Δροσος Γεωργιος

Mη επανδρωμένη αποστολή στον πλανήτη Άρη από την Κίνα. Η Κίνα ξεκίνησε σήμερα με επιτυχία μη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη στο πρώτο ανεξάρτητο εγχείρημά της σε άλλο πλανήτη, σε μια προσπάθεια να αποκτήσει διεθνή ηγετικό ρόλο στο Διάστημα και να επιδείξει την τεχνολογική της υπεροχή και φιλοδοξία. Ο πύραυλος Long March 5 Y-4 εκτοξεύθηκε στις 12:41 μμ (07.41 ώρα Ελλάδας) από το Διαστημικό Κέντρο Εκτόξευσης Γουεντσάνγκ στη νότια νήσο Χαϊνάν. Η αποστολή αναμένεται να φθάσει στον Άρη τον Φεβρουάριο όπου θα επιχειρήσει να αναπτύξει ένα ρομποτικό όχημα για να εξερευνήσει τον πλανήτη για 90 ημέρες. Εάν επιτύχει η αποστολή –που ονομάστηκε Tianwen-1, παραπέμποντας στο κλασικό ποίημα «Τιαν γουέν» («Ερωτήσεις στα Ουράνια») που γράφτηκε περίπου πριν από 2 χιλιετίες– η Κίνα θα γίνει η πρώτη χώρα που θα καταφέρει να θέσει σε τροχιά ένα σκάφος, να το προσεδαφίσει και να αναπτύξει ένα ρομποτικό όχημα στην πρώτη της αποστολή. Ο Λιου Τονγκτζιέ, εκπρόσωπος της αποστολής, δήλωσε σε δημοσιογράφους πριν από την εκτόξευση ότι το σκάφος θα τεθεί σε τροχιά για περίπου δυόμιση μήνες και θα προσπαθήσει να εισέλθει στην ατμόσφαιρα του πλανήτη προκειμένου να προσεδαφιστεί με ασφάλεια. «Η είσοδος, η επιβράδυνση και η προσεδάφιση (EDL) είναι πολύ δύσκολη (διαδικασία). Πιστεύουμε ότι η κινεζική διαδικασία EDL μπορεί να είναι επιτυχής και το διαστημικό σκάφος να μπορέσει να προσεδαφιστεί με ασφάλεια», δήλωσε ο Λιου. Οκτώ διαστημικά σκάφη –αμερικανικά, ευρωπαϊκά και ινδικά– βρίσκονται είτε σε τροχιά γύρω από τον Άρη είτε στην επιφάνειά του, ενώ άλλες αποστολές έχουν ήδη δρομολογηθεί ή είναι σε φάση σχεδιασμού. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ξεκίνησαν τη Δεύτερα αποστολή στον Άρη, όπου το διαστημικό τους σκάφος θα τεθεί σε τροχιά και θα μελετήσει την ατμόσφαιρα του πλανήτη. https://physicsgg.me/2020/07/23/m%ce%b7-%ce%b5%cf%80%ce%b1%ce%bd%ce%b4%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%b7-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bb%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b7-%ce%ac/

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να φτάσετε στον Άρη - και γιατί είναι τόσο δύσκολο; Η Κίνα ξεκίνησε με επιτυχία την πρώτη αποστολή του στον κόκκινο πλανήτη. Έρχεται λίγες μέρες μετά την αποστολή του δορυφόρου Hope των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και το Perseverance Rover της Nasa προγραμματίζεται να απογειωθεί στις 30 Ιουλίου. Λοιπόν, το καλοκαίρι του 2020 είναι μια δημοφιλής στιγμή για αποστολές στον κόκκινο πλανήτη λόγω του τρόπου ευθυγράμμισης των πλανητών - αλλά πόσο καιρό χρειάζεται για να φτάσετε εκεί; Η προσγείωση στον Άρη είναι γνωστή ως "επτά λεπτά τρόμου", και υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτο. Εδώ, η ανταποκριτής του BBC Science, Laura Foster, εξηγεί πόσο καιρό χρειάζεται για να φτάσετε εκεί και γιατί είναι τόσο δύσκολο. Βίντεο των Megan Fisher, Terry Saunders και Laura Foster https://www.bbc.com/news/av/science-environment-53491523/how-long-does-it-take-to-get-to-mars-and-why-is-it-so-difficult?intlink_from_url=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Ftopics%2Fc77jz3mdmnxt%2Fnasa&link_location=live-reporting-map

Η NASA θα μεταδώσει το πρόγραμμα Perseverance Mars 2020, Οι μηχανικοί παρακολουθούν την πρώτη δοκιμασία οδήγησης για το Mars 2020 Perseverance rover της NASA σε ένα καθαρό δωμάτιο στο εργαστήριο Jet Propulsion της NASA στην Πασαντένα της Καλιφόρνια, στις 17 Δεκεμβρίου 2019. Συντελεστές: NASA / JPL-Caltech Η NASA στοχεύει στις 7:50 π.μ. EDT την Πέμπτη 30 Ιουλίου, για την εκτόξευση του rover Mars 2020 Perseverance σε έναν πύραυλο United Launch Alliance Atlas V από το Space Launch Complex 41 στο Σταθμό Αεροπορίας Cape Canaveral της Φλόριντα. Το παράθυρο εκκίνησης είναι περίπου δύο ώρες, με δυνατότητα εκκίνησης κάθε πέντε λεπτά. Η ζωντανή κάλυψη θα ξεκινήσει στις 7 π.μ., στην τηλεόραση της NASA και στον ιστότοπο του πρακτορείου. Η αποστολή - που έχει σχεδιαστεί για να κατανοήσει καλύτερα τη γεωλογία και το κλίμα του Άρη και να αναζητήσει σημάδια αρχαίας ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη - θα χρησιμοποιήσει τον ρομποτικό επιστήμονα, ο οποίος ζυγίζει λιγότερο από 2.300 κιλά (1.043 κιλά) και έχει το μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου, συλλέξτε και αποθηκεύστε ένα σύνολο δειγμάτων βράχου και εδάφους που θα μπορούσαν να επιστραφούν στη Γη από μελλοντικές αποστολές δείγματος Άρη. Θα δοκιμάσει επίσης νέες τεχνολογίες για να ωφελήσει τη μελλοντική ρομποτική και ανθρώπινη εξερεύνηση του Άρη. Το Jet Propulsion Laboratory της NASA, το οποίο διαχειρίζεται ο Caltech στη Νότια Καλιφόρνια, δημιούργησε το Perseverance rover και θα διαχειρίζεται τις επιχειρήσεις αποστολής για τη NASA. Το Πρόγραμμα Υπηρεσιών Εκκίνησης του οργανισμού, που βασίζεται στο Διαστημικό Κέντρο Kennedy της NASA στη Φλόριντα, είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση εκτόξευσης. Το Mars 2020 Perseverance είναι μέρος της ευρύτερης προσέγγισης εξερεύνησης Moon to Mars της Αμερικής που περιλαμβάνει αποστολές στη Σελήνη ως τρόπο προετοιμασίας για την ανθρώπινη εξερεύνηση του Κόκκινου Πλανήτη. Επιφορτισμένη με την αποστολή της πρώτης γυναίκας και του επόμενου άνδρα στη Σελήνη έως το 2024, η NASA θα δημιουργήσει μια σταθερή ανθρώπινη παρουσία μέσα και γύρω από τη Σελήνη έως το 2028 μέσω του προγράμματος Artemis της NASA. Λόγω της πανδημίας coronavirus (COVID-19), η συμμετοχή των μέσων ενημέρωσης σε συνεντεύξεις ειδήσεων θα είναι απομακρυσμένη. Μόνο ένας περιορισμένος αριθμός μέσων, που έχουν ήδη διαπιστευτεί, θα φιλοξενηθούν στο Kennedy. Για την προστασία των μέσων ενημέρωσης και των εργαζομένων της Κένεντι, οι εγκαταστάσεις του Κέντρου Ειδήσεων Kennedy Press Site θα παραμείνουν κλειστές σε όλα τα μέσα ενημέρωσης καθ 'όλη τη διάρκεια αυτών των εκδηλώσεων. Έχει παρέλθει η προθεσμία για την υποβολή αίτησης διαπίστευσης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαπίστευση πολυμέσων είναι διαθέσιμες επικοινωνώντας με το ksc-media-accreditat@mail.nasa.gov. Για να συμμετάσχουν στις τηλεφωνικές ενημερώσεις του Κένεντι, οι δημοσιογράφοι πρέπει να στείλουν e-mail στο ksc-newsroom@mail.nasa.gov το αργότερο μία ώρα πριν από κάθε εκδήλωση. Μπορείτε επίσης να κάνετε ερωτήσεις μέσω των κοινωνικών μέσων με το hashtag #CountdownToMars. https://www.nasa.gov/press-release/nasa-to-broadcast-mars-2020-perseverance-launch-prelaunch-activities

Ρεκόρ θερμοκρασίας για τον πλανήτη: 54,4 βαθμοί στην Κοιλάδα του Θανάτου. Στην Καλιφόρνια και συγκεκριμένα στην Κοιλάδα του Θανάτου καταγράφηκε την Κυριακή η υψηλότερη θερμοκρασία παγκοσμίως από το 1913: 54,4 βαθμοί Κελσίου. Η θερμοκρασία των 54,4 βαθμών Κελσίου (ή 130 βαθμών Φαρενάιτ) καταγράφηκε από τον αυτοματοποιημένο μετεωρολογικό σταθμό της NWS κοντά στο κέντρο επισκεπτών του Φέρνας Κρικ (Ρέμα του Καμινιού) κοντά στα σύνορα με τη Νεβάδα στις 3:41 μ.μ. τοπική ώρα. Σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (NWS) στο Λας Βέγκας, πρόκειται για «προκαταρκτική καταγραφή» και αν επιβεβαιωθεί «θα είναι η υψηλότερη επίσημα επιβεβαιωμένη θερμοκρασία» για διάστημα μεγαλύτερο των 100 ετών. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση που έγινε μέσω Twitter, το ρεκόρ θα πρέπει να εξεταστεί επισήμως, πριν επιβεβαιωθεί, λόγω της σημασίας του. Η Κοιλάδα του Θανάτου, που βρίσκεται νοτιοανατολικά της οροσειράς Σιέρρα Νεβάδα στη Μεγάλη Λεκάνη και στην έρημο Μοχάβι, είναι το πιο ξηρό και θερμό μέρος της Βόρειας Αμερικής, και το δεύτερο ξηρότερο ολόκληρου του πλανήτη (με την έρημο Ατακάμα στη Χιλή να κατέχει την πρώτη θέση), καθώς και το πιο χαμηλό σημείο της ξηράς του δυτικού ημισφαιρίου, 86 μέτρα υπό τη στάθμη της θάλασσας. Το ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας όλων των εποχών στην Κοιλάδα του Θανάτου, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), είναι 134 βαθμοί Φαρενάιτ (56,7 βαθμοί Κελσίου) και καταγράφηκε στις 10 Ιουλίου 1913 στο Γκρίνλαντ Ραντς. Η θερμοκρασία αυτή εξακολουθεί να είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην επιφάνεια του πλανήτη, σύμφωνα με την WMO. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4120318605/2020/08/18/54-4

«Τηλεσκόπιο» για τους βυθούς των ωκεανών. Ένα είδος «τηλεσκοπίου» για τους βυθούς των ωκεανών, για τον εντοπισμό άλγης και τη μέτρηση βασικών μεγεθών και ιδιοτήτων μέσω φωτός, ανέπτυξαν ερευνητές του Bigelow Laboratory for Ocean Sciences και παρουσίασαν σε άρθρο στο Applied Optics. Στο σχετικό άρθρο παρουσιάζεται πώς η χρήση lidar (τεχνολογίας με λέιζερ) χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή μετρήσεων σε πολύ μεγαλύτερα βάθη από ό,τι ήταν συνήθως δυνατόν ως τώρα με δορυφόρους. «Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις στο remote sensing με δορυφόρους μπορούν να συλλέγουν ένα μεγάλο εύρος πληροφοριών για τα υψηλότερα επίπεδα του ωκεανού, μα οι δορυφόροι κατά κανόνα δεν μπορούν να “βλέπουν” βαθύτερα από τα κορυφαία πέντε ή δέκα μέτρα θάλασσας» είπε ο Μπάρνεϊ Μπαλτς, επιστήμονας του Bigelow Laboratory for Ocean Sciences και ένας εκ των συντελεστών του επιστμηονικού άρθρου. «Το να έχουμε ένα εργαλείο που μας επιτρέπει να βλέπουμε τόσο βαθύτερα στον ωκεανό είναι σαν να έχουμε καινούρια μάτια». Το lidar χρησιμοποιεί φως που εκπέμπεται από λέιζερ για την απόκτηση πληροφοριών σχετικά με σωματίδια στο θαλασσινό νερό, όπως ζώα σαν τις νυχτερίδες και τα δελφίνια χρησιμοποιούν ήχο για τον ηχοεντοπισμό στόχων. Στέλνοντας παλμούς φωτός και μετρώντας πόσο χρειάζονται για να χτυπήσουν σε κάτι και να επιστρέψουν, το lidar αντιλαμβάνεται σωματίδια όπως η άλγη στο νερό. Ο lead author της έρευνας, Μπράιαν Κόλιστερ, χρησιμοποίησε ένα σύστημα lidar σε πλοίο για τον εντοπισμό της άλγης προκειμένου να διερευνηθούν καλύτερα οι συνθήκες βαθύτερα στον ωκεανό από ό,τι μπορούν να μετρήσουν οι δορυφόροι. Την ερευνητική του ομάδα στη συγκεκριμένη αποστολή το 2018 αποτελούσαν επιστήμονες από το Old Dominion University και το Bigelow Laboratory for Ocean Sciences. Στον Κόλπο του Μέιν, η ομάδα χρησιμοποίησε lidar για τον εντοπισμό και τη μέτρηση του ανθρακικού ασβεστίου, συλλέγοντας πληροφορίες για μια αύξηση κοκολιθοφόρων. Οι άλγες αυτές περιτριγυρίζουν τους εαυτούς τους με πλάκτες ανθρακικού ασβεστίου, που είναι λευκές και εξαιρετικά αντανακλαστικές. Οι πλάκες σκορπίζουν φως με μοναδικό τρόπο, αλλάζοντας θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο προσανατολίζονται τα κύμτα φωτός- και δημιουργώντας ένα ίχνος το οποίο το lidar μπορεί να αναγνωρίζει. Τα κοκολιθοφόρα ευημερούν ανά τους ωκεανούς και επηρεάζουν σημαντικά τους βιογεωχημικούς κύκλους που διαμορφώνουν τον πλανήτη. Η μελέτη τους αποτελεί «κλειδί» για την κατανόηση των δυναμικών του ωκεανού παγκοσμίως, μα οι έρευνες επί του πεδίου είναι πάντα δαπανηρές. Η ομάδα διαπίστωσε πως μέσω της χρήσης lidar είναι δυνατή η μέτρηση εξ αποστάσεως των πληθυσμών κοκολιθοφόρων χωρίς να απαιτείται στάση του πλοίου και λήψη δειγμάτων- αυξάνοντας τη δυνατότητα συλλογής δεδομένων και μειώνοντας τα κόστη. https://www.naftemporiki.gr/story/1625044/tileskopio-gia-tous-buthous-ton-okeanon

Proteus: Η πρόταση του εγγονού του Κουστώ για «Διεθνή Διαστημικό Σταθμό» στον βυθό. Ένα είδος «Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού» στον βυθό του ωκεανού είναι το Proteus- ένα project του Φαμπιέν Κουστώ, εξερευνητή, ντοκιμαντερίστα και εγγονού του Ζακ Ιβ Κουστώ, το οποίο σχεδιάστηκε από το fuseproject. Πρόκειται για έναν σταθμό που προορίζεται να αποτελέσει τον πιο προηγμένο υποβρύχιο σταθμό επιστημονικής έρευνας και υποθαλάσσια αποικία στον κόσμο, ο οποίος θα ασχολείται με θέματα όπως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η βιωσιμότητα των πηγών τροφής κ.α. Το FCOLC (Fabien Cousteau Ocean Learning Center) εκλαμβάνει το Proteus ως την υποβρύχια εκδοχή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού: Μια πλατφόρμα διεθνούς συνεργασίας μεταξύ των κορυφαίων ερευνητών, ακαδημαϊκών, κυβερνητικών υπηρεσιών και εταιρειών στον κόσμο. Προορίζεται να έχει τρεις με τέσσερις φορές το μέγεθος οποιουδήποτε υποθαλάσσιου σταθμού έχει κατασκευαστεί στο παρελθόν, φιλοξενώντας μέχρι και 12 άτομα ταυτόχρονα. Βασίζεται στο concept ενός σπιράλ και το ερευνητικό κέντρο στέκεται στον πυθμένα, πάνω σε πόδια ειδικά σχεδιασμένα για να προσαρμόζονται σε αυτόν. Στο κύριο σώμα του σταθμού είναι προσκολλημμένη μια σειρά από αρθρωτά pods, που εξυπηρετούν μια σειρά χρήσεων- από εργαστήρια, κοιτώνες, μπάνια, συστήματα υποστήριξης ζωής, ιατρεία, αποθήκες κ.α. Το μεγαλύτερο από αυτά περιέχει μια δεξαμενή όπου δένουν υποβρύχια/ βαθυσκάφη. Τα pods αυτά μπορούν να προσκολλώνται ή να αποκολλώνται για να προσαρμόζονται στις ανάγκες των χρηστών. Ο σταθμός θα επιτρέπει τη διεξαγωγή ερευνών στον πυθμένα για ημέρες, καθώς το πλήρωμα δεν θα χρειάζεται να υφίσταται αποσυμπίεση. Επίσης, θα υπάρχει θερμοκήπιο για καλλιέργεια τροφής. Όσον αφορά σε προβλήματα όπως η απομόνωση και η έλλειψη φυσικού φωτός, οι κεντρικοί του χώροι θα επιτρέπουν κοινωνική συναναστροφή και άνεση, ενώ ο σταθμός θα είναι σχεδιασμένος για να συλλέγει όσο το δυνατόν περισσότερο φως γίνεται από παράθυρα, την κορυφή και τα πλευρά της δομής του. Σύμφωνα με το CΝΝ, ο σταθμός προορίζεται να βρίσκεται σε βάθος 60 ποδών (περίπου 20 μέτρων) κάτω από την επιφάνεια της Καραϊβικής, στα ανοιχτά του Κουρακάο. Το εγχείρημα έχει κάποια στήριξη από τον ιδιωτικό τομέα, ωστόσο ζητείται επιπλέον χρηματοδότηση. Αξίζει να σημειωθεί πως ένας τέτοιος σταθμός θα μπορούσε να ενοικιάζεται και από κυβερνητικούς οργανισμούς, εταιρείες και ακαδημαϊκά ιδρύματα. https://www.naftemporiki.gr/story/1622211/proteus-i-protasi-tou-eggonou-tou-kousto-gia-diethni-diastimiko-stathmo-ston-butho

Πώς μια πυρκαγιά δημιουργεί το δικό της καιρό; Σε κάθε μεγάλη πυρκαγιά, είναι σύνηθες να αναφέρεται πως «η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό» . Αυτό συνέβη και στη χθεσινή (Τετάρτη 22 Ιουλίου 2020) μεγάλη πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στις Κεχριές Κορινθίας και η οποία συνοδεύτηκε από τη δημιουργία ενός νέφους pyrocumulus(1) (πυρό-σωρείτης). Τα συγκεκριμένα νέφη δημιουργούνται από τις ισχυρές ανοδικές κινήσεις του αέρα που τροφοδοτούνται από τη θερμότητα που εκλύει μία πυρκαγιά (ή αντίστοιχα, μία ηφαιστειακή έκρηξη). Στο επόμενο βίντεο παρουσιάζεται με απλό τρόπο ο μηχανισμός δημιουργίας του pyrocumulus στην περίπτωση της πυρκαγιάς στις Κεχριές. Λεπτομέρειες δίνονται στη συνέχεια του άρθρου. Πώς δημιουργείται ένα pyrocumulus; Η έντονη θέρμανση που προκαλεί μία πυρκαγιά εξαναγκάζει τον αέρα να κινηθεί βίαια προς τα πάνω, εκκινώντας μία κυκλοφορία κατά την οποία ο αέρας ρέει προς την πυρκαγιά, θερμαίνεται και κινείται ανοδικά. Ο ανερχόμενος θερμός αέρας είναι εξαιρετικά τυρβώδης, ώστε κατά την ανοδική του κίνηση αναμιγνύεται με ψυχρότερο αέρα και αρχίζει να ψύχεται. Καθώς το πλούμιο του καπνού συνεχίζει να ανέρχεται σε μεγαλύτερα ύψη στην ατμόσφαιρα, η ελάττωση της ατμοσφαιρικής πίεσης οδηγεί στην οριζόντια διασπορά του καπνού και την περαιτέρω ψύξη του. Εάν ο καπνός φτάσει σε αρκετά μεγάλο ύψος, η συνεχιζόμενη ψύξη του οδηγεί τελικά σε συμπύκνωση των υδρατμών επάνω στα σωματίδια της στάχτης, οπότε και δημιουργείται το νέφος pyrocumulus. Κατά τη διεργασία της συμπύκνωσης απελευθερώνεται λανθάνουσα θερμότητα, η οποία θερμαίνει τον αέρα μέσα στο pyrocumulus, συντηρώντας έτσι την ανοδική κίνηση και μεγέθυνση του νέφους. Τι σημασία έχει ένα pyrocumulus για μία πυρκαγιά; Η δημιουργία νεφών pyrocumulus είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα πυρκαγιών οι οποίες εύκολα μπορούν να καταστούν ανεξέλεγκτες. Ειδικότερα, η δημιουργία αυτών των νεφών υποδεικνύει την ανάπτυξη τοπικής κυκλοφορίας αέρα, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τον άνεμο στην ευρύτερη περιοχή της πυρκαγιάς, οδηγώντας έτσι στην ταχύτερη εξάπλωση μιας πυρκαγιάς. Σε ακραίες περιπτώσεις, νέφη pyrocumulus μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε δημιουργία κεραυνών και, συνεπακόλουθα, στη δημιουργία νέων εστιών, ακόμα και σε πολύ μεγάλες αποστάσεις από τα κύρια μέτωπα της πυρκαγιάς. https://physicsgg.me/2020/07/24/%cf%80%cf%8e%cf%82-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%80%cf%85%cf%81%ce%ba%ce%b1%ce%b3%ce%b9%ce%ac-%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%b3%ce%b5%ce%af-%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%84%ce%b7/

Oryol: Ικανό για αποστολές σε Άρη και Σελήνη το νέο ρωσικό διαστημόπλοιο, λέει ο σχεδιαστής του. Το νέο διαστημόπλοιο της Ρωσίας, Oryol, θα είναι ικανό για αποστολές στον Άρη και σε αστεροειδείς, δήλωσε ο επικεφαλής σχεδιαστής του, Ίγκορ Χάμιτς, σε συνέντευξή του στο ρωσικό περιοδικό Russian Space που εκδίδεται από τη ρωσική ομοσπονδιακή διαστημική υπηρεσία, Roscosmos. Όπως αναφέρει το TASS, ο Χάμιτς είπε πως οι τεχνικές προδιαγραφές το σκάφους δεν προβλέπουν μια αποστολή σε αστεροειδείς, «ωστόσο μια τέτοια πτήση θα μπορεί να πραγματοποιηθεί, στο πλαίσιο ενός συστήματος αστεροειδών, καθώς και μια πτήση στον Άρη». Ο επικεφαλής σχεδιαστής του νέου σκάφους τόνισε επίσης πως μια από τις βασικές προτεραιότητες του Oryol θα είναι οι επανδρωμένες πτήσεις στη Σελήνη, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως οι τεχνικές προδιαγραφές του περιλαμβάνουν την αποστολή πληρωμάτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ο Χάμιτς ανέλαβε καθήκοντα επικεφαλής σχεδιαστή του Oryol τον Ιούνιο. Προηγουμένως τη δουλειά αυτή είχε ο Γεβγκένι Μίκριν, ο οποίος πέθανε από τον κορωνοϊό στις 5 Μαΐου. Σύμφωνα με το RT, το Oryol προορίζεται να αρχίσει επανδρωμένες πτήσεις το 2025, με τις μη επανδρωμένες να αρχίζουν δύο χρόνια νωρίτερα. Το σκάφος αναμένεται να πραγματοποιήσει μια μη επανδρωμένη πτήση γύρω από τη Σελήνη το 2028. Οι εξαγγελίες αυτές λαμβάνουν χώρα ενώ παρατηρείται έντονη κινητικότητα στον κλάδο των νέων διαστημοπλοίων για επανδρωμένες πτήσεις διεθνώς: Σε εξέλιξη είναι η ανάπτυξη του επόμενης γενιάς διαστημοπλοίου της NASA για αποστολές στο βαθύ διάστημα, Orion, ενώ πρόσφατα ολοκληρώθηκε η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με σκάφος Crew Dragon της SpaceX- η οποία ήταν και η πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή με σκάφος της εταιρείας γενικότερα. Επίσης, η SpaceX συνεχίζει τις δοκιμές στο πλάισιο της ανάπτυξης του επόμενης γενιάς διαστημοπλοίου της, Starship. https://www.naftemporiki.gr/story/1626236/oryol-ikano-gia-apostoles-se-ari-kai-selini-to-neo-rosiko-diastimoploio-leei-o-sxediastis-tou

Ιούλιος 1969 : Οι Αμερικανοί κερδίζουν τη μάχη. Η Αστρονομία είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος. Συνδέει τη γέννηση και την ύπαρξή της με το ιδιαίτερο «δομικό» χαρακτηριστικό του. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον του πλανήτη που σηκώνει τα μάτια του στον ουρανό και παρατηρεί. Ως εκ τούτου, η Αστρονομία θεωρείται η μητέρα όλων των επιστημών. Έχει τις ρίζες της στη Βαβυλώνα και την Αίγυπτο, όπου ιερείς-αστρονόμοι διαπίστωσαν εμπειρικά ότι οι κλιματολογικές εποχές σχετίζονταν με τη θέση του Ήλιου και των άστρων και ότι αστρικοί ρυθμοί επηρέαζαν τη ροή του χρόνου. Συστηματοποιήθηκε ως επιστήμη από τους αρχαίους έλληνες φυσιολόγους – φιλοσόφους, με τις απαρχές της να τοποθετούνται στον 6ο αιώνα π.Χ. Η παρατήρηση του ουρανού στην αρχή με τα μάτια κι έπειτα με το τηλεσκόπιο υπήρξε από τις πλέον δημοφιλείς ασχολίες του ανθρώπου. Ωστόσο, η διαδρομή προς το διάστημα μετρά ήδη επισήμως έναν αιώνα και ένα έτος «μικρών βημάτων». Τόσος χρόνος πέρασε από τότε που ο καθηγητής Φυσικής στο πανεπιστήμιο Κλαρκ της Μασαχουσέτης Ρόμπερτ Χ. Γκόνταρντ δήλωσε δημοσίως ότι «είναι δυνατή η πραγματοποίηση ταξιδιού στη Σελήνη με πύραυλο», για να λοιδορηθεί όσο κανείς, με την «ευγενή» μάλιστα τάξη των δημοσιογράφων να τον αποκαλούν σκωπτικά «ο Σεληνάνθρωπος». Παρά τις βαθιές ρίζες της Αστρονομίας, το φεγγάρι, εκείνες τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, δεν είναι παρά ένας μυστηριώδης πλανήτης «σκαλωμένος» στο ουράνιο στερέωμα, που το πολύ-πολύ να φουσκώνει την ψυχή των ερωτευμένων. Όταν, λοιπόν, ο Γκόνταρντ αποτολμά, στις 28 Μαρτίου 1919, να κοινοποιήσει ότι για ένα τέτοιο ταξίδι στη Σελήνη πειραματίζεται ήδη από το 1909, επιδεικνύοντας μάλιστα στο αμερικανικό στράτευμα τρία μοντέλα προωθητικών πυραύλων, που θα μπορούσαν να κάνουν το όραμά του πραγματικότητα, αντιμετωπίζεται ως τουλάχιστον γραφικός. Η μακρά έρευνά του περί της δυνατότητας του ανθρώπου να ταξιδέψει στο διάστημα λαμβάνει ελαχιστότατη δημόσια υποστήριξη και η προσβλητική αντιμετώπιση του έργου του τον αναγκάζει να κλειστεί σε απαραβίαστη ιδιωτικότητα και να ξοδέψει στο όραμά του μυαλό και χρήμα. Αναζητεί συνοδοιπόρους, υποστηρικτές στο εγχείρημά του, αλλά μάταια. Στην πραγματικότητα, η μόνη υπολογίσιμη -για την εποχή- χρηματοδότηση που πετυχαίνει για την προώθηση των πειραμάτων του είναι 5.000 δολάρια από το Smithsonian Institute, ένα ερευνητικό ίδρυμα που χρονολογείται από το 1846 και στοχεύει σε «αύξηση και διάδοση της γνώσης». Στο μεταξύ, οι συνάδελφοί του ενισχύουν το «ουτοπικόν» του οράματός του. Τον Απρίλιο του 1930, μόλις δέκα χρόνια μετά την κοινοποίηση-φιάσκο του Γκόνταρντ, σε συνάντηση αστρονόμων στη Νέα Υόρκη, αμερικανός επιστήμονας διατυπώνει δημοσίως την εκτίμηση ότι ο άνθρωπος θα είναι σε θέση να πατήσει στη Σελήνη περί το 2050. «Μακρινό όνειρο το ταξίδι του Σεληνανθρώπου» δημοσιεύουν τις θυμηδίες τους οι εκπρόσωποι του Τύπου. Ο Γκόνταρντ δε θα προλάβει τη δικαίωσή του. Ένας καρκίνος, που τον κατατρώει από καιρό, τον νικά πριν κλείσει τα 63 του χρόνια. Είναι ήδη καλοκαίρι του ’45. Στη δύση της δεκαετίας του ’50 οι ανθρώπινες «δοσοληψίες» με το διάστημα έρχονται ως απανωτά επιτεύγματα και μετατρέπουν το όραμα του αδικημένου επιστήμονα σε στόχο εφικτό. Οι επικριτές συνάδελφοί του τρώνε σιγά-σιγά τη γλώσσα τους και οι δύσπιστοι εκπρόσωποι του Τύπου τις πένες τους. Τον Οκτώβριο του 1957 οι Σοβιετικοί στέλνουν στον ουρανό τον «Σπούτνικ», τον πρώτο δορυφόρο, και τέσσερα χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1961, τον πρώτο άνθρωπο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν φωτογραφίζει τη Γη από το διάστημα και, μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου, βάζει φωτιά στους Αμερικανούς, που έχουν εμπεδώσει δραματικά την αλήθεια της θεωρίας του Γκόνταρντ. Η νεόκοπη Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος, η γνωστή τοις πάσι NASA (έχει ιδρυθεί το 1958, υπό την πίεση της δραστηριότητας των Σοβιετικών), τρέχει να προλάβει τις επιτυχίες των «εχθρών», χρηματοδοτούμενη με τη μερίδα του λέοντος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η επιτυχία για τους Αμερικανούς είναι πια θέμα γοήτρου, αλλά έχουν και μια ανεξόφλητη επιταγή προς τον συμπατριώτη τους Γκόνταρντ. Έτσι, το 1959 δίνουν το όνομά του στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης της NASA, αναγνωρίζοντάς τον και καθιστώντας τον έναν από τους πατέρες τις σύγχρονης πυραυλικής. Το όραμα του Γκόνταρντ είναι πλέον επίκαιρο όσο ποτέ. Οι Σοβιετικοί εξακολουθούν να φεύγουν μπροστά αφήνοντας τη σκόνη τους στους Αμερικανούς. Το Μάρτιο του 1965 ο κοσμοναύτης τους Λεόνοφ επιχειρεί έξοδο από το σκάφος του και κάνει τα πρώτα βήματα στο διάστημα. Η είδηση ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Οι Σοβιετικοί θριαμβολογούν και στο μεταξύ ανοίγουν δρόμους με μη επανδρωμένα σκάφη για άλλους πλανήτες. Στις 16 Μαΐου 1969 ανακοινώνουν την επιτυχή αποστολή δύο «εργαστηρίων συλλογής δεδομένων» στην Αφροδίτη. Πολύ σύντομα, τον ίδιο μήνα του ίδιου έτους, έρχεται η απάντηση των ΗΠΑ. «Ένα βήμα προς τη Σελήνη» αναφέρουν τα σχετικά δημοσιεύματα, που πιάνουν τους Σοβιετικούς σχεδόν στον ύπνο. «Στο πλαίσιο του προγράμματος για την κατάκτηση της Σελήνης, οι Αμερικανοί απογείωσαν το Απόλλων Χ, επανδρωμένο με τους κοσμοναύτες Στάφορντ, Γιανγκ και Σέρναν, οι οποίοι έφτασαν κοντά στη Σελήνη και τέθηκαν σε τροχιά γύρω από αυτήν. Σέρναν και Στάφορντ πραγματοποίησαν έξοδο με τη σεληνάκατο που αποκολλήθηκε από το κυρίως διαστημόπλοιο και πλησίασε το δορυφόρο της Γης σε απόσταση 15 χλμ» αναφέρεται στις τότε εφημερίδες. Οι Σοβιετικοί βγάζουν στη δημοσιότητα μικρές και μεγάλες μυστικές διαστημικές πτήσεις, προσπαθώντας να ανακτήσουν την πρωτιά στην άλωση του διαστήματος. Αλλά οι Αμερικανοί κρατούν το καλό για μόλις δύο μήνες μετά. Στις 20 Ιουλίου 1969 τα πρωτοσέλιδα όλων των εφημερίδων του κόσμου φιλοξενούν τη φωτογραφία των πρώτων ανθρώπων που πάτησαν στο φεγγάρι. Είναι ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν, που οδήγησαν θαλαμίσκο του Απόλλωνα στη σεληνιακή «Θάλασσα της Γαλήνης» και έξι μέρες μετά βγήκαν και περπάτησαν στην επιφάνεια του πλανήτη. Την προηγούμενη μέρα, την ώρα που οι κοσμοναύτες άφηναν το αποτύπωμα της μπότας τους στην επιφάνεια της Σελήνης, εκατομμύρια άνθρωποι τούς παρακολουθούσαν σε απευθείας μετάδοση από την αμερικανική τηλεόραση. Σε λίγο άκουγαν με δέος τα λόγια του Άρμστρονγκ: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα». Οι Αμερικανοί είχαν πάρει τη ρεβάνς. https://www.in.gr/2020/07/21/tech/ioulios-1969-oi-amerikanoi-kerdizoun-ti-maxi-gia-tin-alosi-tou-diastimatos/

«Βροχή» μετεωριτών χτύπησε την Σελήνη πριν από 800 εκατομμύρια χρόνια. Σε μία σημαντική αποκάλυψη προχώρησαν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οσάκα με την βοήθεια του διαστημικού σκάφους Kaguya, που ενημέρωσαν ότι γιγαντιαία βροχή μετεωριτών έπληξε τη Σελήνη και τη Γη πριν από 800 εκατομμύρια χρόνια, με πρωτοφανή δύναμη. Χάρη στα δεδομένα που συγκέντρωσε το ιαπωνικό διαστημικό σκάφος Kaguya, το οποίο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη το 2007, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οσάκα απέδειξαν ότι ένας πελώριος αστεροειδής, διαμέτρου τουλάχιστον 100 χιλιομέτρων, διαλύθηκε σε τρισεκατομμύρια μετεωρίτες. Τα συντρίμμια χτύπησαν με βία το σύστημα Γης-Σελήνης. Ο βομβαρδισμός αυτός συνέβη πριν από 800 εκατομμύρια χρόνια και είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξει το περιβάλλον και η βιολογία του πλανήτη μας, αναφέρει η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications. Αστεροειδείς τέτοιου μεγέθους είναι πιθανόν να χτυπήσουν τη Γη κάθε 100 εκατομμύρια χρόνια. Όμως στον πλανήτη μας οι κρατήρες από την πρόσκρουση που είναι παλαιότεροι των 600 εκατομμυρίων ετών είναι αδύνατον να εντοπιστούν και να χρονολογηθούν, επειδή χάνονται λόγω της διάβρωσης του εδάφους, της δραστηριότητας των ηφαιστείων και άλλων γεωλογικών φαινομένων. Έτσι οι επιστήμονες σκέφθηκαν να μελετήσουν τη Σελήνη, όπου σχεδόν δεν υπάρχει διάβρωση του εδάφους. Μπόρεσαν μάλιστα να χρονολογήσουν 59 μεγάλους κρατήρες, όπως εκείνον του Κοπέρνικου, όπου θα γινόταν η προσσελήνωση της αποστολής Apollo 18 το 1971. Για να το καταφέρουν, ανέλυσαν την πυκνότητα των μικρών, δευτερευόντων κρατήρων που σχηματίστηκαν τριγύρω τους από την εκτόξευση μικρών βράχων και διαπίστωσαν ότι τουλάχιστον 8 από τους 59 μεγάλους κρατήρες σχηματίστηκαν ταυτόχρονα, από μια βροχή αστεροειδών. Δεδομένων των πιθανοτήτων, οι ερευνητές υποθέτουν ότι η ίδια «βροχή» έπληξε και τη Γη με ασύλληπτη δύναμη: η συνολική μάζα των μετεωριτών αυτών ανερχόταν σε 40-50 τετράκις εκατομμύρια τόνους, δηλαδή ήταν 30-60 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του αστεροειδή που έπεσε στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια και εξαφάνισε τα τρία τέταρτα των ειδών που ζούσαν τότε στη Γη. Ο βομβαρδισμός της Σελήνης φαίνεται ότι σημειώθηκε ακριβώς πριν από την Κρυογενή Περίοδο (720-635 εκατομμύρια χρόνια πριν), κατά την οποία η Γη καλύφθηκε από πάγους πάχους πολλών χιλιομέτρων. «Οι ανακαλύψεις μας δείχνουν ότι αυτά τα εξω-γήινα στοιχεία μπορεί να επηρέασαν τους θαλάσσιους βιοχημικούς κύκλους, να προκάλεσαν σοβαρή διατάραξη του γήινου κλίματος και να οδήγησαν στην εμφάνιση των ζώων», γράφουν οι συγγραφείς της μελέτης. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/898701_vrohi-meteoriton-htypise-tin-selini-prin-apo-800-ekatommyria-hronia

Παρατηρήθηκε για πρώτη φορά αλληλεπίδραση χρονοκρυστάλλων. Επιστήμονες παρατήρησαν για πρώτη φορά την αλληλεπίδραση μιας νέας φάσης ύλης που είναι γνωστή ως «χρονοκρύσταλλοι» (time crystals). Η ανακάλυψη αυτή, που δημοσιεύτηκε στο Nature Materials, μπορεί να οδηγήσει σε εφαρμογές στην επεξεργασία κβαντικής πληροφορίας επειδή οι χρονοκρύσταλλοι παραμένουν αυτόματα ακέραιοι σε πολλαπλές συνθήκες. Η προστασία της συνοχής είναι η κύρια δυσκολία που παρεμποδίζει την ανάπτυξη ισχυρών κβαντικών υπολογιστών. Ο Σαμούλι Άουτι, lead author της έρευνας από το Lancaster University, δήλωσε πως «ο έλεγχος της αλληλεπίδρασης δύο χρονοκρυστάλλων αποτελεί μεγάλο επίτευγμα. Πριν από αυτό κανείς δεν είχε παρατηρήσει δύο χρονοκρυστάλλους στο ίδιο σύστημα, πόσο μάλλον να τους δει να αλληλεπιδρούν. Οι ελεγχόμενες αλληλεπιδράσεις αποτελούν το νούμερο ένα θέμα στη λίστα οποιουδήποτε επιθυμεί να αξιοποιήσει έναν χρονοκρύσταλλο για πρακτικές εφαρμογές, όπως η επεξεργασία κβαντικής πληροφορίας». Οι χρονοκρύσταλλοι διαφέρουν από τους κανονικούς κρυστάλλους (πχ μέταλλα ή βράχοι), που αποτελούνται από άτομα τα οποία είναι τοποθετημένα σε ένα τακτικά επαναλαμβανόμενο μοτίβο στον χώρο. Ο νομπελίστας Φρανκ Γουΐλτσεκ είχε μιλήσει για αυτούς σε θεωρητικό επίπεδο το 2012 και επιβεβαιώθηκαν το 2016. Οι χρονοκρύσταλλοι έχουν την περίεργη ιδιότητα να είναι σε συνεχή, επαναλαμβανόμενη κίνηση στον χρόνο, παρά την έλλειψη εξωτερικής επίδρασης. Τα άτομά τους συνεχώς δονούνται, περιστρέφονται ή κινούνται πρώτα προς τη μία κατεύθυνση και μετά προς την άλλη. Διεθνής ομάδα ερευνητών από το Lancaster, το Yale, το Royal Holloway London και το Aalto University στο Ελσίνκι παρατήρησαν χρονοκρυστάλλους χρησιμοποιώντας Ήλιο-3, που είναι ένα σπάνιο ισότοπο του ηλίου με απουσία ενός νετρονίου. Το πείραμα έγινε στο Aalto University. Οι ερευνητές έψυξαν το Ήλιο-3 στο 1/1000 ενός βαθμού από το απόλυτο μηδέν (-273.15°C) και στη συνέχεια δημιούργησαν δύο χρονοκρυστάλλους και τους επέτρεψαν να ακουμπήσουν ο ένας πάνω στον άλλο. Οι επιστήμονες παρατήρησαν τους δύο χρονοκρυστάλλους να αλληλεπιδρούν και να ανταλλάσσουν σωματίδια τα οποία έρεαν από τον έναν χρονοκρύσταλλο στον άλλο και πάλι πίσω- ένα φαινόμενο γνωστό ως φαινόμενο Josephson. Οι χρονοκρύσταλλοι παρουσιάζουν πολλές δυνατότητες για πρακτικές εφαρμογές, καθώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν την υπάρχουσα τεχνολογία ατομικών ρολογιών, καθώς και άλλες τεχνολογίες όπως γυροσκόπια ή συστήματα που βασίζονται σε ατομικά ρολόγια, όπως το GPS. https://www.naftemporiki.gr/story/1629139/paratirithike-gia-proti-fora-allilepidrasi-xronokrustallon

Το περιοδικό σύστημα στοιχείων του Julius Lothar Meyer Ο Γερμανός χημικός Julius Lothar Meyer (19 Αυγούστου 1830 – 11 Απριλίου 1895) ανακάλυψε τον περιοδικό πίνακα στοιχείων ανεξάρτητα από τον Mendeleev (και άλλους επιστήμονες της εποχής του. Ο Γερμανός χημικός, καθηγητής και συγγραφέας, Julius Lothar Meyer (Τζούλιους Λόθαρ Μάγιερ) έχει σήμερα την τιμητική του, αφού η Google του αφιερώνει το σημερινό της doodle, με αφορμή τη συμπλήρωση 190 χρόνων από τη γέννησή του. Πρόκειται για έναν από τους δύο επιστήμονες που ανακάλυψαν σχεδόν ταυτόχρονα και χωρίς να συνεργάζονται τον περιοδικό νόμο των χημικών στοιχείων και ένας από τους πρωτοπόρους των πρώιμων περιοδικών πινάκων. Έχοντας γεννηθεί σε οικογένεια γιατρών στο Βάρελ της Γερμανίας, αρχικά αφιερώθηκε στην ιατρική επιστήμη. Ωστόσο, σύντομα στράφηκε στη βιοχημεία. Πήρε διδακτορικό το 1858 και την επόμενη χρονιά άρχισε την καριέρα του ως καθηγητής επιστημών. Το 1864 δημοσίευσε διδακτικές σημειώσεις υπό τον τίτλο «Die modernen Theorien der Chemie» (Θεωρία Σύγχρονης Χημείας). Η πραγματεία περιλάμβανε ένα στοιχειώδες σύστημα για την οργάνωση 28 στοιχείων, βασισμένο στο ατομικό βάρος, πρόδρομο του σύγχρονου περιοδικού πίνακα. Το 1868 δημιούργησε έναν πιο ολοκληρωμένο πίνακα αλλά πριν τον δημοσιεύσει, ο Ρώσος χημικός Νμίτρι Μεντελέγιεφ δημοσίευσε τη δική του εργασία βάσει της οποίας όλα τα τότε γνωστά στοιχεία είχαν τοποθετηθεί σε έναν πίνακα. Ο Μεντελέγιεφ κατάφερε να πάρει τη θέση του στην ιστορία νωρίτερα από τον Meyer, ο οποίος το 1870 κατάφερε να κάνει τη διαφορά. Η γραφική αναπαράσταση της σχέσης του ατομικού όγκου με το ατομικό βάρος παρείχε ισχυρές αποδείξεις για τον περιοδικό νόμο που περιγράφει επαναλαμβανόμενα μοτίβα μεταξύ των στοιχείων. Ο Julius Lothar Meyer παντρεύτηκε, το 1866, την Γιοχάνα Βόλκμαν. Το 1882 τιμήθηκε με το μετάλλιο Ντέιβι ενώ στις 11 Απριλίου 1895 πέθανε στο Τύμπιγκεν της Γερμανίας. https://physicsgg.me/2020/08/19/%cf%84%ce%bf-%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%bf%ce%b4%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%cf%8d%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%b9%cf%87%ce%b5%ce%af%cf%89%ce%bd-%cf%84%ce%bf%cf%85-julius-lothar-m/

Ενεργά ηφαίστεια στην Αφροδίτη. Την ύπαρξη 37 προσφάτως ενεργών ηφαιστειακών δομών στην Αφροδίτη υπέδειξε νέα επιστημονική έρευνα. Η συγκεκριμένη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του University of Maryland και του ETH Zürich στην Ελβετία και δημοσιεύθηκε στο Nature Geoscience,παρέχει κάποια από τα καλύτερα στοιχεία ως τώρα πως η Αφροδίτη είναι ένας πλανήτης που εξακολουθεί να είναι γεωλογικά ενεργός. «Είναι η πρώτη φορά που είμαστε σε θέση να υποδείξουμε συγκεκριμένες δομές και να πούμε ‘κοιτάξτε,αυτό δεν είναι ένα αρχαίο ηφαίστειο μα ένα που είναι ενεργό σήμερα, κοιμώμενο πιθανός,μα όχι νεκρό» είπε ο Λοράν Μοντεσί, καθηγητής Γεωλογίας στο UMD και ένας εκ των συντελεστών της έρευνας. «Η μελέτη αυτή αλλάζει σημαντικά την εικόνα της Αφροδίτη,από έναν κυρίως ανενεργό πλανήτη, σε έναν το εσωτερικό του οποίου κοχλάζει ακόμα και μπορεί να τροφοδοτεί πολλά ενεργά ηφαίστεια». Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και πολύ καιρό πως η Αφροδίτη έχει μια νεαρότερη επιφάνεια από ό,τι πλανήτες όπως ο Άρης και ο Ερμής, που έχουν ψυχρά εσωτερικά. Ίχνη ενός θερμού εσωτερικού και γεωλογικής δραστηριότητας υπάρχουν στην επιφάνεια υπό τη μορφή δακτυλίδι ειδών δομών που σχηματίζονται όταν όγκοι θερμού υλικού εντός του πλανήτη ανεβαίνουν από τον μανδύα και τον φλοιό. Ωστόσο πιστευόταν πως οι δομές αυτές (κορώνες) ήταν πιθανότατα ίχνη αρχαίας δραστηριότητας και ότι η Αφροδίτη είχε ψυχρανθεί αρκετά για να επιβραδυνθεί η γεωλογική δραστηριότητα στο εσωτερικό του πλανήτη και να σκληρύνει ο φλοιός τόσο ώστε θερμό υλικό από το εσωτερικό να μην μπορεί να περάσει.Επιπρόσθετα,οι ακριβείς διαδικασίες με τις οποίες σχηματίστηκαν κορώνες στην Αφροδίτη και οι λόγοι για τις διαφορές μεταξύ τους ήταν υπό συζήτηση. Στη νέα έρευνα οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν αριθμητικά μοντέλα θερμομηχανικής δραστηριότητας κάτω από την επιφάνεια της Αφροδίτης για τη δημιουργία υψηλής ανάλυσης 3D προσομοιώσεων του σχηματισμού κορωνών.Τα αποτελέσματα βοήθησαν τον Μοντεσί και τους συναδέλφους του να εντοπίσουν χαρακτηριστικά που υπάρχουν μόνο σε προσφάτως ενεργές κορώνες. Η ομάδα ήταν μετά σε θέση να αντιστοιχίσει τα χαρακτηριστικά αυτά στα χαρακτηριστικά που παρατηρήθηκαν στην επιφάνεια της Αφροδίτης, αποκαλύπτοντας πως κάποιες από τις κορώνες στην Αφροδίτη είναι ακόμα σε φάση εξέλιξης- κάτι που με τη σειρά του δείχνει πως το εσωτερικό του πλανήτη κοχλάζει ακόμα. https://physicsgg.me/2020/07/21/%ce%b5%ce%bd%ce%b5%cf%81%ce%b3%ce%ac-%ce%b7%cf%86%ce%b1%ce%af%cf%83%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%cf%86%cf%81%ce%bf%ce%b4%ce%af%cf%84%ce%b7-2/

Ο Δίας στο «στόχαστρο» του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb Ο Δίας έχει τη δική του «μίνι» εκδοχή του ηλιακού μας συστήματος, με δορυφόρους που κινούνται γύρω του- και ήταν οι κινήσεις τους που έπεισαν τον Γαλιλαίο πως η Γη δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος, στις αρχές του 17ου αιώνα. Πάνω από 400 χρόνια μετά, αστρονόμοι θα χρησιμοποιήσουν το James Webb Space Telescope για να παρατηρήσουν καλύτερα τους δορυφόρους αυτούς, πηγαίνοντας τα όργανά του στα άκρα και θέτοντας τις βάσεις για περαιτέρω επιστημονικές ανακαλύψεις. Ομάδα άνω των 40 ερευνητών, με επικεφαλής τους αστρονόμους Ίμκε ντε Πάτερ του University of California, Berkeley, και Τιερί Φουσέ του Observatoire de Paris, σχεδίασαν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα παρατήρησης που θα πραγματοποιήσει κάποιες από τις πρώτες επιστημονικές παρατηρήσεις του James Webb στο ηλιακό μας σύστημα, μελετώντας τον Δία, το σύστημα δακτυλίων του και δύο από τα φεγγάρια του, τον Γανυμήδη και την Ιώ. «Ο Δίας είναι τόσο φωτεινός, και τα όργανα του Webb είναι τόσο ευαίσθητα, που η παρατήρηση τόσο του φωτεινού πλανήτη όσο και των πιο αχνών του δακτυλίων και φεγγαριών θα είναι ένα έξοχο τεστ για να δοκιμάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την καινοτόμα τεχνολογία του Webb» είπε η ντε Πάτερ. Πέρα από τη ρύθμιση των οργάνων του Webb για τη φωτεινότητα του Δία, οι αστρονόμοι πρέπει επίσης να λάβουν υπόψιν την περιστροφή του πλανήτη, επειδή ο Δίας ολοκληρώνει μία ημέρα σε μόλις 10 ώρες. Αρκετές εικόνες πρέπει να συρραφού μαζί σε ένα μωσαϊκό για την πλήρη καταγραφή μιας συγκεκριμένης περιοχής- τη διάσημη καταιγίδα που είναι γνωστή ως «Great Red Spot», για παράδειγμα- κάτι πιο δύσκολο όταν το ίδιο το αντικείμενο κινείται. Αν και πολλά τηλεσκόπια έχουν μελετήσει τον Δία και τις καταιγίδες του, ο μεγάλος καθρέφτης και τα ισχυρά όργανα του διαστημικού τηλεσκοπίου θα παρέχουν νέα στοιχεία. Το Webb θα εξετάσει επίσης την ατμόσφαιρα της πολικής περιοχής, όπου το διαστημόπλοιο Juno της NASA ανακάλυψε συμπλέγματα κυκλώνων. Τα φασματογραφικά δεδομένα του Webb θα παρέχουν πολύ περισσότερες λεπτομέρειες από ό,τι δυνατόν σε προηγούμενες παρατηρήσεις, μετρώντας ανέμους, σωματίδια νεφών, συνθέσεις αερίων και θερμοκρασίες. Όσον αφορά στους δακτυλίους, το σύστημα του Δία αποτελείται από τρία τμήματα: Έναν επίπεδο κύριο δακτύλιο, ένα «φωτοστέφανο» μέσα στον κύριο δακτύλιο και έναν «αραχνοειδή» δακτύλιο εξωτερικά. Το σύστημα δακτυλίων του Δία (σημειώνεται πως και οι τέσσερις αέριοι γίγαντες του ηλιακού συστήματος έχουν δακτυλίους) είναι ιδιαίτερα αχνό επειδή τα σωματίδια των δακτυλίων είναι τόσο μικρά και αραιά που δεν αντανακλούν πολύ φως: Δίπλα στη φωτεινότητα του πλανήτη, πρακτικά εξαφανίζονται. «Πάμε στα αλήθεια τις δυνατότητες κάποιων οργάνων του Webb στα όριά τους, για να αποκτήσουμε ένα μοναδικό σετ παρατηρήσεων» είπε ο Μάικλ Γουόνγκ του University of California, Berkeley. Η ομάδα θα δοκιμάσει μεθόδους παρατήρησης για το φως του Δία, και θα δημιουργήσει μοντέλα για χρήση από άλλους αστρονόμους. Επίσης, θα επιδιωχθούν νέες ανακαλύψεις για τους δακτυλίους. Ο παγωμένος Γανυμήδης παρουσιάζει πολλά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά για τους αστρονόμους: Είναι το μεγαλύτερο φεγγάρι του ηλιακού συστήματος και το μόνο που έχει το δικό του μαγνητικό πεδίο. Η ομάδα θα διερευνήσει τα εξώτερα τμήματα της ατμόσφαιρας του Γανυμήδη, την εξώσφαιρά του, για την καλύτερη κατανόηση της αλληλεπίδρασης του φεγγαριού με σωματίδια στο μαγνητικό πεδίο του Δία. Υπάρχουν επίσης στοιχεία πως μπορεί να έχει έναν ωκεανό με αλμυρό νερό σε υγρή μορφή κάτω από τους πάγους του. Το Webb θα πραγματοποιήσει σχετικές έρευνες, οι οποίες μπορεί να φανούν χρήσιμες στο μέλλον, σε μελέτες άλλων φεγγαριών, όπως ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη. Ως προς την Ιώ, είναι ο πιο ενεργός ηφαιστειακά κόσμος στο ηλιακό σύστημα, με επιφάνεια που καλύπτεται από εκατοντάδες ηφαίστεια και λίμνες λιωμένης λάβας. Οι αστρονόμοι σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν το Webb για να μάθουν περισσότερα για τις επιπτώσεις των ηφαιστείων της Ιούς στην ατμόσφαιρα. Επίσης, θα διερευνηθεί το μυστήριο των «αόρατων ηφαιστείων», που εκπέμπουν αέρια χωρίς σκόνη που αντικατοπτρίζει φως και μπορεί να εντοπίζεται από διαστημόπλοια όπως τα Voyager και Galileo. Θεωρείται πως το Webb θα είναι σε θέση να εντοπίσει μεμονωμένα ηφαίστεια που προηγουμένως εμφανίζονταν ως ένα μεγάλο hotspot. Επίσης, το διαστημικό τηλεσκόπιο θα παρέχει πολύτιμα στοιχεία για τη θερμοκρασία των hotspots της Ιούς, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν είναι κοντά στην ηφαιστειακή δραστηριότητα που παρατηρείται στη Γη ή εάν έχουν πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες. Στις φωτογραφιες κυκλώνες στον Βόρειο Πόλο του Δία, μέσα από την κάμερα υπερύθρων του διαστημικού σκάφους Juno της NASA.-Ο δορυφόρος του Δία Ιώ από την κάμερα του διαστημικού σκάφους της NASA Cassini-Ηφαιστειακή δράση στον δορυφόρο Ιώ καταγεγραμμένη από το διαστημικό σκάφος της NASA Γαλιλαίος. https://physicsgg.me/2020/08/10/%ce%bf-%ce%b4%ce%af%ce%b1%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf-%cf%83%cf%84%cf%8c%cf%87%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%ce%bf/

Δήμητρα: Ο «νάνος» πλανήτης είναι άλλος ένας... υπόγειος ωκεάνιος κόσμος. Ο πλανήτης – νάνος Δήμητρα, που για πολύ καιρό οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ήταν ένας άγονος διαστημικός βράχος, έχει τελικά έναν ολόκληρο θαλάσσιο ωκεανό κάτω από την επιφάνειά του. Η Δήμητρα είναι ο μικρότερος πλανήτης νάνος του ηλιακού μας συστήματος και το μεγαλύτερο σώμα στην Κύρια Ζώνη των Αστεροειδών ανάμεσα στους πλανήτες Άρη και Δία, ενώ έχει δικιά τoυ βαρύτητα. Τα χαρακτηριστικά της και οι συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν επέτρεψαν στο διαστημόπλοιο Nasa Dawn να «τραβήξει» υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες της επιφάνειάς της. Έτσι, όπως αναφέρει ο Guardian, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη ανέλυσε φωτογραφίες που «τραβήχτηκαν» από απόσταση 35 χιλιομέτρων από τον αστεροειδή. Η επιστημονική ομάδα εστίασε στον ηλικίας 20 εκατομμυρίων μεγάλο κρατήρα Occator και κατέληξε ότι κάτω από την επιφάνειά του υπάρχει ένα «εκτεταμένο απόθεμα» αλμυρού νερού. Μια σειρά από επιστημονικές έρευνες που δημοσιεύθηκαν στις επιστημονικές εκδόσεις, Nature Astronomy, Nature Geoscience και Nature Communications δίνουν περαιτέρω στοιχεία για τον πλανήτη νάνο που ανακαλύφθηκε από τον ιταλό αστρονόμο και πρώτο διευθυντή του Αστεροσκοπείου του Παλέρμο στη Σικελία, Τζουζέπε Πιάτσι. Με τη χρήση υπέρυθρων εικόνων, μια επιστημονική ομάδα ανακάλυψε την παρουσία ποσότητας υδροαλίτη, κοινό συστατικό στον θαλάσσιο πάγο, το οποίο όμως, ως τώρα, δεν είχε ανακαλυφθεί ποτέ σε σημείο εκτός του πλανήτη μας. Η Μαρία Κριστίνα Nτε Σάνκτις, από Εθνικό Ινστιτούτο Αστροφυσικής στη Ρώμη δήλωσε πως ο υδροαλίτης είναι ένα σαφές σημάδι ότι η Δήμητρα είχε κάποτε θάλασσα. Μπορούμε πλέον τα πούμε ότι η Δήμητρα είναι ένα είδος ωκεάνιου κόσμου, όπως και κάποια από τα φεγγάρια του Κρόνου και του Δία». Σύμφωνα με την ομάδα τα αποθέματα άλατος μοιάζουν να έχουν σχηματιστεί τα τελευταία 2 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή, για τα δεδομένα του συμπαντικού χρόνου, μόλις χθες. Αυτό σημαίνει ότι το αλάτι μπορεί να «ανεβαίνει» από το εσωτερικό του πλανήτη, γεγονός που, σύμφωνα με την Ντε Σάνκτις, μπορεί να έχει σοβαρότατες επιπτώσεις σε μελλοντικές μελέτες. «Το υλικό αυτό που βρέθηκε στη Δήμητρα είναι εξαιρετικά σημαντικό για την αστροβιολογία. Γνωρίζουμε ότι αυτά τα ορυκτά είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη ζωής». Αυτός ο υψηλής πυκνότητας ωκεανός, με πολλά σωματίδια από άλατα και πετρώματα, θεωρείται πολύ διαφορετικός από εκείνους των δορυφόρων Ευρώπης του Δία και Εγκέλαδου του Κρόνου. Επίσης, ξεκινώντας πριν εννέα εκατομμύρια χρόνια και μέχρι πολύ πρόσφατα, εκτιμάται ότι στη Δήμητρα υπήρχε σημαντική κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα, δηλαδή ηφαίστεια που «ξερνούν» πάγους αντί για καυτή λάβα. Μελλοντικές αποστολές και επιστημονικές παρατηρήσεις θα χρειαστούν για να μελετήσουν κατά πόσο στη Δήμητρα -στην οποία επίσης υπάρχει το όρος Αχούνα Μονς με υψόμετρο τεσσάρων χιλιομέτρων- επικρατούν συνθήκες φιλικές για την ανάπτυξη ζωής ή είναι δυνατό να ανιχνευθούν τέτοια ίχνη. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/904559_dimitra-o-nanos-planitis-einai-allos-enas-ypogeios-okeanios-kosmos

«Ματιές» στον Γανυμήδη. Κατά την πτήση του με σκοπό πέρασμα από τον Δία στις 26 Δεκεμβρίου 2019, το διαστημόπλοιο Juno της NASA πέρασε κοντά από τον βόρειο πόλο του ένατου μεγαλύτερου αντικειμένου στο ηλιακό μας σύστημα- του Γανυμήδη, φεγγαριού του Δία. Οι εικόνες που κατέγραψε το όργανο JIRAM (Jovian Infrared Auroral Mapper) του σκάφους παρέχουν την πρώτη υπέρυθρη χαρτογράφηση του βορείου «συνόρου» του γιγαντιαίου φεγγαριού. Ο Γανυμήδης είναι το μόνο φεγγάρι στο ηλιακό σύστημα που είναι μεγαλύτερο από τον Ερμή και αποτελείται κυρίως από υδάτινο πάγο. Η σύστασή που θεωρείται πως περιέχει σημαντικά στοιχεία για την κατανόηση της εξέλιξης των 79 φεγγαριών του Δία μέχρι σήμερα. Επίσης, είναι το μοναδικό φεγγάρι στο ηλιακό σύστημα με το δικό του μαγνητικό πεδίο. Στη Γη το μαγνητικό πεδίο παρέχει μια «οδό» για το πλάσμα (φορτισμένα σωματίδια από τον ήλιο), ώστε να εισέρχεται στην ατμόσφαιρα και να δημιουργεί το Βόρειο Σέλας. Καθώς ο Γανυμήδης δεν έχει ατμόσφαιρα για να παρεμποδίζει την πορεία αυτή, η επιφάνεια στους πόλους του βομβαρδίζεται συνέχεια με πλάσμα από τη γιγαντιαία μαγνητόσφαιρα του Δία- κάτι που επηρεάζει σημαντικά τον πάγο του φεγγαριού. «Τα δεδομένα του JIRAM δείχνουν πως ο πάγος στον βόρειο πόλο του Γανυμήδη και γύρω από αυτόν έχει τροποποιηθεί από την πτώση του πλάσματος» είπε ο Αλεσάντρο Μούρα, ερευνητής στο ιταλικό INAF. «Είναι ένα ένα φαινόμενο για το οποίο ήμασταν σε θέση να μάθουμε για πρώτη φορά με το Juno, επειδή μπορούμε να δούμε τον βόρειο πόλο στο σύνολό του». Ο πάγος κοντά στους πόλους του φεγγαριού είναι άμορφος, καθώς φορτισμένα σωματίδια ακολουθούν τις γραμμές του μαγνητικού πεδίου του φεγγαριού στους πόλους, όπου και πέφτουν, εμποδίζοντας τον πάγο να σχηματίσει τακτική (ή κρυσταλλική) δομή. Μόρια παγωμένου νερού που εντοπίζονται και στους πόλους δεν παρουσιάζουν κάποια τάξη στη δομή τους, και ο άμορφος πάγος έχει διαφορετικό υπέρυθρο ίχνος από τον κρυσταλλικό που υπάρχει στον ισημερινό του Γανυμήδη. Από τα μυστικά του μεγαλύτερου φεγγαριού του Δία που ξεδιαλύνει το Juno αναμένεται να επωφεληθεί σημαντικά η επόμενη αποστολή στον παγωμένο αυτό κόσμο: Η αποστολή JUpiter Icy moons Explorer του ΕΟΔ προορίζεται να εξερευνήσει, μέσα σε ένα διάστημα 3,5 ετών, τη γιγαντιαία μαγνητόσφαιρα και την ταραγμένη ατμόσφαιρα του Δία, καθώς και μια σειρά από φεγγάρια του: Τον Γανυμήδη, την Καλλιστών και την Ευρώπη, αρχίζοντας από το 2030. https://physicsgg.me/2020/07/24/%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ad%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b3%ce%b1%ce%bd%cf%85%ce%bc%ce%ae%ce%b4%ce%b7/

«Αποστολή εξετελέσθη» για τον κυνηγό πλανητών της NASA, TESS Την κύρια αποστολή του ολοκλήρωσε στις 4 Ιουλίου το TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), όπως ανακοίνωσε η NASA. O κυνηγός πλανητών της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας χαρτογράφησε/ κατέγραψε περίπου το 75% του έναστρου ουρανού στο πλαίσιο μιας έρευνας δύο ετών- ένα εγχείρημα στο πλαίσιο του οποίου βρήκε 66 εξωπλανήτες και περίπου 2.100 υποψήφιους, τους οποίους αστρονόμοι εργάζονται για να επιβεβαιώσουν. «Το TESS παράγει έναν χείμαρρο παρατηρήσεων υψηλής ποιότητας, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα σε ένα μεγάλο εύρος επιστημονικών θεμάτων» είπε η Πατρίσια Μπόιντ, επιστήμονας προγράμματος για το TESS στο Goddard Space Flight Center στο Γκρίνμπελτ του Μέριλαντ. «Καθώς εισέρχεται στην παρατεταμένη αποστολή του, το TESS είναι ήδη μια τεράστια επιτυχία». Το TESS παρακολουθεί λωρίδες ουρανού 24 επί 96 μοιρών (τομείς) για περίπου έναν μήνα χρησιμοποιώντας τις τέσσερις κάμερές του. Η αποστολή πέρασε το πρώτο της έτος παρατηρώντας 13 τομείς στον νότιο ουρανό και μετά πέρασε άλλο ένα έτος παρατηρώντας τον βόρειο. Τώρα στο πλαίσιο της παρατεταμένης αποστολής, άρχισε ξανά την παρατήρηση του νοτίου- ενώ επιπρόσθετα η ομάδα του έχει κάνει βελτιώσεις όσον αφορά στον τρόπο που ο δορυφόρος συλλέγει και επεξεργάζεται δεδομένα. Οι κάμερές του πλέον τραβάνε μια πλήρη εικόνα κάθε 10 λεπτά, τρεις φορές ταχύτερα από ό,τι κατά την κύρια αποστολή του. Ένα νέο, fast mode, επιτρέπει τη μέτρηση της φωτεινότητας χιλιάδων άστρων κάθε 20 δευτερόλεπτα, μαζί με την προηγούμενη μέθοδο συλλογής αυτών των παρατηρήσεων από δεκάδες χιλιάδες άστρα κάθε δύο λεπτά. Οι ταχύτερες μετρήσεις θα επιτρέψουν στο TESS να επεξεργάζεται καλύτερα τις μεταβολές φωτεινότητας από αστρικές ταλαντώσεις και να καταγράφει εκλάμψεις από ενεργά άστρα με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Οι αλλαγές αυτές θα εξακολουθήσουν να είναι σε ισχύ για όλη τη διάρκεια της παρατεταμένης αποστολής, που θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2022. Μετά από έναν χρόνο παρατήρησης και καταγραφής του νοτίου ουρανού, το TESS θα περάσει 15 μήνες πραγματοποιώντας επιπλέον παρατηρήσεις στον βόρειο και εξετάζοντας περιοχές στην εκλειπτική- τον «δίσκο» της τροχιάς της Γης γύρω από τον ήλιο- που δεν έχει εξετάσει ακόμα. Το TESS αναζητεί διελεύσεις (transits)- το θάμπωμα ενός άστρου που προκαλείται όταν ένας πλανήτης σε τροχιά περνά από μπροστά του σε σχέση με το δικό μας οπτικό πεδίο. Μεταξύ των νεότερων ανακαλύψεων της αποστολής είναι και ο ΤΟΙ 700 d, ένας πλανήτης μεγέθους αντίστοιχου της Γης, που βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου του- δηλαδή το εύρος αποστάσεων όπου θεωρείται πως μπορεί να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή στον πλανήτη. https://www.naftemporiki.gr/story/1627794/apostoli-eksetelesthi-gia-ton-kunigo-planiton-tis-nasa-tess

Για πρώτη φορά φωτογράφησαν άμεσα δυο εξωπλανήτες… σε τροχιά γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο Το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO’s VLT) κατάφερε να φωτογραφήσει για πρώτη φορά ένα άστρο σαν το Ήλιο μας που συνοδεύεται από δύο γιγάντιους εξωπλανήτες. Οι φωτογραφίες εξωπλανητικών συστημάτων είναι εξαιρετικά σπάνιες και – μέχρι σήμερα – οι αστρονόμοι δεν είχαν παρατηρήσει άμεσα περισσότερους από έναν πλανήτες σε τροχιά γύρω από ένα άστρο. Οι παρατηρήσεις αυτές βοηθούν τους αστρονόμους να κατανοήσουν πως σχηματίστηκαν οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Πριν από λίγες εβδομάδες, οι αστρονόμοι του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου δημοσίευσαν μια εκπληκτική εικόνα που δείχνει την γέννηση ενός πλανητικού συστήματος [ESO Telescope Sees Signs of Planet Birth]. Τώρα το VLT χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνική, τράβηξε την πρώτη απευθείας φωτογραφία ενός πλανητικού συστήματος γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας. Το πλανητικό σύστημα βρίσκεται σε απόσταση 300 ετών φωτός από την Γη, και είναι γνωστό ως TYC 8998-760-1. Παρότι οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει έμμεσα χιλιάδες εξωπλανήτες στον γαλαξία μας, μόνο ένα μικρό μέρος αυτών των εξωπλανητών έχει φωτογραφηθεί απευθείας. Η άμεση απεικόνιση δύο ή περισσότερων εξωπλανητών γύρω από το ίδιο άστρο είναι ακόμη πιο σπάνια. Μόνο δύο τέτοια συστήματα έχουν παρατηρηθεί απευθείας μέχρι στιγμής, και τα δύο γύρω από άστρα πολύ διαφορετικά από τον Ήλιο μας. Η φωτογραφία του VLT είναι η πρώτη στην οποία απεικονίζονται περισσότεροι του ενός εξωπλανήτες γύρω από ένα άστρο που μοιάζει με τον Ήλιο μας. Το VLT της ESO ήταν επίσης το πρώτο τηλεσκόπιο που φωτογράφησε το 2004 άμεσα έναν εξωπλανήτη γύρω από έναν φαιό νάνο. Λαμβάνοντας φωτογραφίες σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να διακρίνουν τους δυο εξωπλανήτες από τα άστρα του υποβάθρου. Οι δύο αέριοι γίγαντες TYC 8998-760-1b και TYC 8998-760-1c περιφέρονται γύρω από το άστρο τους σε αποστάσεις 160 και 320 AU αντίστοιχα (AU=αστρονομική μονάδα=η μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο). Συγκριτικά, οι δυο αέριοι γίγαντες του ηλιακού μας συστήματος, ο Δίας και ο Κρόνος, απέχουν μόνο 5 και 10 AU αντίστοιχα, από τον Ήλιο. Επίσης. οι δύο εξωπλανήτες είναι πολύ βαρύτεροι, ο εσωτερικός πλανήτης έχει 14 φορές τη μάζα του Δία και ο εξωτερικός 6 φορές. Το άστρο TYC 8998-760-1 έχει ηλικία μόλις 17 εκατομμύρια χρόνια και βρίσκεται στον νότιο αστερισμό Μυία. Οι φωτογραφίες των εξωπλανητών TYC 8998-760-1b και TYC 8998-760-1c λήφθηκαν με την βοήθεια του οργάνου SPHERE. Το όργανο αυτό μπλοκάρει το έντονο φως από το μητρικό άστρο, επιτρέποντας την προβολή των πολύ πιο αμυδρών πλανητών. Η βελτίωση της τεχνικής αυτής στο μέλλον θα επιτρέψει την φωτογράφηση και των πλανητών μικρότερης μάζας γύρω από το εν λόγω άστρο. Στο βίντεο που ακολουθεί βλέπουμε σχηματικά τις τροχιές των δυο εξωπλανητών γύρω από το άστρο τους: https://physicsgg.me/2020/07/23/%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b7-%cf%86%ce%bf%cf%81%ce%ac-%cf%86%cf%89%cf%84%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%ac%cf%86%ce%b7%cf%83%ce%b1%ce%bd-%ce%ac%ce%bc%ce%b5%cf%83%ce%b1-%ce%b4%cf%85%ce%bf/

Έρευνα: Απρόσμενα υψηλός ο αριθμός των εξωπλανητών που μπορεί να φιλοξενούν ζωή. Ο μόνος κατοικήσιμος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος είναι η Γη, ωστόσο νέα έρευνα δείχνει πως άλλα άστρα μπορεί να έχουν μέχρι και επτά πλανήτες σαν τη Γη, εάν απουσιάζει κάποιος γίγαντας αερίων όπως ο Δίας. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε έρευνα του Στίβεν Κέιν, αστροβιολόγου του University of California, Riverside, η οποία δημοσιεύτηκε στο Astronomical Journal. H αναζήτηση ζωής στο διάστημα εστιάζει κατά κανόνα σε αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «κατοικήσιμη ζώνη»- την περιοχή γύρω από ένα άστρο όπου ένας πλανήτης μπορεί να έχει νερό σε υγρή μορφή. Ο Κέιν μελετούσε ένα κοντινό ηλιακό σύστημα ονόματι Trappist-1, που έχει τρεις πλανήτες σαν τη Γη στην κατοικήσιμη ζώνη του. «Αυτό με έκανε να αναρωτηθώ για τον μέγιστο αριθμό κατοικήσιμων πλανητών που είναι δυνατόν να έχει ένα άστρο, και γιατί το άστρο μας έχει μόνο έναν» είπε ο ίδιος. Η ομάδα του δημιούργησε ένα μοντέλο συστήματος όπου προσομοιώνονταν πλανήτες διαφόρων μεγεθών σε τροχιά γύρω από τα άστρα τους. Ένας αλγόριθμος ανέλαβε τις βαρυτικές δυνάμεις και βοήθησε να εξεταστεί πώς οι πλανήτες αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους σε βάθος εκατομμυρίων ετών. Όπως διαπιστώθηκε, ήταν δυνατόν κάποια άστρα να υποστηρίζουν μέχρι και επτά, και ένα άστρο σαν τον ήλιο μας θα μπορούσε να υποστηρίξει έξι πλανήτες με νερό σε υγρή μορφή. «Πάνω από επτά, και οι πλανήτες έρχονται πολύ κοντά μεταξύ τους και αποσταθεροποιούν ο ένας την τροχιά του άλλου» είπε σχετικά ο Κέιν. Οπότε προκύπτει το ερώτημα: Γιατί το ηλιακό μας σύστημα έχει μόνο έναν, ενώ θα μπορούσε να είχε έξι; Σε αυτό παίζει ρόλο η κίνηση των πλανητών- εάν είναι κυκλική αντί οβάλ ή άτακτη, ελαχιστοποιώντας οποιαδήποτε στενή επαφή και διατηρώντας σταθερές τροχιές. Επίσης, ο Κέιν υποπτεύεται τον Δία, με μάζα δυόμισι φορές μεγαλύτερη όλων των άλλων πλανητών του ηλιακού συστήματος μαζί, ως «υπεύθυνο» για την περιορισμένη κατοικησιμότητα του συστήματός μας. «Έχει μεγάλη επίδραση στην κατοικησιμότητα του ηλιακού μας συστήματος επειδή είναι τεράστιος και διαταράσσει άλλες τροχιές» είπε σχετικά. Λίγα μόνο άστρα είναι γνωστό πως έχουν πολλούς πλανήτες στις κατοικήσιμες ζώνες τους. Πηγαίνοντας παραπέρα, ο Κέιν σχεδιάζει να αναζητήσει επιπλέον άστρα, που περιβάλλοντοι πλήρως από μικρότερους πλανήτες. Τα άστρα αυτά θα είναι πρωταρχικοί στόχοι των τηλεσκοπίων της NASA. H εν λόγω έρευνα υπέδειξε ένα τέτοιο άστρο, το Beta Cvn, που είναι σχετικά κοντά μας, στα 27 έτη φωτός. Επειδή δεν έχει κάποιον πλανήτη σαν τον Δία, θα συμπεριληφθεί στη λίστα των άστρων που θα εξεταστούν για πολλαπλούς κατοικήσιμους πλανήτες. Επίσης, μελλοντικές μελέτες θα συμπεριλάβουν τη δημιουργία νέων μοντέλων που εξετάζουν την ατμοσφαιρική χημεία των πλανητών στις κατοικήσιμες ζώνες άλλων αστρικών συστημάτων. https://www.naftemporiki.gr/story/1625816/ereuna-aprosmena-upsilos-o-arithmos-ton-eksoplaniton-pou-mporei-na-filoksenoun-zoi

Η NASA επιστρέφει κομμάτι μετεωρίτη «σπίτι» του μετά από 700.000 χρόνια. Ένα μικρό κομμάτι μετεωρίτη από τον πλανήτη Άρη θα εκτοξευτεί αυτή τη βδομάδα πίσω στον σπίτι του. Ο μετεωρίτης, ο οποίος βρέθηκε στις ερήμους του Ομάν το 1999 γνωστός και ως Sayh al Uhaymir 008 ή SaU 008, θα τοποθετηθεί στον ρομποτικό εξερευνητή της NASA Perseverance (Eπιμονή) με προορισμό, και πάλι, τον Κόκκινο Πλανήτη. Το διαστημικό όχημα της NASA Perseverence, θα ξεκινήσει το ταξίδι του προς τον Άρη αυτή την εβδομάδα. Οι επιστήμονες είναι σίγουροι ότι το κομμάτι, που φυλάσσεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου προέρχεται από τον Άρη. «Μικροσκοπικές φυσαλίδες αερίων που έχουν εγκλωβιστεί μέσα στον μετεωρίτη, έχουν ακριβώς την ίδια σύσταση με την ατμόσφαιρα του Άρη, οπότε ξέρουμε ότι προήλθε από εκεί», εξηγεί η καθηγήτρια Κάρολιν Σμιθ, συντηρήτρια των μετεωριτών στο μουσείο και μέλος της επιστημονικής ομάδας για το Mars 2020. Το τμήμα του μετεωρίτη θα χρησιμοποιηθεί για τη βαθμονόμηση των ανιχνευτών του ρόβερ Perseverance, όταν αυτό φτάσει στην επιφάνεια του Άρη και ξεκινήσει την αναζήτηση ενδείξεις ζωής στον πλανήτη. Ο αρειανός μετεωρίτης SAU 008 δημιουργήθηκε όταν ένας αστεροειδής – ή κομήτης – συγκρούστηκε με τον κόκκινο πλανήτη πριν από περίπου 600.000 με 700.000 χρόνια, εκσφενδονίζοντας βράχους του στο Διάστημα. Ένα από αυτά τα κομμάτια ακολούθησε μια τροχιά «ακριβείας» και προσέκρουσε στη Γη. Μεταξύ των οργάνων που είναι τοποθετημένα στο Perseverance είναι ένα λέιζερ υψηλής ακρίβειας που ονομάζεται Sherloc. Θα χρησιμοποιηθεί για την αποκρυπτογράφηση της χημικής σύνθεσης των πετρωμάτων και την αναζήτηση οργανικών ενώσεων που θα αποδείκνυαν ότι υπήρξε ζωή στον Άρη – ή εξακολουθεί να υπάρχει. Το κομμάτι του μετεωρίτη SAU 008 σκοπό έχει να διασφαλίσει ότι αυτό θα γίνει με την μέγιστη ακρίβεια. https://www.youtube.com/watch?v=n-JDYmE4L70&feature=emb_logo https://physicsgg.me/2020/07/27/%ce%b7-nasa-%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%cf%81%ce%ad%cf%86%ce%b5%ce%b9-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b9-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%af%cf%84%ce%b7-%cf%83%cf%80%ce%af/

22/7: ημέρα προσέγγισης του αριθμού π. Ενώ η 14η Μαρτίου (3/14) έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα του αριθμού π, η 22η Ιουλίου (22/7) θεωρείται ως η παγκόσμια ημέρα προσέγγισης του αριθμού π. Ο λόγος 22/7 χρησιμοποιήθηκε ως προσέγγιση του αριθμού π για πρώτη φορά από τον Αρχιμήδη. Άσκηση Με ένα απλό κομπιουτεράκι μπορούμε να δούμε ότι 22/7=3,142857>π=3,14159… Αν όμως δεν γνωρίζαμε τα πρώτα ψηφία του π, θα μπορούσαμε να αποδείξουμε ότι 22/7>π ; Η απόδειξη είναι πολύ σύντομη – πολύ συντομότερη από το να υπολογίσουμε ότι το π ισούται προσεγγιστικά με 3,14159. Αρκεί να δείξουμε ότι: 0< \int\limits_{0}^{1} \frac{x^{4}(1-x)^{4}} {1+x^{2}} dx = \frac{22}{7} - \pi Το ολοκλήρωμα υπολογίζεται πολύ εύκολα ως εξής: Φωτογραφια:

Μειώνονται οι πιθανότητες ύπαρξης του στείρου (sterile) νετρίνο. Οι φυσικοί γνωρίζουν αρκετά πράγματα για τα νετρίνα. Είναι στοιχειώδη σωματίδια που «κυκλοφορούν» παντού, αλλά σπάνια αλληλεπιδρούν με την ύλη. Εμφανίζονται σε τρεις διαφορετικούς τύπους (ή γεύσεις) – νετρίνο του ηλεκτρονίου, νετρίνο του μιονίου και νετρίνο του σωματιδίου ταυ. Και μπορούν να ταλαντώνονται μεταξύ αυτών των γεύσεων, μεταπίπτοντας από τον έναν τύπο νετρίνου σε άλλον καθώς ταξιδεύουν. Όμως υπάρχουν μερικά αναπάντητα (μέχρι στιγμής) ερωτήματα σχετικά με τα νετρίνα. Όπως για παράδειγμα η ακριβής τιμή της μάζας τους, η οποία είναι μεν πολύ μικρή, αλλά διάφορη του μηδενός. Τα πειράματα σχετικά με τις ταλαντώσεις τους δίνουν πληροφορίες για την διαφορά των τετραγώνων των μαζών των νετρίνων, ενώ οι κοσμολογικές εκτιμήσεις δίνουν εκτίμηση του αθροίσματος των μαζών και των τριών νετρίνων. Επιπλέον, τα πειράματα δείχνουν την ύπαρξη ενός αινιγματικού τέταρτου νετρίνου, αυτό που ονομάζεται στείρο νετρίνο. Αλλά τα δεδομένα δεν είναι ξεκάθαρα και τα σήματα από αυτό το σωματίδιο είναι αμφιλεγόμενα. Οι φυσικοί των πειραμάτων MINOS, MINOS+πειράματα στο Fermilab στις ΗΠΑ και του Daya Bay Reactor Neutrino Experiment στην Κίνα, δημοσίευσαν μια ανάλυση μέρους των δεδομένων τους που δεν βλέπει την ύπαρξη στείρων νετρίνων. Όμως δεν έχουν μελετήσει ακόμα όλα τα δεδομένα τους, ενώ άλλα πειράματα βλέπουν πιθανά σήματα, αφήνοντας την «πόρτα μισάνοιχτη» όσον αφορά την ύπαρξη του στείρου νετρίνου. Η ταλάντωση των νετρίνων μεταξύ των γεύσεων είναι ένα κβαντικό φαινόμενο. Προέρχεται από το γεγονός ότι κάθε γεύση νετρίνων, νe (ηλεκτρονίου), νμ (μιονίου) και ντ (ταυ), είναι μια γραμμική υπέρθεση τριών καταστάσεων, ν1, ν2 και ν3 με μάζες m1, m2 και m3 (διαβάστε σχετικά: Βραβείο Νόμπελ 2015 – «Η αποκάλυψη των ταλαντώσεων των νετρίνων»). https://physicsgg.me/2015/10/09/%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%8E%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BD%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF/ Μετρήσεις ακρίβειας δείχνουν ότι η απόσταση που χρειάζεται ένα νετρίνο για να μετατραπεί σε άλλο – η γραμμή ταλάντωσης των νετρίνων – εξαρτάται από τις ενέργειες των συμμετεχόντων καταστάσεων και τη διαφορά τετραγώνων των μαζών τους. Για παράδειγμα, ένα νετρίνο του μιονίου ενός γιγα-ηλεκτρονιοβόλτ (GeV) από την δέσμη νετρίνων στο Fermilab συνήθως διανύει 500 χιλιόμετρα για να ταλαντωθεί σε ένα νετρίνο του ταυ. Αντίθετα, ένα αντινετρίνο του ηλεκτρονίου τριών μεγα-ηλεκτρονιοβόλτ (MeV) από έναν πυρηνικό αντιδραστήρα, διανύει μόνο 1 χιλιόμετρο για να αλλάξει γεύση. Και οι δύο ταλαντώσεις είναι συνεπείς με την εξίσωση: \Delta m^{2}_{31} = m^{2}_{3}-m^{2}_{1} = 2.5 \times 10^{-3} eV^{2}. Ωστόσο, ορισμένα πειράματα διαπίστωσαν μια σειρά από προβληματικά αποτελέσματα που δεν ταιριάζουν στο πλαίσιο των τριών νετρίνων. Τα παλαιότερα αποτελέσματα τέτοιου είδους προέρχονται από το πείραμα Liquid Scintillator Neutrino Detector (LSND) στο Εθνικό Εργαστήριο του Los Alamos, όπου το 2001 προέκυψαν δεδομένα σύμφωνα με τα οποία αντινετρίνα μιονίων μετατρέπονται σε αντινετρίνα ηλεκτρονίων σε μικρότερες αποστάσεις από τις αναμενόμενες για ταλαντώσεις νετρίνων τριών γεύσεων. Αργότερα, το πείραμα Mini Booster Neutrino (MiniBooNE), το οποίο πραγματοποιήθηκε για να ελέγξει την ανωμαλία του πειράατος LSND, παρατήρησε ένα παρόμοιο σήμα. Μια εξήγηση για αυτές τις σύντομες ταλαντώσεις είναι ότι υπάρχει ένα τέταρτο «στείρο» νετρίνο, νs, το οποίο δεν αλληλεπιδρά σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις του καθιερωμένου προτύπου της σωματιδιακής φυσικής. Τα δεδομένα LSND και MiniBooNE υποδηλώνουν ότι ένα τέτοιο σωματίδιο θα έχει ταλαντώσεις με διαφορά μάζας Δm241 = 1eV2. Κι άλλα πειράματα με νετρίνα από πυρηνικούς αντιδραστήρες συμφωνούν με την διαφορά μάζας 1 eV2 ή και περισσότερο. Η νέα ανάλυση από τα πειράματα MINOS, MINOS + και Daya Bay, η οποία περιλαμβάνει παλιά δεδομένα από το πείραμα Bugey-3, που ολοκληρώθηκε το 1996 – έψαξε προς αυτή την κατεύθυνση αλλά δεν βρήκε καμία ένδειξη στείρων νετρίνων, σε αντίθεση με τα προαναφερθέντα πειράματα. Τα πειράματα MINOS και MINOS+ είναι πειράματα μεγάλων διαδρομών, όπου τα νετρίνα ταξιδεύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα πριν ανιχνευθούν. Τα δύο πειράματα μελετούν την εξαφάνιση νετρίνων του μιονίου που παράγονται στο Fermilab χρησιμοποιώντας ανιχνευτές τοποθετημένους σε αποστάσεις 1,04 km και 735 km από το εργαστήριο. Το Daya Bay είναι ένα πείραμα μεσαίας διαδρομής. Τα αντινετρίνα του ηλεκτρονίου παράγονται σε έξι πυρηνικούς αντιδραστήρες και ανιχνεύονται από οκτώ ανιχνευτές αντινετρίνων που βρίσκονται σε τρεις διαφορετικές υπόγειες αίθουσες, σε αποστάσεις που κυμαίνονται από 365 m έως 1,9 km από τον αντιδραστήρα. Το Bugey-3 ήταν ένα πείραμα μικρής γραμμής διαδρομής που ανίχνευσε ταλαντώσεις νετρονίων του μιονίου σε αποστάσεις 15, 40 και 95 m από τον πυρήνα του αντιδραστήρα, όπου παράγονταν τα νετρίνα. Οι εν λόγω πειραματικές ομάδες σε συνεργασία μεταξύ τους έθεσαν νέους περιορισμούς στην πιθανότητα το νετρίνο του μιονίου να μεταπίπτει σε ένα νετρίνο του ηλεκτρονίου διαμέσου ενός στείρου νετρίνου σε αυτές τις αποστάσεις. Εξαλείφουν το στείρο νετρίνο στις περιοχές διαφοράς μαζών μεταξύ 10−4 και 103 eV2.Αυτοί οι νέοι περιορισμοί επιτείνουν την διαφωνία σχετικά με την ύπαρξη του στείρου νετρίνο. Αυτή η διαφωνία οφείλεται στο ότι αποκλείουν τις τιμές διαφοράς μάζας για τα σήματα στείρων νετρίνων που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τόσο τα πρώτα πειράματα LSND, όσο και το πείραμα MiniBooNE, αλλά και νέα μη δημοσιευμένα πειράματα του MiniBooNE που αναλύουν ένα σύνολο δεδομένων 17 ετών. Υπάρουν κι άλλα μη δημοσιευμένα αποτελέσματα, αυτή τη φορά από το πείραμα IceCube, όπου αναλύονται οκτώ χρόνια ατμοσφαιρικών δεδομένων νετρίνων του μιονίου και αμφισβητούν επίσης την ύπαρξη του στείρου νετρίνου. Και η απουσία του στείρου νετρίνου συμφωνεί με τα δεδομένα από του διαστημικού τηλεσκοπίου Planck που μετρούν την πυκνότητα ενέργειας του αρχέγονου Σύμπαντος. Αυτές οι διαφωνίες σημαίνουν ότι χρειάζονται επιπλέον δεδομένα για την επίλυση του προβλήματος σχετικά με το στείρο νετρίνο, ιδίως από το Short Baseline Neutrino Program στο Fermilab. Επιπλέον το πείραμα MINOS+συνεργασία στο Fermilab πρέπει να αναλύσει τα δεδομένα πειραμάτων των τελευταίων ετών, ενώ το πείραμα Daya Bay έχει δύο επιπλέον χρόνια λήψης δεδομένων που πρέπει να αναλυθούν. Όταν ολοκληρωθούν τα παραπάνω τότε ίσως οι φυσικοί να καταλήξουν σε μια τελική πειραματική ετυμηγορία υπέρ ή κατά της ύπαρξης στείρων νετρίνων. https://physicsgg.me/2020/08/11/%ce%bc%ce%b5%ce%b9%cf%8e%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%ce%b9-%ce%bf%ce%b9-%cf%80%ce%b9%ce%b8%ce%b1%ce%bd%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b5%cf%82-%cf%8d%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%be%ce%b7%cf%82-%cf%84%ce%bf/

Ο χορός των νετρίνων μας ανοίγει νέους ορίζοντες. Είναι υπέροχο να βλέπεις νέα παιδιά να προσεγγίζουν βασικά σημεία δύσκολων εννοιών της Φυσικής και να τις μετατρέπουν μετά σε κίνηση, σε αυτοσχεδιασμό και χορογραφία. Το μήνυμα της επιστήμης πρέπει να φτάσει παντού, ειδικά σε εποχές που αναπτύσσονται ξανά ο ανορθολογισμός και οι οπισθοδρομικές απόψεις». Ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, μας μιλάει για την προσπάθεια να φέρει κοντά στο κοινό τις έννοιες της Φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων, μέσω της σύζευξης επιστήμης και τέχνης. «Ηταν ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα, που άνοιξε καινούργιους δρόμους για τη διδασκαλία της Φυσικής και για την έμπνευση νέων ανθρώπων», λέει στην «Κ» ο διακεκριμένος Ελληνας επιστήμονας. Για το έργο του αυτό, ο κ. Νικολόπουλος κέρδισε πρόσφατα ακόμα μία διάκριση. Ηταν ένας από τους τρεις επιστήμονες από όλη την Ευρώπη που τιμήθηκαν με το βραβείο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας για τη Σύνδεση της Ερευνας με το Κοινό, ένα βραβείο που δόθηκε πρώτη φορά φέτος και θα απονέμεται κάθε δύο χρόνια. Ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος ανήκε στους επιστήμονες που είχαν σημαντική συμμετοχή στην ανακάλυψη του μποζονίου Higgs, καθώς συντόνιζε μία από τις ερευνητικές ομάδες του πειράματος ATLAS στο CERN, που οδήγησε στη βράβευση των F. Englert και P. Higgs με το βραβείο Νομπέλ Φυσικής το 2013. Σήμερα, παράλληλα με τα καθήκοντα διδασκαλίας στο πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, «τρέχει» ένα σημαντικό ερευνητικό πρόγραμμα του ERC (ExclusiveHiggs) για την πειραματική διερεύνηση των αλληλεπιδράσεων των στοιχειωδών σωματιδίων της ύλης με το μποζόνιο Higgs στο CERN. Ταυτόχρονα, ο 37χρονος Ελληνας ερευνητής πειραματίστηκε για το πώς μπορεί αυτή η «βαριά» επιστημονική γνώση να διαδοθεί σε ένα ευρύτερο κοινό και ειδικά στις νέες ηλικίες. Το ξεκίνημα «Ηταν μια πολύ συνεργατική προσπάθεια, που ξεκινήσαμε με τη χορογράφο Μαίρη Παρδαλάκη από το 2015-16 και τον εικαστικό Ιαν Αντριους. Και οι δύο καλλιτέχνες δεν γνώριζαν τις έννοιες, ούτε ασχολούνταν ιδιαίτερα με την επιστήμη. Παρ’ όλα αυτά μέσα από τις συζητήσεις μας και τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο έγιναν “πρεσβευτές της επιστήμης”», λέει ο κ. Νικολόπουλος. Ο Ιαν Αντριους έκανε μια σχετική έκθεση εικαστικών στη Βιβλιοθήκη του Μπέρμιγχαμ, ενώ επισκέφτηκαν μαζί με τον κ. Νικολόπουλο σχολεία και έκαναν με μαθητές 14-16 ετών εργαστήρια ζωγραφικής, γλυπτικής και γενικότερα εικαστικών τεχνών, εμπνευσμένων από τη Φυσική στοιχειωδών σωματιδίων. «Με τη Μαίρη διοργανώσαμε εργαστήρια χορού σε σχολεία, σε παιδιά μικρότερης ηλικίας από 12-13 ετών. Αφού κάναμε μια βασική παρουσίαση των εννοιών, μοιράσαμε κάρτες με το όνομα ενός σωματιδίου και το κάθε παιδί έπρεπε να κάνει κινήσεις, αυτοσχεδιασμούς χορογραφίας, ανάλογα με τις βασικές ιδιότητες του σωματιδίου που έγραφε η κάρτα του. Αν είναι βαρύ ή ελαφρύ, “κοινωνικό” ή “ντροπαλό”, ανάλογα. Τα παιδιά είχαν την ευθύνη για τη χορογραφία, καθώς και την επιλογή της μουσικής. Είχε πολύ εντυπωσιακά αποτελέσματα, καθώς μετά θυμόντουσαν τα ονόματα των σωματιδίων, κάποιες ιδιότητες κ.λπ. Τα παιδιά ήταν ενθουσιασμένα, πήγαιναν στη διευθύντρια του σχολείου και έλεγαν “πόσο πολλά μάθαμε, τι προχωρημένη Φυσική ξέρουμε”. Δεν έμαθαν βεβαίως τα πάντα για τα σωματίδια, αλλά πήραν ερεθίσματα, έμαθαν να μη φοβούνται την επιστήμη», αφηγείται χωρίς να παύσει να χαμογελά σκεπτόμενος όσα έγιναν ο κ. Νικολόπουλος. Τα εργαστήρια έγιναν σε σχολεία στο Μπέρμιγχαμ και σε ελληνικά σχολεία στο Παρίσι. Νωρίτερα είχε παρουσιαστεί η χορευτική παράσταση «The Neutrino Passoire» (το πέρασμα των νετρίνων από το σουρωτήρι, σε ελεύθερη μετάφραση) σε φεστιβάλ στην Αγγλία και στη Γαλλία. Ρωτάμε τι τον ώθησε σε αυτή τη δράση. «Κατ’ αρχάς, θέλω η επιστήμη να επικοινωνήσει με τον κόσμο, να γίνει κτήμα περισσότερων ανθρώπων. Εξάλλου, τα βήματα που επιτυγχάνονται στην έρευνα είναι αποτέλεσμα προσπάθειας όλης της κοινωνίας. Εμείς, για παράδειγμα, αισθανθήκαμε μεγάλη χαρά και προσωπική ικανοποίηση με την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs, αλλά δεν ξεχνάμε πως όλο αυτό είναι κομμάτι της επιστημονικής και κοινωνικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Η έρευνά μας χρηματοδοτείται από δημόσια κονδύλια και πρέπει τα αποτελέσματά της να αποδοθούν στην κοινωνία. Ετσι μπορούμε να εξηγήσουμε και γιατί πρέπει να ενισχυθεί. »Ενας δεύτερος λόγος είναι γιατί θεωρώ πως πρέπει ο λόγος της επιστήμης να φτάσει στην κοινωνία και ειδικά στα νέα παιδιά. Σήμερα αναβιώνουν διάφορες ιδεοληψίες και απόψεις οπισθοδρομικές. Οπαδοί της επίπεδης γης, αντιεμβολιαστικό “κίνημα” και άλλα πολλά. Η επιστήμη δίνει μια άλλη διέξοδο. »Τρίτο, με δράσεις όπως αυτή, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ακολουθήσουν, εάν αυτό τους εμπνέει, τον δρόμο της επιστημονικής έρευνας. Να δουν πως είναι κάτι πολύ συναρπαστικό και πως οι επιστήμονες δεν διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους. Απλά προσπαθούν πολύ για κάτι που τους ενδιαφέρει. Και έτσι προχωράς...». Το μποζόνιο Higgs και τα καλλιτεχνικά «Κάθε παιδί έπρεπε να κάνει κινήσεις, αυτοσχεδιασμούς χορογραφίας, ανάλογα με τις βασικές ιδιότητες του σωματιδίου που έγραφε η κάρτα του». Η όλη διαδικασία ήταν πολύ διδακτική, σύμφωνα με τον Ελληνα φυσικό. «Θέλαμε να σπάσουμε το στερεότυπο πως η διδασκαλία της επιστήμης και ειδικά της Φυσικής είναι στον πίνακα, με ατέλειωτους τύπους και εξισώσεις. Βεβαίως είναι και αυτά πολύ σημαντικά, αλλά είδαμε νέους τρόπους για να αναπτύξουμε τη συνεργασία των καθηγητών Φυσικής και Καλλιτεχνικών», μας λέει. «Είναι σημαντικό πως σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει το μάθημα των Καλλιτεχνικών μέχρι τις μεγάλες τάξεις. Ετσι όλο αυτό που αναπτύξαμε θα μπορούσε να είναι μια δημιουργική εργασία στο πλαίσιό του». Ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος δεν έμεινε κι ο ίδιος ανεπηρέαστος από το πρόγραμμα. Μπορεί να μην είναι σίγουρος για το πώς ακριβώς χορεύει το μποζόνιο, αλλά όπως μας λέει «διεύρυνε τους ορίζοντές μου κι ενίσχυσε την πιο δημιουργική ματιά στην ερευνητική μου δραστηριότητα. Επίσης με βοήθησε στον τρόπο που διδάσκω. Στόχος είναι να εκλαϊκεύσουμε, να πούμε κάποια πράγματα απλά, αλλά όχι απλοϊκά. Κι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Δεν ήταν λίγες οι φορές που έλεγα στους καλλιτέχνες, όχι αυτό δεν μπορούμε να το δείξουμε έτσι, ακόμα κι αν βόλευε, καθώς δεν είναι σωστό», μας λέει. Δεν θα χάναμε την ευκαιρία να τον ρωτήσουμε για την επόμενη μέρα της βασικής ερευνητικής του δραστηριότητας. «Ανακαλύψαμε το μποζόνιο Higgs, αλλά έχουμε πολλά ακόμα να καταλάβουμε. Για παράδειγμα, ανταποκρίνονται οι ιδιότητες με βάση όσα θα περιμέναμε σύμφωνα με το Καθιερωμένο Πρότυπο; Μέχρι τώρα ναι, αλλά συνεχίζουμε την έρευνα. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα. Για παράδειγμα στο Καθιερωμένο Πρότυπο δεν εξηγείται γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά μάζας μεταξύ των σωματιδίων της ύλης. Επίσης, το μποζόνιο Higgs είναι μοναδικό στις ιδιότητες του, υπάρχουν και άλλα σωματίδια σαν αυτό; Το Κ.Π. λέει πως είναι μόνο ένα, το μποζόνιο, είναι όμως έτσι;». Το ερευνητικό ενδιαφέρον του κ. Νικολόπουλου δεν περιστρέφεται μόνο στο πολύ μικρό, αλλά και στο πολύ μεγάλο, στο επίπεδο της απέραντης σκοτεινής ύλης του Διαστήματος. «Εχουμε εδώ και περίπου 50 χρόνια το Καθιερωμένο Πρότυπο που είναι πολύ καλό, αλλά εξηγεί μόνο το 5% περίπου της μάζας και ενέργειας του σύμπαντος. Τι γίνεται με το υπόλοιπο;», μας λέει. Υπάρχει λοιπόν ερευνητικό πεδίον δόξης λαμπρόν για τους/τις φυσικούς του μέλλοντος, που ίσως εμπνεύστηκαν από τα εργαστήρια του κ. Νικολόπουλου και των συνεργατών του. https://www.kathimerini.gr/1089447/article/proswpa/synentey3eis/o-xoros-twn-netrinwn-mas-anoigei-neoys-orizontes

Τι θα συνέβαινε αν μια μαύρη τρύπα έπεφτε μέσα σε μια σκουληκότρυπα. Ανατρέχοντας τα δεδομένα του LIGO για τα προηγούμενα δύο χρόνια , ο καθηγητής Μπραντ και η ομάδα του ανακάλυψαν πολύ αδύναμα βαρυτικά κύματα που είχαν εκπεμφθεί από τον αστέρα νετρονίων (…) Αναλύοντας με προσοχή αυτά τα σταθερά κύματα, ο καθηγητής Μπράντ έμαθε που βρισκόταν η πηγή τους. Ήταν απίστευτο! Τα κύματα έρχονταν από κάτι που βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο. Ενώ η Γη και ο Κρόνος κινούνταν στις τροχιές τους, η πηγή παρέμενε πάντα κοντά στον Κρόνο! Ένας αστέρας νετρονίων σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο; Αδύνατο! Μια μαύρη τρύπα να συνοδεύει τον αστέρα νετρονίων και να βρίσκονται και τα δυο αντικείμενα στην τροχιά του Κρόνου; Ακόμα πιο αδύνατο! Ο Κρόνος θα είχε καταστραφεί προ πολλού και η βαρύτητα του άστρου και της μαύρης τρύπας θα είχαν διαταράξει προ πολλού τις τροχιές όλων των πλανητών του Ήλιου και, βέβαια, και της Γης. Με διαταραγμένη την τροχιά της η Γη θα είχε αρχικά μετακινηθεί κοντά στον Ήλιο και στη συνέχεια πολύ μακριά του. Θα είχαμε ξεροψηθεί, μετά θα είχαμε καταψυχθεί και στο τέλος, θα είχαμε σκοτωθεί. Να όμως που τα κύματα ήταν εκεί. Έρχονταν χωρίς αμφιβολία από κάπου κοντά στον Κρόνο. Ο καθηγητής Μπραντ μπορούσε να σκεφθεί μόνο μια εξήγηση: Τα κύματα έπρεπε να έρχονται από μια σκουληκότρυπα σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο. Και η πηγή τους, η μαύρη τρύπα και ο αστέρας νετρονίων, έπρεπε να βρίσκεται στο άλλο άκρο της σκουληκότρυπας. Τα κύματα προέρχονταν από τον αστέρα νετρονίων και την μαύρη τρύπα. Ένα μικρό μέρος των κυμάτων αιγμαλωτιζόταν από τη σκουληκότρυπα, ταξίδευε μέσα της και στη συνέχεια εξαπλωνόταν στο ηλιακό σύστημα, με ένα μέρος τους να φτάνει στη Γη και να περνάει μέσα από τον ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων LIGO» Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο του νομπελίστα φυσικού Kip Thorne, «H επιστήμη του Interstellar» (μετάφραση Παναγιώτης Δρεπανιώτης, εκδόσεις Ροπή). Πρόκειται για το αρχικό σενάριο που είχε προτείνει ο Thorne στον σκηνοθέτη της ταινίας Jonathan Nolan, αλλά τελικά κόπηκε, γιατί o Nolan δεν ήθελε να βαρύνει την ταινία με βαρυτικά κύματα που ανιχνεύονται από το LIGO (Για την ιστορία τα βαρυτικά κύματα ανιχνεύθηκαν από το LIGO δύο χρόνια μετά την προβολή της ταινίας … O Kip Thorne λοιπόν, φαντάστηκε ένα πολύ απομακρυσμένο από την Γη δυαδικό σύστημα μαύρης τρύπας και αστέρα νετρονίων που παράγει βαρυτικά κύματα, τα οποία διαμέσου μιας σκουληκότρυπας φτάνουν στο ηλιακό μας σύστημα. Οι φυσικοί J. B. Dent, W. E. Gabella, K. Holley-Bockelmann και T. W. Kephart προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Αναρωτήθηκαν τι θα συνέβαινε αν η μαύρη τρύπα έπεφτε μέσα στην σκουληκότρυπα; Οι φυσικοί Dent et al πιστεύουν ότι είναι δυνατή η ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων που δημιουργούνται όταν μια μαύρη τρύπα πέφτει μέσα σε μια σκουληκότρυπα. Οι ανιχνευτές των βαρυτικών κυμάτων έχουν εντοπίσει από το 2016 μέχρι σήμερα 20 συγκρούσεις μεταξύ μαύρων τρυπών (ή και με αστέρες νετρονίων) που παρήγαγαν βαρυτικά κύματα. Όμως είναι πιθανόν να υπάρχουν πιο εξωτικά αντικείμενα, όπως οι σκουληκότρυπες, οι συγκρούσεις των οποίων θα μπορούσαν να παράγουν ανιχνεύσιμα βαρυτικά κύματα. Γενικά, όλες οι σκουληκότρυπες είναι ασταθείς και κλείνουν την στιγμή που ανοίγουν. Ο μόνος τρόπος για να κρατηθούν ανοιχτές και «διασχίσιμες» είναι με μια εξωτική μορφή ύλης με τη λεγόμενη «αρνητική μάζα» που διαθέτει περίεργες ιδιότητες, όπως το ότι απωθείται αντί να έλκεται από το γνωστό βαρυτικό πεδίο. Όμως, κανείς δεν ξέρει αν υπάρχει τέτοια εξωτική ύλη. Υποθέτοντας ότι είναι δυνατή η ύπαρξη αντικειμένων όπως οι σκουληκότρυπες, οι φυσικοί Dent et al διερεύνησαν τα βαρυτικά κύματα που δημιουργούνται όταν μια μαύρη τρύπα περιφέρεται γύρω από μια σκουληκότρυπα. Διερεύνησαν επίσης το τι θα μπορούσε να συμβεί αν μια μαύρη τρύπα διέσχιζε μια σκουληκότρυπα! Ανέλυσαν τις αλληλεπιδράσεις μιας μαύρης τρύπας 5 ηλιακών μαζών και μιας σταθερής και διασχίσιμης σκουληκότρυπας 200 ηλιακών μαζών, το άνοιγμα της οποίας είναι 60 φορές μεγαλύτερο από την μαύρη τρύπα. Οι Dent et al υπολόγισαν τα χαρακτηριστικά των βαρυτικών κυμάτων που παράγονται καθώς η μαύρη τρύπα διασχίζει την σκουληκότρυπα. Και διαπίστωσαν αρκετές χαρακτηριστικές διαφορές σε σχέση με τα μέχρι στιγμής γνωστά βαρυτικά κύματα που προέρχονται από συγχωνεύσεις μαύρων τρυπών. Αν λοιπόν ποτέ οι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων ανιχνεύσουν τέτοιου είδους σήματα, τότε θα έχουμε ανιχνεύσει ταυτόχρονα και την ύπαρξη σκουληκότρυπας (και της εξωτικής ύλης που απαιτείται για την σταθερότητά της). Μελλοντική θεωρητική έρευνα θα μπορούσε να μελετήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ της εξωτικής ύλης μιας σκουληκότρυπας και της φυσιολογικής ύλης που εισέρχεται σ’ αυτήν, καθώς επίσης και πιο περίπλοκα σενάρια, όπως τι συμβαίνει όταν μια σκουληκότρυπα περιστρέφεται και πως αλληλεπιδρούν τα βαρυτικά κύματα με την κανονική και την εξωτική ύλη σ’ αυτά τα σενάρια. Φωτογραφία:Οι σκουληκότρυπες είναι σήραγγες στο χωροχρόνο που θεωρητικά μπορούν να επιτρέψουν ταξίδια οπουδήποτε στο χώρο και στο χρόνο (ακόμα και σε άλλο σύμπαν) https://physicsgg.me/2020/08/17/%cf%84%ce%b9-%ce%b8%ce%b1-%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%ad%ce%b2%ce%b1%ce%b9%ce%bd%ce%b5-%ce%b1%ce%bd-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7-%cf%84%cf%81%cf%8d%cf%80%ce%b1-%ce%ad%cf%80%ce%b5%cf%86/

Το σύμπαν μας δεν είναι το μόνο. Το σύμπαν δεν είναι ένα, όπως δεν υπήρξε ένα και μοναδικό Big Bang. Οι μακρινοί γαλαξίες απομακρύνονται από κοντά μας, ενώ ο υπερ-γαλαξίας που θα δημιουργηθεί από τη συνένωση των γειτονικών μας γαλαξιών θα μείνει μόνος σε ένα άδειο σύμπαν και τελικά θα αποσυντεθεί. Ομως πολύ πριν συμβούν όλα αυτά, η ανθρωπότητα ενδέχεται να ζήσει μεγάλες καταστροφές, και το είδος μας να κινδυνεύσει με εξαφάνιση. Φως στη μακρινή αρχή της ζωής και στα μυστικά της σκοτεινής ύλης που αποτελεί το 85% όλης της ύλης του σύμπαντος αλλά ακόμη δεν γνωρίζουμε τη φύση της ρίχνει ο Γιώργος Ευσταθίου, διακεκριμένος καθηγητής Αστροφυσικής, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοσμολογίας του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ και εταίρος της Βασιλικής Ακαδημίας της Βρετανίας, ο οποίος σε όλη του τη ζωή αναζητεί απαντήσεις στα θεμελιώδη ανθρώπινα ερωτήματα για την αρχή του κόσμου μας. Εχει λάβει πολλές διακρίσεις και βραβεία για επαναστατικές ανακαλύψεις αναφορικά με τον σχηματισμό και την εξέλιξη των γαλαξιών. Ανέπτυξε προσομοιώσεις στον ηλεκτρονικό υπολογιστή που έδειξαν ότι η σκοτεινή ύλη ορίζει την πορεία τους. Είχε για 21 χρόνια ηγετικό ρόλο στο έργο της αποστολής του δορυφόρου Planck του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, η οποία άνοιξε παράθυρο στην εικόνα του σύμπαντος λίγο μετά τη Μεγάλη Εκρηξη και στο παλιότερο φως του κόσμου. Εχει ανακηρυχθεί ένας από τους επτά σοφούς του κόσμου. Η Κοσμολογία μας διδάσκει ότι το σύμπαν έχει ηλικία 13,8 δισεκατομμυρίων ετών. Ο Hλιος μας μετρά 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, και έχει σχεδόν διανύσει τη μισή ζωή του. Στο τέλος, ο Hλιος θα γίνει ερυθρός γίγαντας και θα καταστρέψει τη Γη. Oμως ας πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή. – Πώς ακριβώς γεννήθηκε ο κόσμος μας; Γνωρίζουμε τα όρια του σύμπαντος; – Σύμφωνα με τη θεωρία της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν, αν πάμε πίσω στον χρόνο η θερμοκρασία και η πυκνότητα του σύμπαντος γίνεται άπειρες. Οι κοσμολόγοι αποκαλούν αυτήν την κατάσταση «μοναδικότητα». Καμιά φορά ταυτίζουμε τη «μοναδικότητα» με τη Μεγάλη Εκρηξη. Ομως η φυσική αυτή θεωρία είναι ατελής, καθώς καταρρέει σε πολύ υψηλές ενέργειες. Χρειαζόμαστε λοιπόν μια θεωρία της βαρύτητας που να ισχύει σε αυτές τις συνθήκες, με άλλα λόγια μια κβαντική θεωρία της βαρύτητας. Η Θεωρία Χορδών είναι μια προσπάθεια οικοδόμησης μιας τέτοιας θεωρίας, μολονότι δεν γνωρίζουμε πραγματικά πώς επαληθεύεται, ή εάν είναι σωστή. Προς το παρόν, φαίνεται ότι η Θεωρία των Χορδών οδηγεί σε ένα «πολυσύμπαν», όπου το σύμπαν μας είναι ένα από τα πολλά σύμπαντα, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους. Εάν αυτό είναι σωστό, δεν υπήρξε ένα και μοναδικό Big Bang. Φυσικά, όλα αυτά είναι θεωρητικά. – Από πού προήλθε η ζωή; – Θα έλεγα από «μια στατιστική διακύμανση»! Από αυξομειώσεις στην κβαντική ροή. Θα μου προκαλούσε μεγάλη έκπληξη αν η ζωή ήταν αναπόφευκτη συνέπεια των νόμων της Φυσικής. Σε ένα πολυσύμπαν όπως το περιέγραψα παραπάνω, τα περισσότερα σύμπαντα είναι στείρα, δεν υπάρχουν σε αυτά οι συνθήκες που θα επέτρεπαν την ύπαρξη ζωής. Αλλά σε ορισμένες ειδικές γωνίες του πολυσύμπαντος, μία από τις οποίες είναι και η δική μας, οι συνθήκες, κατά τύχη, επέτρεψαν στα αστέρια να δημιουργήσουν εκείνα τα χημικά στοιχεία που έκαναν δυνατή την ανάπτυξη της ζωής. Ετσι, αν με ρωτήσετε «σε τι οφείλουμε την ύπαρξή μας», θα σας απαντούσα, «πιθανότατα, σε ένα τυχαίο γεγονός». – Ποιο είναι το μέλλον του κόσμου; – Πειράματα έχουν δείξει ότι το σύμπαν επιταχύνεται αντί να επιβραδύνεται, κάτι που θα συνέβαινε αν το σύμπαν αποτελούνταν από συμβατική ύλη. Αυτή η επιτάχυνση προκαλείται από ένα στοιχείο του σύμπαντος που είναι γνωστό ως «σκοτεινή ενέργεια». Βέβαια, μολονότι την έχουμε ονοματίσει, κανείς δεν γνωρίζει τι είναι πραγματικά η σκοτεινή ενέργεια. Η επιτάχυνση του σύμπαντος έχει ως αποτέλεσμα, οι μακρινοί γαλαξίες να απομακρύνονται από εμάς γρηγορότερα από την ταχύτητα του φωτός. Στο απώτερο μέλλον, τα δισεκατομμύρια των μακρινών γαλαξιών που μπορούμε να δούμε σήμερα με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, θα έχουν εξαφανιστεί, δεν θα βρίσκονται σε αιτιώδη επαφή. Ο γαλαξίας μας θα συγχωνευθεί με τους κοντινούς γαλαξίες σχηματίζοντας έναν μεγάλο υπερ-γαλαξία. Στο μακρινό μέλλον, αυτός ο υπερ-γαλαξίας θα μείνει μόνος του σε ένα κατά τα άλλα άδειο σύμπαν. Τα αστέρια θα πεθάνουν και τελικά τα πρωτόνια θα αποσυντεθούν. Ολη η μνήμη της ανθρώπινης ύπαρξης θα διαγραφεί. Υπάρχουν και άλλες πιθανότητες, ενδέχεται το σύμπαν μας να διαλυθεί σε μια νέα κατάσταση, αλλά το μέλλον της ανθρωπότητας είναι εξίσου ζοφερό και σε αυτό το σενάριο. Το θετικό είναι ότι έχουμε μπροστά μας μερικά δισεκατομμύρια χρόνια πριν συμβεί κάτι τέτοιο. – Ποιο είναι το μέλλον του ανθρώπινου είδους; – Ειλικρινά, ανησυχώ για την ικανότητά μας ως είδος να επιβιώσουμε τα επόμενα 100 χρόνια! Ο Μάρτιν Ρις, συνάδελφός μου στο Κέμπριτζ, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Ο Τελικός μας Αιώνας», εξετάζοντας διάφορες πιθανές καταστροφές (συμπεριλαμβανομένης μιας πανδημίας) που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας. Με βάση αυτήν την εκτίμηση, υπάρχει μια 50/50 πιθανότητα η ανθρωπότητα να επιβιώσει τον επόμενο αιώνα. Συμμερίζομαι αυτήν την απαισιόδοξη εκτίμηση. Σε 100 χρόνια υποψιάζομαι ότι θα υπάρχουν πολύ λιγότεροι άνθρωποι που θα ζουν υπό βιώσιμες συνθήκες. – Τι μας διδάσκουν τα αστέρια και οι γαλαξίες; – Ο κύριος στόχος της Αστρονομίας / Κοσμολογίας είναι να προσπαθήσει να δώσει απαντήσεις στα μεγάλα παιδικά ερωτήματα που θέτουμε όλοι: Πώς φτάσαμε έως εδώ; Ποια είναι η αρχή του σύμπαντος; Πόσο μεγάλο είναι; Από τι αποτελούμαστε; Σε πιο τεχνικό επίπεδο, παρατηρώντας το σύμπαν –αστέρια, μαύρες τρύπες, γαλαξίες, κοσμική ακτινοβολία– μπορούμε να κάνουμε δοκιμές υπό πολύ πιο ακραίες συνθήκες από εκείνες που βιώνουμε στη Γη. Για παράδειγμα, με τον δορυφόρο Planck, οι συνάδελφοί μου και εγώ καταφέραμε να κάνουμε δοκιμές σε ενέργειες ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερες από την υψηλότερη ενέργεια που παρήχθη στον Μεγάλο Επιταχυντή Ανδρονίων στο Cern. – Αλλαξε ο τρόπος που βλέπετε την Αστροφυσική; – Ποτέ δεν μεγάλωσα! Συνέχισα να θέτω παιδικά ερωτήματα και ευτυχώς κατάφερα να έχω μια θέση ερευνητή σε πανεπιστήμιο. Νομίζω ότι όλοι θέτουν αυτά τα μεγάλα ερωτήματα – εγώ είμαι αρκετά τυχερός που πληρώνομαι για να τα μελετήσω. Οι θεωρίες συνωμοσίας, οι επιστήμονες και το τέλος της πανδημίας Ο Γιώργος Ευσταθίου γεννήθηκε το 1955 στο Λονδίνο, όπου μεγάλωσε ακούγοντας ελληνικά από τους γονείς του, Πέτρο και Χριστίνα Ευσταθίου, οι οποίοι μετανάστευσαν σε νεαρότατη ηλικία από την Κύπρο στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις αρχές του 1950. Η πιο ζωντανή μνήμη της παιδικής του ηλικίας είναι η εικόνα του νεογέννητου αδελφού του (είναι το μεγαλύτερο από τρία αδέλφια), «ήμουν τριών χρόνων και θυμάμαι τη σκηνή με μεγάλη λεπτομέρεια». Εκείνος που τον έκανε να αγαπήσει την επιστήμη ήταν ο πατέρας του, ενώ από πολύ μικρή ηλικία άρχισε να διαβάζει και να ασχολείται με ερωτήματα, όπως γιατί ο ουρανός είναι σκοτεινός τη νύχτα –μια καθόλου εύκολη απάντηση–, πώς σχηματίζονται οι πλανήτες, τι γνωρίζουμε για το σύμπαν. Σε ηλικία μόλις 11 ετών απέκτησε το πρώτο του τηλεσκόπιο, με το οποίο πραγματοποιούσε δοκιμές χρόνου στους δορυφόρους του Δία, παρακολουθώντας τις τροχιές τους γύρω από τον πλανήτη, ενώ κατέγραφε τις φάσεις του φεγγαριού και αποτύπωνε σε σχέδια την εικόνα της επιφάνειάς του. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και έλαβε το διδακτορικό του στην αστρονομία από το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ. Η συνέχεια είχε καθοριστικούς σταθμούς. Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ, Ινστιτούτο Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, καθηγητής Αστρονομίας και επικεφαλής Αστροφυσικής στην Οξφόρδη, επιστροφή στο Κέμπριτζ ως διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας και στη συνέχεια ως πρώτος διευθυντής του Ινστιτούτου Κοσμολογίας. Αυτό που τον συναρπάζει στην επιστήμη είναι τα εκτεταμένα συμπεράσματα που μπορείς να βγάλεις από απλές παρατηρήσεις, το βάθος που υπάρχει πίσω από απλές ερωτήσεις, η δυνατότητα να θέτεις ερωτήματα που απαιτούν βαθιά γνώση του τρόπου που το σύμπαν λειτουργεί και να δίνεις λύσεις. Δεν μπορεί να φανταστεί πώς θα ήταν η ζωή σε έναν κόσμο χωρίς επιστήμη, η οποία μπορεί και πρέπει να καθοδηγεί τις πολιτικές αποφάσεις. – Θεωρίες συνωμοσίας, ένα κύμα σκοταδισμού συνοδεύει συχνά τα άλματα στην ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Πού βαδίζουμε; – Η επιστήμη βασίζεται σε στοιχεία. Υπάρχουν ορισμένα επιστημονικά ερωτήματα οι απαντήσεις στα οποία δεν αμφισβητούνται, για παράδειγμα, ο ηλεκτρομαγνητισμός περιγράφεται από τις εξισώσεις του Μάξγουελ. Υπάρχουν όμως και άλλα επιστημονικά ερωτήματα που δεν έχουν τόσο σαφείς απαντήσεις, για παράδειγμα, θα είναι ένα υποψήφιο εμβόλιο αποτελεσματικό κατά του κορωνοϊού; Eνα σημαντικό μέρος της επιστήμης εμπεριέχει την αβεβαιότητα, αφορά την ανάλυση αποδεικτικών στοιχείων και την αξιολόγηση αυτού που πραγματικά γνωρίζουμε. Αυτό απαιτεί αντικειμενικότητα και ακεραιότητα. Η αντικειμενικότητα χάνεται όταν οι άνθρωποι δουλεύουν με βάση το ένστικτο, την πίστη ή τη μόδα. Oπως διαπιστώνει διαρκώς ο Ντόναλντ Τραμπ, δεν μπορείς να τα βάζεις με τον ιό – θα κάνει τα δικά του και δεν θα απαντήσει στο tweet. – Λαμβάνουν οι κυβερνήσεις υπόψη τους τη γνώμη των επιστημόνων; – Οι κυβερνήσεις δίνουν πολύ περισσότερη προσοχή στους επιστήμονες μετά την πανδημία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο πιστεύω ότι έχουν ακούσει τους επιστήμονες σε σειρά σοβαρών θεμάτων, όπως ο αφθώδης πυρετός, η νόσος των τρελών αγελάδων, η κλιματική αλλαγή, τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα κ.ά. Ανησυχώ εδώ και πολλά χρόνια που τόσο λίγοι πολιτικοί έχουν επιστημονική κατάρτιση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν πολλοί πρώην δικηγόροι, τραπεζίτες κ.ο.κ., αλλά πολύ λίγοι με επιστημονική εκπαίδευση. Μερικές φορές, η μικρή κατανόηση της επιστήμης οδηγεί σε κακές αποφάσεις. Για παράδειγμα, στη Βρετανία η κυβέρνηση επιδότησε γενναία τα αυτοκίνητα ντίζελ (ακολουθώντας κάποιες επιστημονικές συμβουλές), αλλά δεν έθεσε αρκετά ερωτήματα. Μέχρι που διαπίστωσε την απάτη των κατασκευαστών με τις εκπομπές ρύπων. – Πώς θα επηρεάσει η κρίση του κορωνοϊού τον τρόπο ζωής μας; – Βαθέως. Νομίζω ότι μπορεί να χρειαστούν και 30 χρόνια για να επιστρέψουμε στην προ κορωνοϊού κατάσταση. Το τέλος της πανδημίας θα έλθει με την ανοσία αγέλης, είτε με φυσικό τρόπο είτε μέσω μαζικών εμβολιασμών. Ωστόσο, είμαι αρκετά απαισιόδοξος και φοβάμαι πως θα χαθούν πολλές ζωές ακόμη. Μακροπρόθεσμα, η πανδημία μπορεί να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να ακολουθούν έναν πολύ πιο υγιεινό τρόπο ζωής, κάτι που θα ήταν μια θετική εξέλιξη. – Η Ελλάδα και η Κύπρος αντιμετώπισαν πολύ καλά την κρίση του κορωνοϊού. Αυτό δεν συνέβη παντού. – Δεν είμαι ειδικός, αλλά πιστεύω ότι η Ελλάδα και η Κύπρος προχώρησαν πολύ νωρίς σε lockdown, κάτι που έσωσε πολλές ζωές. Αντίθετα, με εξέπληξε το κακό μοντέλο που χρησιμοποίησε η βρετανική κυβέρνηση. Ηταν σαφές τόσο σε μένα όσο και σε πολλούς άλλους «επιδημιολόγους του καναπέ» ότι το βρετανικό μοντέλο δεν συμβάδιζε με τα δεδομένα και ότι ο χρόνος διπλασιασμού των κρουσμάτων ήταν περίπου τρεις ημέρες. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα έπρεπε να έχει επιβάλει lockdown πολύ νωρίτερα. Δεν υπάρχει δικαιολογία γι’ αυτό που έγινε, τα στοιχεία ήταν πολύ σαφή. – Πώς αντιλαμβάνεστε την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα; Ποιο θα μπορούσε να είναι το μέλλον της χώρας; – Kαι πάλι, δεν είμαι ειδικός. Φοβάμαι (και πραγματικά ελπίζω να κάνω λάθος) ότι η τουριστική βιομηχανία θα πληγεί σκληρά για πολλά χρόνια. Η υποστήριξη της υψηλής τεχνολογίας στην οικονομία πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα. Οσον αφορά τον τουρισμό, το πιο αποτελεσματικό θα ήταν ίσως ο κλάδος να επικεντρωθεί σε έναν μόνο στόχο: μικρότερο όγκο τουριστών, υψηλότερη ποιότητα. Σύμφωνα με τον κ. Ευσταθίου, η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει σοβαρά στην επιστήμη, εάν θέλει να κρατήσει τα «μυαλά» στη χώρα και να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία της. «Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να αποφεύγουν να χρηματοδοτούν προγράμματα δημιουργίας θέσεων εργασίας για νέους. Η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει ευκαιρίες», καταλήγει. Οι μαύρες τρύπες «Το σύμπαν είναι πολύ πιο έξυπνο από εμάς. Παρατηρούμε απίστευτα φαινόμενα, π.χ., όλοι οι μεγάλοι γαλαξίες έχουν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στο κέντρο τους. Μερικοί έχουν δισεκατομμύρια φορές τη μάζα του Ηλίου. Ενα ποσοστό της μάζας τους μετατρέπεται σε μαύρη τρύπα, για λόγους που δεν κατανοούμε πλήρως. Υπάρχουν πολλά άλλα περίεργα φαινόμενα, την ύπαρξη των οποίων ελάχιστοι άνθρωποι θα μπορούσαν να υποπτευθούν. Το σύμπαν είναι γεμάτο εκπλήξεις και αυτό μας γεμίζει ταπεινότητα. Με την επιστήμη μπορούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας. Απομένει αρκετός χώρος για τη θρησκεία και τη φιλοσοφία, που προσπαθούν να απαντήσουν στα “γιατί”. Είμαι ικανοποιημένος που παραμένω στον χώρο της επιστήμης προσπαθώντας να απαντήσω στα “πώς”». https://physicsgg.me/2020/08/09/%cf%84%ce%bf-%cf%83%cf%8d%ce%bc%cf%80%ce%b1%ce%bd-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%ce%b4%ce%b5%ce%bd-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%cf%8c%ce%bd%ce%bf/