Δροσος Γεωργιος

Βραβείο Norbert Wiener: Κορυφαία διάκριση για Έλληνα μαθηματικό. Ο Ελληνας μαθηματικός, σύμφωνα με τον γνωστό Αμερικανικό οργανισμό «American Mathematical Society», είναι ο κάτοχος του βραβείου Norbert Wiener Prize για το 2016. Η τεράστια αυτή διάκριση, αποτελεί αναγνώριση της μεγάλης συμβολής του στις Μερικές Διαφορικές Εξισώσεις και στη Φυσική του Συνεχούς. Σύμφωνα με το AMS, o Κωνσταντίνος Δαφέρμος διακρίνεται για τον τρόπο με τον οποίο συνδυάζει τη βαθιά γνώση στα ζητήματα που ερευνά, με την πολύ μεγάλη μαθηματική ακρίβεια. Ο αμερικανική μαθηματική κοινότητα χαρακτηρίζει τον Ελληνα καθηγητή ως «έναν από τους κορυφαίους παγκοσμίως, πάνω στη θεωρία των Νόμων Διατήρησης». Ανάμεσα στο έργο του, ξεχωρίζει η συνεισφορά του στην ανάπτυξη της θεωρίας των «Μη Γραμμικών Νόμων Διατήρησης», η εισαγωγή νέων, πρωτοποριακών μεθόδων και η χρήση τους πάνω σε τομείς όπως η Μηχανική του Συνεχούς, η Δυναμική Αερίων και η Μη Γραμμική Ελαστικότητα. Ο Κωνσταντίνος Δαφέρμος έχει διατελέσει διευθυντής στο Lefschetz Center for Dynamical Systems, βοηθός καθηγητής στο τμήμα Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Μηχανικής του Πανεπιστημίου Cornell, ενώ ήταν μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο Τμήμα Μηχανικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Είναι απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και πιο συγκεκριμένα της σχολής Πολιτικών Μηχανικών, ενώ έχει λάβει το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. Η συνεισφορά του στη βιβλιογραφία γύρω από τον τομέα της Μηχανικής και των Διαφορικών Εξισώσεων είναι σημαντική, με αρκετές δημοσιεύσεις και επιστημονικά βιβλία. Εχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το βραβείο Norbert Wiener, ένα από τα σημαντικότερα στον τομέα των Εφαρμοσμένων Μαθηματικών, θα του απονεμηθεί στις 7 Ιανουαρίου του 2016 στο Σιάτλ. http://www.pronews.gr/portal/20151207/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%83/%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%B2%CE%B5%CE%AF%CE%BF-norbert-wiener-%CE%BA%CE%BF%CF%81%CF%85%CF%86%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C

Συμμετοχή σε μαραθώνιο από τον Διαστημικό Σταθμό. Στις 24 Απριλίου του 2016, ο Βρετανός αστροναύτης της ESA, Tim Peake, θα δεθεί στον διάδρομο του ISS και θα τρέξει τα 42.195 μέτρα του μαραθωνίoυ, την ίδια ώρα που στην Γη θα διεξάγεται ο μαραθώνιος του Λονδίνου. Ο Tim Peake θα μεταβεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 15 Δεκεμβρίου, από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στη Ρωσία, και θα παραμείνει σε τροχιά για 173 ημέρες μέχρι τις 5 Ιουνίου του 2016. Για το εγχείρημά του, ο Peake θα δεθεί με ιμάντες στον διάδρομο λίγο πριν την εκκίνηση του λονδρέζικου μαραθωνίου, ώστε να τρέξει απρόσκοπτα την διαδρομή χωρίς να τινάζεται στον αέρα με κάθε του βήμα λόγω της έλλειψης βαρύτητας. «Δε νομίζω ότι θα κάνω τον καλύτερο χρόνο μου. Ίσως τερματίσω σε τρεισήμισι με τέσσερις ώρες. Οι συνθήκες μικροβαρύτητας δεν θα με διευκολύνουν όπως θα νόμιζε κανείς, και οι ιμάντες θα με καθυστερούν ακόμη περισσότερο», σχολίασε ο ίδιος. Ο Peake είναι ο πρώτος Βρετανός κοσμοναύτης που επιλέγεται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος για να επανδρώσει κάποιο από τα πληρώματα που εναλλάσσονται κάθε έξι μήνες στον διεθνή διαστημικό σταθμό, που με τη σειρά του «τρέχει» 400 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη, με ταχύτητα 27.000 χιλιομέτρων ανά ώρα. Βίντεο. http://physicsgg.me/2015/12/05/%cf%83%cf%85%ce%bc%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%bf%cf%87%ce%ae-%cf%83%ce%b5-%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%b8%cf%8e%ce%bd%ce%b9%ce%bf-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7/ Online ψηφοφορία για το όνομα του επόμενου επανδρωμένου διαστημοπλοίου της Ρωσίας. Δέκα επιλογές, από ένα σύνολο 6.000, έχουν φτάσει στον μεγάλο τελικό για την «βάφτιση» του νέου επανδρωμένου διαστημοπλοίου της Ρωσίας, η εκτόξευση του οποίου αναμένεται το 2016, όπως ανακοινώθηκε από την εταιρεία Energia. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του ρωσικού πρακτορείου TASS, τα ονόματα που βρίσκονται στην τελική ευθεία είναι: Federation, Gagarin, Rodina, Zvezda, Leader, Galaxy, Mir, Zodiac, Astra, Vector. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ψηφίσουν μέσω της ιστοσελίδας της εταιρείας και της σελίδας της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας στο κοινωνικό δίκτυο Vkontakte. Αυτός που πρότεινε το όνομα που θα επιλεγεί θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ για να παρακολουθήσει την εκτόξευση. Σημειώνεται ότι το εν λόγω σκάφος προορίζεται να χρησιμοποιηθεί και για πιθανές αποστολές στη Σελήνη. Στο μεταξύ, πηγή της αεροδιαστημικής βιομηχανίας δήλωσε στο πρακτορείο ότι η όλη διοργάνωση μιας επανδρωμένης αποστολής της Ρωσίας στη Σελήνη θα απαιτήσει 4 με 6 εκτοξεύσεις πυραύλων Angara-A5V από τα κοσμοδρόμια του Πλεσέτσκ και του Βοστότσνι, με μακροπρόθεσμο στόχο την κατασκευή μιας μόνιμης βάσης στη Σελήνη. Σε πιο βραχυπρόθεσμο πλαίσιο, η Roscosmos (η ρωσική διαστημική υπηρεσία) σχεδιάζει την αποστολή μιας σεληνακάτου (Luna 25) στον νότιο πόλο της Σελήνης, με σκοπό τη διερεύνηση σημείων όπου θα μπορούσε να στηθεί μια τέτοια βάση (κάποια στιγμή μέσα στη δεκαετία του 2030). Ωστόσο, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των Moscow Times, προβληματισμούς σχετικά με τα εν λόγω φιλόδοξα προγράμματα της Roscosmos εγείρει ο προϋπολογισμός της, καθώς η υπηρεσία θα λάβει μόλις 1,5 τρισ. ρούβλια (22,5 δισ. δολάρια) σε κρατική χρηματοδότηση τα επόμενα δέκα χρόνια, δηλαδή κάτω του μισού σε σχέση με το ποσό που είχε προαναγγελθεί από αξιωματούχους νωρίτερα μέσα στο έτος. Η υπηρεσία υπολόγιζε σε χρηματοδότηση 3,4 τρισ. ρουβλιών στο πλαίσιο του Ομοσπονδιακού Διαστημικού Προγράμματος 2016-2025, το οποίο παρουσιάζει τους στόχους της Ρωσίας στο Διάστημα και τη χρηματοδότηση για αυτούς. http://www.naftemporiki.gr/story/1038907/online-psifoforia-gia-to-onoma-tou-epomenou-epandromenou-diastimoploiou-tis-rosias Προετοιμασίες του διαστημόπλοιο «Σογιούζ TMA-19Μ" για να ξεκινήσει το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. http://www.energia.ru/ru/iss/iss46/photo_12-04.html

Βλάβη απειλεί την εκτόξευση του πρώτου σεισμογράφου στον Άρη. Τεχνικό πρόβλημα που παρουσιάστηκε στα πρώτα σεισμόμετρα που θα μελετήσουν τη γεωλογία του Άρη απειλεί να καθυστερήσει την εκτόξευση της αμερικανικής αποστολής InSight στις αρχές Μαρτίου. Όπως ανακοίνωσε η NASA, ο θάλαμος κενού που στεγάζει τα τρία ευαίσθητα σεισμόμετρα παρουσίασε εισροή αέρα, η οποία θα εμπόδιζε τη συλλογή ακριβών μετρήσεων στην αρειανή επιφάνεια. Το όργανο βρίσκεται ακόμα στη Γαλλία και εξετάζεται από τους μηχανικούς που το κατασκεύασαν στη γαλλική διαστημική υπηρεσία CNES. Η βλάβη πρέπει να διορθωθεί άμεσα προκειμένου να εγκατασταθεί εγκαίρως το όργανο στο κύριο σώμα του σκάφους Insight. Αν η αποστολή δεν εκτοξευτεί εντός του προκαθορισμένου χρονικού παράθυρου, που διαρκεί από τις 4 έως τις 30 Μαρτίου, η NASA θα πρέπει να περιμένει αρκετούς μήνες μέχρι να βρεθεί ο Άρης και πάλι στην κατάλληλη θέση. Το ίδιο το σκάφος υποβάλλεται ακόμα σε δοκιμές σε εργαστήριο της κατασκευάστριας εταιρείας Lockheed-Martin στο Ντένβερ του Κολοράντο. Τις επόμενες εβδομάδες θα μεταφερθεί στην Αεροπορική Βάση Βάντερμπεργκ στην Καλιφόρνια από όπου θα εκτοξευτεί. Τα σεισμόμετρα προγραμματίζεται να προστεθούν τον Ιανουάριο. Εφόσον εκτοξευτεί τον Μάρτιο, το InSight (Interior Exploration) using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport) θα προσεδαφιστεί κοντά στον ισημερινό του Άρη τον Σεπτέμβριο του 2016 και θα ξεκινήσει μια αποστολή δύο ετών. Το βασικό όργανο του σκάφους θα μελετήσει την ταχύτητα διάδοσης σεισμικών κυμάτων στο υπέδαφος προκειμένου να αποκαλύψει την εσωτερική δομή του πλανήτη. Ο Άρης πιστεύεται ότι δεν έχει ηφαιστειακή και τεκτονική δραστηριότητα, οπότε οι σεισμοί του πιθανότατα είναι σπάνιοι και ασθενείς. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500043868

Έλληνας αστροφυσικός θα κάνει το «τεστ της μαύρης τρύπας» με το νέο τηλεσκόπιο EHT Ένας Έλληνας επιστήμονας της διασποράς, ο Δημήτρης Ψάλτης, καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο νέο μεγάλο Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope-EHT), που φιλοδοξεί να τραβήξει τις πρώτες εικόνες από την περίμετρο της μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία μας, αλλά και άλλων γαλαξιών. Αυτό θα είναι και το ύστατο «τεστ» επαλήθευσης της Θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας του 'Αλμπερτ Αϊνστάιν. Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του , ο ίδιος και οι συνεργάτες του έχουν αναπτύξει τα "τεστ" που το τηλεσκόπιο ΕΗΤ θα πραγματοποιήσει. Οι πρώτες παρατηρήσεις του ΕΗΤ από μαύρες τρύπες αναμένονται στις αρχές του 2017. Ο κ.Ψάλτης δεν αποκλείει μάλιστα ότι η μελέτη των μαύρων οπών με το νέο υπερ-τηλσκόπιο θα οδηγήσει σε τροποποιήσεις της θεωρίας του Αϊνστάιν. Το ΕΗΤ είναι μια διάταξη πολλών ραδιοτηλεσκοπίων, που καλύπτει όλη τη Γη, διαθέτοντας σταθμούς παρατήρησης από το νησί της Χαβάης έως τις Γαλλικές 'Αλπεις και από τα βουνά της Αριζόνα έως το Νότιο Πόλο. Όταν συνδυασθούν σε έναν υπερυπολογιστή οι ακτινοβολίες που λαμβάνουν όλα αυτά τα ραδιοτηλεσκόπια, θα λειτουργήσουν ως ένα ενιαίο εικονικό τηλεσκόπιο μεγάλο όσο η Γη, πράγμα που θα επιτρέψει στο ΕΗΤ να επιτύχει μεγεθύνσεις αδύνατες με τα επιμέρους τηλεσκόπια. Ο Δημήτρης Ψάλτης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1970 και σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έκανε τα μεταπτυχιακά του στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και υπήρξε μεταδιδακτορικός φοιτητής στο Κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, στο Πανεπιστήμιο ΜΙΤ και στο Ινστιτούτο Προωθημένων Μελετών του Πανεπιστημίου Πρίνστον. Από το 2003 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, όπου σήμερα είναι καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής. Οι έρευνές του εστιάζονται στον έλεγχο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Αϊνστάιν σε κοσμική κλίμακα, μελετώντας κυρίως τις μαύρες τρύπες και τους αστέρες νετρονίων. Την περασμένη Παρασκευή, στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό "Science", οι επιστήμονες (μεταξύ των οποίων ο κ.Ψάλτης) ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν για πρώτη φορά, μέσω του τηλεσκοπίου ΕΗΤ, να παρατηρήσουν στην περίμετρο της μαύρης τρύπας του γαλαξία μας μαγνητικά πεδία, η ύπαρξη των οποίων έως τώρα ήταν μόνο θεωρητική υπόθεση. Τι είδους πειράματα βρίσκονται σε εξέλιξη προκειμένου να ελέγξουν τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν σε νέα πλαίσια και πεδία; Όπως πάντα, «τρέχουν» πολλά πειράματα στη Φυσική, τα οποία αποσκοπούν να ωθήσουν όλες τις υπάρχουσες θεωρίες στα όριά τους. Στην περίπτωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, η εστίαση πολλών πειραμάτων είναι αφενός αντικείμενα όπως οι μαύρες τρύπες και τα άστρα νετρονίων και, αφετέρου, η επιταχυνόμενη επέκταση του σύμπαντος. Όσον αφορά το πρώτο, η επόμενη δεκαετία θα μας φέρει, από τη μία χάρη στο Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (ΕΗΤ), τις πρώτες άμεσες εικόνες από τις 'σκιές' που ρίχνουν γύρω τους οι μαύρες τρύπες, και από την άλλη χάρη στο παρατηρητήριο LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory), τα βαρυτικά κύματα που δημιουργούνται, όταν δύο αντικείμενα, όπως οι μαύρες τρύπες και τα άστρα νετρονίων, πλησιάζουν μεταξύ τους. Μέσω της δεύτερης ομάδας παρατηρήσεων από τη Γη και το διάστημα, θα αποκτήσουμε περισσότερα δεδομένα για τη δομή του σύμπαντος και θα ανακατασκευάσουμε την ιστορία του, όπως εξελίχθηκε μέσω των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων. Τι ακριβώς είναι και τι προσπαθεί να πετύχει το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (ΕΤΗ); Το τηλεσκόπιο αυτό αποτελείται από μια διάταξη ραδιοτηλεσκοπίων, που καλύπτει όλη τη Γη και στοχεύει να τραβήξει τις πρώτες εικόνες, που θα έχουν ποτέ ληφθεί από αστροφυσικές μαύρες τρύπες. Διαθέτει σταθμούς-τηλεσκόπια από το νησί της Χαβάης έως τις Γαλλικές 'Αλπεις και από τα βουνά της Αριζόνα έως το Νότιο Πόλο. Όταν συνδυάσουμε σε έναν υπερυπολογιστή τις ακτινοβολίες που λαμβάνουν όλα αυτά τα επιμέρους ραδιοτηλεσκόπια, θα μπορέσουμε να συνθέσουμε ένα εικονικό τηλεσκόπιο τόσο μεγάλο όσο ολόκληρη η Γη και θα το χρησιμοποιήσουμε για να επιτύχουμε μεγεθύνσεις που θα ήσαν αδύνατες με μεμονωμένα τηλεσκόπια. Αυτή τη στιγμή, όλα τα εμπλεκόμενα τηλεσκόπια είναι πλήρως εξοπλισμένα και αναμένουμε την πρώτη ομάδα παρατηρήσεων από την ολοκληρωμένη διάταξή τους να συμβεί στις αρχές του 2017. Ποια είναι η προσωπική εμπλοκή σας στο τηλεσκόπιο ΕΗΤ; Ασχολούμαι με το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων από τα πρώτα στάδιά του. Στην ομάδα μου στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, έχουμε αναπτύξει τα τεστ της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, που το τηλεσκόπιο ΕΗΤ θα πραγματοποιήσει. Έχουμε επίσης αναπτύξει αλγόριθμους προσομοίωσης που εκτελούμε σε υπολογιστές και οι οποίοι μας επιτρέπουν να προβλέψουμε πώς θα μοιάζουν οι εικόνες που θα πάρουμε από τις μαύρες τρύπες. Γιατί διαλέξατε τις μαύρες τρύπες ως τεστ για τη Θεωρία της Σχετικότητας; Οι μαύρες τρύπες αποτελούν ένα από τα αστροφυσικά περιβάλλοντα, όπου η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας κάνει τις πιο ακραίες προβλέψεις της. Η άλλη περίπτωση είναι το Μπιγκ Μπανγκ. Είναι φυσικό να περιμένουμε ότι, αν η θεωρία του Αϊνστάιν χρειάζεται τροποποιήσεις, θα είναι ευκολότερο να το δούμε αυτό στις πιο ακραίες συνθήκες. Αν αποδειχθεί κάποτε ότι ο Αϊνστάιν είχε λάθος, πόσο μεγάλο επιστημονικό «σεισμό» θα προκαλούσε κάτι τέτοιο; Είναι ξεκάθαρο έως τώρα ότι η Γενική Θεωρία Σχετικότητας του Αϊνστάιν περιέγραφε με πολλή ακρίβεια τα βαρυτικά φαινόμενα στο ηλιακό μας σύστημα, καθώς και πολλά άλλα φαινόμενα στο σύμπαν. Παρόλα αυτά, είναι ακόμη πιθανό ότι όταν ασχοληθούμε με ακραίες συνθήκες, όπως αυτές κοντά σε μια μαύρη τρύπα ή στη διάρκεια του «Μπιγκ Μπανγκ», η θεωρία του μπορεί να απαιτεί τροποποιήσεις. Είναι δύσκολο να πει κανείς πόσο σοβαρές θα χρειαστεί να είναι αυτές οι τροποποιήσεις ή πόσο θα διαταράξουν τα θεμέλια της θεωρίας του, προτού βρούμε αποδείξεις ότι όντως τέτοιες τροποποιήσεις είναι αναγκαίες. Ποιο ήταν τελικά το μεγαλύτερο επίτευγμα του Αϊνστάιν και γιατί αντιμετωπίζεται σαν ροκ-σταρ; Ο 'Αλμπερτ Αϊνστάιν έκανε πολλές θεμελιώδεις συνεισφορές στη Φυσική, όμως αυτή που γιορτάσαμε φέτος, είναι η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Αν και μου είναι πολύ δύσκολο να τις αξιολογήσω με σειρά σπουδαιότητας, μπορώ να πώ ότι η θεωρία του αυτή είναι ίσως εκείνη που απαιτούσε την πιο πρωτότυπη και έξω από τις συμβατικότητες σκέψη. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς όλων των εποχών, επειδή έφερε επανάσταση στην κατανόησή μας για τον φυσικό κόσμο με πάνω από έναν τρόπους. Η ειδωλοποίησή του σε βαθμό ροκ-σταρ είναι συνέπεια και της εποχής που έζησε, όπως πάντα συμβαίνει. Έκανε μερικές από τις σημαντικότερες επιστημονικές εργασίες του στη Γερμανία στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και η θεωρία του σύντομα επαληθεύθηκε από άγγλους αστρονόμους - δηλαδή από τον εχθρό! Έκανε ανοιχτή κριτική στη ναζιστική Γερμανία και υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ειρήνης. Έζησε δύο από τους πιο καταστροφικούς πολέμους στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά υποστήριξε σθεναρά μια ειρηνική ζωή, γεμάτη διανοητικά επιτεύγματα. Ο Αϊνστάιν άλλαξε την επιστημονική οπτική μας για το σύμπαν, αλλά πόσο επηρέασε τον μέσο άνθρωπο στον δρόμο; Αν και είναι δύσκολο για έναν μη φυσικό να παρακολουθήσει τα πολύπλοκα μαθηματικά των θεωριών του Αϊνστάιν, ζούμε σήμερα σε έναν κόσμο που κάνει συνεχή, καθημερινή χρήση των εφαρμογών του. Η περιγραφή του φωτοηλεκτρικού φαινομένου, για το οποίο πήρε το βραβείο Νόμπελ, συνιστά τη βάση για όλα τα φωτοβολταϊκά, προκειμένου να αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια, καθώς και για πολλά άλλα στοιχεία στα ψηφιακά κυκλώματα. Οι συσκευές GPS που έχουμε στα κινητά τηλέφωνά μας, χρησιμοποιούν τη δική του Γενική Θεωρία της Σχετικότητας για να εντοπίσουν τη θέση μας στη Γη. Αν κοιτάξουμε γύρω μας, στην καθημερινή ζωή μας, θα βρούμε πολλά να μας υπενθυμίζουν την κληρονομιά του. Ποιο ήταν το μεγαλύτερο σφάλμα του Αϊνστάιν; Ο ίδιος θεώρησε ως μεγαλύτερο σφάλμα του την πεποίθησή του ότι το σύμπαν είναι στατικό. Θα ήταν πάντως ανάρμοστο να το θεωρήσουμε σφάλμα. Ο στόχος ενός φυσικού είναι να περιγράψει με μαθηματικό τρόπο φαινόμενα που συμβαίνουν στον φυσικό κόσμο. Καθώς τα πειράματα και οι οι παρατηρήσεις μας βελτιώνονται, οι περιγραφές μας επίσης πρέπει να βελτιώνονται. Αυτό που φαινόταν καλή ιδέα χθες, ίσως φαίνεται ατελές σήμερα. Όταν ο Αϊνστάιν έμαθε τις παρατηρήσεις του αμερικανού αστρονόμου Ε.Χαμπλ ότι το σύμπαν επεκτείνεται, συνειδητοποίησε πως έπρεπε να αναθεωρήσει τις απόψεις του. Αυτό που ήταν ενδιαφέρον -και ο λόγος που μίλησε για σφάλμα του- ήταν το γεγονός πως η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, στην αρχική μορφή της, προέβλεπε ένα εξελισσόμενο σύμπαν. Χρειάσθηκε μετά να τη «διορθώσει», για να κάνει το σύμπαν στατικό. Σήμερα πια ξέρουμε ότι το σύμπαν όχι μόνο εξελίσσεται, αλλά η επέκτασή του στην πραγματικότητα επιταχύνεται. Αποδεικνύεται ότι η «διόρθωση» του Αϊνστάιν - αυτό που αποκαλούμε Κοσμολογική Σταθερά- μπορεί να ευθύνεται τελικά γι' αυτή την επιτάχυνση. Τι άφησε ο Αϊνστάιν ανολοκλήρωτο; Η Φυσική συνεχώς εξελίσσεται. Με αυτή την έννοια, όλες οι περιγραφές μας του φυσικού κόσμου δεν είναι ολοκληρωμένες, επειδή κατ' ανάγκη καλύπτουν μόνο τις πλευρές που γνωρίζουμε σήμερα. Όταν ο Αϊνστάιν πέθανε, γνωρίζε πολύ λίγα για τα υποατομικά σωματίδια, σε σχέση με αυτά που ξέρουμε σήμερα, ή για τις μαύρες τρύπες ή για την επιταχυνόμενη επέκταση του σύμπαντος. Ο Αϊνστάιν έκανε πολλές σημαντικές προόδους όσον αφορά την κατανόησή μας για τον κόσμο και πολλές γενεές φυσικών έκτοτε συνεχίζουν πάνω στο μονοπάτι που χάραξε. http://www.pronews.gr/portal/20151207/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%B8%CE%B1-%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%C2%AB%CF%84%CE%B5%CF%83%CF%84-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%81%CF%8D%CF%80%CE%B1%CF%82%C2%BB-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B9%CE%BF-eht

Το Ηλιακό Σύστημα μεγαλώνει. Η ανακάλυψη ενός νάνου πλανήτη που αποτελεί το πιο μακρινό γνωστό μέλος του ηλιακού συστήματος ανοίγει τον δρόμο για τον εντοπισμό και άλλων σωμάτων που οι αστρονόμοι θεωρούν ότι περιφέρονται σε άγνωστες περιοχές της κοσμικής γειτονιάς μας Η πρόσφατη ανακάλυψη του V774104, ενός νάνου πλανήτη σε απόσταση από τον Ήλιο εκατό φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Γης, χαιρετίστηκε ως η ανακάλυψη του πιο μακρινού γνωστού μέλους του Ηλιακού Συστήματος. Ομως είναι σίγουρο ότι στο μέλλον θα ανακαλυφθούν και άλλα, πιο απομακρυσμένα από αυτό σώματα, ενώ μερικά από τα ήδη γνωστά θα μετακινηθούν, ακολουθώντας την τροχιά τους, σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Η σημασία της νέας ανακάλυψης έγκειται στο γεγονός ότι αυτός ο νάνος πλανήτης είναι πολύ πιθανό να ανήκει σε έναν πληθυσμό ουράνιων σωμάτων, οι τροχιές των οποίων παρουσιάζουν ένα δυσεξήγητο χαρακτηριστικό: το πλησιέστερο προς τον Ήλιο σημείο της τροχιάς τους, το περιήλιο, βρίσκεται έξω από την τροχιά του Ποσειδώνα. Μία από τις θεωρίες που προτάθηκαν για την ερμηνεία αυτού του χαρακτηριστικού είναι η ύπαρξη ενός απομακρυσμένου, ένατου πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος. Ο υπολογισμός της τροχιάς του V774104, με τη βοήθεια παρατηρήσεων που θα πραγματοποιηθούν τον επόμενο χρόνο, θα βοηθήσει στην αξιολόγηση αυτής της θεωρίας. Το Ηλιακό Σύστημα καταλαμβάνει μια σφαίρα με ακτίνα 100.000 φορές την απόσταση Γης – Ήλιου, η οποία ονομάζεται αστρονομική μονάδα (astronomical unit, AU) και ισούται με 150.000.000 χιλιόμετρα. Από όλη αυτή την τεράστια έκταση, σήμερα γνωρίζουμε καλά μόνο την κεντρική περιοχή της, ακτίνας μόλις 30 AU, στην οποία κινούνται οι 8 γνωστοί πλανήτες και μερικά άλλα μικρά σώματα, όπως οι νάνοι πλανήτες Δήμητρα και Πλούτωνας, καθώς και οι αστεροειδείς. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα η μοναδική πληροφορία που είχαμε για την εξωτερική περιοχή του Ηλιακού Συστήματος ήταν οι κομήτες, που σε ένα μικρό τμήμα της τροχιάς τους περνούν από την κεντρική περιοχή του και γίνoνται αντιληπτοί από τη φωτεινή ουρά τους. Με βάση τα χαρακτηριστικά που έχουν οι τροχιές των κομητών, οι αστρονόμοι είχαν υποθέσει την ύπαρξη δύο – άγνωστων τότε – περιοχών του Ηλιακού Συστήματος, πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα: της ζώνης Ετζγουερθ – Κάιπερ και του νέφους του Οορτ. Η ζώνη Ετζγουερθ – Κάιπερ είναι ένας δακτύλιος μεταξύ 30 και 50 AU και προτάθηκε ως η πηγή των κομητών μικρής περιόδου, οι τροχιές των οποίων βρίσκονται λίγο-πολύ πάνω στο ίδιο επίπεδο, αυτό της τροχιάς του Δία. Το νέφος του Οορτ έχει σφαιρική συμμετρία, εκτείνεται σε μια περιοχή από 1.000 ως 100.000 αστρονομικές μονάδες και προτάθηκε ως η πηγή των κομητών μεγάλης περιόδου, τα επίπεδα της τροχιάς των οποίων έχουν τυχαίο προσανατολισμό. Η ύπαρξη της ζώνης Ετζγουερθ – Κάιπερ επιβεβαιώθηκε παρατηρησιακά το 1992, όταν ανακαλύφθηκε το δεύτερο σώμα αυτής της ζώνης – το πρώτο ήταν ο Πλούτωνας – και έκτοτε έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 200. Θα έλεγε κανείς ότι ήταν μια μεγάλη επιτυχία του επαγωγικού τρόπου σκέψης – μόνο που, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, πηγή των κομητών μικρής περιόδου δεν είναι η ζώνη Ετζγουερθ – Κάιπερ αλλά μια τρίτη ομάδα ουράνιων σωμάτων, ο σκεδασμένος δίσκος (scattered disk). Σε αυτή την τελευταία ομάδα ανήκει η Ερις, που κατείχε το ρεκόρ του πιο απομακρυσμένου σώματος προτού ανακαλυφθεί ο νάνος πλανήτης V774104, ο οποίος σήμερα βρίσκεται σε απόσταση 103 AU. Τα περιήλια των μελών της ζώνης Ετζγουερθ – Κάιπερ και του σκεδασμένου δίσκου βρίσκονται κοντά στην τροχιά του Ποσειδώνα. Ως σήμερα είχαν ανακαλυφθεί και δύο σώματα πέρα από τη ζώνη Ετζγουερθ – Κάιπερ, η Σέντνα και το VP113, που ορισμένοι αστρονόμοι θεωρούν ότι ανήκουν στο εσωτερικό νέφος του Οορτ – αλλά άλλοι όχι. Το περιήλιο αυτών των σωμάτων βρίσκεται σημαντικά πέρα από τη ζώνη Ετζγουερθ – Κάιπερ, και έτσι για θεωρητικούς λόγους αποκλείεται να «εκσφενδονίστηκαν» στη σημερινή τροχιά τους από τη βαρυτική έλξη του Ποσειδώνα, λόγω εγγύτατης προσέγγισης σε αυτόν. Αυτό το φαινόμενο είναι η γνωστή βαρυτική υποβοήθηση, που χρησιμοποιούμε για να στείλουμε διαστημόπλοια σε μεγάλες αποστάσεις. Μια πιθανή ερμηνεία του μεγάλου περιηλίου αυτών των σωμάτων είναι ότι «εκσφενδονίστηκαν» από έναν – άγνωστο ως σήμερα – πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος, ο οποίος κινείται σε μεγάλη απόσταση από τον Ήλιο. Το σενάριο αυτό συμφωνεί και με προσομοιώσεις της δημιουργίας του Ηλιακού Συστήματος, σύμφωνα με τις οποίες οι αέριοι γίγαντες του Ηλιακού Συστήματος ήταν αρχικά πέντε, εκ των οποίων ο ένας «εκσφενδονίστηκε» σε μεγάλη απόσταση από τη βαρυτική έλξη των υπόλοιπων τεσσάρων (Δία, Κρόνου, Ουρανού και Ποσειδώνα). «Κρυμμένος» ένατος πλανήτης; Αν φαίνεται θαύμα της τεχνολογικής προόδου των τηλεσκοπίων το ότι παρατηρήσαμε ένα ετερόφωτο σώμα με διάμετρο 1.000 χιλιόμετρα σε απόσταση 15 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, τι θα πρέπει να πούμε για τον υπολογισμό της απόστασής του; Η βασική αρχή αυτής της μέτρησης είναι βέβαια σχετικά απλή, και μπορούμε να την καταλάβουμε με ένα απλό παράδειγμα. Σκεφθείτε ότι ταξιδεύετε με το αυτοκίνητό σας σε έναν αυτοκινητόδρομο που περιβάλλεται από μακρινά βουνά και παρατηρείτε ένα δέντρο σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων από εσάς. Λόγω της κίνησης του αυτοκινήτου το δέντρο φαίνεται να προβάλλεται σε συνεχώς διαφορετικά σημεία της εικόνας των βουνών, ενώ ούτε το δέντρο ούτε τα βουνά κινούνται στην πραγματικότητα. Από τη φαινόμενη ταχύτητα κίνησης του δέντρου μπορούμε να υπολογίσουμε την απόστασή του. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τα μακρινά σώματα του Ηλιακού Συστήματος. Περιφέρονται τόσο αργά γύρω από τον Ήλιο, ώστε για χρονικό διάστημα μερικών ωρών μπορούμε να τα θεωρήσουμε ακίνητα. Έτσι, η θέση τους σε σχέση με τα μακρινά αστέρια φαίνεται να αλλάζει διαρκώς, λόγω της κίνησης της Γης (γύρω από τον άξονά της και περί τον Ήλιο). Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η «κίνηση» είναι εξαιρετικά αργή. Στην περίπτωση του νάνου πλανήτη V774104 είναι μόλις 1,5 δεύτερα λεπτά της μοίρας ανά ώρα, της ίδιας τάξης μεγέθους με το πιθανό σφάλμα που εισάγουν στην εικόνα οι διαταραχές της ατμόσφαιρας! Μετά τη μέτρηση αυτής της γωνίας και τον υπολογισμό της απόστασης, οι αστρονόμοι της ομάδας παρατήρησης, κάνοντας μια εκτίμηση για την ανακλαστική ικανότητα της επιφάνειας του σώματος, μπόρεσαν να εκτιμήσουν και τις διαστάσεις του. Ο υπολογισμός της τροχιάς του είναι, όμως, πολύ πιο δύσκολη υπόθεση. Θα πρέπει να έχουμε στη διάθεσή μας τουλάχιστον τρεις παρατηρήσεις για να υπολογίσουμε τα στοιχεία της τροχιάς του, δηλαδή μεγάλο ημιάξονα, εκκεντρότητα και κλίση ως προς την τροχιά του Δία. Σημειώνω ότι οι παρατηρήσεις θα πρέπει να απέχουν πολλούς μήνες η μία από την άλλη, γεγονός απαραίτητο για να έχουμε μικρό σφάλμα στον υπολογισμό των στοιχείων. Αν προκύψει ότι το περιήλιό του είναι μεγαλύτερο από 35 αστρονομικές μονάδες, τότε θα έχουμε ανακαλύψει και ένα τρίτο σώμα του λεγόμενου εσωτερικού νέφους του Οορτ και, ίσως, μία ακόμη θετική ένδειξη για έναν μακρινό, ένατο πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος. http://physicsgg.me/2015/12/07/%cf%84%ce%bf-%ce%b7%ce%bb%ce%b9%ce%b1%ce%ba%cf%8c-%cf%83%cf%8d%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9/

Το LISA Pathfinder καθ'οδόν για την εύρεση βαρυτικών κυμάτων. Το LISA Pathfinder της ESA εκτοξεύθηκε νωρίτερα σήμερα σε έναν πύραυλο Vega από την Ευρωπαϊκό κοσμοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας, κάνοντας την αρχή της διαδρομής του για να παρουσιάσει την τεχνολογία για την παρατήρηση των βαρυτικών κυμάτων από το διάστημα. Τα βαρυτικά κύματα είναι κυματισμοί στον ιστό του χωροχρόνου, που προβλέφθηκαν πριν από έναν αιώνα από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν, που δημοσιεύθηκε στις 2 Δεκ, 1915. Η θεωρία του Αϊνστάιν προβλέπει ότι αυτές οι διακυμάνσεις θα πρέπει να είναι καθολικές, που παράγονται από την επιτάχυνση τεράστιων αντικειμένων. Ωστόσο, δεν έχουν εντοπιστεί άμεσα μέχρι σήμερα, επειδή είναι τόσο μικροσκοπικές. Για παράδειγμα, οι κυματισμοί που εκπέμπονται από ένα τροχιακό ζευγάρι μαύρων τρυπών θα τέντωνε έναν χάρακα μήκους ενός εκατομμυρίου χιλιομέτρων, λιγότερο από το μέγεθος ενός ατόμου. Το LISA Pathfinder θα δοκιμάσει την εξαιρετική τεχνολογία που απαιτείται για να παρατηρήσει τα βαρυτικά κύματα από το διάστημα. Στον πυρήνα του βρίσκεται ένα ζεύγος πανομοιότυπων κύβων 46 χιλιοστών από χρυσό-λευκόχρυσο, διαχωρισμένα μεταξύ τους κατά 38 εκατοστά, τα οποία θα είναι απομονωμένα από όλες τις εξωτερικές και εσωτερικές δυνάμεις που ενεργούν πάνω τους, εκτός από μία: τη βαρύτητα. Η αποστολή θα θέσει αυτούς τους κύβους στην καθαρότερη ελεύθερη πτώση που έχει γίνει ποτέ στο διάστημα και θα παρακολουθεί τις σχετικές τους θέσεις με εκπληκτική ακρίβεια, θέτοντας τα θεμέλια για παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων στο διάστημα. Τέτοιες μελλοντικές αποστολές θα είναι βασικοί συνεργάτες των επίγειων σταθμών που ήδη ψάχνουν για αυτούς τους δυσδιάκριτους κοσμικούς αγγελιοφόρους. Τα διαστημικά και επίγεια πειράματα είναι ευαίσθητα σε διαφορετικές πηγές βαρυτικών κυμάτων, και δίνοντας και οι δύο πρόσβαση σε νέες δυνατότητες για τη μελέτη μερικών από τα πιο ισχυρά φαινόμενα στο Σύμπαν. Ο εκτοξευτής Vega εκτοξεύθηκε στις 4:04 GMT (6:04 ώρα Ελλάδος). Περίπου επτά λεπτά αργότερα, μετά το διαχωρισμό των τριών πρώτων σταδίων, η πρώτη ανάφλεξη του ανώτερου σταδίου του Vega προώθησε το LISA Pathfinder σε χαμηλή τροχιά, ακολουθούμενη από άλλη μια ανάφλεξη περίπου μία ώρα και σαράντα λεπτά κατά την πτήση. Το διαστημικό σκάφος διαχωρίστηκε από το ανώτερο στάδιο στις 5:49 GMT (7:49 ώρα Ελλάδος). Κατόπιν οι ελεγκτές στο κέντρο επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας εδραίωσαν τον έλεγχο. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο εβδομάδων, το διαστημόπλοιο θα αυξήσει το υψηλότερο σημείο της τροχιάς του με έξι κρίσιμες αναφλέξεις. Η τελική ανάφλεξη θα ωθήσει το διαστημικό σκάφος προς την επιχειρησιακή θέση του, σε τροχιά γύρω από ένα σταθερό εικονικό σημείο στο διάστημα που ονομάζεται L1, περίπου στα 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη προς τον Ήλιο. Το LISA Pathfinder αναμένεται να φθάσει στην επιχειρησιακή τροχιά του περίπου 10 εβδομάδες μετά την εκτόξευση, στα μέσα Φεβρουαρίου. Μετά τους τελικούς ελέγχους, θα ξεκινήσει την εξάμηνη επιστημονική αποστολή του στις αρχές του Μαρτίου. Καθ 'οδόν προς την τελική τροχιά, οι δύο κύβοι θα απελευθερωθούν από τους μηχανισμούς ασφάλισης που τους κρατούσαν κατά την εκτόξευση και τον περίπλου. Μόλις βρεθεί σε τροχιά γύρω από το L1, οι τελικοί μηχανισμοί θα ξεκλειδώσουν και οι κύβοι δεν θα είναι πλέον σε μηχανική επαφή με το διαστημόπλοιο. Ένα πολύπλοκο σύστημα ακτίνων λέιζερ που ταλαντεύονται μεταξύ των δύο κύβων θα μετρήσουν πόσο κοντά στην πραγματική ελεύθερη πτώση βρίσκονται μέσα σε ένα δισεκατομμυριοστό του χιλιοστού - δεν έχει επιτευχθεί ποτέ στο παρελθόν στο διάστημα. "Η θεμελιώδης έρευνα προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο μας", λέει ο Johann-Dietrich Woerner, ο Γενικός Διευθυντής της ESA. "Τα θεωρητικά αποτελέσματα του Αϊνστάιν είναι ακόμα πολύ εντυπωσιακά. Με το LISA Pathfinder θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ένα ακόμα βήμα για την επιβεβαίωση μιας από τις προβλέψεις του Αϊνστάιν: τα βαρυτικά κύματα". Το ίδιο το διαστημικό σκάφος θα είναι ένα ενεργό κομμάτι του πειράματος, το αναφλέγοντας μικροσκοπικούς προωθητήρες περίπου 10 φορές το δευτερόλεπτο για να ρυθμίσει τη θέση του και να αποφύγει την επαφή με τους κύβους, προστατεύοντας τους έτσι από τυχόν δυνάμεις που θα τους αποτρέψουν από το να κινηθούν κάτω από την επίδραση της βαρύτητας και μόνο. Εάν αυτές οι εξαιρετικές υψηλής-ακρίβειας μετρήσεις και εργασίες μπορέσουν να επιτευχθούν με το LISA Pathfinder, θα ανοίξει η πόρτα για την οικοδόμηση ενός μελλοντικού διαστημικού παρατηρητηρίου, ικανό να ανιχνεύει τις διαταραχές λεπτών στο χωροχρόνο που παράγονται από τα βαρυτικά κύματα, τα οποία αναμένεται να είναι μερικές δεκάδες ενός δισεκατομμυριοστού του χιλιοστού σε αποστάσεις εκατομμυρίων χιλιομέτρων. "Τα βαρυτικά κύματα είναι το επόμενο σύνορο για τους αστρονόμους. Ήδη βλέπουμε το Σύμπαν στο ορατό φως για χιλιετίες και σε ολόκληρο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα μόλις τον περασμένο αιώνα", λέει ο Alvaro Giménez Cañete, Διευθυντής της Επιστημονικής και Ρομποτικής Εξερεύνησης της ESA. "Αλλά ελέγχοντας τις προβλέψεις που έκανε ο Αϊνστάιν εκατό χρόνια πριν με το LISA Pathfinder ανοίγουμε το δρόμο προς ένα ριζικά νέο παράθυρο στο Σύμπαν." Το LISA Pathfinder θα λειτουργεί ως εργαστήριο φυσικής στο διάστημα. Σε μια έντονη περίοδο έξι μηνών, οι επιστήμονες της αποστολής θα αναλύσουν τα δεδομένα που θα ληφθούν στη Γη από τις επιχειρήσεις κάθε ημέρας, για να σχεδιάσουν τα πειράματα που πρέπει να εκτελεστούν στο δορυφόρο κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών. Μετά από πολλά χρόνια ανάπτυξης και δοκιμών στο έδαφος, ανυπομονούμε για την τελική δοκιμή, η οποία μπορεί να τρέξει μόνο στο διάστημα," λέει ο Paul McNamara, επιστήμονας του έργου LISA Pathfinder της ESA. "Σε λίγες εβδομάδες, θα διερευνήσουμε την ίδια τη φύση της βαρύτητας στο διάστημα, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη για την κατασκευή μιας πλήρους κλίμακας διαστημικού παρατηρητηρίου για τη μελέτη της βαρύτητας Σύμπαν στο μέλλον." Μια βιομηχανική ομάδα που καθοδηγείται από τον κύριο ανάδοχο, την Airbus Defence & Space Ltd, κατασκεύασε το διαστημικό σκάφος. Η Airbus Defence & Space GmbH παρείχε το ενσωματωμένο ωφέλιμο φορτίο LISA Technology Package και μια κοινοπραξία ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων παρείχαν τα υποσυστήματά του. Η NASA του παρείχε επιπλέον hardware και software που συμβάλλει στην αποστολή επικυρώνοντας μια εναλλακτική τεχνολογική προσέγγιση για την αποφυγή το διαστημικό σκάφος να έρθει σε επαφή με τις μάζες δοκιμής. "Η ενοποίηση του LISA Pathfinder έθεσε πολλές προκλήσεις, και είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που βλέπουμε το πρωτοποριακό μηχάνημα μας τελικά στο διάστημα, έτοιμο να ξεκινήσει το ταξίδι του στην L1, όπου θα ανοίξει το δρόμο για μια νέα κατηγορία μελλοντικών διαστημικών έργων", καταλήγει ο César García Marirrodriga, διευθυντής του προγράμματος LISA Pathfinder της ESA. Η εκτόξευση του LISA Pathfinder ήταν η τελευταία από τις πέντε πτήσεις που πρόκειται να αποδείξουν την ικανότητα και την ευελιξία του συστήματος του εκτοξευτή Vega, ως μέρος του προγράμματος Verta της ESA - Research and Technology Accompaniment. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος Verta, ο Vega έχει επιβεβαιώσει την ευελιξία του, προσφέροντας ωφέλιμα φορτία σε διάφορες τροχιές, αποδεικνύοντας το πλήρες εύρος του για πιθανές αποστολές. Η ESA ήταν υπεύθυνη για όλες τις αποστολές Verta, που ενίσχυσαν και βελτίωσαν τη διαμόρφωση του συστήματος εκτόξευσης και των λειτουργιών του. Οι εκτοξεύσεις Vega το 2015 (IXV, Sentinel-2A και LISA Pathfinder) επέδειξαν την ικανότητα του συστήματος να φτάσει τις τρεις αποστολές ετησίως, παρέχοντας εμπιστοσύνη στους πελάτες και βοηθώντας την Arianespace να διατηρήσει την ηγετική της θέση σε αυτόν τον τομέα της αγοράς. Το πρόγραμμα του εκτοξευτή Vega είναι πλέον πλήρως καταρτισμένο και έτοιμο για εμπορική εκμετάλλευση από την Arianespace. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με: ESA Media Relations Office Tel: +33 1 53 69 72 99 Email: media@esa.int http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/To_LISA_Pathfinder_kath_odhon_gia_ten_ehurese_varytikhon_kymhaton Στο Μπαϊκονούρ ολοκληρώθηκε ο ανεφοδιασμός του διαστημόπλοιου "Soyuz TMA-19Μ" Οι ειδικοί της εταιρείας "Ενέργεια" στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ ολοκλήρωσαν με επιτυχία την πλήρωση του επανδρωμένου διαστημόπλοιου (TPC) «Soyuz TMA-19Μ» με εξαρτήματα, προωθητικό και συμπιεσμένα αέρια. Μετά τον ανεφοδιασμό, το πλοίο παραδόθηκε στο νεωλκείο για τη συναρμολόγηση και την περαιτέρω δοκιμή. http://www.energia.ru/ru/iss/iss46/photo_12-03.html

Γυναίκες στο φεγγάρι. Η Ρωσία ετοιμάζει ταξίδι στη Σελήνη με πλήρωμα μόνο γυναίκες. Τι έγραψαν οι έξι υποψήφιες για τις δοκιμασίες κατά την προετοιμασία τους; Το Νοέμβριο, ολοκληρώθηκε το πρώτο στην ιστορία διαστημικό πείραμα με τη συμμετοχή -αποκλειστικά- γυναικών. Για τις δοκιμασίες που υπέστησαν στην απομόνωση διαρκείας σε συνθήκες διαστημικού χώρου, τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη διάρκεια της πτήσης, τα κορίτσια διηγούνται μέσα από δημοσιεύσεις των ημερολογίων της «πτήσης» στη σελίδα τους στο Facebook. Η RBTH παρουσιάζει μια επιλογή από τις πιο ενδιαφέρουσες αναρτήσεις της «διαστημικής» περιπέτειας των ρωσίδων «κοσμοναυτών». Έξι γυναίκες, ερευνήτριες από το Ινστιτούτο Ιατρικών και Βιολογικών Προβλημάτων (ΙΙΒΠ) της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (ΡΑΕ) στη Μόσχα, πέρασαν εννέα 24ωρα απομονωμένες σε έναν ερμητικά κλεισμένο θάλαμο. Οι συνθήκες, το περιεχόμενο της «διαστημικής κάψουλας» και η διάρκεια της παραμονής τους σ’ αυτήν, ήταν αρκετά κοντά στις πραγματικές συνθήκες μιας πτήσης στο φεγγάρι. Από τα ημερολόγια της πτήσης και μόνο, οι συμμετέχουσες στο πείραμα γυναίκες θα μπορούσαν να γράψουν ολόκληρο βιβλίο. Αυτές όμως αποφάσισαν να τα δημοσιεύσουν, δίνοντας πρόσβαση σε όλο τον κόσμο μέσα από τη σελίδα του μοναδικού αυτού project, στο Facebook. Διαστημική κοσμητική Τα κορίτσια γράφουν για τα πειράματά τους και τις καθημερινές τους ενασχολήσεις, τονίζοντας το πόσο δύσκολο ήταν να προσαρμοστούν στη ζωή μέσα στον ερμητικά κλειστό και απομονωμένο «διαστημικό» θάλαμο. Τα κρεβάτια ήταν στενά και βρισκόντουσαν ψηλά, το φαγητό ήταν ασυνήθιστο για τα γούστα τους, το ζέσταιναν αποκλειστικά στο φούρνο μικροκυμάτων. Αρκετές ήταν οι δυσκολίες και στην υγιεινή των γυναικών, με περιορισμούς στη χρήση αντικειμένων υγιεινής, ενώ δεν υπήρχε καμία επικοινωνία με τον έξω κόσμο, εκτός από τα υπηρεσιακά ραδιογράμματα (καταγραφές ραντάρ). «Για μένα, το πιο δύσκολο ήταν να αντέξω την έλλειψη ενημέρωσης για την οικογένεια μου, τους κοντινούς μου ανθρώπους. Πού βρίσκονται, τι κάνουν, πως περνάνε την ημέρα τους», είπε η συμμετέχουσα στο έργο, Άννα Κουσμάουλ. «Στην αρχή, κοιμόμουν ανήσυχα, γιατί ο θάλαμος είχε πολύ καλή ακουστική και ακούγονταν ο παραμικρός θόρυβος», λέει η Ντάρια Κομισάροβα. «Αν στο πρώτο κρεβάτι πληκτρολογούσε κάποιος στο φορητό υπολογιστή, πέντε κρεβάτια μετά ακούγονταν το χτύπημα και φυσικά αναρωτιόσουν τι ήταν αυτός ο ήχος. Επιπλέον, έχω μακριά μαλλιά, και το στέγνωμά τους με χαρτοπετσέτες ήταν μια πραγματική δοκιμασία, που μου «έτρωγε» αρκετό χρόνο…». Η προσγείωση αναβάλλεται: Έρχεται τυφώνας! Δυσκολίες και προβλήματα προέκυψαν και στην εκτέλεση των πειραμάτων. Για την καταγραφή των φυσιολογικών παραμέτρων των γυναικών «κοσμοναυτών», εφαρμόστηκαν ηλεκτρόδια στο σώμα, τα οποία έφεραν πάνω τους, ενίοτε και για διάρκεια ημερών, προκαλώντας ερεθισμούς στο δέρμα. Στην απομονωμένη κάψουλα - «διαστημικό όχημα», παρουσιάστηκαν, στο πλαίσιο της άσκησης, δύο φορές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Στην αρχή, τα κορίτσια έπρεπε να παράσχουν τις πρώτες βοήθειες σε μέλος του πληρώματος που έπαθε ηλεκτροπληξία, με το ρόλο του θύματος να τον παίζει μια ψεύτικη κούκλα. Για τη διενέργεια του πειράματος, σε πραγματικό χρόνο, έγινε σύνδεση μέσω τηλεϊατρικής με γιατρούς σε νοσοκομείο της Μόσχας, οι οποίοι καθοδήγησαν τη διαδικασία. Στη συνέχεια, σύμφωνα με το σενάριο εκπαίδευσης, σε λιγότερο από μια μέρα πριν από την έξοδο από το θάλαμο απομόνωσης, ανακοινώθηκε στις συμμετέχουσες στο project, ότι η «προσγείωση» αναβάλλεται για ένα 24ωρο, λόγω «τυφώνα» (!) που «χτύπησε» το κοσμοδρόμιο «Βοστότσνι». Οι αντιδράσεις των κοριτσιών, ήταν ανάμεικτες… «Από τη μία πλευρά, εμείς οι ίδιες, είχαμε εκφράσει πολλές φορές την ιδέα ότι χρειαζόμαστε περισσότερες ημέρες, επειδή το πρόγραμμα είναι αρκετά κορεσμένο, γεμάτο από περίπλοκες διαδικασίες. Έτσι, δεν αρκούσε ο χρόνος για την προετοιμασία της επιστροφής: Έπρεπε να συγκεντρωθεί όλος ο επιστημονικός εξοπλισμός, να γραφτούν οι εκθέσεις, τα τυχόν σχόλια και οι παρατηρήσεις στις οδηγίες λειτουργίας, καθώς επίσης να συζητηθεί δεόντως η διαδικασία εξόδου (από το «διαστημικό όχημα») και οι ερευνητικές εργασίες μετά την πτήση», είπε η επικεφαλής του πληρώματος, Ελένα Λουτσίτσκαγια. «Από την άλλη πλευρά, η καθεμία μας είχε προετοιμαστεί να συναντήσει την οικογένεια της και στη σκέψη μας κυριαρχούσε η ιδέα, ότι αύριο κιόλας θα είμαστε στο σπίτι μας, θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα ντους και να χορτάσουμε επιτέλους, ύπνο!». Συγκριτική ανάλυση με τους άνδρες. Μια σημαντική παράμετρος στην υλοποίηση του έργου, ήταν η καλή συνεργασία όλων μας. Να μπορούμε εργαστούμε πάνω στις όποιες καταστάσεις σαν μια ομάδα», λέει η Άννα Κουσμάουλ. «Όταν μπορείς να μοιραστείς τα συναισθήματα σου, τότε ξέρεις ότι κάποιος άλλος σκέφτεται και αισθάνεται το ίδιο και τότε, οι δυσκολίες ξεπερνιούνται πολύ πιο εύκολα. Το πλήρωμά μας αντιμετώπισε αυτό το θέμα με επιτυχία». Στο πλαίσιο του προγράμματος «Luna 2015», ρώσοι επιστήμονες ερεύνησαν τους μηχανισμούς προσαρμογής του ανθρώπινου σώματος σε συνθήκες «διαστημικής απομόνωσης», δοκίμασαν τον εξοπλισμό για το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, μελέτησαν τη ψυχολογία και τη φυσιολογία του γυναικείου οργανισμού σε μακρινές διαστημικές αποστολές. Συνολικά, διενεργήθηκαν περίπου 30 πειράματα, τα αποτελέσματα των οποίων θα αναλυθούν από τους ερευνητές του ΙΙΒΠ στους επόμενους μήνες. Το επιστημονικό ενδιαφέρον εστιάζεται στη σύνθετη ανάλυση των δεδομένων των πειραμάτων της πτήσης: Για το πώς ανταποκρίθηκαν οι ερευνήτριες στον απομονωμένο χώρο, πως λειτούργησαν το αναπνευστικό, το καρδιαγγειακό, το ανοσοποιητικό και τα άλλα συστήματα του οργανισμού των κοριτσιών. Οι επιστήμονες θα πραγματοποιήσουν μια συγκριτική ανάλυση με τα δεδομένα που ελήφθησαν στα προηγούμενα πειράματα με τη συμμετοχή ανδρών. Αναμένεται, ότι το σχέδιο «Luna 2015» θα αποτελέσει τη βάση μιας σειράς πειραμάτων «πτήσεων σε συνθήκες απομόνωσης», διαφορετική χρονικής διάρκειας. http://gr.rbth.com/tecnology/2015/12/04/gynaikes-sto-feggari_547467

Φιλόδοξη αποστολή θα επιχειρήσει να φτάσει τον γήινο μανδύα. Ο Ιούλιος Βερν θα είχε ενθουσιαστεί με την ιδέα, έστω κι αν δεν πρόκειται για Ταξίδι στο Κέντρο της Γης: διεθνής ερευνητική ομάδα αναχωρεί αυτήν την εβδομάδα για μια ιδιαίτερη περιοχή του Ινδικού Ωκεανού όπου θα προσπαθήσει να ανοίξει την πρώτη γεώτρηση μέχρι τον μυστηριώδη γήινο μανδύα. Ο μανδύας είναι ένα στρώμα από στερεά αλλά εύπλαστα πετρώματα που βρίσκεται κάτω από το εξωτερικό στρώμα του φλοιού και φτάνει μέχρι τον γήινο πυρήνα. Ξεκινά περίπου 30 με 60 χιλιόμετρα κάτω από τα πόδια μας και έχει πάχος περίπου 3.000 χιλιόμετρα, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού όγκου της Γης. Στους ωκεανούς, ο φλοιός είναι πολύ λεπτότερος και ο μανδύας βρίσκεται σε μικρότερο βάθος, το οποίο όμως και πάλι ξεπερνά τις δυνατότητες των καλύτερων γεωτρύπανων. Από τη δεκαετία του 1960 ως σήμερα, οι γεωλόγοι έχουν επιχειρήσει αρκετές φορές να φτάσουν τον μανδύα, πάντα όμως αποτύγχαναν λόγω οικονομικών ή τεχνικών δυσκολιών. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές της αποστολής SloMo Project πιστεύουν ότι υπάρχει λύση. Αυτήν την εβδομάδα, το ερευνητικό πλοίο JOIDES θα αναχωρήσει από τη Σρι Λάνκα και θα κατευθυνθεί σε μια περιοχή του νοτιοδυτικού Ωκεανού που ονομάζεται Ανάχωμα της Ατλαντίδας. Η περιοχή αυτή βρίσκεται κοντά στη Μεσοωκεάνια Ράχη του Ινδικού, ένα γιγάντιο χαντάκι που βρίσκεται στο όριο δύο τεκτονικών πλακών και επιτρέπει σε μάγμα να αναβλύζει από το υπέδαφος και να ανανεώνει διαρκώς τον φλοιό του ωκεάνιου πυθμένα. Λόγω αυτών των ιδιαίτερων γεωλογικών συνθηκών, οι υπεύθυνοι της αποστολής πιστεύουν ότι στην περιοχή του Αναχώματος της Ατλαντίδας ο μανδύας βρίσκεται μόλις πέντε χιλιόμετρα κάτω από το βυθό της θάλασσας, θάλασσα, η οποία έχει βάθος μόλις 700 μέτρων στο σημείο της γεώτρησης. Στην πρώτη πρώτη φάση της αποστολής, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τον Ιανουάριο, το γεωτρύπανο του JOIDES θα επιχειρήσει να διαπεράσει το πρώτο ενάμισι χιλιόμετρο φλοιού. Σε επόμενη φάση, η οποία προγραμματίζεται για το 2018 χωρίς όμως να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση, το ίδιο ερευνητικό σκάφος θα προσπαθήσει να φτάσει το βάθος των 3 χιλιομέτρων κάτω από τον ωκεάνιο πυθμένα. Αν όλα πάνε καλά, ένα διαφορετικό κινεζικό ερευνητικό σκάφος θα συνεχίσει τη γεώτρηση μέχρι το τελικό βάθος των 5 χλμ, σε ημερομηνία που δεν έχει ακόμα καθοριστεί. Εφόσον πετύχει, το ερευνητικό πρόγραμμα ουσιαστικά θα ανοίξει ένα νέο παράθυρο στον κόσμο που κρύβεται κάτω από τα πόδια μας. Συγκεκριμένα, θα μπορούσε ή να διαψεύσει την κρατούσα θεωρία για το ποιο είναι το ανώτερο όριο του μανδύα. Σήμερα, οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι το όριο αυτό συμπίπτει με την «Ασυνέχεια Μοχορόβιτσιτς», ή Moho, ένα όριο κάτω από το οποίο τα σεισμικά κύματα αλλάζουν απότομα ταχύτητα. Ωστόσο οι ερευνητές της αποστολής πιστεύουν ότι η Ασυνέχεια Μοχορόβιτσις ενδέχεται να μην συμπίπτει με το όριο του φλοιού, αλλά απλώς να σημειώνει το βάθος μέχρι το οποίο το νερό των ωκεανών διαβρέχει τον μανδύα και προκαλεί χημικές αλλαγές στο περιεχόμενό του. «Το Moho είναι ομοιόμορφο σε όλη την έκταση των ωκεανών, γι΄αυτό και όλοι υπέθεταν ότι ο ωκεάνιος φλοιός είναι κι αυτός ομοιόμορφος και επομένως απλός» δήλωσε στο BBC ο Κρις ΜακΛίοντ, γεωλόγος του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ και μέλος της αποστολής. «Αν όμως το σεισμικό όριο Moho είναι στην πραγματικότητα ένα όριο χημικής αλλαγής των πετρωμάτων λόγω διαβροχής του μανδύα με νερό, αυτό θα σήμαινε ότι γνωρίζουμε πολύ λιγότερα για τον ωκεάνιο φλοιό από ό,τι νομίζαμε» εξήγησε ο ερευνητής. Επισημαίνει ακόμα ότι η διαβροχή του μανδύα με νερό προκαλεί χημικές αντιδράσεις που απελευθερώνουν μεθάνιο και υδρογόνο, αέρια που χρησιμοποιούνται ως πηγή ενέργειας από μικρόβια της αβύσσου. Και αυτό σημαίνει ότι τα ανώτερα στρώματα του μανδύα, σε βάθος εκατοντάδων μέτρων ή ακόμα και αρκετών χιλιομέτρων, μπορεί να φιλοξενούν άγνωστα ως σήμερα, σχεδόν εξωγήινα οικοσυστήματα. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500043579

Ελληνική επιτυχία στη Silicon Valley. Μια θέση ανάμεσα στις πέντε καλύτερες τεχνολογίες του κόσμου κατέκτησε στον παγκόσμιο διαγωνισμό η CleanTech Open Global Ideas η Glonatech με το NC52, την πρωτοποριακή πρόταση της εταιρείας για τον καθαρισμό πετρελαιοκηλίδων. Στο πλαίσιο του διαγωνισμού, ο οποίος πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ, τα στελέχη της εταιρείας πραγματοποίησαν σειρά συναντήσεων με επενδυτές και επενδυτικά funds. Η ομάδα απέσπασε τα συγχαρητήρια του συνόλου των συμμετεχόντων, συγκεντρώνοντας έντονο ενδιαφέρον για τις προϊοντικές της προτάσεις και εφαρμογές, ενώ πραγματοποίησε σημαντικές επαφές με διεθνείς εταιρείες, θέτοντας τις βάσεις για μελλοντικές συνεργασίες στον τομέα του καθαρισμού του νερού. Η αντιπροσωπεία της Glonatech ταξίδεψε στο Σαν Φρανσίσκο έχοντας ήδη μια διάκριση στις αποσκευές της, ως μία από τις νικήτριες του εθνικού διαγωνισμού, στην κατηγορία Social Media Award, που διεξήχθη στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης “Pitching Battle” από τους Industry Disruptors – Game Changers (ID-GC). Αυτή ήταν η δεύτερη φορά που η εταιρεία συμμετείχε στον παγκόσμιο διαγωνισμό CleanTech Open Global Ideas και σύμφωνα με τους εκπροσώπους της ήταν η πλέον επιτυχημένη. Όπως δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής της Glonatech Γιάννης Πασχαλίδης: η συμμετοχή στο διαγωνισμό Cleantech Open Global Ideas στην Καλιφόρνια ήταν μια σημαντική εμπειρία, η οποία διεύρυνε τους ορίζοντες της εταιρείας. «Η πρότασή μας, το νέο μας προϊόν NC52 για τον καθαρισμό των πετρελαιοκηλίδων, έτυχε ευρείας αποδοχής και αναγνώρισης, προσέλκυσε το ενδιαφέρον μεγάλου μέρους του κοινού που συμμετείχε στη διοργάνωση και ανέδειξε την ελληνική επιστημοσύνη και τεχνολογία. Η συμβολή των εγχώριων διοργανωτών Industry Disruptors –Game Changers σε όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας υπήρξε σημαντική. Στόχος μας πλέον είναι η αξιοποίηση των επαφών που αποκτήσαμε κατά την παραμονή μας εκεί, για την περαιτέρω ανάπτυξη της εταιρείας και των προϊόντων της», πρόσθεσε ο κ. Πασχαλίδης. http://www.naftemporiki.gr/story/1038511/elliniki-epituxia-sti-silicon-valley

Μαγνητικά πεδία στη μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Ερευνητική ομάδα στην οποία συμμετείχε και Έλληνας επιστήμονας εντόπισε για πρώτη φορά μαγνητικά πεδία στην περίμετρο μιας μελανής οπής και μάλιστα η ανακάλυψη αφορά την μελανή οπή που βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία μας.Η ανακάλυψη έγινε με το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (ΕΗΤ), ένα σύστημα διασυνδεδεμένων ραδιοτηλεσκοπίων που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη και το οποίο συνεχώς διευρύνεται με την προσθήκη νέων σημείων παρατήρησης. Την ανακάλυψη έκαναν ερευνητές με επικεφαλής τον Μάικλ Τζόνσον του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν και τον Σεπ Ντόουλμαν του Πανεπιστημίου ΜΙΤ και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science». Στη διεθνή ερευνητική ομάδα συμμετείχε ο Έλληνας καθηγητής αστρονομίας και φυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνα Δημήτρης Ψάλτης, ο οποίος έχει σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη και στις έρευνες του νέου τηλεσκοπίου ΕΗΤ. Η μαύρη τρύπα του γαλαξία μας λέγεται «Τοξότης Α*», βρίσκεται σε απόσταση περίπου 25.000 ετών φωτός από τη Γη και έχει μάζα γύρω στα τέσσερα εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Η περίμετρος της μαύρης τρύπας, ο λεγόμενος «ορίζοντας γεγονότων» -πέρα από τον οποίο τίποτε, ούτε καν το φως, δεν μπορεί να «δραπετεύσει»- έχει πλάτος 12,9 εκατομμυρίων χιλιομέτρων (μικρότερο από την απόσταση Ερμή-Ήλιου). Μέχρι σήμερα η ύπαρξη μαγνητικών πεδίων γύρω από τον ορίζοντα γεγονότων ήταν μια θεωρητική πρόβλεψη, αλλά τώρα επιβεβαιώθηκε και μέσω παρατήρησης. Η ανίχνευση έγινε με τον εντοπισμό πολωμένου φωτός, που εκπέμπεται από τα περιδινούμενα ηλεκτρόνια γύρω από τον «Τοξότη Α*». Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι το μαγνητικό πεδίο της μαύρης τρύπας είναι χαοτικό σε μερικές περιοχές και πιο κανονικό σε άλλες, ενώ αυξομειώνεται κάθε 15 λεπτά περίπου. «Το γαλαξιακό κέντρο αποδεικνύεται ένα πολύ πιο δυναμικό μέρος από ό,τι νομίζαμε. Τα μαγνητικά πεδία του ‘χορεύουν' συνεχώς ολόγυρα», δήλωσε ο Μάικλ Τζόνσον. Η ανακάλυψη θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα πώς μια κατασκότεινη μαύρη τρύπα κάνει τα αέρια και τη σκόνη γύρω της να λάμπουν με τη φωτεινότητα χιλιάδων άστρων. Σε γενικές γραμμές, αυτό οφείλεται στο ότι τα ηλεκτρόνια παγιδεύονται στο μαγνητικό πεδίο γύρω της και, καθώς επιταχύνονται, εκπέμπουν φωτόνια (η λεγόμενη και «ακτινοβολία συγχρότρου»). Οι μαύρες τρύπες ορισμένων γαλαξιών -οι λεγόμενοι «ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες» ή κβάζαρ- λάμπουν τόσο έντονα, που είναι ορατοί σε όλο το σύμπαν. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=759237

Το πλήρωμα του «Soyuz TMA-19Μ" ξεκίνησε την κατάρτιση στο Μπαϊκονούρ. Την Τρίτη, 1 Δεκεμβρίου στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ ξεκίνησε το τελικό βημα εκπαίδευσης και δημιουργίας αντιγράφων ασφαλείας των πληρωμάτων του επανδρωμένου διαστημόπλοιου (TPC) «Soyuz TMA-19Μ», η εκτόξευση του έχει προγραμματιστεί για τις 15 Δεκεμβρίου 2015. Περιλαμβάνεται στο κύριο πλήρωμα ο κοσμοναύτης Γιούρι Malenchenko ο αστροναύτης της NASA Τίμοθι Kopra και ο αστροναύτης της ESA Timothy Peak. Το πλήρωμα θα δοκιμασει το σύστημα ραδιοφώνου, δοκίμασε ένα αποστασιόμετρο λέιζερ, γνωριστήκαμε με τα έγγραφα του σκάφους, το πρόγραμμα πτήσεων, καθώς και τον κατάλογο των προϊόντων. Στο τελικό στάδιο της προετοιμασίας προγραμματίζεται επίσης εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για τον ελλιμενισμό του πλοίου στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, πασσαλώσεις ελέγχου με επιστημονικό εξοπλισμό, μαθήματα βαλλιστικής και άλλες δραστηριότητες. Τα μέλη από τα κύρια και εφεδρικα πληρώματα της WPK «Soyuz TMA-19Μ" έφτασαν στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, την Τετάρτη. Το εφεδρικό πλήρωμα ειναι ο Ανατόλι Ivanishin (Roscosmos), Takuya Onishi (JAXA) και Κάθλην Rubins (NASA). http://www.energia.ru/ru/iss/iss46/photo_12-01.html Στο χώρο εκτόξευσης Μπαϊκονούρ να συνεχίσουν να προετοιμάζονται για την εκτόξευση του πυραύλου φορέα «Zenit-2SB» με ανώτερο στάδιο "Fregat-SB" και το διαστημόπλοιο "Electro-L» №2. Χθες ολοκληρώθηκε η συναρμολόγηση της κεφαλής του διαστημικου σκάφους "Electro-L» №2 με το ανώτερο στάδιο "Fregat-SB. Μετά την ολοκλήρωση των ηλεκτρικών επιθεωρήσεων και τις τελικές εργασίες τελειοποίησης, το τμήμα της κεφαλής θα μεταφερθει στη διαστημική βάση για σύνδεση με το όχημα εκτόξευσης. Η συσκευή ανίχνευσης "Electro-L» №2 εχει προγραμματιστεί για τις 11 Δεκέμβρη 2015 στις 16:45 MSK. http://www.federalspace.ru/21865/ Περισσότεροι δορυφόροι Galileo εκπέμπουν σήματα πλοήγησης. Έχοντας ολοκληρώσει τους αυστηρούς ελέγχους τους στο διάστημα, δύο ακόμη Ευρωπαϊκοί δορυφόροι Galileo είναι πλέον σε πλήρη λειτουργία, εκπέμπουν σήματα πλοήγησης και, από την 1η Δεκέμβριου, αναμεταδίδουν μηνύματα έρευνας και διάσωσης από όλο τον κόσμο. Οι δορυφόροι Galileo 7 και 8 εκτοξεύθηκαν από το Ευρωπαϊκό κοσμοδρόμιο που βρίσκεται στη γαλλική Γουιάνα, στις 27 Μαρτίου. Μόλις οι δορυφόροι άρχισαν να ‘ζωντανεύουν’ ενώ βρίσκονταν σε τροχιά, τα ωφέλιμα φορτία πλοήγησης τους υπέστησαν μια μακρά περίοδο δοκιμών. Αυτό περιελάβανε την εκτίμηση ότι οι δορυφόροι επιχειρούσαν μόνοι τους όπως έχει προγραμματιστεί και είναι συντονισμένοι με το παγκόσμιο επίγειο δίκτυο Galileo. Έλεγχοι έγιναν επίσης και στα εφεδρικά ωφέλιμα φορτία έρευνας και διάσωσης των δορυφόρων, λαμβάνοντας και αναμεταδίδοντας σήματα UHF από φάρους κινδύνου ως μέρος του διεθνούς συστήματος Cospas-Sarsat. Οι μετρήσεις ραδιοσυχνοτήτων έγιναν από το κέντρο Redu της ESA στο Βέλγιο. Οι εγκαταστάσεις διαθέτουν ένα πιάτο διαμέτρου 20 μέτρων για την ανάλυση σημάτων Galileo με μεγάλη λεπτομέρεια. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, ο έλεγχος της ασφάλειας εξασφάλισε ότι η Κρατικά Ελεγχόμενη Υπηρεσία του Galileo - μια υπηρεσία μέγιστης ακρίβειας που περιορίζεται σε εξουσιοδοτημένους χρήστες - είναι τόσο ασφαλής όσο απαιτείται. "Αυτοί οι τελευταίοι δύο επιχειρησιακοί Galileos είναι οι τρίτος και τέταρτος δορυφόροι Πλήρους Επιχειρησιακής Ικανότητας" εξηγεί ο David Sanchez-Cabezudo, το Διευθυντής Δοκιμών των Galileo Σε Τροχιά της ESA. "Αυτές είναι οι εκδόσεις που θα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του σμήνους Galileo στο διάστημα, με 16 δορυφόρους να αναμένεται να εκτοξευθούν. "Οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν από τα Κέντρα Ελέγχου του Galileo, στο Oberpfaffenhofen στη Γερμανία και στο Fucino στην Ιταλία, καθώς και από το Redu, αποδεικνύουν πως η απόδοση αυτών των δύο δορυφόρων είναι εξαιρετική για σκοπούς πλοήγησης. "Τα νέα χαρακτηριστικά επί του σκάφους, όπως η απρόσκοπτη εναλλαγή μεταξύ των διαφορετικών ατομικών ρολογιών - ένα μοναδικό χαρακτηριστικό στα παγκόσμια συστήματα satnav - έχει επαληθευτεί, γεγονός που μεταφράζεται σε πιο εύρωστες υπηρεσίες πλοήγησης." Το πρώτο ζευγάρι δορυφόρων τοποθετήθηκε σε λανθασμένη τροχιά το 2014 εξαιτίας μιας δυσλειτουργίας του ανώτερου σταδίου του Soyuz εκτοξευτή τους, αλλά από τότε οι επιμήκεις τροχιές έχουν τροποποιηθεί έτσι ώστε τα ωφέλιμα φορτία πλοήγησης να μπορούν να επιχειρούν όπως έχει προγραμματιστεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να λάβει μια απόφαση σχετικά με το αν θα χρησιμοποιηθούν ως μέρος του σμήνους Galileo. Το δεύτερο ζευγάρι, που εκτοξεύθηκε τον Μάρτιο, εισήχθη στη σωστή τροχιά. Το τρίτο ζεύγος του Σεπτεμβρίου, και αυτό στις σωστές τροχιές και υποβάλλονται σε δοκιμές το ωφέλιμο φορτίο, θα πρέπει να τεθεί σε υπηρεσία στις αρχές του επόμενου έτους. Οι τελευταίοι δίδυμοι έχουν φτάσει στη Γαλλική Γουιάνα, με στόχο μια εκτόξευση σε Soyuz στις 17 Δεκεμβρίου. Η πρόθεση είναι να έχουμε αυτούς τους δορυφόρους έτοιμους να εισέλθουν στον επιχειρησιακό σχηματισμό μέχρι την επόμενη άνοιξη. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Perisshoteroi_doryphhoroi_Galileo_ekphempoyn_shemata_plohegeses

Η Ρωσία σκοπεύει να δημιουργήσει μόνιμη βάση στη Σελήνη έως το 2030 Η Μόσχα προγραμματίζει διαδοχικές αποστολές, με στόχο τη δημιουργία μίας μόνιμης βάσης στη Σελήνη έως το 2030, σύμφωνα με το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS. Τα τελευταία πλάνα της Ρωσίας αφορούν έως και έξι εκτοξεύσεις πυραύλων με αυτό το σκοπό. Η Σοβιετική Ενωση προσπάθησε, αλλά απέτυχε, να στείλει πυραύλους Ν1 στη Σελήνη αρκετές φορές τη δεκαετία του '70, πριν τελικά εγκαταλείψει την προσπάθεια το 1976, σύμφωνα με τον Independent. Οι νέοι πύραυλοι Angara A5 έχουν περάσει το στάδιο των δοκιμών και θα εκτοξευτούν ανά δύο σε τρεις διαφορετικές αποστολές, για τη δημιουργία μίας μόνιμης βάσης στην επιφάνεια της Σελήνης. Αυτή θα περιλαμβάνει σταθμούς ηλιακής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, έναν τεχνολογικό, έναν επιστημονικό, ένα όχημα ερευνών μεγάλης εμβέλειας, περιοχή προσσελήνωσης και εκτόξευσης και έναν δορυφόρο σε τροχιά. Βίντεο. http://www.pronews.gr/portal/20151202/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CE%B7-%CF%81%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B5%CF%8D%CE%B5%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BC%CE%B7-%CE%B2%CE%AC%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CE%B7-%CE%AD%CF%89%CF%82-%CF%84%CE%BF-2030

Το SOHO γιορτάζει 20 χρόνια ανακαλύψεων. Αρχικά προγραμματισμένη για μια αποστολή δύο ετών, το παρατηρητήριο των ESA-NASA, Solar and Heliospheric Observatory (παρατηρητήριο του Ήλιου και της Ηλιόσφαιρας), SOHO, γιορτάζει σήμερα δύο δεκαετίες επιστημονικών ανακαλύψεων. Εκτοξευμένος στις 2 Δεκεμβρίου του 1995, ο δορυφόρος απολαμβάνει μια ανεμπόδιστη θέα του αστεριού μας από μερικά 1.500.000 χιλιόμετρα πέρα από τη Γη προς την κατεύθυνση του Ήλιου. Οι πολυάριθμες επεκτάσεις της αποστολής του επέτρεψαν να καλύψει σχεδόν το σύνολο δύο ηλιακών κύκλων 11 ετών, καθιστώντας την τον μακροβιότερο δορυφόρο παρατήρησης του Ήλιου μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκεια της πρωτοποριακής καριέρας του, έχει επιστρέψει μια πληθώρα νέων πληροφοριών σχετικά με τον πυρήνα του Ήλιου μέσα στη ζεστή και τη δυναμική εξωτερική ατμόσφαιρα, τον ηλιακό άνεμο και τα ηλιακά ενεργητικά σωματίδια. Κατά κύριο λόγο, σήμερα γίνεται επίκληση στο SOHO για την παρακολούθηση των επιπτώσεων του διαστημικού καιρού στον πλανήτη μας, και αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόβλεψη δυνητικά επικίνδυνων ηλιακών καταιγίδων. Αυτές οι καταιγίδες συνήθως είναι αποτέλεσμα στεφανιαίων εκτινάξεων μάζας (ΣΕΜ), ή CME (Coronal Mass Ejections) όπως είναι η αγγλική ορολογία, οι οποίες ωθούν δισεκατομμύρια τόνους ηλεκτροφόρου αερίου από τον ήλιο στο διάστημα με ταχύτητα εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Εάν η Γη βρίσκεται στη διαδρομή μιας ΣΕΜ, ο πλανήτης μας μπορεί να υποστεί μεγάλες γεωμαγνητικές καταιγίδες, οι οποίες μπορεί να βλάψουν τους δορυφόρους, να διαταράξουν τις τηλεπικοινωνίες, να θέσουν σε κίνδυνο τους αστροναύτες και να προκαλέσουν έντονες διακυμάνσεις του ρεύματος στις γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος. Το SOHO έχει μελετήσει περισσότερες από 20 000 στεφανιαίες εκτινάξεις μάζας μέχρι σήμερα, εντοπίζοντας τις πηγές τους στο στραμμένο προς τη Γη ημισφαίριο του Ήλιου, και προσδιορίζοντας την ταχύτητα και την κατεύθυνση τους ώστε να παρέχουν προειδοποίηση εντός τριών ημερών – που αρκεί για να ληφθεί η σχετική δράση στη Γη. Το SOHO αναγνωρίζεται ως μια μοναδική πηγή που είναι εξαιρετικά σημαντική για την έρευνα και για βελτιωμένες προβλέψεις του διαστημικού καιρού," λέει ο Bernhard Fleck, επιστήμονας της ESA στο έργο SOHO και ο διευθυντής της αποστολής. "Μας βοηθά να κατανοήσουμε τις ΣΕΜ και προσφέρει τη μοναδική δυνατότητα να ανιχνεύει από απόσταση την περιοχή του διαστήματος που συνδέει το αστέρι μας με τον πλανήτη μας και το Ηλιακό Σύστημα." Εκτός από την εξέταση για το πώς λειτουργεί ο ήλιος, το SOHO είναι ο πιο παραγωγικός εξερευνητής κομητών στη αστρονομική ιστορία, με τις τύχες περισσότερων από 3000 να παρακολουθούνται καθώς αυτοί οι παγωμένοι κόσμοι άντεξαν δυνατές αναμετρήσεις με τον Ήλιο. "Νιώθω πολύ τυχερός που έχω εργαστεί σε αυτή τη φανταστική αποστολή για πάνω από 20 χρόνια, ως μέρος μιας ομάδας από απίστευτα ταλαντούχους και αφοσιωμένους μηχανικούς και επιστήμονες που εργάζονται στη βιομηχανία, τη NASA, την ESA και σε ερευνητικά εργαστήρια και πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο", προσθέτει ο Bernhard. "Βγάζω το καπέλο σε όλους τους μηχανικούς και τους επιστήμονες που σχεδίασαν και κατασκεύασαν αυτό το ανθεκτικό διαστημόπλοιο και τα εξαιρετικά όργανα, και στους συναδέλφους μου, οι οποίοι τα έχουν λειτουργήσει όλα αυτά τα χρόνια, αναλύουν τα δεδομένα και μας διδάσκουν όλη τη νέα επιστήμη που αποκομίσαμε από τις μετρήσεις. "Κάναμε μια φανταστική βόλτα, αλλά σίγουρα δεν έχει τελειώσει ακόμα." Εικόνες πραγματικού χρόνου από το SOHO είναι διαθέσιμες εδώ. http://sohowww.nascom.nasa.gov/ Ένα νέο φυλλάδιο που γιορτάζει την καριέρα της αποστολής SOHO μπορεί να αναγνωστεί online εδώ. http://www.esa.int/About_Us/ESA_Publications/ESA_Publications_Brochures/ESA_BR-328_SOHO http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/To_SOHO_giorthazei_20_chrhonia_anakalhupseon

Εγκαταλείπονται τα σχέδια για εκτοξεύσεις δορυφόρων από μαχητικά F-15. Τα φιλόδοξα σχέδιά της για εκτόξευση μικρών δορυφόρων από μαχητικά αεροσκάφη F-15 εγκαταλείπει η DARPA του αμερικανικού Πενταγώνου, μετά από δύο ανεπιτυχή τεστ με νέο καύσιμο πυραύλων που κατέληξαν σε εκρήξεις νωρίτερα μέσα στο έτος. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Space News, η DARPA θα επικεντρωθεί αντ' αυτού στον έλεγχο του ασταθούς προωθητικού (υποξείδιο του αζώτου/ ακετυλενίου) και παράλληλα σε τροποποιήσεις σε υπάρχοντες μικρούς πυραύλους που θα επέτρεπαν την αποστολή μικρών δορυφόρων σε τροχιά μέσα σε 24 ώρες από τη λήψη της σχετικής απόφασης, με κόστος κάτω του ενός εκατ. Το πρόγραμμα ALASA (Airborne Launch Assist Space Access) της DARPA του αμερικανικού Πενταγώνου, είχε ξεκινήσει σε συνεργασία με τη Boeing, και προέβλεπε μεταφορά του πυραύλου/ δορυφόρου με αεροσκάφος – φορέα (όπως για παράδειγμα ένα μαχητικό F-15) σε μεγάλο ύψος και «απελευθέρωσή» του, έτσι ώστε να αρχίζει την πτήση από εκεί και θα θέτει σε τροχιά τον δορυφόρο. Όπως αναφέρεται σε παλαιό δημοσίευμα του space.com, το όλο concept «ήθελε» το αεροσκάφος να αφήνει το όχημα όταν βρίσκεται σε ύψος 40.000 ποδών (περίπου 12.200 μέτρων), το οποίο και θα ενεργοποιεί τους πυραυλοκινητήρες του, εκτοξεύοντας τους δορυφόρους που αποτελούν το φορτίο του σε τροχιά. Ένα τέτοιο σύστημα θα μείωνε κατά πολύ το κόστος εκτόξευσης μικρών (βάρους μέχρι και 45 κιλών) δορυφόρων, σύμφωνα με στελέχη της Boeing, που έκαναν λόγο για μείωση κόστους της τάξης του 66%. Βασικό πλεονέκτημα του συστήματος, πέρα από την αποφυγή μίας δαπανηρής «συμβατικής» εκτόξευσης πυραύλου, θα ήταν επίσης το ότι, στην περίπτωση των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, δεν θα χρειαζόταν αναμονή για να καταστεί διαθέσιμος ένας πύραυλος ή για να ανοίξει ένα «παράθυρο εκτόξευσης». «Κλειδί» στο σχέδιο της Boeing ήταν το προαναφερθέν ισχυρό προωθητικό, υπό την ονομασία ΝΑ-7, που θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του βάρους. Ωστόσο, δύο δοκιμές κατέληξαν σε εκρήξεις, με αποτέλεσμα στα ανώτερα κλιμάκια της DARPA να θεωρηθεί ότι το εν λόγω προωθητικό ήταν πολύ επικίνδυνο για χρήση από επανδρωμένα αεροσκάφη. http://www.naftemporiki.gr/story/1037704/egkataleipontai-ta-sxedia-gia-ektokseuseis-doruforon-apo-maxitika-f-15 Εκτοξεύεται ο δορυφόρος Lisa Pathfinder που θα θέσει τις βάσεις για μελλοντικούς ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων. Αν όλα πάνε καλά, στις 3 Δεκέμβρη θα γίνει τελικά η εκτόξευση του πιλοτικού δορυφόρου Lisa Pathfinder του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που θα δοκιμάσει μία νέα τεχνολογία ανίχνευσης των -ακόμη θεωρητικών- βαρυτικών κυμάτων, τα οποία προβλέπονται με βάση τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν. Θα εκτοξευθεί στο διάστημα το – κόστους περίπου ενός δισεκατομμυρίου ευρώ – παρατητήριο βαρυτικών κυμάτων eLISA (evolved Laser Interferometer Space Antenna). Κάτι όμως που δεν αναμένεται να συμβεί πριν το 2034, κυρίως λόγω του περιορισμένου προϋπολογισμού και των άλλων ανταγωνιστικών διαστημικών προγραμμάτων της ESA. Όταν αυτό όντως λειτουργήσει, θα πρόκειται για μια επανάσταση στην αστρονομία, η οποία θα προσθέσει στην «φαρέτρα» της ένα ακόμη μέσο παρατηρήσεων. Η εκτόξευση του Lisa Pathfinder θα γίνει από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας, πάνω σε ένα πύραυλο «Βέγκα». Το Lisa Pathfinder θα τοποθετηθεί στο σημείο Λαγκράνζ L1, σε απόσταση περίπου 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, μεταξύ Γης και Ήλιου. Το -κόστους 430 εκατ. ευρώ- πείραμα θα δοκιμάσει σε μικρογραφία την σωστή λειτουργία και ακρίβεια πρωτοποριακών τεχνολογιών, οι οποίες μετά θα αξιοποιηθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα από το κανονικό παρατηρητήριο eLISA. Δύο ταυτόσημοι κύβοι από χρυσό και πλατίνα, μεγέθους μπάλας του γκολφ, βάρους περίπου δύο κιλών ο καθένας, θα αφεθούν να «πλέουν» στο κενό εντός του δορυφόρου σε απόσταση 38 εκατοστών μεταξύ τους. Ο κύριος στόχος είναι να απομονωθούν από κάθε άλλη πιθανή δύναμη μπορεί να ασκείται πάνω τους, έτσι ώστε να γίνει αισθητή και η παραμικρή επίδραση που μπορεί να έχουν πανω τους τα βαρυτικά κύματα. Ένα συμβολόμετρο λέιζερ θα μετρά συνεχώς την απόσταση ανάμεσα στους δύο κύβους, καθώς και των κύβων από τα τοιχώματα του δορυφόρου. Η κυρίως επιστημονική αποστολή του Lisa Pathfinder θα ξεκινήσει την 1 Μαρτίου 2016 και θα διαρκέσει περίπου έξι μήνες, στη διάρκεια των οποίων θα γίνουν διάφορα πειράματα, που θα ελέγχονται από το Κέντρο Επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας. Εκτός από το διάστημα, προσπάθειες για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων γίνονται ήδη και από ανάλογα επίγεια πειράματα, όπως τα GEO600, LIGO και Virgo. Τα βαρυτικά κύματα θεωρούνται «ρυτιδώσεις» του χωροχρόνου, που εξαπλώνονται όπως οι κυματισμοί στην επιφάνειας μιας λίμνης, με αφετηρία γεγονότα όπως η κατάρρευση ενός άστρου σε μαύρη τρύπα ή ένα ζευγάρι άστρων νετρονίων (πάλσαρ). http://physicsgg.me/2015/12/01/%ce%b5%ce%ba%cf%84%ce%bf%ce%be%ce%b5%cf%8d%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%b9-%ce%bf-%ce%b4%ce%bf%cf%81%cf%85%cf%86%cf%8c%cf%81%ce%bf%cf%82-lisa-pathfinder/ Χριστούγεννα με χαβιάρι και σοκολάτα για τους ρώσους κοσμοναύτες του ISS. Ειδικό εορταστικό πακέτο θα λάβουν οι ρώσοι κοσμοναύτες που βρίσκονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ISS προκειμένου να νιώσουν λίγη από τη λάμψη των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όπως ανακοίνωσε το ρωσικό Ινστιντούτο Τεχνολογίας Τροφίμων, η αποστολή περιλαμβάνει χαβιάρι, σοκολάτες, φρούτα, όπως μήλα, μανταρίνια και γκρέιπφρουτ, καθώς και ορεκτικά με τυρί και κρεμμύδι, ρωσικά αλλαντικά και γλυκά, όλα τα χαρακτηριστικά εδέσματα που συνθέτουν το παραδοσιακό γιορτινό τραπέζι της ρωσικής Πρωτοχρονιάς. Η αποστολή θα μεταφερθεί με τα πιλοτικά Soyuz στις 15 Δεκεμβρίου ώστε να είναι όλα έτοιμα για την εκτόξευση της 21ης Δεκεμβρίου με προορισμό τον ISS. http://gr.rbth.com/news/2015/12/01/hristoygenna-me-haviari-kai-sokolata-gia-toys-rosoys-kosmonaytes-toy-is_546323

Αναζητώντας το Luna 9 στην επιφάνεια της Σελήνης μετά από 50 χρόνια. Στην έναρξη του διαστημικού ανταγωνισμού μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και ΗΠΑ, η Σοβιετική Ένωση ήταν νικήτρια: το 1957 έθεσε τον πρώτο δορυφόρο (Sputnik 1) σε τροχιά, ένα μήνα μετά έστειλε στο διάστημα τον πρώτο ζωντανό οργανισμό, τη σκυλίτσα Laika, το 1961 τον Yuri Gagarin τον πρώτο άνθρωπο σε τροχιά αλλά και την Valentina Tereshkova – πρώτη γυναίκα στο διάστημα το 1963. Τότε ήταν που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε και το διαστημικό πρόγραμμα Luna. Επρόκειτο για 24 μη επανδρωμένες διαστημοσυσκευές Luna, που εκτοξεύτηκαν μεταξύ 1959 και 1975. Οι συσκευές αυτές είχαν σχεδιαστεί για να συλλέξουν όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες για το φυσικό δορυφόρο του πλανήτη μας, αλλά και με προφανή στόχο να προετοιμάσουν το έδαφος για την πρώτη σοβιετική επανδρωμένη πτήση στη Σελήνη. Αν και επτά διαστημοσυσκευές Luna καταστράφηκαν πριν την ολοκλήρωση της αποστολής τους και κάποιες άλλες εκτοξεύτηκαν μετά την επιτυχή προσσελήνωση του αμερικανικού Apollo 11, οι υπόλοιπες χάρισαν αρκετές ακόμα διαστημικές πρωτιές στη Σοβιετική Ένωση. Μεταξύ αυτών ήταν η πρώτη ελεγχόμενη πρόσκρουση στην επιφάνεια της Σελήνης, οι πρώτες φωτογραφίες από τη σκοτεινή της πλευρά, η πρώτη ελεγχόμενη προσσελήνωση, η πρώτη τοποθέτηση σεληνιακού δορυφόρου και η πρώτη ρομποτική διαστημοσυσκευή που κατάφερε να συλλέξει και να επιστρέψει στη Γη σεληνιακά πετρώματα. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος Luna στάλθηκαν επίσης για πρώτη φορά σε άλλο ουράνιο σώμα του Ηλιακού μας Συστήματος και δύο αυτόματα οχήματα Lunοkhod, τα οποία έκαναν «περίπατο» εκατοντάδων μέτρων στη Σελήνη συλλέγοντας πολύτιμες πληροφορίες και φωτογραφίες. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού ήταν και η αποστολή Luna 9 – το σκάφος (μη επανδρωμένο) που πραγματοποίησε την πρώτη ομαλή επιτυχημένη προσγείωση σε ουράνιο σώμα του ηλιακού μας συστήματος. Το Luna 9 έφτασε στη Σελήνη στις 3 Φεβρουαρίου 1966 και έστειλε τις πρώτες εικόνες από την επιφάνεια της Σελήνης. Σήμερα, σχεδόν μισό αιώνα μετά, οι επιστήμονες της NASA χρησιμοποιώντας το LRO (Lunar Reconnaissance Orbiter) ψάχνουν να βρουν που βρίσκεται το διαστημικό σκάφος Luna 9. Η πρώτη εικόνα από την επιφάνεια της Σελήνης που έστειλε το Luna 9, στις 3 Φεβρουαρίου 1966. Η προσελήνωση του Luna 9 αποτέλεσε άθλο για την εποχή του. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε χαρακτηρίζεται ιδιοφυής, με την συνεχή επιβράδυνση, τον κινητήρα σε λειτουργία κατά την κάθοδο και προέκταση ράβδου από το κάτω μέρος του σκάφους που άγγιξε την επιφάνεια. Η επαφή αυτή προκάλεσε απενεργοποίηση του κινητήρα και εκτόξευση της κάψουλας, η οποία έπεσε στο έδαφος, καλυμμένη με κάλυμμα – αερόσακο, που στη συνέχεια απορρίφθηκε. Η ωοειδής κάψουλα στη συνέχεια άνοιξε τα «πέταλά» της και άρχισε τη λειτουργία της. Υπάρχει μια γενική εικόνα σχετικά με την περιοχή όπου προσεληνώθηκε το Luna 9 και θεωρείται ότι οι εικόνες που είχαν τραβηχτεί από το σκάφος το 1966 ίσως μπορέσουν να βοηθήσουν τον προσδιορισμό της θέσης του. Την προσπάθεια εντοπισμού του Luna 9 καθοδηγεί ο Jeff Plescia, του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Johns Hopkins University, ο οποίος εκτιμά ότι αν και η κάψουλα θα είναι δύσκολο να βρεθεί, θα είναι ευκολότερος ο εντοπισμός του σκάφους που τη μετέφερε, ειδικά σε συνδυασμό με την ύπαρξη ενδείξεων αναταραχής στην επιφάνεια, ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του κινητήρα κατά την κάθοδο. Βίντεο. https://www.youtube.com/watch?v=3BKtYSVNM9A http://physicsgg.me/2015/12/01/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b6%ce%b7%cf%84%cf%8e%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%bf-luna-9-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%86%ce%ac%ce%bd%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%83%ce%b5/

Κοσμολόγος υποστηρίζει πως βρήκε ίχνη ενός παράλληλου σύμπαντος. Ενδείξεις για την ύπαρξη ενός παράλληλου σύμπαντος υποστηρίζει πως εντόπισε ο Ράνγκα-Ραμ Τσάρι, κοσμολόγος από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), και έτσι ότι επιβεβαίωσε για πρώτη φορά με παρατηρησιακά δεδομένα πως το γνωστό μας σύμπαν είναι ένα μικρό μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου κόσμου. Όπως περιγράφει ο κοσμολόγος στη μελέτη του, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Astrophysical Journal, η παρουσία του παράλληλου σύμπαντος «προδόθηκε» από ανωμαλίες στην κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (CMB), δηλαδή το υπόλειμμα της ακτινοβολίας του σύμπαντός μας όταν είχε «ηλικία» 380.000 ετών. Πιο συγκεκριμένα, ο Τσάρι δημιούργησε ένα μοντέλο της CMB με βάση δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Planck της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA), αφού αφαίρεσε όλες τις πηγές ακτινοβολίας, όπως τους αστέρες, τα αέρια και τη σκόνη. Τότε, αυτό που θα έπρεπε να απομείνει είναι τυχαίος θόρυβος Αντίθετα, όμως, ο επιστήμονας διαπίστωσε πως σε συγκεκριμένα φάσματα συχνοτήτων, ορισμένες περιοχές ήταν αρκετά φωτεινότερες από το κανονικό – για την ακρίβεια, 4.500 φορές φωτεινότερες απ’ ό,τι προβλέπει η θεωρία. Επομένως, αυτές οι περιοχές θα μπορούσαν να είναι σημεία στα οποία το σύμπαν μας βρέθηκε σε επαφή με ένα παράλληλο «γειτονικό» σύμπαν. Πίσω από την ύπαρξη των πολλαπλών συμπάντων, κρύβεται η θεωρία του πληθωρισμού, η οποία εξηγεί βασικές ιδιότητες του σύμπαντός μας υποστηρίζοντας πως, λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, αυτό γνώρισε μια σύντομη χρονική περίοδο εκρηκτικής διαστολής, με ταχύτητα πολλαπλάσια από την ταχύτητα του φωτός. Έτσι, μετά από αυτή την «εποχή του πληθωρισμού», το μέγεθός του είχε αυξηθεί σε εντυπωσιακό βαθμό, συγκριτικά με τον «κοσμικό σπόρο» από τον οποίο είχε ξεκινήσει. Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, αυτή η εκρηκτική εκθετική διαστολή μπορεί να μην έγινε παντού με τον ίδιο τρόπο. Σε αυτή την περίπτωση, το αποτέλεσμα θα ήταν να μην γεννηθεί ένα σύμπαν αλλά πολλαπλά σύμπαντα, σαν «φυσαλίδες» που διογκώθηκαν. Με αυτή τη λογική, μάλιστα, ο πληθωρισμός μπορεί να μην παύει ποτέ. Κάτι που σημαίνει πως μέσα σε μία «φυσαλίδα» μπορεί κάλλιστα σε κάποιες περιοχές της να δημιουργηθούν νέες «φυσαλίδες». Επομένως, το σύμπαν μας δεν είναι παρά μία από τις «φυσαλίδες» που δημιουργήθηκαν, πέρα από την οποία υπάρχουν άλλες «φυσαλίδες», όπως επίσης και περιοχές που βρίσκονται στη διαδικασία πληθωρισμού. Παρόλο που δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει έξω από τη δική μας «φυσαλίδα», αν δύο «φυσαλίδες» δημιουργήθηκαν αρκετά κοντά, ώστε να βρίσκονται σε επαφή πριν απομακρυνθούν με τη διαστολή του χώρου, τότε η μία θα έχει αφήσει κάποιο «αποτύπωμα» στην άλλη. Έτσι, αυτό που υποστηρίζει πως ανακάλυψε ο Τσάρι είναι ουσιαστικά το «αποτύπωμα» μιας γειτονικής «φυσαλίδας» στο σύμπαν μας. Ένας ισχυρισμός ωστόσο που δεν γίνεται αποδεκτός από όλους τους επιστήμονες, ορισμένοι από τους οποίους πιστεύουν πως κάποια άλλη, λιγότερη ευφάνταστη ερμηνεία, κρύβεται πίσω από την ανακάλυψη του Τσάρι. Και ο ίδιος ο κοσμολόγος παραδέχεται πως η εξήγησή του είναι αρκετά τολμηρή, αν και συναρπαστική. «Μη συμβατικοί ισχυρισμοί, όπως η απόδειξη ύπαρξης ενός παράλληλου σύμπαντος, απαιτούν πολύ ισχυρές αποδείξεις», γράφει χαρακτηριστικά. Αν και προσπαθεί να απορρίψει ορισμένες άλλες πιθανές αιτίες, η αλήθεια είναι πως ένα σημαντικό εμπόδιο προέρχεται από τα ίδια τα δεδομένα, καθώς το τηλεσκόπιο Planck δεν σχεδιάστηκε για να μετρά τις φασματικές διαταραχές που μελέτησε ο Τσάρι. Μια λύση μπορεί να δοθεί αν τελικά εγκριθεί η χρηματοδότηση του Primordial Inflation Explorer της NASA, ενός τηλεσκοπίου που θα μελετήσει ακόμη διεξοδικότερα την κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου. http://www.naftemporiki.gr/story/1037963/kosmologos-upostirizei-pos-brike-ixni-enos-parallilou-sumpantos

Ανακάλυψαν σφοδρούς ανέμους στις μαύρες τρύπες. Ανέμους εντυπωσιακών διαστάσεων και ταχυτήτων που προκαλούνται από τον πίδακα μαύρης τρύπας ανακάλυψαν αστροφυσικοί του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Astrophysical Journal. Πολλοί γαλαξίες έχουν στο κέντρο τους μαύρες τρύπες, με μάζες που ξεπερνούν τη μάζα του Ηλίου μας κατά εκατοντάδες εκατομμύρια φορές. Ενώ γνωρίζουμε ότι οι μαύρες τρύπες απορροφούν ύλη, είναι λιγότερο γνωστό ότι εκλύουν πίδακες φορτισμένων σωματίων (πλάσματος) που μπορούν να σαρώσουν γιγάντιες περιοχές ενός γαλαξία και να παρεμποδίσουν τον σχηματισμό άστρων. Καθώς ύλη εισρέει προς μια μαύρη τρύπα, σχηματίζει έναν δίσκο πλάσματος λόγω περιστροφής και θέρμανσης. Μαγνητικά πεδία από τον φορτισμένο περιστρεφόμενο δίσκο παρασύρουν προς τα έξω μέρος του πλάσματος με μεγάλες ταχύτητες και σε εστιασμένες δέσμες (πίδακες). Οι πίδακες μπορούν να είναι 10 τάξεις μεγέθους πιο λαμπροί από τον Ηλιο μας. Τα ωστικά κύματα που δημιουργούν αραιώνουν το μεσοαστρικό αέριο ή το διώχνουν ακόμη και έξω από το βαρυτικό δυναμικό γαλαξιών. Ερευνώντας τον κοντινό μας γαλαξία IC5063 με τη βοήθεια φασματογράφου του European Southern Observatory Very Large Telescope στη Χιλή, η ομάδα της αστροφυσικού Καλλιόπης Δασύρα κατέγραψε τους σφοδρούς ανέμους μεσοαστρικού αερίου, που παρασύρουν μόρια υδρογόνου και άτομα σιδήρου. Οι μετρήσεις αποκάλυψαν μεγάλες ταχύτητες και θερμοκρασίες του μοριακού υδρογόνου στον άνεμο σε σχέση με τον υπόλοιπο μεσοαστρικό χώρο. «Επιλέξαμε το γαλαξία IC5063 γιατί ο πίδακάς του έχει την ιδιαιτερότητα να σαρώνει τη ζώνη αστρογένεσης, αντί να βρίσκεται κάθετα σε αυτήν. Ετσι, διαπιστώσαμε ότι προσδίδει κινητική και θερμική ενέργεια στο αέριο, από το οποίο δημιουργούνται νέα άστρα μέσω βαρυτικής κατάρρευσης», είπε η δρ Δασύρα. Οι άνεμοι απλώνονται σε μια μεγάλη περιοχή, που απέχει έως 3.000 έτη φωτός από τη μαύρη τρύπα και η οποία καλύπτει το ένα πέμπτο της ζώνης αστρογένεσης. Η μελέτη θα βρίσκεται από την Παρασκευή στο http://iopscience.iop.org/article/10.1088/0004-637X/815/1/34. http://www.kathimerini.gr/840732/article/epikairothta/episthmh/anakalyyan-sfodroys-anemoys-stis-mayres-trypes

Η Ρωσία θα πραγματοποιήσει δοκιμή "μεταφοράς" ενέργειας σε διαστημικό σκάφος με λέιζερ! Ρώσοι επιστήμονες ανέπτυξαν ένα σύστημα που θα μεταδίδει ηλεκτρική ενέργεια από το ένα διαστημικό σκάφος στο άλλο, με την χρήση λέιζερ. Η τεχνολογία αυτή προορίζεται για τον «ανεφοδιασμό» πανάκριβων δορυφόρων που έχουν κυρίως στρατιωτική χρήση, αναφέρει σχετικό δημοσίευμα. Η ρωσική υπηρεσία διαστήματος (Roskosmos) πρόκειται να υλοποιήσει ένα μοναδικό πείραμα, με την διεξαγωγή μιας « ασύρματης» μετάδοσης ενέργειας στο διάστημα, αναφέρει η εφημερίδα «Izvestia». Αντί για καλώδια, οι επιστήμονες σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν ακτίνα λέιζερ, με την οποία η ενέργεια αυτή θα «μεταφερθεί» από το ρωσικό τμήμα του διεθνούς διαστημικού σταθμού ISS σε δορυφόρο . Ο δορυφόρος θα βρίσκεται από τον ΔΔΣ σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου . «Η υλοποίηση του πειράματος , πραγματοποιείται από ένα εκ των κορυφαίων εργαστηρίων της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα έχουν κατασκευασθεί φωτοβολταϊκοί δέκτες με απόδοση περίπου 60 τοις εκατό», ανέφερε ο επικεφαλής του τμήματος των ενεργειακών συστημάτων των διαστημικών οχημάτων νέας γενιάς της RSC «Energia», Vyacheslav Tugaenko. http://www.energia.ru/ru/news/news-2015/news_11-30.html Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ικανότητα της «μεταβίβασης» της ενέργειας από το διεθνή διαστημικό σταθμό , θα λάβει χώρα από ισχυρούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας προς άλλα διαστημικά οχήματα, στα οποία θα εγκατασταθούν ειδικοί δέκτες και μετατροπείς της ενέργειας , ανοίγοντας έτσι νέους ορίζοντες στην εξερεύνηση του διαστήματος. Η ιδέα της «ανεφοδιασμού» των δορυφόρων στο διάστημα υπήρχε από τους επιστήμονες από τα μέσα του περασμένου αιώνα. Σύμφωνα με ένα μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας διαστήματος A. Tsiolkovsky . Πρώτα απ “όλα απαιτείται η υλοποίηση ανεφοδιασμού δορυφόρων σε τροχιά. Επιπλέον, η «απομακρυσμένη» διαδικασία ανεφοδιασμού μπορεί να είναι χρήσιμη σε στρατιωτικές χρήσεις . http://www.pronews.gr/portal/20151130/%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1/%CE%B7-%CF%81%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BC%CE%AE-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC%CF%82-%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CF%83%CE%B5-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CE%BA%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%B5 Όταν διαστημόπλοιο της ESA «επιστέφει» φλεγόμενο στη Γη (βίντεο) Ο Eυρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στην δημοσιότητα ένα εντυπωσιακό βίντεο από την επάνοδο στην Γη ενός διαστημικού εξοπλισμού και καθώς αυτό καιγόταν καθώς έμπαινε στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας. Το «Ιούλιος Βερν» ήταν η πρώτη του αυτοματοποιημένη μεταφορά οχημάτων της ΕΟΔ με σκοπό να μεταφέρει προμήθειες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το διαστημόπλοιο φορτηγό μπήκε στην ατμόσφαιρα στην 14:58 EDT στις 29 Σεπτεμβρίου του 2008 σε υψόμετρο 120 χιλιομέτρων και έπεσε φλεγόμενο στον Ειρηνικό Ωκεανό. http://www.pronews.gr/portal/20151129/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%80%CE%BB%CE%BF%CE%B9%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-esa-%C2%AB%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%86%CE%B5%CE%B9%C2%BB-%CF%86%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B7-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF 2015, η Οδύσσεια των μικροβίων. Τη συμπεριφορά παθογόνων μικροοργανισμών στο «Διάστημα», αλλά και στο... ψυγείο, μελετά ελληνική ερευνητική ομάδα, συμβάλλοντας στην προστασία της δημόσιας υγείας. Χωρίς θόρυβο και τυμπανοκρουσίες, μια ομάδα ελλήνων ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης όχι μόνον ήταν στις τέσσερις που επιλέχθηκαν ανάμεσα σε εξακόσιες για να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ΕΥΔ) στην Ολλανδία σε ένα πείραμα σχετικό με την επίδραση της υπερβαρύτητας σε μικροβιακούς οργανισμούς αλλά επέστρεψαν με ενάμισι Terrabyte πολύτιμων δεδομένων και γνώσεις πολύτιμες για την αντιμετώπιση των βλαβερών για τον άνθρωπο μικροοργανισμών που ευημερούν στα τρόφιμα, ιδιαίτερα σε όσα βρίσκονται μέσα στο ψυγείο. Από το ΑΠΘ στην Ολλανδία «Χρειάστηκε, εκτός από εμάς, να μεταφερθεί με φορτηγό και περισσότερο από το μισό εργαστήριό μας στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας, στην Ολλανδία, για να μπορέσουμε να κάνουμε το πείραμα. Και αυτό στοίχισε κοντά στις 20.000 ευρώ, ποσό που με δυσκολία εξασφαλίστηκε, με τη βοήθεια της ΕΥΔ και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Ευτυχώς στην Ολλανδία όλοι ήταν πολύ φιλικοί μαζί μας και μας υποστήριξαν όσο μπορούσαν». Περισσότερα: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=757775

Τα «δέντρα» του Αρη είναι... ξηρός πάγος. Αν και έχει κανείς την εντύπωση ότι βλέπει σειρές κωνοφόρων δέντρων να ξεφυτρώνουν από τους λόφους, στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια οπτική αυταπάτη. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο που συμβαίνει στην επιφάνεια του Αρη και καταγράφεται συχνά τα τελευταία χρόνια από τον στόλο των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Κόκκινο Πλανήτη. H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια τέτοια εικόνα την οποία κατέγραψε ο δορυφόρος MRO. Αυτά που εμφανίζονται στην εικόνα δεν είναι βέβαια δέντρα αλλά ιχνογραμμές που δημιουργούνται κατά την περίοδο της άνοιξης πάνω σε αμμόλοφους του Αρη που βρίσκονται σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων από τους πόλους του πλανήτη. Κατά τη χειμερινή περίοδο πάνω σε αυτούς του αμμόλοφους «κάθεται» ένα λεπτό στρώμα παγωμένου διοξειδίου του άνθρακα (ξηρού πάγου). Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά την περίοδο της άνοιξης λιώνει αυτό το λεπτό στρώμα και δημιουργούνται αυτές οι ιχνογραμμές που μοιάζουν με δέντρα. Οπως φαίνεται και στην εικόνα τα «αντικείμενα» αυτά δεν έχουν καν σκιά. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=758513

Στο φως νετρίνα που παρήχθησαν 1 δευτερόλεπτο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Ένα νέο «παράθυρο» που οδηγεί στις πρώτες στιγμές γέννησης του σύμπαντος, υποστηρίζουν πως ανακάλυψαν Αμερικανοί αστρονόμοι από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Το «παράθυρο» αυτό είναι ίχνη από αρχέγονα νετρίνα, τα οποία όλα δείχνουν πως δημιουργήθηκαν ένα δευτερόλεπτο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Τα ίχνη αυτά εντοπίσθηκαν στην κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (CMB), δηλαδή το υπόλειμμα της ακτινοβολίας που εξέπεμπε το σύμπαν περίπου 380.000 χρόνια μετά τη δημιουργία του. Από το 1965 που ανακαλύφθηκε αυτή η «ηχώ» της Μεγάλης Έκρηξης, αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τους επιστήμονες, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν το σύμπαν στα πρώτα στάδια της κοσμικής δημιουργίας. Το μειονέκτημα της CMB, ωστόσο, είναι πως δεν μπορεί να παράσχει πληροφορίες για προγενέστερες φάσεις του σύμπαντος. Ένα μειονέκτημα που η ομάδα από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια φαίνεται πως ξεπέρασε, καθώς εντόπισε «αποτυπώματα» νετρίνων τα οποία παράχθηκαν όταν το σύμπαν είχε ηλικία μόλις 1 δευτερόλεπτο. Τα νετρίνα είναι στοιχειώδη σωμάτια που είναι ηλεκτρικά ουδέτερα και έχουν πολύ μικρή μάζα, ενώ αλληλεπιδρούν εξαιρετικά σπάνια με τη συμβατική ύλη. Με βάση την επικρατούσα θεωρία για τη δημιουργία του σύμπαντος, «αρχέγονα» νετρίνα παράχθηκαν τις πρώτες στιγμές της Μεγάλης Έκρηξης. Στις σπάνιες περιπτώσεις που αυτά συγκρούονται με φωτόνια, ωστόσο, αλλάζουν ελαφρώς τη θερμοκρασία των σωματιδίων. Τέτοιες απειροελάχιστες θερμοκρασιακές μεταβολές υποστηρίζει πως εντόπισε πρόσφατα η ομάδα από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, σε χάρτες της CMB που προήλθαν από μετρήσεις του δορυφόρου Planck της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. Κατ’ αναλογία με την κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, σε άρθρο της στο περιοδικό Physical Review Letters, η ομάδα περιγράφει αυτά τα αποτυπώματα ως «κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων». Αν και εδώ και δεκαετίες μοντέλα της Μεγάλης Έκρηξης προβλέπουν αυτό το κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων, οι Αμερικανοί αστρονόμοι προσφέρουν τις πιο ισχυρές παρατηρησιακές ενδείξεις για την ύπαρξή του. Έτσι, δίνουν βάσιμες ελπίδες για την αξιοποίηση ενός νέου εργαλείου, που θα φέρει στο φως στοιχεία για την κατάσταση του σύμπαντος σε ακόμη νεαρότερη «ηλικία». Η ίδια ανακάλυψη «φωτίζει» επίσης και τις ιδιότητες των νετρίνων, τα οποία ανήκουν στα πιο «εξωτικά» στοιχειώδη σωμάτια. Για παράδειγμα, αποδεικνύει πως τα νετρίνα δεν μπορούν να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους, όπως συμβαίνει στην περίπτωση άλλων σωματιδίων. Σε αντίθετη περίπτωση, θα έπρεπε να έχουν αφήσει διαφορετικές «υπογραφές» στη CMB. Μέσω των «αρχέγονων» νετρίνων μπορεί επίσης να εξηγήσει την ασυμμετρία της ύλης με την αντιύλη που επικρατεί σήμερα στο σύμπαν, όπου κάθε αντισωμάτιο αντιστοιχεί σε 10 δισεκατομμύρια σωματίδια. Η ασυμμετρία αυτή δημιουργήθηκε στο «νεαρό» σύμπαν, με αρκετούς επιστήμονες να εκτιμούν πως τα νετρίνα έπαιξαν κάποιο ρόλο στη διαδικασία. http://www.naftemporiki.gr/story/1036738/sto-fos-netrina-pou-parixthisan-1-deuterolepto-meta-ti-megali-ekriksi

Κρινιώ Γιαννίκου: Από τη Νέα Φιγαλεία στην Ιατρική Σχολή του Harvard. Απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα όπως τι είναι αυτό που προκαλεί τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές και τις εγκεφαλικές κακοήθειες της παιδικής ηλικίας αναζητά μέσω της πολυετούς έρευνας και της πολύτιμης εμπειρίας της η Κρινιώ Γιαννίκου, βιολόγος με ειδικότητα στη Μοριακή Γενετική που διαπρέπει στις ΗΠΑ. Σημείο εκκίνησης της λαμπρής επιστημονικής της πορείας, τα θρανία του λυκείου της Νέας Φιγαλείας στην Ηλεία, όπου με οδηγό τη μεθοδικότητα, την πίστη στο όνειρό της αλλά και την σκληρή δουλειά, και σε αντίθεση με τους μαθητές μεγάλων πόλεων, κλήθηκε να καταρρίψει τα εμπόδια της περιορισμένης πρόσβασης στη μάθηση. Η επιβράβευση ήρθε το 2008 με την αποφοίτηση με άριστα από το τμήμα Βιολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης αλλά και την επιτυχή ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών σπουδών στην «Μοριακή Ιατρική» στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Ενώ ένα ακόμη κομμάτι στο «παζλ» των σπουδών προστέθηκε με την διδακτορική της διατριβή στο Εργαστήριο Ιατρικής Γενετικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα, η 32χρονη Κρινιώ Γιαννίκου εργάζεται στο «Brigham and Women’s Hospital» στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard στη Βοστόνη και αντικείμενό της είναι η γενετική διεύρυνση της οζώδους σκλήρυνσης. Από το 2012 συνεργάζεται με το Ογκολογικό Τμήμα στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία» και τα τελευταία δύο χρόνια με το Τμήμα Ιατρικής Γενετικής και Λειτουργικής Γονιδιωματικής, «Ιnserm», στη Μασσαλία. -Πώς «γεννήθηκε» το ενδιαφέρον σας για την επιστήμη της βιολογίας και της ιατρικής; Το ενδιαφέρον μου για τις δυο αυτές επιστήμες προέκυψε σε πολύ μικρή ηλικία. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ήθελα να γίνω μικροβιολόγος. Μεγαλώνοντας, η σκέψη αυτή ωρίμασε μέσα μου και στο σχολείο επηρρεαζόμενη από τα πειράματα και τους Νόμους του Mendel στο μάθημα της βιολογίας καθώς και από το μεγάλο επίτευγμα της αλληλούχησης ολόκληρου του γονιδιώματος εκείνη την περίοδο, αποφάσισα ότι η μοριακή βιολογία ήταν αυτό με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ στη ζωή μου. Ήταν ένας κόσμος μαγικός και ήθελα να αποτελώ μέρος του, να ανακαλύψω νέα γονίδια, να μάθω πως αυτά κληρονομούνται, ποιος είναι ο ρόλος τους καθώς και το που οφείλεται η τόσο μεγάλη ποικιλομορφία και διαφορετικότητα στη φύση. - Πώς προέκυψε η μετάβαση από ένα πολυσχιδές αντικείμενο όπως της βιολογίας σε αυτό της ιατρικής; Πάντα με ενδιέφερε να ασχοληθώ με κάτι που να σχετίζεται με την προσφορά στον άνθρωπο και ταυτόχρονα να επιτρέπει τη δυνατότητα έρευνας στον τομέα της υγείας. Η Γενετική ήταν αυτό ακριβώς που έψαχνα, καθώς αποτελεί έναν κλάδο της βιολογίας με καθημερινές εφαρμογές, είτε σε εργαστηριακό είτε σε κλινικό επίπεδο, σε πολλές ιατρικές πράξεις για τη διάγνωση, αντιμετώπιση και πρόληψη χιλιάδων γενετικών νοσημάτων. Η ιατρική είναι η εφαρμοσμένη βιολογία ανθρώπου, οπότε δεν θα πρέπει να βλέπουμε τις δυο αυτές επιστήμες αποκομμένες τη μια από την άλλη. - Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε με λίγα λόγια για το αντικείμενό σας; Το αντικείμενο των ερευνητικών ενδιαφερόντων μου επικεντρώνεται στη μελέτη των νευροαναπτυξιακών διαταραχών, των νεοπλασιών του κεντρικού νευρικού συστήματος καθώς και των νευροδερματικών συνδρόμων και άλλων κακοηθειών. Κατά τη διάρκεια των διδακτορικών σπουδών μου ασχολήθηκα με τη μοριακή διερεύνηση της νοητικής υστέρησης αγνώστου αιτιολογίας με την τεχνολογία των Μικροσυστοιχιών Συγκριτικού Γενωμικού Υβριδισμού (γνωστή ως array-CGH ή Μοριακός Καρυότυπος), η οποία εφαρμόστηκε επιτυχώς για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Εργαστήριο Ιατρικής Γενετικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το τελευταίο διάστημα ασχολούμαι με την οζώδη σκλήρυνση, ένα νευροδερματικό σύνδρομο που συγκαταλέγεται στις σπάνιες πολυσυστηματικές παθήσεις. H έρευνά μας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard στηρίζεται σε τεχνολογίες αλληλούχησης επόμενης γενιάς για τη διερεύνηση ολόκληρου του γονιδιώματος, με στόχο την αποκάλυψη μεταλλάξεων στα γονίδια TSC1/TSC2 καθώς και σε νέα παθολογικά γονίδια, ενώ η ανάλυση του μεγάλου όγκου δεδομένων γίνεται με ισχυρά υπολογιστικά εργαλεία, ορισμένα από τα οποία έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο μας για τον εντοπισμό μωσαϊκών μεταλλάξεων χαμηλής συχνότητας. Το εργαστήριό μας έχει αναπτύξει επίσης διάφορα μοντέλα μυός για τη μελέτη της οζώδους σκλήρυνσης. Συγκεκριμένα, μελετάμε ασθενείς με οζώδη σκλήρυνση και αστροκύτωμα ή αγγειομυολίπωμα, καθώς και ασθενείς με λεμφαγγειωμάτωση και άλλους περιαγγειακούς όγκους PEComas. Σε ασθενείς με λεμφαγγειωμάτωση απομονώνουμε καρκινικά κύτταρα από το περιφερικό αίμα καθώς και ελεύθερο DNA από το πλάσμα αίματος για την εύρεση μεταλλάξεων, με στόχο να μπορούν μελλοντικά να χρησιμοποιηθούν ως διαγνωστικοί δείκτες για τη συγκεκριμένη νόσο. - Πώς βρεθήκατε στην Αμερική; Ηταν όνειρο ζωής ή αναγκαστική λύση; Από μικρή επιθυμούσα να βρεθώ στην Αμερική, γιατί πιστεύω πως χάρη στο άρτιο εκπαιδευτικό σύστημα είναι η χώρα των ευκαιριών, που στηρίζει ανθρώπους με όρεξη για δουλειά, ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής θέσης και θρησκείας. Η επιθυμία μου να φύγω από την Ελλάδα ενισχύθηκε δεδομένης της υπάρχουσας τελματώδους κατάστασης στη χώρα. Οι πηγές χρηματοδότησης για έρευνα ήταν ανεπαρκείς, τα κίνητρα ανύπαρκτα και οι ευκαιρίες για εργασία περιορισμένες παρά τις συνεχείς προσπάθειες για αναζήτηση διεξόδων. - Πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση στη σταδιοδρομία σας; Το Ίδρυμα Ωνάση μου άνοιξε δρόμους και δημιούργησε ευκαιρίες στηρίζοντας τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές μου για τέσσερα χρόνια. Η συμβολή του Ιδρύματος υπήρξε καθοριστική ώστε να μπορέσω να ολοκληρώσω επιτυχώς τις σπουδές μου, καθώς δεν υπήρχε άλλη πηγή χρηματοδότησης και οικονομικής ενίσχυσης. Όταν υπέβαλα την αίτηση για υποτροφία, δεν πίστευα ότι θα καταφέρω να λάβω τη συγκεκριμένη υποτροφία, όχι γιατί δεν πίστευα στις δυνατότητες μου αλλά γιατί σε αυτή τη χώρα, μας έχουν συνηθίσει σε μη αξιοκρατικές διαδικασίες. Προς μεγάλη μου χαρά, το Ίδρυμα Ωνάση αξιολόγησε θετικά την αίτηση μου, πίστεψε σε μένα και στήριξε τις προσπάθειές μου. Είναι πραγματικά πολύ μεγάλη τιμή και χαρά για μένα να αποτελώ μέλος του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος. Το Ίδρυμα Ωνάση ενισχύει οικονομικά υψηλού επιπέδου σπουδές, είναι συνεχώς δίπλα στους υποτρόφους και ενδιαφέρεται για την εξέλιξη των σπουδών και τη μετέπειτα πορεία τους. - Είστε μόλις 32 ετών κι έχετε καταφέρει τόσα πολλά. Στερηθήκατε αρκετά πράγματα για να πετύχετε τους στόχους σας; Ο δρόμος είναι μακρύς και είμαι μόλις στο ξεκίνημα. Σίγουρα οι θυσίες είναι πολλές, η προσπάθεια συνεχής, ο αγώνας διαρκής και έχω στερηθεί αρκετά πράγματα, ενώ έχω συναντήσει πολλά εμπόδια. Όμως η χαρά και η ικανοποίηση που αισθάνομαι μετά την επίτευξη κάθε στόχου, μου δίνει δύναμη και θάρρος να συνεχίσω με ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό στο επόμενο βήμα. - Τελικά η επιτυχία είναι θέμα τύχης ή σκληρής δουλειάς αποκλειστικά; Δεν υπάρχει ασανσέρ για την επιτυχία. Αναμφισβήτητα χωρίς σκληρή δουλειά δεν έρχεται από μόνη της. Χρειάζεται μεθοδικότητα, πίστη στον εαυτό μας, υπομονή, επιμονή, ισχυρή θέληση, αγάπη για ό,τι κάνουμε, αφοσίωση και προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα. Όπως είχε πει και ο αγαπημένος Οδυσσέας Ελύτης τρία είναι τα Τ της επιτυχίας: Ταλέντο, Τόλμη, Τύχη. - Πιστεύετε ότι ακόμα κι αν κάποιος είναι καλός στο αντικείμενό του θα πρέπει απαραιτήτως να «ξενιτευτεί» για να διαπρέψει; Θεωρώ πολύ σημαντικό οι νέοι επιστήμονες να ανοίγουν τα φτερά τους και να αποζητούν τη συνεχή και διαρκή μετεκπαίδευση, ώστε να αποκτήσουν εμπειρία σε χώρες του εξωτερικού με υψηλή τεχνογνωσία και μακρά παράδοση στην έρευνα. Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα της υψηλής ανεργίας δεν αποτελεί εφαλτήριο προόδου και εξέλιξης για τη νέα γενιά. Οι πολυετείς σπουδές μας δεν έχουν κανένα αντίκρυσμα στην αγορά εργασίας και τα πτυχία μας υποβαθμίζονται συνεχώς. Υπάρχουν διακεκριμένοι Έλληνες στο εξωτερικό που ξεχωρίζουν στο επιστημονικό πεδίο τους και ενδεχομένως θα είχαν «χαθεί» μέσα στο σύστημα στην Ελλάδα. - Τι είναι πιο δύσκολο η έρευνα ή η διδασκαλία; Τι σας εκφράζει περισσότερο; Πιστεύω ότι και τα δυο είναι το οξυγόνο του επιστήμονα. Χρειάζονται αγάπη, υπομονή, χρόνο, αφοσίωση και μεταδοτικότητα. Στην έρευνα είναι μεγάλη η ικανοποίηση να βλέπεις τις ατελείωτες προσπάθειες σου να καρποφορούν και να δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτεις. Από την άλλη πλευρά, είναι μοναδική η ατμόσφαιρα του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και η επαφή με τους μαθητές, να σε ρωτούν και να δείχνουν ενδιαφέρον και θέληση να μάθουν. - Οι επόμενοι στόχοι σας ποιοι είναι; Στόχος μου είναι να μάθω όσα περισσότερα μπορώ δίπλα σε κορυφαίους επιστήμονες και δασκάλους στον τομέα της Γενετικής, να διευρύνω τους επιστημονικούς μου ορίζοντες και να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου σε νέες μεθοδολογίες και τεχνολογίες τελευταίας αιχμής. Θα ήθελα να συνεχίσω να βρίσκομαι στον χώρο της έρευνας, μέσα στο εργαστήριο και το πανεπιστήμιο και να μεταφέρω τεχνογνωσία σε νέους επιστήμονες. Επίσης, θα ήθελα να καταφέρω να μοιράσω τον χρόνο μου ανάμεσα στην επιστήμη και την οικογένειά μου. http://www.kathimerini.gr/840512/article/proswpa/synentey3eis/kriniw-giannikoy-apo-th-nea-figaleia-sthn-iatrikh-sxolh-toy-harvard

Ορυχεία στο Διάστημα! Ειναι γνωστό πως τίποτα δεν είναι αρκετό για την ανθρώπινη απληστία... Ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται εδώ και αιώνες τη γη και το υπέδαφός της, όμως τώρα θα μπορεί πλέον να εκμεταλλεύεται και τον ορυκτό πλούτο του διαστήματος! Το ισχυρό κίνητρό φυσικά είναι το χρήμα... και είναι αλήθεια ότι ο ορυκτός πλούτος που κρύβεται στους αστεροειδείς μπορεί να αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια. Ο δρόμος άνοιξε μετά την απόφαση του Αμερικανικού Κογκρέσου να επιτρέψει σε εταιρείες να κάνουν ένα "αστρικό σαφάρι" ώστε να βρουν τον ορυκτό πλούτο που κρύβεται εκεί έξω. Στους αστεροειδείς κρύβονται ανυπολόγιστοι θησαυροί. Υπάρχουν φυσικά και Έλληνες που σκοπεύουν να αναλάβουν δράση στο φιλόδοξο αυτό εγχείρημα της εξόρυξης των θησαυρών αυτών, ένας από τους οποίους μίλησε στο WE του News247. Ο δρ Ιωάννης Μπαζιώτης είναι λέκτορας Ορυκτολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει κάνει μεταδιδακτορική έρευνα συμμετέχοντας στο πρόγραμμα της NASA, που μελετούσε τον μετεωρίτη Τissint. Πρόκειται για τον πιο σημαντικό μετεωρίτης που έπεσε στη γη και συγκεκριμένα στο Μαρόκο τα τελευταία 60 χρόνια ενώ είχε αποκολληθεί από τον Άρη πριν από 1,1 εκατ χρόνια. Ο κος Μπαζιώτης έχει ήδη καταθέσει ένα ερευνητικό πρόγραμμα με προϋπολογισμό 2 εκατομμυρίων ευρώ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, ώστε να χρηματοδοτηθούν έρευνες που αφορούν στην ορυκτολογία "μη γήινων υλικών". "Οι αστεροειδείς έχουν γεννηθεί από τα πρώτα στάδια του ηλιακού μας συστήματος και διαθέτουν μέταλλα σε υψηλές περιεκτικότητες. Αυτό είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε λόγω των μετεωριτών που έχουν πέσει στη γη και έτσι έχουμε δει και μελετήσει τον ορυκτό πλούτο που υπάρχει εκεί έξω. Διαθέτουν παλλάδιο, νικέλιο, ιρίδιο, λευκόχρυσο κ.α. Σε συγκέντρωση 300-400 φορές μεγαλύτερη από τα κοιτάσματα της γης", εξηγεί. "Υπάρχουν ήδη τρεις γνωστές εταιρείες που δουλεύουν στο κομμάτι αυτό με σκοπό να τους εκμεταλλευτούν. Στην παρούσα φάση, αυτό που κάνουν είναι να ερευνούν και να δοκιμάζουν νέες τεχνολογίες ή να συνεργάζονται με τη NASA σε διάφορα προγράμματα πουλώντας την τεχνογνωσία τους". Στην ιστοσελίδα asterank.com μπορεί να βρει κανείς μία λίστα με αστεροειδείς και την αξία του ορυκτού πλούτου που διαθέτουν. Για παράδειγμα στον αστεροειδή Ryugu κρύβονται ορυκτά αξίας 95 δισ. Δολαρίων, στον 1992 TC 84 δισ., στον Didymos επίσης 84 δισ. και ο κατάλογος συνεχίζει... Ο νόμος του Κογκρέσου που δίνει δικαιώματα εκμετάλλευσης Τα νομικά κολλήματα μέχρι στιγμής ήταν αρκετά σε ό, τι αφορά την εκμετάλλευση του εκτός της γης πλούτου. Στη Συνθήκη Εξώτερου Διαστήματος, η οποία υπάρχει από το 1967, προβλέπεται ότι τα κυριαρχικά εδαφικά δικαιώματα στο διάστημα είναι "κτήμα ολόκληρης της ανθρωπότητας". Όμως μόλις πριν από λίγες μέρες το αμερικανικό Κογκρέσο, πέρασε νόμο με τον οποίο αναγνωρίζει σε τρεις αμερικανικές εταιρείες το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου του διαστήματος. Ο νόμος λέγεται "Space Act 2015" και περιμένει απλώς την υπογραφή του Μπάρακ Ομπάμα. Σύμφωνα με αυτόν, επεκτείνεται η διαστημική βιομηχανία με διάφορους τρόπους στους πόρους που έχουν συλλεχθεί από το διάστημα. Αστεροειδείς - κινητά "βενζινάδικα" Ένα από τα πιο σημαντικά οφέλη όμως, εκτός από τον ορυκτό πλούτο θα είναι η εξασφάλιση νερού από τους αστεροειδείς. "Η μεταφορά νερού από τη Γη στο Διάστημα είναι εξαιρετικά κοστοβόρος διαδικασία για μια αποστολή. Για παράδειγμα, η εξόρυξη ενός τόνου νερού από έναν αστεροειδή ισοδυναμεί με όφελος στον προϋπολογισμό της αποστολής ίσο με 50 εκατ. δολάρια", λέει ο κύριος Μπαζιώτης. "Το νερό όταν το διασπάσουμε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το υδρογόνο ως καύσιμο για τους πυραύλους. Κι έτσι μπορούμε να έχουμε πηγή νερού στο διάστημα ώστε να επανεφοδιάζονται οι αποστολές και να λειτουργούν σαν βάσεις, σαν κινητά βενζινάδικα". Πώς εντοπίζονται οι αστεροειδείς που κρύβουν θησαυρούς Υπάρχουν τρεις τρόποι σύμφωνα με τον κύριο Μπαζιώτη που οι επιστήμονες εντοπίζουν που υπάρχουν κρυμμένα κοιτάσματα ώστε να αναλάβουν δράση οι... κυνηγοί. "Ένας τρόπος μελέτης είναι φασματοσκοπικά. Από τη γη στέλνεται στο διάστημα ένα ρομποτικό σύστημα σαν δορυφόρος που μπορεί να χαρτογραφεί την επιφάνεια του αστεροειδούς. Ένας άλλος τρόπος είναι να στέλνοντας μια μικρή διαστημοσυσκευή να προσγειωθεί επάνω του, να πάρει ένα δείγμα και να το φέρει πίσω στη γη. Οι αστεροειδείς είναι ομοιογενείς, δεν έχουν θάλασσες, ερήμους και διαφορετικά εδάφη όπως οι πλανήτες, που είναι τεράστια σώματα με μεγάλη ετερογένεια. Οπότε το δείγμα που θα λαμβάνουμε θα είναι αντιπροσωπευτικό της συγκέντρωσης των ορυκτών. Ένας τρίτος τρόπος, ο οποίος όμως ακόμα μελετάται είναι να στέλνουν ένα μικρό διαστημόπλοιο με ένα τεράστιο 'πουγκί' που θα 'ρουφάει' τον αστεροειδή και θα τον μεταφέρει στην τροχιά της σελήνης, να γίνεται δορυφόρος της, ώστε να είναι σταθερά κοντά μας". http://www.prisonplanet.gr/διάστημα/99074-βγαίνουν-για-σαφάρι-δισεκατομμυρίων-στο-διάστημα

O γαλάζιος εξωπλανήτης. Το 2012 εντοπίστηκε σε απόσταση 100 ετών φωτός από εμάς ένας ακόμη εξωπλανήτης. Ο GJ 3470b όπως ονομάστηκε ο πλανήτης αυτός έχει μέγεθος παρόμοιο με αυτό του Ποσειδώνα και βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο. Διεθνής ομάδα επιστημόνων έστρεψε στον εξωπλανήτη το δίκτυο επίγειων τηλεσκοπίων LCOGT στο οποίο είναι συνδεδεμένα ισχυρά τηλεσκόπια σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο GJ 3470b διαθέτει γαλάζιο ουρανό παρόμοιο με αυτόν της Γης. Είναι μάλιστα ο μικρότερος σε μέγεθος εξωπλανήτης από τους περίπου δύο χιλιάδες που γνωρίζουμε που διαθέτει γαλάζιο ουρανό και ένας από τους ελάχιστους για τους οποίους έχουμε καταφέρει να εντοπίσουμε ατμοσφαιρικά φαινόμενα. Ο γαλάζιος ουρανός του GJ 3470b όπως και στη Γη δημιουργείται μέσω της σκέδασης του φωτός. Με αυτόν τον όρο οι επιστήμονες αναφέρουν τον διασκορπισμό των φωτεινών ακτινών που ακολουθεί όταν προσπέσουν σε μικροσκοπικά σωματίδια, έτσι ώστε να διαχέονται στο χώρο χωρίς να φαίνονται αυτές. Η σκέδαση είναι προϊόν πολλαπλής ανάκλασης. Οι ηλιακές ακτίνες, για παράδειγμα, όταν φτάσουν στην ατμόσφαιρα της Γης πέφτουν πάνω στα σωματίδια της σκόνης ή τα σταγονίδια νερού που αιωρούνται τα οποία και τις διασκορπίζουν με πολλές ανακλάσεις που δημιουργούν. Η σκέδαση της ηλιακής ακτινοβολίας στη Γη οφείλεται τόσο στην ύπαρξη των αιωρουμένων σωματιδίων (aerosols) (φαινόμενο σκέδασης Μie), όσο και των µορίων της ατμόσφαιρας (φαινόμενο σκέδασης Rayleigh). Στον GJ 3470b σύμφωνα με τους ερευνητές παράγεται το φαινόμενο σκέδασης Rayleigh. Οπως όμως αναφέρουν στο άρθρο τους στην διαδικτυακή υπηρεσία προδημοσιεύσεων arxiv ο γαλάζιος ουρανός δεν σημαίνει ότι στον εξωπλανήτη υπάρχουν ευνοϊκές για τη ζωή συνθήκες. Οπως υπολόγισαν οι ερευνητές οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στην επιφάνεια του GJ 3470b ξεπερνούν τους τρεις χιλιάδες βαθμούς Κελσίου οπότε κάθε συζήτηση για ζωή μάλλον… καίγεται. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=758176 Ποιοι πλανήτες μπορούν να κατοικηθούν; Με 2.000 πλανήτες να έχουν ήδη ανακαλυφθεί εκτός του ηλιακού μας συστήματος μέχρι σήμερα, δεν είναι να απορεί κανείς που κάποιοι εξ αυτών παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά με τη γη και θεωρούνται από τους επιστήμονες ως οι πλέον κατοικήσιμοι. Ένας καλός τρόπος για να εκτιμηθεί κατά πόσο είναι κατοικήσιμος ένας πλανήτης είναι η ομοιότητά του με την Γη. Για τον σκοπό αυτό, αξιολογούνται μία σειρά δεικτών μεταξύ των οποίων είναι: η ακτίνα, η πυκνότητα, η θερμοκρασία της επιφάνειας και η ταχύτητα διαφυγής του πλανήτη, η οποία είναι η ελάχιστη ταχύτητα που απαιτείται για να εγκαταλείψει κανείς την επιφάνεια του πλανήτη. Για πολλούς από αυτούς τους πλανήτες δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστες μετρήσεις. Μεταξύ αυτών που αξιολογήθηκαν στην κλίμακα ESI 0-1, όσοι κατάφεραν να πετύχουν «σκορ» άνω του 0,8 θεωρήθηκαν παρόμοιοι με τη Γη και ως εκ τούτου κατοικήσιμοι. 1. Κepler 438B Είναι ο πλανήτης που κατέγραψε την υψηλότερη βαθμολογία. Ανακαλύφθηκε το 2015 γύρω από ένα κόκκινο νάνο -αστέρι, σημαντικά μικρότερο και πιο κρύο από τον ήλιο του δικού μας συστήματος, ενώ έχει ακτίνα μόλις 12% μεγαλύτερη από της Γης. Ο Kepler 438b βρίσκεται σε τροχιά 35 ημερών γύρω από αυτό το άστρο και απέχει 470 έτη φωτός από τη Γη. 2. Gliese 667CC Ανακαλύφθηκε το 2011 σε τροχιά γύρω από ένα κόκκινο νάνο-αστέρι, μόλις 24 έτη φωτός μακριά. Εντοπίστηκε με τη μέθοδο ακτινικής ταχύτητας, η οποία είναι ένα μέτρο της μικρής κίνησης ενός αστέρα, καθώς ανταποκρίνεται στην βαρυτική έλξη του πλανήτη. Η μάζα του πλανήτη είναι 3,8 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης, ωστόσο δεν γνωρίζουμε ακόμη το μέγεθος του. 3. Kepler 442B Ο πλανήτης αυτός έχει 1,3 φορές το μέγεθος της Γης και ανακαλύφθηκε το 2015. Βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα αστέρι ψυχρότερο από τον ήλιο, περίπου 1.100 έτη φωτός μακριά. Η περίοδος των 112 ημερών της τροχιάς του το εντάσσουν στην ζώνη των κατοικήσιμων άστρων, αλλά η θερμοκρασία της επιφάνειάς του φτάνει τους -40 ° C. 4. Kepler 62E & 62F Οι δύο αυτοί πλανήτες ανακαλύφθηκαν το 2013 με το τηλεσκόπιο Κέπλερ, το οποίο εντόπισε τις διελεύσεις τους μπροστά από το άστρο τους. Πρόκειται για ένα αστέρι που βρίσκεται περίπου 1200 έτη φωτός μακριά από εμάς kai είναι κάπως πιο ψυχρό από τον ήλιο. Με πλανητικές ακτίνες 1,6 και 1,4 μεγαλύτερες από αυτές Γης αντίστοιχα και οι δύο πλανήτες εμπίπτουν στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου. 5. Kepler 452B Ανακαλύφθηκε το 2015 και ήταν ο πρώτος πλανήτη που έμοιαζε με τη Γη και χαρακτηρίστηκε δυνητικά κατοικήσιμος. Βρίσκεται εντός της κατοικήσιμης ζώνης ενός άστρου που μοιάζει πολύ με τον Ήλιο μας και είναι 1,6 φορές μεγαλύτερος από την Γη, ενώ βρίσκεται 1.400 έτη φωτός μακριά. http://www.pronews.gr/portal/20151130/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CE%B9-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%BD-%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CE%B8%CE%BF%CF%8D%CE%BD

Δ. Νανόπουλος: Για μένα μια εξίσωση είναι πιο ωραία από ένα έργο τέχνης. Τη ζωή του «Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο», δηλαδή στη Γη, περιγράφει ο θεωρητικός φυσικός ∆ημήτρης Νανόπουλος στο νέο του βιβλίο. Μια ζωή που μέσα σε 67 χρόνια «χώρεσε» τη γενέτειρά του Ελλάδα, την Αγγλία, τη Γενεύη και τις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα πρωτοαγάπησε τη Φυσική, στην Αγγλία σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Sussex, στη Γενεύη εργάστηκε στο CERN, στις ΗΠΑ είναι εδώ και 30 χρόνια καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Texas A & M. Είναι ένας από τους ελάχιστους εν ζωή Ελληνες που αποδεδειγμένα έβαλαν ένα λιθαράκι για την καλύτερη κατανόηση του σύμπαντος. Η διάσημη εργασία του για τις φαινομενολογικές ιδιότητες του μποζονίου Higgs μνημονεύτηκε από τον ίδιο τον Peter Higgs κατά την ομιλία αποδοχής του βραβείου Νομπέλ το 2013. Η τροχιά του, λοιπόν, ήταν «επιστημονικά κοσμοπολίτικη» και η εμπειρία του έχει ενδιαφέρον και ίσως και κάποια χρησιμότητα για τις επόμενες γενιές. Η συνάντησή μας έγινε στο γραφείο του στην Ακαδημία Αθηνών, όπου διατελεί πρόεδρος έως τα τέλη του 2015, οπότε και θα επιστρέψει στο Τέξας. Ποιο μπορεί να είναι το νόημα της ζωής, εάν, όπως φαίνεται να αποδεικνύεται από τη Φυσική, ερχόμαστε από το τίποτα και καταλήγουμε στο τίποτα; Το νόημα είναι αυτό που προσπαθούμε εμείς να δώσουμε στη ζωή μας. Αλλά, όπως έλεγε ο Αλμπέρ Καμί, τη στιγμή που πάμε να της δώσουμε νόημα γεννιέται το παράλογο. Πώς μπορεί να ζει κανείς με το παράλογο; Πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Είμαστε πολύ τυχεροί που υπάρχουμε, οπότε πρέπει ο καθένας μας να εκμεταλλευτεί αυτή την τύχη και να το ευχαριστηθεί. Είναι νομίζω τραγικό να αφήνουμε τη ζωή μας να περνάει χωρίς νόημα, εάν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι η πιθανότητα του να υπάρξουμε είναι σχεδόν μηδενική. Φανταστείτε ότι, για να υπάρξουμε εμείς, έχουν βρεθεί μαζί όλοι οι πρόγονοί μας και στο τέλος οι γονείς μας, μία συγκεκριμένη ώρα και ημέρα. Εάν όμως κάποιος πραγματικά υποφέρει σε αυτήν τη ζωή, γιατί να μην αυτοκτονήσει επιστρέφοντας στο τίποτα; Ε, όχι! Η ζωή είναι γλυκιά. Και είναι ξεκάθαρο πως ο φόβος του θανάτου αποτελεί διαχρονικά κινητήρια δύναμη. Πόσο σίγουρος είστε ότι έχουμε πραγματικά κατανοήσει το πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος; Ηδη από το 600 π.Χ. ο Ηράκλειτος έλεγε ότι αυτόν τον κόσμο δεν τον έχει φτιάξει ούτε χέρι Θεού ούτε χέρι ανθρώπου, αλλά ότι υπάρχει, υπήρχε και θα υπάρχει. Τα τελευταία 20 χρόνια έχει γίνει απίστευτη πρόοδος με τα δορυφορικά τηλεσκόπια και πειραματικά στο CERN, και έχουμε φτάσει να έχουμε πάνω στο τραπέζι μοντέλα που ξεκινούν από την αρχή έως το τέλος του σύμπαντος. Είναι ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορούμε να συζητάμε σοβαρά και να μη μας… πετάνε ντομάτες. Πότε θα επαληθευτούν τα μοντέλα σας; ∆εν μπορώ να γνωρίζω. Μπορεί και αύριο το πρωί. Το μυστήριο της ζωής είναι, λοιπόν, μια εξίσωση; Ο Γαλιλαίος έλεγε ότι το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο μαθηματικά και πιστεύω ότι ο κόσμος θα άλλαζε προς το καλύτερο εάν όλοι μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν τι λένε αυτές οι ρημάδες οι εξισώσεις. Για μένα μια εξίσωση είναι πιο ωραία από ένα έργο τέχνης ή ένα ωραίο τοπίο. ∆εν εννοώ αισθητικά, αλλά το τι εκφράζει από πίσω. Πώς θα άλλαζε ο κόσμος εάν όλοι καταλαβαίναμε καλύτερα τους νόμους της Φυσικής; Θα άλλαζε ο εσωτερικός μας κώδικας ηθικής. Και δεν αναφέρομαι στις θρησκείες ούτε έχω κάποια διάθεση αντιπαράθεσης. ∆εν θα γινόμασταν όλοι αμοραλιστές χωρίς το φόβο του Θεού; Τουλάχιστον θα ξέραμε την αλήθεια. ∆εν μπορεί να ζούμε στον 20ό αιώνα και κάποιοι να επιλέγουν να παραμένουν πνευματικά τυφλοί και κωφάλαλοι. Εχετε δει πολλούς πνευματικά τυφλούς και κωφάλαλους στην Ελλάδα; Α… Είμαστε εντελώς στον κόσμο μας. Tο Higgs ήταν η κορύφωση της καριέρας σας ή ακολούθησαν και άλλες ανακαλύψεις; ∆εν θέλω να το κάνω σαν τον Χατζιδάκι με «τα Παιδιά του Πειραιά» ή σαν τον φίλο μου τον Μούτση, που όταν ακούει την «Ελευσίνα» τραβάει πιστόλι. Αλλά η ομάδα μου έχει συνεισφέρει και στις ενοποιημένες θεωρίες και τώρα προτείνουμε ένα νέο μοντέλο για το σύμπαν. Σημαίνει κάτι για εσάς το ότι συνεισφέρατε στην επιστήμη σας; Σημαίνει κάτι όταν, κατά κάποιον τρόπο, αφήνεις το στίγμα σου ότι πέρασες από εδώ και έκανες κάτι. Και όσοι δεν αφήνουμε το στίγμα μας; Ο καθένας αφήνει κάτι στον δικό του κόσμο. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι όλοι είμαστε μια δεξαμενή γενετικού υλικού και, μέσα από αυτή την ποικιλομορφία, συμβάλλουμε ώστε να πετάγονται κατά καιρούς ένας Ντα Βίντσι ή ένας Μότσαρτ, που κάνουν τον κόσμο να πάει μπροστά. Με την κατά πολλούς «αραχνιασμένη» Ακαδημία Αθηνών γιατί μπλέξατε; Εκλέχτηκα μέλος για πρώτη φορά το ’97, διότι ήθελα να έχω μια επαφή με την Ελλάδα. Και φέτος, ως πρόεδρος, προσπάθησα να κάνω ένα άνοιγμα στον κόσμο. Τον Ιούλιο έγινε για πρώτη φορά, στα 90 χρόνια της, εκδήλωση στον κήπο της Ακαδημίας. Ο καθένας ό,τι μπορεί κάνει. Είναι αλήθεια ότι το 1998 δεν σας εξέλεξαν καθηγητή στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών; Ναι. Παρόλο που είχα ήδη εκλεγεί ακαδημαϊκός. Αυτά μόνο στην Ελλάδα συμβαίνουν. Είναι αυτός ο φθόνος που μας έχει καταστρέψει. Αρα η επιστήμη δεν προχωράει στην Ελλάδα από νοοτροπία; Αυτό πιστεύω και γι’ αυτό διαπρέπουμε όταν πηγαίνουμε έξω και βρίσκουμε ένα ωραίο περιβάλλον, που μας επιτρέπει να αφοσιωθούμε στη δουλειά μας χωρίς να έχουμε ανάγκη τους διαδρόμους. Ο κόσμος δεν μπορεί να καταλάβει τι γίνεται στα πανεπιστήμια – είναι πολύ πιο άμεσο όταν τσακώνονται δύο τραγουδιστές ή βρίζονται δύο πολιτικοί. Γι’ αυτό δίνω συνεντεύξεις και γι’ αυτό έγραψα και το βιβλίο. Για να δει ο κόσμος πώς δουλεύει η επιστήμη, ακαλλώπιστη. Το Νομπέλ σάς λείπει πολύ ή λίγο; Θα ήταν ευχάριστο, αλλά δεν είναι σκοπός ζωής. Η ευχαρίστηση που σου προσφέρει η ανακάλυψη ή, απλώς, και η ασχολία με ένα τέτοιο βαθύ θέμα είναι άπειρη. Εγώ ακόμη και χθες το βράδυ σκιζόμουν πάνω από μια εργασία σαν φοιτητής μέχρι τα μεσάνυχτα. Ε, δεν το έκανα για να πάρω κάποιο βραβείο. Ετσι μου βγαίνει. Θα ήσασταν λιγότερο δημιουργικός εάν είχατε κάνει παιδιά; Οσο μεγαλώνουμε το συζητάμε πολλές φορές αυτό το θέμα με τη Μυρτώ και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ζωή μας σίγουρα δεν θα ήταν η ίδια. ∆εν μπορείς να τρελάνεις ένα παιδάκι τρεις μήνες στη Γενεύη και μετά στην Αμερική και από εδώ και από εκεί, όπως ζήσαμε εμείς. Αλλά και το να μην αφήνεις παιδιά πίσω σου, πάλι, είναι δύσκολο. http://physicsgg.me/2015/11/30/%ce%b4-%ce%bd%ce%b1%ce%bd%cf%8c%cf%80%ce%bf%cf%85%ce%bb%ce%bf%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%be%ce%af%cf%83%cf%89%cf%83%ce%b7-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1/

Βίντεο: η κλίμακα του σύμπαντος. http://physicsgg.me/2015/11/27/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%ce%b7-%ce%ba%ce%bb%ce%af%ce%bc%ce%b1%ce%ba%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%8d%ce%bc%cf%80%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%bf%cf%82/