναι να διεξάγουν μια σειρά ραδιοερασιτεχνικών πειραμάτων ταυτοποίησης και εντοπισμού δορυφόρων κατά τις κρίσιμες αρχικές φάσεις μιας αποστολής.«Η αποστολή QUBIK στέφθηκε με επιτυχία καθώς το PICOBUS έθεσε όλους τους δορυφόρους σε τροχιά και η ομάδα τoυ Libre Space Foundation έλαβε σήματα των πικοδορυφόρων με επιτυχία. Τα σήματα ελήφθησαν από το SatNOGS, το παγκόσμιο δίκτυο επίγειων δορυφορικών σταθμών, που βρίσκεται σε περισσότερες από 50 χώρες σε όλο το κόσμο και αριθμεί πάνω από 400 σταθμούς» υπογραμμίζεται σε σχετική ανακοίνωση του Libre Space Foundation, ο οποίος είναι μοναδικός στο είδος του μη-κερδοσκοπικός οργανισμός, αφοσιωμένος αποκλειστικά στην ανάπτυξη και στον σχεδιασμό ανοικτών διαστημικών τεχνολογιών.«Τα τελευταία επτά χρόνια αναπτύσσει συνεχώς και ενισχύει την παρουσία του ενεργά στο χώρο της διαστημικής, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και σε πανευρωπαϊκό (συνεχή συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος) αλλά και σε εθνικό επίπεδο (σχεδίαση και ανάπτυξη του πρώτου δορυφόρου «ανοιχτού λογισμικού» κατασκευασμένου εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα). Επεκτείνοντας συνεχώς τις δραστηριότητές του για το Διάστημα, εξασφαλίζει νέες συνεργασίες ενώ παράλληλα εδραιώνει τις υπάρχουσες. Ακολουθώντας αυστηρές αρχές που έχουν ως στόχο την ελευθερία του Διαστήματος και τη χρήση του αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς, καταφέρνει να επικεντρώνεται πάντα στην επέκταση και την ενίσχυση της γνώσης για το Διάστημα και της επιστημονικής έρευνας, προς όφελος ολόκληρης της ανθρωπότητας. Για αυτό και τα αποτελέσματα των έργων και των δραστηριοτήτων του οργανισμού μοιράζονται ελεύθερα και είναι διαθέσιμα σε όποιον επιθυμεί να τα χρησιμοποιήσει, εμπλουτίσει και να τα μελετήσει» καταλήγει η ανακοίνωση. https://www.naftemporiki.gr/story/1912937/akomi-duo-ellinikoi-doruforoi-tsepis-sto-diastima

Αυστραλοί επιστήμονες ετοιμάζονται να καλλιεργήσουν φυτά στη Σελήνη. NASA/GODDARD SPACE FLIGHT CENTER/ARIZONA STATE UNI Αυστραλοί επιστήμονες θέλουν να αποπειραθούν να καλλιεργήσουν φυτά στη Σελήνη ως το 2025 στο πλαίσιο νέας αποστολής που αποκαλύφθηκε σήμερα και έχει στόχο τη δημιουργία μιας αποικίας."Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί ένα πρώτο βήμα για μια καλλιέργεια φυτών για τη διατροφή, την ιατρική και την παραγωγή οξυγόνου, τα οποία είναι όλα ζωτικής σημασίας για να υπάρξει ανθρώπινη ζωή στο Σελήνη", σημειώνουν οι ερευνητές σε ανακοίνωση που εξέδωσαν.Ο Μπρετ Ουίλιαμς, φυτοβιολόγος στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, ανακοίνωσε ότι σπόροι θα μεταφερθούν από το διαστημικό σκάφος Beresheet 2, μια ιδιωτική ισραηλινή διαστημική αποστολή. Μετά την προσελήνωση και την φύτευσή τους, οι σπόροι θα ποτίζονται σε σφραγισμένο θάλαμο και οι επιστήμονες θα παρακολουθούν για τυχόν σημάδια βλάστησης.Τα είδη των φυτών θα επιλεγούν βάσει της ανθεκτικότητάς τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες, αλλά και ανάλογα με την ταχύτητα βλάστησής τους. Πέραν της δημιουργίας των συνθηκών για την ύπαρξη ανθρώπινης ζωής στο Φεγγάρι, η αποστολή αυτή θα μπορούσε επίσης να εξυπηρετήσει ως ένα εργαστήριο για την εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα επισιτιστικής ασφάλειας που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, δήλωσε η Κέιτλιν Μπιρτ, καθηγήτρια του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας"Αν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σύστημα για την ανάπτυξη φυτών στη Σελήνη, θα μπορούμε τότε να δημιουργήσουμε ένα σύστημα για την ανάπτυξη διατροφικών φυτών σε ορισμένα από τα πιο δύσκολα περιβάλλοντα στη Γη", επισήμανε σε ανακοίνωση. Το πρόγραμμα διευθύνεται από την οργάνωση Lunaria One, στην οποία μετέχουν Αυστραλοί και Ισραηλινοί επιστήμονες. https://www.naftemporiki.gr/story/1912898/australoi-epistimones-etoimazontai-na-kalliergisoun-futa-sti-selini

Η Κίνα εκτόξευσε το εξελιγμένο ηλιακό της παρατηρητήριο. Καλλιτεχνική απεικόνιση του κινεζικού ηλιακού παρατηρητηρίου. Η Κίνα πραγματοποίησε με επιτυχία την εκτόξευση ενός ακόμη εξελιγμένου ηλιακού παρατηρητηρίου. Η εκτόξευση του δορυφορικού τηλεσκοπίου με την ονομασία ASO-S (Advanced Space-based Solar Observatory) ή Kuafu-1 (γίγαντας της κινεζικής μυθολογίας που προσπάθησε να "δαμάσει" τον Ήλιο) έγινε το Σαββατοκύριακο με έναν πύραυλο Long March 2D από το κέντρο εκτόξευσης δορυφόρων Jiuquan της βορειοδυτικής Κίνας.Το κόστους 126 εκατομμυρίων δολαρίων και βάρους 860 κιλών παρατηρητήριο, που αναπτύχθηκε από επιστήμονες της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, τέθηκε σε ηλιοσύγχρονη τροχιά σε απόσταση 720 χιλιομέτρων από τη Γη, κοιτώντας μόνιμα τον Ήλιο, 24 ώρες τη μέρα, σύμφωνα με το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua.Στόχος είναι αφενός να μελετήσει με ποιούς τρόπους το ηλιακό μαγνητικό πεδίο δημιουργεί τις τεράστιες εκρήξεις στεμματικής μάζας, τις εκλάμψεις και τις άλλες ηλιακές εκρήξεις και αφετέρου να βελτιώσει τις προβλέψεις για τον δυνητικά επικίνδυνο για τη Γη διαστημικό "καιρό" (γεωμαγνητικές καταιγίδες και άλλα φαινόμενα) που μπορεί να επηρεάσει τα συστήματα GPS, τους γήινους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και τα δίκτυα ηλεκτρισμού.Οι αστρονόμοι γνωρίζουν ότι το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου προκαλεί τα διάφορα εκρηκτικά επεισόδια στην επιφάνεια του, αλλά οι ακριβείς μηχανισμοί είναι πολύπλοκοι και όχι καλά κατανοητοί. Τα τρία επιστημονικά όργανα του ASO-S, που θα λειτουργούν σε διάφορα μήκη κύματος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, θα φωτίσουν περισσότερο το τι συμβαίνει.Η αποστολή θα διαρκέσει τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, καλύπτοντας την αναμενόμενη κορύφωση του 11ετούς ηλιακού κύκλου κατά τη διετία 2024-25, οπότε και προβλέπονται πολλές ηλιακές εκρήξεις. Τα δεδομένα του σκάφους (περίπου 500 gigabytes τη μέρα) θα είναι ελεύθερα προσβάσιμα και οι Κινέζοι ερευνητές δηλώνουν ανοικτοί σε διεθνείς συνεργασίες.Η Κίνα είχε εκτοξεύσει τον Οκτώβριο του 2021 έναν άλλο επίσης ηλιοσύγχρονο αλλά λιγότερο εξελιγμένο δορυφόρο ηλιακής παρατήρησης, το Xihe, που τέθηκε σε απόσταση 517 χιλιομέτρων από τη Γη. Τα δύο γνωστότερα ηλιακά παρατηρητήρια σε λειτουργία είναι το Solar Parker Probe της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) που είχε εκτοξευθεί το 2018 και το Solar Orbiter του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) που εκτοξεύθηκε το 2020. Τα στοιχεία του κινεζικού παρατηρητηρίου θα συμπληρώσουν τα δεδομένα που συλλέγουν οι άλλες διαστημικές αποστολές για τον Ήλιο και την καυτή και εκρηκτική ατμόσφαιρα του. https://www.naftemporiki.gr/story/1913417/i-kina-ektokseuse-to-ekseligmeno-iliako-tis-paratiritirio

Κινούμενα σχέδια άνω των 10.000 ετών. Η πρώτη εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε για προϊστορικές τοιχογραφίες είναι οι εντυπωσιακές τοιχογραφίες του Σπηλαίου Λασκώ, ή τα προϊστορικά αποτυπώματα χεριών σε τοίχους σπηλαίων. Σήμερα όμως θα καταπιαστούμε με μία λίγο διαφορετική εκδοχή αυτών των ευρημάτων. Η ιστορία μας ξεκινά από μια σειρά ζωγραφιών που κυριολεκτικά μισοκαλύπτονται από κάθετες χαρακιές (γραμμές σπαγκέτι - “spaghetti lines” το παρατσούκλι τους).Το πρώτο ερώτημα που γεννάται είναι αν αυτές αποτέλεσαν απλά βανδαλισμό των τοιχογραφιών στο πέρασμα των χιλιετιών. Ή αν αποτελούσαν κάποιου τύπου συμβολική αναπαράσταση, όπως θα μπορούσε να φανταστεί κανείς να “ξορκίζει κανείς ένα ελάφι” διαγράφοντάς το με γραμμές. Η προσοχή και η συνέπεια στη χάραξη αυτών των γραμμών φαινόταν να συντείνει στο δεύτερο, παρά σε βανδαλισμό…Η σημερινή μας ιστορία έχει και άλλα δύο στοιχεία που συνθέτουν το μυστήριο. Το δεύτερο λοιπόν είναι η ύπαρξη μορφών που (χωρίς να τίθεται ζήτημα χώρου) είναι σχεδιασμένες η μία πάνω στην άλλη. Φανταστείτε έναν αίγαγρο που βόσκει, και πάνω της ζωγραφισμένη ένα δεύτερο που στρέφει αλλού το λαιμό του. Ή ένα μαμούθ με τρεις προβοσκίδες (σπήλαιο “Pair-non-pair”, Γαλλία). Προξενεί εντύπωση ο τρόπος και η σουρεαλιστική αποτύπωση τέτοιων μορφών στα βάθη σπηλαίων, όπου ήταν μεγάλος ο κόπος να πάει κανείς, να φωτίσει το χώρο με λάμπες από ζωικό λίπος και να ζωγραφίσει στο σκοτάδι.Πράγμα που μας φέρνει στο τρίτο στοιχείο του μυστηρίου. Η τοποθέτηση τέτοιων ζωγραφιών σε βαθιά σπήλαια, μακριά από οποιονδήποτε φυσικό φωτισμό και πολύ μακριά από τις εισόδους τους όπου γινόταν οποιαδήποτε κατοίκηση, φαίνεται περίεργη. Είναι γενικά αποδεκτό πως η επιλογή του χώρου είχε τουλάχιστον κάποια τελετουργική σημασία, καθώς η κατάβαση έπρεπε να γίνει προσεκτικά, με κατάλληλο φωτισμό και έδινε μια βαθιά εντύπωση εμπειρίας μακριά από τον “έξω κόσμο”.Αυτά τα στοιχεία όμως συναντήθηκαν μεταξύ τους κατά την επίσκεψη του Edward Wachtel σε σπήλαια της Γαλλίας το 1993 [α]. Μία σειρά συμπτώσεων τον έφερε στο σπήλαιο “La Mouthe” σε ένα σημείο χωρίς ηλεκτρικό φωτισμό και με έναν περίοικο που φώτιζε το δρόμο τους με μία λάμπα αερίου. Αυτή η σύμπτωση του επέτρεψε να δει τις τοιχογραφίες με ένα φωτισμό τελείως διαφορετικό από το σταθερό, λευκό, ηλεκτρικό φωτισμό των ανασκαφών: τις είδες υπό τον τρεμάμενο, ασαφή, σημειακό φωτισμό μιας λάμπας χειρός, πηγή πολύ κοντύτερα στις πηγές που φαίνεται πως χρησιμοποιούσαν οι αλλοτινοί καλλιτέχνες [β].Υπό αυτό το φωτισμό, όπως γράφει, “όπως μετακινούσε το φως, είδα τα χρώματα του χαρακτικού να μεταβάλλονται. Όταν η λάμπα κινήθηκε προς τα αριστερά, τα μαύρα θάμπωσαν, τα καφέ κοκκίνισαν και τα κόκκινα έγιναν εντονότερα. Όταν το φως κινήθηκε προς τα δεξιά, το μοτίβο αντιστράφηκε [...] Επίσης, οι χαραγμένες γραμμές κάτω και γύρω από το χαρακτικό έγιναν κινούμενες. Ξαφνικά, το κεφάλι ενός πλάσματος φάνηκε ξεκάθαρα. Έμεινε για μια στιγμή και μετά θάμπωσε, καθώς ένα άλλο εμφανίστηκε. Οι “γραμμές σπαγγέτι” δεν ήταν πια ένα μπερδεμένο δισδιάστατο μοτίβο. Αντί αυτού, μετατράπηκαν σε ένα δάσος ή συστάδα θάμνων που έκρυβαν μέσα τους και επανεμφάνιζαν τα ζώα” [α].Έχουμε δηλαδή τοιχογραφίες οι οποίες εκμεταλλεύονται την αδρή επιφάνεια του βράχου, τον αβέβαιο, μικρής έκτασης φωτισμό και τις ατέλειες της ανθρώπινης όρασης ώστε να εμφανίζουν και να εξαφανίζουν στοιχεία τους πάνω στην ίδια επιφάνεια. Μία αντιλόπη που αντικαθίσταται από ένα μαμούθ. Ένα μαμούθ που βόσκει, κουνώντας την προβοσκίδα του από στιγμιότυπο σε στιγμιότυπο. Θηράματα που κρύβονται σε θάμνους και καλύβες μπροστά σε χωράφια που θροΐζουν. Ένας δίσκος με ένα πληγωμένο ελάφι που φαίνεται τρέχει όταν γυρίζουμε το δίσκο αρκετά γρήγορα [γ]. Κατά κάποιον τρόπο, ιστορίες μύθου, εκπαίδευσης, μυστικισμού και ψυχαγωγίας.Και αξίζει να θυμόμαστε από αυτή την περιήγηση πως κάθε εποχή παράγει τα δυνατά μυαλά της, και οι τέχνες και οι παραδόσεις που πηγάζουν από αυτά μπορεί να προκαλούν έξαψη και θαυμασμό ανείπωτους αιώνες αργότερα. Εικόνα: Αίγαγρος που βόσκει και ελέγχει την περιοχή για πιθανούς θηρευτές, Pair-non-pair, Γαλλία. https://www.naftemporiki.gr/story/1913227/kinoumena-sxedia-ano-ton-10000-eton

Παγωμένα φεγγάρια και εξωπλανήτες Οι επόμενες μεγάλες προκλήσεις στο Διάστημα για τους επιστήμονες Ενας από τους 4.500 δορυφόρους που κοιτούν τη Γη από ψηλά. Στην ουσία πρόκειται για μια περιπέτεια που άρχισε από τον Σπούτνικ-1, πριν από ακριβώς 65 χρόνια... Παγωμένα φεγγάρια, καυτοί αστέρες, αναζήτηση φιλικών συνθηκών για ζωή, εξωπλανήτες και γαλαξίες που απομακρύνονται, μελλοντικά ταξίδια στο παρελθόν του σύμπαντος, νέες αποστολές. Η συγκλονιστική προσπάθεια εξερεύνησης του Διαστήματος, όχι μόνο εξάπτει τη φαντασία, αλλά ανοίγει νέους δρόμους στην επιστημονική έρευνα και εν γένει στην ανθρωπότητα.Με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος, η οποία διοργανώνεται κάθε χρόνο από τις 4 έως τις 10 Οκτωβρίου (σε ανάμνηση της εκτόξευσης του πρώτου δορυφόρου –του Σπούτνικ-1 στις 4 Οκτωβρίου 1954– και της έναρξης ισχύος της Συνθήκης για το Διάστημα του ΟΗΕ στις 10 Οκτωβρίου 1967), συζητούμε με τον Ιωάννη Α. Δαγκλή, πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος και καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τις επόμενες προκλήσεις στον χώρο του Διαστήματος. Παρότι δεν υπάρχουν σινικά τείχη, χωρίσαμε τις επιστημονικές προσπάθειες σε τρία μέρη: πρώτο, αυτές που αφορούν το «σπίτι» μας, τον πλανήτη Γη. Δεύτερο, όσες εκδηλώνονται στο ηλιακό μας σύστημα. Τρίτο, εκείνες που αφορούν το μακρινό Διάστημα.Μπορεί να γοητεύουν τα ταξίδια σε μακρινά ουράνια σώματα, αλλά περίπου το 90% του κύκλου εργασιών για το Διάστημα αφορά την περιοχή γύρω από τη Γη. «Το Διάστημα είναι χώρος παρατήρησης του πλανήτη μας και ανάπτυξης μιας σειράς κρίσιμων υπηρεσιών, που επηρεάζουν και διευκολύνουν την καθημερινότητά μας: τηλεπικοινωνίες, πλοήγηση, μετεωρολογικές προγνώσεις. Ισχυρή είναι η οικονομική δραστηριότητα από χώρες και εταιρείες. Ηδη πάνω από 4.500 δορυφόροι βρίσκονται γύρω από την Γη, μαζί με περίπου 2.500 ανενεργούς. Εχουν πραγματοποιηθεί μεγάλα τεχνολογικά βήματα, αλλά αναζητούμε λύσεις για παραπέρα βελτιώσεις». Δορυφορικές φωτογραφίες Μερικά παραδείγματα: στο πλαίσιο της κάλυψης των εθνικών μας αναγκών, το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ) αναζητεί λύσεις που θα μας δίνουν δορυφορικές εικόνες με ανάλυση καλύτερη από τα 10χ10 μέτρα ανάλυσης που προσφέρει το ευρωπαϊκό σύστημα παρατήρησης της Γης Copernicus. «Είναι καλό, αλλά όχι αρκετό για τις εθνικές μας ανάγκες. Το ΕΛΚΕΔ σχεδιάζει ένα εθνικό πρόγραμμα δορυφορικής παρατήρησης στα 3χ3 μέτρα, που αποτελεί δεκαπλάσια βελτίωση ευκρίνειας», λέει ο κ. Δαγκλής. «Επίσης, οι δορυφόροι παρατήρησης βρίσκονται σχετικά χαμηλά, σε ύψη 500-2.000 χλμ., για να έχουν καλή χωρική ανάλυση. Αλλά καθώς περιφέρονται συνεχώς γύρω από τη Γη, δεν παρέχουν συνεχή κάλυψη όπως οι γεωστατικοί δορυφόροι, που βρίσκονται στα 36.000 χλμ. ύψος και παραμένουν συνεχώς πάνω από την ίδια περιοχή του πλανήτη μας. Προφανώς η ανάλυση των εικόνων από τέτοιο ύψος είναι πολύ φτωχότερη. Η διαστημική βιομηχανία επιχειρεί να παντρέψει την πληροφορία που έχουμε από τα δύο αυτά είδη τροχιών», συμπληρώνει ο πρόεδρος του ΕΛΚΕΔ. Η αποστολή του διαστημοπλοίου JUICE της ESA θα ξεκινήσει το 2023 για να εξερευνήσει τα τρία μεγαλύτερα φεγγάρια του Δία: τον Γανυμήδη, την Καλλιστώ και την Ευρώπη. Φωτ. ESA – SJM. Διαστημικό κομφούζιο Νέες προκλήσεις αλλά και κινδύνους για το κοντινό μας Διάστημα θα δημιουργήσει η νέα περίοδος… ιδιωτικής επέλασης, με τον προγραμματισμό ιδιωτικών εταιρειών για εκτόξευση πολυπληθών στόλων δορυφόρων. «Οι συνεχείς εκτοξεύσεις μακροπρόθεσμα θα επιβαρύνουν το οικοσύστημα του Διαστήματος. Θα υπάρξει συμφόρηση με κίνδυνο συγκρούσεων σκαφών, που θα προκαλέσουν διαστημικά συντρίμμια, τα οποία με τη σειρά τους θα δημιουργήσουν σοβαρές βλάβες ή και θα καταστρέψουν κι άλλους δορυφόρους. Το θέμα χρήζει ρύθμισης και αντιμετώπισης. Οι παγκόσμιες συμφωνίες σε επίπεδο ΟΗΕ για την ωφέλιμη για όλους χρήση του Διαστήματος απαιτούν πολύ χρόνο και προσπάθεια για να επικαιροποιηθούν. Το καλό παράδειγμα έχει ήδη δώσει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) που απαιτεί για οποιαδήποτε πρόταση εκτόξευσης κι ένα συνολικό σχέδιο για την ολοκλήρωση της αποστολής και την “απόσυρση” του διαστημικού σκάφους», αναφέρει ο κ. Δαγκλής. Ανώτεροι στόχοι Στο δεύτερο επίπεδο, εντός του ηλιακού συστήματος, τίθενται ανώτεροι στόχοι. «Μια βασική κατεύθυνση είναι η εξερεύνηση του ημιάγνωστου κόσμου, όπως ο Αρης, που θεωρείται το μόνο ουράνιο σώμα που θα είχε, θεωρητικά τουλάχιστον, τη δυνατότητα να φιλοξενήσει τον άνθρωπο. Βεβαίως πρόκειται για μια πολύ μακρινή υπόθεση. Η δεύτερη κατεύθυνση στοχεύει τα παγωμένα φεγγάρια του Δία και του Κρόνου, τα οποία έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από πλευράς αστροβιολογίας, με την πιθανότητα να φιλοξενούν κάποιο είδος ζωής κάτω από την παγωμένη επιφάνειά τους. Είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε, για παράδειγμα στην Ευρώπη ή στον Εγκέλαδο, αφού και στη Γη ανακαλύψαμε ζωή σε πολύ μεγάλο βάθος στους ωκεανούς, σε συνθήκες που παλαιότερα κάτι τέτοιο θεωρούνταν αδύνατο», σημειώνει ο καθηγητής.Το 2023 θα εκτοξευθεί το εξερευνητικό σκάφος της ESA, JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer), μια πραγματικά «ζουμερή» αποστολή, που σκοπεύει να κάνει λεπτομερείς παρατηρήσεις του Δία, του γιγάντιου πλανήτη αερίου και των τριών μεγάλων φεγγαριών του (Γανυμήδης, Καλλιστώ και Ευρώπη), που φέρονται να έχουν νερό κάτω από τους πάγους. «Οι μετρήσεις μαγνητικού πεδίου στην Ευρώπη μπορούν να δικαιολογηθούν μόνο λόγω περιστροφικής κίνησης αλμυρού νερού. Στον Εγκέλαδο, τον δορυφόρο του Κρόνου, έχουν καταγραφεί πίδακες νερού. H NASA ήδη μελετάει μελλοντικές αποστολές που θα έχουν στόχο να τρυπήσουν τον πάγο της επιφάνειας της Ευρώπης», εξηγεί ο κ. Δαγκλής. Διαστημική μετεωρολογία Μια ακόμη παράμετρος των επιδιώξεων στο ηλιακό μας σύστημα είναι η καλύτερη κατανόηση του συστήματος Ηλιος – Γη και της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. «Εχουμε κάνει πολλά βήματα, αλλά θέλουμε να πάμε ακόμη παραπέρα. Για παράδειγμα, να μπορούμε να προβλέψουμε τον διαστημικό καιρό, τις διαστημικές καταιγίδες, όπως αυτές στην επιφάνεια της Γης, κάτι που θα βοηθήσει πολύ στην ασφάλεια των αποστολών και των δορυφόρων», σημειώνει ο Ελληνας καθηγητής.Στον αχανή χώρο του Διαστήματος εκτός ηλιακού συστήματος, η κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης εξερεύνησης είναι κυρίως τα επιστημονικά ερωτήματα για τον κόσμο μας. «Τα διαστημόπλοιά μας έχουν φτάσει σε ένα πολύ πολύ μικρό μέρος του σύμπαντος. Εχουμε εκπλαγεί από το πόσους πολλούς παλαιούς γαλαξίες έχουμε βρει. Το σύμπαν είναι πολύ πιο παλιό απ’ όσο νομίζαμε. Οι πληροφορίες μάς έρχονται μέσα από φωτόνια, από όλο το φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, πρόσφατα και από βαρυτικά κύματα. Σήμερα παίρνουμε ολοένα και πιο καθαρές εικόνες από ουράνια σώματα όλο και πιο μακρινά, όλο και πιο πίσω στον χρόνο, στο παρελθόν. Σε αυτό βοηθάει και το τηλεσκόπιο James Webb, που μπόρεσε να διακρίνει για πρώτη φορά ατμόσφαιρες εξωπλανητών, δηλαδή πλανητών εκτός ηλιακού συστήματος», αναφέρει ο κ. Δαγκλής. Από τη Γη στη Σελήνη Τελευταίο ερώτημα, πρώτος σταθμός. Γιατί προετοιμάζεται ξανά αποστολή στη Σελήνη; «Κατ’ αρχάς, από τη Σελήνη μπορούν να εκτοξευθούν πιο εύκολα βαρύτερα διαστημόπλοια για τον Αρη ή αλλού. Επίσης, η Σελήνη έχει πολύτιμους ορυκτούς πόρους, όπως σπάνιες γαίες. Και βέβαια πάντα υπάρχει η γοητεία μιας ανθρώπινης βόλτας στο φεγγάρι…». Ματιές στ’ αστέρια Αν θέλετε να μυηθείτε, εσείς και τα παιδιά σας, στη Μεγάλη των Αστροναυτών Σχολή, τότε μπορείτε να επισκεφθείτε την εκδήλωση που διοργανώνει σήμερα, 5-10 μ.μ., ο Τομέας Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΕΚΠΑ, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Διαστήματος, στο Τμήμα Φυσικής της Πανεπιστημιούπολης Ζωγράφου (είσοδος ελεύθερη). Στην εκδήλωση θα μιλήσει η επίκουρος καθηγήτρια Καλλιόπη Δασύρα για το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, ενώ θα ακολουθήσει ξενάγηση στις εγκαταστάσεις του Γεροσταθοπούλειου Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου και παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού με το τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου, καθώς και με φορητά τηλεσκόπια από την ταράτσα του κτιρίου. Περισσότερα στο https://bit.ly/3Ciw9Lt. https://www.phys.uoa.gr/anakoinoseis_kai_ekdiloseis/proboli_ekdilosis/ekdilosi_gia_tin_pagkosmia_ebdomada_diastimatos/ https://www.kathimerini.gr/life/science/562081855/pagomena-feggaria-kai-exoplanites/

Αστροφυσικά χαμόγελα. Η πρώτη Παρασκευή του Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα χαμόγελου. Το σύνθημα της ημέρας είναι: «Κάνε μια πράξη καλοσύνης. Βοήθησε ένα πρόσωπο να χαμογελάσει». Τα άτομα ενθαρρύνονται να ανταλλάσσουν χαμόγελα για να δημιουργήσουν, έστω και για μια ημέρα, μια ευχάριστη ατμόσφαιρα στον πλανήτη.Το ιστορικό της γιορτής ξεκινά μια μέρα του 1963, όταν ο Χάρβεϊ Μπολ προσλήφθηκε από την ασφαλιστική εταιρεία της Μασαχουσέτης «State Mutual Life Assurance Company» για φτιάξει ένα σύμβολο που θα ανέβαζε το ηθικό των υπαλλήλων της. Τού πήρε μόνο δέκα λεπτά για να σχεδιάσει ένα κίτρινο κύκλο με το χαμογελαστό προσωπάκι, που είναι γνωστό παγκοσμίως ως smiley. Για τις υπηρεσίες πληρώθηκε με το ποσό των 45 δολαρίων (350 δολάρια με σημερινές τιμές). Το smiley γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Αποτυπώθηκε σε μπλουζάκια και πόστερ, ενώ ήταν πηγή έμπνευσης για το πασίγνωστο εμότικον των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Aπέφερε εκατομμύρια δολάρια, αλλά ο Μπολ έλαβε μόνο την αρχική αμοιβή του. Έτσι, λόγω της ημέρας, ο αστροφυσικός Eric Lagadec δημοσίευσε στο twitter δυο αστροφυσικά χαμόγελα: τo χαμόγελο από το γαλαξιακό σμήνος SDSS J1038+4849 που προκλήθηκε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια από την καμπύλωση του φωτός εξαιτίας του φαινομένου βαρυτικού φακού: … και από τον κρατήρα Galle στον πλανήτη Άρη, ο οποίος λόγω παρειδωλίας φαίνεται σαν ένα χαμογελαστό πρόσωπο: https://physicsgg.me/2022/10/07/αστροφυσικά-χαμόγελα/

Λευκός νάνος συνελήφθη να τρώει τον σύντροφό του. Σε αντίθεση με τον μοναχικό Ήλιο, περίπου τα μισά άστρα του Γαλαξία βρίσκονται σε αποκλειστική σχέση με ένα άλλο άστρο, με τα δυο τους να περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο σε έναν κοσμικό γάμο που ονομάζεται «δυαδικό σύστημα».Αστρονόμοι παρουσίασαν αυτή την εβδομάδα την περίπτωση ενός τέτοιου γάμου που πήγε στραβά –ένα ζευγάρι που ζει στα άκρα, καθώς τα άστρα περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο κάθε 51 λεπτά, τη μικρότερη τροχιακή περίοδο που έχει καταγραφεί σε αυτή την ασυνήθιστη κατηγορία δυαδικού συστήματος. Το δράμα που τώρα εκτυλίσσεται είναι ότι το ένα άστρο κατασπαράσσει το άλλο.Το δυαδικό σύστημα ZTF J1813+4251, το οποίο βρίσκεται στην κατεύθυνση του αστερισμού του Ηρακλή σε απόσταση 3.000 ετών φωτός από τη Γη, ανήκει σε μια κατηγορία που ονομάζεται «κατακλυσμιαίοι μεταβλητοί αστέρες», στην οποία ένα άστρο σαν τον Ήλιο κινείται σε τροχιά γύρω από έναν λευκό νάνο, το πυκνό κατάλοιπο ενός νεκρού άστρου.Ο όρος «μεταβλητοί» σημαίνει ότι η φωτεινότητα του συστήματος διαρκώς αυξομειώνεται για τους παρατηρητές στη Γη. Ο δε όρος «κατακλυσμιαίοι» αναφέρεται απλώς στο γεγονός ότι η φωτεινότητα μεταβάλλεται δραματικά, έως και κατά 10.000 φορές σε κάποιες περιπτώσεις. Ολέθρια σχέση Στην πορεία εκατομμυρίων ετών, η απόσταση μεταξύ των δύο άστρων μειώθηκε, σε βαθμό να απέχουν πλέον μεταξύ τους λιγότερο από ό,τι η Γη από τη Σεληνη.«Φανταστείτε να περνάει το φεγγάρι από τον ουρανό 10 φορές κάθε βράδυ. Για τέτοιες ταχύτητες μιλάμε» δήλωσε στο Reuters ο Κέβιν Μπερτζ, αστροφυσικός του ΜΙΤ και επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Nature.Όμως η συμβίωση του ζεύγους σε μια τόσο στενή σχέση δεν σημαίνει ότι τα δύο άστρα συμπεριφέρονται καλά το ένα στο άλλο –ο λευκός νάνος ρουφά ανελέητα υλικό από το ταίρι του.Το άτυχο μεγαλύτερο άστρο έχει περίπου τη θερμοκρασία του Ήλιου αλλά έχει χάσει τόσο υλικό ώστε πλέον έχει μόνο το 10% της διαμέτρου του Ήλιου και είναι συγκρίσιμο σε μέγεθος με τον Δία. Ο λευκός νάνος έχει μάζα ίση με το 55% της μάζας του Ήλιου, συγκεντρωμένη όμως σε μια σφαίρα με διάμετρο μόλις 1,5 φορά μεγαλύτερη από της Γης.Το μεγάλο άστρο πλησίαζε το τέλος της ζωής του και επρόκειτο να μεταμορφωθεί σε ερυθρό γίγαντα και μετά σε λευκό νάνο. Η διαδικασία όμως διακόπηκε λόγω του κανιβαλισμού.«Ο λευκός νάνος διέκοψε το τέλος του κύκλου ζωής του συντρόφου του και άρχισε να τον σιγοτρώει» είπε ο Μπερτζ.Μάλιστα η βαρυτική έλξη του λευκού νάνου είναι τόσο ισχυρή ώστε το θύμα έχει χάσει το σφαιρικό του σχήμα και είναι μια πεπλατυσμένο (εικόνα πάνω).Οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει μέχρι σήμερα πάνω από 1.000 κατακλυσμιαία μεταβλητά δυαδικά συστήματα, από τα οποία όμως ελάχιστα κινούνται σε τροχιακές περιόδους κάτω των 75 λεπτών.Το ζευγάρι που εξετάζει η μελέτη είναι πολύ γρήγορο στα 51 λεπτά, δεν κατέχει όμως το ρεκόρ αν συγκριθεί με άλλες κατηγορίες δυαδικών συστημάτων.Η μικρότερη τροχιακή περίοδος που έχει μετρηθεί είναι μόλις 5 λεπτά και 21 δευτερόλεπτα και αφορά δύο λευκούς νάνους που περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο.«Υπάρχουν πολλά περίεργα που συμβαίνουν στο Διάστημα» σχολίασε ο Μπερτζ. https://www.in.gr/2022/10/07/b-science/space/krousma-syzygikis-vias-leykos-nanos-synelifthi-na-troei-ton-syntrofo-tou/

Τρεις κοσμοναύτες της Roscosmos εργάζονται ξανά στον ISS Η πτήση των Ρώσων μελών της 68ης μακροχρόνιας αποστολής, των κοσμοναυτών της Roscosmos, Σεργκέι Προκόπιεφ, Ντμίτρι Πετελίν και Άννα Κίκινα, συνεχίζεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Την Πέμπτη, 6 Οκτωβρίου 2022, στο ρωσικό τμήμα του σταθμού πραγματοποιήθηκαν τα εξής: Πρόσδεση του επανδρωμένου διαστημικού σκάφους Crew Dragon στη μονάδα κόμβου Harmony του αμερικανικού τμήματος του σταθμού με το πλήρωμα του Crew-5 - εξοικείωση του πληρώματος άφιξης με τον ISS, ενημέρωση ασφαλείας μετά την ελλιμενισμό. Πείραμα «About Gagarin from Space» (ανοικτή μετάδοση από το ρωσικό τμήμα του ISS μέσω καναλιού ραδιοερασιτεχνικής επικοινωνίας σε επίγειους σταθμούς λήψης ραδιοερασιτεχνών σε όλο τον κόσμο εικόνων, φωτογραφικού υλικού αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του πρώτου κοσμοναύτη Yu .A. Gagarin); Τεστ ακοής για αστροναύτες. Συντήρηση της συσκευής αποχέτευσης και υγιεινής (τουαλέτα) στη μονάδα σέρβις Zvezda. Το υλικό ετοιμάστηκε με τη βοήθεια του Yu.A. Γκαγκάριν https://www.roscosmos.ru/38346/

Το πρώτο Νόμπελ στην Παλαιογονιδιωματική. Τι σημαίνει η απονομή του φετινού Νόμπελ στον Σβάντε Πέμπο; Οι πρώτοι απολιθωμένοι σκελετοί από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (Homo neanderthalensis) ανακαλύφθηκαν το 1856 στη Γερμανία στην κοιλάδα Νεάντερ.Μετέπειτα παλαιοντολογικές έρευνες αποκάλυψαν ότι στην ιστορία του ανθρώπινου γένους οι Νεαντερτάλιοι είναι οι πιο στενοί εξελικτικά συγγενείς μας, αλλά εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς πριν από περίπου 30 χιλιάδες χρόνια.Όμως πριν από την εξαφάνισή τους οι Νεαντερτάλιοι συνυπήρξαν για πολλές χιλιάδες χρόνια στην Ευρώπη και τη δυτική Ασία με τους πρώτους εκπροσώπους του είδους μας, τους Homo sapiens. Οι παλαιοανθρωπολόγοι προσπαθούσαν από καιρό να απαντήσουν στο ερώτημα αν ανάμεσα στους δύο πληθυσμούς είχαν αναπτυχθεί πιο «στενές» σχέσεις, αν δηλαδή υπήρξαν επιμιξίες μεταξύ των δύο πληθυσμών.Στη λύση αυτού του αινίγματος οι νέες τεχνικές γονιδιακής ανάλυσης του απολιθωμένου DNA των Νεαντερτάλιων αποδείχτηκαν μια πολύτιμη δεξαμενή πληροφοριών. Ειδικότερα το πρόγραμμα χαρτογράφησης και συγκριτικής ανάλυσης του γονιδιώματός τους βοήθησε να ανακαλυφθούν τόσο οι γενετικές ομοιότητες όσο και οι γενετικές διαφορές των Νεαντερτάλιων από τους σύγχρονους ανθρώπους.Πάντως η εικόνα που είχαμε μέχρι πρόσφατα για τους πιο στενούς εξελικτικά συγγενείς μας, δηλαδή τους Νεάντερταλ, ήταν ότι πρόκειται για ένα «κατώτερο» υποείδος του ανθρώπινου γένους. Υπερβολικά πρωτόγονοι, άσχημοι, με μεγάλες σωματικές δυνάμεις αλλά με χονδροειδείς και «ζωώδεις» συμπεριφορές σε σύγκριση με αυτές των πολύ πιο όμορφων, πιο επιδέξιων και πιο ευφυών σύγχρονων ανθρώπων, οι Νεαντερτάλιοι ήταν καταδικασμένοι να εξαφανιστούν ή έστω να αφομοιωθούν εν μέρει από το νέο κυρίαρχο είδος ανθρώπων, το δικό μας.Σε αντίθεση με αυτό το γραμμικό παλαιοντολογικό σενάριο, οι πιο νέες παλαιογονιδιωματικές αλλά και παλαιοανθρωπολογικές έρευνες μας αποκαλύπτουν την κάθε άλλο παρά γραμμική και εξελικτικά προδιαγεγραμμένη ή προβλέψιμη πορεία των Νεάντερταλ, οι οποίοι όχι μόνο διέθεταν εντυπωσιακές γονιδιακές ομοιότητες με τους Sapiens, αλλά και εξαιρετικές χειρωνακτικές και κοινωνικές ικανότητες, εφάμιλλες ίσως με αυτές των πρώτων σύγχρονων ανθρώπων (Homo sapiens)!Η μεγάλη ερευνητική περιπέτεια της ανασυγκρότησης των εξελικτικών βημάτων που οδήγησαν στην εμφάνιση και την επικράτηση του ανθρώπινου γονιδιώματος περιγράφεται συνήθως ως ανθρώπινη Παλαιογονιδιωματική, έναν νέο επιστημονικό κλάδο που καταφεύγει στη μοριακή και γονιδιακή «αρχαιολογία» του ανθρώπινου είδους, της οποίας η επίσημη ημερομηνία γένεσης θεωρείται από τους ιστορικούς της Επιστήμης το 1996, όταν ο Σουηδός Σβάντε Πέμπο (Svante Paäbo) κατάφερε πρώτη φορά να αποκρυπτογραφήσει ένα μέρος από το μιτοχονδριακό mtDNA των ανθρώπων του Νεάντερταλ, ενός πολύ συγγενικού μας είδους ανθρώπου που είχε εξαφανιστεί πριν από περίπου 30 χιλιάδες χρόνια!Ομως το DNA που υπάρχει στα μιτοχόνδρια (mtDNA) προέρχεται μόνο από τις μητέρες και μόνο από αυτές κληρονομείται στα παιδιά τους, οπότε η μελέτη τού mtDNA μπορεί να μας αποκαλύψει μόνο ένα μέρος της γονιδιακής ιστορίας των απολιθωμένων σκελετών. Επομένως αν οι ειδικοί επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για την εξελικτική καταγωγή αυτών των σκελετών, οφείλουν να εξαγάγουν και να αναλύσουν το «πυρηνικό DNA», να μελετήσουν δηλαδή το απολιθωμένο γονιδίωμα που υπάρχει στον πυρήνα των κυττάρων των προϊστορικών οστών.Και αυτό ακριβώς πέτυχε, για άλλη μία φορά πρώτος, ο Σβάντε Πέμπο όταν προχώρησε στην πλήρη αλληλούχιση του «απολιθωμένου» DNA που υπήρχε στους κυτταρικούς πυρήνες των Νεάντερταλ. Επιβραβεύοντας με Νόμπελ την Παλαιογονιδιωματική Πράγματι το 2010 ο Σουηδός παλαιογενετιστής κατάφερε να ανασυγκροτήσει εργαστηριακά ολόκληρο το γονιδίωμα ενός εξαφανισμένου ανθρώπινου είδους. Ενα σπουδαίο επιστημονικό επίτευγμα που εγκαινίασε την εφαρμογή των τότε νέων τεχνικών της μοριακής και γονιδιακής ανάλυσης στην ανθρώπινη παλαιοντολογία και που οδήγησε σε νέες, πολύ εντυπωσιακές, ανακαλύψεις.Μέχρι τότε οι παλαιοντολόγοι και οι εξελικτικοί βιολόγοι πίστευαν ότι η διαφοροποίηση των γενεαλογικών γραμμών των Νεάντερταλ από τη γενεαλογική γραμμή των σύγχρονων ανατομικά ανθρώπων (Homo sapiens) θα πρέπει να συνέβη στην Αφρική πριν από περίπου 315 έως 500 χιλιάδες χρόνια. Ομως υπό το φως των νέων δεδομένων που προέκυψαν από την ανάλυση του πυρηνικού DNA η χρονολόγηση του διαχωρισμού αυτών των ανθρώπινων γενεαλογικών γραμμών έπρεπε να μετατεθεί πολύ πίσω στον χρόνο, ίσως 750 χιλιάδες χρόνια πριν!Κατόπιν, το 2016, ο Σβάντε Πέμπο εφαρμόζοντας αυτές τις τεχνικές της ανθρώπινης Παλαιογονιδιωματικής κατάφερε να ανακαλύψει τη γονιδιακή ταυτότητα ενός είδους απολιθωμένου ανθρώπου, τα οστά του οποίου είχαν εντοπιστεί στη Νότια Ευρώπη. Ετσι διαπίστωσε ότι το DNA από απολιθωμένα οστά ανήκε σε ένα πρώιμο ανθρώπινο είδος που ζούσε στην Ισπανία τουλάχιστον 430 χιλιάδες χρόνια πριν.Η συγκεκριμένη έρευνα επικεντρώθηκε στο DNA που υπάρχει στον πυρήνα των κυττάρων, το οποίο οι ερευνητές κατάφεραν να εξαγάγουν από δύο απολιθωμένους σκελετούς από τους 28 που βρέθηκαν πριν από μερικά χρόνια στο σπήλαιο Sima de los Huesos (που σημαίνει «Λάκκος των οστών») στην Αταπουέρκα της Ισπανίας.Το DNA από τον πυρήνα των απολιθωμένων κυττάρων περιέχει γονίδια τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα, σε αντίθεση με το μιτοχονδριακό DNA το οποίο προέρχεται αποκλειστικά από τη μητέρα. Μάλιστα από αυτήν τη μελέτη προέκυψε ότι οι δύο αρχαϊκοί σκελετοί ανήκουν σε έναν πρώιμο άνθρωπο του Νεάντερταλ.Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο κορυφαίο περιοδικό «Nature» και τη συνυπογράφει μια ομάδα κορυφαίων Ευρωπαίων ειδικών που εδώ και χρόνια εργάζεται υπό την καθοδήγηση του αδιαμφισβήτητου πρωταγωνιστή της ανθρώπινης Παλαιογονιδιωματικής, Σβάντε Πέμπο, διευθυντή του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ Εξελικτικής Ανθρωπολογίας στη Λιψία, οι πρωτοποριακές έρευνες του οποίου επιβραβεύτηκαν φέτος με Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής για το 2022. Αιτιολογώντας αυτή την επιλογή της η Επιτροπή Νόμπελ του Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Σουηδίας διευκρινίζει: «Μέσω της πρωτοποριακής έρευνάς του ο Σβάντε Πέμπο πέτυχε κάτι φαινομενικά αδύνατο: τον προσδιορισμό της αλληλουχίας του γονιδιώματος του Νεάντερταλ, ενός εξαφανισμένου συγγενή των σημερινών ανθρώπων».Και προσθέτει: «Οι θεμελιώδεις έρευνες του Παίμπο οδήγησαν σε έναν εντελώς νέο επιστημονικό κλάδο, την Παλαιογονιδιωματική. Αποκαλύπτοντας τις γενετικές διαφορές που διαφοροποιούν τους σύγχρονους ανθρώπους από τους εξαφανισμένους ανθρωπίνες, οι ανακαλύψεις του μας παρέχουν τη βάση για να εξερευνήσουμε τα μοναδικά χαρακτηριστικά που μας καθιστούν ανθρώπους». https://physicsgg.me/2022/10/07/το-πρώτο-νόμπελ-στην-παλαιογονιδιωμα/

«Μεγα-σεισμός» διάρκειας μηνών από τον αστεροειδή…. που αφάνισε τους δεινοσαύρους Ο αστεροειδής ονομάστηκε Τσιξουλούμπ και είχε διάμετρο περίπου δέκα χιλιομέτρων, έπεσε πριν 66 εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή της σημερινής Χερσονήσου Γιουκατάν στο Μεξικό.Επιστήμονες από τις ΗΠΑ και το Μεξικό συνέλλεξαν ενδείξεις ότι η πρόσκρουση στη Γη του μεγάλου αστεροειδούς που οδήγησε, μεταξύ άλλων, στην εξαφάνιση σχεδόν όλων των δεινοσαύρων, προκάλεσε έναν «μεγα-σεισμό» που διήρκεσε επί εβδομάδες ή και μήνες.Ο αστεροειδής, που ονομάστηκε Τσιξουλούμπ και είχε διάμετρο περίπου δέκα χιλιομέτρων, έπεσε πριν 66 εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή της σημερινής Χερσονήσου Γιουκατάν στο Μεξικό, ανοίγοντας έναν κρατήρα διαμέτρου 180 έως 200 χιλιομέτρων.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Χέρμαν Μπερμούντεζ του Πανεπιστημίου Montclair του Νιού Τζέρσι, οι οποίοι θα κάνουν σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Γεωλογικής Εταιρείας της Αμερικής την Κυριακή, εκτιμούν ότι η πτώση του αστεροειδούς ταρακούνησε τον πλανήτη μας με έναν τρομερό σεισμό διαρκείας, ο οποίος απελευθέρωσε περίπου 50.000 φορές περισσότερη ενέργεια από εκείνη που εκλύθηκε κατά τον σεισμό 9,1 βαθμών στη Σουμάτρα το 2004.Προ ημερών άλλοι επιστήμονες είχαν ανακοινώσει ευρήματα μιας μελέτης μοντελοποίησης τους, σύμφωνα με την οποία η πρόσκρουση του αστεροειδούς δημιούργησε ένα παγκόσμιο τσουνάμι με αρχικό ύψος 1.500 μέτρων. Και η νέα μελέτη βρήκε ενδείξεις για τη δημιουργία ενός τσουνάμι με τεράστιο κύμα. https://physicsgg.me/2022/10/07/μεγα-σεισμός-διάρκειας-μηνών-από-το/