Δροσος Γεωργιος

Το "μαγικό νησί" των "Σειρήνων του Τιτάνα" Ένα ανέλπιστο «δώρο» έδωσε στους επιστήμονες που έχουν την επίβλεψη της αποστολής του το διαστημόπλοιο «Cassini» της NASA, το οποίο διερευνά τον Τιτάνα, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, και το μόνο γνωστό σε εμάς το οποίο διαθέτει πυκνή ατμόσφαιρα. Ακόμη, σημειώνεται πως πρόκειται (μαζί με την Ευρώπη, δορυφόρο του Δία, και τον Άρη, για άλλους λόγους) για ένα από τα σώματα του Ηλιακού Συστήματος που υπάρχουν πιθανότητες να φιλοξενούν ή να έχουν φιλοξενήσει στο παρελθόν ζωή, λόγω ξεκάθαρων στοιχείων περί ύπαρξης σταθερών όγκων υγρού στην επιφάνειά του. Το ραντάρ του Cassini κατέγραψε την εξέλιξη ενός παροδικού χαρακτηριστικού στη μεγάλη θάλασσα υδρογονανθράκων Ligeia Mare: Το αποκαλούμενο «μαγικό νησί» είναι ένα φαινόμενο που αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, και φωτίζεται εξαιτίας μιας σειράς φαινομένων, από κύματα μέχρι φυσαλίδες κ.α. Οι εικόνες που κατεγράφησαν δείχνουν την ίδια περιοχή σε διαφορετικά περάσματα του Cassini (2007, 2013, 2014 και 2015). Παρόμοια χαρακτηριστικά έχουν καταγραφεί και σε άλλες περιοχές της Ligeia Mare, καθώς και στην Kraken Mare- και αποτελούν παραδείγματα αποδεδειγμένα ενεργών διαδικασιών στις λίμνες και τις θάλασσες του Τιτάνα, κάτι που δείχνει ότι πρόκειται για δυναμικά, μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα και όχι στατικά, και αυτό αυξάνει τις πιθανότητες ύπαρξης κάποιας μορφής ζωής- όσο περίεργη και αν είναι αυτή. Άλλο ένα πέρασμα πάνω από την περιοχή αυτή θα λάβει χώρα για άλλη μια φορά τον Απρίλιο του 2017, και θα είναι το τελικό του Cassini- αναμένεται πως θα ρίξει φως στο φαινόμενο στο οφείλει την ύπαρξή του το «μαγικό νησί». Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Ars Technica, η NASA, στο πλαίσιο του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, αναλαμβάνει την ευθύνη για αποστολές στα παγωμένα φεγγάρια του Ηλιακού Συστήματος, όπως η Ευρώπη, ο Τιτάνας και ο Εγκέλαδος. Η ύπαρξη ωκεανών σε υγρή μορφή αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες «υποσχέσεις» για εντοπισμό ζωής στη διαστημική «γειτονιά» μας, και ο Τιτάνας θεωρείται ότι αποτελεί ένα πραγματικό «νέο σύνορο» για την οργανική χημεία. «Ο Τιτάνας είναι ένας κόσμος γεμάτος οργανικά μόρια, που αποτελούν φυσικά δομικά στοιχεία της ζωής» είπε σχετικά ο Τσαρλς Ελάκι, διευθυντής του Jet Propulsion Laboratory της NASA. «Τα σύννεφα στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα βρέχουν υγρό μεθάνιο και αιθάνιο, που μαζεύονται στη συνέχεια σε λίμνες στην, παρεμφερή με αυτή της Γης, επιφάνεια του Τιτάνα. Στη Γη ωστόσο, οι λίμνες μας είναι λαξεμένες στην πέτρα, ενώ στο Τιτάνα οι λίμνες μεθανίου και αιθανίου πάνω σε ένα κέλυφος πάγου. Κάτω από το παγωμένο κέλυφος μπορεί να υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός νερού σε υγρή μορφή. Θα μπορούσε να έχει εμφανιστεί ζωή σε αυτόν τον κόσμο; Για πολλούς στην επιστημονική κοινότητα, ο Τιτάνας θεωρείται ως το μέρος στο οποίο θα έπρεπε να ψάξει κανείς για “περίεργη ζωή”- ζωή διαφορετική με οποιαδήποτε άλλη γνωρίζουμε, που μπορεί να προήλθε από μεθάνιο σε υγρή μορφή αντί για νερό σε υγρή μορφή». Σημειώνεται πως ο Τιτάνας έχει «πρωταγωνιστήσει» σε σειρά έργων επιστημονικής φαντασίας από μεγάλες μορφές του χώρου (Ρόμπερτ Χάινλαϊν, Ισαάκ Ασίμοφ, Άρθουρ Κλαρκ, Κερτ Βόνεγκατ- γνωστό το έργο του, «Οι Σειρήνες του Τιτάνα» ), μέχρι και σε σύγχρονα, hard sci-fi έργα όπως το «Titan» του Στίβεν Μπάξτερ, αλλά και το κινηματογραφικό «Gattaca», καθώς και επεισόδια του Star Trek κ.α. http://www.pronews.gr/portal/20160307/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%AF-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B9%CF%84%CE%AC%CE%BD%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B9%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CE%BF-%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

Γη: ο Γούλβεριν του Σύμπαντος! Εχει διαπιστωθεί ότι ακόμη και ένα μεμονωμένο βίαιο κοσμικό γεγονός μπορεί να καταστρέψει έναν πλανήτη ή να του αλλάξει την τροχιά με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ακόμη όμως και αν ο πλανήτης αυτός αντέξει το κοσμικό χτύπημα χωρίς να καταστραφεί ή να αλλάξει θέση, το πιθανότερο είναι ότι οι γεωατμοσφαιρικές συνθήκες του θα αλλάξουν με τρόπο τέτοιον ώστε να μετατραπεί σε έναν αφιλόξενο για τη ζωή κόσμο. Οπως συμβαίνει συχνά βέβαια, σε κάθε κανόνα υπάρχει και κάποια εξαίρεση που στην περίπτωσή μας ακούει στο όνομα… Γη! Ο πλανήτης μας όχι μόνο καταφέρνει κάθε φορά να επιβιώνει από τις κοσμικές επιθέσεις, αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να χρησιμοποιεί δημιουργικά και προς όφελος του ίδιου και της ζωής τις επιπτώσεις των χτυπημάτων. Ο πλανήτης μας από τη βρεφική του ηλικία και μέχρι πρόσφατα (πριν από μόλις 66 εκατ. έτη) δεχόταν συνεχώς την επίθεση μεγάλου μεγέθους κομητών και αστεροειδών. Μάλιστα μια περίοδος κατά την οποία στη Γη έπεφταν κατά ριπάς διαστημικοί βράχοι έχει λάβει την ονομασία «Μεγάλος Βομβαρδισμός». Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, λίγο μετά τον σχηματισμό της Γης ένα κοσμικό σώμα στο μέγεθος του Αρη έπεσε πάνω της. Η σύγκρουση, όπως είναι ευνόητο, ήταν κατακλυσμική αλλά ο πλανήτης μας άντεξε το χτύπημα και δεν καταστράφηκε. Οπως ήταν επόμενο η σύγκρουση εκτόξευσε στο Διάστημα τεράστια θραύσματα, πολλά εκ των οποίων παρέμειναν σε τροχιά γύρω από τη Γη και γρήγορα ενώθηκαν σχηματίζοντας τον φυσικό μας δορυφόρο, τη Σελήνη. Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας έδωσαν στο διαστημικό σώμα που έπεσε στον πλανήτη μας το όνομα «Θεία», από τη μυθολογική μητέρα της Σελήνης. Μάλιστα κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η παρουσία της Σελήνης ήταν κάτι περισσότερο από καταλυτική στο να αναπτύξει η Γη φιλικές προς τη ζωή συνθήκες. Η τελευταία μελέτη για αυτή την τρομερή σύγκρουση από την οποία γεννήθηκε η Σελήνη παρουσιάστηκε πριν από λίγες εβδομάδες από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες. Οι ερευνητές συνέκριναν δείγματα πετρωμάτων από τη Σελήνη με ηφαιστειακά πετρώματα από τον μανδύα της Γης. Οι αναλύσεις που έκαναν σε πρώτη φάση ενισχύουν περαιτέρω το σενάριο της τρομερής σύγκρουσης της Γης με τη Θεία. Το δεύτερο και πιο ενδιαφέρον συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η Γη απορρόφησε μεγάλο μέρος του γιγάντιου διαστημικού σώματος, γεγονός που άλλαξε τη χημική της σύσταση. Οπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, η Γη είναι ένα... κοκτέιλ που αποτελείται από δύο κοσμικά σώματα. Ενα διαστημικό σώμα σαν τον Ερμή ίσως έπεσε κάποτε στη Γη Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διατύπωσαν πρόσφατα μια νέα επαναστατική θεωρία για το πώς η Γη έγινε ένας τόπος ιδιαίτερα φιλόξενος για τη ζωή. Με άρθρο τους στην επιθεώρηση «Nature» υποστηρίζουν ότι ένας πλανήτης με το μέγεθος αλλά και τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του Ερμή έπεσε κάποια στιγμή πάνω στη νεαρή Γη. Οι επιστήμονες μελέτησαν τα χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται ο φλοιός και ο μανδύας της Γης και κατέληξαν σε μια σειρά από συμπεράσματα. Οπως είδαν, ο γήινος φλοιός και ο μανδύας διαθέτουν δύο στοιχεία, το σαμάριο και το νεοδύμιο, σε αναλογίες πολύ υψηλότερες από εκείνες που θα ήταν λογικό αν αυτά προέρχονταν από μετεωρίτες οι οποίοι βομβάρδιζαν τη Γη την πρώτη περίοδο της ύπαρξής της. Οι ερευνητές εικάζουν ότι ένα σώμα με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο του Ερμή, το οποίο περιείχε υψηλές συγκεντρώσεις θείου, έπεσε στη Γη. Το (πολύ) θείο προκάλεσε τις χημικές αντιδράσεις που οδήγησαν στην παραγωγή των ποσοτήτων σαμαρίου και νεοδυμίου που βλέπουμε σήμερα. Παράλληλα εκτιμούν ότι η παρουσία τόσου θείου στη νεαρή Γη ήταν καταλυτική και για έναν άλλον σημαντικό λόγο. Ιδού ποιος είναι αυτός: η απότομη μαζική παρουσία θείου παρήγαγε την απαραίτητη θερμότητα στον πυρήνα της Γης αλλά και νέα στοιχεία (ραδιενεργό ουράνιο και θόριο) ώστε να ενεργοποιηθεί το «γεω-δυναμό» που ευθύνεται για την ύπαρξη του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη. Το μαγνητικό πεδίο της Γης αποτελεί την ασπίδα της ενάντια στη βλαβερή κοσμική ακτινοβολία επιτρέποντας παράλληλα την παρουσία του νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνειά της. Η προστασία από την κοσμική ακτινοβολία και το νερό σε υγρή μορφή είναι φυσικά θεμελιώδεις παράγοντες για την ανάπτυξη φιλικών προς τη ζωή συνθηκών. Αν η θεωρία των δύο ερευνητών επιβεβαιωθεί, αυτό θα σημαίνει ότι η Γη είναι πραγματικά πολύ σκληρό καρύδι, άντεξε δύο κατακλυσμιαίες συγκρούσεις, οι οποίες μάλιστα έγιναν σε κοντινή χρονική απόσταση η μία από την άλλη. Ο αστεροειδής των δεινοσαύρων Η κρατούσα θεωρία για τη μυστηριώδη εξαφάνιση των δεινοσαύρων που κυριαρχούσαν για περίπου 150 εκατ. έτη στη Γη υποδεικνύει ως υπεύθυνες τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που προκλήθηκαν από την πτώση ενός μεγάλου αστεροειδούς στην αμερικανική ήπειρο πριν από περίπου 65 εκατ. έτη. Ο Μάικλ Ραμπίνο, καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, υποστηρίζει ότι η πτώση του αστεροειδούς ήταν επίσης αποτέλεσμα μιας αλυσίδας γεγονότων, αυτή τη φορά κοσμικών. Ευρήματα των τελευταίων ετών έχουν δείξει ότι υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις της μυστηριώδους σκοτεινής ύλης στα κέντρα των γαλαξιών, κάτι που συμβαίνει και στον δικό μας γαλαξία. Η σκοτεινή ύλη, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι μια αόρατη κοσμική «ουσία», η βαρύτητα της οποίας πιστεύεται ότι συγκρατεί τους γαλαξίες και τα αντικείμενα του Σύμπαντος στη θέση τους. Η Γη κατά την τροχιακή της κίνηση ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από τον γαλαξιακό δίσκο κάθε 250 εκατ. έτη. Κάθε 30 εκατ. έτη η Γη κατά την κίνησή της αυτή πλησιάζει το κέντρο του Γαλαξία. Σύμφωνα με τον Ραμπίνο, κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, δηλαδή κάθε 30 εκατ. έτη, η Γη βιώνει εκτεταμένες καταστροφές και μαζικές εξαφανίσεις των ειδών. Ο Ραμπίνο υπολόγισε ότι την εποχή που εκτιμάται ότι έπεσε ο αστεροειδής ο οποίος εξαφάνισε τους δεινοσαύρους, η Γη βρισκόταν κοντά στο γαλαξιακό κέντρο. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Γη βρήκε για μία ακόμη φορά τρόπο να απορροφήσει την καταστροφή και να τη μετουσιώσει με θετικό (ειδικά για τον άνθρωπο) τρόπο. Ο αστεροειδής εξαφάνισε τους δεινοσαύρους και πολλά άλλα είδη αλλά άνοιξε τον δρόμο στην εξάπλωση και εν πολλοίς κυριαρχία των θηλαστικών στον πλανήτη. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=782133

Quasars, οι μυστηριώδεις φάροι. To πλούσιο σε φυσικά φαινόμενα Σύμπαν μάς επιφυλάσσει ανεξάντλητες εκπλήξεις. Σπάνια οι αστροφυσικοί μπόρεσαν να προβλέψουν τα ιδιαίτερα ασυνήθιστα –για εμάς τους μικροσκοπικούς γήινους– φαινόμενα που συμβαίνουν στο Σύμπαν. Η πρόβλεψη της ύπαρξης του ηλιακού ανέμου, δηλαδή της ροής εκατομμυρίων τόνων ιονισμένου αερίου ανά δευτερόλεπτο με την οποία η ηλιακή ατμόσφαιρα «λούζει» το αχανές Διάστημα, ίσως είναι μια από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου η θεωρία προηγήθηκε της παρατήρησης. Τις περισσότερες όμως άλλες φορές οι θεωρητικοί αστροφυσικοί απλά προσπαθούμε εκ των υστέρων να εξηγήσουμε τις αινιγματικές παρατηρήσεις των παρατηρησιακών αστρονόμων, όταν αυτές έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Η ανακάλυψη των quasars το 1963 είναι μια τέτοια περίπτωση. Σε αυτούς συμβαίνουν πρωτοφανή, αινιγματικά και ανήκουστα σε εμάς φαινόμενα, όπως, μια εκτυφλωτική φωτεινότητα που είναι ισοδύναμη αυτής εκατοντάδων γαλαξιών όλων μαζί «στριμωγμένων» μέσα σε μια «μικρή» περιοχή όσο το πλανητικό μας σύστημα, τερατώδεις μαύρες τρύπες δισεκατομμυρίων ηλιακών μαζών που λουφάζουν στο κέντρο τους και «καταβροχθίζουν» χιλιάδες αστέρια κάθε έτος, σχετικιστικοί πίδακες ιονισμένου αερίου που αναβλύζουν από αυτές τις μαύρες τρύπες και σχηματίζουν λαμπρούς κόμβους που «φαίνονται» συχνά να κινούνται με ταχύτητες που υπερβαίνουν ακόμη και την ταχύτητα του φωτός, βαρυτικοί φακοί (όπως ο «σταυρός του Einstein»), αλλά και άλλα ακραία φυσικά φαινόμενα που συμβαίνουν σε αυτά τα ιδιόμορφα αστρονομικά αντικείμενα, που ευρίσκονται κυρίως στις εσχατιές του γνωστού μας Σύμπαντος. Ας δούμε όμως καταρχήν πώς ανακαλύφθηκαν. Ο πρώτος ραδιογαλαξίας εντοπίστηκε το 1939 Η ενέργεια κοσμικής προέλευσης που φθάνει στη Γη στα ραδιοκύματα είναι εξαιρετικά ασθενική. Για παράδειγμα, όλη η ενέργεια που έχει μέχρι σήμερα συλλεγεί από όλα τα ραδιοτηλεσκόπια δεν υπερβαίνει αυτήν που ελευθερώνει μία νιφάδα χιονιού όταν διασχίζει την ατμόσφαιρα και πέφτει στο έδαφος. Το 1932, ένας Αμερικανός φυσικός-ηλεκτρολόγος μηχανικός στα Εργαστήρια της Bell Telephone, ο Καρλ Τζάνσκι, κατασκεύασε την πρώτη ραδιοφωνική κεραία που χρησιμοποιήθηκε για την ανίχνευση μιας αστρονομικής πηγής ραδιοκυμάτων, προπάτορας των σημερινών «πιάτων» τηλεόρασης. Ο Τζάνσκι αναζητούσε πηγές ραδιοθορύβου που θα ήταν δυνατό να επηρεάζουν την ασύρματη επικοινωνία, κάτι που ενδιέφερε την Bell. Η πρώτη τέτοια πηγή που εντόπισε ήταν στην κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη, όπου βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας. Στη συνέχεια, ο Τζάνσκι πρότεινε στα Bell Labs την κατασκευή μιας ευαίσθητης αντένας 30 μέτρων που όμως δεν έγινε δεκτή, με το σκεπτικό ότι αυτή δεν θα ήταν χρήσιμη για τις διατλαντικές τηλεπικοινωνίες και μετατέθηκε σε άλλο τμήμα της εταιρείας, παρά το γεγονός ότι η ανακάλυψή του εμφανίστηκε στους «New York Times» στις 5 Μαΐου του 1933! Στη συνέχεια, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ευνόησε την ανάπτυξη της ραδιοαστρονομίας, ιδιαίτερα στην Αγγλία. Ετσι, μέχρι το 1950 οι ραδιοαστρονόμοι είχαν ήδη κατασκευάσει ευαίσθητα ραδιοτηλεσκόπια και είχαν δημιουργήσει εκτεταμένες λίστες ραδιοπηγών. Ο πιο γνωστός κατάλογος ήταν ο 3C του Cambridge. Πολλές ραδιοπηγές αντιστοιχούσαν σε μακρινούς γνωστούς γαλαξίες. Αλλες όχι. Στον αστερισμό του Κύκνου, που μεσουρανεί το καλοκαίρι ως μέρος του «θερινού τριγώνου», εντοπίσθηκε το 1939 ο πρώτος ραδιογαλαξίας (Κύκνος Α) σε απόσταση περί τα 600 εκατομμύρια έτη φωτός και είναι ορατός και στο οπτικό μέρος του φάσματος. Το περίεργο όμως με τον Κύκνο Α, αλλά και τους άλλους ραδιογαλαξίες ήταν ότι η ραδιοεκπομπή τους προέρχεται από δύο ραδιολοβούς που απέχουν περί τα 300.000 έτη φωτός αναμεταξύ τους (δέκα φορές μακρύτερα από τους εξωτερικούς αστέρες του γαλαξία). Aργότερα ανακαλύφθηκε ότι οι λοβοί αυτοί τροφοδοτούνταν από δύο πολύ λεπτούς πίδακες (βλ. εικόνα) που προέρχονται από έναν ιδιαίτερα συμπαγή πυρήνα ανάμεσά τους, όπου λουφάζει μια θηριώδης μελανή οπή με μάζα περί το ένα δισεκατομμύριο ηλιακές μάζες. Η μεταβλητότητα δε της εκπομπής αυτής στις υψηλές ενέργειες είναι της τάξης των ωρών, ή και λεπτών. Ο ακριβής ραδιοεντοπισμός όμως των ραδιογαλαξιών δεν ήταν εύκολος, γι’ αυτό οι ραδιοαστρονόμοι επινόησαν διάφορους έξυπνους τρόπους. Ενας εξ αυτών ήταν η επιπρόσθεση της Σελήνης στη ραδιοπηγή, της οποίας η εκάστοτε θέση στον ουρανό είναι γνωστή με μεγάλη ακρίβεια και όταν παρεμβάλλεται στην κατεύθυνση της ραδιοπηγής κόβει την ακτινοβολία της και έτσι μας δίνει την ακριβή της θέση. Ετσι, μετά τη μέτρηση των ακριβών συντεταγμένων αρκετών ισχυρών ραδιοπηγών, το επίκεντρο για την εξήγησή τους βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Caltech. Οι αστροφυσικοί εστίασαν την προσοχή τους σε δύο ισχυρές πηγές του καταλόγου 3C, τους 3C 273 και 3C 48 οι οποίοι φαίνονταν να συμπίπτουν στον ουρανό με δύο σημειακούς μπλε αστέρες. Γι’ αυτό και τους ονόμασαν quasars, σύντμηση της φράσης «quas (i-stell)ar radio source». Ομως, μέχρι τότε δεν είχαν ανακαλυφθεί αστέρες να εκπέμπουν στα ραδιοκύματα, με την εξαίρεση του Ηλιου που η εκπομπή του ωστόσο είναι τόσο ασθενής ώστε δεν θα ήταν ανιχνεύσιμη σε μεγάλες εξωγαλαξιακές αποστάσεις. Εμπειροι αστρονόμοι έλαβαν τα φάσματα αυτών των σημειακών πηγών με το μεγαλύτερο τότε παγκόσμια διαθέσιμο τηλεσκόπιο των 5,1 μέτρων στο Palomar που λειτουργεί το Caltech. Προς μεγάλη τους έκπληξη όμως διαπίστωσαν ότι οι γραμμές εκπομπής τους δεν μπορούσαν να αντιστοιχηθούν με αυτές κάποιου χημικού στοιχείου του γνωστού μας περιοδικού πίνακα. Ηταν γραμμές κάποιου νέου χημικού στοιχείου; Προέρχονταν από κάποιο νέο και εξωτικό είδος ραδιοάστρου μέσα στον Γαλαξία μας ή, ήταν εξωγαλαξιακά αντικείμενα; Μια μεγάλη προσπάθεια χωρίς να λείπουν και οι διαμάχες ξεκίνησε ανάμεσα στους αστρονόμους για να λύσουν αυτό το αίνιγμα. Τα διασκορπισμένα κομμάτια του παζλ τελικά συναρμολόγησε επιτυχώς ένας νεαρός Ολλανδός αστροφυσικός το 1963, ο Maarten Schmidt, ο οποίος αφού εκπόνησε τη διατριβή του με την επίβλεψη του διάσημου αστρονόμου Oort το 1956 στο αστεροσκοπείο του Leiden, μετακόμισε στο Caltech τo 1959. Εκεί, το καθαρό μυαλό του παρατήρησε κάτι πολύ απλό: ότι οι τέσσερις εντονότερες γραμμές εκπομπής του 3C 273 είχαν την ίδια σχετική απόσταση ανάμεσά τους με τις πασίγνωστες αλλά θεμελιώδεις γραμμές του ατόμου του Υδρογόνου. Μόνο που τα μήκη κύματος που εμφανίζονταν στο φάσμα της ραδιοπηγής ήταν μετατοπισμένα προς το ερυθρό κατά ένα σημαντικό ποσοστό, περί το 16%! Αν αυτή η μετατόπιση οφειλόταν στο φαινόμενο Doppler, τότε σήμαινε ότι το αντικείμενο αυτό απομακρυνόταν από εμάς με ταχύτητα 45.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, ή 1,6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα! Οι ίδιες γραμμές στο φάσμα του 3C 48 ήταν μετατοπισμένες προς το ερυθρό ακόμη περισσότερο και η ραδιοπηγή απομακρυνόταν με τη διπλάσια ταχύτητα αυτής του 3C 273. Οι αστροφυσικοί έμειναν έκθαμβοι προσπαθώντας να κατανοήσουν πώς είναι δυνατόν να απομακρύνονται από εμάς αυτά τα αντικείμενα με ταχύτητες πολλών δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Με επιπλέον συστηματική παρατήρηση και συστηματική ανάλυση, ο Schmidt και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι οι 3C 48 and 3C 273 δεν ήταν ακριβώς σημειακές πηγές, αλλά καθεμιά τους περιβαλλόταν από μια θαμπή άλω. Αυτή η άλως υπεδείκνυε ότι εκεί υπήρχε κάποιος μακρινός γαλαξίας. Σύμφωνα δε με τον νόμο διαστολής του Hubble’s που συνδέει απόσταση και ταχύτητα σε γαλαξίες, αυτά τα αινιγματικά αντικείμενα ευρίσκονταν σε αποστάσεις δισεκατομμυρίων ετών φωτός, δηλαδή το φως τους ταξίδεψε δισεκατομμύρια έτη φωτός για να φθάσει σε εμάς! Ο Schmidt απέδειξε έτσι ότι οι quasars δεν ήταν ραδιοαστέρες αλλά οι πιο μακρινοί ραδιογαλαξίες στο Σύμπαν. Και για να έχουν φαινόμενη αστρική φωτεινότητα σε αυτές τις τεράστιες αποστάσεις, πρέπει να έχουν εξαιρετικά μεγάλη ιδιοφωτεινότητα. Περαιτέρω, αν η άλως προέρχεται από το φως του περιβάλλοντος μακρινού γαλαξία, τότε η λαμπρή καρδιά του εκπέμπει πολύ ισχυρότερη ακτινοβολία. Τότε όμως, τι είδους φαινόμενα συμβαίνουν στον πυρήνα αυτού του γαλαξία ώστε να εκπέμπει εκατοντάδες φορές τη φωτεινότητα ενός γαλαξία; Οπως συνήθως συμβαίνει στην έρευνα, η λύση ενός αινίγματος οδηγεί στην εμφάνιση άλλων! Σήμερα γνωρίζουμε χιλιάδες quasars. Ο μακρινότερος που έχει εντοπιστεί ώς τώρα, ευρίσκεται σε απόσταση από την οποία το φως ταξίδεψε 12,9 δισεκατομμύρια έτη, δηλαδή περί τα 800 εκατομμύρια έτη μετά τη γέννηση του Σύμπαντος στη Μεγάλη Εκρηξη (Big Bang). Οι βαρυτικοί φακοί είναι μία πρόβλεψη της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας που έγινε από τον Einstein το 1912, πριν από τη δημοσίευση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας το 1916, κατά την οποία όταν το φως μιας φωτεινής πηγής διέρχεται από το ισχυρό βαρυτικό πεδίο ενός Γαλαξία ή μελανής οπής (βαρυτικός φακός), οι φωτεινές ακτίνες κάμπτονται, δημιουργώντας έναν κυκλικό δακτύλιο –όταν το quasar, ο παρατηρητής και ο φακός είναι ευθυγραμμισμένοι– ή κάποιο άλλο σχήμα, όταν δεν είναι, π.χ. ένας σταυρός. Ο Einstein το 1936 σημείωσε ότι το φαινόμενο αυτό δεν είναι παρατηρήσιμο. Λάθος του (και ο Αϊνστάιν έκανε λάθος προβλέψεις). Σήμερα, ωστόσο, γνωρίζουμε εκατοντάδες βαρυτικούς φακούς στην Αστροφυσική που συνδέονται με μακρινούς quasars. Για παράδειγμα, ο «σταυρός του Αϊνστάιν» είναι ένα quasar που με τη βοήθεια ενός ενδιάμεσου βαρυτικού φακού δίδει ένα τετραπλό είδωλο, σχηματίζοντας έναν σχεδόν τέλειο σταυρό (εξ ου και το όνομά του), με τον ενδιάμεσο γαλαξία να παίζει τον ρόλο του φακού στο κέντρο του. Το quasar αυτό βρίσκεται περίπου 8 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, ενώ ο γαλαξίας-φακός βρίσκεται σε απόσταση 400 εκατομμυρίων ετών φωτός. Στα quasars παρατηρούμε και το φαινόμενο της υπέρφωτης κίνησης, κατά το οποίο έχουμε φαινομενική κίνηση κάποιων νεφών πλάσματος που παρατηρούνται να κινούνται με ταχύτητες μεγαλύτερες εκείνης του φωτός στο κενό. Η υπέρφωτη κίνηση εξηγείται όμορφα (βλ. Καν. Τσίγκανος, Αστροφυσική Πλάσματος, σελ. 445, 2015) και οφείλεται σε φαινόμενα προβολής και όχι σε παραβίαση της Θεωρίας της Σχετικότητας, σύμφωνα με την οποία η μέγιστη ταχύτητα με την οποία μπορεί να μεταδοθεί πληροφορία είναι η ταχύτητα του φωτός. Βασικά απαιτεί σχετικιστική κίνηση σχεδόν προς την κατεύθυνση του παρατηρητή. Οσο περισσότερα γνωρίζουμε για το Σύμπαν, τόσο περισσότερα αινίγματα αναφύονται και επομένως τόσο λιγότερο το κατανοούμε. Ατέρμονη η διαδικασία. Ωστόσο, είναι μια αληθινά μεγαλειώδης διαδικασία, γιατί ο μικρός και «εφήμερος» άνθρωπος τόσο περισσότερο πλησιάζει τον Νου του Δημιουργού του Σύμπαντος. Για παράδειγμα, και μόνο το γεγονός ότι σήμερα παρατηρούμε περίπου το 4% της ύλης που περιέχει το Σύμπαν, ενώ το υπόλοιπο 26% και 70% και μόνο από την ονομασία του «σκοτεινή ύλη» και «σκοτεινή ενέργεια», αντίστοιχα, υποδηλώνει ότι έχουμε κυριολεκτικά «σκοτεινά μεσάνυχτα», αγνοώντας το μεγαλύτερο μέρος της σύστασής του. Αυτό και βέβαια έχει σημαντικές προεκτάσεις και στην ανθρώπινη πνευματική στάση: Οσο περισσότερο κατανοούμε τη ζωή, τόσο λιγότερο παντογνώστες φαινόμαστε και τόσο περισσότερο εχέφρονες, σωστοί πολίτες και άνθρωποι αναδεικνυόμαστε. Ιδιαίτερα στη χώρα μας! http://www.kathimerini.gr/852192/article/epikairothta/episthmh/quasars-oi-mysthriwdeis-faroi

Τα λάθη του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Ποιες ήταν, σύμφωνα με τον Λόρενς Κράους, οι μεγαλύτερες επιστημονικές αστοχίες του γίγαντα της σύγχρονης φυσικής; Την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2016 ανακοινώθηκε επίσημα ότι η διεθνής ερευνητική κοινοπραξία LIGO κατάφερε, για πρώτη φορά, να ανιχνεύσει τα ακριβοθώρητα βαρυτικά κύματα. Επί έναν αιώνα τα βαρυτικά κύματα ήταν μόνο μια ανεπιβεβαίωτη πρόβλεψη της Γενικής Σχετικότητας, σήμερα όμως, χάρη σε αυτήν την ανακάλυψη, η ύπαρξή τους θεωρείται από τους φυσικούς μια σχεδόν επιστημονική βεβαιότητα. Ωστόσο θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ήταν αλάνθαστος ή ότι οι επιστημονικές προβλέψεις του ήταν πάντοτε σωστές. Το γεγονός αυτό θέλησε να μας το θυμίσει ο διάσημος θεωρητικός φυσικός και συγγραφέας Λόρενς Μ. Κράους* (Lawrence M. Krauss), ο οποίος αμέσως μετά τη συγκλονιστική ανακάλυψη δημοσίευσε στην εφημερίδα «New York Times» ένα εκτενές σχόλιο [When Einstein Was Wrong] http://www.nytimes.com/interactive/2016/02/12/science/when-albert-einstein-was-wrong.html?_r=0# σχετικά με το ποια θεωρούνται σήμερα τα τέσσερα σοβαρότερα επιστημονικά σφάλματα που διέπραξε ο μεγαλύτερος φυσικός του εικοστού αιώνα. Με αφορμή αυτό το άρθρο έχει ενδιαφέρον και είναι εξόχως διδακτικό να δούμε ποιες ήταν αυτές οι ατυχείς στιγμές. Η πρόσφατη πειραματική επιβεβαίωση των βαρυτικών κυμάτων μάς αποκαλύπτει τη δύναμη της σκέψης και της επιστημονικής διαίσθησης του Αϊνστάιν. Ομως ακόμη και ο πατέρας της Σχετικότητας έκανε κάποια ολέθρια λάθη˙ στην πραγματικότητα πολύ λίγα. Είναι σε όλους γνωστή η εικόνα του Αϊνστάιν, του δημιουργικότερου ίσως φυσικού της εποχής μας, να κάθεται στην πολυθρόνα του και με μοναδικά εργαλεία ένα μπλοκ σημειώσεων, ένα μολύβι και με την πίπα στο στόμα να επεξεργάζεται τις τόσο ανοίκειες και αντιδιαισθητικές θεωρίες του για το Σύμπαν. Πράγματι, βασιζόμενος σε πειραματικά δεδομένα που είχαν ανακαλυφθεί από άλλους επιστήμονες και χάρη στη μοναδική φυσικομαθηματική διαίσθησή του, κατάφερε να εξηγήσει και να προβλέψει μερικά από τα πιο αινιγματικά φυσικά φαινόμενα. Οι περισσότερες από αυτές τις προβλέψεις του επιβεβαιώθηκαν, αργά ή γρήγορα, από την πειραματική φυσική, όπως συνέβη πρόσφατα με τα βαρυτικά κύματα. Όμως ο δημιουργός της σύγχρονης σχετικιστικής φυσικής έκανε και κάποιες -στην πραγματικότητα ελάχιστες!- ατυχείς προβλέψεις ή και ολότελα εσφαλμένες θεωρητικές επιλογές, οι οποίες είναι λιγότερο γνωστές από τις εντυπωσιακές επιτυχίες του. Αυτά τα «λάθη», όπως συνειδητοποιούμε εκ των υστέρων, μας προσφέρουν τη δυνατότητα να κατανοήσουμε βαθύτερα την εξέλιξη της σκέψης του, καθώς και τα ανυπέρβλητα εμπόδια που δημιουργούν -ακόμη και σε μια τέτοια επιστημονική ιδιοφυΐα- οι θεωρητικές προκαταλήψεις και οι μεταφυσικές εμμονές της. Πάντως ο ίδιος ο Αϊνστάιν φαίνεται πως είχε πλήρη επίγνωση αυτού του γεγονότος, αφού είχε επινοήσει επί τούτου και ένα ρητό: «Όποιος δεν έκανε ποτέ λάθος, δεν έχει δοκιμάσει ποτέ κάτι καινούργιο». ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ http://physicsgg.me/2016/03/06/%cf%84%ce%b1-%ce%bb%ce%ac%ce%b8%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-einstein/

Lawrence Krauss: «Ένα σύμπαν από το τίποτε» Μια διάλεξη του Lawrence M. Krauss βασισμένη στις ιδέες που περιγράφονται στο ομώνυμο βιβλίο του, «Ένα σύμπαν από το τίποτε» : (εκδόσεις Τραυλός) Το Σύμπαν είναι έτσι όπως είναι είτε μας αρέσει είτε όχι. Η ύπαρξη ή η ανυπαρξία ενός δημιουργού δεν εξαρτάται από τις επιθυμίες μας. Ένας κόσμος χωρίς Θεό ή σκοπό μπορεί να δείχνει σκληρός ή μάταιος, όμως αυτό από μόνο του δεν καθιστά αναγκαία την ύπαρξη του Θεού. Για περισσότερα από δυο χιλιάδες χρόνια, το ερώτημα, «Γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτε;» παρουσιάζεται ως πρόκληση στην πρόταση ότι το Σύμπαν μας – το οποίο περιέχει συμπλέγματα από αστέρες, γαλαξίες, ανθρώπους και ποιός ξέρει τι άλλο – μπορεί να προέκυψε χωρίς σχέδιο, πρόθεση ή σκοπό. Παρότι συνήθως προβάλλεται ως φιλοσοφικό ή θρησκευτικό ερώτημα, αναφέρεται πρωτίστως στον φυσικό κόσμο, επομένως, το εργαλέιο με το οποίο πρέπει να δοκιμάσουμε να το λύσουμε είναι, κυρίως, η επιστήμη. Ο σκοπός του Lawrence Krauss είναι να δείξει πως η σύγχρονη επιστήμη, με διάφορες μορφές, μπορεί να αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζει το ερώτημα γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτε: οι απαντήσεις που έχουν δοθεί – από συγκλονιστικά όμορφες πειραματικές παρατηρήσεις, καθώς και από τις θεωρίες της σύγχρονης φυσικής – δείχνουν ότι μπορούμε να πάρουμε κάτι από το τίποτε, χωρίς κανένα πρόβλημα. Μάλιστα, το κάτι από το τίποτε ίσως ήταν προαπαιτούμενο για τη γέννηση του Σύμπαντος. Επιπλέον, όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι με αυτόν ακριβώς τον τρόπο θα μπορούσε να προκύψει το Σύμπαν μας. Στην φωτογραφία Ολόκληρο το σύμπαν σε μια εικόνα. https://www.youtube.com/watch?v=sbsGYRArH_w http://physicsgg.me/2016/03/05/lawrence-krauss-%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%cf%83%cf%8d%ce%bc%cf%80%ce%b1%ce%bd-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%cf%84%ce%af%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%b5/

Χρόνος, ο δύσκολος και γοητευτικός. Η μέτρηση του χρόνου είναι φυσικότατη και συνάμα εντελώς αφύσικη υπόθεση. Δεν ορίζεται αυθαίρετα με ομοιόμορφες μονάδες, όπως τα άλλα φυσικά μεγέθη, καθώς την επιβάλλει, με τον απόλυτα δικό της τρόπο, η φύση (ο ηλιακός και ο σεληνιακός κύκλος). Ούτε, όμως, μπορούμε να αρκεστούμε στη φυσική περιοδικότητα των φαινομένων αν θέλουμε να ικανοποιήσουμε την ανάγκη για ακριβή ρύθμιση του οργανωμένου, κοινωνικού χρόνου. Βρισκόμαστε στην κορυφή του Λόφου των Νυμφών. Από τον Υμηττό ανατέλλει η αττική πανσέληνος ενώ δεσπόζει στο τοπίο η (σπάνια) θέα της δυτικής πλευράς της Ακρόπολης. Σε λίγο, ο θόλος με την εσωτερική ξύλινη επένδυση σε σχήμα φύλλων φοινικιάς, που στεγάζει το «τηλεσκόπιο Δωρίδη» (έτος κατασκευής 1902), θα ανοίξει για χάρη μας. Μπορεί να είμαστε οι ταλαίπωροι κάτοικοι του βασανισμένου αθηναϊκού κέντρου, βρισκόμαστε, ωστόσο, να συμμετέχουμε σε μια παραγωγή αμύθητης αξίας, έναντι ευτελούς αντιτίμου. Το μικρό θολωτό κτίριο γεμίζει ασφυκτικά από ενηλίκους και παιδιά. Καθώς υψώνεται στο κέντρο του το τηλεσκόπιο, η ατμόσφαιρα στην υποφωτισμένη αίθουσα θυμίζει παλαιό υποβρύχιο ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να έχει σκηνοθετηθεί σε μεσαιωνικό οξφορδιανό κολέγιο για την κινηματογραφική μεταφορά της τριλογίας του Φίλιπ Πούλμαν (His Dark Materials). Καθισμένοι σε μικρά σκαμπό ή μαξιλάρια, παρακολουθούμε με ανοιχτό το στόμα τον ομιλητή, έχοντας την αίσθηση ότι λίγο πιο κάτω, στο σχεδιασμένο από τον Χάνσεν κτίριο Σίνα ή στο οίκημα του Τσίλλερ που στεγάζει το μεσημβρινό τηλεσκόπιο, κάποιος Μέτων εκτελεί ακόμη τις μετρήσεις του. Ο Βασίλης Κάλφας, καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ, αφηγείται γλαφυρά, όρθιος, εκτός χειρογράφου, πώς μετρούσαν τον χρόνο οι αρχαίοι Ελληνες. Συνειδητοποιούμε για πρώτη φορά πόσο δύσκολη και πολύπλοκη υπόθεση είναι η μέτρηση του χρόνου. Τα παιδιά, λέει ο ομιλητής, συχνά μαθαίνουν με μεγάλη καθυστέρηση να «διαβάζουν» το ρολόι, μετά και την κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής. Το ρολόι, ωστόσο, το οφείλουμε στους παρατηρητικούς Βαβυλώνιους, που μετρούσαν τον χώρο και τον χρόνο με τη βοήθεια των 360 μοιρών της κυκλικής πορείας των ουρανίων σωμάτων. «Οι Ελληνες», όμως, «δεν ήταν καλοί παρατηρητές». Και δεν ήταν ούτε ιδιαίτερα πρακτικοί, μια και χρειάστηκαν οι Ρωμαίοι για να κόψουν λίγο εδώ, να προσθέσουν λίγο εκεί και να προσαρμόσουν τον ηλιακό (ημερήσιο και ετήσιο) και τον σεληνιακό μηνιαίο κύκλο σε μορφή σύγχρονου ημερολογίου. Ηταν, όμως, θαυμάσιοι αφηγητές οι Ελληνες, και πάνω απ’ όλους ο Θουκυδίδης. Ο ομιλητής ξεδιπλώνει ένα χαρτί για να μας διαβάσει πώς ο μεγάλος συγγραφέας πάσχισε να χρονολογήσει την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου δίχως να διαθέτει το ημερολόγιο που καθιέρωσαν οι Ρωμαίοι και που ισχύει πάνω-κάτω μέχρι σήμερα: «Η Τριακονταετής δηλαδή ειρήνη διετηρήθη επί δέκα τέσσερα έτη μετά την υποταγήν της Ευβοίας. Αλλά κατά το δέκατον πέμπτον έτος, όταν η Ιέρεια Χρυσίς ιεράτευεν επί σαράντα οκτώ ήδη έτη εις το Αργος, ο Αινήσιος ήτο πρώτος έφορος εις την Σπάρτην, και η αρχή του επωνύμου άρχοντος των Αθηνών Πυθοδώρου έμελλε να λήξη μετά τέσσαρας μήνας, τον δέκατον έκτον μήνα μετά την μάχην της Ποτειδαίας, και ευθύς με την αρχήν του έαρος, δύναμις τριακοσίων και πλέον ενόπλων Θηβαίων, υπό την αρχηγίαν των Βοιωταρχών Πυθαγγέλου, υιού του Φυλείδου, και Διεμπόρου, υιού του Ονητορίδου, εισήλθαν κατά την ώραν του πρώτου ύπνου εις τας Πλαταιάς της Βοιωτίας…» (δανειζόμαστε εδώ την ιστορική μετάφραση του Ελευθέριου Βενιζέλου).Ο Αθηναίος Μέτων, ωστόσο, μετρούσε και μετρούσε, όπως αργότερα κι ο Κάλλιπος: είχε στήσει στην Πνύκα το ηλιοσκόπιό του ενώ «παίζει» για λίγο και στον Αριστοφάνη. Δεκαεννέα έτη μετρούσε ο δικός του κύκλος, 76 του Κάλλιπου, ενώ τα αστρονομικά τους κομπιούτερ βρίσκονται αποτυπωμένα στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Το κοινό υποβάλλει ερωτήσεις. Θα μπορούσε να ακούει κανείς όλη τη νύχτα, μα έχει έρθει η ώρα να ανεβούν οι επισκέπτες, ένας ένας, αθόρυβα, τη σκάλα και να κοιτάξουν για λίγο μέσα από τον φακό μια Σελήνη απίστευτης λαμπρότητας. Στο προαύλιο του μικρού χώρου η Αναστασία Μεταλληνού, υπεύθυνη για τη «διάχυση της επιστήμης» στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεσκόπησης, μας μαθαίνει να διαβάζουμε τον χάρτη των αστεριών. Ο Μπεντελγκέζ του Ωρίωνα, ο Αλδεβαράν του Ταύρου, η Πούλια (πόχει εφτά παιδιά) μας χαρίζονται. Αποχωρούμε κατηφορίζοντας τον πεζόδρομο μέχρι το Θησείο. Αυτή (θα μπορούσε να) είναι μια κανονική βραδιά Κυριακής σε ένα μέρος που μοιάζει (και είναι) από τα πιο γοητευτικά στον πλανήτη. ​​Για πληροφορίες σχετικά με τις ξεναγήσεις στο Κέντρο Επισκεπτών Θησείου τηλεφωνήστε στο 210-34.90.160 (www.noa.gr). Γίνονται ειδικές ξεναγήσεις για μαθητές ή άλλες οργανωμένες ομάδες. Γίνονται και βραδινές ξεναγήσεις, οι οποίες για τον μήνα Μάρτιο θα ανακοινωθούν σύντομα. http://www.kathimerini.gr/851899/article/epikairothta/episthmh/xronos-o-dyskolos-kai-gohteytikos

Σε «τροχιά» ο ιαπωνικός επιταχυντής που θα αναζητήσει νέες φυσικές θεωρίες. Ένα βήμα που φέρνει πιο κοντά την ολοκλήρωση του επιταχυντή SuperKEKB, πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ιαπωνία. Πιο συγκεκριμένα, ο SuperKEKB κατάφερε να επιταχύνει μία δέσμη ηλεκτρονίων στο εσωτερικό του, τα οποία άγγιξαν σχεδόν την ταχύτητα του φωτός. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, είχε καταφέρει το ίδιο με μία δέσμη ποζιτρονίων, δηλαδή αντισωμάτιων των ηλεκτρονίων, αναγκάζοντάς την να κινηθεί στην αντίθετη κατεύθυνση. Η επιτάχυνση ηλεκτρονίων και ποζιτρονίων σε τόσο υψηλές ταχύτητες, και σε «συμπαγείς» δέσμες που κινούνται σε αντίθετες τροχιές, είναι απαραίτητες για να φέρει σε πέρας ο SuperKEKB την αποστολή του, η οποία «περνά» μέσα από τη σύγκρουση των δύο αυτών «συστατικών» της ύλης. Η πειραματική διάταξη βρίσκεται στο Εργαστήριο KEK, στην ιαπωνική πόλη Τσουκούμπα (Tsukuba). Αν και η διάμετρός της είναι μόλις 3 χιλιόμετρα, τη στιγμή που η περίμετρος του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN είναι 27 χιλιόμετρα, αναμένεται να ξεπεράσει το τεράστιο μηχάνημα στη Γενεύη σε αριθμό συγκρούσεων ανά δευτερόλεπτο. Ο αριθμός των συγκρούσεων ονομάζεται «φωτεινότητα» του επιταχυντή και εξαρτάται από την πυκνότητα κάθε δέσμης σε σωματίδια, όπως και από τη διάμετρό της. Γι’ αυτό και, στο εσωτερικό του SuperKEKB, κάθε δέσμη δεν θα ξεπερνά σε διάμετρο τα 100 δισεκατομμυριοστά του μέτρου. Με τις συγκρούσεις των ηλεκτρονίων με τα ποζιτρόνια, θα παράγονται στοιχειώδη σωματίδια (κάτω κουάρκ και κάτω αντικουάρκ) το οποία, όπως ελπίζουν οι επιστήμονες, με τη διάσπασή τους θα φέρουν στο «φως» άγνωστα σωματίδια, συμβάλλοντας έτσι στο να δοθούν απαντήσεις σε μερικά ανεξήγητα ακόμη και σήμερα ερωτήματα της φυσικής. Ένα από αυτά είναι η συμμετρία της ύλης με την αντιύλη στο σύμπαν: σύμφωνα με το μοντέλο της Μεγάλης Έκρηξης, η ύλη με την αντιύλη θα έπρεπε να παραχθούν σε ίσες ποσότητες κατά τη «γένεση» του σύμπαντος, κάτι που αν συνέβαινε όμως στην πράξη θα σήμαινε πως σε κάθε σωματίδιο θα αντιστοιχούσε κι ένα αντισωματίδιο, με συνέπεια με τη σύγκρουσή τους να εξαϋλωθούν. Με δεδομένη όμως τη μορφή που έχει ο «κόσμος», στον οποίο η ύλη έχει επικρατήσει έναντι της αντιύλης, το συμπέρασμα είναι πως στις πρώτες στιγμές του σύμπαντος υπήρχε μια μικρή ασυμμετρία μεταξύ των σωματιδίων και αντισωματιδίων. Μάλιστα, αυτή η ασυμμετρία δεν μπορεί να εξηγηθεί στα πλαίσια του Καθιερωμένου Προτύπου, το οποίο είναι η αποδεκτή σήμερα θεωρία για τους «δομικούς λίθους» της ύλης και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Έτσι, από τις συγκρούσεις στον SuperKEKB, οι επιστήμονες αισιοδοξούν πως θα βρουν στοιχεία για την αιτία που τα σωματίδια υπερίσχυσαν των αντισωματιδίων στις αρχικές φάσεις εξέλιξης του σύμπαντος. Στοιχεία που, αν όντως προκύψουν, εκ των πραγμάτων θα ανοίξουν τον δρόμο για νέες φυσικές θεωρίες, πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο. http://www.naftemporiki.gr/story/1075140/se-troxia-o-iaponikos-epitaxuntis-pou-tha-anazitisei-nees-fusikes-theories

Ο Σκοτ Κέλι γύρισε από το διάστημα πέντε πόντους ψηλότερος! Τι συνέβη στο σώμα του. Ο αστροναύτης της NASA Scott Kelly που έμεινε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό επί έναν χρόνο επέστρεψε στη Γη κατά πέντε εκατοστά ψηλότερος! Αυτό διαπίστωσαν οι επιστήμονες της NASA που τον εξέτασαν με το που επέστρεψε στη Γη. Γιατί συνέβη αυτό; Την απάντηση δίνει η γιαγιά του Walter Lewin! (Ο καθηγητής Walter Lewin, είναι γνωστός από τα μαθήματα φυσικής στο MIT, πολλά από τα οποία κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο εδώ και πολλά χρόνια). Διαβάστε την απάντηση στην ανάρτηση: «H γιαγιά του Walter Lewin και οι στολές των αστροναυτών» ή δείτε το παρακάτω βίντεο: http://physicsgg.me/2016/03/03/%ce%b3%ce%b9%ce%b1%cf%84%ce%af-%ce%bf-%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%b1%cf%8d%cf%84%ce%b7%cf%82-scott-kelly-%cf%88%ce%ae%ce%bb%cf%89%cf%83%ce%b5-5-%cf%80%cf%8c%ce%bd%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82/

Οι άβυσσοι του ηλιακού συστήματος αποκαλύπτονται. Τα διαστημικά σκάφη που εξερευνούν το ηλιακό μας σύστημα αλλά και οι δορυφόροι που έχουν τεθεί σε τροχιά γύρω από πλανήτες, φεγγάρια, κομήτες και αστεροειδείς ανάμεσα στα άλλα έχουν αποκαλύψει την ύπαρξη φαραγγιών σε ορισμένα από αυτά τα διαστημικά σώματα. Φαράγγια που προκαλούν δέος με το μέγεθός τους αλλά και ταυτόχρονα προκαλούν το ενδιαφέρον των επιστημόνων, μια και αποτελούν προϊόντα σύνθετων και εξαιρετικά ενδιαφερουσών γεολογικών διεργασιών οι οποίες αποκαλύπτουν σημαντικά στοιχεία για την ιστορία και τη δομή του ηλιακού μας συστήματος και όχι μόνο. Ας ρίξουμε μια ματιά στα πιο εντυπωσιακά φαράγγια που έχουν εντοπιστεί ως σήμερα στο ηλιακό μας σύστημα. Ο βασιλιάς. Ερευνητές στις ΗΠΑ ανακάλυψαν νέα ενδιαφέροντα ευρήματα για το Valles Marineris, το εντυπωσιακό φαράγγι του Αρη που είναι και το μεγαλύτερο του ηλιακού μας συστήματος. Πρόσφατες παρατηρήσεις έδειξαν ότι το Valles Marineris είναι πολύ βαθύτερο από όσο πιστεύαμε. Με βάση προηγούμενες παρατηρήσεις οι ειδικοί είχαν υπολογίσει αρχικά ότι το Valles Marineris έχει μήκος 3.000 χλμ., πλάτος 200 χλμ. και βάθος 7 χλμ. Λίγο αργότερα οι μετρήσεις αναθεωρήθηκαν και οι ειδικοί έκαναν λόγο για μήκος 4.000 χλμ. και βάθος 8 χλμ. Οι τελευταίες παρατηρήσεις που έκανε ο δορυφόρος Mars Express του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος δείχνουν ότι το μήκος και το πλάτος του φαραγγιού είναι αυτά που έχουν υπολογιστεί ως τώρα αλλά το βάθος του είναι ακόμη μεγαλύτερο αφού σε κάποια σημεία του φτάνει τα 10 χλμ.! Συγκριτικά το Γκραν Κάνιον στην Αριζόνα έχει μήκος 446 χλμ., 29 χλμ. πλάτος και το μέγιστο βάθος του φτάνει τα 1.800 μέτρα. Προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν υποδείξει την παρουσία παγετώνων στο γιγάντιο φαράγγι στο πολύ μακρινό παρελθόν του Αρη. Κάποια στιγμή οι παγετώνες έλιωσαν προκαλώντας τεράστιες πλημμύρες οι οποίες... σμίλεψαν τα τοιχώματά του. Ερευνητές του Κολεγίου Bryn Mawr στην Πενσιλβάνια μελετώντας δεδομένα που έστειλε ο δορυφόρος MRO της NASA υποστηρίζουν ότι εντόπισαν στο φαράγγι ιζήματα η σύνθεση των οποίων επιβεβαιώνει την παρουσία των παγετώνων. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η θερμότητα από τα τοιχώματα του φαραγγιού προκάλεσε το λιώσιμο των παγετώνων. Στη συνέχεια ο λιωμένος πάγος αλληλεπίδρασε με το θείο που υπήρχε στην πρώιμη ατμόσφαιρα του Κόκκινου Πλανήτη. Ετσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, το λιωμένο από τους πάγους νερό ήταν άκρως τοξικό. Τα παγωμένα φαράγγια. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές εικόνες από τον Πλούτωνα. Πρόκειται για εικόνες που τράβηξε το σκάφος «New Horizons» από τον Βόρειο Πόλο του πλανήτη νάνου. Σε αυτές εικονίζονται με λεπτομέρειες τα μεγάλα παγωμένα φαράγγια και οι τάφροι που υπάρχουν εκεί. Υπάρχουν φαράγγια με πλάτος 10 χλμ. αλλά και φαράγγια με πλάτος 75 χλμ. Υπάρχουν επίσης μυστηριώδεις τάφροι με διάμετρο 70 χλμ. και βάθος 4 χλμ. Η μελέτη των τοιχωμάτων των φαραγγιών στον Βόρειο Πόλο δείχνει ότι αποτελούνται από διαφορετικά και ελαφρύτερα υλικά από ό,τι τα φαράγγια στις άλλες περιοχές του Πλούτωνα. Υποδεικνύει επίσης την ύπαρξη μια περιόδου έντονης τεκτονικής δραστηριότητας στο μακρινό παρελθόν του πλανήτη νάνου. Οι νέες εικόνες και εκείνες που συνεχίζουν να έρχονται από το σκάφος «New Horizons» (το οποίο συνεχίζει το ταξίδι του στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος) από το σύστημα του Πλούτωνα φωτίζουν τον μακρινό, σκοτεινό και παγωμένο κόσμο του. Το «παιδί» του ωκεανού. Οι περισσότεροι επιστήμονες εκτιμούσαν ότι ο κοντινότερος στον Πλούτωνα δορυφόρος του, ο Χάροντας, ήταν ένας... αδιάφορος μεγάλος, σκοτεινός, παγωμένος βράχος. Η αποστολή «New Horizons» όμως που το καλοκαίρι εξερεύνησε το σύστημα του Πλούτωνα φθάνοντας στον Χάροντα αποκάλυψε έναν εντυπωσιακό γεωλογικά κόσμο. Το σκάφος της αποστολής μπορεί να έχει εγκαταλείψει τον Πλούτωνα και τα φεγγάρια του αλλά συνεχίζει να στέλνει δεδομένα και εικόνες που συνέλεξε εκεί. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εικόνες από τα εντυπωσιακά φαράγγια του Χάροντα που σχηματίστηκαν όταν πάγωσε ο υπόγειος ωκεανός που διέθετε κάποτε. Ο Χάροντας διαθέτει όρη, μικρότερα και μεγαλύτερα φαράγγια, κρατήρες και κοιλάδες. Η πιο εντυπωσιακή γεωλογική δομή είναι ένα γιγάντιο φαράγγι που διατρέχει σε όλο το μήκος του τον Χάροντα. Το φαράγγι αυτό έχει μήκος 1.600 χλμ., είναι δηλαδή τρεις φορές μεγαλύτερο από το Γκραν Κάνιον. Οι επιστήμονες κάνουν κάποιες πρώτες εικασίες για τη γεωλογία του Χάροντα. Οσον αφορά τα φαράγγια, οι επιστήμονες πιστεύουν πως όταν πάγωσε ο ωκεανός η επιφάνεια άρχισε να πιέζεται, να... τεντώνεται και να «σπάει» σε διάφορα σημεία της με αποτέλεσμα να σχηματιστούν τα φαράγγια. Πιστεύουν επίσης ότι υπήρξε ένα γεωλογικό ντόμινο που οδήγησε ανάμεσα στ' άλλα και σε κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα. Υπήρξε διάνοιξη ρωγμών στην επιφάνεια του δορυφόρου μέσα από τις οποίες άρχισε να ρέει υδάτινη λάβα η οποία και έκανε ένα είδος... λίφτινγκ στην επιφάνεια του Χάροντα, γι' αυτό και κάποιες περιοχές του δορυφόρου είναι απρόσμενα λείες και μοιάζουν πολύ νέες. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=781716

Τεχνική καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τη γέννηση νέων εγκεφαλικών κυττάρων. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Γενεύης στην Ελβετία κατέγραψαν για πρώτη φορά τον μηχανισμό διά του οποίου τα βλαστικά εγκεφαλικά κύτταρα παράγουν νέους νευρώνες. Αυτό επετεύχθη μέσω της τεχνολογίας FlashTag, η οποία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση των νευρώνων, καθώς «γεννιούνται». Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του Science, οι ερευνητές μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Γενετικής Μανώλης Δερμιτζάκης, με επικεφαλής τον Νευροεπιστήμονα Ντενί Ζαμποντόν του Τμήματος Βασικών Νευροεπιστημών της Ιατρικής Σχολής της Γενεύης χρησιμοποιώντας την τεχνική FlashTag κατάφεραν να απομονώσουν και να παρατηρήσουν επιμέρους νευρώνες σε πραγματικό χρόνο, ακριβώς τη στιγμή που δημιουργούνται. Αυτό βοήθησε επίσης τους ερευνητές να αποκωδικοποιήσουν για πρώτη φορά τον βασικό γενετικό κώδικα που επιτρέπει την κατασκευή ενός νευρώνα. Η ανακάλυψη αυτή όχι μόνο διευρύνει την κατανόηση του πώς αναπτύσσεται ο εγκέφαλος, αλλά -το κυριότερο- ανοίγει το δρόμο για να χρησιμοποιηθεί αυτός ο γενετικός κώδικας, προκειμένου στο μέλλον να δημιουργηθούν νευρώνες από βλαστικά κύτταρα. Έτσι, όχι μόνο θα κατανοηθούν καλύτερα οι διάφορες νευρολογικές παθήσεις (αυτισμός, σχιζοφρένεια κ.α.), αλλά πιθανώς ανοίγουν και νέες προοπτικές για τη θεραπεία τους. Ο εγκέφαλος διαθέτει πολλά διαφορετικά είδη νευρώνων, το καθένα με τη δική του ξεχωριστή γενετική «υπογραφή», η οποία καθορίζει και την αντίστοιχη εξειδίκευση και λειτουργία του. Όλοι οι νευρώνες προέρχονται από προγονικά βλαστικού τύπου κύτταρα. Με την τεχνική FlashTag, κάθε φορά που ένα βλαστικό κύτταρο γεννά ένα νευρώνα, αυτός αμέσως καθίσταται ορατός χάρη σε ένα φωσφορίζοντα δείκτη. Οι επιστήμονες, στη συνέχεια, μπορούν να παρακολουθούν καθένα ξεχωριστό νευρώνα και να βλέπουν ποιά γονίδια ενεργοποιούνται (εκφράζονται) τις πρώτες ώρες μετά τη δημιουργία του. Επίσης, στη συνέχεια, είναι σε θέση να καταγράφουν τις εξελικτικές αλλαγές που συμβαίνουν σε βάθος χρόνου στη γονιδιακή έκφραση κάθε νευρώνα. «Μέχρι τώρα είχαμε μόνο λίγες φωτογραφίες με τις οποίες έπρεπε να ανακατασκευάσουμε την ιστορία των νευρώνων, πράγμα που άφηνε μεγάλα περιθώρια για εικασίες. Χάρη στο FlashTag, έχουμε πλέον μια κανονική γενετική ταινία να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας», εξηγεί ο Δρ Ζαμποντόν. Δοκιμάζοντας την τεχνική στον εγκεφαλικό φλοιό ποντικιών, οι επιστήμονες εντόπισαν τα γονίδια-κλειδιά για την ανάπτυξη των νευρώνων. Ορισμένα από αυτά τα γονίδια φαίνεται να εμπλέκονται στις νευροαναπτυξιακές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν πολλά χρόνια μετά τη γέννηση των νευρώνων. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν να υπάρχει ήδη μια γενετική προδιάθεση στους νευρώνες, οι οποίοι αργότερα θα δυσλειτουργήσουν, υπό την επήρεια και περιβαλλοντικών παραγόντων. Γι' αυτό, θα αναζητήσουν πιθανές πρώιμες ενδείξεις ανωμαλίας και μελλοντικών παθήσεων στους νεογέννητους νευρώνες. Να σημειωθεί ότι οι ερευνητές, γνωρίζοντας τον γενετικό κώδικα των νευρώνων, ήδη έχουν προχωρήσει δοκιμαστικά στην τροποποίηση ορισμένων γονιδίων, επεμβαίνοντας έτσι στο «σενάριο» ανάπτυξης των εγκεφαλικών κυττάρων και επιταχύνοντας την ανάπτυξή τους. Μάλιστα, οι ερευνητές δημιούργησαν μια ιστοσελίδα, ώστε και άλλοι επιστήμονες να χρησιμοποιήσουν ελεύθερα το FlashTag, λαμβάνοντας υπόψη ότι το ανθρώπινο γονιδίωμα περιεχει περίπου 20.000 γονίδια και κάθε μία ερευνητική ομάδα δεν μπορεί να εστιαστεί παρά σε μερικά μόνο από αυτά κάθε φορά. http://health.in.gr/news/scienceprogress/article/?aid=1500062650

Πότε θα έρθει το τέλος του Σύμπαντος ; «… αυτός είναι ο τρόπος που ο κόσμος τελειώνει όχι με ένα πάταγο αλλά με ένα λυγμό». (Τ. Σ. Έλιοτ, «Οι κούφιοι άνθρωποι») Πριν αναφέρουμε το νέο «εύρημα» των φυσικών για το «πότε θα έρθει το τέλος του Σύμπαντος», ας δούμε πρώτα «πως πρόκειται να τελειώσει το Σύμπαν μας». Υπάρχουν διάφορα σενάρια, τρία εκ των οποίων είναι: το σενάριο της «Μεγάλης Ψύχρας (Big Chill)», της «Μεγάλης Σύνθλιψης (Big Crunch)», της «Μεγάλης Ρήξης (Big Rip)». Σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης το Σύμπαν μας διαστέλλεται εδώ και περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια. Η «Μεγάλη Ψύχρα» θα επέλθει αν το Σύμπαν μας εξακολουθήσει να διαστέλλεται για πάντα, αραιώνοντας τον κόσμο και μετατρέποντάς τον σε ένα ψυχρό, σκοτεινό και τελικά νεκρό μέρος. Στο σενάριο της «Μεγάλης Σύνθλιψης» η διαστολή του Σύμπαντος αναστρέφεται, αρχίζει η συστολή του και τέλος το περιεχόμενό του συνθλίβεται σε μια κατακλυσμιαία κατάρρευση που θα θυμίζει αντίστροφη Μεγάλη Έκρηξη. Η εξέλιξη αυτή μάλλον έχει τις μικρότερες πιθανότητες διότι το Σύμπαν φαίνεται πως όχι μόνο συνεχίζει να διαστέλλεται, αλλά επιπλέον η διαστολή του γίνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό εξαιτίας της σκοτεινής ενέργειας. Η «Μεγάλη Ρήξη» μοιάζει με τη «Μεγάλη Ψύχρα». Οι γαλαξίες, οι πλανήτες, τα άτομά μας ακόμα και το χωροχρονικό συνεχές διαρρηγνύονται σε ένα «γκραν φινάλε». Το πως θα τελειώσει το Σύμπαν μας εξαρτάται από την σκοτεινή ενέργεια η οποία αποτελεί το 70% της μάζας του Σύμπαντος. Μπορεί να επέλθει η Ψύχρα, είτε η Σύνθλιψη, είτε η Ρήξη ανάλογα με το αν η πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας παραμένει αμετάβλητη, γίνει αρνητική ή αυξηθεί, αντιστοίχως. Το μέλλον του χώρου----- Μεγάλη Ψύχρα--- Μεγάλη Σύνθλιψη--- Μεγάλη Ρήξη Υπάρχει για πάντα;--------------------ΝΑΙ---------------ΟΧΙ------------ΟΧΙ Το μέγεθός του γίνεται άπειρο;------ΝΑΙ---------------ΟΧΙ------------ΝΑΙ Η πυκνότητα γίνεται άπειρη;---------ΟΧΙ---------------ΝΑΙ------------ΝΑΙ Είναι ευσταθής;------------------------ΝΑΙ---------------ΝΑΙ------------ΝΑΙ Απείρως επεκτάσιμος;-----------------ΝΑΙ---------------ΝΑΙ------------ΝΑΙ Μια παλαιότερη μελέτη που ευνοούσε το σενάριο της Μεγάλης Ρήξης τοποθετούσε το φριχτό τέλος σε 22 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα.

Είναι αυτός ο γαλαξίας Νο1; Αστρονόμοι ανακάλυψαν, με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, ένα γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση 13,4 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Φαίνεται ότι σχηματίστηκε περίπου 400 εκ. έτη μετά τη γέννηση του Σύμπαντος και είναι ο αρχαιότερος και πιο μακρινός που έχει ποτέ εντοπισθεί μέχρι σήμερα. Το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε ο γαλαξίας EGSY8p7 που βρίσκεται σε απόσταση 13.2 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς. Ο γαλαξίας GN-z11 βρίσκεται στην κατεύθυνση του αστερισμού της Μεγάλης 'Αρκτου και κατά πάσα πιθανότητα ανήκει στην πρώτη γενιά γαλαξιών του Σύμπαντος. Ο γαλαξίας αυτός είναι 25 φορές μικρότερος από τον δικό μας και η συνολική μάζα των άστρων του είναι μόλις το 1% του δικού μας γαλαξία. Όμως αναπτύσσεται γοργά, δημιουργώντας νέα άστρα με ρυθμό 20 φορές μεγαλύτερο από ό,τι κάνει ο δικός μας σήμερα. Γι' αυτό, άλλωστε, είναι τόσο φωτεινός, ώστε να καταστεί εφικτό να παρατηρηθεί. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πασκάλ Οεσκ του Πανεπιστημίου Γέιλ δήλωσαν ότι για να κάνουν την ανακάλυψη, χρειάστηκε να φέρουν το «Hubble» στα όρια των δυνατοτήτων του. Μέχρι σήμερα, θεωρείτο ότι μόνο ο διάδοχος του Hubble, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θα εκτοξευθεί το 2018, θα μπορούσε να «δει» τόσο μακριά στο χώρο και στο χρόνο. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το ρεκόρ απόστασης γαλαξία δεν θα καταρριφθεί ξανά από το Hubble ή άλλο υπάρχον τηλεσκόπιο, μέχρι το James Webb τεθεί σε λειτουργία. Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει ότι ορισμένοι απρόσμενα φωτεινοί γαλαξίες βρίσκονται σε τεράστιες αποστάσεις από τη Γη και δημιουργήθηκαν πολύ γρήγορα στο σύμπαν. Πάντως οι επιστήμονες αναρωτιούνται πώς είναι δυνατό να υπάρχει ένας τόσο μεγάλος σχετικά γαλαξίας μόλις 200 έως 300 εκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία των πρώτων άστρων στο σύμπαν, κάτι που δεν προβλέπουν οι έως τώρα θεωρίες. Έτσι, η δημιουργία του GN-z11 παραμένει ένα μυστήριο. Η ανακάλυψη θα δημοσιευθεί στο επόμενο τεύχος της επιθεώρησης «The Astrophysical Journal». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=781893

Οι Kornienko και Kelly στο «πεδίο δοκιμής» Οι συμμετέχοντες της ετήσιας αποστολής ο κοσμοναύτης Mikhail Kornienko Roscosmos και ο αστροναύτης της ΝΑΣΑ Σκοτ ​​Κέλι που πήραν μέρος στο πείραμα, "Test Field" εκθεση έχει αρχίσει να συλλέγει πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του ανθρώπινου σώματος κατά την προσγείωση μετά από μια μακρά διαστημική πτήση. Η έκθεση σημειώνει ότι μετά την προσγείωση,ο Mikhail Kornienko και ο Scott Kelly εφαρμοζουν πλήρως ένα νέο πρόγραμμα 11 τεστ. Συμπεριλαμβανομένων να σηκώνονται από την καρέκλα χωρίς να χρησιμοποιούν τα χέρια τους, να σηκώνονται από πρηνή θέση στο στομάχι τους, να σταθουν όρθια για 3 λεπτά, την ενίσχυση πάνω από ένα εμπόδιο, το περπάτημα σε συνδυασμό με τα μάτια τους κλειστά, το τεστ για την ταξινόμηση των προσπαθειών, και άλλα. Τώρα, ο κοσμοναύτης της Roscosmos και ο αστροναύτης της NASA ετοιμάζονται να συμμετάσχουν σε επιπλέον πειράματα που θα γινουν στη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Βίντεο. http://www.energia.ru/ru/news/news-2016/news_03-02_1.html Ο Sentinel-3 και ο γρίφος του άνθρακα των ωκεανών. Κάθε χρόνο περίπου το ένα τέταρτο του διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνουμε στην ατμόσφαιρα καταλήγει στον ωκεανό, αλλά το πώς συμβαίνει αυτό δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό. Ο δορυφόρος Sentinel-3A είναι έτοιμος να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ρίχνοντας νέο φως σε αυτή την ανταλλαγή. Αρχικά, το γεγονός ότι οι ωκεανοί απορροφούν μία σημαντική ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που διοχετεύουμε στην ατμόσφαιρα από την καύση της βιομάζας και τα ορυκτά καύσιμα φαινόταν να είναι κάτι καλό. Ωστόσο, καθώς περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στους ωκεανούς, οδηγεί σε οξίνιση των ωκεανών, γεγονός που καθιστά δύσκολο για κάποιους θαλάσσιους οργανισμούς να επιβιώσουν. Η παρακολούθηση και κατανόηση του κύκλου του άνθρακα είναι σημαντική επειδή ο άνθρακας είναι το θεμελιώδες δομικό στοιχείο όλων των ζωντανών οργανισμών. Επίσης, η διαδικασία κίνησης του άνθρακα μεταξύ των ωκεανών, της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των οικοσυστημάτων βοηθά στον έλεγχο του κλίματος μας. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών μια διεθνής ομάδα επιστημόνων και μηχανικών έχουν χρησιμοποιήσει τους δορυφόρους μαζί με τις μετρήσεις από τα πλοία και πρωτοποριακές τεχνικές cloud computing για να μελετήσουν πώς το διοξείδιο του άνθρακα μεταφέρεται από την ατμόσφαιρα στους ωκεανούς. Στη νέα δουλειά τους, που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό the Journal of Atmospheric and Oceanic Technology, αποκαλύπτεται ότι οι θάλασσες γύρω από την Ευρώπη απορροφούν ένα εκπληκτικό ποσό 24 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. Αυτό ισοδυναμεί σε βάρος με δύο εκατομμύρια διώροφα λεωφορεία ή 72,000 747 Boeing. Η ομάδα διαθέτει τα δεδομένα και τα εργαλεία cloud computing της, το «FluxEngine», στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, έτσι ώστε κι άλλες ομάδες να μπορούν να αναλύσουν οι ίδιοι τα δεδομένα. Ελπίζουν ότι κάνοντας διαθέσιμα εργαλεία όπως αυτά στον καθένα, θα βελτιωθεί η διαφάνεια και η ανιχνευσιμότητα των μελετών για το κλίμα. Θα πρέπει επίσης να συμβάλει στην επιτάχυνση της επιστημονικής προόδου σε αυτόν τον σημαντικό τομέα. Ο Jamie Shutler από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, δήλωσε, "Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται με τη χρήση δορυφόρων είναι απαραίτητη για την παρακολούθηση του κλίματος μας, αλλά οι παρατηρήσεις αυτές δεν είναι πάντα εύκολα διαθέσιμες για άλλους επιστήμονες να τις χρησιμοποιήσουν. "Η νέα αυτή εξέλιξη σημαίνει ότι ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει τα cloud εργαλεία και τα δεδομένα μας ώστε να υποστηρίξει τη δική του έρευνα." Περιμένουν επίσης τώρα τους δορυφόρους του Ευρωπαϊκού Copernicus, Sentinel, να παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για αυτόν τον τομέα της έρευνας. Ο Sentinel-3A εκτοξεύθηκε στις 16 Φεβρουαρίου και αφού ανατέθηκε για υπηρεσία θα μετρήσει τη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας, τα ρεύματα, τους ανέμους, τα κύματα και άλλους βιοχημικούς δείκτες. Η μοναδική διάσταση του Sentinel-3A είναι ότι τα όργανα που διαθέτει κάνουν ταυτόχρονες μετρήσεις, παρέχοντας επικαλυπτόμενα προϊόντα των δεδομένων που μεταφέρουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για την εκτίμηση των «ροών» του διοξειδίου του άνθρακα. Για τον υπολογισμό της ροής των αερίων μεταξύ του ωκεανού και της ατμόσφαιρας είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε την διαλυτότητα του διοξειδίου του άνθρακα στο θαλασσινό νερό μαζί με την ταχύτητα της μεταφοράς του αερίου. Είναι σημαντικό ότι η διαλυτότητα καθορίζεται από έναν συνδυασμό θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας και την αλατότητα, ενώ ο επιφανειακός άνεμος του ωκεανού και το περιβάλλον των κυμάτων διέπουν την ταχύτητα με την οποία μεταφέρεται το διοξείδιο του άνθρακα. Όλες αυτές οι πληροφορίες από έναν μόνο δορυφόρο καθιστά την αποστολή Sentinel-3 ένα σχεδόν τέλειο εργαλείο για να εκτιμηθεί η ανταλλαγή του διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ της ατμόσφαιρας και του παγκόσμιου ωκεανού, καθώς και εποχιακά, από έτος σε έτος και τα περιφερειακά προτύπα της ανταλλαγής. Ο επιστήμονας της αποστολής Sentinel-3 της ESA, Craig Donlon, δήλωσε, "Η χρήση των δορυφορικών δεδομένων να παρέχουν ένα πιο ενημερωμένο και πλήρες σύνολο βασικών δεδομένων συμβάλλει στη βελτίωση της κατανόησης του κύκλου του άνθρακα. "Η ικανότητα μεμονωμένοι επιστήμονες να εκτελέσουν και να ξάνα-εκτελέσουν τους δικούς τους υπολογισμούς ροής είναι ένας νέος και ισχυρός τρόπος να εργαζόμαστε μαζί σε έναν ανοικτό επιστημονικό κόσμο." Ενώ οι δορυφόροι μας επιτρέπουν να παρακολουθούμε τους παγκόσμιους ωκεανούς εύκολα, οι μετρήσεις επί του πλοίου παραμένουν ουσιαστικής σημασίας διότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα από το διάστημα. Ο Andy Watson επίσης από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, σχολίασε, "Η καλή γνώση της πρόσληψης και της απελευθέρωσης διοξειδίου του άνθρακα στους ωκεανούς είναι απαραίτητη για την πρόβλεψη της αλλαγής του κλίματος. Τελικά το μεγαλύτερο μέρος του διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνουμε θα βρει το δρόμο του μέσα από τους ωκεανούς. "Το έργο αυτό θα παρέχει τις πιο ακριβείς εκτιμήσεις που έχουμε και είναι προσβάσιμοhttp://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2016/02/Carbon_flux http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/O_Sentinel-3_kai_o_grhiphos_toy_hanthraka_ton_okeanhon

Η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη στο ηλιακό σύστημα. Πριν από περίπου 3.5 δισεκατομμύρια χρόνια η επιφάνεια του νεαρού ακόμη 'Αρη πήρε μια κλίση 20 έως 25 μοιρών και ο πλανήτης έγινε στη συνέχεια γεωλογικά και κλιματολογικά αγνώριστος. Μία νέα γαλλική επιστημονική έρευνα αποδίδει το κατακλυσμικό αυτό γεγονός σε συνεχείς και τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις. Σύμφωνα με τους ερευνητές μια (ή περισσότερες) από αυτές τις εκρήξεις ήταν χιλιάδες φορές ισχυρότερη από οποιαδήποτε ηφαιστειακή έκρηξη έχει συμβεί όχι μόνο στη Γη αλλά σε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα! Οι εκρήξεις αυτές, από όπου διέρρευσαν στην επιφάνεια τεράστιες ποσότητες λάβας, σχημάτισαν την εκτεταμένη ηφαιστειακή περιοχή Θαρσίς, στην οποία βρίσκεται το όρος ΄Όλυμπος, το ψηλότερο στο ηλιακό μας σύστημα, με ύψος άνω των 21 χιλιομέτρων. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων του Παρισιού-Νότου, της Τουλούζης 3-Πολ Σαμπατιέ και της Πολυτεχνικής Σχολής του Παρισιού, με επικεφαλής τoν γεωμορφολόγο Σιλβέν Μπουλέ εκτιμούν ότι, υπό την επήρεια των ηφαιστείων, όλο το εξωτερικό στρώμα του Αρη - ο φλοιός και το άνω τμήμα του μανδύα- υποχρεώθηκαν σε μια γιγαντιαίων διαστάσεων περιστροφή πέριξ του πυρήνα. Αν μια παρόμοια κολοσσιαία αλλαγή είχε συμβεί στη Γη, τότε -σύμφωνα με τους ερευνητές- το Παρίσι θα είχε βρεθεί κοντά στο βόρειο πόλο. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν μάλιστα ότι κάτι τέτοιο όντως συνέβηκε κάποτε στη Γη, αλλά η έντονη κίνηση των τεκτονικών πλακών που ακολούθησε, «έσβησε» τα όποια ίχνη του συμβάντος. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στον 'Αρη εκτιμάται ότι ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια και συνεχίσθηκε για αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, σχηματίζοντας έτσι τη Θαρσίδα, ένα πλάτωμα από λάβα με διάμετρο πάνω από 5.000 χιλιόμετρα, πάχος περίπου 12 χιλιομέτρων και συνολική μάζα ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμυρίων τόνους. Αυτή η τεράστια μάζα προκάλεσε την περιστροφή της επιφάνειας του πλανήτη. Η συνέπεια, μεταξύ άλλων, ήταν η Θαρσίς -που αρχικά βρισκόταν κοντά στο βόρειο πόλο- να βρεθεί στον ισημερινό του 'Αρη, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα, καθώς οι δύο πόλοι του πλανήτη άλλαξαν θέσεις. Επίσης, άλλαξε ο ρους των ποταμών που υπήρχαν τότε στον 'Αρη, καθώς και οι περιοχές όπου συσσωρεύονταν πάγοι. Είναι πιθανό ακόμη ότι αυτές οι κατακλυσμικές αλλαγές στο «πρόσωπο» του 'Αρη έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να μετατραπεί σταδιακά από ένα ζεστό και υγρό μέρος, σε ένα κρύο και ξερό, χάνοντας επίσης το μεγαλύτερο μέρος από την προστατευτική ατμόσφαιρά του. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=781562

Ο διαστημικός φάρος της Γης. Ρώσοι ερευνητές έριξαν μια πραγματικά πολύ φουτουριστική ιδέα τους σε μια από τις διάφορες υπηρεσίες (πλατφόρμες) συλλογής χρημάτων που υπάρχουν στο Διαδίκτυο. Ζήτησαν χρηματοδότηση για την κατασκευή ενός διαστημικού φάρου! Ενός δορυφόρου που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Γη και θα λειτουργεί ουσιαστικά σαν ένα τεχνητό άστρο, φωτίζοντας έντονα διάφορα σημεία της Γης. Η ιδέα ενθουσίασε τους χρήστες του Διαδικτύου οι οποίοι έχουν ήδη προσφέρει αρκετά χρήματα στους ερευνητές ώστε να ξεκινήσουν την κατασκευή του δορυφόρου που ονομάζεται Mayak, η ρωσική λέξη για τον «φάρο». Ο δορυφόρος αυτός θα αποτελείται από ένα πολυμερές υλικό 20 φορές πιο λεπτό από μια ανθρώπινη τρίχα. Το υλικό αυτό θα ανακλά το φως του Ηλιου και θα γίνει το πιο φωτεινό αντικείμενο στον ουρανό μετά από το μητρικό μας άστρο. Οι εφαρμογές του δορυφόρου θα είναι πολλές όπως για παράδειγμα να παρέχει φυσικό φως σε καλλιέργειες μετά την δύση του Ηλίου ώστε να αναπτύσσονται ταχύτερα. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα χρήματα που έχουν συγκεντρώσει μέχρι τώρα τους επιτρέπουν να κατασκευάσουν μέχρι το επερχόμενο καλοκαίρι ένα πρωτότυπο, να το τοποθετήσουν σε πύραυλο Soyuz 2 και να πραγματοποιήσουν την πρώτη του δοκιμή. Ο δορυφόρος-φάρος θα εγκατασταθεί σε γεωσύγχρονη τροχιά (θα κινείται με ταχύτητα ίση με την ταχύτητα περιστροφής της Γης) σε ύψος 36000 χλμ από την επιφάνεια της Γης. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=781285

Το σύμπαν έχει τουλάχιστον άλλα 2,8 δισ. χρόνια «ζωής» Λαμβάνοντας υπ' όψιν τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται το σύμπαν, Πορτογάλοι επιστήμονες υπολόγισαν πως το τέλος της «ζωής» του δεν πρόκειται να συμβεί πριν από τουλάχιστον 2,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι κοσμολόγοι γνωρίζουν με βεβαιότητα ότι η γέννηση του Σύμπαντος τοποθετείται πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, από έναν «κοσμικό σπόρο» τεράστιας πυκνότητας που άρχισε να διαστέλλεται. Αστρονομικές παρατηρήσεις έχουν επίσης δείξει πως, περίπου 9 δισεκατομμύρια έτη αργότερα, η διαστολή άρχισε να αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Ένα σενάριο για τη μοίρα του σύμπαντος είναι πως ο ρυθμός διαστολής του θα παραμείνει σταθερός, με συνέπεια στο μακρινό μέλλον να σταματήσουν να δημιουργούνται καινούριοι αστέρες και να «σβήσουν» όλα τα άστρα που έχουν σχηματισθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή, καθώς θα ξεμείνουν από «καύσιμα». Στη συνέχεια θα εξαφανισθούν και οι μαύρες τρύπες, λόγω της ακτινοβολίας που εκπέμπουν, έτσι ώστε ο «κόσμος» να βρεθεί τελικά σε μία αιώνια κατάσταση απόλυτου σκότους και βαθιάς κατάψυξης (Big Freeze). Η επιτάχυνση της διαστολής αποδίδεται από τους επιστήμονες στη σκοτεινή ενέργεια, η οποία δρα αντίθετα από τη βαρύτητα και κατακλύζει το σύμπαν. Καθώς η φύση της σκοτεινής ενέργειας είναι άγνωστη, είναι πιθανό η ποσότητά της να αυξάνεται προοδευτικά με τον χρόνο, κάτι που θα σημαίνει πως ο ρυθμός της διαστολής θα αυξάνεται με ολοένα μεγαλύτερο ρυθμό. Σε αυτή την περίπτωση, η ιστορία του σύμπαντος θα ολοκληρωθεί με το «μεγάλο σχίσμα» (Big Rip), όταν θα διαρρηχθεί ακόμη και αυτό το χωροχρονικό συνεχές. Παλαιότερες προβλέψεις για αυτό το σενάριο τοποθετούν αυτό το «μεγάλο σχίσμα» 22 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα. Θα μπορούσε όμως να συμβεί νωρίτερα; Για να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, ο Ντιέγκο Σάζε-Γκόμεζ και συνάδελφοί του από το πανεπιστήμιο της Λισαβόνας δημιούργησαν μία υπολογιστική προσομοίωση για τη συμπαντική εξέλιξη, χρησιμοποιώντας τα πιο πρόσφατα δεδομένα σχετικά με τη διαστολή του «κόσμου». Τα στοιχεία αυτά προήλθαν από τις μετατοπίσεις γειτονικών αστέρων και σουπερνόβα, όπως και από «βαρυονικές ακουστικές ταλαντώσεις», δηλαδή ρυτιδώσεις στην κατανομή της ύλης στο Σύμπαν. Με αυτά τα δεδομένα, γίνεται η μελέτη της συμπεριφοράς της σκοτεινής ενέργειας. Με βάση την υπολογιστική προσομοίωση, οι επιστήμονες βρήκαν πως η πιο σύντομη εκτίμηση για το «μεγάλο σχίσμα» το τοποθετεί χρονικά σε περίπου 2,8 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα. Όσον αφορά το πλέον απώτερο χρονικά όριο, το μοντέλο μετέθεσε το «μεγάλο σχίσμα» στο άπειρο, κάτι που πρακτικά σημαίνει πως το συγκεκριμένο τέλος δεν συμβεί ποτέ, αφού αντίθετα ο «κόσμος» θα καταλήξει στη «βαθιά κατάψυξη». Με δεδομένο πως ο Ήλιος δεν αναμένεται να «σβήσει» πριν από τουλάχιστον 5 δισεκατομμύρια χρόνια, δημιουργεί πάντως έκπληξη το γεγονός ότι το σύμπαν μπορεί να ολοκληρώσει τη «ζωή» του τόσο νωρίς. Ωστόσο, σενάρια όπως το «μεγάλο σχίσμα» προέρχονται από το γεγονός ότι η φυσική επιστήμη κάθε άλλο παρά πλήρης είναι, αφού για παράδειγμα δεν μπορεί να «συμφιλιώσει» την κβαντομηχανική με τη βαρυτική θεωρία, δηλαδή τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Επομένως, η χρονική εκτίμηση τέτοιων εκδοχών για το «τέλος» του σύμπαντος ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να εξερευνήσουν από μία εναλλακτική σκοπιά άλυτα ερωτηματικά της φυσικής. http://www.naftemporiki.gr/story/1074335/to-sumpan-exei-toulaxiston-alla-28-dis-xronia-zois

Οι Ελληνες που ανακάλυψαν τα μυστικά του ήλιου. Μια ερευνητική ομάδα Ελλήνων επιστημόνων από την Ακαδημία Αθηνών δημιούργησε ένα μοντέλο πρόγνωσης των εκλάμψεων του Ηλιου το οποίο έχει τεθεί ήδη σε επιχειρησιακή εφαρμογή από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA). Οι ηλιακές αναταράξεις και τα φαινόμενα των εκλάμψεων αντηχούν ως κάτι το «μακρινό και αδιάφορο» για το ευρύ κοινό, αν και οι επιπτώσεις τους έχουν απόληξη σε καθημερινές δραστηριότητες του ανθρώπου ανά την υφήλιο. Ορισμένες φορές το οικονομικό κόστος από τις επιπτώσεις των εκλάμψεων ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ ή δολάρια που καταβάλλουν οι φορολογούμενοι σε κάποια γωνιά της Γης. «Υπάρχουν παραδείγματα ηλεκτρονικών συστημάτων και δορυφόρων που υπέστησαν βλάβες από τις εκλάμψεις. Πρόκειται για πολύ ευαίσθητα και πανάκριβα όργανα με κόστος εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Είναι τεράστιες ζημιές για να τις αγνοήσει κανείς», εξηγεί ο κ. Μανώλης Γεωργούλης, επικεφαλής στο Κέντρο Ερευνών Αστρονομίας και Εφηρμοσμένων Μαθηματικών που λειτουργεί υπό τη σκέπη της Ακαδημίας Αθηνών. Η υπηρεσία πρόγνωσης ηλιακών εκλάμψεων που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στο εργαστήριο του ΚΕΑΕΜ αποτελεί μία από τις τρεις που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. «Είναι επισήμως η πρώτη εφαρμογή η οποία αξιοποιείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Το Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών παρέδωσε πρόσφατα μία πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία πρόγνωσης ηλιακών εκλάμψεων και αναβαθμίστηκε σε Κέντρο Εξειδικευμένων Υπηρεσιών για τον Οργανισμό. Εκλάμψεις του Ηλιου όπως καταγράφονται από την υπηρεσία A-EFFort. Οι ηλιακές εκλάμψεις είναι γιγάντιες εκρήξεις που πραγματοποιούνται κοντά στην επιφάνεια του Ηλιου και οφείλονται στα ισχυρότατα ηλιακά μαγνητικά πεδία Κατά τη διάρκεια 12μηνου προγράμματος με χορηγό την ESA, η ομάδα κατάφερε να μετατρέψει ένα καθαρά επιστημονικό εργαλείο σε μια επιχειρησιακή μονάδα η οποία εντάχθηκε ήδη στο Πρόγραμμα Διαστημικής Επιχειρησιακής Ετοιμότητας του Οργανισμού και συγκεκριμένα στη διαδικτυακή πύλη του για τον διαστημικό καιρό», εξηγεί ο κ. Γεωργούλης. Σε 24ωρη βάση «Η υπηρεσία μας στηρίζεται σε δύο άξονες, στο τεχνικό σκέλος και στην ανάπτυξη λογισμικού. Το ερώτημα ήταν εάν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το επιστημονικό σκέλος που διαθέταμε ήδη και να το κάνουμε επιχειρησιακό. Να αναπτύξουμε το λογισμικό και να εργάζεται αυτόματα, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση σε 24ωρη βάση». Οι ηλιακές εκλάμψεις είναι γιγάντιες εκρήξεις που πραγματοποιούνται κοντά στην επιφάνεια του Ηλιου και οφείλονται στα ισχυρότατα ηλιακά μαγνητικά πεδία. Μέσα σε μερικά λεπτά απελευθερώνεται ενέργεια που ισοδυναμεί με αυτή δισεκατομμυρίων ατομικών βομβών. Αυτή η τεράστια ποσότητα ενέργειας μετατρέπεται σε υψηλής συχνότητας ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία η οποία μπορεί να απειλήσει τόσο αστροναύτες όσο και ευαίσθητα ηλεκτρονικά κυκλώματα σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το σύστημα πρόγνωσης καταγράφει σε συνεχή βάση στοιχεία τα οποία προσφέρονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος Επιπλέον, μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων, τα οποία εκτοξεύονται από τον Ηλιο με μεγάλη ταχύτητα και εάν φτάσουν στην ιονόσφαιρα είναι δυνατόν να προκαλέσουν διακοπές των τηλεπικοινωνιών. «Οι επιπτώσεις δυνητικά αγγίζουν μεγάλο φάσμα επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων, αφού π.χ. επηρεάζουν τα GPS που χρησιμοποιούμε. Αφορούν εταιρείες άντλησης πετρελαίου που κάνουν θαλάσσιες έρευνες αλλά και αεροπορικές εταιρείες, ειδικά για τις διηπειρωτικές πτήσεις, καθώς πολλές περνούν από τον Β. Πόλο, το πιο ευπαθές σημείο λόγω του μαγνητικού πεδίου της Γης. Επίσης σε μεγάλα πλάτη υπάρχουν επιπτώσεις σε επιχειρήσεις ηλεκτρισμού που έχουν μεγάλα δίκτυα σε μεγάλες αποστάσεις. Η πρόγνωση αφορά τις τηλεπικοινωνίες αλλά και τους χειριστές δορυφόρων εκτός ατμόσφαιρας», λέει ο κ. Γεωργούλης, που ήρθε στην Ελλάδα μετά από αρκετά χρόνια εργασίας και έρευνας στις ΗΠΑ.Συγκαταλέγεται στη μικρή κοινότητα των Ηλιακών Φυσικών με 600 μέλη σε μέλη σε όλο τον κόσμο, ενώ με εξειδίκευση στην πρόγνωση εκλάμψεων η παγκόσμια ομάδα αριθμεί 15 άτομα. Η μέθοδος πρόγνωσης έχει βαθμίδες πιθανοτήτων και εκδίδει προειδοποίηση μέσω της ESA προκειμένου οι χειριστές ανάλογων συστημάτων να λάβουν τα μέτρα προστασίας η να θέσουν «ασπίδες» άμυνας. Τώρα η επταμελής ελληνική ομάδα του ΚΕΑΕΜ έχει αναλάβει τον συντονισμό σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε αυτό μετέχουν οκτώ ευρωπαϊκά ινστιτούτα. «Θα αξιολογήσουμε ό,τι προτάσεις υπάρχουν διεθνώς σε μια κλίμακα η οποία δεν έχει γίνει ποτέ παγκοσμίως. Στόχος είναι αφενός ο μεγαλύτερος χρόνος πρόγνωσης, αλλά και η «σμίκρυνση», δηλαδή η μέγιστη αξιοπιστία για διάστημα π.χ. τεσσάρων ωρών. Είναι σημαντικό ότι ο συντονισμός γίνεται στην Ελλάδα ακόμα και με τις δεδομένες συνθήκες. Βέβαια, η υπολογιστική υποδομή είναι στο εξωτερικό, αλλά εδώ βρίσκεται το μυαλό», λέει χαρακτηριστικά. Στην φωτογραφία η ομάδα επιστημόνων που μετέχουν στο πρόγραμμα του ΚΕΑΕΜ από δεξιά προς αριστερά: Μανώλης Γεωργούλης, Κώστας Τζιότζιου, Μανώλης Ζούλιας, Κώστας Δεμελής. http://www.ethnos.gr/epistimi/arthro/oi_ellines_pou_anakalypsan_ta_mystika_tou_iliou-64339975/

Το διαστημόπλοιο "Soyuz TMA-18M" επέστρεψε στη Γη με το πλήρωμα της ετήσιας εκστρατείας. Σήμερα, 2 Μαρτίου, 2016 το επανδρωμένο διαστημόπλοιο μεταφοράς (TPC) Soyuz TMA-18M" επέστρεψε με επιτυχία στη Γη συμμετέχοντες στην ετήσια εκστρατεία για τον κοσμοναύτη της Roscosmos Mikhail Kornienko και της NASA τον αστροναύτη Σκοτ ​​Κέλι. Το Lander TPK "Soyuz TMA-18M» με το πλήρωμα προσγειώθηκε 147 χιλιόμετρα από την πόλη της Zhezkazgan (Καζακστάν) στις 7:29 ώρα Μόσχας. Η ασυνήθιστα μεγάλη περίοδος θα δώσει στοιχεία για τις επιπτώσεις της παρατεταμένης παραμονής ανθρώπων στο διάστημα, ιδιαίτερα δε καθώς ο ένας από αυτούς (ο σταρ του Twitter Σκοτ Κέλι) έχει δίδυμο αδερφό, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί για «αντιπαραβολή». Τα συνεργεία εδάφους εντόπισαν την κάψουλα και περισυνέλεξαν τους τρεις αστροαναύτες, τον αμερικανό Σκοτ Κέλι και τους ρώσους Μικάιλ Κορνιένκο και Σεργκέι Βολκόφ. Οι Κέλι και Κορνιένκο είχαν μείνει αυτή τη φορά για 340 ημέρες στον ISS, μέχρι στιγμής ρεκόρ για τον Διεθνή Σταθμό. Ο Σκοτ Κέλι έχει μονοζυγωτικό δίδυμο αδερφό, τον επίσης αστροναύτη Μαρκ (οι δύο τους είναι τα μοναδικά αδέλφια που έχουν ταξιδέψει και οι δύο στο διάστημα). Η σύγκριση των οργανισμών τους μετά την «εξορία» του ενός μπορεί να δώσει επιπλέον στοιχεία για το τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν μείνει για καιρό έξω από τη Γη. Ο Σκοτ Κέλι είχε επίσης αποδειχθεί... ταλέντο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Τον λογαριασμό του στο Twitter ακολουθούν περίπου 950.000 χρήστες και σε αυτόν αναρτούσε φωτογραφίες από ψηλά που αναμεταδίδονταν μέσα στα πρώτα λεπτά από χιλιάδους άλλους χρήστες. Μεταξύ των πολλών φωτογραφιών που έδειχναν είτε την απίστευτη φυσική ομορφιά γεωολογικών σχηματισμών ή ουράνιων φαινομένων (το αγαπημένο του ήταν το βόρειο Σέλας από πάνω), αναρτούσε είτε φωτογραφίες των λουλουδιών που μεγάλωναν στις γλάστρες του Διαστημικού Σταθμού είτε απο ψηλά πόλεις και σημεία που, για οποιαδήποτε λόγο, κυριαρχούσαν στη διεθνή επικαιρότητα (όπως φωτογραφίες από την Αθήνα κατά την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου). Ιδού και το τελευταίο του tweet από το Διάστημα: #Thanks for following our #YearInSpace The journey isn't over. Follow me as I rediscover #Earth! See you down below! pic.twitter.com/7byNy6fMG4 — Scott Kelly (@StationCDRKelly) March 1, 2016 http://news.in.gr/world/article/?aid=1500062080 Η νέα γενιά υπερηχητικών. Στην κούρσα για την κατασκευή του αντικαταστάτη του Concorde μπήκε χθες η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος των ΗΠΑ (NASA) καθώς στον προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος του 2017 η Υπηρεσία έδωσε το πράσινο φως στη Lockheed Martin να ξεκινήσει τον σχεδιασμό του QueSST. Η New Aviation Horizons θα έχει χρονική διάρκεια 10ετίας και με αυτήν η NASA θέλει να αναπτύξει καινοτομίες στην κατασκευή αεροσκαφών Πιο συγκεκριμένα η NASA ανακοίνωσε ότι η πρόταση της Lockheed Martin για την ανάπτυξη μιας νέας τεχνολογίας για υπερηχητικές πτήσεις επιβατικών αεροσκαφών η οποία δεν θα είναι τόσο... θορυβώδης όσο η υπάρχουσα κέρδισε τη στήριξη της Υπηρεσίας. Ο διευθυντής της NASA, Τσαρλς Μπόλντεν, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η NASA εργάζεται σκληρά για να κάνει τις πτήσεις περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον, ασφαλέστερες και ήσυχες, κι όλα αυτά ενώ σχεδιάζουμε αεροσκάφη που είναι ταχύτερα και χτίζοντας ένα σύστημα αεροπλοΐας που λειτουργεί πιο αποδοτικά». Ετσι, μέσα στους επόμενους 17 μήνες η NASA, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας New Aviation Horizons, θα απελευθερώσει προς τη Lockheed Martin κονδύλια για την έρευνα ανάπτυξης της «Quite Supersonic Technology» (QueSST) ύψους 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Στο πρότζεκτ θα συμμετέχουν και δύο ακόμη εταιρείες, η GE Aviation με έδρα το Σινσινάτι και η Tri Models Inc. με έδρα την Ακτή Χάντινγκτον, της Καλιφόρνια. Η πρωτοβουλία New Aviation Horizons θα έχει χρονική διάρκεια 10ετίας και με αυτήν η NASA θέλει να αναπτύξει καινοτομίες στην κατασκευή αεροσκαφών οι οποίες θα επιτρέψουν τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων, των εκπομπών αέριων ρύπων και της ηχορύπανσης. Το QueSST είναι το πρώτο πρότζεκτ της πρωτοβουλίας αυτής και ο αρχικός στόχος της Lockheed Martin και της NASA είναι η νέα αυτή υπερηχητική τεχνολογία να είναι λιγότερο θορυβώδης από την υπάρχουσα. Για να γίνει αυτό, οι εταιρείες που θα συμμετέχουν καλούνται να προχωρήσουν στον καθορισμό των χαρακτηριστικών που θα πρέπει να έχει ένα τέτοιο υπερηχητικό αεροσκάφος, στη σχεδίασή του και στην παρουσίασή του στα χαρτιά. Με βάση αυτήν τη δουλειά θα ξεκινήσουν σε δεύτερο χρόνο η κατασκευή και οι δοκιμαστικές πτήσεις του QueSST. Οι άνθρωποι της NASA εκτιμούν ότι εάν όλα πάνε καλά, υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση και το πρόγραμμα δεν έχει καθυστερήσεις, τότε οι πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις του πρωτοτύπου θα ξεκινήσουν το 2020. Το QueSST θα είναι το πρώτο από μια σειρά αεροσκαφών τύπου X (όπως τα έχουν ονομάσει) τα οποία θα είναι μικρότερα από τα ήδη υπάρχοντα επιβατικά αεροσκάφη. Ο Τσαρλς Μπόλντεν ανέφερε: «Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν περάσει σχεδόν 70 χρόνια από τότε που ο Τσακ Γίγκερ έσπασε το φράγμα του ήχου με το Bell Χ-1 στα πλαίσια των ερευνών υψηλών ταχυτήτων της προκατόχου Υπηρεσίας. Τώρα συνεχίζουμε αυτή την υπερηχητική παράδοση των αεροσκαφών X με αυτό το προκαταρκτικό πρόγραμμα για ένα λιγότερο θορυβώδες υπερηχητικό τζετ που στοχεύει στις επιβατικές πτήσεις. Σημειώνεται ότι η ανακοίνωση αυτή της NASA έρχεται λίγους μόλις μήνες μετά τη γνωστοποίηση της ευρωπαϊκής Airbus ότι σχεδιάζει τον «γιο του Concorde», ένα υπερηχητικό αεροσκάφος το οποίο οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα καλύπτει την απόσταση Λονδίνο-Νέα Υόρκη σε μόλις μιάμιση ώρα! Υπενθυμίζεται εδώ ότι η Airbus έχει ήδη κατοχυρώσει δύο πατέντες για το αεροσκάφος αυτό, το οποίο θα είναι εφοδιασμένο εκτός από δύο κινητήρες τζετ και με έναν πυραυλοκινητήρα παρόμοιο με αυτούς που στέλνουν τα διαστημόπλοια στο Διάστημα. http://www.ethnos.gr/epistimi/arthro/h_nea_genia_yperixitikon-64339458/

Στους κρυπτογράφους Γ. Ντίφι και Μ. Χέλμαν το βραβείο Τούρινγκ. Δύο Αμερικανοί, πρωτοπόροι της κρυπτογράφησης, οι Γουάιτφιλντ Ντίφι και Μάρτιν Χέλμαν, είναι οι τιμώμενοι φέτος με το Βραβείο Τούρινγκ, ύψους ενός εκατομμυρίου δολαρίων, όπως ανακοίνωσε η Ένωση Υπολογιστικών Μηχανών (ACM). Το βραβείο, που χρηματοδοτείται κυρίως από τη Google, φέρει το όνομα του μεγάλου Βρετανού μαθηματικού 'Αλαν Τούρινγκ και είναι το πιο σημαντικό στον χώρο της πληροφορικής και της τεχνολογίας, γι' αυτό μερικοί το ονομάζουν και «Νόμπελ» της πληροφορικής. Ο 71χρονος Ντίφι υπήρξε επικεφαλής του τομέα κυβερνο-ασφάλειας στην εταιρεία πληροφορικής Sun Microsystems και ο 70χρονος Χέλμαν είναι ομότιμος καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια. Χάρη στην πρωτοποτριακή συμβολή των δύο κρυπτογράφων από το 1976, ιδίως με την εφαρμογή του «δημόσιου κλειδιού» και της «ψηφιακής υπογραφής», καθένας μπορεί πλέον να κάνει κρυπτογράφηση. Έτσι, το διαδίκτυο μπόρεσε να υπάρξει ως μια (σχετικά) ασφαλής μέθοδος επικοινωνίας και να επεκταθεί ο Παγκόσμιος Ιστός. Και οι δύο δήλωσαν ότι ο έλεγχος από τις κυβερνήσεις πάνω στις κρυπτογραφημένες επικοινωνίες δημιουργεί μεγαλύτερους κινδύνους για όλους. Οι Ντίφι και Χέλμαν συνεργάσθηκαν στενά στο Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του Στάνφορντ στη δεκαετία του ΄80. Μέχρι τότε η τεχνολογία κρυπτογράφησης βρισκόταν υπό τον ασφυκτικό έλεγχο των κυβερνήσεων. Όμως χάρη στις καινοτομίες τους, οι χρήστες -ιδιωτικές εταιρείες και απλοί πολίτες- απέκτησαν έλεγχο πάνω στις διακινούμενες πληροφορίες μέσω διαδικτύου. Έκτοτε οι κυβερνήσεις και οι μυστικές υπηρεσίες τους προσπαθούν να περιορίσουν αυτή την αυτονομία, στο όνομα της εθνικής ασφάλειας και του αγώνα κατά του τρομοκρατών ή του οργανωμένου εγκλήματος. Η πρόσφατη διαμάχη του FBI με την Apple αποτελεί το πιο πρόσφατο επεισόδιο σε αυτό το «σίριαλ». Καθόλου παράξενο, έτσι, που οι Ντίφι και Χέλμαν, οι οποίοι δεν έκρυβαν τον πολιτικό ακτιβισμό τους υπέρ της προστασίας των ιδιωτικότητας, της βιώσιμης ανάπτυξης, κατά των πυρηνικών όπλων κ.α., δεν ήσαν ποτέ ιδιαίτερα δημοφιλείς στις κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Ιδίως η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (NSA) έκανε ό,τι μπορούσε -και κάνει ακόμη- ώστε να θέσει υπό τον έλεγχό της την τεχνολογία κρυπτογράφησης. «Οι άνθρωποι που θα ελέγχουν τις μηχανές, θα ελέγχουν τον κόσμο του μέλλοντος», δήλωσε ο Ντίφι, ο οποίος σκοπεύει -και με το μερίδιο των 500.000 δολαρίων που του αναλογεί- να καταγράψει αναλυτικά την ιστορία της κρυπτογραφίας. Και ο Χέλμαν, από την πλευρά του, δήλωσε ότι στηρίζει την Apple στη διαμάχη με το FBI. http://www.kathimerini.gr/851554/article/epikairothta/episthmh/stoys-kryptografoys-g-ntifi-kai-m-xelman-to-vraveio-toyringk

Βροχή μετεωριτών στον ουρανό της Σκωτίας. Βροχή μετεωριτών κατέγραψε η κάμερα πάνω από τον ουρανό της Σκωτίας χθες το βράδυ. Η αστυνομία έλαβε ένα μεγάλο αριθμό κλήσεων, με πολλούς ανθρώπους να αναφέρουν ότι ο ουρανός φωτίστηκε σαν μια μπάλα φωτιάς. Εκπρόσωπος της αστυνομίας πρόσθεσε: «Ένας άλλος είπε ότι άκουσε έναν πολύ δυνατό κρότο και άλλοι πως το σπίτι τους σείστηκε. Ελέγξαμε το περιστατικό και μας είπαν ότι είναι πολύ πιθανόν να πρόκειται για βροχή μετεωριτών». Αρκετοί ήταν αυτοί που είδαν κάτι να καίγεται στην ατμόσφαιρα πάνω από το Περθσάιρ. Το Twitter γέμισε με εικασίες σχετικά με την προέλευση της φωτεινής λευκής γραμμής. Κάποιοι πρότειναν ότι επρόκειτο για ένα αστρονομικό γεγονός, άλλα πιστεύουν ότι πρόκειται για στρατιωτική δραστηριότητα ενώ διατυπώθηκε μια παρατραβηγμένη θεωρία πως ο Βρετανός αστροναύτης Τιμ Πικ μπορεί να είχε εμπλακεί. https://www.youtube.com/watch?v=CTHDaVMCZgY http://www.ethnos.gr/video/arthro/broxi_meteoriton_ston_ourano_tis_skotias-64339159/

Η «βιο-υπογραφή» της ζωής σε άλλους πλανήτες. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον σε άρθρο τους στην διαδικτυακή υπηρεσία προδημοσιεύσεων arXiv περιγράφουν ένα νέο τρόπο για να γίνεται η ανάλυση της ατμόσφαιρας εξωπλανητών. Αυτός ο νέος τρόπος θα αποκαλύπτει με πιο ξεκάθαρο τρόπο αν κάποιος εξωπλανήτης είναι φιλικός ή όχι στη ζωή. Οι επιστήμονες που ανέπτυξαν τη νέα μέθοδο υποστηρίζουν ότι κάθε πλανήτης διαθέτει συστατικά που αποτελούν την χημική και ατμοσφαιρική του ταυτότητα, την «βιο-υπογραφή» του όπως την χαρακτηρίζουν οι συγγραφείς του σχετικού άρθρου. Οπως αναφέρουν οι αμερικανοί επιστήμονες η παρουσία τετραοξυγόνου υποδηλώνει την ύπαρξη υπερβολικών επιπέδων οξυγόνου στην ατμόσφαιρα που λειτουργούν αποτρεπτικά στην ύπαρξη ζωής. Τα υψηλά επίπεδα μονοξειδίου και διοξειδίου του άνθρακα υποδεικνύουν επίσης ένα κόσμο μη φιλικό στη ζωή. Η πιο σημαντική ιδέα σε αυτή την μελέτη είναι αυτή που αναφέρει ότι οι ερευνητές θα πρέπει να κάνουν φασματοσκοπικές αναλύσεις στους εξωπλανήτες. Οι επιστήμονες της μελέτης αναφέρουν ότι έχει πλέον εξακριβωθεί ότι σε ορισμένους πλανήτες παράγεται οξυγόνο από μη βιολογικούς παράγοντες και οργανισμούς γεγονός που μπορεί να μπερδέψει τους ειδικούς κάνοντας τους να πιστέψουν ότι ο πλανήτης αυτός είναι φιλικός στη ζωή. Οι αμερικανοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η φασματοσκοπία μπορεί να κάνει τον διαχωρισμό ανάμεσα στη παρουσία της ζωής και σε μια «ψευδαίσθηση» της ζωής. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=781270

Αναβολή την τελευταία στιγμή για τη νέα εκτόξευση της SpaceX. Λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο πριν από την «ώρα μηδέν», τεχνικό πρόβλημα στο σύστημα παροχής καυσίμων οδήγησε σε νέα αναβολή της εκτόξευσης του Falcon 9 («Γεράκι»), του πρώτου πυραύλου που σχεδιάστηκε να επιστρέφει στη Γη μετά την αποστολή του στο Διάστημα. Ο πύραυλος της εταιρείας SpaceX, με ύψος όσο ένα κτήριο 23 ορόφων, ήταν προγραμματισμένο να εκτοξευτεί τα ξημερώματα ώρα Ελλάδας για να θέσει έναν τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο σε γεωστατική τροχιά, σε ύψος 35.000 χιλιομέτρων. Launch team has called a scrub for the day; vehicle and spacecraft are healthy. — SpaceX (@SpaceX) 29 Φεβρουαρίου 2016 Ο δορυφόρος, ιδιοκτησία της λουξεμβουργιανής εταιρείας SES SA, είναι σχεδιασμένος να προσφέρει τηλεοπτικές και ευρυζωνικές υπηρεσίες στη Νοτιοανατολική Ασία. Η εκτόξευση είχε ήδη αναβληθεί δύο φορές από τις 25 Φεβρουαρίου λόγω προβλήματος στην πλήρωση των δεξαμενών υγρού οξυγόνου. Ο Falcon 9 χρησιμοποιεί ως καύσιμα κηροζίνη και υγρό οξυγόνο, το οποίο διατηρείται σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες προκειμένου να μειωθεί ο όγκος και να αυξηθεί έτσι η χωρητικότητα του πυραύλου σε υγρά καύσιμα. Ένα μέρος των καυσίμων θα παρέμενε στις δεξαμενές του κατώτερου και μεγαλύτερου σταδίου του πυραύλου, σχεδιασμένο να επιστρέφει μετά την εκτόξευση και να προσεδαφίζεται κατακόρυφα ώστε να ξαναχρησιμοποιηθεί. Η SpaceΧ κατάφερε πέρυσι να προσεδαφίσει το κατώτερο στάδιο του Falcon 9 σε εξέδρα του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ, μέχρι σήμερα όμως όλες οι απόπειρες προσνήωσης σε μια πλωτή εξέδρα στον ωκεανό έχουν αποτύχει. Ακόμα ένας επαναχρησιμοποιούμενος πύραυλος έχει δοκιμαστεί με επιτυχία από τη Blue Origin του Τζεφ Μπέζος, προορίζεται όμως για πτήσεις αναψυχής στο όριο της ατμόσφαιρας, και όχι για την εκτόξευση φορτίων σε τροχιά. Ο Falcon 9 χρησιμοποιείται ήδη σε μη επανδρωμένες αποστολές ανεφοδιασμού του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), έπειτα από συμβόλαιο που εξασφάλισε η SpaceX από τη NASA. Η εταιρεία ιδρύθηκε από τον Έλον Μασκ, τον αμερικανό εκατομμυριούχου που βοήθησε να δημιουργηθεί το PayPal και δημιούργησε την εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla Motors. Νέα ημερομηνία εκτόξευσης μετά τη νέα αναβολή δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500061637 «Έξυπνες» δορυφορικές κεραίες για πρόσβαση στο Ίντερνετ από οπουδήποτε στον πλανήτη. Σε μια κούρσα όπου ήδη τρέχουν τρανταχτά ονόματα όπως η Google και το Facebook δραστηριοποιείτα η ισραηλινή startup Skyfi, η οποία επιδιώκει να ανοίξει τον δρόμο για παροχή πρόσβαση στο Ίντερνετ από οπουδήποτε στον πλανήτη μέσω της πρώτης κεραίας που έχει τη δυνατότητα να αυτο-διορθώνεται- μετατρέποντας μικρούς, οικονομικούς δορυφόρους σε πανίσχυρους πομποδέκτες/ αναμεταδότες που θα μπορούν να καλύπτουν όλη την υφήλιο. Αντί για αερόστατα σε μεγάλα ύψη (Google) και συνδυασμούς drones με ογκώδεις δορυφόρους, η ισραηλινή startup προτείνει ένα σμήνος 60 μίνι δορυφόρων (μεγέθους κουτιού παπουτσιού) για την πλήρη κάλυψη της Γης. Συνιδρητής της εταιρείας είναι ο Ραζ Ιτζάκι Ταμίρ, ο οποίος ελπίζει να το κάνει αυτό μέσω μιας κεραίας σε σχήμα αλεξιπτώτου που θα αναπτύσσεται μόλις ο δορυφόρος βρεθεί στο Διάστημα. Η κεραία αυτή θα μπορεί μηχανικά να προβαίνει σε διορθωτικές κινήσεις στην επιφάνεια του μεταδότη, επιτρέποντας τη διέλευση ισχυρότερου σήματος, ενώ θα μπορεί να αλλάζει να αλλάζει κατεύθυνση, εφόσον αλλάζουν οι ανάγκες της μετάδοσης. Τα δύο αυτά πλεονεκτήματα δεν ακούγονται ιδιαίτερα εντυπωσιακά, ωστόσο αποτελούν εδώ και πολλά χρόνια σημαντικό «πονοκέφαλο» για τις επιχειρήσεις δορυφόρων. Η εταιρεία υποστηρίζει πως έχει έτοιμο ένα «proof of concept», ωστόσο η τεχνολογία αυτή δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα στο Διάστημα, και αναμένεται πως για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να περάσουν χρόνια. Ωστόσο, από μόνη της η κεραία αποτελεί σημαντικό επίτευγμα, που αναμένεται να προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον. Πολλοί νέοι δορυφόροι αναμένεται να εκτοξευθούν στο Διάστημα μέσα στην επόμενη δεκαετία, και πολλοί θα χρησιμοποιούν ισραηλινή τεχνολογία. Η Skyfi έχει συγκεντρώσει χρηματοδότηση τριών εκατ. δολαρίων, ενώ έχει υπάρξει ενδιαφέρον για πώληση κεραιών σε διεθνείς «παίκτες» όπως η Lockheed Martin και η Spacecom, η οποία συνεργάζεται με το Facebook για την παροχή υπηρεσιών Ίντερνετ στην Αφρική, και θεωρεί πως εάν η νέα κεραία αποδειχθεί επιτυχής, σύντομα η ζήτηση για αυτήν θα είναι μεγάλη. http://www.naftemporiki.gr/story/1072755/eksupnes-doruforikes-keraies-gia-prosbasi-sto-internet-apo-opoudipote-ston-planiti

Το γαλάζιο πέπλο ενός καυτού άστρου. Μια ακόμη πραγματικά εκπληκτική φωτογραφία από το Σύμπαν κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Πρόκειται για ένα νεφέλωμα που δημιούργησε ένα σπάνιο εντυπωσιακό άστρο. Σε απόσταση 30 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Τρόπιδος βρίσκεται το άστρο WR 31a το οποίο ανήκει στην κατηγορία των άστρων Wolf-Rayet. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο τύπο άστρων που έχουν μάζα 20 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ηλιου και η θερμοκρασία στην επιφάνεια τους είναι δεκάδες φορές μεγαλύτερη από αυτή στο μητρικό μας άστρο. Εχουν εντοπιστεί μόλις 300 άστρα Wolf Rayet και οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι συνήθως μετατρέπονται σε υπερκαινοφανείς αστέρες, δηλαδή αυτοκαταστρέφονται σε εκρήξεις σουπερνόβα. Πρόκειται για ιδιαίτερα φωτεινά άστρα που διοχετεύουν συνεχώς ύλη στο διάστημα με τη μορφή του αστρικού ανέμου με αποτέλεσμα να σχηματίζονται φυσαλίδες στο διαστρικό μέσο. Οι φυσαλίδες αυτές έχουν λάβει την ονομασία νεφελώματα Wolf-Rayet. Ενα τέτοιο νεφέλωμα έχει σχηματιστεί γύρω από το άστρο WR 31a και όπως φαίνεται και στην εικόνα του Hubble δημιουργεί ένα κοσμικό περιβάλλον που μοιάζει με ένα έργο τέχνης. Οι ειδικοί που μελέτησαν το νεφέλωμα εκτιμούν ότι σχηματίστηκε πριν από 20 χιλιάδες έτη και συνεχίζει να διαστέλλεται με ταχύτητα περίπου 200 χιλιάδων χλμ/ώρα. Το νεφέλωμα αποτελείται από αστρική σκόνη, υδρογόνο, ήλιο και κάποια άλλα αέρια. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=780995

ESA Euronews: Διαστημική βάση στη Σελήνη - Το νέο εγχείρημα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency, ESA), ανακοίνωσε το σχέδιο για την κατασκευή μίας μόνιμης βάσης στο φεγγάρι. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό έργο. Για το λόγο αυτό ταξιδέψαμε στην Κολονία και στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστροναυτών προκειμένου να συναντήσουμε τους ανθρώπους που θα κάνουν πράξη αυτό το όνειρο. Η Σελήνη βρίσκεται στο επίκεντρο νέων φιλόδοξων σχεδίων, όπως μας εξηγεί ο Γιαν Γουόρνερ, γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Η ανθρωπότητα ποτέ δεν είχε μία μόνιμη σεληνιακή παρουσία. Η εποχή του Απόλλο απέδειξε ότι με τη σωστή βάση όλα είναι εφικτά. Η ιδέα είναι η σεληνιακή βάση να είναι κομμάτι του Διεθνούς Διαστημικού σταθμού ως μέρος ενός παγκόσμιου σχεδίου. Για την ώρα η ιδέα θέλει επεξεργασία δεν λείπει όμως ο ενθουσιασμός. Στις αρχές του μήνα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστροναυτών, στην Κολονία φιλοξένησε μία ημερίδα για το πως μπορεί αυτό το σχέδιο να έχει εφαρμογή. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2016/02/ESA_Euronews_Moon_Village http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/ESA_Euronews_Diastemikhe_vhase_ste_Selhene_-_To_nheo_egchehirema_toy_Eyropaikohu_Organismohu_Diasthematos

Ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος. Πριν 50 χρόνια η πρώτη διαπλανητικη πτήση στον κόσμο. Πριν από 50 χρόνια, την 1η Μαρτίου 1966, ο αυτόματος διαπλανητικός σταθμός "Venera-3" έχει φτάσει στην επιφάνεια της Αφροδίτης, αφού πραγματοποίησε την πρώτη πτήση του κόσμου σε έναν άλλο πλανήτη. Το ερευνητικό πρόγραμμα ειχει ξεκινήσει πέντε έτη πριν από την επιτυχία της «Αφροδίτης 3". Το "Venera-3" ξεκίνησε στις 16, Νοεμβρίου 1965 λίγες μέρες μετά την εκτόξευση του σταθμού "Venera-2" (Νοέμβριος 12), . Οι σταθμοί αυτοί έχουν ουσιαστικά τον ίδιο σχεδιασμό και εξοπλισμό. Η διαφορά ήταν μόνο στην κάψουλα κάθοδο "Venera-3" -. Μια μπάλα χάλυβα με διάμετρο 90 cm. Μέσα σε αυτό ειχε τοποθετείθει μέταλλο 70-ιντσών της Γης με χαραγμένο πάνω του το περίγραμμα των ηπείρων. Στο εσωτερικό του σταθμου ήταν ένα μετάλλιο με το εθνόσημο της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Αυτόματος σταθμός "Venera-2" πέταξε σε απόσταση 24.000 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του πλανήτη Αφροδίτη. Στις 26 Δεκεμβρίου, αποφασίστηκε να διορθώσει το ίχνος πτήσης του σταθμού "Venera-3", και την 1 Μάρ 1966 το "Venera-3" για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ειχε φτάσει σε άλλους πλανήτες και τέθηκε σε τροχια στην ατμόσφαιρα. Κατά τη διάρκεια της πτήσης το «Venera-3» κατέγραψε ένα μαγνητικό πεδίο, κοσμικές ακτίνες, φορτισμένες δέσμες σωματιδίων χαμηλής ενέργειας, ηλιακή ροη του πλάσματος και της ενέργειας φάσματα τους ελήφθησαν και επιστημονικά δεδομένα σχετικά με το διάστημα, κοσμική ραδιοφωνικών εκπομπών και micrometeors. Λίγο πριν πλησιάσει το σύστημα ελέγχου του σταθμού Αφροδίτη ετεθη εκτός λειτουργίας, έτσι, δυστυχώς, το διαστημικό σκάφος δεν πέρασε τα δεδομένα σχετικά με τον ίδιο τον πλανήτη. http://www.roscosmos.ru/21987/