aktistar

ΠΡΟΣ ΚΑΘΕ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Η εταιρία μας δεν πρόκειται να ανεχθεί άλλο συκοφαντική δυσφήμιση σχετικά με την γνησιότητα των προϊόντων που εμπορευόμαστε. Αν επαναληφθεί μια τέτοια κατηγορία η νομική υπηρεσία της εταιρίας μας θα κινηθεί άμεσα εναντίον των υπευθύνων. Αλέξανδρος Ηλιόπουλος Εμπορικός Διευθυντής ΑΚΤΙS

Νίκο, 1. Μόνο η ΗΕQ5 και η ΕQ6 συμπεριλαμβάνουν στην τιμή τους μοτέρ σε δύο άξονες. Στις άλλες στηρίξεις (τύπου GP) προσαρμόζεται διπλό μοτέρ της Celestron ή διπλό μοτέρ της Vixen. 2. To μοτέρ μόνο στην ορθή αναφορά είναι θεωρητικά επαρκές για εστιακή φωτογράφηση, στη πράξη όμως η ταλαιπωρία είναι αρκετά μεγάλη. Είναι δύσκολο να διορθώνει κανείς με το χέρι στην απόκλιση χωρίς να κουνηθεί το τηλεσκόπιο όπως επίσης είναι δύσκολο να πετύχεις μια τέλεια πολική ευθυγράμμιση για να μη χρειάζεται καθόλου διόθρωση στην απόκλιση. Το go-to δεν είναι απαραίτητο για τη φωτογράφηση. Όμως βοηθάει να εντοπίζει κανείς το αντικείμενο αμέσως και να μειώνεται το περιοδικό σφάλμα της στήριξης αν έχει λειτουργία PEC. Για να περάσεις από το διπλό μοτέρ στο Skysensor πρέπει να αλλάξεις και τα μοτέρ (τα νέα μοτέρ συμπεριλαμβάνονται στην τιμή του Skysensor2000PC. ) 3. Τα 8ιντσα νευτώνεια (μέχρι f/6) δεν ξεπερνούν τα 8-10 kg. Οι στηρίξεις τύπου GP είναι λοιπόν επαρκείς όταν συνοδεύονται από αρκετά στιβαρό τρίποδο. 4. Η ΕQ 6 είναι κυρίως κατάλληλη για οφθαλμοσκοπική χρήση. Είναι στιβαρότερη από τις GP η κατασκευαστική της ποιότητα δεν την προορίζει όμως για φωτογραφική χρήση. Πληροφορίες για την καταλληλότητα των ισημερινών κεφαλών για φωτογράφηση - μετρήσεις περιοδικού σφάλματος κλπ. - μπορεί να βρεί κανείς στο site του Christophe Demeautis. http://astrosurf.com/demeautis/ Γιάννης

Αν καταλαβαίνω καλά ισχυρίζεστε ότι οι δυνάμεις του μυστικισμού κερδίζουν συνεχώς σήμερα έδαφος και πως όσοι ευθύνονται για αυτό προσπαθούν με κάθε τρόπο να συγκαλύψουν τις πραγματικές τους προθέσεις. Λυπάμαι αλλά δεν συμμερίζομαι αυτήν την ανησυχία.

Ξαναδιαβάζοντας πιο προσεκτικά τις παρεμβάσεις του κ. Μαυρουδή καταλαβαίνω ότι η προηγούμενη δήλωσή μου ίσως να τον αδικεί. Δεν έχω τη βεβαιότητα ότι καταλαβαίνω τη στάση του. Από τη μία πλευρά φαίνεται να θεωρεί "απάτη" (πολιτικού ίσως χαρακτήρα) ένα μεγάλο μέρος των σύγχρονων προσπαθειών ενοποίησης στη φυσική - παραλληλίζοντάς τες με παρόμοιου τύπου "οντολογικές" διαμάχες της αρχαιότητας. Πού στηρίζεται όμως ο ίδιος για να καταγγείλει την απάτη αυτή; Σε ποιές βεβαιότητες; Έχω την εντύπωση ότι οι όροι "ύλη", "σωματίδιο", "αλήθεια" του είναι προσφιλέστεροι από ότι εκείνοι που χρησιμοποιούνται σήμερα από τις θεωρίες για τις οποίες διατυπώνει επιφυλάξεις. Είναι έτσι; Θα χαιρόμουν πολύ αν θα δεχόταν να μας αναδιατυπώσει με κάπως απλούστερο τρόπο τις επιφυλάξεις του. Γιάννης

Γιατί τέτοιος δογματισμός και ταυτόχρονα με τόση ασάφεια (και εμπάθεια) διατυπωμένος; Η άποψη του Μπόρ δεν είναι ένα καλό παράδειγμα της σεμνότητας που υιοθετούν συχνά σπουδαίοι επιστήμονες σε ζητήματα που ξεπερνούν το πεδίο της αρμοδιότητάς τους; Σχετικά με το είδος και τους περιορισμούς του οντολογικού λόγου της επιστήμης κυκλοφορούν πολλές ενδιαφέρουσες απόψεις σήμερα που δεν είναι δυνατόν να συζητηθούν στα πλαίσια ενός φόρουμ. Η άποψη ότι ότι οι κοινωνίες επικυρώνουν (συγκροτούν σε τελική ανάλυση τον οντολογικό λόγο και όχι η θεωρητική επιστήμη - δεν μπορεί να θεωρηθεί παράλογη. Ακόμη, η ερμηνεία του Ηρακλείτου προϋποθέτει σήμερα μια συγκεκριμένη φιλοσοφική στάση από τον ερμηνευτή. Θα ήταν αστείο να ισχυριστούμε ότι μπορούμε να "μάθουμε" σήμερα από έναν φιλόσοφο από τον οποίον διασώζονται τόσα λίγα αποσπάσματα - από τα οποία μάλιστα ένα πολύ μικρό μέρος είναι απ'ότι φαίνεται πραγματικά δικό του. Γιάννης

Πάντως η πανσέληνος και εμένα μου προκαλεί κατάθλιψη γιατί επηρεάζει αρνητικά κάθε είδος αστρονομικής παρατήρησης ενώ οι εκλείψεις, όταν τις παρακολουθούμε ομαδικά, μου προκαλούν φόβο - μήπως σκοντάψει κανείς επάνω στον τρίποδα του τηλεσκοπίου μου. Γιάννης

Αγαπητέ Στέφανε, Αν καταλαβαίνω καλά (το άρθρο του Levy δεν θυμάμαι να το έχω διαβάσει) προτείνεις να γράψουμε στο Sky and Telescope ένα γράμμα σαν αυτό: " Dear Mr. David Levy, We feel that your recent article entitled “Astronomy and Terrorism” carries within it implicitly a political outlook which is for us hard to appreciate. We choose to read Sky and Telescope for the outstanding value of its astronomical articles and we were satisfied until now by the neutral standpoint that your magazine has adopted with regard to political issues. Seeing you now, however, endorse a simplistic use of the word “terror” and “terrorism” is to us a great disappointment. Like many people in the United States, we believe that this vocabulary is intentionally misleading and that it is used today mainly for manipulative purposes. Sky and Telescope enjoys a worldwide reading public of astronomy enthusiasts who expect of its editors to be able to tend a more attentive and discriminative ear towards the world. We do not feel that our passion for the celestial realm should be assimilated to a lack of interest and engagement with regard to the many serious problems which human beings are facing today on this planet. Best wishes, A greek Sky and Telescope reader ¨ (τις διορθώσεις τις αφήνω για τους αγγλομαθείς)] Εγώ πάντως δεν θα ήθελα να στείλω ένα τέτοιο γράμμα και δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως θα είχε οποιοδήποτε θετικό αποτέλεσμα. Θα ήταν αυταπάτη αν πιστεύαμε ότι η υιοθέτηση "ουδέτερης" πολιτικής στάσης αποτελεί μια πραγματική δυνατότητα για οποιονδήποτε συγγραφέα. Ακόμη και στην αστρονομία! Απλά κάποτε η πολιτική τοποθέτηση είναι λιγότερο και κάποτε περισσότερο έκδηλη. Προσπαθώ να φανταστώ λοιπόν πως θα αντιδρούσε ο Γαλιλαίος αν βρισκόταν στη θέση μας.... Προτού κοινοποιήσει κανείς μια άποψη είναι σημαντικό να εξετάζει με προσοχή την καταλληλότητα ή όχι της στιγμής. Γιάννης

Σωστά και τεκμηριωμένα είναι όλα τα παραπάνω όμως νομίζω ότι στην πράξη δεν κατορθώνουν να αποδώσουν την ιδιότυπη μαγεία που προσφέρει η οφθαλμοσκοπική παρατήρηση με τα αποχρωματικά τηλεσκόπια. Πόσες φορές στη διάρκεια μιας νυκτερινής εξόρμησης δεν ακούω τους παρόντες να εκθειάζουν το είδωλο του Δία και του Κρόνου που δίνει το τετράϊντσο αποχρωματικό ED που χρησιμοποιώ και να το προτιμούν από εκείνο που δίνουν κατοπτρικά ή καταδιοπτρικά τηλεσκόπια πολύ μεγαλύτερης διαμέτρου !! Ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά αν τα νευτώνεια f/8 με πολύ καλή λείανση ήταν περισσότερο διαδεδομένα. Όμως σήμερα οι περισσότεροι από μας διαθέτουν γρήγορα νευτώνεια με μεγάλο δευτερεύον κάτοπτρο ή Σμίτ Κάσσεγκραιην με σφαιρική εκτροπή κοντά στο λ/4. Ακόμη, δεν μπαίνουν όλοι στον κόπο να ευθυγράμμίζουν τα κάτοπτρα των τηλεσκοπίων τους όσο πιο συχνά γίνεται. Πέρα από την απουσία κόμης στην περιφέρεια και ακτίνων αράχνης θα πρέπει να αναφέρει κανείς ως πλεονέκτημα των διοπτρικών το ότι επηρεάζονται λιγότερο από την ατμοσφαιρική διαταραχή και τις διαφορές της θερμοκρασίας (επειδή είναι μικρότερα, πιο αργά και κλειστά σε σχέση με τα νευτώνεια με τα οποία συνήθως τα συγκρίνουμε). Τις περισσότερες νύκτες το είδωλο του μικρότερου τηλεσκοπίου έχει μεγαλύτερη σταθερότητα και είναι πιο ευχάριστο από εκείνο του μεγαλύτερου ενώ η διακριτική ικανότητα στην οφθαλμοσκοπική παρατήρηση περιορίζεται από το seeing και όχι από τη διάμετρο του τηλεσκοπίου. Σπάνια κατορθώνουμε να παρατηρήσουμε διπλούς αστέρες με διαχωρισμό κάτω του ενός δευτερολέπτου όσο μεγάλο και αν είναι το τηλεσκόπιό μας. Επομένως, ένα εξάϊντσο αποχρωματικό f/8 είναι κατά τη γνώμη μου προτιμότερο για την οφθαλμοσκοπική παρατήρηση των πλανητών απ' ότι ένα δεκάϊντσο f/8. Όσο για το δεκάιντσο f/8 θα με προβλημάτιζε το μήκος του που θα ήταν περίπου 2 μέτρα. Αντίθετα για τη φωτογράφηση των πλανητών με τη μέθοδο της πρόσθεσης εκατοντάδων εικόνων η μεγαλύτερη διάμετρος θα μας επιτρέψει οπωσδήποτε μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα και κοντράστ ακόμη και αν τα οπτικά είναι λιγότερο καλά. Τέλος νομίζω ότι δεν πρέπει να υποτιμάει κανείς την σημασία των υποκειμενικών κριτηρίων στην επιλογή ενός τηλεσκοπίου από έναν ερασιτέχνη. Το διοπτρικό τηλεσκόπιο είναι ένας μαγικός σωλήνας που μας συνδέει με το διάστημα. Βρίσκεται ανάμεσα σε εμάς και στον ουρανό και έτσι στη διάρκεια της παρατήρησης αποτελεί και αυτό αντικείμενο παρατήρησης και (ναρκισιστικού) θαυμασμού. Αντίθετα το Νευτώνειο που τοποθετείται παράλληλα με το σώμα μας λειτουργεί σαν συνεργάτης ή στενός φίλος (μια ερωμένη που αγκαλιάζουμε και χορεύουμε μαζί της ενώ απογειώνεται και ταξιδεύει στο διάστημα... Η σχέση με το τηλεσκόπιο αποτελεί για τους ερασιτέχνες και αυτή μέρος της αισθητικής απόλαυσης της παρατήρησης όπως και η θέα των γαλαξιών και των νεφελωμάτων. Θα χαρώ πολύ να ακούσω τις αντιρρήσεις σας. Γιάννης

Ο ανομοιόμορφος φωτισμός "gradient" αν είναι χαρακτηριστικό της ευαισθησίας του CCD συμπεριλαμβάνεται ήδη σε όλες τις φωτογραφίες σου οπότε τα flat fields που βγάζεις είναι μια χαρά και μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις για τη διαίρεση. Αν όχι τότε δεν έχεις φωτίσει ομοιόμορφα την επιφάνεια που χρησιμοποιείς για τα ff. Για να διαπιστώσεις τι φταίει τοποθέτησε την κάμερα κάθετα στον άξονα που χρησιμοποιείς τώρα. Αν το gradient δεν αλλάξει κατεύθυνση στη φωτογραφία ff τότε η ανομοιομορφία έχει να κάνει με την ευαισθησία του CCD κάτι που δεν αποτελεί πρόβλημα. Γιάννης

θεωρούμε πως κάτι "υπάρχει" όταν έχουμε τρόπους για να ασχοληθούμε μ'αυτό: Να το χρησιμοποιήσουμε, να το μελετήσουμε, ίσως να το αγγίξουμε, να αποδώσουμε σ'αυτό περιορισμούς με τους οποίους μας φέρνει αντιμέτωπους, να το εισάγουμε στα εννοιολογικά συστήματα των θεωριών μας κλπ. Ακόμη και για τον Θεό θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι υπάρχει στο βαθμό που αποτελεί ουσιαστικό κίνητρο και κριτήριο ζωής για τους ανθρώπους. Ομολογώ όμως ότι δεν έχω πειστεί ότι θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε με οποιοδήποτε τρόπο τους ισχυρισμούς ορισμένων πως είδαν UFO. Πως να πούμε κάτι παραπάνω σ' αυτούς πέρα από το "με γειά σας με χαρά σας"; Σήμερα η πιθανότητα να υπάρχουν εξωγήινοι θεωρείται σημαντική, καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να βρεθούν πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα, τα ραδιοτηλεσκόπια στέλνουν διαρκώς μηνύματα στο διάστημα και επεξεργάζονται σήματα που προέρχονται από εκεί. Επομένως κύριοι, όσοι έχετε δει UFO δεν είναι κακό να καταγράψετε την εμπειρία σας. Όμως οι αστρονόμοι δεν φαίνεται να μπορούν να αξιοποιήσουν τέτοιου είδους αναφορές. Ακόμη και αν είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι υπάρχουν εξωγηινοι, καμμιά από τις περιπτώσεις UFO που έχουν αναφερθεί δεν φάνηκε μέχρι σήμερα ικανή να θεωρηθεί ένδειξη της ύπαρξής τους, ή να υποδείξει νέους προσανατολισμούς για την έρευνα. Γιάννης

Αρη, Είναι ιδιαίτερα απλό. Η μηχανή βιδώνει στο Τ-ring και αυτό στο Τ-αdaptor, που από την πλευρά του τηλεσκοπίου έχει ένα στόμιο προσοφθαλμίου. Στο στόμιο αυτό υπάρχει σπείρωμα (όπως και στα προσοφθάλμια) για να βιδώσεις φίλτρα. Είναι ακριβώς η ίδια συνδεσμολογία που χρησιμοποιούμε στις παραδοσιακές SLR. Ελπίζω να κατάλαβα σωστά την απορία σου. Γιάννης.

Κώστα, Νομίζω ότι αυτό που σ' ενδιαφέρει είναι τι έκταση ουρανού θα φανεί στη φωτογραφία σου. Γιατί ο όρος "μεγέθυνση" δεν έχει εδώ το νόημα που έχει στην οφθαλμοσκοπική παρατήρηση. Λίγη τριγωνομετρία: Ζωγράφησε ένα ορθογώνιο τρίγωνο του οποίου η κορυφή με την μικρότερη γωνία βρίσκεται στο κέντρο του αντικειμενικού φακού και του οποίου η απέναντι πλευρά βρίσκεται στο εστιακό επίπεδο του τηλεσκοπίου. Η πλευρά αυτή θεώρησε ότι έχει το μισό ύψος του αισθητήρα CCD. Είναι εύκολο να δείξεις (αν θυμηθείς ότι για τις μικρές γωνίες η εφαπτομένη μιας γωνίας είναι ίση με τη γωνία σε ακτίνια) ότι: Θmin/mm= (360X60)/(2π f) f- εστιακή απόσταση τηλεσκοπίου Βρίσκεις έτσι την έκταση του ουρανού σε λεπτά του τόξου που αντιστοιχεί σε κάθε χιλιοστό φωτογραφικού φίλμ ή αισθητήρα CCD. Δεν μένει παρά να πολλαπλασιάσεις με τις διαστάσεις του σε χιλιοστά. Η σημασία του διαγράμματος είναι η εξής: Οι δύο ευθείες που ξεκινούν από το κέντρο του αντικειμενικού φακού αναπαριστούν ακτίνες από δύο διαφορετικές δέσμες φωτός που θα μπορούσαν να προέρχονται από δύο διαφορετικά άστρα. Το είδωλο του ενός (εκείνου του οποίου η δέσμη είναι παράλληλη με τον οπτικό άξονα) θα σχηματιστεί στην κύρια εστία. Το είδωλο του δεύτερου στα όρια του φωτογραφικού φίλμ. Γιάννης

Πολλοί άνθρωποι έχουν αναφέρει πως έχουν δει περίεργα αντικείμενα στον ουρανό. Όμως όλες οι επιστημονικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα έδειξαν ότι οι 999 στις 1000 περιπτώσεις εξηγούνται εύκολα. Πληροφορίες για την έρευνα της NASA που πραγματοποιήθηκε γύρω από τις αναφορές αυτές βρίσκει κανείς σήμερα σε όλες τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες στην Αμερική. Στα πλαίσια ενός φόρουμ ερασιτεχνικής αστρονομίας, άξια σχολιασμού και συζήτησης είναι μόνον γεγονότα επαναλήψιμα και "διυποκειμενικά επαληθεύσιμα". Οι μεμονωμένες προσωπικές εμπειρίες του καθενός από εμάς - ακόμη και όταν μας δίνουν την εντύπωση πως προκαλούνται από κάτι πραγματικό - δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν παρά μόνο ως παραισθήσεις. Αυτό απαιτεί η δεοντολογία της επιστημονικής έρευνας. Δεν είναι κακό βέβαια να κοινοποιούνται και να καταγράφονται τέτοιες εμπειρίες. Ίσως στο μέλλον κάποιες από αυτές να φανούν χρήσιμες σε επιστήμονες: φυσικούς, μετεωρολόγους, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους και άλλους. Για ένα φόρουμ ερασιτεχνικής αστρονομίας όμως η κοινοποίηση μιας τέτοιας εμπειρίας στερείται σήμερα ενδιαφέροντος γιατί ισοδυναμεί με την κοινοποίηση ενός ονείρου. Γιάννης

Η εστιακή φωτογράφηση είναι δύσκολη υπόθεση και απαιτεί πάντοτε "οδήγηση" ακριβείας - συνεχείς διορθώσεις δηλαδή της κίνησης του αστροστάτη σε όλη τη διάρκεια της φωτογράφησης. Η οδήγηση για να είναι επιτυχημένη πρέπει να πραγματοποιείται με εστιακή απόσταση τουλάχιστον ίση με εκείνη που έχει το τηλεσκόπιο εαν φωτογραφίζουμε με συμβατικό φίλμ. Οι γραμμές ζιγκ-ζάγκ που εμφανίζονται, αν δεν οδηγήσουμε, δημιουργούνται από το "περιοδικό σφάλμα" της στήριξης. Για να φωτογραφήσουμε prime focus με ένα Schmidt-Cassegrain 8 ιντσών χρησιμοποιούμε συνήθως. Focal reducer 6,3, προσοφθάλμιο με φωτεινό σταυρόνημα, off-axis guider (ή οδηγητικό τηλεσκόπιο 900χιλ με Βarlow X3). Μετά τη φωτογράφηση είναι απαραίτητο να επεξεργαστούμε τη φωτογραφία στο photoshop για να διορθώσουμε όσο γίνεται το πρόβλημα του βινιεταρίσματος που είναι αρκετά μεγάλο στα τηλεσκόπια τύπου Σμίτ Κάσσεγραιην όταν χρησιμοποιούν focal reducer (επιταχυντή εστιακού λόγου). Γιάννης Ηλιόπουλος

Αγαπητέ Κώστα, Το τι σημαίνει «κατανόηση» αποτελεί στις μέρες μας φιλοσοφικό πρόβλημα όσο αποτελούσε και στην εποχή των αρχαίων. Για να πειστείς γι’ αυτό ρίξε μια ματιά στους τίτλους των φιλοσοφικών άρθρων που δημοσιεύονται στα σύγχρονα περιοδικά του κλάδου. Η συζήτηση πάνω στα θέματα αυτά εξακολουθεί να διεξάγεται κατά κύριο λόγο με τους όρους και τα επιχειρήματα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Όταν λέμε ότι η τεχνολογία δεν μας βοήθησε να «καταλάβουμε» καλύτερα τον κόσμο θεωρούμε συνήθως ότι στόχο της τεχνολογίας αποτελεί ο επιτυχέστερος «έλεγχος» του κόσμου «όπως τον αντιλαμβανόμαστε» και όχι μια «βαθύτερη κατανόησή» του. Μια από τις απόψεις που διατυπώνονται πάνω στο θέμα αυτό είναι βέβαια και η δική σου που ισχυρίζεται ότι δεν εννοούμε τίποτε περισσότερο μιλώντας για «κατανόηση του κόσμου» παρά τη δυνατότητα να ελέγξουμε τα πράγματα γύρω μας – όπως τα καταλαβαίνουμε - και να εξοικειωθούμε με τις συμπεριφορές τους. Όμως στο παρελθόν υπήρξαν πολλοί διαφορετικοί τρόποι αντίληψης του κόσμου και της σχέσης μας μ’ αυτόν και έτσι μπορώ να φανταστώ ότι και στο μέλλον - ίσως και στα επόμενα 60 χρόνια…να μάθουμε να ζούμε με διαφορετικό τρόπο μέσα σε έναν κόσμο πολύ διαφορετικό από τον σημερινό, στον οποίο η γνώση των νόμων της φυσικής να μην θεωρείται ότι αποτελεί «ουσιαστική κατανόηση». Συμμερίζομαι και εγώ τον ενθουσιασμό σου για τη συναρπαστική αυτή περιπέτεια που λέγεται Ιστορία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας – αποτελεί οπωσδήποτε μέρος της Ιστορίας της Σκέψης - χωρίς να θεωρώ όμως ότι η επιστήμη και η τεχνολογία αποτελούν υποχρεωτικά το μόνο ή το αυθεντικότερο είδος νοημοσύνης. Γιάννης

Μην ξεχνάτε ότι εμείς οι άνθρωποι συνηθίζουμε να «βλέπουμε» τα πράγματα με τον τρόπο που εμείς το επιθυμούμε. Ίσως λοιπόν οι περισσότερο αναπτυγμένοι εξωγήϊνοι – αν μας έχουν καταλάβει καλά – να μην θέλουν να τους «δούμε» με τον τρόπο που εμείς, αναπόφευκτα, θα το κάναμε. Ίσως για να εμφανιστούν θα περιμένουν να βεβαιωθούν ότι είμαστε σε θέση να τους δούμε όπως αυτοί είναι στην πραγματικότητα. Η «όραση» χωρίς προκατάληψη που θα πρέπει να αναπτύξουμε στην περίπτωση αυτή δεν έχει να κάνει σε τίποτε με την ισχύ των ραδιοτηλεσκοπίων που είμαστε σε θέση να κατασκευάσουμε. Γιατί, αγαπητοί φίλοι, η τεχνολογία σίγουρα δεν είναι ταυτόσημη με τη νοημοσύνη ! Η τεχνολογία μας επιτρέπει να κατασκευάζουμε υπολογιστές, να ταξιδεύουμε πιο γρήγορα, να παράγουμε περισσότερες ντομάτες.…. Δεν μας έχει βοηθήσει όμως μέχρι στιγμής να καταλάβουμε καλύτερα τον κόσμο μας και δεν έχει προσφέρει το παραμικρό για την επίλυση των μεγάλων φιλοσοφικών προβλημάτων που μας απασχολούν από την εποχή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Για τα όντα που όντως διαθέτουν νοημοσύνη ίσως το «τεχνολογικό στάδιο» να μην αποτελεί παρά έναν πρόσκαιρο τρόπο ζωής - μια ομαδική παράκρουση - που δεν κρατάει πολλά χρόνια.