Δροσος Γεωργιος

Αστροφυσικοί αποκαλύπτουν για πρώτη φορά τη δομή 74 ζωνών εξωκομητών. Έναν μεγάλο αριθμό ζωνών εξωκομητών σε τροχιά γύρω από 74 κοντινούς αστέρες και τη δομή τους κατάφεραν να αποτυπώσουν για πρώτη φορά αστροφυσικοί, με επικεφαλής ομάδα από το Πανεπιστήμιο Trinity College του Δουβλίνου.Η μελέτη REASONS (Resolved ALMA and SMA Observations of Nearby Stars), που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Astronomy and Astrophysics», σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο στη μελέτη των ζωνών εξωκομητών, καθώς οι εικόνες και οι αναλύσεις τους αποκαλύπτουν την τοποθεσία των μικροσκοπικών πετρών στο εσωτερικό τους και συνεπώς των εξωκομητών. Συνήθως, βρίσκονται σε απόσταση δεκάδων έως εκατοντάδων αστρονομικών μονάδων AU (η απόσταση από τη Γη στον Ήλιο) από τον κεντρικό τους αστέρα.Σε αυτές τις περιοχές, η θερμοκρασία είναι τόσο χαμηλή (-250 έως -150 βαθμοί Κελσίου) που οι περισσότερες ενώσεις, συμπεριλαμβανομένου του νερού, είναι παγωμένες σε αυτούς τους εξωκομήτες. Αυτό που παρατηρούν οι αστροφυσικοί είναι λοιπόν πού βρίσκονται οι δεξαμενές πάγου των πλανητικών συστημάτων και το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι το πρώτο που αποκαλύπτει τη δομή αυτών των ζωνών για ένα μεγάλο δείγμα 74 εξωπλανητικών συστημάτων.Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν οι διατάξεις ραδιοτηλεσκοπίων Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) και Submillimeter Array (SMA). Και οι δύο παρατηρούν την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σε μήκη κύματος χιλιοστών και υποχιλιοστών.«Οι εξωκομήτες είναι βράχοι και πάγοι, τουλάχιστον 1 χιλιόμετρο σε μέγεθος, που συγκρούονται μέσα σε αυτές τις ζώνες για να δημιουργήσουν τις πέτρες που παρατηρούμε με τα τηλεσκόπια ALMA και SMA. Οι εξωκομητικές ζώνες βρίσκονται σε τουλάχιστον το 20% των πλανητικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας Ηλιακού Συστήματος», επισημαίνει ο Λούκα Ματρά, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Φυσικής του Trinity και κύριος συγγραφέας της έρευνας.Ο ίδιος επισημαίνει ότι «η δύναμη μιας μεγάλης μελέτης, όπως το REASONS, είναι στην αποκάλυψη ιδιοτήτων και τάσεων σε ευρεία κλίμακα. Για παράδειγμα, επιβεβαίωσε ότι ο αριθμός των πετρών μειώνεται για τα παλαιότερα πλανητικά συστήματα, καθώς οι ζώνες εξαντλούνται από μεγαλύτερους εξωκομήτες που συγκρούονται, αλλά έδειξε για πρώτη φορά ότι αυτή η μείωση στις πέτρες είναι ταχύτερη εάν η ζώνη βρίσκεται πιο κοντά στον κεντρικό αστέρα. Επίσης, έδειξε έμμεσα – μέσω του κατακόρυφου πάχους των ζωνών – ότι πιθανότατα υπάρχουν σε αυτές τις ζώνες αόρατα αντικείμενα μεγέθους έως 140 χλμ ή και του μεγέθους της Σελήνης». Oι 74 ζώνες εξωκομητών, όπως απεικονίζονται στη δημοσίευση «REsolved ALMA and SMA Observations of Nearby Stars (REASONS)» των ερευνητών L. Matrà et al. https://www.amna.gr/home/article/877189/Astrofusikoi-apokaluptoun-gia-proti-fora-ti-domi-74-zonon-exokomiton – https://www.tcd.ie/news_events/top-stories/featured/astrophysicists-reveal-structure-of-74-exocomet-belts-orbiting-nearby-stars-in-landmark-survey/

Τι είναι οι οβελίσκοι στη Βιολογία; Οι βιολόγοι φαίνεται πως έχουν ανακαλύψει μια εντελώς νέα μορφή «ζωής». Συνίσταται από κυκλικά μόρια RNA που αναδιπλώνονται σε βρόχους και σχηματίζουν ραβδοειδείς δομές. Για τον λόγο αυτό ονομάστηκαν οβελίσκοι. Δεν είναι ούτε μικρόβια ούτε ιοί και τα γονίδιά τους δεν θυμίζουν κανέναν γνωστό οργανισμό. Πιθανότατα κατοικούν στο σώμα σας.Οι οβελίσκοι ανακαλύφθηκαν το 2024, καθώς οι ερευνητές ανέλυαν τεράστιες ποσότητες γενετικών δεδομένων από το ανθρώπινο έντερο. Από αυτή την αναζήτηση προέκυψαν 29.959 νέες αλληλουχίες RNA, παρόμοιες μεταξύ τους, αλλά πολύ διαφορετικές από όσες ήταν ήδη γνωστές. Έτσι, προς το παρόν δεν γνωρίζουμε τον ρόλο των οβελίσκων στο δέντρο της ζωής.Οι οβελίσκοι είναι μικρότεροι από τους ιούς, είναι σαν τα «ιοειδή», δηλαδή βρόχοι RNA που καταφέρνουν έξυπνα να αναπαραχθούν χρησιμοποιώντας τον μηχανισμό του κυττάρου που μολύνουν. Ενώ οι ιοί έχουν πρωτεϊνικό περίβλημα, τα ιοειδή είναι απλώς γυμνό RNA. Δεν κωδικοποιούν καν πρωτεΐνες και αλληλεπιδρούν απευθείας με το DNA του ξενιστή. Οι οβελίσκοι, αντίθετα, φαίνεται να κωδικοποιούν ελάχιστες πρωτεΐνες, κι αυτό δείχνει πως είναι πιο περίπλοκα από τα ιοειδή.Τα γνωστά ιοειδή μολύνουν μόνο τα φυτά. Το πρώτο που βρέθηκε προκαλεί ασθένεια στις πατάτες, ένα άλλο προκαλεί μια ασθένεια στα αβοκάντο, κ.ο.κ. Αυτό προκαλεί το ερώτημα: γιατί δεν υπάρχουν ιοειδή που μολύνουν ζώα; Είναι μήπως οι προσφάτως ανακαλυφθέντες οβελίσκοι η απάντηση στο ερώτημα αυτό; Όχι ακριβώς: μπορεί οι οβελίσκοι να λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, αλλά φαίνονται γενετικά άσχετοι.Όπως συμβαίνει με τους ιούς και τα ιοειδή, οι οβελίσκοι δεν μπορούν να θεωρηθούν ζωντανοί οργανισμοί, καθώς δεν έχουν δικό τους μεταβολισμό και δεν αναπαράγονται χωρίς τη βοήθεια του ξενιστή.Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα που παραμένει ανοιχτό είναι το αν οι οβελίσκοι είναι απόγονοι ιών που στην πορεία απλουστεύτηκαν, ή αν αντίθετα είναι προγονικές μορφές ιών. Δεδομένου μάλιστα ότι το RNA ήταν πιθανώς το πρώτο μόριο με ικανότητα αντιγραφής του εαυτού του, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα μπορούσε ενδεχομένως να δώσει πληροφορίες για την εμφάνιση της ζωής στη Γη. Διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: 1. Obelisks – https://johncarlosbaez.wordpress.com/2025/01/17/obelisks/ 2. Tormentor: An obelisk prediction and annotation pipeline – https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2024.05.30.596730v1.full 3. Viroid-like colonists of human microbiomes – https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2024.01.20.576352v1.full

Ο άρρητοι αριθμοί και η απόδειξη Απερή. Είναι εκπληκτικά δύσκολο να αποδειχθεί μια από τις πιο βασικές ιδιότητες ενός αριθμού: αν μπορεί να γραφτεί ως κλάσμα. Μια νέα μέθοδος μπορεί να βοηθήσει την επίλυση αυτού του μακροχρόνιου προβήματος.Από τις πρώτες εποχές των μαθηματικών ανακαλύψεων, οι άνθρωποι ρωτούσαν ποιοι αριθμοί είναι ρητοί. Πριν από δυόμισι χιλιετίες, οι Πυθαγόρειοι πίστευαν ότι κάθε αριθμός είναι ο λόγος δύο ακέραιων αριθμών. Έπαθαν σοκ όταν ένα μέλος του σχολής τους απέδειξε ότι αυτό δεν ισχύει για την τετραγωνική ρίζα του 2. Ο μύθος λέει ότι ο δράστης τιμωρήθηκε με πνιγμό.Η τετραγωνική ρίζα του 2 ήταν μόνο η αρχή. Ειδικοί αριθμοί ξεχύνονται από όλους τους τομείς της μαθηματικής έρευνας. Κάποιοι, όπως το π, εμφανίζονται όταν υπολογίζουμε εμβαδά και όγκους. Άλλοι, όπως το e, η βάση των φυσικών λογαρίθμων, συνδέονται με συγκεκριμένες συναρτήσεις. Σύμφωνα με τον Henri Cohen, «πολλές φορές προβληματιζόμαστε αν ένας αριθμός που εμφανίζεται στα μαθηματικά αν είναι ρητός ή άρρητος. Αν είναι ρητός, τότε δεν είναι πολύ ενδιαφέρων αριθμός».Πολλοί μαθηματικοί έχουν την άποψη του ξυραφιού του Occam: Αν δεν υπάρχει υποχρεωτικός λόγος για τον οποίο ένας αριθμός πρέπει να είναι ρητός, μάλλον δεν είναι. Άλλωστε, οι μαθηματικοί γνωρίζουν από καιρό ότι οι περισσότεροι αριθμοί είναι άρρητοι.Ωστόσο, στο πέρασμα των αιώνων, οι αποδείξεις της αρρητότητας συγκεκριμένων αριθμών ήταν σπάνιες. Το 1700, ο μαθηματικός Leonhard Euler απέδειξε ότι το e είναι άρρητος και ένας άλλος μαθηματικός, ο Johann Lambert, απέδειξε το ίδιο για τον π. Ο Euler έδειξε επίσης ότι όλες οι τιμές της συνάρτησης ζήτα – οι αριθμοί ζ(2), ζ(4), ζ(6) και ούτω καθεξής – ισούνται με κάποιο ρητό αριθμό επί μια δύναμη του π, το πρώτο βήμα προς την απόδειξη του αρρητότητάς τους. Η απόδειξη ολοκληρώθηκε τελικά στα τέλη του 1800. Αλλά το είδος (ρητός ή άρρητος) πολλών άλλων απλών αριθμών, όπως το άθροισμα π + e ή το ζ(5), είναι άγνωστο ακόμη και σήμερα.Μπορεί να φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι οι μαθηματικοί εξακολουθούν να παλεύουν με ένα τόσο βασικό ερώτημα σχετικά με τους αριθμούς. Αλλά παρόλο που ο ρητότητα είναι μια στοιχειώδης έννοια, οι ερευνητές έχουν λίγα εργαλεία για να αποδείξουν ότι ένας δεδομένος αριθμός είναι άρρητος. Και συχνά, αυτά τα εργαλεία αποτυγχάνουν.Τον Ιούνιο του 1978, οι διοργανωτές ενός μεγάλου συνεδρίου για τα μαθηματικά στη Μασσαλία της Γαλλίας, ανακοίνωσαν μια προσθήκη της τελευταίας στιγμής στο πρόγραμμα. Κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, ο μαθηματικός Roger Apéry (Απερή) παρουσίαζε μια απόδειξη ότι ένας από τους πιο διάσημους αριθμούς στα μαθηματικά – «ζήτα του 3» ή ζ(3), όπως το γράφουν οι μαθηματικοί δεν μπορούσε να εκφραστεί ως κλάσμα δύο ακέραιων αριθμοί, δηλαδή ήταν άρρητος αριθμός. Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο ήταν δύσπιστοι. Η συνάρτηση ζήτα του Riemann είναι μια από τις πιο σημαντικές συναρτήσεις στη θεωρία αριθμών, και οι μαθηματικοί προσπαθούσαν για αιώνες να αποδείξουν ότι η τιμή της συνάρτησης ζ(z) για z=3 είναι άρρητος αριθμός. Ο Απερή, ο οποίος τότε ήταν 61 ετών, δεν συγκαταλεγόταν στους κορυφαίους μαθηματικούς. Είχε μια βλάχικη γαλλική προφορά και την φήμη του προβοκάτορα. Πολλοί παρευρισκόμενοι, υποθέτοντας ότι ο Apery έκανε μια περίτεχνη φάρσα, ήταν έτοιμοι να πληρώσουν τον φαρσέρ με το ίδιο νόμισμα. Όπως είπε αργότερα ένας μαθηματικός, «ήθελαν να του κάνουν καζούρα».Η διάλεξη γρήγορα κατέληξε σε πανδαιμόνιο. Με λίγες επεξηγήσεις, ο Απερή παρουσίασε διαδοχικές εξισώσεις, μερικές από τις οποίες περιείχαν αδύνατες πράξεις όπως η διαίρεση με το μηδέν. Όταν ρωτήθηκε από πού προέρχονται οι εξισώσεις του, ισχυρίστηκε ότι «φυτρώνουν στον κήπο μου». Οι μαθηματικοί υποδέχθηκαν τους ισχυρισμούς του με γέλια πετώντας χάρτινα αεροπλανάκια.Αλλά τουλάχιστον ένα άτομο – ο Henri Cohen, τώρα στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό – πείστηκε από την ομιλία ότι ο Απερή ήταν σωστός. Ο Cohen άρχισε αμέσως να εμπλουτίζει τις λεπτομέρειες των επιχειρημάτων του Απερή. Μέσα σε μερικούς μήνες με τους συνεργάτες του, είχε ολοκληρώσει την απόδειξη. Όταν παρουσίασε τα συμπεράσματά τους σε ένα μεταγενέστερο συνέδριο, ένας ακροατής μούγκρισε: «μια νίκη για τον Γάλλο χωριάτη».Αφού τελικά οι μαθηματικοί αποδέχτηκαν την απόδειξη του Apéry, πολλοί περίμεναν μια πληθώρα αποτελεσμάτων σχετικά με αποδείξεις αρρητότητας. Οι άρρητοι αριθμοί υπερτερούν κατά πολύ των ρητών: Αν επιλέξετε ένα σημείο κατά μήκος της ευθείας των πραγματικών αριθμών τυχαία, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αντιστοιχεί σε άρρητο αριθμό. Αλλά ενώ οι μαθηματικοί έχουν καταφέρει να δείξουν την αρρητότητα ορισμένων αριθμών, όπως π και e, αυτό είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί για την πλεινότητα των αριθμών. Οι μαθηματικοί ήλπιζαν ότι τεχνική του Απερή θα μπορούσε τελικά να τους ανοίξει τον δρόμο, ξεκινώντας με τιμές της συνάρτησης ζήτα εκτός του ζ(3).Σύμφωνα με τον Wadim Zudilin από το Πανεπιστήμιο Radboud στην Ολλανδία, «Όλοι πίστευαν ότι ήταν ζήτημα ενός ή δύο ετών να αποδείξουν ότι κάθε τιμή της συνάρτησης ζήτα είναι άρρητος αριθμός». Αλλά η προβλεπόμενη πρόοδος δεν υλοποιήθηκε. Κανείς δεν κατάλαβε πραγματικά από πού προήλθαν οι τύποι του Απερή και όταν «έχεις μια απόδειξη που είναι τόσο εξωγήινη, δεν είναι πάντα τόσο εύκολο να γενικεύσεις, να επαναλάβεις τη μαγεία», υποστηρίζει ο Frank Calegari από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Οι μαθηματικοί έφτασαν να θεωρούν την απόδειξη του Απερή ως ένα μεμονωμένο θαύμα.Όμως προσφάτως, ο Calegari και δύο άλλοι μαθηματικοί – ο Vesselin Dimitrov από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και ο Yunqing Tang του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Μπέρκλεϋ – σε μια νέα δημοσίευση περιγράφουν την διεύρυνση της προσέγγισης του Apéry προς μια πολύ πιο ισχυρή μέθοδο. Με αυτή την μέθοδο απέδειξαν ότι μια άπειρη συλλογή τιμών συναρτήσεων που μοιάζουν με την ζήτα, είναι άρρητοι αριθμοί. Οι μαθηματικοί είναι ενθουσιασμένοι όχι μόνο από το αποτέλεσμα αλλά και από την προσέγγιση των ερευνητών, την οποία χρησιμοποίησαν το 2021 για να αποδείξουν μια εικασία 50 ετών σχετικά με τις σημαντικές εξισώσεις στη θεωρία αριθμών που ονομάζονται δομοστοιχειωτές μορφές (modular forms).Ενώ η απόδειξη του Απερή φαινόταν να βγαίνει από το πουθενά – ένας μαθηματικός την περιέγραψε ως «ένα μείγμα θαυμάτων και μυστηρίων» – η νέα δημοσίευση εντάσσει τη μέθοδό του σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Αυτή η πρόοδος δημιουργεί την ελπίδα ότι το επίτευγμα των Calegari, Dimitrov και Τang θα είναι ευκολότερο να αξιοποιηθεί από ό,τι του Απερή. O Ρογήρος Απερή (1916 –1994) ήταν ένας Ελληνογάλλος μαθηματικός, από Γαλλίδα μητέρα και Έλληνα πατέρα. Είναι περισσότερο γνωστός για την απόδειξή του ότι ο η τιμή της συνάρτησης του Ρίμαν ζ(z) για z=3 δεν μπορεί να γραφεί ως κλάσμα, δηλαδή ήταν «άρρητος αριθμός». Χρησιμοποίησε απλά μαθηματικά και γι αυτό ένα άρθρο αναφέρεται στο επίτευγμα του Απερή ως την απόδειξη που διέφυγε του Euler. Στον τάφο του στο Παρίσι, είναι χαραγμένος ο αριθμός ζ(3) με την επισήμανση ότι δεν μπορεί να γραφεί ως κλάσμα. Μια ενδιαφέρουσα ιδιότητα του αριθμού Απερή είναι η εξής: Πάρτε τρεις θετικούς ακέραιους στην τύχη. Ποια είναι η πιθανότητα να μην έχουν κανένα κοινό παράγοντα; Απάντηση: περίπου 83%, για την ακρίβεια 0,8319073725807074….. που είναι ο αντίστροφος του αριθμού Απερή!… διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες: https://www.quantamagazine.org/rational-or-not-this-basic-math-question-took-decades-to-answer-20250108/

Εκτοξεύτηκε ο σούπερ πύραυλος του Τζεφ Μπέζος, έδωσε συγχαρητήρια ο μεγάλος αντίπαλος Ελον Μασκ (βίντεο) Ο New Glenn πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση. Στη μάχη της μεταφοράς φορτίων στο Διάστημα φαίνεται ότι θα εισέλθει δυναμικά σύντομα η διαστημική εταιρεία Blue Origin του ιδρυτή της Amazon Τζεφ Μπέζος.Η εταιρεία πραγματοποίησε σήμερα την πρώτη πτήση της σε τροχιά στα 20 χρόνια ύπαρξής της χάρη στο νέο πύραυλό της, τον New Glenn, η πρώτη εκτόξευση του οποίου ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιδιωτική διαστημική βιομηχανία.Με ύψος 98 μέτρων, όσο μια πολυκατοικία περίπου 30 ορόφων, ο New Glenn απογειώθηκε με επιτυχία γύρω από τη διαστημική βάση του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ στη Φλόριντα. Η πρώτη πτήση αυτού του ισχυρού πυραύλου, ο οποίος είναι εν μέρει επαναχρησιμοποιήσιμος, αναμενόταν εδώ και χρόνια και είχε αναβληθεί επανειλημμένα.Η αποστολή πέτυχε τον «κύριο στόχο» της, δηλαδή να μπει σε τροχιά ο δεύτερος όροφος του πυραύλου, ανακοίνωσε η Αριάν Κορνέλ, μία από τους επικεφαλής της Blue Origin στη διάρκεια απ’ ευθείας αναμετάδοσης. Αυτό ήταν και η δηλωμένη φιλοδοξία της εταιρείας. «Το κάναμε!», εξέφρασε τη χαρά του στο X ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλός της, ο Ντέιβιντ Λιμπ. «Οτιδήποτε πέραν αυτού είναι μπόνους», είχε δηλώσει πριν από την εκτόξευση.Μολονότι η εταιρεία μεταφέρει ήδη εδώ και χρόνια τουρίστες για μερικά λεπτά στο διάστημα με τον πύραυλό της New Shepard, μέχρι στιγμής δεν έχει πραγματοποιήσει καμιά πτήση σε τροχιά. Ο πολυδισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, επικεφαλής της εταιρείας SpaceX που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή στην αγορά με τους πυραύλους της Falcon 9 και Falcon Heavy, έσπευσε να συγχαρεί τον αντίπαλό του Τζεφ Μπέζος.«Συγχαρητήρια που φθάσατε σε τροχιά με την πρώτη προσπάθεια!», έγραψε ο Έλον Μασκ στην πλατφόρμα του, τη X, απευθυνόμενος στον Μπέζος. «Ευχαριστώ», του απάντησε αυτός ο τελευταίος. Οι δύο αυτές προσωπικότητες της Σίλικον Βάλεϊ ίδρυσαν στα χρόνια του 2000 καθεμιά τη δική της διαστημική επιχείρηση, όμως η Blue Origin προχώρησε με πολύ βραδύτερο ρυθμό απ’ ό,τι η SpaceX. Με το νέο, πολύ ισχυρότερο πύραυλό του New Glenn, ο Τζεφ Μπέζος φιλοδοξεί ωστόσο να μπει στη νέα αγορά των εκτοξεύσεων σε τροχιά εμπορικών και στρατιωτικών δορυφόρων, καθώς και διαστημικών σκαφών και αστροναυτών, και να ανταγωνισθεί έτσι τη SpaceX.Η επιχείρηση του Ίλον Μασκ αναπτύσσει πάντως τον μεγαλύτερο και πιο ισχυρό πύραυλο που έχει ποτέ κατασκευασθεί, τον Starship, ο οποίος, συμπτωματικά ή όχι, πρόκειται να πραγματοποιήσει μια έβδομη δοκιμαστική πτήση αργότερα σήμερα.Εκτός του να θέσει τον New Glenn σε τροχιά, η Blue Origin υπολόγιζε να επιχειρήσει στη διάρκεια αυτής της πρώτης πτήσης να ανακτήσει τον πρώτο όροφο του πυραύλου της, τον προωστήρα, κάνοντάς τον να κατέβει με ελεγχόμενο τρόπο πάνω σε μια φορτηγίδα στη θάλασσα – ένας περίπλοκος ελιγμός παρόμοιος με αυτούς που πραγματοποιούνται από τη SpaceX, τον οποίο ωστόσο δεν πέτυχε με την πρώτη.Μερικά λεπτά μετά την εκτόξευση, η Αριάν Κορνέλ επιβεβαίωσε πως οι ομάδες της εταιρείας «έχασαν τον προωστήρα». «Μπορείτε να δείτε στο χάρτη πόσο κοντά ήταν στην προσεδάφιση», πρόσθεσε ωστόσο. Όπως ο Falcon 9 της SpaceX, ο πύραυλος New Glenn έχει σχεδιασθεί ώστε να είναι εν μέρει επαναχρησιμοποιήσιμος. Έπειτα από την επιτυχημένη αυτή δοκιμή, αναμένεται να ακολουθήσουν το 2025 και άλλες πτήσεις του New Glenn. Στιγμιότυπο από την εκτόξευση του New Glenn. πηγή φωτό. (Blue Origin) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1884516/ektoxeytike-o-soyper-pyraylos-toy-tzef-mpezos-edose-sygcharitiria-o-megalos-antipalos-elon-mask-vinteo/ Εξερράγη σε δοκιμαστική πτήση το διαστημόπλοιο του Ελον Μασκ αλλά ο πύραυλος επέστρεψε σώος (βίντεο) Υπήρξε εντολή αλλαγής πορείας σε πτήσεις αεροσκαφών στην περιοχή. Η έβδομη κατά σειρά δοκιμαστική πτήση του πυραύλου SuperHeavy της SpaceX που μετέφερε το διαστημόπλοιο Starship της εταιρείας του Ελον Μασκ πραγματοποιήθηκε με το σκάφος να χάνεται μετά από μια έκρηξη που συνέβη αλλά τον πύραυλο να επιστρέφει στη βάση του και να… γραπώνεται από τους βραχίονες στο σημείο εκτόξευσης.Η έκρηξη του διαστημοπλοίου οδήγησε σε εντολή αλλαγή πορείας όσων αεροπλάνων πετούσαν εκείνη την ώρα στην περιοχή εξαιτίας των θραυσμάτων που έπεφταν από τον ουρανό προς την Καραϊβική. Θεωρητικά υπάρχει μερική επιτυχία της δοκιμής αφού ο τεράστιος επαναχρησιμοποιούμενος πύραυλος επέστρεψε σώος και συνδέθηκε με τον μηχανισμό ασφαλείας αλλά φυσικά η έκρηξη του διαστημόπλοιου προκαλεί πονοκεφάλους στην εταιρεία και τον Μασκ οι οποίοι αναμένεται με ανακοινώσεις και αναρτήσεις να υποστηρίξουν ότι πρόκειται για δοκιμές και ακόμη και η αποτυχία σε αυτές έχουν θετικές πλευρές αφού βοηθούν στο να εντοπίζονται κενά και προβλήματα προς επίλυση.Πάντως η πρώτη αντίδραση του Αμερικανού μεγιστάνα είχε στοιχεία αυτοσαρκασμού. «Η επιτυχία είναι αβέβαιη, όμως η διασκέδαση είναι εγγυημένη!» ανήρτησε στο X (πρώην Twiiter) ο Μασκ. Αναμένεται τώρα η διαδικασία υποβολής αιτήματος από την Space X για επόμενη δοκιμαστική πτήση σε σύντομο χρονικό διάστημα το οποίο αναμένεται να γίνει γρήγορα δεκτό αφού ένας από τους λόγους που έχει πει ο Μασκ ότι τον έκαναν να υποστηρίξει τον Ντόναλντ Τραμπ ήταν πώς θα αλλάξει προς το ταχύτερο η διαδικασία έγκρισης δοκιμών σε διαστημικά συστήματα και εκτοξεύσεις κάτι που αναμένεται να συμβεί αμέσως μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου των ΗΠΑ σε λίγες μέρες. Η στιγμή που ο πύραυλος Super Heavy επιστρέφει στη θέση του μετά την δοκιμή στην οποία καταστράφηκε το Starship. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1884765/exerragi-se-dokimastiki-ptisi-to-diastimoploio-toy-elon-mask-alla-o-pyraylos-epiviose-kai-epestrepse-vinteo/

«Πλανητική αφερεγγυότητα»: Μείωση 50% στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μεταξύ 2070 και 2090 λόγω κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με έκθεση. «Δεν μπορείς να έχεις οικονομία χωρίς κοινωνία και μια κοινωνία χρειάζεται κάπου να ζήσει» Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και η σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας, θα μπορούσαν να στοιχίσουν σημαντικά στην παγκόσμια οικονομία τα επόμενα χρόνια εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, προειδοποιεί νέα έκθεση που δημοσιεύει ο βρετανικός Guardian.Ειδικότερα, η έκθεση των ειδικών διαχείρισης κινδύνου του Institute and Faculty of Actuaries (IFoA) προβλέπει ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα μπορούσε να δει μείωση 50% το διάστημα μεταξύ 2070 και 2090 εάν δεν ληφθεί άμεση δράση.Το IFoA χρησιμοποιεί μαθηματικά και στατιστικά στοιχεία για να αναλύει τον οικονομικό κίνδυνο για τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις.Η έκθεση δημοσιεύτηκε αφού έγινε γνωστό την προηγούμενη εβδομάδα από το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος ότι ο πλανήτης μας ξεπέρασε το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου ως προς την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή τόσο το 2024 όσο και κατά μέσον όρο τη διετία 2023-2024, κατά την οποία καταγράφτηκε επίσης άνευ προηγουμένου αύξηση της θερμοκρασίας στην πρόσφατη ανθρώπινη ιστορία. «Δεν υπάρχει οικονομία χωρίς κοινωνία και μια κοινωνία χρειάζεται κάπου να ζήσει» Αν δεν ληφθεί επειγόντως δράση για την επιτάχυνση της απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα, την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και την αποκατάστασης της φύσης, το πλήγμα για την παγκόσμια οικονομία θα ήταν μείωση κατά 50% τις δύο δεκαετίες πριν από το 2090, αναφέρει η έκθεση του IFoA.Εάν η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου ή και περισσότερο έως το 2050, θα μπορούσαν να υπάρξουν πάνω από 4 δισ. θάνατοι, σημαντικός κοινωνικοπολιτικός κατακερματισμός παγκοσμίως, αποτυχία κρατών (με αποτέλεσμα ταχεία, διαρκή και σημαντική απώλεια κεφαλαίου) και φαινόμενα εξαφάνισης ειδών, προειδοποιεί η έκθεση.Ο συγγραφέας της έκθεσης, Σάντι Τραστ, υπογράμμισε ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ρεαλιστικό σχέδιο για να αποφευχθεί αυτό το σενάριο. Είπε επίσης ότι οι οικονομικές προβλέψεις, που εκτιμούσαν ότι οι ζημιές από την παγκόσμια υπερθέρμανση θα είναι χαμηλές- στο 2% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής- στην περίπτωση της αύξησης κατά 3 βαθμών Κελσίου της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας επιφάνειας, ήταν ανακριβείς και «τύφλωσαν» τους παγκόσμιους ηγέτες μη βλέποντας τους κινδύνους των πολιτικών τους.Οι εκτιμήσεις κλιματικού κινδύνου που χρησιμοποιήθηκαν από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πολιτικούς και αξιωματούχους για την αξιολόγηση των οικονομικών επιπτώσεων της παγκόσμιας υπερθέρμανσης ήταν λανθασμένες, ανέφερε η έκθεση, επειδή αγνόησαν τις αναμενόμενες σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως κάποια σημεία καμπής, την άνοδο της θερμοκρασίας της θάλασσας, τη μετανάστευση και τις συγκρούσεις ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.Εάν λαμβάνονταν υπόψη αυτοί οι κίνδυνοι θα γινόταν κατανοητό ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει έναν αυξανόμενο κίνδυνο «πλανητικής αφερεγγυότητας», όπου τα συστήματα της Γης θα είναι τόσο υποβαθμισμένα που οι άνθρωποι δεν θα μπορούν πλέον να λαμβάνουν αρκετές από τις κρίσιμες υπηρεσίες στις οποίες βασίζονταν για να υποστηρίξουν τις κοινωνίες και τις οικονομίες.«Δεν μπορείς να έχεις οικονομία χωρίς κοινωνία και μια κοινωνία χρειάζεται κάπου να ζήσει», είπε χαρακτηριστικά ο Τραστ. «Η φύση είναι το θεμέλιό μας, παρέχοντας τροφή, νερό και αέρα, καθώς και τις πρώτες ύλες και την ενέργεια που τροφοδοτούν την οικονομία μας. Οι απειλές για τη σταθερότητα αυτού του σχήματος είναι κίνδυνοι για τη μελλοντική ανθρώπινη ευημερία, γι’ αυτό πρέπει να λάβουμε μέτρα ώστε να τους αποφύγουμε».Ουσιαστικά η έκθεση επικρίνει την κυρίαρχη οικονομική θεωρία των κυβερνήσεων στη Δύση, που τη βλέπει να επικεντρώνεται στο πώς μπορεί να γίνει εκμετάλλευση του πλανήτη ώστε να προωθηθεί η ανάπτυξη για το συμφέρον τους. Γι’ αυτό, όπως σημειώνεται, αποτυγχάνουν να λάβουν υπόψη τους πραγματικούς κινδύνους για τις κοινωνίες και τις οικονομίες από την υποβάθμιση της φύσης. https://www.naftemporiki.gr/green/climate/1883625/planitiki-afereggyotita-meiosi-50-stin-pagkosmia-oikonomiki-anaptyxi-metaxy-2070-kai-2090-logo-klimatikis-allagis-symfona-me-ekthesi/

Aπέτυχε η εκτόξευση του σούπερ πυραύλου του Τζεφ Μπέζος (βίντεο) Μετά τη Boeing και η Blue Origin παραμένει εκτός ανταγωνισμού στη μεταφορά διαστημικών φορτίων. Ο πύραυλος New Glenn της διαστημικής εταιρείας του αφεντικού της Amazon παρέμεινε καθηλωμένος στο έδαφος λόγω τεχνικών προβλημάτων ενώ είχε ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την εκτόξευση του.Η ιδέα των επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων μεταφοράς φορτίων (δορυφόρων, εξοπλισμό, διαστημικών σκαφών κ.α.) ήταν επαναστατική και η υλοποίηση της από τον Ελον Μασκ και την διαστημική του εταιρεία, την Space X, δημιούργησε νέα δεδομένα στη διαστημική βιομηχανία.Οι επαναχρησιμοποιούμενοι πύραυλοι του Μασκ κυριαρχούν πλέον στη μεταφορά φορτίων ενώ η Space X δοκιμάζει τον μεγαλύτερο εξ αυτών, τον Super Heavy, που υπόσχεται να μεταφέρει μεγάλο όγκο φορτίων στο Διάστημα αλλά και να μεταφέρει διαστημόπλοια σε τέτοιες αποστάσεις από τη Γη ώστε να είναι πιο εύκολο το ταξίδι τους στον Άρη ή άλλες μακρινές περιοχές του ηλιακού μας συστήματος.Ο Τζεφ Μπέζος, ο ιδρυτής και επικεφαλής της Amazon, ακολούθησε τον Μασκ και δημιούργησε το δικό του διαστημικό εγχείρημα, την εταιρεία Blue Origin η οποία προσπαθεί να ανταγωνιστεί ευθέως την Space X. Ένας τομέας που δραστηριοποιείται η Blue Origin είναι η κατασκευή του δικού της επαναχρησιμοποιούμενου πυραύλου μεταφοράς φορτίων. Η εταιρεία αποφάσισε να προχωρήσει κατευθείαν στη δημιουργία ενός θηριώδους πυραύλου πολύ μεγαλύτερου σε μέγεθος και δυνατότητες από τον Super Heavy της Space X.Ο πύραυλος New Glenn πήρε το όνομα του από τον θρυλικό Αμερικανό αστροναύτη και αργότερα γερουσιαστή Τζον Γκλέν που το 1962 έγινε ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης που έκανε τον γύρο της Γης από το Διάστημα. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του ο ύψους 98 μέτρων πύραυλος μπορεί να μεταφέρει πολλαπλάσιο όγκο φορτίου από τον Super Heavy και να μεταφέρει διαστημόπλοια επανδρωμένα η μη σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από τον πύραυλο της Space X κάτι που αν τελικά επαληθευθεί θα μιλάμε για μια νέα επανάσταση στη διαστημική βιομηχανία ενώ η υπάρχουσα πυραυλική επανάσταση βρίσκεται ακόμη σε βρεφική ηλικία. Τι συνέβη Η εκτόξευση για πρώτη φορά του New Glenn ήταν προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί το βράδυ της Δευτέρας και ενώ όλα φαίνονταν ότι κυλούσαν ομαλά η μετάδοση της εκτόξευσης είχε ξεκινήσει και το ρολόι κυλούσε αντίστροφα υπήρξαν συνεχείς διακοπές στην αντίστροφη μέτρηση αλλά και την μετάδοση και τελικά ανακοινώθηκε ότι τεχνικά προβλήματα που δεν μπορούσαν να ξεπεραστούν αναβάλλουν επ’ αόριστον την εκτόξευση την στιγμή που αναμένεται τα επόμενα 24ωρα να πραγματοποιηθεί μια νέα δοκιμαστική εκτόξευση του Super Heavy από την Space X η οποία παραμένει μόνη της στον τομέα της μεταφοράς διαστημικών φορτίων κάθε είδους.Να σημειωθεί ότι η προσπάθεια της Boeing να ανταγωνιστεί την Space X στη μεταφορά προμηθειών και ανθρώπων στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) και το Διάστημα γενικότερα με ένα νέο διαστημόπλοιο απέτυχε παταγωδώς όταν το σκάφος που κατασκεύασε, το Starliner, που μετέφερε στη παρθενική του πτήση δύο βετεράνους αστροναύτες της NASA στον ISS υπέστη βλάβη με αποτέλεσμα οι δύο αστροναύτες να παραμένουν εγκλωβισμένοι στον σταθμό από τον περασμένο Ιούνιο και η εταιρεία να δεχτεί τεράστιο πλήγμα στην αξιοπιστία της αφήνοντας και σε αυτόν τον τομέα την Space X να μονοπωλεί την αγορά ως ιδιωτική εταιρεία.H Blue Origin διαρρέει ότι θα επαναληφθεί σύντομα η προσπάθεια εκτόξευσης του New Glenn χωρίς ωστόσο να υπάρχει προς το παρόν κάποιο χρονοδιάγραμμα. Στιγμιότυπο από την αποτυχημένη προσπάθεια εκτόξευσης του New Glenn. πηγή φωτό. (Blue Origin) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1881203/gennoyn-kai-ta-kokoria-toy-elon-mask-apetyche-i-ektoxeysi-toy-soyper-pyrayloy-toy-tzef-mpezos-vinteo/

Μεταφραστής ομιλίας τεχνητής νοημοσύνης μεταφράζει σε 101 γλώσσες. Οι δυνατότητες της τεχνολογίας ΑΙ αυξάνονται πολυεπίπεδα συνεχώς. Ο τομέας της μετάφρασης είναι από τους πρώτους που βρήκε εφαρμογή η επανάσταση που ξεκίνησε στην τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης πριν από λίγα χρόνια. Τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google δημιούργησαν υπηρεσίες online μετάφρασης κειμένων. Έρχονται τώρα οι αυτόματες μεταφράσεις ομιλίας με την Metα (Facebook, Instagram, Threads, WhatsApp) να αναπτύσσει ένα μοντέλο ΑΙ που μπορεί να μεταφράζει απευθείας την ομιλία από μια γλώσσα σε μια άλλη.Τα περισσότερα υπάρχοντα συστήματα μετάφρασης με μηχανική μάθηση είναι προσανατολισμένα στο κείμενο ή περιλαμβάνουν πολλαπλά βήματα, δηλαδή αναγνώριση ομιλίας, μετάφραση σε κείμενο και μετατροπή του κειμένου σε ομιλία. Επιπλέον, η γλωσσική κάλυψη στα υπάρχοντα μοντέλα ομιλίας προς ομιλία υπολείπεται της κάλυψης των μοντέλων κειμένου προς κείμενο.Στην προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των περιορισμών το νέο μοντέλο, που ονομάζεται SEAMLESSM4T, κάνει άμεσες μεταφράσεις για έως και 101 γλώσσες και μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για γρήγορες μεταφράσεις, σύμφωνα με τη δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Συγκεκριμένα μπορεί να κάνει τη μετάφραση από ομιλία σε ομιλία αναγνωρίζοντας 101 γλώσσες και μεταφράζοντας σε 36, τη μετάφραση από ομιλία σε κείμενο (101 γλώσσες σε 96), τη μετάφραση από κείμενο σε ομιλία (96 γλώσσες σε 36), τη μετάφραση από κείμενο σε κείμενο (96 γλώσσες) και την αυτόματη αναγνώριση ομιλίας (96 γλώσσες). Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, για τη μετάφραση από ομιλία σε ομιλία το SEAMLESSM4T μεταφράζει με έως και 23% μεγαλύτερη ακρίβεια από τα υπάρχοντα συστήματα.Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ταλίν στην Εσθονία, Τάνελ Αλουμέ, σημειώνει ότι η μεγαλύτερη αρετή αυτού του μοντέλου είναι το γεγονός ότι όλα τα δεδομένα και ο κώδικας για την εκτέλεση και τη βελτιστοποίηση της τεχνολογίας είναι δημόσια διαθέσιμα. Ωστόσο, διακρίνει ότι παραμένουν ορισμένα εμπόδια, όπως η περιορισμένη μετάφραση γλωσσών ή η δυσκολία μετάφρασης συνομιλιών σε θορυβώδη μέρη ή μεταξύ ανθρώπων με έντονη προφορά, κάτι που οι άνθρωποι μεταφραστές χειρίζονται με μεγαλύτερη ευκολία.Η Άλισον Κένεκε, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστήμης της Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κορνέλ στις ΗΠΑ, διακρίνει ως πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι ερευνητές ποσοτικοποίησαν την τοξική, επιβλαβή ή προσβλητική γλώσσα που μπορεί να εισάγουν οι μεταφράσεις και αναζήτησαν τυχόν μεροληψία λόγω φύλου που μπορεί να παράγει το μοντέλο στις μεταφράσεις. «Αν και οι τεχνολογίες ομιλίας μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές και οικονομικά αποδοτικές στην απομαγνητοφώνηση και τη μετάφραση σε σχέση με τους ανθρώπους (που είναι επίσης επιρρεπείς σε προκαταλήψεις και λάθη), είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε τους τρόπους με τους οποίους αυτές οι τεχνολογίες αποτυγχάνουν, δυσανάλογα για ορισμένα δημογραφικά στοιχεία» αναφέρει. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1883718/metafrastis-omilias-technitis-noimosynis-metafrazei-se-101-glosses/

Καθοδόν για τη Σελήνη δύο ιδιωτικά διαστημικά σκάφη (βίντεο) Θα πραγματοποιήσουν αποστολές έρευνας πολλών επιπέδων. Ένας πύραυλος της Space X, της διαστημικής εταιρείας του Ελον Μασκ, έστειλε στο Διάστημα τη σεληνάκατο μιας αμερικανικής εταιρείας και τη σεληνάκατο μιας ιαπωνικής εταιρείας ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην εξερεύνηση της Σελήνης.Η ιαπωνική εταιρεία ispace είχε προσπαθήσει το 2024 να στείλει στο φυσικό μας δορυφόρο μια σεληνάκατο η οποία τα πραγματοποιούσε σειρά πειραμάτων, ερευνών και συλλογή δεδομένων. Όμως εξαιτίας κακών υπολογισμών στο τελικό στάδιο προσσελήνωσης το σκάφος συνετρίβη. Η σεληνάκατος της αποστολής Hakuto-R Mission 2 βρίσκεται πλέον στο Διάστημα αλλά θα ακολουθήσει όπως και η προηγούμενη μια πορεία που θα την φέρει στη Σελήνη σε περίπου 20 εβδομάδες. Η σεληνάκατος μεταφέρει διαφορών ειδών εξοπλισμό συμπεριλαμβανομένου ενός μικρού ρομπότ που θα συλλέξει δείγματα από την επιφάνεια του φεγγαριού.Η άλλη σεληνάκατος που αναμένεται στη Σελήνη ονομάζεται Blue Ghost και ανήκει στην αμερικανική εταιρεία Firefly Aerospace. Στην αποστολή αυτή συμμετέχει και η NASA υλοποιώντας την απόφαση της να ελαχιστοποιήσει την οργάνωση δικών της αποστολών στο Διάστημα αλλά χρηματοδοτώντας ιδιωτικές εταιρείες για αυτό τον σκοπό.Στην προκειμένη περίπτωση το Blue Ghost ανάμεσα στις διάφορες έρευνες που θα πραγματοποιήσει για λογαριασμό της εταιρείας και των πελατών της θα συλλέξει δεδομένα πολύτιμα για τις επερχόμενες επανδρωμένες αποστολές της NASA στη Σελήνη. H σεληνάκατος ακολουθεί μια πορεία που θα την οδηγήσει στη Σελήνη σε 45 μέρες. Στιγμιότυπο από την εκτόξευση των δύο ιδιωτικών αποστολών στη Σελήνη. πηγή φωτό. (YouTube) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1882943/kathodon-gia-ti-selini-dyo-idiotika-diastimika-skafi-vinteo/

Οι πάγοι στην Ανταρκτική λιώνουν και δεκάδες θαμμένα ηφαίστεια ζεσταίνουν τις μηχανές τους απειλώντας τη Γη και την ανθρωπότητα. Μια ακόμη απρόσμενη παρενέργεια και απειλή από την κλιματική αλλαγή. Συναγερμό έχουν σημάνει ειδικοί μετά την αποκάλυψη μιας ωρολογιακής βόμβας στην Ανταρκτική η οποία αν σκάσει θα αναμορφώσει την παγωμένη ήπειρο και θα αυξήσει δραματικά τη στάθμη της θάλασσας παγκοσμίως προκαλώντας ανυπολόγιστη πλανητική και ανθρωπιστική καταστροφή.Περισσότερα από 100 ηφαίστεια είναι θαμμένα κάτω από τους πάγους της Δυτικής Ανταρκτικής, μια περιοχή που ερευνητική ομάδα χαρακτηρίζει σε μια νέα μελέτη «ιδιαίτερα ευάλωτη σε κατάρρευση». Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει ότι καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί την τήξη των πάγων στην Ανταρκτική αυτό οδηγεί σε αύξησης της υπόγειας ηφαιστειακής δραστηριότητας που επιταχύνει το λιώσιμο στην επιφάνεια.Καθώς το στρώμα πάγου λιώνει η ποσότητα της μάζας που πιέζεται προς τα κάτω μειώνεται, γεγονός που δημιουργεί ένα ανυψωτικό αποτέλεσμα στο υπέδαφος. Αυτό, με τη σειρά του, επιτρέπει στους θαλάμους μάγματος να διαστέλλονται βαθιά μέσα στην ήπειρο γεγονός που επιταχύνει τις διαδικασίες που οδηγούν σε έκρηξη ασκώντας πίεση στα τοιχώματα του θαλάμου και απελευθερώνοντας αέριο που παγιδεύεται μέσα στο μάγμα.Όταν τα ηφαίστεια εκρήγνυνται, αυτό οδηγεί σε περισσότερη τήξη στην επιφάνεια και η διαδικασία ξεκινά από την αρχή. Οι ερευνητές μοντελοποίησαν αυτό το φαινόμενο χρησιμοποιώντας πάνω από 4.000 προσομοιώσεις υπολογιστή, διαπιστώνοντας ότι η τήξη στους πάγους της επιφάνειας της Ανταρκτικής επιταχύνει την ενεργοποίηση της διαδικασίας που οδηγεί τελικά σε μία ηφαιστειακή έκρηξη κατά δεκάδες έως εκατοντάδες χρόνια. Ο μηχανισμός Σε ένα από τα σενάρια μοντελοποίησης, η ομάδα αφαίρεσε ένα στρώμα πάγου πάχους ενός χλμ. κατά τη διάρκεια 300 ετών, το οποίο θεωρείται μέτριο λιώσιμο για τη Δυτική Ανταρκτική, και βρήκε σημαντική αύξηση στην ηφαιστειακή δραστηριότητα και στο μέγεθος των εκρήξεων.Μερικοί από τους θαλάμους απελευθέρωσαν αρκετή θερμότητα για να λιώσουν περισσότερα από εννιά χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα πάγου το χρόνο. Αν λιώσει το σύνολο των πάγων στην Ανταρκτική η στάθμη της θάλασσας στη Γη θα αυξηθεί κατά περίπου 60 μέτρα κάτι που σημαίνει ότι όλες οι νησιωτικές και παράκτιες περιοχές θα βουλιάξουν με ότι αυτό συνεπάγεται περιβαλλοντικά και οικολογικά για τη Γη αλλά και για την ανθρωπότητα όπου δισεκατομμύρια άνθρωποι θα υποχρεωθούν να μεταναστεύσουν σε ασφαλείς περιοχές.Τα μέχρι στιγμής δεδομένα με τις υπάρχουσες συνθήκες κλιματικής αλλαγής δείχνουν ότι αυτό το εφιαλτικό σενάριο θα συμβεί σε περίπου 300 χρόνια από σήμερα και άρα η ανθρωπότητα έχει μπροστά της αρκετό χρονικό διάστημα για να βρει μια λύση σε αυτό το πρόβλημα. Το εικονιζόμενο οροπέδιο της Ανατολικής Ανταρκτικής είναι το πιο κρύο σημείο της Γης. (πηγή φωτό NASA) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1882752/oi-pagoi-stin-antarktiki-lionoyn-kai-dekades-thammena-ifaisteia-zestainoyn-tis-michanes-toys-apeilontas-tin-gi-kai-tin-anthropotita/

Το James Webb εντόπισε αρχέγονη σούπερ έκρηξη σουπερνόβα. Άλλη μια εντυπωσιακή και εξαιρετικά χρήσιμη για τους επιστήμονες ανακάλυψη του διαστημικού τηλεσκοπίου. Ομάδα επιστημόνων ανακοίνωσε ότι με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb εντόπισε μια έκρηξη σουπερνόβα η οποία είναι από τις αρχαιότερες και πιο ισχυρές που γνωρίζουμε στο Σύμπαν.Υπάρχουν δύο μηχανισμοί θανάτου των άστρων. Τα πολύ μεγάλα άστρα που έχουν μάζα τουλάχιστον οκτώ φορές μεγαλύτερη και πάνω από τον Ήλιο, αυτοκαταστρέφονται σε ένα από τα βίαια αλλά και εξαιρετικά σημαντικά για την ύπαρξη και εξέλιξη του Σύμπαντος κοσμικά φαινόμενα, τις εκρήξεις σουπερνόβα. Οι εκρήξεις αυτές διασκορπίζουν στο Σύμπαν υλικά τα οποία εμπλέκονται στη συνέχεια στη γέννηση νέων και πιο εμπλουτισμένων σε χημικά στοιχεία άστρων τα οποία δημιουργούν πιο σύνθετα περιβάλλοντα γύρω τους επιτρέποντας ανάμεσα στα άλλα την εμφάνιση πλανητών που διαθέτουν συνθήκες φιλικές στην παρουσία της ζωής.Τα μικρότερα άστρα όταν καταναλώσουν τα καύσιμα τους μπαίνουν σε μια φάση όπου αρχικά διαστέλλονται μετατρεπόμενα σε ερυθρούς γίγαντες και στη συνέχεια συρρικνώνονται και απομένει ένα αστρικό υπόλειμμα στη μορφή ενός λευκού νάνου. Ο Ήλιος σε περίπου πέντε δισ. έτη θα ακολουθήσει αυτή την πορεία και αναλόγως της έκτασης που θα αποκτήσει το μητρικό μας άστρο ως ερυθρός γίγαντας η Γη είτε θα εξαφανιστεί από τον συμπαντικό χάρτη είτε θα γίνει ένα πραγματικό διαστημικό… κάρβουνο αφού ο το άστρο δεν θα την καταπιεί αλλά θα φτάσει τόσο κοντά της ώστε να την κατακάψει.Το James Webb εντόπισε μια έκρηξη σουπερνόβα που έλαβε την κωδική ονομασία AT 2023adsv. Η έκρηξη συνέβη όταν το Σύμπαν ήταν περίπου 2,5 δισ. και αποτέλεσε το τέλος ενός τεράστιου άστρου με μάζα περίπου 20 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Είναι η αρχαιότερη τέτοιου μεγέθους αστρική έκρηξη που γνωρίζουμε και πιθανώς μια από τις πρώτες τέτοιου είδους που συνέβησαν στο νεαρό ακόμη Σύμπαν.«Τα πρώτα άστρα ήταν σημαντικά διαφορετικά από τα άστρα σήμερα. Ήταν τεράστια, ήταν καυτά και είχαν πραγματικά γιγάντιες εκρήξεις. Δεν ξέρουμε πόσα σουπερνόβα θα εντοπίσει το James Webb αλλά μπορούμε πλέον να πιστεύουμε ότι θα καταφέρουμε να αρχίζουμε να βρίσκουμε στοιχεία για την ύπαρξη τέτοιων άστρων και το πώς εξελίχθηκαν βλέποντας τελικά και το πώς καταστράφηκαν στις εκρήξεις σουπερνόβα» ανέφεραν οι επιστήμονες που έκαναν την παρατήρηση στο 245ο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης που διεξάγεται στο Μέριλαντ. Καλλιτεχνική απεικόνιση της τρομερής έκρηξης σουπερνόβα που εντόπισε το James Webb. πηγή φωτό. (Robert Lea Canva)/NASA, ESA, CSA, STScI, JADES Collaboration) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1882507/to-james-webb-entopise-archegoni-soyper-ekrixi-soypernova/

Ραδερφόρντιο-252: ένας βραχύβιος υπερβαρύς πυρήνας. Η ανακάλυψη του ραδερφόρντιου-252 (252Rf), η θεμελιώδης κατάσταση του οποίου επιβιώνει για μόλις 60 νανοδευτερόλεπτα, θα μπορούσε να βοηθήσει τους θεωρητικούς φυσικούς να κατανοήσουν την κοσμική σύνθεση υπερβαρέων στοιχείων.Το 1991, μια επίσημη επιτροπή φυσικών και χημικών αποφάσισε ότι για να χαρακτηριστεί ένα άτομο ως νέο στοιχείο, ο πυρήνας του πρέπει να επιβιώσει για τουλάχιστον 10-14 sec. Αυτή η τιμή επιλέχθηκε ως η εκτίμηση του χρόνου που χρειάζεται ένας πυρήνας για να αποκτήσει ηλεκτρόνια και έτσι να εμφανίσει τις χημικές του ιδιότητες. Ο χρόνος ημιζωής των δύο βαρύτερων γνωστών στοιχείων, του τενεσίου και του ογκανέσιου είναι πολύ μεγαλύτερος, της τάξης των μιλι-δευτερολέπτων (1msec=10-3sec). Οι ερευνητές Khuyagbaatar et al ανακοίνωσαν την δημιουργία του υπερβαρέως πυρήνα 252Rf, με ρεκόρ ελάχιστης διάρκειας ζωής, μόλις 60 νανοδευτερόλεπτα (1nsec=10-9sec) – δύο τάξεις μεγέθους μικρότερο από το προηγούμενο ρεκόρ.Η ερευνητική ομάδα ομάδα δημιούργησε το ραδερφόρντιο-252 βομβαρδίζοντας έναν στόχο από φύλλα μολύβδου-204 με δέσμη ιόντων τιτανίου-50. Η ομάδα χρησιμοποίησε τέσσερις διαφορετικές ενέργειες δέσμης που οδήγησαν στη σύντηξη του ραδερφόρντιου-254, το οποίο, αποβάλλει ενέργεια εκπέμποντας είτε ένα νετρόνιο για να προκύψει το ραδερφόρντιο-253 είτε δύο νετρόνια για να προκύψει το ραδερφόρντιο-252.Στις μεγαλύτερες ενέργειες δέσμης ευνοήθηκε η παραγωγή του ραδερφόρντιου-252 έναντι του ραδερφόρντιου-253. Συνολικά, παρατηρήθηκαν 27 ιόντα ραδερφόρντιου-252 με χρόνο ημιζωής 13 μικρο-δευτερολέπτων (1μsec=10-6sec). Οι Khuyagbaatar et al προσδιόρισαν ότι σχεδόν όλο το διάστημα των 13 μsec ανήκε στη διάσπαση μιας διεγερμένης ισομερικής κατάστασης του πυρήνα του ραδερφόρντιου-252 . Η θεμελιώδης κατάσταση διασπάστηκε σε μόλις 60 nsec. Ο Khuyagbaatar δήλωσε ότι αυτός και οι συνάδελφοί του μπόρεσαν να μετρήσουν την σχάση στα 60 nsec μόνο χάρη στην ύπαρξη της ισομερικής κατάστασης των 13 μsec του ραδερφόρντιου-252.Η πυρηνική σχάση είναι μια δυναμική διαδικασία που περιλαμβάνει τη συλλογική κίνηση πρωτονίων και νετρονίων, τα οποία καταλαμβάνουν ενεργειακές στάθμες στον πυρήνα. Η μοντελοποίηση της διαδικασίας είναι πολύπλοκη και προκλητική, ειδικά για υπερβαρείς πυρήνες, των οποίων οι αριθμοί των πρωτονίων και των νετρονίων παίρνουν ακραίες τιμές.Το ραδερφόρντιο-252 είναι το ισότοπο του στοιχείου με το μεγαλύτερο έλλειμμα νετρονίων. Ο Khuyagbaatar υποστηρίζει ότι η έρευνά τους θα μπορούσε να βοηθήσει στην βελτίωση της μοντελοποίησης σχάσης του ραδερφόρντιου με έλλειμμα νετρονίων και να βελτιώσει τις προβλέψεις για τους χρόνους ημιζωής σχάσης υπερβαρέων πυρήνων πλούσιων σε νετρόνια. Αυτοί οι πυρήνες συμμετέχουν στο πάνω άκρο της λεγόμενης γρήγορης διαδικασίας (r-process), η οποία ευθύνεται για την παραγωγή των μισών στοιχείων που είναι βαρύτερα από τον σίδηρο. Μέχρι σήμερα, κανένας από αυτούς τους υπερβαρείς πυρήνες της διαδικασίας r δεν έχει κατασκευαστεί σε εργαστήριο. Στη θάλασσα της αστάθειας, όπου η σχάση συμβαίνει σε χρονική κλίμακα μικρότερη από 10-14 δευτερόλεπτα, δεν μπορεί να υπάρξει κανένα άτομο και επομένως κανένα στοιχείο. Το εξαιρετικά βραχύβιο στοιχείο Rf-252 με χρόνο ημιζωής 60 νανοδευτερόλεπτα παρήχθη και οδηγήθηκε στο σύστημα ανίχνευσης χάρη σε μια ισομερή διεγερμένη κατάστασή του (αιωρείται στο «σύννεφο της σταθερότητας»), με χρόνο ημιζωής 13 μικροδευτερόλεπτα, πάνω από 200 φορές μεγαλύτερο από τον χρόνο ζωής της θεμελιώδους κατάστασης. Στην κορυφή ενός βουνού, εμφανίζεται το αρχέγονο θόριο-232, ένας βαρύς σταθερός κατά την σχάση πυρήνας (στην κλίμακα των 1021 δευτερολέπτων). πηγή: https://physics.aps.org/articles/v18/8

Σουηδία: «Φαραωνική» αποθήκη πυρηνικών αποβλήτων που θα αντέξει για 100.000 χρόνια. Κατασκευή σήραγγων μήκους 60 χιλιομέτρων θαμμένες σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της γης, σ’ ένα παλαιό βραχώδες υπόστρωμα ηλικίας 1,9 δισεκατομμυρίων ετών. Για 100.000 χρόνια θα μπορούν να φυλάσσονται τα πυρηνικά απόβλητα στην ειδική τερματική εγκατάσταση, η κατασκευή της οποίας ξεκίνησε σήμερα στην Σουηδία, και θα είναι η δεύτερη σε μέγεθος αυτού του είδους σε όλο τον κόσμο.Ο τρόπος αποθήκευσης των θανατηφόρων ραδιενεργών αποβλήτων μέχρι να καταστούν ασφαλή είναι ένα ερώτημα που απασχολεί την πυρηνική βιομηχανία από τότε που άρχισαν να λειτουργούν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες εμπορικής χρήσης τη δεκαετία του 1950.Η Φινλανδία είναι η μόνη χώρα που βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση ενός μόνιμου χώρου αποθήκευσης.«Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς τη σημασία, για τη Σουηδία και για την κλιματική μετάβαση, του γεγονότος ότι η κατασκευή ενός τελικού αποθηκευτικού χώρου έχει ξεκινήσει» δήλωσε η υπουργός Περιβάλλοντος Ρομίνα Πουρμοχτάρι. «Έλεγαν ότι δεν θα λειτουργήσει, αλλά λειτουργεί». 300.000 τόνοι αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων Η Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση (The World Nuclear Association) υπολογίζει ότι υπάρχουν περίπου 300.000 τόνοι αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων σε παγκόσμιο επίπεδο που χρήζουν διάθεσης. Τα περισσότερα από αυτά είναι αποθηκευμένα σε λίμνες ψύξης κοντά στους αντιδραστήρες που τα παρήγαγαν.Εκτός από τα πυρηνικά καύσιμα που έχουν ήδη παραχθεί, πολλές χώρες στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο σχεδιάζουν να κατασκευάσουν νέους αντιδραστήρες για να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Η «ταυτότητα» του έργου Η τελική εγκατάσταση αποθήκευσης στο Φόρσμαρκ, περίπου 150 χιλιόμετρα βόρεια της Στοκχόλμης, στην ανατολική ακτή της Σουηδίας, θα έχει σήραγγες μήκους 60 χιλιομέτρων θαμμένες σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της σ’ ένα παλαιό βραχώδες υπόστρωμα ηλικίας 1,9 δισεκατομμυρίων ετών.Θα είναι η τελευταία κατοικία και για τους 12.000 τόνους αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων, που θα είναι κλεισμένα σε κάψουλες χαλκού μήκους 5 μέτρων, ανθεκτικές στη διάβρωση, οι οποίες θα συσκευαστούν σε πηλό και θα θαφτούν.Η εγκατάσταση αποθήκευσης θα παραλάβει τα πρώτα απόβλητα στα τέλη της δεκαετίας του 2030 αλλά δεν θα γεμίσει μέχρι περίπου το 2080 όταν οι σήραγγες θα επιχωματωθούν και θα κλείσουν, ανακοίνωσε η σουηδική εταιρεία Διαχείρισης Πυρηνικών Καυσίμων και Αποβλήτων (SKB).Η διαδικασία, ωστόσο, θα μπορούσε να καθυστερήσει. Η MKG, μια σουηδική μη κυβερνητική οργάνωση που ασχολείται με τα πυρηνικά απόβλητα, κατέθεσε προσφυγή σε σουηδικό δικαστήριο ζητώντας περαιτέρω ελέγχους ασφαλείας. Ανησυχίες για τις χάλκινες κάψουλες Είπε ότι έρευνα του Βασιλικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Σουηδίας έδειξε ότι οι χάλκινες κάψουλες θα μπορούσαν να διαβρωθούν και να διαρρεύσουν ραδιενεργά στοιχεία στα υπόγεια ύδατα.«Έχουμε περιθώριο να περιμένουμε δέκα χρόνια για να πάρουμε μια απόφαση, δεδομένου ότι πρόκειται για κάτι που πρέπει να είναι ασφαλές για 100.000 χρόνια», δήλωσε η Λίντα Μπίρκενταλ, πρόεδρος της MKG.Η αποθήκη του Φόρσμαρκ θα κοστίσει περίπου 12 δισεκατομμύρια κορώνες (1,08 δισεκατομμύρια δολάρια) και θα καλύψει το κόστος η πυρηνική βιομηχανία, αναφέρει η SKB. https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1883262/soyidia-faraoniki-apothiki-pyrinikon-apovliton-poy-tha-antexei-soyidigia-100-000-chronia/

Rocket and Space Corporation "Energia" Οι προετοιμασίες για ΔΥΟ πλοία άρχισαν ταυτόχρονα στο Μπαϊκονούρ – το επανδρωμένο Soyuz MS-27 και το φορτίο Progress MS-30. Οι συνάδελφοί μας έχουν ήδη ξεκινήσει δοκιμές πριν από την πτήση: πραγματοποίησαν εξωτερική επιθεώρηση και έλεγχο της αρχικής κατάστασης των συστημάτων επί του σκάφους και προετοίμασαν εξοπλισμό εδάφους για ηλεκτρικές δοκιμές του εξοπλισμού. Η επόμενη «πτήση» σε τροχιά θα είναι ένα φορτηγό πλοίο. Σύμφωνα με τα σχέδια, το Progress MS-30 θα εκτοξευτεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους. Η εκτόξευση του επανδρωμένου διαστημικού σκάφους Soyuz MS-27 έχει προγραμματιστεί για την άνοιξη Θα μεταφέρει τους κοσμοναύτες Sergei Ryzhikov και Alexei Zubritsky, καθώς και τον συνάδελφό τους στη NASA Jonathan Kim, στον ISS. https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_22242 Roscosmos Έτος επισκόπησης: Ανάπτυξη του κοσμοδρομίου Vostochny Το 2024, η κατασκευή του πρώτου και του δεύτερου σταδίου των εγκαταστάσεων συνεχίστηκε στο κοσμοδρόμιο Vostochny. Το κυριότερο από αυτά είναι το συγκρότημα εκτόξευσης στη θέση 1Α, από το οποίο ξεκίνησε το πρώτο στάδιο δοκιμών του συγκροτήματος Amur με τον πύραυλο Angara-A5 τον Απρίλιο. Στο συγκρότημα εκτόξευσης, βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για το δεύτερο στάδιο της δοκιμής του Amur με το Angara-A5M και τις πτητικές δοκιμές του επανδρωμένου διαστημόπλοιου μεταφοράς. Στις 24 Σεπτεμβρίου τέθηκε σε λειτουργία ο διάδρομος προσγείωσης και η σχετική υποδομή του συγκροτήματος του αεροδρομίου. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας: www.roscosmos.ru/41108/ https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580266

Αστρονόμοι βλέπουν ατρόμητο λευκό νάνο να κάνει βόλτες σε μια μυστηριώδη μαύρη τρύπα. Ένα απρόσμενο κοσμικό φαινόμενο. Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ XMM-Newton ομάδα αστρονόμων παρατήρησε μια τεράστια μαύρη τρύπα που έχει ήδη αναγνωριστεί για τη μυστηριώδη συμπεριφορά της και έγινε μάρτυρας ενός ακόμη παράξενου φαινομένου.Η ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) εντόπισε ολοένα και συχνότερες εκρήξεις φωτός υψηλής ενέργειας να πηγάζουν από την μαύρη τρύπα. Με δημοσίευση τους στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv οι ερευνητές εκτιμούν ότι ένας λευκός νάνος (το υπόλειμμα πυρήνα ενός νεκρού πλέον άστρου) έχει πλησιάσει τις παρυφές της μαύρης τρύπας με την αλληλεπίδραση που προκαλείται να δημιουργεί αυτές τις εκρήξεις.Η εν λόγω μαύρη τρύπα έχει την κωδική ονομασία 1ES 1927+654 και βρίσκεται περίπου 270 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη. Έχει μάζα περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Αυτή η μαύρη τρύπα προκάλεσε το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας το 2018 όταν το στροβιλιζόμενο νέφος πλάσματος (ιονισμένο αέριο) που την περιέβαλε εξαφανίστηκε και στη συνέχεια επανεμφανίστηκε. Αυτό ήταν κάτι που οι αστρονόμοι δεν είχαν δει ποτέ πριν να συμβαίνει γύρω από μια μαύρη τρύπα.Η κατάσταση έγινε ακόμη πιο περίεργη όταν η ομάδα του MIT εντόπισε εκρήξεις ακτίνων Χ στη μαύρη τρύπα και μάλιστα με επιταχυνόμενη συχνότητα. Κατά τη διάρκεια δύο ετών ο ρυθμός αυτών των αναλαμπών υψηλής ενέργειας αυξήθηκε από μία φορά κάθε 18 λεπτά σε μία φορά κάθε 7 λεπτά. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου συμπεριφορά για μια μαύρη τρύπα. Το φαινόμενο Εάν αυτά τα περίεργα επεισόδια είναι το αποτέλεσμα ενός λευκού νάνου που περιφέρεται σε τροχιά γύρω από την μαύρη τρύπα τότε αυτό το νεκρό άστρο εκτελεί μια απίστευτη πράξη κοσμικής ισορροπίας.«Αυτό θα ήταν το πιο κοντινό πράγμα που γνωρίζουμε γύρω από οποιαδήποτε μαύρη τρύπα. Αυτό μας λέει ότι αντικείμενα όπως οι λευκοί νάνοι μπορεί να είναι σε θέση να ζουν πολύ κοντά σε έναν ορίζοντα γεγονότων για μια σχετικά εκτεταμένη χρονική περίοδο» δήλωσε η Μέγκαν Μάστερσον, εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.Εάν η πηγή αυτών των παράξενων επεισοδίων είναι πράγματι ένας λευκός νάνος, οι ερευνητές θεωρούν ότι θα μπορούσε να ανιχνευθεί χρησιμοποιώντας κυματισμούς στο χώρο και στο χρόνο που ονομάζονται βαρυτικά κύματα που εκπέμπονται από το σύστημα. Οι τρέχοντες ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, όπως το Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων με συμβολόμετρο λέιζερ (LIGO) δεν είναι αρκετά ευαίσθητοι για να εντοπίσουν μια τέτοια εκπομπή. Ωστόσο, τα επερχόμενα παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων όπως ο διαστημικός ανιχνευτής LISA (Laser Interferometer Space Antenna) της NASA μπορεί να είναι αρκετά ακριβείς για να κάνουν μια τέτοια ανίχνευση και να εξακριβώσουμε τι ακριβώς συμβαίνει στη μαύρη τρύπα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1881562/astronomoi-vlepoyn-atromito-leyko-nano-na-kanei-voltes-se-mia-mystiriodi-mayri-trypa/

Roscosmos 65η επέτειος του Κέντρου Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών Το Κεντρικό Κέντρο Ελέγχου (αρχικά στρατιωτική μονάδα Νο 26266 ως τμήμα της Πολεμικής Αεροπορίας) δημιουργήθηκε με την υπ’ αριθμ. 321141 οδηγία του Γενικού Διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας Κ.Α. Vershinina από τις 11 Ιανουαρίου 1960 Λιγότερο από ένα χρόνο πριν, στις 22 Μαΐου 1959, εκδόθηκε το ψήφισμα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ και του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ «Περί προετοιμασίας του ανθρώπου για διαστημικές πτήσεις» και έγινε φανερό ότι για να για την εφαρμογή του, χρειαζόταν μια ειδική οργάνωση στην οποία οι μελλοντικοί κοσμοναύτες θα περνούσαν όλη την απαραίτητη εκπαίδευση και εκπαίδευση. Έργο του Κέντρου Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών ήταν η ολοκληρωμένη εκπαίδευση κοσμοναυτών για πτήσεις σε παντός τύπου επανδρωμένα διαστημόπλοια -πλοία, τροχιακοί σταθμοί- σύμφωνα με εθνικά και στη συνέχεια διεθνή προγράμματα. Για τους σκοπούς αυτούς, διαθέτει όλα τα απαραίτητα: μια βάση πτήσης με εκπαιδευτικά, μεταφορικά και επιβατικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, καθώς και αεροσκάφη εργαστηρίου για εκπαίδευση σε μηδενική βαρύτητα. εκπαιδευτικές, εκπαιδευτικές και ερευνητικές βάσεις με προσομοιωτές, μοντέλα διαστημόπλοιων και τροχιακών σταθμών πλήρους μεγέθους, βάσεις, υδροεργαστήριο (πισίνα για προσομοίωση συνθηκών μηδενικής βαρύτητας), πλανητάριο και ιατρικό εξοπλισμό για την παρακολούθηση της υγείας των αστροναυτών. Στη φωτογραφία: Γιούρι Γκαγκάριν στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών (1). Το πλήρωμα του Soyuz-14 πριν από την εκπαίδευση (2). προετοιμασία πριν από την πτήση του σοβιετικού-κουβανικού πληρώματος του Soyuz-38 (3). Αίθουσα προβολής πληροφοριών (4). Πλήρωμα Soyuz T-10 στο hydrolab (5). αποκαλυπτήρια αναμνηστικών πλακών του Κορόλεφ και του Γκαγκάριν στο κτίριο της έδρας του Κέντρου Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών (6). Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το Ρωσικό Κρατικό Αρχείο Επιστημονικής και Τεχνικής Τεκμηρίωσης για το υλικό που παρασχέθηκε. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580175

Roscosmos Συνεχίζουμε να παρατηρούμε τον κομήτη C/2024 G3 από τον ISS Παραδεχτείτε το, ποιος έχει ήδη την τύχη να βρει αυτόν τον φωτεινό κομήτη στον ουρανό του Ιανουαρίου! Είναι αδύνατο να ξεφύγουμε από τον ευαίσθητο φακό του Alexander Gorbunov - ο κοσμοναύτης μοιράστηκε μαζί μας φρέσκες φωτογραφίες. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580206

Μ. Βακόλα (ΑΣΟΕΕ): Η τεχνητή νοημοσύνη, θα αντικαταστήσει τις τυποποιημένες και ρουτινιάρικες εργασίες, «Στις θέσεις εργασίας που θα μειωθούν συμπεριλαμβάνονται και οι ταμίες, οι διοικητικοί βοηθοί», είπε μιλώντας στο κανάλι της Ναυτεμπορικής Η Μαρία Βακόλα, καθηγήτρια διοίκησης ανθρωπίνου δυναμικού στην ΑΣΟΕΕ μιλάει Για τον τρόπο που θα επηρεάσει η τεχνητή νοημοσύνη την εργασία, μίλησε στο κανάλι της «Ν» και στην εκπομπή In Business με τον Παύλο Πανταζόπουλο, η Μαρία Βακόλα, καθηγήτρια διοίκησης ανθρωπίνου δυναμικού ΑΣΟΕΕ.«Υπάρχουν πράγματι επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση όπως είναι οι ειδικοί σε μεγάλα δεδομένα, οι ειδικοί της τεχνητής νοημοσύνης, οι προγραμματιστές…», σημείωσε η κ. Βακόλα, τονίζοντας: «Τα επαγγέλματα θα επηρεαστούν. Οι τυποποιημένες και οι ρουτινιάρικες εργασίες που κάναμε όλοι θα αντικατασταθούν από την τεχνολογία. Αυτό θα μας δώσει την δυνατότητα να κάνουμε περισσότερα πράγματα πιο καινοτομικά, πιο δημιουργικά». Για τα επαγγέλματα που οι θέσεις εργασίας θα μειωθούν συμπεριλαμβάνονται και οι ταμίες, οι διοικητικοί βοηθοί, όπως είπε.Τέλος, σχολίασε πώς «Χρειαζόμαστε όλοι αναβάθμιση των ψηφιακών μας δεξιοτήτων» καθώς «η τεχνολογία είναι ένα ποτάμι που δεν γυρίζει πίσω. Είναι εδώ και θα μείνει. Οπότε αντί να την φοβόμαστε, ας την αξιοποιήσουμε». https://www.naftemporiki.gr/techscience/1880762/m-vakola-asoee-i-techniti-noimosyni-tha-antikatastisei-tis-typopoiimenes-kai-roytiniarikes-ergasies/

Το βακτήριο «Κόναν» που μπορεί να γίνει ασπίδα των ανθρώπων στο Διάστημα. Έχει μοναδικές ανθεκτικές δυνατότητες στην ακτινοβολία. Ονομάστηκε «Conan the Bacterium» για την εξαιρετική ικανότητά του να αντέχει δόσεις ακτινοβολίας χιλιάδες φορές υψηλότερες από ό,τι θα σκότωνε έναν άνθρωπο και κάθε άλλο οργανισμό.Το μυστικό του βακτηρίου Deinococcus radiodurans είναι η παρουσία ενός συνόλου απλών μεταβολιτών οι οποίοι συνδυάζονται με μαγγάνιο για να σχηματίσουν ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Χημικοί στα αμερικανικά πανεπιστήμια Northwestern και στο Uniformed Services ανακάλυψαν πώς λειτουργεί αυτό το αντιοξειδωτικό.Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» οι ερευνητές κάνουν αναφορά σε ένα συνθετικό αντιοξειδωτικό που ονομάζεται MDP που δημιουργήθηκε με έμπνευση από την ανθεκτικότητα του Deinococcus radiodurans. Τα συστατικά του MDP (ιόντα μαγγανίου, φωσφορικό άλας και ένα μικρό πεπτίδιο) σχηματίζουν ένα τριμερές σύμπλεγμα που είναι πολύ πιο ισχυρό προστατευτικό από τη βλάβη από την ακτινοβολία από το μαγγάνιο σε συνδυασμό με οποιοδήποτε από τα άλλα μεμονωμένα συστατικά μόνο.Αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε νέα συνθετικά αντιοξειδωτικά ειδικά προσαρμοσμένα στις ανθρώπινες ανάγκες. Οι εφαρμογές περιλαμβάνουν την προστασία των αστροναυτών από την έντονη κοσμική ακτινοβολία κατά τη διάρκεια αποστολών στο βαθύ Διάστημα, την προετοιμασία για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με ακτινοβολία και την παραγωγή εμβολίων αδρανοποιημένων από την ακτινοβολία. Στην εικόνα το βακτήριο Deinococcus radiodurans. πηγή φωτό. (USU/Michael Daly) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1880210/to-vaktirio-konan-poy-mporei-na-ginei-aspida-ton-anthropon-sto-diastima/

Καταστροφική πυρκαγιά στο Λος Άντζελες: Φωτογραφία από την τροχιά. Ο Alexander Gorbunov τράβηξε μια σειρά φωτογραφιών από τις πυρκαγιές που κατέκλυσαν τη Νότια Καλιφόρνια νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Η έκταση των πυρκαγιών ξεπερνά τα 1.300 στρέμματα. Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, η φωτιά επεκτείνεται λόγω των ισχυρών ανέμων και του ξηρού καιρού. Μεγάλη φυσική καταστροφή έχει κηρυχθεί στην περιοχή. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580082 Το τροχιακό υψόμετρο του ISS έχει προσαρμοστεί. Συνεχίζουμε να προετοιμαζόμαστε για την εκτόξευση του νέου επανδρωμένου διαστημικού σκάφους Soyuz MS-27 και την προσγείωση του Soyuz MS-26. Σήμερα στις 20:45 ώρα Μόσχας, οι κινητήρες του Progress MS-28 άναψαν και λειτούργησαν για 1155 δευτερόλεπτα, παράγοντας ώθηση 1,8 m/s. Ως αποτέλεσμα, το μέσο υψόμετρο της τροχιάς του σταθμού αυξήθηκε κατά 3,2 km και ανήλθε στα 416,71 km πάνω από την επιφάνεια της Γης. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580195 Δείτε τον πρώτο ρομποτικό αστροναύτη της Κίνας (βίντεο) Βρίσκεται στον κινεζικό διαστημικό σταθμό και εργάζεται με το πλήρωμα. Οι ταϊκοναύτες του διαστημικού σταθμού Tiangong της Κίνας έχουν μαζί τους ένα πολύτιμο βοηθό, ένα «ευφυές» διαστημικό ρομπότ, το πρώτο τέτοιου είδους ρομπότ με κινεζική υπογραφή.Το τριμελές πλήρωμα στο Tiangong εργάζεται μαζί με ένα ρομπότ που ονομάζεται Xiao Hang που σημαίνει «Μικρό Διάστημα» και χρησιμοποιεί λογισμικό συνεργασίας και αλληλεπίδρασης ανθρώπου-ρομπότ. Σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας στόχος της παρουσίας του Xiao Hang είναι να μελετηθεί η συμπεριφορά αυτού του είδους ρομπότ και η αποκαλούμενη «πολυτροπική αλληλεπίδραση» δηλαδή η ανάπτυξη διαφορετικών τρόπων αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε ανθρώπους και ρομπότ ώστε να αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικοί τρόποι επικοινωνίας ανάμεσα σε ταϊκοναύτες (όπως ονομάζει η Κίνα τους αστροναύτες της) και ρομποτικά συστήματα. Το Xiao Hang φαίνεται σε βίντεο που δόθηκε σε δημοσιότητα να κινείται και να προσανατολίζεται στη μικροβαρύτητα και είναι σε θέση να ευθυγραμμιστεί και να τραβήξει φωτογραφίες κατόπιν εντολής. «Στο μέλλον, θα μπορεί επίσης να εκτελεί διάφορες λειτουργίες, όπως επιθεωρήσεις εντός της καμπίνας και διαχείριση πόρων μέσω αναβαθμίσεων» δήλωσε η Γουάνγκ Χάοζε που είναι μέλος του πληρώματος του κινεζικού διαστημικού σταθμού και η πρώτη γυναίκα μηχανικός διαστημικών πτήσεων στην Κίνα. Στιγμιότυπο από το ρομπότ στο κινεζικό διαστημικό σταθμό. πηγή φωτό. (CCTV) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1879947/deite-ton-proto-rompotiko-astronayti-tis-kinas-vinteo/

Αστρονόμοι βλέπουν μαύρη τρύπα να «αρπάζει» δύο άστρα με το ένα να γίνεται το… γεύμα της και το άλλο να καταφέρνει να το σκάσει. Σπάνιο εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο για την συμπεριφορά των μελανών οπών στο Σύμπαν. Ομάδα αστρονόμων παρακολούθησε ένα σπάνιο φαινόμενο με μια μαύρη τρύπα να επιτίθεται σε ένα δυαδικό αστρικό σύστημα συλλαμβάνοντας και τα δύο άστρα αλλά αφήνοντας το ένα διαφύγει για να… καταβροχθίσει με την ησυχία της το άλλο.Ονομάζεται «γεγονός παλιρροϊκής διαταραχής» ή TDE και αφορά τη διαδικασία όπου μαύρες τρύπες συλλαμβάνουν στα τρομερά βαρυτικά τους δίχτυα άστρα τα οποία διαλύονται κυριολεκτικά με την ύλη τους να πέφτει μέσα στη μαύρη τρύπα παράγοντας διάφορα κοσμικά φαινόμενα που ξεκινούν από την αύξηση της μάζας της μαύρης τρύπας και καταλήγουν σε εκτόξευση τρομερής ισχύος, ταχύτητας και φωτεινότητας πιδάκων ύλης και ενέργειας.Έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν διαφόρων τύπων TDE με τον πιο σπάνιο που έχει καταγραφεί μόλις 4-5 φορές να έχει να κάνει με TDE που παράγουν αλλεπάλληλες εκλάμψεις.Με δημοσίευση της στην διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv ομάδα αστρονόμων υποστηρίζει ότι έχει την απάντηση για αυτό το φαινόμενο παρατηρώντας ένα TDE επαναλαμβανόμενων εκλάμψεων σε απόσταση περίπου 408 εκατομμυρίων ετών φωτός μακριά από τη Γη στην καρδιά του γαλαξία WISEA J122045.05+493304.7.«Αυτό το TDE θα μπορούσε να προκύψει από μια μαύρη τρύπα που πιάνει δυαδικά άστρα, επιτρέποντας στο ένα να διαφύγει και στη συνέχεια να καταβροχθίσει το άλλο. Εάν αυτό ισχύει η περαιτέρω παρατήρηση αυτού του γεγονότος, που ονομάζεται ASASSN-22ci, θα μπορούσε να λύσει το μυστήριο των επαναλαμβανόμενων TDEs. Μόνο μια χούφτα TDEs έχουν δείξει πολλές εκλάμψεις μέχρι σήμερα. Πρόσφατες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι ο ρυθμός αυτών των γεγονότων μπορεί να είναι περίπου 15 έως 20 φορές λιγότερο συνηθισμένος από τα τυπικά TDE. Αν και αυτά τα συμβάντα μπορεί να είναι σπάνια, έχουν τη δυνατότητα να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην κατανόησή μας για τη φυσική των TDE επιτρέποντάς μας να μελετήσουμε τις πρώτες φάσεις τους με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια» ανέφερε στο Space.com ο Τζέισον Χινκλ, αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Χαβάης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαύρης τρύπας που απορροφά την ύλη του ενός άστρου ενώ το άλλο προσπαθεί να διαφύγει. πηγή φωτό. (Roebrt Lea.Canvas) https://www.naftemporiki.gr/techscience/1879355/astronomoi-vlepoyn-mayri-trypa-na-arpazei-dyo-astra-me-to-ena-na-ginetai-to-geyma-tis-kai-to-allo-na-katafernei-na-to-skasei/

Rocket and Space Corporation "Energia" Σήμερα είναι μια ξεχωριστή ημερομηνία για τους συναδέλφους μας - τα γενέθλια του Sergei Pavlovich Korolev! Στον ιδρυτή της ρωσικής κοσμοναυτικής χρωστάμε... πάνω κάτω τα πάντα. Αυτόν τον Μάρτιο θα γιορτάσουμε την 60ή επέτειο ενός από τα πιο εντυπωσιακά επιτεύγματα της εποχής Korolev - του πρώτου ανθρώπινου διαστημικού περιπάτου. Στις φωτογραφίες 2, 3, 4 και 5, ο Σεργκέι Πάβλοβιτς με τον Πάβελ Μπελιάεφ και τον Αλεξέι Λεόνοφ: προετοιμασία, αποβίβασή τους, διοργάνωση συνέντευξης τύπου μετά την πτήση... Σήμερα γνωρίζουμε ήδη ότι πολλά πράγματα δεν πήγαν σύμφωνα με το σχέδιο κατά τη διάρκεια της πτήσης του Voskhod-2. Έχει ξεσπάσει συζήτηση για το τι μπορεί να ειπωθεί στο κοινό. Ο Κορόλεφ ήταν σίγουρος ότι τουλάχιστον μέρος της αλήθειας για την αναγκαστική προσγείωση και τον ηρωισμό του πληρώματος έπρεπε να αποκαλυφθεί και υπερασπίστηκε τη γνώμη του ακόμη και πριν από τον Μπρέζνιεφ. Παρ 'όλα αυτά, αποφασίστηκε να παίξει με ασφάλεια, και τουλάχιστον ο Pavel Belyaev έπρεπε να σιωπήσει για την προσγείωση στην τάιγκα. Το διάστημα παραμένει απρόβλεπτο σήμερα, αλλά τότε όλα συνέβαιναν για πρώτη φορά. Η ικανότητα των ανθρώπων να αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι κάτι που πρέπει να θαυμάζουμε, όχι να καταδικάζουμε. Πιστεύουμε ότι ο Σεργκέι Πάβλοβιτς το κατάλαβε αυτό. Και τον ευχαριστώ για την επιθυμία του να είναι ειλικρινής, παρόλο που το «κοινό» έμαθε για τα προσωπικά του πλεονεκτήματα πολύ αργότερα, όταν ο επικεφαλής σχεδιαστής δεν ήταν πια εκεί. https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_22226

Ας ρίξουμε μια ματιά μέσα από το παράθυρο του ISS - υπάρχουν φανταστική θέα! Απολαύστε μια μερίδα τροχιακής ομορφιάς από τον Ivan Wagner και φορτιστείτε με μια κοσμική διάθεση για τις εργάσιμες ημέρες σας:) Οι φωτογραφίες του αστροναύτη δείχνουν την προσέγγιση της Σελήνης και της Αφροδίτης. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580033

Ας ρίξουμε μια ματιά μέσα από το παράθυρο του ISS - υπάρχουν φανταστική θέα! Απολαύστε μια μερίδα τροχιακής ομορφιάς από τον Ivan Wagner και φορτιστείτε με μια κοσμική διάθεση για τις εργάσιμες ημέρες σας:) Οι φωτογραφίες του αστροναύτη δείχνουν την προσέγγιση της Σελήνης και του Κρόνου. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_580033

Φωτογραφίες από την επιφάνεια του πλανήτη Ερμή. Στις 8 Ιανουαρίου 2025, το διαστημικό σκάφος BepiColombo(*) προσέγγισε με επιτυχία τον πλανήτη Ερμή για έκτη φορά, φτάνοντας έως και 295 χιλιόμετρα από την επιφάνειά του. Στη συνέχεια βλέπουμε μερικές από τις φωτογραφίες της επιφάνειας του πλανήτη που τράβηξαν οι κάμερες του BepiColombo κατά την προσέγγιση: διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις παραπάνω εικόνες ΕΔΩ: https://www.esa.int/ (*) Το διαστημικό σκάφος της αποστολής πήρε το όνομά του από τον Ιταλό μαθηματικό Giuseppe (Bepi) Colombo που μεταξύ άλλων συνέβαλε στην αποστολή Mariner 10 της NASA στον Ερμή την δεκαετία του 1970.

Ζούμε σε ένα ιδιαίτερο μέρος του σύμπαντος. Σύμφωνα με ένα δόγμα που οι φυσικοί αποκαλούν κοσμολογική αρχή το σύμπαν σε μεγάλες κλίμακες γίνεται ομογενές (δηλαδή είναι παντού ομοιόμορφο) και ισότροπο (δηλαδή φαίνεται ίδιο προς κάθε κατεύθυνση)*. Αυτό σημαίνει η θέση μας στο σύμπαν δεν είναι σε καμία περίπτωση ιδιαίτερη. Αλλά κάποιες πρόσφατες παρατηρήσεις θα μπορούσαν να ανατρέψουν αυτή την παλιά υπόθεση.Είναι ενδαφέρον το γεγονός ότι για την μεγαλύτερη περίοδο της ιστορίας του πολιτισμού μας πιστεύαμε ότι είμαστε το κέντρο του σύμπαντος. Έπρεπε να φτάσουμε στον 15ο αιώνα, ώστε ο Κοπέρνικος να επαναδιατυπώσει την άποψη που είχε εμφανιστεί σχεδόν δυο χιλιάδες χρόνια πριν με τον Αρίσταρχο, ότι η Γη και οι υπόλοιποι πλανήτες περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο. Όμως, παρότι ο Κοπέρνικος πιστώνεται την απόρριψη της ανθρωποκεντρικής θεώρησης που ήθελε τη Γη κέντρο του σύμπαντος, στην πραγματικότητα θεωρούσε ότι ο ήλιος ήταν στο κέντρο του. Στα επόμενα διακόσια χρόνια έγινε κατανοητό ότι τα κοντινά αστέρια δεν κατανέμονται ομοιόμορφα, αλλά μάλλον βρίσκονται συγκεντρωμένα σε σχήμα δίσκου που τώρα αναγνωρίζουμε ως τον Γαλαξία μας. Τα αδέλφια Caroline και William Herschel μπόρεσαν να αναγνωρίσουν αυτή τη δομή του δίσκου στα τέλη του 18ου αιώνα, αλλά κατέληξαν στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία. Η θεώρηση αυτή ανατράπηκε, μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Harlow Shapley, o oποίος προσδιόρισε την θέση του ηλιακού μας συστήματος περίπου στα 2/3 της ακτίνας από το κέντρο του Γαλαξία μας. Αλλά, ακόμη και τότε εθεωρείτο ότι ο Γαλαξίας μας βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος. Τελικά, το 1952 αποδείχθηκε από τον Walter Baade ότι ο Γαλαξίας μας είναι ένας τυπικός γαλαξίας, οδηγώντας στην σύγχρονη διατύπωση της κοσμολογικής αρχής, ότι το σύμπαν φαίνεται το ίδιο ανεξάρτητα με το ποιός είναι ο παρατηρητής και το που αυτός βρίσκεται.Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κοσμολογική αρχή δεν είναι ακριβής. Πρόκειται για μια προσέγγιση που πιστεύεται ότι ισχύει με μεγαλύτερη ακρίβεια καθώς εξετάζουμε μεγαλύτερες κλίμακες. Ισχύει για πολύ μεγάλες περιοχές που περιέχουν π.χ. εκατομμύρια γαλαξίες όπου περιμένουμε κάθε τέτοια περιοχή να φαίνεται λίγο πολύ όπως κάθε άλλη. Η κοσμολογική αρχή είναι η βάση της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, μια ιδιότητα του συνολικού σύμπαντος, η οποία παύει να ισχύει όταν εξετάζουμε τοπικά φαινόμενα.Μπορεί λοιπόν οι άνθρωποι να είναι εγωκεντρικά πλάσματα με υπεδιογκωμένη αίσθηση κοσμικής ιδιαιτερότητας, κατάφεραν όμως να αποδείξουν πως ούτε Γη, ούτε ο Ήλιος, ούτε καν ο Γαλαξίας μας είναι το κέντρο του σύμπαντος. Το ίδιο ακριβώς θα αποδείκνυε για την θέση του στο σύμπαν και ένας μακρινός εξωγήινος πολιτισμός (εφόσον υπήρχε). Αυτή η έννοια της μετριότητας εμπεριέχεται στην κοσμολογία, με τη μορφή της «κοσμολογικής αρχής», την ιδέα ότι το σύμπαν φαίνεται το ίδιο όπου κι αν κοιτάξουμε.Στην κορυφή της κοσμικής ιεραρχίας βρίσκονται γιγάντιες ομάδες γαλαξιών που συσσωρεύονται σε εκτεταμένα, πλούσια σε ύλη νημάτια και φύλλα γύρω από τα χάσκοντα διαγαλαξιακά κενά, αλλά πέρα από αυτό, η δομή φαίνεται να εξασθενεί. Αν μπορούσαμε να κάνουμε μεγέθυνση και να δούμε την μεγάλη εικόνα του σύμπαντος, αυτό θα φαινόταν πραγματικά ομαλό. Συγκρίνοντας το σύμπαν με μια παραλία, παρατηρώντας μια χούφτα άμμο με λεπτομέρεια, θα βλέπαμε τους ξεχωριστούς κόκκους άμμου, με τα διαφορετικά χρώματα, σχήματα και μεγέθη. Αλλά αν περπατούσαμε στην παραλία κοιτάζοντας τους αμμόλοφους, το μόνο που θα βλέπαμε θα ήταν ένα ομοιόμορφο χρυσό-μπεζ χρώμα. Αυτό σημαίνει ότι η Γη (ή οποιοσδήποτε από τα άλλα τρισεκατομμύρια πλανήτες που πρέπει να υπάρχουν) και η μικροσκοπική γωνιά τους στο σύμπαν δεν φαίνεται να κατέχουν καμία ιδιαίτερα προνομιακή θέση σε σύγκριση με οτιδήποτε άλλο. Κι αυτή η ομοιογένεια είναι βολική για τους αστρονόμους επειδή τους επιτρέπει να βλέπουν το σύμπαν εν μέρει ως έναν αξιόπιστο τρόπο εξαγωγής συμπερασμάτων για το σύνολο. Αμφισβητώντας την κοσμολογική αρχή Αυτή η απλοϊκή θεώρηση ισχύει για τα πάντα, από την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η σκοτεινή ύλη επιβαρύνει τα σμήνη γαλαξιών μέχρι την εκτίμηση του πόσο κοινές μπορεί να είναι σε ολόκληρο το σύμπαν οι φιλικές προς τη ζωή συνθήκες, και επιτρέπει στους αστρονόμους να απλοποιήσουν τα μαθηματικά μοντέλα τους για το παρελθόν του σύμπαντος καθώς και τις προβλέψεις τους για το μέλλον του. Τα πάντα βασίζονται στην ιδέα ότι [η κοσμολογική αρχή] είναι αληθινή. Όμως, δεν παύει να είναι και μια πολύ ασαφής υπόθεση που είναι πολύ δύσκολο να επαληθευθεί.Η επιβεβαίωση είναι ιδιαίτερα δύσκολη όταν υπάρχουν σημαντικά στοιχεία για το αντίθετο – και μια σειρά από πρόσφατες παρατηρήσεις που υποδηλώνουν ότι πράγματι το σύμπαν θα μπορούσε να είναι πιο παράξενο και να έχει μεγαλύτερες αποκλίσεις από ότι οι κοσμολόγοι με τόση ευκολία είχαν υποθέσει. Κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε διαφορετικοί παρατηρητές στο σύμπαν μπορεί να βλέπουν ελαφρώς διαφορετικά σύμπαντα, τουλάχιστον σε μεγάλη κλίμακα.Οι αστρονόμοι δεν έχουν απορρίψει ακόμη την κοσμολογική αρχή, αλλά συγκεντρώνουν ενδείξεις για τις πιθανές αδυναμίες της. Μια προσέγγιση περιλαμβάνει την αναζήτηση δομών τόσο μεγάλων που αμφισβητούν την κοσμική ομαλότητα ακόμη και σε μια εξαιρετικά μεγάλη εστίαση. Οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι οτιδήποτε μεγαλύτερο από περίπου 1,2 δισεκατομμύρια έτη φωτός θα ανέτρεπε το μέχρι σήμερα αποδεκτό ομοιογενές και ισοτροπικό σύμπαν.Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει ήδη μερικές αποκλίσεις. Η Alexia Lopez από το Πανεπιστήμιο του Κεντρικού Λάνκασαϊρ στην Αγγλία, για παράδειγμα, ανακάλυψε ένα «τέρας» που ονομάζεται Γιγαντιαίο Τόξο – μια καμπύλη γαλαξιών σε μήκος περίπου 3,3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Ανακάλυψε επίσης τον Μεγάλο Δακτύλιο, κυκλική, δακτυλιοειδή δομή γαλαξιών με διάμετρο περίπου 1,3 δισεκατομμύρια έτη φωτός και περιφέρεια 4 δισεκατομμύρια έτη φωτός. To Γιγάντιο Τόξο και ο Μεγάλος Δακτύλιος βρίσκονται κοντά μεταξύ τους και μπορεί να συνδέονται σε μια ακόμη μεγαλύτερη δομή.Η υπόθεση της ομοιογένειας και ισοτροπίας του σύμπαντος το καθιστούν αρκετά απλό στην ανάλυση. Οι περισσότερες παρατηρήσεις υποδηλώνουν ότι το σύμπαν είναι ομοιόμορφο σε κλίμακες μεγαλύτερες από εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός. Όμως οι πρόσφατες ανακαλύψεις απροσδόκητα μεγάλων δομών προκαλούν προβληματισμούς. Το Γιγάντιο Τόξο (κόκκινο χρώμα στην εικόνα) των μακρινών γαλαξιών απλώνεται στον νυχτερινό ουρανό κοντά στον αστερισμό του Βοιώτη και χρειάζονται 20 πανσέληνοι να το καλύψουν. Λίγο πιο πάνω βλέπουμε την θέση του Μεγάλου Δακτυλίου (μπλε χρώμα). Στην εικόνα βλέπουμε την καλλιτεχνική αναπαράσταση αυτών των δύο τεράστιων αντικειμένων του σύμπαντος που συγκρούονται με την κοσμολογική αρχή, αφού δεν είναι ορατά δια γυμνού οφθαλμού.Μερικές φορές, από μόνη της η μελέτη της κοσμολογίας μας κάνει καχύποπτους με την κοσμολογική αρχή. Για παράδειγμα, το φως που απέμεινε από τη Μεγάλη Έκρηξη, η επονομαζόμενη κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, έχει μερικές μυστηριώδεις μεγάλης κλίμακας διακυμάνσεις που δεν φαίνονται εντελώς τυχαίες, επισημαίνει ο Dragan Huterer, κοσμολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Κι αυτό δεν εξηγήθηκε ποτέ ικανοποιητικά.Μερικοί επιστήμονες υποστήριξαν ότι τέτοιες πιθανές προκλήσεις στην κοσμολογική αρχή μπορεί να εξηγηθούν από μια άλλη αρχή, την κοσμική διακύμανση, η οποία αναφέρεται στη στατιστική αβεβαιότητα που είναι εγγενής στις μετρήσεις των αστρονόμων για το σύμπαν. Πάντα περιοριζόμαστε από αυτό που μπορούμε να δούμε και επομένως πάντα είμαστε μαθηματικά αβέβαιοι για το ποια συμπεράσματα να βγάλουμε από ένα περιορισμένο δείγμα. Ίσως οι αποκλίσεις που είδαν οι αστρονόμοι ήταν απλώς το αποτέλεσμα της ατέλειας (έλλειψη πληρότητας) παρά μια πραγματική αντανάκλαση των ιδιοτήτων του σύμπαντος. Ίσως αυτό που φαίνεται ως ανωμαλία στην κοσμική ομαλότητα να εξαφανίζεται σε σύγκριση με ένα απαρατήρητο κομμάτι του σύμπαντος δίπλα στον ορατό όγκο που βλέπουμε εμείς.Κι όταν πρόκειται να μελετήσουν κατάλληλα μεγάλα τμήματα του σύμπαντος, οι κοσμολόγοι, στην πραγματικότητα είναι πολύ περιορισμένοι: Μόνο το παρατηρήσιμο σύμπαν είναι τόσο μεγάλο. Αν πείτε, «θα μελετήσω τα σχήματα των γαλαξιών», εντάξει είστε τυχεροί: έχετε δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων γαλαξίες στο σύμπαν. Μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις σας με στατιστικά στοιχεία και η διακύμανση του δείγματός σας θα είναι πολύ μικρή. Όμως, σε μεγαλύτερες κλίμακες, διαθέτετε μόνο μερικά παραδείγματα επειδή το παρατηρήσιμο σύμπαν χωρίζεται μόνο σε λίγα τμήματα μεγάλων διαστάσεων.Ο Valerio Marra, καθηγητής στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Espírito Santo στη Βραζιλία και ερευνητής στο Αστρονομικό Παρατηρητήριο της Τεργέστης στην Ιταλία υπέθεσε ότι ορισμένες κοσμολογικές αποκλίσεις θα μπορούσαν να είναι αποτέλεσμα κοσμικής διακύμανσης. Αλλά αυτό δεν αρκεί για την ερμηνεία τους, σύμφωνα με υπολογισμούς δικούς του και άλλων.Παρόλα αυτά, η κοσμολογική αρχή αντέχει πολύ καλά στις περισσότερες κοσμικές παρατηρήσεις. Επιπλέον, ενώ οι επιστήμονες συλλέγουν αρκετές πληροφορίες για να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα αυτής της ιδέας, δεν είναι καθόλου έτοιμοι να την εγκαταλείψουν – ίσως επειδή κανείς δεν έχει ένα σταθερό εναλλακτικό σχήμα για να την αντικαταστήσει.Όπως και νάχει, πρόκειται για ένα πρόβλημα που πολύ δύσκολα θα αποκρυπτογραφηθεί λόγω της φύσης της κοσμολογίας. Σε αντίθεση με κάποιο εργαστηριακό πείραμα το οποίο μπορεί να επαναληφθεί ξανά και ξανά, διαθέτουμε μόνο ένα σύμπαν. πηγές: 1. Do We Live in a Special Part of the Universe? – https://www.scientificamerican.com/article/do-we-live-in-a-special-part-of-the-universe/ 2. Cosmologists Parry Attacks on the Vaunted Cosmological Principle – https://www.quantamagazine.org/giant-arc-of-galaxies-puts-basic-cosmology-under-scrutiny-20211213/ [*] Αυτές οι ιδιότητες δεν συνεπάγονται η μία την άλλη. Για παράδειγμα, ένα ομοιόμορφο μαγνητικό πεδίο είναι ομογενές αφού το μαγνητικό πεδίο είναι παντού το ίδιο, αλλά δεν είναι ισότροπο αφού οι δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου έχουν συγκεκριμένη κατεύθυνση. Από την άλλη, μια σφαιρικά συμμετρική κατανομή, παρατηρούμενη από το κεντρικό της σημείο είναι ισοτροπική, αλλά όχι απαραίτητα ομογενής. Όμως, αν απαιτήσουμε μια κατανομή να είναι ισοτροπική ως προς κάθε σημείο της, τότε είναι και ομογενής.