Δροσος Γεωργιος

Κοσμικό τσουνάμι ξυπνά κωματώδεις γαλαξίες. Πριν από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, δύο γιγάντια σμήνη γαλαξιών συγκρούστηκαν και ενώθηκαν εις σάρκα μίαν. Ακόμα και σήμερα, το ωστικό κύμα της σύγκρουσης σαρώνει τους γαλαξίες αυτής της γειτονιάς και προκαλεί τη γέννηση νέων άστρων. Η μελέτη που καταγράφει το φαινόμενο αφορά το γαλαξιακό σμήνος «Λουκάνικο», επισήμως γνωστό ως CIZA J2242.8+5301, μια από τις μεγαλύτερες ομάδες γαλαξιών που γνωρίζουμε στο Σύμπαν. Το φως του χρειάστηκε 2,3 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει μέχρι τη Γη. Δημιουργήθηκε από συγχώνευση δύο μικρότερων γαλαξιακών σμηνών, τα οποία απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες ενέργειας κατά τη σύγκρουσή τους. Χρησιμοποιώντας μια ποικιλία επίγειων τηλεσκοπίων, διεθνής ερευνητική ομάδα κατάφερε να απαθανατίσει το ωστικό κύμα της σύγκρουσης, το οποίο διαδίδεται μέσα στο αέριο που περιέχει το σμήνος με ταχύτητα 9 εκατομμυρίων χιλιομέτρων ανά ώρα. Το ταξίδι του κύματος συνεχίζεται εδώ και ένα δισεκατομμύριο χρόνια, αναφέρουν οι ερευνητές στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Οι δύο δημοσιεύσεις τους είναι διαθέσιμες εδώ και εδώ. http://mnras.oxfordjournals.org/content/450/1/646 http://mnras.oxfordjournals.org/content/450/1/630 Το σημαντικό είναι ωστικό κύμα κάνει τους γερασμένους γαλαξίες του σμήνους να λάμπουν σαν νέοι. Ουσιαστικά αναταράσσει το διάχυτο αέριο υδρογόνο του σμήνους, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται σταδιακά πυκνά, ψυχρά σύννεφα. Τα σύννεφα αυτά καταρρέουν τελικά υπό το ίδιο το βάρος τους και σχηματίζουν νέα άστρα. Τα άστρα αυτά είναι γιγάντια αλλά βραχύβια. Μερικές εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό τους, εξαντλούν τα πυρηνικά τους καύσιμα και εκρήγνυνται σε σουπερνόβα. Αυτό σημαίνει ότι το γιγάντιο ωστικό κύμα δίνει μόνο μια μικρή ανάσα ζωής στους ετοιμοθάνατους γαλαξίες: όταν τα νεογέννητα άστρα πεθάνουν, ο γαλαξίας επιστρέφει σε κωματώδη κατάσταση, γεμάτος παλιά, κοκκινωπά άστρα. Δεδομένου ότι το όλο φαινόμενο είναι σύντομο στην κλίμακα του κοσμικού χρόνου, οι ερευνητές ήταν πραγματικά τυχεροί που είχαν την ευκαιρία να το δουν να φωτίζει το σμήνος του Λουκάνικου Ελπίζουν τώρα να το ξαναδούν σε άλλα γαλαξιακά σμήνη. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231403217 Εντοπίστηκαν γαλαξίες δραπέτες. Μια πολύ σημαντική ανακάλυψη έκαναν αστρονόμοι στη Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια τα διαστημικά τηλεσκόπια και τα ολοένα και πιο ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια επιτρέπουν στους επιστήμονες να δουν άστρα τα οποία διάφορα κοσμικά φαινόμενα απομακρύνουν από τη θέση όπου βρίσκονται και κυριολεκτικά τα εκτοξεύουν έξω από τον γαλαξία τους. Αυτά τα άστρα έχουν ονομαστεί «άστρα δραπέτες». Για πρώτη φορά εντοπίζονται και γαλαξίες δραπέτες. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μόσχας έκαναν την ανακάλυψη μελετώντας δεδομένα του Sloan Digital Sky Survey, μιας ευρείας ερευνητικής προσπάθειας για την ψηφιακή χαρτογράφηση του ουρανού, και του διαστημικού παρατηρητηρίου GALEX. Οι ερευνητές εντόπισαν 11 γαλαξίες που έχουν απομακρυνθεί από το γαλαξιακό σμήνος στο οποίο ανήκαν και κινούνται στο διαγαλαξιακό κενό του Διαστήματος. «Αυτοί οι γαλαξίες είναι αντιμέτωποι με ένα μοναχικό μέλλον, εξόριστοι από τα γαλαξιακά σμήνη στα οποία βρίσκονταν» αναφέρει ο Ιγκόρ Τσιλινγκάριαν, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύει την ανακάλυψή της στην επιθεώρηση «Science». Οι ερευνητές θέλησαν να εντοπίσουν καινούργια, άγνωστα σε εμάς, μέλη μιας σπάνιας κατηγορίας γαλαξιών που έχουν λάβει την ονομασία «συμπυκνωμένοι ελλειπτικοί». Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια κοσμική δομή που περιέχει διάφορα σμήνη άστρων αλλά έχει μικρή έκταση - συνήθως μερικών εκατοντάδων ετών φωτός. Ο γαλαξίας μας που είναι από τους μεσαίου μεγέθους γαλαξίες έχει έκταση 100 χιλιάδων ετών φωτός. Μέχρι σήμερα είχαν εντοπιστεί μόλις 30 συμπυκνωμένοι γαλαξίες. Οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν περίπου 200 νέους τέτοιους γαλαξίες και έκπληκτοι ανακάλυψαν ότι 11 από αυτούς είναι δραπέτες. Κατάφεραν μάλιστα να ανακαλύψουν τον μηχανισμό που απομακρύνει έναν τέτοιο γαλαξία από το σμήνος του. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, κάποιες φορές ένας συμπυκνωμένος ελλειπτικός γαλαξίας έρχεται κοντά με έναν μεγαλύτερο ο οποίος αρχίζει να του αποσπά την ύλη και τα άστρα. Οταν ένας τρίτος γαλαξίας πλησιάζει το γαλαξιακό ζεύγος προκαλούνται μια σειρά από κοσμικά φαινόμενα που έχουν ως αποτέλεσμα ο ελλειπτικός γαλαξίας να ξεφύγει από τα «σαγόνια» του μεγαλύτερου γαλαξία και να αρχίσει να τρέχει με ταχύτητα έξω από το σμήνος. Ο γαλαξίας «εισβολέας» στη συνέχεια τιμωρείται από τον μεγάλο γαλαξία αφού υποχρεώνεται να συγχωνευθεί μαζί του. Στην πρώτη εικόνα (από αριστερά) ένας σπειροειδής γαλαξίας πλησιάζει προς το κέντρο του σμήνους του όπου βρίσκεται ένας πολύ μεγάλος γαλαξίας ο οποίος «τρώει» έναν συμπυκνωμένο ελλειπτικό. Στη δεύτερη εικόνα καθώς ο σπειροειδής γαλαξίας πλησιάζει προς το γαλαξιακό ζευγάρι φαίνεται ότι αρχίζει να χάνει ύλη. Στην τρίτη εικόνα ο σπειροειδής γαλαξίας έχει εξαφανιστεί αφού τον έχει απορροφήσει ο μεγάλος γαλαξίας ενώ ο συμπυκνωμένος γαλαξίας έχει απελευθερωθεί και αρχίζει να εγκαταλείπει το σμήνος. Credit: (ESA/Hubble. Artwork by Andrey Zolotov) http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=698498

«Συμμαχία» αστρονόμων για την αναζήτηση πλανητών φιλόξενων στη ζωή. Αμερικανοί επιστήμονες από τα μεγαλύτερα ερευνητικά ιδρύματα στις ΗΠΑ, ανάμεσά τους το πανεπιστήμιο Στάνφορντ και το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Μπέρκλεϊ, ενώνουν τις δυνάμεις τους στο «κυνήγι» εξωπλανητών όπου επικρατούν συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη έμβιων οργανισμών ή, ακόμη περισσότερο, φιλοξενούν ήδη εξωγήινες μορφές ζωής. Η πρωτοβουλία χρηματοδοτείται από τη NASA και περιλαμβάνει 16 διαφορετικά πρότζεκτ που, αν και έχουν τον ίδιο στόχο, το κάθε ένα θα επιστρατεύσει και μία διαφορετική μέθοδο αναζήτησης. Έτσι, στα πλαίσια ενός από τα πρότζεκτ, οι αστρονόμοι θα προσπαθήσουν να ανακαλύψουν νέους εξωπλανήτες, ανιχνεύοντας τις απειροελάχιστες μεταβολές που προκαλούν αυτά στη θέση ή τη φωτεινότητα του «μητρικού» τους αστέρα. Ένα άλλο ερευνητικό έργο θα αξιοποιήσει το Gemini Planet Imager (GPI), ένα όργανο στο τηλεσκόπιο του παρατηρητηρίου Gemini South στη Χιλή, για να αποτυπώσει τις εικόνες των εξωπλανητών από τη θερμότητα που αυτοί εκπέμπουν. Το έργο ονομάζεται «Exoplanets Unveiled» και σε αυτό συμμετέχουν το πανεπιστήμιο Στάνφορντ και το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Μπέρκλεϊ. «Συνδυάζοντας διάφορες τεχνικές, θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε άγνωστες λεπτομέρειες για τη διαδικασία σχηματισμού των εξωπλανητών και τις ιδιότητές τους, όπως επίσης και να διαπιστώσουμε ποιο είδος είναι το πιο διαδεδομένο στο σύμπαν. Ο απώτερος στόχος είναι να βρούμε γήινους πλανήτες και περιβάλλοντα ευνοϊκά στην ανάπτυξη ζωής», λέει στο σάιτ του Μπέρκλεϊ ο Τζέιμς Γκράχαμ, καθηγητής αστρονομίας και υπεύθυνος του «Exoplanets Unveiled». Η βασική διαφορά του «Exoplanets Unveiled» από τα υπόλοιπα 15 πρότζεκτ είναι πως θα χρησιμοποιήσει το Gemini Planet Imager, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί στη Χιλή τον Νοέμβριο του 2014. Το συγκεκριμένο έργο ανήκει στο NExSS (Nexus for Exoplanet System Science), μια πρωτοβουλία της NASA για τη συνεργασία των «καλύτερων και πιο καταξιωμένων» αστρονόμων, όπως αναφέρει στο δελτίο Τύπου της η αμερικανική διαστημική υπηρεσία. Στο NExSS συμμετέχουν ερευνητές από 10 αμερικανικά πανεπιστήμια, 3 ερευνητικά κέντρα της NASA και 3 ινστιτούτα, με ένας από τους βασικούς στόχους να κατανοηθεί καλύτερα με ποιον τρόπο η αλληλεπίδραση ενός εξωπλανήτη με τον «μητρικό» του αστέρα επηρεάζει την ανάπτυξη ζωής. Η βασική διαφορά του «Exoplanets Unveiled» από τα υπόλοιπα 15 πρότζεκτ είναι πως θα χρησιμοποιήσει το Gemini Planet Imager, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί στη Χιλή τον Νοέμβριο του 2014. Το όργανο έχει ήδη απεικονίσει δύο γνωστούς εξωπλανήτες, όπως και δίσκους σκόνης και αερίων γύρω από «νεαρά» αστέρια, όπου «γεννήθηκαν» πρόσφατα καινούριοι εξωπλανήτες. Στο πλαίσιο του «Exoplanets Unveiled», οι επιστήμονες θα αξιοποιήσουν επίσης τα δίδυμα τηλεσκόπια Keck στη Χαβάη και το Τηλεσκόπιο των Τριάντα Μέτρων (TMT), το οποίο προγραμματίζεται να κατασκευασθεί επίσης στη Χαβάη και να αρχίσει να λειτουργεί από το 2024. Όσον αφορά πάντως το Gemini Planet Imager, το όργανο θα μπορεί να «δει» μόνο θερμούς εξωπλανήτες, με μέγεθος μεγαλύτερο από του Δία. Ο λόγος είναι πως οι εξωπλανήτες αυτοί εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία μεγάλης έντασης, που μπορεί να ανιχνευθεί από το Gemini Planet Imager. Αντίθετα, δεν θα μπορεί να απεικονίσει γήινους εξωπλανήτες, αφού η ακτινοβολία που ανακλούν είναι μικρότερη από τη διακριτική του ικανότητα. Μάλιστα, σύμφωνα με τους αστρονόμους, θα χρειασθεί τουλάχιστον μία δεκαετία για να κατασκευασθεί ένας «διάδοχος» του Gemini Planet Imager που θα έχει τόσο ευαίσθητη «όραση». «Οι τεχνολογίες και τα εξαρτήματα που αναπτύχθηκαν για το όργανο θα χρησιμοποιηθούν σε μελλοντικές προσπάθειες της NASA για την αναζήτηση εξωπλανητών, όπως στο διαστημικό τηλεσκόπιο υπερύθρων Wide-Field Infrared Survey Telescope (WFIRST)», λέει ο Μπρους Ντίκινσον από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, ο οποίος συμμετέχει επίσης στο «Exoplanets Unveiled». Το WFIRST δεν αναμένεται να εκτοξευθεί πριν από μία δεκαετία, «σαρώνοντας» το σύμπαν στο εγγύς του υπέρυθρου φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, με σκοπό να μελετήσει τη σκοτεινή ενέργεια και να συμβάλει στην έρευνα για εξωπλανήτες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, στα δεδομένα του συγκεκριμένου τηλεσκόπιου είναι πιθανό να εντοπίσουν μετρήσεις που είναι χαρακτηριστικές «υπογραφές» έμβιων διαδικασιών. Μια προοπτική που δεν θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα αν δεν είχει υπάρξει το Gemini Planet Imager. http://www.naftemporiki.gr/story/945268/summaxia-astronomon-gia-tin-anazitisi-planiton-filoksenon-sti-zoi

Ζηστε στο Διαστημα ή θα πεθάνετε. Ο πολυβραβευμένος κορυφαίος Φυσικός προειδοποιεί πως ο άνθρωπος πρέπει να κατοικήσει στο Διάστημα εντός των επόμενων 1.000 ετών Οι «προφητείες» του πολυβραβευμένου Βρετανού Φυσικού Στίβεν Χόκινγκ προκαλούν πάντα αίσθηση και παγκόσμιο ενδιαφέρον. Για μία ακόμα φορά, λοιπόν, ο 73χρονος επιστήμονας που βρίσκεται καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι και επικοινωνεί μέσω υπολογιστή προειδοποιεί την ανθρωπότητα ότι το τέλος στον πλανήτη Γη πλησιάζει. Σύμφωνα με παρέμβασή του στην επιβλητική Όπερα του Σίδνεϊ ο άνθρωπος εντός των επόμενων 1.000 ετών θα πρέπει ήδη να κατοικεί στο Διάστημα, διαφορετικά κινδυνεύει με θάνατο. «Πρέπει να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε στο Διάστημα για το μέλλον της ανθρωπότητας», τόνισε ο Χόκινγκ, προειδοποιώντας: «Δεν πιστεύω ότι θα επιζήσουμε 1.000 ακόμα χρόνια χωρίς να βρούμε καταφύγιο εκτός του εύθραυστου πλανήτη μας». Ο 73χρονος Φυσικός μίλησε στην κατάμεστη αίθουσα της Όπερας από το γραφείο του στο Κέμπριτζ μέσω ολογράμματος κατά τη διάρκεια μίας από τις δύο προγραμματισμένες παρεμβάσεις του. Όπως αναφέρει ο Independent στο τέλος της ομιλίας του, ο Χόκινγκ ενθάρρυνε το κοινό να «κοιτάζει τα αστέρια και όχι χαμηλά στα πόδια του». Κάλεσε, μάλιστα, τους δεκάδες ανθρώπους που συγκεντρώθηκαν για να τον ακούσουν να αναζητήσουν την σημασία όσων βλέπουν και να αναρωτηθούν τι είναι αυτό που κάνει το Σύμπαν να υπάρχει. «Να είστε περίεργοι και όσο και η ζωή μοιάζει δύσκολη, υπάρχει πάντα κάτι που μπορείτε να κάνετε και να πετύχετε. Σημασία έχει να μην τα παρατήσετε», τόνισε ο Χόκινγκ από το αναπηρικό καροτσάκι του, στο οποίο βρίσκεται καθηλωμένος από νεαρή ηλικία εξαιτίας της αμυοτροφικής πλάγιας σκλήρυνσης, ασθένεια που έχει πλήξει τους κινητικούς νευρώνες του. Εξάλλου, ο ίδιος έχει πει αρκετές φορές ότι παρά τις δυσκολίες που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει, το καροτσάκι δεν έχει περιορίσει τη ζωή του. Την ίδια ώρα, προειδοποίησε για τους κινδύνους που ενδέχεται να συναντήσει η ανθρωπότητα στο μέλλον, ως αποτέλεσμα της αύξησης της τεχνητής νοημοσύνης και τους κινδύνους από την βαρβαρότητα και την ανθρώπινη επιθετικότητα. Τον περασμένο Φεβρουάριο, άλλωστε, είχε δηλώσει πως πρέπει να δημιουργηθούν αποικίες στο Διάστημα ως «ασφάλεια ζωής» για το ανθρώπινο είδος, καθώς όπως είχε τονίσει ίσως αποτελέσει τον μοναδικό τρόπο να εξακολουθήσει να υπάρχει ο άνθρωπος. Εντούτοις, ο σπουδαίος επιστήμονας δεν περιορίστηκε στα θαύματα του σύμπαντος, αλλά απέδειξε για μία ακόμα την αίσθηση χιούμορ που διαθέτει. Όταν, λοιπόν, μία γυναίκα από το κοινό του έθεσε ερώτημα για την αποχώρηση του... Ζέιν Μαλίκ από το συγκρότημα «One Direction», ο Χόκινγκ απάντησε αναλόγως. «Ποιες οι κοσμολογικές επιπτώσεις από την αποχώρηση του Ζέιν από τους One Direction που ράγισε την καρδιά εκατομμυρίων κοριτσιών σε ολόκληρο τον κόσμο;», ρώτησε η νεαρή για να λάβει την απάντηση ότι ίσως αποδειχθεί η ύπαρξη παράλληλου σύμπαντος. «Σε ένα από αυτά ο Ζέιν είναι ακόμα μέλος του συγκροτήματος και στο δεύτερο έχει παντρευτεί με την κοπέλα που έθεσε το ερώτημα», είπε ο Χόκινγκ ενθουσιάζοντας το κοινό. Στο τέλος της ομιλίας του, μάλιστα, έκανε αναφορά στην ταινία «Star Trek» και με την ατάκα «beam me up Scotty» εξαφανίστηκε από την οθόνη... http://www.prisonplanet.gr/διεθνη/85645-τελεσίγραφο-χόκινγκ-στην-ανθρωπότητα-ζήστε-στο-διάστημα-ή-θα-πεθάνετε

"PROGRESS Μ-27Μ" Η Τροχιακη μονάδα Soyuz-2.1a με το διαστημόπλοιο Progress M-27M ετοιμο για εκτοξευση. http://www.energia.ru/ru/iss/iss43/progress_m-27m/photo_04-26.html Το Φορτηγό πλοίο "Progress M-25M" βυθίστηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το (THC) «Πρόοδος M-25M" την Κυριακή σταμάτησε την αυτόνομη πτήση και βυθίστηκε στον Ειρηνικό ωκεανό. Η αποσύνδεση του TGC "Progress M-25M» από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) έγινε στις 25η Απριλίου του 2015 στην κανονική λειτουργία. Ο φυσικός διαχωρισμός του φορτηγού από τον χώρο "Pirs" του ISS συνέβη στις 9:41 MSK. Μετά από αυτό, το πλοίο ήταν περισσότερο από μια ημέρα σε ελεύθερη πτήση. Στο 15:08 MSK στις 26, Απρ το "Πρόοδος" έδωσε ώθηση στο φρενάρισμα. Το σύστημα πρόωσης λειτούργησε 189 δευτερόλεπτα και εκανε το πλοίο μεταφοράς να μειώσει την ταχυτητα σε 100,9 m / s. Περίπου στις 16:00 MSK τα δομικά στοιχεία του πλοίου που δεν ειχαν καεί στην ατμόσφαιρα ειχαν φτάσει στην επιφάνεια του Ειρηνικού Ωκεανού. Η εκτόξευση του TGC "Progress M-25M» διεξήχθη στις 29 Οκτώβρη 2014 από το όχημα εκτόξευσης "Soyuz-2.1a." Αυτό ο πύραυλος φορέας χρησιμοποιείται για πρώτη φορά. Πριν από αυτό ηταν ο πύραυλος "Soyuz-U". http://www.energia.ru/ru/news/news-2015/news_04-27.html Πριβέ προβολή του Gravity για... τους αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Οι αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) έχουν αποδεδειγμένα αίσθηση του χιούμορ: Σε διάλειμμα από τα καθηκόντά τους, επέλεξαν να... χαλαρώσουν βλέποντας την ταινία Gravity στην οθόνη που χρησιμοποιούν για τις τηλεδιασκέψεις με τη Γη. Η ταινία, που είχε κερδίσει μεταξύ άλλων επτά βραβεία Όσκαρ, διαδραματίζεται αρχικά στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ο οποίος και διαλύεται -η πρωταγωνίστρια καταφέρνει να πατήσει στη Γη αφού έχει μεσολαβήσει η καταστροφή σειράς άλλων επανδρωμένων και μη μέσων που βρίσκονται σε τροχιά. Ο αμερικανός Σκοτ Κέλι, που έχει κλείσει μόλις έναν μήνα στον ISS, δοκίμασε τη νέα οθόνη υψηλής ευκρίνειας στον Σταθμό παίζοντας την ταινία και, επειδή προφανώς η επιλογή ήταν εσκεμμένη, δεν παρέλειψε να ενημερώσει και στο twitter. Για του λόγου το αληθές, και να αναδείξει και τη... συνάφεια, φρόντισε μάλιστα το καρέ από την ταινία που να είναι το ίδιο με το σημείο που βρίσκεται η οθόνη στον Σταθμό. http://news.in.gr/perierga/article/?aid=1231403038 1ο Thessaloniki Science Festival. Ελάτε στο Περίπτερο 8 της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και στον Πολυχώρο Αθλητισμού και Πολιτισμού WE από την Πέμπτη 14 έως την Κυριακή 17 Μαïου 2015, και ανακαλύψτε τον συναρπαστικό κόσμο της επιστήμης, στο 1ο Thessaloniki Science Festival. Tέσσερις ημέρες, γεμάτες εκδηλώσεις και δράσεις για όλες τις ηλικίες, που θα ξεδιπλώσουν τις άγνωστες πτυχές της επιστήμης στην καθημερινότητά μας με τον πιο πρωτότυπο και διασκεδαστικό τρόπο. Εντυπωσιακά πειράματα, εργαστήρια, διαδραστικές εκθέσεις και διαγωνισμοί, καθώς επίσης και ενδιαφέρουσες ομιλίες, συζητήσεις, παραστάσεις και προβολές ταινιών θα συνθέσουν, μεταξύ άλλων το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, κατά τη διάρκεια των τεσσάρων αυτών ημερών. Οι ενότητες που καλύπτει το Φεστιβάλ περιλαμβάνουν: Φυσική / Χημεία / Βιολογία - Βιοεπιστήμες / Γεωλογία / Μαθηματικά / Επιστήμες Περιβάλλοντος / Αειφόρος Ανάπτυξη / Επιστήμες Υγείας / Διατροφή / Αστρονομία και Διάστημα / Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα / Επιστήμη Υλικών / Ρομποτική / Ψηφιακή Τεχνολογία και Πληροφορική / Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης / Επιστήμη και Τέχνη. Το Thessaloniki Science Festival διοργανώνεται από το British Council και τον Εκπαιδευτικό Οργανισμό «Επιστήμη Επικοινωνία ‐ SciCo» σε συνδιοργάνωση με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, την HELEXPO-ΔΕΘ, τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και τον Πολυχώρο Αθλητισμού και Πολιτισμού WE υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Συμμετέχει επίσης η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, Πανεπιστημιακά Ιδρυμάτα, Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί, Ερευνητικά και Τεχνολογικά Ινστιτούτα καθώς και οι μεγαλύτεροι Δημόσιοι και Ιδιωτικοί φορείς της Θεσσαλονίκης. Επισκεφτείτε την σελίδα του Φεστιβάλ: www.thessalonikisciencefestival.gr. http://www.kathimerini.gr/812937/article/epikairothta/episthmh/1o-thessaloniki-science-festival

Εκδήλωση στο Ίδρυμα Ευγενίδου για τα 25α γενέθλια του Hubble. Είκοσι πέντε χρόνια συμπληρώνονται από την εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκόπιου Hubble και η επιστημονική κοινότητα γιορτάζει και τιμά ένα από τα κορυφαία επιστημονικά επιτεύγματα της εποχής μας! Το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την γιορτή αυτή της επιστήμης, και προσκαλεί το κοινό σε μια μοναδική εκδήλωση την Δευτέρα 27 Απριλίου 2015, εκδήλωση η οποία περιλαμβάνει την προβολή της επετειακής παράστασης «Το Σύμπαν του Hubble». Την ημέρα αυτή θα πραγματοποιηθούν δύο προβολές (ώρες 20:00 και 21:00) με ελεύθερη είσοδο. Απαραίτητα είναι όμως τα δελτία εισόδου, η διανομή των οποίων θα πραγματοποιηθεί από το Ταμείο του Πλανηταρίου από τις 19:30 της ίδιας ημέρας. Ο χώρος είναι προσβάσιμος και φιλικός σε ανθρώπους με κινητική αναπηρία, ενώ σκύλοι συνοδοί τυφλών είναι ευπρόσδεκτοι. Την ημέρα αυτή θα υπάρχει διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα. Η παράσταση «Το Σύμπαν του Hubble» περιγράφει το ταξίδι του Hubble από τις παρυφές του Ηλιακού μας συστήματος μέχρι τα πέρατα του Σύμπαντος και στο απώτερο παρελθόν του, πλησιάζοντας μάλιστα, όσο ποτέ άλλοτε, την ίδια τη Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε το Σύμπαν. Η μεγαλύτερη ίσως κληρονομιά του Hubble είναι το ότι μας άνοιξε τα μάτια στις εκπληκτικής ομορφιάς εικόνες αστρογένεσης και αστρικών θανάτων καθώς και στα απόμακρα σμήνη γαλαξιών. Γιατί το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble είναι μέρος της συνεχιζόμενης αναζήτησής μας να κατανοήσουμε το Σύμπαν, αφού τα μάτια του Hubble είναι τα μάτια ολάκερης της ανθρωπότητας: αιώνες ονείρων, δεκαετίες σχεδιασμών και μια παγκόσμια επιστημονική και τεχνολογική προσπάθεια επιτρέπουν σʼ όλα αυτά τα όνειρα να γίνουν πραγματικότητα. 25 χρόνια Hubble Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble αποτελεί προϊόν συνεργασίας της ΝΑSΑ και ΕSA. Αναπτύχθηκε στα πλαίσια του προγράμματος μεγάλων παρατηρητηρίων, και τέθηκε σε τροχιά από το αμερικανικό Διαστημικό Λεωφορείο Ντισκάβερι στις 24 Απριλίου του 1990, έχοντας πάρει το όνομά του από τον αστρονόμο Έντγουιν Χαμπλ. Αν και δεν ήταν το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο, ήταν ένα από τα πιο ευέλικτα και έδωσε σημαντικά αποτελέσματα με εικόνες που δεν ήταν εφικτό να ληφθούν από τα επίγεια τηλεσκόπια. Το Hubble συνεχίζει να προσφέρει σημαντικά στην εξερεύνηση νέων κόσμων. Όχι μόνο έχει ανακαλύψει εξωηλιακούς πλανήτες αλλά έχει βοηθήσει στην επιβεβαίωση της ύπαρξης εξωπλανητών που έχουν βρεθεί από άλλα τηλεσκόπια. Η διάρκεια, η σταθερότητα και η οργανική ευαισθησία του, το καθιστούν μοναδικό κομμάτι των διαστημικών τηλεσκοπίων. http://www.kathimerini.gr/812934/article/epikairothta/episthmh/ekdhlwsh-sto-idryma-eygenidoy-gia-ta-25a-gene8lia-toy-hubble

"PROGRESS Μ-27Μ" Συνεχίζεται η συνδεση της Τροχιακης μονάδας Soyuz-2.1a με το διαστημόπλοιο Progress M-27M. http://www.energia.ru/ru/iss/iss43/progress_m-27m/photo_04-24.html Ένα πείραμα που διαρκεί 84 χρόνια. Το 2005 «βραβεύθηκε» με το Ig Nobel Φυσικής και φυσικά έχει κατέχει το ρεκόρ Guinness στην κατηγορία «πείραμα μεγαλύτερης διάρκειας» ! Το βίντεο που ακολουθεί δείχνει μέσα σε 27 δευτερόλεπτα την ολοκλήρωση πτώσης της σταγόνας του πειράματος η οποία τελική πτώση στην πραγματικότητα διαρκεί δύο χρόνια. Το μακροβιότερο εργαστηριακό πείραμα του κόσμου, το οποίο τρέχει εδώ και 84 χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία, έφτασε σε στιγμή κορύφωσης όταν οι ερευνητές είδαν μια σταγόνα πίσσας να πέφτει. Η πειραματική διάταξη, σε συνεχή λειτουργία από το 1930 μέσα σε μια σφραγισμένη γυάλινη καμπάνα, αποτελείται από ένα χωνί γεμάτο πίσσα που καταλήγει σε ένα γυάλινο δοχείο. Το πείραμα στήθηκε από τον φυσικό Τόμας Πάρνελ προκειμένου να δείξει ότι, σε βάθος χρόνου, τα στερεά υλικά όπως η πίσσα ρέουν σαν υγρά. Η σταγόνα που κατέγραψαν οι βιντεοκάμερες που παρακολουθούν το πείραμα ήταν η ένατη που πέφτει από το χωνί. Η προηγούμενη είχε στάξει το 2000, χρειάστηκε όμως σχεδόν 13 χρόνια για να ξεκολλήσει από την έβδομη σταγόνα και να πέσει στον πυθμένα του δοχείου. Μέχρι σήμερα, όμως, κανείς δεν έχει δει με τα μάτια του μια σταγόνα να πέφτει. Ο επιστήμονας που επέβλεπε το πείραμα για 50 χρόνια, Τζον Μέινστοουν, πέθανε τον περασμένο Αύγουστο, είχε μια σειρά από ατυχίες στο ενεργητικό του: έχασε το πέσιμο της σταγόνας κατά μία μέρα το 1977 και κατά μόλις πέντε λεπτά το 1988. Η ατυχία συνεχίστηκε το 2000, όταν η κάμερα που παρακολουθούσε το πείραμα έχασε το συμβάν στη διάρκεια 20λεπτης διακοπής ρεύματος. To πείραμα παρακολουθείται πλέον από τρεις βιντεοκάμερες, και σχεδόν 25.000 άτομα από 158 χώρες είχαν δηλώσει συμμετοχή για την παρακολούθηση της ένατης σταγόνας στο theninthwatch.com. experiment «Είμαστε ανυπόμονοι να δούμε τι θα συμβεί στην ένατη σταγόνα» λέει ο νέος επιβλέπων του πειράματος, ο καθηγητής ’ντριου Γουάιτ. «Μπορεί να πέσει γρήγορα ή μπορεί να κάνει χρόνια να ξεκολλήσει από την επικείμενη δέκατη σταγόνα». Το πείραμα στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ είναι το μακροβιότερο στον κόσμο, δεν είναι όμως το μόνο στο είδος του. Στο Κολέγιο Τρίνιτι του Δουβλίνου, οι ερευνητές παρακολουθούν ένα χωνί με πίσσα από τη δεκαετία του 1940. Η τελευταία σταγόνα έπεσε το 2013 και ήταν η πρώτη που βιντεοσκοπήθηκε. Βίντεο. http://physicsgg.me/2014/04/23/%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%cf%80%ce%b5%ce%af%cf%81%ce%b1%ce%bc%ce%b1-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%81%ce%ba%ce%b5%ce%af-84-%cf%87%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5/

Νεώτερα από το Αλφα Μαγνητικό Φασματόμετρο. Νεώτερα αποτελέσματα από το πείραμα AMS (Alpha Magnetic Spectrometer) σχετικά με την κατανόηση της προέλευσης των κοσμικών ακτίνων και την πιθανή σχέση τους με την σκοτεινή ύλη, παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια των «ημερών AMS», μιας επιστημονικής συνάντησης που διεξήχθη στο CERN στις 15-17 Απριλίου, 2015 με την παρουσία φυσικών και ερευνητών από όλο τον κόσμο. Το πείραμα AMS που διεξάγεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό καταγράφει το ηλεκτρικό φορτίο, την ενέργεια και την ορμή των κοσμικών ακτίνων. Η πειραματική διάταξη του πειράματος συναρμολογήθηκε στο CERN στη Γενεύη, όπου έγιναν και όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι. Τα τμήματα του ανιχνευτή κατασκευάστηκαν σε διάφορα πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα ανά τον κόσμο. Δεκαπέντε χώρες της Ευρώπης, Ασίας και Αμερικής συμμετείχαν στην κατασκευή του AMS (Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, ΗΠΑ, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κίνα, Κορέα, Μεξικό, Πορτογαλία, Ρωσία, Ταιβάν, Τουρκία, Φινλανδία). Το AMS εκτοξεύθηκε από τη NASA στον Διαστημικό Σταθμό με το τελευταίο διαστημικό λεωφορείο Endeavour στις 16 Μαίου 2011. Μόλις εγκαταστάθηκε το AMS άρχισε αμέσως να λειτουργεί συλλέγοντας δεδομένα τα οποία διαβιβάζονται στο Payload Operations Control Center (POCC) που βρίσκεται στο CERN. Το πείραμα καθοδηγείται από τον βραβευμένο με νόμπελ φυσικής Ting Samuel. Ένας από τους επιστημονικούς στόχους του AMS είναι η διερεύνηση ενδείξεων ύπαρξης σκοτεινής ύλης. Η σκοτεινή ύλη, που είναι πέντε φορές περισσότερη από την συνηθισμένη ύλη στο σύμπαν, είναι αόρατη και προς το παρόν αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξή της μόνο διαμέσου των βαρυτικών μακροσκοπικών αλληλεπιδράσεων με την συνηθισμένη ύλη. Αν τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης συγκρουόμενα μεταξύ τους είτε διασπώμενα παρήγαγαν γνωστά σωματίδια (πρωτόνια, ηλεκτρόνια, αντιπρωτόνια, ποζιτρόνια κλπ), τότε οι κοσμικές ακτίνες που ανιχνεύει το AMS θα περιείχαν τέτοια σωματίδια με «σκοτεινή» προέλευση. Η θεωρία προβλέπει ότι τα σωματίδια αυτά θα είχαν συγκεκριμένες υψηλές ενέργειες. Ήδη έχουν γίνει πολλές μετρήσεις του λόγου ηλεκτονίων- ποζιτρονίων. Τα συμβατικά θεωρητικά μοντέλα προβλέπουν ότι σε υψηλότερες ενέργειες, η ποσότητα της αντιύλης στις κοσμικές ακτίνες θα μειώνεται γρηγορότερα απ ότι το ποσό της ύλης στις κοσμικές ακτίνες. Τα μοντέλα που παίρνουν υπόψη τους και αλληλεπιδράσεις της σκοτεινής ύλης προβλέπουν περίσσεια αντισωματιδίων. Στην προαναφερθείσα επιστημονική συνάντηση, παρουσιάστηκαν δεδομένα που δείχνουν τον λόγο αντιπρωτονίων πρωτονίων σε ένα μεγάλο εύρος ενεργειών να παραμένει σχεδόν σταθερός, καθώς επίσης και δεδομένα που δείχνουν ότι ο λόγος ορμής φορτίου για πρωτόνια και πυρήνες ηλίου είναι υψηλότερος απ΄ ότι αναμενόταν στις υψηλότερες ενέργειες. Σύμφωνα με τον John Ellis, θεωρητικό φυσικό υψηλών ενεργειών στο CERN: «τα δεδομένα αυτά είναι περισσότερο ακριβή σε σχέση με τα προηγούμενα και θα μπορούσαν να μας δώσουν τη δυνατότητα ελέγχου των θεωρητικών μοντέλων παραγωγής αντιπρωτονίων πρωτονίων στο σύμπαν». Ο Γενικός Διευθυντής του CERN Rolf Heuer δηλώνει ότι: «τα ανεξήγητα αποτελέσματα στην επιστήμη συχνά αποτελούν ερέθισμα και πρόκληση στην επιστημονική κοινότητα, ανεξαρτήτως του αν είναι κανείς θεωρητικός ή πειραματικός φυσικός. Ίσως να υποδεικνύουν ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι κάποιας μεγάλης ανακάλυψης ή ενός νέου μυστηρίου». Για να διακρίνουμε εάν τα νέα φαινόμενα σχετίζονται με τη σκοτεινή ύλη ήδη διεξάγονται εκ νέου μετρήσεις στο AMS. Οι συζητήσεις ανάμεσα στους επικεφαλής ερευνητές των πειραμάτων IceCube, Pierre Auger Observatory, Fermi-LAT, H.E.S.S. και CTA, των Telescope Array, JEM-EUSO και ISS-CREAM και μερικούς από τους σημαντικότερους παγκοσμίως θεωρητικούς φυσικούς, ίσως υποδείξουν τις νέες κατευθύνσεις που θα πρέπει να ακολουθήσει μελλοντικά η έρευνα στο πεδίο των κοσμικών ακτίνων. Το AMS είναι το μόνο σημαντικό πείραμα φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων που διεξάγεται στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (International Space Station). Στα πρώτα τέσσερα χρόνια που βρίσκεται σε τροχιά, το AMS συγκέντρωσε περισσότερα από 60 δισεκατομμύρια γεγονότα κοσμικών ακτίνων (ηλεκτρόνια, ποζιτρόνια, πρωτόνια, αντιπρωτόνια και πυρήνες ηλίου, λιθίου, βορίου, άνθρακα, οξυγόνου) σε ενέργειες που φθάνουν τα TeV. http://physicsgg.me/2015/04/24/%ce%bd%ce%b5%cf%8e%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b1-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%ce%ac%ce%bb%cf%86%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%ce%b3%ce%bd%ce%b7%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%86%ce%b1%cf%83%ce%bc%ce%b1%cf%84%cf%8c/

Το 2018 η εκτόξευση του ισχυρότερου διαστημικού τηλεσκοπίου. Μπορεί σήμερα να είναι τα 25α «γενέθλια» του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, αφού ολοκληρώνονται δυόμισι δεκαετίες από την εκτόξευσή του, ωστόσο μία ανάρτηση της NASA για μία κρίσιμη δοκιμή που ξεκινά στο Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον στο Χιούστον υπενθυμίζει πως προχωρά η κατασκευή του James Webb (JWST), ώστε να πάρει τα «σκήπτρα» από το Hubble τον Οκτώβριο του 2018. Η δοκιμή αφορά την ευθυγράμμιση των δύο πρώτων από τα 18 επιμέρους τμήματα από τα οποία θα αποτελείται το κύριο κάτοπτρο του James Webb. Χάρις σε αυτό το κάτοπτρο, το καινούριο διαστημικό τηλεσκόπιο θα γίνει το καλύτερο «παράθυρο» στο σύμπαν που διάθεταν ποτέ οι αστρονόμοι, ώστε να μελετήσουν ακόμη πιο μακρινές περιοχές στο διάστημα και, επομένως, ακόμη πιο πρώιμα στάδια της κοσμικής δημιουργίας. Το James Webb κατασκευάζεται σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή και την καναδική διαστημική υπηρεσία, ενώ θα είναι 100 φορές ισχυρότερο από το Hubble. Έτσι, θα μπορεί να «δει» ακόμη πιο πίσω στον χρόνο, φθάνοντας έως και 200 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. «Θα είναι μια πανίσχυρη χρονομηχανή με υπέρυθρη όραση, η οποία θα παρατηρήσει τους πρώτους αστέρες και γαλαξίες που φώτισαν το νεαρό σύμπαν, πριν από 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η NASA στην ιστοσελίδα του James Webb. Το κόστος του πρότζεκτ αγγίζει σήμερα τα 8,8 δισ. δολάρια, από 3,5 δισ. που ήταν ο αρχικός προϋπολογισμός. Επίσης, πρόσφατα ανέκυψαν τεχνικά προβλήματα στην κατασκευή ενός βασικού υποσυστήματος του τηλεσκοπίου, εγείροντας φόβους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού πως το τηλεσκόπιο ίσως να μην έχει ολοκληρωθεί στον προβλεπόμενο χρόνο. Ωστόσο, σε συνάντηση που είχαν στα τέλη Μαρτίου με την αρμόδια επιτροπή του αμερικανικού Κογκρέσου, ανώτερα στελέχη της NASA διαβεβαίωσαν πως δεν θα υπάρξει καμία καθυστέρηση στο χρονοδιάγραμμα. Το τηλεσκόπιο θα ζυγίζει 6,4 τόνους, ενώ το κύριο κάτοπτρό του θα έχει διάμετρο 6,5 μέτρα, σχεδόν τριπλάσια απ ό,τι το Hubble. «Επίσης, θα μας επιτρέψει να μελετήσουμε πολύ σκοτεινές περιοχές του σύμπαντος, όπου γεννιούνται νέα άστρα», δηλώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μαρκ Κλάμπιν, μέλος του επιστημονικού επιτελείου του James Webb. Το JWST θα «βλέπει» στο υπέρυθρο φάσμα, γεγονός που θα επιτρέψει να καταγράψει ουράνια σώματα τα οποία βρίσκονται σε εξαιρετικά μεγάλες αποστάσεις. «Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι η φωτοσυλλεκτική του ικανότητα θα είναι 70πλασια από του Hubble, θα μας επιτρέψει να παρατηρήσουμε ακόμη προγενέστερες εποχές της ιστορίας του σύμπαντος», αναφέρει ο Ματ Γκρινχάουζ, μέλος της ομάδας που είναι υπεύθυνη για τον επιστημονικό εξοπλισμό του τηλεσκοπίου. Επιπλέον, το JWST θα επεκτείνει την αναζήτηση εξωγήινης ζωής, ερευνώντας πλανήτες σε μακρινά ηλιακά συστήματα, οι οποίοι δεν έχουν εξαιρετικά υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς οι τροχιές τους γύρω από τους «μητρικούς» τους αστέρες συγκαταλέγονται στη λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη. «Το τηλεσκόπιο έχει πολλές πιθανότητες να εντοπίσει σε τέτοιους εξωπλανήτες βιολογικές υπογραφές, δηλαδή ενδείξεις ζωής», ο Γκρινχάουζ προσθέτει «Θα είναι εξοπλισμένο με όργανα που θα μας επιτρέψουν να μελετήσουμε φασματοσκοπικά την ατμόσφαιρα των εξωπλανητών. Έτσι, θα μπορούμε να ανακαλύψουμε τη σύστασή τους, κάτι που μεταφράζεται σε ένα μεγάλο βήμα προόδου για την αναζήτηση ζωής», συμπληρώνει. http://www.naftemporiki.gr/story/944487/to-2018-i-ektokseusi-tou-isxuroterou-diastimikou-tileskopiou

"PROGRESS Μ-27Μ" Η Τροχιακη μονάδα Soyuz-2.1a συνδεθηκε με το διαστημόπλοιο Progress M-27M. http://www.energia.ru/en/iss/iss43/progress_m-27m/photo_04-23.html

Το Hubble στα 25: Οι πέντε σημαντικότερες ανακαλύψεις. Από την ημέρα που ο Γαλιλαίος αποφάσισε να στρέψει το τηλεσκόπιό του στον ουρανό στις αρχές του 17ου αιώνα, κανένα επιστημονικό όργανο δεν έχει μεταμορφώσει την Αστρονομία όσο το Hubble, το οποίο γιορτάζει τα 25 χρόνια λειτουργίας του την Παρασκευή 24 Απριλίου. Ακόμα και για το ευρύ κοινό, οι θεαματικές εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου έφεραν νέα διαύγεια στην εικόνα μας για το Σύμπαν. Το Hubble εκτοξεύτηκε το 1990 σε μια από τις σημαντικότερες αποστολές του διαστημικού λεωφορείου Discovery. To Hubble, με κάτοπτρο 2,4 μέτρων και μήκος 13 μέτρα, κινείται σε τροχιά ύψους 569 χιλιομέτρων (Πηγή: NASA) Λίγο αφότου τέθηκε σε τροχιά, οι σχεδιαστές του ανακάλυψαν έντρομοι ότι το πολύτιμο όργανο, του οποίου η κατασκευή κόστισε 2,5 δισ. δολάρια, ήταν μυωπικό και έδινε θολές εικόνες. Η λύση δόθηκε με την αναβάθμιση του τηλεσκοπίου το 1990, στην πρώτη από συνολικά πέντε αποστολές επισκευής και αναβάθμισης, από τις οποίες η τελευταία πραγματοποιήθηκε το 2009. Σήμερα, οι διαχειριστές του οργάνου στο Ινστιτούτο Διαστημικού Τηλεσκοπίου στη Βαλτιμόρη δίνουν στο Hubble περίπου πέντε χρόνια ζωής. Πέντε σημαντικές ανακαλύψεις: Επιταχυνόμενη διαστολή: Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 το Hubble βοήθησε τους αστρονόμους να αντιληφθούν ότι η διαστολή του Σύμπαντος όχι μόνο δεν επιβραδύνεται αλλά αντίθετα επιταχύνεται. Η ανακάλυψη ήρθε περίπου έξι δεκαετίες αφότου ο αμερικανός αστρονόμος Έντουιν Χαμπλ, προς τιμήν του οποίου βαφτίστηκε το τηλεσκόπιο, διαπίστωσε ότι το Σύμπαν δεν είναι στατικό αλλά διαστέλλεται. Τρία μέλη της ομάδας που δημοσίευσε την ανακάλυψη έχουν να ευχαριστούν το Hubble για το Νόμπελ Φυσικής με το οποίο τιμήθηκαν. Η επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος αποδίδεται σήμερα στη λεγόμενη σκοτεινή ενέργεια, μια μυστηριώδη δύναμη που δρα αντίθετα από τη βαρύτητα. Η φύση της παραμένει εντελώς άγνωστη. Η ηλικία του Σύμπαντος: Η μέτρηση του ρυθμού διαστολής και άλλων κοσμολογικών παραμέτρων επέτρεψε για πρώτη φορά τον ακριβή υπολογισμό της ηλικίας του Σύμπαντος: περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Μαύρες τρύπες: Ήδη από τη δεκαετία του 1960, οι θεωρητικοί φυσικοί υποψιάζονταν ότι ορισμένοι γαλαξίες πρέπει να κρύβουν μαύρες τρύπες στην καρδιά τους. Το Hubble επιβεβαίωσε τις υποψίες και με το παραπάνω -μαύρες τρύπες πιστεύεται σήμερα ότι κρύβονται στα κέντρα σχεδόν όλων των γαλαξιών. Επιπλέον, το Hubble έδειξε ότι οι μαύρες τρύπες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των γαλαξιών και η μάζα τους σχετίζεται με βασικές γαλαξιακές ιδιότητες. Χτύπημα στον Δία: Το 1994, λίγους μόνο μήνες μετά την πρώτη αναβάθμιση του Hubble, το τροχιακό τηλεσκόπιο είδε κομμάτια του κομήτη Shoemaker-Levy 9 να πέφτουν στον Δία και να αφήνουν γιγάντια σημάδια. Ήταν η πρώτη φορά που μια τέτοια σύγκρουση καταγραφόταν σε πραγματικό χρόνο, και κατέστησε σαφές ότι η Γη δεν είναι ασφαλής. Βαθύ Πεδίο: Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, το Hubble μετέδωσε μια σειρά ιστορικών εικόνων αυτού που που οι αστρονόμοι ονομάζουν «Βαθύ Πεδίο». Για δέκα συνεχόμενες μέρες, το τηλεσκόπιο μελέτησε μια πολύ μικρή, φαινομενικά άδεια περιοχή του ουρανού στη Μεγάλη Άρκτο. Κοίταξε έτσι πιο μακριά από ποτέ στο χώρο και το χρόνο και εντόπισε 3.000 αντικείμενα, ορισμένα από τα οποία ήταν οι γηραιότεροι και πιο μακρινοί γαλαξίες που γνωρίζαμε ως τότε. Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί κι άλλες τέτοιες μελέτες, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Frontiers Field. H αλήθεια είναι ότι τα καλύτερα από τα σημερινά επίγεια τηλεσκόπια, με κάτοπτρα διαμέτρου γύρω στα 8 μέτρα, ξεπερνούν το Hubble σε αρκετούς ερευνητικούς τομείς. Όμως το Hubble παραμένει ασυναγώνιστο στο να κοιτά μακριά, και ίσως επιτρέψει στους αστρονόμους να δουν μέχρι τους πρώτους γαλαξίες που σχηματίστηκαν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Και μερικά στατιστικά στοιχεία. Από την εκτόξευσή του ως σήμερα, το Hubble έχει ολοκληρώσει περισσότερες από 1,2 εκατομμύρια παρατηρήσεις που αφορούν περισσότερα από 38.000 ουράνια σώματα. Έχει επίσης ολοκληρώσει 137.000 περιφορές γύρω από τη Γη διανύοντας συνολική απόσταση 3,4 δισ. χιλιομέτρων. Κάθε μήνα, 829 gigabyte δεδομένων προστίθενται στο αρχείο των παρατηρήσεων. Συνολικά έχουν συγκεντρωθεί 100 terabyte δεδομένων, τα οποία θα συνεχίσουν να αναλύουν οι αστρονόμοι για αρκετά ακόμα χρόνια Οι παρατηρήσεις του Hubble έχουν οδηγήσει σε περισσότερες από 12.800 επιστημονικές δημοσιεύσεις. Κατά μέσο όρο, κάθε δημοσίευση που βασίζεται σε δεδομένα του Hubble συγκεντρώνει διπλάσιες παραπομπές σε σχέση με άλλες μελέτες Από τις 200 αστρονομικές μελέτες που συγκεντρώνουν τις περισσότερες παραπομπές κάθε χρόνο, περίπου το 10% βασίζεται σε δεδομένα του Hubble O διάδοχός του Hubble, το διαστημικό τηλεσκόπιο Τζέιμς Ουέμπ, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το 2018. Το κάτοπτρό του, με επιφάνεια διπλάσια σε σχέση με το Hubble, θα προσφέρει πρωτοφανή ανάλυση και θα κοιτάξει ακόμα πιο μακριά στο Σύμπαν. Οι εικόνες του όμως δεν θα είναι τόσο θεαματικές, αφού θα καλύπτουν κυρίως το υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, σε αντίθεση με το Hubble που βλέπει στο υπεριώδες, το ορατό και το υπέρυθρο. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231402392

Για πρώτη φορά, τηλεσκόπιο βλέπει το φως εξωπλανήτη. Πριν από ακριβώς 20 χρόνια, ο εξωπλανήτης 51 Pegasi b πέρασε στην ιστορία ως ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε γύρω από ένα κανονικό άστρο σαν τον Ήλιο. Είκοσι χρόνια μετά, γίνεται ο πρώτος εξωπλανήτης του οποίου το φως καταφέρνουν να ανιχνεύσουν οι αστρονόμοι. Από τους σχεδόν 2.000 εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, ελάχιστα έγιναν άμεσα ορατοί -οι περισσότεροι απλά χάνονται μέσα στη λάμψη των μητρικών τους άστρων. Η ύπαρξη του 51 Pegasi b, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1995 σε απόσταση περίπου 50 ετών φωτός στον αστερισμό του Πηγάσου, μπορεί να γίνει μόνο έμμεσα αντιληπτή: ο εξωπλανήτης προκαλεί με τη βαρύτητά του χαρακτηριστικές ταλαντώσεις στην κίνηση του μητρικού άστρου του Στη νέα μελέτη, όμως, οι ερευνητές κατάφεραν να ανιχνεύσουν ορατό φως που εκπέμπεται από τη μητρικό άστρο και ανακλάται στην ατμόσφαιρα του 51 Pegasi b πριν φτάσει τελικά στη Γη -ακριβώς όπως το ηλιακό φως ανακλάται στη Σελήνη και κάνει έτσι το δορυφόρο ορατό. Μέχρι σήμερα, η κύρια μέθοδος για τη μελέτη της ατμόσφαιρας εξωπλανητών ήταν η παρατήρηση του αστρικού φωτός που φιλτράρεται μέσα από την ατμόσφαιρα όταν ο πλανήτης τύχει να βρεθεί ανάμεσα στο άστρο του και τη Γη. Η νέα τεχνική υπερτερεί, αφού δεν απαιτεί το πέρασμα του πλανήτη ακριβώς μπροστά από το μητρικό άστρο του. Κλειδί ήταν το όργανο HARPS, το οποίο λειτουργεί συνδεδεμένο σε ένα τηλεσκόπιο 3,6 μέτρων που διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO) στη Χιλή. Το HARPS, ένας από τους πλέον πετυχημένους κυνηγούς εξωπλανητών, είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει εξωπλανήτες από τις ταλαντώσεις που προκαλούν στα μητρικά άστρα τους. Καθώς το άστρο ταλαντώνεται ουσιαστικά πλησιάζει και μετά απομακρύνεται από τη Γη. Λόγω του φαινομένου Ντόπλερ, το φάσμα της ακτινοβολίας του άστρου μετατοπίζεται τη μία προς το ερυθρό (όταν το άστρο απομακρύνεται) και την άλλη προς το γαλάζιο (όταν το άστρο πλησιάζει). Στην περίπτωση του 51 Pegasi b, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πόρτο στην Πορτογαλία κατάφεραν να ανιχνεύσουν και μια δεύτερη ταλάντωση του φάσματος. Η δεύτερη αυτή ταλάντωση ήταν πιο αμυδρή, ωστόσο οι μετατοπίσεις προς το ερυθρό και το μπλε ήταν πιο έντονες. Οι ταλαντώσεις αυτές αντιστοιχούν σε αστρικό φως που ανακλάται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη πριν φτάσει στη Γη. Έχει μεγαλύτερες μετατοπίσεις επειδή ο πλανήτης κινείται πολύ γρήγορα σε σχέση με τους κλυδωνισμούς του άστρου. Η ανίχνευση αυτής της ταλάντωσης του φάσματος είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση -σαν να προσπαθεί να ανιχνεύσει το φως που ανακλάται σε μια μύγα καθώς περιφέρεται γύρω από έναν γλόμπο μακριά στον ορίζοντα. Παρόλα αυτά, τα δεδομένα του HARPS επέτρεψαν στους ερευνητές να υπολογίσουν με νέα ακρίβεια δύο βασικά χαρακτηριστικά του 51 Pegasi b: τη μάζα του, που είναι περίπου το ήμισυ της μάζας του Δία, και την κλίση της τροχιάς του, που είναι 9 μοίρες σε σχέση με τη Γη. Πολύ ακριβέστερες μετρήσεις θα είναι δυνατές όταν ένας νέος φασματογραφικός ανιχνευτής, με την ονομασία Espresso, εγκατασταθεί στο «Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (VLT) του ESO στη Χιλή, και αργότερα με την ολοκλήρωση του «Ευρωπαϊκού Εξαιρετικά Μεγάλου Τηλεσκοπίου» (E-ELT), επίσης στο ESO. Οι μετρήσεις των οργάνων αυτών θα επιτρέψουν στους αστρονόμους να μετρούν χαρακτηριστικά όπως η ανακλαστικότητα των εξωπλανητών, η οποία με τη σειρά της μπορεί να αποκαλύψει στοιχεία για την σύσταση της επιφάνειας και της ατμόσφαιρας Η μελέτη δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Astronomy & Astrophysics. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231402285

Βίντεο: πόσο μεγάλος είναι ο ήλιος; http://physicsgg.me/2015/04/24/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%cf%80%cf%8c%cf%83%ce%bf-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%ac%ce%bb%ce%bf%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%bf-%ce%ae%ce%bb%ce%b9%ce%bf%cf%82/

100 εκατ. φορές φωτεινότερα από τον Ήλιο τα πρώτα αστρικά σμήνη. Περισσότερα στοιχεία για τις ιδιότητες των πρώτων άστρων που δημιουργήθηκαν στο «νεαρό» σύμπαν, λίγες εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη γέννησή του, ανακάλυψαν δύο Καναδοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του δυτικού Οντάριο. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές σε άρθρο τους στο περιοδικό «Monthly Notices» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας, οι αστέρες αυτοί σχημάτιζαν σμήνη με εντυπωσιακά μεγάλη φωτεινότητα, η οποία σε ορισμένες φάσεις ξεπερνούσε έως και 100 εκατομμύρια φορές την ένταση του φωτός του Ήλιου. Τα πρώτα άστρα σηματοδότησαν το τέλος της κοσμικής «σκοτεινής εποχής» και δημιουργήθηκαν περίπου εκατό εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Για τη μελέτη τους, οι Αλεξάντερ Ντε Σόουζα και Σάντανου Μπασού από το Οντάριο δημιούργησαν ένα μοντέλο σε υπολογιστή, προσομοιώνοντας τη βαρυτική κατάρρευση δίσκων από αέρια, η οποία οδήγησε στον σχηματισμό τους. Με βάση την προσομοίωση, η διαδικασία ήταν χαοτική, με τα συσσωματώματα ύλης που δημιουργούνταν από τη βαρύτητα να στροβιλίζονται προς το κέντρο των δίσκων και να γίνονται έτσι οι «δομικοί λίθοι» των πρώτων άστρων. Μάλιστα, η φωτεινότητα των σωμάτων vα ήταν μεγαλύτερη όσο βρίσκονταν σε φάση πρωτοαστέρων, δηλαδή όσο συνεχιζόταν να αυξάνει η μάζα τους με τη βαρυτική κατάρρευση επιπλέον αερίων. Έτσι, ακόμη και ένα μικρό σμήνος με 10 ή 20 πρωτοαστέρες εξέπεμπε φως εξαιρετικά μεγάλης έντασης, για αρκετά εκτεταμένες χρονικές περιόδους. Ενδεικτικά, η προσομοίωση έδειξε πως η φωτεινότητα ενός σχηματισμού από 16 πρωτοαστέρες αυξανόταν περιοδικά έως και 1.000 φορές, ξεπερνώντας έως και 100 εκατομμύρια φορές τη φωτεινότητα του Ήλιου. Όπως είναι γνωστό από την κοσμολογία, τα αρχικά άστρα είχαν πολύ μικρό χρόνο «ζωής». Ωστόσο, πρόλαβαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του σύμπαντος, αφού παρήγαγαν τα πρώτα βαρέα στοιχεία, όπως άνθρακα και οξυγόνο, στα οποία βασίσθηκε αργότερα η ανάπτυξη ζωής. Το φως από αυτά τα αστέρια χρειάσθηκε να διανύσει σχεδόν 13 δισεκατομμύρια έτη φωτός για να φτάσει στον πλανήτη μας, επομένως είναι πολύ αμυδρό για να παρατηρηθεί άμεσα από τους αστρονόμους στη Γη. Με βάση πάντως την προσομοίωση, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, ο «διάδοχος» του Hubble που θα τεθεί σε τροχιά το 2018, θα μπορεί να ανιχνεύσει τα «υπολείμματα» του φωτός που εξέπεμψαν τα σμήνη πρωτοαστέρων. Συνεπώς, θα εξασφαλίσει στους επιστήμονες πολύτιμες πληροφορίες για ένα ακόμη πιο πρώιμο στάδιο της κοσμικής ιστορίας. http://www.naftemporiki.gr/story/943985/100-ekat-fores-foteinotera-apo-ton-ilio-ta-prota-astrika-smini

Διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα την «έγχρωμη όραση» Με αφορμή την εκτόξευση του Sentinel-2Α, η ESA σας προσκαλεί να πάρετε μέρος σε ένα διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα την «έγχρωμη όραση». Η συμμετοχή σας μπορεί να σας δώσει την ευκαιρία να κερδίσετε ένα ταξίδι στο κέντρο επιχειρήσεων της ESA για την εκδήλωση εκτόξευσης του δορυφόρου. Οι Sentinels είναι ένας στόλος δορυφόρων που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να παρέχουν μια πληθώρα δεδομένων και εικόνων που αποτελούν κεντρικό άξονα του προγράμματος Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό το μοναδικό πρόγραμμα περιβαλλοντικής παρακολούθησης κάνει μια ριζική αλλαγή στον τρόπο που διαχειριζόμαστε το περιβάλλον μας, το πώς αντιλαμβανόμαστε και αντιμετωπίζουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ακόμα και τη διαφύλαξη της καθημερινής μας ζωής. Ο Sentinel-2 μεταφέρει ένα καινοτόμο όργανο πολυφασματικής απεικόνισης με 13 φασματικές ζώνες υψηλής ανάλυσης, για μια νέα προοπτική της γης και της βλάστησης. Η αποστολή αποτελείται από δύο δορυφόρους, με τον πρώτο - Sentinel-2A να έχει προγραμματιστεί για εκτόξευση στις 12 Ιουνίου. Πριν από την εκτόξευση, η ESA καλεί τους φωτογράφους να λάβουν μέρος σε έναν διαγωνισμό με θέμα «έγχρωμη όραση». Οι κριτές θα αναζητήσουν μια εικόνα που θα εκφράζει όχι μόνο αυτό το θέμα, αλλά θα συνδέεται επίσης με τομείς εφαρμογής της αποστολής (δείτε παρακάτω για συμβουλές). Δίνεται η μοναδική ευκαιρία να επισκεφθείτε το ESOC, κέντρο επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ, Γερμανία, ως επισκέπτης στη VIP εκδήλωση το βράδυ της εκτόξευσης. Τέσσερις επιλαχόντες θα λάβουν δώρο-πακέτα μέσω του ταχυδρομείου. Οι φωτογραφίες θα πρέπει να είναι η δική σας καλλιτεχνική ερμηνεία του θέματος «έγχρωμη όραση» μαζί με μια ή περισσότερες από τους τομείς εφαρμογής του Sentinel-2. Οι τομείς εφαρμογής περιλαμβάνουν τη βλάστηση (ή την έλλειψη της), τη γεωργία, την εναλλαγή τοπίου και τα εσωτερικά και παράκτια ύδατα. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει φωτογραφίες από ένα συνονθύλευμα από χωράφια, κοντινά πλάνα που δείχνουν τις περίπλοκες λεπτομέρειες ενός φύλλου, το φως του ήλιου που γλιστρά μέσα από τα δέντρα, η άκρη ενός αποψιλωμένου δάσους, τα μπλε και πράσινα χρώματα των κυμάτων σε μια παραλία ή τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος που αντανακλούν σε μια λίμνη. Δεν χρειάζεται να πάτε μακριά για να συλλάβετε μια εικόνα του πώς η έγχρωμη όραση του Sentinel-2 εφαρμόζεται για τη δική σας γειτονιά. Να είστε δημιουργικοί - οι δυνατότητες είναι ατελείωτες! Πως να λάβετε μέρος: Οι φωτογραφίες μπορούν να μεταφορτωθούν μέσω του blog http://blogs.esa.int/eolaunches/2015/04/13/competition-application-form/ Ο διαγωνισμός είναι ανοιχτός τώρα και θα δέχεται συμμετοχές μέχρι τις 09:00 CEST (10:00 π.μ ώρα Ελλάδας) στις 18 Μαΐου 2015. Παρακαλούμε βεβαιωθείτε ότι έχετε διαβάσει τους κανόνες του διαγωνισμού και τους όρους και τις προϋποθέσεις για πλήρεις οδηγίες σχετικά με το πώς να συμμετέχετε, τις λεπτομέρειες σχετικά με την επιλεξιμότητα και πληροφορίες σχετικά με τα βραβεία. Μη διστάσετε να μοιραστείτε τις φωτογραφίες σας στο Twitter χρησιμοποιώντας το hashtag #colourvision στη δημοσίευση. Ακολουθήστε το @ESA_EO για την ανακοίνωση του νικητή, τους επιλαχόντες και τις τιμητικές διακρίσεις. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Diagonismhos_photographhias Πλάτωνας στον «Φαίδρο». Με ένα ρητό του μέγιστου Έλληνος φιλοσόφου ξεκινάει το εκπληκτικό timelapse βίντεο του Διεθνούς διαστημικού Σταθμού (ISS) ο οποίος περιστρέφεται σε τροχιά γύρω από την Γη. Το βίντεο δείχνει την ομορφιά του πλανήτη μας από εκεί που βρίσκεται ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός. Δηλαδή στην τροχιά της Γης. Αυτό όμως που μας τιμά και εμάς ως Έλληνες και αποδεικνύει την τεράστια επιρροή που έχουν ακόμα οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι είναι ένα ρητό του Σωκράτουςγια το πως φαίνεται ο πλανήτης μας αν κάποιος βρεθεί ψηλά στο διάστημα και παρατηρήσει την Γη! Ο διάλογος με το επίμαχο ρητό είναι από το έργο του Πλάτωνος τον «Φαίδρο». Βίντεο. https://www.youtube.com/watch?v=Dr_IsCQkd0s http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%BF-iss-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%B9%CE%AC-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CF%81%CE%B7%CF%84%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF Δεκαοκτώ χιλιάδες ευρώ για 70 ημέρες. Δεκαοκτώ χιλιάδες ευρώ δίνει η NASA σε όποιον αποφασίσει να μείνει ξαπλωμένος στο κρεβάτι επί 70 ημέρες. Η αμερικάνικη υπηρεσία διαστήματος βάζει γερά το χέρι στην τσέπη για ερευνητικούς σκοπούς. Σκοπός της έρευνας είναι να μελετηθεί ο τρόπος αντίδρασης του ανθρώπινου οργανισμού σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας. Για όσους ενδιαφέρονται, ο υποψήφιος θα αναγκαστεί να είναι ξαπλωμένος με τη μεριά του κεφαλιού προς τα κάτω με μία κλίση έξι μοιρών για δύο μήνες και κάτι. «Όταν κάποιος είναι ξαπλωμένος σε κλίση έξι μοιρών, το αίμα του ανεβαίνει στο... κεφάλι, όπως συμβαίνει και σε συνθήκες διαστήματος», υποστηρίζει αξιωματούχος της NASA. Σύμφωνα με τα αμερικανικά δίκτυα, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να πληρούν κάποιες προυποθέσεις, όπως το να είναι υγιείς, με μεγάλη αντοχή, καθώς θα κληθούν να περάσουν σκληρές δοκιμασίες και να αποδείξουν ότι έχουν άριστη φυσική κατάσταση. Η έρευνα θα γίνει στο Flight Analog Research Unit του Χιούστον, προκειμένου να μελετηθούν οι επιπτώσεις της βαρύτητας στο ανθρώπινο σώμα. Η NASA θέλει να βρει τρόπους με τους οποίους οι αστροναύτες θα μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα όταν επιστρέψουν στη Γη. Κατά την παρατεταμένη διαμονή τους στο διάστημα, οι μύες των αστροναυτών ατροφούν καθώς, λόγω της έλλειψης βαρύτητας, όλες οι κινήσεις είναι εύκολες. Για όσους δεχτούν να συμμετάσχουν στην έρευνα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να κουνήσουν ούτε το δάκτυλό τους για δύο μήνες και κάτι. Σύμφωνα με αξιωματούχους της ΝASA, o εθελοντής που θα δεχτεί να παραμείνει καθηλωμένος στο κρεβάτι για 70 μέρες, θα μπορεί να σηκωθεί ορισμένες φορές μόνο και για να υποβληθεί σε συγκεκριμένες εξετάσεις. http://www.defencenet.gr/defence/item/nasa-%CE%B4%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CE%B9-18000-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E-%CF%83%CE%B5-%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CE%BD-%CE%B4%CE%B5%CF%87%CF%84%CE%B5%CE%AF-%CE%BD%CE%B1-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9-70-%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82-%CE%BE%CE%B1%CF%80%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%82

"PROGRESS Μ-27Μ" http://www.energia.ru/ru/iss/iss43/progress_m-27m/photo_04-22.html 200 Ελληνες μαθητες καλουν την Σαμανθα στον Διεθνη Διαστημικο Σταθμο. Δεν έχει κανείς κάθε μέρα την ευκαιρία να συνομιλήσει με έναν αστροναύτη για την υγιεινή διατροφή. Η Σαμάνθα Κριστοφορέτι, αστροναύτης της ESA, θα συνομιλήσει αύριο το απόγευμα ζωντανά από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό όπου βρίσκεται, με εκατοντάδες μαθητές στην Ελλάδα, το Βέλγιο και τη Σουηδία. Για να επιβιώσουν στο βαθύ διάστημα οι άνθρωποι θα χρειάζονται μια συνεχή παροχή οξυγόνου, πόσιμο νερό και θρεπτικά τρόφιμα. Μια επιλογή είναι να επιτραπεί σε ένα βρώσιμο φυτό να φωτοσυνθέσει χρησιμοποιώντας φως και το διοξείδιο του άνθρακα από την εκπνοή της αναπνοής για να παραχθούν τόσο τρόφιμα (βιομάζα) όσο και αέριο οξυγόνο. Αυτή τη δυνατότητα ερευνά και η αστροναύτης της ESA, Σαμάνθα κατά την εξάμηνη παραμονή της στον Σταθμό στα πλαίσια της επιστημονικής αποστολής της Futura. Η Σαμάνθα διεξάγει μεταξύ άλλων ερευνητικά πειράματα για τη βιολογία και τη φυσιολογία του ανθρώπου χρησιμοποιώντας το out-of-this-world (έξω από αυτόν τον κόσμο) εργαστήριο με στόχο να βελτιώσει τη ζωή στη Γη ή να προετοιμάσει την περαιτέρω ανθρώπινη εξερεύνηση του ηλιακού μας συστήματος. Μέσα από ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τη διατροφή θα προτρέψει τα παιδιά να τρώνε καλά και να ζήσουν ακολουθώντας έναν πιο υγιή τρόπο ζωής. Η ζωντανή μετάδοση θα ξεκινήσει στις 14:30 ώρα Ελλάδος και η σύνδεση με τη Σαμάνθα που βρίσκεται στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό θα γίνει στις 15:00, και μπορείτε να την παρακολουθήσετε ζωντανά: Η εκπαιδευτική δραστηριότητα της ESA, "Food from Spirulina", βασίζεται στο έργο MELiSSA (Micro-Ecological Life Support System Alternative) της ESA, o στόχος του οποίου είναι να αναπτύξει την τεχνολογία που απαιτείται για ένα μελλοντικό σύστημα βιολογικής υποστήριξης της ζωής που θα απαιτείται για μακροπρόθεσμες πτήσεις του ανθρώπου στο διάστημα. Το 1ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης συμμετέχει στο "Food from Spirulina". Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 2 μέρη. Στο 1ο μέρος πραγματοποιήθηκε πείραμα εκτίμησης παραγωγής οξυγόνου από καλλιέργεια σπιρουλίνας από 90 πενταμελής ομάδες μαθητών από 20 σχολεία της Κρήτης με τη χρήση ειδικής πειραματικής διάταξης που προμήθευσε η ESA, ενώ το 2ο μέρος περιλαμβάνει τη διενέργεια ημερίδας, που θα πραγματοποιηθεί στην Πανεπιστημιούπολη Βουτών Ηρακλείου αύριο Πέμπτη, 23 Απριλίου και θα περιλαμβάνει ζωντανή σύνδεση εν πτήση (In Flight Call) με το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), όπου οι μαθητές θα μιλήσουν ζωντανά με την αστροναύτη της ESA, Σαμάνθα Κριστοφορέτι, η οποία θα απαντήσει σε ερωτήσεις τους. Εκτός από τους 200 μαθητές από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, στην εκδήλωση θα συμμετέχουν και εκατοντάδες μαθητές που θα βρίσκονται σε ακόμη δύο προεπιλεγμένες τοποθεσίες, το Belgian Nuclear Research Center (SCK-CEN), Βέλγιο και το Framtidsmuseet, Σουηδία. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ESA στοχεύει ώστε τα παιδιά να κατανοήσουν τον μηχανισμό της φωτοσύνθεσης, ιδίως τo ρόλο της κάθε ουσίας στην παραγωγή τροφίμων (υδατάνθρακες) και οξυγόνο, καθώς επίσης και την κατανόηση των δυνατοτήτων για την ανακύκλωση στοιχείων σε κλειστά συστήματα, όπως είναι ο πλανήτης Γη, και να κάνουν μια σύνδεση με το περιβάλλον ενός διαστημικού σταθμού. Το ξεχωριστό σπίτι της Σαμάνθα για έξι μήνες της επιτρέπει να εμπνέει την επόμενη γενιά μηχανικών και επιστημόνων, καθώς μοιράζεται το ταξίδι της με τους νέους στη Γη και μέσα από το ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τη διατροφή θα προτρέψει τα παιδιά να τρώνε σωστά και να ζήσουν ακολουθώντας έναν πιο υγιή τρόπο ζωής. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/200_Hellenes_mathethes_kalohun_te_Samhantha_sto_Diethnhe_Diastemikho_Stathmho Ατομικό ρολόι δεν «χάνει» ούτε ένα δευτερόλεπτο σε 15 δισ. χρόνια. Το ρεκόρ ακρίβειας κατέρριψε ένα πειραματικό ατομικό ρολόι στροντίου μετά την αναβάθμισή του, αφού πλέον δεν «χάνει» ούτε ένα δευτερόλεπτο σε 15 δισεκατομμύρια χρόνια δηλαδή περίπου όσο είναι και η ηλικία του σύμπαντος. Το ρολόι αναβαθμίσθηκε από ερευνητές του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Μέτρων, Σταθμών και Τεχνολογίας και του πανεπιστημίου του Κολοράντο, καθώς ανήκει στο κοινό ινστιτούτο των δύο ιδρυμάτων. Έτσι, όπως περιγράφουν οι ερευνητές σε online άρθρο τους στο περιοδικό Nature Communications, μπόρεσαν να τριπλασιάσουν την ακρίβειά του. Η βελτίωση σημαίνει πως μπορεί να αξιοποιηθεί για τη μέτρηση των απειροελάχιστων διαφορών στη ροή του χρόνου ανάμεσα σε σημεία στα οποία είναι διαφορετική η ένταση του βαρυτικού πεδίου. Το φαινόμενο αυτό έχει προβλεφθεί από τον Αϊνστάιν στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και ονομάζεται βαρυτική διαστολή του χρόνου. Σημαίνει πως, με την αύξηση του ύψους και επομένως την εξασθένηση της γήινης βαρύτητας, ο χρόνος κυλά πιο γρήγορα. Κάτι που λαμβάνεται υπόψη στα συστήματα GPS, για τον σωστό προσδιορισμό των γεωγραφικών συντεταγμένων. «Χάρις στις επιδόσεις του ρολογιού, μπορούμε να μετρήσουμε την επίδραση της βαρυτικής διαστολής του χρόνου ακόμη και σε ύψος μόλις 2 εκατοστών από την επιφάνεια του εδάφους. Επομένως, είμαστε κοντά στο να κάνουμε πράξη τη σχετικιστική γεωδαισία», αναφέρει στο σάιτ του Εθνικού Ινστιτούτου Μέτρων, Σταθμών και Τεχνολογίας ο Γιουν Γιε, ερευνητής στο ίδρυμα. Στόχος της σχετικιστικής γεωδαισίας είναι η αξιοποίηση ενός δικτύου ρολογιών ως βαρυτικών αισθητήρων, για την τρισδιάστατη μέτρηση του σχήματος της Γης με πρωτόγνωρη ακρίβεια. Όπως ο Γιε, έτσι και άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως θα μπορέσει να γίνει πραγματικότητα όταν κατασκευασθούν ατομικά ρολόγια που θα μπορούν να «αντιληφθούν» τη βαρυτική διαστολή του χρόνου σε ύψος 1 εκατοστό. Η «καρδιά» του ρολογιού είναι μία στήλη 30 x 30 εκατοστών όπου, με τη βοήθεια ενός ισχυρού λέιζερ, λίγες χιλιάδες άτομα στροντίου διατηρούνται σε μια ειδική διάταξη που αποκαλείται οπτικό πλέγμα. Η αναβάθμιση του ρολογιού είχε να κάνει κυρίως με τη μείωση των σφαλμάτων που οφείλονται στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Γι αυτό τον σκοπό, οι ερευνητές κατασκεύασαν μία «ασπίδα» που περιβάλλει τον θάλαμο κενού όπου βρίσκονται τα άτομα, ώστε η διάταξη να μπορεί πλέον να λειτουργήσει σε θερμοκρασία δωματίου, και όχι μόνο σε ακραία χαμηλή θερμοκρασία, όπως συνέβαινε προηγουμένως. http://www.naftemporiki.gr/story/943444/atomiko-roloi-den-xanei-oute-ena-deuterolepto-se-15-dis-xronia

Η Rosetta κατέγραψε την εκτόξευση ύλης από το εσωτερικό του διαστημικού βράχου. Καθώς ο κομήτης 67P πλησιάζει προς τον Ηλιο φαίνεται ότι προκαλούνται διάφορα φαινόμενα σε αυτόν. Ενα από αυτά κατέγραψε το σκάφος Rosetta που εδώ και μήνες έχει τεθεί σε τροχιά γύρω του και τον παρατηρεί. Από το εσωτερικό του κομήτη εκτοξεύτηκαν ποσότητες ύλης γεγονός που το Rosetta κατάφερε να καταγράψει με την κάμερα Osiris. Η ΕSA έδωσε στη δημοσιότητα ένα animation του φαινομένου το οποίο οι επιστήμονες δεν είχαν προβλέψει και προσπαθούν τώρα να βρουν εξήγηση για αυτό. Μια πρώτη εικασία είναι ότι ο ο πίδακας ύλης δημιουργήθηκε από το λιώσιμο του πάγου που βρίσκεται παγιδευμένος στο εσωτερικό του κόμητη καθώς αυτός πλησιάζει τον Ηλιο. Αυτό που προβληματίζει τους ειδικούς είναι ότι ο πίδακας δημιουργήθηκε στην πλευρά του κομήτη που δεν ήταν εκτεθειμένη το συγκεκριμένο χρονικό σημείο στον Ηλιο. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=696986

Τηλεσκόπια συνδέονται σε παγκόσμιο αστεροσκοπείο. Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο ξεκίνησαν την προσπάθεια δημιουργίας του Event Horizon Telescope (EHT). Δεν πρόκειται για ένα νέο τηλεσκόπιο αλλά για τη σύνδεση όλων των ισχυρών επίγειων τηλεσκόπιων δημιουργώντας ένα υπερ-τηλεσκόπιο. Στόχος είναι να μπορέσουν οι αστρονόμοι να διεισδύσουν με το EHT στο κέντρο του γαλαξία μας και να παρατηρήσουν τη γιγάντια μελανή οπή που βρίσκεται εκεί. Οι επιτελείς αυτής της προσπάθειας ευελπιστούν ότι με το EHT θα έχουν τη μέχρι σήμερα πιο «καθαρή» θέα του κέντρου του Γαλαξία και των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα εκεί. Αν αυτή η σύνδεση των ισχυρών τηλεσκοπίων του πλανήτη επιτευχθεί θα δημιουργηθεί ένα όργανο με δυνατότητες και ισχύ χίλιες φορές μεγαλύτερη από εκείνη του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Ήδη έχουν συνδεθεί το τηλεσκόπιο SPT στον Νότιο Πόλο με το τηλεσκόπιο Pathfinder Experiment στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή και το τηλεσκόπιο Large Millimeter Telescope στο Μεξικό. Όταν η σύνδεση ολοκληρωθεί το σούπερ τηλεσκόπιο που θα έχει δημιουργηθεί θα στοχεύσει τη μελανή οπή στο κέντρο του γαλαξία μας που έχει λάβει την ονομασία Τοξότης Α*. Η μαύρη τρύπα του Γαλαξία απέχει περίπου 27.000 έτη φωτός από τη Γη και έχει μάζα περίπου 4 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ηλιου. Οι ερευνητές που θα συμμετέχουν στις παρατηρήσεις θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν τον περίφημο «ορίζοντα γεγονότων». Πρόκειται για το σημείο μιας μαύρης τρύπας είναι το «σημείο χωρίς επιστροφή», δηλαδή το σημείο στο οποίο η βαρυτική έλξη γίνεται τόσο δυνατή, ώστε κάθε διαφυγή να είναι αδύνατη. Με απλά λόγια όταν η ύλη σε οποιαδήποτε μορφή της (άστρα, αέρια ακόμη και το φως) βρεθεί στον ορίζοντα των γεγονότων μιας μαύρης τρύπας η τύχη της είναι προδιαγεγραμμένη, θα τη ρουφήξει η μαύρη τρύπα. Μέχρι σήμερα υπάρχουν οι θεωρητικές αναφορές για την ύπαρξη του ορίζοντα γεγονότων και κάποια έμμεσα ίχνη του. Οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και χρόνια κάποιες απτές αποδείξεις της παρουσίας του ορίζοντα γεγονότων και το EHT ίσως να καταφέρει να τις εντοπίσει. Οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να συλλέξουν νέα δεδομένα με τα οποία θα ελέγξουν τη θεωρία της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν αλλά και τη συμπεριφορά των μελανών οπών. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231401898

Κατασκοπεύοντας τις ραδιοεκπομπές ενός μοναχικού ηλεκτρονίου. Για πρώτη φορά, ερευνητές του MIT κατάφεραν να ανιχνεύσουν τα ραδιοκύματα ενός μεμονωμένου ηλεκτρονίου -ένα εντυπωσιακό επίτευγμα που ίσως ανοίγει το δρόμο για την απάντηση ενός κρίσιμου ερωτήματος για τα φευγαλέα σωματίδια νετρίνα. Οι φυσικοί γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι τα φορτισμένα σωματίδια όπως τα ηλεκτρόνια ακολουθούν σπειροειδείς τροχιές και εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία -ραδιοκύματα στη συγκεκριμένη περίπτωση. Το φαινόμενο ονομάζεται ακτινοβολία κύκλοτρου και αξιοποιείται σήμερα σε πολλές εφαρμογές όπως η παραγωγή ακτίνων Χ. Καθώς εκπέμπουν ακτινοβολία, τα σωματίδια σταδιακά χάνουν ενέργεια και κινούνται σε ολοένα και πιο κλειστές τροχιές. Παράλληλα, η συχνότητα της ακτινοβολίας αυξάνεται. Οι ερευνητές του προγράμματος «Project 8» στο MIT μελέτησαν ηλεκτρόνια που παράγονται όταν το μέταλλο ρουβίδιο-83 υφίσταται ραδιενεργή διάσπαση και μετατρέπεται σε αέριο κρυπτό-83. Κατά την απελευθέρωσή τους τα ηλεκτρόνια έχουν συγκεκριμένη ενέργεια, και οι ερευνητές γνώριζαν πως, αν τα οδηγούσαν σε ένα μαγνητικό πεδίο, τα ραδιοκύματά των ηλεκτρονίων θα είχαν συγκεκριμένη συχνότητα. «Είναι η ίδια συχνότητα που χρησιμοποιείται στις στρατιωτικές επικοινωνίες -26 gigahertz» σχολιάζει ο Τζο Φορμάτζιο, επίκουρος καθηγητής Φυσικής στο MIT και μέλος της ερευνητικής ομάδας. Τα ηλεκτρόνια που προέκυψαν από τη διάσπαση του ρουβιδίου οδηγήθηκαν σε έναν μικρό θάλαμο εκτεθειμένο σε ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Ο ανιχνευτής που συναρμολόγησαν οι ερευνητές μπόρεσε να καταγράψει τις ραδιοεκπομπές μεμονωμένων ηλεκτρονίων για χρονικό διάστημα αρκετών millisecond, αρκετά για να δει τη συχνότητα της ακτινοβολίας να αυξάνεται καθώς τα ηλεκτρόνια κινούνταν στις σπειροειδείς, όλο και πιο κλειστές, τροχιές τους. Είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα, καθώς η ισχύς της ακτινοβολίας που ανιχνεύθηκε ήταν της τάξης του ενός τετράκις εκατομμυριοστού του watt. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στην έγκριτη επιθεώρηση Physical Review Letters. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231401967 H αλήθεια είναι ότι η ενέργεια μεμονωμένων ηλεκτρονίων έχει μετρηθεί και στο παρελθόν, όπως επισημαίνει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Science. Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως τα ηλεκτρόνια ουσιαστικά απορροφούνταν, ενώ με τη νέα τεχνική δεν καταστρέφονται στη διαδικασία. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους, η νέα τεχνική θα μπορούσε να επιτρέψει στους φυσικούς να απαντήσουν σε ένα ερώτημα που τους βασανίζει εδώ και δεκαετίες: ποια είναι η μάζα των νετρίνων; Δισεκατομμύρια νετρίνα περνούν κάθε δευτερόλεπτο μέσα από το σώμα μας και διαπερνούν τη Γη χωρίς να γίνονται αντιληπτά, καθώς δεν καταδέχονται να αλληλεπιδράσουν με την κανονική ύλη. Τα νετρίνα έρχονται σε διάφορες ποικιλίες, ή «γεύσεις», οι οποίες μπορούν μυστηριωδώς να μεταμορφώνονται η μία στην άλλη. Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να εφαρμόσουν την ίδια τεχνική στο τρίτιο, ένα ισότοπο του υδρογόνου του οποίου ο πυρήνας περιέχει ένα πρωτόνιο και δύο νετρόνια. Το τρίτιο υφίσταται βήτα ραδιενεργή διάσπαση, κατά την οποία το ένα νετρόνιο μεταμορφώνεται σε πρωτόνιο και εκπέμπει ταυτόχρονα ένα ηλεκτρόνιο και ένα νετρίνο. Το άθροισμα της ενέργειας του νετρίνου και του ηλεκτρονίου πρέπει να ισούται με τη συνολική ενέργεια που απελευθερώθηκε κατά τη ραδιενεργό διάσπαση. Και αυτό σημαίνει ότι, αν οι ερευνητές καταφέρουν να μετρήσουν την ενέργεια του ηλεκτρονίου κρυφακούγοντας τις ραδιοεκπομπές του μέσα σε ένα μαγνητικό πεδίο, θα μπορέσουν επιτέλους να υπολογίσουν την ενέργεια, και επομένως τη μάζα, των νετρίνων. Αυτός είναι εξάλλου ο στόχος ενός διαφορετικού ερευνητικού προγράμματος που ξεκινά στην Καρλσρούη της Γερμανίας, βασισμένο στον ανιχνευτή Katrin, ο οποίος θα απορροφά τα ηλεκτρόνια. Παραμένει άγνωστο ποιο πείραμα, το Katrin ή το Project 8, θα απαντήσει πρώτο στο ερώτημα. Μια βασική διαφορά είναι πάντως ότι ο ανιχνευτής Katrin καταλαμβάνει ένα ολόκληρο εργαστήριο, ενώ ο ανιχνευτής ραδιοκυμάτων χωράει στον πάγκο του εργαστηρίου. Οι δύο ερευνητικές ομάδες συνεργάζονται τώρα για την επιτάχυνση των μελετών. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231401967

"PROGRESS Μ-27Μ" http://www.energia.ru/ru/iss/iss43/progress_m-27m/photo_04-21.html Η πιο κρύα περιοχή του Σύμπαντος «είναι απλώς κενή» Ονομάστηκε «Ψυχρό Σημείο» αφού σύμφωνα με τους επιστήμονες πρόκειται για το πιο κρύο σημείο του Σύμπαντος. Μέχρι τώρα οι ειδικοί δεν είχαν σχεδόν κανένα δεδομένο για αυτό το απόκοσμο μέρος του Διαστήματος στο οποίο η θερμοκρασία κυμαίνεται πέριξ των 270 Κελσίου, τρεις μόλις βαθμούς Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν. Διεθνής ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι βρήκε την εξήγηση. Σύμφωνα με τους ερευνητές η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Ψυχρό Σημείο είναι μάλλον εντελώς κενή για αυτό και οι θερμοκρασίες εκεί είναι ακραία χαμηλές. Το 2004, οι αστρονόμοι, μελετώντας τον «χάρτη» της ακτινοβολίας μικροκυμάτων, η οποία διαπερνά μέχρι σήμερα το Σύμπαν ως «απόηχος» της αρχικής Μεγάλης Έκρηξης ανακάλυψαν μια ανωμαλία: μια ασυνήθιστα μεγάλη «έρημη» περιοχή του Σύμπαντος, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Ηριδανού. Η περιοχή αυτή απέχει τρία δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και εκτιμάται ότι εκτείνεται σε έκταση 1,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Στην περιοχή αυτή υπάρχει ένα σημείο που έλαβε την ονομασία «Ψυχρό Σημείο» αφού πρόκειται για το πιο κρύο σημείο του Σύμπαντος. Από την πρώτη στιγμή του εντοπισμού του συγκεκριμένου σημείου οι επιστήμονες κατέβαλλαν μέχρι σήμερα μεγάλη προσπάθεια για να δοθεί μια εξήγηση για την ύπαρξη του Ψυχρού Σημείου αλλά μέχρι σήμερα δεν είχαν βρεθεί κάποια στοιχεία που να βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Στον χάρτη της μικροκυματικής ακτινοβολίας σημειώνεται με κύκλο κάτω δεξιά η γιγάντια περιοχή του Σύμπαντος στην οποία υπάρχει το Ψυχρό Σημείο και η οποία σύμφωνα με τη νέα μελέτη είναι κενή. Διεθνής ομάδα αστρονόμων από τις ΗΠΑ, την Ιταλία και την Ουγγαρία, με επικεφαλής τον δρ. Ίστβαν Σζαπουντί του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης πιστεύουν ότι βρήκαν την εξήγηση για το Ψυχρό Σημείο. Εκτιμούν ότι η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Ψυχρό Σημείο είναι σχεδόν κενή και κατ επέκταση κατεψυγμένη. Όπως είπε ο Σαζπουντί, πρόκειται «για την μεγαλύτερη ατομική δομή, που έχει εντοπιστεί ποτέ από την ανθρωπότητα». Η εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε με τον συνδυασμό στοιχείων από το επίγειο οπτικό τηλεσκόπιο Pan-STARRS1 στη Χαβάη και το διαστημικό τηλεσκόπιο υπέρυθρων ακτίνων WISE της NASA. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν μπορεί να είναι σύμπτωση η ανακάλυψη αυτής της τόσο μεγάλης, σχεδόν κενής, περιοχής εκεί όπου βρίσκεται και το Ψυχρό Σημείο. Όμως θα χρειαστούν περαιτέρω παρατηρήσεις για να επιβεβαιωθεί η συγκεκριμένη εξήγηση. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society». http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231401262 «Έξυπνος» πύραυλος θα επιστρέφει στη Γη με ελικόπτερο. Kαθώς η SpaceX του Έλον Μασκ πραγματοποιεί δοκιμές με στόχο την προσγείωση και επαναχρησιμοποίηση πυραύλων της μετά από αποστολές, και άλλες εταιρείες προσανατολίζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Μία εξ αυτών είναι και η United Launch Alliance (ULA), η οποία αποκάλυψε πρόσφατα το NGLS (Next Generation Launch System) στο πλαίσιο του 31ου Space Symposium. Ο νέος πύραυλός της, Vulcan, προορίζεται να «αλλάξει το μέλλον του Διαστήματος», καθιστώντας τις υπηρεσίες εκτόξευσης στο Διάστημα πιο οικονομικές και προσβάσιμες, όπως υποστηρίζει η εταιρεία, με στόχο έναν «πλήρως αμερικανικό πύραυλο που θα επιτρέψει επιτυχείς αποστολές από τη χαμηλή τροχιά της Γης μέχρι τον Πλούτωνα». Η πρωτοβουλία SMART (Sensible, Modular Autonomous Return Technology) παρουσιάστηκε σε αυτό το πλαίσιο, η οποία θα ενσωματωθεί στο NGLS και θα επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση του πιο ακριβού τμήματος του πυραύλου, δηλαδή τους βασικούς κινητήρες, οι οποίοι θα «πιάνονται» στον αέρα με ελικόπτερο, μετά την εκτόξευση του σκάφους τους. Ειδικότερα, ο πύραυλος θα εκτοξεύεται κανονικά, αλλά μετά την απελευθέρωση του φορτίου του το βασικό κομμάτι θα εισέρχεται ξανά στην ατμόσφαιρα χρησιμοποιώντας μια φουσκωτή θερμική ασπίδα. Στη συνέχεια θα αναπτύσσεται αλεξίπτωτο και το τμήμα θα κατεβαίνει αργά, μέχρι να πιαστεί από ελικόπτερο Chinook. Το εν λόγω κομμάτι στη συνέχεια θα μπορεί να ελέγχεται και να επαναχρησιμοποιείται σε άλλον πύραυλο Vulcan, με συνέπεια μεγάλη εξοικονόμηση όσον αφορά στα καύσιμα και άλλα έξοδα. Ο πύραυλος βασίζεται στα σχέδια Atlas και Delta και οι δυνατότητες μεταφοράς του αναμένεται να φτάνουν αυτές του Delta IV Heavy. http://www.naftemporiki.gr/story/942627/eksupnos-diastimikos-epanaxrisimopoioumenos-puraulos-pou-tha-epistrefei-sti-gi-me-elikoptero Λέιζερ στον ISS θα καταστρέφουν διαστημικά σκουπίδια. Η επιστημονική κοινότητα πασχίζει τα τελευταία χρόνια να βρει μια λύση στο πρόβλημα των λεγόμενων «διαστημικών σκουπιδιών» που έχουν περικυκλώσει τη Γη και ο όγκος τους αυξάνεται συνεχώς. Στο τραπέζι έχουν πέσει δεκάδες πιθανές αλλά και απίθανες προτάσεις αντιμετώπισης των διαστημικών σκουπιδιών. Ιάπωνες επιστήμονες διατυπώνουν μια νέα πρόταση βγαλμένη κυριολεκτικά από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Προτείνουν την τοποθέτηση μεγάλων λέιζερ στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό τα οποία θα καταστρέφουν διαστημικά σκουπίδια. Σε τροχιά γύρω από τη Γη υπολογίζεται ότι βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες αντικείμενα που είναι συντρίμμια δορυφόρων και πυραύλων. Ο αριθμός τους μάλιστα πολλαπλασιάζεται καθώς έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους και σπάνε σε περισσότερα κομμάτια. Τα διαστημικά σκουπίδια υπολογίζεται ότι κινούνται με ταχύτητες μεγαλύτερες των 28 χιλιάδων χλμ./ώρα. Εκτιμάται ότι περίπου 20 χιλιάδες διαστημικά σκουπίδια έχουν μέγεθος άνω των δέκα εκατοστών, γεγονός που τα καθιστά ιδιαιτέρως επικίνδυνα. Εκτιμάται επίσης ότι υπάρχουν περισσότερα από 370 χιλιάδες αντικείμενα μεγέθους 1-10 εκατοστών τα οποία «ταξιδεύουν» στο Διάστημα. Τα διαστημικά σκουπίδια απειλούν τους δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αλλά και τα διαστημικά σκάφη που ξεκινούν από τη Γη για να πραγματοποιήσουν αποστολές. Σύμφωνα με τη NASA, ο αριθμός των διαστημικών σκουπιδιών αυξάνεται με τέτοιο ρυθμό ώστε πολύ σύντομα θα είναι πλέον αδύνατον να πραγματοποιηθούν διαστημικές αποστολές. Και αυτό διότι θα είναι απίθανο τα σκάφη και οι δορυφόροι που θα εκτοξεύονται να μην χτυπηθούν κατά την έξοδο τους από τη Γη από κάποιο διαστημικό σκουπίδι. Πριν από λίγα χρόνια ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος αποφάσισε την κατασκευή ενός προηγμένου τηλεσκοπίου που θα τοποθετούνταν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το τηλεσκόπιο έλαβε την ονομασία Extreme Universe Space Observatory (EUSO) και θα είχε ως αποστολή την αναζήτηση διαφόρων τύπων κοσμικών ακτινών και των νετρίνων, των υποατομικών σωματιδίων που πιστεύεται ότι δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Εκρηξη από την οποία προέκυψε το Σύμπαν. Τελικά μια σειρά από τεχνικές δυσκολίες αλλά και προβλήματα χρηματοδότησης οδήγησαν την ESA στην απόφαση να μην προχωρήσει στην κατασκευή του τηλεσκοπίου. Όμως η Διαστημική Υπηρεσία της Ιαπωνίας (JAXA) σε συνεργασία με το ιαπωνικό Ινστιτούτο Riken αποφάσισαν να αναλάβουν το έργο. Οι Ιάπωνες προχώρησαν σε σύναψη συνεργασιών με 60 ερευνητικά ινστιτούτα και άλλες 12 χώρες και ξεκίνησαν την κατασκευή του τηλεσκοπίου η οποία βρίσκεται πλέον στο τελικό της στάδιο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, το τηλεσκόπιο θα τοποθετηθεί στον ISS το 2017. Επιστήμονες του Ινστιτούτου Riken υποστηρίζουν ότι το τηλεσκόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην καταστροφή διαστημικών σκουπιδιών. Αναφέρουν ότι το EUSO έχει την ικανότητα να στοχεύει διαστημικά αντικείμενα και να δίνει στόχο σε μια συστοιχία ισχυρών λέιζερ που θα τοποθετηθούν για αυτό τον σκοπό στον ISS. Μόλις το τηλεσκόπιο στοχεύσει ένα διαστημικό σκουπίδι τα λέιζερ θα το καταστρέφουν. Οι θιασώτες της ιδέας αναφέρουν ότι τα λέιζερ θα μπορούν να καταστρέψουν διαστημικά σκουπίδια σε απόσταση 100 χλμ από τον ISS. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=696640

Ισχυρες ακτινες Χ σμιλευουν την αποχρωση νεον του κρανους του Θορ. Αυτή η σκηνή με τα φωτεινά χρώματα δείχνει ένα γιγάντιο σύννεφο λαμπερού αερίου και σκόνης γνωστό ως NGC 2359. Αυτό είναι επίσης ονομαστό ως νεφέλωμα Κράνος του Θορ, λόγω των κυρτών άκρων φυσικού αερίου που απορρέουν από το κεντρικό εξόγκωμα και κάμπτονται με φορά προς τα πάνω αριστερά και δεξιά του πλαισίου, δημιουργώντας ένα σχήμα που θυμίζει το φτερωτό κράνος του Νορβηγού θεού. Τα χρώματα νέον σε αυτή την εικόνα δεν είναι μόνο όμορφα, αλλά μας λένε επίσης για τη σύνθεση του νεφελώματος. Οι φωτεινές μπλε κηλίδες δείχνουν εκπομπή ακτίνων Χ που εντοπίστηκαν από τις κάμερες EPIC στο διαστημικό παρατηρητήριο XMM-Newton της ESA, ενώ οι ωχρές κόκκινες και πράσινες περιοχές είναι τα λαμπερά χνάρια του ιονισμένου υδρογόνου και οξυγόνου, όπως τα είδε το απομακρυσμένο παρατηρητήριο Stars and Shadows Remote Observatory South στο παρατηρητήριο Cerro Tololo Inter-American Observatory. Η έντονη εκπομπή ακτίνων Χ που ανιχνεύτηκε από το XMM-Newton προέρχεται από ένα αστέρι στο κέντρο του νεφελώματος. Αυτό το αστέρι, ένα αστέρι Wolf-Rayet που ονομάζεται HD 56925, είναι παλιό, τεράστιο και σπρώχνει προς τα έξω απίστευτες ποσότητες υλικού με καταιγιστικό ρυθμό: το αστέρι χάνει μάζα ισοδύναμη με εκείνη του Ήλιου σε λιγότερο από 100 000 χρόνια, με τη μορφή ενός ανέμου που κινείται γρηγορότερα από 1500 χλμ/δευτ. Η παρουσία τέτοιων βίαιων κατοίκων έχει επηρεάσει το μπερδεμένο σχήμα του NGC 2359. Το νεφέλωμα αποτελείται από μια κεντρική φούσκα που περιβάλλεται από ένα κουβάρι αέριων ινών, παχιά κανάλια σκοτεινής σκόνης και φωτεινούς πίδακες, όπου το υλικό που σαρώνεται από τον αστρικό άνεμο έχει συγκρουστεί με το περιβάλλον αέριο και προκάλεσε κυματιστά ωστικά κύματα σε όλη την περιοχή. Τα μπλε μέρη σε αυτήν την εικόνα τονίζουν τις θερμότερες περιοχές του νεφελώματος: την κεντρική φούσκα και μια έκρηξη κάτω αριστερά. Το αέριο του NGC 2359 πιστεύεται πως φθάνει θερμοκρασίες που κυμαίνονται από μερικά εκατομμύρια έως δεκάδες εκατομμύρια βαθμούς. Αυτή η εικόνα συνδυάζει δεδομένα ακτίνων Χ που συλλέχθηκαν το 2013 από το XMM-Newton (μπλε) με τις οπτικές παρατηρήσεις από το Cerro Tololo στη Χιλή (πράσινο και κόκκινο). Ο Βορράς είναι προς τα αριστερά, και δυτικά είναι προς τα επάνω. Η εικόνα δημοσιεύθηκε πρώτα στην γκαλερί εικόνων του XMM-Newton. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Ischyrhes_akthines_Ch_smilehuoyn_ten_aphochrose_nheon_toy_krhanoys_toy_Thor

Τα «χίλιασε» το MAVEN. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ύστερα από 10 μήνες ταξιδιού όπου διήνυσε μια απόσταση 711 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, το MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile Evolution) έφτασε στον Αρη και τέθηκε σε τροχιά γύρω από αυτόν. Οπως ανακοίνωσε η NASA, το MAVEN ολοκλήρωσε τη Μεγάλη Δευτέρα τη χιλιοστή περιφορά του γύρω από τον Κόκκινο Πλανήτη στην προσπάθειά του να βρει στοιχεία που συνθέτουν την ατμοσφαιρική ιστορία του. Στοιχεία που πιθανώς θα φωτίσουν ορισμένες πτυχές της γεωλογικής εξέλιξης του Αρη, όπως π.χ. αυτή που αφορά την ύπαρξη νερού (και πιθανώς ζωής) στην επιφάνειά του. Το σκάφος μεταφέρει μαζί του και ένα DVD στο οποίο καταγράφονται τα ονόματα φίλων του Διαστήματος καθώς επίσης μικρά ποιήματα (χαϊκού) που το κοινό έστειλε σε ειδική ιστοσελίδα που είχε δημιουργηθεί για αυτόν τον σκοπό. Προηγούμενες αποστολές της NASA έχουν δείξει με σχετική βεβαιότητα ότι ο Αρης ήταν κάποτε θερμός, διέθετε πυκνή ατμόσφαιρα και καλυπτόταν από λίμνες και θάλασσες που θα μπορούσαν να φιλοξενούν ζωή. Αυτό όμως άλλαξε πριν από περίπου 3 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο πλανήτης άρχισε να χάνει την ατμόσφαιρά του. To ΜAVEN είναι η πρώτη αποστολή που σχεδιάζεται ειδικά για να λύσει το μυστήριο της χαμένης ατμόσφαιρας αλλά και να καταγράψει άγνωστα φαινόμενα που κάνουν σήμερα την εμφάνισή τους στον Κόκκινο Πλανήτη. «Παρατηρούμε πολλά χαρακτηριστικά στην επιφάνεια του Αρη που φαίνεται ότι σχετίζονται με την παρουσία νερού. Κάποια σημεία φαίνεται ότι έχουν σμιλευθεί από νερό. Το ερώτημα είναι πού πήγε τόσο το νερό όσο και το διοξείδιο του άνθρακα που υπήρχαν στον Αρη. Απορροφήθηκαν στο εσωτερικό του πλανήτη ή το μεν νερό εξατμίστηκε, το δε διοξείδιο του άνθρακα διέφυγε στο Διάστημα;» εξηγεί ο Μπρους Τζακόσκι, διευθυντής του Κέντρου Αστροβιολογίας του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και επικεφαλής της ομάδας ερευνητών της αποστολής. «Μελετώντας την ατμόσφαιρα του Αρη σήμερα, θα συγκεντρώσουμε αρκετά δεδομένα για να ανασυνθέσουμε το ατμοσφαιρικό παρελθόν του. Θα προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε τον μηχανισμό που ελέγχει το πόσο φιλόξενος για τη ζωή είναι ένας πλανήτης». Η Γη διατήρησε το νερό και την πυκνή ατμόσφαιρά της κυρίως χάρη στο μαγνητικό πεδίο της, το οποίο εκτρέπει τα επικίνδυνα φορτισμένα σωματίδια που εκπέμπει διαρκώς ο Ηλιος. Το πεδίο πηγάζει από την κίνηση του λιωμένου σιδήρου από τον οποίο αποτελείται ο εσώτερος πυρήνας του πλανήτη και ουσιαστικά λειτουργεί σαν γιγάντιο δυναμό. Αγνωστο πώς, ο Αρης έχασε το μαγνητικό πεδίο που πιθανότατα διέθετε στα αρχικά στάδια της ζωής του. Και αυτό άφησε την ατμόσφαιρα του πλανήτη ευάλωτη στην επίδραση του Ηλιου. Οι πρώτες παρατηρήσεις του MAVEN δείχνουν ότι το φαινόμενο συνεχίζεται ως και σήμερα, με τον Ηλιο να κλέβει ακόμη υλικό από την ισχνή ατμόσφαιρα του Αρη, η οποία είναι σήμερα 100 φορές πιο αραιή από της Γης. Τα σωματίδια που εκπέμπει ο Ηλιος, γνωστά ως ηλιακός άνεμος, συγκρούονται με την ατμόσφαιρα και τη συμπαρασύρουν στο Διάστημα. Αυτό είναι μια συνεχής διαδικασία, η οποία όμως εντείνεται δραματικά όταν ο Ηλιος ξεσπά σε εκρήξεις, γνωστές ως ηλιακές εκλάμψεις και εκτινάξεις στεμματικού υλικού. Το MAVEN λίγες ημέρες μετά την έλευσή του στον Αρη κατάφερε να εντοπίσει ένα σύννεφο σωματιδίων από μια εκτίναξη στεμματικού υλικού να φτάνει στον Αρη. Δεν μπόρεσε όμως να παρατηρήσει την αντίδραση της ατμόσφαιρας, καθώς δεν είχαν ενεργοποιηθεί ακόμη όλα τα όργανά του. Το σκάφος κατάφερε ωστόσο να απεικονίσει σύννεφα ατομικού υδρογόνου, οξυγόνου και άνθρακα που χάνονται από την ατμόσφαιρα στο Διάστημα. Το σύννεφο υδρογόνου είναι μακράν το μεγαλύτερο, αφού εκτείνεται στο Διάστημα σε απόσταση δεκαπλάσια από την ακτίνα του Αρη. Τα άτομα υδρογόνου, οξυγόνου και άνθρακα προέρχονται από τη διάσπαση μορίων νερού και διοξειδίου του άνθρακα λόγω της επίδρασης της ηλιακής ακτινοβολίας και του ηλιακού ανέμου στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Τα σύννεφα καταγράφηκαν με το Φασματόμετρο Υπεριώδους Απεικόνισης, ένα όργανο που καταγράφει το ηλιακό φως που ανακλάται από τα αδέσποτα άτομα. Οι δύο πιο πρόσφατες ανακαλύψεις του MAVEN προκάλεσαν αίσθηση στην επιστημονική κοινότητα. Το σκάφος ανίχνευσε δύο δυσεξήγητα φαινόμενα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη: ένα μυστηριώδες σύννεφο σκόνης σε μεγάλο υψόμετρο και ένα σέλας που φθάνει βαθιά στην ατμόσφαιρα και λάμπει στο υπεριώδες τμήμα του φάσματος του φωτός. Το μυστηριώδες σύννεφο που ανακαλύφθηκε από το MAVEN αποτελείται από σωματίδια σκόνης που κινούνται σε ύψος 150-300 χιλιομέτρων. Η προέλευσή τους παραμένει άγνωστη, ωστόσο οι ερευνητές της NASA προτείνουν τέσσερις πιθανές εξηγήσεις: μπορεί να είναι σκόνη που παρασύρθηκε από την επιφάνεια μέσω άγνωστου μηχανισμού· σκόνη που προέρχεται από τα δύο μικρά φεγγάρια του Aρη, τον Φόβο και τον Δήμο· σωματίδια που αποσπάστηκαν από κομήτες· ή διαπλανητική σκόνη που μεταφέρθηκε στον Aρη από τον ηλιακό άνεμο. Το δεύτερο δυσεξήγητο φαινόμενο είναι το σέλας που καταγράφηκε από τις 20 ως τις 25 Δεκεμβρίου σε μεγάλο τμήμα του βόρειου ημισφαιρίου. Σέλας έχει ανιχνευθεί στον Aρη και παλαιότερα, όχι όμως σε τόσο μικρή απόσταση από την επιφάνειά του. Το σέλας, τόσο στη Γη όσο και σε άλλους πλανήτες, είναι λάμψεις που προέρχονται από τη σύγκρουση φορτισμένων σωματιδίων με μόρια της ατμόσφαιρας. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=695614

Ιαπωνικά σχέδια για μη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη. Τα σχέδιά της για μια μη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη, ως πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση μιας μελλοντικής επίσκεψης στον «Κόκκινο Πλανήτη» ανακοίνωσε η ιαπωνική διαστημική υπηρεσία, JAXA. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του PhysOrg, τα σχέδια της ιαπωνικής υπηρεσίας ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου. Εάν η Ιαπωνία τα καταφέρει, θα είναι η τέταρτη χώρα που στέλνει μη επανδρωμένο σκάφος στη Σελήνη, μετά τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα. Ωστόσο, όπως διευκρίνισε στέλεχος της υπηρεσίας, πρόκειται μόνο για ένα αρχικό βήμα και υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα πριν το σχέδιο αυτό εγκριθεί επίσημα. Σύμφωμα με την εφημερίδα Γιομιούρι Σιμπούν, η ιαπωνική υπηρεσία σχεδιάζει να εκτοξεύσει την αποστολή το νωρίτερο τον Απρίλιο του 2018, με κόστος ανάπτυξης που υπολογίζεται στα 15 δισ. γιεν (126 εκατ. δολάρια). Το σκάφος, υπό την ονομασία SLIM (Smart Lander for Investigating Moon) θα εκτοξευτεί με τον πύραυλο Epsilon, σύμφωνα με την εφημερίδα, που υποστηρίζει ότι θα υποβληθεί σχετικό αίτημα προϋπολογισμού το επόμενο έτος. http://www.naftemporiki.gr/story/942593/iaponika-sxedia-gia-mi-epandromeni-apostoli-sti-selini

Μια «επιστημονική αυλή των θαυμάτων» θα συναντήσει το New Horizons στον Πλούτωνα. Ένας πλανήτης-νάνος που έχει βαθύτερο κόκκινο χρώμα ακόμη και από τον Άρη; Το πρώτο ουράνιο σώμα που στην επιφάνειά του ρέουν ποτάμια από υγροποιημένο νέον; Μήπως ένα ακόμη μέλος του ηλιακού μας συστήματος το οποίο διαθέτει έναν ωκεανό στο υπέδαφός του; Οι ερωτήσεις αυτές αφορούν τον Πλούτωνα, ο οποίος μαζί με τους δορυφόρους του βρίσκεται σε απόσταση 6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, και θα απαντηθούν σε λίγους μήνες από το διαστημόπλοιο New Horizons της NASA, το οποίο βρίσκεται ήδη καθοδόν για τη «γειτονιά» του πλανήτη-νάνου. «Αν και μοιάζουν με σενάρια επιστημονικής φαντασίας, πρόκειται για βάσιμες υποθέσεις», λέει χαρακτηριστικά στο σάιτ Christian Science Monitor o Άλαν Στερν, πλανητικός επιστήμονας και υπεύθυνος της αποστολής της NASA. Σε λιγότερο από 85 ημέρες, και συγκεκριμένα στις 14 Ιουλίου, το New Horizons θα γίνει το πρώτο σκάφος που θα «επισκεφθεί» τον Πλούτωνα από τόσο μικρή απόσταση, φθάνοντας μόλις 9.600 χιλιόμετρα από την επιφάνειά του. Έτσι, θα δώσει τέλος στα μυστήρια που καλύπτουν τον νάνο-πλανήτη, τα οποία είναι τόσο πολλά ώστε ο νάνος-πλανήτης να αποτελεί μια «επιστημονική αυλή των θαυμάτων», όπως τον χαρακτηρίζει ο Στερν. Ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Πλούτωνα είναι ο Κέρβερος, ενώ τα υπόλοιπα «φεγγάρια» του είναι ο Κέρβερος, η Ύδρα, η Νιξ και η Στυξ. Ο πλανήτης-νάνος βρίσκεται στη ζώνη του Κάιπερ, μια περιοχή στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα με εκατοντάδες αντίστοιχους διαστημικούς βράχους. Επομένως, η μελέτη του νάνου-πλανήτη και των δορυφόρων του θα δώσει επίσης στους επιστήμονες μια αντιπροσωπευτική ιδέα για όλα τα ουράνια σώματα της ζώνης, τα οποία είναι απομεινάρια από τον σχηματισμό του ηλιακούς μας συστήματος. Παράλληλα, θα βοηθήσει τους ερευνητές στη μελέτη των ολοένα περισσότερων πλανητών που ανακαλύπτουν σε μακρινά ηλιακά συστήματα. Κι αυτό γιατί πολλοί από αυτούς τους πλανήτες απέχουν από τους «μητρικούς» τους αστέρες περίπου όσο και η ζώνη του Κάιπερ από τον Ήλιο. Αν και οι τέσσερις μικρότεροι δορυφόροι ανακαλύφθηκαν μετά το 2006, η ύπαρξη του Χάροντα ήταν γνωστή από το 1978, με συνέπεια στα χρόνια που μεσολάβησαν οι αστρονόμοι να έχουν μια γενική εικόνα για το σύστημα Πλούτωνα-Χάροντα. Συνεπώς, ο Χάροντας είναι περισσότερο πλανητικός σύντροφος του Πλούτωνα, και λιγότερο «φεγγάρι» του. Με δεδομένο ότι έχει περίπου το 50% του μεγέθους του πλανήτη-νάνου, και το 12% της μάζας του, η πιο εύλογη υπόθεση είναι πως σχηματίσθηκε με την σύγκρουση του Πλούτωνα με ένα άλλο σώμα από τη ζώνη του Κάιπερ. Σύμφωνα με μελέτες Αμερικανών αστρονόμων, αυτή η σύγκρουση μάλιστα ενδεχομένως οδήγησε στον σχηματισμό ενός υπόγειου ωκεανού στον πλανήτη-νάνο. Όσον αφορά το σενάριο για το κόκκινο χρώμα, αυτό βασίζεται σε πειράματα στο εργαστήριο, κατά τα οποία ερευνητές ανέμιξαν αζωτούχες ενώσεις, μεθάνιο, μονοξείδιο του άνθρακα και άλλες απλές οργανικές ενώσεις, οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν στον Πλούτωνα, στη θερμοκρασία που επικρατεί στον πλανήτη-νάνο. Στη συνέχεια, εξέθεσαν το μίγμα σε τεχνητό φως που προσομοιάζει στο ηλιακό, ανακαλύπτοντας πως παράγονταν πιο περίπλοκα μόρια, με βαθιά κόκκινη απόχρωση. Για να απαντήσει σε αυτές τις απορίες, το New Horizons είναι εξοπλισμένο με επτά επιστημονικά όργανα τα οποία, σύμφωνα με τους υπεύθυνους της αποστολής, είναι τα πιο προηγμένα που χρησιμοποίησε ποτέ ένα διαστημόπλοιο κατά την κοντινή του διέλευση από ένα ουράνιο σώμα στον ηλιακό μας σύστημα. Πάντως, μέχρι τις 14 Ιουλίου, θα υπάρξουν πολλές αφορμές για να γίνει το σκάφος «πρωταγωνιστής» στα μίντια. Άλλωστε, μόλις πριν από λίγες ημέρες, έκανε τον γύρο του κόσμου η είδηση της πρώτης έγχρωμης φωτογραφίας του Πλούτωνα και του Χάροντα, που εξασφάλισε στους αστρονόμους το διαστημόπλοιο. http://www.naftemporiki.gr/story/942672/mia-epistimoniki-auli-ton-thaumaton-tha-sunantisei-to-new-horizons-ston-ploutona

Ο Κρόνος «τρώει» τον Εγκέλαδο. Οπως φαίνεται, ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών του ηλιακού μας συστήματος, ο Κρόνος, επιβεβαιώνει τον μύθο του. Οπως ο Κρόνος έτρωγε τα παιδιά του έτσι και ο πλανήτης που φέρει το όνομά του φαίνεται ότι «τρώει» έναν από τους δορυφόρους του. Νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο Κρόνος ρουφάει την ύλη που εκτοξεύουν στο Διάστημα οι δεκάδες πίδακες του Εγκέλαδου, του μικρού παγωμένου δορυφόρου του. Μέλη της αποστολής του διαστημικού σκάφους Cassini που από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου σε συνεργασία με επιστήμονες αμερικανικών πανεπιστημίων διαπίστωσαν ότι τα γιγάντια δαχτυλίδια του Κρόνου τραβούν πάνω τους την ύλη που εκτοξεύουν τα γκέιζερ του Εγκέλαδου. Το Cassini κατέγραψε μια σειρά εικόνων στις οποίες εντοπίστηκε το εντυπωσιακό φαινόμενο. Η εικόνα που κατέγραψε το Cassini στην οποία φαίνεται ότι ύλη που εκτοξεύουν οι πίδακες του Εγκέλαδου κατευθύνεται προς τον Κρόνο. Δεξιά, εικόνα από τις προσομοιώσεις του φαινομένου στις οποίες αποτυπώθηκε με ακρίβεια η κίνηση της ύλης από τον Εγκέλαδο προς τον Κρόνο Το Cassini ανακάλυψε πριν από λίγα χρόνια ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το Cassini συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Οι επιστήμονες της αποστολής του Cassini συγκέντρωσαν και ανέλυσαν όλα τα δεδομένα που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια από τον Εγκέλαδο το Cassini. Εντόπισαν την ύπαρξη 101 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν. Η ανακάλυψη των γκέιζερ ήταν πολύ σημαντική αφού εκτός των άλλων ενίσχυσε τα μέγιστα τις υποψίες που είχαν πολλοί επιστήμονες ότι βαθιά στο υπέδαφος του Εγκέλαδου υπάρχει νερό σε υγρή μορφή και πιθανώς να υπάρχει μια μεγάλη υπόγεια θάλασσα. Το νερό, όπως φαίνεται, έχει βρει κάποιον τρόπο να ανεβαίνει στην επιφάνεια και να εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ. Η παρουσία του νερού σε υγρή μορφή στον Εγκέλαδο έχει εξάψει το ενδιαφέρον των επιστημόνων για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής εκεί. Για αυτό και έχει προταθεί η οργάνωση μιας αποστολής στον Εγκέλαδο με στόχο την αναζήτηση ζωής. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=696659

Η Γη μας μετατράπηκε σε χιονόμπαλα τουλάχιστον δύο φορές στην ιστορία της. Η επιστημονική έρευνα φέρνει στο φως νέα στοιχεία για την εξέλιξη της Γης από τη στιγμή του σχηματισμού της ως και σήμερα. Στα περίπου 4,5 δισ. έτη της ύπαρξής της η Γη έχει περάσει από πολλές και διαφορετικές φάσεις. Γνωρίζαμε ότι ο πλανήτης μας έχει διανύσει αρκετές «εποχές παγετώνων» κατά τις οποίες η θερμοκρασία σε εκτεταμένες περιοχές του έπεφτε πολύ και δημιουργούνταν πολικές συνθήκες. Το τελευταίο διάστημα η επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει ότι υπήρξαν και κάποιες φορές που ο πλανήτης πάγωσε ολόκληρος! Πρόσφατες μελέτες αποκάλυψαν ότι πριν από 715 εκατ. έτη η Γη βίωσε μια σφοδρή εποχή παγετώνων κατά την οποία η επιφάνεια του πλανήτη καλύφθηκε με πάγους σε ποσοστό που άγγιξε το 100%! Μάλιστα, οι επιστήμονες προσέδωσαν στον πλανήτη μας για τη συγκεκριμένη περίοδο τον χαρακτηρισμό «Χιονόμπαλα Γη». Οι συνθήκες εκείνη την περίοδο ήταν τέτοιες που στον Ισημερινό η μέση θερμοκρασία ήταν -20 βαθμούς Κελσίου. Οπως είναι ευνόητο, το μεγαλύτερο ποσοστό των μορφών ζωής που υπήρχαν στον πλανήτη εξοντώθηκε. Επέζησαν μόνο όσες μορφές ζωής κατάφεραν να βρουν καταφύγιο στα λιγοστά μικρής έκτασης ανοίγματα των πάγων που υπήρχαν σε ορισμένες θαλάσσιες περιοχές. Στον πυθμένα αυτών των περιοχών υπήρχαν θερμές πηγές που έλιωναν τους πάγους στην επιφάνεια των υδάτων δημιουργώντας ένα περιβάλλον στο οποίο κάποιες μορφές ζωής μπόρεσαν να επιβιώσουν. Ορισμένοι επιστήμονες εκτιμούν όμως ότι αυτή η τρομερή παγκόσμια οικολογική καταστροφή οδήγησε σε ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της εξέλιξης, στην έκρηξη της ζωής στην Κάμβριο Περίοδο και στην εμφάνιση των πρώτων ζώων. Παρά τις συνεχείς έρευνες, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να βρουν τι άναψε το φιτίλι που προκάλεσε την έκρηξη της ζωής στην Κάμβριο Περίοδο. Σύμφωνα με τους θιασώτες της νέας θεωρίας, όταν η Γη έγινε... χιονόμπαλα, ευνοήθηκαν η παρουσία και η ανάπτυξη μικροσκοπικών φυτών που απελευθέρωναν ως υποπροϊόν το πολύτιμο για τη ζωή οξυγόνο, τα επίπεδα του οποίου αυξήθηκαν ραγδαία στην ατμόσφαιρα. Πιστεύεται ότι πριν από περίπου 800 εκατ. έτη τα επίπεδα του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα ήταν 100 φορές χαμηλότερα από τα σημερινά. Πριν από λίγες ημέρες ερευνητές του Πανεπιστημίου της Κολονίας στη Γερμανία δημοσίευσαν στην επιθεώρηση PNAS τη μελέτη τους σύμφωνα με την οποία η Γη πάγωσε εντελώς πριν από 2,4 δισ. έτη. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η θερμοκρασία στον ισημερινό άγγιζε εκείνη την περίοδο τους -40 βαθμούς Κελσίου ενώ οι ωκεανοί του πλανήτη βρέθηκαν κάτω από ένα στρώμα πάγων πάχους 300 μέτρων. Οπως και στην περίπτωση της Χιονόμπαλας Γης πριν από 715 εκατ. έτη έτσι και στο συμβάν πριν από 2,4 δισ. έτη όταν οι πάγοι άρχισαν να λιώνουν οι ερευνητές αναφέρουν ότι πιθανότατα υπήρξε ραγδαία αύξηση στα επίπεδα του οξυγόνου, γεγονός που εξηγεί ένα άλλο γεγονός που είναι γνωστό ως το «Γεγονός της Μεγάλης Οξείδωσης». Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, το οξυγόνο άρχισε να συσσωρεύεται αισθητά στη γήινη ατμόσφαιρα πριν από περίπου 2,3 δισεκατομμύρια χρόνια. Το φαινόμενο αυτό αποτέλεσε τον καταλύτη για την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=695718