Δροσος Γεωργιος

Ο ιδιωτικός διαστημικός σταθμός που υπόσχεται τον καλύτερο ύπνο έξω από τη Γη (βίντεο) Ενα επαναστατικό σύστημα ξεγελάει την έλλειψη βαρύτητας σύμφωνα με τους δημιουργούς του. Από τη στιγμή που η NASA ανακοίνωσε ότι δεν θα ανανεώσει (για μια ακόμη φορά) τη διάρκεια λειτουργίας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) στρέφοντας το ενδιαφέρον της στη δημιουργία ενός διαστημικού σταθμού σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη ο ιδιωτικός τομέας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το κενό που δημιουργείται. Διάφορες εταιρείες σχεδιάζουν διαστημικούς σταθμούς οι περισσότεροι εκ των οποίων θα λειτουργούν τόσο ως κέντρα επιστημονικής έρευνας αλλά θα λειτουργούν επίσης ως τουριστικά καταλύματα διαθέτοντας παράλληλα και χώρους εμπορικής αξιοποίησης. Η αμερικανική εταιρεία Vast παρουσίασε τα σχέδια του Heaven-1 ενός διαστημικού σταθμού που θέλει να φτιάξει σε συνεργασία με τον παγκοσμίου φήμης σχεδιαστή Πίτερ Ράσελ Κλαρκ που συνεργάστηκε για πολλά χρόνια με την Apple.«Οι αστροναύτες που ζουν σε μηδενική βαρύτητα θέτουν μοναδικές σχεδιαστικές προκλήσεις. Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που είναι ταυτόχρονα εξαιρετικά αποτελεσματικό και φυσικά ανακουφιστικό οδηγεί σε εντελώς νέα αποτελέσματα. Οι εσωτερικοί χώροι του Haven-1 είναι σχεδιασμένοι με ακρίβεια και ευαισθησία για να διασφαλίζουν ότι οι επιβάτες του μπορούν έχουν μια ωραία διαβίωση στο Διάστημα» λέει ο Κλαρκ.Από έξω ο Haven-1 μοιάζει με ένα συμβατικό διαστημόπλοιο. Ο διαστημικός σταθμός διαθέτει ένα κεντρικό παράθυρο, που επιτρέπει στους αστροναύτες να βιώνουν μια πλήρη θέα της Γης. Το εσωτερικό είναι πολύ πιο ζεστό και φιλόξενο από το ISS, με εσωτερικούς χώρους από ξύλο σφενδάμου παντού.«Οι εσωτερικές επιφάνειες του Haven-1 είναι μαλακές και επενδυμένες έτσι ώστε να παρέχουν ένα πρόσθετο βαθμό ασφαλείας για το πλήρωμα καθώς επιπλέουν παντού» αναφέρει η Vast. Υπάρχουν ειδικά σημεία πάνω και κάτω από τον κύριο διάδρομο που προσφέρουν στους αστροναύτες έναν χώρο για ξεκούραση.«Λίγο μεγαλύτερα από τα δωμάτια του πληρώματος στο ISS, αυτά τα διευρυμένα προσωπικά δωμάτια είναι μοναδικά σχεδιασμένα για να επιτρέπουν την αλλαγή, την ψυχαγωγία, την ηλεκτρονική επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα πίσω στη Γη και, το πιο σημαντικό, μια καλή ξεκούραση» αναφέρει η εταιρεία η οποία θα συνεργαστεί με το διαστημικό δορυφορικό στόλο τηλεπικοινωνιών Starlink της SpaceX, της διαστημικής εταιρείας του Έλον Μασκ. Οι ανέσεις Χωρίς τη βαρύτητα να μπορεί να κρατά σε οριζόντια θέση τον άνθρωπο ο ύπνος στο Διάστημα αποτελεί θεμα για τους αστροναύτες. Ωστόσο, η Vast ελπίζει να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα με ένα σύστημα για το οποίο η εταιρεία έχει υποβάλει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.Το σύστημα ενσωματώνεται σε ένα σημείο που μετατρέπεται σε ένα πολύ μεγάλο κρεβάτι που παρέχει εξατομικευμένη ποσότητα ίσης πίεσης καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας και διαθέτει κανονικά αλλά και πλευρικά προσκέφαλα. Ο κύριος κοινόχρηστος χώρος έχει έκταση περίπου 25 τετραγωνικών μέτρων και θα χρησιμεύσει ως πολυλειτουργικός κόμβος όπου το πλήρωμα μπορεί να φάει, να ασκηθεί, να πραγματοποιήσει εργαστηριακά πειράματα και να χαλαρώσει.Ένα πτυσσόμενο τραπέζι μπορεί να διπλωθεί στο πάτωμα όταν δεν χρησιμοποιείται, ενώ οι αστροναύτες θα μπορούν να κοιτάζουν τη Γη μέσα από ένα γυάλινο θόλο παρατήρησης. Εν τω μεταξύ, οι αστροναύτες θα μπορούν να παραμείνουν ενεργοί στο υπερσύγχρονο γυμναστήριο με όργανα και συστήματα που στοχεύουν στη βελτίωση της οστικής, μυϊκής και καρδιαγγειακής φυσικής κατάστασης» λέει η Vast. Εικόνα από ένα μέλος του πληρώματος του Heaven-1 που δείχνει να κοιμάται ευχάριστα στον σταθμό. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1796528/o-idiotikos-diastimikos-stathmos-poy-yposchetai-ton-kalytero-ypno-exo-apo-ti-gi-vinteo/

Η Σαχάρα πλημμύρισε για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Λίμνες ανάμεσα σε αμμόλοφους. Ο λόγος; Η Σαχάρα υπέστη τις πρώτες πλημμύρες εδώ και δεκαετίες. Στη Σαχάρα πέφτει μεν βροχή, αλλά συνήθως λίγα εκατοστά τον χρόνο και πολύ πιο σπάνια στα τέλη του καλοκαιριού.Ωστόσο στα τέλη Σεπτεμβρίου, τουλάχιστον δύο ημέρες έντονων βροχοπτώσεων κατεγράφησαν σε τμήματα της ερήμου στο νοτιοανατολικό Μαρόκο.Δορυφορικά δεδομένα της NASA έδειξαν περίπου 20 πόντους βροχής σε ορισμένες περιοχές της ερήμου. Sahara desert witnesses first floods in 50 years A rare deluge of rainfall left blue lagoons of water amid the palm trees and sand dunes of the Sahara desert, nourishing some of its driest regions with more water than they had seen in decades. pic.twitter.com/rqI3oSLHrd — Ravi Chaturvedi (@Ravi4Bharat) October 12, 2024 Στην Εραχίδια, μια έρημη πόλη στο νοτιοανατολικό Μαρόκο, κατεγράφησαν περίπου 6 πόντοι βροχοπτώσεων, οι περισσότερες από τις οποίες διήρκεσαν μόλις δύο ημέρες τον περασμένο μήνα.Ο όγκος είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τις βροχοπτώσεις ολόκληρου τον Σεπτεμβρίου και ισοδυναμεί με όγκο βροχής που πέφτει κανονικά τον μισό χρόνο σε αυτήν την περιοχή.«Έχουν περάσει 30 με 50 χρόνια από τότε που είχαμε τόση βροχή σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα», δήλωσε στο Associated Press η Χουσίν Γιουάμπεμπ εκ της μετεωρολογικής υπηρεσία του Μαρόκου. Sahara desert witnesses first floods in 50 years A rare deluge of rainfall left blue lagoons of water amid the palm trees and sand dunes of the Sahara desert, nourishing some of its driest regions with more water than they had seen in decades. pic.twitter.com/rqI3oSLHrd — Ravi Chaturvedi (@Ravi4Bharat) October 12, 2024 Καθώς η βροχή κύλησε πάνω από το έδαφος της ερήμου, δημιούργησε ένα νέο, υδάτινο τοπίο ανάμεσα στους φοίνικες και την όποια, θαμνώδη χλωρίδα.Μερικές από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες προέκυψαν στην πόλη της ερήμου Μεργκούζα, όπου ο σπάνιος «κατακλυσμός» χάραξε νέες λίμνες πάνω στους αμμόλοφους.Αντανακλάσεις από τους φοίνικες της πόλης λαμπυρίζουν τώρα πάνω σε αυτήν την περίεργη λιμνοθάλασσα που πλαισιώνεται από αμμόλοφους.Η βροχή γέμισε επίσης λίμνες που είναι συνήθως ξηρές, όπως αυτή στο Εθνικό Πάρκο Ιρικουί Iriqui, το μεγαλύτερο εθνικό πάρκο του Μαρόκου.Δορυφορικές εικόνες της NASA από την περιοχή, χρησιμοποιώντας τεχνητό χρώμα για να τονίσουν καλύτερα τα όμβρια ύδατα, έδειξαν… νεοπαγείς λίμνες και σε περιοχές της βορειοδυτικής Σαχάρας. The Sahara Desert is flooding in Morocco for the first time in nearly 50 years after heavy rain. pic.twitter.com/20NDCdxjbP — Globe Eye News (@GlobeEyeNews) October 13, 2024 Η Σαχάρα είναι η μεγαλύτερη (μη πολική) έρημος του κόσμου, εκτεινόμενη σε 3,6 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, δεν αποκλείεται στο μέλλον να υπάρχουν ακόμη περισσότερες ακραίες βροχοπτώσεις στη Σαχάρα, καθώς η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα συνεχίζει να θερμαίνει τον πλανήτη και να διαταράσσει τον υδάτινο κύκλο. Πρωτοφανείς εικόνες από την έρημο Σαχάρα με μεγάλες λίμνες να ελίσσονται ανάμεσα κυματιστούς αμμόλοφους σε ένα από τα πιο άνυδρα μέρη του κόσμου. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1796031/i-sachara-plimmyrise-gia-proti-fora-meta-apo-dekaeties/

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble διείσδυσε στον «Μίλτον» του ηλιακού μας συστήματος, τον σούπερ αντικυκλώνα που βρίσκεται στο Δία (βίντεο) Νέα αποκαλυπτικά στοιχεία για τη Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα. Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «The Planetary Science Journal» ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες της NASA παρουσιάζει νέα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα, ένα βαρομετρικό υψηλό σύστημα, στην ατμόσφαιρα του Δία που συντηρεί μια αντικυκλωνική θύελλα, τη μεγαλύτερη σε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα.Το φαινόμενο παρατηρείται προσεκτικά από το 1830 αλλά όλα τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι δημιουργήθηκε 100-200 έτη νωρίτερα. Έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μελέτες για τα χαρακτηριστικά αλλά και τους μηχανισμούς αυτής της κολοσσιαίας καταιγίδας η έκταση της οποίας αυξομειώνεται. Κάποια στιγμή είχε φτάσει σε έκταση τα 40 χιλιάδες χλμ. όμως το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει μειωθεί ο αριθμός αυτών των μικρότερων γειτονικών θυελλών με αποτέλεσμα να μειώνεται και το μέγεθος της Κηλίδας.Η ερευνητική ομάδα μελέτησε δεδομένα που συνέλεξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από τη Μεγάλη Ερυθρή Κηλίδα τα οποία συλλέχθηκαν σε χρονικό διάστημα 90 ημερών μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Μαρτίου 2024.Τα στοιχεία αυτά αποκαλύπτουν ότι ο αντικυκλώνας δεν είναι τόσο σταθερός όσο φαίνεται. Οι συνδυασμένες εικόνες του Hubble επέτρεψαν στους αστρονόμους να δημιουργήσουν ένα χρονικό βίντεο κίνησης (time-lapse) που παρουσιάζει τη συμπεριφορά της κηλίδας. Η ερευνητική ομάδα έκανε μετρήσεις στο μέγεθος, το σχήμα, τη φωτεινότητα, το χρώμα και τη δίνη της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας σε έναν πλήρη κύκλο ταλάντωσης. Τα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα δεν είναι τόσο σταθερή όσο φαίνεται. Παρατηρήθηκε να περνάει από μια ταλάντωση στο ελλειπτικό της σχήμα και να «κουνιέται» όπως κουνιέται η ζελατίνη μέσα μέσα ένα μπολ. Η αιτία της ταλάντωσης των είναι άγνωστη.«Ενώ γνωρίζαμε ότι η κίνησή του ποικίλλει ελαφρώς ως προς το γεωγραφικό του μήκος, δεν περιμέναμε να δούμε το μέγεθος να ταλαντώνεται. Από όσο γνωρίζουμε, δεν έχει εντοπιστεί πριν. Είναι πραγματικά η πρώτη φορά που είχαμε τον σωστό ρυθμό απεικόνισης της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας. Με την υψηλή ανάλυση του Hubble μπορούμε να πούμε ότι η κηλίδα συσφίγγεται την ίδια στιγμή που κινείται είτε η κίνηση είναι ταχύτερη είτε πιο αργή. Αυτό ήταν πολύ απροσδόκητο και προς το παρόν δεν υπάρχουν υδροδυναμικές εξηγήσεις για αυτό το φαινόμενο» αναφέρει η Έιμι Σάιμον του Διαστημικού Κέντρου Πτήσεων Γκοντάρντ της NASA, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1796272/to-diastimiko-tileskopio-hubble-dieisdyse-ston-milton-toy-iliakoy-mas-systimatos-ton-soyper-antikyklona-poy-vrisketai-sto-dia-vinteo/

H Adobe παρουσίασε το δικό της μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης μετατροπής κειμένου σε βίντεο. Πρόκειται για ένα νέο τομέα έντονου ανταγωνισμού στη βιομηχανία της τεχνολογίας. Μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες δημιουργίας χρηστικών προγραμμάτων και λογισμικού στον κόσμο, η Adobe (acrobat reader, pdf, photoshop κ.α.) παρουσίασε το δικό της μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που μετατρέπει γραπτό λόγο (μηνύματα κειμένου) σε βίντεο ή αρχεία ήχου.Ο συγκεκριμένος τομέας, η ανάπτυξη λογισμικού μετατροπής κειμένου σε οπτικοακουστικό υλικό, αποτελεί πεδίο έντονου ανταγωνισμού το τελευταίο χρονικό διάστημα με την αρχή να κάνει η OpenAI (εταιρεία δημιουργίας του ChatGPT) και να ακολουθούν κολοσσοί όπως η Metα (Facebook, Instagram, WhatsApp, Threads), η ByteDance (TikTok) κ.α.Η τεχνολογία αυτή έχει αρχίσει να κεντρίζει το ενδιαφέρον του Χόλιγουντ αφού μπορεί να βοηθήσει ως ένα βοηθητικό στην αρχή εργαλείο στη δημιουργία μιας ταινίας και οι επόμενες πιο αναβαθμισμένες εκδόσεις αυτών των προγραμμάτων να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργούνται ολόκληρες ταινίες με αυτά χωρίς να εμπλακεί άνθρωπος αφού ήδη τα υπάρχοντας μοντέλα ΑΙ όπως το ChatGPT έχουν δείξει ότι μπορούν να δημιουργήσουν σενάρια για μια ταινία.Το Firefly Video Model, όπως ονομάζεται το μοντέλο της Adobe θα δοθεί αρχικά προς χρήση σε επιλεγμένους χρήστες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για αυτό οι οποίοι θα δοκιμάσουν τις δυνατότητες του και θα αναφέρουν στην εταιρεία τις όποιες αδυναμίες ή δυσλειτουργίες εντοπίσουν για να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις ή αναβαθμίσεις. H Adobe εδρεύει στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, αριθμεί περίπου 29 χιλιάδες υπαλλήλους και το 2023 είχε έσοδα άνω των 19 δισ. δολαρίων. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1796333/h-adobe-paroysiase-to-diko-tis-montelo-technitis-noimosynis-metatropis-keimenoy-se-vinteo/

Προς αναζήτηση ζωής στην Ευρώπη. Θα μπορούσε άραγε το ηλιακό σύστημά μας να φιλοξενεί ένα δεύτερο ουράνιο σώμα ικανό να στηρίξει ζωή, πέρα από τη Γη; Το διαστημόπλοιο Europa Clipper της NASA εκτοξεύτηκε σήμερα από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, με σκοπό να το διαπιστώσει.Ο πύραυλος Falcon Heavy της εταιρείας SpaceX, που μεταφέρει το διαστημικό σκάφος, εκτοξεύτηκε με επιτυχία, έπειτα από την αναβολή της αποστολής, την περασμένη εβδομάδα, λόγω του κυκλώνα Μίλτον. Το ρομποτικό, ηλιακό σκάφος αναμένεται ότι θα μπει στην τροχιά του πλανήτη Δία το 2030, αφού καλύψει μια απόσταση 2,9 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων σε ένα ταξίδι που θα διαρκέσει 5,5 χρόνια.Το Europa Clipper είναι το μεγαλύτερο διαστημόπλοιο που έχει κατασκευάσει η NASA για μια πλανητική αποστολή: έχει μήκος 30,5 μέτρα και πλάτος 17,6 μέτρα όταν οι κεραίες και τα ηλιακά πάνελ του αναπτυχθούν πλήρως – είναι δηλαδή μεγαλύτερο από ένα γήπεδο μπάσκετ. Ζυγίζει περίπου 6 τόνους. Ποια είναι η αποστολή του Europa Clipper Η αποστολή του είναι να διαπιστώσει εάν ένα από τα φεγγάρια του Δία, η Ευρώπη, μπορεί να φιλοξενήσει ζωή. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια αυτού του δορυφόρου βρίσκεται ένας ωκεανός νερού σε υγρή κατάσταση.«Η Ευρώπη είναι ένα από τα πιο υποσχόμενα μέρη για να αναζητήσουμε ζωή εκτός της Γης», ανέφερε η Τζίνα ΝτιΜπράτσιο, στέλεχος της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.Η αποστολή δεν θα αναζητήσει συγκεκριμένες ενδείξεις ζωής, αλλά στόχος είναι να απαντήσει στο φλέγον ερώτημα: Η Ευρώπη περιέχει εκείνα τα συστατικά που θα επέτρεπαν στη ζωή να αναπτυχθεί; Εάν η απάντηση είναι θετική, θα οργανωθεί άλλη αποστολή για να εντοπίσει αυτή τη ζωή.«Είναι η ευκαιρία μας να εξερευνήσουμε όχι έναν κόσμο που θα μπορούσε να ήταν κατοικήσιμος πριν από δισεκατομμύρια χρόνια», όπως ο πλανήτης Άρης, «αλλά έναν κόσμο που θα μπορούσε να είναι κατοικήσιμος σήμερα, αυτή τη στιγμή», σχολίασε με ενθουσιασμό ο Κερτ Νίμπαρ, ο επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής.Η ύπαρξη της Ευρώπης ήταν γνωστή από το 1610. Τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του φεγγαριού αυτού τις τράβηξαν το 1979 τα θρυλικά διαστημόπλοια Voyager. Σ’ αυτές διακρίνονταν μυστηριώδεις κοκκινωπές γραμμές να διατρέχουν την επιφάνειά της. Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1990, πέταξε κοντά της το διαστημόπλοιο Galileo, που επιβεβαίωσε την πιθανή ύπαρξη ενός ωκεανού.Αυτή τη φορά, το Europa Clipper είναι εφοδιασμένο με πολλά υπερσύγχρονα όργανα: κάμερες, φασματογράφο, ραντάρ, μαγνητόμετρο… Θα μελετήσει τη δομή και τη σύνθεση της παγωμένης επιφάνειας, το βάθος και ενδεχομένως την αλατότητα του ωκεανού, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν αυτά τα δύο, για παράδειγμα αν το νερό ανεβαίνει κατά τόπους στην επιφάνεια. Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν αν υπάρχουν στο φεγγάρι αυτό τα τρία συστατικά που είναι αναγκαία για τη ζωή: νερό, ενέργεια και ορισμένες χημικές συνθέσεις.Η Μπόνι Μπουράτι, αναπληρώτρια επιστημονική διευθύντρια της αποστολής, εξήγησε ότι, εάν υπάρχει ζωή, θα βρίσκεται στον ωκεανό με τη μορφή πρωτόγονων βακτηρίων. Αλλά σε μεγάλο βάθος, τόσο που το Europa Clipper δεν μπορεί να τη δει.Αφού φτάσει στην Ευρώπη, η αποστολή του Europa Clipper θα διαρκέσει άλλα τέσσερα χρόνια. Θα κάνει 49 περιστροφές πάνω από το φεγγάρι αυτό, φτάνοντας σε απόσταση έως και 25 χιλιομέτρων από την επιφάνεια. Σε κάθε «πέρασμα» θα δέχεται τεράστιες δόσεις ακτινοβολίας, ισοδύναμες με πολλά εκατομμύρια ακτινογραφίες θώρακος κάθε φορά.Περίπου 4.000 άνθρωποι εργάστηκαν εδώ και μια δεκαετία για την υλοποίηση της αποστολής, το κόστος της οποίας φτάνει τα 5,2 δισεκ. δολάρια.Η επένδυση αυτή δικαιολογείται από τη σημασία των δεδομένων που θα συλλεχθούν, σύμφωνα με τη NASA. Αν το δικό μας ηλιακό σύστημα φιλοξενεί δύο κατοικήσιμους κόσμους, τη Γη και την Ευρώπη, «σκεφτείτε τι θα σήμαινε αυτό αν επεκτείνουμε αυτό το συμπέρασμα στα δισεκατομμύρια άλλα ηλιακά συστήματα του γαλαξία μας», είπε ο Κερ Νίμπαρ.Το Europa Clipper δεν θα είναι μόνο του «εκεί έξω». Παράλληλα, το διαστημόπλοιο Juice της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) θα μελετά δύο άλλα φεγγάρια του Δία, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ. Το διαστημικό σκάφος Europa Clipper εκτοξεύθηκε προς τον δορυφόρο του Δία, Ευρώπη. Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/nasa-pros-anazitisi-zois-se-doryforo-tou-dia-to-diastimoploio-europa-clipper/

Roscosmos Πώς τελειώσατε την τελευταία εβδομάδα εργασίας σας στο ISS; Ο Alexey Ovchinin, ο Ivan Vagner, ο Alexander Grebyonkin και ο Alexander Gorbunov ετοιμάζονται να αποσυνδέσουν το Progress MS-27 - το Σαββατοκύριακο μάζεψαν τον εξοπλισμό που θα αφαιρεθεί σε ένα φορτηγό. Επιπλέον, οι κοσμοναύτες μας πραγματοποίησαν επιστημονικά πειράματα: ▪ «Kinetics-2» - μελέτησε την αλλαγή στην κατάσταση του τήγματος γυαλιού-παλλαδίου. ▪ «Εικονικό» - έλαβε δεδομένα σχετικά με την κατάσταση της αιθουσαίας λειτουργίας. ▪ «Peritectics» - μελέτησε κράματα πολλαπλών συστατικών με βάση τον σίδηρο. ▪ «UV ατμόσφαιρα» - χαρτογράφησε τη νυχτερινή ατμόσφαιρα της Γης. Το πλήρωμα υποβλήθηκε επίσης σε ιατρική εξέταση, έκανε εβδομαδιαίο καθαρισμό του «σπιτιού του διαστήματος» και έκανε σωματικές ασκήσεις! Διαβάστε περισσότερα για την εργασία σε τροχιά στην αναφορά στον ιστότοπο: https://www.roscosmos.ru/40943/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_575087

Γιατί ήταν πραγματικός θρίαμβος για τη Space X και τον Έλον Μασκ η προσγείωση του Starship. Αν η SpaceX μπορεί να προσγειώσει και να επαναχρησιμοποιήσει τον πιο ισχυρό πύραυλο που κατασκευάστηκε ποτέ, τι δεν μπορεί να κάνει; Η εκτόξευση ήταν θεαματική: ένας πύραυλος με διπλάσια ισχύ από τον Saturn V του προγράμματος Apollo, φώτισε τον ουρανό. Αλλά αυτό το θαύμα το έχουμε δει τέσσερις φορές στο παρελθόν. Ήταν η προσγείωση της δοκιμαστικής πτήσης Starship του SpaceX αυτό που πραγματικά εντυπωσιάζει.Μόλις ένα χιλιόμετρο πάνω από την επιφάνεια της Γης, συνεχίζοντας να ταξιδεύει με περίπου την ταχύτητα του ήχου, ο χαλύβδινος κύλινδρος μήκους 71 μέτρων, μεγαλύτερος από την άτρακτο ενός Boeing 747, φωτίζει 13 τους 33 κινητήρες του. Δευτερόλεπτα αργότερα, έχοντας μειώσει την ταχύτητά του σε μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα, έσβησε τις περισσότερες εξ αυτών, διατηρώντας σε λειτουργία μόνο τρεις.Αυτές οι μηχανές το οδήγησαν στην ύψους 146 μέτρων πλατφόρμα από την οποία, μόλις επτά λεπτά νωρίτερα, είχε απογειωθεί. Η προσγείωση ήταν ένας θρίαμβος για τους μηχανικούς της SpaceX του Έλον Μασκ. Υποδηλώνει έντονα ότι τα σχέδια της εταιρείας να χρησιμοποιήσει έναν τεράστιο επαναχρησιμοποιήσιμο ενισχυτή για την εκτόξευση ενός τεράστιου επαναχρησιμοποιήσιμου διαστημικού σκάφους, του Starship, σε τακτική βάση είναι επιτεύξιμα. Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα του φορτίου που μπορεί να θέσει σε τροχιά η SpaceX για την ίδια και τους πελάτες της, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής κυβέρνησης, πρόκειται να αυξηθεί θεαματικά το δεύτερο μισό αυτής της δεκαετίας, ενώ το κόστος αναμένεται να μειωθεί δραστικά.Σύμφωνα με εκτίμηση της Citigroup, τα ημι-επαναχρησιμοποιήσιμα και συχνά πετάμενα Falcon 9 της SpaceX έχουν ήδη μειώσει την τιμή εκτόξευσης κατά δέκα φορές. Ένα πολύ μεγαλύτερο και πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμο Starship μπορεί να οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη εξοικονόμηση. Πολύ μπροστά από τον ανταγωνισμό Η πτήση και η προσγείωση έδειξε πόσο μπροστά από οποιονδήποτε ανταγωνισμό είναι τώρα η SpaceX. Οι μηχανικοί που εργάζονταν στο Starship μπόρεσαν να φέρουν τον ενισχυτή τους πίσω στη Γη επειδή έχουν μεγάλη εμπειρία στην επιστροφή των πολύ μικρότερων πρώτων σταδίων του Falcon 9. Καμία άλλη εταιρεία αεροδιαστημικής δεν διαθέτει επί του παρόντος ένα επαναχρησιμοποιήσιμο σκάφος, αν και δύο από αυτές φαίνεται να είναι επίσης κοντά σε κάτι τέτοιο. Η Blue Origin, που ανήκει στον Τζεφ Μπέζος, ιδρυτή της Amazon σκοπεύει να δοκιμάσει έναν τέτοιο πύραυλο μέσα στους επόμενους μήνες και η RocketLab, μια μικρότερη startup, σχεδιάζει να λανσάρει έναν τον επόμενο χρόνο. Διάφορες κινεζικές εταιρείες εργάζονται επίσης πάνω στην τεχνολογία.Ακολουθούν κι άλλες δοκιμές. Το SpaceX πρέπει να δείξει ότι το Starship μπορεί να ανάβει και να σβήνει τους κινητήρες του στο διάστημα, και έτσι να μπει σε μια σωστή τροχιά και να βγει από μια τροχιά. Μόλις συμβεί αυτό, θα έχει πολλή δουλειά να κάνει. Το πρόγραμμα Artemis της NASA εξαρτάται πλήρως από τις δυνατότητες του Starship. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1795275/giati-itan-pragmatikos-thriamvos-gia-ti-space-x-kai-ton-elon-mask-i-prosgeiosi-toy-starship/

Δείτε την εκτόξευση του σκάφους που θα εξερευνήσει το παγωμένο φεγγάρι του Δία με τον υπόγειο ωκεανό. Η αποστολή Europa Clipper θα ταξιδέψει στην Ευρώπη φαίνεται ότι διαθέτει νερό σε υγρή μορφή. Αν δεν υπάρξει κάποιο απρόοπτο της τελευταίας στιγμής σήμερα Δευτέρα το βράδυ στις επτά το βράδυ ένας πύραυλος της Space X, της διαστημικής εταιρείας του Ελον Μασκ, θα εκτοξευτεί από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στη Φλόριντα μεταφέροντας το σκάφος της αποστολής Europa Clipper της NASA που θα πραγματοποιήσει μια λεπτομερή μελέτη της Ευρώπης, του δορυφόρου του Δία που όλα τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια σε βάθος δεκάδων χλμ. υπάρχει ένας ωκεανός οπότε θεωρείται ως ένας από τους πλέον υποσχόμενους στόχους στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής.Χρησιμοποιώντας μια εξελιγμένη σουΐτα επιστημονικών οργάνων, προκειμένου να διερευνηθεί κατά πόσον το φεγγάρι αυτό έχει συνθήκες που είναι κατάλληλες για ζωή. Βασικοί στόχοι της αποστολής θα είναι η λήψη εικόνων υψηλής ανάλυσης από την επιφάνεια της Ευρώπης, η διαπίστωση της σύστασής της, η αναζήτηση πρόσφατων ή εν εξελίξει ενδείξεων γεωλογικής δραστηριότητας, η μέτρηση του πάχους του παγωμένου κελύφους του φεγγαριού, η αναζήτηση λιμνών κάτω από την επιφάνεια, και η εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς το βάθος και την αλμυρότητα του ωκεανού της Ευρώπης.Το παγωμένο φεγγάρι του Δία ήταν το πρώτο από τα διαστημικά σώματα του ηλιακού μας συστήματος που υποδείχθηκε η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή σε αυτό έστω και υπόγεια. Τα επόμενα χρόνια έχει υποδειχθεί η ύπαρξη υπόγειων ωκεανών σε διάφορους δορυφόρους του Δία και του Κρόνου αλλά και σε πλανήτες νάνους όπως ο Πλούτωνας και η Δήμητρα. Το Europa Clipper αναμένεται να φτάσει στον προορισμό του το 2030. Αρχικά προοριζόταν να εκτοξευτεί με τον πύραυλο SLS (Space Launch System) της NASA. Το ενδιαφέρον για την Ευρώπη ενισχύθηκε τη δεκαετία του 1990, όταν το διαστημόπλοιο Galileo της NASA έδωσε στοιχεία πως η Ευρώπη φιλοξενούσε έναν ωκεανό νερού με υγρή μορφή κάτω από το εξώτερο κέλυφός της. Το φεγγάρι του Δία πιθανότατα έχει έναν βραχώδη πυρήνα, που περιτριγυρίζεται από περίπου 80 χλμ. νερού σε υγρή μορφή, που καλύπτονται με τη σειρά τους από ένα κέλυφος πάγου πάχους περίπου 20 χλμ. Καλλιτεχνική απεικόνιση της αποστολής Europa Clipper. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1795340/deite-tin-ektoxeysi-toy-skafoys-poy-tha-exereynisei-to-pagomeno-feggari-toy-dia-me-ton-ypogeio-okeano/

Πώς ένα χαζό κομμάτι ύλης αποκτά νοημοσύνη; Η εντυπωσιακότερη εξέλιξη τα τελευταία 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια από την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα, είναι ότι τα άτομα της ύλης αυτοοργανώθηκαν, ώστε να προκύψουν όντα με νοημοσύνη και αυτεπίγνωση. Όντα που μεταξύ πολλών άλλων μπορούν να θυμούνται, να υπολογίζουν, να αισθάνονται, να μαθαίνουν και πλέον να κατασκευάζουν μηχανές που κάνουν τα ίδια πράγματα. Πώς γίνεται ένα σύνολο άψυχων σωματιδίων που κινούνται με βάση τους νόμους της φυσικής να επιδεικνύουν συμπεριφορά που χαρακτηρίζουμε νοήμονα; Φαίνεται πως παρόμοιους προβληματισμούς είχε και η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών όταν αποφάσιζε να βραβεύσει από κοινού με το Νόμπελ Φυσικής 2024 στον φυσικό John Hopfield και τον αποτυχημένο φυσικό Geoffrey E. Hinton για την έρευνά τους στην μηχανική μαθηση Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων (TNΔ). Μια έρευνα που συνεισφέρει προς την εξιχνίαση του αναπάντητου μέχρι στιγμής θεμελιώδους ερωτήματος: με ποιό τρόπο η ύλη αποκτά νοημοσύνη; Το επιστημονικό υπόβαθρο για το Νόμπελ Φυσικής 2024 Εισαγωγή Με τις ρίζες της στη δεκαετία του 1940, η μηχανική μάθηση που βασίζεται σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (TNΔ) έχει εξελιχθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε ένα ευέλικτο και ισχυρό εργαλείο, τόσο με καθημερινές όσο και με προηγμένες επιστημονικές εφαρμογές. Με τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (ΤΝΔ) τα όρια της φυσικής επεκτείνονται στα φαινόμενα της ζωής καθώς επίσης και στους υπολογισμούς. Εμπνευσμένα από βιολογικούς νευρώνες στον εγκέφαλο, τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (TNΔ) είναι μεγάλες συλλογές «νευρώνων» ή κόμβων, συνδεδεμένων με «συνάψεις» ή σταθμισμένες συζεύξεις, που εκπαιδεύονται να εκτελούν ορισμένες εργασίες αντί να τους ζητείται να εκτελέσουν ένα προκαθορισμένο σύνολο εντολών. Η βασική τους δομή έχει στενές ομοιότητες με τα μοντέλα σπιν στη στατιστική φυσική που εφαρμόζονται στον μαγνητισμό ή στη θεωρία κραμάτων. Το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής αναγνωρίζει την έρευνα που εκμεταλλεύεται αυτή τη σύνδεση για να κάνει καινοτόμες μεθοδολογικές προόδους στον τομέα των τεχνητών νευρωνικών δικτύων. Ιστορικό υπόβαθρο Οι πρώτοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1940 και εφευρέθηκαν για στρατιωτικούς και επιστημονικούς σκοπούς. Σκοπός τους ήταν να πραγματοποιήσουν υπολογισμούς που ήταν επίπονοι και χρονοβόροι για τους ανθρώπους. Στη δεκαετία του 1950, προέκυψε η αντίθετη ανάγκη, δηλαδή να μπορούν οι υπολογιστές να κάνουν αυτό στο οποίο είναι ικανοί οι άνθρωποι και άλλα θηλαστικά – να αναγνωρίζουν μοτίβα ή σχήματα. Αυτός ο συγκεκριμένος στόχος της τεχνητής νοημοσύνης προσεγγίστηκε πρώτη φορά από μαθηματικούς και επιστήμονες υπολογιστών, οι οποίοι ανέπτυξαν προγράμματα βασισμένα σε λογικούς κανόνες. Αυτή η προσέγγιση ακολουθήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1980, αλλά οι υπολογιστικοί πόροι που απαιτούνταν για τις ακριβείς ταξινομήσεις, για παράδειγμα, των εικόνων ήταν απαγορευτικά τεράστιοι. Παράλληλα, είχαν ξεκινήσει έρευνες για να βρεθεί πώς τα βιολογικά συστήματα επιλύουν το πρόβλημα της αναγνώρισης προτύπων. Ήδη από το 1943, ο Warren McCulloch και ο Walter Pitts [1], ένας νευροεπιστήμονας και ένας θεωρητικός της Λογικής, αντίστοιχα, είχαν προτείνει ένα μοντέλο για το πώς συνεργάζονται οι νευρώνες στον εγκέφαλο. Στο μοντέλο τους, ένας νευρώνας σχημάτιζε ένα σταθμισμένο άθροισμα δυαδικών εισερχόμενων σημάτων από άλλους νευρώνες, το οποίο καθόριζε ένα δυαδικό εξερχόμενο σήμα. Το έργο τους έγινε σημείο αφετηρίας για την μετέπειτα έρευνα τόσο σε βιολογικά όσο και σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα. Μια άλλη σημαντική πρώιμη συνεισφορά προήλθε από τον ψυχολόγο Donald Hebb [2]. Το 1949, ο Hebb πρότεινε έναν μηχανισμό για τη μάθηση και τις αναμνήσεις, όπου η ταυτόχρονη και επαναλαμβανόμενη ενεργοποίηση δύο νευρώνων οδηγεί σε αυξημένη ένταση της σύναψης μεταξύ τους. Στον τομέα των τεχνητών νευρωνικών δικτύων, διερευνήθηκαν δύο αρχιτεκτονικές για συστήματα διασυνδεδεμένων κόμβων, τα «επαναλαμβανόμενα» και τα «ανατροφοδοτούμενα προς τα εμπρός (feedforward)» δίκτυα, όπου η πρώτη επιτρέπει αλληλεπιδράσεις ανάδρασης (βλέπε παρακάτω τις εικόνες 1 και 2). Ένα δίκτυο προώθησης έχει επίπεδα εισόδου και εξόδου και μπορεί επίσης να περιέχει ενδιάμεσα πρόσθετα στρώματα κρυφών κόμβων. Το 1957, ο Frank Rosenblatt πρότεινε ένα δίκτυο ανατροφοδότησης προς τα εμπρός για την ερμηνεία εικόνας, το οποίο εφαρμόστηκε επίσης σε υλισμικό υπολογιστή [3]. Είχε τρία στρώματα κόμβων, με ρυθμιζόμενα βάρη μόνο μεταξύ του μεσαίου και του στρώματος εξόδου. Αυτά τα βάρη προσδιορίστηκαν με συστηματικό τρόπο. Το σύστημα του Rosenblatt τράβηξε μεγάλη προσοχή, αλλά είχε περιορισμούς όταν επρόκειτο για μη γραμμικά προβλήματα. Ένα απλό παράδειγμα είναι το πρόβλημα της αποκλειστικής διάζευξης «το ένα ή το άλλο αλλά όχι και τα δύο» (XOR). Αυτοί οι περιορισμοί επισημάνθηκαν σε ένα σημαντικό βιβλίο από τους Marvin Minsky και Seymour Papert το 1969 [4], το οποίο οδήγησε σε διακοπή χρηματοδότησης της έρευνας για τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα. Μια παράλληλη εξέλιξη προέκυψε, εμπνευσμένη από τα μαγνητικά συστήματα, η οποία δημιούργησε μοντέλα για επαναλαμβανόμενα νευρωνικά δίκτυα και διερεύνησε τις συλλογικές τους ιδιότητες [5-10]. Η δεκαετία του 1980 Στη δεκαετία του 1980 σημειώθηκαν σημαντικές ανακαλύψεις στους τομείς τόσο των επαναλαμβανόμενων όσο και των αναδρομικών νευρωνικών δικτύων, που οδήγησαν σε μια ταχεία επέκταση του πεδίου των τεχνητών νευρωνικών δικτύων. Ο John Hopfield, ένας θεωρητικός φυσικός, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες στη βιοφυσική. Η θεμελιώδης εργασία του την δεκαετία του 1970 εξέτασε τη μεταφορά ηλεκτρονίων μεταξύ βιομορίων [11] και τη διόρθωση σφαλμάτων στις βιοχημικές αντιδράσεις (kinetic proofreading=κινητικός διορθωτικός έλεγχος) [12]. Το 1982, ο Hopfield δημοσίευσε ένα δυναμικό μοντέλο για μια συνειρμική μνήμη που βασίζεται σε ένα απλό επαναλαμβανόμενο νευρωνικό δίκτυο [13]. Συλλογικά φαινόμενα εμφανίζονται συχνά σε φυσικά συστήματα, όπως τομείς σε μαγνητικά συστήματα και δίνες στη ροή ρευστού. Ο Hopfield διερεύνησε αν τα αναδυόμενα συλλογικά φαινόμενα σε μεγάλες συλλογές νευρώνων θα μπορούσαν να προκαλέσουν «υπολογιστικές» ικανότητες. Επισημαίνοντας ότι οι συλλογικές ιδιότητες σε πολλά φυσικά συστήματα είναι ανθεκτικές σε αλλαγές στις λεπτομέρειες του μοντέλου, αντιμετώπισε αυτό το ερώτημα χρησιμοποιώντας ένα νευρωνικό δίκτυο με N δυαδικούς κόμβους si (0 ή 1). Η δυναμική ήταν ασύγχρονη με ενημερώσεις κατωφλίου μεμονωμένων κόμβων σε τυχαίους χρόνους. Η νέα τιμή ενός κόμβου si προσδιορίστηκε από ένα σταθμισμένο άθροισμα σε όλους τους άλλους κόμβους, όπου ορίζεται si=1 αν hi>0, διαφορετικά si=0 (θέτοντας κατώφλι το μηδέν). Οι ζεύξεις wij θεωρήθηκαν συμμετρικές και αντικατοπτρίζουν συσχετισμούς ανά ζεύγη μεταξύ των κόμβων στις αποθηκευμένες μνήμες, κάτι που αναφέρεται ως ο κανόνας Hebb. Η συμμετρία των βαρών εγγυάται σταθερή δυναμική. Οι στάσιμες καταστάσεις αναγνωρίστηκαν ως μνήμες, κατανεμημένες στους Ν κόμβους σε μια μη τοπική αποθήκευση. Επιπλέον, στο δίκτυο εκχωρήθηκε μια ενέργεια Ε που δίνεται από την εξίσωση , η οποία είναι μια μονότονα φθίνουσα συνάρτηση ως προς το δυναμικό του δικτύου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύνδεση μεταξύ του κόσμου της φυσικής και των τεχνητών νευρωνικών δικτύων, όπως καθοριζόταν στη δεκαετία του 1980, ήταν ήδη προφανής από αυτές τις δύο εξισώσεις. Η πρώτη εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναπαραστήσει το μοριακό πεδίο Weiss (από τον Γάλλο φυσικό Pierre Weiss) που περιγράφει πώς ευθυγραμμίζονται οι ατομικές μαγνητικές ροπές σε ένα στερεό και αργότερα χρησιμοποιούνταν συχνά για την εκτίμηση της ενέργειας μιας μαγνητικής διαμόρφωσης, π.χ. ενός σιδηρομαγνήτη. Ο Hopfield γνώριζε φυσικά πολύ καλά πώς χρησιμοποιούνταν αυτές οι εξισώσεις για την περιγραφή των μαγνητικών υλικών. Μεταφορικά, η δυναμική οδηγεί το σύστημα με Ν κόμβους στις κοιλάδες ενός ενεργειακού τοπίου Ν διαστάσεων, στο οποίο βρίσκονται οι στάσιμες καταστάσεις. Οι στάσιμες καταστάσεις αντιπροσωπεύουν μνήμες που μαθαίνονται από τον κανόνα Hebb. Αρχικά, ο αριθμός των μνημών που μπορούσαν να αποθηκευτούν στο δυναμικό μοντέλο του Hopfield ήταν περιορισμένος. Μέθοδοι για την επίλυση αυτού του προβλήματος αναπτύχθηκαν σε μεταγενέστερη εργασία [14]. Ο Hopfield χρησιμοποίησε το μοντέλο του ως συνειρμική μνήμη ή ως μέθοδο διόρθωσης σφαλμάτων ή συμπλήρωσης προτύπων. Ένα σύστημα αρχικοποιημένο με λανθασμένο μοτίβο, ίσως μια ανορθόγραφη λέξη, έλκεται από το πλησιέστερο τοπικό ελάχιστο ενέργειας στο μοντέλο του, οπότε λαμβάνει χώρα μια διόρθωση. Το μοντέλο έγινε ελκυστικό όταν έγινε σαφές ότι βασικές ιδιότητες, όπως η χωρητικότητα αποθήκευσης, μπορούσαν να κατανοηθούν αναλυτικά, χρησιμοποιώντας μεθόδους από τη θεωρία των υαλωδών σπιν [15,16]. Ένα εύλογο ερώτημα εκείνη την εποχή ήταν αν οι ιδιότητες αυτού του μοντέλου είναι ένα πλαστό αποτέλεσμα της ακατέργαστης δυαδικής δομής του. Ο Hopfield απάντησε σε αυτό το ερώτημα δημιουργώντας μια αναλογική έκδοση του μοντέλου [17], με δυναμική συνεχούς χρόνου που δίνεται από τις εξισώσεις κίνησης για ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα. Η ανάλυσή του για το αναλογικό μοντέλο έδειξε ότι οι δυαδικοί κόμβοι θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από αναλογικούς χωρίς να χαθούν οι αναδυόμενες συλλογικές ιδιότητες του αρχικού μοντέλου. Οι στάσιμες καταστάσεις του αναλογικού μοντέλου αντιστοιχούσαν σε λύσεις μέσου πεδίου του δυαδικού συστήματος σε μια αποτελεσματικά ρυθμιζόμενη θερμοκρασία και προσέγγισε τις στάσιμες καταστάσεις του δυαδικού μοντέλου σε χαμηλή θερμοκρασία. Η στενή αντιστοιχία μεταξύ του αναλογικού και του δυαδικού μοντέλου χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια από τους Hopfield και David Tank [18,19] για την ανάπτυξη μιας μεθόδου για την επίλυση δύσκολων διακριτών προβλημάτων βελτιστοποίησης με βάση τη δυναμική συνεχούς χρόνου του αναλογικού μοντέλου. Εδώ, το πρόβλημα βελτιστοποίησης που πρέπει να λυθεί, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών, κωδικοποιείται στις παραμέτρους αλληλεπίδρασης (βάρη) του δικτύου. Επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν τη δυναμική του αναλογικού μοντέλου για να έχουν ένα πιο «ήπιο» ενεργειακό τοπίο και έτσι να διευκολύνουν την αναζήτηση. Η προαναφερθείσα αποτελεσματική θερμοκρασία του αναλογικού συστήματος μειώθηκε σταδιακά, όπως στην καθολική βελτιστοποίηση με προσομοίωση ανόπτησης (η θερμική κατεργασία στην οποία υποβάλλεται ένα μέταλλο ή κράμα) [20]. Η βελτιστοποίηση πραγματοποιείται μέσω της ολοκλήρωσης των εξισώσεων κίνησης ενός ηλεκτρονικού κυκλώματος, κατά το οποίο οι κόμβοι εξελίσσονται χωρίς οδηγίες από μια κεντρική μονάδα. Αυτή η προσέγγιση αποτελεί ένα πρωτοποριακό παράδειγμα χρήσης ενός δυναμικού συστήματος για την αναζήτηση λύσεων σε δύσκολα διακριτά προβλήματα βελτιστοποίησης [21]. Ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η κβαντική ανόπτηση [22]. Με τη δημιουργία και την εξερεύνηση των παραπάνω δυναμικών μοντέλων βασισμένων στη φυσική – όχι μόνο του σημαντικότατου συνειρμικού μοντέλου μνήμης αλλά και εκείνων που ακολούθησαν – ο Hopfield συνέβαλε στην βαθύτερη κατανόησή μας για τις υπολογιστικές ικανότητες των νευρωνικών δικτύων. Στο διάστημα 1983-1985 ο Geoffrey Hinton, μαζί με τον Terrence Sejnowski και άλλους συναεργάτες, ανέπτυξαν μια στοχαστική επέκταση του μοντέλου Hopfield από το 1982, που ονομάζεται μηχανή Boltzmann [23,24]. Εδώ, σε κάθε κατάσταση του δικτύου εκχωρείται μια πιθανότητα που δίνεται από την κατανομή Boltzmann , με , όπου T είναι μια εικονική θερμοκρασία και θi είναι μια τάση ή τοπικό πεδίο. Η μηχανή Boltzmann είναι ένα παραγωγικό μοντέλο. Σε αντίθεση με το μοντέλο Hopfield, εστιάζει σε στατιστικές κατανομές προτύπων και όχι σε μεμονωμένα μοτίβα. Περιέχει ορατούς κόμβους που αντιστοιχούν στα μοτίβα προς εκμάθηση καθώς και πρόσθετους κρυφούς κόμβους, όπου οι τελευταίοι περιλαμβάνονται για να επιτρέψουν τη μοντελοποίηση πιο γενικών κατανομών πιθανοτήτων. Εικόνα 2: Aνατροφοδοτούμενo δίκτυο με δύο στρώματα κρυφών κόμβων μεταξύ των στρωμάτων εισόδου και εξόδου. Οι παράμετροι του δικτύου, που ορίζουν την ενέργεια Ε, προσδιορίζονται έτσι ώστε η στατιστική κατανομή των ορατών μοτίβων που παράγονται από το μοντέλο να αποκλίνει ελάχιστα από τη στατιστική κατανομή ενός δεδομένου συνόλου προτύπων εκπαίδευσης. Ο Hinton και οι συνεργάτες του ανέπτυξαν έναν τυπικά κομψό αλγόριθμο μάθησης για τον προσδιορισμό των παραμέτρων [24]. Ωστόσο, κάθε βήμα του αλγορίθμου περιλαμβάνει χρονοβόρες προσομοιώσεις ισορροπίας για δύο διαφορετικά σύνολα. Αν και θεωρητικά ενδιαφέρουσα, στην πράξη, η μηχανή Boltzmann ήταν αρχικά περιορισμένης χρήσης. Όμως, μια μικρότερη έκδοσή της με λιγότερα βάρη, που ονομάζεται περιορισμένη μηχανή Boltzmann, εξελίχθηκε σε ένα ευέλικτο εργαλείο (βλ. επόμενη ενότητα). Τόσο το μοντέλο Hopfield όσο και η μηχανή Boltzmann είναι επαναλαμβανόμενα νευρωνικά δίκτυα. Στη δεκαετία του 1980 σημειώθηκε επίσης σημαντική πρόοδος στα ανατροφοδοτούμενα προς τα εμπρός δίκτυα. Μια βασική πρόοδος ήταν η επίδειξη από τους David Rumelhart, Hinton και Ronald Williams το 1986 για το πώς οι αρχιτεκτονικές με ένα ή περισσότερα κρυφά επίπεδα θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν για ταξινόμηση χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο γνωστό ως οπισθοδιάδοση (backpropagation) [25]. Εδώ, ο στόχος είναι να ελαχιστοποιηθεί η μέση τετραγωνική απόκλιση, D, μεταξύ της εξόδου από το δίκτυο και των δεδομένων εκπαίδευσης, με βαθμιδωτή κάθοδο. Αυτό απαιτεί τον υπολογισμό των μερικών παραγώγων του D σε σχέση με όλα τα βάρη στο δίκτυο. Οι Rumelhart, Hinton και Williams ανακάλυψαν εκ νέου ένα σχέδιο για αυτό, το οποίο είχε εφαρμοστεί προηγουμένως σε σχετικά προβλήματα από άλλους [26,27]. Επιπλέον, και πιο σημαντικό, απέδειξαν ότι τα δίκτυα με ένα κρυφό επίπεδο θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν με αυτή τη μέθοδο για να εκτελούν εργασίες που είναι άλυτες χωρίς ένα τέτοιο επίπεδο. Επιπλέον, αποσαφήνησαν την λειτουργία των κρυφών κόμβων. Προς την βαθιά μάθηση (deep learning) Tις μεθοδολογικές ανακαλύψεις από την δεκαετία του 1980 ακολούθησαν σύντομα επιτυχημένες εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης προτύπων σε εικόνες, γλώσσες και κλινικά δεδομένα. Μια σημαντική μέθοδος ήταν τα πολυεπίπεδα Νευρωνικά Δίκτυα Συνέλιξης ή ΝΔΣ (convolutional neural networks) που εκπαιδεύτηκαν με οπισθοδιάδοση, όπως ανέπτυξαν οι Yann LeCun και Yoshua Bengio [28,29]. Η αρχιτεκτονική των ΝΔΣ είχε τις ρίζες της στη μέθοδο neocognitron που δημιουργήθηκε από τον Kunihiko Fukushima [30], που με τη σειρά του εμπνεύστηκε από το έργο των David Hubel και Torsten Wiesel, βραβευθέντων με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1981. Η προσέγγιση των ΝΔΣ που αναπτύχθηκε από τον LeCun και τους συνεργάτες του χρησιμοποιήθηκε από πολλές αμερικανικές τράπεζες για την ταξινόμηση χειρόγραφων ψηφίων σε επιταγές από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ένα άλλο επιτυχημένο παράδειγμα αυτής της περιόδου είναι η μέθοδος μακράς βραχύχρονης μνήμης που δημιουργήθηκε από τους Sepp Hochreiter και Jürgen Schmidhuber [31]. Αυτό είναι ένα επαναλαμβανόμενο δίκτυο για την επεξεργασία διαδοχικών δεδομένων, όπως στην ομιλία και τη γλώσσα, και μπορεί να αντιστοιχιστεί σε ένα πολυεπίπεδο δίκτυο που ξεδιπλώνεται στο χρόνο. Ενώ ορισμένες πολυεπίπεδες αρχιτεκτονικές οδήγησαν σε επιτυχημένες εφαρμογές στη δεκαετία του 1990, παρέμεινε μια πρόκληση να εκπαιδεύονται βαθιά πολυεπίπεδα δίκτυα με πολλές συνδέσεις μεταξύ διαδοχικών επιπέδων. Σε πολλούς ερευνητές του πεδίου, η εκπαίδευση σε πυκνά πολυεπίπεδα δίκτυα φαινόταν απρόσιτη. Η κατάσταση άλλαξε τη δεκαετία του 2000. Ηγετική φυσιογνωμία σε αυτή την ανακάλυψη ήταν ο Hinton και σημαντικό εργαλείο ήταν η περιορισμένη μηχανή Boltzmann (restricted Boltzmann machine=RBM). Ένα δίκτυο RBM έχει βάρη μόνο μεταξύ ορατών και κρυφών κόμβων και κανένα βάρος δεν συνδέει δύο κόμβους του ίδιου τύπου. Για μία RBM, ο Hinton δημιούργησε έναν αποτελεσματικό κατά προσέγγιση αλγόριθμο μάθησης [32], που ονομάζεται contrastive divergence (αντιφατική απόκλιση), ο οποίος ήταν πολύ ταχύτερος από αυτόν της πλήρους μηχανής Boltzmann [24]. Στη συνέχεια ανέπτυξε, με τους Simon Osindero και Yee-Whye Teh, μια διαδικασία προεκπαίδευσης για δίκτυα πολλαπλών επιπέδων, στην οποία τα στρώματα εκπαιδεύονται ένα προς ένα χρησιμοποιώντας μία RBM [33]. Μια πρώιμη εφαρμογή αυτής της προσέγγισης ήταν ένα δίκτυο αυτόματου κωδικοποιητή για μείωση διαστάσεων [34,35]. Μετά την προεκπαίδευση, έγινε δυνατή η εκτέλεση μιας συνολικής ρύθμισης παραμέτρων χρησιμοποιώντας τον αλγόριθμο οπισθοδιάδοσης. Η προ-γύμανση με RBM εντόπιζε δομές σε δεδομένα, όπως γωνίες σε εικόνες, χωρίς τη χρήση ταξινομημένων δεδομένων εκπαίδευσης. Έχοντας βρει αυτές τις δομές, η επισήμανση αυτών με οπισθιοδιάδοση αποδείχθηκε μια σχετικά απλή εργασία. Συνδέοντας επίπεδα προεκπαιδευμένα με αυτόν τον τρόπο, ο Hinton μπόρεσε να εφαρμόσει με επιτυχία παραδείγματα βαθύτερων και πυκνότερων δικτύων, ένα βήμα προς αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως βαθιά μάθηση (deep learning). Αργότερα, κατέστη δυνατή η αντικατάσταση της προ-εκπάιδευσης που βασίζεται σε RBM από άλλες μεθόδους για την επίτευξη της ίδιας απόδοσης βαθιών και πυκνών πολυεπίπεδων Νευρωνικών Δικτύων Συνέλιξης (ΝΔΣ). Τα Τεχνητά Νευρωνικά Δίκτυα (TNΔ) ως ισχυρά εργαλεία στη φυσική και σε άλλους επιστημονικούς κλάδους Μεγάλο μέρος της παραπάνω συζήτησης επικεντρώνεται στο πώς η φυσική υπήρξε η κινητήριος δύναμη στις εφευρέσεις και την ανάπτυξη των TNΔ. Αντιστρόφως τώρα, τα TNΔ διαδραματίζουν ολοένα και περισσότερο σημαντικό ρόλο ως ισχυρό εργαλείο μοντελοποίησης και ανάλυσης σχεδόν σε όλο το εύρος της φυσικής. Σε ορισμένες εφαρμογές, τα TNΔ χρησιμοποιούνται ως προσέγγιση συνάρτησης [36]. Δηλαδή, τα TNΔ χρησιμοποιούνται για να παρέχουν έναν «μιμητή (copycat)» για κάποιο μοντέλο φυσικής. Αυτό μπορεί να μειώσει σημαντικά τους υπολογιστικούς πόρους που απαιτούνται, επιτρέποντας έτσι την ανίχνευση μεγαλύτερων συστημάτων σε υψηλότερη ανάλυση. Με αυτόν τον τρόπο έχουν επιτευχθεί σημαντικές προόδοι, π.χ. στα κβαντομηχανικά προβλήματα πολλών σωμάτων [37-39]. Εδώ, οι αρχιτεκτονικές βαθιάς μάθησης εκπαιδεύονται να αναπαράγουν ενέργειες των φάσεων των υλικών, καθώς επίσης την μορφή και τη ισχύ των ενδοατομικών δυνάμεων, με ακρίβεια συγκρίσιμη με τα εξαρχής κβαντομηχανικά μοντέλα. Με αυτά τα εκπαιδευμένα ατομικά μοντέλα Tεχνικών Nευρωνικών Δικτύων (ΤΝΔ), μπορεί να γίνει σημαντικά ταχύτερος προσδιορισμός της σταθερότητας φάσης και της δυναμικής των νέων υλικών. Παραδείγματα που δείχνουν την επιτυχία αυτών των μεθόδων περιλαμβάνουν την πρόβλεψη νέων φωτοβολταϊκών υλικών. Με αυτά τα μοντέλα, είναι επίσης δυνατό να μελετηθούν οι μετατροπές φάσης [40] καθώς και οι θερμοδυναμικές ιδιότητες του νερού [41]. Ομοίως, η ανάπτυξη αναπαραστάσεων TNΔ κατέστησε δυνατή την επίτευξη υψηλότερων αναλύσεων σε ξεκάθαρα κλιματικά μοντέλα βασισμένα στη φυσική [42,43] χωρίς να καταφύγουμε σε πρόσθετη υπολογιστική ισχύ. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, τα TNΔ έγιναν ένα τυπικό εργαλείο ανάλυσης δεδομένων σε πειράματα σωματιδιακής φυσικής διαρκώς αυξανόμενης πολυπλοκότητας. Τα περιζήτητα θεμελιώδη σωματίδια, όπως το μποζόνιο Higgs, επιβιώνουν μόνο για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου αφότου δημιουργηθούν σε συγκρούσεις υψηλής ενέργειας (π.χ. ~10-22 s για το μποζόνιο Higgs). Η παρουσία τους πρέπει να συναχθεί από την παρακολούθηση πληροφοριών και απόθεσης ενέργειας σε τεράστιους ανιχνευτές. Συχνά η αναμενόμενη υπογραφή του ανιχνευτή είναι τόσο σπάνια που χάνεται στα γεγονότα υποβάθρου. Για να αναγνωρίζουν τις διασπάσεις των σωματιδίων και να αυξάνουν την αποτελεσματικότητα των αναλύσεων, τα ΝΔΣ εκπαιδεύτηκαν ώστε να επιλέγουν συγκεκριμένα μοτίβα στους μεγάλους όγκους δεδομένων ανιχνευτών που παράγονται με υψηλό ρυθμό. Τα Tεχνητά Nευρωνικά Δίκτυα (TNΔ) βελτίωσαν την ευαισθησία των αναζητήσεων για το μποζόνιο Higgs στον επιταχυντή Large ElectronPosrtion (LEP) στο CERN κατά τη δεκαετία του 1990 [44] και χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση δεδομένων που οδήγησαν στην ανακάλυψή του σωματιδίου Χιγκς στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) το 2012 [45]. Τα TNΔ χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε μελέτες του κορυφαίου κουάρκ στο Fermilab [46]. Στην αστροφυσική και την αστρονομία, τα TNΔ έχουν γίνει επίσης ένα τυπικό εργαλείο ανάλυσης δεδομένων. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι μια ανάλυση δεδομένων από τον ανιχνευτή νετρίνων IceCube στο Νότιο Πόλο, βασισμένη σε TNΔ, η οποία οδήγησε στην απεικόνιση των νετρίνων του Γαλαξία [47]. Οι διελεύσεις εξωπλανητών έχουν εντοπιστεί από την αποστολή Kepler χρησιμοποιώντας επίσης TNΔ [48]. Και η εικόνα του τηλεσκοπίου Event Horizon της μαύρης τρύπας στο κέντρο του Γαλαξία χρησιμοποίησε TNΔ για την επεξεργασία δεδομένων [49]. Μέχρι στιγμής, η πιο εντυπωσιακή επιστημονική ανακάλυψη που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη είναι το εργαλείο AlphaFold για την πρόβλεψη τρισδιάστατων πρωτεϊνικών δομών, δεδομένων των αλληλουχιών αμινοξέων τους [50]. Στη μοντελοποίηση εφαρμογών βιομηχανικής φυσικής και χημείας, τα TNΔ διαδραματίζουν επίσης ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο. Τα TNΔ στην καθημερινή ζωή Η λίστα των εφαρμογών που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή και βασίζονται στα Τεχνητά Νευρωνικά Δικτύα (ΤΝΔ) είναι μεγάλη. Αυτά τα δίκτυα βρίσκονται πίσω από σχεδόν οτιδήποτε κάνουμε με τους υπολογιστές, όπως η αναγνώριση εικόνων, η δημιουργία γλώσσας και πολλά άλλα. Η υποστήριξη αποφάσεων στο πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης είναι επίσης μια καθιερωμένη εφαρμογή για τα TNΔ. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη εικόνων μαστογραφικού προσυμπτωματικού ελέγχου έδειξε ένα σαφές όφελος από τη χρήση μηχανικής μάθησης για τη βελτίωση της ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού [51]. Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα είναι η διόρθωση κίνησης στις σαρώσεις μαγνητικής τομογραφίας (MRI) [52]. Συμπερασματικές παρατηρήσεις Οι πρωτοποριακές μέθοδοι και έννοιες που αναπτύχθηκαν από τους Hopfield και Hinton ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του πεδίου των TNΔ. Επιπλέον, ο Hinton έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις προσπάθειες επέκτασης των μεθόδων σε βαθύτερα και πυκνότερα TNΔ. Με τις ανακαλύψεις τους, που στηρίζονται στα θεμέλια της φυσικής επιστήμης, έδειξαν έναν εντελώς νέο τρόπο για να χρησιμοποιούμε τους υπολογιστές για να αντιμετωπίσουμε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Με απλά λόγια, χάρη στην εργασία τους, η ανθρωπότητα διαθέτει τώρα ένα νέο εργαλείο, το οποίο μπορεί να επιλέξει να το χρησιμοποιεί μόνο για καλούς σκοπούς. Η μηχανική μάθηση που βασίζεται σε TNΔ φέρνει επανάσταση στην επιστήμη, τη μηχανική και την καθημερινή ζωή. Το πεδίο έχει πάρει ήδη τον δρόμο του για να δημιουργήσει καινοτομίες προς την οικοδόμηση μιας βιώσιμης κοινωνίας, π.χ. βοηθώντας στην ανακάλυψη νέων χρήσιμων υλικών. Το πώς η βαθιά μάθηση από τα TNΔ θα χρησιμοποιηθεί στο μέλλον, εξαρτάται από το πώς οι άνθρωποι θα επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα απίστευτα ισχυρά εργαλεία, που ήδη είναι παρόντα σε πολλές πτυχές της ζωής μας. Εικόνα 1: Επαναλαμβανόμενα δίκτυα Ν δυαδικών κόμβων si (0 ή 1), με βάρη σύνδεσης wij. (Αριστερά) Το μοντέλο Hopfield. (Κέντρο) Μηχανή Boltzmann. Οι κόμβοι χωρίζονται σε δύο ομάδες, ορατούς (ανοιχτούς κύκλους) και κρυφούς (γκρι) κόμβους. Το δίκτυο είναι εκπαιδευμένο να προσεγγίζει την κατανομή πιθανοτήτων ενός δεδομένου συνόλου ορατών μοτίβων. Μόλις εκπαιδευτεί, το δίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία νέων παραδειγμάτων από την κατανομή εκμάθησης. (Δεξιά) Περιορισμένη μηχανή Boltzmann. Ίδια με τη μηχανή Boltzmann, αλλά χωρίς καμία ζεύξη εντός του ορατού στρώματος ή μεταξύ κρυφών κόμβων. Αυτή η παραλλαγή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για στρώμα-προς-στρώμα προ-εκπαίδευση νευρωνικών δικτύων εκμάθησης αναπαράστασης (deep networks) Εικόνα 2: Aνατροφοδοτούμενo δίκτυο με δύο στρώματα κρυφών κόμβων μεταξύ των στρωμάτων εισόδου και εξόδου παραπομπές: W.S. McCulloch and W. Pitts, Bull. Math. Biophys. 5, 115 (1943). D.O. Hebb, The organization of behavior (Wiley & Sons, New York, 1949). F. Rosenblatt, Principles of neurodynamics:Perceptrons and theory of brain mechanisms (Spartan Book, Washigton D.C., 1962). M.L. Minsky and S.A. Papert, Perceptrons: An introduction to computational geometry (MIT Press, Cambridge, 1969). B.G. Cragg and H.N.V. Temperley, Brain 78, 304 (1955). E.R. Caianiello, J. Theor. Biol. 2, 204 (1961). K. Nakano, IEEE Trans., Syst., Man, Cybern. SMC-2, 380 (1972). S.-I. Amari, IEEE Trans. Comput. C-21, 1197 (1972). W.A. Little, Math. Biosci. 19, 101 (1974). W.A. Little and G.L. Shaw, Math. Biosci. 39, 281 (1978). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci USA 71, 3640 (1974). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci USA 71, 4135 (1974). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 79, 2554 (1982). D. Krotov and J.J. Hopfield. In Advances in Neural Information Processing Systems 29, 1172 (2016). D. J. Amit, H. Gutfreund and H. Sompolinsky, Phys. Rev. A 32, 1007 (1985). M. Mézard, G. Parisi and M. Virasoro, Spin glass theory and beyond: An introduction to the replica method and its applications (World Scientific, Singapore, 1987). J.J. Hopfield, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 81, 3088 (1984). J.J. Hopfield and D.W. Tank, Biol. Cybern. 52, 141 (1985). J.J. Hopfield and D.W. Tank, Science 233, 625 (1986). S. Kirkpatrick, C.D. Gelatt and M.P. Vecchi, Science 220, 671 (1983). N. Mohseni, P. McMahon and T. Byrnes, Nat. Phys. Rev. 4, 363 (2022). T. Kadowaki and H. Nishimori, Phys. Rev. E 58, 5355 (1998).S.E. Fahlman, G.E. Hinton and T.J. Sejnowski. In Proceedings of the AAAI-83 conference, pp. 109-113 (1983). D.H. Ackley, G.E. Hinton and T.J. Sejnowski, Cogn. Sci. 9, 147 (1985). D.E. Rumelhart, G.E. Hinton and R.J. Williams, Nature 323, 533 (1986). P.J. Werbos. In System Modeling and Optimization, pp. 762-770 (1982). S. Linnainmaa, Master’s thesis (in Finnish), Univ. Helsinki (1970); published in BIT 16, 146 (1976). Y. LeCun, B.Boser, J.S. Denker, D. Henderson, R.E. Howard, W. Hubbard and L.D. Jackel, Neural Comput. 1, 541 (1989). Y. LeCun, L. Bottou, Y. Bengio and P. Haffner, Proc. IEEE 86, 2278 (1998). K. Fukushima, Biol. Cybern. 36, 193 (1980). S. Hochreiter and J. Schmidhuber, Neural Comput. 9, 1735 (1997). G.E. Hinton, Neural Comput. 14, 1771 (2002). G.E. Hinton, S. Osindero and Y.-W. The, Neural Comput. 18, 1527 (2006). Y. Bengio, P. Lamblin, D. Popovici and H. Larochelle. In Advances in Neural Information Processing Systems 19, 153 (2006). G.E. Hinton and R. Salakhutdinov, Science 313, 504 (2006). K. Hornik, Neural Netw. 4, 251 (1991). J. Behler and M. Parrinello, Phys. Rev. Lett. 98, 146401 (2007). G. Carleo and M. Troyer, Science 355, 602 (2017). P.M. Piaggi, J. Weis, A.Z. Panagiotopoulos, P.G. Debenedetti and R. Car, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 119, e2207294119 (2022). R. Jinnouchi, J. Lahnsteiner, F. Karsai, G. Kresse and M. Bokdam, Phys. Rev. Lett. 122, 225701 (2019). P.M. de Hijes, C. Dellago, R. Jinnouchi, B. Schmiedmayer and G. Kresse, J. Chem. Phys. 160, 114107 (2024). S. Rasp, M.S. Pritchard and P. Gentine, Proc. Natl. Acad. Sci USA 115, 9684 (2018). C. Wong, Nature 628, 710 (2024).ALEPH Collaborations, Phys. Lett B 447, 336 (1999). ATLAS Collaboration, Phys. Lett. B 716, 1 (2012). D0 Collaboration, Phys. Rev. Lett. 103, 092001 (2009). IceCube Collaboration, Science 380, 1338 (2023). K.A. Pearson, L. Palafox and C.A. Griffith, Mon. Not. R. Astron. Soc. 474, 478 (2017). EHT Collaboration, ApJL 930, L15 (2022). J. Jumper et al., Nature 596, 583 (2021). K. Lång et al., Lancet Oncol. 24, 936 (2023). V. Spieker et al., IEEE Trans. Med. Imaging 43, 846 (2024). πηγές: 1. Scientifc Background to the Nobel Prize in Physics 2024 – https://www.nobelprize.org/uploads/2024/09/advanced-physicsprize2024.pdf 2. LIFE 3.0, Max Tegmark, εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ

Επειδη απο το 2017 που γραψαμε για τελευταια φορα στο θεμα αυτο εχουν περασει εφτα χρονια και μαλλον εχω χασει συνεχειες τι θεωριες συνομωσιας και τι τελευταιες φορες που θα καταστρεφοταν η Γη εχουν περασει απο τοτε.Θυμαται κανενας να τις αναφερει.Ετσι για εμπλουτισμο!!! Και οπως εγραφε παραπανω ο Κωνσταντίνος Κοκκώλης ολοι μας επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα που συλλέγουμε με τη χρήση γνωσιακών φίλτρων. Δεν δίνουμε ίσο βάρος σε όσα δεδομένα έχουμε στη διάθεσή μας. Για παράδειγμα, θα εστιάσουμε σε ό,τι πιστεύουμε πως αναφέρεται στον εαυτό μας, σε ό,τι ακούγεται οικείο, σε ό,τι "κρύβει απειλές ή υπόσχεται επιβράβευσεις. Επίσης σε ό,τι γίνεται κατανοητό, δηλαδή εντάσσεται στο πλαίσιο της συλλεχθήσης εμπειρίας. Τα άλλα θα τα αγνοήσουμε ως αδιάφορα. Οι θεωρίες συνομωσίας μιλούν για απειλές. Αφορούν οικεία θέματα της ποπ κουλτούρας ή θέματα για τα οποία έχουμε βομβαρδιστεί με "δεδομένα" (δηλαδή αβάσιμες υποθέσεις) από τα μέσα. Σκεφθείτε πόσα γνωρίζετε για τη δολοφονία του Κένεντι. Και κατόπιν πόσα γνωρίζετε για τη δολοφονία του Γεωργίου του Α' ή τις απόπειρες δολοφονίας του Βενιζέλου. Ποιο περιστατικό είναι περισσότερο οικείο, εκείνο που αφορούσε την ιστορία μας και τις τύχες του έθνους ή εκείνο για το οποίο μας έπρηξαν με ενα σωρό "πληροφορίες"; Η επιστημονική μέθοδος, που απαιτεί να ελεγχθούν με ακρίβεια τα δεδομένα, να γίνει μια εύλογη υπόθεση και να ελεγχθεί πειραματικά, όχι για να επιβεβαιωθεί αλλά για να καταρριφθεί, δεν είναι εφαρμόσιμη εύκολα στην καθημερινότητα. Και εάν είναι αργεί απελπιστικά, όπως αργεί να ολοκληρωθεί και ένα διδακτορικό. Μέχρι να βγάλεις συμπέρασμα η ζωή έχει προχωρήσει. Τα πράγματα τα χειροτερεύει η άγνοια. Είτε η αγνόηση. Περιμενω🥵

Φιλε Startoucher101 Εκει που πρεπει ειναι σιγουρο οτι συζητηται.Επισης μην αμφιβαλεις φιλε οτι υπαρχουν χιλιαδες ατομα που παρακολουθουν αυτες τις τεχνικες εξελιξεις και ειναι σιγουρα αισαιοδοξοι για την συνεχεια της Διαστημικης Εξερευνησης.😃

Space Χ: Ο εκπληκτικός ελιγμός και η προσγείωση ακριβείας στη βάση του. Η SpaceX εκτόξευσε σήμερα από το Τέξας τον γιγαντιαίο πύραυλο Starship για την πέμπτη δοκιμαστική πτήση του, με σκοπό την παρουσίαση της πρώτης προσπάθειας που θα κάνει η εταιρία για την επιστροφή του πρώτου ορόφου του προωθητή πυραύλου, με τη χρήση μεγάλων ρομποτικών βραχιόνων.Ο προωθητής του πρώτου επιπέδου του πυραύλου Super Heavy εκτοξεύτηκε στις 15:25 (ώρα Ελλάδας) από τις εγκαταστάσεις εκτόξευσης της SpaceX στην περιοχή Μπόκα Τσίκα του Τέξας, στέλνοντας τον δεύτερο όροφο του πυραύλου Starship σε μία διαστημική τροχιά, με προορισμό τον Ινδικό ωκεανό στα δυτικά της Αυστραλίας, με στόχο την είσοδό του στην ατμόσφαιρα και στη συνέχεια την προσεδάφιση του σε μία πλωτή εξέδρα.Ο πυραυλικός προωθητής Super Heavy μετά το διαχωρισμό του από τον κεντρικό προωθητή του Starship και σε ύψος 74 χιλιομέτρων, επέστρεψε στο σημείο της εκτόξευσης του, κάνοντας μία προσπάθεια προσεδάφισης με τη χρήση δύο ρομποτικών βραχιόνων που είχαν προσαρμοστεί στον πύργο της εκτόξευσης.

Η καριέρα της NASA Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο Rice το 1984, ο Newman έκανε ένα επιπλέον έτος μεταδιδακτορικής εργασίας στο Rice. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την ατομική και μοριακή φυσική, συγκεκριμένα τις συγκρούσεις μεσαίας έως χαμηλής ενέργειας ατόμων και μορίων αερονομικού ενδιαφέροντος. Η διδακτορική του εργασία στο Πανεπιστήμιο Rice αφορούσε το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη δοκιμή και τη χρήση ενός νέου συστήματος ανίχνευσης ευαίσθητου στη θέση για τη μέτρηση διαφορικών διατομών συγκρούσεων ατόμων και μορίων. Το 1985, ο Δρ. Newman διορίστηκε ως επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Διαστημικής Φυσικής και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Rice. Την ίδια χρονιά ήρθε να εργαστεί στο Διαστημικό Κέντρο Johnson της NASA, όπου τα καθήκοντά του περιελάμβαναν την ευθύνη για τη διεξαγωγή της εκπαίδευσης του πληρώματος πτήσης και της ομάδας ελέγχου πτήσης για όλες τις φάσεις της αποστολής στους τομείς της προώθησης, καθοδήγησης και ελέγχου Orbiter. Εργαζόταν ως επόπτης προσομοίωσης όταν επιλέχθηκε για το πρόγραμμα αστροναυτών. Υπό αυτή την ιδιότητα, ήταν υπεύθυνος για μια ομάδα εκπαιδευτών που διεξήγαγαν την εκπαίδευση ελεγκτών πτήσης. Επιλέχθηκε από τη NASA τον Ιανουάριο του 1990, ο Νιούμαν ξεκίνησε την εκπαίδευση αστροναυτών τον Ιούλιο του 1990. Οι τεχνικές του αποστολές έκτοτε περιλαμβάνουν: Υποκατάστημα Υποστήριξης Αποστολών Γραφείου Αστροναυτών όπου ήταν μέλος μιας ομάδας υπεύθυνης για την είσοδο/στράπ-ιν πληρώματος πριν από την εκτόξευση και την έξοδο του πληρώματος μετά την προσγείωση ; Υποκατάστημα Ανάπτυξης Αποστολών που εργάζεται στους φορητούς υπολογιστές ενσωματωμένου αεροσκάφους Shuttle. Επικεφαλής του Τμήματος Υποστήριξης Υπολογιστών στο Γραφείο Αστροναυτών, υπεύθυνος για τη συμμετοχή του πληρώματος στην ανάπτυξη και χρήση υπολογιστών στο Διαστημικό Λεωφορείο και στο Διαστημικό Σταθμό. Αναλυτικά στο Γραφείο Προγράμματος Διαστημικού Λεωφορείου τον Μάρτιο του 1999 για μια διετή περιοδεία, ο Νιούμαν υπηρέτησε ως Διευθυντής ολοκλήρωσης RMS, υπεύθυνος για τον ρομποτικό βραχίονα Orbiter και το σύστημα Space Vision System. Πέταξε ως ειδικός αποστολών στα STS-51 (1993), STS-69 (1995), STS-88 (1998) και STS-109 (2002). Ένας βετεράνος τεσσάρων διαστημικών πτήσεων, ο Δρ Νιούμαν έχει καταγράψει πάνω από 43 ημέρες στο διάστημα, συμπεριλαμβανομένων έξι διαστημικών περιπάτων συνολικής διάρκειας 43 ωρών και 13 λεπτών. Αν ο Δρ Νιούμαν μπορούσε να το κάνει ξανά από την αρχή, εύχεται πραγματικά να μπορούσε να πετάξει σε μια αποστολή ISS όπως ο συνάδελφος αστροναύτης του συμμαθητής Dan Bursch. Από την 1η Δεκεμβρίου 2002, ο Newman υπηρέτησε ως Διευθυντής της NASA, Human Space Flight Programs, Ρωσία. Ως επικεφαλής εκπρόσωπος της NASA στη Ρωσική Υπηρεσία Αεροπορίας και Διαστήματος (Rosaviakosmos) και τους εργολάβους της, ο ρόλος του είναι να συνεχίσει την επίβλεψη όλων των επιχειρήσεων διαστημικών πτήσεων, της επιμελητείας και των τεχνικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων αποστολής της NASA στο Korolev και της εκπαίδευσης του πληρώματος στο Gagarin Cosmonaut. Εκπαιδευτικό Κέντρο στο Star City. Ενώ ήταν ακόμη διορισμένος στο Γραφείο Αστροναυτών, ο Νιούμαν έχει επίσης εργαστεί σε διάφορες αποστολές στη NASA. Αναλυτικά στο Γραφείο Προγράμματος Διαστημικού Λεωφορείου από τον Μάρτιο του 1999 έως τον Μάρτιο του 2001, ο Νιούμαν υπηρέτησε ως Υπεύθυνος Ενοποίησης Συστήματος Απομακρυσμένου Χειριστή (RMS) υπεύθυνος για τον καναδικό ρομποτικό βραχίονα Orbiter και το Σύστημα Διαστημικής Όρασης. Ο Νιούμαν αναφέρθηκε λεπτομερώς στο Γραφείο Προγράμματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) από τον Δεκέμβριο του 2002 έως τον Ιανουάριο του 2006, υπηρετώντας ως Διευθυντής της NASA, Πρόγραμμα Ανθρώπινων Διαστημικών Πτήσεων, Ρωσία. Ως επικεφαλής εκπρόσωπος του Διαχειριστή Προγράμματος του ISS στη Ρωσική Ομοσπονδιακή Διαστημική Υπηρεσία (Roskosmos) και τους εργολάβους της, οι αρμοδιότητές του περιελάμβαναν την επίβλεψη του προγράμματος ανθρώπινων διαστημικών πτήσεων της NASA στη Ρωσία. Αυτό περιελάμβανε επιχειρήσεις, υλικοτεχνική υποστήριξη και τεχνικές λειτουργίες της NASA στη Μόσχα, στις επιχειρήσεις του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών της NASA στο Korolev και την εκπαίδευση του πληρώματος της NASA στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών Gagarin στην Star City. Τον Μάρτιο του 2006, ο Newman ενημερώθηκε για τη Ναυτική Μεταπτυχιακή Σχολή (NPS) στο Monterey της Καλιφόρνια, ως Επισκέπτης Καθηγητής της NASA στην Ακαδημαϊκή Ομάδα Διαστημικών Συστημάτων NPS. Ο Νιούμαν άφησε τη NASA τον Ιούλιο του 2008 για να δεχτεί μια θέση ως Καθηγητής, Διαστημικών Συστημάτων στο NPS για να συνεχίσει τη συμμετοχή του στη διδασκαλία και την έρευνα, με έμφαση στη χρήση πολύ μικρών δορυφόρων στην πρακτική εκπαίδευση και για εστιασμένα ερευνητικά έργα εθνικού ενδιαφέροντος. Εμπειρία πτήσης στο διάστημα Το STS-51 Discovery, (12–22 Σεπτεμβρίου 1993) εκτοξεύτηκε από και επέστρεψε για να πραγματοποιήσει την πρώτη νυχτερινή προσγείωση στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της Φλόριντα. Κατά τη διάρκεια της δεκαήμερης πτήσης, το πλήρωμα των πέντε ατόμων ανέπτυξε τον δορυφόρο προηγμένης τεχνολογίας επικοινωνιών (ACTS) και το φασματόμετρο μακρινής και ακραίας υπεριώδους ακτινοβολίας σε τροχιά και ανάκτηση στον δορυφόρο παλετών Shuttle (ORFEUS/SPAS). Ο Newman ήταν υπεύθυνος για τη λειτουργία του SPAS, ήταν ο εφεδρικός χειριστής για το RMS και την πέμπτη ημέρα της πτήσης πραγματοποίησε έναν διαστημικό περίπατο διάρκειας επτά ωρών και πέντε λεπτών με τον Carl Walz. Η εξωοχική δραστηριότητα (EVA) δοκίμασε εργαλεία και τεχνικές για χρήση σε μελλοντικές αποστολές. Εκτός από την εργασία με πολλά δευτερεύοντα ωφέλιμα φορτία και στόχους ιατρικών δοκιμών, το πλήρωμα δοκίμασε επιτυχώς έναν δέκτη Global Positioning System (GPS) για να προσδιορίσει τις θέσεις και τις ταχύτητες του Shuttle σε πραγματικό χρόνο και ολοκλήρωσε μια δοκιμή δρομολόγησης δεδομένων Orbiter σε φορητούς υπολογιστές. Το STS-51 έκανε 158 τροχιές της Γης, διανύοντας 4,1 εκατομμύρια μίλια σε 236 ώρες και 11 λεπτά. Το STS-69 Endeavour (7–18 Σεπτεμβρίου 1995), ήταν μια αποστολή έντεκα ημερών κατά την οποία το πλήρωμα ανέπτυξε με επιτυχία και ανέσυρε έναν δορυφόρο SPARTAN και το Wake Shield Facility (WSF). Στο πλοίο ήταν επίσης το ωφέλιμο φορτίο International Extreme Ultraviolet Hitchhiker, πολλά δευτερεύοντα ωφέλιμα φορτία και ιατρικά πειράματα. Ο Newman ήταν υπεύθυνος για την επιστημονική συμμετοχή του πληρώματος με το WSF και ήταν επίσης ο κύριος χειριστής RMS στην πτήση, εκτελώντας τις λειτουργίες WSF και EVA RMS. Έκανε επίσης τις δοκιμές σε τροχιά του Προσαρμογέα Επικοινωνιών Ku-band, το πείραμα του σχετικού GPS και την οθόνη εντοπισμού θέσης χειριστή RMS. Η αποστολή ολοκληρώθηκε σε 171 γήινες τροχιές, διανύοντας 4,5 εκατομμύρια μίλια σε 260 ώρες και 29 λεπτά. Το STS-88 Endeavor (4–15 Δεκεμβρίου 1998), ήταν η πρώτη αποστολή συναρμολόγησης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Κατά τη διάρκεια της δωδεκαήμερης αποστολής το Unity Module συνδυάστηκε με το Zarya Module. Ο Νιούμαν πραγματοποίησε τρεις διαστημικούς περιπάτους με τον Τζέρι Ρος, συνολικά 21 ώρες και 22 λεπτά. Ο πρωταρχικός στόχος των διαστημικών περιπάτων ήταν η σύνδεση εξωτερικών αγωγών ενέργειας και δεδομένων μεταξύ του Zarya και του Unity. Άλλοι στόχοι περιλαμβάνουν τη ρύθμιση των κεραιών Early Communication, την ανάπτυξη κεραιών στο Zarya που δεν είχαν αναπτυχθεί όπως αναμενόταν, την εγκατάσταση ενός σκίαστρου για την προστασία ενός εξωτερικού υπολογιστή, την εγκατάσταση βοηθημάτων μετάφρασης και την προσάρτηση εργαλείων/υλισμικού για χρήση σε μελλοντικές EVA. Το πλήρωμα πραγματοποίησε επίσης λειτουργίες IMAX Cargo Bay Camera (ICBC) και ανέπτυξε δύο δορυφόρους, τον Mighty Sat 1, με χορηγία της Πολεμικής Αεροπορίας, και τον SAC-A, από την Αργεντινή. Η αποστολή ολοκληρώθηκε σε 185 τροχιές της Γης, διανύοντας 4,6 εκατομμύρια μίλια σε 283 ώρες και 18 λεπτά. STS-109 Columbia (1–12 Μαρτίου 2002). Το STS-109 ήταν η τέταρτη αποστολή εξυπηρέτησης του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble (HST) και η 108η πτήση του Διαστημικού Λεωφορείου. Το πλήρωμα του STS-109 αναβάθμισε επιτυχώς το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble με νέες ηλιακές συστοιχίες, μια νέα μονάδα ελέγχου ισχύος και μια νέα κάμερα, και επίσης εγκατέστησε ένα ψυγείο για να επανενεργοποιήσει μια παλιά κάμερα υπερύθρων. Αυτό το έργο ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια πέντε συνολικά διαστημικών περιπάτων σε πέντε συνεχόμενες ημέρες. Ο Δρ Newman πραγματοποίησε δύο διαστημικούς περιπάτους με τον σύντροφό του Mike Massimino, συνολικής διάρκειας 14 ωρών και 46 λεπτών. Κατά τη διάρκεια του πρώτου από αυτούς τους διαστημικούς περιπάτους, ο Newman και ο Massimino αντικατέστησαν μια παλιά ηλιακή συστοιχία και ένα συγκρότημα τροχού αντίδρασης με νέες μονάδες. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου διαστημικού τους περιπάτου αντικατέστησαν την παλιά κάμερα Faint Object με την τελευταίας τεχνολογίας Advanced Camera for Surveys, η οποία αναμένεται να έχει δεκαπλάσια αύξηση στην ικανότητα του Hubble. Το STS-109 περιφέρθηκε γύρω από τη Γη 165 φορές, διανύοντας 3,9 εκατομμύρια μίλια σε 262 ώρες και 10 λεπτά. Ο James H. Newman στο STS-88 με τον Sergei Krikalyov στα δεξιά https://en.wikipedia.org/wiki/James_H._Newman

Η ESA αναζητά Έλληνες καινοτόμους επιστήμονες για διαστημικό εργαστήριο ESA / Space in Member States / Greece Η ESA αναζητά καινοτόμους επιστήμονες από την Ελλάδα και τα άλλα Κράτη Μέλη να αναπτύξουν νέες ιδέες προσφέροντας στους προγραμματιστές τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τη νέα πλατφόρμα δοκιμών της στο διάστημα. Ο εύρωστος nanosat θα επιτρέψει σε άτομα, εταιρείες και ιδρύματα να δοκιμάσουν πρωτοποριακά λογισμικά χωρίς τον κίνδυνο μιας αποτυχημένης αποστολής.Οι δορυφόροι είναι τόσο πολύπλοκοι και δαπανηροί που οι ελεγκτές τους δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα υποκείμενα ρίσκα. Η ανάγκη για αξιοπιστία σημαίνει ότι το λογισμικό ελέγχου επί του σκάφους και επί του εδάφους δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά κατά τα τελευταία 20 χρόνια.Ωστόσο ο μικροσκοπικός Ops-Sat, ένας CubeSat που συνδυάζει εμπορική τυπικά χρησιμοποιούμενη τεχνολογία και τεχνογνωσία της ESA, είναι μια ευκαιρία για να δοκιμαστούν νέες ιδέες στο χώρο ήδη από το 2015."Αυτός ο δορυφόρος έχει σχεδιαστεί για να εκτελεί πειράματα με λογισμικό κρίσιμης σημασίας για την αποστολή τόσο επί του σκάφους όσο και επί του εδάφους", λέει ο Dave Evans, διαχειριστής του έργου Ops-Sat στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Διαστημικών Επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ, Γερμανία. "Αυτό σημαίνει ότι το λογισμικό πρέπει να είναι ευέλικτο, ισχυρό και εύρωστο."Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να προσφέρουμε ένα πραγματικό ιπτάμενο εργαστήριο για πειραματιστές, είτε είναι έμπειροι στην αντιμετώπιση διαστημικών αποστολών είτε όχι".Όταν ο δορυφόρος σχεδιαζόταν αρχικά, τα προτεινόμενα πειράματα περιλάμβαναν κρυπτογράφηση, υπηρεσίες διαχείρισης δεδομένων και πλοήγησης, αλλά οι δυνατότητες του σχεδιασμού είναι απεριόριστες.Ο πυρήνας περιλαμβάνει πολύ πιο ισχυρούς επεξεργαστές από εκείνους που έχουν πετάξει από την ESA στο παρελθόν και οι οποίοι είναι πλήρως αναδιαμορφώσιμοι, ακόμη και σε επίπεδο λειτουργικού συστήματος και ενσωματωμένου λογισμικού. Τα περιφερειακά περιλαμβάνουν κάμερες, GPS και σύστημα ελέγχου θέσης. Οι πλήρεις λεπτομέρειες είναι διαθέσιμες εδώ (αγγλικά)."Η ESA θα εκτελέσει μερικά από τα πειράματά της, αλλά υπάρχει πολύς χρόνος και ένας λευκός καμβάς για τους άλλους πειραματιστές που έχουν ιδέες ικανές να αλλάξουν το παιχνίδι", λέει ο Ian Carnelli από το Γενικό Πρόγραμμα Σπουδών της ESA (General Studies Programme), που υποστηρίζει την αποστολή."Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για εκείνους που ήδη συμμετέχουν στη διαστημική βιομηχανία, καθώς και για τις επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια ή τα Κράτη Μέλη που δεν έχουν εκτελέσει ακόμα ένα πείραμα στο διάστημα να το πράξουν στο εγγύς μέλλον, και να εμπνεύσουν την επόμενη γενιά στην κατεύθυνση του διαστημικού λογισμικού". Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επικοινωνήστε: Ian Carnelli ESA General Studies Programme officer Future Preparation and Strategic Studies Office ESA Headquarters, Paris, France
 Email: Ian.Carnelli @ esa.int David Evans OPS-SAT Project Manager Advanced Mission Concepts Office European Space Operations Centre Darmstadt, Germany
 Email: David.Evans @ esa.int

Έλληνας καθηγητής επιχορηγείται με διεθνές βραβείο Για να ερευνήσει αν υπήρξε ποτέ αρχή στο χρόνο και το χώρο. Ένας ακόμη Έλληνας επιστήμονας που διαπρέπει στο εξωτερικό, ο καθηγητής μαθηματικής φυσικής Κώστας Σκεντέρης του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον στη Βρετανία, είναι ένας από τους 20 διακεκριμένους ερευνητές απ’ όλο τον κόσμο (και ένας από τους μόνο δύο Ευρωπαίους) που ανακοινώθηκε ότι θα βραβευθεί και θα επιχορηγηθεί με 175.000 δολάρια στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού «Νέα Σύνορα στην Αστρολογία και την Κοσμολογία».Τα εν λόγω βραβεία – επιχορηγήσεις (θα απονεμηθούν στις 12 και 13 Οκτωβρίου στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ) δίνονται, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Σικάγο, από το Ίδρυμα Τέμπλετον προς τιμή του ιδρυτή του, του μακαρίτη φιλάνθρωπου Αμερικανού πολυεκατομμυριούχου επενδυτή Σερ Τζον Τέμπλετον. Το Ίδρυμα – με αδρή χρηματοδότηση – ενισχύει κάθε είδους επιστήμονες για να εξερευνήσουν θεμελιώδη κοσμικά ερωτήματα, με έμφαση στην πνευματική διάστασή τους.Ο Κώστας Σκεντέρης ανέλαβε, μαζί μ’ άλλους κορυφαίους επιστήμονες που θα εργαστούν ανεξάρτητα, να απαντήσει το ερώτημα «ποια ήταν η πρωταρχική κατάσταση στο σύμπαν» και, συνεπώς, «αν υπήρξε ποτέ αρχή στο χρόνο και το χώρο». Την επόμενη διετία, μαζί με τη συνεργάτιδά του επίκουρη καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον Μαρίκα Τέηλορ, σκοπεύουν να αναπτύξουν μια «ολογραφική θεωρία» για το αρχέγονο σύμπαν.Όπως δήλωσε ο Έλληνας επιστήμονας, «υπάρχουν πλέον αρκετά στοιχεία ότι το σύμπαν επεκτάθηκε από μια υπερβολικά καυτή και πυκνή αρχική κατάσταση. Η θεωρία βαρύτητας του Αϊνστάιν εξηγεί πολύ καλά το σύμπαν αφότου είχε γίνει πια αρκετά μεγάλο, όμως δεν ξέρουμε τι συνέβη προηγουμένως».Ο Κώστας Σκεντέρης, αναφέρει το ΑΜΠΕ, αναπτύσσει μια νέα θεωρία που βασίζεται σε μια ριζοσπαστική ιδέα σχετικά με την κβαντική βαρύτητα, που αποκαλείται «ολογραφία». Όπως λέει, «σύμφωνα με την ολογραφία, πιστεύουμε ότι, σε ένα θεμελιώδες επίπεδο, το σύμπαν έχει μια λιγότερη διάσταση απ’ αυτές που αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινή ζωή και η οποία διέπεται από νόμους παρόμοιους με τον ηλεκτρομαγνητισμό. Η ιδέα αυτή μοιάζει μ’ εκείνη των κοινών ολογραμμάτων, στα οποία μια τρισδιάστατη εικόνα κωδικοποιείται σε μια επιφάνεια δύο διαστάσεων, όπως π.χ. ένα ολόγραμμα σε μια πιστωτική κάρτα. Όμως, εν προκειμένω, είναι ολόκληρο το σύμπαν που κωδικοποιείται με τέτοιο τρόπο».Ο Κώστας Σκεντέρης πήρε το πτυχίο της Φυσικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1991 και, στη συνέχεια, το διδακτορικό του στη θεωρητική σωματιδιακή φυσική από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (SUNY) το 1996. Ακολούθως υπήρξε ερευνητής στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής στη Λουβέν του Βελγίου, στο Ινστιτούτο Σπινόζα στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας και στο Τμήμα Φυσικής του πανεπιστημίου Πρίνστον των ΗΠΑ, όπου και διετέλεσε βοηθός καθηγητής (2001-2003). Έπειτα υπήρξε καθηγητής στα Ινστιτούτα Θεωρητικής Φυσικής και Μαθηματικών του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ στην Ολλανδία (2003-2012) και από φέτος είναι πλέον καθηγητής στη Σχολή Μαθηματικών του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον. https://www.newsbeast.gr/greece/arthro/424711/ellinas-kathigitis-epihorigeitai-me-diethnes-vraveio

Γιατί οι δορυφόροι του Κρόνου μοιάζουν με ραβιόλια Η τελευταία αποστολή του διαστημόπλοιου της NASA, Cassini, ήταν να καταγράψει 5 ιδιαίτερους δορυφόρους που βρίσκονται μέσα και έξω από τους δακτυλίους του Κρόνου. Ανακαλύψτε γιατί. Το 2017, η NASA κατέστρεψε το διαστημόπλοιο Cassini, με το Cassini να πέφτει στην ατμόσφαιρα του Κρόνου ακολουθώντας μια προσεκτικά σχεδιασμένη πορεία που δε θα διατάρασσε κανέναν από τους δορυφόρους του πλανήτη. Αυτή η διαδρομή επέτρεψε στο διαστημόπλοιο να δει τους εσωτερικούς δορυφόρους, με το σπεκτόμετρο (Visible & Infrared Mapping Spectrometer, VIMS) με το οποίο ήταν εξοπλισμένο.Οι δορυφόροι αυτοί, που ονομάστηκαν Πάνας, Δάφνις, Άτλας, Πανδώρα και Επιμηθέας καλύπτονται με υλικά από τους δακτυλίους και παγωμένα σωματίδια από τον άλλο γειτονικό τους δορυφόρο τον Εγκέλαδο. Ο Πάνας και ο Δάφνις είναι περισσότερο επηρεασμένοι από το περιβάλλον των δακτυλίων. Το Cassini είδε ότι αυτοί καλύπτονται περισσότερο με την κοκκινωπή ύλη των δακτυλίων, η σύσταση της οποίας είναι κυρίως σίδηρος και οργανικές ενώσεις.Η επιφάνεια των δορυφόρων είναι πολύ πορώδης, κάνοντας τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι δημιουργήθηκαν σταδιακά.Γιατί αυτοί οι δορυφόροι πήραν αυτό το ιδιαίτερο σχήμα του ραβιολιού;Οι ερευνητές δεν έχουν κατανοήσει πλήρως πώς συνέβη. Υποθέτουν ότι κάποια μεγάλα κομμάτια πάγου και σκόνης με το σύνηθες στρογγυλωπό σχήμα συγκρούστηκαν μεταξύ τους, ενώθηκαν και το σώμα που προέκυψε πήρε αυτό το ιδιαίτερο σχήμα. Για να εξάγουν πιο ασφαλή συμπεράσματα θα μοντελοποιήσουν τους δορυφόρους, αξιοποιώντας όλα τα δεδομένα που συνέλεξε το Cassini για την επιφάνεια τους και τα στοιχεία που αλληλεπιδρούν με αυτούς, δηλαδή τη σκόνη, το πλάσμα και τα μαγνητικά πεδία. https://bioximikos.gr/topics/astroviologia/oi-doryforoi-tou-kronou-moiazoun-me-ravioli

«Οι χάρτες που άλλαξαν τον κόσμο-Η ιστορία της χαρτογραφίας πολύ πριν το Internet» Ξέρετε τι είναι ο Καταλανικός mappa mundi ο χάρτης του αλ-Ιντρίσι, οι πορτολάνοι της Μαγιόρκας, η Κάρτα Πιζάνα, ο χάρτης του Χερεφόρντ, ο χάρτης της Άλμπι, ο ψηφιδωτός χάρτης της Μαδηβά, η Χριστιανική τοπογραφία, το βιβλικό σύμπαν του Κοσμά, η Αλμαγέστη του Πτολεμαίου, η Ισορθογώνια προβολή του Μαρίνου της Τύρου, η Χωρογραφία του Πομπώνιου Μέλα, ο Πευτιγγεριανός πίνακας, τα Γεωγραφικά του Στράβωνα, η υδρόγειος του Κράτη, ο πρώτος κάνναβο χάρτης της ιστορίας του Ίππαρχου του Ρόδιου, ο χάρτης του Δικαίαρχου, ο χάρτης του Εκαταίου, οι χάρτες του Αμασαλίκ, οι πολυνησιακοί πλοηγικοί χάρτες από καλάμια, ο πάπυρος των ορυχείων χρυσού, το επτάκινο αστέρι της Βαβυλώνας, η πινακίδα της Νιπούρ, τα πετρογλυφικά της Μπεντολίνα;Όλα αυτά αποτελούν την γεωγραφία και την χαρτογραφία από 13.660 χρόνια π.Χ. έως τον 15ο αιώνα μ.Χ. Πριν από τα Google maps και το GPS, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν χάρτες για να πλοηγηθούν στον γνωστό κόσμο και να καταγράψουν τον άγνωστο που ανακάλυπταν… Οι πρώτοι χάρτες χάνονται στα σκοτεινά βάθη της ιστορίας της ανθρωπότητας. Οι ταξιδευτές και οι εξερευνητές διέθεταν εξαιρετική ικανότητα στην κατάρτιση χαρτών. Ένα υπέροχο ταξίδι στην ιστορία των χαρτών και των στοχαστών που διαμόρφωσαν τον κόσμο μας. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν πρωτόγονες φυλές που, παρότι δεν γνωρίζουν γραφή, σχεδιάζουν υποτυπώδη σχεδιαγράμματα. Αυτό οδηγεί στη σκέψη πως η αντίληψη των σχεδιαγραμμάτων και των χαρτών αποτελεί έμφυτη ικανότητα στο ανθρώπινο είδος. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατασκευάζει διαρκώς νοερούς χάρτες του χώρου στον οποίο εξελίσσεται μια δραστηριότητα, αρκεί η παρατήρηση αυτού του χώρου να γίνεται από ενδιαφέρον, περιέργεια ή, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στην Ιστορία, εξαιτίας της ανάγκης ή του ενστίκτου αυτοσυντήρησης. Καμία ομάδα ανθρώπων ή καμία κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει και να εξελιχθεί χωρίς τη συνδρομή αυτών των νοερών χαρτών, περισσότερο ή λιγότερο σύνθετων. Τα μέλη κάποιων πρωτόγονων πολιτισμών αντιλήφθηκαν την αναγκαιότητα να μεταδώσουν τις γνώσεις τους, τους προσωπικούς νοερούς χάρτες τους. Αυτό δεν μπορούσε να επιτευχθεί, ούτε τότε ούτε και σήμερα , χωρίς τη βοήθεια σημείων και συμβόλων. Η μεταφορά ενός νοερού χάρτη σε σύμβολα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κοινοποίησή του. Έτσι, τα αρχικά αδρά σχέδια στο έδαφος, σε πέτρες ή σε τοιχώματα αποτελούν τον σπόρο, τη βάση από την οποία με την πάροδο του χρόνου γεννήθηκαν οι πρώτοι χάρτες.Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε από την εξής ιδέα: πότε, πώς και γιατί γεννήθηκε στον άνθρωπο η ανάγκη να σχεδιάσει χάρτες. Ωθούμενος από αυτή τη σκέψη ο συγγραφέας, άρχισε να αναζητά πληροφορίες, σχετικές με τον προβληματισμό του. Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα της έρευνάς του. Στο πέρασμα των χρόνων, των αιώνων, των πολιτισμών, υπήρξαν πολλοί άνθρωποι αποφασισμένοι να απεικονίσουν τη γη, από την εποχή των σπηλαίων μέχρι τις μεγάλες αυτοκρατορίες των κονκισταδόρων. Εκείνοι οι άνθρωποι είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας. Αυτό το βιβλίο επιχειρεί να αναδείξει κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους και τη συνεισφορά τους στη χαρτογραφία.Ο Εδουάρδ Νταλμάου, χαρτογράφος ο ίδιος, επιχειρεί να καταγράψει με τεκμήρια τις απαρχές της χαρτογραφίας, ακολουθώντας την πορεία των πρωτοπόρων της, που η σκέψη τους διαμόρφωσε τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Μέσα από αυτή την αφήγηση, την οποία συμπληρώνουν ποικίλα παραδείγματα που εντυπωσιάζουν για την παλαιότητα, τη σπανιότητα και τον πλούτο τους-πολυνησιακοί πλοηγικοί χάρτες βαβυλωνιακές πινακίδες, διαδρομές χαραγμένες στην πέτρα -, το βιβλίο «Οι χάρτες που άλλαξαν τον κόσμο» μας προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα να αποκρυπτογραφήσουμε τους μυστικούς και πιο μυστηριώδεις χάρτες της Γης. Η αναδρομή ξεκινά από τους προϊστορικούς χάρτες και καταλήγει στην εποχή των θαλασσοπόρων, με τους χάρτες που δημιουργήθηκαν από και για εξερευνητές στην άνθιση της εμπορικής ναυσιπλοΐας στη Μεσόγειο και στο έργο του αλ-Ιντρίσι. Το βιβλίο αυτό είναι ένα κομμάτι ιστορίας που αποκαλύπτει πώς τέθηκαν, κόκκο τον κόκκο, πέτρα την πέτρα, τα θεμέλια του πολιτισμού μας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο. Διαβάστε το. Ο Εδουάρδ Νταλμάου σπούδασε γεωγραφία κι εναέρια φωτογραφία στην Αεροπορική Στρατιωτική Σχολή Κουάτρο Βιέντος στην Μαδρίτη κι έκανε την πρακτική του στη μοίρα υδροπλάνων της Υπηρεσίας Αεροδιάσωσης (SAR), στην Πογιένσα της Μαγιόρκα. Είναι συντονιστής και σχεδιαστής χαρτογράφος στο Instituto Cartográfico Latino (τ’ οποίο δημιούργησε ο δάσκαλός του, ο καταξιωμένος καθηγητής Ιστορίας Ζάουμε Βισένς ι Βίβες) και ιδρυτής του πρώτου ιδιωτικού χαρτογραφικού εργαστηρίου στην Βαρκελώνη. Επίσης, είναι συνεργάτης σε σημαντικούς εκδοτικούς οίκους κι έντυπα μέσα, όπως οι Planeta Grandes Publicaciones, RBA, National Geografic, Nauta (όπου σχεδίασε μονογραφικούς άτλαντες για χώρες της Λατινικής Αμερικής), Edicions 62, Gran Enciclopèdia Catalana, Descobrir Catalunya, Encoclopedia Larousse και George Philip & Son, μεταξύ άλλων, και δίνει τακτικά διαλέξεις σ’ εκπαιδευτικά κέντρα. Συμμετείχε, στην πρώτη περίοδο της σταδιοδρομίας του, στο βραβευμένο ραδιοφωνικό πρόγραμμα Els viatgers de la Gran Anacoda, μαζί με τον δημοσιογράφο Τόνι Αρμπονές, στο Catalunya Ràdio. https://vivlio-life.gr/οι-χάρτες-που-άλλαξαν-τον-κόσμο-η-ιστο/

Αστρική «υπερφυσαλίδα» παράγει κοσμική ακτινοβολία. Γάλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα νεφέλωμα που «γεννά» νέα άστρα είναι επίσης ο τόπος παραγωγής κοσμικής ακτινοβολίας, ενός εντυπωσιακού φαινομένου που παραμένει μυστηριώδες για την επιστήμη. Πρόκειται για το νεφέλωμα Cygnus X, στον αστερισμό του Κύκνου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «εργοστάσιο παραγωγής» νέων άστρων.Γάλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα νεφέλωμα που «γεννά» νέα άστρα είναι επίσης ο τόπος παραγωγής κοσμικής ακτινοβολίας, ενός εντυπωσιακού φαινομένου που παραμένει μυστηριώδες για την επιστήμη. Πρόκειται για το νεφέλωμα Cygnus X, στον αστερισμό του Κύκνου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «εργοστάσιο παραγωγής» νέων άστρων. Η κοσμική ακτινοβολία Οι κοσμικές ακτίνες ή κοσμική ακτινοβολία είναι μία κατηγορία ακτινοβολίας που αποτελείται από σωματίδια υψηλών ενεργειών τα οποία παράγονται σε κάποιες περιοχές του Σύμπαντος πολύ μακριά από τη Γη. Το πώς παράγεται η κοσμική ακτινοβολία παραμένει μυστήριο για τους επιστήμονες. Πιστεύουν ότι οι εκρήξεις σουπερνόβα (η αυτοκαστροφή ενός άστρου) βοηθούν τις κοσμικές ακτίνες να ταξιδεύουν με τρομερές ταχύτητες στο Διάστημα.Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αν παραχθεί κοσμική ακτινοβολία σε αποστάσεις μικρότερες των 6.500 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη, οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Αν συμβεί κάτι τέτοιο και η λάμψη των κοσμικών ακτίνων φθάσει στη Γη τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά για τον πλανήτη μας. Ακόμη και αν η λάμψη διαρκέσει για ελάχιστα δευτερόλεπτα οι συνέπειες της θα είναι ανυπολόγιστες και θα διαρκέσουν μέχρι και για 15 χρόνια. Η «υπερφυσαλίδα» Πριν από πέντε χρόνια αστρονόμοι εντόπισαν κοσμικές ακτίνες που φαινόταν να έρχονται από την περιοχή που βρίσκεται το νεφέλωμα Cygnus X. Το νεφέλωμα ανήκει σε μια κατηγορία νεφελωμάτων που οι επιστήμονες ονομάζουν «αστρικές υπερφυσαλίδες». Το γεγονός δεν σήμαινε ωστόσο ότι το συγκεκριμένο νεφέλωμα ήταν η πηγή των ακτίνων επειδή οι κοσμικές ακτίνες επηρεάζονται από τα μαγνητικά πεδία που μπορούν να εκτρέψουν την πορεία τους μέσα στο Διάστημα.Ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Diderot στο Παρίσι έστρεψαν το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi, που εντοπίζει ακτίνες γάμμα, στο Cygnus X που έχει διάμετρο 100 ετών φωτός. Οι ακτίνες γάμμα παράγονται όταν οι κοσμικές ακτίνες αλληλεπιδρούν με την ύλη ή το φως και ο συγκεκριμένος τύπος ακτίνων δεν επηρεάζεται από τα μαγνητικά πεδία. Το ασχημόπαπο-γάμμα Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι στο εσωτερικό του νεφελώματος υπάρχει έντονη παρουσία ακτίνων γάμμα. Μάλιστα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ακτίνες γάμμα έχουν σχηματίσει μέσα στο νεφέλωμα μια περιοχή υψηλής λαμπρότητας η οποία μοιάζει με πάπια. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι συγκεκριμένες ακτίνες γάμμα φαίνεται ότι είναι «φρέσκες» γεγονός το οποίο σημαίνει ότι βρίσκονται ακόμη πολύ κοντά στην πηγή της δημιουργίας τους η οποία δεν μπορεί παρά να βρίσκεται εντός του νεφελώματος.«Υπάρχει ένα ασχημόπαπο μέσα σε ένα κύκνο» αναφέρει η Ιζαμπέλ Γκρενιέ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται η εκπομπή ακτίνων γάμμα μέσα από κάποια υπερφυσαλίδα. Πιστεύω ότι αν κοιτάξουμε προσεκτικά μέσα και σε άλλες υπερφυσαλίδες θα διαπιστώσουμε την παρουσία κοσμικής ακτινοβολίας» αναφέρει ο Μπομπ Μπινς, του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον που δεν μετείχε στην έρευνα η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science». https://www.tovima.gr/2011/11/25/science/astriki-yperfysalida-paragei-kosmiki-aktinobolia/

Space Χ: Ο εκπληκτικός ελιγμός και η προσγείωση ακριβείας στη βάση του. Η SpaceX εκτόξευσε σήμερα από το Τέξας τον γιγαντιαίο πύραυλο Starship για την πέμπτη δοκιμαστική πτήση του, με σκοπό την παρουσίαση της πρώτης προσπάθειας που θα κάνει η εταιρία για την επιστροφή του πρώτου ορόφου του προωθητή πυραύλου, με τη χρήση μεγάλων ρομποτικών βραχιόνων.Ο προωθητής του πρώτου επιπέδου του πυραύλου Super Heavy εκτοξεύτηκε στις 15:25 (ώρα Ελλάδας) από τις εγκαταστάσεις εκτόξευσης της SpaceX στην περιοχή Μπόκα Τσίκα του Τέξας, στέλνοντας τον δεύτερο όροφο του πυραύλου Starship σε μία διαστημική τροχιά, με προορισμό τον Ινδικό ωκεανό στα δυτικά της Αυστραλίας, με στόχο την είσοδό του στην ατμόσφαιρα και στη συνέχεια την προσεδάφιση του σε μία πλωτή εξέδρα.Ο πυραυλικός προωθητής Super Heavy μετά το διαχωρισμό του από τον κεντρικό προωθητή του Starship και σε ύψος 74 χιλιομέτρων, επέστρεψε στο σημείο της εκτόξευσης του, κάνοντας μία προσπάθεια προσεδάφισης με τη χρήση δύο ρομποτικών βραχιόνων που είχαν προσαρμοστεί στον πύργο της εκτόξευσης. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1794761/space-ch-o-ekpliktikos-eligmos-kai-i-prosgeiosi-akriveias-sti-vasi-toy/

Εντοπίστηκε η μεγαλύτερη αστρική απόδραση στο Σύμπαν, 55 άστρα εγκαταλείπουν με μεγάλη ταχύτητα το σμήνος τους Πρωτοφανές σε έκταση κοσμικό φαινομενο. Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο της ευρωπαϊκής αποστολής χαρτογράφησης των άστρων του Σύμπαντος ομάδα αστρονόμων εντόπισε 55 άστρα που απομακρύνονται με πολύ υψηλές ταχύτητες από ένα πυκνό νεαρό σμήνος στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, έναν δορυφορικό γαλαξία του δικού μας γαλαξία. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η επιστημονική κοινότητα παρατηρεί τόσα πολλά αστέρια να δραπετεύουν από ένα αστρικό σμήνος.Το αστρικό σμήνος R136 που βρίσκεται περίπου 158.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη φιλοξενεί εκατοντάδες χιλιάδες αστέρια και βρίσκεται σε μια τεράστια περιοχή έντονου σχηματισμού αστέρων στο LMC. Εκεί βρίσκονται μερικά από τα μεγαλύτερα άστρα που έχουν δει ποτέ αστρονόμοι μερικά με μάζα 300 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο.Τα άστρα δραπέτες εκτοξεύτηκαν κυριολεκτικά από το σμήνος τους σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια. Κάποια από τα άστρα αυτά τρέχουν μακριά από το… σπίτι τους με πάνω από 100.000 χλμ./ώρα περίπου 80 φορές πιο γρήγορα από την ταχύτητα του ήχου στη Γη. Τα άστρα αυτά είναι τόσο μεγάλα που πιθανότατα θα καταστραφούν σε εκρήξεις σουπερνόβα, αφήνοντας πίσω τους μαύρες τρύπες ή αστέρια νετρονίων και συμπεριφέρονται σαν κοσμικοί πύραυλοι που σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα αναμένεται να εκραγούν σε απόσταση περίπου χίλια έτη φωτός από το σημείο προέλευσής τους.Η ανακάλυψη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature» έγινε από μια ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής τον ερευνητή του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, Μίτσελ Στουπ χρησιμοποιώντας το Gaia που οποία παρακολουθεί με ακρίβεια τις θέσεις δισεκατομμυρίων άστρων στο Σύμπαν. Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαζικής απόδρασης άστρων από το σμήνος τους https://www.naftemporiki.gr/techscience/1794438/entopistike-i-megalyteri-astriki-apodrasi-sto-sympan-55-astra-egkataleipoyn-me-megali-tachytita-to-sminos-toys/

Πάιονηρ 10 Ο Πάιονηρ 10 (αγγλ. Pioneer, πρωτοπόρος) είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που ταξίδεψε πέρα από την ζώνη των αστεροειδών και εξερεύνησε τον Δία από κοντά. Εκτοξεύθηκε στις 2 Μαρτίου 1972 από το συγκρότημα εκτοξεύσεων 36 του ακρωτηρίου Κανάβεραλ. Ο Πάιονηρ 10 έχει περάσει την τροχιά του Πλούτωνα και κατευθύνεται σταθερά προς τον αστέρα Αλντεμπαράν στον αστερισμό του Ταύρου. Eίναι το πρώτο κατασκευασμένο από τον άνθρωπο αντικείμενο που τελικά κατάφερε να εγκαταλείψει το ηλιακό μας σύστημα, αφήνοντας πίσω του το πεδίο βαρύτητας του ήλιου.Η αποστολή του ήταν να μελετήσει τα διαπλανητικά και πλανητικά μαγνητικά πεδία, τον ηλιακό άνεμο, τις κοσμικές ακτίνες, τα όρια του Ηλιοθύλακα, την φυσική διανομή ουδέτερου υδρογόνου στο διάστημα, τις ιδιότητες (μέγεθος, μάζα, ροή, και ταχύτητα) της διαστημικής σκόνης, το σέλας στην ατμόσφαιρα του Δία καθώς και τα ραδιοκύματα που αυτός εκπέμπει, την ατμόσφαιρα του Δία και μερικών από τους δορυφόρους του, ιδιαίτερα την ατμόσφαιρα της Iώ και τέλος να φωτογραφίσει τον Δία και τους δορυφόρους του. Κατασκευή και τεχνικά χαρακτηριστικά. Το 1969 τα σχέδια κατασκευής των δυο δίδυμων σκαφών Πάιονηρ 10 και 11 αποτελούσαν την πρωτοπορία των εξερευνητικών αποστολών. Η αποστολή τους ήταν να συγκεντρώσουν και να μεταβιβάσουν πληροφορίες διανύοντας μεγαλύτερη απόσταση από κάθε προηγούμενη αποστολή, καθώς και να διαπιστώσουν αν ένα σκάφος μπορούσε να ταξιδέψει πέρα από τη ζώνη των αστεροειδών προς τους εξωτερικούς πλανήτες χωρίς κίνδυνο να καταστραφεί. Ο βαθμός της επιτυχίας τους ήταν κρίσιμος για τους προγραμματισμούς και την τεχνολογία μελλοντικών αποστολών. Ο Πάιονηρ 10 προοριζόταν να ενταχθεί στα πλαίσια του προγράμματος Πάιονηρ του ερευνητικού κέντρου της NASA και από την ανάδοχο εταιρία TRW. Η κατασκευή του ήταν ελαφριά, μάζας μόλις 260 κιλών, ενώ 30 κιλά ήταν το βάρος του επιστημονικού εξοπλισμού και 27 κιλά των καυσίμων, αντίστοιχα. Όπως και τα Βόγιατζερ, τροφοδοτήθηκε από πυρηνικές θερμοηλεκτρικές γεννήτριες ραδιοϊσοτόπων (SNAP-19s) που παρήγαγαν ρεύμα από τη διάσπαση Πλουτωνίου-238, ισχύος 155W στην εκτόξευση, και 140W κατά την προσέγγιση του Δία. Ο Πάιονηρ 10 μεταφέρει την περίφημη «Χρυσή Πινακίδα του Πάιονηρ» ως αναγνωριστικό χαρακτηριστικό και δείγμα ειρηνικού μηνύματος, σε ενδεχόμενη περίπτωση ανακάλυψις του από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό στο απώτατο μέλλον. Επιστημονικός εξοπλισμός [Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Τα όργανα στον Πάιονηρ 10 περιέλαβαν: Διανυσματικό μαγνητόμετρο ηλίου συσκευή ανάλυσης πλάσματος ανιχνευτής ιόντων τηλεσκόπιο κοσμικής ακτινοβολίας τηλεσκόπιο σωλήνα Geiger ανιχνευτής παγιδευμένης ακτινοβολίας ανιχνευτής μετεωριτών πείραμα αστεροειδών-μετεωροειδών φωτόμετρο υπεριώδους φάσματος φωτοπολαρίμετρο απεικόνισης ραδιόμετρο υπέρυθρου φάσματος Αποστολή. Ο Πάιονηρ 10 προσέγγισε τον Δία τον Δεκέμβριο του 1973. Έπειτα πραγματοποίησε επιστημονικές έρευνες στις εξωτερικές περιοχές του ηλιακού συστήματος μέχρι το τέλος της αποστολής του στις 31 Μαρτίου 1997. Ο Πάιονηρ 10 εξακολουθεί να εκπέμπει ένα ασθενές σήμα το οποίο επιστημονικά το παρακολουθεί το δίκτυο του βαθέος διαστήματος στα πλαίσια μιας νέας προηγμένης μελέτης θεωρίας του χάους. Το σήμα του επίσης είναι άσκηση κατάρτισης των ελεγκτών πτήσης στο πώς να λαμβάνουμε τα ραδιοσήματα από το διάστημα. Η τελευταία επιτυχής υποδοχή καταγραφών έγινε στις 27 Απριλίου 2002. Έκτοτε το σήμα του έχει εξασθενήσει τόσο πολύ, που δεν ανιχνεύεται. Η απώλεια επαφής οφειλόταν πιθανώς στην αυξανόμενη απόσταση σε συνδυασμό με την εξασθένιση της πηγής ενέργειας, παρά σε τεχνική βλάβη των μηχανημάτων. Το τελευταίο αμυδρό σήμα του Πάιονηρ 10 παραλήφθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2003, όταν ήταν 12 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη γη. Μια προσπάθεια επαφής στις 7 Φεβρουαρίου 2003 δεν είχε επιτυχία. Μια τελική προσπάθεια έγινε στο βράδυ της 4 Μαρτίου του 2006 όπου για τελευταία φορά η κεραία θα ευθυγραμμιζόταν σωστά με τη γη. Καμία απάντηση δεν παραλήφθηκε από τον τολμηρό πρωτοπόρο. Ο Πάιονηρ τώρα κατευθύνεται σταθερά προς τον αστέρα Αλντεμπαράν στον αστερισμό του Ταύρου με ταχύτητα 2,6 AU ετησίως. Εάν ο Αλντεμπαράν είχε σχετική ταχύτητα μηδέν, ο Πάιονηρ θα χρειαζόταν περίπου 2 εκατομμύρια γήινα χρόνια για να τον προσεγγίσει. Το χρονικό της αποστολής Η αποστολή του Πάιονηρ 10 Προσέγγιση στο σύστημα του Δία. 3 Μαρτίου 1972: Εκτόξευση του σκάφους. 15 Ιουλίου 1972: Είσοδος στην ζώνη αστεροειδών. 3 Δεκεμβρίου 1973: Πρώτη μετάδοση τηλεοπτικής καταγραφής σε πρώτο πλάνο του Δία. 13 Ιουνίου 1983: Ο Πάιονηρ πέρασε την τροχιά του Ποσειδώνα 31 Μαρτίου 1997: Τέλος του τεχνικού μέρους της αποστολής. 17 Φεβρουαρίου 1998: Κατάρριψη ρεκόρ απόστασης από τη Γη, 7, 60 δισεκατομμύριο μίλια. 2 Μαρτίου 2002 : Επιτυχής υποδοχή σήματος τηλεμετρίας. Επί 39 λεπτά λαμβάνονται καθαρά στοιχεία από μια απόσταση των 79,83 AU. 27 Απριλίου 2002: Η προς το παρόν τελευταία επιτυχής υποδοχή της σήματος τηλεμετρίας. Επί 33 λεπτά λαμβάνονται καθαρά στοιχεία από απόσταση 80,22 AU. 23 Ιανουαρίου 2003: Το προς το παρόν τελευταίο, πολύ αμυδρό σήμα. 7 Φεβρουαρίου 2003: Ανεπιτυχής προσπάθεια επαφής. 30 Δεκεμβρίου 2005: Απόσταση 89,7 AU μακρυά από τον ήλιο. 4 Μαρτίου 2006 : Τελική προσπάθεια επαφής. Απόκλιση από την αναμενόμενη θέση. Παρακολουθώντας την τροχιά των Πάιονηρ 10 και 11 σε απόσταση μεταξύ των 20-70 AU από τον ήλιο διαπιστώθηκε μια απρόσμενη απόκλιση συχνότητας φαινομένου Ντόπλερ που μπορεί να ερμηνευθεί ως σταθερή επιτάχυνση μεγέθους (8.74 ± 1.33) × 10−10 m/s2 με κατεύθυνση προς τον ήλιο. Αν και μάλλον υπάρχει μια εξήγηση, καμία δεν έχει ακόμα βρεθεί. Κατά συνέπεια, υπάρχει ενδιαφέρον για την εξήγηση αυτού του φαινομένου που ονομάστηκε "Ανωμαλία Πάιονηρ". Πιθανές εξηγήσεις αποτελούν η πίεση που ασκεί όλα αυτά τα χρόνια η ακτινοβολία του ήλιου στο σκάφος, η ελλιπής μας γνώση των νόμων της φυσικής, η σκοτεινή ύλη, αλλά και πιο απλές όπως κάποια διαρροή υδραζίνης λόγω σφάλματος στην κατασκευή των προωθητήρων των δυο σκαφών. https://el.wikipedia.org/wiki/Πάιονηρ_10

Ευρωπαϊκό XFEL European Ray X-Ray Free-Electron Laser Facility GmbH Είδος εταιρείας Θεμελιώδης έρευνα Ιδρύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2009. πριν από 15 χρόνια Έδρα Σένεφελντ, Γερμανία Ιστοσελίδα www.xfel.eu Το European X-Ray Free-Electron Laser Facility (European XFEL) είναι μια ερευνητική εγκατάσταση λέιζερ ακτίνων Χ που τέθηκε σε λειτουργία το 2017. Οι πρώτοι παλμοί λέιζερ παρήχθησαν τον Μάιο του 2017 και η εγκατάσταση ξεκίνησε τη λειτουργία του χρήστη τον Σεπτέμβριο του 2017. Το διεθνές έργο με δώδεκα συμμετέχουσες χώρες· εννέα μέτοχοι κατά τη στιγμή της θέσης σε λειτουργία(Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρωσία, Σλοβακία, Σουηδία και Ελβετία), ενώ αργότερα προστέθηκαν τρεις άλλοι εταίροι (Ιταλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο), βρίσκονται στα γερμανικά ομοσπονδιακά κράτη του Αμβούργου και του Σλέσβιχ-Χολστάιν. Ένα λέιζερ ελεύθερων ηλεκτρονίων δημιουργεί ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία υψηλής έντασης επιταχύνοντας τα ηλεκτρόνια σε σχετικιστικές ταχύτητες και κατευθύνοντάς τα μέσω ειδικών μαγνητικών δομών. Το ευρωπαϊκό XFEL είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε τα ηλεκτρόνια να παράγουν φως ακτίνων Χ σε συγχρονισμό, με αποτέλεσμα παλμούς ακτίνων Χ υψηλής έντασης με ιδιότητες φωτός λέιζερ και σε εντάσεις πολύ πιο φωτεινές από αυτές που παράγονται από συμβατικές πηγές φωτός σύγχροτρον. Τοποθεσία Η σήραγγα μήκους 3,4 χιλιομέτρων για το ευρωπαϊκό XFEL που φιλοξενεί τον υπεραγώγιμο γραμμικό επιταχυντή και τις δέσμες φωτονίων εκτείνεται 6 έως 38 μέτρα (20 έως 125 πόδια) υπόγεια από την τοποθεσία του ερευνητικού κέντρου DESY στο Αμβούργο μέχρι την πόλη Schenefeld στο Schleswig-Holstein, όπου βρίσκονται οι πειραματικοί σταθμοί, τα εργαστήρια και τα διοικητικά κτίρια. Επιταχυντής Τα ηλεκτρόνια επιταχύνονται σε ενέργεια έως και 17,5 GeV από έναν γραμμικό επιταχυντή μήκους 2,1 km (1,3 mi) με υπεραγώγιμες κοιλότητες RF. Η χρήση υπεραγώγιμων στοιχείων επιτάχυνσης που αναπτύχθηκαν στο DESY επιτρέπει έως και 27.000 επαναλήψεις ανά δευτερόλεπτο, σημαντικά περισσότερες από ό,τι μπορούν να επιτύχουν άλλα λέιζερ ακτίνων Χ στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Τα ηλεκτρόνια στη συνέχεια εισάγονται στα μαγνητικά πεδία ειδικών συστοιχιών μαγνητών που ονομάζονται κυματιστές, όπου ακολουθούν καμπύλες τροχιές με αποτέλεσμα την εκπομπή ακτίνων Χ των οποίων το μήκος κύματος είναι στην περιοχή από 0,05 έως 4,7 nm. Laser ακτίνων Χ Οι ακτίνες Χ παράγονται από αυτοενισχυμένη αυθόρμητη εκπομπή (SASE), όπου τα ηλεκτρόνια αλληλεπιδρούν με την ακτινοβολία που εκπέμπουν αυτά ή οι γείτονές τους. Δεδομένου ότι δεν είναι δυνατό να κατασκευαστούν κάτοπτρα για να αντανακλούν τις ακτίνες Χ για πολλαπλές διελεύσεις μέσω του μέσου κέρδους της δέσμης ηλεκτρονίων, όπως συμβαίνει με τα λέιζερ φωτός, οι ακτίνες Χ παράγονται σε ένα μόνο πέρασμα μέσω της δέσμης. Το αποτέλεσμα είναι η αυθόρμητη εκπομπή φωτονίων ακτίνων Χ που είναι συνεκτικά (σε φάση) όπως το φως λέιζερ, σε αντίθεση με τις ακτίνες Χ που εκπέμπονται από συνηθισμένες πηγές όπως οι μηχανές ακτίνων Χ, οι οποίες είναι ασυνάρτητες. Η μέγιστη λαμπρότητα του Ευρωπαϊκού XFEL είναι δισεκατομμύρια φορές υψηλότερη από αυτή των συμβατικών πηγών φωτός ακτίνων Χ, ενώ η μέση λαμπρότητα είναι 10.000 φορές υψηλότερη.[8] Η υψηλότερη ενέργεια ηλεκτρονίων επιτρέπει την παραγωγή μικρότερων μηκών κύματος.[9] Η διάρκεια των παλμών φωτός μπορεί να είναι μικρότερη από 100 femtoseconds.[8] Όργανα Υπάρχουν επτά όργανα στο European XFEL, που διευθύνονται από επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Πειράματα ακτίνων Χ Femtosecond (FXE) Μεμονωμένα Σωματίδια, Συστάδες και Βιομόρια & Σειριακή Κρυσταλλογραφία Femtosecond (SPB/SFX) Μαλακή θύρα ακτίνων Χ (SXP) Φασματοσκοπία και Συνεκτική Σκέδαση (SCS) Το SCS είναι το μαλακό όργανο φασματοσκοπίας και σκέδασης ακτίνων Χ του Ευρωπαϊκού XFEL. Το επιστημονικό ενδιαφέρον του SCS εστιάζεται στην εξερεύνηση παροδικών φαινομένων που προκαλούνται από το φως σε κβαντικά υλικά καθώς και σε μόρια. Η γραμμή δέσμης φιλοξενεί ένα μαλακό μονοχρωματικό πλέγμα ακτίνων Χ για μονοχρωματικές λειτουργίες.[10][11] Το όργανο είναι εξοπλισμένο με τρεις κύριους τερματικούς σταθμούς που μπορούν να συνδεθούν με διαφορετικούς πειραματικούς ανιχνευτές: Χημικός θάλαμος (CHEM) εξοπλισμένος με συσκευή εκτόξευσης υγρού για τη μελέτη αραιωμένων δειγμάτων, μορίων και χημικών ουσιών. Σταθερός στόχος μπροστινής σκέδασης (FFT): ένας θάλαμος στερεών δειγμάτων εξοπλισμένος με ηλεκτρομαγνήτη, βελτιστοποιημένος για φασματοσκοπίες μετάδοσης, σκέδαση ακτίνων Χ μικρής γωνίας (SAXS), απεικόνιση συνεκτικής περίθλασης (CDI) και φασματοσκοπία συσχέτισης φωτονίων ακτίνων Χ (XPCS) Θάλαμος περίθλασης ακτίνων Χ (XRD) για στερεά δείγματα εξοπλισμένος με περιθλασίμετρο έξι βαθμών ελευθερίας εν κενώ. Οι θάλαμοι CHEM και XRD μπορούν να συνδυαστούν με ένα υψηλής ανάλυσης συντονισμό ανελαστικό φασματόμετρο σκέδασης ακτίνων Χ για την εκτέλεση πειραμάτων RIXS με αντλία και ανίχνευση με πολύ υψηλή ενέργεια και χρονική ανάλυση. Οι θάλαμοι FFT και CHEM μπορούν και οι δύο να συζευχθούν με έναν αισθητήρα DEPMOS διασποράς προς τα εμπρός με ανιχνευτή συμπίεσης σήματος (DSSC).[12][13][11]Το SCS προσφέρει μια ποικιλία διαφορετικών οπτικών πηγών που θα χρησιμοποιηθούν ως αντλία για την πρόκληση μεταβατικών καταστάσεων ή φωτοενεργοποιημένων αντιδράσεων στα δείγματα. Όλοι οι τερματικοί σταθμοί είναι εξοπλισμένοι με μια οπτική σύζευξη λέιζερ που επιτρέπει τη χωρική και χρονική επικάλυψη των ακτίνων Χ και των οπτικών παλμών λέιζερ στο σημείο αλληλεπίδρασης. Μικρά Κβαντικά Συστήματα (SQS) Το όργανο SQS έχει αναπτυχθεί για τη διερεύνηση θεμελιωδών διεργασιών αλληλεπίδρασης φωτός-ύλης στην ακτινοβολία μήκους κύματος μαλακών ακτίνων Χ. Τα τυπικά αντικείμενα της έρευνας είναι στην περιοχή από μεμονωμένα άτομα έως μεγάλα βιομόρια, και τυπικές μέθοδοι είναι ποικίλες φασματοσκοπικές τεχνικές. Το όργανο SQS παρέχει τρεις πειραματικούς σταθμούς: Ατομικά Κβαντικά Συστήματα (AQS) για άτομα και μικρά μόρια Κβαντικά Συστήματα Νανο-μεγέθους (NQS) για σμήνη και νανοσωματίδια Μικροσκόπιο αντίδρασης (SQS-REMI) που επιτρέπει τον πλήρη χαρακτηρισμό της διαδικασίας ιονισμού και κατακερματισμού αναλύοντας όλα τα προϊόντα που δημιουργούνται στην αλληλεπίδραση του στόχου με τους παλμούς FEL Εύρος ενέργειας φωτονίων μεταξύ 260 eV και 3000 eV (4,8 nm έως 0,4 nm). Οι εξαιρετικά σύντομοι παλμοί FEL διάρκειας μικρότερης από 50 fs σε συνδυασμό με ένα συγχρονισμένο οπτικό λέιζερ επιτρέπουν την καταγραφή εξαιρετικά γρήγορης πυρηνικής δυναμικής με πολύ υψηλή ανάλυση.[14] Απεικόνιση και δυναμική υλικών (MID) Το πεδίο εφαρμογής του οργάνου MID είναι πειράματα επιστήμης υλικών που χρησιμοποιούν τις πρωτόγνωρες συνεκτικές ιδιότητες των ακτίνων λέιζερ ακτίνων Χ του Ευρωπαϊκού XFEL. Οι επιστημονικές εφαρμογές φτάνουν από τη φυσική της συμπυκνωμένης ύλης, τη μελέτη για παράδειγμα σχηματισμού γυαλιού και μαγνητισμού, έως μαλακό και βιολογικό υλικό, όπως κολλοειδή, κύτταρα και ιούς. Απεικόνιση Η απεικόνιση καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τεχνικών και επιστημονικών πεδίων, από την κλασική απεικόνιση ακτίνων Χ με αντίθεση φάσης έως τη συνεκτική απεικόνιση περίθλασης ακτίνων Χ (CXDI) και με εφαρμογές, π.χ. στην απεικόνιση του στελέχους μέσα σε νανοδομημένα υλικά για τη βιοαπεικόνιση ολόκληρων κυττάρων. Σε πολλές περιπτώσεις ο στόχος είναι να ληφθεί μια τρισδιάστατη αναπαράσταση της δομής που ερευνήθηκε. Με μεθόδους ανάκτησης φάσης είναι δυνατό να περάσει από τα μετρούμενα μοτίβα περίθλασης στον αντίστροφο χώρο σε μια πραγματική απεικόνιση χώρου του αντικειμένου σκέδασης. Δυναμική Η σύνθετη δυναμική νανοκλίμακας είναι ένα πανταχού παρόν φαινόμενο θεμελιώδους ενδιαφέροντος στην πρώτη γραμμή της επιστήμης της συμπυκνωμένης ύλης και περιλαμβάνει ένα πλήθος διεργασιών από ιξωδοελαστική ροή ή διασπορά σε υγρά και γυαλιά έως δυναμική πολυμερών, αναδίπλωση πρωτεϊνών, μεταπτώσεις κρυσταλλικής φάσης, εξαιρετικά γρήγορες μεταβάσεις περιστροφής. δυναμική τοίχου τομέα, εναλλαγή μαγνητικού τομέα και πολλά άλλα. Οι εξαιρετικά λαμπρές και εξαιρετικά συνεκτικές δέσμες ακτίνων Χ θα ανοίξουν αόρατες δυνατότητες μελέτης της δυναμικής σε διαταραγμένα συστήματα μέχρι τις κλίμακες ατομικού μήκους, με χρονικές κλίμακες που κυμαίνονται από femtoseconds έως δευτερόλεπτα χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως το XPCS. Ελεγχος Τα πειράματα στην εγκατάσταση ελέγχονται μέσω του εσωτερικά αναπτυγμένου συστήματος ελέγχου που ονομάζεται Karabo. Είναι ένα κατανεμημένο σύστημα SCADA γραμμένο σε C++ και python. Ερευνα Οι σύντομοι παλμοί λέιζερ καθιστούν δυνατή τη μέτρηση χημικών αντιδράσεων που είναι πολύ γρήγορες για να καταγραφούν με άλλες μεθόδους. Το μήκος κύματος του λέιζερ ακτίνων Χ μπορεί να κυμαίνεται από 0,05 έως 4,7 nm, επιτρέποντας μετρήσεις στην κλίμακα ατομικού μήκους. Αρχικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία γραμμή δέσμης φωτονίων με δύο πειραματικούς σταθμούς.[8] Αργότερα θα αναβαθμιστεί σε πέντε γραμμές δέσμης φωτονίων και συνολικά δέκα πειραματικούς σταθμούς.[16] Οι πειραματικές δέσμες επιτρέπουν τη διεξαγωγή μοναδικών επιστημονικών πειραμάτων που χρησιμοποιούν την υψηλή ένταση, τη συνοχή και τη χρονική δομή της νέας πηγής σε διάφορους κλάδους που καλύπτουν τη φυσική, τη χημεία, την επιστήμη των υλικών, τη βιολογία και τη νανοτεχνολογία. Ιστορία Μονάδες επιταχυντή κατά την κατασκευή το 2015 Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας χορήγησε άδεια για την κατασκευή της εγκατάστασης στις 5 Ιουνίου 2007 με κόστος 850 εκατ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι θα έπρεπε να χρηματοδοτηθεί ως ευρωπαϊκό έργο.[18] Η ευρωπαϊκή XFEL GmbH που κατασκεύασε και λειτουργεί την εγκατάσταση ιδρύθηκε το 2009.[19] Η αστική κατασκευή της εγκατάστασης ξεκίνησε στις 8 Ιανουαρίου 2009. Η κατασκευή των σηράγγων ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2012,[20] και όλη η υπόγεια κατασκευή ολοκληρώθηκε το επόμενο έτος.[21] Οι πρώτες ακτίνες επιταχύνθηκαν τον Απρίλιο του 2017 και οι πρώτες ακτίνες Χ παρήχθησαν τον Μάιο του 2017.[2][3] Το XFEL εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2017.[4] Το συνολικό κόστος για την κατασκευή και τη θέση σε λειτουργία της εγκατάστασης υπολογίζεται από το 2017 σε 1,22 δισεκατομμύρια ευρώ (επίπεδα τιμών του 2005) https://en.wikipedia.org/wiki/European_XFEL

Διώνη (δορυφόρος) Η Διώνη (αγγλικά: Dione‎‎) είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος από τους 62 φυσικούς δορυφόρους του πλανήτη Κρόνου και ο δέκατος πέμπτος, κατά σειρά μεγέθους, δορυφόρος του ηλιακού συστήματος. Η Διώνη έχει μέση διάμετρο 1.123 χιλιόμετρα και απέχει από τον πλανήτη Κρόνο 377.400 χιλιόμετρα. Πήρε το όνομά της από την τιτανίδα Διώνη, η οποία ήταν αδελφή του Κρόνου κατά την Ελληνική μυθολογία. Η άλλη σημερινή ονομασία του δορυφόρου είναι Κρόνος IV (Saturn IV).Ο Κασίνι [1] ονόμασε τους τέσσερις δορυφόρους που ανακάλυψε (Τηθύς, Διώνη, Ρέα, Ιαπετός) Sidera Lodoicea, δηλαδή αστέρια του Λουδοβίκου προς τιμή του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ'. Το 1847 όμως ο Τζον Χέρσελ έδωσε σε αυτούς τους δορυφόρους ονόματα Τιτάνων, οι οποίοι ήταν αδέλφια του Κρόνου.Η Διώνη αποτελείται κυρίως από πάγο και έχει βραχώδη πυρήνα, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 1/3 της συνολικής μάζας της. Η επιφάνεια της βρίθει από κρατήρες, κυρίως στο επόμενο ημισφαίριο της, δηλαδή αυτό που δεν είναι στη διεύθυνση κίνησης του δορυφόρου. https://el.wikipedia.org/wiki/Διώνη_(δορυφόρος)

Έψιλον Ηριδανού. Ο έψιλον (ε) Ηριδανού (Epsilon Eridani, ε Eri, κύρια ονομασία για την IAU από το 2016 Ραν) είναι αστέρας στον νότιο αστερισμό Ηριδανό, σε γωνιακή απόσταση περίπου 10 μοιρών από τον ουράνιο ισημερινό, πράγμα που επιτρέπει την παρατήρησή του από όλη σχεδόν την επιφάνεια της Γης. Σε απόσταση από τη Γη μόλις 10,5 έτη φωτός, είναι το τρίτο κοντινότερο άστρο ή αστρικό σύστημα που είναι ορατό με γυμνό μάτι (μετά τον α Κενταύρου και τον Σείριο), παρότι δεν είναι από τα φωτεινότερα όπως φαίνεται στους γήινους ουρανούς, με φαινόμενο μέγεθος +3,74. Πιθανότατα έχει έναν πλανήτη που περιφέρεται γύρω του. Η ηλικία του εκτιμάται σε λιγότερο από 1 δισεκατομμύριο έτη και για αυτό εμφανίζει υψηλότερα επίπεδα μαγνητικής δραστηριότητας από τον σημερινό Ήλιο, με αστρικό άνεμο 30 φορές ισχυρότερο. Η περίοδος περιστροφής του είναι 11,2 ημέρες στον ισημερινό του. Ο ε Ηριδανού είναι μικρότερος σε διαστάσεις αστέρας και έχει μικρότερη μάζα και επιφανειακή θερμοκρασία από τον Ήλιο. Αποτελεί αστέρα της Κύριας Ακολουθίας και έχει φασματικό τύπο K2, που αντιστοιχεί σε ενεργό επιφανειακή θερμοκρασία περίπου 5300 βαθμών C και πορτοκαλί απόχρωση.Η κίνηση του ε Ηριδανού κατά μήκος της γραμμής που τον ενώνει με τη Γη, γνωστή ως ακτινική ταχύτητα, έχει παρατηρηθεί συστηματικά για πάνω από 20 χρόνια. Περιοδικές μεταβολές στα σχετικά δεδομένα παρέχουν ενδείξεις για την ύπαρξη ενός γιγάντιου πλανήτη που περιφέρεται περί το ε Ηριδανού, κάτι που τον καθιστά ένα από κοντινότερα σε εμάς άστρα με υποψήφιο εξωηλιακό πλανήτη[1]. Οι ενδείξεις αυτές ανακοινώθηκαν επίσημα το 2000 από μία ομάδα αστρονόμων υπό τον Artie P. Hatzes[1]. Τα σημερινά δεδομένα υποδεικνύουν ότι, εάν αυτός ο πλανήτης υπάρχει, απέχει μία μέση απόσταση 3,4 αστρονομικές μονάδες (AU) από τον ε Ηριδανού και χρειάζεται 7 περίπου γήινα έτη για να εκτελέσει μία πλήρη περιφορά γύρω από αυτόν. Παρότι η ανακάλυψη αυτή είναι αμφισβητούμενη ως ευρισκόμενη στο όριο για ανίχνευση, πολλοί αστρονόμοι σήμερα θεωρούν ότι η ύπαρξη του πλανήτη, γνωστού ως ε Eri b, είναι βέβαιη.Το σύστημα του ε Ηριδανού περιλαμβάνει δύο ζώνες βραχωδών αστεροειδών: μία σε απόσταση περίπου 3 AU από τον αστέρα και μία δεύτερη στις περίπου 20 AU. Η δομή τους μπορεί να διατηρείται από τη βαρύτητα ενός υποθετικού δεύτερου πλανήτη, του ε Eri c[2]. Ο ε Ηριδανού διαθέτει επίσης έναν εκτεταμένο εξωτερικό δίσκο από συντρίμματα που παρέμειναν μετά τον σχηματισμό του συστήματος[3].Ο ε Ηριδανού ίσως αποτελεί μέλος της Κινούμενης Ομάδας της Μεγάλης Άρκτου, με κοινή προέλευση με τα υπόλοιπα μέλη σε ένα παλαιότερο ανοικτό σμήνος. Ο κοντινότερος σε αυτόν αστέρας, το διπλό σύστημα Luyten 726-8, τον πλησιάζει και θα περάσει από μία ελάχιστη απόσταση 0,93 έτους φωτός από τον ε Ηριδανού μετά από περίπου 31.500 έτη[4]. Ως ένας από τους κοντινότερους παρόμοιους με τον `Ήλιο αστέρες, ο ε Ηριδανού υπήρξε εδώ και δεκαετίες στόχος ερευνών για εξωγήινη νοημοσύνη (SETI), ενώ εμφανίζεται και σε ιστορίες επιστημονικής φαντασίας[5]. Ιστορία παρατηρήσεων Ο έψιλον Ηριδανού είναι γνωστός στους αστρονόμους τουλάχιστον από τον 2ο αιώνα μ.Χ., όταν καταλογογραφήθηκε από τον Πτολεμαίο, έναν Έλληνα αστρονόμο από την Αλεξάνδρεια, στον κατάλογό του με πάνω από χίλιους αστέρες που συνιστά το έβδομο και το όγδοο βιβλίο της Αλμαγέστης. Ο Ηριδανός, ονομαζόμενος από τον Πτολεμαίο απλώς «Ποταμός», είναι ο ένατος αστερισμός στο όγδοο βιβλίο και ο έψιλον ο 13ος αστέρας του στη σειρά του καταλόγου, με την ονομασία «ο των δ προηγούμενος» (όπου δ ο αριθμός 4), δηλαδή ο προπορευόμενος από τους 4. Οι 4 αυτοί αστέρες είναι οι σήμερα γνωστοί ως γ, π, δ και ε. Ο ε είναι ο δυτικότερος όλων και επομένως ο προπορευόμενος κατά τη φαινομενική κίνηση από την ανατολή προς τη δύση. Το μέγεθος που αποδίδει ο Πτολεμαίος στον ε Ηριδανού ήταν 3.Στη συνέχεια ο ε Ηριδανού περιλήφθηκε σε καταλόγους ισλαμικών αστρονομικών πραγματειών, που βασίζονταν στον πτολεμαϊκό: στο «Βιβλίο των απλανών» του Αλ Σούφι, έργο του 964, στον «Κανόνα Mas'ud» του Αλ Μπιρούνι (1030 μ.Χ.) και στο «Zij-i Sultani» του Ούλουγκ Μπεγκ (1437). Ο Αλ Σούφι δίνει μέγεθος 3 για τον ε Ηριδανού, ενώ ο Αλ Μπιρούνι αντιγράφει λανθασμένα 4. Ο Ούλουγκ Μπεγκ εκτέλεσε νέες μετρήσεις της θέσεως του ε Ηριδανού στον ουρανό από το αστεροσκοπείο του στη Σαμαρκάνδη.Το 1598 ο ε Ηριδανού περιλήφθηκε στον αστρικό κατάλογο του Τύχωνος, που επανεκδόθηκε το 1627 από τον Κέπλερ ως τμήμα των Ροδόλφειων Πινάκων του. Εδώ ο αριθμός καταλόγου του ε Ηριδανού στον αστερισμό είναι ο 10 και συνοδεύεται από την περιγραφή "Quae omnes quatuor antecedit", δηλ.«ο προπορευόμενος όλων των 4», όπως ακριβώς στον Πτολεμαίο, και με το ίδιο μέγεθος, 3.Το πεζό ελληνικό γράμμα έψιλον δόθηκε στον ε Ηριδανού το 1603 από την Ουρανομετρία του Γερμανού χαρτογράφου των ουρανών Γιόχαν Μπάγερ. Ο κατάλογος αυτός απέδωσε πεζά γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου σε ομάδες αστέρων σχετικώς φωτεινών σε κάθε αστερισμό, αρχίζοντας με το α για τους φωτεινότερους. Ωστόσο, ο Μπάγερ δεν επεχείρησε να κατατάξει συστηματικά τους αστέρες σύμφωνα με τη φωτεινότητά τους, κι έτσι ο ε Ηριδανού φέρει το πέμπτο γράμμα του αλφαβήτου, αλλά είναι μόλις ο δέκατος σε φωτεινότητα αστέρας στον Ηριδανό[6].Εκτός από το γράμμα ε, ο Μπάγερ έδωσε στον αστέρα τον αύξοντα αριθμό 13 (τον ίδιο με τον Πτολεμαίο, όπως και για άλλους αστέρες), αλλά και τον χαρακτηρισμό Decima septima (= ο 17ος). "The seventeenth". Αυτό επειδή ο Μπάγερ μέτρησε 21 αστέρες στο βόρειο μέρος του Ηριδανού κατά μήκος του ποταμού από τα ανατολικά προς τα δυτικά, από τον πρώτο (β) μέχρι τον 21 (σ) και ο ε ήταν ο δέκατος έβδομος. Στην εποχή του τηλεσκοπίου. Το 1690 ο ε Ηριδανού περιλήφθηκε στον αστρικό κατάλογο του Εβέλιου. Εδώ ο αύξοντας αριθμός του στον αστερισμό του ήταν ο 14, αλλά με τον χαρακτηρισμό Tertia («ο τρίτος»)Ο αστρικός κατάλογος του Τζον Φλάμστηντ (1712) έδωσε στον ε τον «αριθμό Φλάμστηντ» 18 Ηριδανού. Ο ε περιέχεται και στον κατάλογο του Τζέιμς Μπράντλεϋ, καθώς και σε αυτόν του Νικολά Λουί ντε Λακάιγ των 398 κύριων αστέρων (Astronomiæ Fundamenta, Παρίσι 1757). Στην έκδοση του τελευταίου από τον Baily το 1831 ο ε Ηριδανού φέρει τον αριθμό 50, αλλά το μέγεθός του δίνεται ακόμα ως «3».Το 1801 ο ε Ηριδανού περιλήφθηκε στην Histoire Céleste Française, κατάλογο περίπου 50.000 αστέρων από τον Ζερόμ Λαλάντ, βασισμένο στις παρατηρήσεις του των ετών 1791—1800, στον οποίο οι παρατηρήσεις δίνονται κατά χρονολογική σειρά. Αυτός ο κατάλογος περιλαμβάνει τρεις παρατηρήσεις του ε Ηριδανού: 17 Σεπτεμβρίου 1796 (σελ. 246), 3 Δεκεμβρίου 1796 (σελ. 248) και 13 Νοεμβρίου 1797 (σελ. 307). Στην έκδοση του 1847 οι αστέρες αριθμούνται κατά σειρά ορθής αναφοράς. Επειδή κάθε παρατήρηση ενός αστέρα αριθμήθηκε και ο ε παρατηρήθηκε τρεις φορές, φέρει τρεις αριθμούς: 6581, 6582 και 6583. (Σήμερα οι αριθμοί του καταλόγου αυτού χρησιμοποιούνται με το πρόθεμα «Lalande», ή «Lal».) Το μέγεθος συνεχίζει να δίνεται ως 3 («τρίτο»).Επίσης το 1801 ο ε Ηριδανού περιλήφθηκε στον κατάλογο του Γιόχαν Μπόντε, όπου περί τα 17.000 άστρα ταξινομούνται σε 102 αστερισμούς και αριθμούνται: ο ε πήρε τον αριθμό 159 στον αστερισμό Ηριδανό. Ο κατάλογος του Μπόντε βασίσθηκε σε παρατηρήσεις διάφορων αστρονόμων, μεταξύ των οποίων και του ίδιου του Μπόντε, αλλά κυρίως των Λαλάντ και Λακάιγ (για τον νότιο ουρανό), και ένας παρατηρητής για τον ε ήταν ο Λαλάντ.Το 1814 ο Τζιουζέπε Πιάτσι δημοσίευσε τη δεύτερη έκδοση του αστρικού καταλόγου του, όπου πάνω από 7000 αστέρες ταξινομούνται σε 24 ώρες. Ο ε Ηριδανού είναι ο υπ' αριθμό 89 στην ώρα 3. Ο Πιάτσι του αποδίδει μέγεθος 4.Τέλος, το 1918 ο ε Ηριδανού περιλήφθηκε στον Κατάλογο Χένρυ Ντρέιπερ με τα διακριτικά HD 22049 και μία προκαταρκτική φασματική ταξινόμηση ως K0[7]. Ανακάλυψη της εγγύτητας προς τη Γη. Με βάση παρατηρήσεις των ετών 1800 ως 1880, ο ε Ηριδανού βρέθηκε να έχει μεγάλη ιδία κίνηση, περίπου 3΄΄ ανά έτος[8]. Αυτή η κίνηση ήταν μία ένδειξη ότι ο αστέρας βρισκόταν σχετικώς κοντά μας, κάτι που τον καθιστούσε ενδιαφέροντα υποψήφιο για μετρήσεις της ηλιοκεντρικής παραλλάξεώς του. Από το 1881 ως το 1883 ο Αμερικανός αστρονόμος Γουίλιαμ Λ. Έλκιν χρησιμοποίησε ένα ηλιόμετρο στο αστεροσκοπείο στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, στη Νότιο Αφρική, για να συγκρίνει με ακρίβεια τη θέση του ε με τη θέση δύο γειτονικών άστρων. Προέκυψε έτσι μία παράλλαξη 0,14 ± 0,02 δευτερόλεπτο της μοίρας[9][10]. Ως το 1917, παρατηρητές είχαν διορθώσει την τιμή αυτή σε 0,317[11],ενώ η σύγχρονη τιμή είναι 0,3109 δευτερόλεπτο της μοίρας, που αντιστοιχεί σε απόσταση 10,5 ετών φωτός περίπου[12]. Περιαστρικές ανακαλύψεις. Βασιζόμενος σε ανεξήγητες μικρομεταβολές στη θέση του ε Ηριδανού μεταξύ του 1938 και του 1972, ο Πίτερ βαν ντε Καμπ πρότεινε ότι ένας αόρατος συνοδός με περίοδο περιφοράς 25 έτη προκαλούσε βαρυτικές διαταραχές στη θέση του αστέρα[13]. Ο ισχυρισμός αυτός καταρρίφθηκε το 1993 από τον Γερμανό αστρονόμο Wulff-Dieter Heintz και οι ψευδείς μικρομεταβολές στη θέση αποδόθηκαν σε συστηματικό σφάλμα στις φωτογραφικές πλάκες[14].Το διαστημικό τηλεσκόπιο IRAS ανίχνευσε υπέρυθρη ακτινοβολία από πολλούς αστέρες στη γειτονιά του Ηλίου[15]. Το 1985 ανακοινώθηκε η περίσσεια εκπομπών στο υπέρυθρο κοντά στον ε Ηριδανού, κάτι που πιθανότατα προερχόταν από ένα δίσκο λεπτής κοσμικής σκόνης που περιφερόταν γύρω από τον ε Ηριδανού[16]. Αυτός ο περιαστρικός δίσκος συντριμμάτων έχει από τότε μελετηθεί πολύ. Ενδείξεις για ένα πλανητικό σύστημα ανακαλύφθηκαν το 1998 ως ασυμμετρίες σε αυτό τον δίσκο-δακτύλιο σκόνης. Αυτές οι πυκνότερες συγκεντρώσεις σκόνης μπορούσαν να ερμηνευθούν από βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με έναν πλανήτη που θα περιφερόταν μόλις μέσα από τον δακτύλιο σκόνης[17].Από το 1980 ως το 2000 μία ομάδα αστρονόμων υπό τον Artie P. Hatzes έκανε μετρήσεις της ακτινικής ταχύτητας του ε Ηριδανού, που ανίχνευσαν το βαρυτικό αποτέλεσμα ενός πλανήτη με περίοδο περιφοράς 7 περίπου ετών[1]. Παρότι υπάρχουν υψηλά επίπεδα τυχαίων διακυμάνσεων στα δεδομένα ακτινικής ταχύτητας εξαιτίας της μαγνητικής δραστηριότητας στη φωτόσφαιρα του αστέρα[18], η οποιαδήποτε περιοδικότητα που αυτή η δραστηριότητα θα προκαλούσε έπρεπε να παρουσίαζε ισχυρή συσχέτιση με μεταβολές στις γραμμές εκπομπής του ιονισμένου ασβεστίου (Ca II Η και K). Επειδή δεν ανακαλύφθηκε τέτοια συσχέτιση, η ύπαρξη πλανήτη θεωρήθηκε η πιθανότερη αιτία[19]. Αυτή η ανακάλυψη υποστηρίχθηκε επιπλέον από αστρομετρικές παρατηρήσεις του ε Ηριδανού που έγιναν μεταξύ του 2001 και του 2003 με το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ, που έδωσαν ενδείξεις βαρυτικές διαταραχές του ε Ηριδανού από κάποιο πλανήτη του[20].Η Αμερικανίδα αστροφυσικός Alice C. Quillen και ο φοιτητής της Στήβεν Θόρνντάικ πραγματοποίησαν υπολογιστικές προσομοιώσεις της δομής του περιαστρικού δίσκου σκόνης του ε Ηριδανού. Το μοντέλο στο οποίο κατέληξαν υποδεικνύει ότι τα πυκνώματα της σκόνης του θα μπορούσαν να ερμηνευθούν από την παρουσία ενός δεύτερου πλανήτη σε τροχιά με μεγάλη εκκεντρότητα. Το πόρισμά τους ανακοινώθηκε το 2002[21]. SETI και προτεινόμενη εξερεύνηση. Το 1959 οι φυσικοί Φίλιπ Μόρισον και Τζουζέπε Κοκκόνι πρότειναν ότι εξωγήινοι πολιτισμοί ίσως να χρησιμοποιούν ραδιοσήματα για επικοινωνία[22]. Συνακόλουθα, το Σχέδιο Όζμα, με επικεφαλής τον αστρονόμο Φρανκ Ντρέικ, χρησιμοποίησε τον Απρίλιο του 1960 ένα ραδιοτηλεσκόπιο για την αναζήτηση τέτοιων σημάτων από τους γειτονικούς παρόμοιους με τον Ήλιο αστέρες ε Ηριδανού και ταυ Κήτους. Οι δύο αστέρες παρατηρήθηκαν στο μήκος κύματος του ουδέτερου υδρογόνου, 1420 MHz. Δεν ανιχνεύθηκαν σήματα με ευφυή εξωγήινη προέλευση[23]. Το πείραμα επαναλήφθηκε από τον Ντρέικ το 2010 με το ίδιο αρνητικό αποτέλεσμα[22]. Παρά το ανεπιτυχές της προσπάθειας, ο ε Ηριδανού εισάχθηκε έτσι στον κόσμο της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας[24].Στο Habitable Planets for Man («Κατοικήσιμοι πλανήτες για τον άνθρωπο»), μία μελέτη του 1964 από τον Αμερικανό διαστημικό επιστήμονα Στήβεν Ντόουλ (Stephen H. Dole), οι πιθανότητες ένας κατοικήσιμος πλανήτης να υπάρχει σε τροχιά γύρω από τον ε Ηριδανού εκτιμήθηκαν σε 3,3%. Ανάμεσα στους γνωστούς αστέρες που απέχουν λιγότερο από 22 έτη φωτός από τη Γη, ο ε Ηριδανού ήταν ανάμεσα στους 14 αστέρες για τους οποίους ήταν πιθανότερο να έχουν κάποιο κατοικήσιμο πλανήτη[25].Μία νέα στρατηγική στην αναζήτηση εξωγήινης ευφυίας (SETI) προτάθηκε από τον Αμερικανό διαστημικό επιστήμονα Γουίλιαμ Μακλάφλιν (William I. McLaughlin) το 1977. Πρότεινε ότι κοσμικά γεγονότα με ευρύτατη περιοχή παρατηρήσεως, όπως οι εκρήξεις καινοφανών, ίσως να χρησιμοποιούνται από ευφυείς εξωγήινους για να συγχρονίζουν τη μετάδοση και τη λήψη των μηνυμάτων τους. Αυτή η ιδέα δοκιμάσθηκε από το Εθνικό Ραδιοαστρονομικό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ το 1988, με εξάρσεις του Καινοφανούς του Κύκνου του 1975 ως χρονιστή. Δεκαπέντε ημέρες παρατηρήσεων δεν έδειξαν κάποια ιδιόμορφα ραδιοσήματα να φθάνουν από τον ε Ηριδανού[26].Ο ε Ηριδανού ήταν ένας από τους αστέρες-στόχους του Προγράμματος Φοίνιξ, μία επισκόπηση του ουρανού από το 1995 στα μικροκύματα για σήματα από ευφυείς εξωγήινους[27].Εξαιτίας της εγγύτητάς του και των ηλιοειδών χαρακτηριστικών του, ο ε Ηριδανού θεωρήθηκε ως κατάλληλος στόχος για διαστρικό ταξίδι από τον Αμερικανό φυσικό Ρόμπερτ Φόργουορντ το 1985[28]. Το επόμενο έτος το ε Ηριδανού προτάθηκε ως ένας από τους πολλούς στόχους στο Πρόγραμμα Δαίδαλος[29] και η τάση αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα, όπως στην περίπτωση του προγράμματος Icarus το 2011[30]. Αστροφυσικά χαρακτηριστικά. Σε απόσταση 99,23 τρισεκατομμυρίων χιλιόμετρων από τη Γη και το Ηλιακό Σύστημα, ο ε Ηριδανού είναι ο 13ος κοντινότερος αστέρας (μετρώντας το σύστημα του άλφα Κενταύρου ως τρεις διαφορετικούς αστέρες, κλπ.), ή ο 15ος αν λάβουμε υπόψη και τους φαιούς νάνους Luhman 16. Η εγγύτητά του αυτή τον καθιστά έναν από τους πιο μελετημένους αστέρες του φασματικού τύπου του[31]. Ο αστέρας κείται στο βόρειο μέρος του αστερισμού του, περί τις 3 μοίρες ανατολικά του ελαφρώς φωτεινότερου αστέρα δ Ηριδανού. Το φαινόμενο μέγεθος του ε, 3,73, μπορεί να δυσχεράνει τον εντοπισμό του μέσα από μία αστική περιοχή με γυμνό μάτι, εξαιτίας της φωτορύπανσης[32]. Ανάμεσα στους 35 πλησιέστερους αστέρες (ή τα 20 εγγύτερα συστήματα) στη Γη βρίσκεται και ο αστέρας έψιλον Ινδού.Η μάζα του ε Ηριδανού εκτιμάται στο 82% της μάζας του Ηλίου[33][34], ενώ η διάμετρός του στο 73,5% της ηλιακής[35], αλλά η λαμπρότητά του είναι μόνο το 34% αυτής του Ηλίου, εξαιτίας της χαμηλότερης επιφανειακής θερμοκρασίας του ε. Αυτή η θερμοκρασία εκτιμάται σε 5084 ± 6 K[36]. Η λαμπρότητα του ε Ηριδανού αντιστοιχεί σε απόλυτο μέγεθος του αστέρα +6,19. Με φασματικό τύπο K2 V ο ε Ηριδανού είναι ο δεύτερος πλησιέστερος στη Γη αστέρας τύπου K μετά τον άλφα Κενταύρου B[37]. Μάλιστα από το 1943 το φάσμα του ε Ηριδανού έχει χρησιμεύσει ως ένα από τα φάσματα αναφοράς, με βάση τα οποία ταξινομούνται οι άλλοι αστέρες[38]. Είναι ένας πορτοκαλί νάνος, που ανήκει στην Κύρια Ακολουθία. Η μεταλλικότητα, δηλαδή η περιεκτικότητα σε στοιχεία της ύλης βαρύτερα του He, του ε Ηριδανού είναι ελαφρώς χαμηλότερη της ηλιακής: Στη χρωμόσφαιρα του ε, η αναλογία του σιδήρου εκτιμάται στο 74% της αντίστοιχης ηλιακής[39].Ο τύπος του ε Ηριδανού σημαίνει ότι στο φάσμα του υπάρχουν σχετικώς ασθενείς γραμμές απορροφήσεως του υδρογόνου και έντονες γραμμές ουδέτερων ατόμων και ασβεστίου που έχει χάσει μόνο 1 ηλεκτρόνιο (Ca II). Επίσης, ότι ο αστέρας συντήκει υδρογόνο στον πυρήνα του με επικρατούσα την αλυσιδωτή αντίδραση πρωτονίου-πρωτονίου, ενώ η παραγόμενη ενέργεια μεταφέρεται έξω από τον πυρήνα με ακτινοβολία και από ένα βάθος στο εσωτερικό του αστέρα και πάνω με ρεύματα μεταφοράς, μέχρι τη φωτόσφαιρα[40]. Μαγνητική δραστηριότητα. Ο έψιλον Ηριδανού εμφανίζει υψηλότερα επίπεδα μαγνητικής δραστηριότητας από τον σημερινό `Ηλιο και επομένως αυξημένη δραστηριότητα στην ατμόσφαιρά του, στη χρωμόσφαιρα και στο στέμμα. Η μέση μαγνητική επαγωγή του μαγνητικού πεδίου του ε Ηριδανού για όλη την επιφάνεια υπολογίζεται σε (1,65 ± 0,30 × 10−2 T[41], πάνω από 40 φορές μεγαλύτερη από από την αντίστοιχη στην επιφάνεια του Ηλίου[42]. Τα μαγνητικά χαρακτηριστικά μπορούν να μοντελοποιηθούν υποθέτοντας ότι περιοχές με πεδίο περίπου 0,14 T καλύπτουν με τυχαίο τρόπο περί το 9% της επιφάνειας της φωτόσφαιρας, ενώ η υπόλοιπη επιφάνεια είναι ελεύθερη μαγνητικών πεδίων[43]. Η συνολική μαγνητική δραστηριότητα του ε Ηριδανού είναι ακανόνιστη, αλλά πιθανώς αυξομειώνεται ακολουθώντας μία περίοδο 4,9 ετών[44]. Υποθέτοντας ότι η ακτίνα του αστέρα δεν μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια αυτών των κύκλων, η αυξομείωση αυτή στη δραστηριότητα φαίνεται να προκαλεί μία αυξομείωση στην επιφανειακή θερμοκρασία κατά 15 K, που αντιστοιχεί σε μεταβολή στο φαινόμενο μέγεθος στο οπτικό φίλτρο (V) 0,014[45].Το μαγνητικό πεδίο στα επιφανειακά στρώματα του ε Ηριδανού προκαλεί μεταβολές στην υδροδυναμική συμπεριφορά της φωτόσφαιρας και μεγαλύτερες τυχαίες διακυμάνσεις στις μετρήσεις ακτινικών ταχυτήτων με χρήση του φαινομένου Ντόπλερ. Διακυμάνσεις 15 μέτρων ανά δευτερόλεπτο μετρήθηκαν σε μία εικοσαετή περίοδο, που είναι πολύ μεγαλύτερη από το μετρητικό σφάλμα των 3 μέτρων ανά δευτερόλεπτο. Αυτό δυσχεραίνει την ερμηνεία περιοδικοτήτων στην ακτινική ταχύτητα του αστέρα, όπως αυτών που προκαλούνται από τις βαρυτικές παρέλξεις ενός πλανήτη[18].Ο ε Ηριδανού ταξινομείται ως μεταβλητός αστέρας του τύπου BY Δράκοντος, επειδή έχει περιοχές εντονότερης μαγνητικής δραστηριότητας που περνούν στην ορατή ή στην αόρατη πλευρά του καθώς ο αστέρας περιστρέφεται[46]. Μετρήσεις αυτού του περιστροφικού φαινομένου υποδεικνύουν ότι οι περιοχές κοντά στον ισημερινό περιστρέφονται με μία μέση περίοδο 11,2 ημερών[47], δηλαδή μικρότερη από το μισό της αντίστοιχης ηλιακής. Παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι το μέγεθος του αστέρα στο V μεταβάλλεται κατά 0,050 εξαιτίας αστρικών κηλίδων και άλλων βραχύβιων μορφών μαγνητικής δραστηριότητας[48]. Η φωτομετρία έχει δείξει επίσης ότι η επιφάνεια του αστέρα, όπως και αυτή του Ηλίου, περιστρέφεται διαφορικά, δηλαδή ότι η περίοδος περιστροφής στην επιφάνεια διαφέρει σε διαφορετικά πλάτη (αποστάσεις από τον ισημερινό). Οι περίοδοι περιστροφής κυμαίνονται από 10,8 ως 12,3 ημέρες[45]. Η κλίση του άξονα περιστροφής του ε Ηριδανού ως προς τη γραμμή που συνδέει τον αστέρα με τη Γη είναι αβέβαιη, με εκτιμήσεις που κυμαίνονται από 24° ως 72°[47].Η έντονη χρωμοσφαιρική δραστηριότητα, το ισχυρό μαγνητικό πεδίο και η σχετικώς ταχεία περιστροφή του ε Ηριδανού είναι χαρακτηριστικά ενός νεαρού αστέρα[49]. Η ηλικία του ε Ηριδανού εκτιμάται σε 440 εκατομμύρια έτη περίπου, αλλά παραμένει αμφισβητούμενο θέμα. Οι περισσότερες μέθοδοι την τοποθετούν στην περιοχή των 200 ως 800 εκατομμυρίων ετών[50]. Ωστόσο, η μικρή μεταλλικότητα είναι ένδειξη μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς το διαστρικό μέσο από το οποίο σχηματίζονται οι αστέρες εμπλουτίζεται σταθερά σε βαρύτερα στοιχεία που παράγονται από παλαιότερες γενεές αστέρων[51]. Αυτή η σχετική αντίφαση ίσως να εξηγείται από μία διαδικασία διαχύσεως που έχει μεταφέρει ποσότητες βαρύτερων στοιχείων από τη φωτόσφαιρα σε περιοχές κάτω από τη ζώνη ρευμάτων μεταφοράς στο εσωτερικό του αστέρα[52].Η εκπεμπόμενη ισχύς του ε Ηριδανού στις ακτίνες Χ είναι περίπου 2 × 1028 erg/sec (2 × 1021 W). Υπερβαίνει αυτή του Ηλίου, ακόμα και στο μέγιστο του κύκλου ηλιακής δραστηριότητας. Η πηγή αυτής της έντονης εκπομπής ακτίνων Χ είναι το καυτό στέμμα του ε Ηριδανού[53][54], που είναι μεγαλύτερο και θερμότερο από το ηλιακό, με θερμοκρασίες 3,4 εκατομμυρίων βαθμών όπως μετρούνται από παρατηρήσεις των εκπομπών υπεριώδους ακτινοβολίας και ακτίνων Χ.Ο αστρικός άνεμος του ε Ηριδανού εκτείνεται στο διάστημα μέχρι που τα σωματίδιά του να συγκρουσθούν με το διαστρικό αραιό αέριο και σκόνη, οπότε σχηματίζεται μία φυσαλίδα θερμού υδρογόνου. Το φάσμα απορρόφησης από αυτό το αέριο έχει μετρηθεί με το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ, επιτρέποντας την εκτίμηση των παραμέτρων του αστρικού ανέμου[55]. Το θερμό στέμμα του ε Ηριδανού προκαλεί απώλεια μάζας με τη μορφή αστρικού ανέμου με ρυθμό 30 φορές ταχύτερο του ηλιακού. Ο άνεμος αυτός δημιουργεί μία φυσαλίδα αστρικού ανέμου ή αστρόσφαιρα (το αντίστοιχο της ηλιόσφαιρας που περιβάλλει τον Ήλιο) που εκτείνεται σε απόσταση 4000 AU από τον αστέρα. Εξαιτίας της μικρής αποστάσεως από τη Γη, η γωνιακή διάμετρος αυτής της αστρόσφαιρας είναι 42 λεπτά της μοίρας στον γήινο ουρανό, μεγαλύτερη δηλαδή από αυτή της πανσελήνου[56]. Κινηματική. Ο ε Ηριδανού εμφανίζει μία υψηλή ιδία κίνηση, 0,976 δευτερόλεπτο της μοίρας ανά έτος σε ορθή αναφορά (η ουράνια διεύθυνση ανατολής-δύσεως) και 0,018 δευτερόλεπτο ανά έτος σε απόκλιση (η ουράνια διεύθυνση βορρά-νότου). Ο αστέρας απομακρύνεται από το Ηλιακό σύστημα με ταχύτητα 15,5 km/sec (χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο) ή 55.800 χιλιόμετρα την ώρα[57]. Οι συνιστώσες της πραγματικής ταχύτητας στον χώρο του ε Ηριδανού, εκφραζόμενες στο σύστημα γαλαξιακών συντεταγμένων είναι (U, V, W) = (−3, +7, −20) km/sec, πράγμα που σημαίνει ότι ταξιδεύει μέσα στον Γαλαξία μας σε μέση απόσταση από το κέντρο του 28.700 έτη φωτός και σε ελλειπτική τροχιά γύρω από αυτό με εκκεντρότητα 0,09.[58]. Το μέτρο, η φορά και η διεύθυνση ταχύτητας του αστέρα υποδεικνύουν ότι ίσως αποτελεί μέλος της Κινούμενης Ομάδας της Μεγάλης Άρκτου, με κοινή προέλευση με τα υπόλοιπα μέλη σε ένα παλαιότερο ανοικτό σμήνος που έχει διαλυθεί από τότε[50][59]. Η εκτιμώμενη ηλικία αυτής της ομάδας είναι 500±100 εκατομμύρια έτη[60], που βρίσκεται μέσα στο εύρος εκτιμήσεων για την ηλικία του ε Ηριδανού.Κατά το τελευταίο εκατομμύριο έτη, τρεις αστέρες πιστεύεται ότι πλησίασαν τον ε Ηριδανού σε απόσταση 7 ετών φωτός ή λιγότερο. Η τελευταία και εγγύτερη από αυτές τις προσεγγίσεις ήταν αυτή του Αστέρας του Kapteyn, ο οποίος τον πλησίασε σε απόσταση περίπου 3 ετών φωτός πριν από περίπου 12.500 χρόνια. Οι άλλοι δύο αστέρες ήταν ο Σείριος (με τον συνοδό του) και ο Ρος 614. Καμιά από αυτές τις προσεγγίσεις δεν πιστεύεται ότι επηρέασε τον περιαστρικό δίσκο του ε Ηριδανού[61].Ο ε Ηριδανού πέρασε σε μία ελάχιστη απόσταση από τη Γη και γενικότερα το Ηλιακό Σύστημα πριν από περίπου 105 χιλιάδες χρόνια, όταν χωρίζονταν από 7 έτη φωτός[62]. Με βάση μία προσομοίωση των κινήσεων όλων των γειτονικών αστέρων, το διπλό αστρικό σύστημα Λέιτεν 726-8, που περιλαμβάνει τον μεταβλητό αστέρα UV Κήτους, θα περάσει πολύ κοντά στον ε Ηριδανού σε περίπου 31.500 έτη από σήμερα, σε απόσταση περίπου 0,9 έτος φωτός και θα παραμείνει σε απόσταση μικρότερη του 1 έτους φωτός επί περίπου 4600 έτη. Αν ο ε Ηριδανού διαθέτει ένα νέφος κομητών αντίστοιχο με το Νέφος του Όορτ, ο Λέιτεν 726-8 θα μπορούσε να διαταράξει τις τροχιές κάποιων από τους κομήτες αυτούς[4]. Επάνω, το βόρειο μέρος του αστερισμού Ηριδανού δίνεται με πράσινο, ενώ οι μπλε γραμμές δίνουν το περίγραμμα του Ωρίωνος. Κάτω, μία μεγενθυμένη εικόνα της περιοχής στο λευκό κουτί δείχνει τον ε Ηριδανού στο σημείο όπου θα τέμνονταν οι δύο γραμμές. Απεικόνιση των σχετικών διαστάσεων του ε Ηριδανού (αριστερά) και του Ηλίου (δεξιά). Ο ε Ηριδανού έχει απόχρωση προς το πορτοκαλί, ενώ ο Ήλιος προς το κίτρινο. ε Ηριδανού Αστερισμός:Ηριδανός Συντεταγμένες (εποχή 2000.0):α = 3h:32m:56s , δ = -9°.27΄.30΄΄ Φαινόμενο μέγεθος:3,74 Φασματικός τύπος:K2 V Απόσταση από τη Γη:10,475 ± 0,004 έτη φωτός https://el.wikipedia.org/wiki/Έψιλον_Ηριδανού

Πανδώρα (δορυφόρος) Η Πανδώρα (αγγλικά: Pandora‎‎) είναι ένας φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου. Το όνομά της το πήρε από την Πανδώρα[1] (την πρώτη γυναίκα) κατά την ελληνική μυθολογία. Η Πανδώρα ήταν η σύζυγος του Επιμηθέα και εκείνη που άνοιξε το κουτί με όλα τα κακά που ταλαιπωρούν έκτοτε τους ανθρώπους. Η άλλη της σημερινή ονομασία είναι Κρόνος XVII (Saturn XVII). Ενώ η αρχική προσωρινή ονομασία που της είχε δοθεί ήταν S/1980 S 26 [2]. Η Πανδώρα αποτελεί τον εξωτερικό δορυφόρο βοσκό του Δακτυλίου F του Κρόνου. Από την πολύ χαμηλή πυκνότητα της και τη σχετικά υψηλή λευκαύγειά της, φαίνεται πως πιθανόν ότι η Πανδώρα είναι ένα πολύ πορώδες και παγωμένο σώμα. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για αυτές τις αξίες, όμως, έτσι αυτά μένει να επιβεβαιωθούν. Τροχιά. Η τροχιά της Πανδώρας φαίνεται να είναι χαοτική, ως συνέπεια μιας μέσης απήχηση της κίνησης με τον Προμηθέα. Οι πιο σημαντικές αλλαγές στις τροχιές τους συμβαίνουν περίπου κάθε 6,2 χρόνια, όταν το περίκεντρο της Πανδώρας στοιχίζεται με το απόκεντρο του Προμηθέα και των φεγγαριών που βρίσκονται σε απόσταση περίπου 1.400 χιλιομέτρων (870 μίλια). Πανδώρα έχει επίσης μέση απήχηση 3:2 με την κίνηση του Μίμα. Επιφάνεια. Η επιφάνεια της Πανδώρας χαρακτηρίζεται από πολλούς κρατήρες. Οι δύο μεγαλύτεροι έχουν διάμετρο 30 χιλιόμετρα [3]. Τέλος, από την πολύ μικρή πυκνότητά της και τη σχετικά μεγάλη λευκαύγεια, συμπεραίνουμε πως είναι ένα πολύ πορώδες παγωμένο σώμα. Ωστόσο, αυτό δεν είναι βέβαιο και περιμένουμε να επαληθευτεί. https://el.wikipedia.org/wiki/Πανδώρα_(δορυφόρος) Ανακάλυψη Ανακαλύφθηκε απόΣτιούαρτ Α. Κόλινς, Βόγιατζερ 1 Ημερομηνία ΑνακάλυψηςΟκτώβριος 1980 Χαρακτηριστικά τροχιάς Ημιάξονας τροχιάς 141.720 ± 10 Km Εκκεντρότητα 0,0042 Περίοδος περιφοράς 0,628504213 ημέρες Κλίση0,050 ± 0,004° (προς τον Ισημερινό του Κρόνου) Είναι δορυφόρος του Κρόνου Φυσικά χαρακτηριστικά Διαστάσεις 104 × 81 × 64 Km Μέση Ακτίνα 40,7 ± 1,5 Km Έκταση επιφάνειας~21.000 Km² Όγκος~280.000 Km³ Μάζα1,371 ± 0,019 × 1017 kg Μέση πυκνότητα 0,49 ± 0,06 g/cm3 Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας0,0026 – 0,0060 m/s² Ταχύτητα διαφυγής~0,019 km/s Περίοδος περιστροφής Σύγχρονη Κλίση άξονα μηδέν Λευκαύγεια 0,6 Επιφανειακή θερμοκρασία~78 K