Δροσος Γεωργιος

Φιλοι μου,Κοσμοναυτες του Συμπαντος. Λιγη φυσικη για τους Σουπερνοβα θα βοηθουσε την συζητηση? Τα σχήματα αποκαλύπτουν την ιστορία των υπερκαινοφανών. Σε πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά μαθαίνουν πώς να ταξινομούν τα αντικείμενα ανάλογα με το σχήμα τους. Τώρα, μια νέα έρευνα προτείνει ότι η μελέτη του σχήματος ενός ‘γερασμένου’ σουπερνόβα μπορεί να βοηθήσει τους αστρονόμους να κάνουν το ίδιο. Εικόνες από τα κατάλοιπα σουπερνόβα τα οποία έχουν τραβηχτεί από το Παρατηρητήριο Chandra των ακτίνων-Χ, δείχνουν ότι η συμμετρία των συντριμμιών από τα αστέρια που εξερράγησαν, ή η έλλειψή της, μας αποκαλύπτει πώς εξερράγη το αστέρι. Πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη, διότι δείχνει ότι τα υπολείμματα διατηρούν πληροφορίες σχετικά με το αστέρι που εξερράγη ακόμη και αν έχουν περάσει εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια ακόμα. Τα δύο αυτά κατάλοιπα των σουπερνόβα είναι μέρος μιας νέας μελέτης από το παρατηρητήριο Chandra της NASA, που δείχνει πώς το σχήμα του λείψανου είναι συνδεδεμένο με τον τρόπο που εξερράγη το προγονικό αστέρι "Είναι σαν τα κατάλοιπα των σουπερνόβα να έχουν μια ‘μνήμη’ της αρχικής έκρηξης”, δήλωσε η Laura Lopez στο Πανεπιστήμιο της Σάντα Κρουζ, η οποία ηγήθηκε της μελέτης. "Είναι η πρώτη φορά που κάποιος έχει συστηματικά συγκρίνει το σχήμα αυτών των κατάλοιπων στις ακτίνες Χ με αυτόν τον τρόπο." Οι αστρονόμοι ταξινομούν τα σουπερνόβα σε διάφορες κατηγορίες, ή "τύπους", με βάση τις ιδιότητες που παρατηρήθηκαν μέρες μετά την έκρηξη και οι οποίες αντικατοπτρίζουν πολύ διαφορετικούς φυσικούς μηχανισμούς που αναγκάζουν τα αστέρια να εκραγούν. Αλλά, δεδομένου ότι παρατηρήθηκαν κατάλοιπα σουπερνόβα που οι εκρήξεις τους συνέβησαν πολύ καιρό πριν, απαιτούνται άλλες μέθοδοι για να χαρακτηρίσουν επακριβώς την αρχική σουπερνόβα. Η Lopez και οι συνεργάτες της επικεντρώθηκαν σε σχετικά μικρά υπολείμματα σουπερνόβα που εκπέμπουν ισχυρή ακτινοβολία Χ από το πυρίτιο που αποβλήθηκε από την έκρηξη, έτσι ώστε να αποκλείονται τα φαινόμενα της διαστρικής ύλης γύρω από την έκρηξη. Η ανάλυσή τους έδειξε ότι οι εικόνες στις ακτίνες-Χ της ύλης που εκτοξεύτηκε, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο το άστρο εξερράγη. Η ομάδα μελέτησε 17 κατάλοιπα σουπερνόβα τόσο στον Γαλαξία μας όσο και σε ένα γειτονικό μας γαλαξία, το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου. Εικόνα του σουπερνόβα SNR 0548-70.4 από το Παρατηρητήριο Chandra Για κάθε ένα από αυτά τα κατάλοιπα υπάρχουν ανεξάρτητες πληροφορίες σχετικά με τον τύπο της σουπερνόβα, που δεν στηρίζεται στο σχήμα του λειψάνου, αλλά, για παράδειγμα, στα σχετικά στοιχεία που παρατηρήθηκαν σε αυτό. Οι ερευνητές διαπίστωσαν λοιπόν ότι ένα είδος έκρηξης σουπερνόβα – η λεγόμενη τύπου Ia – άφηνε πίσω της σχετικά συμμετρικά, κυκλικά κατάλοιπα. Αυτό το είδος των σουπερνόβα πιστεύεται ότι προκαλούνται από μια θερμοπυρηνική έκρηξη ενός λευκού νάνου, και συχνά χρησιμοποιείται από τους αστρονόμους ως “πρότυπο κερί" για την μέτρηση των κοσμικών αποστάσεων. Από την άλλη πλευρά, τα κατάλοιπα που συνδέονται με την “πυρηνική κατάρρευση" στις υπερκαινοφανείς εκρήξεις ήταν σαφώς πιο ασύμμετρα. Αυτό το είδος της σουπερνόβα εμφανίζεται όταν ένα μεγάλης μάζας, νεαρό αστέρι καταρρέει στον εαυτό του και στη συνέχεια εκρήγνυται. "Εάν μπορέσουμε να συνδέσουμε τα υπολείμματα των σουπερνόβα με τον τύπο της έκρηξης», είπε ο συν-συγγραφέας Enrico Ramirez-Ruiz, του ίδιου πανεπιστημίου, "τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις πληροφορίες στα θεωρητικά μοντέλα για να έχουμε τις λεπτομέρειες για το πώς δημιουργήθηκε η σουπερνόβα." Τα μοντέλα του τελευταίου τύπου κατάρρευσης (της πυρηνικής) πρέπει να περιλαμβάνουν έναν τρόπο για να αναπαράγουν τις ασυμμετρίες που μετρήθηκαν σε αυτή την έρευνα και τα μοντέλα του τύπου της σουπερνόβα Ia, οφείλουν να παράγουν τα συμμετρικά, κυκλικά υπολείμματα που έχουν παρατηρηθεί. Το περίεργο σχήμα του κατάλοιπου από τον υπερκαινοφανή SNR 0548-70.4 Από τα 17 δείγματα κατάλοιπων σουπερνόβα που παρατηρήθηκαν, τα δέκα είχαν χαρακτηριστεί ως η κατηγορία της κατάρρευσης του αστρικού πυρήνα, ενώ τα υπόλοιπα επτά χαρακτηρίζονται ως τύπου Ia. Ένα από αυτά, ένα κατάλοιπο γνωστό ως SNR 0548-70.4, ήταν μια περίεργη μπάλα. Αυτή λοιπόν η σουπερνόβα θεωρήθηκε τύπου Ia, γεγονός που βασίστηκε στην αναλογία των χημικών στοιχείων στο φάσμα της, όμως η Lopez θεωρεί ότι έχει την ασυμμετρία ενός κατάλοιπου σουπερνόβα με κατάρρευση του πυρήνα του. "Έχουμε ένα μυστηριώδες αντικείμενο, αλλά πιστεύουμε ότι είναι πιθανώς ένα σουπερνόβα τύπου Ia με ένα ασυνήθιστο προσανατολισμό ως προς την ευθεία που το βλέπουμε”, δήλωσε ο Lopez. "Αλλά σίγουρα θα το εξετάσουμε επισταμένως κι άλλη μία φορά." Ενώ τα κατάλοιπα των σουπερνόβα στο δείγμα του Lopez λήφθηκαν από τον Γαλαξία μας καθώς και τους κοντινούς γείτονες του, είναι δυνατόν αυτή η τεχνική να επεκταθεί και σε κατάλοιπα σε ακόμη μεγαλύτερες αποστάσεις. Για παράδειγμα, τα μεγάλα, λαμπερά κατάλοιπα των σουπερνόβα στο γαλαξία M33 θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε μελλοντικές μελέτες για να εξακριβωθεί το είδος των σουπερνόβα που τα δημιούργησαν. Πηγή: UniverseToDay _________________________________________________________________________________ Οι εκρήξεις υπερκαινοφανών διαιρούνται σε δύο βασικούς φυσικούς τύπους: Ia: Αυτοί οι υπερκαινοφανείς συναντώνται σε μερικά συστήματα δυαδικών αστεριών μεταξύ ενός ερυθρού γίγαντα και ενός λευκού νάνου. Σε ένα τέτοιο σύστημα, βρίσκουμε ροές μάζας από τον ερυθρό γίγαντα στο λευκό νάνο. Τελικά, συσσωρεύεται τόσο πολλή μάζα πάνω στο λευκό νάνο που δεν μπορεί πλέον να την στηρίξει ο ίδιος και καταρρέει. Στο τέλος δημιουργείται μια φοβερή υπερκαινοφανής έκρηξη. ΙΙ : Εμφανίζονται στο τέλος της διάρκειας της ζωής ενός άστρου πολύ μεγάλης μάζας, όταν δηλαδή εξαντλούνται τα πυρηνικά καύσιμά του και το βάρος των υπερκείμενων στρωμάτων δεν συγκρατούνται πλέον από την ελευθέρωση πυρηνικής ενέργειας. Εάν ο πυρήνας σιδήρου του αστεριού είναι αρκετά ογκώδης τότε θα καταρρεύσει και θα γίνει ένα αστέρι σουπερνόβα. Είναι νεώτεροι σε ηλικία από τον τύπο Ι και παρατηρούνται μόνο στις σπείρες σπειροειδών γαλαξιών. Στους γίγαντες αυτούς αστέρες ο πυρήνας αποτελείται από διάφορα κελύφη, που στον καθένα γίνονται πυρηνικές καύσεις διαφορετικών στοιχείων. Αυτά τα άστρα (μάζας πάνω από 8 ηλιακές μάζες), στο τέλος της ζωής τους οδηγούνται σε πυρηνικές εκρήξεις προς σχηματισμό στοιχείων που αλλιώς δεν παράγονται στη φύση. Αυτές οι κατηγορίες υπερκαινοφανών είχαν αρχικά ταξινομηθεί με βάση την ύπαρξη των φασματικών γραμμών του υδρογόνου: Ο τύπος Ia δεν εμφανίζει γραμμές υδρογόνου, ενώ ο τύπος ΙΙ τις εμφανίζει. Γενικά αυτή η παρατηρησιακή ταξινόμηση συμφωνεί με τη φυσική ταξινόμηση που περιγράφεται πιο πάνω, επειδή τα πολύ βαριά αστέρια έχουν ατμόσφαιρες (συνήθως από υδρογόνο) ενώ οι λευκοί νάνοι αστέρες είναι γυμνά). Εντούτοις, εάν το αρχικό αστέρι ήταν τόσο μεγάλης μάζας που ο ισχυρός αστρικός άνεμος του, είχε ήδη απομακρύνει το υδρογόνο από την ατμόσφαιρά του την εποχή της έκρηξης, τότε κι αυτό το είδος σουπερνόβα (ΙΙ), επίσης, δεν θα εμφανίσει τις φασματικές γραμμές του υδρογόνο. Αυτοί οι σουπερνόβα καλούνται συχνά σουπερνόβα τύπου Ib, κι όχι τύπου ΙΙ.

Πιθανή η ύπαρξη της Σελήνης του Avatar. Κατοικήσιμες εξωγήινες σελήνες, όπως αυτή της Πανδώρας στη νέα ταινία Avatar του Τζέιμς Κάμερον, που σπάει τα ταμεία, αναμένεται πως θα εντοπιστούν μέσα στην επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με μία νέα μελέτη. Στην ταινία, η φανταστική κατοικήσιμη σελήνη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν αέριο γίγαντα, τον Πολύφημο, που ο ίδιος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον αστερισμό Άλφα του Κενταύρου Α. Η αποστολή Kepler της NASA έχει ήδη δείξει δείγματα πως ενδεχομένως να εντοπιστούν πλανήτες στο μέγεθος της Γης εντός του Γαλαξία μας. Εντοπίζοντας την Πανδώρα Μέχρι στιγμής, οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει πλανήτες στο μέγεθος του Δία. Οι πλανήτες αυτοί είναι εύκολο να εντοπιστούν λόγω του μεγάλου τους μεγέθους. Οι επιστήμονες, όμως, έχουν αρχίσει να εικάζουν πως είναι πιθανό να βρεθεί ζωή και στις σελήνες των αέριων γιγάντων, που βρίσκονται σε τροχιά εντός της «κατοικήσιμης ζώνης» των αστεριών τους -μία περιοχή αρκετά ζεστή ώστε να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή. «Εάν υπήρχε η Πανδώρα, θα μπορούσαμε να την εντοπίσουμε και να μελετήσουμε την ατμόσφαιρά της μέσα στην επόμενη δεκαετία,» υποστηρίζει η συγγραφέας της μελέτης, Lisa Kaltenegger, αστρονόμος στο Κέντρο Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, στη Βοστώνη. «Όλοι οι αέριοι γιγάντιοι πλανήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα έχουν βραχώδεις και παγωμένες σελήνες. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα εξωγήινοι «Δίες» να έχουν και αυτοί σελήνες και ίσως κάποιες από αυτές να έχουν το μέγεθος της Γης καθώς και ατμόσφαιρα,» πρόσθεσε η ίδια. Πλανητικές διελεύσεις Οι αστρονόμοι εντοπίζουν πλανήτες που περιστρέφονται γύρω από αστέρια-ξενιστές, μετρώντας τις διελεύσεις τους -μερικές εκλείψεις που συμβαίνουν όταν ο πλανήτης περνάει από την πορεία του αστέρα. Μπορούν, στη συνέχεια, να εντοπίσουν εάν πρόκειται για σελήνες που περιστρέφονται γύρω από πλανήτες, ψάχνοντας για ταλαντεύσεις στην κίνηση του πλανήτη, αποτέλεσμα της βαρύτητας της σελήνης τους. Σε ιδανικές συνθήκες, η Kaltenegger προβλέπει πως το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA (JWST), που έχει προγραμματιστεί να αντικαταστήσει το Hubble το 2014, θα μπορεί να μελετά τις ατμόσφαιρες των έξω-σεληνών στο μέγεθος της Γης και να εντοπίζει βασικά αέρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το οξυγόνο και τους υδρατμούς. Όταν η Kaltenegger υπολόγισε το ιδανικό, παρατηρώντας τις συνθήκες που θα μπορέσει να εξετάσει τις ατμόσφαιρες των έξω-σεληνών, ανακάλυψε πως ο Άλφα του Κενταύρου Α -το σύστημα στο οποίο βρίσκεται η Πανδώρα του Avatar- θα μπορούσε να είναι ο τέλειος στόχος. «Ο Άλφα του Κενταύρου Α είναι ένα φωτεινό και κοντινό αστέρι, παρόμοιο με τον Ήλιο μας, επομένως μας δίνει δυνατά σημάδια,» εξηγεί η ίδια. Παρόλα αυτά, οι καλύτεροι υποψήφιοι για να βρεθούν κατοικήσιμοι πλανήτες ή σελήνες θεωρούνται οι κόκκινοι αστέρες-νάνοι, που είναι σχετικά μικροί και ψυχροί και επομένως έχουν ζώνη που πλησιάζει πιο πολύ στην κατοικήσιμη. Σύμφωνα με τον Chris Tinney, αστρονόμο από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, η ιδέα του εντοπισμού και της μελέτης αυτών των σεληνών στη μελέτη της Kaltenegger ίσως να έχει βάση αλλά θα είναι μία εξαιρετικά δύσκολη δουλειά. «Ζούμε σε μία συναρπαστική εποχή» «Ένα τηλεσκόπιο που θα βρίσκεται στο διάστημα, όπως το JWST, ίσως να μπορεί να προβεί σε έναν τέτοιο εντοπισμό αλλά θα είναι πάρα μα πάρα πολύ δύσκολο,» υποστηρίζει ο Tinney. «Συγκεκριμένα, θα χρειαστεί η παρατήρηση πολλών διελεύσεων για το σήμα από κάθε μεμονωμένη διέλευση θα είναι πολύ μικρό -θα ισούται με παρατήρηση ενός χρόνου ή πολλών εκατοντάδων ωρών.» Εντούτοις, η Kaltenegger εξακολουθεί να παραμένει αισιόδοξη πως πολύ σύντομα θα βρεθεί ζωή σε άλλους πλανήτες. «Προς το παρόν, ας δούμε τι θα βρούμε. Εάν βρούμε μαζικές σελήνες με το διαστημικό σκάφος Kepler της NASA, όπως έχουμε προβλέψει, μπορούμε να αρχίζουμε να εξετάζουμε τις ιδέες μας,» σημείωσε η ίδια. «Ζούμε σε μία συναρπαστική εποχή, όπου μπορούμε να ανακαλύψουμε νέους κόσμους και όχι μόνο νέες ηπείρους.»

Το Hubble είδε το σύμπαν μόλις 600 εκατομμύρια χρόνια μετά το Bing Bang. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble συνέλαβε μία από τις πρώτες στιγμές του σύμπαντος – μόλις 600 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, όταν το σύμπαν ήταν απλώς ένα ‘μικρό παιδί’. Η φωτογραφία παρουσιάστηκε κατά τη συνεδρίαση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας. Πρόκειται για την πιο πλήρη εικόνα μέχρι σήμερα του πρώιμου σύμπαντος, που δείχνει γαλαξίες με αστέρια ηλικίας λίγων εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, μαζί με τα ολοφάνερα αρχέγονα σημάδια του πρώτου σμήνους των άστρων. Αυτοί οι νεαροί γαλαξίες δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη τις γνωστές σπείρες τους ή το ελλειπτικό σχήμα, ενώ είναι πολύ μικρότεροι από τους συνηθισμένους και με αρκετό μπλε χρώμα. Κι αυτό συμβαίνει επειδή σε αυτό το στάδιο, δεν περιέχουν πολλά βαρέα μέταλλα, ανέφερε ο Garth Illingworth, καθηγητής αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σάντα Κρουζ, ο οποίος ήταν μεταξύ εκείνων που παρουσίασαν τις φωτογραφίες. "Βλέπουμε πολύ μικρούς γαλαξίες τους σπόρους των μεγάλων σημερινών γαλαξιών," είπε ο Illingworth σε μια συνέντευξη. Μέχρι το τηλεσκόπιο Hubble να επισκευαστεί και να αναβαθμιστεί το 2009, η πλέον απομακρυσμένη χρονικά στιγμή που οι αστρονόμοι μπορούσαν να δουν ήταν περίπου 900 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang. Το Hubble ως γνωστόν υπήρξε το κλειδί για τον προσδιορισμό της ηλικίας του σύμπαντος που προσδιορίστηκε σε περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια, μετά από μακρά επιστημονική συζήτηση σχετικά με αυτό το ζήτημα πριν από μια δεκαετία. Όσο πίσω και να πάει όμως χρονικά το Hubble δεν μπορεί να δει τους πρώτους γαλαξίες. Για αυτές τις παρατηρήσεις, η NASA θα πρέπει να στηριχθεί σε ένα νέο παρατηρητήριο, που κόστισε 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια, το τηλεσκόπιο James Webb και το οποίο πρόκειται να πετάξει σε περίπου τέσσερα χρόνια. "Είμαστε στο δρόμο προς την αρχή", δήλωσε ο αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. "Κάθε βήμα πιο κοντά στην αρχή μας λέει κάτι που δεν ξέραμε πριν." Η νέα εικόνα Hubble συνέλαβε τους μακρινούς απλούστερους γαλαξίες που βρίσκονταν ανάμεσα στους πιο κοντινούς και πιο σύγχρονους γαλαξίες. Το αποτέλεσμα είναι μια κοσμική οικογενειακή φωτογραφία που απεικονίζει γαλαξίες σε διαφορετικές ηλικίες και στάδια ανάπτυξης κατά τη διάρκεια μιας περιόδου πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια. Ο Tyson δήλωσε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αγαπούν τις φωτογραφίες που δείχνουν τα μωρά τους, αλλά η φωτογραφία του Hubble είναι διαφορετική: "Αυτές είναι οι εικόνες βρεφών που αφορούν όλους μας, εξ ου και το διαδεδομένο ενδιαφέρον."

Μερικα νεα στοιχεια για τον Αρη και για ενα μεγαλο Ελληνα επιστημονα τον Θαναση Οικονομου. Το κλίμα στη Γη θα σωθεί απ΄ τονΆρη. Έλληνας επιστήμονας επικεφαλής προγραμμάτων της ΝΑSΑ. «Στον Άρη υπάρχει πάρα πολύ διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα- φτάνει περίπου το 95,3%. Επειδή οι ποσότητες εκεί είναι τεράστιες μπορούμε να καταλάβουμε ποια είναι η επίδρασή του στην άνοδο της θερμοκρασίας. Με τις μελέτες της ατμόσφαιρας του Άρη θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα την κλιματική αλλαγή στον πλανήτη μας». Από το 2005, ο δρ Θανάσης Οικονόμου, που συνεργάζεται τις τελευταίες 5 δεκαετίες με τη ΝΑSΑ, παρακολουθεί τις μετρήσεις που γίνονται στην ατμόσφαιρα, αλλά και στα εδάφη του Κόκκινου Πλανήτη. Κάποιες από αυτές μάλιστα γίνονται με ρομπότ και όργανα που σχεδίασε ο ίδιος. «Λόγω του ότι η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στη Γη είναι σχετικά μικρή, η ακρίβεια των μοντέλων και των προγνώσεων που σχετίζουν την άνοδο της θερμοκρασίας με τις συγκεντρώσεις του στην ατμόσφαιρα δεν είναι η καλύτερη», λέει. Αυτή την περίοδο ο δρ Οικονόμου ασχολείται με τρεις αποστολές: μία στον Άρη, όπου συμμετέχουν δύο οχήματα με όργανα αναλύσεων που έχει σχεδιάσει ο ίδιος, μία στον Κρόνο και μία που θα ολοκληρωθεί το 2011 με το ραντεβού του σκάφους «Στάρνταστ» με κομήτη για να πραγματοποιήσει χημικές αναλύσεις στη σκόνη της ουράς του. «Στον κομήτη Γουάιλντ 2, από τον οποίο πήραμε με το ίδιο σκάφος σκόνη και την αναλύσαμε, βρέθηκε η ουσία γλυκίνη που αποτελεί δομικό στοιχείο της ζωής. Τότε τα δείγματα είχαν σταλεί στη Γη. Στο ραντεβού του 2011, οι αναλύσεις θα πραγματοποιηθούν μόνο στο σκάφος», λέει ο δρ Οικονόμου. Ο Έλληνας επιστήμονας, που γεννήθηκε στον Ζιάκα Γρεβενών το 1937, άρχισε να ασχολείται με την... κατάκτηση του Άρη από το τέλος της δεκαετίας του 1980. Την τελευταία περίοδο ένα απρόοπτο συμβάν τον έχει προβληματίσει: «Εδώ και λίγο καιρό τo “Σπίριτ”- ένα από τα δύο οχήματα-ρομπότ που εξερευνούν τον Κόκκινο Πλανήτη- έχει κολλήσει στο χώμα και προσπαθούμε να το ξεκολλήσουμε. Με την περιστροφή τους οι τροχοί έχουν ανασκάψει ένα υλικό το οποίο είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Όπως πιστεύουμε, εκεί πρέπει να υπήρχε θερμή πηγή ή πολύ θερμό νερό, που κυκλοφορούσε στην περιοχή, ή κάτι σαν θερμοπίδακας». Και πώς σκοπεύουν να ξεκολλήσουν το σκάφος; «Έχουμε ίδιο όχημα-εφεδρεία στο εργαστήριο JΡL της ΝΑSΑ και εκεί προσπαθούμε να προσομοιώσουμε τις συνθήκες. Δοκιμάζουμε διάφορες κινήσεις με το όχημα εδώ και μετά στέλνουμε τις ίδιες εντολές στο “Σπίριτ” για να κινηθεί αναλόγως μήπως ξεκολλήσει. Με αυτό τον τρόπο, το έχουμε καταφέρει άλλες δύο φορές», λέει ο δρ Οικονόμου. Οι δορυφόροι του Κρόνου Όσον αφορά την αποστολή στον Κρόνο με το σκάφος “Κασίνι”, ο Έλληνας επιστήμονας, που είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, έχει εκπλαγεί από τα ευρήματα ιδίως σε ό,τι αφορά το πλήθος των άγνωστων μέχρι πριν από λίγο καιρό δορυφόρων. Όπως θυμάται, όταν ξεκίνησε το σκάφος από τη Γη, οι γνωστοί δορυφόροι του Κρόνου ήταν 11, ενώ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ανακαλύφθηκαν άλλοι 10. Όταν το “Κασίνι” έφθασε στον Κρόνο, ανακάλυψε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα άλλους 30 και τώρα οι δορυφόροι έχουν φτάσει τους 64! Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ... Παιδί του Εμφυλίου Η συμμετοχή του δρος Οικονόμου στα προγράμματα της ΝΑSΑ δεν ήταν θέμα τύχης. Σπούδασε πυρηνική φυσική στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Τσεχοσλοβακία όπου βρέθηκε εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου και από εκεί μετέβη στις ΗΠΑ για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, όπου εξειδικεύτηκε στην Αστροφυσική. «Κάθε αποστολή είναι διαφορετική και ζεις κάποιες στιγμές ιδιαίτερα έντονα. Τις περισσότερες φορές η πιο αγωνιώδης στιγμή είναι αυτή της προσεδάφισης», λέει ο δρ. Οικονόμου που επισκέφθηκε την Αθήνα για να παραλάβει το βραβείο Νίκη του εκπαιδευτικού ιδρύματος Αthens Ιnformation Τechnology. Μερικα ακομη για τον Αρη. Αρχαίες λίμνες στον Άρη Ανακαλύφθηκε ότι υπήρχαν στον πλανήτη πριν από 3 δισ. χρόνια. Νέες εικόνες του Άρη από το σκάφος MRO (Μars Reconnaissance Orbiter), της NASA που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον «κόκκινο πλανήτη», δείχνουν ότι είχε μεγάλες λίμνες στην επιφάνεια του πριν τρία δισεκατομμύρια χρόνια. Οι λίμνες, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, σχηματίστηκαν από υγρό νερό, σε μια εποχή πολύ πιο πρόσφατη από ό,τι θεωρούσαν μέχρι τώρα εφικτό οι επιστήμονες. Η ανακάλυψη έγινε από βρετανούς ερευνητές των πανεπιστημίων Imperial και University College με επικεφαλής τον δρα Νίκολας Γουόρνερ και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό γεωλογίας “Geology”, σύμφωνα με το BBC και τον «Γκάρντιαν». Οι επιστήμονες ανέλυσαν πλειάδα φωτογραφιών από αρκετά επίπεδα κοιλώματα διαμέτρου 20 χλμ., που βρίσκονται πάνω από το τεράστιο φαράγγι Ares Vallis μήκους 2.000 χλμ. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν κανάλια που συνδέουν τα κοιλώματα (αρχαίες λίμνες) που μπορεί να έχουν σχηματιστεί μόνο από νερό. Μέχρι τώρα πιστευόταν ότι πριν 3 δισ. χρόνια, ο Άρης ήταν πολύ παγωμένος και η ατμόσφαιρά του πολύ αραιή για να κυλά νερό πάνω στην επιφάνειά του. Τα νέα δεδομένα ανατρέπουν όμως πια αυτή την εικόνα και οι επιστήμονες τώρα πιστεύουν ότι μάλλον υπήρξε μια –πιθανώς σύντομη- περίοδος ανόδου της θερμοκρασίας στον «κόκκινο πλανήτη» λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας, πτώσεων μετεωριτών ή μεταβολής της τροχιάς του Άρη, με συνέπεια να υπάρξουν συνθήκες ευνοϊκές για την ύπαρξη νερού και λιμνών. Η υπερχείλιση αυτών των λιμνών θα οδήγησε στη δημιουργία καναλιών μεταξύ λιμνών με υψομετρική διαφορά, ενώ παράλληλα θα υπήρξαν επίσης ποτάμια και θάλασσες. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμα πόσο κράτησε αυτή η θερμή και υγρή περίοδος στον Άρη. Η ανακάλυψη είναι σημαντική και για τους αστροβιολόγους που αναζητούν εξωγήινη ζωή. Οι ξερές σήμερα λίμνες του Άρη μπορεί να αποτελέσουν ιδανικά σημεία για την αναζήτηση ιχνών –εξαφανισμένης πια- μικροβιακής ζωής από τις μελλοντικές ρομποτικές αποστολές, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Μια μαϊμού στον Άρη. Όπως αποκαλύφθηκε, Ρώσοι επιστήμονες σκοπεύουν να στείλουν μία μαϊμού στον Άρη. Αν και το πιθηκοειδές θα βρίσκεται υπό την προστασία και φροντίδα ενός ρομπότ κατά τη διάρκεια της αποστολής, η απόφαση αναμένεται να προκαλέσει την έντονη αντίδραση των φιλοζωικών οργανώσεων. Οι Ρώσοι ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να θέσουν σε τροχιά μαϊμούδες το 1983. «Έχουμε σκοπό να επιστρέψουμε στο διάστημα,» δήλωσε ο Zurab Mikvabia, διευθυντής του Ινστιτούτου Πειραματικής Παθολογίας και Θεραπείας, στη Γεωργία, που είχε παραχωρήσει τις μαϊμούδες για το πρόγραμμα τη δεκαετία του '80. Το Ινστιτούτο βρίσκεται σε συνομιλίες με την Ακαδημία Κοσμοναυτικής της Ρωσίας , σχετικά με την προετοιμασία των μαϊμούδων για μία προσομοιωμένη αποστολή στον Άρη, που θα μπορούσε να θέσει τα θεμέλια για την αποστολή τους στον Κόκκινο Πλανήτη. Η πρωτοβουλία θα στηριχτεί στο Mars-500, ένα κοινό πρόγραμμα της Ευρώπης και της Ρωσίας, στη διάρκεια του οποίου 6 εθελοντές άνθρωποι κλείστηκαν σε μία κάψουλα στη Μόσχα για 120 μέρες, ως μέρος της προσομοίωσης μίας αποστολής στον Άρη. Ο Mikvabia δήλωσε: «Στην αρχή, το πρόγραμμα είχε ως σκοπό την αποστολή κοσμοναυτών στον Άρη. Δεδομένης όμως της διάρκειας του ταξιδιού και της κοσμικής ακτινοβολίας, για την οποία δεν έχουμε επαρκή προστασία για τόσο μακρινό ταξίδι, οι συζητήσεις επικεντρώνονται πλέον στην αποστολή μαϊμούδων αντί για ανθρώπους.» Οι εκτιμήσεις για τη διάρκεια του ταξιδιού στον Άρη διαφέρουν, αναλόγως της αποστολής που έχει σχεδιαστεί, αλλά η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος υποστηρίζει πως η πρότασή της για μία αποστολή μετ' επιστροφής στον Κόκκινο Πλανήτη απαιτεί ταξίδι 520 ημερών, δηλαδή σχεδόν ενάμιση χρόνο. Εάν η Ρωσία επιδιώξει την αποστολή μαϊμούδων στον Άρη, το Ινστιτούτο του Mikvabia θα μεταμορφωθεί σε μία περιφραγμένη «βιόσφαιρα», που θα κρατούνται μαϊμούδες για μεγάλα διαστήματα ώστε να γίνει προσομοίωση των διαστημικών πτήσεων. Το Ινστιτούτο δήλωσε πως ένα ρομπότ θα συντροφεύει την πρώτη μαϊμού στον Άρη, ώστε να την ταΐζει και να την φροντίζει. «Το ρομπότ θα ταΐζει τη μαϊμού και θα την καθαρίζει. Η δουλειά η δική μας θα είναι να την εκπαιδεύσουμε ώστε να μπορεί να συνεργαστεί με το ρομπότ,» πρόσθεσε ολοκληρώνοντας ο Mikvabia.

Το διαστημικό ρομπότ Spirit έκλεισε έξι χρόνια στον Άρη. Οι αρχικές προβλέψεις των επιστημόνων του έδιναν μόλις 90 ημέρες ζωής. Το Spirit, παρά τα σοβαρά προβλήματα λειτουργίας που αντιμετωπίζει, έκλεισε έξι χρόνια ζωής στον πλανήτη Άρη. Το εξάτροχο ρομπότ, βάρους 180 κιλών, έχει βυθιστεί στην άμμο από τα τέλη Απριλίου, στην άκρη του κρατήρα Τροία, στο νότιο ημισφαίριο του Κόκκινου Πλανήτη. Οι αλλεπάλληλες προσπάθειες που έγιναν για να βγει από την παγίδα απέτυχαν. Η τελευταία, στα τέλη Νοεμβρίου, προκάλεσε και βλάβη στον πίσω δεξί τροχό του. Ο μπροστινός δεξιός τροχός είχε ήδη καταστραφεί από το 2006, πιθανόν επειδή διαβρώθηκε το ηλεκτρικό μοτέρ του. Ανίκανο πλέον να κινηθεί, το Spirit δεν μπορεί να διώξει τη σκόνη που στοιβάζεται στην επιφάνεια των ηλιακών συσσωρευτών του και εμποδίζει την επαναφόρτιση των μπαταριών του. Αν ο άνεμος δεν βοηθήσει στην απομάκρυνση της σκόνης ή αν το ρομπότ δεν βρει αρκετή ενέργεια για να αλλάξει την κλίση των συσσωρευτών και να τους προσανατολίσει προς τον ήλιο, μπορεί να μην έχει αρκετή ισχύ για να "επιβιώσει" αφού οι ακτίνες του ήλιου θα συνεχίσουν να χάνουν τη δύναμή τους μέχρι το χειμερινό ηλιοστάσιο, τον ερχόμενο Μάιο, όπως παραδέχεται η NASA στην ιστοσελίδα της. Το Spirit και το δίδυμο αδελφάκι του, το Opportunity, που προσγειώθηκε στην άλλη άκρη του Άρη τρεις βδομάδες αργότερα, προβλεπόταν να επιβιώσουν μόλις 90 ημέρες. Οι επιστήμονες δεν είχαν προβλέψει ότι ο άνεμος στην επιφάνεια του πλανήτη θα ήταν αρκετά ισχυρός για να διώχνει τη σκόνη από τους ηλιακούς συσσωρευτές του.

Σχέδιο αναχαίτισης αστεροειδή εξετάζει η Ρωσία. Ο Απόφις στο στόχαστρο. Η ρωσική υπηρεσία διαστήματος εξετάζει το ενδεχόμενο να εκτοξεύσει διαστημικό σκάφος που θα εκτρέψει από την πορεία του τον αστεροειδή Απόφι, σε μέγεθος λόφου, ο οποίος ίσως πλησιάσει επικίνδυνα τη Γη τις επόμενες δεκαετίες. «Οι υπολογισμοί μας δείχνουν ότι είναι δυνατό, εντός του διαθέσιμου χρόνου, να δημιουργήσουμε ένα ειδικό σκάφος, το οποίο θα βοηθούσε να αποτρέψουμε τη σύγκρουση χωρίς να τον καταστρέψουμε [τον αστεροειδή] και χωρίς να χρησιμοποιήσουμε πυρηνικά όπλα» δήλωσε στο ραδιοσταθμό Golos Rosii o Ανατόλι Περμίνοφ. «Το επιστημονικοτεχνικό συμβούλιο μας θα συναντηθεί σύντομα κεκλεισμένων των θυρών για να εξετάσει τι μπορούμε να κάνουμε» είπε. Στο σχέδιο θα μπορούσαν να συμμετάσχουν η NASA, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος και οι διαστημικές υπηρεσίες της Κίνας και άλλων χωρών, πρόσθεσε. Ο Απόφις, ένας βράχος με διάμετρο 270 μέτρα, τρόμαξε τους αστρονόμους όταν έγινε αντιληπτός το 2004, καθώς οι αρχικοί υπολογισμοί έδειχναν ότι υπήρχε 1 περίπτωση στις 37 να συγκρουστεί με τη Γη το 2029. Ακριβέστερες εκτιμήσεις της τροχιάς του έδειξαν αργότερα ότι τη χρονιά αυτή η Γη θα αποφύγει τη σύγκρουση με περιθώριο μόλις 30.000 χιλιομέτρων. Η NASA εκτίμησε ακόμα ότι η πιθανότητα πρόσκρουσης είναι 1 στις 250.000 το 2036 και 1 στις 330.000 το 2068. Χωρίς να αναφερθεί στους υπολογισμούς της NASA, ο Περμίνοφ προειδοποίησε ότι ο αστεροειδής είναι επικίνδυνος. «Δεν θυμάμαι ακριβώς, νομίζω όμως ότι θα μπορούσε να χτυπήσει τη Γη το 2032» είπε. Από την πλευρά του, ο Μπόρις Σούστοφ, διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, χαιρέτισε τις δηλώσεις Περμίνοφ, εκτόμησε όμως ότι «ο Απόφις είνα μόνο ένα συμβολικό παράδειγμα, υπάρχουν πολλά άλλα επικίνδυνα αντικείμενα για τα οποία δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα». Πράγματι, μέχρι σήμερα η NASA έχει εντοπίσει μόλις μερικές εκατοντάδες από τα χιλιάδες διαστημικά αντικείμενα -αστεροειδείς και κομήτες- που εκτιμάται ότι θα μπορούσαν μια μέρα να βρεθούν σε πορεία σύγκρουσης με τον πλανήτη. Οι επιστήμονες έχουν προτείνει διάφορες θεωρητικές στρατηγικές για αναχαίτιση του κινδύνου, όπως την εκτόξευση διαστημοπλοίων μεγάλης μάζας που θα εκτρέπουν του βράχους με το βαρυτικό τους πεδίο, ή την εγκατάσταση κινητήρων ιόντων στην επιφάνειά τους που σταδιακά θα αλλάζουν την πορεία τους. Σε γενικές γραμμές, τα πυρηνικά όπλα αποκλείονται λόγω του πιθανού σχηματισμού επικίνδυνων διαστημικών θραυσμάτων. Ο Απόφις ανακαλύφθηκε σε αυτή τη φωτογραφία τον Ιούνιο του 2004.

Λιγα πραγματα για την τριτη χωρα μετα την Ρωσια-ΗΠΑ στο θεμα του Διαστηματος. Έτοιμη για νέα «Διαστημική Κούρσα» η Κίνα!!! Παρά την υστέρησή της σε σχέση με την τεχνογνωσία του «ανταγωνισμού», η Κίνα φαίνεται ικανή να φτάσει και να ξεπεράσει τις άλλες χώρες. Όταν εν έτει 2007 η Κίνα προέβη σε δοκιμή ενός πυραύλου καταστροφής δορυφόρων, η έκρηξη δεν κατέστρεψε απλά το στόχο (ένα παροπλισμένο διαστημικό όχημα) αλλά και κάθε ψευδαίσθηση περί μη επιθυμίας στρατιωτικής χρήσης του Διαστήματος από τις ένοπλες δυνάμεις της Λαϊκής Δημοκρατίας. Ο βασικός αντίπαλος της Κίνας στο Διάστημα αυτή τη στιγμή είναι οι ΗΠΑ (καθώς το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες), των οποίων η τεχνολογική υπεροχή εξακολουθεί να παρέχει προβάδισμα- ωστόσο, η πρόοδος του κινεζικού διαστημικού προγράμματος εντός μικρού χρονικού διαστήματος είναι εντυπωσιακή. «Θεωρώ πως οποιοσδήποτε ξέρει έστω και λίγα για τα τεκταινόμενα στο Διάστημα, και ειδικότερα την ιστορία του χώρου, μένει έκπληκτος μπροστά στα επιτεύγματα των Κινέζων μέσα σε μία τόσο μικρή περίοδο» είπε ο πτέραρχος Κέβιν Τσίλτον, επικεφαλής της Στρατηγικής Διοίκησης (Strategic Command-STRATCOM) των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ- στις αρμοδιότητες του οποίου εντάσσεται και η στρατιωτική δραστηριότητα στο Διάστημα. Οι στρατιωτικές προοπτικές της Κίνας πέραν των συνόρων της γήινης ατμόσφαιρας είναι ένας από τους μεγάλους «πονοκεφάλους» των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Το Πεντάγωνο πιέζει για μεγαλύτερη διαφάνεια από πλευράς των Κινέζων, και στο παρελθόν έχει πρωτοστατήσει στη διοργάνωση προγραμμάτων συναντήσεων με τέτοιους σκοπούς: ο στρατηγός Ξου Καϊχού της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής της Κίνας έχει συναντηθεί με τον υπουργό Άμυνας, Ρόμπερτ Γκέητς, ενώ επίσης έχει επισκεφθεί αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στις οποίες συμπεριλαμβανόταν η STRATCOM (η οποία, σημειωτέον, είναι επιφορτισμένη με θέματα, εκτός αεροδιαστημικής φύσης, κυβερνοπολέμου και πυρηνικών όπλων). «Η κατεύθυνση την οποία [οι Κινέζοι] θα ακολουθήσουν είναι κάτι πολύς κόσμος θα ήθελε να κατανοήσει καλύτερα» συμπλήρωσε ο Τσίλτον, ο οποίος δεν αποκάλυψε περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο των συνομιλιών ανάμεσα στους Αμερικανούς και τους Κινέζους αξιωματούχους. Κατά το Ρόμπερτ Κλιφ, αναλυτή θεμάτων κινεζικού ενδιαφέροντος του RAND, think tank διεθνούς πολιτικής, στους κύκλους των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων μαίνεται μία ιδιότυπη σύγκρουση σχετικά με το ποιοι θα είναι αυτοί οι οποίοι θα ελέγξουν το διαστημικό πρόγραμμα. Η Κίνα στο παρελθόν έχει διαβεβαιώσει ότι οι σκοποί των διαστημικών της προσπαθειών είναι καθαρά ειρηνικοί- ωστόσο, δεν έχουν λείψει δηλώσεις που υποδεικνύουν ότι αυτό δεν είναι 100% ακριβές: χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το σχόλιο του Ξου Κουϊλιάνγκ, ανωτέρου αξιωματικού της κινεζικής πολεμικής αεροπορίας, που μίλησε για διερεύνηση των επιθετικών και αμυντικών προοπτικών που παρέχει το Διάστημα, καθώς «μόνο η ισχύς μπορεί να προστατέψει την ειρήνη». «Δεν ξέρουμε ακόμη πολλά πράγματα για τους σκοπούς τους στο Διάστημα επειδή η Κίνα δεν ξέρει προς τα πού βαδίζει στο Διάστημα: ακόμα το διαπραγματεύονται» συμπλήρωσε ο Κλιφ. Ένα άλλο μεγάλο θέμα είναι αυτό της προαναφερθείσας «διαφάνειας» :για την Κίνα, η διαφάνεια είναι «μία πολυτέλεια την οποία απολαμβάνει μία ανώτερη στρατιωτικά δύναμη». Από κάθε άποψη πάντως, η Κίνα αντιμετωπίζει τη διαστημική δραστηριότητα ως υψίστης σημασίας για την προώθηση/ προστασία των οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών της συμφερόντων, καθώς έχει προβεί σε μεγάλο αριθμό εκτοξεύσεων τηλεπικοινωνιακών, κατασκοπευτικών και GPS δορυφόρων- εκτιμάται ότι το 2009 ο αριθμός κινεζικών εκτοξεύσεων υπερέβη τον αντίστοιχο των αμερικανικών. Στα κινεζικά διαστημικά σχέδια περιλαμβάνονται, εκτός από μία αποστολή στη Σελήνη, και η κατασκευή ενός διαστημικού σταθμού σε τροχιά μέχρι το 2020. Επίσης, στα ανώτερα κλιμάκια των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων γίνεται λόγος για «αγώνα» βελτίωσης των αντιδιαστημικών δυνατοτήτων των Κινέζων (οι οποίες επιδείχτηκαν μέσω της επιτυχούς δοκιμής του αντιδορυφορικού πυραύλου), μέσω ερευνών σε πιο «εξωτικές» τεχνολογίες, όπως λέηζερ, όπλα μικροκυμάτων και ακτίνες σωματιδίων. «Η Κίνα αντιμετωπίζει το θέμα της επέκτασης στο Διάστημα και των στρατιωτικών της δυνατοτήτων εκεί ως θέμα εθνικής υπερηφάνειας, και, ακριβώς όπως στην περίπτωση των πυρηνικών όπλων, μία σαφή επιβεβαίωση της θέσης της ως υπερδύναμης» αναφέρεται σε έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας.

Λύθηκε το μυστήριο με το «Τοπικό Χνούδι» του Ηλιακού Συστήματος. Οι αστρονόμοι γνώριζαν ότι το Ηλιακό Σύστημα περιβάλλεται από ένα Τοπικό Διαστρικό Νέφος, ή «Τοπικό Χνούδι» για συντομία, το οποίο όμως κανονικά δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εκεί. Τώρα, το ιστορικό σκάφος Voyager δίνει λύση στο μυστήριο. «Χρησιμοποιώντας δεδομένα του Voyager, ανακαλύψαμε ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο ακριβώς έξω από το Ηλιακό Σύστημα» αναφέρει σε ανακοίνωση της NASA η Μέραβ Όφερ, επικεφαλής της ομάδας που παρουσιάζει την ανακάλυψη στο Nature. «Αυτό το μαγνητικό πεδίο συγκρατεί ακέραιο το διαστρικό νέφος και λύνει το παλιό μυστήριο του πώς [το αέριο] μπορεί να βρίσκεται εκεί». Το Τοπικό Χνούδι (Local Fluff) μέσα στο οποίο έχει εισέλθει το Ηλιακό Σύστημα είναι μια μείγμα ατόμων υδρογόνου και ήλιου με διάμετρο 30 έτη φωτός. Είναι τόσο ογκώδες ώστε πρέπει να φτάνει ακόμα και πέρα από το Α Κενταύρου, το πλησιέστερο στον Ήλιο άστρο. Μέχρι σήμερα, οι φυσικοί θεωρούσαν ότι το νέφος θα έπρεπε να είχε διαλυθεί από τα υπέρθερμα αέρια που εκτόξευσε προς το μέρος του μια σειρά εκρήξεων σουπερνόβα, οι οποίες χρονολογούνται στα δέκα εκατομμύρια χρόνια. Το νέφος παραμένει όμως άθικτο λόγω του μαγνητικού του πεδίου, το οποίο «προσφέρει την επιπλέον πίεση που απαιτείται για να αντισταθεί στην καταστροφή». Τα δίδυμα σκάφη Voyager, που κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις εδώ και 30 χρόνια, είναι τα πιο απομακρυσμένα ανθρώπινα δημιουργήματα και μπορούν να αντιληφθούν την επίδραση του νέφους, ωστόσο δεν έχουν ακόμα περάσει μέσα του. Το ίδιο το νέφος δεν μπορεί να περάσει μέσα στο Ηλιακό Σύστημα, αφού τα αέριά του απωθούνται από το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου, το οποίο διογκώνεται λόγω του ηλιακού ανέμου (μιας συνεχούς ροής ηλιακών σωματιδίων) και σχηματίζει την προστατευτική ηλιόσφαιρα. Η αυξομειούμενη διάμετρος της ηλιόσφαιρας είναι έτσι το αποτέλεσμα δύο αντίθετων δυνάμεων: του ηλιακού ανέμου που την «φουσκώνει» από μέσα, και το Τοπικό Χνούδι που την συμπιέζει από έξω. Το Voyager 1 έφτασε στο εξωτερικό άκρο της ηλιόσφαιρας το 2004 και το Voyager 2 ακολούθησε τρία χρόνια αργότερα.

Άλλοι πλανήτες σαν τη Γη ενδέχεται να είναι κατασκευασμένοι από γραφίτη και διαμάντια. Η αστρονομία είναι η επιστήμη των εξωτικών αντικειμένων, αλλά αυτό που οι περισσότεροι αστρονόμοι θέλουν να βρουν είναι ένας άλλος πλανήτης σαν την οικεία Γη μας, ένα φιλόξενο πρόσωπο μέσα σε ένα εχθρικό σύμπαν. Το διαστημόπλοιο Kepler, το οποίο ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2009, είναι το καλύτερο μέσο που φτιάχτηκε ποτέ για την ανακάλυψη μιας άλλης Γης, που να στρέφεται γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο, σε αντίθεση με του γιγάντιους πλανήτες που είναι η κύρια σοδειά των εξωπλανητών που έχουν ανιχνευτεί μέχρι στιγμής. Πλανήτες σαν τη Γη γύρω από άλλα αστέρια μπορεί να μην αποτελούνται από βράχους, αλλά από άνθρακα, με ένα φλοιό από γραφίτη, διαμάντια στο εσωτερικό και ωκεανούς από πίσσα. Πολλοί προβλέπουν ότι το 2010 θα είναι το έτος της ανακάλυψης μιας άλλης Γης. Αλλά αν οι γίγαντες πλανήτες, οι οποίοι δεν μοιάζουν σε τίποτα με αυτό που περίμεναν να βρουν οι αστρονόμοι, είναι κάποια τέλος πάντων ένδειξη, αυτές οι άλλες Γαίες ενδέχεται να μην είναι και τόσο καθησυχαστικά οικείες. Έχει αρχίσει να διαφαίνεται στις θεωρίες κατά τα τελευταία χρόνια ότι οι άλλοι πλανήτες με παρόμοια μάζα με τη Γη, μπορεί να είναι μια τεράστια σταγόνα νερού, ή σφαίρες από άζωτο ή σβόλοι από σίδηρο. Πείτε ένα αγαπημένο σας στοιχείο ή μια ένωση, και κάποιος άλλος έχει φανταστεί έναν πλανήτη φτιαγμένο από αυτό το υλικό. Το φάσμα των δυνατοτήτων που υπάρχουν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αναλογία του άνθρακα με το οξυγόνο. Μετά από το υδρογόνο και το ήλιο, αυτά είναι τα πιο κοινά στοιχεία στο σύμπαν, και σε ένα εμβρυακό πλανητικό σύστημα μπορούν να ενωθούν για να δημιουργήσουν το μονοξείδιο του άνθρακα. Το στοιχείο που είναι σε μια μικρή αναλογία καταλήγει να δεσπόζει στην χημεία του πλανήτη αυτού. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα το ηλιακό μας σύστημα, εκεί κυριαρχεί το οξυγόνο. Παρά το γεγονός ότι έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε τον πλανήτη μας, καθώς εδώ ο άνθρακας και οι ενώσεις του παίζουν ένα σπουδαίο ρόλο, γιατί είναι οι βάσεις της ζωής, το στοιχείο αυτό είναι πράγματι ένα συστατικό σε αρκετά μικρή αναλογία . Οι γήινοι ή βραχώδεις πλανήτες αποτελούνται από πυριτικά ορυκτά, που είναι πλούσια σε οξυγόνο. Στο εξωτερικό όμως ηλιακό σύστημα αφθονεί μια άλλη ένωση πλούσια σε οξυγόνο, το νερό. Μια νέα μελέτη δείχνει λεπτομερώς τον τρόπο που ο άνθρακας έχασε τη μάχη με το οξυγόνο στο ηλιακό σύστημα. Η φυσικός Jade Bond του Πανεπιστημίου της Αριζόνα και ειδική στους εξωπλανήτες, ο αστροβιολόγος Dante Lauretta ειδικός στην κοσμοχημεία και ο David OBrien έχουν κάνει μια προσομοίωση για το πώς τα χημικά στοιχεία κατανεμήθηκαν σε όλο το ηλιακό σύστημα, καθώς δημιουργήθηκε. Διαπιστώνουν έτσι ότι ο άνθρακας παρέμεινε σε αέρια κατάσταση στο εσωτερικό του πρωτοπλανητικού δίσκου και τελικά διασκορπίστηκε έξω στο βαθύ διάστημα. Η εμβρυϊκή Γη σχηματίστηκε τότε χωρίς καθόλου άνθρακα. Ο άνθρακας στο σώμα μας πρέπει να έχει φτάσει στη Γη αργότερα, από αστεροειδείς και κομήτες που έχουν συσταθεί σύμφωνα με συνθήκες, που τους επέτρεπαν να ενσωματώσουν τον άνθρακα. Αν η ισορροπία του άνθρακα με το οξυγόνο έγερνε από την άλλη πλευρά (προς τον άνθρακα), η Γη θα γινόταν πολύ διαφορετική, όπως υποστήριξε το 2006 ο Marc Kuchner, από το Πανεπιστήμιο του Princeton, και η Sara Seager, του Ινστιτούτου Carnegie. Σε αυτή την περίπτωση θα αποτελείτο όχι από πυριτικά ορυκτά , αλλά από ενώσεις του άνθρακα, όπως το καρβίδιο του πυριτίου και, μάλιστα, από καθαρό άνθρακα. Ο φλοιός θα ήταν κυρίως γραφίτη, και λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω οι πιέσεις θα ήταν τόσο υψηλές, ώστε να σχηματίζουν ένα άκαμπτο κέλυφος από διαμάντια και άλλους κρυστάλλους. Αντί για πάγο από νερό, ο πλανήτης μας θα είχε πάγο από μονοξείδιο του άνθρακα ή από μεθάνιο. Και αντί για νερό σε υγρή μορφή, θα μπορούσε να έχει ωκεανούς από πίσσα. Ο Γαλαξίας μας θα μπορούσε να είναι γεμάτος με τέτοιους κόσμους από άνθρακα. Σύμφωνα με μια παρατηρησιακή έρευνα που επικαλείται, η Jade Bond, το μέσο άστρο που έχει πλανήτες έχει υψηλότερο ποσοστό του άνθρακα από ότι οξυγόνο από ότι ο ήλιος μας, ενώ οι προσομοιώσεις της προβλέπουν ότι τα πιο εμπλουτισμένα συστήματα γεννούν πλανήτες από άνθρακα. Ορισμένες από αυτές τις συνθέσεις διαφέρουν από την ηλιακή και σαν αποτέλεσμα παράγουν γήινους πλανήτες με πολύ διαφορετικές συνθέσεις," λέει η Bond. Για να σιγουρευτούμε, άλλες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι ο ήλιος μας είναι δυσδιάκριτος από το μέσο αστέρι στην κατηγορία του. Το διαστημόπλοιο Kepler μπορεί λοιπόν να συμβάλει στη διευθέτηση του ζητήματος αυτού, διότι ακόμα και το περιορισμένο ποσό της πληροφορίας που μπορεί να μαζέψει για την μάζα των πλανητών και την ακτίνα τους είναι αρκετή για να μάθουμε για τη γενική σύνθεσή τους. Οι Γαίες από άνθρακα ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στις πιο παράξενες ρυθμίσεις, όπως είναι το περιβάλλον των λευκών νάνων και των άστρων νετρονίων. Περιοχές του Γαλαξία που είναι πλούσιες σε βαριά στοιχεία, όπως είναι το γαλαξιακό κέντρο, έχουν υψηλότερη αναλογία άνθρακα με οξυγόνο. Όσο περνάει ο καιρός και τα αστέρια συνεχίζουν να παράγουν βαριά στοιχεία, το ισοζύγιο παντού κλίνει υπέρ του άνθρακα. Αυτές και άλλες αστρονομικές ανακαλύψεις παίρνουν σειρά στους πίνακες με έννοιες για γνωστά και άγνωστα δεδομένα. Η περισσότερη μάζα του Γαλαξία είναι σκοτεινή ύλη, οι περισσότεροι ήλιοι έχουν εξασθενημένο φως και πιο κόκκινο από ότι ο Ήλιο μας. Και τώρα, όπως φαίνεται, άλλες Γαίες ενδέχεται να μην είναι και ιδιαίτερα σαν την Γη. Αν οτιδήποτε αποκλίνει από τον κανόνα και αξίζει να ονομάζεται εξωτικό, αυτό μας είναι άξιο παρατήρησης. Στην φωτογραφια καλλιτεχνική άποψη ενός πλανήτη από κάρβουνο.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τραγουδώντας στο... σωματίδιο του Θεού. ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ αφιερωμένο στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων πρόκειται να ηχογραφήσει η επίσημη χορωδία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικής Ενέργειας, γνωστού στους περισσότερους με το ακρωνύμιο CΕRΝ. Το τραγούδι συνέθεσε η κλινική ψυχολόγος Ντανούτα Ορλόφσκα και οι στίχοι του εξυμνούν το μποζόνιο του Χιγκς ή... σωματίδιο του Θεού, το οποίο οι ειδικοί πιστεύουν ότι βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία του Σύμπαντος και θα επιχειρήσουν να ανακαλύψουν με τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων κατά το θεωρούμενο ως μεγαλύτερο πείραμα του αιώνα. «Χιγκς, Χιγκς, δοξασμένε Χιγκς, η θεωρία σου λέει ότι αυτό τα μαραφέτι είναι τόσο σημαντικό», λέει ένας από τους στίχους του τραγουδιού. Και ραπ εκτέλεση Η κλινική ψυχολόγος, πάντως, δεν είναι η πρώτη που αφιέρωσε μια ωδή στη μοριακή φυσική. Στελέχη του CΕRΝ είχαν συνθέσει προ καιρού ένα τραγούδι ραπ λαμβάνοντας εύσημα μεταξύ άλλων από τους συναδέλφους τους και για την επιστημονική ακρίβεια των στίχων. Τον δρόμο της ραπ επέλεξε πριν από μερικούς μήνες και ο Μπαζ Όλντριν, ο δεύτερος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στη Σελήνη, για να περιγράψει τη συγκλονιστική εμπειρία του, με αφορμή την επέτειο των 40 χρόνων από την ιστορική αποστολή του «Αpollon 11».

Τηλεσκόπιο θα δει πέρα από το... φως Το διαστημικό παρατηρητήριο, αξίας 225 εκατ. ευρώ, θα φωτογραφίσει τον νυχτερινό ουρανό στο υπέρυθρο φάσμα του φωτός εντοπίζοντας για πρώτη φορά ουράνια σώματα που είναι πολύ σκοτεινά και ψυχρά. Εκεί ψηλά στο άγνωστο, χιλιάδες ουράνια σώματα περιμένουν υπονομετικά εδώ και εκατομμύρια χρόνια κάποιον να τους δώσει λίγη προσοχή. Ανάμεσά τους αστεροειδείς που ίσως αποδειχθούν απειλητικοί για τον δικό μας πλανήτη, αστέρια που κουράστηκαν να περιμένουν, έχασαν το φως τους κι έγιναν καφέ νάνοι, ενδεχομένως- ελπίζουν πολλοί- κι ένας νέος πλανήτης. Ίσως τώρα, ήρθε η ώρα τους. Η ΝΑSΑ έστειλε πριν από λίγες μέρες στο Διάστημα ένα νέο τηλεσκόπιο με το όνομα WΙSΕ (Γουάιζ), που μπορεί να διακρίνει τα ουράνια σώματα μέσα στο απόλυτο, ψυχρό σκοτάδι. Κι αυτό γιατί «βλέπει» στο υπέρυθρο, δηλαδή το κομμάτι του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος όπου φαίνεται η θερμότητα που εκπέμπουν. Εκεί που τα περισσότερα τηλεσκόπια δεν μπορούν να δουν και το μεγαλύτερο κομμάτι του ουρανού παραμένει κρυμμένο από τα μάτια μας. «Σκεφτείτε τον ουρανό σαν έναν χάρτη στον τοίχο», λέει ο Έντουαρντ Ράιτ, καθηγητής Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLΑ). «Ο χάρτης μπορεί να δείχνει όλο τον κόσμο, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω πού βρίσκονται τα εθνικά πάρκα. Αν έχω έναν Άτλαντα με πολύ περισσότερες λεπτομέρειες, μπορώ να σχεδιάσω τις διακοπές μου». Ένας καλύτερος Άτλας του ουρανού είναι ακριβώς το σχέδιο του Ράιτ και των συνεργατών του χάρη στο WΙSΕ (Widefield Ιnfrared Survey Εxplorer), που εστάλη για το Διάστημα από την Καλιφόρνια την περασμένη εβδομάδα. Το διαστημικό παρατηρητήριο, αξίας 225 εκατομμυρίων ευρώ, θα φωτογραφίσει τον νυχτερινό ουρανό στο υπέρυθρο φως εντοπίζοντας για πρώτη φορά χιλιάδες ουράνια σώματα που είναι πολύ σκοτεινά και ψυχρά. Εκπλήξεις και απειλές. Ανάμεσά τους βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες αστεροειδείς που τριγυρίζουν ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Μερικοί από αυτούς θα μπορούσαν να κρύβουν δυσάρεστες εκπλήξεις και να αποτελέσουν απειλή για τον κόσμο μας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ανακαλύψεις του WΙSΕ ίσως αλλάξουν το πορτρέτο του ηλιακού συστήματος. «Χάρη στο νέο τηλεσκόπιο θα δούμε την ουράνια γειτονιά μας με άλλο μάτι. Οι επιστήμονες θα έχουν υλικό για μελέτη για τις επόμενες δεκαετίες», λέει ο Πίτερ Άιζενχαρντ, ερευνητής στο εργαστήριο JΡL της ΝΑSΑ, όπου σχεδιάστηκε η αποστολή. Ακόμα και νέους πλανήτες θα μπορούσε να ανακαλύψει το WΙSΕ, προσθέτει ο Στάιν Σίγκουρντσον, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνιας. Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα τηλεσκόπιο θα σαρώσει τον ουρανό πέρα από το ορατό φως. Το Αρεσίμπο, στο Πουέρτο Ρίκο, αναζητά τα ραδιοκύματα που εκπέμπουν μακρινοί γαλαξίες, ενώ άλλα όργανα προσπαθούν να συλλάβουν τις ακτίνες γάμμα που απελευθερώνονται κατά την έκρηξη αστέρων. Αλλά στο υπέρυθρο φάσμα φαίνεται καλύτερα η διαδικασία της δημιουργίας ενός αστέρα από μία αεριώδη μάζα. Ανιχνευτές θερμότητας. Το WΙSΕ διαθέτει τέσσερις ανιχνευτές που θα σαρώσουν τον ουρανό με ένα εκατομμύριο pixel. Αφού εκτοξεύθηκε από τον πύραυλο Δέλτα ΙΙ, μπήκε σε τροχιά σε ύψος 525 χλμ. από τη Γη. Στην καρδιά του βρίσκεται ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 16 ιντσών, βυθισμένο σε κατεψυγμένο υδρογόνο, ώστε να παραμένει σε θερμοκρασία μείον 265 βαθμών Κελσίου. Έτσι, οι ανιχνευτές δεν θα «μπερδέψουν» τη θερμότητα του διαστημόπλοιου με τη θερμότητα ενός ουράνιου αντικειμένου. Τα πρώτα σώματα που θα διακρίνει το τηλεσκόπιο είναι οι καφέ νάνοι. Πρόκειται για αποτυχημένα αστέρια, σώματα που δεν είχαν την απαραίτητη μάζα για να διατηρήσουν τη θερμοπυρηνική αντίδραση που θα τα «ανέβαζε κατηγορία» στο πρωτάθλημα των ουρανίων σωμάτων. Δεν έγιναν ποτέ αστέρες και έτσι περιφέρονται μόνοι και έρημοι στον ουρανό με σβηστά τα φώτα τους. Διακρίνονται μόνο στο υπέρυθρο φάσμα και η θερμοκρασία τους κυμαίνεται από μείον 200 έως 700 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με τον Άιζενχαρτ, πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι σε κάθε περιοχή του Σύμπαντος υπάρχουν τόσοι καφέ νάνοι όσοι και αστέρια. Σε απόσταση 25 ετών φωτών από τον Ήλιο, υπάρχουν περίπου 100 γνωστοί αστέρες και μόνο έξι καφέ νάνοι. Κάτι που σημαίνει ότι άλλοι 90 περιφέρονται στα κρυφά. Υπάρχει μάλιστα η πιθανότητα μιας «συναρπαστικής ανακάλυψης», λέει ο Ράιτ. Να βρεθεί δηλαδή αστέρας πιο κοντινός στη γη από τον Εγγύτατο Κενταύρου (Ρroxima Centauri). Αυτό το αστέρι βρίσκεται σε απόσταση τεσσάρων ετών φωτός. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ανακαλύψεις του ίσως αλλάξουν την εικόνα που έχουμε για το ηλιακό μας σύστημα και θα δουν την ουράνια γειτονιά μας με άλλο ματι. Μεσα στο ηλιακό μας σύστημα, το WΙSΕ θα ανακαλύψει μέχρι και 100.000 νέους αστεροειδείς στη βραχώδη ζώνη ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Σήμερα, ξέρουμε τους εκατοντάδες χιλιάδες αστεροειδείς, στην επιφάνεια των οποίων αντανακλάται το φως. Το τηλεσκόπιο θα μετρήσει τις θερμοκρασιακές διαφορές αποτελώντας ένα νέο βελτιωμένο εργαλείο μέτρησης του μεγέθους των αστεροειδών. Έτσι, οι επιστήμονες θα εντοπίσουν ευκολότερα αυτούς που αποτελούν απειλή για τη Γη. Τέλος, οι ειδικοί πιστεύουν ότι αν υπάρχει κάποιος πλανήτης στα άκρα του ηλιακού συστήματος, το WΙSΕ θα τον βγάλει από τον κρυψώνα του. Ειδικά στη Ζώνη Κούιπερ, όπου περιφέρονται χιλιάδες παγωμένα σώματα ανάμεσά τους και ο Πλούτωνας, και στο Νέφος του Ουρτ, που το «προτιμούν» οι κομή «Μπορεί να βρούμε έναν πλανήτη μεγαλύτερο και από τον Δία», λέει ο Πίτερ Άιζενχαρντ, ερευνητής στο εργαστήριο JΡL της ΝΑSΑ.

Αστρονόμοι ανακάλυψαν ομίχλη στο Νότιο Πόλο του Τιτάνα. Εκτός από τη Γη, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας , φαίνεται να είναι το μόνο μέρος στο ηλιακό σύστημα με άφθονες ποσότητες υγρών (σε μεγάλο βαθμό, υγρό μεθάνιο και αιθάνιο), που βρίσκεται στην επιφάνειά του. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη ομοιότητα του πλανήτη μας με τον Τιτάνα. Μια ομάδα πλανητικών αστρονόμων ανακοίνωσε πρόσφατα ότι τα δύο σώματα μοιράζονται ένα ακόμη χαρακτηριστικό, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με μια υγρή επιφάνεια: υπάρχει ομίχλη και μάλλον ενεργός υδρολογικός κύκλος του μεθανίου. Οι αστρονόμοι λένε ότι η παρουσία της ομίχλης προσφέρει την πρώτη άμεση απόδειξη για την ανταλλαγή υλικού μεταξύ της επιφάνειας και της ατμόσφαιρας, και επομένως ενός ενεργού υδρολογικού κύκλου, που προηγουμένως ήταν γνωστό ότι υπάρχει μόνο στη Γη. Η ανακάλυψη έγινε χρησιμοποιώντας δεδομένα από το φασματόμετρο VIMS επί του διαστημόπλοιο Cassini και το οποίο έχει κάνει συστηματικές παρατήρησης του Κρόνου κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Το VIMS βλέπει και στο ορατό και στο υπέρυθρο φάσμα. Οι ερευνητές εξέτασαν όλα τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από το πέρασμα του Cassini στο Νότιο Πόλο του φεγγαριού, από τον Οκτώβριο 2006 έως Μάρτιο του 2007, και φίλτραραν τα δεδομένα για να διαχωριστούν τα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται σε διαφορετικά βάθη στην ατμόσφαιρα, που κυμαίνονται από 20 χιλιόμετρα έως 25 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια. Χρησιμοποιώντας άλλα φίλτρα, βρέθηκαν πάνω αμπρά" χαρακτηριστικά που προκαλούνται από τη σκέδαση του φωτός από μικρά σωματίδια, όπως τα σταγονίδια του μεθανίου που είναι μέσα στα σύννεφα. Με τον τρόπο αυτό, απομόνωσαν τα σύννεφα που βρίσκεται περίπου 750 μέτρα από το έδαφος. Αυτά τα σύννεφα δεν επεκτείνονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα – στην τροπόσφαιρα του φεγγαριού, όπου κανονικά σχηματίζονται τα σύννεφα. Με άλλα λόγια είχαν βρεθεί πάνω σε ομίχλη. "Η ομίχλη ή τα σύννεφα, ή η δροσιά, ή η συμπύκνωση σε γενικές γραμμές – μπορούν να σχηματιστούν όποτε ο αέρας έχει περίπου 100 τοις εκατό υγρασία," λέει ο Μπράουν που υπογράφει την έρευνα. "Υπάρχουν δύο τρόποι για να φτάσετε σε αυτό το σημείο. Ο πρώτος είναι προφανής: να προσθέτουμε νερό (στη Γη) και μεθάνιο (στον Τιτάνα) στον περιβάλλοντα αέρα. Ο δεύτερος είναι πολύ πιο συχνός: να καταστεί πιο κρύος ο αέρας, ώστε να μπορεί να κατέχει λιγότερο νερό ή υγρό μεθάνιο, και οτιδήποτε βρίσκεται σε υπερβολική ποσότητα πρέπει να συμπυκνωθεί. " Στη Γη, αυτή είναι η πιο κοινή μέθοδος δημιουργίας ομίχλης, λέει ο Brown. "Αυτή η ομίχλη που συχνά βλέπετε το πρωί στο έδαφος, προκαλείται από την ψύξη του αέρα κοντά στο έδαφος τη νύχτα, σε σημεία που δεν μπορεί να κρατήσει το νερό της η ατμόσφαιρα. Καθώς ο ήλιος ανεβαίνει ψηλά θερμαίνει τον αέρα, και η ομίχλη εξαφανίζεται." Ομοίως, μπορεί να σχηματιστεί ομίχλη όταν περνάει πάνω από το ψυχρό έδαφος μια ποσότητα υγρού αέρα, και καθώς ο αέρας ψύχεται, συμπυκνώνεται σε νερό. Και η ομίχλη στο βουνό συμβαίνει όταν ο αέρας ανεβαίνει την πλαγιά ενός βουνού και έτσι ψύχεται (καθώς εκτείνεται), αναγκάζοντας έτσι το νερό να συμπυκνωθεί. Ωστόσο, κανένας από αυτούς τους μηχανισμούς δεν ταιριάζει για τον Τιτάνα. Ο λόγος είναι ότι η αποπνικτική ατμόσφαιρα του Τιτάνα θέλει πολύ χρόνο για να ψυχθεί (ή να ζεστάνει). Ακόμα κι αν ο ήλιος εξαφανιζόταν εντελώς, η ατμόσφαιρα του Τιτάνα θα ήθελε ακόμα και 100 χρόνια για να κρυώσει. Ακόμη και τα πιο ψυχρά μέρη της επιφάνειας του είναι πάρα πολύ ζεστά για να αναγκάσουν την ομίχλη να συμπυκνωθεί ποτέ. Ούτε η διαδικασία να φτάσει ψηλά στην κορυφή ενός βουνού μπορεί να ψύξει την ατμόσφαιρα. Γιατί θα έπρεπε να ανέβη περίπου 15.000 πόδια ψηλά για να ψυχθεί και να συμπυκνωθεί. Όμως, το ψηλότερο βουνό στο φεγγάρι δεν έχει ύψος πάνω από 3000 πόδια. Έτσι, ο μόνος δυνατός τρόπος για να έχει ο Τιτάνας ομίχλη, είναι να προστεθεί υγρασία στον αέρα. Και ο μόνος τρόπος για να γίνει είναι με εξάτμιση κάποιου υγρού – σε αυτή την περίπτωση το μεθάνιο, που είναι ο πιο κοινός υδρογονάνθρακας στο φεγγάρι του Κρόνου, η οποία υπάρχει σε στερεά, σε υγρή και σε αέρια μορφή. Ο Brown σημειώνει ότι η εξάτμιση του μεθανίου στον Τιτάνα σημαίνει ότι πρέπει να έχει βρέξει, και βροχή σημαίνει ρέματα και λιμνούλες και διάβρωση και γεωλογία. Η παρουσία της ομίχλης στον Τιτάνα αποδεικνύει, για πρώτη φορά, ότι το φεγγάρι αυτό έχει έναν ενεργό υδρολογικό κύκλο του μεθανίου. Η παρουσία της ομίχλης αποδεικνύει επίσης ότι το φεγγάρι πρέπει να είναι διάστικτο με λίμνες μεθανίου. Αυτό συμβαίνει γιατί ο αέρας κοντά στο έδαφος, αφού γίνει 100% υγρός και μετατρέπεται σε ομίχλη, θα ανέβει αμέσως ψηλά στην ατμόσφαιρα σαν ένα γιγάντιο πυκνό σύννεφο. Τέλος, ο μόνος τρόπος για να κολλήσει η ομίχλη στο έδαφος είναι να προσθέσετε υγρασία και να ψυχθεί ο αέρας. Και η ψύξη του αέρα γίνεται αν έρθει σε επαφή με κάτι κρύο, δηλαδή με μια λιμνούλα από την εξάτμιση του υγρού μεθανίου.

Έφτασαν στον ISS Χριστούγεννα στο Διάστημα θα κάνουν άλλοι τρεις κοσμοναύτες. Με επιτυχία συνδέθηκε χθες το Ρωσικό διαστημόπλοιο Σογιούζ με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), μεταφέροντας τους τρεις αστροναύτες στο σταθμό όπου έτυχαν θερμής υποδοχής από το αμερικανό Τζεφ Ουίλιαμς και τον Ρώσο Μαξίμ Σουράεφ. "Τρεις νέες Χριστουγεννιάτικες κάλτσες κρεμάστηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό", ήταν το μήνυμα που μεταδόθηκε από το κέντρο ελέγχου της αποστολής στο Χιούστον όταν το ρωσικό διαστημόπλοιο συνδέθηκε στο σταθμό που βρίσκεται πάνω από τη Βραζιλία. Ο αστροναύτης Τι Τζέι Κρίμερ από τις ΗΠΑ, ο Ρώσος κοσμοναύτης Όλεγκ Κότοφ κι ο Ιάπωνας αστροναύτης Σοΐτσι Νογκούτσι θα βρίσκονται σε τροχιά με τους άλλους δύο συναδέλφους τους στο Σταθμό για έξι μήνες. Οι Ουίλιαμς και Σουράεφ, που βρίσκονται στον σταθμό από τον Οκτώβριο εκτελούσαν μόνοι τους όλα τα αναγκαία καθήκοντα επί τρεις εβδομάδες, μετά την αποχώρηση τριών μελών πληρώματος, από το Βέλγιο, από τον Καναδά και από τη Ρωσία. Ο ρώσος κοσμοναύτης, Κότοφ, είπε ότι και οι πέντε θα γιορτάσουν τα Χριστούγεννα μαζί και πρόσθεσε ότι το Σογιούζ έπαιξε το ρόλο της σλαβικής εκδοχής του Άι-Βασίλη, φέρνοντας ένα σάκο με δώρα κι ένα μεγάλο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Ο Ιάπωνας Νογκούτσι, μετέφερε τα υλικά για να φτιάξει σούσι για την ομάδα κι ένα ομοίωμα τίγρη προς τιμή της επερχόμενης κινεζικής χρονιάς του τίγρη. Ωστόσο και οι πέντε "ένοικοι" του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού θα έχουν φορτωμένο πρόγραμμα, περιλαμβανομένου ενός διαστημικού περιπάτου, της μεταφοράς του Σογιούζ, της υποδοχής του Πρόγκρες, ενός μη επανδρωμένου ρωσικού διαστημοπλοίου ανεφοδιασμού, και της υποδοχής του Endeavour ("Επίπονη Προσπάθεια") του αμερικανικού διαστημικού λεωφορείου, το Φεβρουάριο, σύμφωνα με τη NASA. Σημειώνεται ότι το 2010 είναι η τελευταία χρονιά που θα πετάξουν τα παλιά διαστημικά λεωφορεία των ΗΠΑ. Εφεξής όλοι τα μέλη του πληρώματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού θα μεταφέρονται με Σογιούζ. Στις φωτογραφιες ολο το πληρωμα του ISS και ο Ρώσος κοσμοναύτης Όλεγκ Κότοφ κι ο Ιάπωνας αστροναύτης Σοΐτσι Νογκούτσι.

Εκτοξεύτηκε ο δορυφόρος HELIOS-IIB. Την 18:18:26 (ώρα Ελλάδος)21 Δεκεμβρίου 2009 εκτοξεύτηκε επιτυχώς με τον πύραυλο Ariane 5GS από το Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας, ο Στρατιωτικός Δορυφόρος Παρατήρησης Γης HELIOS-IIB, όπου μετά από μια πτήση διάρκειας 59 λεπτών και 20 δευτερολέπτων, τοποθετήθηκε σε ηλιοσύγχρονη πολική τροχιά. Το στρατιωτικό δορυφορικό πρόγραμμα HELIOS-II, στο οποίο συμμετέχει και η Ελλάδα, θεωρείται ένα από τα πιο προηγμένα παγκοσμίως και το σημαντικότερο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελεί πρόγραμμα αμυντικής συνεργασίας, μεταξύ της χώρας μας, της Γαλλίας, του Βελγίου, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Η Γερμανία συμμετέχει στο πρόγραμμα με ειδικό καθεστώς ανταλλαγής εικόνων με τη Γαλλία. Συνίσταται από δύο οπτικούς δορυφόρους παρατήρησης Γης που διαθέτουν δυνατότητες λήψης εικόνων ημέρα και νύκτα. Ο δορυφόρος Helios-IIB που εκτοξεύτηκε είναι ο δεύτερος της σειράς, ενώ βρίσκεται ήδη σε τροχιά από 18/12/04 - και είναι επιχειρησιακός - ο πρώτος δορυφόρος Helios-IIA. Το όλο πρόγραμμα έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί με ευθύνη της Γαλλίας. Οι Δορυφορικές εικόνες HELIOS-II διαθέτουν ιδιαίτερα μεγάλη ακρίβεια εντοπισμού θέσης και πολύ υψηλή διακριτική ικανότητα, όπου δύνανται να παραχθούν γεωπληροφορίες σύγχρονες, ακριβείς και έγκυρες. Αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την λήψη απόφασης σε κυβερνητικό-πολιτικό και στρατηγικό επίπεδο, σε εθνική και παγκόσμια κλίμακα, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης σε συνδυασμό με την συνεχώς εξελισσόμενη αλλαγή του γεωπολιτικού χάρτη, την παγκοσμιοποίηση και ποικιλία των απειλών. Ταυτόχρονα, σε συνεργασία με άλλα μέσα συλλογής γεωπληροφοριών (επίγεια, θαλάσσια, εναέρια) που διαθέτουν οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας θα συμβάλλει καθοριστικά στη ορθή εκτίμηση της κατάστασης σε επιχειρησιακό επίπεδο. Εν κατακλείδι, είναι σαφές ότι το πρόγραμμα HELIOS αποτελεί πολλαπλασιαστή ισχύος της αμυντικής ικανότητας της χώρας και όχι μόνο. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να τονιστεί η συμβολή της Ελλάδος στην Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Aμυνας και Ασφάλειας μέσω του προγράμματος HELIOS-II στο πλαίσιο συμφωνίας, που υπογράφηκε πρόσφατα μεταξύ των χωρών HELIOS και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα η Ελλάδα με τη ίδια ομάδα χωρών συμμετέχει στη σχεδίαση, ανάπτυξη και κατασκευή του μελλοντικού δορυφορικού συστήματος MUSIS (MUltinational Space-based Imaging System). To πρόγραμμα MUSIS θεωρείται το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα παρατήρησης Γης από το διάστημα στην Ευρώπη και αποτελεί την εξέλιξη όλων των κορυφαίων υφισταμένων στρατιωτικών συστημάτων παρατήρησης Γης από το Διάστημα (Helios-ll, SarLupe-Γερμανικό σύστημα RADAR, CosmosSkyMed-Ιταλικό σύστημα RADAR) με επιχειρησιακή λειτουργία από το 2015 έως το 2030. Το πρόγραμμα MUSIS είναι παγκοσμίως πρωτοποριακό, διότι τα δεδομένα όλων αυτών των μελλοντικών συστημάτων, θα προγραμματίζονται και θα συλλέγονται από ένα κοινό σταθμό εδάφους σε κάθε χώρα, αυξάνοντας δραστικά την πολιτική σημασία του, την επιχειρησιακή του αξία με παράλληλη μείωση του κόστους κτήσης και λειτουργίας του (σήμερα απαιτείται ένας σταθμός ανά σύστημα). Επιπρόσθετα, η συμμετοχή της χώρας από τα αρχικά στάδια της σχεδίασης επιτρέπει εκτός των άλλων, την συμμετοχή της ελληνικής Βιομηχανίας με επιδιωκόμενο ποσοστό κύκλου εργασιών, αντίστοιχο της οικονομικής συμμετοχής της χώρας. Ως φορέας υλοποίησης των δορυφορικών προγραμμάτων παρατήρησης Γης από το Διάστημα έχει οριστεί το ΓΕΕΘΑ όπου, σε συνάρτηση με τη γενικότερη πολιτική της κυβέρνησης για δραστικές συγχωνεύσεις και καταργήσεις οργανισμών, είναι σε εξέλιξη μελέτη για την αναδιάρθρωση όλων των οργάνων και υπηρεσιών που σχετίζονται με το προγραμματισμό, συλλογή, επεξεργασία και εκμετάλλευση γεωπληροφοριών με τη δημιουργία ενός και μοναδικού φορέα για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του υφισταμένου προσωπικού και μέσων, ώστε να υπάρξει πλήρης αξιοποίηση του συστήματος HELIOS-II, του MUSIS αλλά και όλων των άλλων μέσων συλλογής γεωπληροφοριών. Τέλος, η συμμετοχή στο Helios-ll και στο MUSIS καθιστούν την Ελλάδα μέλος μιας μικρής ομάδας χωρών παγκοσμίως που απολαμβάνουν πρόσβαση σε στρατιωτικά συστήματα παρατήρησης της Γης από το Διάστημα. Σύντομα στα ίχνη της «Πανδώρας» Μια αστρονόμος εξηγεί πόσο εφικτό είναι το σενάριο της ταινίας «Αvatar» Μπορεί ο πλανήτης Πανδώρα στον οποίο ζει η φυλή των Νavi να υπάρχει μόνο στο τρισδιάστατο σύμπαν του Χόλιγουντ, μια κορυφαία επιστήμονας όμως υποστηρίζει ότι είναι πλέον θέμα χρόνου για να ανακαλύψουμε και την Πανδώρα που υπάρχει στο πραγματικό Σύμπαν... Η αστρονόμος (και κυνηγός πλανητών) Λίζα Καλτενέγκερ του Ηarvard-Smithsonian Centre of Αstrophysics θεωρεί ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θα τεθεί σε τροχιά το 2014 θα καταφέρει πολύ γρήγορα να εντοπίσει πλανήτες που θα έχουν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για να υποστηρίξουν την εμφάνιση, την επιβίωση και την ανάπτυξη της ζωής. «Αν η Πανδώρα υπάρχει, πιστεύω ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία όχι μόνο θα την εντοπίσουμε αλλά θα καταφέρουμε να μελετήσουμε και την ατμόσφαιρά της» δηλώνει η Καλτενέγκερ. Ως σήμερα έχουμε εντοπίσει πολλούς εξωηλιακούς πλανήτες, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είναι γίγαντες αερίου σαν τον Δία, στους οποίους δεν επικρατούν συνθήκες που να ευνοούν την ανάπτυξη μορφών ζωής όπως αυτές που υπάρχουν στη Γη. Αν όμως ένας από αυτούς τους γίγαντες βρίσκεται μέσα στη λεγόμενη «φιλόξενη ζώνη», δηλαδή ούτε πολύ κοντά αλλά ούτε πολύ μακριά από το μητρικό του άστρο ώστε να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, κάποιος βραχώδης δορυφόρος του είναι πιθανόν να διαθέτει ζωή. «Ορισμένοι από αυτούς τους βραχώδεις δορυφόρους λοιπόν δεν αποκλείεται να έχουν μέγεθος και συνθήκες ανάλογες με της Γης» αναφέρει η επιστήμονας, η οποία θεωρεί ότι ο Τζέιμς Κάμερον, δημιουργός της ταινίας «Αvatar», μας δείχνει τον δρόμο για την εκκίνηση της αναζήτησης. Η Πανδώρα βρίσκεται στο ηλιακό σύστημα γύρω από το άστρο Αλφα Κενταύρου Α, που βρίσκεται σε απόσταση 4,37 ετών φωτός από εμάς και είναι το κοντινότερο στο δικό μας αστρικό σύστημα. «Με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου James Webb οι επιστήμονες θα καταφέρουν πολύ γρήγορα και να εντοπίσουν την παρουσία μικρών πλανητών και δορυφόρων στον Αλφα Κενταύρου Α αλλά και να αναζητήσουν την παρουσία εκεί στοιχείων που συνδέονται με τη ζωή όπως νερό, οξυγόνο, μεθάνιο κτλ.» καταλήγει η Καλτενέγκερ.

Απογειώθηκε το Soyuz. Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκτόξευση του ρωσικού διαστημοπλοίου Soyuz TMA-17 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, το οποίο μεταφέρει τρεις αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Το διαστημόπλοιο απογειώθηκε την προβλεπόμενη ώρα (23.52 ώρα Ελλάδας) από το ρωσικό διαστημικό κέντρο που βρίσκεται στη στέπα του Καζακστάν . Το πλήρωμα αποτελείται από το Ρώσο Ολέγκ Κοτόφ, τον Αμερικανό Τίμοθι Κρίμερ και τον Ιάπωνα Σόιτσι Ναγκούτσι, οι οποίοι θα συνεχίσουν τις εργασίες υψηλής τεχνολογίας εντός του διεθνούς διαστημικού σταθμού. Οι τρεις κοσμοναύτες θα αντικαταστήσουν τους συναδέλφους τους, έναν Ρώσο, ένα Βέλγο και έναν Καναδό, που έφτασαν στη Γη την πρώτη Δεκεμβρίου μετά από παραμονή τους στο Διάστημα επί έξη μήνες.

Οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις του 2009. Η ανακάλυψη των απολιθωμάτων της «Αρδι», ενός ενδιάμεσου εξελικτικού σταδίου ανάμεσα στον πίθηκο και τον άνθρωπο, βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις σημαντικότερες έρευνες του 2009, σύμφωνα με το κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Science. Τα πρώτα απολιθώματα του πιθανού προγόνου μας, που ταξινομήθηκε στο είδος Ardipithecus ramidus, ανακαλύφθηκαν το 1994 στην Αιθιοπία και χρονολογούνται στα 4,4 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η μελέτη όμως χρειάστηκε 15 χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί φέτος τον Οκτώβριο. Η «Αρδι» εμφανίστηκε μετά το διαχωρισμό της ανθρώπινης εξελικτικής γραμμής από το γενεαλογικό δέντρο του χιμπατζή. Αποτελεί επομένως πιθανό ενδιάμεσο στάδιο στην εξέλιξη του Homo sapiens, περίπου 1,2 εκατομμύρια χρόνια αρχαιότερο από το διάσημο απολίθωμα του αυστραλοπίθηκου «Λούσι». Το κρανίο, τα δόντια και άλλα οστά του θηλυκού αρδιπίθηκου, που είχε ύψος 1,20 μέτρα και βάρος γύρω στα 50 κιλά, αποκαλύπτουν ένα συνδυασμό «πρωτόγονων» και ανθρώπινων χαρακτηριστικών, όπως η δίποδη βάδιση. «Δεν πρόκειται για συνηθισμένο απολίθωμα. Δεν είναι χιμπατζής, δεν είναι άνθρωπος. Μας δείχνει πώς ήμασταν κάποτε» είχε σχολιάσει ο Τιμ Γουάιτ, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, όταν το Science δημοσίευσε τη μελέτη του. Εκτός από την κορυφαία ανακάλυψη της χρονιάς, το Science δημοσιεύει κάθε χρόνο και τους εννέα «αναπληρωματικούς» νικητές. Φέτος ήταν: Νερό στη Σελήνη: Η NASA ανακάλυψε πάγο νερού σε κρατήρες του νότιου πόλου της Σελήνης οδηγώντας την αποστολή LCROSS σε μια θεαματική, ελεγχόμενη συντριβή. Γονιδιακές θεραπείες: Η πειραματική προσέγγιση δοκιμάστηκε με επιτυχία σε ασθενείς για την αντιμετώπιση μιας θανατηφόρας πάθησης του εγκεφάλου, μιας μορφής κληρονομικής τύφλωση και μιας σοβαρής διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος. Νέα πάλσαρ: Το τηλεσκόπιο Fermi της NASA, σχεδιασμένο να καταγράφει ακτίνες γάμμα, ανακάλυψε δύο άγνωστα μέχρι σήμερα πάλσαρ -μαγνητικά, περιστρεφόμενα άστρα νετρονίων που δημιουργούνται από τον εκρηκτικό θάνατο μεγάλων άστρων. Τσιπ από άνθρακα: Ερευνητές δημιούργησαν πειραματικές ηλεκτρονικές συσκευές από γραφένιο, ένα εξωτικό υλικό που αποτελείται από φύλλα άνθρακα πάχους ενός ατόμου. Παράταση ζωής: Το φάρμακο ραπαμυκίνη που χρησιμοποιείται στις μεταμοσχεύσεις παρεμβαίνει σε ένα κρίσιμο μεταβολικό μονοπάτι και παρατείνει σημαντικά τη ζωή ενήλικων ποντικών. Μαγνητικά μονόπολα: Αναδιπλώσεις που δημιουργήθηκαν στην επιφάνεια εξωτικών κρυστάλλων υποδηλώνουν την ύπαρξη στοιχειωδών σωματιδίων με έναν μαγνητικό πόλο αντί για δύο. Ανθεκτικότητα στη λειψυδρία: Ερευνητές προσδιόρισαν την τρισδιάστατη δομή του αψισικού οξέος, μιας φυτορμόνης που επιτρέπει στα φυτά να αντιμετωπίζουν συνθήκες ξηρασίας. Λέιζερ ακτίνων Χ: Το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ εγκαινίασε το πρώτο λέιζερ ακτίνων Χ του κόσμου, ένα εργαλείο που καταγράφει στιγμιότυπα χημικών αντιδράσεων την ώρα που συμβαίνουν. Η επισκευή του Hubble: H NASA πραγματοποίησε την τελευταία αποστολή συντήρησης και επιδιόρθωσης του Hubble. Το θρυλικό διαστημικό τηλεσκόπιο είναι τώρα «καλύτερο από ποτέ» και θα συνεχίζει να λειτουργεί για τουλάχιστον τέσσερα ακόμα χρόνια. Στις 14/12/2009 εγραφα για την πιθανοτητα ευρεσης σωματιδιων σκοτεινης υλης.Αλλα: Αμφιβολίες για την εύρεση σκοτεινής ύλης στη Γη. Όπως αναμενόταν, η αλήθεια ήταν τελικά λιγότερο συναρπαστική σε σχέση με τις προηγηθείσες φήμες ότι βρέθηκε για πρώτη φορά στη Γη σωματίδιο σκοτεινής ύλης, της μυστηριώδους ύλης που θεωρείται ότι συγκρατεί τους γαλαξίες. Σε δηλώσεις τους, οι φυσικοί του υπόγειου Κρυογονικού Ανιχνευτή Σκοτεινής Ύλης (CDMS), σε βάθος 747 μέτρων σε ένα παλιό ορυχείο στη Μινεσότα των ΗΠΑ, επιβεβαίωσαν ότι είδαν μερικά σωματίδια που θα μπορούσαν να αποτελούν σκοτεινή ύλη, όμως δεν απέκλεισαν την πιθανότητα να είναι κανονικά σωματίδια, συνεπώς, όπως είπαν, δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι όντως ανίχνευσαν τη σκοτεινή ύλη. Ο ανιχνευτής, όπως δήλωσαν οι ερευνητές, για πρώτη φορά εντόπισε (σε θερμοκρασία, κοντά στο απόλυτο μηδέν, των μείον 272,15 βαθμών Κελσίου) δύο «γεγονότα» που μοιάζουν με τα ασθενώς αντιδρώντα με την ύλη θεωρητικά σωματίδια WIMPs, τα οποία θεωρούνται ότι αποτελούν την σκοτεινή ύλη. Επειδή τα WIMPs (αν υπάρχουν πράγματι) είναι βαριά, σχηματίζουν, σύμφωνα με την θεωρία, πελώρια σύννεφα που δημιουργούν την αναγκαία βαρύτητα για να συγκρατηθούν στη θέση τους οι γαλαξίες και να μην διαλυθούν. Δυστυχώς οι επιστήμονες παραδέχτηκαν ότι κοινά σωματίδια μπορούν να περιφέρονται μέσα στον ανιχνευτή και να δημιουργούν «συμβάντα» που μιμούνται αυτά των WIMPs. Ο λόγος που ο ανιχνευτής είναι τόσο βαθιά μέσα στη Γη, είναι ακριβώς για να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα τέτοιων παραπλανητικών «παρεμβολών» από τα σωματίδια της πανταχού παρούσας κοσμικής ακτινοβολίας. Η πιθανότητα τα δύο «γεγονότα» που παρατηρήθηκαν να είναι τέτοιες παρεμβολές, εκτιμάται γύρω στο 25%, είναι δηλαδή πολύ υψηλή για να είναι βέβαιοι οι φυσικοί ότι παρατηρήθηκαν αληθινά WIMPs. «Φαίνεται πιθανή η ανίχνευση σκοτεινής ύλης, αλλά δεν υπάρχει απόδειξη», δήλωσε ο φυσικός Γκόρντον Κέιν του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης». Οι επιστήμονες του ανιχνευτή της Μινεσότα αναμένεται να δημοσιεύουν τη σχετική επιστημονική εργασία και, σύμφωνα με το “Nature”, αναμένεται να αναφέρουν ότι είδαν πιθανά σωματίδια WIMPS με μάζα 30 – 60 γιγαηλεκτρονιοβόλτ (περίπου 30-60 φορές μεγαλύτερα από ένα πρωτόνιο), που έχουν πιθανότητα 75% να είναι σωματίδια σκοτεινής ύλης. Σύμφωνα πάντως με τον φυσικό Τζόζεφ Λίκεν του Fermilab, είναι καλύτερα που ο ανιχνευτής της Μινεσότα είδε «κάτι», από το να μην είχε δει απολύτως τίποτε, έστω και αν παραμένει η αβεβαιότητα για το τι ακριβώς «είδε». Όλοι οι φυσικοί συμφωνούν πλέον πως χρειάζονται περισσότερες έρευνες και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα. Όλα τα μάτια στρέφονται πια στον πολύ μεγαλύτερο νέο ανιχνευτή Xenon100 στην Ιταλία, κάτω από τις Άλπεις, ο οποίος είναι γεμάτος με υγρό «ξένον», αλλά και στον επιταχυντή του CERN. Αν ποτέ εντοπιστούν τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να ρίξουν φως στο μυστήριο της αόρατης ύλης που αποτελεί περίπου το 25% του σύμπαντος (και έως το 85% της ύλης του σύμπαντος), ενώ θα υπάρξουν ενδείξεις για την ορθότητα της θεωρίας της υπερσυμμετρίας. Οι πρώτες παρατηρήσεις και εκτιμήσεις για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης έγιναν από τον ελβετό αστρονόμο Φριτς Τσβίκι στη δεκαετία του ΄30. Τα σωματίδια θα γίνονταν αντιληπτά από την αύξηση της θερμοκρασίας που θα προκαλούσαν σε κρυστάλλους πυριτίου.(Φωτογραφια)

«Κλειστός λόγω διακοπών» ο επιταχυντής του CERN. Σε κατάσταση αναμονής τέθηκε ο επιταχυντής σωματιδίων LHC, ανακοίνωσε η διοίκηση του ευρωπαϊκού κέντρου πυρηνικών ερευνών, CERN. Θα επαναλειτουργήσει τον Φεβρουάριο. Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι ο επιταχυντής τελείωσε "πανέμορφα" τη χρονιά, επιτυγχάνοντας συγκρούσεις σωματιδίων, οι οποίες δεν έχουν καταγραφεί ποτέ στο παρελθόν. Μέσα σε δύο εβδομάδες σημειώθηκαν περισσότερες από ένα εκατομμύριο συγκρούσεις.

Φιλε mitsos. Περνωντας αφορμη απο την παρατηρηση σου εχω καποια στοιχεια για την warp drive.Πρεπει ομως να ξερουμε οτι μιλαμε για ακραιες επιστημονικες θεωρησεις τουλαχιστον τωρα που γραφουμε με την ελπιδα βεβαια οτι οι επιστημονικες εξελιξεις που ειναι ευτυχως ταχυτατες θα μπορεσουν να κανουν δυνατες καποιες απ¨αυτες. Υπερφωτεινή κίνηση Alcubierre λόγω στρέβλωσης του χωροχρόνου. Μια ιδέα για να γίνει πιθανό ένα διαστημικό ταξίδι με ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή που ταξιδεύει το φως, προτάθηκε για πρώτη φορά από το Μεξικανό θεωρητικό φυσικό Miguel Allcubierre το 1994. Αυτή η ιδέα αρχίζει από την αντίληψη, που υπονοείται στη γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, ότι η ύλη αναγκάζει την επιφάνεια του χωροχρόνου γύρω της να κυρτώνεται. Ο Miguel Alcubierre ενδιαφέρθηκε για το αν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί η "κίνηση λόγω στρέβλωσης του χωροχρόνου" (warp drive), όπως παρουσιαζόταν στο έργο επιστημονικής φαντασίας Star Trek. Αυτό τον οδήγησε στην αναζήτηση μιας έγκυρης μαθηματικής περιγραφής του πεδίου βαρύτητας, που θα επέτρεπε ένα είδος χωροχρονικής στρέβλωσης σαν μέσο υπερφωτεινής προώθησης. Ο Alcubierre κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια κίνηση λόγω στρέβλωσης του χωροχρόνου θα ήταν εφικτή, εάν η ύλη θα μπορούσε να κανονιστεί έτσι ώστε να διαστέλλεται ο χωροχρόνος πίσω από ένα διαστημόπλοιο (κι έτσι να απομακρύνει το σημείο αναχώρησης πολλά έτη φωτός πίσω), και να συρρικνώνει τον χωροχρόνο μπροστά (ώστε να φέρνει τον προορισμό πιο κοντά). Με αυτό τον τρόπο θα αφήνει το ίδιο το διαστημόπλοιο σε μια τοπικά επίπεδη περιοχή του χωροχρόνου που θα ορίζεται από μια "φυσαλίδα στρέβλωσης", που θα βρίσκεται μεταξύ των δύο στρεβλώσεων του χωροχρόνου. Το σκάφος έτσι θα ήταν σαν να έκανε σερφ κατά μήκος της φυσαλίδας του με μια αυθαίρετα υψηλή ταχύτητα, ωθούμενο προς τα εμπρός λόγω της διαστολής του διαστήματος στο πίσω τμήμα του και της συστολής του διαστήματος μπροστά του. Θα μπορούσε λοιπόν να ταξιδέψει γρηγορότερα από το φως χωρίς καμιά παράβαση οποιουδήποτε φυσικού νόμου επειδή, ο χωροχρόνος στην τοπική φυσαλίδα στρέβλωσης θα ήταν σε ηρεμία. Επίσης, όντας τοπικά στάσιμο, το διαστημόπλοιο και το πλήρωμά του δεν θα επηρεαζόταν από τις τρομακτικές επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις (που προλαμβάνουν την ανάγκη για "διατάξεις απόσβεσης της αδράνειας"), και από τα σχετικιστικά αποτελέσματα, όπως η χρονική διαστολή (επειδή το πέρασμα του χρόνου μέσα στη φυσαλίδα στρέβλωσης θα ήταν η ίδια με αυτό στο εξωτερικό). Θα μπορούσε άραγε να γίνει πραγματικότητα μια τέτοια κίνηση λόγω στρέβλωσης του χωροχρόνου; Όπως επισημαίνει ο Alubierre θα απαιτούσε τον επιδέξιο χειρισμό της ύλης με μια αρνητική ενεργειακή πυκνότητα. Τέτοια ύλη, γνωστή ως εξωτική ύλη, είναι το ίδιο είδος της ουσίας που απαιτείται προφανώς για να διατηρήσει ανοικτές τις σκουληκότρυπες - ένα άλλα μέσον που έχει προταθεί για να ταξιδέψουμε χωρίς το φραγμό της ταχύτητας του φωτός. Η κβαντομηχανική επιτρέπει την ύπαρξη περιοχών αρνητικής ενεργειακής πυκνότητας κάτω από ειδικές περιστάσεις, όπως είναι το φαινόμενο Casimir. Το 1999 ο Chris Van Den Broeck, στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Leuven του Βελγίου, ανέλυσε περισσότερο την ιδέα της κίνησης Alubierre λόγω στρέβλωσης. Έτσι, ίσως ήρθε πιο κοντά η κατασκευή ενός διαστημοπλοίου τύπου Enterprise. Οι υπολογισμοί του Van Den Broeckο έδειξαν ότι δεν χρειάζεται τόση ενέργεια όση υπολόγισε ο Alcubierre στην εργασία του. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε στα πρόθυρα της ικανότητας να στρεβλώσουμε τον χωροχρόνο. Όπως συμπεραίνει ο Van Den Broeck: "Το πρώτο υπερφωτεινό ταξίδι λόγω στρέβλωσης είναι ακόμα πολύ μακρινή υπόθεση, αλλά ίσως έχει γίνει τώρα ελαφρώς λιγότερο απίθανο." Φυσική της κίνησης Alubierre Για εκείνους που είναι εξοικειωμένοι με τα φαινόμενα της ειδικής σχετικότητας, όπως είναι η συστολή Lorentz και η χρονική διαστολή, η κίνηση Alcubierre έχει μερικές προφανώς ειδικές πτυχές. Ειδικότερα, ο Alcubierre έχει δείξει ότι ακόμα και όταν επιταχύνει το σκάφος, ταξιδεύει σε μια γεωδαισιακή ελεύθερης πτώσης. Με άλλα λόγια, ένα σκάφος που χρησιμοποιεί τη στρέβλωση του χωροχρόνου για να επιταχυνθεί και να επιβραδυνθεί είναι πάντα σε ελεύθερη πτώση, και το πλήρωμα του σκάφους δεν θα δοκίμαζε καμία βαρυτική δύναμη επιτάχυνση. Κάποιες τεράστιες παλιρροιακές δυνάμεις θα παρουσιάζονταν πλησίον των άκρων του επίπεδου διαστημικού σκάφους, λόγω της μεγάλης χωρικής κυρτότητας εκεί, αλλά με την κατάλληλη προδιαγραφή της μετρικής, αυτές θα γίνονταν πολύ μικρές μέσα στον όγκο του σκάφους. Ο D. Coule έχει υποστηρίξει ότι σχέδια όπως αυτό που προτείνεται από τον Alcubierre δεν είναι εφικτά επειδή η ύλη που τοποθετείται στο δρόμο πρέπει εκ των προτέρων να τοποθετηθεί με ταχύτητα υπερφωτεινή. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τον Coule, απαιτείται μια κίνηση Alcubierre προκειμένου να φτιαχτεί μια κίνηση Alcubierre. Γι αυτό και είναι αδύνατη η κατασκευή αυτής της κίνησης, ακόμα κι αν η μετρική είναι φυσικά σημαντική. Σημαντικά προβλήματα με τη μετρική αυτής της μορφής προέρχονται από το γεγονός ότι όλες οι γνωστές κινήσεις λόγω στρεβλώσεων του χωροχρόνου, παραβιάζουν διάφορες ενεργειακές συνθήκες. Είναι αλήθεια ότι ορισμένα πειραματικά ελεγμένα κβαντικά φαινόμενα, όπως το φαινόμενο Casimir, όταν περιγράφονται στα πλαίσια της κβαντικής θεωρίας πεδίου, παραβιάζουν επίσης τις ενεργειακές συνθήκες. Έτσι, κάποιος μπορεί να ελπίζει ότι οι κινήσεις τύπου Alcubierre, λόγω στρεβλώσεων του χωροχρόνου, θα μπορούσαν ίσως να πραγματοποιηθούν με μια έξυπνη εφαρμοσμένη μηχανική που θα εκμεταλλεύεται τέτοια κβαντικά αποτελέσματα. Πάντως, υπολογισμοί έδειξαν ότι απαιτούνται παράλογα τεράστιες ενέργειες για τέτοιες κινήσεις, π.χ. απαιτείται ενέργεια ισοδύναμη με 1067 gr, για να μεταφέρει ένα μικρό σκάφος πέρα από το Γαλαξία μας. Αυτά είναι μεγέθη μεγαλύτερα από τη μάζα όλου του σύμπαντος. Υπάρχουν βέβαια αντεπιχειρήματα σε αυτά τα προφανή προβλήματα ενέργειας, αλλά δεν έχουν πείσει τους φυσικούς ότι μπορούν να υπερνικηθούν. Το υπερφωτεινό ταξίδι λόγω στρέβλωσης του χωροχρόνου χρησιμοποιείται συχνά στην επιστημονική φαντασία για να δείξει μια ευρεία ποικιλία φανταστικών μεθόδων προώθησης, οι περισσότερες από τις οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την κίνηση Alcubierre ή οποιαδήποτε άλλη φυσική θεωρία. Η φυσική της κίνησης λόγω στρέβλωσης του χωροχρόνου στο έργο Star Trek δεν ήταν ποτέ καθορισμένη, ούτε οι συγγραφείς του έχουν κάνει οποιαδήποτε αναφορά στη θεωρία του Dr. Alcubierre. Όμως το 1978 ένα υπόμνημα του Jesco von Puttkamer, τεχνικού συμβούλου για το Star Trek, προτείνει μια θεωρία σημαντικά όμοια με την θεωρία στρεβλώσεων του χωροχρόνου Alcubierre. Η κίνηση Alcubierre αναφέρεται επίσης στο Orbiter, ένα μυθιστόρημα του Warren Ellis.

Συνεχιζουν τα διαστημικα τηλεσκοπια, το παλιο αλλα αναβαθμισμενο Hubble και το καινουργιο ευρωπαικο Herschel να μας δινουν φανταστικες εικονες του συμπαντος. Σούπερ μαιευτήριο άστρων. Μια εκπληκτική φωτογραφία τράβηξε το αναβαθμισμένο εδώ και λίγο καιρό διαστημικό τηλεσκόπιο Ηubble. Κατέγραψε με λεπτομέρεια την περιοχή R136 που βρίσκεται στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, έναν από τους μικρούς γαλαξίες του γαλαξιακού σμήνους στο οποίο ανήκει και ο δικός μας γαλαξίας. Το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου απέχει περίπου 170.000 έτη φωτός από εμάς και η διάμετρός του φθάνει τα 34.000 έτη φωτός, είναι δηλαδή τρεις φορές μικρότερη από αυτήν του δικού μας γαλαξία. Η περιοχή R136 είναι ένα γιγαντιαίο εργαστήριο παραγωγής άστρων, το οποίο μάλιστα δημιουργήθηκε πρόσφατα, αφού τα άστρα εκεί έχουν ηλικία λίγων εκατ. ετών. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για την πιο «γόνιμη» περιοχή στη γαλαξιακή μας γειτονιά, αφού δεν υπάρχει ούτε στον δικό μας γαλαξία ούτε σε κάποιον άλλον στο γαλαξιακό μας σμήνος περιοχή δημιουργίας άστρων με τόσο μεγάλο εύρος αλλά και παραγωγικότητα όσο η εικονιζόμενη. Φαντασμαγορικό ντεμπούτο. Το τηλεσκόπιο Herschel κοιτά τη σκοτεινή καρδιά του Αετού. Το καινούργιο ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel, το μεγαλύτερο που έχει τεθεί ποτέ σε τροχιά, μετέδωσε μια εντυπωσιακή εικόνα ενός «μαιευτηρίου» άστρων, που κρυβόταν πίσω από γιγάντια, σκοτεινά νέφη σκόνης στον αστερισμό του Αετού. Η εικόνα, με τίτλο Μέσα στη Σκοτεινή Καρδιά του Αετού, εγκαινιάζει το νέο δικτυακό τόπο που δημιούργησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) για να προσφέρει στο κοινό εύκολη πρόσβαση στις ανακαλύψεις του Herschel. Οι δύο φωτεινές περιοχές που διακρίνονται στην εικόνα αντιστοιχούν σε περιοχές όπου νεογέννητα άστρα κάνουν τα σύννεφα υδρογόνου να λάμπουν, εξηγεί ανακοίνωση της ESA. Περίπου 700 συμπυκνώματα αερίου και σκόνης που σταδιακά μετατρέπονται σε άστρα διακρίνονται στη φωτογραφία, η οποία καλύπτει μια περιοχή πλάτους 65 ετών φωτός, σε απόσταση περίπου 1.000 ετών φωτός από τη Γη. Μέχρι σήμερα, κανένα τηλεσκόπιο δεν μπορούσε να διαπεράσει την πυκνή σκόνη και να κοιτάξει στο εσωτερικό αυτής της περιοχής. Η μόνη ακτινοβολία που περνά μέσα από το διάσπαρτο υλικό και φτάνει μέχρι τη Γη είναι η ακτινοβολία στην περιοχή του άπω υπέρυθρου που καταγράφει το Herschel. Το τηλεσκόπιο, που εκτοξεύτηκε το Μάιο, παίρνει το όνομα του Ουίλιαμ Χέρσελ, του Βρετανού αστρονόμου που ανακάλυψε την υπέρυθρη ακτινοβολία στα τέλη του 18ου αιώνα. H υπέρυθρη ακτινοβολία του ουρανού γίνεται αντιληπτή από την απειροελάχιστη αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλεί όταν πέφτει πάνω στον μεγάλο καθρέπτη του τηλεσκοπίου. Για το λόγο αυτό, τα όργανα του Herschel πρέπει να διατηρούνται σε θερμοκρασία 0,3 βαθμών Κέλβιν, ελάχιστα πάνω στο απόλυτο μηδέν των -273,15 βαθμών Κελσίου. Αλλα ας δουμε τι γινεται και σχετικα κοντα μας (σε διαστημικα μεγεθη) Πιο κοντά στη Γη είναι η μαύρη τρύπα V404 Cygni. Αστρονόμοι μέτρησαν με ακρίβεια την απόσταση μεταξύ της Γης και μιας συγκεκριμένης μαύρης τρύπας για πρώτη φορά. Οι ερευνητές καθόρισαν ότι η μαύρη τρύπα V404 Cygni στον αστερισμό του Κύκνου βρίσκεται 7.800 έτη φωτός από τη Γη – ή απλά λίγο περισσότερο από το μισό της απόστασης που είχαμε υπολογίσει στο παρελθόν. Το αποτέλεσμα αυτό την θέτει σχετικά κοντά στη Γη, όπου η απόσταση της από το κέντρο του Γαλαξία μας είναι περίπου 26.000 έτη φωτός, και το πλησιέστερο αστέρι πέρα από τον ήλιο είναι μόνο 4,2 έτη φωτός μακριά. Η πιο ακριβής μέτρηση της απόστασης, θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να δώσουν μια καλύτερη εικόνα του τρόπου που εξελίσσονται οι μαύρες τρύπες, λένε οι αστρονόμοι. "Για παράδειγμα, ελπίζουμε να είμαστε σε θέση να απαντήσουμε στο ερώτημα για το αν υπάρχει διαφορά μεταξύ μιας μαύρης τρύπας που εξελίσσεται άμεσα από την κατάρρευση ενός άστρου δίχως να γίνει σουπερνόβα και μιας μαύρης τρύπας που δημιουργήθηκε μέσω ενός σουπερνόβα και ενός προσωρινού ενδιάμεσου άστρου," λέει το μέλος της ομάδας Peter Jonker του Ολλανδικού Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών SRON. "Αναμένουμε ότι οι μαύρες τρύπες στην τελευταία ομάδα μπορεί να απομακρυνθούν σαν να έχουν δεχθεί ένα λάκτισμα. Οι μαύρες τρύπες που σχηματίζονται κατά τον τρόπο αυτό θα μπορούσαν στη συνέχεια να κινηθούν μέσα στο χώρο πιο γρήγορα." Ο Jonker και η ομάδα του υπολόγισαν την απόσταση της μαύρης τρύπας V404 Cygni μετρώντας τις ραδιοφωνικές εκπομπές από τη μαύρη τρύπα και το συνοδό νεκρό αστέρι της. Τα εξωτερικά αέρια στρώματα του άστρου ως γνωστόν απορροφώνται από τη μαύρη τρύπα. Το δε αέριο που οδεύει στη μαύρη τρύπα (το ρεύμα συσσώρευσης υλικού) στροβιλίζεται γύρω από αυτήν, και αποτελεί έτσι ένα καυτό δίσκο πλάσματος (ο οποίος λέγεται δίσκος συσσώρευσης) προτού εξαφανιστεί. Η διαδικασία αυτή εκπέμπει τελικά άφθονες ακτίνες Χ και ραδιοκύματα. Χρησιμοποιώντας ένα διεθνές σύστημα ραδιοτηλεσκοπίων που ονομάζεται High Sensitivity Array, η ομάδα μέτρησε την λεγόμενη μετατόπιση της παράλλαξης του συστήματος της μαύρης τρύπας. Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει τη μέτρηση της ετήσιας κίνησης στον ουρανό όλου του συστήματος, ως συνέπεια της τροχιάς της Γης γύρω από τον ήλιο. Η ομάδα αναγνωρίζει ότι η προηγούμενη υπερεκτίμηση της απόστασης της μαύρης τρύπας V404 Cygni οφειλόταν σε υποεκτίμηση της απορρόφησης και της περίθλασης από την διαστρική σκόνη, που μπορεί να δώσει ένα περιθώριο σφάλματος της τάξης του 50 τοις εκατό. Το περιθώριο σφάλματος της νέας μέτρησης είναι μικρότερο από 6 τοις εκατό.

Από το CΕRΝ στα... νοσοκομεία. Μια τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τη λειτουργία του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων αναμένεται να σώσει τη ζωή ασθενών. Εχει λάβει τον τίτλο του μεγαλύτερου πειράματος στην ιστορία της ανθρωπότητας καθώς αναμένεται να ρίξει φως στη γέννηση του Σύμπαντος. Ο λόγος για το πείραμα που λαμβάνει χώρα στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LΗC) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ερευνας Στοιχειωδών Σωματιδίων (CΕRΝ) σε μια υπόγεια σήραγγα μήκους 27 χιλιομέτρων στα γαλλοελβετικά σύνορα. Ωστόσο τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί από τους φυσικούς ώστε να αποκαλύψουν τα μυστικά του παρελθόντος υπόσχονται παράλληλα ένα πολύ φωτεινό «επίγειο» παρόν και μέλλον για πολλούς ασθενείς ανά τον κόσμο. Απόδειξη ότι μία από τις κύριες εφαρμογές του CΕRΝ, που αφορά τους ανιχνευτές υψηλών ενεργειών του επιταχυντή, αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη ενός πρωτοποριακού τομογράφου από ειδικούς του Πανεπιστημίου του Καντέρμπουρι στη Νέα Ζηλανδία. Ο τομογράφος αυτός, που ονομάζεται ΜΑRS (Μedipix Αll Resolution System), πρόσφατα «ταξίδεψε» ως την Κλινική Μάγιο των ΗΠΑ, όπως ενημέρωσε «Το Βήμα» ο κ. Εμμ. Τσεσμελής, ανώτερος φυσικός στη Διεύθυνση του CΕRΝ, ο οποίος είναι από τους επιστήμονες που κρύβονται πίσω από την πρωτοποριακή τεχνολογία. Απώτερος στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί σύντομα στην ευρεία κλινική πράξη φέρνοντας στο φως «ψεγάδια» του οργανισμού τα οποία ως σήμερα παρέμεναν στο σκοτάδι. Η μελέτη με χρήση του καινούργιου τομογράφου που βασίζεται στην τεχνολογία των τσιπ Μedipix θα αφορά αρχικώς τις καρδιοπάθειες. Ο κ. Τσεσμελής εξηγεί στο «Βήμα» ότι τα τσιπ Μedipix είναι ενσωματωμένα στους ανιχνευτές υψηλών ενεργειών του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων. «Οι ανιχνευτές αυτοί όμως αποδεικνύεται ότι μπορούν να φανούν άκρως χρήσιμοι και στην ιατρική απεικόνιση, καθώς επιτρέπουν να βλέπουμε κάθε ξεχωριστό φωτόνιο των ακτίνων Χ. Ετσι είναι δυνατόν να αποτυπωθεί με τεράστια ακρίβεια ο ανθρώπινος οργανισμός σπιθαμή προς σπιθαμή». Η έγχρωμη «φωτογραφία» του σώματος που μπορεί να... τραβήξει ο εξελιγμένος τομογράφος με το ενσωματωμένο τσιπ Μedipix, είναι δυνατόν να απεικονίσει μέσω των διαφορετικών χρωμάτων την κατάσταση του οργανισμού, αποκαλύπτοντας ιστούς οι οποίοι ασθενούν με λεπτομέρεια που κανένας άλλος τομογράφος δεν μπορεί να καταγράψει. Σύμφωνα με τον κ. Τσεσμελή είναι άκρως σημαντικό το ότι οι τεχνολογίες του Μεγάλου Επιταχυντή βρίσκουν εφαρμογή και σε άλλους τομείς της επιστήμης προσφέροντας στην κοινωνία. Οπως μας αποκαλύπτει ο έλληνας επιστήμονας, οι ίδιοι άνθρωποι που σχεδίασαν τους επιταχυντές υψηλής ενέργειας βρίσκονται τώρα στη διαδικασία δημιουργίας μιας κλινικής κοντά στη Βιέννη της Αυστρίας, όπου μέσα στα χρόνια που έρχονται θα παρέχονται εξελιγμένες θεραπείες πρωτονίων. Αυτό είναι το μεγαλείο της επιστήμης: η υψηλή φυσική που προσπαθεί να «βουτήξει» στα άδυτα του Σύμπαντος μπορεί να βρεθεί και δίπλα στο... κρεβάτι των ασθενών σώζοντας ίσως τη ζωή τους. Στην φωτογραφια αριστερά, το ολοκληρωμένο κύκλωμα medipix πάνω στο οποίο βασίζει τη λειτουργία του ο νέος τομογράφος που θα χρησιμοποιηθεί στην Ιατρική. Επάνω, ο Σαμ Κίβι, φοιτητής του Πανεπιστημίου του Καντέρμπουρι στη Νέα Ζηλανδία, παρουσιάζει τον τομογράφο.

Η ανακάλυψη νέων εξωπλανητών αυξάνει τις πιθανότητες ανακάλυψης ζωής στο σύμπαν. Βρετανοί και αυστραλοί αστρονόμοι ανακάλυψαν τέσσερις ακόμα εξωπλανήτες με μάζες όχι πολύ μεγαλύτερες από τη Γη, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από δύο άστρα όμοια με τον ήλιο μας. Οι επιστήμονες έχουν αρχίσει πια να βρίσκουν εξωηλιακά συστήματα που μοιάζουν με το δικό μας, γεγονός που αυξάνει τις ελπίδες ότι αργά ή γρήγορα θα βρεθούν ίχνη ζωής και αλλού στο αχανές σύμπαν. Τα άστρα βρίσκονται σε απόσταση 28 και 84 ετών φωτός από τη Γη, δηλαδή πολύ μακριά για οποιοδήποτε υπάρχον γήινο διαστημόπλοιο να φθάσει μέχρι τους πλανήτες τους, αλλά σχετικά κοντά με βάση τις αποστάσεις του σύμπαντος. Οι πρώτοι τρεις πλανήτες περιφέρονται γύρω από το άστρο 61 Virginis, που μπορεί να ειδωθεί με γυμνό μάτι στον αστερισμό της Παρθένου. Πιο μακριά, ο τέταρτος πλανήτης είναι ένας γίγαντας με μάζα σαν το Δία που περιφέρεται γύρω από το άστρο 23 Librae που βρίσκεται στον αστερισμό του Ζυγού. Οι πιο κοντινοί τρεις εξωπλανήτες έχουν τις περισσότερες πιθανότητες για εξωγήινη ζωή, καθώς το άστρο τους θεωρείται «δίδυμο» του ήλιου μας και οι μάζες τους δεν διαφέρουν πολύ από της Γης (είναι από 5,3 έως 24,9 φορές μεγαλύτερες). Ο Ποσειδώνας στο δικό μας ηλιακό σύστημα έχει μάζα 17 μεγαλύτερη από τη Γη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αστρονόμων του Αγγλο-Αυστραλιανού Αστεροσκοπείου, υπό τον καθηγητή Κρις Τάινι του πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας, «φαίνεται πως υπάρχουν πολλά άστρα σαν τον ήλιο μας με πλανήτες που έχουν μάζες όπως αυτές που ανακαλύψαμε ή και μικρότερες. Δείχνουν ότι ίσως υπάρχουν πλανήτες με ακόμη μικρότερη μάζα που μπορεί να είναι βραχώδεις και κατάλληλοι για ζωή». Εξωγήινης καταγωγής η ατμόσφαιρα. Τα αέρια που σχημάτισαν την γήινη ατμόσφαιρα και πιθανότατα σε επόμενο στάδιο και τους ωκεανούς στον πλανήτη δεν προήλθαν από το εσωτερικό της Γης αλλά από το διάστημα, σύμφωνα με νέα επιστημονική έρευνα. Έτσι ανατρέπεται η μέχρι σήμερα κυρίαρχη αντίληψη ότι πελώρια ηφαίστεια σκόρπισαν με τις εκρήξεις τους τεράστιες ποσότητες αερίων στην πρώιμη Γη. Η έρευνα έγινε από ερευνητές του βρετανικού πανεπιστημίου του Μάντσεστερ και του αμερικανικού πανεπιστημίου του Χιούστον. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science. Αν επαληθευθεί, σημαίνει ότι πρέπει να αναθεωρηθεί η τωρινή θεωρία της δεκαετία του '50, ότι τα ηφαίστεια ήσαν η αρχική πηγή της γήινης ατμόσφαιρας. Σύμφωνα με την κυρίαρχη αντίληψη, όταν η Γη - όπως και οι άλλοι πλανήτες - δημιουργήθηκε από το πρωταρχικό νέφος σκόνης και αερίων στο αρχέγονο ηλιακό σύστημα, παγίδεψε στο μανδύα της, κάτω από το φλοιό της, ένα μέρος αυτών των αερίων. Στη συνέχεια, κατά τις εκατοντάδες εκατομμυρίων ετών που πέρασαν, τα παγιδευμένα αέρια επέστρεψαν στη γήινη ατμόσφαιρα μέσα από διαδοχικές ισχυρές εκρήξεις ηφαιστείων. Η γήινη βαρύτητα συγκράτησε τα αέρια να μην διασκορπιστούν ξανά στο διάστημα και το ανακάτεμά τους - μαζί με την επίδραση του οξυγόνου που δημιούργησε η φωτοσύνθεση των φυτών καθώς και τα άλλα μόρια που προήλθαν από την εξέλιξη της ζωής - σχημάτισαν σταδιακά την ατμόσφαιρα που γνωρίζουμε σήμερα και χάρη στην οποία ζούμε. Όμως οι επιστήμονες αξιοποιώντας νέες εξελιγμένες τεχνικές μελέτησαν τέτοιου είδους αρχαία ηφαιστειακά αέρια, παγιδευμένα επί δισεκατομμύρια χρόνια σε βαθειά πηγάδια στο Νέο Μεξικό, από όπου ποτέ πριν δεν είχαν βγει στην επιφάνεια και συνεπώς δεν είχαν "μολυνθεί" από τη σημερινή ατμόσφαιρα. Οι αναλογίες ισοτόπων και οι ποσότητες των σπάνιων αέριων στοιχείων "κρυπτόν" και "ξένον" οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι αναλογίες και οι ποσότητές τους δεν ταιριάζουν καθόλου με αυτές που εκτιμάται ότι υπήρχαν στο πρωτογενές νέφος αερίων ηλιακής προέλευσης, που παγιδεύτηκε κάτω από το γήινο φλοιό. Οι αναλογίες των "ηλιακών αερίων" που υπήρχαν στην πρωτόγονη Γη, συνεχίζουν να υπάρχουν και σήμερα στον ηλιακό "άνεμο" και έτσι έχουν μετρηθεί από δορυφόρους. Αντίθετα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι αναλογίες του "κρυπτού" και του "ξένου" στα σημερινά παγιδευμένα υπόγεια αέρια ταιριάζουν μια χαρά με εκείνες που υπάρχουν σε ορισμένους μετεωρίτες, όπως έχουν δείξει αναλύσεις μετεωριτών που έπεσαν στη Γη. Οι μετεωρίτες αυτοί σχηματίστηκαν πριν περίπου 4,5 δισ. χρόνια, στην απαρχή του ηλιακού μας συστήματος. Κατά συνέπεια, οι επιστήμονες συμπέραναν ότι τα ηφαιστειακά αέρια δεν συνέβαλαν σχεδόν καθόλου στη δημιουργία της πρώτης ατμόσφαιρας του πλανήτη μας. Αντίθετα, ως πιθανότερη πηγή προέλευσης μεγάλου μέρους της πρωτο-ατμόσφαιρας και των πρώτων ωκεανών θεωρούν το "βομβαρδισμό" της αρχαίας Γης με κομήτες και μετεωρίτες, που ήσαν πλούσιοι σε αέρια και νερό και προέρχονταν από τις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος. Η πτώση τους στη Γη προκάλεσε την εξάτμισή τους από τη σφοδρή σύγκρουση, γεμίζοντας με υδρατμούς και άλλα αέρια - όπως κρυπτόν, ξένον κλπ - τον πλανήτη μας.

Φήμες για ανακάλυψη του πρώτου σωματιδίου σκοτεινής ύλης στη Γη. Μια συναρπαστική φήμη κυκλοφορεί στη “μπλογκόσφαιρα» της διεθνούς κοινότητας των φυσικών τις τελευταίες μέρες: ότι αμερικανοί επιστήμονες, από τον υπόγειο Κρυογονικό Ανιχνευτή Σκοτεινής Ύλης (CDMS) στη Μινεσότα, ανακάλυψαν πάνω στον πλανήτη μας τα πρώτα σωματίδια σκοτεινής ύλης που έχουν ποτέ ανιχνευτεί και ότι πρόκειται να κάνουν τη σχετική δημοσιοποίηση στις 18 Δεκεμβρίου. Αν επαληθευτεί (πράγμα αμφίβολο), θα είναι μια από τις σημαντικότερες επιστημονικές ειδήσεις όλων των εποχών, καθώς η μυστηριώδης σκοτεινή ύλη, που θεωρείται ότι υπάρχει σε αφθονία στο διάστημα και συγκρατεί τους γαλαξίες με την ισχυρή βαρυτική έλξη της, αποτελεί ένα από τα «ιερά δισκοπότηρα» της σύγχρονης φυσικής. Πάντως, σύμφωνα με το Science και το «New Scientist», πολλοί φυσικοί παραμένουν άκρως επιφυλακτικοί και δεν περιμένουν κάτι συγκλονιστικό να ανακοινωθεί ή εκτιμούν ότι η ανακοίνωση –αν όντως γίνει- οριακή μόνο στατιστική σημασία θα έχει, δεδομένης και μιας προηγούμενης δημοσίευσης αρνητικών αποτελεσμάτων από την ίδια ερευνητική ομάδα. Ο ανιχνευτής της Μινεσότα, εγκατεστημένος βαθιά κάτω από τη γη σε ένα ορυχείο, ώστε να προστατεύεται από τις κοσμικές ακτινοβολίες που «σβήνουν» το οποιοδήποτε ίχνος της σκοτεινής ύλης, θεωρείται εδώ και χρόνια ο πιο ευαίσθητος ανιχνευτής σκοτεινής ύλης στον κόσμο. Έχει φτιαχτεί για να εντοπίζει σωματίδια WIMPs (Ασθενώς Αλληλεπιδρώντα Σωματίδια με Μάζα), που είναι θεωρητικά υπο-ατομικά σωματίδια, τα οποία υποτίθεται ότι αποτελούν την…πρώτη ύλη της σκοτεινής ύλης. Αν και στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει με τι ακριβώς μοιάζει ένα σωματίδιο σκοτεινής ύλης, τα περισσότερα πειράματα έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να αναζητούν τα WIMPs, που θεωρείται ότι διαπερνούν τη γνωστή ύλη χωρίς να γίνονται αντιληπτά. Παρόλα αυτά, αρκετοί φυσικοί πιστεύουν ότι ακόμα κι αν βρεθούν τα WIMPs, δεν θα αποτελούν παρά ένα μόνο μέρος της σκοτεινής ύλης, που αποτελείται από ένα μεγαλύτερο φάσμα σωματιδίων και δυνάμεων. Οι φήμες λένε ότι οι αμερικανοί επιστήμονες θα ανακοινώσουν ότι ανίχνευσαν σωματίδια WIMPs. Πολύ πρόσφατα, φέτος τον Ιανουάριο, οι ίδιοι ερευνητές είχαν ανακοινώσει στο περιοδικό φυσικής “Physical Review Letters” ότι μέχρι τότε δεν είχαν μπορέσει να εντοπίσουν τέτοια σωματίδια. Κανείς πάντως δεν μπορεί να αποκλείσει ότι μέσα στο 2009 κατάφεραν αυτό που δεν είχαν καταφέρει τα προηγούμενα χρόνια, αν και θα πρέπει να παρουσιάσουν απολύτως πειστικά δεδομένα ότι αυτό που «είδαν», ήταν όντως σκοτεινή ύλη. Ακόμα και αν η φήμη αποδειχτεί τελικά «άνθρακας» παρά «θησαυρός», αρκετοί φυσικοί ευελπιστούν ότι τα επόμενα χρόνια έρευνες αυτού του είδους θα φέρουν χειροπιαστά αποτελέσματα (υπάρχει πάντα ο επιταχυντής του CERN!), ενώ παράλληλα και ο δορυφόρος Fermi της NASA ψάχνει στο διάστημα για τη σκοτεινή ύλη. Το μεγάλο φεγγάρι του Ουρανού μπορεί να εξηγήσει την περίεργη κλίση του. Ένα τεράστιο φεγγάρι που ήταν σε τροχιά γύρω από τον Ουρανό στο παρελθόν μπορεί να είναι η αιτία της μεγάλης κλίσης του πλανήτη Ο Ουρανός περιστρέφεται με τον άξονα του σχεδόν παράλληλο με το επίπεδο του ηλιακού συστήματος, και όχι κάθετα σ ‘αυτόν – αν και γιατί το κάνει αυτό κανείς δεν το ξέρει πλήρως. Μια θεωρία λέει ότι η κλίση του είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης του με ένα αντικείμενο σαν τη Γη, αλλά αυτό "δεν έχει καταφέρει να εξηγήσει και πολλά”, λέει ο Ignacio Mosqueira του Ινστιτούτου SETI στην Καλιφόρνια. Γιατί, για παράδειγμα, δεν είναι οι τροχιές των 27 γνωστών φεγγαριών του Ουρανού, επίσης, με κλίση; Τώρα όμως οι Gwenael Boue και Jacques Laskar στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού έχουν καταλήξει σε μια άλλη εξήγηση: ο Ουρανός μπορεί κάποτε να είχε ένα ασυνήθιστα μεγάλο επιπλέον φεγγάρι. Αν το φεγγάρι αυτό είχε το 1% της μάζας του Ουρανού – και στρεφόταν γύρω του σε μια ορισμένη απόσταση – θα προκαλούσε μια ελαφρώς ανισορροπία στον πλανήτη και θα μεγάλωνε την ταλάντευση του γύρω από τον άξονα του. Μετά από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια, αυτή η ταλάντευση θα μπορούσε να είχε φτάσει τόση ώστε να ήταν αρκετή για να στραφεί ο πλανήτης κάθετα σχεδόν από το αρχικό επίπεδο του, όπως τους έδειξε το μοντέλο τους. Το φεγγάρι μπορεί να βγήκε μετά από την τροχιά του, αν πέρασε από κοντά ένας άλλος πλανήτης που τον ρυμούλκησε μακριά. Η τελική μοίρα του φεγγαριού αυτού είναι ασαφής, αλλά μπορεί να είχε συντριβεί πάνω σε έναν άλλο γίγαντα αερίου πλανήτη, αν δεν έφυγε τελικά ακόμη και έξω από το ηλιακό σύστημα.

Τρεις νεες και (ομορφες σαν πεταλουδες) διαστημικες ειδησεις. Πεταλούδες πετούν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Κάμπιες που είχαν εκτοξευτεί με το διαστημικό λεωφορείο ολοκλήρωσαν τη μεταμόρφωσή τους σε πεταλούδες και προσπαθούν τώρα να μάθουν να πετούν σε μηδενική βαρύτητα, στο πλαίσιο εκπαιδευτικού πειράματος που διεξάγεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Πεταλούδες είχαν μεταφερθεί και παλαιότερα στο Διάστημα, αυτή όμως είναι η πρώτη φορά που ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Στο πρωτότυπο εκπαιδευτικό πείραμα έχουν δηλώσει συμμετοχή 2.800 νηπιαγωγοί και καθηγητές δημοτικού, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 173.700 παιδιά από τις ΗΠΑ, αναφέρει η ανακοίνωση της NASA Δύο είδη πεταλούδας, η πεταλούδα μονάρχης Danaus plexippus και η πεταλούδα Vanessa cardui, μεταφέρθηκαν σε μορφή νύμφης (κάμπιας) στο σταθμό, γύρω στα τέλη Σεπτεμβρίου. Έπειτα από μια εβδομάδα παραμονής σε τροχιά, πέρασαν στο στάδιο της πούπας και μετά στο στάδιο της χρυσαλίδας, κατά το οποίο κλείνονται στο κουκούλι τους και ετοιμάζουν την τελική τους μεταμόρφωση. Οι πρώτες πεταλούδες άρχισαν να εμφανίζονται στις 30 Νοεμβρίου. Το πείραμα έχει ήδη αποκαλύψει ότι οι πεταλούδες μονάρχες χρειάζονται στο Διάστημα γύρω στα 15 λεπτά για να στεγνώσουν τα νέα φτερά τους, μια διαδικασία που στη Γη δεν διαρκεί πάνω από τρία έως έξι λεπτά. Όλα τα έντομα αναμένεται να ζήσουν το πολύ μια εβδομάδα, περίπου το μισό από ό,τι κανονικά, λόγω του περιορισμένου διαθέσιμου χώρου. Τους αρχαιότερους γνωστούς γαλαξίες είδε η νέα κάμερα του Hubble. Το επισκευασμένο και αναβαθμισμένο Hubble συνέλαβε μια από τις βαθύτερες εικόνες του Σύμπαντος που έχουμε δει μέχρι σήμερα, στην οποία διακρίνονται αχνοί γαλαξίες, πιθανότατα οι αρχαιότεροι και πιο μακρινοί που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Οι γαλαξίες αυτοί σχηματίστηκαν μόλις 600 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, περίπου την ίδια περίοδο που ξεκίνησαν να λάμπουν τα πρώτα άστρα και το Σύμπαν άρχισε να παίρνει τη σημερινή του μορφή. Η εικόνα καταγράφηκε με τη νέα Ευρυγώνια Κάμερα 3, η οποία εγκαταστάθηκε στο Hubble από τους αστροναύτες της NASA που πραγματοποίησαν το Μάιο την τελευταία αποστολή συντήρησης του τροχιακού οργάνου. Η κάμερα ανιχνεύει όχι μόνο την ορατή αλλά την υπέρυθρη ακτινοβολία, η οποία είναι αόρατη στο ανθρώπινο μάτι και έχει μήκος κύματος περίπου διπλάσιο από του ορατού φωτός. Η εικόνα του Hubble είναι η βαθύτερη μέχρι σήμερα ματιά στο Σύμπαν στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος. Δείχνει μάλιστα μια περιοχή του ουρανού που είχε εξεταστεί και το 2004 με το Hubble χωρίς να γίνουν αντιληπτοί οι συγκεκριμένοι, μακρινοί γαλαξίες. «Η διαστολή του Σύμπαντος κάνει το φως από τους πολύ μακρινούς γαλαξίες να φαίνεται πιο κόκκινο, οπότε η νέα κάμερα του Hubble, που είναι πολύ ευαίσθητη στο υπέρυθρο, σημαίνει ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε γαλαξίες σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από ό,τι ήταν δυνατό πριν» εξήγησε στο AFP ο Στίβεν Ουίλκινς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Η ανακάλυψη των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Εδιμβούργου πρόκειται να δημοσιευτεί στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Πείραμα για το μεθάνιο του Αρη αναπτερώνει τις ελπίδες για ζωή. Το μεθάνιο που υπάρχει στην ατμόσφαιρα του Αρη αποκλείεται να προήλθε από προσκρούσεις μετεωριτών και επομένως είναι πιθανό να παράγεται από μικρόβια, δείχνει εργαστηριακό πείραμα Βρετανών φυσικών. Το μεθάνιο, εξηγεί ανακοίνωση του Imperial College στο Λονδίνο, έχει διάρκεια ζωής μόλις λίγων εκατοντάδων ετών στην ατμόσφαιρα του Αρη, καθώς διασπάται από χημικές αντιδράσεις που πυροδοτεί η ηλιακή ακτινοβολία. Προηγούμενες μελέτες έχουν αποκαλύψει ότι το μεθάνιο του Αρη ανανεώνεται συνεχώς από κάποια άγνωστη πηγή. Μια από τις εξηγήσεις που έχουν προταθεί είναι ότι το αέριο απελευθερώνεται από μετεωρίτες που εκτίθενται σε ακραίες θερμοκρασίες καθώς πέφτουν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Αυτή τη φορά οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια εξειδικευμένη φασματοσκοπική μέθοδο για να μετρήσουν το μεθάνιο που παράγεται στο εργαστήριο από τη θέρμανση θραυσμάτων από μετεωρίτες. Υπολογίστηκε έτσι ότι οι μετεωρίτες στον Αρη μπορούν να παράγουν μόνο 10 κιλά μεθανίου το χρόνο, πολύ λιγότερο από τα 100 με 300 κιλά που εκτιμάται ότι απαιτούνται για να διατηρηθεί σταθερή η συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα. «Για τον Αρη, οι μετεωρίτες αποτυγχάνουν στο τεστ του μεθανίου» σχολιάζει ο Δρ Ρίτσαρντ Κορτ, μέλος της ομάδας. Ο αποκλεισμός της θεωρίας των μετεωριτών αφήνει ανοιχτές μόνο δύο πιθανές εξηγήσεις για το μεθάνιο του Αρη, εκτιμούν οι ερευνητές. Το αέριο είτε παράγεται από αντιδράσεις αρχαίων ηφαιστειακών πετρωμάτων με νερό, είτε είναι μεταβολικό παραπροϊόν από μικροοργανισμούς που ζουν ακόμα και σήμερα στον Κόκκινο Πλανήτη. Η έρευνα ίσως μάλιστα αξιοποιηθεί στο σχεδιασμό της κοινής αμερικανικής αποστολής που θα αναζητήσει τις πηγές του μεθανίου το 2018. Η μελέτη θα δημοσιεύεται την Τετάρτη στο Earth and Planetary Science Letters.

CERN: Νέο ρεκόρ από τις πρώτες συγκρούσεις σωματιδίων με υψηλή ενέργεια. Ο μεγάλος υπόγειος επιταχυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Στοιχειωδών Σωματιδίων (CERN), κάτω από γαλλο-ελβετικά σύνορα, πραγματοποίησε τις πρώτες του συγκρούσεις πρωτονίων υψηλής ενέργειας, καταγράφοντας ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ, όπως δήλωσε εκπρόσωπος του οργανισμού, σύμφωνα με το βρετανικό Τύπο και τα ξένα πρακτορεία. Οι συγκρούσεις έγιναν από δύο ακτίνες σωματιδίων που κυκλοφορούσαν στο τούνελ του επιταχυντή από αντίθετες κατευθύνσεις με συνολική ενέργεια 2,36 τρισ. ηλεκτρονιοβόλτ (1,18 TeV για κάθε ξεχωριστή ακτίνα). Το «πείραμα Άτλας», ένας από τους τέσσερις μεγάλους ανιχνευτές σωματιδίων του επιταχυντή, μπόρεσε να καταγράψει ορισμένες συγκρούσεις και μάλιστα μια από αυτές, που θεωρήθηκε άκρως θεαματική, μπορεί κανείς να τη δει στο site του «Άτλαντα». Η ενέργεια των 1,18 τρισ. ηλεκτρονιοβόλτ ήταν αυτή που προ ημερών είχε χαρίσει στον ευρωπαϊκό επιταχυντή το παγκόσμιο ρεκόρ επιτάχυνσης πρωτονίων, φθάνοντας σε επίπεδο που ποτέ πριν δεν είχε φθάσει κανείς άλλος επιταχυντής στη Γη. Ο ανταγωνιστικός αμερικανικός επιταχυντής Tevatron του Fermilab στο Σικάγο κατείχε το προηγούμενο ρεκόρ. Πολλές όμως από τις επόμενες συγκρούσεις θα γίνουν σε ενέργεια χαμηλότερη από τα 1,18 TeV, ώστε να ρυθμιστούν σωστά όλα τα μηχανήματα ενόψει των πολύ σφοδρότερων συγκρούσεων από το 2010, οπότε η ενέργεια αναμένεται να φθάσει τα 3,5 TeV. Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι στο μέλλον τέτοιες συγκρούσεις θα ρίξουν φως στα κατ’ εξοχήν «απόκρυφα» ζητήματα της επιστήμης, όπως η σκοτεινή ύλη, η αντι-ύλη, το Μπινγκ Μπανγκ κ.α. Στο μεταξύ δεν πρόλαβαν καλά-καλά να γίνουν οι πρώτες συγκρούσεις σωματιδίων στο CERN και οι φυσικοί του κάνουν αγώνα δρόμου να δημοσιεύσουν τα πρώτα επιστημονικά αποτελέσματα. Η πρώτη σύγκρουση πρωτονίων έλαβε χώρα τη Δευτέρα 23 Νοεμβρίου και μέχρι το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας οι φυσικοί του CERN είχαν αναρτήσει τα πρώτα αποτελέσματα στον server arxiv (όπου συχνά δημοσιεύονται ερευνητικά αποτελέσματα πριν από την επίσημη δημοσίευσή τους), ενώ τρεις μετά το «Εuropean Journal of Physics» (Ευρωπαϊκό Περιοδικό Φυσικής) είχε ήδη αποδεχτεί την πρώτη επιστημονική εργασία προς δημοσίευση, σύμφωνα με το «Νιού Σάιεντιστ». H εργασία προέρχεται από ερευνητές στο πείραμα “Alice”, που μάλλον έσπασαν το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας ανάμεσα σε μια έρευνά και τη δημοσίευση των σχετικών αποτελεσμάτων, σε μια προσπάθεια να έρθουν πρώτοι σε αυτή την ιδιότυπη επιστημονική κούρσα. Φυσικά τέτοιες εργασίες απέχουν παρασάγγας από την ανεύρεση του «μποζονίου του Χιγκς», η την απόδειξη της ύπαρξης της υπερ-συμμετρίας ή των κρυμμένων διαστάσεων ή κάποια άλλη σημαντική ανακάλυψη, δείχνουν όμως την έξαψη που είναι διάχυτη στην κοινότητα των φυσικών διεθνώς από το πείραμα του CERN.