Δροσος Γεωργιος

Απευθείας παρατήρηση εξωπλανητών από τηλεσκόπιο στη Χαβάη. Χάρις στο τηλεσκόπιο Subaru στη Χαβάη, οι αστρονόμοι μπορούν πλέον να προσδιορίζουν το μέγεθος, την «ηλικία» και τη σύσταση της ατμόσφαιρας πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Η νέα αυτή δυνατότητα οφείλεται στο CHARIS (Coronagraphic High Angular Resolution Imaging Spectrograph), ένα όργανο που προστέθηκε πρόσφατα στο τηλεσκόπιο, και το οποίο μπορεί να διαχωρίζει το φως που ανακλά ο εξωπλανήτης, από το φως του «μητρικού» του αστέρα. Έτσι, η ανάλυση των χαρακτηριστικών της ανακλώμενης ακτινοβολίας θα επιτρέπει στους επιστήμονες να προσδιορίζουν τις χημικές ενώσεις από τις οποίες αποτελείται η ατμόσφαιρα εξωπλανητών που βρίσκονται στην κοσμική «γειτονιά» μας. Επίσης, θα ανοίξει τον δρόμο για πιο ακριβή προσδιορισμό των διαστάσεών του, συγκριτικά με τις τεχνικές έμμεσου υπολογισμού που κυρίως χρησιμοποιούνται έως σήμερα. Το CHARIS σχεδιάστηκε και κατασκευάσθηκε από το πανεπιστήμιο Princeton στις ΗΠΑ. Η προσθήκη του στο τηλεσκόπιο έγινε στο πλαίσιο συνεργασίας του πανεπιστημίου με το Εθνικό Αστρονομικό Αστεροσκοπείο της Ιαπωνίας, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία του Subaru, καθώς και το πανεπιστήμιο του Τόκιο. Για την κατασκευή του, χρειάσθηκε μία πενταετία περίπου. Το όργανο έχει πλέον συνδεθεί στο τηλεσκόπιο, ενώ μάλιστα πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε η δοκιμή του, η οποία απέδειξε πως λειτουργεί χωρίς κανένα πρόβλημα. Η πρώτη ανακάλυψη εξωπλανήτη έγινε το 1995, ενώ έως σήμερα έχουν εντοπισθεί 1.000 ανάλογα ουράνια σώματα να περιφέρονται γύρω από μακρινά άστρα. Οι περισσότερες ανακαλύψεις έγιναν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, με τη συντριπτική τους πλειονότητα να προήλθαν από το γεγονός ότι, όταν ο εξωπλανήτης βρεθεί ανάμεσα στη νοητή ευθεία που ενώνει τον «μητρικό» του αστέρα με τη Γη, τότε η σκιά του μειώνει το αστρικό φως. Αν και η μείωση είναι απειροελάχιστη, μπορεί να ανιχνευθεί από τη Γη και να αποκαλύψει την ύπαρξη ενός πλανήτη. Ωστόσο, επειδή η παρουσία του προκύπτει έμμεσα, δεν μπορούν να εξαχθούν στοιχεία για τα φυσικά του χαρακτηριστικά. Σε αυτό το πρόβλημα έρχεται να απαντήσει το CHARIS, προσφέροντας στους επιστήμονες δεδομένα από τα οποία υπάρχει η δυνατότητα να εκτιμηθεί το μέγεθός του, η ατμοσφαιρική σύσταση, ακόμη και η θερμοκρασία του. Η μόνη προϋπόθεση είναι οι διαστάσεις του εξωπλανήτη να μην είναι μικρότερες από του Δία. Η κανονική λειτουργία του οργάνου θα ξεκινήσει τον επόμενο Φεβρουάριο κι έπειτα. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα, η χρήση του θα είναι «ανοικτή» σε όλη την αστρονομική κοινότητα. http://www.naftemporiki.gr/story/1171287/apeutheias-paratirisi-eksoplaniton-apo-tileskopio-sti-xabai

Νέες φωτογραφίες της NASA από τον πλανήτη Άρη. Για όσους έχουν δει "Πόλεμο των Άστρων", "Σταρ Τρεκ" και όλα τα γνωστά χολιγουντιανά δημιουργήματα με θέμα την ζωή στο διάστημα, δεν θέλει και πολύ για να εντυπωσιαστούν και να εξαφθεί η φαντασία τους με αυτές τις νεές φωτογραφίες από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη που δημοσίευσε η NASA. Ο Άρης είναι η επικρατέστερη επιλογή για να δημιουργήσει η Ανθρωπότητα ένα δεύτερο σπίτι, καθώς έχει αποδειχθεί πως έχει τη μεγαλύτερη συγγένεια με το δικό μας πλανήτη. Αρκετοί έχουν ήδη βαλθεί να δημιουργήσουν σχέδιο δράσης για το πώς ο άνθρωπος θα μπορέσει να ζήσει στον Άρη (χωρίς βέβαια να μπορεί να εξακριβωθεί η εγκυρότητά τους), ενώ η νέα σειρά του National Geographic, «MARS», μας παρουσιάζει το πώς θα ξεκινήσουν όλα σε μερικές δεκάδες χρόνια από τώρα. Αν λοιπόν έχετε ανάγκη να ηρεμήσετε από την επικαιρότητα, ο Business Insider ανέτρεξε στο εντυπωσιακό αρχείο φωτογραφιών της NASA για τον Άρη, τις οποίες και η διαστημική υπηρεσία είχε δώσει στη δημοσιότητα κατά τη διάρκεια του τριμήνου Αύγουστος-Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2016, και ξεχώρισε κάποια τουλάχιστον εντυπωσιακά καρέ από ένα σύνολο 2.054 φωτογραφιών. Σε αυτά βλέπουμε διάφορα κομμάτια της επιφάνειας του Κόκκινου Πλανήτη με εκπληκτική ανάλυση των λεπτομερειών τους και διαπιστώνουμε πως ο Άρης διαθέτει, μεταξύ άλλων, ένα υπέροχο φάσμα χρωμάτων πέρα από το θρυλικό του κόκκινο. Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από την κάμερα HiRISE που βρίσκεται πάνω στο Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA. Παρακάτω μπορείτε να δείτε κάποιες από αυτές και να ξεφύγετε, έστω και για λίγο, από την πραγματικότητα της Γης. http://www.pronews.gr/portal/20161114/genika/diastima/49/oi-nees-fotografies-tis-nasa-apo-ton-planiti-ari-xepernoyn-kathe

Στα όρια της «αττοφυσικής» Για πρώτη φορά oι φυσικοί χρονομέτρησαν μια μεταβολή στο εσωτερικό ατόμου με ακρίβεια μερικών τρισεκατομμυριοστών του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου. Προσδιόρισαν το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να πραγματοποιηθεί ο ιονισμός ατόμου ηλίου με ακρίβεια μερικών zeptoseconds – ζεπτοδευτερόλεπτα (1 zeptosecond=10−21 sec). Άπαξ και ένα ηλεκτρόνιο αποσπαστεί από ένα άτομο ηλίου, εξαιτίας της πρόσπτωσης φωτονίου, είναι δυνατόν να προσδιοριστούν οι πιθανές θέσεις του εναπομείναντος ηλεκτρονίου. Οι πιθανότερες θέσεις του ηλεκτρονίου παριστάνονται με την φωτεινότερη περιοχή γύρω από τον πυρήνα, ο οποίος δεν είναι ορατός στην εικόνα Όταν φως συγκεκριμένης συχνότητας προσπίπτει σε ένα άτομο τότε είναι δυνατόν να προκαλέσει τον ιονισμό του, δηλαδή να αποσπαστεί ένα ηλεκτρόνιο από το άτομο. Ο φωτοϊονισμός είναι φαινόμενο του οποίου η διάρκεια είναι αφάνταστα μικρή. Οι φυσικοί του Ινστιτούτου Κβαντικής Οπτικής Μαξ Πλανκ στο Γκάρτσινγκ, του Τεχνικού Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου Λούντβιχ Μαξιμίλιανς του Μονάχου, κατόρθωσαν για πρώτη φορά να εκτιμήσουν την διάρκεια ενός τέτοιου ατομικού φαινομένου με πρωτοφανή ακρίβεια για μια απευθείας αλληλεπίδραση του φωτός με την ύλη [M. Ossiander et al, «Attosecond correlation dynamics» ]. http://www.nature.com/nphys/journal/vaop/ncurrent/full/nphys3941.html Αν ένα σωματίδιο φωτός (φωτόνιο) αλληλεπιδράσει με άτομο ηλίου που διαθέτει δυο ηλεκτρόνια, οι αλλαγές που θα συμβούν γίνονται σχεδόν ακαριαία και περιγράφονται μόνο διαμέσου της κβαντομηχανικής. Το φωτόνιο μπορεί να απορροφηθεί και κάποιο από τα δυο ηλεκτρόνια να διεγερθεί απορροφώντας την ενέργεια του φωτονίου ή αυτή να κατανεμηθεί μεταξύ τους. Εφόσον η ενέργεια του φωτονίου είναι η κατάλληλη, τότε είναι δυνατόν ένα ηλεκτρόνιο να αποβληθεί από το άτομο του ηλίου. Οι μετρήσεις των φυσικών δείχνουν ότι ο φωτοϊονισμός, από την στιγμή που το φωτόνιο αλληλεπιδρά με το άτομο μέχρι τη στιγμή που το ηλεκτρόνιο εγκαταλείπει το άτομο, διαρκεί από 5 έως 15 attoseconds – αττοδευτερόλεπτα (1 attosecond = 10-18 sec). Οι ερευνητές Ossiander et al, κατεύθυναν σε άτομο ηλίου έναν σύντομο παλμό υπεριώδους φωτός λέιζερ, με διάρκεια της τάξης των attosecond, για να προκαλέσουν τον ιονισμό του. Ταυτόχρονα, εκτόξευαν στον ίδιο στόχο έναν δεύτερο παλμό υπέρυθρου φωτός λέιζερ, διάρκειας περίπου 4 femtoseconds – φεμτοδευτερόλεπτα (1 femtosecond=10-15 sec) για να ανιχνεύσουν το ηλεκτρόνιο που αποσπάστηκε. Τελικά, οι μετρήσεις της διάρκειας του φωτοϊονισμού των Ossiander et al είχαν ακρίβεια της τάξης των zeptoseconds (10−21 sec). Επιπλέον, κατάφεραν να προσδιορίσουν για πρώτη φορά το πως κατανέμεται η απορροφούμενη ενέργεια του προσπίπτοντος φωτονίου μεταξύ των δυο ηλεκτρονίων του ατόμου του ηλίου στα τελευταία attoseconds πριν την εκπομπή του ενός εκ των δυο. Υπενθυμίζεται ότι το άτομο του ηλίου είναι μεν ένα πολύπλοκο κβαντικό σύστημα, αλλά οι ιδιότητές του μπορούν να υπολογιστούν πλήρως από την κβαντική θεωρία και στην περίπτωσή του μπορεί συγκριθεί η θεωρία με το πείραμα. Οι μετρήσεις χρονικών διαστημάτων της τάξης μεγέθους των αττοδευτερολέπτων ανήκουν σε έναν νέο κλάδο φυσικής, που αναφέρεται ως «attophysics – αττοφυσική». https://en.wikipedia.org/wiki/Attophysics Η αττοφυσική εφαρμόζεται σε κβαντικά συστήματα και μελετά ατομικά και μοριακά φαινόμενα των οποίων η διάρκεια είναι υπερβολικά μικρή. Ο προσδιορισμός της χρονικής διάρκειας του φωτοϊονισμού στο άτομο του ηλίου από τους Ossiander et al, είχε μια ακρίβεια καλύτερη από το 1/25 της ατομικής μονάδας χρόνου(*). Κι αυτό είναι ένα ακόμα βήμα προς τα όρια της αττοφυσικής. (*) 1 ατομική μονάδα χρόνου= α0/v0 ~ 2.4×10-17 sec, όπου α0 η ατομική ακτίνα Bohr και v0 η ταχύτητα ηλεκτρονίου του ατόμου υδρογόνου στην 1η τροχιά Bohrhttp://physicsgg.me/2016/11/14/%cf%83%cf%84%ce%b1-%cf%8c%cf%81%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b1%cf%84%cf%84%ce%bf%cf%86%cf%85%cf%83%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82/

«Σογιούζ FG»-«Σογιούζ-03 MS» Η εκτόξευση του TPK "Soyuz MS-03" με το πλήρωμα της επόμενης μακροπρόθεσμης αποστολής ISS-50/51 στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έχει προγραμματιστεί για τις 17 Νοεμβρίου, 2016 στις 23:20 MSK από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. http://www.roscosmos.ru/22902/

To Beagle 2 μπορεί να επέζησε και να λειτουργούσε! Νέα μελέτη αναφέρει ότι η αποτυχημένη ευρωπαϊκή αποστολή Beagle 2 στον Αρη δεν ήταν τελικά τόσο αποτυχημένη όσο πιστεύαμε με το διαστημικό εργαστήριο να λειτουργεί για πολύ καιρό μετά την προσεδάφιση του αλλά δυστυχώς να μην μπορεί να στείλει στη Γη τα δεδομένα που συνέλεξε. Τι συνέβη Στις 19 Δεκεμβρίου το διαστημικό εργαστήριο Beagle 2 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος απελευθερώθηκε από το σκάφος που το μετέφερε στον Αρη. Όμως στη συνέχεια του τα ίχνη του χάθηκαν. Τα μέλη της αποστολής θεώρησαν ότι κάτι δεν πήγε καλά και η συσκευή συνετρίβη όπως η διαστημοσυσκευή Schiappareli (επίσης της ESA) πριν από λίγες εβδομάδες. Ομως πέρυσι ένας από τους δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Αρη εντόπισε το Beagle 2 και από τις εικόνες που ελήφθησαν διαπιστώθηκε ότι το εργαστήριο είχε προσεδαφιστεί ομαλά αλλά υπήρξε εμπλοκή στο άνοιγμα των ηλιακών συλλεκτών του. Οι ειδικοί κατέληξαν τότε στο συμπέρασμα ότι από τους τέσσερις συλλέκτες άνοιξαν δύο (ή πιθανώς τρεις) αλλά ο ένας που δεν άνοιξε ήταν εκείνος που μπλοκάρισε την κεραία επικοινωνίας του εργαστηρίου με το κέντρο ελέγχου της αποστολής και έτσι το Beagle παρέμεινε ανενεργό. Τι (μπορεί) να συνέβη Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Μαρκ Σιμς του Πανεπιστημίου του Λέστερ υποστηρίζει τώρα ότι το Beagle 2 λειτούργησε κανονικά μετά την προσεδάφιση του αλλά δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με την Γη για να στείλει τα δεδομένα. Σύμφωνα με τους ερευνητές το πιθανότερο είναι το Beagle 2 να λειτούργησε για μερικούς μήνες και να σταμάτησε να λειτουργεί όταν η σκόνη κάλυψε τους συλλέκτες του. Αναφέρουν όμως ότι οι ανεμοθύελλες που δημιουργούνται συχνά στον Αρη να απομακρύνουν την σκόνη από τους συλλέκτες και έτσι το Beagle να λειτούργησε για μερικά χρόνια και όχι για μήνες και ίσως να λειτουργεί ακόμη και σήμερα. Ισως λοιπόν τώρα που γνωρίζουμε που βρίσκεται το Beagle να σταλεί εκεί μελλοντικά κάποιο ρομπότ για να διορθώσει το πρόβλημα ή να ανακτήσει τα δεδομένα. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=843662 Υποψήφια για ζωή η Ελλάς (του Αρη) Η Ελλάς (Hellas) είναι μία τεράστια πεδιάδα και κυκλική-ελλειπτική λεκάνη από πρόσκρουση αστεροειδούς που βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του. Αρη. Μια νέα μελέτη υποδεικνύει ένα σημείο της πεδιάδας το οποίο διαθέτει πιθανώς συνθήκες φιλικές στη ζωή και έτσι αν ψάξουμε για ζωή στον Αρη το σημείο αυτό είναι πολύ ισχυρός υποψήφιος. Η Ελλάς είναι ο δεύτερος ή ο τρίτος μεγαλύτερος κρατήρας προσκρούσεως που είναι γνωστός σε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα. Ο πυθμένας της λεκάνης βρίσκεται 7.152 μέτρα κάτω από το μέσο επίπεδο της αρειανής επιφανείας. Το μήκος της Ελλάς εκτείνεται σε μέγιστο μήκος περίπου 2.300 χιλιομέτρων. Εξαιτίας των μεγάλων της διαστάσεων και του ανοικτόχρωμου της επιφανείας της σε σχέση με τη γύρω περιοχή, η Ελλάς ήταν ένα από τα πρώτα αρειανά χαρακτηριστικά που ανακαλύφθηκαν με τηλεσκόπιο από τη Γη. Πριν από λίγα χρόνια εντοπίστηκε στην Ελλάς μια μυστηριώδης γεωλογική δομή σε σχήμα ομόκεντρων κύκλων. Η δομή αυτή περιβάλλεται από παγετώνα. Ερευνητές του Ινστιτούτου Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου του Τέξας υποστηρίζουν ότι ο γεωλογικός σχηματισμός είναι αποτέλεσμα υπόγειας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Σύμφωνα με τους ερευνητές στο σημείο αυτό είναι πιθανό να υπάρχει ζέστη, νερό σε υγρή μορφή αλλά και χημικά συστατικά που ανήκουν σε αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν «δομικά υλικά» της ζωής. Με απλά λόγια έχει δημιουργηθεί εκεί ένα περιβάλλον ιδανικό για την παρουσία της ζωής. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=843647

Η γέννηση των άστρων και οι μαύρες τρύπες. Τα τελευταία λίγα χρόνια μια νέα ομάδα επιστημονικών ανακαλύψεων έρχεται να αλλάξει την καθιερωμένη εικόνα μας για τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες ως «πηγάδια» στη μέση των γαλαξιών. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μέσα στις μαύρες τρύπες πέφτει αέριο από τους γαλαξίες που τις φιλοξενούν, αλλά, την ίδια στιγμή, μέσα από αυτές, αναβλύζουν πίδακες και ακτινοβολία, που με τη σειρά τους δημιουργούν ανέμους που μπορούν να επηρεάσουν την ύλη του γαλαξία, αλλά και τη δημιουργία νέων αστεριών μέσα σε αυτόν. Θεωρητικά, υπήρχε η πρόβλεψη ότι η δημιουργία αστεριών σε έναν γαλαξία μπορεί να επηρεαστεί από την ύπαρξη μαύρων τρυπών στο κέντρο του. Παρ’ όλα αυτά, μόλις πρόσφατα άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες αποδείξεις ότι αυτό συμβαίνει και να αποκαλύπτονται κομμάτια αυτού του μηχανισμού. Ενα σημαντικό μέρος αυτών των αποδείξεων ήρθε πριν από λίγες ημέρες ως αποτέλεσμα της ερευνητικής δουλειάς μιας ευρωπαϊκής επιστημονικής ομάδας με επικεφαλής τη δρα Καλλιόπη Δασύρα, αστροφυσικό από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που εξειδικεύεται στη μελέτη της εξέλιξης των γαλαξιών. Η 35χρονη επιστήμονας μελετά τις ιδιότητες των γαλαξιών εδώ και 14 χρόνια. Η αγάπη της όμως για τον ουρανό ξεκινάει από παιδί. Από τότε που θυμάται τον εαυτό της περνούσε ατέλειωτα βράδια κάτω από τον έναστρο ουρανό, κοιτάζοντας τα ουράνια σώματα και ψάχνοντας για δορυφόρους. Δεν ήταν ακόμα 12 χρόνων όταν πήρε στα χέρια της το πρώτο της τηλεσκόπιο και από τότε οι βόλτες στην ορεινή Κορινθία για παρατηρήσεις έγιναν οικογενειακή συνήθεια. Δεν σταμάτησε ποτέ να κοιτάζει ψηλά, είτε αυτός ήταν ο ουρανός είτε τα επόμενα βήματα της ζωής και της καριέρας της. Μετά τις σπουδές της στη φυσική στο πανεπιστήμιο Κρήτης, έκανε το διδακτορικό της στο Μόναχο, στο ινστιτούτο Μαξ Πλανκ. Στη συνέχεια εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας (Caltech), στο Κέντρο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Spitzer. Tο 2009 επέστρεψε στην Ευρώπη όπου ξεκίνησε την έρευνά της πάνω στους γαλαξιακούς ανέμους, δίπλα στην πολυβραβευμένη αστροφυσικό Φρανσουάζ Κoμπ, στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού. Κερδίζοντας για δεύτερη φορά την εξαιρετικά ανταγωνιστική και υψηλού κύρους ευρωπαϊκή χρηματοδότηση Marie Curie Intra-European Fellowship, η δρ Δασύρα επέστρεψε στην Ελλάδα πριν από περίπου δύο χρόνια. Εδώ, μεταξύ άλλων, μελετά και τον γαλαξία IC5063 που της αποκάλυψε τα μυστικά της αλληλεπίδρασής του με τη μαύρη τρύπα που φιλοξενεί στο κέντρο του. Ο γαλαξίας αυτός βρίσκεται σε σχετικά μικρή απόσταση από τον δικό μας γαλαξία και συγκεκριμένα σε απόσταση 160 εκατομμυρίων ετών φωτός. Σε αυτόν, η δρ Δασύρα με τους συνεργάτες της όχι μόνο κατάφερε να παρατηρήσει την εκτόξευση αερίου και τη δημιουργία ανέμων εξαιτίας της μαύρης τρύπας, αλλά ανακάλυψε και τις φυσικές ιδιότητες αυτού του αερίου. Συγκεκριμένα, εκείνο που μέτρησαν οι επιστήμονες, όπως περιγράφουν στη δημοσίευσή τους την 1η Νοεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Astronomy and Astrophysics, είναι η μάζα και η θερμοκρασία μορίων στον άνεμο. Η πιο ακριβής μέτρηση «Είναι η πρώτη φορά που μια έρευνα δείχνει τις λεπτομέρειες της λειτουργίας αυτού του μηχανισμού, τοποθετώντας μαζί πολλά κομμάτια του παζλ» λέει η Κλαούντια Τσικόνε, ερευνήτρια στο αστεροσκοπείο της Μπρέρα του Εθνικού Ινστιτούτου Αστροφυσικής της Ιταλίας, η οποία δεν συμμετείχε στην παραπάνω έρευνα. «Η μέτρηση της μάζας που απομακρύνεται πιστεύουμε ότι είναι πιο ακριβής, σε σχέση με προηγούμενες μετρήσεις άλλων ερευνητικών ομάδων», λέει ο Αντρέα Φεράρα, καθηγητής Κοσμολογίας στο πανεπιστήμιο Scuola Normale Superiore της Πίζας. Για τις παραπάνω παρατηρήσεις, η δρ Δασύρα συνέλεξε δεδομένα από τη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων στον κόσμο, την ALMA (Atacama Large Millimeter Array), που βρίσκεται στην έρημο Ατακάμα της Χιλής σε υψόμετρο 5.000 μέτρων. Αυτό το «πάρκο» ραδιοτηλεσκοπίων αποτελείται από 66 αντένες μεγάλης διακριτικής ικανότητας και με τα εγκαίνια της λειτουργίας του πριν από τρία χρόνια, δόθηκε μια μεγάλη ώθηση στη μελέτη των γαλαξιακών ανέμων και πώς αυτοί επιδρούν στη γέννηση νέων αστεριών. «Η κατανόηση των μηχανισμών που σταματούν τη δημιουργία αστεριών είναι σημαντική για να καταλάβουμε πώς οι γαλαξίες απέκτησαν την μορφή στη οποία τους βλέπουμε εμείς σήμερα», λέει η δρ Δασύρα. Η αστρογένεση είναι ένα φαινόμενο που μελετάται εδώ και πολλές δεκαετίες και είναι γνωστό ότι τα αστέρια, όπως και οι πλανήτες, δημιουργούνται από τη συμπύκνωση αερίων νεφών εξαιτίας της ίδιας τους της βαρύτητας. «Ενας γαλαξίας δημιουργεί αστέρια με έναν συγκεκριμένο ρυθμό. Για παράδειγμα, ο δικός μας γαλαξίας φτιάχνει τρία νέα αστέρια τον χρόνο», λέει ο καθηγητής Φεράρα. Παρ’ όλα αυτά, όσο μεγαλώνει μια μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός γαλαξία, τόση περισσότερη ύλη –αέριο, αλλά και ολόκληρα αστέρια– πέφτει μέσα σε αυτή, κάνοντάς την να ακτινοβολεί και να σπρώχνει μακριά το αέριο που την περιβάλλει. «Επειδή χάνεται συνεχώς αέριο, η αστρογένεση “λιμοκτονεί”», εξηγεί ο καθηγητής Φεράρα. Ο πίδακας διαλύει τον γαλαξία Εκτός από την ακτινοβολία της μαύρης τρύπας, μεγάλη ποσότητα αερίου του δίσκου του γαλαξία απομακρύνεται και εξαιτίας του πίδακά της, δηλαδή μιας δέσμης σωματιδίων με μεγάλες ταχύτητες που διαδίδεται μέσα στον γαλαξία. Αυτή η δέσμη έχει την ικανότητα να επηρεάζει τον δίσκο του γαλαξία ακόμα και σε μεγάλες αποστάσεις και να εναποθέτει σε αυτόν πολύ μεγάλη ενέργεια. «Ο πίδακας σπρώχνει το αέριο του γαλαξία και το διαλύει, όπως ακριβώς συμβαίνει με ένα σύννεφο στη Γη που σιγά σιγά ανοίγει», εξηγεί η δρ Δασύρα. Και προσθέτει: «Ολα αυτά όμως τα γνωρίζαμε. Εκείνο που δεν ξέραμε είναι εάν αυτή η αραίωση των νεφών μπορεί να επηρεάσει και τα πυκνά αέρια που βρίσκονται στο κέντρο των νεφών, εκεί όπου δημιουργούνται αστέρια». «Αυτό είναι κάτι που το υποπτευόμασταν, όμως δεν γνωρίζαμε σε ποιο βαθμό συμβαίνει και ποια είναι η ένταση αυτής της αλληλεπίδρασης», λέει ο αστροφυσικός Ανδρέας Ζέζας, αν. καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. «Τα αποτελέσματα της δρος Δασύρα, ρίχνουν νέο, λεπτομερές και σημαντικό φως στην αλληλεπίδραση μεταξύ του πίδακα που εκτοξεύεται από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες και του μέσου που την περιβάλλει», λέει ο Γάλλος αστρονόμος, Πιερ Κοξ, διευθυντής της ALMA. Και πράγματι, με τη συγκεκριμένη έρευνα, όχι μόνο αποδεικνύεται ότι επηρεάζονται τα πυκνά αέρια, αλλά και ότι η αραίωσή τους οφείλεται τόσο στη σύγκρουσή τους με τον πίδακα όσο και στη θέρμανσή τους. Παρότι η συγκεκριμένη μελέτη δεν παρέχει τη «συνταγή» της αλληλεπίδρασης μεταξύ όλων των γαλαξιών και των μαύρων τρυπών, αποκαλύπτει σίγουρα πολλά σημαντικά και χρήσιμα συστατικά της. Ολοι οι επιστήμονες που αναφέρθηκαν παραπάνω συμφωνούν ότι είναι απαραίτητη η συστηματική μελέτη περισσότερων γαλαξιών για να εξαχθούν γενικευμένα συμπεράσματα. Παρ’ όλα αυτά, τέτοιες έρευνες, αποδεικνύουν τη χρησιμότητα της μελέτης της συνεξέλιξης μαύρων τρυπών και γαλαξιών και όχι της εξέλιξης των δύο ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. http://physicsgg.me/2016/11/13/%ce%b7-%ce%b3%ce%ad%ce%bd%ce%bd%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%cf%89%ce%bd-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bf%ce%b9-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b5%cf%82-%cf%84%cf%81%cf%8d%cf%80/

«Σογιούζ-03 MS»-«Σογιούζ FG» Στις 11 Νοεμβρίου το επανδρωμένο διαστημόπλοιο μεταφοράς «Σογιούζ MS-03" μεταφέρεται για την συναρμολογηση με τον πύραυλο φορέα «Σογιούζ FG". http://www.energia.ru/ru/iss/iss50/photo_11-11.html

Διαστημικό σκάφος προσεγγίζει την Ψυχή. H Ψυχή βρίσκεται στη ζώνη των αστεροειδών μεταξύ του ‘Αρη και του Δία, είναι ο μεγαλύτερος μεταλλικός αστεροειδής στο ηλιακό μας σύστημα με διάμετρο περίπου 300 χιλιομέτρων. Αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από καθαρό νικέλιο και σίδηρο. Ο αστεροειδής Ψυχή είναι πιθανόν να διαθέτει νερό, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασαν Αμερικανοί επιστήμονες στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στην Καλιφόρνια. Η Ψυχή εκτιμάται ότι είναι ο μεταλλικός πυρήνας ενός κατεστραμμένου πρωτοπλανήτη. Φαίνεται να υπάρχουν πτητικές ουσίες στην επιφάνειά της, που παραπέμπουν στην παρουσία νερού ή υδροξυλίου Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία ήδη εξετάζει την πιθανότητα να στείλει μια αποστολή στην Ψυχή. https://physicsgg.me/2016/11/11/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%ce%ba%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%82-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%ce%b5%ce%b3%ce%b3%ce%af%ce%b6%ce%b5/

«Σογιούζ-03 MS» Πραγματοποιήθηκε ανοικτή εκπαίδευση των κυρίων και εφεδρικων πληρώματων του επανδρωμένου διαστημικου σκαφους (TPC) «Soyuz MS-03» και ο ISS-50/51. Οι κοσμοναύτες Oleg Novitsky και Fedor ΓΙΟΥΡΤΣΙΧΙΝ της Roscosmos οι αστροναύτες της NASA Πέγκυ Whitson και ο Jack Fisher και οι αστροναύτες της ESA Thomas Sands και Paolo Nespoli διεξάγουν ανοιχτά μαθήματα για το εγχειρίδιο τεκμηρίωσης και εκπαίδευσης επί του πλοίου σχετικά με την προσέγγιση του "Σογιούζ-03 MS» με τον ISS. Η εκτόξευση του επανδρωμένου διαστημικου σκάφους μεταφοράς "Soyuz-03 MS" έχει προγραμματιστεί στις 17 Νοεμβρίου στις 23:20 MSK από την τοποθεσία №1 ( "Start Γκαγκάριν») απο το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ. http://www.roscosmos.ru/22892/ Πετώντας τους φανταστικούς τέσσερις. Αυτό το μήνα, ένας πύραυλος Ariane 5 έχει προγραμματιστεί να προωθήσει τέσσερις δορυφόρους Gallileo σε τροχιά για την πρώτη τετραπλή εκτόξευση του αστερισμού των δορυφόρων πλοήγησης Galileo. Οι ελεγκτές της αποστολής εκπαιδεύονται ενταντικά για την περίπλοκη αυτή διαστημική παράδοση. Στις 17 Νοεμβρίου, ένας Ariane 5 δορυφόρος θα χρησιμοποιήσει μία νέα αυτόνομη κεφαλή για να απελευθερώσει τέσσερις ίδιους δορυφόρους σε τροχιά ταυτόχρονα. Αυτή θα είναι η όγδοη εκτόξευση δορυφόρων Galileo, και θα φέρει τον συνολικό αριθμό δορυφόρων στο διάστημα στους 18. Μόλις ολοκληρωθεί, το σύστημα θα έχει 24 λειτουργικούς δορυφόρους και ένα επίγειο δίκτυο για να παρέχει υπηρεσίες τοποθεσίας, πλοήγησης και συγχρονισμού. Μέχρι και σήμερα, οι πύραυλοι Soyuz έχουν μεταφέρει δύο δορυφόρους κάθε φορά. Αυτή η τετραπλή εκτόξευση παρουσιάζει πολλές τεχνικές προκλήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τη νέα κεφαλή και την ανάγκη να εφαρμοστεί έλεγχος σε τέσσερις ανεξάρτητους δορυφόρους σχεδόν ταυτόχρονα. Η άνοδος προς τη μεσαίου υψομέτρου τροχιά θα διαρκέσει τρεις και μισό ώρες. Έπειτα, μετά το διαχωρισμό των δορυφόρων, ένας συνδυασμός ομάδων από την ESA και τον γαλλικό οργανισμό διαστήματος CNES θα αναλάβουν, αποκτώντας έλεγχο και καθοδηγώντας τους στις πρώτες τους διαδρομές στην τροχιά, διάρκειας 9 ημερών για το ένα ζεύγος και 13 ημερών για το άλλο. "Τη στιγμή που οι τέσσερις δορυφόροι χωριστούν δύο δύο, θα έχουμε δύο βάρδιες της ομάδας της αποστολής να δουλεύουν στο κέντρο ελέγχου, στο κέντρο του CNES στην Τουλούζ, Γαλλία, με κάθε βάρδια να διαχειρίζεται δύο δορυφόρους – έτσι θα είνα μία έντονη περίοδος", λέει ο Liviu Stefanov, συνδιευθύνων από την ESA της ομάδας πτήσης. "Αυτή είναι η ίδια ομάδα που διεύθυνε τις προηγούμενες φάσεις των πρώτων τροχιών του Galileo, έτσι είμαστε οικείοι με τους ίδιους τους δορυφόρους", λέει η Heacu telegravene Cottet, επικεφαλής από το CNES της ομάδας πτήσης. "Αυτό που διαφέρει αυτή τη φορά είναι η διαχείριση τεσσάρων δορυφόρων, μερικές φορές ακολουθιακά και άλλες παράλληλα. Έχουμε επικεντρώσει πολλή προσπάθεια στο σχεδιασμό και την εκπαίδευση για τις πρώτες λίγες ώρες στο διάστημα." Από το 2011, η από κοινού ομαδα έχει διευθύνει τις αρχικές λειτουργίες πτήσης του Galileo εναλλάξ από το κέντρο της ESA στο Ντάρμασταντ, Γερμανία, και το κέντρο της CNES στην Τουλούζ. Στόχος τροχιάς : 23 200 χιλιόμετρα Ο διαχωρισμός θα σηματοδοτήσει την αρχή ενός συνόλου κρίσιμων ενεργειών και ελιγμών για να διασφαλιστεί ότι οι τέσσερις δορυφόροι είναι έτοιμοι να παραδοθούν στο Κέντρο Ελέγχου Galileoστο Όμπερπφαφενχόφεν, Γερμανία για το υπόλοιπο της αποστολής τους. Αυτό περιλαμβάνει τη διαβεβαίωση ότι κάθε δορυφόρος θα έχει ανοίξει τα ηλιακά του πτερύγια και θα είναι «θετικός ενεργειακά», εγκαθιστώντας ένα σύνδεσμο επικοινωνίας μέσω ενός συνόλου επίγειων σταθμών, διεξάγοντας εκτενείς ελέγχους κατάστασης και αλλάζοντας μετά το σκάφος σε μία σταθερή λειτουργία κατεύθυνσης προς τη Γη, έτοιμο για περαιτέρω ελιγμούς. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Pethontas_toys_phantastikohus_thesseris

Είναι η σκοτεινή ύλη μποζόνια, μήκους κύματος 3000 ετών φωτός; Πριν από μερικές ημέρες στην αναδημοσίευση με τίτλο «Σχετικά με την ανίχνευση των αξιονίων», είδαμε τις προσπάθειες των φυσικών, για την ανίχνευση αξιονίων με τον ανιχνευτή ADMX, αλλά και τις πρόσφατες θεωρητικές προσομοιώσεις που δίνουν εκτιμήσεις σχετικά με την μάζα αυτών των υποθετικών (προς το παρόν) σωματιδίων. Ορισμένοι φυσικοί ελπίζουν ότι τα αξιόνια θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια καλή ερμηνεία για την σκοτεινή ύλη που αποτελεί το 27% του περιεχομένου του σύμπαντος. Το πείραμα ADMX σχεδιάστηκε για την ανίχνευση αξιονίων των οποίων η μάζα είναι τάξης μεγέθους μικρο-ηλεκτρονιοβόλτ (μeV), ενώ η τελευταία θεωρητική μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μάζα των αξιονίων μπορεί να είναι 100 φορές μεγαλύτερη, γεγονός που μάλλον υπερβαίνει τις δυνατότητες του ADMX. Όμως μια άλλη θεωρητική μελέτη που εμφανίστηκε στον ιστότοπο arxiv.org , υποστηρίζει ότι η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να εξηγηθεί με εντελώς διαφορετικά αξιόνια, ένα είδος εξαιρετικά ελαφρών μποζονίων που απορρέουν από την θεωρία των χορδών. Εκτιμάται ότι η μάζα των υποψηφίων σωματιδίων σκοτεινής ύλης είναι m~10-22 eV ή 10−31GeV (γιγα-ηλεκτρονιοβολτ), μια μικροσκοπική μάζα σε σχέση με τα σωματίδια που αναζητούνται στον LHC. Το μήκος κύματος de Broglie είναι λ~1 kiloparsec ή 3200 έτη φωτός! Σωματίδια με τόσο μεγάλο μήκος κύματος προκαλούν νέα φαινόμενα και δεν είναι δυνατόν να ανιχνευτούν από επίγειους ανιχνευτές ή να παραχθούν σε επιταχυντές. Το άρθρο έχει τίτλο «On the hypothesis that cosmological dark matter is composed of ultra-light bosons«, υπογράφεται από τους Hui, Ostriker, Tremaine και Witten και προκάλεσε την προσοχή αρκετών φυσικών. Γιατί; Διότι ένας από τους συγγραφείς είναι ο Edward Witten, ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα επιστημονικά μυαλά. https://arxiv.org/pdf/1610.08297.pdf Ο Edward Witten είναι Αμερικανός θεωρητικός φυσικός, καθηγητής της Μαθηματικής Φυσικής στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών στο Πρίνστον. Έχει τεράστια συνεισφορά στην θεωρία των χορδών, την κβαντική βαρύτητα, τις υπερσυμμετρικές κβαντικές θεωρίες πεδίου και σε πολλά πεδία της μαθηματικής φυσικής, αλλά και στα καθαρά μαθηματικά. Το 1990 ήταν ο πρώτος και μοναδικός φυσικός που βραβεύθηκε με το μετάλλιο Fields από την Διεθνή Μαθηματική Ένωση. Το 2004 το περιοδικό Time το ανέφερε ως τον πιο έξυπνο εν ζωή θεωρητικό φυσικό. Ο Witten γεννήθηκε το 1951, στην Βαλτιμόρη στις ΗΠΑ. Ο πατέρας του Louis Witten ήταν θεωρητικός φυσικός εξειδικευμένος στην βαρύτητα και την γενική σχετικότητα. Οι αρχικές σπουδές του δεν είχαν σχέση με τη φυσική και τα μαθηματικά, αλλά την ιστορία και την γλωσσολογία. Αναμείχθηκε με την πολιτική δημοσιεύοντας άρθρα εναντίον της νέας αριστεράς και συμμετέχοντας στην προεκλογική εκστρατεία για την προεδρία των ΗΠΑ, του ρεπουμπλικανού υποψηφίου George McGovern το 1971-72 (οι φήμες που λένε ότι στις σημερινές εκλογές των ΗΠΑ ψήφισε την Jill Stein δεν επιβεβαιώνονται ). Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison για ένα εξάμηνο ως μεταπτυχιακός φοιτητής Οικονομικών, αλλάζοντας πορεία το 1973 με την εγγραφή του στο τμήμα εφαρμοσμένων μαθηματικών του Πρίνστον και λαμβάνοντας διδακτορικό δίπλωμα στη φυσική το 1976 υπό την επίβλεψη του David Gross (βραβείο Νόμπελ φυσικής 2004)… Διαβάστε την πρόσφατη «αυτο-βιογραφική» ομιλία του Witten στα πλαίσια της βράβευσής του στο Κιότο εδώ: www.sns.ias.edu https://www.sns.ias.edu/ckfinder/userfiles/files/ComemorativeLecturePopular(1).pdf Οι Witten et al μελετούν λεπτομερώς μια υπόθεση, που δεν είναι καινούργια, και καταλήγουν σε διάφορα ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Η ιδέα ονομάζεται «FDM», από το «Fuzzy Dark Matter» (ασαφής σκοτεινή ύλη). Υποθέτουν ένα υπερ-ελαφρύ μποζόνιο, με σχεδόν μηδενική μάζα, το οποίο θα μπορούσε να είναι υπεύθυνο για την σκοτεινή ύλη που αποτελεί το 27% του περιεχομένου του σύμπαντος. Οι συγγραφείς επισημαίνουν τις συνέπειες της ύπαρξης αυτού του γιγαντιαίου μήκους κύματος στην σωματιδιακή φυσική, αλλά και το πως θα μπορούσε να ανιχνευθεί πειραματικά, από τηλεσκόπια (!) κι όχι σε επιταχυντές όπως ο LHC. Επιπλέον γίνεται αναφορά στον Fornax (Κάμινος), έναν γαλαξία-νάνο, δορυφόρο του δικού μας γαλαξία, που φαίνεται να διαθέτει σφαιρωτά σμήνη τα οποία δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν εκεί, αν η σκοτεινή ύλη στον γαλαξία ήταν το «συνηθισμένο» είδος που προβλέπεται από το παράδειγμα της ψυχρής σκοτεινής ύλης (CDM). Το νέο μοντέλο της σκοτεινής ύλης (FDM) περιγράφει πολύ καλύτερα αυτό το περίεργο σύστημα. http://physicsgg.me/2016/11/08/%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae-%cf%8d%ce%bb%ce%b7-%ce%bc%cf%80%ce%bf%ce%b6%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%ae%ce%ba%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%ba/

Αντίστροφη μέτρηση για την πρώτη «φωτογράφηση» μιας μαύρης τρύπας. Για πρώτη φορά, την επόμενη άνοιξη ένα δίκτυο εννέα επίγειων ραδιοηλεσκοπίων θα αποπειραθεί να απαθανατίσει το «προφίλ» μιας μαύρης τρύπας. Στόχος του Event Horizon Telescope (ΕΗΤ), όπως ονομάζεται το πρότζεκτ, είναι να «φωτογραφήσει» τον Τοξότη Α*, τη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας. Ήδη έχει ολοκληρωθεί ένα αρκετά μεγάλο μέρος της τεχνικής προετοιμασίας. Έτσι, οι επιστήμονες εκτιμούν πως τον Απρίλιο του 2017 θα καταφέρουν να φωτογραφήσουν για πρώτη φορά μία μαύρη τρύπα. Οι μαύρες τρύπες είναι τα «απομεινάρια» πολύ μεγάλων άστρων, τα οποία έχουν τόσο μεγάλη πυκνότητα που «καταπίνουν» οποιοδήποτε φωτόνιο ή σώμα βρεθεί στην εμβέλεια του πανίσχυρου βαρυτικού τους πεδίου, ή αλλιώς στον ορίζοντα γεγονότων, όπως ονομάζεται. Επομένως, οι επιστήμονες δεν θα απαθανατίσουν την ίδια τη μαύρη τρύπα αλλά το «προφίλ» του ορίζοντα γεγονότων, μέσω της ποσότητας θερμού αερίου που περιδίνεται στην περιφέρειά του, πριν εξαφανισθεί για πάντα στο εσωτερικό του Τοξότη Α*. «Υπάρχουν αρκετά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπερασθούν για να αποτυπωθεί ο Ταξότης Α* – που ουσιαστικά είναι ένα εξαιρετικά μικρό ίχνος στον ουρανό», λέει στην ιστοσελίδα Futurism η Φέριαλ Οζέλ, καθηγήτρια φυσικής και αστρονομίας στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα και μέλος του πρότζεκτ. Ο λόγος είναι πως η μαύρη τρύπα απέχει 25.000 έτη φωτός από τη Γη. Σύμφωνα με την Οζέλ, είναι σαν να θέλουν να διακρίνουν ένα CD που βρίσκεται στην επιφάνεια της Σελήνης. Γι’ αυτό και οι επιστήμονες θα συνδυάσουν εννιά ραδιοτηλεσκόπια από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη, όπως τις ΗΠΑ, την Ισπανία και τη Γαλλία, δημιουργώντας έτσι ένα «εικονικό» τηλεσκόπιο με πρωτόγνωρη ευκρίνεια. Επίσης, θα αξιοποιήσουν ένα μήκος κύματος ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας το οποίο διαπερνά όχι μόνο τα νέφη γύρω από τη μαύρη τρύπα, αλλά και τη γήινη ατμόσφαιρα. Πέρα από το ότι θα πρόκειται για επίτευγμα από τη σκοπιά της παρατηρησιακής φυσικής, η «φωτογράφηση» του Τοξότη Α* θα δώσει τη δυνατότητα να ελεγχθεί μία ακόμη φορά η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Σύμφωνα με τη θεωρία του Αϊνστάιν, οι μαύρες τρύπες παραμορφώνουν τοπικά τον χωρόχρονο, ενώ μάλιστα μπορεί να υπολογισθεί η παραμόρφωση. Έτσι, οι εικόνες του Τοξότη Α* αναμένεται να παρουσιάζουν τη μορφή ενός μηνίσκου, οι διαστάσεις του οποίου θα πρέπει να συμφωνούν με τις προβλέψεις της Γενικής Σχετικότητας. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτό θα σημαίνει πως η θεωρία χρειάζεται βελτίωση. Πριν πάντως «φωτογραφηθεί» ο Τοξότης Α*, οι επιστήμονες ήδη έχουν αποφασίσει πως το επόμενο βήμα θα είναι να απαθανατίσουν τη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία Messier 87. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι πολύ μεγαλύτερη από τον Τοξότη Α*, ενώ από αυτήν εκτινάσσονται τεράστιοι πίδακες πλάσματος στο διάστημα. http://physicsgg.me/2016/11/11/%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%af%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf%cf%86%ce%b7-%ce%bc%ce%ad%cf%84%cf%81%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b7-%cf%86%cf%89%cf%84/

«Σογιούζ-03 MS» H Προετοιμασία του πλοίου για εκτόξευση στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) πραγματοποιείται με συναρμολόγηση και δοκιμές του διαστημικου σκαφους στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα των προπαρασκευαστικών εργασιών για την επόμενη εβδομάδα έχει προγραμματιστεί η μεταφορά της κεντρικής μονάδας του TPK "Soyuz MS-03" του διαστημικού οχήματος για την συναρμολόγηση και δοκιμή του πυραύλου "Soyuz-FG". http://www.roscosmos.ru/22884/ Εκτόξευση δοκιμαστικού δορυφόρου «pulsar» Η Κίνα προχώρησε στην εκτόξευση δοκιμαστικού δορυφόρου «pulsar» σήμερα από το πεδίο εκτοξεύσεων Τζιουκουάν στα βορειοδυτικά της χώρας. Η εκτόξευση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση πυραύλου-φορέα Long March-11. Επρόκειτο για την 239η εκτόξευση που έγινε με πύραυλο-φορέα αυτού του τύπου. Με την τοποθέτησή του σε τροχιά ο δορυφόρος θα πραγματοποιήσει σειρά δοκιμαστικών λειτουργιών, αναφορικά με την προσαρμογή του, στο διαστημικό περιβάλλον. Η σχεδίαση και η κατασκευή του δορυφόρου έγινε από ακαδημαϊκά ιδρύματα τα οποία συνεργάζονται με την China Aerospace Science and Technology Corp. http://www.ethnos.gr/diethni/arthro/kina_ektokseusi_dokimastikou_doryforou_pulsar-64645072/

Εκπληκτική εικόνα από τη NASA που δείχνει δομές των δακτυλίων του Κρόνου με πρωτοφανή λεπτομέρεια. Το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA κατέγραψε με εκπληκτικές λεπτομέρειες, δομές των δακτυλίων από τον «Άρχοντα των Δακτυλιδιών» του Ηλιακού μας συστήματος. Μια νέα εντυπωσιακή εικόνα από τους δακτυλίους του Κρόνου έδωσε στην δημοσιότητα η Αμερικανική Υπηρεσία Διαστήματος (NASA). Οι δακτύλιοι αποτελούνται από πολλούς άλλους μικρότερους δακτυλίους που φαίνονται σαν ένας όταν τα βλέπει κανείς από απόσταση. Αλλά όταν απεικονίζονται από κοντά, αυτές οι δομές των δακτυλίων εμφανίζονται πιο καθαρά. Οι επιστήμονες εξετάζουν τη φύση αυτών των χαρακτηριστικών, αν εμφανίζονταν πάντα έτσι ή έχουν εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου. Η εικόνα αυτή δείχνει την ηλιόλουστη πλευρά των δακτυλίων λίγο πάνω πάνω από το επίπεδο του δακτυλίου. Η εικόνα λήφθηκε με τον ευρυγώνιο φακό της κάμερας του διαστημικού σκάφους Cassini στις 24 Σεπτεμβρίου του 2016, το οποίο βρέθηκε σε απόσταση περίπου 456.000 χιλιόμετρα από τον Κρόνο. Η αποστολή Cassini–Huygens είναι ένα συνεργατικό έργο της NASA, της ESA και της ASI, της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος. Το εργαστήριο της NASA, Jet Propulsion Laboratory (JPL), ένα τμήμα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια στην Πασαντένα, διαχειρίζεται την αποστολή για τη Διεύθυνση Επιστημονικών Αποστολών της NASA (Science Mission Directorate) στην Ουάσινγκτον. Ο δορυφόρος Cassini σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και συναρμολογήθηκε στο JPL. Η συσκευή ραντάρ κατασκευάστηκε από το JPL και το ASI, σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας από τις ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. http://www.pronews.gr/portal/20161108/genika/diastima/49/ekpliktiki-eikona-apo-ti-nasa-poy-deihnei-domes-ton-daktylion-toy-kronoy

Στις 14 Νοεμβρίου η κοντινότερη στη Γη και μεγαλύτερη Σελήνη μετά το 1948. Το μεγαλύτερο φεγγάρι που είχαν ποτέ την ευκαιρία να δουν οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι σήμερα ζωντανοί, θα υπάρξει κατά την πανσέληνο της 14ης Νοεμβρίου. Τη μέρα εκείνη η Σελήνη θα πλησιάσει στη Γη περισσότερο από κάθε άλλη φορά και έτσι θα φαίνεται η μεγαλύτερη που έχει υπάρξει μετά το 1948, δηλαδή εδώ και σχεδόν 70 χρόνια. Η επόμενη φορά που το φεγγάρι θα βρεθεί πάλι τόσο κοντά και θα φάινεται τόσο μεγάλο και φωτεινό, θα είναι το Νοέμβριο του 2034, σύμφωνα με τη NASA. Στις 14 Νοεμβρίου φέτος η Σελήνη θα φαίνεται έως 7% μεγαλύτερη και 16% φωτεινότερη σε σχέση με την μέση πανσέληνο. Η σούπερ-πανσέληνος θα φθάσει στο μέγιστό της στις 15:52 ώρα Ελλάδος στις 14 Νοεμβρίου. Στην πραγματικότητα και τα δύο συνεχόμενα βράδια της 13ης και της 14ης Νοεμβρίου, η πανσέληνος θα είναι εντυπωσιακή. http://www.ethnos.gr/epistimi/arthro/stis_14_noembriou_h_kontinoteri_sti_gi_kai_megalyteri_selini_meta_to_1948-64642358/ 46 χρόνια από την πτήση του «Luna-17 Στις 10 Νοεμβρίου 1970 από το Μπαϊκονούρ με τον πύραυλο «Proton» ξεκίνησε το «Luna-17" - (αυτόματος διαπλανητικός σταθμός), να παραδώσει στη Σελήνη το "Lunokhod-1". Ο σταθμός έκανε μια ομαλή προσγείωση στο φεγγάρι στην περιοχή της Mare Imbrium. Κατά την εκφόρτωση γλίστρησε κάτω από την πλατφόρμα η αυτοκινούμενη μηχανή "Lunokhod-1". Έγινε το πρώτο τηλεκατευθυνόμενο πλανητικό Rovers του κόσμου που έχει εργαστεί με επιτυχία στην επιφάνεια ενός άλλου ουράνιου σώματος. Η Μάζα του "Lunokhod-1» ήταν 756 κιλά, με ανοιχτό το μήκος μιας ηλιακής μπαταρίας - 4,42 m, πλάτος - 2,15 m, ύψος - τροχοί διαμέτρου 1,92 μ. - 510 χιλιοστά, πλάτος των τροχών - 200 χιλιοστά, πλάτος γραμμής - 1.600 χιλιοστά. Το "Lunokhod-1" έγινε από ελαφρύ και ανθεκτικό κράμα μαγνησίου. Το άνω μέρος του σώματος χρησιμοποιείται ως ψύκτρα, ψύκτη και έκλεισε το καπάκι. Κατά τη διάρκεια της σεληνιακής μερας το κάλυμμα έχει ανοίξει, και τα ηλιακά κύτταρα που βρίσκονται στην εσωτερική πλευρά του, παρέχουν την επαναφόρτιση των μπαταριών, τη διατροφή του εποχούμενου εξοπλισμού. Ο αυτοπροωθούμενος τροχοφόρος σκελετός για την κίνηση επιτρέπει να γυρίζει επί τόπου και σε κίνηση. Το "Lunokhod-1" έχει εργαστεί στη σεληνιακή επιφάνεια 301 ημέρες 6 ώρες και 37 λεπτά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ταξίδεψε 10.540 m, τοπογραφικά μια έκταση 80.000 τετρ.m, και μετεδωσε στη Γη πάνω από 20.000 φωτογραφίες. Εγινε ένα μεγάλο συγκρότημα της επιστημονικής έρευνας, συμπεριλαμβανομένης της χημικής ανάλυσης του σεληνιακού εδάφους. η συσκευή ελέγχοταν από το κέντρο των επικοινωνιών του διοικητή, του οδηγού, συνοδηγού, χειριστή και μηχανικός πτήσης. Μετά την ολοκλήρωση του "Lunokhod-1" πηγε σε μια θέση όπου ο γωνιακός ανακλαστήρας έχει παράσχει τη δυνατότητα ανακλασης λέιζερ που στελνονται από τη Γη. http://www.energia.ru/ru/news/news-2016/news_11-10.html

Μια νέα θεωρία για την βαρύτητα εξηγεί την σκοτεινή ύλη. Πριν από έξι χρόνια ο Erik Verlinde, καθηγητής θεωρητικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, δημοσίευσε μια «αιρετική» εργασία με τίτλο «On the Origin of Gravity and the Laws of Newton» στην οποία αποδεικνύει ότι η βαρυτική δύναμη που περιγράφει ο νόμος της παγκόσμιας έλξης του Νεύτωνα είναι μια εντροπική δύναμη. https://arxiv.org/pdf/1001.0785v1.pdf Η εντροπική δύναμη είναι μια φαινομενολογική δύναμη που εμφανίζεται σε ένα σύστημα εξαιτίας της φυσικής τάσης προς αύξηση της εντροπίας. Δηλαδή οι εντροπικές δυνάμεις ουσιαστικά οφείλονται στον δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο. Πως γίνεται μια δύναμη να «αναδύεται» από την εντροπία; Αυτό γίνεται κατανοητό αν ξεκινήσουμε από την θερμοδυναμική ταυτότητα Φωτ.latex όπου Ε η ενέργεια του συστήματος, T η θερμοκρασία, P η πίεση, V ο όγκος, μ το χημικό δυναμικό και N ο αριθμός των σωματιδίων του συστήματος. Κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η παραπάνω εξίσωση μπορεί να γίνει απλούστερη Φωτ.latex2 Αν η ενέργεια και η εντροπία εξαρτώνται από την συντεταγμένη x, τότε παραγωγίζοντας ως προς x προκύπτει Φωτ.latex3 όπου η παράγωγος της ενέργειας εκφράζει δύναμη (την εντροπική δύναμη): Φωτ.latex4 Η πίεση ενός ιδανικού αερίου ή το φαινόμενο της ώσμωσης είναι τα πιο κοινά παραδείγματα εντροπικών δυνάμεων. Ξεκινώντας από τις πρώτες αρχές και τις γενικές παραδοχές του νόμου της βαρύτητας του Νεύτωνα, σύμφωνα με τον Eric Verlinde, καταλήγει κανείς αναπόφευκτα σε μια θεωρία στην οποία ο χώρος αναδύεται μέσα από ένα ολογραφικό σενάριο και η βαρύτητα ερμηνεύεται ως εντροπική δύναμη, μια δύναμη που προκαλείται από τις μεταβολές στις πληροφορίες που σχετίζονται με τις θέσεις των υλικών σωμάτων. Η σχετικιστική γενίκευση των επιχειρημάτων αυτών οδηγούν στις εξισώσεις του Αϊνστάιν. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, ο Verlinde συνέχισε να βελτιώνει την θεωρία του έτσι ώστε να ταιριάζει ακόμη καλύτερα με τα παρατηρησιακά δεδομένα. Έτσι, χθες δημοσίευσε ένα νέο άρθρο (Emergent Gravity and the Dark Universe) στο οποίο εξηγεί πώς αυτή η εναλλακτική περιγραφή μπορεί να εξηγήσει τις ανωμαλίες στην κίνηση των εξωτερικών περιοχών των γαλαξιών, καταργώντας την ανάγκη ύπαρξης της σκοτεινής ύλης! https://arxiv.org/pdf/1611.02269v1.pdf Διαβάστε περισσότερα εδώ: New theory of gravity might explain dark matter και το σχετικό άρθρο του Κώστα Δεληγιάννη που ακολουθεί: https://astronomynow.com/2016/11/08/new-theory-of-gravity-might-explain-dark-matter/ Θεωρία για τη βαρύτητα «αποσύρει» τη σκοτεινή ύλη από το σύμπαν Για ποιο λόγο κοσμικές δομές, όπως οι εξωτερικές περιοχές των γαλαξιών, δεν κινούνται όπως περιγράφει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν; Σύμφωνα με τους περισσότερους φυσικούς, η απάντηση κρύβεται στη σκοτεινή ύλη, ένα υλικό με μυστηριώδη φύση, αφού δεν έχει ανιχνευθεί πειραματικά καθώς δεν εκπέμπει ούτε απορροφά ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, όπως για παράδειγμα φως. Ωστόσο, μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως, αντί να «προδίδουν» την ύπαρξη ενός εξωτικού υλικού, τέτοιες ασυμφωνίες απλώς «προδίδουν» το γεγονός ότι η Γενική Θεωρία δεν περιγράφει με ακρίβεια τη συμπεριφορά της βαρύτητας. Ανάμεσά τους, ο Ολλανδός Έρλικ Βελρίντε, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ και το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Delta, ο οποίος από το 2010 έχει προτείνει ένα εναλλακτικό μοντέλο περιγραφής της βαρύτητας. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, ο Βελρίντε συνέχισε να βελτιώνει το μοντέλο του, ώστε να ταιριάζει ακόμη καλύτερα με τα παρατηρησιακά δεδομένα. Έτσι, χθες δημοσίευσε άρθρο το οποίο εξηγεί πώς αυτή η εναλλακτική περιγραφή μπορεί να εξηγήσει τις ανωμαλίες στην κίνηση των εξωτερικών περιοχών των γαλαξιών, καταργώντας την ανάγκη ύπαρξης της σκοτεινής ύλης. Σύμφωνα με τη θεωρία του Ολλανδού φυσικού, η βαρύτητα δεν αποτελεί μία θεμελιώδη δύναμη στο σύμπαν, αλλά ένα «αναδυόμενο φαινόμενο». Έτσι με τον ίδιο τρόπο που η θερμοκρασία ενός σώματος είναι η εκδήλωση της κινητικής κατάστασης των μορίων του, η βαρύτητα σύμφωνα με τον Βελρίντε δεν είναι τίποτε άλλο από την εκδήλωση των μεταβολών που υφίστανται στοιχειώδη bit πληροφορίας, τα οποία είναι ενσωματωμένα στη δομή του χωρόχρονου. Από τα πρώτα βήματα διατύπωσης της θεωρίας του, ο επιστήμονας μπόρεσε να δείξει πώς ο παραπάνω μηχανισμός συμφωνεί με όλα τα φαινόμενα που περιγράφονται από τον Δεύτερο Νόμο του Νεύτωνα από την πτώση μίας πέτρας, μέχρι την κίνηση ενός δορυφόρου γύρω από τη Γη. Τώρα, παρουσιάζει πώς μπορεί να εξηγήσει τις ανωμαλίες στην κίνηση των εξωτερικών περιοχών των γαλαξιών, χωρίς καμία παραπομπή στη σκοτεινή ύλη. «Έχουμε ενδείξεις ότι αυτή η νέα θεώρηση για τη βαρύτητα συμφωνεί με τις παρατηρήσεις», λέει ο ίδιος στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Delta. «Όπως φαίνεται, στις μεγάλες κλίμακες, η βαρύτητα δεν συμπεριφέρεται όπως προβλέπει η θεωρία του Αϊνστάιν». Βασικός «πυλώνας» της θεωρίας του Βελρίντε είναι μία παραλλαγή που ο ίδιος επινόησε της Ολογραφικής Αρχής, την οποία διατύπωσε ο Γκέραρντ Χουφτ, καθηγητής και μέντοράς του, με τον Λέοναρντ Σάσκιντ από το πανεπιστήμιο Στάντφορντ στις ΗΠΑ. Στην εκδοχή που διατύπωσαν την Ολογραφική Αρχή οι δύο επιστήμονες, όλα τα φαινόμενα στο σύμπαν αποθηκεύονται ως πληροφορίες σε δύο διαστάσεις, δηλαδή σε μία φανταστική επιφάνεια που περιβάλλει το σύμπαν. Σύμφωνα με τον Βελρίντε, αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό, αφού ένα μέρος των πληροφοριών αποθηκεύονται στον ίδιο τον χώρο. Επομένως, παρόλο που η «συμβατική» βαρύτητα μπορεί να κωδικοποιηθεί από τις πληροφορίες στη δισδιάστατη επιφάνεια, στις επιπλέον πληροφορίες που είναι ενσωματωμένες στον χώρο οφείλονται οι ανωμαλίες που αποδίδονται στη σκοτεινή ύλη. Το κίνητρο για προσπάθειες όπως του Βελρίντε για αναθεώρηση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας δεν είναι μόνο πως η περιγραφή του Αϊνστάιν για τη βαρύτητα δεν εξηγεί συμπαντικά φαινόμενα όπως η κίνηση των εξωτερικών περιοχών του σύμπαντος, αλλά και το γεγονός ότι έρχεται σε αντίθεση με την Κβαντική φυσική τον δεύτερο βασικό «πυλώνα» της φυσικής. Μάλιστα, οι δύο θεωρίες «συναντιούνται» στην περίπτωση των μαύρων τρυπών, καταλήγοντας σε αντικρουόμενα συμπεράσματα. «Πολλοί θεωρητικοί φυσικοί όπως εγώ αναπτύσσουν παραλλαγές της θεωρίας της βαρύτητας, έχοντας κάνει σημαντικά βήματα. Ίσως βρισκόμαστε στην αυγή μίας νέας επιστημονικής επανάστασης, η οποία θα αλλάξει δραστικά την εικόνα μας για τη φύση του χώρου, του χρόνου και της βαρυτικής δύναμης», καταλήγει ο επιστήμονας. http://physicsgg.me/2016/11/09/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%bd%ce%ad%ce%b1-%ce%b8%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%af%ce%b1-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b2%ce%b1%cf%81%cf%8d%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b1-%ce%b5%ce%be%ce%b7%ce%b3%ce%b5%ce%af/

«Σογιούζ-03 MS» Στις 7 του Νοεμβρίου του 2016 οι ειδικοί της RSC «Energia» στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ ολοκληρωσαν με επιτυχία τις πολύπλοκες διαδικασίες παραγωγής για τοποθετηση των επανδρωμένων διαστημικών σκαφών (TPC) με την νέα τροποποίηση του « Σογιούζ-MS 03» με το διαμέρισμα μεταφοράς. Η προετοιμασία του πλοίου για εκτόξευση στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) πραγματοποιείται με την συναρμολόγηση και τις δοκιμές των διαστημικών σκαφών στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Νωρίτερα, το πλοίο τροφοδοτηθηκε με προωθητικό και συμπιεσμένα αέρια. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα των προπαρασκευαστικών εργασιών για την επόμενη εβδομάδα έχει προγραμματιστεί η επιθεώρηση απο τους σχεδιαστές του πλοίου, το τροχαίο-φέρινγκ και τη μεταφορά της κεντρικής μονάδας του TPK "Soyuz MS-03» στη συναρμολόγηση και δοκιμή στο κτίριο για την τοποθετηση του πυραύλου "Soyuz-FG". http://www.roscosmos.ru/22865/ Μια... εξωγήινη ψήφος! Το εκλογικό του καθήκον εξάσκησε από το… Διάστημα ο αστροναύτης της NASA Σέιν Κίμπροου, o μοναδικός Αμερικανός που βρίσκεται αυτή την περίοδο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Σύμφωνα με τη NASA, ο Κίμπροου εξάσκησε το εκλογικό του καθήκον τις τελευταίες ημέρες και πλέον μπορεί να… καυχιέται ότι είναι ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που έχουν ψηφίσει σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Ο Κίμπροου δεν είναι ο μόνος Αμερικανός που... ψήφισε από το διάστημα. Είχε προηγηθεί η συνάδελφός του Κέιτ Ρούμπινς, που όμως επέστρεψε στη Γη πριν από μια εβδομάδα. Πρόλαβε όμως κι αυτή να ψηφίσει από το διάστημα, εκμεταλλευόμενη τη νομοθεσία του Τέξας, που δίνει στους αστροναύτες τη δυνατότητα να ψηφίσουν ακόμη κι αν λείπουν από τη Γη. Ο Κίμπροου βρίσκεται στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό από τα μέσα Οκτωβρίου και θα παραμείνει εκεί για τέσσερις μήνες. Ο ίδιος είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον να εξασκήσει το εκλογικό του καθήκον, τονίζοντας ότι νιώθει περήφανος που θα μπορεί στο μέλλον να λέει «ψήφισα από το διάστημα». Ασχέτως του αν θα νικήσει ο υποψήφιος της επιλογής του. Όπως είπε άλλωστε, «Οι αστροναύτες είναι λίγο πολύ απολιτικοί. Και θα χαρώ να καλωσορίσω τον νέο πρόεδρο, όποιος κι αν είναι»... http://www.ethnos.gr/epistimi/arthro/mia_eksogiini_psifos-64638780/

Τεχνολογία «όσφρησης» ζωής για μελλοντικούς ρομποτικούς εξερευνητές του Άρη. Ένας αισθητήρας που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 2000 για τον αμερικανικό στρατό, με σκοπό τον εντοπισμό παθογόνων μικροοργανισμών και τοξινών στον αέρα, ίσως αποδειχθεί κρίσιμος στον εντοπισμό εξωγήινης ζωής σε μία μελλοντική μη επανδρωμένη αποστολή στον πλανήτη Άρη. Ο αισθητήρας ονομάζεται BILI (Bio-Indicator Lidar Instrument) και βασίζεται σε δύο υπεριώδη λέιζερ, ενώ θα εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι παρόλο οι άνεμοι στον Κόκκινο Πλανήτη δεν είναι ιδιαίτερα ισχυροί, η σκόνη που καλύπτει την επιφάνεια του πλανήτη είναι αρκετά ψιλή, με συνέπεια να σχηματίζονται συχνά σύννεφα σκόνης. Έτσι, ένα ρομπότ εξοπλισμένο με το BILI θα μπορεί να «σαρώνει» τα σύννεφα, με συνέπεια τα μόρια σκόνης να φθορίζουν, δηλαδή να εκπέμπουν ακτινοβολία. Το μηχάνημα θα αναλύει την ακτινοβολία, με συνέπεια να προσδιορίσει κατά πόσο υπάρχουν οργανικά μόρια, δηλαδή «ίχνη» για μικροοργανισμούς που υπήρξαν ή συνεχίζουν να υπάρχουν στον Άρη. Ένα πλεονέκτημα του μηχανήματος είναι πως θα μπορούν με αυτό τον τρόπο να εξετασθούν νέφη που βρίσκονται σε απόσταση ακόμη και εκατοντάδων μέτρων από το ρομπότ. Επομένως, ο «εξερευνητής» θα έχει τη δυνατότητα να ελέγξει μία αρκετά μεγάλη περιοχή γύρω από τα σημεία στα οποία θα περιπλανιέται στον πλανήτη. Το BILI αναπτύχθηκε από τον Μπράνιμιρ Μπλαγκόγεβιτς, ο οποίος εργάζεται στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA. Μαζί με ειδικούς της NASA στις πλανητικές επιστήμες, ο Μπλαγκόγεβιτς προσπαθεί να το προσαρμόσει στη χρήση του πέρα από τη Γη, για να «εξοπλίσει» ένα ρομπότ που θα ταξιδέψει στον Άρη. Οποιαδήποτε αποστολή έχει γίνει με προορισμό τον Κόκκινο Πλανήτη υπόκειται σε αρκετούς περιορισμούς στην αναζήτηση ζωής. Το ρομπότ Curiosity, για παράδειγμα, συλλέγει δείγματα της επιφανειακής σκόνης, ελέγχοντας κατά πόσο περιέχουν οργανικά μόρια. Ωστόσο, αυτή τη μέθοδος ενέχει τον κίνδυνο μόλυνσης των δειγμάτων από ουσίες που έχει μεταφέρει το ρομπότ από τη Γη, παρόλο που απολυμάνθηκε πριν από την απογείωσή του. Επίσης, είναι εξαιρετικά χρονοβόρα, κάτι που σημαίνει πως λίγα δείγματα μπορούν να αναλυθούν από κάθε περιοχή που εξερευνά το ρομπότ. Σύμφωνα με τον Μπλαγκόγεβιτς, το ίδιο μηχάνημα πιθανότατα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στην περίπτωση του Εγκέλαδου, δορυφόρου του Δία. Κι αυτό γιατί έχει ανακαλυφθεί πως στην επιφάνεια του δορυφόρου σχηματίζονται πίδακες νερού, οι οποίοι εκτινάσσονται σε μεγάλο υψόμετρο. Έτσι, εξοπλισμένος με μία ισχυρότερη εκδοχή του BILI, ένας δορυφόρος θα μπορούσε να πετάξει σε υψόμετρο 50 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του δορυφόρου, «σαρώνοντας» τους πίδακες. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορούσε να προσδιορισθεί αν σε αυτούς περιέχονται και οργανικά μόρια, κάτι που θα σήμαινε πως υπάρχει ζωή στον ωκεανό στο υπέδαφος από τον οποίο προέρχεται το νερό. http://www.naftemporiki.gr/story/1168520/texnologia-osfrisis-zois-gia-mellontikous-rompotikous-eksereunites-tou-ari

Deepmind: Μετά το «Γκο», στόχος της τεχνητής νοημοσύνης το Starcraft 2. Η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης Deepmind (υπάγεται στη Google) ανακοίνωσε την Παρασκευή τη συνεργασία της με τη Blizzard Entertainment ώστε να «ανοίξει» το δημοφιλές παιχνίδι στρατηγικής της, Starcraft 2, σε ερευνητές τεχνητής νοημοσύνης και machine learning από όλο τον κόσμο. Εδώ και περίπου 20 χρόνια, τα Starcraft 1 και 2 θεωρούνται ως τα κορυφαία ανταγωνιστικά multiplayer παιχνίδια του κόσμου, με τη σειρά να αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα «αθλήματα» στον χώρο των e-sports. Σύμφωνα με την εταιρεία, τα παιχνίδια αποτελούν τον ιδανικό χώρο για την ανάπτυξη προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης που είναι σε θέση να λύνουν πολύπλοκα προβλήματα χωρίς να χρειάζεται να τους πει κάποιος πώς, ενώ παράλληλα είναι δυνατή και η καλύτερη αξιολόγηση των επιδόσεών τους, μέσω των σκορ. Μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, η εταιρεία έχει ασχοληθεί με σειρά παιχνιδιών για σκοπούς έρευνας τεχνητής νοημοσύνης, από 2D παιχνίδια της Atari μέχρι τα τρισδιάστατα περιβάλλοντα του Torcs, το κλασικό, αρχαίο ασιατικό παιχνίδι «Γκο» και το επερχόμενο DeepMind Labyrinth. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, το Starcraft αποτελεί ένα ενδιαφέρον περιβάλλον δοκιμών τεχνητής νοημοσύνης,, καθώς παραπέμπει πολύ στη χαοτική φύση του πραγματικού κόσμου: Οι δεξιότητες που θα πρέπει να αποκτηθούν από τον παίκτη ώστε να παίζει καλά Starcraft, σύμφωνα με τη DeepMind, θα μπορούσαν να μεταφερθούν και στον πραγματικό κόσμο. Στο παιχνίδι ο παίκτης αναλαμβάνει μία από τρεις φυλές (Terran, Protoss, Zerg), με σκοπό να αναπτύξει τη βάση και τον στρατό του και να καταστρέψει τη βάση και τον στρατό του αντιπάλου. Για να το κάνει αυτό συλλέγει πόρους για να φτιάχνει κτίρια και στρατιωτικές μονάδες, τις οποίες πρέπει να χειριστεί σωστά προκειμένου να αναδειχτεί νικητής. Το παιχνίδι διαδραματίζεται σε πραγματικό χρόνο (real time strategy- δηλαδή οι παίκτες παίζουν ταυτόχρονα, όχι έναν γύρο ο καθένας) και οι διαφορές ανάμεσα στις τρεις φυλές, τις μονάδες, τα κτίρια και τις τακτικές τους είναι πολύ μεγάλες. Κατά την DeepMind, ο παίκτης πρέπει να επιδεικνύει δυνατότητες σχεδιασμού (μακροπρόθεσμου και βραχυπρόθεσμου), μνήμης και προσαρμογής σε νέα δεδομένα. «Είμαστε ευτυχείς που το περιβάλλον στο οποίο δουλέψαμε με τη Blizzard θα είναι ανοιχτό και διαθέσιμο σε όλους τους ερευνητές το επόμενο έτος. Αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες των developers και των ερευνητών από την κοινότητα του Brood War (expansion του πρώτου Starcraft, που παιζόταν για πάρα πολλά χρόνια μετά την κυκλοφορία του) τα τελευταία χρόνια και ελπίζουμε πως αυτό το νέο, μοντέρνο και ευέλικτο περιβάλλον, υποστηριζόμενο άμεσα από την ομάδα της Blizzard- θα χρησιμοποιηθεί ευρέως για την προώθηση της έρευνας» αναφέρει σχετικά ο Όριολ Βίνιαλς, ερευνητής της DeepMind. http://www.naftemporiki.gr/story/1168169/deepmind-meta-to-gko-stoxos-tis-texnitis-noimosunis-to-starcraft-2

Aπό τον Ερμή στον Πλούτωνα σε 50 χρόνια. Ένα σύγχρονο έπος για την κατάκτηση του Σύμπαντος. Στην κατάκτηση του διαστήματος, που δεν περιορίζεται μόνο στην κατάκτηση της Σελήνης, και στις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι επιστήμονες στην πορεία προς τα όρια του ηλιακού μας συστήματος αναφέρεται ο διαπρεπής επιστήμονας Σταμάτιος Κριμιζής, Ακαδημαϊκός, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins των ΗΠΑ στην ομιλία του «Ένα σύγχρονο έπος για την κατάκτηση του Σύμπαντος: από τον Ερμή στον Πλούτωνα σε 50 χρόνια» η οποία ήταν μία από τις τρεις κεντρικές ομιλίες του 5ου Διεπιστημονικού Συνεδρίου «Φιλοσοφία και Κοσμολογία» που ήταν αφιερωμένο στα 2400 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη. Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της επίσημης έναρξης του συνεδρίου, στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 18 Οκτωβρίου του 2016. Το συνέδριο συνεχίστηκε στις 19 και 20 Οκτωβρίου 2016 στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ. Διοργάνωση: Διεθνής Επιστημονική Εταιρία Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας – Ένωση Ελλήνων Φυσικών Βίντεο: http://physicsgg.me/2016/11/07/%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%b9%ce%b6%ce%ae%cf%82-a%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b5%cf%81%ce%bc%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%80%ce%bb/ Η Ελλάδα παράγει διαστημική τεχνολογία. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) διοργάνωσε μια ενημερωτική ημερίδα όπου κάλλιστα το τίτλος της θα μπορούσε να είναι «Στην Ελλάδα παράγουμε διαστημική τεχνολογία και ... δεν το ξέρουμε» σε συνεργασία με στελέχη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) τα οποία ενημερώσαν μελή της ακαδημαϊκής, ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας για τις ευκαιρίες να συνεργαστούν στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων του Οργανισμού, που ήδη υλοποιούνται ή θα υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα. Εκατοντάδες ελληνικές βιομηχανίες διαθέτουν σήμερα την τεχνογνωσία να συμμετάσχουν σε προγράμματα της ESA, αλλά δεν το κάνουν και κοινή παραδοχή, από την ελληνική πλευρά των συμμετεχόντων στην ημερίδα, υπήρξε ότι αυτό οφείλεται σε άγνοια. «Στα συστήματα που έχουν να κάνουν με τα υλικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι ελληνικές ομάδες είναι πάρα πολύ ψηλά στην παραγωγή ερευνητικού έργου, σε παραγωγή αποτελεσμάτων, ακόμη και πατεντών. Κι όμως στα υλικά υπάρχει σχεδόν μηδενική συμμετοχή από την Ελλάδα στην ESA. Και, αν δείτε, βγαίνουν διαρκώς προκηρύξεις πάνω στα υλικά», δήλωσε ο εκ των διοργανωτών της ημερίδας, καθηγητής του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, Θοδωρής Καραπάντσιος, ο οποίος έγινε ευρύτερα γνωστός για τη μελέτη του τηγανίσματος σε διαφορετικές συνθήκες βαρύτητας. «Δεν υπάρχει δεν ενδιαφέρομαι». Αν κάποιος ξέρει ότι υπάρχει δυνατότητα χρηματοδότησης και συνεργασίας σε υψηλό επίπεδο θα το κάνει. Δεν το ξέρουν. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες και πεδία συνεργασίας σε τομείς όπως τα συστήματα για την ποιότητα του νερού και την επεξεργασία αποβλήτων. Υπάρχουν μεγάλες ομάδες στην Ελλάδα που στην ESA δεν υπάρχουν. Πιστεύουμε όμως ότι υπάρχουν και φοβερές δυνατότητες αρκεί να μάθουμε, αρκεί να ξέρουμε ποιο τηλέφωνο να σηκώσουμε», επισήμανε, προσθέτοντας ότι «τα χρήματα δεν είναι πολλά, αλλά είναι αρκετά για να κάνουν την Ελλάδα να είναι ένα ισότιμος εταίρος». «Πολλοί Έλληνες δε γνωρίζουν ότι η ESA είναι η Ευρωπαϊκή, η δική μας NASA, στην οποία η Ελλάδα συμμετέχει και ερευνητικά. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να διαχύσουμε αυτή την πληροφορία στα μέλη της πανεπιστημιακής και της ερευνητικής κοινότητας της Βορείου Ελλάδος, γι' αυτό προσκαλέσαμε εκπροσώπους της ESA να μας ενημερώσουν, αλλά και να ακούσουν τα επιστημονικά ενδιαφέροντα των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας», δήλωσε ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας, επισημαίνοντας ότι «η αμφίδρομη πληροφόρηση έρχεται στο καταλληλότερο χρονικά σημείο», ενόψει της συνάντησης κορυφής των εθνικών αντιπροσωπειών των κρατών μελών που συμμετέχουν στην ESA, το διήμερο 1-2 Δεκεμβρίου, στη Λουκέρνη, για την έγκριση των χρηματοδοτουμένων προγραμμάτων τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν και δυνατότητες δημιουργίας Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και οργάνωσης Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων χρηματοδοτούμενων από την ESA, ακόμη και από Τμήματα που δεν έχουν μέχρι σήμερα αναπτύξει ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα του διαστήματος (Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Νομική, κ.ά.). Ο πρύτανης του ΑΠΘ επισήμανε πως «οι Επιστήμες του διαστήματος δεν περιορίζονται σε αυτό που εύκολα φαντάζεται κάποιος, ήτοι τη μηχανική, τα μαθηματικά, την πληροφορική». «Και οι επιστήμες ζωής παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο, η βιολογία και η ιατρική, αλλά και οι θετικές επιστήμες όπως η χημεία και η φυσική, όπως και οι κοινωνικές επιστήμες, διότι ανακύπτουν διαρκώς νέα προβλήματα διαχείρισης του διαστημικού χώρου, τα οποία πρέπει να λυθούν σε διεθνές επίπεδο και εκεί η Ευρώπη πρέπει να είναι απόλυτα προετοιμασμένη, αλλά και η χώρα μας να έχει άποψη», εξήγησε ο κ. Μήτκας «Υπάρχουν προγράμματα 185 εκατ. ευρώ για την τρίτη προγραμματική περίοδο 2017-2020. Υπάρχουν 650 βιομηχανίες μέλη μας, πολλές από τις οποίες έχουν έχουν την τεχνογνωσία να συμμετάσχουν σε αυτά τα προγράμματα», δήλωσε ο Δημήτρης Λακασάς, πρώην πρόεδρος του Συνδέσµου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος και διευθυντής στην "Olympia Electronics", που ετοιμάζεται διαθέσει στον ESA τους υπερπυκνωτές super ultra capacitors. Πρόκειται για μια αεροδιαστημική τεχνολογία, που ανέπτυξε η εταιρεία, δανειζόμενη τεχνογνωσία από τη NASA, υποκαθιστώντας τους συσσωρευτές (μπαταρίες) που λόγω των ειδικών συνθηκών δε μπορούν να λειτουργήσουν στο διάστημα. «Έχουμε αναπτύξει προϊόντα βασιζόμενοι πάνω σε αυτή την τεχνολογία. Είναι μία προίκα για να μπορέσουμε να στοχεύσουμε και σε περαιτέρω προγράμματα με βάση αυτή την τεχνογνωσία που διαθέτουμε», σημείωσε. «Το project της ESA ενέχει στοιχεία και καινοτομίας και εξωστρέφειας και κυρίως αυτό το οποίο είναι η ευκαιρία αυτή τη στιγμή είναι οι ελληνικές βιομηχανίες, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα να απορροφήσουν όσο γίνεται περισσότερα κονδύλια από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όχι όμως απλά για να το απορροφήσουν, αλλά για να δημιουργηθούν νέες θέσεις απασχόλησης, ιδίως σε ερευνητικό προσωπικό και σε παραγωγή έτσι ώστε να αποφύγουμε και να σταματήσουμε την οδυνηρή τάση του brain drain και να γίνουν νέες επενδύσεις σε ένα τομέα ο οποίος έχει πάρα πολύ μεγάλο μέλλον», σημείωσε ο κ.Λακασάς. «Είμαστε μηχανουργική επιχείρηση, που ξεκίνησε σαν μηχανουργείο το 1956. Εγώ είμαι μηχανικός μηχανολόγος και μηχανικός υλικών, οπότε η επιχείρηση αναπτύχθηκε εδώ στην Ελλάδα, όμως οι πελάτες μας είναι στο εξωτερικό οι περισσότεροι. Έχουμε έδρα την Ελλάδα και ταξιδεύουμε σε όλον τον κόσμο», δήλωσε o Βασίλης Κεχαγιάς, CEO της εδρεύουσας στη Θεσσαλονίκη "KSA Υπερκράμα Μηχανολογική", που ετοιμάζεται να διαθέσει διαστημική τεχνολογία στην ESA για "in-situ" και "real time" τεχνικές προληπτικής και επεμβατικής συντήρησης και διαγνωστικών ελέγχων. «Είτε είναι το διάστημα, είτε είναι βιομηχανική παραγωγή οι ακρίβειες είναι πάρα πολύ υψηλές. Εκείνο που διαφοροποιείται στο διάστημα είναι ότι υπάρχει κενό, άρα θα πρέπει ό,τι γίνεται να γίνεται σε συνθήκες κενού», ανέφερε. http://www.pronews.gr/portal/20161104/genika/diastima/49/i-ellada-paragei-diastimiki-tehnologia-kai-den-xeroyme

Η τοποθεσία σύγκρουσης του Schiaparelli σε έγχρωμη απεικόνιση. Νέες εικόνες υψηλής ανάλυσης που ελήφθησαν από έναν δορυφόρο της NASA, δείχνουν με χρώματα, μέρη του οχήματος Schiaparelli της αποστολής ExoMars και την τοποθεσία προσγείωσης του στον Κόκκινο Πλανήτη. Το Schiaparelli έφθασε στην περιοχή του Άρη που ονομάζεται Meridiani Planum στις 19 Οκτωβρίου, ενώ το διαστημικό όχημα που το μετέφερε από τη Γη ξεκινούσε την τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Ο δορυφόρος TGO θα πραγματοποιήσει τις πρώτες του επιστημονικές παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια δύο εκ των πολύ ελλειπτικών περιστροφών του γύρω από τον Άρη – που αντιστοιχοουν σε οκτώ ημέρες- ξεκινώντας στις 20 Νοεμβρίου, περιλαμβάνοντας τη λήψη των πρώτων εικόνων του πλανήτη από τη στιγμή που μπήκε σε τροχιά. Η νέα εικόνα του Schiaparelli και του υλικού εξοπλισμού του ελήφθη από τον δορυφόρο της NASA, MRO (Mars Reconnaissance Orbiter), στις 1 Νοεμβρίου. Η κύρια τοποθεσία της σύγκρουσης φαίνεται στο κεντρικό μέρος της ζώνης που απεικονίζεται από την κάμερα υψηλής ανάλυσης μέσω τριών φίλτρων, επιτρέποντας να δημιουργηθεί μια έγχρωμη εικόνα. Επιπλέον, η εικόνα της 1ης Νοεμβρίου ελήφθη κοιτάζοντας ελαφρά προς τα δυτικά, ενώ η προηγούμενη εικόνα κοιτούσε προς τα ανατολικά, παρέχοντας έτσι μια αντιθετική οπτική γεωμετρία. Πράγματι, το τελευταίο σύνολο εικόνων ρίχνει νέο φως σε ορισμένες από τις λεπτομέρειες που μπορούσαν μόνο να υποτεθούν από την πρώτη ματιά της προηγούμενης εβδομάδας. http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/ExoMars/Detailed_images_of_Schiaparelli_and_its_descent_hardware_on_Mars Για παράδειγμα, ένας αριθμός φωτεινών λευκών κηλίδων γύρω από την σκοτεινή περιοχή που είχε εκληφθεί σαν την περιοχή σύγκρουσης επιβεβαιώνονται σαν πραγματικά αντικείμενα - δεν ενδέχεται να είναι «θόρυβος» στην εικόνα – και επομένως το πιθανότερο είναι να αποτελούν κομμάτια του Schiaparelli. Περιέργως, ένα έντονο χαρακτηριστικό μπορεί να κατασκευαστεί από το μέρος όπου ο σκοτεινός κρατήρας αναγνωρίστηκε στην εικόνα της προηγούμενης εβδομάδας. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με το όχημα, αλλά οι μέχρι τώρα εικόνες δεν είναι αποδεικτικές. Ένα φωτεινό θολό τμήμα που αποκαλύφθηκε στην έγχρωμη εικόνα, δίπλα στις σκοτεινές γραμμές στα δυτικά του κρατήρα, μπορεί να είναι, για παράδειγμα, υλικό από την επιφάνεια που πειράχθηκε κατά τη σύγκρουση ή μία επακόλουθη έκρηξη ή από μία εκρηκτική αποσυμπίεση της δεξαμενής καυσίμων του οχήματος. Το αλεξίπτωτο του Schiaparelli κινείται στον άνεμο. Περίπου 0.9 χιλιόμετρα προς το νότο, το αλεξίπτωτο και η οπίσθια ασπίδα θερμότητας έχουν επίσης απεικονιστεί έγχρωμα. Στο χρονικό διάστημα που πέρασε από την τελευταία εικόνα στις 25 Οκτωβρίου, το περίγραμμα του αλεξίπτωτου έχει αλλάξει. Η πιο λογική εξήγηση είναι ότι έχει μετακινηθεί με τον άνεμο, στη συγκεκριμένη περίπτωση ελαφρώς προς τα δυτικά. Αυτό το φαινόμενο έχει επίσης παρατηρηθεί από τον MRO σε εικόνες του αλεξίπτωτου που χρησιμοποιήθηκε στο όχημα εξερεύνησης της NASA, Curiosity. Μια στερεοσκοπική ανακατασκευή της εικόνας μελλοντικά θα βοηθήσει επίσης να επιβεβαιωθεί η κατεύθυνση της οπίσθιας ασπίδας θερμότητας. Το μοτίβο φωτεινών και σκοτεινών τμημάτων δείχνει ότι ειναι τοποθετημένη με τρόπο που βλέπουμε το εξωτερικό μέρος της ασπίδας θερμότητας και τον τρόπο με τον οποίο το εξωτερικό επίπεδο του μονωτικού υλικού κάηκε σε μερικά σημεία και σε μερικά όχι- όπως ήταν αναμενόμενο. Τέλος, η εμπρόσθια ασπίδα θερμότητας έχει απεικονιστεί ξανά σε άσπρο και μαύρο – η τοποθεσία της είναι εκτός της έγχρωμης περιοχής που απεικονίστηκε από τον MRO – και δεν δείχνει καμία αλλαγή. Εξαιτίας της διαφορετικής οπτικής γεωμετρίας ανάμεσα στα δύο σύνολα εικόνων, επιβεβαιώνεται ότι τα φωτεινά σημεία δεν είναι κατοπτρικές ανακλάσεις, και πρέπει επομένως να συσχετιστούν με την εγγενή φωτεινότητα του αντικειμένου. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα είναι το φωτεινό πολυεπίπεδο μονωτικό υλικό που καλύπτει το εσωτερικό της εμπρόσθιας ασπίδας, όπως υπονοήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα. Περαιτέρω απεικόνιση προγραμματίζεται σε περίπου δύο εβδομάδες, και θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν παρατηρηθούν νέες αλλαγές. Οι εικόνες μπορεί να προσφέρουν περισσότερα στοιχεία στο αίνιγμα για το τι συνέβη στο Schiaparelli καθώς πλησίαζε την αρειανή ατμόσφαιρα. Ακολουθώντας την επιτυχημένη είσοδο στην ατμόσφαιρα και μειώνοντας έπειτα ταχύτητα εξαιτίας της ασπίδας θερμότητας και της επιβράδυνσης λόγω του αλεξίπτωτου, η εσωτερική εξερεύνηση στην δημιουργό αιτία των προβλημάτων που αντιμετώπισε το Schiaparelli στα τελευταία στάδια της εξάλεπτης καθόδου του συνεχίζεται. Μία ανεξάρτητη επιτροπή διερεύνησης έχει συγκροτηθεί. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/E_topotheshia_shugkroyses_toy_Schiaparelli_se_hegchrome_apeikhonise

Αστρικά πυροτεχνήματα. Ομάδα αστρονόμων χρησιμοποιώντας την συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA εντόπισαν ένα εντυπωσιακό φαινόμενο. Σε απόσταση 114 εκ. ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός δύο γαλαξίες (ο IC 2163 και ο NGC 2207) βρίσκονται σε διαδικασία συγχώνευσης. Πρόκειται για μια από τις πιο συχνές και σημαντικές κοσμικές διεργασίες αφού προκαλείται πλήθος φαινομένων με πιο σημαντικό την γέννηση τεράστιου αριθμού νέων άστρων. Αυτό συμβαίνει και στη συγκεκριμένη συγχώνευση μόνο που σε αυτή την περίπτωση το φαινόμενο εξελίσσεται με ένα σπάνιο όσο και εκπληκτικό οπτικά τρόπο. Εχει δημιουργηθεί ένα γιγάντιο φωτεινό σπειροειδές «μονοπάτι» στο οποίο γεννιούνται συνεχώς νέα άστρα. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι τα άστρα σχηματίζονται μέσα σε καταρρέοντα νέφη ψυχρού αερίου υδρογόνου. Αυτό το αέριο είναι κυρίως μοριακό υδρογόνο όπου δύο άτομα υδρογόνου συνδέονται μαζί. Αυτά όμως τα νέφη είναι πολύ δύσκολο να τα δούμε επειδή η γήινη ατμόσφαιρα απορροφά ένα μεγάλο μέρος του φωτός που αυτά ακτινοβολούν. Ομως μαζί με το νέφος μοριακού υδρογόνου ένα άλλο αέριο, το μονοξείδιο του άνθρακα είναι μαζί του πάντα και μπορεί να παρατηρηθεί εύκολα από τη γη. Οι ερευνητές εντόπισαν το μονοξείδιο του άνθρακα στις περιοχές της συγχώνευσης και το… ακολούθησαν ανακαλύπτοντας έτσι τα ίχνη του μοριακού νέφους και της γέννησης των νέων άστρων. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=842497

Άσκηση της NASA για την περίπτωση που πέσει αστεροειδής στη Γη. Τι γίνεται αν μια ωραία μέρα οι επιστήμονες ανακοινώσουν ότι επίκειται το αναπόφευκτο: ένας μεγάλος αστεροειδής να πέσει σύντομα στη Γη και μάλιστα δεν υπάρχει χρόνος να αποτραπεί κάτι τέτοιο; Αυτό ακριβώς ήταν το «σενάριο» της άσκησης επί χάρτου που διεξήγαγαν από κοινού στην Καλιφόρνια η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αντιμετώπισης Καταστροφών (FEMA) των ΗΠΑ. Η διενέργεια και μόνο μιας τέτοιας άσκησης δείχνει ότι το ζήτημα της πτώσης αστεροειδούς -ή κομήτη- στη Γη δεν αποτελεί πλέον μόνο σενάριο μιας ακόμη θεαματικής κινηματογραφικής ταινίας του Χόλιγουντ. Η απειλή αρχίζει πια να λαμβάνεται πιο σοβαρά υπόψη από τις αρμόδιες Αρχές. Η άσκηση προσομοίωσης είχε ως στόχο να θέσει επί τάπητος τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν σε περίπτωση που η ζωή μιμηθεί το σινεμά και με ποιο τρόπο θα συντονισθεί η αντίδραση των διαφόρων κρατικών υπηρεσιών. Ήδη η NASA συνεργάζεται με τη FEMA μέσω του Γραφείου Συντονισμού Πλανητικής 'Αμυνας που έχει συστήσει η πρώτη. «Δεν είναι ζήτημα το εάν αλλά το πότε θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση» δήλωσε ο εκπρόσωπος της NASA Τόμας Ζερμπούχεν. «Όμως αντίθετα με κάθε άλλη περίοδο στην ιστορία μας, έχουμε τώρα την ικανότητα να αντιδράσουμε στην απειλή μιας πρόσκρουσης μέσω συνεχών αστρονομικών παρατηρήσεων, προβλέψεων, προγραμματισμού δράσεων και μετριασμού των επιπτώσεων», πρόσθεσε. «Είναι ζωτικό να εξασκούμαστε γι' αυτά τα σενάρια καταστροφής που έχουν μεν χαμηλή πιθανότητα, αλλά τεράστιες επιπτώσεις. Κάνοντας σχέδια από τώρα, θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι αν και όταν χρειαστεί να ανταποκριθούμε σε ένα τέτοιο συμβάν», δήλωσε ο εκπρόσωπος της FEMA Κρεγκ Φουγκέιτ. Στην άσκηση επί χάρτου, πλην της NASA και της FEMA, συμμετείχαν επιστήμονες και άλλοι εκπρόσωποι από τα Εθνικά Εργαστήρια του αμερικανικού Υπουργείου Ενέργειας, την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ και το γραφείο εκτάκτων περιστατικών του κυβερνήτη της Καλιφόρνια. Σύμφωνα με το σενάριο της άσκησης, αρχικά υπάρχει μια μικρή πιθανότητα 2% να πέσει κάπου στη Γη σε τέσσερα χρόνια (το 2020) ένας αστεροειδής διαμέτρου 100 έως 250 μέτρων. Μετά από συνεχείς παρατηρήσεις με τηλεσκόπια επί τρεις μήνες, η πιθανότητα πρόσκρουσης αυξάνεται κατακόρυφα στο 65%. Και τέσσερις μήνες αργότερα, υπάρχει πια βεβαιότητα 100% για την επικείμενη πρόσκρουση κάπου στη νότια Καλιφόρνια. Οι Αρχές -πάντα σύμφωνα με το σενάριο- διαπιστώνουν ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο στη διάθεσή τους για να οργανώσουν μια διαστημική αποστολή που θα επιχειρήσει να εκτρέψει τον αστεροειδή από την τροχιά του, οπότε είναι υποχρεωμένες να αποδεχθούν το μοιραίο και να οργανώσουν κάποια αντίδραση. Μεταξύ άλλων, προετοιμάζεται η εκκένωση μιας τεράστιας περιοχής, η -κατά το δυνατό- προστασία ζωτικών υποδομών, η ενημέρωση του κοινού κ.α. Οι ασκήσεις αυτές (έχουν γίνει τρεις έως τώρα) θα συνεχισθούν στο μέλλον με διευρυμένη συμμετοχή εκπροσώπων και από άλλους φορείς, όπως η τοπική αυτοδιοίκηση, εταιρείες κ.α. http://www.ethnos.gr/diethni/arthro/askisi_tis_nasa_gia_tin_periptosi_pou_pesei_asteroeidis_sti_gi-64636418/

Δημήτρης Νανόπουλος: Αναζητώντας την αρχή του Σύμπαντος. Πώς γεννήθηκε το Σύμπαν; Από τα βαρυτικά κύματα ως την υπερσυμμετρία… Η δημιουργία και η διαστολή του σύμπαντος, η ακτινοβολία υποβάθρου, τα βαρυτικά κύματα, τα πολλαπλά σύμπαντα και η υπερσυμμετρία είναι μερικά από τα θέματα που άγγιξε ο διαπρεπής θεωρητικός φυσικός Δημήτρης Νανόπουλος, Ακαδημαϊκός – τ. πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών και Διακεκριμένος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Texas A & M στην ομιλία του «Αναζητώντας την αρχή του Σύμπαντος» η οποία ήταν μία από τις τρεις κεντρικές ομιλίες του 5ου Διεπιστημονικού Συνεδρίου «Φιλοσοφία και Κοσμολογία» που ήταν αφιερωμένο στα 2400 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη. Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της επίσημης έναρξης του συνεδρίου, στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 18 Οκτωβρίου του 2016. Το συνέδριο συνεχίστηκε στις 19 και 20 Οκτωβρίου 2016 στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ. Βίντεο: http://physicsgg.me/2016/11/07/%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%ae%cf%84%cf%81%ce%b7%cf%82-%ce%bd%ce%b1%ce%bd%cf%8c%cf%80%ce%bf%cf%85%ce%bb%ce%bf%cf%82-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b6%ce%b7%cf%84%cf%8e%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%b7%ce%bd/

7 Νοεμβρίου: Ευρωπαϊκή Ημέρα Ραδονίου. Η 7η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Ραδονίου με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για το φυσικό ραδιενεργό αέριο που παγκοσμίως αποτελεί την πιο σημαντική πηγή έκθεσης του πληθυσμού σε ιοντίζουσα ακτινοβολία. Οι υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου ενέχουν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία, καθώς κατατάσσεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στους καρκινογόνους παράγοντες. Στη χώρα μας κάθε χρόνο πραγματοποιούνται εκατοντάδες μετρήσεις ραδονίου σε κατοικίες και εργασιακούς χώρους. Οι συγκεντρώσεις ραδονίου που ανιχνεύονται στην Ελλάδα είναι συγκρίσιμες με αυτές που παρατηρούνται σε άλλες χώρες. Η μέση ετήσια δόση ακτινοβολίας που λαμβάνουμε από το ραδόνιο έχει υπολογιστεί σε 1,7 mSv. Με τη συνεργασία των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης σε όλη τη χώρα η ΕΕΑΕ υλοποιεί ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο χαρτογράφησης των συγκεντρώσεων ραδονίου σε κατοικίες σε όλη την Ελλάδα. Η συντονισμένη προσπάθεια καταγραφής των συγκεντρώσεων ραδονίου στον εσωτερικό αέρα κατοικιών σε όλη τη χώρα (εθνική επισκόπηση ραδονίου) ξεκίνησε το 2010 και συνεχίζεται εντατικά. Μετρώνται οι συγκεντρώσεις ραδονίου σε κατοικίες, δειγματοληπτικά, σε όλη την Ελλάδα και καταχωρούνται στην εθνική βάση ραδονίου που έχει δημιουργήσει η ΕΕΑΕ, προκειμένου να εκτιμηθεί η μέση ετήσια δόση που λαμβάνει ο πληθυσμός και να εντοπιστούν οι περιοχές με αυξημένες συγκεντρώσεις ραδονίου στο εσωτερικό των κατοικιών. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι εθελοντική και πραγματοποιείται με τη συμβολή των δήμων, οι οποίοι αναλαμβάνουν τη διανομή και συλλογή των ανιχνευτών κατόπιν οδηγιών της ΕΕΑΕ. http://physicsgg.me/2016/11/06/7-%ce%bd%ce%bf%ce%b5%ce%bc%ce%b2%cf%81%ce%af%ce%bf%cf%85-%ce%b5%cf%85%cf%81%cf%89%cf%80%ce%b1%cf%8a%ce%ba%ce%ae-%ce%b7%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%b1-%cf%81%ce%b1%ce%b4%ce%bf%ce%bd%ce%af%ce%bf%cf%85/

Η ακριβέστερη μέτρηση της μάζας του αντιπρωτoνίου. H συμμετρία φορτίου – ομοτιμίας – χρόνου (CPT) συνεπάγεται ότι ένα σωματίδιο έχει την ίδια μάζα με το αντισωματίδιό του. Και αυτό επιβεβαιώνεται από το πείραμα ASACUSA (Atomic Spectroscopy And Collisions Using Slow Antiprotons) στο CERN όπου πραγματοποιήθηκε μια νέα ακριβέστερη μέτρηση του λόγου της μάζας του αντιπρωτονίου προς την μάζα του ηλεκτρονίου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση των Masaki Hori et al στο περιοδικό Science o λόγος (μάζα αντιπρωτονίου)/(μάζα ηλεκτρονίου) ισούται με 1836.1526734(15), και συμφωνεί με την πρόσφατη πειραματική τιμή του αντίστοιχου λόγου πρωτονίου/ηλεκτρονίου με ακρίβεια 8×10−10. http://asacusa.web.cern.ch/ASACUSA/asacusaweb/main/main.shtml Το πείραμα ASACUSA στο CERN ανακοίνωσε μια νέα ακριβέστερη μέτρηση της μάζας του αντιπρωτονίου, ενός σωματιδίου της αντιύλης, σε σχέση με εκείνη του ηλεκτρονίου. Το νέο επίτευγμα βασίζεται σε φασματοσκοπικές μετρήσεις με τη χρήση περίπου δύο δισεκατομμυρίων αντιπρωτονικών ατόμων ηλίου, τα οποία είχαν ψυχθεί σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες 1,5 έως 1,7 βαθμών Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν. Στα άτομα αυτά ένα αντιπρωτόνιο παίρνει τη θέση ενός από τα ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα. Τέτοιες μετρήσεις επιτρέπουν τη σύγκριση με μεγάλη ακρίβεια της μάζας ενός σωματιδίου αντιύλης με το αντίστοιχό του σωματίδιο ύλης, οι οποίες πρέπει να είναι απόλυτα όμοιες. «Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που περιέχουν αντιπρωτόνια, ψύχθηκε κάτω από τους μείον 271 βαθμούς Κελσίου. Προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι ένα άτομο που αποτελείται κατά το ήμισυ από αντιύλη, μπορεί να ψυχθεί τόσο απλά, τοποθετώντας το σε παγωμένο αέριο ηλίου», δήλωσε ο ιαπωνικής καταγωγής Μασάκι Χόρι του γερμανικού ινστιτούτου κβαντικής οπτικής Μαξ Πλανκ, επικεφαλής του πειράματος ASACUSA, που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science». Τα σωματίδια ύλης και αντιύλης παράγονται πάντα σε ζεύγη, ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων σωματιδίων. Σωματίδια και αντισωματίδια έχουν την ίδια μάζα και αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο. Η μελέτη υψηλής ακριβείας των σωματιδίων αντιύλης παραμένει πάντα μια πρόκληση, επειδή όταν η ύλη και η αντιύλη έρχονται σε επαφή, εξαϋλώνονται με μια λάμψη ενέργειας λόγω της έκλυσης φωτονίων. Ο Επιβραδυντής Αντιπρωτονίων του CERN παράγει δέσμες αντιπρωτονίων χαμηλής ενέργειας για τα πειράματα που μελετούν την αντιύλη. Το ASACUSA μπορεί να δημιουργήσει υβριδικά άτομα αποτελούμενα από ένα μίγμα ύλης και αντιύλης. Αυτά είναι τα αντιπρωτονικά άτομα ηλίου, που αποτελούνται από ένα αντιπρωτόνιο και ένα ηλεκτρόνιο, που περιφέρονται γύρω από ένα πυρήνα ηλίου και μπορούν να δημιουργηθούν από την ανάμιξη αντιπρωτονίων με αέριο ήλιο. Σε αυτό το μίγμα, περίπου το 3% των αντιπρωτονίων αντικαθιστούν ένα από τα δύο ηλεκτρόνια του ατόμου ηλίου. Στο αντιπρωτονικό ήλιο, το αντιπρωτόνιο που περιφέρεται γύρω από τον πυρήνα ηλίου, προστατεύεται από το νέφος ηλεκτρονίων που περιβάλλει όλο το άτομο, καθιστώντας έτσι το αντιπρωτονικό ήλιο αρκετά σταθερό για την πραγματοποίηση μετρήσεων ακριβείας. Η μέτρηση της μάζας του αντιπρωτονίου γίνεται με φασματοσκοπικές μεθόδους, φωτίζοντας το αντιπρωτονικό ήλιο με μια δέσμη λέιζερ. Το σημαντικότερο επίτευγμα του πειράματος ASACUSA είναι ότι κατάφερε να ψύξει τα αντιπρωτονικά άτομα ηλίου σε θερμοκρασία κοντά στο απόλυτο μηδέν, αφήνοντάς τα να αιωρούνται σε ψυχρό αδρανές αέριο ήλιο. Με αυτό τον τρόπο, η μικροσκοπική κίνηση των ατόμων ελαττώνεται, κάνοντας εφικτή μια ακριβέστερη μέτρηση σε σύγκριση με προηγούμενα πειράματα. Το πείραμα ASACUSA αναμένεται στο μέλλον να βελτιώσει ακόμη περισσότερο την ακρίβεια μέτρησης της μάζας του αντιπρωτονίου χρησιμοποιώντας δύο δέσμες λέιζερ. Στο προσεχές μέλλον, εξάλλου, η έναρξη του πειράματος ELENA στο CERN θα ενισχύσει σημαντικά την ακρίβεια τέτοιων μετρήσεων. https://www.youtube.com/watch?v=GD2v7bFmwrs http://physicsgg.me/2016/11/06/%ce%b7-%ce%b1%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%b2%ce%ad%cf%83%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b7-%ce%bc%ce%ad%cf%84%cf%81%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc%ce%ac%ce%b6%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b1%ce%bd-2/