Δροσος Γεωργιος

Ποιά θα είναι η μοίρα της Γης όταν πεθάνει ο Ήλιος; Το ηλιακό μας σύστημα και τα πάντα μέσα σε αυτό, συμπεριλαμβανομένης και της Γης, θα έχουν πολύ διαφορετική όψη, όταν ο Ήλιος πεθάνει. Ποιά ακριβώς θα είναι τότε η κατάσταση της Γης και των άλλων πλανητών; Με το ερώτημα αυτό σχετίζεται η μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» (MNRAS) [Long-term variability in debris transiting white dwarfs].Η ενέργεια που ακτινοβολεί ο Ήλιος μας οφείλεται στις πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό, μετατρέποντας το υδρογόνο (1H) σε ήλιο (4Ηe). Έτσι, με το πέρασμα δισεκατομμυρίων ετών στο εσωτερικό του Ήλιου θα σχηματιστεί ένας μεγάλος πυρήνας από πυρήνες 4Ηe, ενώ το υδρογόνο θα συνεχίζει να «καίγεται» στους υπερκείμενους φλοιούς. Μετά από αυτή την εξέλιξη, η θερμοκρασία στο εσωτερικό του Ήλιου δεν θα είναι αρκετή για να αρχίσει πυρηνική σύντηξη του ηλίου (4He), η οποία απαιτεί πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες. Έτσι, ο μεγάλος πυρήνας του Ήλιου – που θα συνίσταται πλέον κυρίως 4Ηe – θα αρχίσει να συστέλλεται εξαιτίας της βαρύτητας και να θερμαίνεται. Η θερμοκρασία του σύντομα θα φτάσει στους εκατό εκατομμύρια βαθμούς και τότε θα αρχίσουν οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις του He. Θα παράγεται ενέργεια με πολύ ταχύτερο ρυθμό, παύει η υδροστατική ισορροπία και ο Ήλιος θα αρχίσει να διαστέλλεται. Προκύπτει αυτό που ονομάζουμε ερυθρός γίγαντας.Η περίοδος που τα άστρα γίνονται ερυθροί γίγαντες είναι μια σχετικά σύντομη περίοδος της ζωής τους που κάνουν «τις τρέλες» τους, ξοδεύοντας ενέργεια αλόγιστα. Αλλά, όπως και για τους ανθρώπους, οι τρέλες δεν μπορούν να κρατήσουν για πολύ. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα άστρα περνούν το στάδιο της «εφηβείας» μετά την ωριμότητά τους, λίγο πριν το τέλος της ζωής τους (*). Έτσι μόλις εξαντληθούν τα πυρηνικά καύσιμα του Ήλιου θα καταλήξει ως λευκός νάνος.Όταν ο Ήλιος διασταλλεί ως ερυθρός γίγαντας, πριν μετατραπεί σε λευκό νάνο, θα συνθλίψει και θα καταπιεί τους εσωτερικούς πλανήτες, Ερμή και Αφροδίτη. Η Γη, ακόμα και αν ζήσει περισσότερο από τον Ήλιο, δυστυχώς και πάλι δεν θα είναι κατοικήσιμη. Θα μπορούσε όμως να τα πάει καλύτερα από ορισμένα από τα φεγγάρια του Δία, τα οποία, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, θα μπορούσαν να μετατοπιστούν και να κομματιαστούν, καθώς ο Ήλιος θα εξαντλεί την ενέργειά του. Για να καταλήξουν στα συμπεράσματα αυτά για το πώς μπορεί να μοιάζει το ηλιακό μας σύστημα σε πέντε δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, οι ερευνητές μελέτησαν τι συμβαίνει σε πλανητικά συστήματα, όπως το δικό μας, όταν τα αστέρια που τα φιλοξενούν γίνονται λευκοί νάνοι. Η μελέτη των λευκών νάνων είναι χρήσιμη, επειδή προσφέρει εικόνα για διάφορες πτυχές του σχηματισμού και της εξέλιξης των άστρων. Οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν τι συμβαίνει στους αστεροειδείς, τα φεγγάρια και τους πλανήτες που περνούν κοντά από λευκούς νάνους και διαπίστωσαν ότι η τύχη αυτών των σωμάτων είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά βίαιη και καταστροφική.«Το αν η Γη μπορεί απλώς να απομακρυνθεί αρκετά γρήγορα πριν ο Ήλιος προλάβει να την κάψει δεν είναι σαφές, αλλά [αν το κάνει] η Γη [και πάλι] θα χάσει την ατμόσφαιρα και τον ωκεανό της και δεν θα είναι πολύ ωραίο μέρος για να ζει κανείς», εξηγεί ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Γουόργουικ, Μπόρις Γκένσικε.Πάντως, ο ίδιος εκτιμά ότι «τα θλιβερά νέα είναι ότι η Γη πιθανότατα απλώς θα καταβροχθιστεί από έναν διαστελλόμενο Ήλιο, πριν γίνει λευκός νάνος».Αν ο πλανήτης μας καταβροχθιστεί από τον Ήλιο μαζί με την Αφροδίτη και τον Ερμή, αυτό θα άφηνε τον Άρη και τους τέσσερις γίγαντες αερίων, Δία, Κρόνο, Ουρανό και Ποσειδώνα, σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο που θα έχει γίνει λευκός νάνος. Την ίδια ώρα, οι επιζώντες αστεροειδείς και τα μικρότερα φεγγάρια πιθανότατα θα διαλυθούν και θα γίνουν σκόνη πριν πέσουν στο νεκρό αστέρι.Πάντως ο κ. Γκένσικε τονίζει ότι «ενώ πιστεύουμε ότι είμαστε στο σωστό δρόμο με τις μελέτες μας, η μοίρα αυτών των συστημάτων είναι πολύ πιο πολύπλοκη από ότι θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε». πηγή: https://www.amna.gr/home/article/810793/Ti-tha-sumbei-sti-Gi-kai-stous-allous-planites-otan-o-lios-pethanei https://ras.ac.uk/news-and-press/news/swallowed-torn-or-live-how-earth-will-fare-when-sun-die Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός διαλυμένου πλανητοειδούς σε μεγάλη και έκκεντρη τροχιά γύρω από έναν λευκό νάνο. (Credit Dr Mark Garlick/The University of Warwick)

OpenAI, Google, Metα και Mistral ανακοίνωσαν ταυτόχρονα νέες αναβαθμισμένες εκδόσεις των προγραμμάτων τους τεχνητής νοημοσύνης Με διαφορά λίγων ωρών η OpenAI, η Google, η Metα και η γαλλική νεοφυής εταιρεία Mistral ανακοίνωσαν ότι είναι έτοιμες οι καινούργιες αναβαθμισμένες εκδόσεις των προγραμμάτων γενετικής νοημοσύνης που αναπτύσσουν και εξελίσσουν συνεχώς.Η Metα έκανε γνωστό ότι σε λίγες εβδομάδες θα δώσει στη δημοσιότητα την τρίτη έκδοση του γλωσσικού της προγράμματος Llama. Ακολούθησε η Google που ανέφερε ότι θα δίνει στη κυκλοφορία την έκδοση Gemini 1.5 του δικού της προγράμματος γενετικής νοημοσύνης. Η νέα έκδοση θα παρέχεται για μια δοκιμαστική περίοδο δωρεάν στους χρήστες με περιορισμό 50 ερωτήσεων ημερησίως. To πρόγραμμα δεν δέχεται μόνο γραπτές εντολές αλλά και οπτικοακουστικό περιεχόμενο (φωτογραφίες, βίντεο, ηχητικά αρχεία). Η OpenAI έδωσε στη κυκλοφορία το GPT-4 Turbo που είναι μια έκδοση η οποία δέχεται εκτός από γραπτές εντολές και εικόνες. Ο ανοιχτός κώδικας Σειρά πήρε στη συνέχεια η Mistral την οποία ίδρυσαν πρώην στελέχη του τομέα τεχνητής νοημοσύνης της Metα. Η εταιρεία κυκλοφόρησε το πρόγραμμα Mixtral 8x22B που είναι ανοιχτού κώδικα όπως και το πρόγραμμα της Metα επιλογή που δέχεται κριτική ως μη ασφαλής για κακόβουλη χρήση με τους υποστηρικτές της να λένε ότι έτσι η τεχνολογία γίνεται προσβάσιμη σε πολύ κόσμο και δεν παραμένει προνόμιο λίγων εταιρειών κάτι που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να εξελίσσεται πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1637379/openai-google-meta-kai-mistral-anakoinosan-taytochrona-nees-anavathmismenes-ekdoseis-ton-programmaton-toys-technitis-noimosynis/

Κλιματική κρίση: «Περίπατο» πάει ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου – «Βράζουν» οι ωκεανοί. Ρεκόρ θερμοκρασιών για 10 συνεχόμενους μήνες, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Copernicus Οι τελευταίοι δώδεκα μήνες ήταν οι πιο θερμοί που έχουν καταγραφτεί ποτέ στην υφήλιο, 1,58° Κελσίου πάνω από τη μέση θερμοκρασία στον πλανήτη τον 19ο αιώνα, προτού αρχίσουν να γίνονται αισθητές οι συνέπειες της καύσης ορυκτών καυσίμων, της αποψίλωσης των δασών, της εντατικοποίησης της γεωργίας.Συνεχίζοντας τη σειρά δέκα μηνιαίων ρεκόρ, ο Μάρτιος του 2024 χτυπάει νέο καμπανάκι για την ανθρωπότητα, έπειτα από τη χρονιά που η υπερθέρμανση του πλανήτη που οφείλεται στον άνθρωπο, την οποία επέτεινε το φαινόμενο Ελ Νίνιο, πολλαπλασίασε τις φυσικές καταστροφές, και ενώ -προφανώς- οι εκπομπές ρύπων δεν έχουν μειωθεί στο απαραίτητο επίπεδο. Ρεκόρ θερμοκρασιών από τον Ιούνιο και μετά. Μπορεί ο Ιούλιος του 2023 να ήταν ο πιο θερμός μήνας που έχει καταγραφτεί ποτέ στην ιστορία της υφηλίου, ωστόσο όλοι οι μήνες από τον Ιούνιο και μετά έσπασαν ιστορικά ρεκόρ.Ο Μάρτιος συνέχισε το ανησυχητικό σερί, με μέση θερμοκρασία 1,68° Κελσίου υψηλότερη από οποιονδήποτε φυσιολογικό Μάρτιο της προβιομηχανικής εποχής (1850-1900), τονίζει σήμερα η υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή (C3S) του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Copernicus.Τους τελευταίους δώδεκα μήνες, η θερμοκρασία του πλανήτη ήταν 1,58° Κελσίου υψηλότερη σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, με άλλα λόγια υπερέβη το όριο του 1,5° Κελσίου που τέθηκε με τη συμφωνία του Παρισιού.Ωστόσο, αυτή η ανωμαλία θα έπρεπε να διαρκέσει κατά μέσον όρο «τουλάχιστον 20 χρόνια» για να θεωρηθεί ότι το παγκόσμιο κλίμα έχει αλλάξει, ότι το όριο αυτό έχει ξεπεραστεί, ότι δεν πρόκειται για ετήσια διακύμανση, σημειώνει το C3S.Όμως «είμαστε εξαιρετικά κοντά σε αυτό το όριο και έχουμε δανεικό χρόνο», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Σαμάνθα Μπέρτζες, η υποδιευθύντρια της υπηρεσίας. 21 βαθμοί στις θάλασσες Έχει πλέον συμπληρωθεί πάνω από ένας χρόνος που η θερμοκρασία των ωκεανών, ρυθμιστών μείζονος σημασίας του κλίματος της Γης, καθώς καλύπτουν πάνω από το 70% της επιφάνειάς της, σπάνε όλα τα ρεκόρ στα χρονικά. Τον Μάρτιο του 2024 μάλιστα καταγράφτηκε νέο απόλυτο ρεκόρ, 21,07° Κελσίου στην επιφάνεια των θαλασσών (εξαιρουμένων μόνο των ζωνών που βρίσκονται κοντά στους πόλους), από το παρατηρητήριο Κοπέρνικος.«Αυτό είναι απίστευτα ασυνήθιστο», συνοψίζει η Σαμάνθα Μπέρτζες. Η υπερθέρμανση αυτή όχι μόνο απειλεί για τις θαλάσσιες μορφές ζωής, αλλά προκαλεί περισσότερη υγρασία στην ατμόσφαιρα, με άλλα λόγια πιο ασταθείς μετεωρολογικές συνθήκες — σφοδρούς ανέμους, καταρρακτώδεις βροχές…Μειώνει επίσης την απορρόφηση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από τις θάλασσες, δεξαμενές διοξειδίου του άνθρακα, που γενικά αποθηκεύουν το 90% της θερμότητας που προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Ακόμη πιο ακραία τα φαινόμενα «Όσο περισσότερο θερμαίνεται η ατμόσφαιρα παγκοσμίως, τόσο περισσότερα θα είναι τα ακραία φαινόμενα, τόσο περισσότερο σφοδρά, έντονα», κατά την επιστήμονα, που αναμένει «κύματα καύσωνα, ξηρασίες, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές».Πρόσφατες ενδείξεις: η λειψυδρία στο Βιετνάμ, στην Καταλονία, στην υποσαχάρια Αφρική. Μετά το Μαλάουι και τη Ζάμπια, 2,7 εκατ. άνθρωποι απειλούνται από λιμό στη Ζιμπάμπουε, όπου κηρύχθηκε κατάσταση εθνικής καταστροφής. Ενώ η Μπογοτά επέβαλε δελτίο στο πόσιμο νερό και ο φόβος πως οι πολίτες θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις απασχολεί την προεκλογική εκστρατεία στο Μεξικό.Την άλλη όψη του νομίσματος βιώνουν η Ρωσία, η Βραζιλία και η Γαλλία, χώρες που επλήγησαν από ιστορικές πλημμύρες. Το κατά πόσο κάθε τέτοιο φαινόμενο οφείλεται άμεσα στην κλιματική αλλαγή μένει να αποδειχθεί από τους επιστήμονες. Ωστόσο είναι διαπιστωμένο πως η υπερθέρμανση του πλανήτη, επιτείνοντας την εξαέρωση και αυξάνοντας την υγρασία στην ατμόσφαιρα, χειροτερεύει την ένταση πολλών τέτοιων επεισοδίων.Από τον Ιούνιο, οι παγκόσμιες μετεωρολογικές συνθήκες επηρεάζονται επιπλέον από το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, συνώνυμο υψηλότερων θερμοκρασιών. Έφθασε στην κορύφωσή του τον Δεκέμβριο, όμως μένει ακόμα να μεταφραστεί σε θερμοκρασίες υψηλότερες του φυσιολογικού μέχρι και τον Μάιο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (ΠΜΟ).Σύμφωνα με την ίδια πηγή, υπάρχουν πιθανότητες το αντίστροφο φαινόμενο, το Λα Νίνια, να εκδηλωθεί «αργότερα φέτος», έπειτα από ουδέτερες συνθήκες (ούτε το ένα ούτε το άλλο) την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου.Θα πρέπει να αναμένονται κι άλλα ρεκόρ τους επόμενους μήνες; «Αν συνεχίσουμε να βλέπουμε τόση ζέστη στην επιφάνεια των ωκεανών (…) είναι πολύ πιθανό», προειδοποιεί η κυρία Μπέρτζες.Ξεπερνούν τα ρεκόρ αυτά τις προβλέψεις; Το ζήτημα απασχολεί έντονα τους κλιματολόγους έπειτα από το 2023, την πιο θερμή χρονιά που καταγράφτηκε ποτέ. «Μπορούμε να εξηγήσουμε» την αύξηση της θερμοκρασίας «κατά μεγάλο μέρος», αλλά «όχι εξ ολοκλήρου», αναγνωρίζει η κυρία Μπέρτζες.«Το 2023 βρισκόταν μέσα στο φάσμα των προβλέψεων των κλιματικών μοντέλων, αλλά, μακριά από τον μέσο όρο, προσθέτει με ανησυχία. Αυξανόμενες εκπομπές Η συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου και μονοξειδίου του αζώτου —των τριών κυριότερων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και εκλύονται εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας— αυξήθηκαν κι άλλο το 2023, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αμερικανικής υπηρεσίας παρατήρησης των ωκεανών και της ατμόσφαιρας (NOAA), που δημοσιοποιήθηκαν την Παρασκευή.Η συγκέντρωση CO2 έφθασε κατά μέσο όρο τα 419,3 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) το 2023, με άλλα λόγια αυξήθηκε κατά 2,8 ppm σε σύγκριση με το 2022.Σύμφωνα με το πρόγραμμα Carbon Monitor, ωστόσο, οι παγκόσμιες εκλύσεις CO2 το 2023 δεν αυξήθηκαν παρά κατά 0,1% σε σχέση με το 2022, φθάνοντας τους 35,8 γιγατόνους.Αν και αυτές οι εκτιμήσεις αφήνουν να εννοηθεί πως οι ανθρωπογενείς εκπομπές πιθανόν έχουν επιπεδοποιηθεί, αποτελούν ωστόσο «το 10% από το 66,7% του προϋπολογισμού του διοξειδίου του άνθρακα που απομένει για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας (του πλανήτη) στον 1,5° Κελσίου», τόνισαν οι συγγραφείς. https://www.naftemporiki.gr/green/climate/1635406/klimatiki-krisi-peripato-paei-o-stochos-toy-15-vathmoy-kelsioy-vrazoyn-oi-okeanoi/

Roscosmos Η εκτόξευση του πρώτου πυραύλου Angara-A5 από το Vostochny αναβλήθηκε για μία ημέρα Η εκτόξευση του πρώτου οχήματος εκτόξευσης Angara-A5 από το κοσμοδρόμιο Vostochny, που ήταν προγραμματισμένη για σήμερα, αναβλήθηκε για τεχνικούς λόγους για τις 10 Απριλίου. «Δύο λεπτά πριν από την πιθανή εκτόξευση, ο αυτοματισμός σταμάτησε τη διαδικασία λόγω βλάβης στο σύστημα συμπίεσης της δεξαμενής οξειδωτικού της κεντρικής μονάδας [του οχήματος εκτόξευσης]. Σε αυτήν την κατάσταση, το καύσιμο αποστραγγίζεται· ας καταλάβουμε επιτέλους τους λόγους. Και, προκαταρκτικά, η έναρξη έχει προγραμματιστεί για μια αποθεματική ημερομηνία, αύριο», δήλωσε ο επικεφαλής της κρατικής εταιρείας Γιούρι Μπορίσοφ. Η εκτόξευση Angara-A5 με το ανώτερο στάδιο Orion και το δοκιμαστικό φορτίο θα γίνει στις 10 Απριλίου στις 12:00 ώρα Μόσχας. Έναρξη ζωντανής μετάδοσης: 11:30 ώρα Μόσχας Περισσότερες λεπτομέρειες στο κιτ τύπου: https://www.roscosmos.ru/40448/ https://vk.com/roscosmos?z=video-30315369_456243994%2Fa5708e861c3ce73d98%2Fpl_wall_-30315369 https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_570455

Είναι σφαιρικό το σχήμα του Ήλιου; Η NASA διοργάνωσε μια ερευνητική προσπάθεια που θα μελετήσει την σφαιρικότητα του Ήλιου. Στην έρευνα θα συμμετέχουν πολίτες, φωτογραφίζοντας με τα κινητά τους τηλέφωνα την Ολική Έκλειψη Ηλίου.Επειδή ο Ήλιος βρίσκεται τόσο κοντά μας και έχει τόση θεμελιώδη σημασία για τη συνέχιση της ύπαρξής μας στη Γη, εύκολα ξεχνάμε πως είναι απλώς ένα άστρο ανάμεσα σε αναρίθμητα άλλα. Έτσι ένας πρωτάρης (ή ένας βουλευτής) δικαιολογημένα θα μπορούσε να ρωτήσει: αν είναι τόσο σπουδαίο να ερευνούμε τον Ήλιο, γιατί να ξοδεύουμε χρόνο και χρήμα σε άλλες εξεζητημένες αστρονομικές αναζητήσεις; Σ’ αυτή την ερώτηση είναι δυνατό να δοθούν δυο απαντήσεις.Η πρώτη είναι αισθητική: κανένας μεγάλος πολιτισμός δεν πρέπει να σκέφτεται πως η αναζήτηση της καθαρής γνώσης για χάρη της ίδιας της γνώσης είναι χαμένος χρόνος ή χαμένη προσπάθεια. Η επιστήμη έχει μια ομορφιά και οδηγεί σε πνευματική ανάταση, και συναγωνίζεται κάθε άλλο επίτευγμα της ανθρωπότητας. Η αισθητική αυτή πλευρά βγήκε στο προσκήνιο όταν σε μια ακροαματική διαδικασία του Κογκρέσου των ΗΠΑ, ο Robert Wilson ρωτήθηκε «τι συνεισφέρει η φυσική των σωματιδίων στην άμυνα της χώρας», απάντησε ότι «κάνει τη χώρα άξια να την προστατεύσουμε!»Η δεύτερη απάντηση που μπορεί να δοθεί είναι πρακτική: η ιστορία της επιστήμης έχει δείξει επανειλημμένα την ανοησία να συγκεντρώνονται όλες οι προσπάθειες στην επιδίωξη ενός στενά εξειδικευμένου στόχου. Οι αποστολές στη Σελήνη αναφέρονται συχνά σαν το αντίθετο παράδειγμα, αλλά το ταξίδι στο φεγγάρι ήταν ένα τεράστιο τεχνολογικό επίτευγμα. Δεν απαιτούσε οποιοδήποτε άνοιγμα καινούργιων επιστημονικών δρόμων (εκτός ίσως από την τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, που ωφελήθηκε από το πρόγραμμα κατάκτησης της Σελήνης, αλλά ούτως ή άλλως θα τραβούσε το δρόμο της). Τους επιστημονικούς δρόμους που χρειαζόταν για τις αποστολές, στη Σελήνη τους είχαν ανοίξει τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα οι επιστήμονες που απέβλεπαν στην καθαρή γνώση ως αυτοσκοπό. Ένα διαφορετικό παράδειγμα σχετίζεται με τα τρέχοντα προγράμματα θερμοπυρηνικής σύντηξης, τη μεγαλύτερη ελπίδα της ανθρωπότητας για μια μακροπρόθεσμη λύση της «ενεργειακής κρίσης». Αυτά τα προγράμματα είναι αρκετά προχωρημένα σήμερα, λόγω της πρώιμης περιέργειας των αστρονόμων και φυσικών που αφορούσε την βασική πηγή ενέργειας του Ήλιου. Επιπλέον, μαγνητικές διατάξεις για την παγίδευση του πλάσματος έχουν τις ρίζες τους στην επιστημονική προσπάθεια να κατανοηθεί η παγίδευση φορτισμένων σωματιδίων στη «φιάλη» του γήινου μαγνητικού πεδίου. Οι διάφορες αστάθειες που εμποδίζουν στην πράξη να επιτευχθεί η σύντηξη, εμφανίζονται επίσης στο πλάσμα και στα μαγνητικά πεδία της άνω ηλιακής ατμόσφαιρας. Ο έλεγχος της ψύξης του εργαστηριακού πλάσματος μέσω ακαθαρσιών από βαριά ιόντα είναι δανεισμένος από την αστρονομική έρευνα παρόμοιων φαινομένων στον μεσοαστρικό χώρο. Τέλος, οι διατάξεις αδρανειακής παγίδευσης έχουν κοινούς αρκετούς βασικούς μηχανισμούς με τις εκρήξεις σουπερνόβα που έχουν μελετηθεί σε άστρα μεγάλης μάζας.Είναι λοιπόν σπουδαίο, από πολιτιστική και πρακτική σκοπιά, να καταλάβουμε πώς λειτουργεί ο Ήλιος. Και υπάρχουν ακόμη αρκετά πράγματα που πρέπει να ερευνηθούν ώστε να κατανοήσουμε σε βάθος τις διεργασίες είτε στο εσωτερικού του Ήλιου, είτε τις εξωτερικές περιοχές του, όπως το στέμμα.Σήμερα λοιπόν (8 Απριλίου 2024), με την ευκαιρία της σπάνιας ολικής έκλειψης Ηλίου που θα είναι ορατή σε μια λωρίδα της Βόρειας Αμερικής, από την ακτή του Ειρηνικού του Μεξικού μέχρι τα ανατολικότερα σημεία του Καναδά, πέρα από την αισθητική απόλαυση του φαινομένου, οι επιστήμονες θα αναζητήσουν απαντήσεις σε μερικά ανοιχτά μέχρι σήμερα ερωτήματα.Για παράδειγμα, γιατί η θερμοκρασία του στέμματος είναι γύρω στα ~5∙106 Κ, ενώ στην επιφάνεια του άστρου είναι μικρότερη από 105 Κ, δηλαδή γιατί η ατμόσφαιρα είναι πιο θερμή από την επιφάνεια; Ένα δεύτερο παράδειγμα σχετίζεται με το γεγονός ότι ο Ήλιος μας δεν είναι μια τέλεια σφαίρα. Οι μικρές αποκλίσεις από την σφαιρικότητα είναι μετρήσιμες και περιέχουν πληροφορίες για την εσωτερική δυναμική του Ήλιου. Έτσι η NASA ζητά τη «βοήθεια του κοινού» για τις εντοπίσει. Η καταγραφή του φαινομένου των χαντρών Baily που οφείλονται στην τοπογραφία της Σελήνης, θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Πρόκειται για το φαινόμενο που παρατήρησε στην έκλειψη του 1836 ο αστρονόμος Francis Baily και τo περιέγραψε ως «μια σειρά από φωτεινές χάντρες, ακανόνιστου μεγέθους και απόστασης η μία από την άλλη που σχηματίστηκε ξαφνικά γύρω από εκείνο το τμήμα της περιφέρειας της Σελήνης που επρόκειτο να εισέλθει στον δίσκο του Ήλιου».Οποιοσδήποτε λοιπόν θα έχει την τύχη να βρίσκεται σήμερα στο μονοπάτι της ολότητας της έκλειψης Ηλίου μπορεί να συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα της NASA, αρκεί να διαθέτει ένα smartphone και να εγκαταστήσει σ’ αυτό την εφαρμογή SunSketcher. Έτσι θα λάβει μέρος σε μια συλλογική ερευνητική προσπάθεια καταγραφής των σφαιρικών αποκλίσεων του Ήλιου κατά τη διάρκεια της ολικής έκλειψης Ηλίου: πηγές: 1. Frank Shu «Αστροφυσική», ΠΕΚ – https://cup.gr/book/astrofisiki-tomos-i/ 2. The Science of SunSketcher – https://sunsketcher.org/research.php

Οι φυσικές και μεταφυσικές προϋποθέσεις της επιστήμης. Ένας αιώνας μεγάλων επιστημονικών ανακαλύψεων αλλά και φιλοσοφικών-επιστημολογικών ανατροπών. Από το 1930 μέχρι το 1960 στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια σκηνή του επιστημονικού υπερθεάματος κυριαρχεί το νέο και ιδιαίτερα επιθετικό επιστημολογικό πρόγραμμα του «λογικού θετικισμού» ή «νεοθετικισμού», το οποίο ήθελε να διαχωρίσει την επιστημονικά έγκυρη γνώση από την ψευδοεπιστήμη και επομένως να εξαλείψει, ως στερούμενη νοήματος, κάθε μεταφυσική αναζήτηση. Ποιες ήταν οι συνέπειες αυτού του νέου διαφωτιστικού προγράμματος και πώς επηρέασε τη φιλοσοφία της επιστήμης και, ευρύτερα, την ανθρώπινη γνώση;Από το 1930 μέχρι το 1960 στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια σκηνή του επιστημονικού υπερθεάματος κυριαρχεί το νέο και ιδιαίτερα επιθετικό επιστημολογικό πρόγραμμα του «λογικού θετικισμού» ή «νεοθετικισμού», το οποίο ήθελε να διαχωρίσει την επιστημονικά έγκυρη γνώση από την ψευδοεπιστήμη και επομένως να εξαλείψει, ως στερούμενη νοήματος, κάθε μεταφυσική αναζήτηση. Ποιες ήταν οι συνέπειες αυτού του νέου διαφωτιστικού προγράμματος και πώς επηρέασε τη φιλοσοφία της επιστήμης και, ευρύτερα, την ανθρώπινη γνώση;Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι νεωτερικές φυσικές επιστήμες αναδύθηκαν και συγκροτήθηκαν, σταδιακά, σε ρήξη με τις προγενέστερες μυθολογικές ή υπερφυσικές αντιλήψεις της Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα, καθώς και ότι εξελίχθηκαν σε πλήρη αντίθεση με τις μεταφυσικές και τις θεολογικές προσεγγίσεις του παρελθόντος. Πόσοι υποψιάζονται ότι η μεγάλη πολιτισμική, κοινωνική και διανοητική τομή που, από τον 17ο αιώνα και μετά, διαφοροποίησε τη νεόκοπη επιστημονική επανάσταση από την αρχαία και τη μεσαιωνική νοοτροπία, δεν βασίστηκε μόνο σε νέα εμπειρικά ή θεωρητικά δεδομένα, αλλά και σε υπόρρητες μεταφυσικές παραδοχές;Πράγματι, από όλες τις ιστορικές ανασυγκροτήσεις προκύπτει ότι τόσο η «Μεγάλη Επιστημονική Επανάσταση» όσο και η πρωτοφανής γνωστική-τεχνολογική ιδιοποίηση της Φύσης που προέκυψε από τη νεωτερική επανάσταση, προϋπέθεταν εξ αρχής -και εξακολουθούν να προϋποθέτουν!- την αποδοχή από την εκάστοτε επιστημονική κοινότητα κάποιων υπόρρητων γνωσιολογικών και αναπόδεικτων μετα-φυσικών αρχών. Και, όπως θα δούμε, δεν είναι καθόλου εύκολο για την επιστημονική σκέψη να εξαλείψει οριστικά τις υπόρρητες μεταφυσικές της προκείμενες ή να απαλλαγεί από τις γνωσιολογικές αυταπάτες της εποχής της.Εν τούτοις, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, για να δικαιολογηθεί (γνωστικά) και να νομιμοποιηθεί (κοινωνικοπολιτικά) ο σημαντικά αναβαθμισμένος ρόλος των φυσικών επιστημών στις δυτικές κοινωνίες, θα έπρεπε να τεκμηριωθεί επαρκώς η εμφανής γνωσιολογική, μεθοδολογική και βέβαια η τεχνολογική ανωτερότητα των φυσικών επιστημών, σε σχέση με τα εναλλακτικά, προεπιστημονικά πρότυπα σκέψης και δράσης.Ετσι, από τις αρχές του εικοστού αιώνα, οι μέχρι τότε αυθόρμητες επιστημολογικές απόψεις και, εν πολλοίς, οι γνωσιολογικά και μεθοδολογικά αυθαίρετες ιδέες των επιστημόνων άρχισαν σταδιακά να υποκαθίστανται από τις πολύ πιο σοβαρές γνωστικές προσεγγίσεις και τις συστηματικές λογικές αναλύσεις μιας νέας, ετερογενούς, αλλά ιδιαίτερα δυναμικής ερευνητικής ομάδας εμπειριστών φιλοσόφων, οι οποίοι στόχευαν προγραμματικά σε μια αντικειμενική, ρεαλιστική και άρα αντιμεταφυσική προσέγγιση των θεμελίων της νέας επιστημονικής γνώσης και των επαναστατικών της κατακτήσεων.Μια νέα γενιά από Ευρωπαίους μαθηματικούς, φυσικούς επιστήμονες και φιλοσόφους θα ενώσουν τις προσπάθειές τους για να αποκαλύψουν ποια είναι η ιδιαίτερη μεθοδολογική και η γνωστική προσέγγιση των πιο σύγχρονων και ανεπτυγμένων επιστημονικών πεδίων (αρχικά της μαθηματικής Λογικής και κατόπιν της Φυσικής). Το πρόγραμμα εξάλειψης της Μεταφυσικής Κάποιοι από αυτούς τους νέους φιλοσόφους της επιστήμης, μετά το 1925, θα θέσουν ρητά ως προγραμματικό τους στόχο να αναλύσουν τη θεμελιώδη εννοιολογική δομή και τους συντακτικούς κανόνες παραγωγής της επιστημονικής γλώσσας, για να ορίσουν επακριβώς τι είναι η φυσική επιστήμη και σε τι διαφέρει από την ψευδοεπιστήμη. Ωστόσο, η υλοποίηση αυτού του προγράμματος προϋποθέτει ότι αυτοί οι φιλόδοξοι λογικοί εμπειριστές όφειλαν αφ’ ενός να ανακαλύψουν ποιοι είναι οι διαχρονικοί και κοινοί σε όλες τις φυσικές επιστήμες νοητικοί κανόνες που επιτρέπουν την παραγωγή και τη διάκριση των αληθών επιστημονικών προτάσεων από τις ψευδείς και αφ’ ετέρου να αποσαφηνίσουν πώς και σε τι ακριβώς διαφοροποιούνται οι γνωστικά έγκυρες επιστημονικές θεωρίες από τις ευρύτατα αποδεκτές και, εν πολλοίς, «αυθαίρετες» μεταφυσικές προσεγγίσεις της φυσικής πραγματικότητας, που επικρατούσαν μέχρι τότε.Αυτό το ιδιαίτερα μαχητικό γνωσιολογικό πρόγραμμα -ταυτοχρόνως επιστημολογικό και αντιμεταφυσικό- θα διατυπωθεί ρητά κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου από τον «Κύκλο της Βιέννης» (Wiener Kreis), μια ομάδα προοδευτικών φιλοσόφων της επιστήμης που θα προτείνει μια καινοφανή και σύνθετη λογική και εμπειρική προσέγγιση της «επιστημονικής γλώσσας». Στην ίδρυση αυτής της ομάδας πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Μόριτς Σλικ (Moritz Schlick, 1882-1936), ενώ στον αρχικό πυρήνα του «Κύκλου της Βιέννης» συμμετείχαν οι Waismann, Neurath, Hahn και Carnap. Ετσι, σε ζοφερούς κοινωνικοπολιτικά καιρούς, προέκυψε το πολύ φιλόδοξο επιστημονικό και διαφωτιστικό κίνημα εξορθολογισμού του συνόλου της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, που αυτοπροσδιορίστηκε ως «λογικός εμπειρισμός» ή «νεοθετικισμός».Ποια ήταν, όμως, τα εργαλεία αυτών των Ευρωπαίων ευαγγελιστών του επιστημονικού εξορθολογισμού; Η νέα πνευματική επιφοίτηση του επιστημονικού «ορθού λόγου» είχε προαναγγελθεί από τον Ερνστ Μαχ (1838-1916), κορυφαίο φυσικό και αρχάγγελο του αυστριακού εμπειρισμού, και από τον νεαρό Λούντβιχ Βιτγκενστάιν (1889-1951), μεγαλοφυή αρχάγγελο της αναλυτικής φιλοσοφίας της γλώσσας. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όλα τα μέλη του «Κύκλου της Βιέννης» θεωρούσαν γενάρχες και πνευματικούς προπάτορες του κινήματός τους αυτούς τους δύο αυστριακής καταγωγής στοχαστές.Οι προγραμματικοί στόχοι του νεοθετικισμού ήταν: 1) Η αυστηρή λογική ανάλυση κάθε έγκυρης γνώσης, η οποία προκύπτει αποκλειστικά και μόνο από τις φυσικές επιστήμες. Και 2) Η εμπειρική επαλήθευση κάθε επιστημονικής θεωρίας αποτελεί το αποφασιστικό κριτήριο για τη διάκριση και την οριοθέτηση της επιστημονικής σκέψης τόσο από τις αντιεπιστημονικές δοξασίες όσο και τις μεταφυσικές «α-νοησίες». Και για την εδραίωση αυτού του επιστημολογικού προγράμματος, οι νεοθετικιστές χρησιμοποίησαν τα νέα εργαλεία της λογικής ανάλυσης για να ελέγξουν τις, τότε, νέες φυσικές θεωρίες της Σχετικότητας και της Κβαντομηχανικής.Από τις μεταφυσικά και επιστημολογικά μεροληπτικές αναλύσεις των νεοθετικιστών προέκυψε ότι κάθε επαρκώς αναπτυγμένη και άρα «νόμιμη» επιστημονική θεωρία οφείλει να έχει τη μορφή ενός αξιωματικού-παραγωγικού συστήματος: οι προτάσεις, υποθέσεις και θεωρίες του οποίου πρέπει να προκύπτουν πάντα σύμφωνα με αυστηρά λογικούς και επαγωγικούς κανόνες και, σε τελευταία ανάλυση, πρέπει να θεμελιώνονται στα εμπειρικά-παρατηρησιακά δεδομένα της επιστημονικής έρευνας.Το μεθοδολογικό τέχνασμα των νεοθετικιστών ήταν να διαχωρίζουν αυστηρά το «πλαίσιο ανακάλυψης» από το «πλαίσιο θεμελίωσης» και, παράλληλα, να εισάγουν τη διάκριση των «παρατηρησιακών-εμπειρικών όρων» από τους «θεωρητικούς όρους ή τις έννοιες» κάθε ώριμης επιστημονικά θεωρίας, δύο εντελώς αυθαίρετες γνωσιολογικά διακρίσεις, αφού, όπως επανειλημμένα αποδείχτηκε από τις μεταγενέστερες έρευνες, δεν υπάρχουν αμιγώς ή αμόλυντοι θεωρητικά «παρατηρησιακοί όροι», ούτε ευσταθεί η απόλυτη διάκριση μεταξύ πλαισίου ανακάλυψης και πλαισίου θεμελίωσης, σύμφωνα με τις ιστορικές ανασυγκροτήσεις της πραγματικής εξέλιξης των επιστημών. Εξάλλου, ούτε καν θεωρητικά δεν ισχύει η «αρχή της επαγωγής» που στηρίζει αυτές τις αυθαίρετες και, κατά βάθος, μεταφυσικές διακρίσεις, διότι αν «το νόημα μιας επιστημονικής πρότασης είναι η εμπειρική μέθοδος επαλήθευσής της», όπως υποστήριζαν οι περισσότεροι λογικοί εμπειριστές, τότε οι βασικοί νόμοι της Φυσικής δεν θα έπρεπε να ισχύουν, αφού οι εμπειρικές επαληθεύσεις τους είναι πεπερασμένες και οι μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν κάλλιστα να τις διαψεύσουν!Ευτυχώς, η κυριαρχία του νεοθετικισμού, ως φιλοσοφικά έγκυρης και μεθοδολογικά τεκμηριωμένης ερμηνείας της δομής και της δυναμικής κάθε επιστημονικής γνώσης, θα κρατήσει μόλις τρεις δεκαετίες, από το 1930 μέχρι το 1960. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η απόρριψη των βασικών θέσεων του λογικού εμπειρισμού θα είναι σχεδόν πλήρης και θα λάβει, διεθνώς, κατακλυσμιαίες διαστάσεις, που θα εκφραστούν κυρίως από τη λεγόμενη «ιστορικιστική στροφή» στην επιστημολογία. Αποκαλύπτοντας τα όρια του επιστημονισμού Αυτή η κοσμογονική διανοητική μεταστροφή θα αναδείξει τα εγγενή και ανυπέρβλητα όρια της νεοθετικιστικής προσέγγισης, που επί τρεις δεκαετίες, τουλάχιστον, αναζητούσε μάταια ένα απόλυτο, διαχρονικό και άρα υπεριστορικό φυσικαλιστικό θεμέλιο για κάθε έγκυρη επιστημονική γνώση. Σε πλήρη αντίθεση με το νεοθετικιστικό μοντέλο, η νέα επιστημολογία θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει την πολυπλοκότητα της επιστημονικής περιπέτειας, αναδεικνύοντας τα εγγενή γνωσιολογικά και πολιτισμικά όρια κάθε σπουδαίου επιστημονικού εγχειρήματος, καθώς και τη δυσεξάλειπτη εξάρτηση όλων των σημαντικών επιστημονικών εξελίξεων από τις ευρύτερες κοινωνικοϊστορικές συνθήκες.Σημείο μετάβασης από την κλασική θετικιστική στη νέα επιστημολογική προσέγγιση θεωρείται το πρωτοποριακό έργο του επίσης Αυστριακού Καρλ Πόπερ (1902-1994). Ο Πόπερ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της επιστήμης του προηγούμενου αιώνα και δικαίως θεωρείται ο «δολοφόνος του νεοθετικισμού», ενώ οι διάσημοι μαθητές του, ο Ιμρε Λάκατος (Imre Lakatos, 1922-1974) και ο Πολ Φεγεράμπεντ (Paul Karl Feyerabend, 1924-1994), θα συμβάλουν αποφασιστικά με το έργο τους στην ανάδυση και την εδραίωση της σύγχρονης επιστημολογίας.Πάντως, οι ιστορικοί των ιδεών θεωρούν ως σημείο καμπής για το πέρασμα από την παλιά στη νέα επιστημολογία την κυκλοφορία, το 1962, του βιβλίου «Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων», του Τόμας Κουν (T.S. Kuhn, 1922-1996). Σε αυτό το επαναστατικό βιβλίο, ο κορυφαίος Αμερικανός επιστημολόγος απορρίπτει τελεσίδικα τις αρχές του νεοθετικισμού περί επαλήθευσης ή της εμπειρικής επικύρωσης των επιστημονικών θεωριών και την αρχή της επαγωγής των θεωρητικών όρων στους παρατηρησιακούς όρους μιας θεωρίας. Συνεπώς, στο βιβλίο αυτό καταρρίπτεται -με πλήθος φιλοσοφικών και ιστορικών επιχειρημάτων- το γραμμικό ή συσσωρευτικό μοντέλο προόδου της επιστημονικής γνώσης που βασιζόταν σε αυτές τις νεοθετικιστικές αρχές.Αντίθετα, βασιζόμενος τόσο στο έργο του Καρλ Πόπερ και της σχολής του όσο και στις κατακτήσεις των κορυφαίων Γάλλων ιστορικών της επιστήμης, ο Τόμας Κουν θα εισαγάγει την αποφασιστική έννοια του επιστημονικού «Παραδείγματος», η οποία συνοψίζει επαρκώς ένα εντελώς απρόσμενο και ριζοσπαστικό μοντέλο κατανόησης του επιστημονικού γίγνεσθαι και της ιστορίας του! Εκτοτε, η αναπόφευκτα σχετικιστική και ιστορική έρευνα στο πεδίο της επιστημολογίας θα αποκαλύψει ότι, στη μακρά ιστορία της, καμία φυσική επιστήμη δεν παρουσιάζει την ιστορικά στατική, γνωσιολογικά πλήρη και κοινωνικά ουδέτερη εικόνα που ονειρεύονταν οι νεοθετικιστές.Μια ευρύτερη πολιτισμική και πολιτική συνέπεια αυτών των εξελίξεων είναι ότι οι φυσικές επιστήμες δεν διαφέρουν ουσιωδώς, ούτε και πρέπει να θεωρούνται «ανώτερες» από τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Παρά τις σημαντικές μεθοδολογικές διαφορές των αντικειμένων τους και των γνωστικών τους προτεραιοτήτων, αυτά τα δύο είδη γνώσης αποτελούν εξίσου το προϊόν της ιδιαίτερης ιστορίας τους και την έκφραση της κοινής «ανθρώπινης, πολύ ανθρώπινης» ανάγκης για γνωστική ιδιοποίηση του φυσικού κόσμου και του εαυτού μας.Πώς συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης, ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων να παραδίδονται χωρίς αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και ψευδοεπιστήμης; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που διερευνά διεξοδικά ο Στέφανος Τραχανάς στο νέο του βιβλίο «Ο Κύκλος: Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς», που μόλις κυκλοφόρησε από τις ΠΕΚ.Αναζητώντας τα αναγκαία και έγκυρα επιστημολογικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της σύγχρονης ψευδοεπιστήμης, ο Στέφανος Τραχανάς τα βρήκε, παραδόξως, στις ανιστόρητες και οριστικά διαψευσμένες επιστημολογικές ιδέες του «Κύκλου της Βιέννης», εξ ου και ο τίτλος του βιβλίου!Ετσι, το επόμενο Σάββατο ζητήσαμε από τον ίδιο τον συγγραφέα να μας εξηγήσει αναλυτικά αυτή την απρόσμενη και προκλητική επιστημολογική επιλογή του. https://physicsgg.me/2024/04/07/οι-φυσικές-και-μεταφυσικές-προϋποθέσ/ Από αριστερά τρεις πρωταγωνιστές του εμπειρικού και νεοθετικιστικού φιλοσοφικού προγράμματος: ο Ερνστ Μαχ, ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν και ο Μόριτς Σλικ. Και δίπλα, τρεις κορυφαίοι αντιθετικιστές επιστημολόγοι: ο Καρλ Πόπερ, ο Ιμρε Λάκατος και ο Τόμας Κουν.

Atlas Robotics: Κατασκευή ρομποτικών συστημάτων στην Ελλάδα Η Atlas Robotics θα παράγει εκτός από ρομπότ, λογισμικό και συστήματα ελέγχου. Επένδυση ύψους 90,8 εκατ. στην έρευνα, ανάπτυξη και κατασκευή στην Ελλάδα καινοτόμων ρομποτικών συστημάτων σχεδιάζει η Atlas Robotics Α.Ε., με έδρα τα Ιωάννινα.Η εν λόγω εταιρεία, η οποία εκκινεί από τις ΗΠΑ (Νέα Υόρκη), έχοντας έδρα και στην πρωτεύουσα της Ηπείρου, έχει κάνει αίτηση υπαγωγής της επένδυσής της στον Ν.4864/2021 ως «Εμβληματική Επένδυση Εξαιρετικής Σημασίας», με το σχέδιό της να βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι 18/4/24.Ειδικότερα, το προτεινόμενο επενδυτικό σχέδιο αφορά την έρευνα, ανάπτυξη και την κατασκευή στην Ελλάδα ρομπότ για τη χρήση τους στις επιθεωρήσεις, δοκιμές και πιστοποιήσεις σε κλάδους όπως η υγεία (χειρουργικός και διαγνωστικός τομέας), τα τρόφιμα, η αμυντική βιομηχανία, η αεροπορική βιομηχανία, η αυτοκινητοβιομηχανία, η διαγνωστική κτηνιατρική, η γενική βιομηχανία, κ.α. Και συστήματα ελέγχου Η Atlas Robotics θα παράγει εκτός από ρομπότ, λογισμικό και συστήματα ελέγχου. Έπειτα από την παραγωγή τους θα παραμένουν στην κυριότητά της και θα τα τοποθετεί στις εγκαταστάσεις των πελατών της για τις δοκιμές, επιθεωρήσεις και πιστοποιήσεις, αμειβόμενη με βάση τις σαρώσεις που θα κάνουν τα ρομπότ για τους ελέγχους και τις δοκιμές.Ορισμένα από τα ρομπότ που θα παραχθούν θα μένουν στο εργοστάσιο και οι έλεγχοι για τους πελάτες θα γίνονται απομακρυσμένα από εργαστήρια δοκιμών που θα δημιουργηθούν στην Ηγουμενίτσα (περιοχή Καρτέρι Μαργαριτίου).Το σημείο που έχει επιλεχθεί για την ανάπτυξη της δραστηριότητας της Atlas Robotics χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα στρατηγικό για τη μεταφορά πρώτων υλών όσο και των στελεχών, δεδομένου ότι βρίσκεται πλησίον του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και των αυτοκινητοδρόμων της Εγνατίας Οδού, της Ιόνιας Οδού, των αεροδρομίων των Ιωαννίνων και του Άκτιου και του πανεπιστήμιου των Ιωαννίνων.Ο φορέας της επένδυσης αιτείται ένταξη του έργου στις διατάξεις του Ν.4864/2021 ως εμβληματική επένδυση, όπως προαναφέραμε, καθώς και τη λήψη των κινήτρων της φορολογικής απαλλαγής και ενίσχυσης των δαπανών στρατηγικών επενδύσεων (για έργα έρευνας και ανάπτυξης). Νέες θέσεις εργασίας Στο επενδυτικό της σχέδιο αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως θα δημιουργηθούν τουλάχιστον 443 νέες θέσεις εργασίας, ενώ επισημαίνει τον αντίκτυπο της επένδυσης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο για την οικονομία και την τοπική κοινωνία, αλλά και για την ανταγωνιστικότητα και την ενίσχυση της χώρας συνολικά.Με βάση την πρόβλεψη πωλήσεων του επιχειρηματικού της σχεδίου, θα εξάγει το μεγαλύτερο ποσοστό των προϊόντων της και υπηρεσιών στη διεθνή αγορά, αυξάνοντας ολοένα και περισσότερο την αξία των εξαγωγών της ανά έτος. Συνολικά πάνω από το 90% του κύκλου εργασιών της σε προϊόντα και υπηρεσίες θα αφορά εξαγωγές και μάλιστα στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας. https://www.naftemporiki.gr/business/1636357/atlas-robotics-kataskeyi-rompotikon-systimaton-stin-ellada/

Πίτερ Χιγκς (1929-2024) Ο φυσικός Peter Higgs πέθανε χθες σε ηλικία 94 ετών, σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωση του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Ο Peter Higgs μοιράστηκε με τον Francois Englert το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2013 «για την θεωρητική ανακάλυψη ενός μηχανισμού που συμβάλει στην κατανόηση της προέλευσης της μάζας των υποατομικών σωματιδίων, και η οποία επιβεβαιώθηκε στις 4 Ιουλίου του 2012 από την ανακάλυψη του προβλεπόμενου στοιχειώδους σωματιδίου στα πειράματα ATLAS και CMS του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων του CERN» Ο Peter Higgs, σε αντίθεση με τους περισσότερους φυσικούς, ήταν μετριόφρων σε υπερβολικό βαθμό και ένιωθε ευτυχής διότι επισκιαζόταν από το σωματίδιο που φέρει το όνομά του, το μποζόνιο Higgs. Διατύπωσε την επαναστατική θεωρία του τη χρονιά που ο Feynman βραβεύθηκε με το το Νόμπελ Φυσικής. Ήταν η εποχή που τα εργαλεία του επαγγέλματος ήταν το μολύβι και το χαρτί. Ο Βρετανός φυσικός περιέγραψε αυτό που τελικά έγινε γνωστό ως Μηχανισμός Χιγκς: μια εξήγηση για το πώς τα στοιχειώδη σωματίδια, από τα οποία αποτελούνται όλα όσα μας περιβάλλουν, απέκτησαν τις μάζες τους τις πρώτες στιγμές μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Μπορεί ο Χιγκς να υποβάθμιζε τον ρόλο που διαδραμάτισε στην ανάπτυξη της ιδέας, ωστόσο, η σημασία της ίδιας της θεωρίας δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Αυτό που έκανε ήταν στην πραγματικότητα αρκετά βαθύ, και σήμερα αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους των θεωριών μας για τα δομικά συστατικά της φύσης.Ο Χιγκς γεννήθηκε στο Νιουκάστλ το 1929. Ο πατέρας του, ένας μηχανικός ήχου στο BBC, μετακόμισε με την οικογένειά του στο Μπίρμινγκχαμ και αργότερα στο Μπρίστολ. Εκεί, ο Χιγκς γράφτηκε στο σημερινό Σχολείο Κόθαμ. Οι πρώτες του μέρες δεν ήταν ιδανικές. Ένα από τα πρώτα πράγματα που του συνέβησαν ήταν να σκοντάψει σε ένα κρατήρα που είχε δημιουργηθεί από μια βόμβα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και να σπάσει το χέρι του. Ήταν όμως εξαιρετικός μαθητής. Κέρδισε βραβεία σε πολλά μαθήματα –η ειρωνεία είναι ότι σε αυτά δεν συμπεριλαμβανόταν η φυσική.Για τον έφηβο Χιγκς, από τη φυσική έλειπε ο ενθουσιασμός. Οι καλύτεροι δάσκαλοι έλειπαν στον πόλεμο, και αυτό συνεισέφερε το δίχως άλλο σε αυτή του την άποψη. Η οποία άλλαξε χάρη σε ένα τυχαίο γεγονός: Μια μέρα, την ώρα που στεκόταν και χάζευε στο πίσω μέρος της πρωινής σχολικής συγκέντρωσης, ο Χιγκς παρατήρησε ότι ένα όνομα εμφανιζόταν περισσότερες από μία φορές στον πίνακα με τα τιμώμενα πρόσωπα. Ο Χιγκς διερωτήθηκε ποιος ήταν αυτός ο Π.Α.Μ. Ντιράκ και αναζήτησε το όνομά του στον κατάλογο των αποφοίτων. Έμαθε ότι ο Πολ Ντιράκ ήταν ένας από τους θεμελιωτές της κβαντικής θεωρίας, ό,τι πλησιέστερο στον Αϊνστάιν είχε βγάλει η Βρετανία. Μέσα από τον Ντιράκ, ο Χιγκς έγινε τελικά λάτρης του μυστήριου κόσμου της θεωρητικής φυσικής.Ο Χιγκς ανακάλυψε ότι δεν έκανε για πειράματα, ένα συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε μέσα από διάφορες κακοτυχίες και αναποδιές, μερικές φορές δραματικές. Στο πανεπιστήμιο, όμως, απέδειξε στον εαυτό του ότι ήταν ένας αξεπέραστος θεωρητικός. Ήταν ο πρώτος που δοκιμάστηκε σε μια εξάωρη θεωρητική εξέταση στο Κινγκς Κόλετζ του Λονδίνου, στην οποία οι διδάσκοντες, ελλείψει μιας καλύτερης ιδέας, του έθεσαν ένα ζήτημα που είχε πρόσφατα επιλυθεί και δημοσιευτεί σε μια κορυφαία επιθεώρηση φυσικής.«Ο Πίτερ έβαλε μπρος, πήρε το θέμα στα σοβαρά, το σκέφτηκε, και σε εκείνο το διάστημα των έξι ωρών κατάφερε να το επιλύσει, να το γράψει και να το παρουσιάσει», λέει ο Μάικλ Φίσερ, φίλος του από το Κινγκς. Η διατύπωση της σωστής απάντησης ήταν μόνο η αρχή. «Μετά από λίγο καιρό, όταν τελικά βαθμολογήθηκε, αποδείχθηκε ότι η απόδειξη του Πίτερ ήταν καλύτερη από την πρωτότυπη που είχε επιλεγεί από τη βιβλιογραφία».Η μεγάλη ανακάλυψη του Χιγκς ήρθε στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου θεωρείτο παρείσακτος, γιατί ασχολούταν με ιδέες που πολλοί φυσικοί είχαν εγκαταλείψει. Παρ’ όλα αυτά, το πείσμα του απέφερε καρπούς. Εκείνη την εποχή, στον κλάδο μαινόταν μια διαμάχη σχετικά με τον τρόπο, με τον οποίο τα σωματίδια μπορούσαν να αποκτήσουν τη μάζα τους. Η υπό συζήτηση θεωρία ήταν ξεκάθαρα λανθασμένη, και ο Χιγκς κατάφερε να διακρίνει τον λόγο και τον τρόπο με τον οποίο μπορούσε να τη διορθώσει. Δημοσίευσε ένα σύντομο άρθρο τον Σεπτέμβριο του 1964 και αμέσως μετά έγραψε ένα εκτενέστερο σχετικό άρθρο. Προς μεγάλη του απογοήτευση, το άρθρο απορρίφθηκε, κατά ειρωνεία της τύχης, από έναν επιμελητή του CERN.Αγανακτισμένος με την απόφαση, ο Χιγκς πρόσθεσε δύο παραγράφους στο ίδιο άρθρο και το δημοσίευσε σε ένα ανταγωνιστικό αμερικανικό περιοδικό. Στην προτελευταία πρόταση γινόταν η πρώτη αναφορά σε αυτό που αργότερα ονομάστηκε “μποζόνιο Χιγκς”. Αρχικά, πολλοί αντιστάθηκαν στη θεωρία του. Πριν δώσει μια διάλεξη στο Χάρβαρντ το 1966, ένας κορυφαίος φυσικός, ο αποθανών Σίντνεϊ Κόλμαν, ανέφερε στην τάξη του ότι θα ερχόταν να τους δει ένας ηλίθιος. «Και εσείς θα τον ξεσκίσετε». Ο Χιγκς έμεινε σταθερός στις απόψεις του. Και τελικά, τους κέρδισε.Ο Κεν Πιτς, καθηγητής φυσικής στην Οξφόρδη που συνεργάστηκε με τον Χιγκς στο Εδιμβούργο, ανέφερε πως η αποφασιστικότητα ήταν πάντοτε χαρακτηριστικό του Πίτερ: «Είχε μια εσωτερική ανθεκτικότητα, μια ατσαλένια βούληση, η οποία δεν γίνεται αμέσως αντιληπτή». Αυτή έγινε πάντως εμφανής όταν ο Στίβεν Χόκινγκ υποστήριξε ότι το μποζόνιο Χιγκς δεν θα ανακαλυπτόταν ποτέ. Ο Χιγκς ανταπάντησε, λέγοντας ότι ο Χόκινγκ, λόγω της δημοφιλίας του, μπορούσε να πει με ευκολία πράγματα που άλλοι δεν θα μπορούσαν.Ο Χιγκς υπήρξε ενεργό μέλος της Εκστρατείας για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό, αλλά αποσύρθηκε όταν ο οργανισμός ύψωσε τη φωνή του και κατά της πυρηνικής ενέργειας. Αισθάνθηκε ότι είχαν μπερδέψει την ελεγχόμενη με την μη ελεγχόμενη έκλυση της πυρηνικής ενέργειας. Εντάχθηκε επίσης στην Greenpeace αλλά επίσης αποσύρθηκε, όταν οι ιδεολογίες της άρχισαν να βαραίνουν περισσότερο από την επιστήμη της.Ο Χιγκς δεν ήταν ο μόνος επιστήμονας που κατέληξε στη συγκεκριμένη θεωρία για τη μάζα των σωματιδίων το 1964. Οι Φρανσουά Ένγκλερτ και Ρόμπερτ Μπράουτ, του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, προηγήθηκαν και δημοσίευσαν τα άρθρα τους δύο εβδομάδες πριν τον Χιγκς, αλλά αμέλησαν να αναφερθούν στο κεντρικής σημασίας νέο σωματίδιο που οι επιστήμονες θα χρειάζονταν για να αποδείξουν την ορθότητα της θεωρίας. Τρεις ακόμη φυσικοί, οι Τζέρι Γκουράλνικ, Ντικ Χέιγκεν και Τομ Κιμπλ, είχαν επίσης επεξεργαστεί τη θεωρία και δημοσίευσαν το άρθρο τους έναν μήνα αργότερα.Ο καθηγητής Peter Higgs ακούει συγκινημένος την ανακοίνωση ανακάλυψης του μποζονίου Higgs.Όταν το 2012 μπήκε στο αμφιθέατρο του CERN για να ακούσει την ανακοίνωση των συναδέλφων του, όλοι σηκώθηκαν όρθιοι και άρχισαν να τον χειροκροτούν. Κατά τη διάρκεια των ομιλιών έδειχνε μάλλον γλαρωμένος, αλλά στο τέλος ξύπνησε, όταν το κοινό εξερράγη αντιλαμβανόμενο τη σημασία του επιτεύγματος. Ήταν τότε που η κάμερα τον συνέλαβε να βγάζει το μαντίλι του και να σκουπίζει τα δακρυσμένα μάτια του. πηγές: 1. Peter Higgs: o μετριόφρων φυσικός που υποτιμά τον εαυτό του 2. H «αξιολόγηση» του καθηγητή Peter Higgs 3. Τι γνωρίζετε για το σωματίδιο Ηiggs; (διαδραστικό test) H δημοσίευση του Peter Higgs στο PHYSICAL REVIEW LETTERS 19/10/1964

Rocket and Space Corporation "Energia" 6 απρ. στις 11:32 Από το διάστημα στο Καζακστάν σε 3 ώρες 23 λεπτά. Η στέπα κοντά στην πόλη Dzhezkazgan υποδέχεται φιλόξενα τους ήρωες Τα ακόλουθα επέστρεψαν με ασφάλεια από την τροχιά στην κάψουλα Soyuz MS-24: ✔ κοσμοναύτης Oleg Novitsky. ✔ συμμετέχων πτήσης από τη Δημοκρατία της Λευκορωσίας Marina Vasilevskaya. ✔ αστροναύτης Loral O'Hara. Χαιρόμαστε που βλέπουμε όλους υγιείς. Και σχετικά χαρούμενος.Παρόλα αυτά, η προσγείωση δεν είναι εύκολη υπόθεση. «Αντίο» στην έλλειψη βαρύτητας και σχεδόν αμέσως «γεια» σε υπερφορτώσεις έως 5g. Συμβατικά, το σώμα σας ζυγίζει πέντε φορές περισσότερο, κάτι που δεν είναι ευχάριστο. Ωστόσο, αυτή τη φορά ο Oleg Novitsky και η Marina Vasilevskaya δεν πέρασαν πολύ χρόνο σε τροχιά, περίπου δύο εβδομάδες, οπότε η προσαρμογή θα πρέπει να είναι πολύ πιο εύκολη. https://vk.com/rsc_energia?z=video-167742670_456239366%2F969c06290083956c4e%2Fpl_wall_-167742670 https://vk.com/rsc_energia?z=video-167742670_456239367%2F613962620d906bc9c9%2Fpl_wall_-167742670 https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_3549 https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_3551

Ολική έκλειψη ηλίου: Οι πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες. Συγκλονιστικές εικόνες του φαινομένου για όσους δεν κατάφεραν να δουν τη live μετάδοση της NASA Πάνω από 31 εκατομμύρια άνθρωποι στη Βόρεια Αμερική είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν την ολική έκλειψη ηλίου, ενώ πάνω πάνω από 300 εκατομμύρια άτομα έγιναν μάρτυρες έστω της μερικής έκλειψης. Εκατοντάδες εκατομμύρια ακόμη ανά τον κόσμο είδαν τη μετάδοση του φαινομένου από τη NASA. Και το φαινόμενο από τροχιά. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1635332/oliki-ekleipsi-ilioy-oi-pio-entyposiakes-fotografies/

Πώς η αποστολή DART της NASA μπορεί να προκαλέσει βομβαρδισμό του Άρη από αστεροειδείς. Ο βομβαρδισμός του αστεροειδή Δίμορφου δημιούργησε θραύσματα που μπορεί να πέσουν στον Άρη στο μακρινό μέλλον.Ο αστεροειδής Δίμορφος και οι ογκόλιθοι που τον συνοδεύουν (στους κύκλους)Σε μια πρώτη πρόβα για την περίπτωση που κάποιος διαστημικός βράχος απειλήσει τη Γη, σκάφος της NASA έπεσε με φόρα πάνω σε έναν μικρό αστεροειδή το 2022 και κατάφερε να τον εκτρέψει από την πορεία του.Όπως φαίνεται, όμως, το πείραμα είχε απρόβλεπτες συνέπειες: νέα μελέτη εκτιμά ότι τα βράχια που εκτινάχθηκαν από τον αστεροειδή-στόχο μπορεί μια μέρα να πέσουν στον Άρη.Οι βράχοι προέρχονται από τον αστεροειδή Δίμορφο, ο οποίος έχει περίπου το μέγεθος της Μεγάλης Πυραμίδας του Χέοπα και κινείται σε τροχιά γύρω από έναν μεγαλύτερο αστεροειδή που ονομάζεται Δίδυμος.Τον Σεπτέμβριο του 2022, το σκάφος DART της NASA, σε μέγεθος μεγάλου αυτοκινήτου, έπεσε πάνω στον Δίμορφο με ταχύτητα 6,3 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.Επίγεια τηλεσκόπια κατέγραψαν την πρόσκρουση και μετέπειτα παρατηρήσεις έδειξαν ότι η τροχιά του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο είχε αλλάξει σημαντικά.Τα αποτελέσματα δημιούργησαν έτσι την αισιοδοξία ότι η ανθρωπότητα θα είχε τρόπο να αμυνθεί σε περίπτωση που κάποιος αστεροειδής βρεθεί στο διάβα της Γης.Σύμφωνα όμως με τη νέα μελέτη, η NASA δεν είχε λογαριάσει τα θραύσματα που εκτινάχθηκαν στο Διάστημα από την πρόσκρουση, συνολικά 37 βράχους με διάμετρο από 1 έως 7 μέτρα.Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαθηματικά μοντέλα για να προσομοιώσουν την κίνηση των θραυσμάτων τα επόμενα 20.000 χρόνια.Αν και ο βαθμός αβεβαιότητας είναι μεγάλος, η ανάλυση δείχνει ότι κίνδυνος πρόσκρουσης στη Γη δεν υπάρχει. Εκτιμά όμως ότι τα συντρίμμια μπορεί να χτυπήσουν τον Άρη σε 6.000 χρόνια ή σε 15.000 χρόνια από σήμερα.Οι υπολογισμοί δεν έχουν υποβληθεί σε ανεξάρτητο έλεγχο και παρουσιάζονται ως προδημοσίευση στο αποθετήριο arXiv.«Δεν περιμέναμε ότι θα εκτινάσσονταν τόσο πολλοί και τόσο μεγάλοι βράχοι» δήλωσε στο National Geographic o Άντι Ρίβεν του Πανεπιστημίου «Τζονς Χόπκινς», μέλος της αποστολής DART.Σύμφωνα με τους ερευνητές που υπογράφουν τη μελέτη, τυχόν μελλοντικές αποστολές για την αναχαίτιση επικίνδυνων αστεροειδών πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα συντρίμμια. Ο Δίμορφος και πολλοί άλλοι αστεροειδείς θεωρούνται «σωροί από μπάζα», σύμφωνα με την ορολογία των αστρονόμων, είναι δηλαδή σαθρά συσσωματώματα βράχων και σκόνης και όχι συμπαγή αντικείμενα.Σύμφωνα με τη μελέτη, τα μικρότερα από τα 37 αδέσποτα θραύσματα του Δίμορφου πιθανότατα θα διαλυθούν στην αραιή αρειανή ατμόσφαιρα σε περίπτωση που πέσουν στον πλανήτη.Τα μεγαλύτερα όμως εκτιμάται ότι θα έφταναν στην επιφάνεια και θα άνοιγαν κρατήρες διαμέτρου έως 200 μέτρων. https://www.in.gr/2024/04/05/in-science/space/dart-peirama-tis-nasa-mporei-na-esteile-asteroeideis-se-poreia-sygkrousis-ton-ari

Ελον Μασκ: Σε ένα χρόνο η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι εξυπνότερη από τον άνθρωπο. Η πολυσχιδής επιχειρηματική δραστηριότητα που ακολουθεί την πολυσχιδή προσωπικότητα του Ελον Μασκ καταγράφεται σχεδόν καθημερινά στις αναρτήσεις που κάνει στο Χ (πρώην Twitter) το οποίο εδώ και περίπου δύο χρόνια έχει εξαγοράσει ο Aμερικανός μεγιστάνας. Όπως είναι ευνόητο ο Μασκ δεν θα μπορούσε να αφήνει ασχολίαστο το ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης η καλπάζουσα εξέλιξη της οποίας είναι στην κορυφή της ατζέντας όχι μόνο σε τεχνολογικό αλλά και κοινωνικό- πολιτικό επίπεδο. Η γνώμη του αποκτά μεγαλύτερη σημασία αφού ίδρυσε τη δική του εταιρεία ανάπτυξης τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, την xAI, η οποία παρουσίασε πρόσφατα το δικό της πρόγραμμα γενετικής νοημοσύνης στα πρότυπα του ChatGPT.«Η εικασία μου είναι ότι θα έχουμε τεχνητή νοημοσύνη που είναι πιο έξυπνη από οποιονδήποτε άνθρωπο πιθανότατα γύρω στο τέλος του επόμενου έτους» είπε ο Μασκ κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στο X. Πρόσθεσε ότι μέσα σε πέντε χρόνια η ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι σε τόσο υψηλό επίπεδο που θα ξεπερνούσε ένα σύστημα νοημοσύνης που θα διέθετε το IQ όλων των ανθρώπων στον πλανήτη. Η μήνυση Να σημειωθεί ότι ο Μασκ ήταν συνιδρυτής της OpenAI, της εταιρείας που δημιούργησε το ChatGPT και κάποια στιγμή αποχώρησε αλλά πριν από ένα μήνα υπέβαλε μήνυση στην εταιρεία επειδή φέρεται να εγκατέλειψε την αρχική της αποστολή να αναπτύξει την τεχνολογία της προς όφελος της ανθρωπότητας και όχι για κέρδος κάτι που η OpenAI αρνείται.Ο Μασκ έχει κρούσει επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου για τους πιθανούς κινδύνους που εγκυμονεί η τεχνητή νοημοσύνη προειδοποιώντας ότι η ΑΙ μπορεί να αποκτήσει τη δυνατότητα «καταστροφής του πολιτισμού». Θεωρεί επίσης πολύ πιθανή τη χρήση των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης από εδώ και πέρα στις εκλογικές αναμετρήσεις. Ο Μασκ σημείωσε πάντως στην ανάρτηση του ότι κομβικό ρόλο στην εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης θα παίξει η παραγωγή των τσιπ που μπορούν να υποστηρίξουν αυτές τις λειτουργίες αλλά και η επίλυση των αυξημένων ενεργειακών αναγκών που απαιτεί η βιομηχανία ΑΙ. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1635407/elon-mask-se-ena-chrono-i-techniti-noimosyni-tha-einai-exypnoteri-apo-ton-anthropo/

Την ώρα της ηλιακής έκλειψης στο CERN αναζητούσαν τη σκοτεινή ύλη του Σύμπαντος. Ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC), ο μεγαλύτερος και πιο ισχυρός επιταχυντής σωματιδίων επαναλειτούργησε μετά μια παύση δύο ετών στη διάρκεια της οποίας όπως συνηθίζεται πραγματοποιήθηκαν εργασίες συντήρησης και αναβάθμισης των συστημάτων του. Ο LHC που βρίσκεται στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN) μπήκε στη πρίζα την περασμένη Παρασκευή με τους επιστήμονες του CERN να εκκινούν μια διαδικασία στην οποία πρωτόνια συγκρούονται μεταξύ τους με ταχύτητα ελάχιστα μικρότερη από αυτή του φωτός. Στο κυνήγι του Σύμπαντος Ο LHC θα προσπαθήσει να ανασυνθέσει τι συνέβη το πρώτο δευτερόλεπτο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το μυστηριώδες φαινόμενο από το οποίο προέκυψε το Σύμπαν. Η πρώτη ερευνητική προσπάθεια από την επαναλειτουργία του LHC θα είναι η αναζήτηση της σκοτεινής ύλης. Η μυστηριώδης σκοτεινή ύλη αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της ύλης στο Σύμπαν. Ωστόσο, η σκοτεινή ύλη είναι αόρατη και γίνεται γνωστή μόνο μέσω των βαρυτικών της επιδράσεων. Δεν έχει απομονωθεί ποτέ σε εργαστήριο, οπότε οι ερευνητές πρέπει να βασίζονται σε πειράματα για τη μελέτη της.Όπως έγινε γνωστό οι υπεύθυνοι του προγράμματος αναζήτησης της σκοτεινής ύλης άφησαν τον επιταχυντή να δουλεύει τρεις μέρες και χθες την ώρα που η προσοχή της επιστημονικής κοινότητας ήταν στραμμένη στην ολική ηλιακή έκλειψη εκείνοι συνέλεξαν όλα τα δεδομένα που προέκυψαν από τις συγκρούσεις των σωματιδίων για να ξεκινήσουν τις αναλύσεις ευελπιστώντας να υπάρχουν στοιχεία που να σχετίζονται με τη σκοτεινή ύλη.Τα πειράματα στη νέα φάση λειτουργίας του LHC θα διαρκέσουν πολλούς μήνες και στη συνέχεια ο επιταχυνής θα αδρανοποιηθεί εκ νέου για να ξεκινήσουν οι διεργασίες δημιουργίας του νέου μοντέλου επιταχυντή που θα λειτουργεί στο CERN, του High Luminosity LHC (HL-LHC). Οι επιστήμονες στο CERN ευελπιστούν τα πειράματα με το νέο επιταχυντή θα προσφέρουν νέες σημαντικές πληροφορίες για τη γέννηση, εξέλιξη αλλά το πιθανό τέλος του Σύμπαντος. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1635423/tin-ora-tis-iliakis-ekleipsis-sto-cern-anazitoysan-tin-skoteini-yli-toy-sympantos/

Το πρώτο ουράνιο τόξο που εντοπίζεται σε εξωπλανήτη εντυπωσιάζει τους επιστήμονες. Δεν είχε καταγραφεί το φαινόμενο μακριά από το ηλιακό μας σύστημα.Το 2013 ανακαλύφθηκε σε απόσταση περίπου 600 ετών φωτός από τη Γη ένας ακόμη εξωπλανήτης. Ο WASP-76b όπως ονομάστηκε ο πλανήτης αυτός έχει μάζα παρόμοια με αυτή του Δία και βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το μητρικό του άστρο. Ο εξωπλανήτης βρίσκεται σε απόσταση 12 φορές πιο κοντινή στο άστρο του από αυτή που βρίσκεται ο Ερμής στον Ήλιο για αυτό και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται σε αυτόν είναι πραγματικά κολασμένες.Εκτιμάται ότι στην πλευρά που βλέπει μόνιμα το άστρο ανέρχεται σε πάνω από 2,5 χιλιάδες βαθμούς Κελσίου ενώ σε αυτή που δεν βλέπει το άστρο η θερμοκρασία ξεπερνά τους 1,300 βαθμούς Κελσίου. Οι κολασμένες θερμοκρασίες στην πλευρά του πλανήτη που βλέπει το άστρο προκαλούν την εξάτμιση μετάλλων. Στη συνέχεια ισχυροί άνεμοι που σχηματίζονται μεταφέρουν «σιδηρατμούς» στην ψυχρότερη πλευρά, όπου επικρατεί νύχτα, και εκεί συμπυκνώνονται σε σταγονίδια σιδήρου. Με απλά λόγια στον WASP-76 b βρέχει σίδηρο.Μια μελέτη εντόπισε 11 συστατικά στην ατμόσφαιρα του WASP-76b και σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν οι επιστήμονες την παρουσία εκείνων που συνδέονται με την ύπαρξη πετρωμάτων εικάζουν ότι κοντά στον WASP-76b υπήρχε κάποτε ένας μικρός βραχώδης πλανήτης σαν τον Ερμή ο οποίος για κάποιος λόγο βγήκε από την τροχιά του και πλησίασε τον WASP-76b με αποτέλεσμα ο αέριος γίγαντας να τον καταπιεί. Το εφέ που μπορεί να φωτίσει τη ζωή Η καταγραφή στοιχείων της αποστολής αναζήτησης και μελέτης εξωπλανητών CHEOPS του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αποκαλύπτει ένα ακόμη εντυπωσιακό φαινόμενο στον WASP-76b που δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στους περισσότερους από πέντε χιλιάδες εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Είναι μια ατμοσφαιρική διάταξη που μοιάζει με ουράνιο τόξο από πολύχρωμους, ομόκεντρους δακτυλίους φωτός που εμφανίζονται μόνο κάτω από πολύ περίεργες συνθήκες.«Αυτό που είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου είναι η απίστευτη κλίμακα αυτού που βλέπουμε. O WASP-76b βρίσκεται αρκετές εκατοντάδες έτη φωτός μακριά, ένας γίγαντας πλανήτης με έντονα θερμό αέριο όπου πιθανότατα βρέχει λιωμένο σίδηρο. Παρά το χάος, φαίνεται ότι έχουμε εντοπίσει τα πιθανά σημάδια ενός λαμπρού φαινομένου» λέει ο Μάθιου Στάντινγκ, ερευνητής της ESA που μελετά εξωπλανήτες.Πρόκειται για ένα φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν «εφέ δόξας» και συμβαίνει όταν το φως διέρχεται από ένα στενό κενό. Στη Γη, αυτό το κενό θα μπορούσε να είναι ο χώρος μεταξύ των σταγονιδίων νερού στα σύννεφα, για παράδειγμα. Αυτό προκαλεί μια διαφορετική μορφή διάθλασης του φωτός η οποία συμβαίνει όταν το φως περνά από ένα εμπόδιο ή μέσα από ένα άνοιγμα.Καθώς τα κύματα φωτός διασπώνται και στη συνέχεια επανενώνονται δημιουργούνται σκοτεινές και ανοιχτόχρωμες ζώνες, αντίστοιχα καθώς και ομόκεντροι χρωματικοί δακτύλιοι. Η παρουσία αυτού του φαινομένου στην ατμόσφαιρα του WASP-76b υποδηλώνει την παρουσία νεφών που αποτελούνται από τέλεια σφαιρικά σταγονίδια νερού που είτε έχουν διαρκέσει για τουλάχιστον τρία χρόνια είτε σύννεφα που αναπληρώνονται συνεχώς. Εάν τα σύννεφα είναι επίμονα αυτό δείχνει ότι η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας του WASP-76b παρά τις ακραίες συνθήκες που επικρατούν εκεί πρέπει να είναι σταθερή με την πάροδο του χρόνου. Αυτή είναι μια συναρπαστική εικόνα που υπαινίσσεται τη σταθερότητα γύρω από αυτό που από καιρό θεωρούνταν ένας μόνιμα ταραγμένος κόσμος.Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι οι ειδικοί σε εξωπλανήτες θα μπορούσαν να διερευνήσουν μακρινούς κόσμους για παρόμοια φαινόμενα φωτός, συμπεριλαμβανομένου του αστρικού φωτός που αντανακλάται σε υγρές λίμνες και ωκεανούς. Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας στη συνεχή αναζήτηση της ανθρωπότητας για ζωή πέρα από το ηλιακό σύστημα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1634063/to-proto-oyranio-toxo-poy-entopizetai-se-exoplaniti-entyposiazei-toys-epistimones/

Έδρα Εξωπλανητικών Συστημάτων και Αστροβιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δεν υπάρχει ως αυτόνομο αντικείμενο στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο. Μια σημαντική εξέλιξη όχι μόνο για τον ελληνικό αλλά και τον ευρωπαϊκό ακαδημαϊκό χώρο έλαβε χώρα χθες Παρασκευή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.Με στόχο τη δωρεά για την ίδρυση επώνυμης έδρας, με τίτλο «Εξωπλανητικά Συστήματα και Αστροβιολογία», στον Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, υπογράφηκε στην Πρυτανεία, Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της εταιρείας ROKS MARITIME INC. Το Μνημόνιο Συνεργασίας υπέγραψαν ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Χαράλαμπος Φείδας, και ο εκπρόσωπος της εταιρείας κ. Κωνσταντίνος Κροντηράς. Στη συνάντηση συμμετείχαν οι Καθηγητές του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ Νικόλαος Στεργιούλας, Κλεομένης Τσιγάνης και Παντελής Παπαδόπουλος.Το γνωστικό αντικείμενο «Εξωπλανητικά Συστήματα και Αστροβιολογία» συνδέεται με πλήθος διαστημικών αποστολών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της NASA. Πρόκειται για ένα νέο αντικείμενο υψηλού επιστημονικού ενδιαφέροντος και αντίκτυπου, το οποίο δεν υπάρχει, ως αυτόνομο αντικείμενο, στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο ενώ ελάχιστες παρόμοιες έδρες υπάρχουν στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.Η λειτουργία της έδρας θα συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, καθώς το ερευνητικό αντικείμενο είναι διεπιστημονικό, με αναφορά, εκτός από την Αστροφυσική, στις επιστήμες της Χημείας, της Βιολογίας και της Γεωλογίας, ενώ το τεχνικό μέρος του εξοπλισμού των παρατηρήσεων αφορά και σε αντικείμενα που θεραπεύονται στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ. Επιπρόσθετα, προβλέπεται η δημιουργία διεπιστημονικής φοιτητικής ομάδας που θα δραστηριοποιείται στο ερευνητικό αντικείμενο της επώνυμης έδρας και θα συμμετέχει σε δραστηριότητες και διαγωνισμούς της ESA. Οι δράσεις «Με την ίδρυση της επώνυμης έδρας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο πρωτοπορεί, για ακόμα μία φορά, καθώς αποκτά ξεχωριστή θέση στο ερευνητικό αντικείμενο των Εξωπλανητικών Συστημάτων και της Αστροβιολογίας, ανάμεσα στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας μας αλλά και στο διεθνές ακαδημαϊκό περιβάλλον» δήλωσε ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Χαράλαμπος Φείδας.Στον Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής έχει ήδη συσταθεί επιστημονική ομάδα, με συμμετοχή και πολλών φοιτητών, η οποία συμμετέχει σε νέες παρατηρήσεις εξωπλανητών, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές, όπως είναι τα τηλεσκόπια στο Αστεροσκοπείο του ΑΠΘ και στους αστρονομικούς σταθμούς του ΑΠΘ στο ΝΟΗΣΙΣ και στην Κύπρο, ενώ σύντομα θα λειτουργήσει και μεγαλύτερη υποδομή στον αστρονομικό σταθμό του ΑΠΘ στον Χολομώντα. Οι παρατηρήσεις αυτές συμβάλλουν ενεργά στην προετοιμασία της διαστημικής αποστολής ARIEL (Atmospheric Remote-sensing Infrared Exoplanet Large-survey) της ESA.Η δωρεά θα διατεθεί, μεταξύ άλλων, για την πρόσληψη ενός επισκέπτη καθηγητή/τριας με εξειδίκευση στο γνωστικό αντικείμενο της επώνυμης έδρας, με διεθνή εμπειρία, που θα επιλεγεί σύμφωνα κατόπιν εισήγησης στη Γενική Συνέλευση του Τμήματος Φυσικής. Επίσης, ένα μέρος της δωρεάς θα διατεθεί για την αναβάθμιση του εξοπλισμού και των υποδομών του Εργαστηρίου Αστρονομίας, στο οποίο θα φιλοξενηθεί η έδρα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1633620/edra-exoplanitikon-systimaton-kai-astroviologias-sto-aristoteleio-panepistimio-thessalonikis/

Άστρα κανίβαλοι στο κέντρο του γαλαξία μας κάνουν λίφτινγκ με την ύλη των άστρων που εξοντώνουν. Ερευνητική ομάδα ανακάλυψε το φρικιαστικό μυστικό πίσω από τη φαινομενική νεότητα ορισμένων άστρων στην καρδιά του γαλαξία μας. Σαν μια διαστημική εκδοχή της κατά συρροή δολοφόνου του 17ου αιώνα, Ελίζαμπεθ Μπάθορι, η οποία υποτίθεται ότι προσπάθησε να διατηρήσει τη νεανική της λάμψη κάνοντας μπάνιο στο αίμα των θυμάτων της, μερικά από αυτά τα άστρα φαίνεται να διατηρούν την νεότητα τους επιτιθέμενα σε γειτονικά άστρα κλέβοντας την ύλη τους. Αυτή η κανιβαλιστική διαδικασία αφήνει το αστρικό θύμα ως ένα παράξενο, απογυμνωμένο άστρο «ζόμπι» που μετά από λίγο καιρό θα πεθάνει.Πρόκειται για ένα από τα πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα που προέκυψαν από τη μελέτη μιας πυκνής ομάδας περίπου χιλίων άστρων που περιφέρονται γύρω από την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας. «Η παρατήρηση των κέντρων άλλων γαλαξιών είναι πολύ δύσκολη γιατί είναι τόσο μακριά. Η μελέτη του δικού μας γαλαξιακού κέντρου μπορεί να μας πει για το τι συμβαίνει στα κέντρα όλων των γαλαξιών» λέει η Σανέ Ρόουζ, επιστήμονας του Πανεπιστημίου Northwestern στις ΗΠΑ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Το φαινόμενο Το κέντρο του γαλαξία μας είναι ένα από τα πιο ακραία περιβάλλοντα που μπορούν να παρατηρήσουν οι αστρονόμοι από τη Γη. Αυτή η περιοχή φιλοξενεί τον Τοξότη Α*, μια μαύρη τρύπα με μάζα ισοδύναμη με αυτή 4,5 εκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο. Ο Τοξότης Α* είναι ένα κοσμικό τέρας με περίπου ένα εκατ. άστρα να βρίσκονται σε τροχιά γύρω από αυτόν.Όλα αυτά τα άστρα είναι στριμωγμένα σε μια περιοχή πλάτους περίπου 4 ετών φωτός, περίπου την απόσταση μεταξύ του ήλιου και του πλησιέστερου αστρικού γείτονά του, του Proxima Centauri. Αυτό σημαίνει ότι γεγονότα όπως οι αστρικές συγκρούσεις που είναι σχετικά σπάνια στην αραιοκατοικημένη περιοχή μας του γαλαξία μας, είναι σχεδόν συνηθισμένα γύρω από τον Τοξότη Α* εξαιτίας της τρομερής βαρυτικής επίδρασης που έχει η μαύρη τρύπα στο τοπικό κοσμικό περιβάλλον.Ένα αποτέλεσμα αυτών των καταστροφικών συγκρούσεων σύμφωνα με τη νέα μελέτη είναι ένας περίεργος πληθυσμός απογυμνωμένων άστρων και άστρων που φαίνονται νεανικά χάρη σε…ντους πλούσια σε υδρογόνο που εκτοξεύεται από τα άστρα που καταστρέφονται. Ωστόσο, η απόκτηση αυτής της νεανικής εμφάνισης έχει κόστος. Όσο πιο μεγάλη μάζα έχει ένα άστρο τόσο πιο γρήγορα καίγεται μέσω της παροχής καυσίμου που διαθέτει για την εγγενή πυρηνική σύντηξη, μια διαδικασία που το εμποδίζει να καταρρεύσει υπό τη δική του βαρύτητα. Έτσι συσσωρεύοντας την κλεμμένη ύλη αυτά τα τεράστια αστέρια συντομεύουν τη ζωή τους. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1632726/astra-kanivaloi-sto-kentro-toy-galaxia-kanoyn-liftingk-me-tin-yli-ton-astron-poy-exontonoyn/

Η DESI μετράει την σκοτεινή ενέργεια του σύμπαντος. Οι αστροφυσικοί χρησιμοποιώντας το Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) δημιούργησαν τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντός μας και διερεύνησαν την σκοτεινή ενέργεια, την μυστηριώδη αιτία που προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Μια γενιά φυσικών αναφέρεται στην σκοτεινή ενέργεια που διαποτίζει το σύμπαν ως «η κοσμολογική σταθερά». Τώρα ο χάρτης της DESI δείχνει ότι αυτή η μυστηριώδης ενέργεια μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου. Αν αληθεύει κάτι τέτοιο τότε, κλονίζεται το αποδεκτό μοντέλο των επιστημόνων για το σύμπαν, που είναι γνωστό ως «Καθιερωμένο Πρότυπο της Κοσμολογίας», συντομογραφικά ως ΛCDM. Στο ΛCDM, κυριαρχεί η σταθερή ποσότητα σκοτεινής ενέργειας (κοσμολογική σταθερά Λ), μαζί με την ψυχρή σκοτεινή ύλη (Cold Dark Matter=CDM) Η DESI χαρτογράφησε γαλαξίες και κβάζαρ με πρωτοφανή λεπτομέρεια, δημιουργώντας τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντος μέχρι σήμερα και μετρώντας πόσο γρήγορα διαστάλθηκε το σύμπαν στα τελευταία 11 δισεκατομμύρια χρόνια της ζωής του.Είναι η πρώτη φορά που οι αστροφυσικοί μέτρησαν την ιστορία της διαστολής της περιόδου πριν από 8-11 δισεκατομμύρια χρόνια, με ακρίβεια μεγαλύτερη από 1%, ανοίγοντας έναν μεγάλο δρόμο για την μελέτη της σκοτεινής ενέργειας.Μόλις στο πρώτο έτος συλλογής δεδομένων ο χάρτης της DESI έχει ξεπεράσει όλους τους προηγούμενους τρισδιάστατους φασματοσκοπικούς χάρτες και επιβεβαίωσε τα βασικά στοιχεία του καλύτερου μοντέλου του σύμπαντος που διαθέτουμε σήμερα.Όμως προέκυψαν και κάποια στοιχεία που δείχνουν ότι η μυστηριώδης σκοτεινή ενέργεια που κάνει το σύμπαν να διαστέλλεται επιταχυνόμενα, πιθανόν εξασθενεί ελαφρώς με τον χρόνο. Πρόκειται για ένα εύρημα που μπορεί να κλονίσει τα θεμέλια της φυσικής. Προς το παρόν η στατιστική των δεδομένων δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε οι ασστροφυσικοί να ισχυριστούν με βεβαιότητα ότι πραγματοποίησαν μια νέα ανακάλυψη – ότι δηλαδή η σκοτεινή ενέργεια μεταβάλλεται με το χρόνο. Οι παρατηρήσεις ευνοούν προς το παρόν την μείωση της σκοτεινής ενέργειας, αλλά το αποτέλεσμα αυτό θα μπορούσε να αλλάξει με την συλλογή περισσότερων δεδομένων. Πάντως οι ερευνητές σημειώνουν ότι τρία διαφορετικά σύνολα παρατηρήσεων δείχνουν όλα προς την ίδια συναρπαστική κατεύθυνση, αφού έρχεται σε αντίθεση με την καθιερωμένη εικόνα της σκοτεινής ενέργειας ως εγγενούς σταθερής ενεργειακής πυκνότητας του κενού χώρου – μια ποσότητα που ονομάζεται «κοσμολογική σταθερά», λόγω της αμετάβλητης φύσης της. Αν η σκοτεινή ενέργεια δεν είναι μια κοσμολογική σταθερά, τότε αυτό θα είναι μια τεράστια ανακάλυψη.Το 1998, η ομάδα του Adfam Riess, μαζί με μια άλλη ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής τον Saul Perlmutter, χρησιμοποίησαν το φως δεκάδων μακρινών, ετοιμοθάνατων άστρων που ονομάζονται σουπερνόβα για να «διαφωτίσουν» την δομή του σύμπαντος. Ανακάλυψαν ότι ο ρυθμός με τον οποίο διαστέλλεται το σύμπαν αυξάνεται καθώς αυτό γερνάει.Σύμφωνα με τη γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, οποιαδήποτε ύλη ή ενέργεια μπορεί να οδηγήσει σε κοσμική διαστολή. Αλλά καθώς ο χώρος διαστέλλεται, όλα τα γνωστά είδη ύλης και ενέργειας γίνονται λιγότερο πυκνά καθώς αραιώνονται σε ένα ευρύτερο σύμπαν. Καθώς οι πυκνότητές τους μειώνονται, η διαστολή του σύμπαντος θα έπρεπε να επιβραδύνεται κι όχι να επιταχύνεται.Όμως, μια ουσία που δεν «αραιώνεται» με την διαστολή του χώρου είναι ο ίδιος ο χώρος. Αν το κενό έχει μια δική του ενέργεια, τότε όσο περισσότερο κενό προκύπτει τόσο περισσότερη περισσότερη ενέργεια δημιουργείται και η διαστολή θα επιταχύνεται, όπως παρατήρησαν οι Riess και Perlmutter. Η ανακάλυψή τους για την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος αποδόθηκε στην παρουσία της σκοτεινής ενέργειας που σχετίζεται με τον κενό χώρο.Κατά κάποιο τρόπο, ο Αϊνστάιν είχε εξετάσει μια τέτοια πιθανότητα όταν ανέπτυξε την γενική σχετικότητα το 1916. Επειδή μισούσε την ιδέα ενός ασταθούς σύμπαντος, συνειδητοποίησε ότι ο μόνος τρόπος για να παραμένει το σύμπαν στατικό και αμετάβλητο, ήταν η ύπαρξη μιας μυστηριώδους δύναμης – ένα είδος αντιβαρύτητας – η οποία θα εξισορροπούσε την βαρύτητα – που από μόνη της θα οδηγούσε την ύλη του σύμπαντος στην συστολή του και την κατάρρευση. Φαντάστηκε ότι ο κενός χώρος θα μπορούσε να εμποτιστεί με μια σταθερή ποσότητα επιπλέον ενέργειας, που συμβολίζεται με Λ, και αναφέρεται ως η κοσμολογική σταθερά. Όμως μια δεκαετία αργότερα, ο αστρονόμος Edwin Hubble ανακάλυψε ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται μεταξύ τους – όπως οι σταφίδες στη ζύμη ενός σταφιδόψωμου που φουσκώνει. Το σύμπαν λοιπόν δεν ήταν στατικό – ούτε εμφάνιζε σημάδια συρρίκνωσης λόγω βαρύτητας, όπως φοβόταν ο Αινστάιν – αλλά αντίθετα διαστελλόταν προς όλες τις κατευθύνσεις. Αν το σύμπαν όντως διαστελλόταν, τότε η κοσμολογική σταθερά δεν ήταν απαραίτητη και ο Αινστάιν την αφαίρεσε από τις εξισώσεις του, δηλώνοντας αργότερα ότι η κοσμολογική σταθερά αποτελούσε την μεγαλύτερη γκάφα της ζωής του. Όμως μετά την ανακάλυψη του 1998 ότι το σύμπαν δεν διαστέλλεται απλώς, αλλά διαστέλλεται επιταχυνόμενα, η κοσμολογική σταθερά επέστρεψε στις εξισώσεις του Αινστάιν κερδίζοντας μια θέση στην καρδιά του Καθιερωμένου Προτύπου της Κοσμολογίας (ΛCDM).Με 5.000 μικροσκοπικά ρομπότ το Φασματοσκόπιο Σκοτεινής Ενέργειας της DESI στην κορυφή ενός βουνού στην Αριζόνα, οι ερευνητές μπορούν να δουν 11 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω στο παρελθόν. Για να μελετήσει τις επιπτώσεις της σκοτεινής ενέργειας τα τελευταία 11 δισεκατομμύρια χρόνια, η DESI δημιούργησε τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντος που κατασκευάστηκε ποτέ, με τις πιο ακριβείς μετρήσεις μέχρι σήμερα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες μέτρησαν την ιστορία της διαστολής του νεαρού σύμπαντος με ακρίβεια μεγαλύτερη από 1%, δίνοντάς μας την καλύτερη εικόνα για το πώς εξελίχθηκε το σύμπαν. Οι ερευνητές δημοσίευσαν την ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας της DESI σε πολλές εργασίες που προς το παρόν αναρτήθηκαν στο arXiv ή ανακοινώθηκαν σε συνέδρια στις ΗΠΑ και την Ιταλία. Mια διαδραστική πτήση μέσα από εκατομμύρια γαλαξίες που έχουν χαρτογραφηθεί χρησιμοποιώντας τα δεδομένα από την DESI. Μέχρι στιγμής, τα δεδομένα δείχνουν ότι σε γενικές γραμμές υπάρχει μια συμφωνία με το αποδεκτό θεωρητικό μοντέλο για το σύμπαν ΛCDM, αλλά προκύπτουν επίσης και μερικές δυνητικά ενδιαφέρουσες αποκλίσεις που δείχνουν ότι η σκοτεινή ενέργεια εξελίσσεται με το χρόνο. Αυτές οι αποκλίσεις είναι πιθανό να εξαφανιστούν όταν εμπλουτιστεί η στατιστική των δεδομένων με περισσότερα δεδομένα. Πέρα όμως από την επιβεβαίωση ή όχι της μεταβολής της σκοτεινής ενέργειας κατά την διαστολή του σύμπαντος, η ανάλυση του συνόλου των δεδομένων θα βελτιώσει τον υπολογισμό της σταθεράς Hubble (που μας δείχνει πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν σήμερα), αλλά και την κοσμολογική εκτίμηση της μάζας των νετρίνων.Μελετώντας τον χάρτη της DESI, είναι εύκολο να δει κανείς την υποκείμενη δομή του σύμπαντος. Όμως, το πολύ αρχέγονο σύμπαν, που δεν μπορεί να δει η DESI, ήταν αρκετά διαφορετικό: μια καυτή, πυκνή σούπα υποατομικών σωματιδίων που κινούνταν πολύ γρήγορα. Μεταξύ αυτών των σωματιδίων ήταν τα βαρυόνια, κυρίως πρωτόνια και νετρόνια που στη συνέχεια σχημάτισαν τα άτομα, κυρίως υδρογόνο και ήλιο, τα οποία αποτελούν την ορατή ύλη του σύμπαντος.Οι μικροσκοπικές διακυμάνσεις σε αυτό το αρχέγονο ιονισμένο πλάσμα προκάλεσαν κύματα πίεσης, εξαναγκάζοντας τα βαρυόνια σε ένα μοτίβο κυματισμών παρόμοιο με αυτό που θα βλέπατε αν πετάξετε ένα βότσαλο σε λίμνη. Καθώς το σύμπαν διαστελλόταν και ψυχόταν, σχηματίστηκαν ουδέτερα άτομα και τα κύματα πίεσης έπαψαν, «παγώνοντας» τους κυματισμούς σε τρεις διαστάσεις και αυξάνοντας την συσσώρευση των μελλοντικών γαλαξιών στις πυκνές περιοχές. Δισεκατομμύρια χρόνια μετά, μπορούμε ακόμα να δούμε αυτό το αχνό μοτίβο τρισδιάστατων κυματισμών ή φυσαλίδων, στον χαρακτηριστικό διαχωρισμό των γαλαξιών- ένα χαρακτηριστικό που αναφέται ως Βαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAOs).Oι ερευνητές χρησιμοποιούν τις μετρήσεις BAOs ως κοσμικό χάρακα για την κλίμακα μήκους στην κοσμολογία. Το μήκος αυτού του χάρακα δίνεται από την μέγιστη απόσταση που θα μπορούσαν να διανύσουν τα ακουστικά κύματα στο αρχέγονο πλάσμα πριν αυτό ψυχθεί μέχρι την θερμοκρασία που σχηματίστηκαν τα ουδέτερα άτομα (την εποχή επανασύνδεσης). Το μήκος αυτού του τυπικού χάρακα (≈490 εκατομμύρια έτη φωτός στο σημερινό σύμπαν) μπορεί να μετρηθεί εξετάζοντας τη δομή μεγάλης κλίμακας της ύλης χρησιμοποιώντας αστρονομικές παρατηρήσεις. Η χαρτογράφηση των φυσαλίδων BAOs επιτρέπει στους ερευνητές να τεμαχίσουν τα δεδομένα σε κομμάτια, μετρώντας πόσο γρήγορα διαστέλλονταν το σύμπαν κάθε χρονική στιγμή στο παρελθόν του και να προσδιορίσουν την επίδραση της σκοτεινής ενέργειας σ’ αυτή τη διαστολή. Το βίντεο δείχνει πώς οι Βαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAOs) λειτουργούν ως κοσμικός χάρακας για τη μέτρηση της διαστολής του σύμπαντος Η χρήση γαλαξιών για τη μέτρηση της ιστορίας της διαστολής και την καλύτερη κατανόηση της σκοτεινής ενέργειας είναι μία τεχνική, αλλά έχει κάποια όρια. Από ένα ορισμένο σημείο και μετά το φως από τους τυπικούς γαλαξίες είναι πολύ αχνό, οπότε οι ερευνητές στρέφονται στα κβάζαρ – στους εξαιρετικά μακρινούς και φωτεινούς γαλαξιακούς πυρήνες με μαύρες τρύπες στο κέντρο τους. Το φως από τα κβάζαρ απορροφάται καθώς περνά μέσα από διαγαλαξιακά νέφη αερίου, επιτρέποντας στους ερευνητές να χαρτογραφήσουν τους θύλακες της πυκνής ύλης και να τους χρησιμοποιήσουν με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούν τους γαλαξίες. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει στους αστρονόμους να δούν το σύμπαν όταν ήταν πολύ νέο.Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν 450.000 κβάζαρ, το μεγαλύτερο σύνολο που συλλέχθηκε ποτέ για τέτοιου είδους μετρήσεις, ώστε να προεκτείνουν τις μετρήσεις των BAOs μέχρι 11 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω στο παρελθόν. Μέχρι το τέλος της έρευνας, η DESI θα χαρτογραφήσει 3 εκατομμύρια κβάζαρ και 37 εκατομμύρια γαλαξίες!Η DESI είναι το πρώτο φασματοσκοπικό πείραμα που πραγματοποίησε μια πλήρως «τυφλή ανάλυση», η οποία κρύβει το πραγματικό αποτέλεσμα καθώς οι επιστήμονες που επεξεργάζονται τα δεδομένα, για να αποφευχθεί οποιαδήποτε ασυνείδητη μεροληψία. Τα διαγράμματα που ακολουθούν δείχνουν τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της DESI: Οι μετρήσεις της DESI διαφέρουν από την θεωρητική πρόβλεψη του ΛCDM κατά 2,5σ, 3,5σ ή 3,9σ, ανάλογα με τον κατάλογο των σουπερνόβα χρησιμοποιήθηκε στην ανάλυση των δεδομένων. Τι σημαίνουν αυτά τα «σίγμα»; Φανταστείτε ότι ρίχνετε ένα τίμιο νόμισμα 100 φορές. Θεωρητικά αναμένονται 50 κορώνες και 50 γράμματα. Αν έρθουν 60 κορώνες, τότε λέμε πως έχουμε απόκλιση 2σ από την αναμενόμενη τιμή. Οι πιθανότητες για να συμβεί κάτι τέτοιο τυχαία (σε αντίθεση με ένα ‘φτιαγμένο’ νόμισμα) είναι 1 στις 20. Αν έρθουν 75 κορώνες – η πιθανότητα για να συμβεί αυτό τυχαία είναι 1 προς 2 εκατομμύρια – και πλέον η απόκλιση από την θεωρητική τιμή είναι 5σ. Αν oι μελλοντικές μετρήσεις της DESI φτάσουν να διαφέρουν από την θεωρητική πρόβλεψη του ΛCDM κατά 5σ, τότε και μόνο τότε θα θεωρήσουμε πως υπάρχει μια νέα ανακάλυψη στην Φυσική. πηγές: 1. First Results from DESI Make the Most Precise Measurement of Our Expanding Universe – https://newscenter.lbl.gov/2024/04/04/desi-first-results-make-most-precise-measurement-of-expanding-universe/ 2. Dark Energy May Be Weakening, Major Astrophysics Study Finds – https://www.quantamagazine.org/dark-energy-may-be-weakening-major-astrophysics-study-finds-20240404 Το Φασματοσκόπιο Σκοτεινής Ενέργειας (DESI) στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Kitt Peak στην Αριζόνα, πραγματοποιεί τις πιο ακριβείς μετρήσεις σκοτεινής ενέργειας. Ο χάρτης του σύμπαντός μας από τη DESI. Η Γη βρίσκεται στο κέντρο αυτού του πλήρους χάρτη. Στο μεγεθυμένο τμήμα, είναι εύκολο να δούμε την υποκείμενη δομή της ύλης στο σύμπαν. Το διάγραμμα Hubble της DESI παρουσιάζει το χαρακτηριστικό μοτίβο, τις ακουστικές ταλαντώσεις βαρυονίων (ή «φυσαλίδες» BAO), σε διαφορετικές ηλικίες του σύμπαντος. Η ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας καθορίζει πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν και επομένως το μέγεθος των φυσαλίδων. Τα πειραματικά σημεία με τα σφάλματα δείχνουν το μέγεθος των ΒΑΟ μετρημένο με διαφορετικό τρόπο. Η οριζόνται γραμμή που τέμνει τον οριζόντιο άξονα στο σημείο 1 εκφράζει το μέγεθος των BAO που προβλέπει το Καθιερωμένο Κοσμολογικό Πρότυπο (ΛCDM). Η διακεκομμένη γραμμή δείχνει την πρόβλεψη από ένα διαφορετικό μοντέλο όπου η σκοτεινή ενέργεια μεταβάλλεται με το χρόνο. Η DESI θα συγκεντρώσει περισσότερα δεδομένα για να προσδιορίσει ποιο μοντέλο δίνει την καλύτερη περιγραφή του σύμπαντος. Μια επεξηγηματική παρουσίαση του προηγούμενου διαγράμματος (Credit: Claire Lamman/DESI collaboration)(ΦΩΤ.4)

GW230529: Η συγχώνευση ενός αστέρα νετρονίων και ενός άγνωστου συμπαγούς αντικειμένου. Η περίληψη της ανακάλυψης της πηγής βαρυτικών κυμάτων GW230529 στα ελληνικά στον ιστότοπο του LIGO: πατήστε ΕΔΩ https://www.ligo.org/science/Publication-GW230529/translations/science-summary-greek.pdf Ερευνητές του ΑΠΘ στους συγγραφείς της ανακοίνωσης σπάνιας ανακάλυψης κατά την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτωνΗ συγχώνευση ενός αστέρα νετρονίων και ενός άγνωστου συμπαγούς αντικειμένου ανακοινώθηκε χθες στις 10 μ.μ. ώρα Ελλάδος, από την κοινοπραξία των ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων LIGO, Virgo και KAGRA, οι οποίοι βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιταλία και την Ιαπωνία. Η παρατήρηση της πηγής με την κωδική ονομασία GW230529, έγινε στις 29 Μαΐου 2023 και υπολογίζεται ότι ανιχνεύτηκε με πιθανότητα σφάλματος μόλις ένα στα χίλια χρόνια, σύμφωνα με τη δημόσια ανακοίνωση, που υπογράφουν μεταξύ άλλων ο καθηγητής Νικόλαος Στεργιούλας και οι υποψήφιοι διδάκτορες Αργυρώ Σασλή, Δημήτριος Πέσιος και Γρηγόριος Παπιγκιώτης -μέλη της μόνης ελληνικής ερευνητικής ομάδας, που συμμετέχει στην κοινοπραξία, αποτελούμενης συνολικά από 10 ερευνητές των Τμημάτων Φυσικής και Πληροφορικής του ΑΠΘ, δύο συνεργάτες από το ΕΚΠΑ, μία στο Swiss Data Science Center στο ETH της Ζυρίχης και έναν στο ινστιτούτο GSI στο Darmstadt.«Πρόκειται για τη συγχώνευση ενός συμπαγούς διπλού συστήματος, όπου το ένα αντικείμενο είναι αμφίβολης φύσης, καθώς έχει μάζα μεγαλύτερη από το αναμενόμενο εύρος για τους αστέρες νετρονίων και μικρότερη από το αναμενόμενο εύρος για τις μελανές οπές», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Νίκος Στεργιούλας. Οι συγχωνεύσεις αστέρων νετρονίων- μελανών οπών είναι σπάνια γεγονότα, συνεπώς κάθε επιπρόσθετη ανίχνευση είναι εξαιρετικά πολύτιμη για τη μελέτη των ρυθμών συγχώνευσης και επίσης για τον χαρακτηρισμό των πληθυσμών των μελανών οπών και των αστέρων νετρονίων, που είναι ένας από τους στόχους της αστρονομίας βαρυτικών κυμάτων.Η ομάδα του ΑΠΘ, όπως εξήγησε ο κ. Στεργιούλας, μεταξύ άλλων εξειδικεύεται και στην μοντελοποίηση των αστέρων νετρονίων ως πηγών βαρυτικών κυμάτων, καθώς και στην κατασκευή αλγορίθμων για μελλοντικές ανιχνεύσεις από συγκρούσεις αστέρων νετρονίων, χρησιμοποιώντας τεχνητά νευρωνικά δίκτυα. Οι ερευνητές που συμμετείχαν στη χθεσινή ανακοίνωση, έλαβαν μέρος στη λειτουργία του πειράματος κατά την τρέχουσα τέταρτη περίοδο παρατήρησης, που ξεκίνησε τον Μάιο του 2023.Οι υποθέσεις για το άγνωστο συμπαγές αντικείμενο.Από την ανάλυση που ακολούθησε την ανίχνευση και τη σύγκριση με άλλα συμβάντα, οι ερευνητές συγκλίνουν περισσότερο στην υπόθεση ότι το κύριο συμπαγές αντικείμενο του διπλού συστήματος GW230529 ήταν μία μελανή οπή.«Η διαδικασία σχηματισμού που οδήγησε στο GW230529 είναι αβέβαιη. Η τρέχουσα γνώση από τις εκρήξεις υπερκαινοφανών σε υπερμεγέθη αστέρια δεν υποστηρίζει ένα τέτοιο σενάριο ως την προέλευση του κύριου αντικειμένου στο διπλό σύστημα, λόγω της μικρής του μάζας. Ένα πιο πιθανό σενάριο είναι ο σχηματισμός μιας μελανής οπής να συμβαίνει μετά την έκρηξη υπερκαινοφανούς λόγω προσαύξησης της εναπομείνουσας υπολειμματικής ύλης στον αστρικό πυρήνα», σημείωσε ο κ. Στεργιούλας, προσθέτοντας ότι ένα άλλο πιθανό σενάριο για τον σχηματισμό του κύριου συμπαγούς αντικειμένου είναι να έγινε μέσω της συγχώνευσης ενός διπλού συστήματος αστέρων νετρονίων.«Σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να φανταστούμε ότι το δευτερεύον αντικείμενο είναι μέλος ενός προηγούμενου τριπλού ή τετραπλού συστήματος, ή ακόμα ότι αιχμαλωτίστηκε από το κύριο αντικείμενο ενώ εξελίσσονταν σε νεαρό αστρικό σύστημα σε ένα ενεργό γαλαξιακό πυρήνα. Επίσης, δεν μπορούμε ακόμα να αποκλείσουμε μια μη αστρική προέλευση, όπως μια αρχέγονη μελανή οπή», εξήγησε.Σε ό,τι αφορά τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης ο κ. Στεργιούλας υπογράμμισε ότι «η περαιτέρω έρευνα διπλών συστημάτων στο κατώτερο διάκενο μάζας, όπως η ανίχνευση GW230529, θα μας επιτρέψει να διευρύνουμε την κατανόησή μας για τους πληθυσμούς των μελανών οπών και των αστέρων νετρονίων» και «το γεγονός αυτό με τη σειρά του θα δώσει τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης των μηχανισμών σχηματισμού αυτών των αντικειμένων, και ειδικά για τους αστέρες νετρονίων, την εσωτερική τους δομή».Πώς γίνονται οι συγχωνεύσεις συμπαγών διπλών συστημάτωνΗ πρώτη άμεση ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων το 2015 από την πηγή GW150914, σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής για την αστρονομία. Από τότε, έχουν γίνει πολλές ακόμα ανιχνεύσεις βαρυτικών κυμάτων, προερχόμενες από διαφορετικά είδη πηγών. Όλες αφορούν συγχωνεύσεις συμπαγών διπλών συστημάτων, αποτελούμενες από αστέρες νετρονίων ή/και μελανές οπές.Η μελανή οπή αποτελεί συμπαγές αντικείμενο τόσο πυκνό, ώστε η ταχύτητα που απαιτείται για την διαφυγή από την εμβέλεια του, είναι μεγαλύτερη από εκείνη της ταχύτητας του φωτός. Αυτό το καθιστά ορατό ως μια μαύρη περιοχή του διαστήματος, καθώς φως από αυτήν την περιοχή δεν μπορεί να φτάσει προς εμάς.Ο αστέρας νετρονίων είναι ένα εξαιρετικά πυκνό συμπαγές αντικείμενο που αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από νετρόνια με μια μικρή πρόσμιξη πρωτονίων και ηλεκτρονίων, καθώς τα άτομα δεν μπορούν να αντέξουν τις συνθήκες πίεσης. Προκύπτουν από την κατάρρευση αστέρων μεγάλης μάζας μετά από μια διαδικασία που ονομάζεται έκρηξη υπερκαινοφανούς.Η Συγχώνευση ενός συμπαγούς διπλού συστήματος αποτελείται από δύο μελανές οπές, δύο αστέρες νετρονίων ή μία μελανή οπή και έναν αστέρα νετρονίων, που κινούνται σπειροειδώς και τελικά συγχωνεύονται. Ολόκληρη η διαδικασία παράγει βαρυτικά κύματα που αυξάνονται σε συχνότητα και πλάτος, καθώς τα δύο αντικείμενα πλησιάζουν μεταξύ τους και επιταχύνονται. Το αποτέλεσμα της συγχώνευσης μπορεί να είναι είτε ένας αστέρας νετρονίων είτε μία μελανή οπή, ανάλογα με το αρχικό σύστημα. https://www.amna.gr/macedonia/article/809847/Ereunites-tou-APTh-stous-suggrafeis-tis-anakoinosis-spanias-anakalupsis-kata-tin-anichneusi-barutikon-kumaton?fbclid=IwAR0hcd6q3DBoHl00Dhx1yq50iCWBibPWx8Y4YsgoCxdggtr9NQ5SS1LICvE_aem_AUD3rnZNcc3BGvDoCQGLPoUmO8EYb1VWti7V_2CZnYywAA__6CUlFsPKb5oLF0JA4UDeYnLv13OJ23bdXsYrjzuO πηγή φωτογραφιών-βίντεο: https://www.ligo.org/detections/GW230529.php?fbclid=IwAR3w2XMQsEH31r9rUakMvswDxj-yJLk-UCi6rkG6wWQSmgAjTMRiScLQxI4_aem_AUAWJOnssOxbZ7uDxLWngOpJfI8BE0u6-vU0mde_URRvEK1FC_eG0dTxs3IBd5kagOi2WWEjyNw66HyqjiFQxsfs

Πρόβλεψη εκλείψεων: Το πρόβλημα των τριών σωμάτων (βίντεο) Πριν από σχεδόν 3.000 χρόνια, οι Βαβυλώνιοι ξεκίνησαν μια από τις μακροβιότερες επιστημονικές έρευνες στην ιστορία. Στόχος ήταν η πρόβλεψη των εκλείψεων. Αυτός ο μοναδικός στόχος οδήγησε σε νέες ανακαλύψεις της επιστήμης και των μαθηματικών, από τον κύκλο Σάρος, στην ελληνική γεωμετρία, στον μηχανισμό των Αντικυθήρων, στον λογισμό του Νεύτωνα και στο πρόβλημα των τριών σωμάτων. Σήμερα, η πρόβλεψη της έκλειψης είναι μια ακριβής επιστήμη. Οι επιστήμονες της NASA προβλέπουν εκλείψεις εκατοντάδες χρόνια στο μέλλον: 00:00 Η επίλυση του προβλήματος των Τριών Σωμάτων είναι το κλειδί για την πρόβλεψη των εκλείψεων 00:52 Σημασία των εκλείψεων για τους αρχαίους πολιτισμούς 01:20 Οι κύκλοι της σεληνιακής φάσης, επίπεδο εκλειπτικής, δρακόντειος μήνας, ανώμαλος μήνας 02:18 Ανακάλυψη του κύκλου σάρος από τους Βαβυλώνιους 03:34 Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων κωδικοποιεί τον κύκλο του σάρος 04:22 Οι ανακαλύψεις του Νεύτωνα οδηγούν σε νέους υπολογισμούς της έκλειψης 00:48 Πώς να λύσετε το πρόβλημα των τριών σωμάτων 05:24 Η λύση της NASA στο πρόβλημα των τριών σωμάτων, θέση της Γης, της Σελήνης και του Ήλιου 06:51 JPL Development Ephemeris 07:25 Πρόβλεψη μελλοντικών εκλείψεων 08:14 Το τέλος της τρέχουσας σειράς σαρος διαβάστε σχετικά: How the Ancient Art of Eclipse Prediction Became an Exact Science

Στέφανος Τραχανάς: Η παρουσίαση του νέου βιβλίου του. … στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 18 Απριλίου 2024 στις 19:0 Εκκινώντας από τη βασική παραδοχή ότι η γνώση είναι πάνω από όλα πηγή χαράς και απελευθέρωσης για τον άνθρωπο, ο Στέφανος Τραχανάς, Φυσικός επιστήμονας και πανεπιστημιακός δάσκαλος, έχει πρωτοστατήσει στη δημιουργία ακαδημαϊκών θεσμών που στοχεύουν στην διάχυση της επιστημονικής γνώσης στο ευρύ κοινό, όπως οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ο πρώτος και ιδιαίτερα επιτυχημένος ακαδημαϊκός εκδοτικός οίκος στην Ελλάδα) και το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis που, όπως λέει ο ίδιος, αποτελεί το προσωπικό του στοίχηµα για τα επόµενα χρόνια.Στην ενεργοποίηση και αφύπνιση των πολιτών μέσω του χειραφετητικού χαρακτήρα της επιστημονικής γνώσης προσβλέπει και η συγγραφή βιβλίων επιστημονικής εκλαΐκευσης, όπως «Το φάντασµα της όπερας: Η επιστήµη στον πολιτισµό µας» (ΠΕΚ, 2014) και «Το αµάρτηµα της Εύας: Φυσική κάτω από τ’ άστρα και δηµιουργική µάθηση» (ΠΕΚ, 2020).Στο πρόσφατο βιβλίο του “Ο ΚΥΚΛΟΣ – Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς” ( ΠΕΚ, 2024), ο Στέφανος Τραχανάς πραγματεύεται τον ριζικό αντιδογματισμό της επιστήμης, την σημασία της μεθόδου και της μόνιμης λογοδοσίας στην εμπειρία (δηλαδή στο Δικαστήριο της Φύσης) αλλά και την αναλογία και τον άμεσο συσχετισμό αυτής της αντίληψης του κόσμου με τα δημοκρατικά πολιτεύματα και την ευθεία αμφισβήτησή των αυθεντιών κάθε είδους.Στον αντίποδα, οι πολέμιοι της επιστήμης και της δημοκρατίας θέτουν την πεποίθηση πάνω από την εμπειρία, αμφισβητούν την αντικειμενική διάσταση των πραγμάτων και την λογική μέθοδο προσέγγισης τους, ανοίγοντας έτσι διάπλατα την πόρτα σε καταπιεστικές κι απολυταρχικές μορφές σκέψης και διακυβέρνησης.Για το βιβλίο και τα τόσο επίκαιρα θέματα που θίγει, ο Στέφανος Τραχανάς μίλησε στην πολιτιστική εκπομπή “Αποτύπωμα” της Φωνής της Ελλάδας με τη Φούλη Ζαβιτσάνου. Ακούστε εδώ τη συνέντευξη. https://vog.ert.gr/ondemand/o-stefanos-traxanas-gia-to-vivlio-tou-o-kyklos-epistimi-kai-dimokratia-se-anisyxous-kairous-04-04-2024/ Η παρουσίαση του βιβλίου “Ο ΚΥΚΛΟΣ – Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς” του Στέφανου Τραχανά θα γίνει στην Αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος» (πρώην Πολυχώρος), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 18 Απριλίου 2024 στις 19:00 Θα μιλήσουν οι: Μαρία Ευθυμίου, ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Περικλής Σ. Βαλλιάνος, ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σπύρος Σφενδουράκης, καθηγητής Οικολογίας και Βιοποικιλότητας, Πανεπιστήμιο Κύπρου, και ο συγγραφέας. Θα συντονίσει η Ιωάννα Σουφλέρη, βιολόγος (PhD), δημοσιογράφος. https://www.ertnews.gr/eidiseis/politismos/o-kyklos-epistimi-kai-dimokratia-se-anisyxous-kairous-tou-stefanou-traxana-audio/ Παρακολουθείστε επίσης την συνομιλία του Στέφανου Τραχανά, με τη Βασιλική Παυλίδου, καθηγήτρια στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης για το νέο του βιβλίο «Ο ΚΥΚΛΟΣ»: Το σχέδιο του εξωφύλλου παραπέμπει στον κύκλο της Βιέννης ‒ως κορυφαία ­έκφραση του πνεύματος της επιστήμης‒ και στο ναζιστικό σκοτάδι που τον έκλεινε από παντού.

Roscosmos Από τη χαμηλή τροχιά της Γης στην καρδιά της πρωτεύουσας: πώς υποδέχτηκε η Μόσχα τον Γκαγκάριν; Δύο μέρες μετά τον παγκόσμιο άθλο, ένα αεροπλάνο που μετέφερε τον Πρώτο Κοσμοναύτη προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Vnukovo. Τον περίμεναν εδώ με ενθουσιασμό: ολόκληρη η κομματική ηγεσία της χώρας, δημοσιογράφοι, κάτοικοι και καλεσμένοι της Μόσχας καλωσόρισαν με χαρά τον Γιούρι Αλεξέεβιτς. Με ένα ZIL-111V, ο Γκαγκάριν κατευθύνθηκε προς την Κόκκινη Πλατεία για να χαρίσει το χαμόγελό του στον σοβιετικό λαό. Οι δρόμοι και οι λεωφόροι της Μόσχας γέμισαν με πλήθη κόσμου - όλοι χαιρέτισαν με ενθουσιασμό τον ήρωά τους. Στην καρδιά της πρωτεύουσας, ο Γιούρι Γκαγκάριν εκφώνησε λόγο ευγνωμοσύνης προς τη Σοβιετική Κυβέρνηση και τους συμπατριώτες του. «Χαίρομαι πάρα πολύ που η αγαπημένη μου Πατρίδα ήταν η πρώτη στον κόσμο που έκανε αυτή την πτήση, η πρώτη στον κόσμο που διείσδυσε στο διάστημα». Κατά τη διάρκεια της επίσημης συνάντησης, στον πρωτοπόρο απονεμήθηκε ο τίτλος του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης και του πρώτου "Πιλότου-Κοσμοναύτη της ΕΣΣΔ". Ευχαριστούμε το Ρωσικό Κρατικό Αρχείο Επιστημονικής και Τεχνικής Τεκμηρίωσης για το μοναδικό προσωπικό. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_570056&z=video-30315369_456243991%2F17fa7138eac7e145ce%2Fpl_post_-30315369_570056 https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_570056

Roscosmos Δύο μέρες αργότερα συναντάμε το πλήρωμα του διαστημικού σκάφους Soyuz MS-24 - τους Oleg Novitsky, Marina Vasilevskaya και Loral O'Hara. Σε τροχιά προετοιμάζονται επίσης για αυτό το γεγονός - χθες, στο ρωσικό τμήμα του ISS, κοσμοναύτες πραγματοποίησαν προληπτική συντήρηση στους μηχανισμούς σφράγισης των καλυμμάτων των καταπατών μεταξύ του διαστημικού σκάφους και της μονάδας Rassvet, επαναφόρτισαν το δορυφορικό τηλεφωνικό τερματικό και πήραν δείγματα από επιφάνειες στις μονάδες Zarya, Zvezda και Poisk. , "Rassvet" και "Nauka" και "Soyuz MS-25", στοίβαξαν τον εξοπλισμό στο πλοίο. Μη χάσετε τις εκπομπές κλεισίματος καταπακτών, αποδέσμευσης και προσγείωσης στα κοινωνικά μας δίκτυα Σχετικά με άλλες διαστημικές υποθέσεις - διαβάστε την έκθεση στον ιστότοπο: https://www.roscosmos.ru/40393/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_569678

Roscosmos Ο Alexander Grebenkin μοιράζεται φωτογραφίες από την τροχιά! Ας προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε τη φυσική ομορφιά της Γης από ύψος 400 km; Ας δώσουμε μερικές συμβουλές Η πρώτη φωτογραφία δείχνει τη μοναδική λίμνη στον πλανήτη στην οποία δεν αναμειγνύονται γλυκό και αλμυρό νερό. Το «γαλάζιο μάτι της Σιβηρίας» εξαφανίστηκε κάτω από το κάλυμμα των λευκών σύννεφων στη δεύτερη φωτογραφία. Και στο τρίτο είναι το μεγαλύτερο νησί της Ρωσίας στα ανοικτά των ανατολικών ακτών της Ασίας. Ευχαριστούμε τον Αλέξανδρο για μια τόσο μεγάλης κλίμακας συλλογή φωτογραφιών! Ποιος μάντεψε αμέσως τι κατάφερε να συλλάβει ο αστροναύτης; https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_569660

Γιατί το φεγγάρι χρειάζεται τη δική του…ώρα Γιατί είναι σημαντικό να έχουμε ώρα Σελήνης; Στις 20:17:40, στις 20 Ιουλίου, θα έχουν περάσει ακριβώς 55 χρόνια από τότε που ο Νιλ Άρμστρονγκ, προσγειώθηκε στη Σελήνη. Αυτά τα 55 χρόνια αντιστοιχούν σε 20.089 ημέρες. Οι 20.062 εξ αυτών είχαν διάρκεια 86.400 δευτερόλεπτα και 27 ένα δευτερόλεπτο περισσότερο. Αυτά τα 55 χρόνια αντιστοιχούν σε 1.735.689.627 δευτερόλεπτα.Εκτός και αν τα μετρήσουμε με το ρολόι που βρίσκεται πάνω στη Σελήνη. Για ένα φεγγάρι αυτά τα 55 χρόνια έχουν διαρκέσει 1.735.689.628 δευτερόλεπτα – δηλαδή ένα δευτερόλεπτο περισσότερο. Αυτή η απόκλιση θεωρείται τόσο σημαντική που στις 2 Απριλίου η αρμόδια επιτροπή του Λευκού Οίκου έδωσε οδηγία στη NASA να κοιτάξει τις επιλογές για μία παγκόσμια συμφωνία, που θα καθορίζει την Συντονισμένη Σεληνιακή Ώρα (Coordinated Lunar Time – CLT). Γιατί είναι κάτι τέτοιο απαραίτητο; Η «εμπλοκή» του… Αϊνστάιν. Όπως εξηγεί ο Economist, υπεύθυνος είναι ο Αϊνστάιν. Η γενική θεωρία της σχετικότητας αντιλαμβανόταν τη βαρύτητα ως μια καμπυλότητα που επιβάλλεται στον «χωροχρόνο». Μέρος του τι σημαίνει ο καμπυλωμένος χωροχρόνος έχει να κάνει με το να περνάει πιο αργά το κομμάτι «χρόνου». Αλλά οι λεπτομέρειες έχουν σημασία.Η επίδραση της βαρύτητας στον χρόνο είναι ήδη μέρος της καθημερινής ζωής, αν και καλά κρυμμένη, με τη μορφή των δορυφορικών συστημάτων εντοπισμού θέσης, όπως τα GPS της Αμερικής και το Galileo της Ευρώπης, που λένε σε αεροπλάνα, αυτοκίνητα, πλοία και smartphone πού βρίσκονται. Τέτοια συστήματα λειτουργούν τοποθετώντας εξαιρετικά ακριβή ατομικά ρολόγια στο διάστημα, από όπου εκπέμπουν σήματα χρόνου. Επειδή τα ρολόγια βρίσκονται σε τροχιές 20.000 – 24.000 χλμ από τη Γη, τα σήματα που μεταδίδουν πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη σχετικότητα.Αυτές οι προσαρμογές γίνονται για να διατηρούνται τα δορυφορικά σήματα σε συνάρτηση με τον χρόνο στη Γη, ο οποίος ορίζεται από την UTC ή τη συντονισμένη παγκόσμια ώρα (στην πράξη, σχεδόν το ίδιο με τη μέση ώρα Γκρίνουιτς). Ο απόλυτος εγγυητής της UTC είναι ο σταθμισμένος μέσος όρος των ενδείξεων εκατοντάδων γήινων ατομικών ρολογιών, ένα προϊόν δεδομένων γνωστό ως Διεθνής Ατομική Ώρα (tai). Όλα αυτά τα ρολόγια μετρούν τον χρόνο σε δευτερόλεπτα, τα οποία ορίζονται με ακρίβεια.Προετοιμαζόμενοι για ταξίδια στη ΣελήνηΟ συντονισμός των δορυφόρων που χρησιμοποιούνται για την πλοήγηση στη Γη με την utc είναι λογικός. Ωστόσο, εάν πρόκειται να γίνουν πολλά ταξίδια στη Σελήνη χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι επιτρέπουν οι τρέχουσες μέθοδοι.Μακροπρόθεσμα αυτό θα απαιτήσει πιθανώς ένα δίκτυο ατομικών ρολογιών στη Σελήνη όπως αυτό που ορίζει την tai στη Γη. Με αυτό θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια υποδομή θέσης, πλοήγησης και χρονισμού όπως αυτή που παρέχεται από το GPS στη Γη. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1632028/giati-to-feggari-chreiazetai-ti-diki-toy-ora/

Toν πρώτο «αληθινό» κβαντικό υπολογιστή υποστηρίζει ότι δημιούργησε η Microsoft (βίντεο) Η δημιουργία αυτών των συστημάτων αποτελεί το μεγάλο όραμα της βιομηχανίας της τεχνολογίας H δημιουργία κβαντικών υπολογιστών αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο στον τομέα της πληροφορικής αφού αυτοί οι υπολογιστές αναμένεται φέρουν επανάσταση στον σύγχρονο κόσμο. Η χρήση των κβαντικών υπολογιστών πιστεύεται ότι θα φέρει αδιανόητη ώθηση σε κάθε τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας.Τα τελευταία 15 χρόνια πολλές εταιρείες έχουν παρουσιάσει διαφόρων ειδών τσιπ τα οποία υποστηρίζουν ότι έχουν κβαντικές ιδιότητες και μπορούν να αποτελέσουν τους πυρήνες κβαντικών υπολογιστών. Όμως η κρατούσα θέση της επιστημονικής κοινότητας είναι ότι κανένα από αυτά τα τσιπ δεν καλύπτουν τις προϋποθέσεις (ή τουλάχιστον όλες εξ αυτών) που απαιτούνται για να λογίζονται ως κβαντικά και απλά είναι πιο εξελιγμένα τσιπ της υπάρχουσας συμβατικής τεχνολογίας υπολογιστών. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι αυτά τα τσιπ μπορούν να οδηγήσουν στην κατασκευή νέων ταχύτερων υπολογιστών ή υπερυπολογιστών αλλά όχι κβαντικών συστημάτων. Τα qubits Στους υπολογιστές, η μονάδα πληροφορίας είναι το bit, το οποίο λαμβάνει τιμές είτε «0» είτε «1» και οι πληροφορίες αποθηκεύονται ως συνδυασμοί των δύο αυτών ψηφίων. Στους κβαντικούς υπολογιστές, το αντίστοιχο του bit είναι το κβαντικό bit, ή qubit. Χάρη σε μια κβαντική ιδιότητα που ονομάζεται υπέρθεση, το qubit μπορεί να λαμβάνει τιμές «0» ή «1» ή και τα δύο μαζί. Αυτή η ιδιότητα έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο η μνήμη και η ταχύτητα των κβαντικών υπολογιστών. Όγκος δεδομένων που με τους σημερινούς υπολογιστές, ακόμη και τους πιο ισχυρούς, απαιτείται χρονικό διάστημα πολλών ετών για να γίνει η επεξεργασία τους με τους κβαντικούς υπολογιστές η επεξεργασία θα γίνεται πριν προλάβει ο ερευνητής που πάτησε το enter να πιει μια γουλιά από τον καφέ του. Αυτή η δυαδικότητα καθιστά τους κβαντικούς υπολογιστές πανίσχυρους μα και εύθραυστους, καθώς κινδυνεύουν να καταρρεύσουν χωρίς προειδοποίηση, καθιστώντας ιδιαίτερα σημαντική μια διαδικασία ονόματι error correction, διόρθωση λάθους.Οι υπάρχουσες κβαντικές διατάξεις είναι επιρρεπείς στη δημιουργία υψηλού θορύβου και συνεχών λαθών που τις καθιστά τελικά μη αξιόπιστες και αξιοποιήσιμες. Με ανακοίνωση της η Microsoft αναφέρει ότι σε συνεργασία με την εταιρεία Quantinuum δημιούργησαν ένα νέο κβαντικό σύστημα που όπως υποστηρίζουν οι δημιουργοί του είναι το πιο αξιόπιστο που έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα αφού μπορεί να εκτελεί περισσότερες από 14 χιλιάδες εργασίες/πειράματα χωρίς κανένα λάθος. Σύμφωνα με τα στελέχη της Microsoft το σύστημα αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πρώτο που μπορεί να πάρει το τίτλο του κβαντικού υπολογιστή Επιπέδου 2, ενός συστήματος δηλαδή που θα μπορεί να πραγματοποιεί πρακτικές λειτουργίες και εργασίες. Η Microsoft έκανε γνωστό ότι εντός του έτους θα δώσει τη δυνατότητα σε ειδικούς και στην ερευνητική κοινότητα γενικότερα να ελέγξει και να τεστάρει το νέο κβαντικό σύστημα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1631932/ton-proto-alithino-kvantiko-ypologisti-ypostirizei-oti-dimioyrgise-i-microsoft-vinteo/