Δροσος Γεωργιος

Η «Περσεφόνη» που θα σώσει τον άνθρωπο. Η NASA και η DARPA (η Yπηρεσία Προηγμένων Τεχνολογιών του αμερικανικού στρατού των ΗΠΑ) έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους μαζί με ιδιωτικές εταιρείες, ερευνητικά ιδρύματα και ακαδημαϊκούς φορείς σε ένα φιλόδοξο project που έχει λάβει την ονομασία «Περσεφόνη». Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η κατασκευή ενός διαστημικού σκάφους ικανού να μεταφέρει σε μεγάλες αποστάσεις και για μεγάλο χρονικό διάστημα τον άνθρωπο. Το σκάφος αυτό θα μπορεί να μεταφέρει ατρόμητους εξερευνητές που θέλουν να ανακαλύψουν μακρινούς κόσμους και θα τους επιστρέφει μετά στη Γη για να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Θα μπορεί φυσικά να μεταφέρει αποίκους σε μακρινούς πλανήτες ή, σε περίπτωση που η Γη για οποιονδήποτε λόγο γίνει αφιλόξενη για τη ζωή, να αποτελέσει το μέσο διάσωσης του ανθρώπινου είδους. Το σκάφος αυτό θα διαθέτει ενεργειακή αυτονομία και ταυτόχρονα θα αποτελεί ένα «ζωντανό οικοσύστημα» που θα λειτουργεί έτσι ώστε να συντηρούνται οι επιβάτες του για όσο διάστημα χρειαστεί. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, η κατασκευή της διαστημικής κιβωτού μπορεί να επιτευχθεί μέσα στα επόμενα 100 έτη. Ως τότε οι υπεύθυνοι του προγράμματος ευελπιστούν ότι η επιστημονική πρόοδος θα έχει επιλύσει μια σειρά από τεχνικά ζητήματα - ορισμένα από τα οποία είναι αλήθεια ότι φαίνεται δύσκολο να έχουν επιλυθεί -, αλλά, από την άλλη πλευρά, αν κάποιος που ζούσε στις αρχές του 20ού αιώνα έμπαινε σε μια χρονομηχανή και έβγαινε σήμερα είναι βέβαιο ότι θα «τρελαινόταν» με όσα θα έβλεπε σε επίπεδο τεχνολογικής και επιστημονικής εξέλιξης. Συνεπώς δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα οι τεχνολογίες που απαιτούνται για τη διαστημική κιβωτό να έχουν αναπτυχθεί σε 100 χρόνια από σήμερα. Η πρώτη και βασικότερη δυνατότητα που θα πρέπει, σύμφωνα με το σχέδιο, να διαθέτει η κιβωτός είναι κάτι ανάλογο με την περίφημη «ταχύτητα δίνης» του διαστημοπλοίου Enterprise στο «Star Trek». Με απλά λόγια, μια τεχνολογία που θα επιτρέπει στο σκάφος να... διπλώνει τον χωροχρόνο και να καλύπτει τεράστιες αποστάσεις σε χρόνο dt. Το δεύτερο κρίσιμο χαρακτηριστικό του σκάφους θα είναι το «ζωντανό οικοσύστημα» που θα βρίσκεται στο εσωτερικό του, το οποίο οι επιτελείς του project ονόμασαν «Περσεφόνη». «Είναι σχεδόν βέβαιο ότι σε εκατό χρόνια θα έχουμε καταφέρει να κατασκευάσουμε σκάφη που θα μπορούν να πραγματοποιήσουν μακρινά διαστημικά ταξίδια. Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε έναν τρόπο ώστε το εσωτερικό του σκάφους να αποτελεί μια μίνι Γη. Να διαθέτει τις καιρικές, κλιματικές και άλλες συνθήκες που στηρίζουν την ύπαρξη και επιβίωση του ανθρώπου. Πρέπει οι επιβάτες του σκάφους να ακολουθούν τους ίδιους φυσικούς και χημικούς ρυθμούς που βιώνει ο άνθρωπος στη Γη, και παράλληλα να έχει προβλεφθεί η ύπαρξη συνθηκών που θα επιτρέπουν εκτός από τη βιολογική και την ομαλή κοινωνική συμβίωση των επιβατών» ανέφερε η Ρέιτσελ Αρμστρονγκ, καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Γκρίνουιτς που είναι η επικεφαλής του προγράμματος «Περσεφόνη». http://www.tovima.gr/science/article/?aid=593127 Δεν επηρεάζουν τα κοινά διαστημικά σχέδια Ρωσίας – ΗΠΑ οι κυρώσεις. Οι κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ κατά της Ρωσίας λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία, δεν έχουν επηρεάσει μέχρι στιγμής τα σχέδια της ρωσο-αμερικανικής κοινοπραξίας International Launch Services (ILS) που αφορά στην εμπορική εκμετάλλευση των πυραύλων Proton με πρόγραμμα εκτοξεύσεων από το διαστημικό κέντρο Μπαϊκονούρ, στο Καζακστάν. Σύμφωνα με δήλωση της εκπροσώπου της ILS, Κάρεν Μόναγκαν, οι περιορισμοί που έθεσε ο Λευκός Οίκος στις προμήθειες αμερικανικών στρατιωτικών προϊόντων στην Ρωσία δεν αφορούν, ούτε «μπλοκάρουν» την ρωσο-αμερικανική διαστημική συνεργασία. http://gr.rbth.com/news/2014/05/06/den_epireazoyn_ta_koina_diastimika_sxedia_rosia_ipa_oi_kyrosei_30231.html

Η αέναη υδρόγειος σε προσομοίωση της NASA. Οι ωκεανοί της Γης μοιάζουν να ζωντανεύουν σε δύο animation της NASA που προσομοιώνουν τα ρεύματα των ωκεανών και την ανανέωση των υδάτων της Μεσογείου. Δορυφορικά δεδομένα και μετρήσεις στην επιφάνεια της θάλασσας συνδυάστηκαν με μαθηματικά μοντέλα σε μια προσομοίωση της ωκεάνιας κυκλοφορίας από τον Ιούνιο του 2005 μέχρι τον Οκτώβριο του 2007. Στην αρχή του βίντεο μπορεί κανείς να διακρίνει το Ρεύμα του Κόλπου, το οποίο ξεκινά έξω από τη Φλόριντα και μεταφέρει θερμότητα μέχρι την Ευρώπη -χωρίς το ρεύμα αυτό, η Βρετανία θα κινδύνευε με μπει στην κατάψυξη. Δύο άλλα σημαντικά ρεύματα είναι το Αγκούλας, το οποίο κινείται νότια κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Αφρικής, καθώς και το Κουροσίο στον Ειρηνικό που μεταφέρει θερμότητα βορειοανατολικά στην Ιαπωνία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ωκεάνια ρεύματα λειτουργούν ως κυλιόμενος ιμάντας που μεταφέρει θερμότητα από τους τροπικούς μέχρι τους πόλους και διαμορφώνει το κλίμα του πλανήτη. Ένα διαφορετικό animation που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του ίδιου ερευνητικού προγράμματος προσομοιώνει την κυκλοφορία των υδάτων στον ανατολικό Ατλαντικό και τη Μεσόγειο, γεμάτη κυκλοτερή ρεύματα που ονομάζονται δίνες. Τα animation δημιουργήθηκαν στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσεις Goddard σε συνεργασία με το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) και το MIT. Οι απεικονίσεις βοηθούν τους ερευνητές να κατανοήσουν το ρόλο της ωκεάνιας κυκλοφορίας στο κλίμα και τον κύκλο του άνθρακα. Βίντεο. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231316488

Πώς θα είναι το σκάφος CST-100 που θα μεταφέρει ανθρώπους στο Διάστημα το 2017. H Boeing έδωσε στη δημοσιότητα πληροφορίες αλλά και φωτογραφίες για το σκάφος CST-100 που κατασκευάζει το οποίο προορίζεται να μεταφέρει ανθρώπους στο Διάστημα. Αρχικά το σκάφος θα μεταφέρει τα πληρώματα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού αλλά στόχος της εταιρείας είναι να προσφέρει και χαμηλού κόστους τουριστικές διαστημικές πτήσεις. Το CST-100 έχει χωρητικότητα επτά επιβατών και η καμπίνα του δεν θυμίζει σε τίποτε τα συμβατικά διαστημικά σκάφη. Θα έλεγε κάποιος ότι μοιάζει περισσότερο με ένα high-tech γυμναστήριο ή με ένα φουτουριστικής αισθητικής spa. «Αυτό που σίγουρα δεν θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι αστροναύτες μπαίνοντας στο σκάφος είναι 1.100 ή 1.600 διακόπτες και κουμπάκια. Ουσιαστικά το πλήρωμα θα είναι απλά επιβάτες που πρέπει να φτάσουν στον διαστημικό σταθμό και δεν είναι δουλειά τους να πιλοτάρουν αυτό το σκάφος. Ετσι δεν θα είναι απαραίτητο να κάνουν πολύμηνη εκπαίδευση για να μάθουν τις λειτουργίες του» αναφέρει ο Κρις Φέργκιουσον στέλεχος της Boeing και πρώην αστροναύτης. Ο έλεγχος των λειτουργιών του CST-100 θα γίνεται εύκολα μέσα από κοινές ταμπλέτες του εμπορίου που θα χρησιμοποιούν οι αστροναύτες που θα εισέρχονται σε αυτό. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Boeing το σκάφος θα είναι έτοιμο να ταξιδέψει στο Διάστημα το 2017. Το CST-100 είναι ένα από τα σκάφη που έχει προκρίνει η NASA ως αντικαταστάτες των διαστημικών της λεωφορείων και γι αυτό χρηματοδοτεί την κατασκευή του. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=592938 Ζωντανά στο Διαδίκτυο βίντεο της Γης από τον ISS. Ζωντανή ροή βίντεο στο Διαδίκτυο προσφέρουν πλέον τέσσερις κάμερες που εγκαταστάθηκαν στο εξωτερικό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) και βρίσκονται μόνιμα στραμμένες στη Γη. Οι κάμερες υψηλής ευκρίνειας, μοντέλα που κυκλοφορούν στο εμπόριο, δοκιμάζονται στο πλαίσιο του πειράματος HDEV για την επιλογή του εξοπλισμού εικονοληψίας που θα χρησιμοποιηθούν σε μελλοντικές διαστημικές αποστολές. Οι τέσσερις κάμερες ενεργοποιούνται εναλλάξ στο βίντεο που προβάλλεται στο κανάλι του πειράματος στο Ustream, ενώ μια ξεχωριστή εφαρμογή της NASA προβάλλει τη θέση στην οποία βρίσκεται ανά πάσα στιγμή ο σταθμός δίπλα στο ζωντανό βίντεο. http://eol.jsc.nasa.gov/HDEV/ Σε περίπτωση απώλειας του σήματος, ή όταν οι κάμερες του HDEV δεν λειτουργούν, το κουτί του ζωντανού streaming δείχνει μόνο μια γκρίζα κάρτα. Οι κάμερες, εγκατεστημένες μέσα σε αεροστεγή κουτιά ελεγχόμενης θερμοκρασίας, μεταδίδουν σήμα απευθείας στη Γη και δεν ελέγχονται από το πλήρωμα του ISS. Το πείραμα προγραμματίζεται να διαρκέσει μέχρι τον Οκτώβριο του 2015. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231316071 25 φωτογραφίες που έχει τραβήξει η NASA. Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί 25 φωτογραφίες που έχει τραβήξει η NASA από το διάστημα, βγαλμένες κυριολεκτικά από άλλο κόσμο. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%BF%CE%B9-25-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%82-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-nasa-vid Εφικτή η ασπίδα διαστημοπλοίων του Star Wars. Πολλά είναι τα σημεία αναφοράς του κινηματογραφικού έπους του Star Wars. Ενα από αυτά ήταν η περίφημη ασπίδα προστασίας που προστάτευε τα διαστημόπλοια από τα αντίπαλα πυρά. Ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου του Λέστερ υποστηρίζουν ότι είναι εφικτό να δημιουργηθεί μια τέτοια ασπίδα. Όπως υποστηρίζουν υπάρχουν οι πρώτες ύλες για την ανάπτυξη μια τέτοιας τεχνολογίας. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι μια τέτοια ασπίδα θα βασίζεται στη χρήση πολύ ισχυρών μαγνητών οι οποίοι θα μπορούν να εξοστρακίζουν τις βολές από αντίπαλα όπλα και συγκεκριμένα όπως και στην ταινία από όπλα που εκτοξεύουν δέσμες λέιζερ. Αναφέρουν μάλιστα ότι η ίδια η φύση έχει δημιουργήσει ένα «πρωτότυπο» μιας τέτοιας ασπίδας που δεν είναι άλλο από την ιονόσφαιρα. Πρόκειται για ένα από τα ανώτερα στρώματα του πλανήτη μας που εμποδίζει την επικίνδυνη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία να διεισδύσει στο εσωτερικό του πλανήτη μας. Σύμφωνα με τους ερευνητές μια ασπίδα προστασίας σε σκάφη θα πρέπει να συνδυάζει την παρουσία ενός κελύφους πλάσματος (υπέρθερμα ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια) και ενός μαγνητικού πεδίου. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι στα χαρτιά τουλάχιστον ο συνδυασμός αυτός είναι ικανός να μπλοκάρει ακτίνες λέιζερ. «Η ιονόσφαιρα είναι στην ουσία ένα πλάσμα που προστατεύει τη Γη. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί και το πλάσμα που περιγράφουμε στην εργασία μας» αναφέρει ο Αλεξάντερ Τούχι, ένας εκ των ερευνητών. http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=592991

Ο Ακιδωτός τροχός του Σύμπαντος. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra φωτογράφισε τον εντυπωσιακό γαλαξία Μ101 που λόγω της μορφολογίας του οι επιστήμονες τον έχουν ονομάσει «Ακιδωτό τροχό». Πρόκειται για ένα ραβδωτό σπειροειδή γαλαξία που είναι 70 φορές μεγαλύτερος από τον δικό μας γαλαξία. Ο Μ101 βρίσκεται σε απόσταση 21 εκ. ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Μεγάλης Αρκτου. Η ασυμμετρία του Μ101 οφείλεται σύμφωνα με τους ειδικούς στην συνεχή αλληλεπίδραση του με γειτονικούς γαλαξίες που μεταβάλει συνεχώς το σχήμα του. Επιπλέον αυτές οι αλληλεπιδράσεις έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται κάθε φορά περιοχές γέννησης νέων άστρων. Οι νέες εικόνες του Μ101 αναμένεται να αποκαλύψουν νέα στοιχεία για αυτόν. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=592881

Δείτε την «καρδιά» ενός σουπερνόβα. Η έκρηξη ενός άστρου αποτελεί το πιο βίαιο κοσμικό φαινόμενο οι επιπτώσεις του οποίου είναι πολυεπίπεδες. Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να αποκρυπτογραφήσουν μεγάλο μέρος του μηχανισμού ενός υπερκαινοφανούς αστέρα αλλά με τα υπάρχοντα τεχνικά μέσα είναι αδύνατο να παρατηρήσουν απευθείας το φαινόμενο. Ο δρ.Φίλιπ Μόστα και ο Κρίστιαν Οτ, καθηγητής θεωρητικής αστροφυσικής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) δημιούργησαν ένα 3D animation το οποίο παρουσιάζει τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό ενός άστρου που έχει μπει στην τελική φάση της αυτοκαταστροφής του. Ειδικότερα το animation δείχνει την κατάρρευση του πυρήνα ενός άστρου που βρίσκεται στα τελικά στάδια της αυτοκαταστροφής του. Πρόκειται για ένα άστρο που περιστρέφεται πολύ γρήγορα ενώ ταυτόχρονα εξακολουθεί να διαθέτει ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Αυτού του είδους τα άστρα είναι σχετικά σπάνια. Τέτοια χαρακτηριστικά έχει μόνο ένα στα εκατό άστρα με μέγεθος δέκα ή περισσότερες φορές μεγαλύτερα από τον Ηλιο που είναι και κατά βάση τα άστρα εκείνα που μετατρέπονται σε υπερκαινοφανείς αστέρες. Στο παρελθόν έχουν γίνει προσομοιώσεις και animation των διεργασιών σε υπερκαινοφανείς αστέρες με γρήγορη περιστροφή και ισχυρό μαγνητικό πεδίο αλλά παρουσίαζαν το φαινόμενο σε δύο διαστάσεις. Τα δύο διαστάσεων animation εμφάνιζαν μια τέλεια συμμετρία γύρω από τον άξονα της περιστροφής του άστρου. Ομως οι δύο επιστήμονες έχουν την άποψη πως τίποτε στη φύση δεν είναι τέλειο και για αυτό στις προσομοιώσεις τους προσέθεσαν μια ακόμη διάσταση γύρω από τον άξονα περιστροφής. «Αυτή η έξτρα διάσταση λειτουργεί όπως οι σπόνδυλοι στη σπονδυλική στήλη. Αν ένας σπόνδυλος έχει βγει ελαφρώς από τη θέση του θα υπάρχει μεγαλύτερη πίεση στη μια πλευρά της σπονδυλικής στήλης και μικρότερη στην άλλη πλευρά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο δίσκος και τα υλικά ανάμεσα στον σπόνδυλο να συμπιέζονται προς την πλευρά που δέχεται τη μικρότερη πίεση. Το ίδιο συμβαίνει αν γίνει μια προσθήκη στον άξονα συμμετρίας ενός άστρου με ισχυρό μαγνητικό πεδίο το οποίο καταρρέει. Αντί να παράγονται δύο απόλυτα πανομοιότυποι πίδακες η μαγνητική στρέβλωση παράγει δύο ασύμμετρους λοβούς» αναφέρει ο Κρίστιαν Οτ. Αυτή η παρέμβαση με την έξτρα διάσταση επέτρεψε στους δύο επιστήμονες να δημιουργήσουν ένα 3D animation της κατάρρευσης του πυρήνα ενός άστρου το οποίο, όπως πιστεύουν, αποτυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια το τι συμβαίνει εκεί. Βίντεο. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=592924

Το 1950 ξεκίνησε το Ανθρωπόκαινο. Τα τελευταία 11 χιλιάδες έτη ο πλανήτης ζει στην εποχή του Ολόκαινου που σηματοδοτεί το τέλος της εποχής Παγετώνων στη Γη και στην εμφάνιση του σύγχρονου πολιτισμού του ανθρώπου. Ομως η παρουσία και δραστηριότητα του ανθρώπου πάνω στη Γη αφήνει ανεξίτηλα το στίγμα του στον πλανήτη και μάλιστα σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς η δράση του ανθρώπου έχει τέτοια έκταση αλλά κυρίως τέτοια καταλυτική αρνητική επίδραση που πρέπει να μιλάμε πλέον για μια νέα γεωλογική περίοδο. Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας έχουν ονομάσει αυτή τη νέα περίοδο «Ανθρωπόκαινο». Ομάδα ειδικών οριοθετεί την εκκίνηση του Ανθρωπόκαινου. Προτείνουν μάλιστα ως ημερομηνία έναρξης της νέας αυτής περιόδου το 1950. Η Διεθνής Επιτροπή Στρωματογραφίας (ICS) έχει δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας που ονομάζεται «Ομάδα Εργασίας Ανθρωπόκαινου». Στο συνέδριο της Ευρωπαΐκής Ενωσης Γεωεπιστημών μέλη αυτής της ομάδας εργασίας αναφέρθηκαν στις μελέτες τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές ορόσημο είναι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Αμέσως μετά τη λήξη του ξεκινά μια περίοδος ραγδαίας αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού. Ξεκινά μια αλματώδης βιομηχανική ανάπτυξη ενώ παράλληλα υπάρχει ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας. Παρατηρείται επίσης πολύ μεγάλη αύξηση στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Από τη δεκαετία του 1950 αρχίζει σύμφωνα με τους ερευνητές η εκτεταμένη καταστροφή των δασών και η υπερεντατική αλιεία. Ολοι αυτοί οι παράγοντες έχουν ως αποτέλεσμα χιλιάδες είδη να βρίσκονται στα όρια της εξαφάνισης. Ενα κομβικό σημείο που οδηγεί τα μέλη της ομάδας εργασίας να οριοθετούν το 1950 ως ημερομηνία εκκίνησης της νέας εποχής είναι ότι ξεκινούν μαζικά οι δοκιμές πυρηνικών όπλων που εκτός των άλλων απελευθερώνουν σε αέρα, υπέδαφος και θάλασσα μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας. Επίσης από τη δεκαετία του 1950 αρχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο εμφανή τα σημάδια των μεταβολών από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι κλιματικές αλλαγές και η αύξηση της θερμοκρασίας αλλά και η μόλυνση της ατμόσφαιρας που σε πολλές περιοχές του πλανήτη έχει μετατρέψει τον αέρα σε μια τοξική σούπα. Η απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από τους ωκεανούς τους κάνει πιο όξινους και σε συνδυασμό με τον ολοένα αυξανόμενο όγκο σκουπιδιών σε αυτούς δημιουργεί ένα κυριολεκτικά δηλητηριώδες και ασφυκτικό περιβάλλον στη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα. Οι κλιματικές αλλαγές και η μόλυνση του περιβάλλοντος ευθύνονται για μεγάλο ποσοστό των θανάτων στον πλανήτη. Στη στεριά ο άνθρωπος μετακινεί και καταστρέφει δέκα φορές μεγαλύτερο όγκο εδάφους από ότι όλα μαζί τα φυσικά φαινόμενα (τεκτονική δραστηριότητα, ηφαιστειακή δραστηριότητα, κατολισθήσεις κλπ). «Ολα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο άνθρωπος αλλάζει τη Γη με νέους τρόπους. Εξελισσόμαστε πολιτιστικά πολλές φορές ταχύτερα από ότι εξελισσόμαστε βιολογικά και αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παγκόσμιο οικοσύστημα να αλλάζει χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει τις μορφές και επιπτώσεις αυτών των αλλαγών. Πρέπει να καταφέρουμε να γίνουμε τόσο σοφοί ώστε να ελέγχουμε τις αλλαγές που προκαλούμε» δήλωσε στο συνέδριο ο καθηγητής Ζαν Ζαλάσιεβιτς, επικεφαλής της ομάδας εργασίας του Ανθρωπόκαινου η οποία θα εκδώσει και ένα σχετικό βιβλίο με τίτλο «A Stratigraphic Basis for the Anthropocene». http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=592591

Πρώτες εικόνες του φευγαλέου «κοσμικού ιστού» Ένα νέο όργανο που λειτουργεί σε τηλεσκόπιο της Καλιφόρνια επέτρεψε στους αστρονόμους να συλλάβουν τις πρώτες εικόνες του λεγόμενου διαγαλαξιακού μέσου, αχανών νημάτων αερίου που εκτείνονται ανάμεσα στους γαλαξίες και περιέχουν το μεγαλύτερο μέρος της κανονικής ύλης στο Σύμπαν. Τη δεκαετία του 1980 οι κοσμολόγοι προέβλεψαν ότι το αέριο από το οποίο αποτελούνταν το νεογέννητο Σύμπαν δεν ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένο στο Διάστημα, αλλά διατάχθηκε σε μορφή μικρών και μεγάλων καναλιών που ρέουν ανάμεσα στους γαλαξίες. Τα κανάλια αυτά, ή νήματα αερίου, πιστεύεται ότι σχηματίζουν μια δομή σαν σφουγγάρι, τον λεγόμενο κοσμικό ιστό ή διαγαλαξιακό μέσο. Το αέριο που περιέχουν τα διαγαλαξιακά νήματα, σχεδόν αποκλειστικά αρχέγονο υδρογόνο, εκτιμάται ότι αντιστοιχεί στα τρία τέταρτα της κανονικής ύλης που βλέπουμε το Σύμπαν (τα δύο άλλα βασικά συστατικά είναι η αόρατη σκοτεινή ύλη και η μυστηριώδης σκοτεινή ενέργεια). Μέχρι σήμερα, η δομή του κοσμικού ιστού ήταν εν πολλοίς αντικείμενο θεωρητικής εικασίας. Αυτό τώρα αλλάζει χάρη στο Cosmic Web Imager, ενός φασματογράφου που λειτουργεί στο τηλεσκόπιο Hale του Αστεροσκοπείου Πάλομαρ στην Καλιφόρνια. Ερευνητές του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια (Caltech) χρησιμοποίησαν το Cosmic Web Imager για να μελετήσουν δύο περιοχές του ουρανού που φωτίζονται από δύο εξαιρετικά λαμπρά αντικείμενα, ένα κβάζαρ και ένα νεογέννητο γαλαξιακό σμήνος. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ένα λεπτό νήμα αερίου, μήκους ενός εκατομμυρίου ετών φωτός, να ρέει προς το κβάζαρ, όπου πιθανώς τροφοδοτεί τη γέννηση νέων άστρων στο γαλαξία που φιλοξενεί το κβάζαρ. Στην περίπτωση του γαλαξιακού σμήνους, οι ερευνητές ειδαν τρία νήματα που δείχνουν να ρέουν προς το κέντρο του σμήνους. Τα δύο λαμπρά αντικείμενα της μελέτης, τα οποία φαίνονται από τη Γη όπως ήταν μόλις 2 δισ. χρόνια μετά τη γέννηση του Σύμπαντος, αναγκάζει το αέριο των νημάτων να λάμπει: το υδρογόνο του σύννεφου απορροφά την εισερχόμενη ακτινοβολία και την επανεκπέμπει σε χαρακτηριστικό μήκος κύματος το οποίο ανίχνευσαν οι ερευνητές. Ακόμα πιο καθαρές εικόνες του κοσμικού ιστού ίσως προκύψουν από σχεδιαζόμενες παρατηρήσεις με τηλεσκόπια σε ερευνητικά αερόστατα ή σε τροχιά. Η τελευταία μελέτη παρουσιάζεται σε δύο επιμέρους δημοσιεύσεις στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=592285 Σχεδιο Περσεφόνη! Η κλιματική αλλαγή αποτελεί αισθητό κίνδυνο για την ισορροπία του πλανήτη μας, ωστόσο οι ερευνητές σε όλο τον κόσμο προετοιμάζονται για τα χειρότερα. Αυτό επιβεβαιώνει το «σχέδιο Περσεφόνη», μία πρωτοποριακή κιβωτός του Νώε, που θα μεταφέρει το ανθρώπινο είδος μακριά από τον πλανήτη Γη, όταν αυτός καταστεί εντελώς αφιλόξενος. Οπως αναφέρει σε σχετικό της άρθρο η εφημερίδα Τα Νέα, τουλάχιστον 13 σχεδιαστές από τη Βρετανία, την ΗΠΑ, την Ολλανδία, την Ιταλία εργάζονται για το συγκεκριμένο project, το οποίο σε περίπου 100 χρόνια, υπολογίζεται να μεταφέρει χιλιάδες ανθρώπους καθώς και δείγματα της χλωρίδας και της πανίδας του πλανήτη μας στο διάστημα, προς αναζήτηση ενός πιο φιλόξενου πλανήτη. Ο σκελετός και τα υλικά του σκάφους θα είναι κατασκευασμένα από οργανική ύλη, όπως άλγη και τεχνητό έδαφος και θα χρησιμοποιούν την ηλιακή ενέργεια για να παράγουν βιοκαύσιμα, ικανά να κρατήσουν τους επιβάτες ζωντανούς για πολλές γενιές. Ουσιαστικά, όπως αναφέρουν τα Νέα, πρόκειται για ένα ιπτάμενο οικοσύστημα που θα παράγει τεχνητό φως, βιοκαύσιμα, βαρύτητα, τροφή, οξυγόνο και πόσιμο νερό. Ωστόσο, πριν εκτοξευθεί η διαστρική κιβωτός, οι ερευνητές σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν παρόμοιες τεχνολογίες για να κατασκευάσουν πράσινες και βιώσιμες πόλεις. http://www.defencenet.gr/defence/item/%C2%AB%CF%83%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%BF-%CF%80%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%B5%CF%86%CF%8C%CE%BD%CE%B7%C2%BB-%CE%B7-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CE%B9%CE%B2%CF%89%CF%84%CF%8C%CF%82-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%B1%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B9%CE%BD%CE%BF-%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%B9%CE%AC-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CE%BD H NASA γιορτάζει την «ημέρα Star Wars» Η 4η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως επίσημη ημερομηνία εορτασμού του... Star Wars. Τα εκατομμύρια των φίλων του κινηματογραφικού διαστημικού έπους έχουν επιλέξει την συγκεκριμένη ημερομηνία για να αποτελούν φόρο τιμής στον Τζορτζ Λούκας και τον υπέροχο κόσμο που δημιούργησε. Η 4η Μαΐου δεν επιλέχθηκε τυχαία. Το βασικό μότο του Star Wars είναι το «May The Force be with you» (Είθε η Δύναμη να είναι μαζί σου) το οποίο παραφράστηκε από κάποιους σε «May the Fourth be with you» (H 4η Μαΐου να είναι μαζί σου) και έτσι η 4η Μαΐου έγινε η επίσημη μέρα εορτασμού του «Πολέμου των Αστρων». Φέτος η NASA αποφάσισε να συμμετάσχει στις εορταστικές εκδηλώσεις δημιουργώντας ένα πολύ ωραίο βίντεο στο οποίο συνδυάζεται ο κόσμος του Star Wars με τον πραγματικό διαστημικό κόσμο. Στο βίντεο το θρυλικό ρομπότ R2-D2 της πρώτης τριλογίας του έπους ταξιδεύει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Βίντεο. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=592536 Μεγαλώνει ο Περιοδικός Πίνακας. Μεγαλώνει διαρκώς ο διάσημος Περιοδικός Πίνακας, χάρη σε νέες ανακαλύψεις στοιχείων που είναι πολύ «βαριά». Ένα ακόμη χημικό στοιχείο, με τον ατομικό αριθμό 117, πρόκειται να προστεθεί στον Πίνακα. Όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, το στοιχείο 117 ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2010 από μια αμερικανο-ρωσική επιστημονική ομάδα και τώρα, όπως παραδοσιακά απαιτείται, υπήρξε η επιβεβαίωση της ύπαρξης του, καθώς μια δεύτερη διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής γερμανούς επιστήμονες, κατάφερε επίσης να «δει» το εν λόγω στοιχείο. Το επόμενο βήμα, σύμφωνα με το New Scientist, θα είναι πλέον η Διεθνής Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας (IUPAC) και η αντίστοιχη Διεθνής Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Φυσικής (IUPAP) να αποδεχτούν επίσημα την επιβεβαίωση και να αποφασίσουν αν χρειάζονται και άλλα πειράματα ή αν θα αναγνωρίσουν οριστικά το νέο στοιχείο 117, οπότε αυτό θα πρέπει πλέον να πάρει ένα όνομα. Η κοινή επιτροπή των δύο επιστημονικών Ενώσεων θα κρίνει ποιός ερευνητικός φορέας δικαιούται να «βαφτίσει» το νέο στοιχείο; Η τιμή ανήκει πρωτίστως στους επιστήμονες του Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Λίβερμορ του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ και του Κοινού Ινστιτούτου Πυρηνικής Έρευνας της Ρωσίας, που έκαναν τη σχετική αρχική ανακάλυψη προ τετραετίας. Η επιβεβαίωση έγινε στον γερμανικό επιταχυντή του Κέντρου Έρευνας Βαρέων Ιόντων Χέλμχολτς στο Ντάρμσταντ. Οι γερμανοί και άλλοι χημικοί και πυρηνικοί φυσικοί (συνολικά 72 ερευνητές από 11 χώρες), με επικεφαλής τον καθηγητή Κρίστοφ Ντίλμαν, βομβάρδισαν με ιόντα ασβεστίου έναν εξωτικό στόχο, ένα ραδιοϊσότοπο του μπερκελίου (Bk-249), και από τη σύγκρουση αυτή σχηματίστηκαν δύο άτομα του στοιχείου 117, που «έζησαν» λιγότερο από ένα δέκατο του δευτερολέπτου. Το στοιχείο 117 -για το οποίο υπήρξε και σχετική επιστημονική δημοσίευση στο κορυφαίο περιοδικό φυσικής «Physical Review Letters»- διασπάται πολύ γρήγορα στα στοιχεία 113 και 115, τα οποία είχαν ανακαλυφθεί το 2004, στο πλαίσιο της ίδιας αμερικανο-ρωσικής ερευνητικής συνεργασίας. Τα χημικά στοιχεία μετά τον ατομικό αριθμό 104 (αφορά τον αριθμό των πρωτονίων σε ένα πυρήνα ατόμου) θεωρούνται υπερβαρέα και είναι συνήθως φευγαλέα. Όμως τα πιο σταθερά από αυτά (που ακόμη δεν έχουν εντοπιστεί) πιστεύεται ότι «κατοικούν» στη λεγόμενη «νησίδα σταθερότητας», μια περιοχή όπου αναμένεται να βρεθούν πυρήνες σταθερών υπερβαρέων χημικών στοιχείων με πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής. Προς το παρόν -και μέχρι να βρεθούν τέτοια υπερβαρέα στοιχεία στη φύση- αυτά παράγονται σε επιταχυντές με τη σύγκρουση σωματιδίων. Η σύντηξη δύο ελαφρύτερων πυρήνων, κάτι που πολύ σπάνια συμβαίνει, μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή ενός υπερβαρέος στοιχείου, το οποίο ζει ελάχιστα. Εδώ και 30 χρόνια αδιάκοπων ερευνών, νέα «τεχνητά» υπερβαρέα στοιχεία ανακαλύπτονται με ρυθμό ένα ανά δύο έως τρία χρόνια και με απώτερο στόχο πάντα την ανακάλυψη της «νησίδας σταθερότητας». Οι πιο πρόσφατες προθήκες στον Περιοδικό Πίνακα ήσαν τα στοιχεία 114 και 116, που ανακοινώθηκαν το 2011. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CE%BF-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CF%80%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%B2%CE%B5%CE%B2%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%B8%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85-117

Η τεχνητή νοημοσύνη «το μεγαλύτερο γεγονός, ίσως όμως το τελευταίο» Η επιτυχία στη δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης θα αποτελούσε το μεγαλύτερο γεγονός στην ανθρώπινη ιστορία, μπορεί όμως να είναι και το τελευταίο, εάν δεν μάθουμε πώς να αποφύγουμε τους κινδύνους, προειδοποιεί ομάδα τεσσάρων κορυφαίων επιστημόνων, μεταξύ των οποίων ο Στίβεν Χόκινγκ, τονίζοντας την ανάγκη να υπάρξει σοβαρή έρευνα επί των συνεπειών μία τέτοιας εξέλιξης. Το άρθρο, http://www.independent.co.uk/news/science/stephen-hawking-transcendence-looks-at-the-implications-of-artificial-intelligence--but-are-we-taking-ai-seriously-enough-9313474.html που δημοσιεύεται στον βρετανικό Ιndependent με αφορμή την ταινία του Χόλιγουντ «Transcendence», προειδοποιεί ότι θα ήταν λάθος «και πιθανώς το μεγαλύτερο σφάλμα στην ιστορία» να υποθέσουμε ότι η δημιουργία ευφυών μηχανών είναι απλά «επιστημονική φαντασία». Οι επιστήμονες τονίζουν ότι μία σειρά από τεχνολογικά επιτεύγματα, από τα αυτοκίνητα που οδηγούνται μόνα τους έως τους προσωπικούς βοηθούς στα κινητά, υποδηλώνουν ένα «αγώνα εξοπλισμών υψηλής τεχνολογίας» του οποίου τα σημερινά επιτεύγματα θα ωχριούν απέναντι σε αυτά που έρχονται τις επόμενες δεκαετίες. Τα δυνητικά οφέλη είναι τεράστια, όπως σημειώνεται στο άρθρο, το ίδιο όμως τεράστιοι είναι και οι κίνδυνοι. «Η επιτυχία στη δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης θα αποτελούσε το μεγαλύτερο γεγονός στην ανθρώπινη ιστορία. Δυστυχώς, όμως, μπορεί να είναι και το τελευταίο, εάν δεν μάθουμε πώς να αποφύγουμε τους κινδύνους» τονίζουν. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί μία «εκρηκτική μετάβαση» στην τεχνητή νοημοσύνη, υπογραμμίζοντας: «Ενώ οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνης εξαρτώνται από το ποιος την ελέγχει, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες εξαρτώνται από το εάν μπορεί καν να ελεγχθεί». «Εάν ένας ανώτερος εξωγήινος πολιτισμός μας έστελνε ένα μήνυμα που λέει "Φτάνουμε σε μερικές δεκαετίες" θα απαντούσαμε: "Εντάξει, ειδοποιήστε μας όταν φτάσετε, θα έχουμε τα φώτα αναμμένα"; Πιθανότατα όχι. »Και όμως αυτό πάνω-κάτω συμβαίνει με την τεχνητή νοημοσύνη. Αν και βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το δυνητικά καλύτερο ή χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί στην ανθρώπινη ιστορία, λίγη σοβαρή έρευνα γίνεται σε αυτά τα θέματα», προειδοποιούν οι τέσσερις κορυφαίοι επιστήμονες. Εκτός από τον διάσημο βρετανό κοσμολόγο Στίβεν Χόκινγκ, το άρθρο συνυπογράφουν ο Στιούαρτ Ράσελ, καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ· ο Μαξ Τέγκμαρκ, καθηγητής φυσικής στο MIT, καθώς και ο νομπελίστας φυσικός του ΜΙΤ Φρανκ Βίλτσεκ. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231315669 Ολοκληρωμένο κύκλωμα μιμείται τον εγκέφαλο. Ερευνητές στις ΗΠΑ ανέπτυξαν ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα που μιμείται τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Το κύκλωμα αυτό επεξεργάζεται εννέα χιλιάδες φορές πιο γρήγορα τα δεδομένα από τα ολοκληρωμένα κυκλώματα ενός συμβατικού ηλεκτρονικού υπολογιστή και φυσικά ξεπερνά τις επιδόσεις πολύ προηγμένων υπολογιστικών συστημάτων. Το επαναστατικό ολοκληρωμένο κύκλωμα δημιούργησαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και το ονόμασαν «Neurogrid» δηλαδή, πλέγμα νευρώνων. Το κύκλωμα έχει μέγεθος παρόμοιο με εκείνο ενός iPad και αποτελείται από 16 τσιπάκια που οι ερευνητές χαρακτηρίζουν «Neurocore» (νευρώνα πυρήνα). Το Neurogrid μπορεί να προσομοιώσει τη λειτουργία ενός εκατομμυρίου νευρώνων και δισεκατομμυρίων συνάψεων. Οι δυνατότητες του Neurogrid ξεπερνούν κατά πολύ άλλα ηλεκτρονικά συστήματα που μιμούνται την εγκεφαλική λειτουργία. Η δημιουργία του Neurogrid αναμένεται να φέρει επανάσταση στους τομείς της ρομποτικής και των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Επίσης είναι πιθανό να επιτρέψει στους επιστήμονες να κατανοήσουν ακόμη καλύτερα τη λειτουργία του εγκεφάλου. Μια πρώτη εφαρμογή του Neurogrid πάνω στην οποία εργάζεται η ερευνητική ομάδα που το δημιούργησε είναι μια νέα γενιά προσθετικών μελών. Τα μέλη αυτά θα λειτουργούν με τσιπάκια που θα αποκωδικοποιούν τα εγκεφαλικά σήματα πιο γρήγορα και αποτελεσματικά χωρίς παρενέργειες, όπως παραδείγματος χάριν να υπερθερμαίνεται ο εγκέφαλος. http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=592521

Φλεγόμενο αντικείμενο στην Ιμπιζα. Ένα φλεγόμενο αντικείμενο καταγράφηκε στον ουρανό της Ibiza, και έχει προκαλέσει αμηχανία στους ντόπιους, και μία ποικιλία υποθέσεων, που κυμαίνονται από UFO, μετεωρίτη, ως και διαστημικά σκουπίδια. Η ερασιτεχνική καταγραφή δείχνει ένα λευκό, φωτεινό σώμα που διασχίζει τον ουρανό πριν εξαφανιστεί πίσω από ένα βουνό χωρίς οποιαδήποτε σημάδια έκρηξης. Ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Άμυνας, βλέποντας το βίντεο, απέρριψε την πιθανότητα ενός στρατιωτικού οχήματος, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να είναι ένα κομμάτι από ένα διαστημόπλοιο ή τμήμα που κόπηκε από έναν εκτοξευτήρα καθώς ξαναμπήκε στην ατμόσφαιρα. Μέλη της Agrupación Astronomica de Eivissa, αναφέρουν ότι απορρίπτεται η υπόθεση μετεωρίτη, λόγω της γωνίας του αντικειμένου, και κλίνουν προς την πιθανότητα να είναι ανθρωπογενείς συσκευή. Ο Ignacio de la Cueva, ένα μέλος της οργάνωσης αυτής, ανέφερε ότι το τηλεσκόπιο Cala d «Hort είχε επίσης συλλάβει το αντικείμενο σε μια περίεργη τροχιά, καθώς το αντικείμενο άλλαξε πορεία, η οποία θα μπορούσε να εξηγηθεί μόνο αν ήταν αυτοκινούμενη. Οι ειδικοί είναι πεπεισμένοι ότι και άλλα ισπανικά παρατηρητήρια ανίχνευσαν το αγνώστου προελεύσεως ιπτάμενο αντικείμενο, και θέλουν να μάθουν περισσότερα σχετικά με τους το μέγεθος, το υψόμετρο και την πιθανή περιοχή συντριβής Βίντεο. http://www.youtube.com/watch?v=3YlgR7DxWGk http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%84%CE%BF-%CF%86%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%AF%CE%BC%CF%80%CE%B9%CE%B6%CE%B1-vid

Υπάρχει ο Πλανήτης - Χ; Από τα μέσα του 19ου αιώνα, οπότε ανακαλύφθηκε ο πλανήτης Ποσειδώνας ύστερα από την επιτυχημένη θεωρητική πρόβλεψη των Λεβεριέ και Ανταμς, πολλοί αστρονόμοι υπέθεσαν την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Ο μεγάλος ερασιτέχνης αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ, μάλιστα, είχε δώσει στον άγνωστο αυτόν πλανήτη το όνομα Πλανήτης-Χ, από το όνομα του αγνώστου στις αλγεβρικές εξισώσεις. Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί τέτοιος πλανήτης, παρ' όλο που στην περιοχή αυτή έχουν ανακαλυφθεί χιλιάδες άλλα μικρότερα σώματα, μεταξύ των οποίων και ο νάνος πλανήτης Πλούτωνας. Η πρόσφατη όμως ανακάλυψη ενός ακόμη ουράνιου σώματος, που έχει το προσωρινό όνομα 2012 VP113, έδωσε νέα πνοή στην υπόθεση της ύπαρξης του πλανήτη-Χ. Ο λόγος είναι ότι η τροχιά αυτού του σώματος, σε συνδυασμό με την στατιστική ανάλυση των μέχρι σήμερα δεδομένων, συμφωνεί με την ύπαρξη ενός μεγάλου πλανήτη στις εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος, σε απόσταση ίσως χίλιες φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Γης - Ηλίου. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστοί οι πέντε, πλησιέστεροι προς τον Ηλιο, πλανήτες, δηλαδή (από τον πλησιέστερο προς τον πιο απομακρυσμένο), οι Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Αρης, Δίας και Κρόνος. Τον 18ο αιώνα ο αγγλο-γερμανός αστρονόμος Χέρσελ (Frederick Herschel) ανακάλυψε τον Ουρανό και στα μέσα του 19ου αιώνα ο γερμανός αστρονόμος Γκάλε (Johann Galle) ανακάλυψε τον Ποσειδώνα έπειτα από υπόδειξη του γάλλου αστρονόμου Λεβεριέ (Urbain Le Verrier), ο οποίος είχε υπολογίσει θεωρητικά τη θέση του με βάση την επίδραση που είχε η βαρυτική έλξη του στην τροχιά του Ουρανού. Οι τροχιές όλων αυτών των πλανητών έχουν δύο κοινά χαρακτηριστικά: είναι προσεγγιστικά κυκλικές και είναι σχεδόν συνεπίπεδες με την τροχιά του Δία. Εκτοτε πολλοί αστρονόμοι πρότειναν, για διάφορους θεωρητικούς λόγους, την ύπαρξη ενός νέου πλανήτη, αλλά οι προβλέψεις αυτές διαψεύσθηκαν από τις παρατηρήσεις. Αντ' αυτού, όμως, ανακαλύφθηκαν δύο νέες κατηγορίες ουράνιων σωμάτων που περιφέρονται γύρω από τον Ηλιο: οι αστεροειδείς, στην περιοχή μεταξύ Αρη και Δία, και τα υπερποσειδώνια αντικείμενα της ζώνης Ετζγουορθ - Κάιπερ (Edgeworth-Kuiper), στην περιοχή πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Τα σώματα και των δύο αυτών κατηγοριών έχουν έντονα ελλειπτικές τροχιές οι οποίες βρίσκονται έξω από το επίπεδο της τροχιάς του Δία. Ο πρώτος αστεροειδής, η Δήμητρα, ανακαλύφθηκε το 1801 από τον ιταλό αστρονόμο Πιάτσι (Giuseppe Piazzi) και το πρώτο σώμα της ζώνης Κάιπερ, ο νάνος πλανήτης Πλούτωνας, το 1930 από τον αμερικανό αστρονόμο Τόμπο (Clyde Tombaugh). Αξίζει να σημειωθεί ότι την εποχή της ανακάλυψής του ο Πλούτωνας θεωρήθηκε ως ο πλανήτης-Χ του Λόουελ και ο ένατος μεγάλος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος, πριν διαπιστωθεί τελικά ότι είναι ένα από τα μικρά σώματα της ζώνης Κάιπερ, αφού έχει μάζα μικρότερη από αυτήν της Σελήνης και έντονα ελλειπτική τροχιά, η οποία βρίσκεται έξω από το επίπεδο της τροχιάς του Δία. Σήμερα γνωρίζουμε πάνω από 200.000 αστεροειδείς και πολλές εκατοντάδες υπερποσειδώνια αντικείμενα. Ομως σχεδόν όλα αυτά, με εξαίρεση τον νάνο πλανήτη Σέντνα (Sedna), έχουν τροχιές το πλησιέστερο σημείο των οποίων προς τον Ηλιο, το περιήλιο, βρίσκεται κοντά στην τροχιά του Ποσειδώνα. Η πρόσφατη ανακάλυψη του μικρού πλανήτη 2012 VP113, η τροχιά του οποίου μοιάζει με αυτήν της Σέντνα, επιβεβαίωσε τις θεωρητικές εκτιμήσεις για την ύπαρξη μικρών πλανητών σε μεγάλες αποστάσεις από τον Ηλιο και ενίσχυσε τη σύγχρονη θεωρία για την ύπαρξη ενός άγνωστου μέχρι σήμερα μεγάλου πλανήτη σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον Ηλιο. Σύμφωνα με το σενάριο δημιουργίας του Ηλιακού Συστήματος, οι πλανήτες δημιουργήθηκαν από τα υπολείμματα του νέφους αερίων και σκόνης από το οποίο δημιουργήθηκε ο Ηλιος. Οι οκτώ μεγάλοι πλανήτες καθώς και οι αστεροειδείς δημιουργήθηκαν σε περιοχές όπου η πυκνότητα αυτού του νέφους ήταν μεγάλη, δηλαδή σε απόσταση μέχρι περίπου 30 φορές την απόσταση Γης - Ηλίου. Ετσι φαίνεται κατ' αρχάς δυσεξήγητο το γεγονός ότι παρατηρούμε σήμερα σχετικά μεγάλα σώματα σε αποστάσεις μεγαλύτερες από την τροχιά του Ποσειδώνα. Ομως το πρόβλημα λύνεται αν υποθέσουμε ότι λίγο μετά τη δημιουργία των πλανητών (δηλαδή μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια!) ακολούθησε μια περίοδος χαοτικής εξέλιξης του Ηλιακού Συστήματος κατά την οποία πάρα πολλά σώματα εκτινάχθηκαν σε μεγάλες αποστάσεις μέχρι το σύστημα να ισορροπήσει στη σημερινή του μορφή. Ενα από αυτά τα σώματα θα μπορούσε να είναι ένας μεγάλος πλανήτης, ο πλανήτης-Χ του Λόουελ. Η υπόθεση αυτή στηρίζεται πια σε τρεις σημαντικές ενδείξεις: (α) στην κατανομή των υπερποσειδώνιων αντικειμένων ανάλογα με την απόστασή τους από τον Ηλιο, (β) στις προσομοιώσεις της αρχικής χαοτικής εποχής του Ηλιακού Συστήματος και (γ) σε μια ενδιαφέρουσα ομοιότητα των τροχιών της Σέντνα και του 2012 VP113. Οι δύο πρώτες ενδείξεις είναι θεωρητικής - στατιστικής φύσεως και προϋπήρχαν της ανακάλυψης του 2012 VP113. Η πρώτη στηρίζεται στην παρατήρηση ότι ο αριθμός των μικρών πλανητών και τα τροχιακά χαρακτηριστικά τους μεταβάλλονται καθώς απομακρυνόμαστε από τον Ηλιο, με τρόπο που θα μπορούσε να οφείλεται στην ύπαρξη ενός μεγάλου πλανήτη σε απόσταση μεγαλύτερη από αυτήν του Ποσειδώνα. Η δεύτερη στηρίζεται στο γνωστό «μοντέλο της Νίκαιας», στη διατύπωση του οποίου σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο έλληνας αστρονόμος Κλεομένης Τσιγάνης, που ερμηνεύει τη σημερινή εικόνα του Ηλιακού Συστήματος. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, οι τέσσερις γίγαντες πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος, Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας, δημιουργήθηκαν σε μικρότερη απόσταση προς τον Ηλιο από τη θέση όπου βρίσκονται σήμερα και μετακινήθηκαν μεταγενέστερα, την εποχή της χαοτικής εξέλιξης του Ηλιακού Συστήματος. Σύμφωνα λοιπόν με προσομοιώσεις στο πλαίσιο αυτού του μοντέλου, οι τροχιές των τεσσάρων γιγάντων πλανητών που υπάρχουν σήμερα συμφωνούν καλύτερα με την υπόθεση ότι αρχικά υπήρχαν πέντε γίγαντες πλανήτες, ένας εκ των οποίων εκτοξεύθηκε στη συνέχεια σε μεγάλη απόσταση παρά με την υπόθεση ότι οι γίγαντες - πλανήτες ήταν εξαρχής τέσσερις. Η τρίτη ένδειξη προκύπτει από την παρατήρηση ότι τα περιήλια των τροχιών της Σέντνα, του VP113 και των υπόλοιπων μικρών σωμάτων που έχουν βρεθεί σε τόσο μεγάλες αποστάσεις σχηματίζουν πρακτικά μια νοητή ευθεία. Αν το γεγονός αυτό δεν είναι αποτέλεσμα σύμπτωσης, τότε πιθανότατα οφείλεται στην ύπαρξη ενός απομακρυσμένου γίγαντα πλανήτη, με μάζα χονδρικά 10-15 φορές μεγαλύτερη της Γης και σε απόσταση χονδρικά 1.000 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Γης - Ηλίου. Ενα τέτοιο μεγάλο σώμα θα «τακτοποιούσε» τα περιήλια των υπόλοιπων μικρότερων στην ίδια κατεύθυνση με το δικό του. Αλλά στη μεγάλη αυτή απόσταση η περίοδος της τροχιάς του είναι εξαιρετικά μεγάλη, της τάξης των 30.000 ετών, οπότε κινείται πάρα πολύ αργά, και η λαμπρότητά του είναι εξαιρετικά μικρή, έτσι ώστε η ανακάλυψή του, αν υπάρχει, θα είναι ένας πραγματικός άθλος της παρατηρησιακής Αστρονομίας. Ομως η επιστήμη αυτή μας έχει συνηθίσει τα τελευταία χρόνια σε άθλους, σαν κι αυτόν της πρόσφατης ανακάλυψης των βαρυτικών κυμάτων του πρώιμου Σύμπαντος. Στην φωτογραφία καλλιτεχνική απεικόνιση του νάνου πλανήτη Σέντνα, με τον Ηλιο στο βάθος. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=592086

Ο νέος δορυφόρος Galileo φτάνει στο κέντρο δοκιμών της ESA. Ο τελευταίος Ευρωπαϊκός δορυφόρος πλοήγησης Galileo έχει φτάσει στο τεχνικό κέντρο του Οργανισμού στην Ολλανδία για δοκιμές καθώς οι δύο προηγούμενοι δορυφόροι προετοιμάζονται για αποστολή στη Γουιάνα ώστε να εκτοξευθούν αυτό το καλοκαίρι. Ο νέος δορυφόρος ταξίδεψε συσκευασμένος με ασφάλεια μέσα σε ένα κλιματιζόμενο και ελεγχόμενου περιβάλλοντος εμπορευματοκιβώτιο από τον κατασκευαστή του, την OHB στη Βρέμη της Γερμανίας, στο Τεχνικό Κέντρο της ESA, ESTEC, στο Νόρντγουικ της Ολλανδίας. Το εμπορευματοκιβώτιο ανοίχθηκε μόλις ο δορυφόρος είχε ολοκληρώσει το ταξίδι του με προορισμό τον ειδικά διαμορφωμένο αποστειρωμένο χώρου του κέντρου, τον μεγαλύτερο της Ευρώπης για τις δοκιμές διαστημόπλοιων. Εν τω μεταξύ, οι δύο προηγούμενοι δορυφόροι Galileo έχουν ολοκληρώσει την μακρά διαδικασία των δοκιμών τους και ετοιμάζονται για αποστολή στον διαστημικό σταθμό της Ευρώπης στη γαλλική Γουιάνα, για να εκτοξευθούν μαζί σε έναν πύραυλο Soyuz. Οι τέσσερις πρώτοι Ευρωπαϊκοί δορυφόροι Galileo είναι ήδη σε τροχιά, ο ελάχιστος αριθμός που απαιτείται για την επίτευξη ενός σταθερού στίγματος. Αυτό το αρχικό κουαρτέτο έχει αποδείξει πως το συνολικό σύστημα λειτουργεί όπως έχει προγραμματιστεί, ενώ λειτουργούν και ως ο επιχειρησιακός πυρήνας του επερχόμενου πλήρους σχηματισμού. Στη συνέχεια ακολουθούν οι 22 πλήρους ικανότητας δορυφόροι που κατασκευάστηκαν από την OHB, οι οποίοι έχουν ενσωματωμένα τα ωφέλιμα φορτία πλοήγησης που παράγονται από την Surrey Satellite Technology Ltd στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι τρεις δορυφόροι που βρίσκονται σήμερα στο ESTEC είναι οι πρώτοι από αυτούς τους 22 που θα ελεγχθούν προκειμένου να εκτοξευθούν - όλοι τους θα περάσουν μέσα από τις πόρτες του κέντρου κατά τη διάρκεια των επόμενων λίγων χρόνων στην πορεία τους προς το διάστημα. Τώρα σε αυτή την τελευταία άφιξη θα πραγματοποιηθεί λεπτομερής «δοκιμή έγκρισης», για να ελεγχθεί εάν η ποιότητα κατασκευής ανταποκρίνεται στο πρότυπο. Οι βασικές δοκιμές περιλαμβάνουν ένα ακουστικό «σφυροκόπημα» το οποίο αναπαράγει τις βίαιες δυνάμεις της εκτόξευσης καθώς και μια δοκιμή σε ένα θάλαμο θερμικού κενού ώστε να υποβάλει το δορυφόρο σε συνθήκες έλλειψης αέρα και ακραίες θερμοκρασίες τις οποίες θα πρέπει να υπομείνει κατά τη διάρκεια της 12 ετούς επιχειρησιακής ζωής του. Αυτός ο τελευταίος γύρος δοκιμών θα είναι ταχύτερος και λιγότερο διεξοδικός από τις δοκιμές πλήρους κλίμακας που υπέστησαν οι δύο πρώτοι κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, με το συνολικό σχεδιασμό των δορυφόρων να έχει ήδη επικυρωθεί. Ένας τέταρτος δορυφόρος αναμένεται να φτάσει στο ESTEC τον Ιούνιο - οι εγκαταστάσεις δοκιμών μπορούν να φιλοξενήσουν δύο δορυφόρους Galileo ταυτόχρονα. Μια τέτοια μετάβαση μεταξύ δορυφόρων που φθάνουν καθώς άλλοι ετοιμάζονται να φύγουν για εκτόξευση θα γίνει συνήθης τακτική κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς η Ευρώπη αναπτύσσει το σχηματισμό της. Και στο μέλλον εκτοξεύσεις δύο δορυφόρων με τον Soyuz θα συμπληρώνονται από εκτοξεύσεις τεσσάρων-δορυφόρων με τον Ariane 5, χρησιμοποιώντας μια ειδικά προσαρμοσμένη έκδοση του εκτοξευτή. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/O_nheos_doryphhoros_Galileo_phthanei_sto_khentro_dokimhon_tes_ESA Το υψος τροχιάς του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού αυξήθηκε κατά 2,15 χιλιόμετρα. Στις 29 Απριλίου 2014 εγινε εκλεκτική τροχιά διόρθωσης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Η διορθωσηεγινε με το «Progress M-21M». Οι μηχανές του ]«Progress M-21M» εργάστηκαν 566,8 δευτερόλεπτα. Ως αποτέλεσμα, ISS έλαβε ταχύτητα προσαύξηση των 1,23 m / s. Το μέσο ύψος της τροχιάς του σταθμού αυξηθηκε κατά 2,15 χιλιόμετρα και έφτασε 417,2 χιλιόμετρα. Η διόρθωση πραγματοποιήθηκε προκειμένου να δημιουργήσει τις βέλτιστες συνθήκες για ελλιμενισμό με τον ISS του επανδρωμένου διαστημόπλοιου "Soyuz TMA-13M» με ένα νέο πλήρωμα, η εκτόξευση να έχει προγραμματιστεί για τις 28 Μαΐου από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. http://www.federalspace.ru/20527/

Βρέχει σκόνη στον Πλούτωνα. Μπορεί ο Πλούτωνας να έχασε τον επίζηλο τίτλο του πλανήτη και να υποβιβάστηκε στην κατηγορία του πλανήτη-νάνου αλλά εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον των επιστημόνων. Εχει διαπιστωθεί ότι ο ισημερινός του Πλούτωνα είναι πιο σκοτεινός από τους πόλους του. Νέα μελέτη αναφέρει ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στον ισημερινό πέφτει μια μόνιμη βροχή σκόνης η οποία προέρχεται από τους δορυφόρους του πλανήτη-νάνου. Ο Πλούτωνας βρίσκεται η λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, ένα δακτύλιο με παγωμένα σώματα ενώ ακόμα πιο πέρα βρίσκεται το λεγόμενο Νέφος του Όορτ, στο οποίο κινούνται εκατομμύρια κομήτες. Πριν χάσει τον τίτλο του το 2006 ο Πλούτωνας ήταν ο πιο απομακρυσμένος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί μικρότερα και μεγαλύτερα σώματα που περιστρέφονται γύρω από τον Πλούτωνα. Εχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη πέντε δορυφόρων. Ο μεγαλύτερος είναι ο Χάροντας που έχει το μισό μέγεθος από αυτό του Πλούτωνα. Οι άλλοι τέσσερις είναι η Νύκτα, η Υδρα, η Στύγα και ο Κέρβερος. Ερευνητές του Αστεροσκοπείου Lowell στην Αριζόνα πραγματοποίησαν προσομοιώσεις οι οποίες έδειξαν ότι οι δορυφόροι του Πλούτωνα εκτοξεύουν κάποιες ποσότητες σκόνης οι οποίες συλλαμβάνονται από τις βαρυτικές δυνάμεις του Πλούτωνα και του Χάροντα και καταλήγουν στον ισημερινό του Πλούτωνα. Η μελέτη δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο επιστημονικών προδημοσιεύσεων Arxiv. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι υπήρξαν άμεσα κάποιες αντιδράσεις στα ευρήματα της νέας μελέτης. Ορισμένοι ειδικοί σημειώνουν ότι οι ποσότητες της σκόνης που πιθανώς εκτοξεύουν οι δορυφόροι είναι τόσο μικρές που ακόμη και αν στο σύνολο τους καταλήγουν στον Πλούτωνα δεν είναι ικανές να προκαλέσουν τη… σκίαση του ισημερινού. Πάντως απαντήσεις τόσο για αυτό το φαινόμενο αλλά και γενικότερα για το σύστημα του Πλούτωνα θα έχουμε το 2015 όταν φτάσει εκεί το σκάφος «Νέοι Ορίζοντες» της NASA. Αυτή η αποστολή μπορεί να ρίξει φως στα μυστήρια του Πλούτωνα και πιθανώς να αποκαλύψει την ύπαρξη και άλλων δορυφόρων του. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=591777

Ένα «κλαμπ σάντουιτς ωκεανών» στον Γανυμήδη. Προηγούμενες μελέτες για τον Γανυμήδη, ένα από τους μεγαλύτερους δορυφόρους του Δία, έχουν υποδείξει την ύπαρξη ενός ωκεανού κάτω από την επιφάνεια του. Ερευνητές της NASA υποστηρίζουν τώρα ότι ο Γανυμήδης δεν διαθέτει ένα αλλά περισσότερους ωκεανούς που χωρίζονται από στρώματα πάγου. Πρόκειται για μια μοναδική γεωλογική δομή στην οποία οι ερευνητές προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό «ωκεανοί κλαμπ σάντουιτς». Ο Γανυμήδης έχει μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από εκείνο του Ερμή και είναι το μοναδικό από τα δεκάδες φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα που διαθέτει μαγνητικό πεδίο. Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι ο Γανυμήδης διαθέτει πυρήνα παρόμοιο με αυτόν της Γης (με κύριο συστατικό τον ρευστό σίδηρο) ο οποίος και παράγει το μαγνητικό πεδίο. Μάλιστα το μαγνητικό πεδίο του δορυφόρου είναι τόσο ισχυρό που επιτρέπει τη δημιουργία σέλαος. Ο Γανυμήδης διαθέτει επίσης οξυγόνο που δημιουργείται από τη διάσπαση πάγου νερού στην επιφάνειά του. «Ο Γανυμήδης είναι ιδιαίτερα ελκυστικός σε γεωλόγους, αστροβιολόγους, φυσικούς κ.α. Είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πλούσιο περιβάλλον, για τον λόγο αυτό και υπάρχει τόση ανυπομονησία σχετικά με την εξερεύνησή του» αναφέρει η Εμα Μπανς, φυσικός του Πανεπιστημίου του Λέστερ στη Βρετανία και μέλος της αποστολής Juice του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το σκάφος της αποστολής θα ξεκινήσει το ταξίδι του από τη Γη το 2022 για να μελετήσει από κοντά τρεις μεγάλους δορυφόρους του Δία που πιστεύεται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς με μικροβιακές ή άλλες μορφές ζωής. Προηγούμενες μελέτες στον Γανυμήδη είχαν υποδείξει την παρουσία ενός μεγάλου βάθους ωκεανού στο υπέδαφος του. Ενός ωκεανού βάθους εκατοντάδων χιλιομέτρων που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο στρώματα πάγου. Η νέα μελέτη των επιστημόνων της NASA δείχνει ότι υπάρχουν τέσσερα στρώματα πάγου ανάμεσα στα οποία υπάρχουν ωκεανοί. Σύμφωνα με τους ερευνητές μάλιστα οι… κατώτεροι ωκεανοί διαθέτουν συνθήκες ικανές να δημιουργήσουν και να στηρίξουν τη ζωή. Στους κατώτερους ωκεανούς είναι πολύ πιθανό το νερό να είναι αλμυρό και οι άλλες παράμετροι (πίεση, θερμοκρασία κ.α.) να είναι φιλικές προς τη ζωή. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Planetary and Space Science». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=591735

Αγαπητοι φίλοι. O Vensius εβαλε ενα πολυ σοβαρό ερώτημα και ο bellatrix το πήγε παρακάτω. Επειδή ασχολούμαι με την Διαστημική Εξερεύνηση απο πολυ παλιά και γραφω σχετικά απο τις 23/10/2007 http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=6619&postdays=0&postorder=asc&start=0 θα ηθελα να προσθέσω ορισμένους προβληματισμούς και πληροφορίες για το θέμα. Ειναι σίγουρο οτι απο το 1974 με την μεταπολίτευση(Δεν μπορουμε να μιλήσουμε για 1967-1974 κατανοητο γιατι) οι κυρίαρχη δυστυχώς νοοτροπία στην Ελληνική κοινωνία ηταν το βόλεμα μας στο Δημόσιο, στους Δήμους και στις μεγάλες Δημόσιες επιχειρήσεις(ΔΕΗ-ΟΤΕ-ΕΥΔΑΠ κ.λ.π.). Τα δε Πανεπιστήμια ηταν σημείο εντονης αντιπαράθεσης των πολιτικων κομμάτων και δυστυχώς μετα την εισοδό μας στην ΕΟΚ(τότε Ευρ.Ενωση τώρα) ολοι μπήκαν στο παιχνίδι των επιστημονικών προγραμμάτων να τα πάρουμε απο τους Κουτόφραγκους.Ετσι τα Πανεπιστήμια υπολειτουργούσαν και κάθε φοιτητική παραταξη κοιταγε να κρατήσει τα κεκτημενα και τα οφίκια. Αν κάποιος εκείνη την εποχή μιλούσε για Διαστημική εξερεύνηση αμέσως του εμπαινε το ερώτημα αν είναι με τους Αμερικάνους ή με το Σιδηρούν παραπέτασμα.Η δε πραγματικότητα δεν ηταν διαφορετικη.Οι Ηνωμ.Πολιτειες ανταγωνίζονταν την Σοβ.Ενωση στην λογική του ψυχρου πολέμου. Η Ελλάδα βεβαια ηταν παντελώς απούσα. Ομως τα πραγματα αρχισαν να αλλάζουν απο το 1991 και μετα και είμαστε τώρα σε μια τελείως νεα εποχή κοινής Διεθνούς Διαστημικής Εποχής.Εχουμε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και δεκάδες κοινά προγράμματα απο Ρωσία,Ευρώπη.Ην.Πολιτείες,Ιαπωνία,Καναδάς,Νοτια Κορεα,Ινδία,Βραζιλία κ.λ.π. εκτός απο την Κίνα που ακολουθεί δική της ανεξάρτητη και μοναχική πορεία. Που είναι τώρα η Ελλάδα; Κατ'αρχην ειναι στην ESA!!! Αυτό δεν είναι καθόλου ασήμαντο. Μετά εχουν αναπτυχθει τα τελευταία χρονια αρκετές(πάνω απο 20) εταιρειες υψηλής τεχνολογίας και διαστημικής δυναμικής. Ετσι μπορείτε να διαβάσετε σχετικά http://www.si-cluster.gr/el/ http://www.corallia.org/images/stories/clusters/SpaceInnoEco/Corallia-si-Cluster-GR.pdf Επίσης μπορειτε να διαβάσετε για την (Επιτυχημένη η πρώτη εθνική αποστολή Αεροδιαστημικής.12/2/2014)και (Η αποστολή Euclid της ESA γεννά ευκαιρίες για την Ελληνική βιομηχανία-25/2/2014) http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=6619&postdays=0&postorder=asc&start=1065 Επίσης υπαρχει πια εντονο ενδιαφέρον για την Διαστημική Εξερευνηση απο την νεολαία 160 Έλληνες μαθητές από τη Θεσσαλονίκη επισκέφθηκαν το ESRIN την Ανοιχτή Ημέρα ESA/ESRIN-27/3/2014 http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=6619&postdays=0&postorder=asc&start=1095 Τελικά δηλαδή υπάρχει και το Astrovox με 7348 μέλη και 216518 αναρτημένα θέματα και ετσι μάλλον το ποτήρι είναι μισογεμάτο και το μέλλον δεν είναι ασχημο. Πιστευω αυτα που είπε και ο Θ. Γιουρτσίχιν-28/4/2014 http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=6619&postdays=0&postorder=asc&start=1110

Το πρωτότυπο της στολής που θα φορούν οι πρώτοι αστροναύτες στον Αρη παρουσίασε η NASA. Το πρωτότυπο της στολής που θα φορούν οι πρώτοι αστροναύτες που θα φθάσουν στον Άρη, παρουσίασε η NASA. Η στολή είναι γνωστή ως Ζ2 και τόσο ο σχεδιασμός της όσο και οι τεχνολογικές καινοτομίες που θα ενσωματώνει, θα βελτιωθούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον. Το συγκεκριμένο πρωτότυπο, τέθηκε μαζί με άλλα σχέδια σε δημόσια ψηφοφορία και απέσπασε το 63% των ψήφων. Η στολή αναμένεται να υποστεί εξαντλητικά τεστ στις εγκαταστάσεις του διαστημικού κέντρου Johnson στο Χιούστον, σε συνθήκες που να μοιάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο με εκείνες που επικρατούν στον Κόκκινο Πλανήτη. Όπως έγινε γνωστό, δεν έχουν ακόμη επιλεγεί τα υλικά από τα οποία θα κατασκευαστεί η στολή στην τελική της μορφή. Σίγουρα, θα είναι από πλευράς υλικών πολύ διαφορετική από αυτή που χρησιμοποιούν σήμερα οι αστροναύτες σε διαστημικούς περιπάτους. Θα δοκιμαστούν υλικά που να μπορούν να προστατεύουν το ανθρώπινο σώμα από τα χτυπήματα μικρομετεωριτών, μιας και ο Άρης δεν διαθέτει την προστατευτική ατμόσφαιρα της Γης και από την επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία. Όπως ανέφερε η NASA, η συγκεκριμένη στολή, μετά τη δοκιμή νέων υλικών, θα δώσει τη θέση της στην Ζ3 η οποία εκτιμάται ότι θα είναι αυτή που θα φορούν οι πρώτοι άνθρωποι στον Άρη. http://www.tanea.gr/news/science-technology/article/5114814/to-prwtotypo-ths-stolhs-poy-tha-foroyn-oi-prwtoi-astronaytes-ston-arh-paroysiase-h-nasa/

Σκοτεινή ενέργεια, σκοτεινή ύλη και παγιδευμένα νετρόνια. Η φασματοσκοπία ρύθμιζε πάντα τον βηματισμό της Φυσικής. Έτσι, η παρατήρηση της σειράς Balmer στο άτομο του υδρογόνου οδήγησε στο πρότυπο Bohr-Sommerfeld πριν από έναν αιώνα και η διακριτότητα του φάσματος παρακίνησε τον Werner Heisenberg να αναπτύξει την μητρο-μηχανική και τον Erwin Schrödinger διατυπώσει την κυματο-μηχανική. Το 1947, η παρατήρηση της μετατόπισης Lamb στο υδρογόνο (από τον Willis E. Lamb) επιβεβαιώνει την κβαντική ηλεκτροδυναμική. Τώρα μια επιστημονική ομάδα από τη Βιέννη δημοσιεύει στο Physical Review Letters [arxiv-web3.library.cornell.edu] http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.112.151105 το πώς θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε πάλι τις μοναδικές δυνατότητες που μας προσφέρει η φασματοσκοπία και να θέσουμε περιορισμούς στις διάφορες θεωρίες της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας. Αυτή τη φορά δεν ερευνάται το φάσμα ενός πραγματικού ατόμου, όπως το άτομο του υδρογόνου όπου ένα ηλεκτρόνιο δεσμεύεται από το πρωτόνιο (πυρήνα), αλλά ενός «υποθετικού ατόμου»: ένα νετρόνιο που αναπηδά πάνω – κάτω, στον χώρο μεταξύ δυο οριζόντιων κατόπτρων, εξαιτίας του ελκτικού βαρυτικού πεδίου της Γης. Αυτή η κίνηση είναι κβαντισμένη και η μέτρηση της απόστασης των ενεργειακών σταθμών επιτρέπει στους ερευνητές να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με το νόμο του αντιστρόφου του τετραγώνου της παγκόσμιας έλξης του Νεύτωνα σε μικρές αποστάσεις. Ένα κβαντικό σωματίδιο σε ένα γραμμικό δυναμικό, που αντιστοιχεί για παράδειγμα στο βαρυτικό πεδίο κοντά στην επιφάνεια της Γης, έχει συνεχές ενεργειακό φάσμα. Όμως, όταν η κίνηση του σωματιδίου – στην περίπτωσή μας ένα νετρόνιο – περιορίζεται από ένα ή δυο οριζόντια τοιχώματα, το ενεργειακό φάσμα που προκύπτει είναι διακριτό, όπως τα φάσματα των ατόμων. Η θεωρητική μελέτη αυτού του προβλήματος είναι στοιχειώδης, με την έννοια ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν μια παραλλαγή των ασκήσεων του μαθήματος της κβαντομηχανικής με σωματίδια σε διάφορα πηγάδια δυναμικού … αλλά λίγο πιο δύσκολη. Προκειμένου λοιπόν να επιτευχθεί αυτό το υποθετικό άτομο «νετρονίου – Γης» οι ερευνητές Jenke et al τοποθέτησαν νετρόνια μεταξύ δυο κατόπτρων, τα οποία δρουν ως τοιχώματα ενός πηγαδιού δυναμικού και στη συνέχεια μετέβαλλαν την απόσταση μεταξύ των κατόπτρων με έναν ταλαντωτικό τρόπο. Έτσι, προκαλούσαν διέγερση και αποδιέγερση των νετρονίων μέσα στο “βαρυτικό κουτί”, κάτι σαν τις διεγέρσεις των ηλεκτρονίων στα άτομα εξαιτίας των φωτονίων. Στο ινστιτούτο Laue-Langevin, όπου οι Jenke et al πραγματοποιούν τα πειράματά τους με τα υπερ-ψυχρά νετρόνια (νετρόνια με κινητική ενέργεια μικρότερη από 0,3 μeV), μπορούν να μετρήσουν τις συχνότητες μετάβασης μεταξύ των τεσσάρων πρώτων ενεργειακών σταθμών. Τις χρησιμοποιούν για την αναζήτηση νέου τύπου πιθανών αλληλεπιδράσεων βαρυτικού τύπου σε αποστάσεις τάξης μικρομέτρου, που θα μπορούσαν να συσχετιστούν με την σκοτεινή ενέργεια και τη σκοτεινή ύλη. Αποτελέσματα της βαρυτικής φασματοσκοπίας συντονισμού των Jenke et al (arxiv) http://arxiv-web3.library.cornell.edu/pdf/1404.4099v1.pdf Παρότι η σκοτεινή ενέργεια εξηγεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος και η σκοτεινή ύλη χρειάζεται για την ερμηνεία της περιστροφής των γαλαξιών και των δομών μεγάλης κλίμακας του σύμπαντος, η πραγματική φύση αυτών των μορφών ύλης και ενέργειας δεν έχει κατανοηθεί μέχρι σήμερα. Η κεντρική ιδέα του πειράματος των Jenke et al βασίζεται στην υπόθεση ότι η αλληλεπίδραση της σκοτεινής ύλης ή της σκοτεινής ενέργειας και των παγιδευμένων νετρονίων (ανάμεσα στα δυο τοιχώματα) προκαλεί μετατόπιση των ενεργειακών σταθμών. Αυτή η προσέγγιση είναι εντελώς ανάλογη με την μέτρηση της μετατόπισης Lamb του ατόμου του υδρογόνου, που επαληθεύει την κβάντωση του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου (έτσι επιβεβαιώνεται η ύπαρξη του φωτονίου), ή της μετατόπισης Zeeman που προκύπτει από το σπιν του ηλεκτρονίου. Υπάρχουν θεωρίες για την σκοτεινή ενέργεια ή την σκοτεινή ύλη που προβλέπουν την αλληλεπίδρασή τους με την συνηθισμένη ύλη. Αν τα υπέρ-ψυχρα δέσμια νετρόνια του πειράματος αλληλεπιδρούν με την σκοτεινή ενέργεια ή την σκοτεινή ύλη, τότε θα επηρεάζονται και οι μετατοπίσεις μεταξύ των ενεργειακών σταθμών. Έτσι, η σύγκριση με τα πειραματικά δεδομένα θα μπορούσε να αποκλείσει ή να θέσει περιορισμούς στις παραμέτρους αυτών θεωρητικών προτύπων και εν τέλει να ρίξει άπλετο φως στα (μέχρι στιγμής) σκοτεινά σημεία της φυσικής. Στην φωτογραφία η πειραματική διάταξη παγίδευσης νετρονίων. Υπερ-ψυχρά νετρόνια εισέρχονται στο χώρο μεταξύ δυο καθρεπτών που δρουν ως πηγάδι δυναμικού, εξαιτίας του οποίου το ενεργειακό φάσμα των νετρονίων γίνεται διακριτό. Ένας ανιχνευτής μετρά τα νετρόνια που εξέρχονται από την κοιλότητα των δυο καθρεπτών. Ο κάτω καθρέπτης έχει την δυνατότητα κατακόρυφης ταλάντωσης, γεγονός που δημιουργεί διεγέρσεις των νετρονίων. (Δεξιά) Το διάγραμμα ενεργειακών σταθμών των εγκλωβισμένων νετρονίων μεταξύ των δυο οριζοντίων τοιχωμάτων υπό την επίδραση του βαρυτικού πεδίου http://physicsgg.me/2014/05/01/%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae-%ce%b5%ce%bd%ce%ad%cf%81%ce%b3%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae-%cf%8d%ce%bb%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%ce%b1/

Ενας πλανήτης… σβούρα! Ο Beta Pictoris B ανακαλύφθηκε το 2008. Πρόκειται για ένα εξωπλανήτη που κινείται γύρω από ένα άστρο που βρίσκεται σε απόσταση 63 ετών φωτός από τη Γη. Νέες παρατηρήσεις σε αυτόν αποκαλύπτουν εντυπωσιακά στοιχεία. Περιστρέφεται πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο από τους περίπου χίλιους εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Ο Beta Pictoris B είναι ένας γίγαντας αερίου με μέγεθος περίπου 7 μεγαλύτερο από εκείνο του Δία. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Leiden στην Ολλανδία χρησιμοποίησαν το πολύ ισχυρό τηλεσκόπιο VLT στη Χιλή για να μελετήσουν τον Beta Pictoris B. Εκαναν μια σειρά από ανακαλύψεις όπως ότι διαθέτει μια πυκνή ατμόσφαιρα που κυριαρχείται από σκόνη ενώ η θερμοκρασία σε αυτόν ξεπερνάει τους 1300 βαθμούς Κελσίου. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του Beta Pictoris B όμως είναι η ταχύτητα με την οποία περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο πλανήτης κινείται με ταχύτητα 25 χλμ/δευτ. Αυτό σημαίνει ότι ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον εαυτό του σε μόλις 8 ώρες. Ο Beta Pictoris B είναι μέχρι στιγμής ο ταχύτερα περιστρεφόμενος εξωπλανήτης που γνωρίζουμε και οι επιστήμονες θα συνεχίσουν να τον παρατηρούν για να μάθουν και άλλα στοιχεία για αυτόν. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=591436

Οι πρώτες εικόνες ραντάρ για το Copernicus. Ο δορυφόρος Sentinel-1A της ESA που εκτοξεύθηκε στις 3 Απριλίου παρέδωσε ήδη τις πρώτες εικόνες ραντάρ της Γης. Οι εικόνες αυτές προσφέρουν μια δελεαστική γεύση από το είδος των επιχειρησιακών εικόνων που θα παρέχει αυτή η νέα αποστολή για το φιλόδοξο πρόγραμμα παρακολούθησης του περιβάλλοντος Copernicus της Ευρώπης. Μάλλον εύστοχα, η πρώτη εικόνα δείχνει τις Βρυξέλλες στο Βέλγιο, την έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ηγείται του προγράμματος Copernicus και συντονίζει το ευρύ φάσμα των υπηρεσιών του που στόχο έχει τη βελτίωση της διαχείρισης του περιβάλλοντος και τη περιφρούρηση της καθημερινής ζωής. Η ESA είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη της οικογένειας των δορυφόρων Sentinel και για τη διασφάλιση ότι η ροή των δεδομένων θα είναι διαθέσιμη για τις υπηρεσίες αυτές. Αυτή η πρώτη εικόνα του Βελγίου ελήφθη στις 12 Απριλίου, μόλις μία ημέρα μετά από την τοποθέτηση του δορυφόρου στην επιχειρησιακή του θέση, και δείχνει τη δυνατότητα της όρασης ραντάρ του Sentinel-1A. Από τότε που εκτοξεύτηκε από τη διαστημική βάση της Ευρώπης στη Γαλλική Γουιάνα, ο Sentinel-1Α ακολουθεί μια περίπλοκη ρουτίνα για την ανάπτυξη του 12 μέτρων μήκους ραντάρ και των δύο ηλιακών φτερών του μήκους 10 μέτρων, ενώ περνάει και μια σειρά αρχικών ελέγχων των οργάνων του. Ο δορυφόρος δεν είναι ακόμη στην επιχειρησιακή τροχιά του ούτε έχει βαθμονομηθεί για την παροχή αληθινών στοιχείων. Οι εργασίες αυτές θα διεξαχθούν κατά την φάση ανάθεσης λειτουργίας, η οποία θα διαρκέσει περίπου τρεις μήνες μέχρι την ολοκλήρωησή της. Αυτό το προκαταρκτικό σύνολο των εικόνων προσφέρουν απλά μια γεύση του τι πρόκειται να έρθει. Ωστόσο, είναι μια εξαιρετικά ευχάριστη γεύση όπως σχολίασε ο Διευθυντής Προγραμμάτων Παρατήρησης της Γης της ESA, Βόλκερ Λίεμπιγκ, "Είμαστε εξαιρετικά ευχαριστημένοι με την πρώτη ομάδα των εικόνων". Και συνέχισε: "Είμαστε στις πολύ πρώιμες ημέρες της ζωής του δορυφόρου σε τροχιά και των λειτουργιών του επίγειου τμήματος, αλλά αυτές οι εικόνες σίγουρα αποδεικνύουν την ποιότητα των δεδομένων που θα φέρει αυτή η προηγμένη αποστολή ραντάρ από τους διάφορους τρόπους απεικόνισης που διαθέτει, και πώς θα παρέχει τα απαραίτητα στοιχεία για τις υπηρεσίες Copernicus προς όφελος όλων μας". Η πρώτη εικόνα, η οποία αποκτήθηκε με τον δορυφόρο να βρίσκεται σε λειτουργία ‘strip map’ με πλάτος λωρίδας 80 χλμ., αποτυπώνει με σαφήνεια το πυκνό αστικό περιβάλλον των Βρυξελλών όπως φαίνεται με λευκό στη μέση της εικόνας. Στην επάνω αριστερή γωνία μπορεί να δει κανείς την Αμβέρσα με κόκκινο-μπλε χρώμα ενώ οι πράσινες περιοχές απεικονίζουν τη βλάστηση στις γύρω περιοχές. Τα υδάτινα κανάλια και οι χαμηλής ανάκλασης τομείς όπως οι διάδρομοι των αεροδρομίων φαίνονται μαύρα. Μεταξύ των άλλων εφαρμογών, εικόνες όπως αυτή θα χρησιμοποιηθούν για την πολεοδομία, για την παρακολούθηση της γεωργίας, για την αποψίλωση των δασών και τη χαρτογράφηση και για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Αυτή η πρώτη σειρά λήψεων περιλαμβάνει επίσης μια περιοχή στην Ναμίμπια που σήμερα κατακλύζεται από τον ποταμό Ζαμβέζη (φαίνεται επάνω δεξιά). Παρά το γεγονός ότι η φάση ανάθεσης λειτουργίας έχει μόλις αρχίσει, η ομάδα ανέθεσε στο δορυφόρο να απεικονίσει την πλημμύρα όπως θα είναι η ρουτίνα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης όταν η αποστολή θα είναι πλήρως λειτουργική. Οι εικόνες ήταν τότε διαθέσιμες σε λιγότερο από μια ώρα από τη στιγμή που ελήφθησαν από τον επίγειο σταθμό. Η ικανότητα του Sentinel-1A να «βλέπει» μέσα από τα σύννεφα, τη βροχή και στο σκοτάδι, τον καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμο για την παρακολούθηση των πλημμυρών και για την προσφορά εικόνων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Στην πραγματικότητα αυτή η περιοχή του κάμπου Καπρίβι ήταν τυλιγμένη σε πυκνό σύννεφο όταν ο δορυφόρος έλαβε την εικόνα στις 13 Απριλίου. Μία από τις εικόνες που αποκτήθηκαν την ίδια ημέρα επικεντρώνεται στον Παγετώνα του Pine Island στην Ανταρκτική. Αυτός ο παγετώνας είναι σε μια κατάσταση «μη αναστρέψιμης υποχώρησης», γι 'αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθούνται στενά οι παγετώνες καθώς χάνουν πάγο στον ωκεανό. Μια άλλη εικόνα δείχνει μια διατομή πάνω από το βόρειο τμήμα της χερσονήσου της Ανταρκτικής. Όπως και για την παρακολούθηση των παγετώνων,ο Sentinel-1A είναι έτοιμος να δημιουργήσει εγκαίρως χάρτες των συνθηκών του θαλάσσιου πάγου, ιδιαίτερα για τα ολοένα και πιο δραστήρια ύδατα της Αρκτικής. Οι εικόνες από το προηγμένο ραντάρ του μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ του λεπτότερου πιο πλωτού πάγου που βρίσκεται στο πρώτο έτους του και του επικίνδυνου, πολύ πιο παχύ πολυετή πάγου ώστε να συμβάλει στην εξασφάλιση ακόμη μιας ασφαλούς χρονιάς πλοήγησης στα πολικά ύδατα. Όπως φαίνεται και από αυτές τις πρώτες εικόνες, ο Sentinel-1Α αποδεικνύει ήδη το ζωτικό ρόλο που θα παίξει στο μεγαλύτερο πρόγραμμα παρατήρησης της Γης για τους πολίτες που έχει ποτέ συλληφθεί. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Oi_prhotes_eikhones_ranthar_gia_to_Copernicus Επιβλητικό αστρικό σμήνος. Μια εκπληκτική φωτογραφία ενός αστρικού σμήνους προσέφερε στους επιστήμονες το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Φωτογράφισε το σφαιρωτό αστρικό σμήνος Messier 5 (η Μ5) στο οποίο υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες λαμπρά άστρα, ορισμένα εκ των οποίων γεννήθηκαν λίγο μετά τη γέννηση του Σύμπαντος. Σφαιρωτό σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρονται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόροι του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, γεγονός που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα. Η μελέτη των σφαιρωτών αστρικών σμηνών είναι εξαιρετικά σημαντική για να συνθέσουν οι επιστήμονες το παζλ των κοσμικών διεργασιών που οδήγησαν στη μαζική παραγωγή άστρων στο πρώιμο Σύμπαν, η οποία σηματοδότησε τη δημιουργία των γαλαξιών. To Messier 5 ανακαλύφθηκε από τον γερμανό αστρονόμο Γκότφριντ Κιρχ το 1702. Το σμήνος βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιάδες ετών φωτός από τη Γη και έχει διάμετρο 165 έτη φωτός. Υπολογίζεται ότι στο M5 βρίσκονται περί τα εκατό χιλιάδες άστρα, ορισμένα εκ των οποίων έχουν ηλικία 13 δισ. ετών φωτός. Με δεδομένο ότι το Σύμπαν εκτιμάται ότι δημιουργήθηκε πριν από περίπου 13,8 δισ. έτη είναι δεδομένο ότι τα άστρα του Μ5 είναι από τα αρχαιότερα όχι μόνο στον γαλαξία μας αλλά και σε ολόκληρο το Σύμπαν. Για αυτό και το Μ5 αποτελεί μόνιμο στόχο παρατηρήσεων και μελετών των αστρονόμων. Η νέα φωτογραφία του Hubble αναμένεται να προσφέρει καινούργια στοιχεία για το σμήνος αλλά και για την εξέλιξη των άστρων. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=590441

ESA Euronews: Η διαστημική οδύσσεια της Ευρώπης συμπληρώνει μισό αιώνα ζωής. Στις μέρες μας ο διαστημικός τομέας είναι παντού γύρω μας: στην πλοήγηση και τις τηλεπικοινωνίες. Η διαστημική δραστηριότητα στην Ευρώπη μετρά ήδη 50 χρόνια. Με αφορμή την επέτειο θα πάμε πίσω στον χρόνο, σε μία ενδιαφέρουσα διαδρομή. Πρόκειται για μισό αιώνα ανακαλύψεων και μεγάλων συγκινήσεων. Τα πρώτα βήματα της Ευρώπης στο διάστημα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του '60, στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου. Ο κόσμος μόλις είχε αρχίσει τον αγώνα για την κατάκτηση του διαστήματος. Ο Σπούτνικ είχε στείλει το πρώτο σήμα, ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι μπει σε τροχιά και στον πλανήτη Γη είχε αρχίσει η κόντρα μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης. «Ο κόσμος ήταν ένα εξαιρετικά ευάλωτο μέρος. Η αντιπαλότητα των υπερδυνάμεων έφτασε στο απόγειό της στις αρχές του '60, ειδικότερα γύρω από την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Ήμουν νέος και πίστευα, ότι είχε φτάσει το τέλος του κόσμου. Το ίδιο νομίζω πίστευαν πολλοί άνθρωποι», εξηγεί ο Τζον Κριγκά, ιστορικός στο ινστιτούτο τεχνολογίας στην Τζόρτζια των ΗΠΑ. Σε αυτό το κλίμα έντασης εμφανίζονται ο Ιταλός Εντουάρντο Αμάλντι και ο Γάλλος Πιέρ Οζέ, δύο Ευρωπαίοι φυσικοί. Πίστευαν με θέρμη πως οι πύραυλοι και οι δορυφόροι έπρεπε να χρησιμοποιούνται για την επιστήμη και όχι για παλικαρισμούς. «Οι χώρες που έβαλαν τις βάσεις για το ευρωπαϊκό διάστημα είναι χώρες που 20 χρόνια πριν ήταν σε πόλεμο, σε έναν άγριο πόλεμο. Αυτές οι χώρες ενώθηκαν και αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν κοινή γλώσσα, που δεν θα τους οδηγούσε σε σύγκρουση. Αυτή ήταν η γλώσσα της επιστήμης», επισημαίνει ο Ρότζερ Μορίς Μπονέ, πρώην επιστημονικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Υπό την ηγεσία του Αμάλντι και του Οζέ, η Ευρώπη έκανε δύο τεράστια βήματα στο διάστημα με δύο διαστημικούς οργανισμούς - έναν για τους πυραύλους, τον ELDO και έναν για την επιστημονική έρευνα, τον ESRO. Τα πρώτα χρόνια οι διαθέσιμοι προϋπολογισμοί ήταν περιορισμένοι, τα προβλήματα για την κατασκευή ευρωπαϊκού πυραύλου επίμονα, ενώ η ένταση μεταξύ συνεργατών όπως η Βρετανία και η Γαλλία συνεχιζόταν. «Και ξαφνικά στα τέλη της δεκαετίας του '60 συμφώνησαν πως έπρεπε να αρχίσει η συγχώνευση των δύο οργανισμών. Στην αρχή έγιναν σπασμωδικές κινήσεις. Το πρόγραμμα προχώρησε προς υλοποίηση σε μια επεισοδιακή συνάντηση των φορέων το 1973. Τότε μπήκαν οι βάσεις για έναν ενιαίο οργανισμό. Η βασική του αποστολή αφορούσε στην επιστημονική έρευνα του διαστήματος. Η έρευνα εντάχθηκε υποχρεωτικά στο πρόγραμμα, όχι από αγάπη για την επιστήμη, αλλά επειδή δεν επιθυμούσαν να την χρηματοδοτούν πλέον συνεχώς σε πανεπιστημιακό επίπεδο», τονίζει ο Τζον Κριγκά. Η υποχρέωση χρηματοδότησης της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος θεωρήθηκε επιτυχής, καθώς έδωσε ώθηση στην έρευνα. Όμως η Ευρώπη εξακολουθούσε να χρειάζεται τον δικό της πύραυλο. «Οι Γερμανοί δεν συμφωνούσαν με την κατασκευή του Αριάν, ενώ οι Βρετανοί ήταν εξαιρετικά εχθρικοί με το εγχείρημα. Οι Γάλλοι έλεγαν ότι θα προχωρούσαν μόνοι τους. Πράγματι χάρη στο πείσμα τους και στην καχυποψία για τα κίνητρα των ΗΠΑ, οι Γάλλοι ξεκίνησαν την περιπέτεια. Και δίχως αμφιβολία αυτή ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της Ευρώπης στην διαστημική της πορεία», δηλώνει ο Τζον Κριγκά. Ο Αριάν 1 εκτοξεύτηκε το 1979. Και παρότι σχεδιάστηκε για να εξυπηρετήσει τον αναδυόμενο τηλεπικοινωνιακό τομέα, έβαλε σε τροχιά και επιστημονικές αποστολές. Ξεχώρισε η αποστολή του διαστημόπλοιου Giotto που πέρασε ακριβώς δίπλα από τον κομήτη Χάλεϊ το 1986. «Εργαζόμουν στον τομέα του διαστήματος για περισσότερα από 40 χρόνια. Άρχισα στο πανεπιστήμιο, αλλά η πιο δυνατή ανάμνηση που έχω είναι από την νύχτα που ο Χάλει συναντήθηκε με το Giotto. Η αδρεναλίνη είχε χτυπήσει κόκκινο. Η δουλειά ήταν σκληρή και έπρεπε να γίνει σωστά. Ξαφνικά στο σημείο όπου είχαν φτάσει πολύ κοντά, το διαστημόπλοιο χτυπήθηκε και χάθηκε το σήμα. Επανήλθε έπειτα από 20 λεπτά. Ήταν αναπάντεχο. Αυτό που ζήσαμε όλοι στη βάση του ESOC ήταν πραγματικά μία απίστευτη εμπειρία», θυμάται ο διαχειριστής των αποστολών Giotto και Rosetta Γκέρχαρντ Σβερμ. Μια δεκαετία αργότερα, το 1996, η Ευρωπαική οδύσσεια του διαστήματος έφτασε σε πολύ χαμηλό σημείο. Ο νέος Αριάν 5 ξεκίνησε την πρώτη του πτήση μεταφέροντας πολύτιμους περιβαλλοντικούς δορυφόρους Cluster. Ήταν καταστροφή. Εξερράγη εν πτήση 40 δευτερόλεπτα μετά την απογείωση. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου εκείνους του γίγαντες που ήταν επικεφαλής της επιχείρησης. Πραγματικοί γίγαντες, ισχυροί, αρχηγικοί, που είχαν λυγίσει και έκλαιγαν σε μια αποθήκη πίσω από το κέντρο ελέγχου του πυραύλου. Ορκίστηκα πως θα αρχίζαμε πάλι την αποστολή του Cluster και αυτό ακριβώς κάναμε», λέει ο Ρότζερ Μορίς Μπονέ, πρώην επιστημονικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Ο Cluster συνέχισε να είναι ενεργός. Το 2005 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος σε συνεργασία με τη ΝASA, γιόρτασε μια από τις πιο τολμηρές αποστολές του. O ανιχνευτής Huygens προσεδαφίστηκε στον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα. «Η προσεδάφιση του Huygens στον Τιτάνα ήταν έναν καταπληκτικό επίτευγμα. Ήταν τρομερά δύσκολο να οδηγηθεί εκεί ο ανιχνευτής. Πρόκειται για την πιο μακρινή προσεδάφιση που έγινε ποτέ στην ιστορία», τονίζει ο διαχειριστής των αποστολών Giotto και Rosetta Γκέρχαρντ Σβερμ. Στη Γη, πίσω από το κύρος της επιστήμης ξεδιπλώνεται, στις διυπουργικές συναντήσεις, η τέχνη της πολιτικής. Για τη χρηματοδότηση του Διαστήματος δινόταν πάντα μεγάλος αγώνας. Ένας από τους πυλώνες των διαπραγματεύσεων αφορά στην αρχή της δίκαιης επιστροφής - ό,τι επενδύει μια χώρα, της επιστρέφεται σε συμβόλαια. Αυτό βελτιώνει το επίπεδο τεχνογνωσίας, αλλά έχει και προβλήματα. «Μεγάλες χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, που ίσως θα μπορούσαν να κινηθούν πιο γρήγορα, ίσως πιο αποτελεσματικά, ίσως και πιο οικονομικά, δημιούργησαν μεγάλες κοινοπραξίες στις οποίες αν μια χώρα συμμετέχει με 5% πρέπει να πάρει πίσω 5% σε συμβόλαια υψηλής τεχνολογίας και αυτό είναι περίπλοκο για τη διαχείριση», αναφέρει ο Τζον Κριγκά. Αυτή η περίπλοκη, συνεταιριστική διαδικασία εξακολουθεί να φέρνει αποτελέσματα. «Σήμερα συνεχίζει να δουλεύει το Mars Express, το Venus Express ενώ η Ροζέτα είναι πολύ κοντά στον κομήτη», εξηγεί ο Γκέρχαρντ Σβερμ. «Η Ευρώπη της επιστήμης είναι η Ευρώπη που εργάζεται. Η Ευρώπη του διαστήματος είναι από τις πιο εντυπωσιακές συνιστώσες της Ευρώπης που προοδεύει», δηλώνει ο Ρότζερ Μορίς Μπονέ, πρώην επιστημονικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Είναι μια Ευρώπη στην οποία οι ασφαλείς διαστημικές αποστολές έχουν γίνει πια ρουτίνα για τους επιστήμονες. Οι αποστολές αυτές οριοθετούν τα αληθινά σύνορα της γνώσης. Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2014/04/ESA_Euronews_Europe_s_50_year_space_odyssey http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Euronews_E_diastemikhe_odhusseia_tes_Eyrhopes_symplerhonei_misho_aihona_zohes Στο βαθύ Διάστημα «οι αστροναύτες ξεκουτιαίνουν» Οι παρατεταμένες αποστολές πέρα από την τροχιά της Γης, όπως για παράδειγμα μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη, ίσως θα προκαλούσαν βλάβες στους εγκεφάλους των αστροναυτών λόγω έκθεσης σε ακτινοβολία, προειδοποιεί μελέτη σε πειραματόζωα. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς στις ΗΠΑ βομβάρδισαν αρουραίους με σωματίδια υψηλής ενέργειας που προσομοιώνουν τις συνθήκες στο βαθύ διάστημα. Στη συνέχεια τους υπέβαλαν σε ένα μπαράζ τεστ σχεδιασμένων να μιμούνται τις εξετάσεις φυσικής κατάστασης στις οποίες υποβάλλονται αστροναύτες, πιλότοι και στρατιώτες. Τα αποτελέσματα δεν ήταν ενθαρρυντικά: έπειτα από επτά εβδομάδες έκθεσης σε ακτινοβολία, πολλά πειραματόζωα παρουσίασαν πιο αργούς χρόνους αντίδρασης και ολισθήματα της προσοχής -ενδείξεις εγκεφαλικής βλάβης που επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες. Ορισμένοι αρουραίοι ανέκαμψαν με την πάροδο του χρόνου, άλλοι όμως όχι, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Radiation Research. Το περίεργο είναι ότι η ακτινοβολία δεν επηρέασε όλα τα ζώα με τον ίδιο τρόπο. Το 40 με 60 τοις εκατό έδειχνε ανεπηρέαστο, παρατήρηση που οδηγεί στους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι ίσως υπάρχουν γονίδια που ρυθμίζουν την αντοχή στην ακτινοβολία, γονίδια για τα οποία θα πρέπει να ελέγχονται οι επίδοξοι αστροναύτες. Γιατί όμως δεν παρατηρούνται τόσο σοβαρές παρενέργειες στα πληρώματα που επιστρέφουν από διαστημικές αποστολές; Με εξαίρεση τις επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη, όλες οι επανδρωμένες διαστημικές αποστολές πραγματοποιούνται μέχρι σήμερα σε χαμηλή γήινη τροχιά. Ο Διαστημικός Σταθμός, για παράδειγμα, κινείται σε ύψος περίπου 300 χιλιομέτρων. Αυτό σημαίνει ότι οι αστροναύτες προστατεύονται από το μαγνητικό πεδίο της Γης, το οποίο εκτρέπει πολλά από τα σωματίδια που καταφθάνουν από τον Ήλιο (τον ηλιακό άνεμο) ή από το διαστρικό κενό (την κοσμική ακτινοβολία). Πέρα από τη σφαίρα επιρροής της Γης, όμως, οι αστροναύτες θα ήταν εκτεθειμένοι τόσο στην κοσμική ακτινοβολία όσο και στα σωματίδια τυχόν ηλιακών καταιγίδων. Το ίδιο θα συνέβαινε και στην επιφάνεια του Άρη, ο οποίος δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο όπως η Γη. Παραμένει ασαφές αν θα είναι δυνατό να προστατευτεί το πλήρωμα μιας αποστολής που παραμένει για μήνες ή χρόνια στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Η NASA προγραμματίζει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη τη δεκαετία του 2030. Ενόψει του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος, το ρομπότ Curiosity, που βρίσκεται στον Άρη από το 2012, έχει αναλάβει να μετρήσει προσεκτικά τα επίπεδα ακτινοβολίας. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231314019

To ψυχρότερο άστρο. Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 7 ετών φωτός, είναι όμως τόσο σκοτεινό που παρέμενε άγνωστο ως σήμερα. Είναι το ψυχρότερο γνωστό άστρο, ένας καφέ νάνος με θερμοκρασία από -13 έως 48 βαθμούς Κελσίου. Οι καφέ νάνοι είναι σώματα που θεωρούνται άστρα, καθώς σχηματίζονται στο κέντρο πλανητικών συστημάτων από τη συμπύκνωση γιγάντιων σύννεφων υδρογόνου. Τα περισσότερα άστρα έχουν τόσο μεγάλη μάζα ώστε η πίεση στο εσωτερικό τους είναι αρκετή για να πυροδοτήσει αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης. Οι καφέ νάνοι, αντίθετα, δεν έχουν αρκετή μάζα για να λάμπουν και εκπέμπουν μόνο ένα αμυδρό κοκκινωπό φως ή υπέρυθρη ακτινοβολία -γι΄αυτό και αποκαλούνται συχνά «αποτυχημένα άστρα». Ο κατεψυγμένος καφέ νάνος, με την ονομασία WISE J085510.83-071442.5, εκτιμάται ότι έχει μάζα μόλις τέσσερις φορές μεγαλύτερη του Δία, είναι δηλαδή μικρότερος από πολλούς εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα. Το αποτυχημένο άστρο είναι αόρατο στα οπτικά τηλεσκόπια, έγινε όμως αντιληπτό από το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο WISE της NASA, το οποίο σαρώνει ολόκληρο τον ουρανό τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα. Ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια αντιλήφθηκαν ένα αντικείμενο που είχε μετακινηθεί ανάμεσα σε δύο διαδοχικές λήψεις και αποδείχθηκε τελικά ότι ήταν ένας άγνωστος ως σήμερα καφέ νάνος. Η μεγάλη ταχύτητα με την οποία φαινόταν να κινείται στον ουρανό υποδήλωνε ότι βρίσκεται εξαιρετικά κοντά, σε απόσταση μόλις 7,2 ετών φωτός. Η μελέτη του WISE J085510.83-071442.5 θα μπορούσε τώρα να προσφέρει νέα στοιχεία σε μια σχετικά πρόσφατη διαμάχη για το εάν οι καφέ νάνοι πρέπει να θεωρούνται άστρα ή πλανήτες. Μέχρι σήμερα, τον τίτλο του ψυχρότερου άστρου κατείχε ένας καφέ νάνος σε θερμοκρασία χλιαρού καφέ. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231314445

Θ. Γιουρτσίχιν: Εχουμε χρέος να δώσουμε τη Γη αλώβητη στα παιδιά μας. Είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος που λέει συνέχεια ανέκδοτα, μοιάζει έτοιμος να λυθεί ανά πάσα στιγμή στα γέλια και μιλάει άπταιστα ποντιακά να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο έμπειρους Ρώσους κοσμοναύτες; Αν ανήκετε στους τύπους που θεωρούν τον εαυτό τους «φυσιογνωμιστή», με τον Θεόδωρο Γιουρτσίχιν θα τα βρείτε μπαστούνια. Γεννημένος το 1959 στο Βατούμι της Γεωργίας, ο ελληνικής καταγωγής από την πλευρά της μητέρας του (Μικρούλα Γραμματικοπούλου - Γιουρτσιχίνα) κοσμοναύτης, στην αρχή σε ξεγελάει με τον αυθόρμητο, απλό, απροσποίητο χαρακτήρα του που θυμίζει περισσότερο παλιόφιλο από τη γειτονιά παρά τον επιστήμονα που μετράει μέχρι σήμερα τρεις διαστημικές αποστολές, οκτώ διαστημικούς περιπάτους και περισσότερες από 500 ημέρες στο Διάστημα. Ο 98ος κοσμοναύτης. Πήρε το βάπτισμα του πυρός το 2002 όταν πέταξε για πρώτη φορά με το αμερικανικό διαστημικό λεωφορείο «Ατλαντίς» στο πλαίσιο σύντομης διαστημικής αποστολής. Πέντε χρόνια μετά ακολούθησε το πρώτο μεγάλο ταξίδι, όταν έλαβε μέρος σε αποστολή διάρκειας έξι μηνών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό του οποίου υπήρξε και διοικητής. Είναι ο 98ος κοσμοναύτης στην ιστορία της Ρωσίας και είναι μόνιμο στέλεχος της εταιρείας «Ενέργκια», που ιδρύθηκε από τον θρυλικό κατασκευαστή πυραύλων και διαστημοπλοίων Σεργκέι Καραλιόφ. Εως πρόσφατα κατείχε το ρεκόρ ανάμεσα στους Ρώσους συναδέλφους του με τις περισσότερες ώρες παραμονής στο «ανοικτό» Διάστημα: 7 ώρες και 29 λεπτά. Με την Ελλάδα οι δεσμοί είναι περισσότερο από στενοί. Η οικογένεια της μητέρας του έφυγε από την Τραπεζούντα το 1900 για τη Ρωσία, στο σχολείο του υπήρχαν πολλοί Πόντιοι. Γιαγιά και μητέρα τού μετέδωσαν την αγάπη για την Ελλάδα. Σήμερα και οι δύο γονείς του ζουν στη Θεσσαλονίκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρώτη διαστημική του αποστολή πήρε μαζί του την ελληνική σημαία που έτσι ταξίδεψε για μία και μοναδική φορά μέχρι σήμερα στο Διάστημα. Σε ειδική τελετή που έλαβε μέρος, στις 8 Ιανουαρίου του 2003, παρέδωσε την ελληνική σημαία στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο. Και στο τρίτο του διαστημικό ταξίδι που πραγματοποίησε αυτή τη φορά ως διοικητής του ρωσικού διαστημοπλοίου «Σογιούς ΤΜΑ - 19» ζήτησε η αποστολή του να πάρει ως επίσημο διακριτικό όνομα το «Ολυμπος». Και ένα από τα όνειρά του είναι, όπως λέει, να προλάβει να δει τον πρώτο κοσμοναύτη με την ελληνική σημαία ραμμένη στη στολή του. Πρόσφατα, η Ελληνοαμερικανική Ενωση, εγκαινιάζοντας την ετήσια τιμητική διάκριση για διαπρεπείς Ελληνες της Διασποράς, τίμησε τον Ελληνορώσο κοσμοναύτη και αυτή η εκδήλωση υπήρξε η αφορμή και για τη συνάντηση μαζί του.(Συνεντευξη Δημήτρης Ρηγόπουλος) Ο μύθος του Γκαγκάριν. Ο Γιουρτσίχιν ανήκει στη γενιά των Ρώσων που μεγάλωσαν με την ηρωική μορφή του Γιούρι Γκαγκάριν. Αν και το 1961 που ο Γκαγκάριν χάριζε στη Σοβιετική Ενωση την τεράστια εθνική ικανοποίηση να είναι από τα σπλάχνα της ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα, ο μικρός Θεόδωρος ήταν σχεδόν βρέφος, φαίνεται ωστόσο πως ο σπόρος του μύθου έκανε ήδη τη δουλειά του. Η ιδέα να πετάξει στο Διάστημα φυτεύτηκε από πολύ νωρίς στο μυαλό του, μια ιδέα που φυσικά δεν άρεσε στη μητέρα του που θα επιθυμούσε κάτι πιο απλό και... επίγειο. Δεν θα ξεχάσει όταν τηλεφώνησε στους γονείς του στη Σίνδο (Θεσσαλονίκης) και βγήκε η μητέρα του στο ακουστικό: «“Πού είσαι παιδί μου;” με ρώτησε κι εγώ χωρίς να το σκεφτώ πολύ της είπα “στο Διάστημα”...». Αν και έχουν περάσει 12 χρόνια από τον παρθενικό του διαστημικό περίπατο, η πρώτη φορά δεν ξεχνιέται εύκολα. «Το πρώτο διαστημικό μου ταξίδι υπήρξε καθοριστικό, είχε πάνω μου μια επίδραση θα έλεγα καθολική: άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμουν, με έκανε διαφορετικό άνθρωπο. Οταν, λοιπόν, είσαι εκεί επάνω και βλέπεις το θαύμα της Γης, συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι δεν υπάρχουν χώρες, κράτη, σύνορα, βλέπεις μόνο τον πλανήτη Γη, το ένα και μοναδικό μας σπίτι. Από το Διάστημα αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο με μια μοναδική καθαρότητα και σκέφτεσαι ότι όλοι κολυμπάμε στην ίδια βάρκα. Είναι λοιπόν χρέος μας να διαφυλάξουμε το σπίτι μας πάση θυσία και να το παραδώσουμε όσο δυνατόν πιο αλώβητο στα παιδιά μας». Εκτός από κοσμοναύτης, ο Θεόδωρος Γιουρτσίχιν - Γραμματικόπουλος είναι και δεινός φωτογράφος. Μάλιστα ειδικεύεται στη... διαστημική φωτογραφία, κλάδο με ελάχιστο ανταγωνισμό, όπως θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Μου δείχνει τις φωτογραφίες του και δεν χορταίνω να «ρουφάω» εικόνες. Η Ελλάδα είναι από τα αγαπημένα του θέματα. Δυστυχώς βρισκόταν στο Διάστημα το πολύ δύσκολο καλοκαίρι του 2007, όταν καιγόταν η μισή Πελοπόννησος. Δεν ήταν η μοναδική φορά που υπήρξε θεατής μεγάλων οικολογικών καταστροφών: θυμάται τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια και την πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του Μεξικού. Δυσάρεστα προνόμια. Το να φωτογραφίζεις στο Διάστημα, λέει, έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αν και δεν χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός, τα υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας καταστρέφουν ύστερα από λίγους μήνες ακόμα και μια επαγγελματική φωτογραφική μηχανή. Ξέρεις λοιπόν εκ των προτέρων ότι μία μηχανή δεν είναι αρκετή. Από την άλλη πλευρά στο Διάστημα οφείλεις να «δράσεις» αμέσως, δεν υπάρχουν τα χρονικά περιθώρια για να απαθανατίσεις μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα. Τον ρωτάμε αν είδε το Gravity και του ξεφεύγει ένας μορφασμός. «Εντάξει, οι εικόνες ήταν ωραίες και γνωρίζω ότι απευθύνεται σε κοινό χωρίς αστροναυτικές εμπειρίες. Αλλά για μένα ήταν σαν να βλέπω μια καλοκουρδισμένη θεατρική παράσταση. Επιχειρεί να αποδώσει την ομορφιά του Διαστήματος, αλλά κατά τη γνώμη μου απουσιάζει το ισχυρό επιστημονικό υπόβαθρο. Αν θέλετε να δείτε μια ταινία που φτάνει κοντά στην αλήθεια, σας συστήνω το Apollo 13». Σε πολλές παρουσιάσεις ή τιμητικές εκδηλώσεις τον ρωτούν για την ύπαρξη «ιπτάμενων δίσκων» ή μη. Ο ίδιος αναφέρεται στα UFO ως οπτικά φαινόμενα. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα περισσότερα στοιχεία για τους λεγόμενους ιπτάμενους δίσκους είναι πλαστογραφημένα από τους ίδιους τους ανθρώπους. Υπάρχουν όμως φαινόμενα που η ανθρωπότητα δεν μπορεί να εξηγήσει ακόμα και μέχρι σήμερα. Εχει ενδιαφέρον να σκεφθούμε ότι οι άνθρωποι ξέρουμε περισσότερα για το φεγγάρι και λιγότερα για το τι υπάρχει στο βάθος ενός ωκεανού». Προλαβαίνω να τον ρωτήσω αν τώρα που βρίσκεται στη Γη του λείπει καθόλου η «αδρεναλίνη» και η «μοναξιά» του Διαστήματος. «Είναι παράξενο, αλλά όταν βρίσκομαι στη Γη σκέφτομαι το Διάστημα και όταν είμαι στο Διάστημα ο νους μου ταξιδεύει στη Γη». Φυσικά τα συναισθήματά του αντικρίζοντας για πρώτη φορά τη Γη από το Διάστημα τον ακολουθούν μέχρι σήμερα. «Οσες φωτογραφίες και να έχεις δεις, όταν το βλέπεις με τα δικά σου μάτια είναι κάτι που δεν περιγράφεται εύκολα με λόγια...». Βγαίνοντας από το διαστημόπλοιο, θυμάται ακόμα τα πρώτα του βήματα με το σκάφανδρο και τη στολή «να κολλάνε στο δέρμα». Οταν επέστρεψε στη Γη δεν μπορούσε να περπατήσει φυσιολογικά. «Πάντα, υπάρχει ένα εύλογο διάστημα προσαρμογής: στην αρχή βαδίζεις προσεκτικά, σαν ηλικιωμένος. Δεν μπορείς να τρέξεις, για παράδειγμα. Θέλεις περίπου τρεις εβδομάδες για να πας πιο γρήγορα. Και τρεις ολόκληρους μήνες για να επανέλθεις». Μιλώντας με έναν εν ενεργεία κοσμοναύτη η ανθρώπινη περιέργεια εκτοξεύεται στα ύψη. Τον ρωτάω και για τη διατροφή. Εχει αλλάξει κάτι από την εποχή που γεννήθηκαν τα γνωστά κλισέ; «Αν θα σας πω ότι τρώμε χάπια δεν θα με πιστέψετε. Η διατροφή είναι σχεδόν παρόμοια με τη Γη, το μόνο είναι ότι συσκευάζονται σε ειδικές κονσέρβες. Από τη Γη υπάρχει διαρκής ανεφοδιασμός με φρέσκα φρούτα, για παράδειγμα, κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό. Πάντως ένα είναι βέβαιο, το τελευταίο από το οποίο κινδυνεύει ένας κοσμοναύτης είναι η έλλειψη τροφής». Και θυμάται αυτό που είπε κάποτε ένας βετεράνος πια Ρώσος συνάδελφός τους, όταν τον είχαν ρωτήσει τι επιθυμεί περισσότερο επιστρέφοντας στη Γη. Η απάντηση που έδωσε ήταν «θα ήθελα ένα κομμάτι ψωμί να το αλείψω με βούτυρο και να πιω ένα ποτήρι τσάι και όλα αυτά να μην πετάνε γύρω μου». Αισθάνεται το ίδιο, αν και θα άλλαζε το τσάι με έναν ελληνικό καφέ που είναι ο αγαπημένος του. Επίσης κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι πολλές διαστημικές αποστολές δεν ασχολούνται με την εξερεύνηση του Διαστήματος όπως... θέλουμε να πιστεύουμε, αλλά με πολύ γήινα προβλήματα όπως χρόνιες παθήσεις σαν τη θεραπεία του Aids ή του καρκίνου. «Το όνειρο της ανθρωπότητας είναι να πετάξει σε άλλους πλανήτες, αλλά η έρευνα γύρω από τη Γη παραμένει ελλιπής. Αν η κοσμοναυτική καταφέρει να επιλύσει έστω κι ένα πρόβλημα με αυτές τις πτήσεις, θα είναι μεγάλο επίτευγμα. Ετσι, θα αποσβέσουμε τα χρήματα που ξοδεύονται τόσα χρόνια τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες». Οσο για το όνειρο της κατάκτησης του πλανήτη Αρη, ο Γιουρτσίχιν προσπαθεί να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Σε κάθε περίπτωση έχουμε πολλές δεκαετίες μπροστά μας, εκτιμά, και προκρίνει τη συνδρομή ρομποτικών συστημάτων. Εκτός από το πλήθος των επιστημονικών δεδομένων που προς το παρόν μας εμποδίζουν να σκεφθούμε την πιθανότητα επανδρωμένης αποστολής, ο Ελληνορώσος κοσμοναύτης μας καλεί να αναλογιστούμε το πρωτοφανές ψυχολογικό φορτίο που θα κληθούν να επωμιστούν οι πρώτοι εξερευνητές του Κόκκινου Πλανήτη καθώς θα έφθαναν εκεί σε εννέα μήνες και, δεύτερον, λόγω του περιορισμένου χώρου στον οποίο θα ήταν «κλεισμένοι». Του ζητάω να μας περιγράψει ένα τυπικό εικοσιτετράωρο στο Διάστημα. «Μπορεί να σας φανεί παράξενο και ίσως απογοητεύω τους αναγνώστες σας, αλλά δεν διαφέρει σημαντικά από μια μέρα στη Γη. Εντάξει, η θέα είναι λίγο διαφορετική, αλλά κατά τ’ άλλα προσπαθούμε να διατηρούμε μια ρουτίνα: ξυπνάμε κοντά στις 8 το πρωί και ακολουθεί ένα πλήρες οκτάωρο εργασίας στον Διαστημικό Σταθμό. Υπάρχει χρόνος για να επικοινωνήσουμε με τους συναδέλφους μας και τους δικούς μας στη Γη, ενώ εξυπακούεται ότι εργαζόμαστε εθελοντικά και εκτός του ωραρίου μας». Αλήθεια, συνήθισε ποτέ το δέος του Διαστήματος; «Οχι, δεν συνηθίζεται. Ομως, συμβαίνει κάτι που πρέπει κανείς να εξηγήσει: μετά το πρώτο ταξίδι κάθε έξοδος στο χάος του Διαστήματος εμπεριέχει ταυτόχρονα και την έννοια της επιστροφής στη Γη. Θέλω να πω ότι εκτός από την καθαρά φυσική διάσταση, υπάρχει και η πνευματική: η έννοια της επιστροφής αποκτά ένα εντελώς υπαρξιακό βάρος που θα μπορούσαμε να πούμε ότι παλεύει να ισορροπήσει με το δέος για το οποίο με ρωτήσατε». Με περισσότερες από 500 ημέρες στο Διάστημα τι σκέφτεται ο ίδιος για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής σε άλλους πλανήτες στο δικό μας σύμπαν ή και πέρα από αυτό; Για να είμαι ειλικρινής δεν περίμενα την απάντησή του. «Ακούστε», μου λέει πολύ σοβαρά και με κοιτάει βαθιά μέσα στα μάτια. «Η λογική λέει, ναι, δεν είναι δυνατόν σε αυτό το χαοτικό άπειρο, στο ατελείωτο σκότος, να είμαστε οι μόνοι τυχεροί, ο πλανήτης μας ο μοναδικός στον οποίο να δόθηκε το δώρο της ζωής. Αυτό λέει η λογική και είναι η πλέον διαδεδομένη άποψη. Ομως, ομολογώ ότι έχω πιάσει τον εαυτό μου να αντικρίζει τη Γη από το Διάστημα, τον μικρό μας όμορφο πλανήτη, και να αναρωτιέται: κι αν τελικά καμία από τις πολύ ανθρώπινες υποθέσεις μας δεν ισχύει και είμαστε όντως ολομόναχοι;». Καθώς το πρόγραμμα του Θεόδωρου Γιουρτσίχιν στην Αθήνα (την επομένη ταξίδευε για τη Θεσσαλονίκη όπου ζουν οι γονείς του) ήταν κάτι παραπάνω από πυκνό, το «γεύμα» μας περιορίστηκε σε έναν ελληνικό καφέ. Πάντως, αξίζει κανείς να επισκεφθεί το «μπιστρό» της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης. Ονομάζεται Union Restaurant με ανεξάρτητη είσοδο από την οδό Διδότου 5, λειτουργεί ανεξάρτητα από την «Ενωση» και είναι ανοιχτό από τις 9 το πρωί μέχρι τις 11 το βράδυ κάθε μέρα εκτός Κυριακής. Καφέ, ποτό και ένα ιδιαίτερα διευρυμένο μενού για όλα τα γούστα. 1959 Γεννιέται στο Βατούμι της Γεωργίας. 1983 Αποφοιτά από το Αεροπορικό Ινστιτούτο της Μόσχας ως μηχανολόγος με ειδικότητα στα διαστημικά οχήματα. 1990 Εργάζεται ως μηχανολόγος – μηχανικός στο κέντρο ελέγχου της Ρωσικής Εταιρείας Διαστήματος «Ενέργκια». 1999 Περνάει πλήθος τεστ και κρίνεται κατάλληλος για συμμετοχή σε διαστημικό πρόγραμμα. 2000 Ξεκινά η εκπαίδευσή του για να γίνει κοσμοναύτης. 2002 Από 7 έως 18 Οκτωβρίου συμμετείχε ως ειδικός αποστολής του αμερικανικού διαστημικού λεωφορείου Ατλαντίς (αποστολή STS-112). Το πλήρωμα εκτελούσε εργασίες σε τροχιά με το πλήρωμα πέμπτης αποστολής. 2007 Πρώτη πτήση στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ως μέλος του κυρίου πληρώματος μαζί με τους Ολεγκ Κότοφ και Κλέιτον Αντερσον. 2013 Διορίζεται διοικητής του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού για την Αποστολή 37. 2014 Συνοδεύει την Ολυμπιακή Φλόγα από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στο Σότσι της Ρωσίας για την τελετή έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. http://www.kathimerini.gr/764444/article/proswpa/geyma-me-thn-k/8-gioyrtsixin-exoyme-xreos-na-dwsoyme-th-gh-alwvhth-sta-paidia-mas

Η αναζήτηση της Γης 2.0 συνεχίζεται. Ενας χρόνος έχει περάσει από την αναφορά βλάβης στο διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ της NASA, της πρώτης αποστολής για τον εντοπισμό πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Παρ’ όλα αυτά, τα δεδομένα που κατάφερε να συλλέξει το Κέπλερ τα τέσσερα χρόνια περιήγησής του συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν. Επιστήμονες της NASA και του Ινστιτούτου SETI εντόπισαν έναν εξωπλανήτη σχεδόν στο μέγεθος της Γης, σε απόσταση τέτοια από το αστέρι του ώστε να κάνει τους ερευνητές να τρέφουν ελπίδες για ύπαρξη ζωής σε αυτόν. «Από τους εξωπλανήτες που έχει ανακαλύψει το Κέπλερ μέχρι σήμερα, ο πλανήτης αυτός έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να έχει ζωή», λέει στην «Κ» ο Ουίλιαμ Μπορούκι, κύριος ερευνητής της αποστολής Κέπλερ στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA. Σύμφωνα με τους ερευνητές που παρατήρησαν τον πλανήτη Κέπλερ-186f, δύο είναι τα χαρακτηριστικά που τον αναγορεύουν σε επικρατέστερο υποψήφιο για ύπαρξη ζωής, όπως αναφέρεται σε δημοσίευσή τους στο επιστημονικό περιοδικό Science την περασμένη Παρασκευή. Το πρώτο είναι ότι βρίσκεται στη ζώνη βιωσιμότητας του αστεριού του, δηλαδή σε απόσταση τέτοια από το αστέρι του ώστε να επικρατούν σε αυτόν συνθήκες κατάλληλες για τη διατήρηση νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του. Το δεύτερο χαρακτηριστικό αυτού του πλανήτη είναι ότι έχει σχεδόν ίδιο μέγεθος με τη Γη. Οπως εξηγεί ο δρ Μπορούκι, «ο πλανήτης που ανακαλύφθηκε είναι κατά 10% μεγαλύτερος από τη Γη. Δεν είναι δηλαδή ούτε πολύ μεγάλος ώστε να περιβάλλεται από πολύ πυκνή ατμόσφαιρα, όπως ο Δίας ή ο Κρόνος, ούτε πολύ μικρός ώστε η ατμόσφαιρά του να είναι πολύ αραιή, όπως του Αρη. Επίσης, ένας πλανήτης τέτοιου μεγέθους είναι συνήθως βραχώδης και όχι αεριώδης, έχει δηλαδή στέρεο έδαφος πάνω στο οποίο θα μπορούσε να αναπτυχθεί ζωή». «Αν γνωρίζαμε τη μάζα του πλανήτη, θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε αν αυτός αποτελείται από πυκνό υλικό, όπως σίδερο, πιο ελαφρύ υλικό, όπως πάγο, ή αν είναι βραχώδης σαν τη Γη», λέει στην «Κ» η Ελίσα Κουιντάνα, βασική ερευνήτρια πίσω από την ανακάλυψη του πλανήτη Κέπλερ-186f. «Το πιο πιθανό σενάριο όμως είναι να είναι βραχώδης», προσθέτει. «Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης που γνωρίζουμε ότι υπάρχει ζωή», λέει η Σάρα Σίγκερ, καθηγήτρια Πλανητικής Επιστήμης και Φυσικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, η οποία παραδέχεται ότι «στην αναζήτηση εξωπλανητών οι επιστήμονες έχουμε πολύ λίγα στοιχεία στα χέρια μας. Η αναζήτηση ενός πλανήτη σαν τη Γη μας δίνει μεγαλύτερη σιγουριά για την ύπαρξη ζωής σε αυτόν». Σύμφωνα με άλλους επιστήμονες όμως, το μέγεθος δεν δίνει απαραιτήτως το «πράσινο φως» για την ύπαρξη ζωής. «Η Γη και η Αφροδίτη θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν δίδυμοι πλανήτες. Εχουν ίδια μάζα, ίδια ακτίνα, βρίσκονται περίπου στην ίδια απόσταση από τον Ηλιο», λέει ο κ. Δημήτρης Μισλής, ερευνητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης που μελετά εξωπλανήτες. «Ομως, λόγω των ηφαιστείων που βρίσκονται στην επιφάνεια της Αφροδίτης, το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι τόσο έντονο, που η θερμοκρασία δεν ευνοεί τη ζωή», εξηγεί ο κ. Μισλής. «Δεν ανακαλύφθηκε μόνο ένας πλανήτης, αλλά ένα ολόκληρο πλανητικό σύστημα», συμπληρώνει ο δρ Μπορούκι. Οπως περιγράφουν οι επιστήμονες, 490 έτη φωτός μακριά βρίσκεται το αστέρι Κέπλερ-186, γύρω από το οποίο περιστρέφονται πέντε πλανήτες, ένας εκ των οποίων, ο Κέπλερ-186f, βρίσκεται μέσα «στη ζώνη βιωσιμότητας». Η τεχνολογία που διαθέτει το τηλεσκόπιο Κέπλερ για να ανακαλύπτει εξωηλιακούς πλανήτες δεν στηρίζεται στην άμεση παρατήρηση των πλανητών, αλλά καταγράφει τη μείωση του φωτός των αστεριών όταν ένας πλανήτης διέρχεται από μπροστά τους. «Οπως όταν ένας άνθρωπος περνάει μπροστά από έναν προβολέα ελαττώνεται το φως του προβολέα, το ίδιο συμβαίνει και όταν ένας πλανήτης περνάει μπροστά από το αστέρι του», εξηγεί ο κ. Γιάννης Σειραδάκης, καθηγητής Αστρονομίας στο ΑΠΘ, που με την επιστημονική του ομάδα αναλύει επίσης δεδομένα από το τηλεσκόπιο Κέπλερ. «Οι διαφορές έντασης που προσπαθούμε όμως εμείς να ανιχνεύσουμε είναι ανάλογες με το πέρασμα ενός κουνουπιού μπροστά από τον προβολέα», προσθέτει ο κ.Σειραδάκης. Με αυτό τον μηχανισμό το τηλεσκόπιο Κέπλερ μπορεί να ανακαλύψει πλανήτες, να μετρήσει το μέγεθός τους, τις τροχιές τους και σε κάποιες περιπτώσεις τη μάζα τους. Και ενώ το Κέπλερ έχει ήδη καταγράψει πάνω από 4.000 «υποψήφιους» πλανήτες, στόχος των ερευνητών είναι να εντοπίσουν τον πλανήτη που θα έχει ίδιο περίπου μέγεθος με τη Γη, να βρίσκεται στη ζώνη βιωσιμότητας του αστεριού του και το αστέρι του να μοιάζει με τον Ηλιο. Το αστέρι Κέπλερ-186, όμως, που χαρακτηρίζεται ως τύπου Μ, είναι πολύ πιο μικρό και πιο ψυχρό από τον Ηλιο, με αποτέλεσμα ένα έτος του πλανήτη Κέπλερ-186f να διαρκεί μόλις 130 ημέρες. «Είναι δύσκολο να βρεις μικρούς πλανήτες γύρω από μεγάλα αστέρια, γιατί ο χρόνος περιφοράς τους είναι μεγάλος», λέει ο δρ Μπορούκι, εξηγώντας ότι στην περίπτωση μικρών πλανητών, για να είναι σίγουροι οι επιστήμονες ότι αυτό που βλέπουν είναι πράγματι ένας πλανήτης, χρειάζεται να παρατηρήσουν πάνω από τρεις περιφορές του γύρω από το αστέρι. Και αν μιλάμε για έναν πλανήτη στο μέγεθος της Γης, αυτό προϋποθέτει παρατηρήσεις τουλάχιστον τριών χρόνων. «Είναι πιο εύκολο να δεις μικρούς πλανήτες γύρω από μικρά αστέρια ή μεγάλους πλανήτες γύρω από μεγάλα αστέρια», τονίζει ο δρ Μπορούκι προσθέτοντας ότι οι μεγάλοι πλανήτες είναι πιο ευδιάκριτοι, οπότε ακόμα και μία ή δύο περιφορές γύρω από το αστέρι τους είναι αρκετές. Οι αστέρες τύπου Μ αποτελούν πάνω από το 70% των αστέρων του γαλαξία μας. «Το ότι βρέθηκε αυτός ο πλανήτης σε ένα αστέρι τύπου Μ είναι μεγάλης σημασίας. Πριν από τον Κέπλερ θεωρούσαμε αδύνατο να υπάρχουν ζώνες βιωσιμότητας γύρω από τέτοιους μικρούς και ψυχρούς αστέρες», λέει κ. ο Σειραδάκης. Ακόμα μία παρατήρηση φυτεύει πιο βαθιά τον σπόρο της αμφιβολίας. «Αν στεκόμασταν πάνω στον πλανήτη και κοιτούσαμε το αστέρι του, θα το βλέπαμε 30% μεγαλύτερο σε σύγκριση με το πώς βλέπουμε τον Ηλιο από τη Γη», λέει η κ. Κουιντάνα. Το γεγονός ότι η απόσταση μεταξύ του πλανήτη και του αστεριού είναι αρκετά μικρή, πιο μικρή από την απόσταση Γης – Ηλιου, σημαίνει ότι οι παλιρροιογόνες δυνάμεις που ασκεί το αστέρι στον πλανήτη μπορεί να είναι τόσο έντονες, που να κατάφεραν να «κλειδώσουν» τον πλανήτη στο βαρυτικό πεδίο του αστεριού. «Κάτι ανάλογο συμβαίνει μεταξύ Γης και Σελήνης», συμπληρώνει ο κ. Μισλής, εξηγώντας ότι η Σελήνη έχει «κλειδώσει» στο βαρυτικό πεδίο της Γης και ως εκ τούτου μας «δείχνει» μόνο τη μία της πλευρά. Αν πράγματι μόνο το ένα ημισφαίριο του πλανήτη Κέπλερ-186f «κοιτάει» το αστέρι, οι διαφορές θερμοκρασίας και πίεσης πάνω στον πλανήτη θα είναι τεράστιες, αφού το ένα ημισφαίριο θα έχει πάντα μέρα, ενώ το άλλο πάντα νύχτα. «Κάτι τέτοιο δεν ευνοεί τη ζωή», εξηγεί ο κ. Μισλής. Παρ’ όλα αυτά, η κ. Κουιντάνα και οι συνάδελφοί της ισχυρίζονται ότι ο Κέπλερ-186f και το αστέρι του βρίσκονται σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους ώστε ο πλανήτης αυτός να μην έχει τη μοίρα της Σελήνης. Ο Κέπλερ-186f βρίσκεται όμως εκατοντάδες έτη φωτός μακριά, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να μην μπορούν ακόμη να δώσουν απαντήσεις σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτόν. «Μας πήρε πάνω από 2.000 χρόνια για να δώσουμε απάντηση στο ερώτημα των αρχαίων, αν υπάρχουν πλανήτες γύρω από άλλα αστέρια», λέει ο δρ Μπορούκι. «Πιστεύω ότι θα χρειαστεί να περιμένουμε μόλις άλλα 15 χρόνια μέχρι να είμαστε σε θέση να δούμε τις ατμόσφαιρες αυτών των πλανητών», προσθέτει. Αυτό το στοίχημα έχει θέσει τα τελευταία 50 χρόνια το SETI Institute (Search for Extraterrestrial Intelligence) στην Καλιφόρνια, το οποίο ψάχνει για ραδιοσήματα από κάποιον άλλο προηγμένο τεχνολογικά πολιτισμό. «Ενώ μέχρι πρόσφατα τα τηλεσκόπια του SETI έψαχναν στα τυφλά, σήμερα το SETI στοχεύει τις έρευνές του στα αστέρια που έχει εντοπίσει το Κέπλερ και συγκεκριμένα σε αυτά που ξέρουμε ότι έχουν βραχώδεις πλανήτες και βρίσκονται μέσα σε ζώνες βιωσιμότητας», λέει η καθηγήτρια Σίγκερ. «Υπάρχει ένα ολόκληρο μέλλον εκεί έξω και αυτό είναι μόνο η αρχή», προσθέτει. Στο «κυνήγι» πλανητών το εξελιγμένο TESS Πέντε χρόνια πέρασαν από την τελευταία φορά που μίλησα με τη Σάρα Σίγκερ, καθηγήτρια Πλανητικής Επιστήμης και Φυσικής στο Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) των ΗΠΑ. Ηταν 6 Μαρτίου 2009, η ημέρα που το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ εκτοξευόταν από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα και παρότι ο θόρυβος από τις προωθητικές μηχανές του διαστημόπλοιου κάλυπτε τη φωνή της, ο ενθουσιασμός της δεν μπορούσε να κρυφτεί. Την περασμένη εβδομάδα, καθισμένη στο γραφείο της στο ΜΙΤ, όπου συνεχίζει την έρευνά της πάνω στους εξωηλιακούς πλανήτες, φτιάχνοντας υπολογιστικά μοντέλα για τη μελέτη της ατμόσφαιράς τους, ακούγεται και πάλι ενθουσιασμένη. «Η έρευνα που δημοσιεύθηκε σήμερα έρχεται να προσθέσει στη μεγάλη εικόνα ότι οι μικροί πλανήτες σε ζώνες βιωσιμότητας δεν είναι σπάνιοι στον γαλαξία μας», λέει η Σίγκερ. «Γνωρίζοντας ότι υπάρχουν αρκετοί τέτοιοι πλανήτες μάς δίνεται το πράσινο φως να προχωρήσουμε με τις έρευνές μας», προσθέτει. Στο μέλλον ελπίζει ότι οι επιστήμονες θα καταφέρουν να εντοπίσουν μικρούς βραχώδεις πλανήτες στη ζώνη βιωσιμότητας των αστεριών τους, να εξετάσουν την ατμόσφαιρά τους, να μελετήσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να ψάξουν για νερό. «Ετσι όλα τα παραπάνω θα πάψουν να αποτελούν μια θεωρητική συζήτηση», λέει η ίδια. «Απώτερος στόχος μας είναι να δούμε αν ένας πλανήτης στη ζώνη βιωσιμότητας είναι πράγματι ικανός να έχει ζωή». Αυτή τη στιγμή η Σίγκερ έχει εναποθέσει τις ελπίδες της σε τρεις νέες διαστημικές αποστολές. Η πρώτη αποστολή, το TESS (Transiting Extrasolar Survey Satellite), που κατασκευάζεται στο ΜΙΤ, είναι ένα εξελιγμένο Κέπλερ. Αναμένεται να ξεκινήσει το «κυνήγι» πλανητών το 2017 και στόχος του είναι να εντοπίσει μικρούς πλανήτες που περιφέρονται γύρω από μικρά αστέρια, όχι όμως πολύ μακριά από τη Γη. Η εγγύτητα στη Γη θα εξυπηρετήσει τους σκοπούς της διεθνούς διαστημικής αποστολής James Webb Space Telescope, ενός διαστημικού τηλεσκοπίου που θα ξεκινήσει τις έρευνές του το 2018, κάνοντας μετρήσεις στους πλανήτες που θα ανακαλύψει το TESS για να διαπιστώσει τη σύσταση της ατμόσφαιρας που τους περιβάλλει. Η τρίτη αποστολή, η οποία βρίσκεται ακόμα στα χαρτιά, υπόσχεται ακόμα περισσότερα. «Για να εντοπίσουμε πλανήτες με τη μέθοδο του τηλεσκοπίου Κέπλερ, χρειάζεται αυτοί να περάσουν μπροστά από το αστέρι τους», εξηγεί η Σίγκερ. Με το Starshade, όπως ονομάζεται η μελλοντική αυτή φουτουριστική αποστολή, οι επιστήμονες σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν ένα επίπεδο πάνελ διαμέτρου 30 μέτρων σε σχήμα λουλουδιού για να μπλοκάρουν το φως του αστεριού και έτσι ένα τηλεσκόπιο που θα πετάει κάποιες δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά να μπορεί να καταγράψει άμεσα την ατμόσφαιρα του πλανήτη, και όχι τη μεταβολή που αυτή προκαλεί στο φως του αστεριού. http://physicsgg.me/2014/04/27/%ce%b7-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b6%ce%ae%cf%84%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b3%ce%b7%cf%82-2-0-%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%b5%cf%87%ce%af%ce%b6%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%b9/ Οι εξωπλανήτες που ανακάλυψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler: Πατήστε ΕΔΩ http://www.nytimes.com/interactive/science/space/keplers-tally-of-planets.html?ref=space Τι είναι η ζώνη βιωσιμότητας Η ζώνη βιωσιμότητας είναι η περιοχή γύρω από ένα αστέρι στην οποία επικρατούν συνθήκες που θα επέτρεπαν την παρουσία νερού σε υγρή μορφή πάνω στην επιφάνεια ενός πλανήτη. Η Γη, για παράδειγμα, βρίσκεται μέσα στη ζώνη βιωσιμότητας του Ηλιου. Επειδή όμως το κλίμα ενός πλανήτη με λεπτή ατμόσφαιρα διαμορφώνεται από την εξωτερική ενέργεια που «στέλνει» το αστέρι του, η εμβέλεια της ζώνης βιωσιμότητας ενός αστεριού εξαρτάται από το μέγεθος του αστεριού. Μικρά αστέρια έχουν μικρότερες ζώνες βιωσιμότητας, σε σύγκριση με μεγαλύτερα αστέρια, όπως για παράδειγμα ο Ηλιος. Το γεγονός ότι η ζωή πάνω στη Γη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παρουσία νερού σε υγρή μορφή, η θερμοκρασία της επιφάνειας ενός πλανήτη λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στην αναζήτηση πλανητών με ζωή. Το ότι ένας πλανήτης όμως βρίσκεται μέσα σε ζώνη βιωσιμότητας δεν συνεπάγεται ότι έχει ή μπορεί να αναπτύξει ζωή. * H κ. Sara Seager είναι καθηγήτρια Πλανητικής Επιστήμης και Φυσικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ και η έρευνά της εστιάζεται στη μελέτη της ατμόσφαιρας πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος. http://www.kathimerini.gr/764416/article/epikairothta/episthmh/ti-einai-h-zwnh-viwsimothtas

Tο μυστήριο του υπέρλαμπρου σουπερνόβα PS1-10afx Την εντυπωσιακή φωτεινότητα μακρινού άστρου σουπερνόβα ερμήνευσαν επιστήμονες, αποδίδοντάς τη σε σπάνιο οπτικό φαινόμενο. Σύμφωνα με δημοσίευση επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου του Τόκιο στο τελευταίο τεύχος της επιθεώρησης Science, http://www.sciencemag.org/content/344/6182/396 η φωτεινότητα του σουπερνόβα PS1-10afx είναι τέτοια, λόγω της μεγέθυνσης που υφίσταται η εικόνα του από κοντινό του γαλαξία. Το PS1-10afx εμφανίζεται έτσι στα ραδιοτηλεσκόπια 100 δισεκατομμύρια φορές φωτεινότερο από τον Ηλιο μας. Το σουπερνόβα αυτό εντοπίσθηκε για πρώτο φορά το 2010, ενώ η μεγάλη του φωτεινότητα -30 φορές μεγαλύτερη από κάθε άλλου αστρικού σώματος της κατηγορίας του- έκανε τους αστρονόμους να υποθέσουν ότι βρίσκονταν μπροστά σε εντελώς νέο είδος αστρικής έκρηξης. «Το PS1-10afx ήταν εντελώς διαφορετικό. Το σουπερνόβα αναπτυσσόταν με μοναδική ταχύτητα, ο γαλαξίας-οικοδεσπότης του είναι και αυτός υπερβολικά μεγάλος, ενώ το χρώμα του ήταν ασυνήθιστα κοκκινωπό», λέει ο δρ Ρόμπερτ Κουίνμπι, του Πανεπιστημίου του Τόκιο. Η επιστημονική ομάδα του ιαπωνικού πανεπιστημίου, όμως, είχε την έμπνευση να υποθέσει ότι το PS1-10afx είναι ένα συνηθισμένο σουπερνόβα Τύπου Ιa, το είδωλο του οποίου υφίσταται μεγέθυνση εξαιτίας της ύπαρξης γιγάντιου αντικειμένου σε μικρή απόσταση. Το αστρικό αντικείμενο αυτό, υπεύθυνο για την οφθαλμαπάτη, πιθανολογείται ότι είναι μαύρη τρύπα. Παρότι το σουπερνόβα PS1-10afx έχει πια σβήσει, ο αστρικός μεγεθυντικός φακός παραμένει στη θέση του. Για να το εντοπίσουν, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τόκιο αξιοποίησαν εικόνες του ραδιοτηλεσκοπίου Keck στη Χαβάη, από παρατηρήσεις του γαλαξία-οικοδεσπότη του PS1-10afx. «Παρατηρώντας το φάσμα συχνοτήτων, μπορούσαμε να δούμε ότι το φως προέρχεται από δύο διαφορετικές πηγές. Αυτό αποδεικνύει ότι μπροστά στο σουπερνόβα βρίσκεται άλλος, αόρατος σε εμάς, γαλαξίας. Η μεγάλη φωτεινότητα του PS1-10afx παρεμπόδιζε την παρατήρηση του “κρυφού” γαλαξία», λέει ο δρ Κουίνμπι. Παρότι ο γαλαξίας- μεγεθυντικός φακός βρίσκεται μπροστά στο PS1-10afx, η εικόνα του χανόταν μπροστά στην ακτινοβολία του σουπερνόβα. Η έκρηξη του PS1-10afx, που το κατέστησε σουπερνόβα, σημειώθηκε πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια, ενώ η μελέτη της επιστημονικής ομάδας του Τόκιο μπορεί να προσφέρει στους αστρονόμους νέο εργαλείο για τη μέτρηση της διαστολής του σύμπαντος. Παρότι η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να αξιοποιηθεί για το σουπερνόβα PS1-10afx, καθώς το συγκεκριμένο αστρικό σώμα χάνει σταδιακά τη φωτεινότητά του, οι επιστήμονες γνωρίζουν πλέον πού να ψάξουν. «Η ανακάλυψή μας ενισχύει τη θεωρία που θέλει εκατοντάδες σουπερνόβα να υφίστανται την ίδια βαρυτική οπτική μεγέθυνση λόγω κοντινών αστρικών σωμάτων, όπως συμβαίνει και με το PS1-10afx. Η μέθοδός μας μπορεί πλέον να εφαρμοσθεί σε μελλοντικές ερευνητικές προσπάθειες και να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών διαστολής του σύμπαντος», λέει ο καθηγητής Μασαμόνε Ογκούρι, του Πανεπιστημίου του Τόκιο. http://physicsgg.me/2014/04/26/t%ce%bf-%ce%bc%cf%85%cf%83%cf%84%ce%ae%cf%81%ce%b9%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%85%cf%80%ce%ad%cf%81%ce%bb%ce%b1%ce%bc%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%85-%cf%83%ce%bf%cf%85%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%bd%cf%8c%ce%b2/

Ταξιδιωτικός οδηγός για το ηλιακό μας σύστημα Τι θα πρέπει να γνωρίζει ένας ταξιδιώτης του Διαστήματος που θα ήθελε να «γυρίσει» την κοσμική μας γειτονιά; Ξενάγηση για μικρούς αλλά και μεγάλους εξερευνητές από τον αστροφυσικό και βραβευμένο συγγραφέα Κριστόφ Γκαλφάρ. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=588104

Ο πρώτος πύραυλος που επιστρέφει μετά την εκτόξευση. Η εταιρεία SpaceX που έχει αναλάβει τις αποστολές ανεφοδιασμού στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό παρουσίασε το θεαματικό βίντεο από την πρώτη δοκιμή ενός πυραύλου που προσγειώνεται κάθετα μετά την εκτόξευσή του. Οι επαναχρησιμοποιούμενοι πύραυλοι θα έριχναν δραστικά το κόστος των διαστημικών επιχειρήσεων, λέει ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής της SpaceX Έλον Μασκ. Το βίντεο δείχνει το κατώτερο στάδιο του πυραύλου Falcon 9 Reusable, μια επαναχρησιμοποιούμενη βερσιόν του πυραύλου Falcon 9 που ανεφοδιάζει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Ο πύραυλος ανεβαίνει σε ύψος 250 μέτρων, μένει για λίγο μετέωρος και κατεβαίνει κατακόρυφα μέχρι να αγγίξουν την πλατφόρμα προσγείωσης τα τέσσερα σκέλη προσγείωσης. Η δοκιμή βιντεοσκοπήθηκε με drone, ανέφερε στο Twitter ο Έλον Μασκ, ο οποίος εκτός από τη SpaceX είχε ιδρύσει και την εταιρεία ηλεκτρονικών πληρωμών PayPal και την εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla Motors. To βίντεο της δοκιμής αναρτήθηκε τη Μεγάλη Παρασκευή, την ημέρα που η SpaceX εκτόξευε ένα ακόμα φορτίο προς τον ISS. Η εκτόξευση αξιοποιήθηκε για τη δοκιμή της τεχνολογίας προσεδάφισης στην πράξη: μετά την άνοδο στο επιθυμητό ύψος και την απελευθέρωση του ανώτερου σταδίου με το φορτίο, το κατώτερο τμήμα του πυραύλου Falcon 9 κατέβηκε κατακόρυφα και έπεσε για λόγους ασφάλειας στον Ειρηνικό. Το κατώτερο τμήμα του Falcon 9 που χρησιμοποιήθηκε για την τελευταία αποστολή στον ISS. Τα σκέλη προσεδάφισης βρίσκονται μέσα στις τριγωνικές θυρίδες (Πηγή: SpaceX) Λόγω της θαλασσοταραχής, η περισυλλογή του πυραύλου δεν ήταν δυνατή. Τα δεδομένα τηλεμετρίας έδειξαν ωστόσο ότι τα σκέλη προσεδάφισης άνοιξαν και ο πύραυλος έπεσε κάθετα στο νερό. Ο Έλον Μασκ έχει δηλώσει ότι μέχρι το τέλος του έτους οι πύραυλοι Falcon 9 θα μπορούν να επιστρέφουν στην εξέδρα εκτόξευσης, αντί να χάνονται στον ωκεανό όπως συμβαίνει σήμερα. Οι εκτοξεύσεις του Falcon 9 κοστίζουν σήμερα 50 έως 60 εκατομμύρια δολάρια, όπως όμως είχε δηλώσει ο Μασκ το 2011 η τεχνολογία επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων θα περιόριζε την τιμή στα 50.000 δολάρια. Η κάψουλα Dragon που εκτοξεύτηκε τη Μ.Παρασκευή με τον πύραυλο Falcon 9, φορτωμένη με περίπου δύο τόνους προμηθειών και εξοπλισμού, προσδέθηκε με επιτυχία την Κυριακή του Πάσχα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231312856