Δροσος Γεωργιος

Μια «μπάλα» 100 δισ. άστρων στον φακό του Hubble (βίντεο) Η εικόνα του γαλαξία Μ89 ως μια λαμπρή σφαίρα φωτό. πηγή φωτό (ESA/Hubble & NASA, S. Faber et al. Text credit: European Space Agency (ESA)) Το διαστημικό τηλεσκόπιο κατέγραψε εικόνες από το λαμπρό γαλαξία M89.Το διαστημικό τηλεσκόπιο έστρεψε τα όργανα του στο γαλαξία Messier 89 (M89) και κατέγραψε εικόνες που δείχνουν αυτόν τον ελλειπτικό γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη ως μια… μπάλα άστρων ο αριθμός των οποίων εκτιμάται στα 100 δισ. Ο Μεσιέ 89 είναι ένας σχεδόν τελείως σφαιρικός ελλειπτικός γαλαξίας και διαθέτει μια αέρια κοσμική δομή με διάμετρο περίπου 150.000 έτη φωτός. Ο Μ89 είναι μία ραδιοπηγή, μία πηγή ακτίνων Χ και ανήκει στην κατηγορία των γαλαξιών Σίφερτ. Οι γαλαξίες Σίφερτ αποτελούν ένα τύπο γαλαξιών που περιλαμβάνουν έναν εξαιρετικά λαμπρό μικρό πυρήνα, ο οποίος μπορεί μερικές φορές να ξεπερνά σε φωτεινότητα ολόκληρο τον περιβάλλοντα γαλαξία. Πρόκειται για έναν τύπο ενεργού γαλαξία που ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Αμερικανού αστρονόμου Καρλ Σίφερτ ο οποίος μελέτησε τα αντικείμενα αυτά τη δεκαετία του 1940 περιγράφοντας για πρώτη φορά γαλαξίες αυτού του τύπου το 1943.Όπως είναι ευνόητο οι νέες εικόνες του Hubble από τον Μ89 θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να τον μελετήσουν καλύτερα και να αποκαλύψουν νέα στοιχεία τόσο για αυτόν όσο και για τους μηχανισμούς και τα φαινόμενα αυτής της κατηγορίας των γαλαξιών. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1510058/mia-mpala-100-dis-astron-sto-fako-toy-hubble-vinteo/

Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών: Μνημόνιο συνεργασίας με την Hellas Sat. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν στελέχη του ΕΑΑ και της HELLAS SAT, η οποία ολοκληρώθηκε με γεύμα που παρέθεσε η HELLAS SAT.Μνημόνιο συνεργασίας υπέγραψαν το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και η Hellas Sat στον τομέα των δορυφορικών οπτικών τηλεπικοινωνιών με χρήση ακτίνων laser.Αντικείμενο και σκοπός του μνημονίου είναι η συνεργασία του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ με τον Ανάδοχο του Ελληνικού Δημοσίου ( δυνάμει του ν. 4506/2017) και Εθνικό Δορυφορικό Πάροχο στον τομέα των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα των οπτικών και κβαντικών επικοινωνιών. Απώτερος στόχος είναι η πραγματοποίηση δοκιμαστικών ζεύξεων μέσω των τηλεσκοπίων «Αρίσταρχος» και Κρυονερίου, για την παροχή μετρήσεων που θα συμβάλλουν στο σχεδιασμό μελλοντικών συστημάτων για οπτικές/κβαντικές επικοινωνίες τα οποία και θα ενεργοποιηθούν σε μελλοντικό δορυφόρο τον οποίο σχεδιάζει η Hellas Sat .Την εκδήλωση υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας άνοιξε ο Διευθυντής και Πρόεδρος του ΔΣ του ΕΑΑ, Καθ. Μανώλης Πλειώνης, ο οποίος παρουσίασε τους αναπτυξιακούς και στρατηγικούς στόχους του ΕΑΑ, ενώ την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΓΤΤ), Καθ. Κωνσταντίνος Καράντζαλος και ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Καθ. Αθανάσιος Κυριαζής.Ο Διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, Δρ. Σπύρος Βασιλάκος, παρουσίασε τις δράσεις του Ινστιτούτου στο πλαίσιο των προγραμμάτων Scylight, HellasQCΙ και GR-SST/Κρυονέρι, που έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με την ESA και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω της ΓΓΤΤ και ο Διευθύνων Σύμβουλος της HELLAS SAT, κ. Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς, παρουσίασε την 20 ετή επιτυχή πορεία της εταιρείας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο καθώς και τη μελλοντική στρατηγική της η οποία συνίσταται στην ανάπτυξη νέων δορυφορικών συστημάτων και υπηρεσιών δια της χρήσεως νέων τεχνολογιών (οπτικών/κβαντικών κ.α.)Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν στελέχη του ΕΑΑ και της HELLAS SAT, η οποία ολοκληρώθηκε με γεύμα που παρέθεσε η HELLAS SAT. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1509220/ethniko-asteroskopeio-athinon-mnimonio-synergasias-me-tin-hellas-sat/

Δύο Έλληνες στους 100 κορυφαίους αναλυτικούς χημικούς διεθνώς. Πρόκειται για δύο καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.Μια σημαντική διάκριση για την ελληνική επιστημονική κοινότητα αποτελεί η λίστα με τους 100 κορυφαίους αναλυτικούς χημικούς της τελευταίας δεκαετίας διεθνώς στην οποία περιλαμβάνονται δύο καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Πρόκειται για τους καθηγητές του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας του ΑΠΘ, Γεώργιο Θεοδωρίδη και Βικτώρια Σαμανίδου, οι οποίοι εξασφάλισαν από μια θέση στη λίστα «Power List 2023», που καταρτίζει το επιστημονικό περιοδικό «The Analytical Scientist», στις κατηγορίες «Connectors and Interdisciplinarians» και «Mentors and Educators» αντίστοιχα. Μάλιστα, η κ. Σαμανίδου είχε συμπεριληφθεί και στις προηγούμενες αντίστοιχες λίστες του περιοδικού, για τα έτη 2016 και 2021.Πρόκειται για την ενδέκατη κατά σειρά λίστα του περιοδικού, η οποία φέτος είναι αφιερωμένη στα «Δέκα χρόνια Αριστείας και επιρροής στην Αναλυτική Χημεία» και συμπίπτει με την επέτειο των 10 χρόνων της έκδοσής του. Η λίστα περιλαμβάνει 100 αναλυτικούς χημικούς, οι οποίοι αξιολογήθηκαν για την αριστεία και την επιρροή τους την τελευταία δεκαετία – σε τέσσερις κατηγορίες: «Innovators and Trailblazers», «Leaders and Advocates», «Connectors and Interdisciplinarians» και «Mentors and Educators». Οι υποψήφιοι προτάθηκαν από τους αναγνώστες του περιοδικού «The Analytical Scientist», το οποίο έχει εκδοτική παρουσία σε ΗΠΑ, Καναδά και Ηνωμένο Βασίλειο. Η τελική επιλογή έγινε από ανεξάρτητη επιτροπή αξιολόγησης.Σε συνέντευξή της στο περιοδικό και στο ερώτημα σχετικά με το πώς γίνεται η προσέλκυση ανθρώπινου ταλέντου, η κ. Σαμανίδου απαντά: «Ενδυναμώνοντας, ενθαρρύνοντας και αναγνωρίζοντας τις ικανότητες και τις προσπάθειες των επιστημόνων, μπορούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον στον τομέα μας – αναδεικνύοντας το σημαντικότερο τμήμα της Χημείας και το ευρύ φάσμα εφαρμογών που προσφέρει σε πολλά επιστημονικά πεδία. Επιπλέον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν επιτρέπονται διακρίσεις και διακριτική μεταχείριση στο εργαστήριο. Η επιστήμη είναι για όλους – η συμπερίληψη διαφορετικών φύλων, φυλών, εθνικοτήτων, σεξουαλικών προσανατολισμών και ταυτοτήτων είναι αδιαμφισβήτητη. Οι αναλυτικές τεχνικές θα πρέπει επίσης να είναι προσβάσιμες για άτομα με προβλήματα όρασης ή άλλα, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό. Αυτό επιτρέπει στους ταλαντούχους φοιτητές που ανήκουν σε ομάδες ατόμων με αναπηρία να συμπεριληφθούν στις ερευνητικές ομάδες». Από την πλευρά του, απαντώντας σε ερώτημα σχετικά με το ποιο είναι το μυστικό για την επιτυχημένη διεπιστημονική συνεργασία, ο κ. Θεοδωρίδης σημειώνει: «Η πολυεπιστημονική εργασία στις βιοεπιστήμες απαιτεί αποτελεσματική συνεργασία, επικοινωνία και προώθηση ενός κοινού οράματος μεταξύ των μελών της ομάδας από διαφορετικούς κλάδους. Είναι σημαντικό να υπάρχει σεβασμός για τις διαφορετικές απόψεις και το υπόβαθρο των συνεργατών και να γίνεται κατανοητό ότι η αποτελεσματική “σύντηξη” προοπτικών και προσεγγίσεων μπορεί να δημιουργήσει καινοτόμες λύσεις. Ο καθορισμός σαφών και διαμοιρασμένων κοινών στόχων και η άμεση, ευθεία επικοινωνία, είναι απαραίτητα για τη γεφύρωση των γλωσσικών ή γνωστικών χασμάτων». Naftemporiki.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Όταν η ανθρωπότητα βρέθηκε ένα βήμα από την εξαφάνιση. Shutterstock Νέα μελέτη δείχνει ότι κάποτε ο ανθρώπινος πληθυσμός μειώθηκε σε μόλις 1,300 άτομα.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Science» ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι η ανθρωπότητα βρέθηκε στα πρόθυρα της εξαφάνισης όταν κάποια στιγμή ο ανθρώπινος πληθυσμός στη Γη αριθμούσε μόλις 1,300 άτομα. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή η κρίσιμη για την ύπαρξη της ανθρωπότητας χρονική καμπή προσδιορίζεται πριν από περίπου ένα εκατ. έτη. Τα υπάρχοντα ανθρωπολογικά ευρήματα έχουν δείξει ότι πριν από ένα εκατ. έτη υπήρχαν διάφορα είδη ανθρώπων με πιο γνωστό τον Χαϊδελβέργειο Άνθρωπο (Homo heidelbergensis).Οι ερευνητές μελέτησαν τα γονιδιώματα περισσότερων από 3,150 σημερινών σύγχρονων ανθρώπων από 10 αφρικανικούς πληθυσμούς και 40 μη αφρικανικούς πληθυσμούς. Παράλληλα ανέπτυξαν ένα νέο εργαλείο με το οποίο κατάφεραν όπως υποστηρίζουν να κάνουν μεγάλης ακρίβειας εκτιμήσεις για τα μεγέθη των ομάδων των μακρινών μας προγόνων εξετάζοντας την ποικιλομορφία των γενετικών αλληλουχιών που παρατηρούνται στους απογόνους τους.Η μελέτη δείχνει ότι μεταξύ 813.000 και 930.000 ετών πριν εξαφανίστηκαν μαζικά οι ανθρώπινοι πληθυσμοί στον πλανήτη αφήνοντας μόνο 1,300 ανθρώπους ζωντανούς. Το επίσης αν όχι ακόμη πιο εντυπωσιακό εύρημα της μελέτης είναι ότι αυτός ο πολύ μικρός πληθυσμός ανθρώπων δεν αυξήθηκε καθόλου για χρονικό διάστημα περίπου 117 χιλιάδες έτη. Αυτό σημαίνει ότι με κάποιο άγνωστο ακόμη αλλά σίγουρα θαυμαστό τρόπο αυτοί οι ελάχιστοι άνθρωποι που ζούσαν στη Γη κατάφεραν να επιβιώσουν από τις κάθε είδους δυσκολίες (περιβαλλοντικές, μεγάλα σαρκοβόρα εκείνης της εποχής, ασθένειες κ.α.) για πολλές δεκάδες χιλιάδες χρόνια μέχρι να υπάρξουν ευνοϊκές για αυτούς συνθήκες ώστε να αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται.Όσον αφορά την αιτία της μαζικής εξαφάνισης τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι η μαζική εξαφάνιση ανθρώπων εκείνη τη χρονική περίοδο συνέπεσε με μια έντονη κλιματική αλλαγή όπου αρχικά υπήρξε πτώση της θερμοκρασίας και εμφάνιση παγετώνων την οποία ακολούθησαν μακροχρόνιες ξηρασίες στην Αφρική και την Ευρασία. Αν και δεν υπάρχουν ευρήματα που να αποδεικνύουν άμεση σχέση ανάμεσα στη δραστική μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού και τις κλιματικές συνθήκες εκείνης της περιόδου εντούτοις οι πιθανότητες να ήταν αυτές οι συνθήκες αιτία της μαζικής εξαφάνισης ανθρώπων είναι προφανώς πολύ υψηλές.Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο τελευταίος κοινός πρόγονος που μοιράστηκαν οι σύγχρονοι άνθρωποι, οι Νεάντερταλ και οι άνθρωποι Ντενίσοβαν έζησε περίπου 765.000 έως 550.000 χρόνια πριν δηλαδή περίπου την ίδια εποχή με αυτή που υπήρχαν ελάχιστοι άνθρωποι στον πλανήτη . Αυτό με την σειρά του υποδηλώνει σύμφωνα με ειδικούς ότι η παρ’ ολίγον εξαφάνιση των ανθρώπων είναι με κάποιο τρόπο συνδεδεμένη με την εξέλιξη τους και ειδικά με αυτή του τελευταίου κοινού προγόνου των σύγχρονων ανθρώπων, των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν.«Εάν αυτός ο τελευταίος κοινός πρόγονος έζησε κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την εποχή της μαζικής εξαφάνισης των ανθρώπων αυτό μπορεί να έπαιξε ρόλο στη διάσπαση των αρχαίων ανθρώπινων ομάδων σε σύγχρονους ανθρώπους, Νεάντερταλ και Ντενίσοβαν» αναφέρει ο Κρις Στίνγκερ, παλαιοανθρωπολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορία του Λονδίνου που δεν ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1509033/otan-i-anthropotita-vrethike-ena-vima-apo-tin-exafanisi/

Ακριβοθώρητο χταπόδι «Dumbo» αιφνιδίασε τους επιστήμονες σε live stream Το σπάνιο πλάσμα καταγράφηκε σε βάθος 2.665 μέτρων. Ενα χταπόδι «Dumbo» έκανε την εμφάνισή του, προκαλώντας τα επιφωνήματα θαυμασμού των επιστημόνων, σε ένα live stream του βαθυσκάφους «EVNautilus» που εξερευνούσε το θαλάσσιο εθνικό μνημείο Papahānaumokuākea, στα βόρεια του Ειρηνικού Ωκεανού. Το χταπόδι αυτό πήρε το όνομά του από τον θρυλικό χαρακτήρα του 1941 της Ντίσνεϊ λόγω των πτερυγίων του που μοιάζουν με αυτιά ελέφαντα. Το ακριβοθώρητο πλάσμα καταγράφηκε σε βάθος 2.665 μέτρων.«Παρακολουθήστε καθώς αυτό το αγαπημένο αυτό πλάσμα του βαθέος ωκεανού αιωρείται απαλά μπροστά στην κάμερά μας, υπενθυμίζοντάς μας την ομορφιά αυτού του ιδιαίτερου μέρους», γράφουν οι επιστήμονες της αποστολής. Κατά την αποστολή Ala ʻAumoana Kai Uli (NA154), οι ερευνητές συλλέγουν στοιχεία που θα συμβάλουν στην πληρέστερη κατανόηση των φυσικών πόρων των βαθέων υδάτων, των βιογεωγραφικών προτύπων κατανομής των ειδών και της γεωλογικής ιστορίας των θαλάσσιων ορέων. https://www.kathimerini.gr/life/science/562634860/akrivothorito-chtapodi-dumbo-aifnidiase-toys-epistimones-se-live-stream/

NASA: Προσεχώς η 60η πτήση του ελικοπτέρου Ingenuity στον πλανήτη Άρη Η 60ή πτήση του Ingenuity στον Κόκκινο Πλανήτη δεν αναμένεται πριν από την 25η Σεπτεμβρίου Το ελικόπτερο Ingenuity της NASA θα πραγματοποιήσει προσεχώς την 60ή πτήση του στον πλανήτη Άρη, ανακοίνωσε χθες Παρασκευή η αμερικανική διαστημική υπηρεσία.Η 60η πτήση του Ingenuity στον Κόκκινο Πλανήτη δεν αναμένεται πριν από την 25η Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της αποστολής, αναμένεται να φθάσει σε ύψος 10 μέτρων και να διανύσει απόσταση 326 μ. σε διάστημα 124 δευτερολέπτων. Η 60η πτήση του ελικοπτέρου Ingenuity στον Άρη αναμένεται να γίνει μετά τις 25 Σεπτεμβρίου.Οι προδιαγραφές του έκαναν λόγο για πτήσεις διάρκειας έως και 90 δευτερολέπτων, προκειμένου να διανύει απόσταση σχεδόν 300 μέτρων κάθε φορά, φθάνοντας σε ύψος 3-4,5 μέτρων από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Το Ingenuity, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ έφθασε στον κρατήρα Jezero του Άρη στις 18 Φεβρουαρίου 2021, προσαρτημένο στο ρομποτικό όχημα Perseverance της NASA. https://www.tanea.gr/2023/09/23/science-technology/nasa-prosexos-i-60i-ptisi-tou-elikopterou-ingenuity-ston-planiti-ari/

Τεχνητή νοημοσύνη: Φουντώνει η μάχη μεταξύ των μεγάλων εταιρειών Στην κούρσα Google και Microsoft που κάνουν κούρσα για το ποια θα ξεπεράσει την άλλη Με ραγδαίους ρυθμούς τρέχουν οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) αφού ο ένας μετά τον άλλο οι τεχνολογικοί γίγαντες ρίχνουν στην αρένα τα καλύτερά τους προϊόντα για να κερδίσουν μερίδιο της αγοράς και να μείνουν μπροστά από τις εξελίξεις.Μετά τη Microsoft που είδε το ChatGPT της OpenAI να γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, τώρα και η Google, που έχει μείνει πίσω στο παιχνίδι, μπαίνει πιο δυνατά στην αγορά. Η μητρική της Google, η Alphabet, ανακοίνωσε την επόμενη κίνησή της στη σκακιέρα του ΑΙ με την ενσωμάτωση του δικού της chatbot, του Bard, σε εφαρμογές της όπως είναι το Gmail, η υπηρεσία χαρτών Maps, αρχείων Docs, καθώς και του YouTube.Η Google ανακοίνωσε πως οι νέες δυνατότητες θα επιτρέψουν στους χρήστες να αναζητούν πληροφορίες πτήσεων, διαδρομές πάνω σε χάρτες και να παρακολουθήσουν σχετικά βίντεο μετά από συνομιλία με το Bard. Ανάμεσα στα άλλα οι χρήστες θα μπορούσαν να ζητήσουν από το Bard να αναζητήσει τα αρχεία τους στο Google Drive ή να παράσχει μια περίληψη των εισερχομένων του Gmail του χρήστη. Microsoft εναντίον Google Η νέα αυτή κίνηση της Google ακολουθεί εκείνη από την Microsoft, η οποία από το Μάρτιο έχει αποκαλύψει σχέδια να ενσωματώσει το ChatGPT στη σουίτα εφαρμογών του Office.Η τελευταία έχει πάρει κεφάλι στην κούρσα για την εξέλιξη του ΑΙ. Η κυκλοφορία πέρυσι του ChatGPT, του chatbot από την OpenAI που υποστηρίζεται από την Microsoft, πυροδότησε αγώνα δρόμου στον κλάδο της τεχνολογίας από εταιρείες που θέλουν τώρα να δώσουν στους καταναλωτές μεγαλύτερη πρόσβαση στην τεχνολογία αυτή. Το ChatGPT όταν παρουσιάστηκε ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εφαρμογή για απλούς χρήστες και τώρα είναι ένας από τους 30 κορυφαίους σε επισκεψιμότητα ιστότοπους στον κόσμο.Η Google είχε μείνει πιο πίσω στις προσπάθειες αυτές. Τον Αύγουστο δέχτηκε 183 εκατομμύρια επισκέψεις χρηστών, ή το 13% αυτών που έλαβε το ChatGPT, σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης ιστοτόπων Similarweb που επικαλείται το Reuters. Ατού το Google Search Η Google θέλει να βάλει την τεχνολογία αυτή και στις αναζητήσεις στο διαδίκτυο, όπου σήμερα έχει μερίδιο που φτάνει το 90%. Με τις ενημερώσεις που θα κάνει στα συστήματά της η Google ανέφερε επίσης ότι προσθέτει δυνατότητα για να ελέγχουν οι χρήστες τις απαντήσεις που δίνει το μέσω της μηχανής αναζήτησης της ίδιας της εταιρείας. Το Bard ουσιαστικά επιδιώκει να μετριάσει ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη, που είναι ανακριβείς απαντήσεις γνωστές ως “παραισθήσεις”. Οι χρήστες του Bard θα μπορούν να δουν από ποια μέρη των απαντήσεων του Bard διαφέρουν και ποιά συμφωνούν με τη χρήση αποτελεσμάτων αναζήτησης του Google. Νέο χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι θα επιτρέπεται στους χρήστες να προσκαλούν κι άλλους σε συνομιλίες με το Bard.Η Google ανέφερε ακόμη ότι τίποτε από το υλικό που δημιουργείται από εταιρικούς πελάτες με τους οποίους αλληλεπιδρά το Bard — όπως εταιρικά έγγραφα που είναι αποθηκευμένα στο cloud — δεν θα είναι ορατό από άλλα άτομα ούτε θα χρησιμοποιηθεί για την προβολή διαφημίσεων, σύμφωνα με το Bloomberg.Η Google με την κυκλοφορία αυτή των επεκτάσεων Bard, επιτρέπει ακόμη στους χρήστες να εισάγουν τα δεδομένα τους στο chatbot από άλλα προϊόντα της εταιρείας. Προς το παρόν οι χρήστες του Bard θα μπορούν να αντλούν πληροφορίες μόνο από τις εφαρμογές Google, αλλά η εταιρεία συνεργάζεται και με άλλες εταιρείες για να συνδέσει τις εφαρμογές τους με το Bard όπως δήλωσαν στελέχη της Google. Οι εφαρμογές αυτές τεχνητής νοημοσύνης έχουν τραβήξει την προσοχή των αρχών οι οποίες αναζητούν τρόπους για να μειώσουν τους κινδύνους για τους χρήστες. https://www.tanea.gr/2023/09/21/science-technology/texniti-noimosyni-fountonei-i-maxi-metaksy-ton-megalon-etaireion/

Τo James Webb μελετά τον υκεάνιο εξωπλανήτη K2-18 b Ο εξωπλανήτης βρίσκεται σε απόσταση 124 έτη φωτός από τη Γη και πιθανώς καλύπτεται από τεράστιο ωκεανό. Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτης K2-18 b με βάση τα επιστημονικά δεδομένα Το 2021 η αστρονομική κοινότητα έκανε λόγο για μια νέα κατηγορία εξωπλανητών που έλαβαν την ονομασία «υκεάνιοι» που αν και δεν έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα υπάρχουν ενδείξεις της ύπαρξης τους. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler έχει εντοπίσει αρκετούς κόσμους στο γαλαξία μας που θέτουν υποψηφιότητα να είναι υκεάνιοι. Πρόκειται για πλανήτες που περιέχουν ατμόσφαιρες πλούσιες σε υδρογόνο που δυνητικά μπορούν να υποστηρίξουν τεράστιους ωκεανούς υγρού νερού, καθιστώντας αυτούς τους υποθετικούς προς το παρόν κόσμους πιθανούς υποψήφιους στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής. Υπάρχουν μάλιστα εκτιμήσεις ότι οι πλανήτες αυτοί είναι πολύ κοινοί στο Σύμπαν.Οι αστρονόμοι ονόμασαν αυτούς του πλανήτες «υκεάνιους» συνδυάζοντας το «υδρογόνο» και το «ωκεανός». Ο K2-18b είναι ένας εξωπλανήτης που περιστρέφεται γύρω από τον ερυθρό νάνο K2-18 που βρίσκεται 124 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Ο πλανήτης, που αρχικά ανακαλύφθηκε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler έχει μάζα περίπου οκτώ φορές τη Γη και καταχωρήθηκε στην κατηγορία των πλανητών που χαρακτηρίζονται μίνι-Ποσειδώνες οι οποίοι είναι ελάχιστα κατανοητοί και η φύση της ατμόσφαιρας τους αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης και συζήτησης στην επιστημονική κοινότητα.Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb έστρεψε τα πανίσχυρα και ευαίσθητα όργανα του στον K2-18b και αποκάλυψε την παρουσία μορίων που φέρουν άνθρακα, συμπεριλαμβανομένου του μεθανίου και του διοξειδίου του άνθρακα. Η ανακάλυψη του τηλεσκοπίου έρχεται να προστεθεί σε πρόσφατες μελέτες που υποδηλώνουν ότι ο K2-18 b θα μπορούσε να είναι ένας υκεάνιος εξωπλανήτης διαθέτοντυας πλούσια σε υδρογόνο ατμόσφαιρα και μια επιφάνεια καλυμμένη με νερό.«Τα ευρήματα μας υπογραμμίζουν τη σημασία της εξέτασης διαφορετικών κατοικήσιμων περιβαλλόντων στην αναζήτηση ζωής μακριά από τη Γη. Παραδοσιακά, η αναζήτηση ζωής σε εξωπλανήτες έχει επικεντρωθεί κυρίως σε μικρότερους βραχώδεις πλανήτες, αλλά οι υκεάνιοι πλανήτες είναι σημαντικά πιο ευνοϊκοί για ατμοσφαιρικές παρατηρήσεις» αναφέρει ο Νίκου Μαντχουσουντχάν, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που μελέτησε τα δεδομένα του James Webb για τον K2-18b. Φάσματα του εξωπλανήτη K2-18 b από το James Webb Η αφθονία μεθανίου και διοξειδίου του άνθρακα και η έλλειψη αμμωνίας υποστηρίζουν την υπόθεση ότι μπορεί να υπάρχει ένας ωκεανός νερού κάτω από μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο στο K2-18 b. Αυτές οι αρχικές παρατηρήσεις Webb παρείχαν επίσης μια πιθανή ανίχνευση ενός μορίου που ονομάζεται διμεθυλοσουλφίδιο (DMS). Στη Γη, αυτό παράγεται μόνο από τη ζωή. Το μεγαλύτερο μέρος του DMS στην ατμόσφαιρα της Γης εκπέμπεται από το φυτοπλαγκτόν σε θαλάσσια περιβάλλοντα.Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει νέες παρατηρήσεις του K2-18b με το James Webb για να επιβεβαιώσει τα υπάρχοντα δεδομένα αλλά και να ανακαλύψει νέα στοιχεία για τον εξωπλανήτη σε μια προσπάθεια να εξακριβωθεί αν είναι ένας κόσμος υποψήφιος να διαθέτει ζωή. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1512967/to-james-webb-anazita-zoi-se-ykeanio-exoplaniti-vinteo/ – https://www.nasa.gov/goddard/2023/webb-discovers-methane-carbon-dioxide-in-atmosphere-of-k2-18b

Στην πλησιέστερη απόσταση από τη Γη βρίσκεται ο κομήτης Νισιμούρα. Λίγο πριν από την αυγή της Τρίτης 12 Σεπτεμβρίου πλησιάσε την Γη σε απόσταση 125 εκατομμυρίων χιλιομέτρων Φωτογραφία του Petr Horalek στο Zahradne της Σλοβακίας που λήφθηκε στις 9/11/2023. Βλέπουμε λίγο πριν την ανατολή του ηλίου τον κομήτη Νιοσιμούρα και την Αφροδίτη Ο κομήτης Νισιμούρα ανακαλύφθηκε μόλις τον περασμένο μήνα, αλλά αποδείχθηκε ιδιαίτερα… θεαματικός. Ο καθηγητής Μπραντ Γκίμπσον, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Χαλ, δήλωσε ότι παρόμοιες εμφανίσεις κομητών συμβαίνουν κατά μέσο όρο μία φορά στα δέκα χρόνια και ότι ο Νισιμούρα αποτελεί μια «σπάνια και συναρπαστική ευκαιρία».Ο κομήτης πήρε το όνομά του από τον Ιάπωνα αστροφωτογράφο Χιντέο Νισιμούρα, ο οποίος τον είδε ενώ τραβούσε φωτογραφίες μακράς έκθεσης του νυχτερινού ουρανού με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή στις 11 Αυγούστου. Ο κομήτης Νισιμούρα είναι ορατός προς τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα λίγο πριν την ανατολή του ηλίου. Αλλά ο κομήτης πλησιάζει τον ήλιο και έτσι, παρόλο που συνεχίζει να γίνεται λαμπρότερος, πλησιάζει επίσης πιο κοντά στην ανατολή του ηλίου. Μετά από τις 10 Σεπτεμβρίου 2023, ο κομήτης Νισιμούρα ήταν όλο και πιο δύσκολο να παρατηρηθεί. Έκτοτε, ο κομήτης – C/2023 P1 είναι το κανονικό του όνομα – αύξησε την φωτεινότητά του, γεγονός που τον έχει καταστήσει ορατό χωρίς ειδικό εξοπλισμό. Φυσικά, τα κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο θα σας διευκολύνουν ακόμη περισσότερο να τον εντοπίσετε.Εφαρμογές αστροπαρατήρησης όπως το Night Sky, το SkyView και το Sky Guide είναι πολύ χρήσιμες, καθώς μπορούν να σας βοηθήσουν να βρείτε την ακριβή θέση των κομητών, χαρτογραφώντας τους αστερισμούς.Στρέφοντας την κάμερα του smartphone σας προς τον νυχτερινό ουρανό, αυτές οι εφαρμογές θα χρησιμοποιήσουν επαυξημένη πραγματικότητα για να σας ενημερώσουν για τους αστερισμούς που βλέπετε και να σας προσφέρουν συμβουλές για το πώς να εντοπίζετε κομήτες. Πλησιάζει το τέλος του Αν και δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, ο Νισιμούρα πιστεύεται ότι έχει διάμετρο 1,5 ή και 3 χιλιόμετρα. Ο καθηγητής Γκίμπσον δήλωσε ότι ο κομήτης, ο οποίος χρειάζεται περίπου 500 χρόνια για να ολοκληρώσει μία περιφορά στο ηλιακό σύστημα, θα μπορούσε να είναι υπεύθυνος για την ετήσια βροχή μετεωριτών Sigma-Hyrdrids που κορυφώνεται στις 9 Δεκεμβρίου. Ο κομήτης θα επιστρέψει ξανά στη Γη μετά από 430 χρόνια, εφόσον επιβιώσει όταν θα περάσει κοντά από τον ήλιο Αλλά μπορεί να μην του απομένει πολύς χρόνος για το ταξίδι του, καθώς ένα κοντινό πέρασμα από τον Ήλιο θα μπορούσε να σημάνει την καταστροφή του. Στις 17 Σεπτεμβρίου θα τον πλησιάσει στα 43 εκατομμύρια χιλιόμετρα, απόσταση αρκετά μικρή ώστε ο κομήτης να καεί.Η προσέγγιση του κομήτη στον Ήλιο είναι που του δίνει τη χαρακτηριστική «ουρά» του, καθώς η θερμότητα απελευθερώνει αέρια από τον παγωμένο όγκο του. Όταν συμβαίνει αυτό, απελευθερώνονται επίσης σωματίδια σκόνης και βράχων, γεγονός που οδηγεί σε βροχές μετεωριτών.Όπως όλοι οι παγωμένοι, βραχώδεις σύντροφοί του, ο κομήτης Νισιμούρα είναι μέρος των υπολειμμάτων από τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος πριν από σχεδόν πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. C/2023 P1 (Nishimura) πηγή: https://www.cnn.gr/kosmos/story/380744/monadiki-efkairia-oratos-kai-me-gymno-mati-o-komitis-nisimoyra-pos-tha-ton-deite-kalytera – https://earthsky.org/tonight/new-comet-c-2023-p1-nishimura-bright-august-september-october-2023/

Μαύρη τρύπα «τσιμπολογά» άστρο σαν τον ήλιο. Οι μαύρες τρύπες είναι ουράνια αντικείμενα γνωστά για τη «λαιμαργία» τους καθώς συνηθίζουν να «καταβροχθίζουν» με την πελώρια βαρυτική τους έλξη τα αστέρια που έχουν την ατυχία τους να βρεθούν κοντά τους. Ωστόσο, κάποιες αποδεικνύονται πιο εγκρατείς καθώς δεν «καταβροχθίζουν», αλλά… τσιμπολογούν τα ουράνια θύματά τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, καταγράφηκε μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός σχετικά κοντινού γαλαξία ενώ «τσιμπολογούσε» ένα αστέρα ανάλογου μεγέθους και σύνθεσης με τον ήλιο καταναλώνοντας ύλη σχεδόν τριπλάσια της μάζας της σε κάθε πέρασμα του άστρου. Το άστρο που βρίσκεται περίπου 250 εκατομμύρια έτη φωτός από το ηλιακό μας σύστημα (σημειώνεται πως το ένα έτος φωτός, μονάδα μέτρησης απόστασης, ισοδυναμεί με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα) παρατηρήθηκε να καταλήγει να απορροφάται λίγο λίγο από υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στην καρδιά ενός σπειροειδούς γαλαξία. Το αστέρι καταγράφηκε να περνά γύρω από τη μαύρη τρύπα κάθε 20 έως 30 ημέρες. Στο ένα άκρο της τροχιάς του πλησιάζει αρκετά κοντά στη μαύρη τρύπα, ώστε να απορροφάται κάποιο υλικό από την αστρική του ατμόσφαιρα, αλλά όχι τόσο κοντά ώστε να απορροφηθεί εξ ολοκλήρου μεμιάς. Τέτοιου είδους αστρικά επεισόδια αποκαλούνται «επαναλαμβανόμενες μερικές παλιρροϊκές διαταραχές» (repeating partial tidal disruption). Το αστρικό υλικό που πέφτει μέσα στη μαύρη τρύπα, φτάνει σε θερμοκρασία σχεδόν 2 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, απελευθερώνοντας μια τεράστια ποσότητα ακτίνων Χ. Αυτές οι ακτίνες ήταν που ανιχνεύθηκαν από το διαστημικό παρατηρητήριο Neil Gehrels Swift της NASA.Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι σχετικά μικρή, καθώς εκτιμάται ότι έχει μάζα μερικές εκατοντάδες χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου. Η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας διαθέτει περίπου 4 εκατομμύρια μεγαλύτερη μάζα από αυτή του ήλιου – ενώ κάποιες άλλες έχουν μάζα εκατοντάδες εκατομμύρια μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου. Οι περισσότεροι γαλαξίες διαθέτουν τέτοιες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους και το περιβάλλον γύρω από αυτές μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο βίαια μέρη του σύμπαντος.«Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί, είναι πως η τροχιά του άστρου σταδιακά θα φθίνει και πλησιάζοντας ολοένα και πιο κοντά στην υπερμεγέθη μαύρη τρύπα θα διασπαστεί εντελώς» εξηγεί ο αστροφυσικός Ρομπ Έιλς-Φέρις του πανεπιστημίου του Λέστερ, ένας από τους συγγραφείς της έρευνας που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Astronomy. «Η διαδικασία αυτή πιθανόν θα διαρκέσει το λιγότερο χρόνια, το περισσότερο δεκαετίες ή και αιώνες» πρόσθεσε ο ίδιος.Αυτή ήταν η πρώτη φορά που οι επιστήμονες παρατήρησαν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα να «τσιμπολογά» επανειλημμένως άστρο τέτοιας διάστασης. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τα συγκεκριμένα επεισόδια, παραδέχεται ο Φέρις, προσθέτοντας πάντως πως «όλο αυτό αποδεικνύει πως νέες ανακαλύψεις μπορούν να προκύψουν ανά πάσα στιγμή». Πηγή: https://www.kathimerini.gr/life/science/562609675/mayri-trypa-katapinei-mpoykia-mpoykia-astro-san-ton-ilio/ – https://www.nasa.gov/feature/goddard/2023/nasa-s-swift-learns-a-new-trick-spots-a-snacking-black-hole

Ανακαλύφθηκε μια τεράστια κοσμική φυσαλίδα γαλαξιών. Η «φυσαλίδα» των γαλαξιών με την ονομασία Ho’oleilana που ανακαλύφθηκε πρόσφατα έχει διάμετρο περίπου ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός και βρίσκεται 820 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τον Γαλαξία μας. Η ανακάλυψη έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο μέτρησης του ρυθμού διαστολής του Σύμπαντος – ένα σημαντικό σημείο διαμάχης μεταξύ των κοσμολόγων. Καλλιτεχνική απεικόνιση της Ho’oleilana. Θεωρώντας την Ho’oleilana ως μια δομή Βαρυονικής Ακουστικής Ταλάντωσης προκύπτει για την σταθερά Hubble η τιμή 76.9+8.2-4.8 km s-1Mpc-1 Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Astronomical Journal» ερευνητική ομάδα παρουσιάζει την ανακάλυψη μιας κολοσσιαίας κοσμικής δομής, μιας διαστημικής φυσαλίδας που σύμφωνα με τους ερευνητές θα μπορούσε να είναι ένα «απολίθωμα» από τη Μεγάλη Έκρηξη, μυστηριώδες φαινόμενο από το οποίο προέκυψε το Σύμπαν.Η κοσμική φυσαλίδα βρίσκεται περίπου 820 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και πλάτος ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός! Βρίσκεται μέσα σε έναν ιστό γαλαξιών και της δόθηκε το όνομα “Ho’oleilana”, που είναι ένας όρος από το ύμνο δημιουργίας της Χαβάης Kumulipo. Η Ho’oleilana περιγράφει την προέλευση της δομής και σχετίζεται με τα άστρα και τη Σελήνη. Ho’oleilana – Μια απομονωμένη Bαρυονική Aκουστική Tαλάντωση. Στην κοσμολογία, οι Bαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAO) είναι διακυμάνσεις στην πυκνότητα της ορατής βαρυονικής ύλης (κανονικής ύλης) του σύμπαντος, που προκαλούνται από ακουστικά κύματα πυκνότητας στο αρχέγονο πλάσμα του πρώιμου σύμπαντος. Ογκώδεις δομές όπως η Ho’oleilana προβλέπεται από τα θεωρητικά μοντέλα ότι θα μπορούσαν να έχουν προκύψει στο Σύμπαν ως αποτέλεσμα μικροσκοπικών κυματισμών στην καυτή, πυκνή και κυρίως ομοιόμορφη θάλασσα ύλης που υπήρχε στην αρχή του χρόνου. Αυτοί οι κυματισμοί πυκνότητας, που ονομάζονται Βαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις (BAOs), αυξήθηκαν καθώς το Σύμπαν υπέστη μια περίοδο ταχείας. Οι κυματισμοί αυτοί πιστεύεται ότι προκάλεσαν την δημιουργία σημαντικών κοσμικών δομών ενώ επηρέασαν την κατανομή των γαλαξιών. Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη αναγνώριση μιας ενιαίας δομής που σχετίζεται με τα BAO. Η ίδια η φυσαλίδα αποτελείται από προηγουμένως αναγνωρισμένες δομές που οι ίδιες θεωρήθηκαν μερικές από τις μεγαλύτερες διατάξεις ύλης του σύμπαντος. Αυτό περιλαμβάνει πολλά υπερσμήνη, ή ομάδες σμηνών γαλαξιών, που το καθένα περιέχει 10 σμήνη και εκτείνεται σε μήκος έως και 200 εκατομμύρια έτη φωτός. Στην καρδιά του Ho’oleilana βρίσκεται το υπερσμήνος Bootes και το Bootes void, το οποίο είναι ένας χώρος του τίποτα πλάτους 330 εκατομμυρίων ετών φωτός.«Δεν αναζητούσαμε αυτή την δομή. Είναι τόσο τεράστια που κυριολεκτικά χύνεται στις άκρες του τομέα του ουρανού που αναλύαμε» αναφέρει ο Μπρεντ Τάλι αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. «Ως ενίσχυση της πυκνότητας των γαλαξιών, είναι ένα πολύ ισχυρότερο χαρακτηριστικό από το αναμενόμενο. Η πολύ μεγάλη διάμετρος ενός δισεκατομμυρίου ετών φωτός είναι πέρα από τις θεωρητικές προσδοκίες» λέει ο Τάλι και προσθέτει ότι εάν ο σχηματισμός και η εξέλιξη του Ho’oleilana είναι σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, τότε το BAO που το δημιούργησε πρέπει να είναι πιο κοντά στη Γη από ό,τι αναμενόταν και θα μπορούσε να έχει συνέπειες για το πόσο γρήγορα επεκτάθηκε το Σύμπαν. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1511909/anakalyfthike-galaxiako-koykoyli-asyllipton-diastaseon-vinteo/ – https://www.sci.news/astronomy/hooleilana-12250.html

Σεισμική δραστηριότητα κατέγραψε η ινδική αποστολή στη Σελήνη. Το ινδικό διαστημικό σκάφος Vikram της αποστολής Chandrayaan 3 που προσεδαφίστηκε στη Σελήνη, διαθέτει μεταξύ άλλων και το όργανο ILSA (Instrument for the Lunar Seismic Activity), που καταγράφει την σεληνιακή σεισμική δραστηριότητα. Το ILSA λοιπόν, εκτός από τις κινήσεις του διαστημικού οχήματος Pragyan, στις 26 Αυγούστου 2023 κατέγραψε και ένα γεγονός που φαίνεται να είναι φυσική σεισμική δραστηριότητα. Η πηγή αυτού του συμβάντος βρίσκεται υπό διερεύνηση. Yπενθυμίζεται ότι σεισμική δραστηριότητα στη Σελήνη είχαν καταγράψει και oι επανδρωμένες απόστολές της NASA πριν από μισό αιώνα. Μεταξύ των επιτόπιων πειραμάτων που πραγματοποίησε η αποστολή Chandrayaan 3 , όπως η μέτρηση της θερμοκρασίας και οι αναλύσεις σύστασης του σεληνιακού εδάφους, έγιναν και μετρήσεις πλάσματος στο περιβάλλον κοντά στην επιφάνεια της Σελήνης, χρησιμοποιώντας το όργανο RAMBHA-LP (Radio Anatomy of Moon Bound Hypersensitive Ionosphere and Atmosphere). Η αρχική εκτίμηση δείχνει ότι το πλάσμα κοντά στη σεληνιακή επιφάνεια είναι σχετικά αραιό και κυμαίνεται από περίπου 5 έως 30 εκατομμύρια ηλεκτρόνια ανά κυβικό μέτρο. Αυτή η εκτίμηση αφορά συγκεκριμένα τα πρώιμα στάδια της σεληνιακής ημέρας. Τέτοιου είδους παρατηρήσεις έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην κατανόηση της διαδικασίας φόρτισης της σεληνιακής περιοχής κοντά στην επιφάνεια και των διακυμάνσεων στις καιρικές συνθήκες του ηλιακού διαστήματος. πηγή: https://www.isro.gov.in/Ch3_ILSA_Listens_Landing_Site.html – https://www.isro.gov.in/Ch3_Rambha-LP_near-surface_Plasma.html

Η Ιαπωνία εκτόξευσε SLIM και XRISM Το SLIM (Smart Lander for Investigating Moon, Εξυπνη Σεληνάκατος Εξερεύνησης της Σελήνης) είναι διαστημικό ακάφος που θα προσεδαφιστεί στην επιφάνεια της Σελήνης στις αρχές του 2024 Το XRISM (X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission) είναι διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων X Η Ιαπωνία θέλει να μπει στο κλειστό κλαμπ των χωρών που έχουν πραγματοποιήσει πετυχημένη προσσελήνωση και να δηλώσει συμμετοχή με αξιώσεις στην κούρσα της κατάκτησης της Σελήνης που έχει ήδη ξεκινήσει. Η διαστημική υπηρεσίας της Ιαπωνίας JAXA πραγματοποίησε σήμερα Πέμπτη με επιτυχία την εκτόξευση ενός πυραύλου που μεταφέρει το μικρό σκάφος SLIM (Smart Lander for Investigating Moon, Εξυπνη Σεληνάκατος Εξερεύνησης της Σελήνης) που αν όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό θα προσεδαφιστεί στην επιφάνεια της Σελήνης στις αρχές του 2024. Η σεληνάκατος έχει λάβει από τους κατασκευαστές της τον χαρακτηρισμό «ελεύθερος σκοπευτής» επειδή ενσωματώνει μια προηγμένη τεχνολογία που θα του επιτρέψει να προσεδαφιστεί ακριβώς στο σημείο που θα στοχεύσει. Πιο συγκεκριμένα η τεχνολογία αυτή αν τελικά λειτουργήσει επιτρέπει στα σκάφη να προσεδαφίζονται στη Σελήνη ή άλλους κόσμους γενικότερα με απόκλιση μόλις 100 μέτρων από το σημείο-στόχο ενώ με την υπάρχουσα τεχνολογία το σημείο προσεδάφισης έχει απόκλιση μερικών χιλιομέτρων. SLIM Η προσεδάφιση στο ακριβές σημείο που έχει προεπιλεχθεί βοηθά στην αύξηση των πιθανοτήτων επιβίωσης ενός σκάφους αφού τα σημεία που επιλέγονται για αυτόν τον σκοπό είναι πιο ομαλά άρα και πιο ασφαλή αλλά και ταυτόχρονα έχουν συνθήκες ευνοϊκές για τη λειτουργία του σκάφους όπως για παράδειγμα, να είναι φωτεινό για να λειτουργούν τα φωτοβολταϊκά συστήματα παραγωγής ενέργειας. Επίσης κάποια σημεία επιλέγονται για προσεδάφιση επειδή έχουν ενδιαφέρον για μελέτη και εξερεύνηση και άρα πρέπει το σκάφος να βρεθεί ακριβώς εκεί και όχι σε κάποιο σημείο αρκετά μακριά χωρίς σε κάποιες περιπτώσεις δυνατότητα προσέγγισης από κάποιο ρόβερ. Μπορεί το SLIM να φαίνεται πολύ εντυπωσιακό, όμως είναι το δευτερεύον ωφέλιμο φορτίο της εκτόξευσης. Το κύριο φοερίο είναι το XRISM (X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission) έναι διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων X, που θα τοποθετηθεί σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το διαστημικό τηλεσκόπιο της Ιαπωνίας θα παρατηρεί το Σύμπαν στο φάσμα των ακτίνων Χ με κύρια αποστολή τη συλλογή δεδομένων που θα φωτίσουν τις συνθήκες γέννησης και εξέλιξης του Σύμπαντος. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1511092/i-iaponia-ektoxeyse-ton-eleythero-skopeyti-tis-me-proorismo-ti-selini-vinteo/ – https://www.space.com/japan-launches-slim-moon-lander-xrism-space-telescope

Πού οφείλονται οι μυστηριώδεις σεισμικές λάμψεις; Σύμφωνα με τους αρχαίους ιστορικούς, λίγο πριν τον καταστροφικό σεισμό του 373 π.Χ.που αφάνισε τις πόλεις Ελίκη και Βοῦρα, στην Πελοπόνησσο, παρατηρήθηκαν «τεράστιες στήλες φλογών». Πρόκειται για μια από τις πρώτες αναφορές στις «μυστηριώδεις και ανεξήγητες» μέχρι σήμερα σεισμικές λάμψεις. Πεδίο μυστηρίου και λογής σεναρίων ακόμη και για τους επιστήμονες αποτελούν οι σεισμικές λάμψεις που προκλήθηκαν λίγες στιγμές πριν τον μεγάλο πρόσφατο σεισμό στο Μαρόκο.Οι μυστηριώδεις λάμψεις που καταγράφηκαν πάνω από το Μαρόκο λίγα λεπτά προτού εκδηλωθεί ο φονικός σεισμός με χιλιάδες θύματα, προκάλεσαν σειρά σεναρίων και εικασιών για την προέλευσή τους. Οι εκρήξεις αυτές φωτός για τις οποίες υπάρχουν καταγραφές ακόμη και από την αρχαία Ελλάδα, διαχρονικά απασχολούν και προβληματίζουν την επιστημονική κοινότητα. Αν και δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική εξήγηση, «είναι αναμφίβολα πραγματικές» σημειώνει ο Τζον Ντερ, συνταξιούχος γεωφυσικός του Αμερικανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου, ο οποίος είχε μελετήσει τις σεισμικές αυτές φωταψίες ή EQL (σ.σ earth quake ligths). Σεισμικές λάμψεις στην Πόλη του Μεξικού «Η παρατήρηση EQL εξαρτάται από το σκοτάδι και άλλους ευνοϊκούς παράγοντες» εξηγεί ο ίδιος. Σύμφωνα με μελέτη του που είχε δημοσιευτεί το 2019, οι σεισμικές λάμψεις μπορούν να εμφανιστούν σε διαφορετικές μορφές. Κάποιες φορές, εμφανίζονται όπως οι κεραυνοί ή σαν φωτεινές ζώνες στην ατμόσφαιρα, παρόμοιες με το πολικό σέλας. Άλλες φορές μοιάζουν με φωτεινές σφαίρες που αιωρούνται ψηλά. Μπορεί επίσης να μοιάζουν με μικρές φλόγες που τρεμοπαίζουν ή κινούνται κατά μήκος ή κοντά στο έδαφος ή με μεγαλύτερες φλόγες που αναδύονται από το έδαφος. Ένα βίντεο που καταγράφηκε στην Κίνα λίγο πριν τον σεισμό του 2008 στη Σιτσουάν, εμφανίζεται φωτεινά σύννεφα να αιωρούνται στον ουρανό. Για την επαρκέστερη κατανόηση των σεισμικών λάμψεων, ο Ντερ και οι συνάδελφοί του συγκέντρωσαν πληροφορίες από 65 σεισμούς, σε ΗΠΑ και Ευρώπη, από το 1600 που συνδέονται με φωταψίες. Το 2014 δημοσίευσαν τα συμπεράσματά τους στην επιθεώρηση Seismological Research Letters.Όπως διαπίστωσαν, το 80% εμφάνισης EQL στη μελέτη τους παρατηρήθηκε σε σεισμούς μεγέθους άνω των 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Στις περισσότερες περιπτώσεις δε, το φαινόμενο καταγραφόταν αμέσως πριν ή κατά τη διάρκεια του σεισμικού επεισοδίου και ήταν ορατό σε απόσταση ακόμη και 600 χλμ από το επίκεντρο της δόνησης. Η έρευνα του 2014 κατέδειξε επίσης πως η συντριπτική πλειονότητα των σεισμών που συνδέονταν με φωτεινά φαινόμενα, σημειώνονταν όχι στο σημείο σύγκλισης των τεκτονικών πλακών, αλλά στο εσωτερικό τους. Επιπλέον, οι σεισμικές λάμψεις είναι πιθανότερο να εκδηλωθούν μέσα ή κοντά σε τεκτονικά βυθίσματα ( rift valleys), σε περιοχές δηλαδή όπου στο παρελθόν ο φλοιός της γης υποχώρησε, δημιουργώντας μια επιμήκη πεδινή ζώνη ανάμεσα σε δύο υψηλότερους όγκους της. Τι προκαλεί τις λάμψεις Όμως, πώς προκαλούνται οι λάμψεις αυτές; Όταν κάποιες ρίξεις ή προσμίξεις στους κρυστάλλους των πετρωμάτων υποβάλλονται σε πίεση -όπως συμβαίνει κατά τη συσσώρευση τεκτονικών τάσεων πριν ή κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου σεισμού- διασπώνται αστραπιαία, παράγοντας ηλεκτρισμό, σημειώνει ο Φρίντεμαν Φρόιντ, συνεργάτης του Ντερ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ και πρώην ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA, επιχειρώντας μια εξήγηση. «Πριν την εκδήλωση σεισμικών δονήσεις, τεράστιοι όγκοι βράχων -εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά χιλιόμετρα βραχώδους εδάφους στον φλοιό της Γης- υφίστανται πιέσεις και οι πιέσεις αυτές προκαλούν την μετατόπιση των ορυκτών σωματιδίων στα πετρώματα», εξηγεί. «Είναι σαν να ενεργοποιείται μια μπαταρία, δημιουργώντας ηλεκτρικά φορτία που μπορούν να κινούνται από τα πετρώματα που δέχονται πίεση προς και μέσα σ’αυτά. Τα φορτία μεταφέρονται γρήγορα, με ταχύτητα έως και περίπου 200 μέτρα ανά δευτερόλεπτο» ανέφερε σε παλιότερο άρθρο το 2014 στο The Conversation.Άλλο ένα σενάριο για την προέλευση των σεισμικών λάμψεων, συνδέεται με τον στατικό ηλεκτρισμό που παράγεται από τη θραύση των πετρωμάτων και την εκπομπή ραδονίου (σ.σ φυσικό ραδιενεργό αέριο που απελευθερώνεται από τον φλοιό της Γης), μεταξύ πολλών άλλων.Οι λάμψεις θα μπορούσαν να προκαλούνται από τις ηλεκτρικές γραμμές που σείονται και προκαλούν βολταϊκά τόξα, προσθέτει η Κάρεν Ντάνιελς, καθηγήτρια Φυσικής στο κρατικό πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, αν και δεν αποκλείει την πιθανότατα να μην συνδέονται με κανέναν τρόπο ηλεκτρικό ρεύμα και τεκτονικά γεγονότα. Ωστόσο, όλες αυτές οι θεωρίες εμπίπτουν στη σφαίρα των επιστημονικών εικασιών, με τους σεισμολόγους να μην διαθέτουν προσώρας αποδείξεις για τους μηχανισμούς που προκαλούν τις σεισμικές λάμψεις. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι EQL είναι δύσκολο να μελετηθούν καθώς οι σεισμοί είναι ανέφικτο να προβλεφθούν. Χωρίς να γνωρίζουν πότε ή πού θα εκδηλωθούν οι σεισμοί, οι ερευνητές δεν μπορούν να γνωρίζουν πού να τοποθετήσουν τον ειδικό εξοπλισμό που θα ανιχνεύει τις φωταψίες. Κάποιοι μάλιστα ειδικοί αμφισβητούν ακόμη και τη συσχέτιση των λάμψεων με τους σεισμούς. Πηγή: https://www.kathimerini.gr/world/562615669/maroko-yparktes-alla-anexigites-oi-mystiriodeis-seismikes-lampseis-ti-ektimoyn-oi-epistimones/ – https://edition.cnn.com/2023/09/14/world/earthquake-lights-phenomenon-scn

Η εντυπωσιακότερη αστροφωτογραφία του 2023 Οι Marcel Drechsler, Xavier Strottner και Yann Sainty ανακηρύχθηκαν οι νικητές του διαγωνισμού αστροφωτογραφίας για το έτος 2023, με την μυστηριώδη και απροσδόκητη φωτογραφία του γαλαξία της Ανδρομέδας (ή Μ31): Andromeda, Unexpected © Marcel Drechsler, Xavier Strottner, Yann Sainty -Astronomy Photographer of the Year 2023 Γιατί η παραπάνω φωτογραφία χαρακτηρίζεται «απροσδόκητη»; Εξαιτίας του γαλάζιου νέφους που διακρίνεται κάτω αριστερά.Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (M31) είναι ο πλησιέστερος σπειροειδής γαλαξίας στον Γαλαξία μας και ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα αστρονομικά αντικείμενα. Όμως, η φωτογραφία μας αποκαλύπτει κάτι άγνωστο μέχρι σήμερα: ένα τεράστιο τόξο πλάσματος, που φαίνεται δίπλα στον Μ31. Η νέα ανακάλυψη υπογραμμίζει πώς ακόμη και τα πιο «οικεία» μέρη του σύμπαντος εξακολουθούν να περιέχουν μυστήρια, αποδεικνύοντας έτσι την σημασία της αστροφωτογραφίας στην σύγχρονη διαστημική επιστήμη.Μια εικόνα που αναδεικνύει νέα και άγνωστα χαρακτηριστικά, συνήθως είναι θολή και ασπρόμαυρη που απεικονίζει μια σχεδόν αόρατη αμυδρή κουκκίδα ή ένα φάσμα που φαίνεται ακατανόητο. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη αυτή τη φορά. Η εν λόγω εξαιρετική αστροφωτογραφία του γαλαξία της Ανδρομέδας είναι και θεαματική όσο και πολύτιμη επιστημονικά. Όχι μόνο παρουσιάζει την Ανδρομέδα με νέο τρόπο, αλλά ανεβάζει και την ποιότητα της αστροφωτογραφίας σε υψηλότερο επίπεδο.Στον 15ο κατά σειρά διαγωνισμό αστροφωτογραφίας toy 2023 συμμετείχαν πάνω από 4000 φωτογράφοι από 64 χώρες. ● Δείτε τις εντυπωσιακές αστροφωτογραφίες που κέρδισαν τα υπόλοιπα βραβεία ΕΔΩ: https://www.rmg.co.uk/whats-on/astronomy-photographer-year/galleries/overall-winners-2023 ● Παρακολουθήστε την τελετή βράβευσης στο βίντεο που ακολουθεί: https://physicsgg.me/2023/09/17/η-εντυπωσιακότερη-αστροφωτογραφία-τ/

Εικόνες από την πρώτη εισβολή ερευνητικού σκάφους μέσα σε ηλιακή έκρηξη. Όπως ανακοίνωσε η NASA το Parker Solar Probe πραγματοποίησε άλλη μια εντυπωσιακή πρωτιά αφού έγινε το πρώτο σκάφος που εισέρχεται σε μια ηλιακή έκρηξη και όχι μόνο επιβίωσε αλλά κατέγραψε για πρώτη φορά εικόνες και δεδομένα από την καρδιά αυτού φαινομένου. Τα στοιχεία αυτά θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα το φαινόμενο και να κάνουν καλύτερες προβλέψεις για τον αποκαλούμενο «διαστημικό καιρό» που επηρεάζει και τη Γη. Οι ηλιακές εκλάμψεις ή στεμματικές εκπομπές μάζας (CME) είναι στην ουσία εκρήξεις που συμβαίνουν στον Ήλιο και εκτοξεύουν φως, ενέργεια και ηλιακό υλικό στο Διάστημα. Όταν συμβαίνει μια τέτοια έκρηξη ένα «τσουνάμι» ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων ξεκινά από το σημείο της έκρηξης και αν φτάσει στη Γη δεν μπορεί να διαπεράσει την ατμόσφαιρα αλλά προκαλεί φυσικά φαινόμενα όπως το σέλας ενώ παράλληλα μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.Εκτός των άλλων η… εισβολή του Parker Solar Probe σε μια ηλιακή έκλαμψη αναμένεται να βοηθήσει στην απόδειξη μιας θεωρίας που αναπτύχθηκε πριν από περίπου 20 χρόνια σχετικά με την αλληλεπίδραση των CME με τη διαπλανητική σκόνη αλληλεπίδραση που και αυτή παίζει ρόλο στον διαστημικό καιρό και η κατανόηση αυτών των μηχανισμών θα μπορούσαν να δίνουν ακριβείς προγνώσεις για το πότε και πώς θα αντιμετωπίζει η Γη τις επιπτώσεις των ηλιακών εκλάμψεων. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1514685/ekpliktikes-eikones-apo-tin-proti-eisvoli-ereynitikoy-skafoys-mesa-se-iliaki-ekrixi-vinteo/ – https://blogs.nasa.gov/parkersolarprobe/2023/09/15/parker-observes-powerful-coronal-mass-ejection-vacuum-up-interplanetary-dust/

Ένας σπάνιος κεραυνός (sprite) καταγράφηκε πάνω από την Ευρώπη. Τα «sprite» είναι σπάνιο είδος κεραυνού που ξεκινά από τις κορυφές των νεφών και ανεβαίνει μέχρι την ιονόσφαιρα. Ο Σλοβάκος αστρονόμος Stanislav Kaniansky βρέθηκε στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή κατέγραψε μια λεπτομερή φωτογραφία μιας σπάνιας μορφής κεραυνού, γνωστής ως sprite, η οποία εμφανίστηκε σαν γιγάντια μέδουσα ψηλά στην ατμόσφαιρα στη διάρκεια καλοκαιρινής καταιγίδας στην Κεντρική Ευρώπη.Χρησιμοποιώντας μια καλή φωτογραφική μηχανή, ο Στάνισλαβ Κανιάνσκι, ερευνητής του Αστεροσκοπείου του Μπάνσκα Μπίστριτσα στη Σλοβακία, απαθανάτισε το sprite στις 14 Αυγούστου έξω από το σπίτι του στην πόλη Λάτκι.«Η καταιγίδα βρισκόταν περίπου 320 χιλιόμετρα μακριά και είχα καλή θέα της ατμόσφαιρας πάνω από τις κορυφές των νεφών» είπε ο αστρονόμος στο Spaceweather.com. Τα κόκκινα-πορτοκαλί «πλοκάμια» του φαινομένου είχαν πλάτος άνω των 50 χιλιομέτρων, εξαφανίστηκαν όμως σε κλάσμα του δευτερολέπτου.Τα sprites είναι ηλεκτρικές εκκενώσεις που ξεκινούν από τις κορυφές των νεφών στη διάρκεια καταιγίδων και φτάνουν στην ιονόσφαιρα σε ύψος 80-90 χιλιομέτρων.Οι εκκενώσεις αυτές εκδηλώνονται ως «πλοκάμια» από πλάσμα, ή ιονισμένο αέριο, το οποίο όμως δεν φτάνει τις ακραίες θερμοκρασίες των συνηθισμένων κεραυνών και μοιάζει περισσότερο με τις εκκενώσεις ενός λαμπτήρα φθορισμού.Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη των sprites χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, το φαινόμενο όμως παρέμενε ανεπιβεβαίωτο μέχρι την πρώτη φωτογραφία του το 1989. Παρά τις πολυάριθμες παρατηρήσεις που συλλέχθηκαν αργότερα από τα διαστημικά λεωφορεία της NASA, η μελέτη των sprites είναι δύσκολη λόγω της βραχύβιας φύσης τους.Αν και ο μηχανισμός της γέννησής τους παραμένει ασαφής, υπάρχουν ενδείξεις ότι, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, τα sprites προκαλούνται από μικρά μετέωρα (κόκκοι σκόνης ή πετραδάκια) που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα και δημιουργούν διαταραχές των ηλεκτρικών φορτίων στην ιονόσφαιρα. https://www.in.gr/2023/09/18/in-science/episthmes/spanios-pelorios-keraynos-katagrafike-pano-apo-tin-eyropi-eikones

Τι είναι η νυκταλγία (noctalgia); O νέος αστρονομικός όρος για τον πόνο της απώλειας του νυχτερινού ουρανού Η φωτορύπανση επιδεινώνεται παγκοσμίως, ‘εξαφανίζοντας’ πολλά άστρα από τον νυχτερινό ουρανό. (Image credit: NOIRLab/NSF/AURA, P. Marenfeld) Τον όρο «νυκταλγία» (noctalgia) εφηύραν δύο αστρονόμοι για να αποτυπώσουν τον συλλογικό πόνο που βιώνουμε καθώς χάνουμε την πρόσβαση στον έναστρο νυχτερινό ουρανό.Εκτός από την τάση μας να ρυπαίνουμε τον αέρα και το νερό και τις τεράστιες ποσότητες άνθρακα που απελευθερώνουμε στην ατμόσφαιρα προκαλώντας την κλιματική αλλαγή, έχουμε δημιουργήσει ένα άλλο είδος ρύπανσης: τη φωτορύπανση. Το μεγαλύτερο μέρος της φωτορύπανσης προέρχεται από πηγές στο έδαφος. Ενώ οι άνθρωποι είχαν φωτιές και φορητά φανάρια για αιώνες, η ποσότητα φωτός που παράγουμε σήμερα μέσω του ηλεκτρισμού είναι τεράστια. Φωτίζουμε τα κτίρια των γραφείων, τους δρόμους, τους χώρους στάθμευσης και τα σπίτια μας. Φυσικά, μέρος αυτού του φωτισμού χρειάζεται για ασφάλεια, αλλά μεγάλο μέρος του πάει χαμένο καθώς διαχέεται προς κάθε κατεύθυνση, τόσο προς τις περιοχές που προσπαθούμε να φωτίσουμε όσο και κατευθείαν στον νυχτερινό ουρανό.Κατά ειρωνικό τρόπο, η μετάβαση σε αποδοτικό φωτισμό LED συχνά επιδεινώνει το πρόβλημα. Επειδή αυτά τα είδη φώτων είναι τόσο φθηνά στη λειτουργία και διαρκούν πολύ, πολλοί σχεδιαστές πόλεων και κτιρίων απλώς υποθέτουν ότι τα φώτα μπορούν να παραμείνουν αναμμένα όλη τη νύχτα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κόστος ή η αντικατάσταση.Πιο πρόσφατα, η εκρηκτική ανάπτυξη των δορυφορικών επικοινωνιών, όπως το σύστημα Starlink του SpaceX, έχει φέρει σε τροχιά περισσότερους δορυφόρους από ό,τι πριν από μια δεκαετία. Αυτοί οι δορυφόροι δεν εμποδίζουν απλώς τις αστρονομικές παρατηρήσεις όταν βρεθούν στο οπτικό πεδίο ενός τηλεσκοπίου, αλλά επίσης διασκορπίζουν και αντανακλούν το ηλιακό φως, προκαλώντας αύξηση της συνολικής φωτεινότητας του ουρανού σε όλο τον κόσμο. Ορισμένοι ερευνητές έχουν υπολογίσει ότι, κατά μέσο όρο, οι πιο σκοτεινοί νυχτερινοί μας ουρανοί, που βρίσκονται στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του κόσμου, είναι 10% φωτεινότεροι από ό,τι πριν από μισό αιώνα και το πρόβλημα επιδεινώνεται.Η απώλεια του νυχτερινού ουρανού έχει αρκετές απτές και πολιτιστικές επιπτώσεις. Πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο και σε όλη την ιστορία έχουν χρησιμοποιήσει τον ουρανό ως εφαλτήριο για τη φαντασία, δημιουργώντας ήρωες, τέρατα και μύθους. Αυτές οι ουράνιες παραδόσεις δεν είναι απλώς τυχαίες ιστορίες που προορίζονται για διασκέδαση γύρω από τη φωτιά, αλλά αποτελούν συχνά ακρογωνιαίους λίθους ολόκληρων πολιτισμών και κοινωνιών. Όλοι μοιραζόμαστε τον ίδιο ουρανό και οποιοσδήποτε από τον ίδιο πολιτισμό μπορεί να αναγνωρίσει τους ίδιους αστερισμούς κάθε νύχτα. Η απώλεια αυτής της πρόσβασης και της κληρονομιάς είναι απώλεια μέρους της ανθρωπιάς μας.Πολλά είδη ζώων υποφέρουν επίσης. Τι ωφελούν οι προσαρμοσμένες στη νύχτα αισθήσεις στα νυκτόβια είδη αν ο νυχτερινός ουρανός δεν είναι πολύ πιο σκοτεινός από τον ουρανό της ημέρας; Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει πολλά είδη των οποίων οι κιρκάδιοι ρυθμοί διαταράσσονται, καθιστώντας τα ευάλωτα σε θηρευτές ή δυσκολεύοντάς τα να εντοπίσουν το θήραμά τους.Ευτυχώς, υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης της νυκταλγίας, όπως υπάρχουν τρόποι για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Έχουν ξεπηδήσει προσπάθειες σε όλο τον κόσμο για τη δημιουργία «αποθεμάτων» σκοτεινού ουρανού, όπου οι γύρω κοινότητες δεσμεύονται να μην καταπατήσουν με περαιτέρω επιδείνωση της φωτορύπανσης. Ωστόσο, αυτά βρίσκονται συνήθως σε εξαιρετικά απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές του πλανήτη, επομένως άλλες προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί στη συνεργασία με τοπικούς ηγέτες και ηγέτες επιχειρήσεων για την εγκατάσταση φωτισμού φιλικού προς το νυχτερινό ουρανό, όπως συσκευές που απενεργοποιούνται αυτόματα ή δείχνουν μόνο προς το έδαφος.Η αντιμετώπιση της ρύπανσης από δορυφόρους είναι ένα άλλο θέμα, καθώς αυτό θα απαιτήσει διεθνή συνεργασία και πίεση σε εταιρείες όπως η SpaceX για να είναι καλύτεροι διαχειριστές του ουρανού που γεμίζουν με εξοπλισμό. Ωστόσο, δεν είναι ακατόρθωτο, και οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι κάποια μέρα, η νυκταλγία θα ανήκει στο παρελθόν. Πηγή: SPACE.com, Μετάφραση-επιμέλεια: Εμμανουέλα Μαθιουδάκη https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/nyktalgia-o-neos-astronomikos-oros-gia-ton-pono-tis-apoleias-tou-nyxterinou-ouranou/

Μια πανοραμική θέα 360 μοιρών στον πλανήτη Άρη. Το διαστημικό όχημα της NASA Curiosity κατέγραψε ένα πανόραμα 360o όταν βρίσκονταν κάτω από την κορυφογραμμή Gediz Vallis. Bλέπουμε το αποτέλεσμα βίαιων ροών συντριμμιών, τα οποία αργότερα διαβρώθηκαν από τον άνεμο δημιουργώντας έναν επιβλητικό σχηματισμό. Αυτό συνέβη πριν από περίπου 3 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν υπήρχαν τεράστιες ποσότητες νερού σ’ αυτό το μέρος του Κόκκινου Πλανήτη.Στις 19 Αυγούστου 2023, η Mastcam του Curiosity τράβηξε 136 φωτογραφίες που συνδιάστηκαν ώστε να προκύψει το πανόραμα 360 μοιρών στο βίντεο που ακολουθεί: Ξεκινώντας το βίντεο και σύροντας το ποντίκι σας πάνω στην εικόνα βλέπετε το πανόραμμα των 360ο που καταγράφηκε από το διαστημικό όχημα της NASA Curiosity https://physicsgg.me/2023/09/21/μια-πανοραμική-θέα-360-μοιρών-στον-πλανή/

Ανιχνεύθηκε διοξείδιο του άνθρακα σε δορυφόρο του Δία. … από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Weeb H επιφάνεια του δορυφόρου του Δία, Ευρώπη, όπως την κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Το Webb εντόπισε διοξείδιο του άνθρακα στην παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης, το οποίο πιθανότατα προέρχεται από τον υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου. Το διοξείδιο του άνθρακα που ανιχνεύθηκε σε έναν από τους δορυφόρους του Δία, την Ευρώπη, προέρχεται από έναν ωκεανό, κρυμμένο κάτω από ένα παχύ στρώμα πάγου, σύμφωνα με τα δεδομένα που συνέλεξε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και ενισχύουν τις ελπίδες ότι αυτό το νερό θα μπορούσε να υποστηρίξει τη ζωή.Οι επιστήμονες είναι πεπεισμένοι ότι ένας τεράστιος ωκεανός αλμυρού νερού βρίσκεται σε βάθος πολλών δεκάδων χιλιομέτρων κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης.Το γεγονός αυτό την καθιστά ιδανική υποψήφια για να φιλοξενεί εξωγήινη ζωή, σε κάποια μορφή.Είναι ωστόσο δύσκολο να καθοριστεί εάν αυτός ο κρυμμένος ωκεανός περιέχει εκείνα τα χημικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για να εμφανιστεί η ζωή. Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που, μαζί με το νερό, είναι ένα από τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία αυτής της διαδικασίας, είχε ήδη εντοπιστεί στην επιφάνεια της Ευρώπης, όμως δεν είχε προσδιοριστεί η προέλευσή του. Στην πρώτη εικόνα απεικονίζεται η επιφάνεια της Ευρώπης από την NIRCam (Near Infrared Camera) του James Webb. Στις επόμενες εικόνες, τα λευκά εικονοστοιχεία αντιστοιχούν στο διοξείδιο του άνθρακα. Για να λύσουν το μυστήριο, δύο ομάδες Αμερικανών ερευνητών χρησιμοποίησαν δεδομένα που συλλέχθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Κατάφεραν έτσι να χαρτογραφήσουν την επιφάνεια της Ευρώπης, σύμφωνα με δύο μελέτες που δημοσιεύτηκαν σήμερα στην επιστημονική επιθεώρηση Science.Η μεγαλύτερη ποσότητα CO2 βρέθηκε σε μια ζώνη πλάτους 1.800 χιλιομέτρων, την αποκαλούμενη Τάγκα Ρέτζιο. Η ζώνη αυτή καλύπτεται από «χαοτικό έδαφος», με ράχες και ρήγματα.Δεν είναι σαφές πώς δημιουργήθηκε αυτή η «δαντελωτή» επιφάνεια.Ενδέχεται το σχετικά ζεστό νερό του υπόγειου ωκεανού να ανεβαίνει, λιώνοντας τον πάγο, ο οποίος με το πέρασμα του χρόνου ξαναπαγώνει δημιουργώντας υψώματα. Σαν επιτραπέζιο αλάτι Στην πρώτη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από το τηλεσκόπιο James Webb για να καθοριστεί αν το CO2 θα μπορούσε να προέρχεται από άλλη πηγή, για παράδειγμα, από έναν μετεωρίτη. Συμπέρασμα: το διοξείδιο του άνθρακα «προέρχεται από το εσωτερικό, πιθανότατα από τον κρυμμένο ωκεανό του φεγγαριού», εξήγησε η Σαμάνθα Τράμπο, πλανητολόγος στο αμερικανικό πανεπιστήμιο του Κορνέλ και επικεφαλής της μελέτης.Στη ζώνη Τάγκα Ρέτζιο οι επιστήμονες εντόπισαν επίσης ένα στοιχείο αντίστοιχο του επιτραπέζιου αλατιού. Λόγω αυτού, η περιοχή είναι πιο κίτρινη από τις άλλες, λευκές εκτάσεις της Ευρώπης. Το στοιχείο αυτό μπορεί επίσης να έχει αναδυθεί από τον ωκεανό.«Πλέον, έχουμε CO2 και αλάτι: αρχίζουμε να μαθαίνουμε περισσότερα για την εσωτερική χημεία» της Ευρώπης, είπε η Τράμπο.Με βάση τα ίδια δεδομένα του James Webb, η δεύτερη μελέτη συμπεραίνει επίσης ότι το διοξείδιο του άνθρακα προέρχεται από το εσωτερικό της Ευρώπης.Η Ευρώπη, το ένα από τα τρία παγωμένα φεγγάρια του Δία, είναι ο στόχος δύο σημαντικών διαστημικών αποστολών που ελπίζουν ότι θα λύσουν το μυστήριο του ωκεανού της.Το διαστημικό σκάφος Juice της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA εκτοξεύτηκε τον περασμένο Απρίλιο ενώ εκείνο της Nasa, το Europa Clipper, θα εκτοξευθεί τον Οκτώβριο του 2024.Θα χρειαστούν οκτώ χρόνια για να φτάσουν στον Δία και τους μεγάλους δορυφόρους του, την Ιώ, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ, που ανακαλύφθηκαν από τον Γαλιλαίο το 1610. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – https://www.skai.gr/news/technology/to-diokseidio-anthraka-stin-epifaneia-tis-eyropis-proerxetai-apo-ypogeio-okeano – https://www.nasa.gov/feature/goddard/2023/nasa-s-webb-finds-carbon-source-on-surface-of-jupiter-s-moon-europa

Το ΑΠΘ ανακοίνωσε την ανίχνευση μιας νέας υποψήφιας πηγής βαρυτικών κυμάτων. Την Τετάρτη 20 Σεπτεμβρίου 2023 στις 10.11 π.μ, ήταν η πρώτη φορά που η ανίχνευση μιας νέας υποψήφιας πηγής βαρυτικών κυμάτων από τους ανιχνευτές LIGO στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε από ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέσω του General Coordinates Circular (GCN) της NASA! Η ανακοίνωση (με πρώτη εκτίμηση σφάλματος 1 στα 100 χρόνια) αφορά την πιθανή ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων από τη συγχώνευση ενός διπλού συστήματος μελανών οπών και στάλθηκε μέσω του GCN, από τον καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, κ. Νικόλαο Στεργιούλα.Η ερευνητική ομάδα βαρυτικών κυμάτων του κ. Στεργιούλα στο ΑΠΘ είναι πολυάριθμη και επικεντρώνεται τα τελευταία χρόνια στην εφαρμογή της Μηχανικής Μάθησης στην Αστρονομία Βαρυτικών Κυμάτων, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Βαθιάς Μάθησης του καθηγητή κ. Αναστασίου Τέφα στο Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ. Η ομάδα συμμετέχει στο διεθνές πείραμα βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA καθώς και στον διαστημικό ανιχνευτή LISA της ESA.Το διπλό σύστημα μελανών οπών που με πιθανότητα μεγαλύτερη του 99% συγχωνεύτηκε θα έπρεπε να βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Δηλαδή, τα βαρυτικά κύματα θα πρέπει να ξεκίνησαν το ταξίδι τους όταν το Σύμπαν ήταν κατά πολύ νεότερο, για να φτάσουν στη Γη και να ανιχνευτούν στις 20 Σεπτεμβρίου 2023, 10:11 π.μ. ώρα Ελλάδος από τους ανιχνευτές LIGO. «Η τυχερή βάρδια… που το Σύμπαν συνωμότησε ελληνικά» «Είχα τη μεγάλη χαρά να στείλω την ανακοίνωση. Είναι η πρώτη φορά που στάλθηκε από ελληνικό πανεπιστήμιο», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Στεργιούλας -εμφανώς συγκινημένος-ενθυμούμενος ότι «ξεκίνησα ως θεωρητικός αστροφυσικός, το διδακτορικό μου ήταν στη θεωρητική και υπολογιστική μελέτη στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και σε αυτό το αντικείμενο εργάστηκα τα περισσότερα χρόνια, όμως από το 2015 που για πρώτη φορά ανιχνεύτηκαν βαρυτικά κύματα είχα την επιθυμία να συμμετάσχω σε μια πραγματική ανακάλυψη, να νοιώσω αυτή τη χαρά που νοιώθει κάποιος όταν ανακαλύπτει κάτι καινούριο και δεν το μελετάει μόνο θεωρητικά».«Πήραμε μεγάλη χαρά, γιατί είμαστε τρία χρόνια σε αυτό το πείραμα (σ.σ. το διεθνές πείραμα ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA) ως ομάδα, αλλά ήταν σε φάση αναβάθμισης οι πειραματικές διατάξεις. Οι παρατηρήσεις μέσα από βάρδιες των ερευνητικών ομάδων ξεκίνησαν περί τα τέλη Μάιου, φέτος. Υπάρχουν πλέον ανιχνεύσεις βαρυτικών κυμάτων περίπου δύο φορές την εβδομάδα κατά μέσο όρο και με βάση την αναβάθμιση που κάναμε υπολογίζουμε ότι θα υπάρχουν και πιο συχνά και στα τέλη του 2024 ευελπιστούμε να έχουμε κάποια ανίχνευση περίπου ανά μιάμιση μέρα», εξήγησε ο καθηγητής.«Είναι η πρώτη φορά που ερευνητική ομάδα από ελληνικό πανεπιστήμιο συμμετέχει σε ανιχνεύσεις βαρυτικών κυμάτων», πρόσθεσε, διευκρινίζοντας ότι «η διαδικασία που ακολουθείται είναι ότι υπάρχει η λεγόμενη βάρδια, δηλαδή ανά 8 ώρες εναλλάσσεται ο υπεύθυνος που παρακολουθεί πώς εξελίσσεται το πείραμα, αν υπάρχει κάποια ανίχνευση και μετά είναι υπεύθυνος να συντονίσει την επεξεργασία των δεδομένων, να συγκαλέσει συμβούλιο με άλλους ερευνητές, και να εκδώσει τελικά ανακοίνωση μέσω της υπηρεσίας GCN της NASA». Η Ομάδα του ΑΠΘ τα τελευταία δύο χρόνια συμμετέχει σε όλες τις δημοσιεύσεις του πειράματος και η χθεσινή ανίχνευση θα αναλυθεί περαιτέρω και πρόκειται να συμπεριληφθεί σε μελλοντική δημοσίευση του πειράματος, στην οποία και θα συμμετέχει. Οι ανακοινώσεις της υπηρεσίας GCN της NASA αποστέλλονται και ανακοινώνονται διαδικτυακά προς όλους τους αστρονόμους παγκοσμίως, ώστε να έχουν την ευκαιρία να κάνουν επιπλέον παρατηρήσεις κάποιας νέας πηγής με την ελπίδα να βρεθεί κι άλλου είδους ακτινοβολία από μια τέτοια συγχώνευση, όπως συνέβη το 2017 με τη συγχώνευση δύο αστέρων νετρονίου.«Στο παγκόσμιο πείραμα ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων συμμετέχουν ερευνητές από την Αμερική μέσω ανιχνευτών Ligo, από την Ευρώπη μέσω Virgo στον οποίο ανήκουμε, από την Ασία όπου έχουμε στην Ινδία τον LIGO India και στην Ιαπωνία τον Kagra, ενώ υπάρχουν και στην Αυστραλία. Στη διάρκεια ενός 24ωρου υπάρχουν τρεις οκτάωρες βάρδιες πους συμπίπτουν με την αντίστοιχη ηλιοφάνεια σε κάθε ήπειρο. Εμείς ξεκινάμε πρωί μέχρι το απόγευμα, μετά η παρατήρηση συνεχίζεται από την Ασία και την Αμερική», διευκρίνισε ο κ.Στεργιούλας. Μέλη της ομάδας του είχαν αρκετές βάρδιες στη διάρκεια καλοκαιριού αλλά χθες ήταν η πρώτη φορά το σύμπαν …συνωμότησε υπέρ τους και έγινε η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων. «Η εθνική ομάδα των …διαστημικών επιτυχιών» Η ερευνητική ομάδα βαρυτικών κυμάτων του κ. Στεργιούλα στο ΑΠΘ είναι πολυάριθμη, ενώ έχει και δύο ερευνητές από Αθήνα. Επικεντρώνεται τα τελευταία χρόνια στην εφαρμογή της Μηχανικής Μάθησης στην Αστρονομία Βαρυτικών Κυμάτων, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Βαθιάς Μάθησης του καθηγητή Αναστασίου Τέφα στο Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ. Η ομάδα συμμετέχει στο διεθνές πείραμα βαρυτικών κυμάτων LIGO-Virgo-KAGRA καθώς και στον διαστημικό ανιχνευτή LISA της ESA.Το διπλό σύστημα μελανών οπών που με πιθανότητα μεγαλύτερη του 99% συγχωνεύτηκε θα έπρεπε να βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Δηλαδή, τα βαρυτικά κύματα θα πρέπει να ξεκίνησαν το ταξίδι τους όταν το Σύμπαν ήταν κατά πολύ νεότερο, για να φτάσουν σήμερα στη Γη και να ανιχνευτούν στις 10:11 π.μ. ώρα Ελλάδος από τους ανιχνευτές LIGO.«Δημιουργήσαμε την ομάδα βαρυτικών κυμάτων στο ΑΠΘ, σε συνεργασία με τον συνάδελφο Αναστάσιο Τέφα, καθηγητή του Τμήματος Πληροφορικής που ειδικεύεται στη βαθειά μάθηση (Deep learning). Δημιουργήσαμε την ομάδα το 2020 και πλέον επικεντρωνόμαστε σε εξελιγμένους αλγορίθμους για την ανάλυση δεδομένων που παράγουν τα πειράματα ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων. Στην πράξη έχουμε δημιουργήσει έναν κώδικα μηχανικής μάθησης που αυτοματοποιεί τη διαδικασία της ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων, τον οποίο αυτή τη στιγμή τον ελέγχουμε με βάση παλαιότερες ανιχνεύσεις και ευελπιστούμε ότι σύντομα θα μπει στην πραγματική παραγωγή», επισήμανε ο κ. Στεργιούλας.Υπάρχουν αρκετές ερευνητικές ομάδες στο εξωτερικό που προσπαθούν να δημιουργήσουν τέτοιους κώδικές, όμως ο κώδικας που ανέπτυξε η ομάδα του ΑΠΘ ήταν εκείνος που διακρίθηκε ως ο καλύτερος ανάμεσα σε τέσσερις που έγιναν δεκτοί σε διαγωνιστική διαδικασία που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Max Planck στη Γερμανία. «Ο δικός μας κώδικας ξεχώρισε πετυχαίνοντας την καλύτερη επίδοση σε σχέση με άλλους και υπήρξε και η σχετική δημοσίευση. Θέλω να εξάρω την κρίσιμη συμβολή της Δρ Παρασκευής Νούση, μέλους της ομάδας Τέφα που έγραψε τον συγκεκριμένο κώδικα. Μετά τη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού μας ανατέθηκε και διοργανώσαμε τον Μάρτιο 2023 ένα σχολείο για ερευνητές από όλη την Ευρώπη που ήλθαν στη Θεσσαλονίκη, στο ΑΠΘ για να διδαχθούν αυτές τις νέες μεθόδους εφαρμογής της μηχανικής μάθησης στα βαρυτικά κύματα και είχαμε μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία στη διοργάνωση αυτή», κατέληξε ο καθηγητής. Η πλήρης ανακοίνωση είναι προσβάσιμη εδώ: https://gcn.nasa.gov/circulars/34741 Ιστοσελίδα της ομάδας βαρυτικών κυμάτων του ΑΠΘ: https://niksterg.github.io/gw-group/ πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – https://www.skai.gr/news/technology/pagkosmia-proti-gia-to-aristeteleio-panepistimio-stin-anixneysi-neas-ypopsifias-pigis-vary – https://www.facebook.com/george.pappas.5454

Το OSIRIS-REx ‘αφήνει’ στη Γη δείγμα εδάφους του αστεροειδούς Bennu. Βίντεο: Το διαστημόπλοιο OSIRIS-REx της NASA πλησιάζει τη Γη και απελευθερώνει την κάψουλα που περιέχει δείγμα εδάφους από τον αστεροειδή Bennu. Στη συνέχεια θα συνεχίσει το ταξίδι του, και αφού κάνει τρεις περιφορές γύρω από τον πλανήτη μας, θα ταξιδέψει προς τον αστεροειδή Άποφι, όταν αυτός θα έχει πλησιάσει τη Γη το 2029. Την ερχόμενη Κυριακή, η NASA περιμένει παράδοση από την άλλη άκρη του Ηλιακού Συστήματος. Έπειτα από ταξίδι επτά ετών και έξι δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, το σκάφος OSIRIS-REx πλησιάζει τη Γη για να απελευθερώσει μια κωνική κάψουλα που θα πέσει σε πεδίο βολής στη Γιούτα των δυτικών ΗΠΑ. Μέσα της εκτιμάται ότι βρίσκονται περίπου 250 γραμμάρια σκόνης και βότσαλων από τον αστεροειδή Bennu, ποσότητα πολύ μεγαλύτερη από τα δείγματα που είχε φέρει η Ιαπωνία από δύο άλλους αστεροειδής. Καλλιτεχνική απεικόνιση του διαστημικού σκάφους OSIRIS-REx μετά την απελευθέρωση της κάψουλας προς τη Γη. Η κάψουλα που θα πέσει την Κυριακή με αλεξίπτωτο στην έρημο της Γιούτα μεταφέρει σκόνη και βότσαλα από τον αστεροειδή Bennu. Για τη NASA θα είναι η πρώτη φορά. Η ανάλυση των δειγμάτων αναμένεται να προσφέρει νέα στοιχεία για τον σχηματισμό των πλανητών και τα οργανικά υλικά στο Ηλιακό Σύστημα. Χρονοκάψουλα Οι περισσότεροι διαστημικοί βράχοι βρίσκονται στη λεγόμενη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία. Όχι όμως και ο Bennu, ένας κατάμαυρος βράχος με διάμετρο γύρω στα 500 μέτρα, ο οποίος που βαφτίστηκε προς τιμήν μιας αιγυπτιακής θεότητας.Ανήκει στην κατηγορία των «κοντινών στη Γη αντικειμένων» και θεωρείται δυνητικά επικίνδυνος, με τη NASA να εκτιμά ότι υπάρχει 1 πιθανότητα στις 1.800 να χτυπήσει ο αστεροειδής τη Γη κάποια στιγμή τον 22ο αιώνα, με τον κίνδυνο να μεγιστοποιείται στις 24 Σεπτεμβρίου 2182. Ο Bennu εκτιμάται ότι ίσως είναι θραύσμα ενός μεγαλύτερου σώματος που σχηματίστηκε πριν από περίπου 4,5 δισ. χρόνια, όταν το Ηλιακό Σύστημα είχε ηλικία μόλις 10 εκατομμυρίων ετών. Έκτοτε παραμένει ουσιαστικά αναλλοίωτος, κάτι σαν χρονοκάψουλα που ίσως κρύβει πολύτιμα στοιχεία για την εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος. Ο Bennu αποτελείται κυρίως από άνθρακα και πιστεύεται ότι περιέχει οργανικά υλικά που δεν αποκλείεται να έπαιξαν ρόλο στην εμφάνιση ζωής στη Γη. Μέχρι πρόσφατα, το μόνο που μπορούσαν να κάνουν οι επιστήμονες για να μελετούν τη σύσταση των αστεροειδών ήταν να αναλύουν μετεωρίτες που πέφτουν στη Γη, οι οποίοι συχνά αλλοιώνονται κατά την κάθοδό τους στην ατμόσφαιρα. Αυτό άλλαξε την περασμένη δεκαετία με τις ιαπωνικές αποστολές Hayabusa και Hayabusa2, οι οποίες έφεραν δείγματα από τους αστεροειδείς Itokawa και Ryugu. Μετεωρική κάθοδος Το OSIRIS-REx -Rex, μια αποστολή κόστους 1 δισ. δολαρίων, εκτοξεύτηκε το 2016 και δύο χρόνια αργότερα έφτασε στον Bennu, γύρω από τον οποίο τέθηκε σε τροχιά για δύο χρόνια. Τον Απρίλιο του 2019 χρησιμοποίησε μια «ηλεκτρική σκούπα» σε σχήμα ραβδιού για να ρουφήξει υλικό από τη μαύρη επιφάνεια. Το σκάφος OSIRIS-REx κατάφερε να αγγίξει τον αστεροειδή Bennu για να συλλέξει δείγμα από την επιφάνειά του. Προσεδαφίστηκε για λίγο σ‘ αυτόν (η επαφή κράτησε μόνο μερικά δευτερόλεπτα), μέσα σε ένα μικρό κρατήρα στο βόρειο ημισφαίριο του Bennu. Αμέσως εξέτεινε ένα ρομποτικό απορροφητικό βραχίονα μήκους 3,5 μέτρων για τη συλλογή του δείγματος από σκόνη και πέτρες.Έκτοτε το σκάφος ταξιδεύει προς τη Γη, πριν συνεχίσει το ταξίδι για τον επόμενο αστεροειδή, τον αστεροειδή Apophis, ο οποίος επίσης θεωρείται δυνητικά επικίνδυνος. Αν όλα πάνε καλά, η κωνική κάψουλα με τα δείγματα θα απελευθερωθεί από το σκάφος την Κυριακή στις 13.42 ώρα Ελλάδας σε απόσταση 100.000 χιλιάδων χιλιομέτρων από τη Γη. Η εντολή αποδέσμευσης θα σταλεί από το κέντρο ελέγχου της κατασκευάστριας εταιρείας Lockheed Martin στο Κολοράντο. Τέσσερις ώρες αργότερα, η κάψουλα θα εισέλθει στη ατμόσφαιρα με ταχύτητα μετεωρίτη, περίπου 43.000 χιλιόμετρα ανά ώρα. Αφού επιβραδυνθεί αρκετά από την αντίσταση της ατμόσφαιρας θα ανοίξει διαδοχικά δύο αλεξίπτωτα για να πέσει μαλακά στην έρημο της Γιούτα.Στη συνέχεια θα μεταφερθεί με ελικόπτερο σε πρόχειρο εργαστήριο που στήθηκε σε μικρή απόσταση και στη συνέχεια θα μεταφερθεί σε Διαστημικό Κέντρο «Τζόνσον» της NASA στο Χιούστον. Το εργαστήριο που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την ανάλυση των δειγμάτων βρίσκεται στο Κτήριο 31, στο οποίο και φυλάσσονται τα δείγματα των αποστολών Apollo από τη Σελήνη. Πιθανότατα θα χρειαστούν χρόνια για την ανάλυση των νέων δειγμάτων, τα οποία απαιτούν ειδικούς χειρισμούς για να αποφευχθεί επιμόλυνση με γήινο υλικό. Φθινόπωρο των Αστεροειδών Η NASA γιορτάζει φέτος το «Φθινόπωρο των Αστεροειδών», καθώς εκτός από άφιξη των δειγμάτων του OSIRIS-Rex θα υπάρξουν εξελίξεις σε δύο άλλες αποστολές. Για τις 5 Οκτωβρίου προγραμματίζεται η αναχώρηση του σκάφους Psyche («Ψυχή») με προορισμό τον ομώνυμο αστεροειδή, ο οποίος εκτιμάται ότι περιέχει μέταλλα αξίας δέκα εκατομμυρίων τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ένα μήνα αργότερα, η αποστολή Lucy, η οποία εκτοξεύτηκε το 2021, θα φτάσει τον πρώτο προορισμό της, τον αστεροειδή Dinkinesh στη Ζώνη των Αστεροειδών. Στη συνέχεια θα εξερευνήσει τους λεγόμενους Τρωικούς Αστεροειδείς, οι οποίοι ακολουθούν τον Δία στο ταξίδι του γύρω από τον Ήλιο. – https://www.in.gr/2023/09/22/in-science/space/osiris-rex-polytimo-deigma-asteroeidi-peftei-apo-ton-ourano-sta-xeria-tis-nasa/ Έφτασε στη Γη η διαστημική κάψουλα με χώμα και πέτρες αστεροειδούς. Το δείγμα από την επιφάνεια του αστεροειδούς Bennu είχε συλλέξει το διαστημικό σκάφος OSIRISREx πριν από τρία περίπου χρόνια.Μετά από ένα ταξίδι επτά ετών και έξι δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, το διαστημικό σκάφος OSIRIS-REx πλησίασε τη Γη και απελευθέρωσε μια κωνική κάψουλα που προσγειώθηκε στην έρημο Γιούτα των ΗΠΑ. Η κάψουλα περιέχει περίπου 250 γραμμάρια από πέτρες και χώμα του αστεροειδούς Bennu. H NASA επιβεβαίωσε ότι η κάψουλα του OSIRISREx προσγειώθηκε με ασφάλεια! Το διαστημικό σκάφος OSIRISREx συνεχίζει ακάθεκτο το ταξίδι του. Θα κάνει τρεις περιφορές γύρω από τον πλανήτη μας και στη συνέχεια θα ξεκινήσει προς το νέο του στόχο, τον αστεροειδή Άποφι.Ο αστεροειδής Bennu δημιουργήθηκε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, σχεδόν ταυτόχρονα με τη Γη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αστεροειδείς όπως ο Bennu έπεσαν στη Γη κατά τη διάρκεια του σχηματισμού της μεταφέροντας οργανικές ενώσεις και νερό. Kατά την παραλαβλή του ‘πακέτου’ οι ερευνητές της NASA, πραγματοποίησαν μετρήσεις του αέρα και του εδάφους για να καταγράψουν τυχόν πιθανούς ρύπους: Η ερευνητική ομάδα μετέφερε προσεκτικά την κάψουλα σε εργαστήριο στη Γιούτα, όπου θα προετοιμάσει κατάλληλα το δείγμα για να παραδοθεί προς ανάλυση: https://physicsgg.me/2023/09/24/έφτασε-στη-γη-η-διαστημική-κάψουλα-με-χ/

«Βραβείο Ηθικής Τάξεως» στον Στέφανο Τραχανά. Την Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου θα απονεμηθεί το «Βραβείο Ηθικής Τάξεως» του Δήμου Ηρακλείου στον Στέφανο Τραχανά, ιδρυτή, και διευθυντή των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (από το 1984 έως το 2013), ιδρυτή των διαδικτυακών Πανεπιστημιακών μαθημάτων του «Mathesis», διδάσκοντα στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά και καταξιωμένο συγγραφέα.Η Τελετή απονομής του Βραβείου θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Μέγαρο Αχτάρικα 2ος όροφος), στις 19.00.Το «Βραβείο Ηθικής Τάξεως» του Δήμου Ηρακλείου, δίδεται σε προσωπικότητες ή σε Ιδρύματα, που προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες στην Κοινωνία, στην Επιστήμη, και στον Πολιτισμό του τόπου μας.Το «Βραβείο Ηθικής Τάξεως» θα απονείμει στον Στέφανο Τραχανά ο Δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός. Για την ζωή, την επιστημονική πορεία, και τα επιτεύγματα του βραβευόμενου, θα ομιλήσει ο Βασίλης Χαρμανδάρης, Καθηγητής Αστροφυσικής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθυντής του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας καθώς και του Αστεροσκοπείου Σκίνακα. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΟ ΤΡΑΧΑΝΑ Ο Στέφανος Τραχανάς, γεννήθηκε το 1943 στο Καβούσι Λασιθίου Κρήτης, σπούδασε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων-Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κι εν συνέχεια, ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».Το 1971 έγινε δεκτός ως υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Το 1973 εγκατέλειψε το Χάρβαρντ αφήνοντας ανολοκλήρωτη τη διδακτορική του διατριβή και αφοσιώθηκε στην συγγραφή επιστημονικών συγγραμμάτων στο αντικείμενο της κβαντικής μηχανικής και των διαφορικών εξισώσεων. Θέματα που αποτελούν, μεταξύ άλλων, από το 1983 έως σήμερα, και το αντικείμενο της διδασκαλίας του στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1986 και μετέπειτα, είναι μέλος του επιστημονικού προσωπικού του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και η διδασκαλία του στο τμήμα Φυσικής προσφέρεται δωρεάν.Ιδρυτικό μέλος του πρώτου πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου της Ελλάδας, των «Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης» (του ΙΤΕ), υπήρξε Διευθυντής τους και πρόεδρος της εκδοτικής επιτροπής από το 1984 έως το 2013Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον του στράφηκε στα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα και τους νέους δρόμους που αυτά ανοίγουν, για ίσες ευκαιρίες στην ποιοτική εκπαίδευση. Πιστεύοντας ότι η χώρα μας δεν μπορεί να μείνει έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται αλλού σε αυτό το θέμα και γι’ αυτόν το σκοπό, πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Mathesis —ενός αυτόνομου και αυτοχρηματοδοτούμενου τμήματος των ΠΕΚ— στο οποίο και προσφέρει εθελοντικά την εργασία του τόσο ως διευθυντής του (πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης) όσο και ως δάσκαλος ή συγγραφέας. Η επιτυχία του «πειράματος» αποτελεί το προσωπικό του στοίχημα για τα επόμενα χρόνια.Το 2003 ανακηρύχτηκε σε «Επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης», ενώ το 2012 του απονεμήθηκε το «Εθνικό Βραβείο εξαίρετης πανεπιστημιακής διδασκαλίας Ξανθόπουλου – Πνευματικού».Το 2015 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το σύνολο της προσφοράς του, με τον «Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικα της Ελληνικής Δημοκρατίας».Το 2022, με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων διδασκαλίας του στο Τμήμα Φυσικής, το όνομά του δόθηκε σε ένα από τα Αμφιθέατρα του τμήματος, ενώ το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας του απένειμε τον τίτλο του διακεκριμένου μέλους του Ιδρύματος. Είναι συγγραφέας πολλών σημαντικών βιβλίων. Μεταξύ αυτών: «Οι Ερμηνείες της Κβαντομηχανικής: Πιθανοκρατία – Κύματα-οδηγοί – Πολλοί κόσμοι. Η σκοπιά του φοιτητή και του δασκάλου» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2021) «Το αμάρτημα της Εύας – Φυσική κάτω από τ’ άστρα και δημιουργική μάθηση» (ΠΕΚ, 2020) «Το φάντασμα της Όπερας – Η επιστήμη στον πολιτισμό μας» (ΠΕΚ, 2014) «Στοιχειώδης Κβαντική Φυσική» (ΠΕΚ, 2012). Ο Στέφανος Τραχανάς, ανέλαβε και μια μεγάλη ευθύνη (με τεράστιο προσωπικό κόστος, καθώς εξελίχθηκε σε δικαστική περιπέτεια σχεδόν μιας δεκαετίας): ως βασικός μάρτυρας υπεράσπισης των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου στην υπόθεση της υπερκοστολόγησης των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων. Μια προσπάθεια σπάνιας Ηθικής σημασίας για την πατρίδα μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία θα τον τιμά πάντα. – https://ylikonet.gr/2023/09/24/%ce%b2%cf%81%ce%b1%ce%b2%ce%b5%ce%af%ce%bf-%ce%b7%ce%b8%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82-%cf%84%ce%ac%ce%be%ce%b5%cf%89%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%83%cf%84%ce%ad%cf%86%ce%b1%ce%bd%ce%bf/ Κοινοποιήστε:

Το μαγνητικό πεδίο ενός πάρα πολύ μακρινού γαλαξία. Αυτή η εικόνα από τη συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA δείχνει τον προσανατολισμό του μαγνητικού πεδίου στον μακρινό γαλαξία 9io9, την εποχή που το σύμπαν είχε το 20% της τρέχουσας ηλικίας του. Οι κόκκοι σκόνης στο εσωτερικό του γαλαξία 9io9 τείνουν να ευθυγραμμιστούν με το μαγνητικό πεδίο και εκπέμπουν πολωμένο φως, που σημαίνει ότι τα κύματα φωτός ταλαντώνονται κατά μήκος μιας προτιμώμενης κατεύθυνσης και όχι τυχαία. Το σήμα πολωμένου φωτός που εκπέμπεται από τη μαγνητικά ευθυγραμμισμένη σκόνη στον 9io9 ήταν εξαιρετικά αδύναμο, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 1% της συνολικής λαμπρότητα του γαλαξία, και οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν ένα έξυπνο τέχνασμα της φύσης για να το ανιχνεύσουν. Αν και ο γαλαξίας 9io9 βρίσκεται πολύ μακριά από εμάς, είχε μεγεθυνθεί εξαιτίας του φιανομένυ του βαρυτικού φακού. Αυτό συμβαίνει όταν το φως από έναν μακρινό γαλαξία εμφανίζεται πιο έντονο και παραμορφωμένο καθώς κάμπτεται από τη βαρύτητα ενός αντικειμένου με πολύ μεγάλη μάζα που παρεμβάλλεται μεταξύ του γαλαξία και της Γης. Το μαγνητικό πεδίο ενός γαλαξία, ο οποίος βρίσκεται τόσο μακριά που το φως του χρειάστηκε περισσότερα από 11 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς και άρα χρονολογείται μόλις 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang), εντόπισαν αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Atacama Large Millimeter/Submillimeter Array (ALMA). Μέσα από την έρευνα αυτή οι αστρονόμοι λαμβάνουν ζωτικής σημασίας στοιχεία για το πώς δημιουργήθηκαν τα μαγνητικά πεδία γαλαξιών, όπως ο δικός μας.Πολλά αστρονομικά σώματα στο Σύμπαν, πλανήτες, αστέρια ή γαλαξίες, έχουν μαγνητικά πεδία. Δεν είναι σαφές πόσο νωρίς κατά τη διάρκεια της ζωής του Σύμπαντος και πόσο γρήγορα σχηματίστηκαν τα μαγνητικά πεδία στους γαλαξίες, επειδή μέχρι στιγμής οι αστρονόμοι τα έχουν χαρτογραφήσει μόνο σε γαλαξίες που βρίσκονται κοντά μας.«Στην πραγματικότητα γνωρίζουμε πολύ λίγα για το πώς σχηματίζονται αυτά τα πεδία, παρά το γεγονός ότι είναι αρκετά θεμελιώδη για το πώς εξελίσσονται οι γαλαξίες», επισημαίνει ο Ενρίκε Λόπεζ Ροντρίγκεζ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα.Χρησιμοποιώντας το ALMA, η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Τζέιμς Γκιτς, καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Χερτφορντσάιρ, ανακάλυψε ένα πλήρως διαμορφωμένο μαγνητικό πεδίο στον μακρινό γαλαξία 9io9, παρόμοιο σε δομή με αυτό που παρατηρείται σε κοντινούς γαλαξίες. Το πεδίο είναι περίπου 1.000 φορές ασθενέστερο από το μαγνητικό πεδίο της Γης, αλλά εκτείνεται σε περισσότερα από 16.000 έτη φωτός. Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Nature».Για να γίνει αυτή η ανίχνευση, η ομάδα έψαξε για φως που εκπέμπεται από κόκκους σκόνης στον γαλαξία αυτό. Οι γαλαξίες είναι γεμάτοι κόκκους σκόνης και όταν υπάρχει μαγνητικό πεδίο, οι κόκκοι τείνουν να ευθυγραμμίζονται και το φως που εκπέμπουν πολώνεται, οπότε τα φωτεινά κύματα ταλαντώνονται κατά μήκος μιας προτιμώμενης κατεύθυνσης και όχι τυχαία.Η ανακάλυψη ενός πλήρως ανεπτυγμένου μαγνητικού πεδίου τόσο νωρίς στην ιστορία του Σύμπαντος δείχνει ότι τα μαγνητικά πεδία που εκτείνονται σε ολόκληρους γαλαξίες μπορούν να σχηματιστούν γρήγορα ενώ οι νέοι γαλαξίες εξακολουθούν να αναπτύσσονται.Η ομάδα θεωρεί ότι ο έντονος σχηματισμός αστεριών στο πρώιμο Σύμπαν θα μπορούσε να έχει παίξει ρόλο στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των μαγνητικών πεδίων. Επιπλέον, αυτά τα πεδία μπορούν με τη σειρά τους να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα σχηματιστούν οι επόμενες γενιές αστεριών. Εστιάζοντας στον γαλαξία 9io9 ΠΗΓΗ: https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/astronomoi-anixneysan-to-pio-makrino-magnitiko-pedio-galaksia/ – https://www.almaobservatory.org/en/press-releases/furthest-ever-detection-of-a-galaxys-magnetic-field/

Το ινδικό διαστημικό σκάφος Chandrayaan-3 από ψηλά. Στο κέντρο του ορθογωνίου πλαισίου, η σκιά του διαστημικού σκάφους είναι ορατή μέσα στο ‘φωτοστέφανο’ που περιβάλλει το σκάφος O δορυφόρος LRO της NASA που περιφέρεται γύρω από την Σελήνη, μετά τον κρατήρα που δημιούργησε η πτώση του Luna-25 στις 19 Αυγούστου στην επιφάνεια της Σελήνης, εντόπισε και το σκάφος προσελήνωσης Vikram της αποστολής Chandrayaan-3. Το LRO κατέγραψε την παραπάνω εικόνα στις 27 Αυγούστου, τέσσερις ημέρες μετά την ιστορική προσελήνωση της ινδικής αποστολής Chandrayaan-3.Το Vikram προσεληνώθηκε με ένα μικρό ρόβερ που ονομάζεται Pragyan. Και τα δύο διερεύνησαν το εξωτικό περιβάλλον τους για σχεδόν δύο εβδομάδες, πριν μπουν σε «λειτουργία αναμονής» ώστε να προετοιμαστούν για την μεγάλη και κρύα σεληνιακή νύχτα που διαρκεί 14 γήινες ημέρες. Και τα δύο σκάφη έχουν ολοκληρώσει τις πρωταρχικές τους αποστολές, αλλά ο Ινδικός Οργανισμός Διαστημικής Έρευνας (ISRO) ελπίζει ότι θα μπορούσαν να την συνεχίσουν μετά την αφύπνισή τους γύρω στις 22 Σεπτεμβρίου 2023. πηγή: https://www.space.com/nasa-lro-chandrayaan-3-moon-lander-photo