Δροσος Γεωργιος

Ο Ενρίκο Φέρμι και το βραβείο Νομπέλ. Ο Ενρίκο Φέρμι (Enrico Fermi 1901 – 1954), γεννήθηκε σαν σήμερα 29 Σεπτεμβρίου, ήταν Ιταλός θεωρητικός και πειραματικός φυσικός – ένας από τους ελάχιστους που συνδύαζε και τα δύο – ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με κορυφαίες στιγμές της φυσικής του εικοστού αιώνα. Είναι ο δημιουργός του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα (Σικάγο 1942) και θεωρείται επίσης ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» μαζί με τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Ενώ εξίσου σημαντική είναι και η συμβολή του στη θεμελιώδη φυσική. Αμέσως μετά τη διατύπωση της απαγορευτικής αρχής από τον Πάουλι (1925), ο Φέρμι –τότε ακόμα στην Ιταλία– ήταν ο πρώτος που κατάλαβε ότι η στατιστική συμπεριφορά ενός συστήματος σωματιδίων που υπόκεινται στην απαγορευτική αρχή – δηλαδή ενός συστήματος φερμιονίων, όπως τα αποκαλούμε σήμερα – είναι ριζικά διαφορετική από τη στατιστική Μάξγουελ-Μπόλτζμαν των κλασικών σωματιδίων. Η στατιστική που πρότεινε ο Φέρμι – και η οποία ανακαλύφθηκε ανεξάρτητα από τον Ντιράκ– είναι πλέον γνωστή ως η στατιστική Φέρμι-Ντιράκ και αποτελεί τη βάση για τη φυσική της στερεάς κατάστασης όπου τα βασικά σωματίδια –τα ηλεκτρόνια– είναι, βεβαίως, φερμιόνια, αφού έχουν σπιν ½. Η διατύπωση του πρώτου θεωρητικού μοντέλου για την ασθενή πυρηνική δύναμη – γνωστού έκτοτε ως αλληλεπίδραση Φέρμι– είναι η επόμενη μεγάλη συμβολή του Φέρμι στη θεμελιώδη φυσική. Μετά την πρόταση του Πάουλι, το 1931, ότι η διατήρηση της ενέργειας κατά τη διάσπαση βήτα απαιτεί την ύπαρξη ενός «φευγαλέου» σωματιδίου αμελητέας μάζας, ο Φέρμι έσπευσε κατ’ αρχάς να γίνει ο «νονός» του – το «βάφτισε» νετρίνο– κυρίως όμως να περιγράψει θεωρητικά τον ρόλο του στην ασθενή δύναμη. Το θεωρητικό μοντέλο που πρότεινε παρέμεινε σε ισχύ για πολλές δεκαετίες και έπαιξε καθοριστικό ρόλο – τόσο λόγω των επιτυχιών του όσο και των σοβαρών προβλημάτων που το κατέτρυχαν – στην ανάπτυξη των λεγόμενων θεωριών βαθμίδας και την επινόηση του μηχανισμού Χιγκς, που έκαναν τελικά δυνατή την ενοποίηση των ασθενών με τις ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις στο πλαίσιο της οποίας λύνονται φυσιολογικά και τα προβλήματα του αρχικού «μοντέλου Φέρμι» των ασθενών δυνάμεων. Εν τούτοις, η δημοσίευση της σχετικής εργασίας του Φέρμι απορρίφθηκε από το περιοδικό Nature και το άρθρο δημοσιεύτηκε τελικά στο ιταλικό περιοδικό Nuovo Cimento το 1934! Κάθε μία από τις παραπάνω συμβολές του Φέρμι θα αρκούσε βεβαίως από μόνη της όχι απλώς για να του δώσει το βραβείο Νομπέλ αλλά και να του εξασφαλίσει μια θέση στο «πάνθεον» των θεμελιωτών της κβαντικής θεωρίας. Όμως από ειρωνεία της τύχης το βραβείο Νομπέλ απονεμήθηκε στον Φέρμι, το 1938, για ένα πείραμά του που αποδείχτηκε λίγο μετά ότι είχε ερμηνευτεί λάθος! Η ιστορία έχει ως εξής. Όντας ο πρώτος που διαπίστωσε ότι τα βραδέα νετρόνια απορροφώνται πολύ περισσότερο από βαρείς πυρήνες σε σύγκριση με τα ταχέα νετρόνια – μια σημαντική ανακάλυψη από μόνη της – ο Φέρμι προσπάθησε αμέσως μετά να αξιοποιήσει αυτό το γεγονός για να παράγει στοιχεία βαρύτερα από το ουράνιο, δηλαδή τα υπερουράνια στοιχεία όπως λέγονται. Η βασική ιδέα είναι πολύ απλή. Όταν ένας πυρήνας «βομβαρδιστεί» με βραδέα νετρόνια θα απορροφήσει κάποια απ’ αυτά και θα αποκτήσει περισσότερα νετρόνια απ’ ό,τι το σταθερό του ισότοπο. Θα γίνει έτσι ασταθής και θα ακολουθήσει η διαδικασία της διάσπασης βήτα, μέσω της ασθενούς αντίδρασης νετρόνιο → πρωτόνιο + ηλεκτρόνιο + νετρίνο, η οποία μετατρέπει τον αρχικό πυρήνα σε έναν άλλο με ατομικό αριθμό αυξημένο κατά μονάδα αφού απέκτησε ένα ακόμη πρωτόνιο. Εν τούτοις, όταν ο Φέρμι και η ομάδα του βομβάρδισαν με νετρόνια τα στοιχεία θόριο και ουράνιο, αυτό που συνέβη δεν ήταν η παραγωγή βαρύτερων στοιχείων, όπως πίστευαν, αλλά το φαινόμενο της σχάσης το οποίο κανείς δεν θεωρούσε πιθανό εκείνη την περίοδο. Με την εκ των υστέρων σοφία μας δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε σήμερα τόσο τους θεωρητικούς όσο και τους πειραματικούς λόγους που παραπλάνησαν τον Φέρμι –και όχι μόνο– ώστε να ερμηνεύσει τα πειραματικά του ευρήματα ως παραγωγή υπερουράνιων στοιχείων και όχι ως σχάση. Το βέβαιο είναι ότι το γεγονός θα καταγραφεί στην ιστορία της φυσικής του εικοστού αιώνα ως ένα από τα ιδιάζοντα περιστατικά της.(….) http://physicsgg.me/2015/09/29/%ce%bf-%ce%b5%ce%bd%cf%81%ce%af%ce%ba%ce%bf-%cf%86%ce%ad%cf%81%ce%bc%ce%b9-enrico-fermi-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%b2%cf%81%ce%b1%ce%b2%ce%b5%ce%af%ce%bf-%ce%bd%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%ad/

Με έξωση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος κινδυνεύει η Ελλάδα. Η Ελλάδα κινδυνεύει να μείνει εκτός της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, καθώς δεν έχει πληρώσει τη συνδρομή εδώ και τρία χρόνια και έχει χάσει ήδη το δικαίωμα ψήφου, προειδοποιεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας Λουκάς Βλάχος. «H επιστημονική κοινότητα της αστροφυσικής δε μπορεί να δει τον εαυτό της εκτός του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος» δήλωσε ο καθηγητής Αστροφυσικής του ΑΠΘ στον ραδιοσταθμό Πρακτορείο 104,9. Απέδωσε σημαντικό μέρος του προβλήματος στο γεγονός ότι υπήρξε μεγάλη εναλλαγή ανθρώπων στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς και σε έλλειμμα στρατηγικής. «Οι χώρες που μπήκαν στην ESA έφτιαξαν και μια στρατηγική για να να τονώσουν τους επιστήμονες της χώρας και να πάρουν πίσω τα λεφτά που δίνουν» εξήγησε ο Δρ Βλάχος, προσθέτοντας ότι «αν τα τελευταία 10 χρόνια είχαμε αναπτύξει τις εταιρείες του [διαστημικού] κλάδου, θα μπορούσαμε να έχουμε μαζέψει αρκετά λεφτά από φόρους και από ενισχύσεις από τον ESA, ώστε να έχουμε μια διαστημική δραστηριότητα από πλευράς τεχνολογίας». «Ο ESA θέλει να μας δώσει [ενισχύσεις] αλλά πρέπει κι εμείς κάτι να φτιάξουμε» είπε. Το κόστος της ετήσιας συνδρομής στον ESA, στον οποίο συμμετέχουν 22 χώρες-μέλη, κυμαίνεται από 8 έως 10 εκ. ευρώ. Σχολιο:Βρέθηκαν ομως 500 εκατομμύρια για την αναβάθμιση των πολεμικών αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας!!! http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500029191

Η ζωή του Άρη κινδυνεύει από τους γήινους μικροοργανισμούς. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη δείχνει να αυξάνει τις ελπίδες για εντοπισμό μικροβιακής ζωής. Όμως η επανδρωμένη αποστολή που σχεδιάζει η NASA για τη δεκαετία του 2030 απειλεί να μολύνει τον γειτονικό πλανήτη με γνώριμες, και δυνητικά ιμπεριαλιστικές, μορφές ζωής. Η τελευταία προειδοποίηση έρχεται από κοινή έκθεση της αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών και του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επιστήμης, σύμφωνα με την οποία η ανθρωπότητα δεν είναι έτοιμη να εξερευνήσει τις πιο υποσχόμενες περιοχές του Άρη χωρίς να τις θέτει σε κίνδυνο. Ο κίνδυνος μόλυνσης του πλανήτη με γήινα μικρόβια, γράφουν οι συντάκτες της έκθεσης, θα μπορούσε «να αποτρέψει την προσεδάφιση ή την είσοδο ανθρώπων» στις λεγόμενες Ειδικές Περιοχές, όπως οι πλαγιές στις οποίες η NASA εντόπισε υγρό νερό. Ήδη από το 1967, υπενθυμίζει το περιοδικό Scientific American, http://www.scientificamerican.com/article/searching-for-life-in-martian-water-will-be-very-very-tricky/ η Συνθήκη Εξώτερου Διαστήματος του ΟΗΕ απαγορεύει την «επιβλαβή μόλυνση» εξωγήινων κόσμων, και ένας διεθνής φορέας με την ονομασία Επιτροπή Διαστημικής Έρευνας (COSPAR) καθορίζει πρωτόκολλα πλανητικής προστασίας για τις διαστημικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, της Ευρώπης, της Ρωσίας και άλλων χωρών. Το πρόβλημα όμως δεν αφορά μόνο τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές. Η NASΑ καταβάλλει κάθε προσπάθεια να αποστειρώσει τα διαστημικά σκάφη που στέλνει στο Διάστημα. Όμως κανένα μέσο απολύμανσης δεν μπορεί να εξουδετερώσει όλα τα μικρόβια. Το 2013, για παράδειγμα, έρευνα της NASA εντόπιζε δύο εξωτικά είδη βακτηρίων βρέθηκαν στα αποστειρωμένα εργαστήρια όπου συναρμολογούνται διαστημικά σκάφη. Μια άλλη μελέτη αποκάλυψε το 2014 ότι το ρομπότ Curiosity, τελευταίος εκπρόσωπος της NASA στον κόκκινο πλανήτη, μετέφερε ανθεκτικά μικρόβια που θα μπορούσαν δυνητικά να επιζήσουν στον Άρη. Οι σκληρές συνθήκες του διαπλανητικού ταξιδιού είναι αμφίβολο αν θα εξόντωναν τέτοιους λαθρεπιβάτες. Οι αστροναύτες των αποστολών Apollo, επισημαίνει το Scientific American, βρήκαν ζωντανά βακτήρια μέσα αποστειρωμένο ρομπότ Surveyor3 που είχε προσσεληνωθεί δυόμισι χρόνια νωρίτερα. Αν οι ρομποτικές αποστολές εγκυμονούν κίνδυνο διαπλανητικής μόλυνσης, οι επανδρωμένες αποστολές θα ήταν μακράν πιο επικίνδυνες, δεδομένου ότι είναι ουσιαστικά αδύνατο να αποστειρώσεις πλήρως έναν άνθρωπο. Το ερώτημα που αργά ή γρήγορα θα πρέπει να απαντηθεί είναι το εάν αξίζει να ξοδέψει κανείς δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να στείλει ανθρώπους στον Άρη και να τον μολύνει με γήινη ζωή. Ο διάσημος εκλαϊκευτής της επιστήμης Καρλ Σέιγκαν είχε ξεκαθαρίσει τη στάση του με την περίφημη φράση «Ο Άρης ανήκει στους Αρειανούς, ακόμα κι αν οι Αρειανοί είναι μόνο μικρόβια». Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο η μόλυνση να έχει ήδη συμβεί, είτε από τις αποστολές που έχουν ήδη επισκεφθεί τον Άρη, είτε από γήινους βράχους που εκτινάχθηκαν στο Διάστημα σε αρχαίες προσκρούσεις αστεροειδών και κατέληξαν στον γειτονικό πλανήτη. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500029126

Αλεξέι Σταρομπίνσκι: Σωματίδια σκοτεινής ύλης και βαρυτικά κύματα οι μελλοντικές μεγάλες ανακαλύψεις. Τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης και τα αρχέγονα βαρυτικά κύματα θα είναι οι δύο σημαντικότερες ανακαλύψεις της επόμενης δεκαετίας, δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κορυφαίος Ρώσος αστροφυσικός και κοσμολόγος Αλεξέι Σταρομπίνσκι, http://www.itp.ac.ru/en/persons/starobinsky-aleksei-aleksandrovich/ ο οποίος είναι από το 1997 επικεφαλής επιστήμων (Principal Research Scientist) στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Λαντάου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στη Μόσχα. Στην αποκλειστική συνέντευξη του, ενόψει της άφιξής του στην Αθήνα, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι ο στόχος μιας ενοποιημένης «Θεωρίας του Παντός» φαντάζει μακρινό όνειρο. Δεν απέκλεισε την ύπαρξη πολλών συμπάντων παράλληλων με το δικό μας, αλλά απορρίπτει κατηγορηματικά την ανάγκη ενός Θεού-Δημιουργού του σύμπαντος. Επεσήμανε επίσης ότι τα πολιτικά προβλήματα δεν είναι άλυτα, απλώς οι έως τώρα λύσεις τους είναι ανεπαρκείς, αν όχι ανόητες. Καλεί, ακόμη, τη νέα ελληνική κυβέρνηση να διευρύνει τις διεθνείς συνεργασίες της στον επιστημονικό τομέα. Ο Α. Σταρομπίνσκι γεννήθηκε το 1948 και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα το 1972 από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας και το διδακτορικό του από το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Landau το 1975. Από το 1990 ως το 1997 ήταν επικεφαλής του Τμήματος Βαρύτητας και Κοσμολογίας στο Ινστιτούτο αυτό και από το 1999 ως το 2003 ήταν υποδιευθυντής του. Ήδη από τη δεκαετία του 1970, ανέπτυξε σημαντικές θεωρίες για τη δημιουργία των σωματιδίων στο πρώιμο σύμπαν, καθώς και για τη δημιουργία ακτινοβολίας από τις μαύρες τρύπες (1973), η οποία ήταν πρόδρομος της θεωρίας της ακτινοβολίας Χόκινγκ. Από το 1979 έγινε ευρύτερα γνωστός για τη συμβολή του στη θεωρία του κοσμικού πληθωρισμού, που εξηγεί την απότομη διαστολή του σύμπαντος αμέσως μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ). Είναι μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών «Λεοπολντίνα», της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης και της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων. Έχει, μεταξύ άλλων, τιμηθεί με τα βραβεία «Εργασίας» ΕΣΣΔ (1986), «Φρίντμαν» της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (1996), «Τομάλα» (2009), «Όσκαρ Κλάιν» της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών (2010), «Αμάλντι» (2012), «Κοσμολογίας Γκρούμπερ» (2013) και «Αστροφυσικής Kavli» της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών (το 2014 «για την πρωτοπορία του στη θεωρία του κοσμικού πληθωρισμού», μαζί με τον ‘Αλαν Γκουθ του ΜΙΤ και τον Αντρέι Λίντε του Στάνφορντ). Ο Α. Σταρομπίνσκι θα είναι ένας από τους ομιλητές στο «Συμπόσιο των Επτά Σοφών» http://physicsgg.me/2015/06/25/συμπόσιο-για-το-σύμπαν/ για την Κοσμολογία, που θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου και το βράδυ θα βραβευθεί -μαζί με τους επιφανείς συναδέλφους του- από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο. http://physicsgg.me/2015/09/30/%ce%b1%ce%bb%ce%b5%ce%be%ce%ad%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%81%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%af%ce%bd%cf%83%ce%ba%ce%b9-%cf%83%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%af%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5/

Υπερπαλίρροια, μετά την υπερπανσέληνο. Λίγες μέρες μετά την ολική έκλειψη Σελήνης που συνέπεσε με τη λεγόμενη «υπερπανσέληνο», πολλές τοποθεσίες στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία ετοιμάζονται για τις υψηλότερες παλίρροιες εδώ και χρόνια ή ολόκληρες δεκαετίες. Είναι μια «τέλεια» παλίρροια, η οποία οφείλεται σε έναν σπάνιο συνδυασμό αστρονομικών παραγόντων. Όπως αναφέρουν στο SurgeWatch ο Άιβαν Χέιγκ του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον και ο Κέβιν Χόρσμπεργκ του Εθνικού Ωκεανογραφικού Κέντρου της Βρετανίας, οι παραλιακοί δρόμοι έχουν ήδη κλείσει στο Μαϊάμι λόγω του κινδύνου πλημμυρών, ενώ η πόλη του Πλίμουθ στη νότια ακτή της Βρετανίας περιμένει πλημμυρίδες ύψους έξι μέτρων στις 29 και 30 Σεπτεμβρίου. http://www.surgewatch.org/after-the-supermoon-comes-the-supertide/ Η παλίρροια οφείλεται στη βαρυτική έλξη της Σελήνης και σε μικρότερο βαθμό του Ήλιου. Δύο φορές το μήνα, τις ημέρες της πανσελήνου και της νέας Σελήνης, ο Ήλιος και η Σελήνη ευθυγραμμίζονται με τη Γη, οπότε οι βαρυτικές επιδράσεις τους αθροίζονται και φέρνουν τις λεγόμενες εαρινές παλίρροιες, οι οποίες είναι περίπου 20% πιο ψηλές από το συνηθισμένο (παρά το όνομά τους, δεν έχουν καμία σχέση με την άνοιξη). Η πανσέληνος του Σαββατοκύριακου έφερε μια τέτοια εαρινή παλίρροια, η οποία όμως έτυχε να συμπέσει με την άφιξη της Σελήνης στο περίγειο, την ελάχιστη απόστασή της από τη Γη (η τροχιά του φεγγαριού δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική και η απόσταση από τη Γη διαρκώς αυξομειώνεται). Επιπλέον, η παλίρροια έρχεται λίγες μέρες μετά τη φθινοπωρινή ισημερία, όταν ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό και μεγιστοποιεί έτσι την επίδρασή του. Όμως και η Σελήνη έτυχε να βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό, στο πλαίσιο του λεγόμενου δρακωνικού κύκλου: η τροχιά της Σελήνης σχηματίζει γωνία 5 μοιρών σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς της Γης, γνωστό ως επίπεδο της εκλειπτικής, και η Σελήνη διέρχεται από αυτό το επίπεδο δύο φορές στη διάρκεια του δρακωνικού κύκλου των 27,2 ημερών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνέπεσαν στην πρόσφατη υπερπανσέληνο. Συνέπεσαν όμως και με παράγοντες που αφορούν περιόδους μεγαλύτερους από ένα έτος και φέρνουν τη Σελήνη ακόμα πιο κοντά στην κατακόρυφη θέση πάνω από τον ισημερινό. Ο πρώτος τέτοιος παράγοντας είναι ο κύκλος του σεληνιακού περίγειου: η ελλειπτική τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη μετακινείται σε σχέση με τον Ήλιο και συμπληρώνει έναν κύκλο κάθε 8,8 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι περίπου κάθε 4,4 χρόνια, είτε στην εαρινή είτε στη φθινοπωρινή ισημερία, η Σελήνη βρίσκεται στην ελάχιστη απόστασή της από τη Γη και επιπλέον βρίσκεται πάνω από τον ισημερινό. Ένας άλλος παράγοντας μεγάλης περιόδου είναι η περιστροφή της τροχιάς Σελήνης κάθε 18,6 χρόνια, έτσι ώστε να τέμνει διαφορετικά σημεία της εκλειπτικής. Αυτό επηρεάζει το πόσο πάνω ή κάτω από τον ισημερινό μπορεί να φτάσει η Σελήνη καθώς περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη. Φέτος, η Σελήνη βρίσκεται στην ελάχιστη απόκλισή της από τον ισημερινό, και αυτό συνέπεσε με το κατάλληλο σημείο του σεληνιακού περίγειου και όλους τους άλλους παραπάνω παράγοντες. Αποτέλεσμα είναι οι ψηλότερες εαρινές παλίρροιες εδώ και δεκαετίες, καταλήγουν στο άρθρο τους οι Χέιγκ και Χόρσμπεργκ. Μένει να δούμε αν στο επόμενο διήμερο θα καταγραφούν πλημμύρες. http://physicsgg.me/2015/09/29/%cf%85%cf%80%ce%b5%cf%81%cf%80%ce%b1%ce%bb%ce%af%cf%81%cf%81%ce%bf%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%ac-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%85%cf%80%ce%b5%cf%81%cf%80%ce%b1%ce%bd%cf%83%ce%ad%ce%bb%ce%b7%ce%bd/

Ο κύκλος του νερού στον κομήτη του Rosetta. Ο ημερήσιος κύκλος του νερού-πάγου στον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko, όπως καταγράφηκε από τα όργανα του διαστημικού σκάφους Rosetta, από την 1η Αυγούστου 2014 έως τις 10 Φεβρουαρίου του 2015. Την 1η Αυγούστου του 2014 όταν ο κομήτης απείχε περίπου 542 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο και την 10η Φεβρουαρίου 2015, 352.000.000 χιλιόμετρα. Στα βίντεο που ακολουθούν βλέπουμε την αφθονία του πάγου κατά την διάρκεια μιας ημέρας του κομήτη (12,4 ώρες) σε δυο περιοχές του: στον «λαιμό» του και στον μεγάλο λοβό (Imhotep). Το μπλε χρώμα δείχνει την παρουσία του πάγου και το κόκκινο την μη παρουσία του. Το γκρι δείχνει τα τμήματα του κομήτη που βρίσκονται σε σκιά. Βίντεο. http://physicsgg.me/2015/09/29/%ce%bf-%ce%ba%cf%8d%ce%ba%ce%bb%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bd%ce%b5%cf%81%ce%bf%cf%8d-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%ae%cf%84%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-rosetta/

Τα Νερά του Άρη. Ο Επίτιμος Διευθυντής του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρυματος Ευγενίδου κ. Διονύσης Σιμόπουλος με αφορμή την ανακοίνωση της NASA για την ανακάλυψη νερού στον Αρη κάνει μια ιστορική αναφορά στις προσπάθειες εντοπισμού του στον Κόκκινο Πλανήτη. Σε μία έκτακτη συνέντευξη τύπου η NASA ανακοίνωσε την Δευτέρα το απόγευμα τον εντοπισμό ύπαρξης νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια του Άρη. Γεγονός που αυξάνει πολύ την πιθανότητα ύπαρξης μικροβιακής μορφής ζωής στον γειτονικό μας πλανήτη τώρα ή κατά το παρελθόν. Ένας από τους κύριους άλλωστε στόχους των σύγχρονων διαστημοσυσκευών που στέλνονται στον Άρη είναι και η έρευνα για την ύπαρξη ζωής. Η αρχή των ανακαλύψεων που ανακοινώθηκαν σήμερα ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια στη βάση ορισμένων εντυπωσιακών χαρακτηριστικών που εντοπίστηκαν σε φωτογραφίες που έστειλαν στη Γη διάφορες διαστημοσυσκευές που περιφέρονται γύρω από τον κόκκινο πλανήτη. Οι παρατηρήσεις αυτές ξεκίνησαν να προβληματίζουν τους επιστήμονες της ΝΑSA από τα τέλη ακόμη του περασμένου αιώνα όταν η προσεχτική μελέτη των φωτογραφιών υψηλής ανάλυσης που μας έστελναν διάφορες διαστημοσυσκευές σε τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη οδήγησε τους ειδικούς επιστήμονες να βγάλουν το συμπέρασμα ότι σε μικρό βάθος κάτω από την επιφάνεια πρέπει να υπάρχουν μεγάλες ποσότητες νερού. Τον Ιούνιο του 2000, 250 φωτογραφίες από τις 65.000 που είχαν εξεταστεί, μας έδειχναν ορισμένα παράξενα χαρακτηριστικά. Εξ αυτών, μετά από χρονοβόρες μελέτες,ταυτοποιηθηκαν ενδείξεις πρόσφατων ροών νερού το οποίο ξεπετάχτηκε από το εσωτερικό σχηματίζοντας διάφορα αυλάκια. Στη συνέχεια το νερό αναγκάστηκε να εξατμιστεί, ή καλύτερα να εξαχνωθεί, λόγω της μικρής ατμοσφαιρικής πίεσης που επικρατεί στην αρειανή επιφάνεια αφήνοντας όμως πίσω του τα ίχνη των ροών αυτών. Η ανακοίνωση εκείνη ήταν ιδιαίτερα σημαντική γιατί είχαμε πλέον απτές ενδείξεις για την πιθανή ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων νερού στο υπέδαφος και την αναζωπύρωση της ελπίδας να εντοπίσουμε πιθανούς, μικροβιακούς έστω, ζώντες οργανισμούς ή απολιθώματά τους πολύ πριν από οποιαδήποτε ανθρώπινη επίσκεψη στον τέταρτο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Ο πρώτος ερευνητής που ασχολήθηκε με το δεδομένο θέμα πριν από τέσσερα χρόνια ήταν ένας φοιτητής 21 ετών. Σήμερα ο νεαρός αυτός φοιτητής ήταν ένας από τους δύο κύριους προσκεκλημένους ομιλητές στη συνέντευξη της NASA. Το 2011 ο Lujendra (Luju) Ojha, από το Κατμαντού του Νεπάλ, ήταν τριτοετής φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα όταν παρατήρησε για πρώτη φορά τις ροές αυτές στη διάρκεια των θερμότερων εποχών του Άρη. Αποτέλεσμα των παρατηρήσεων εκείνων ήταν η δημοσίευση μιας πρώτης εργασίας του στο περίφημο επιστημονικό περιοδικό “Science” την οποία υπέγραφε επίσης και ο σύμβουλος-καθηγητής του, ο Alfred McEwen. Ο McEwen είναι υπεύθυνος για τις φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης στις οποίες έγινε ο εντοπισμός των «χειμάρων νερού» του Άρη, ενώ στη συνέντευξη της Δευτέρας ήταν κι αυτός παρόν. Έκτοτε οι Ojha και McEwen έχουν συμμετάσχει στη συγγραφή 11 ακόμη δημοσιευμένων εργασιών πάνω στο ίδιο θέμα. Σήμερα ο Luju Ojha, σε ηλικία 25 ετών, βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο Georgia Tech [Georgia Institute of Technology] στην Atlanta των ΗΠΑ, και αναμένεται να λάβει το διδακτορικό του δίπλωμα σε έναν περίπου χρόνο. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι στο παρελθόν, πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια, στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη έρεαν τεράστιες ποσότητες νερού αφού είχαμε παρατηρήσει ιδιαίτερα εμφανή ίχνη διάβρωσης από την ροή τεράστιων ποταμών σ’ όλες σχεδόν τις περιοχές της επιφάνειάς του. Οι χιλιάδες φωτογραφίες των προηγούμενων διαστημοσυσκευών είχαν αποτυπώσει εκατοντάδες χαρακτηριστικά που μοιάζουν με ξερές κοίτες ποταμών, μερικά μάλιστα εκτείνονται σε μήκος 150 χιλιομέτρων και πάνω. Υπάρχουν δηλαδή ενδείξεις κατακλυσμιαίων βροχών, ξερά κανάλια πλάτους 5 χιλιομέτρων και αμμουδιές παρόμοιες μ’ εκείνες των γήινων ποταμών, μεγάλες λίμνες ή ακόμα και ωκεανοί με μεγάλες ποσότητες νερού που διήρκεσαν όμως για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Και έκτοτε ουδέν. Μία πρόσφατη σχετικά ανακάλυψη αφορούσε επίσης και τον εντοπισμό τεραστίων ποσοτήτων νερού σε παγωμένη μορφή στο υπέδαφος του κόκκινου πλανήτη. Αν οι ποσότητες αυτές έλειωναν θα μπορούσαν να σχηματίσουν έναν ολόκληρο ωκεανό που θα κάλυπτε ολόκληρο τον Άρη σε βάθος 500 μέτρων. Τόσο μεγάλες ποσότητες νερού θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν στους μελλοντικούς επισκέπτες του Άρη για τις ανάγκες των θερμοκηπίων τους, της διαβίωσής τους και την παραγωγή πυραυλικών καυσίμων (υδρογόνο-οξυγόνο), αλλά και για την μελλοντική γαιομορφωποίηση του Άρη και την μετατροπή του σε έναν κατοικήσιμο από τον άνθρωπο πλανήτη σε λιγότερο από 1.000 χρόνια. Προς το παρόν, εκτός των ανωτέρω, η μέχρι τώρα εξερεύνηση του Άρη απέδειξε την ύπαρξη μιας αραιής ατμόσφαιρας, καιρικών αλλαγών και ανέμων, πάγων στους πόλους, πελώριων χαράδρων, και πανύψηλων βουνοκορφών. Η χαρτογράφηση που έγινε μας απεκάλυψε επίσης κι έναν κόσμο στου οποίου την επιφάνεια έχει γραφτεί ένα βίαιο και ανήσυχο παρελθόν γεμάτο με τεράστιες χαράδρες και πανύψηλα σβησμένα ηφαίστεια. Αν και χωρίς τεχνητά κανάλια και Αρειανούς, ο κοκκινωπός αυτός πλανήτης περιλαμβάνει μερικά από τα πιο παράξενα χαρακτηριστικά που έχουμε δει ποτέ. Τον γιγάντιο κρατήρα Ελλάς που, με βάθος 8 και διάμετρο 2.300 χιλιόμετρα, θα μπορούσε να καταπιεί ολόκληρο σχεδόν το Έβερεστ. Πιο σημαντικό όμως απ’ όλα είναι ότι κατέγραψε επίσης και τα, εντελώς απρόσμενα για πολλούς, συστήματα κοιλάδων και καναλιών απορροής που ήσαν οι πρώτες σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη νερού στο παρελθόν του Άρη. Μια πελώρια κοιλάδα, μια σεισμική ρωγμή στον φλοιό του Άρη, η οποία αν βρίσκονταν πάνω στη Γη θα ξαπλώνονταν από τα Ουράλια μέχρι τη Πορτογαλία. Ακόμα πιο παράξενο είναι ένα βουνό που ονομάζεται Όλυμπος. Είναι το ψηλότερο βουνό στο Ηλιακό μας σύστημα, τριπλάσιο σε ύψος από το Έβερεστ ενώ αν ήταν στη Γη η βάση του θα κάλυπτε ολόκληρη την Ελλάδα και το Αιγαίο μαζί. Όπως πολλά βουνά του κόκκινου πλανήτη είναι και αυτό ηφαίστειο στην κορυφή του οποίου βρίσκεται ένας κρατήρας με διάμετρο 80 χιλιομέτρων. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=741659 Επόμενος στόχος της NASA, η επανδρωμένη αποστολή στον Αρη. Τα επόμενα βήματά της σχεδιάζει, από σήμερα κιόλας, η NASA μετά την ανακοίνωση των επιστημόνων πως αλμυρό νερό σε υγρή μορφή ρέει τα καλοκαίρια από χαράδρες και λόφους στον Αρη. Σύμφωνα με ανακοίνωση των επιστημόνων την επομένη της πανηγυρικής αυτής ανακοίνωσης, η μελέτη για τη χημική σύσταση του νερού που εντοπίστηκε στον Άρη θα είναι η επόμενη αποστολή της NASA. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να εξηγήσουν για ποιο λόγο υπάρχει μεγάλη ποσότητα αλατιού στο νερό του πλανήτη και από πού πηγάζει. Στόχος είναι να ερευνήσουν εάν ο Άρης ήταν κατά το παρελθόν ένας πολύ φιλόξενος πλανήτης για ανάπτυξη ζωής. Η ιστορικής σημασίας αποκάλυψη ότι στην επιφάνεια του Άρη υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, φαίνεται να ενισχύει την πρόθεση της NASA να προχωρήσει σε επανδρωμένη αποστολή στον αποκαλούμενο «Κόκκινο Πλανήτη» στις αρχές της δεκαετίας του 2030, και δεν αποκλείεται να τη φέρει πιο κοντά. Η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή μπορεί να αποβεί καταλυτική για ενδεχόμενες επανδρωμένες αποστολές στον Κόκκινο Πλανήτη, με τη NASA να διεξάγει ήδη σχετικές προσομοιώσεις και πειράματα στη Γη για να μελετήσει το πόσο εφικτή είναι μια τόσο φιλόδοξη και δαπανηρή επιχείρηση http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64259992

Πυραυλος "Soyuz-U" με THC "Progress M-29M" Η απομάκρυνση του οχήματος εκτόξευσης με "φορτηγό οχημα» από τις εγκαταστάσεις συναρμολόγησης και δοκιμής και η εγκατάσταση του στην εξέδρα εκτόξευσης №1 ("Start Γκαγκάριν») στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 29 Σεπτεμβρίου. Η εκτόξευση εχει προγραμματιστεί για την 1η Οκτωβρίου στις 19:49 ωρα MSK. Το Cargo διαστημικό σκάφος «Progress M-29M" θα παραδώσει στον σταθμό 2369 κιλά διαφόρων φορτίων, συμπεριλαμβανομένων των 1549 kg του "στεγνου" φορτίου, 350 κιλά καυσίμου, 420 κιλά νερού, 50 κιλά συμπιεσμένου οξυγόνου και υλικά για την έρευνα τις εγκαταστάσεις συντήρησης και επισκευής των συστημάτων επί του σκάφους και του εξοπλισμού για διαστημικούς περιπάτους. http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-29.html ESA Euronews: Πώς οι δορυφόροι «σώζουν» μετανάστες; «Kαλώς ήλθατε στο Space. Αυτό το μήνα, ταξιδεύουμε στη Λισαβόνα και τη Ρώμη, για να δούμε πως οι δορυφόροι μας βοηθούν να παραμείνουμε ασφαλείς στη θάλασσα. Μαθαίνουμε ακόμη πως είναι η ζωή στο διάστημα, μιλώντας με την Σάμανθα Κριστοφορέτι. Όμως πρώτα, ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες ειδήσεις από το διάστημα» μεταδίδει ο απεσταλμένος μας στη Λισαβόνα, Τζέρεμι Γουίλκς. Ο Δανός αστροναύτης Ανδρέας Μόγκενσεν και ο κοσμοναύτης Αιντίν Αιμπέτοβ από το Καζακστάν, έχουν συμπληρώσει 10 ημέρες στο διάστημα. Ο Μόγκενσεν ελέγχει και καθοδηγεί ένα ρομπότ που βρίσκεται στη γη, χρησιμοποιώντας σύστημα ανάδρασης δυνάμεων. Η Ιδιωτική εταιρεία «Blue Origin» ανακοίνωσε ότι θα κατασκευάσει νέες ρουκέτες στη Φλόριντα. Οι προηγούμενες δοκιμαστικές πτήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Τέξας. Η μυστικοπαθής εταιρεία, με επικεφαλής τον ιδρυτή της «Amazon» Τζεφ Μπέζος, στοχεύει στην ανάπτυξη στόλου επαναχρησιμοποιούμενων εκτοξευτών. Τέλος, ο ανιχνευτής «New Horizons» της NASA, μας χάρισε φοβερές εικόνες της ατμόσφαιρας του Πλούτωνα. «Με τους δορυφόρους ελέγχουμε την παράνομη αλιεία, ενώ βοηθούν και στη διάσωση μεταναστών. Ακόμη εντοπίζουμε τη θαλάσσια ρύπανση, ακόμη και τα πειρατικά σκάφη. Επίσης, οι δορυφόροι παίζουν ρόλο σε θέματα εθνικής ασφάλειας, αλλά και αστυνομικές αποστολές» δήλωσε στην κάμερα του euronews ο Αντόνιο Λόφου, διοικητής της Civitavecchia, του επιχειρησιακού τμήματος, της ιταλικής ακτοφυλακής. Κοντά στη Ρώμη βρίσκεται το κέντρο ελέγχου της ιταλικής ακτοφυλακής. Όλα τα περιστατικά αντιμετωπίζονται εδώ. Όμως ο αριθμός τους έχει αυξηθεί πολύ τον τελευταίο καιρό, λόγω του μεγάλου αριθμού μεταναστών που προσπαθούν να περάσουν στη Μεσόγειο. «Όταν ο καιρός είναι καλός και η θάλασσα ήρεμη, πολλοί μετανάστες προσπαθούν να φτάσουν στην Ιταλία. Σε μια μέρα λοιπόν, μπορεί να αντιμετωπίζουμε 25 με 26 περιστατικά ταυτόχρονα» υποστηρίζει ο Σίριο Φάε, αναπληρωτής συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης, της ιταλικής ακτοφυλακής Όποτε υπάρχει κλήση έκτακτης ανάγκης, ο χρόνος είναι κρίσιμος. Η «Guardia Costiera», σώζει ζωές και είναι αποτελεσματική, όταν έχει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκεται ένα σκάφος. Η διαδικασία της έρευνας και διάσωσης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δορυφορικές τεχνολογίες. «Σε αυτή την περιοχή πραγματοποιούμε επιχειρήσεις διάσωσης των μεταναστών. Εδώ, στο χάρτη, μπορείτε να δείτε τις ακτές της Σικελίας και της Λιβύης. Συνήθως οι μετανάστες χρησιμοποιούν δορυφορικά τηλέφωνα για να στείλουν σήμα κινδύνου, μόλις βρεθούν 10, 20 ή 30 μίλια ανοικτά των ακτών της Λιβύης. Με τη χρήση δορυφορικών τεχνολογιών, μπορούμε να εντοπίσουμε την πορεία εμπορικών και αλιευτικών πλοίων στη γύρω περιοχή. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αποφασίσουμε ποιο πλοίο είναι πιο κοντά, ποιο πλοίο μπορεί να βοηθήσει» δήλωσε στην κάμερα του euronews, ο Σίριο Φάε, αναπληρωτής συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης, της ιταλικής ακτοφυλακής. Όλα τα είδη των δορυφόρων πλέον συμμετέχουν στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Κάποιοι, όπως ο ευρωπαϊκός «Sentinel» μεταφέρει ραντάρ και οπτικά όργανα, ενώ άλλοι, όπως ο «exactEarth» από τον Καναδά, διαθέτουν αυτόματα μηνύματα συστήματος αναγνώρισης των πλοίων. Ο Κάρστεν Τόμπεχν, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος μας μιλάει για όσα συμβαίνουν στο διάστημα: «Το πρώτο στρώμα είναι η χαμηλή γήινη τροχιά, που κυμαίνεται από 500 έως 1.000 χιλιόμετρα. Εδώ έχουμε κυρίως τους δορυφόρους παρατήρησης της γης. Το επόμενο στρώμα είναι αυτό που λέμε η μέση γήινη τροχιά, περίπου 30.000 χιλιομέτρων, όπου έχουμε τα συστήματα πλοήγησης όπως το Galileo και το GPS. Το επόμενο επίπεδο, είναι πιο γνωστό, ως η γεωστατική τροχιά. Εδώ, μιλάμε για απόσταση τουλάχιστον 36.000 χιλιομέτρων. Η περιοχή αυτή φιλοξενεί τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και καταγράφει τις καιρικές συνθήκες σε πραγματικό χρόνο» δήλωσε ο Κάρστεν Τόμπεχν, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Η επεξεργασία των δεδομένων από τόσες πολλές πηγές, γίνεται στη Λισαβόνα, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα. Οι αξιωματούχοι του οργανισμού, παρακολουθούν όλα τα πλοία που πλέουν σε ευρωπαϊκά ύδατα. Σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, καταγράφουν όλες τις πληροφορίες, όμως δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση δορυφόρων για την παρακολούθηση των πετρελαιοκηλίδων στη θάλασσα. «Έχουμε το σύστημα ανίχνευσης πετρελαιοκηλίδας. Εδώ μπορείτε να δείτε την πετρελαιοκηλίδα που δημιουργήθηκε από ένα διερχόμενο πλοίο που ξεκίνησε από τις βρετανικές ακτές. Τώρα πρέπει να μάθουμε, ποιο είναι το όνομα του πλοίου, ποιος ρυπαίνει την θάλασσα. Μπορούμε να διασταυρώσουμε τα δεδομένα που έχουμε με τις θέσεις των πλοίων που γνωρίζουμε. Ο συνδυασμός των δεδομένων αποφέρει καρπούς. Εδώ, μπορούμε να δούμε την διαδρομή του πλοίου που προκάλεσε την πετρελαιοκηλίδα. Καταφέραμε να βρούμε τον ένοχο» υποστηρίζει ο Λινντέρτ Μπάλ, επικεφαλής επιχειρήσεων του «Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα». Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί στον εντοπισμό της ρύπανσης από τους δορυφόρους. «Σε καθημερινή βάση, οι δορυφόροι σκανάρουν την Ευρώπη δύο φορές. Οπότε έχουμε δύο ευκαιρίες να ψάξουμε για απορρίμματα που κάποιοι πετούν σε ευρωπαϊκά ύδατα. Όμως αυτό δεν φτάνει, δεν είναι επαρκές. Αν οι πλοιοκτήτες γνωρίζουν ποια είναι η τροχιά των δορυφόρων, τότε απλά επιλέγουν να κάνουν τις βρωμοδουλειές τους, την ώρα που ο δορυφόρος δεν ψάχνει. Και αυτό είναι πραγματικά μεγάλο πρόβλημα» σύμφωνα με τον Λινντέρτ Μπάλ, επικεφαλής επιχειρήσεων του «Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα». Εδώ, μπαίνει στο παιχνίδι, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος που συνεργάζεται με τους χρήστες και τη βιομηχανία, ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια στη θάλασσα. «Ποιες είναι οι τρέχουσες ανάγκες των χρηστών, ποια είναι τα εργαλεία που σήμερα διαθέτουμε και ποια τα κενά, τα σημεία που πρέπει να γεμίσουμε στο χάρτη της γης, στους ανοιχτούς ωκεανούς με τις πληροφορίες που χρειάζονται. Τότε προσδιορίζουμε τα στοιχεία που λείπουν, και αναπτύσσουμε τα απαραίτητα εργαλεία. Είτε πρόκειται για επεξεργασία του εδάφους, για αλγόριθμους ή για την δορυφορική τεχνολογία της επόμενης γενιάς που περιλαμβάνει και δορυφορικά ραντάρ» δήλωσε ο Κάρστεν Τόμπεχν, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Εντός του 2016, θα εκτοξευτούν και άλλοι δορυφόροι. Θα καλύπτουν διαφορετικές τροχιές και έτσι θα γνωρίζουμε περισσότερα για όσα συμβαίνουν στη θάλασσα. Την ίδια ώρα η ακτοφυλακή, βασίζεται στους δορυφόρους, ώστε να φέρει αποτελέσματα στους τομείς έρευνας και διάσωσης. «Σήμερα η δορυφορική τεχνολογία μας βοηθάει να σώσουμε ανθρώπινες ζωές. Βασικά, λύνει το δυσκολότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Αναφέρομαι στη λήψη των συντεταγμένων της θέσης ενός ανθρώπου ή ενός πλοίου. Εφόσον η δορυφορική τεχνολογία μας δίνει τα απαραίτητα στοιχεία, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τις αρχές.Σε περιπτώσεις ανάγκης, κάτι τέτοιο μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου» δήλωσε στην κάμερα του euronews, ο Σίριο Φάε, αναπληρωτής συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης, της ιταλικής ακτοφυλακής. Από τη Λισαβόνα, ταξιδεύουμε στην Κολωνία, όπου έχουμε τακτική επικοινωνία με την «Ακαδημία των Αστροναυτών». Πως είναι να ζει κανείς στο διάστημα; Αυτό είναι το ερώτημα, στο οποίο απαντά η Σαμάνθα Κριστοφορέτι: ν τρισδιάστατη πραγματικότητα, τότε απογειώνεσαι και προσγειώνεσαι ακριβώς εκεί που θέλεις» «Γεια σας, είμαι η αστροναύτης Σαμάνθα Κριστοφορέτι και μόλις επέστρεψα από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, μετά από 200 μέρες. Ας μιλήσουμε για το διάστημα. Το να ζεις και να εργάζεσαι στο διάστημα, αποτελεί μεγάλη πρόκληση, διότι τα πράγματα επιπλέουν, βρίσκονται στον αέρα. Αυτό ισχύει και για τους αστροναύτες. Είναι διασκεδαστικό, όμως είναι κάτι που πρέπει να συνηθίσεις. Στην αρχή είναι εύκολο να αποπροσανατολιστείς. Όχι σε σημείο απόγνωσης, όμως μπερδεύεσαι και αναρωτιέσαι τι είναι πάνω και τι κάτω. Όμως μερικές φορές ήθελα να πάρω κάτι, όμως κατέληγα να πιάνω κάτι άλλο. Τελικά, αλλού ήθελα να πάω και αλλού πήγαινα. Όταν φτάσαμε στον σταθμό, ήμουν πολύ προσεκτική και για να κινηθώ, έπιανα με το ένα μου χέρι κάτι και αμέσως μετά, κάποιο αντικείμενο με το άλλο μου χέρι. Στη συνέχεια, μόλις απέκτησα εμπειρία, μόλις ένιωσα πιο άνετα, όλα έγιναν πιο εύκολα. Όταν το σώμα σου χωνέψει αυτή την τρισδιάστατη πραγματικότητα, τότε απογειώνεσαι και προσγειώνεσαι ακριβώς εκεί που θέλεις» Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/09/ESA_Euronews_Maritime_security http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/ESA_Euronews_Phos_oi_doryphhoroi_shozoyn_metanhastes

Ωκεανός κάλυπτε βόρειο τμήμα του Αρη. Ωκεανό που κάλυπτε μεγάλο μέρος του πλανήτη φέρεται να διέθετε κάποτε ο Αρης, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις επιστημόνων της NASA, βασισμένες σε παρατηρήσεις έξι ετών του πλανήτη. Ο ωκεανός είχε το μέγεθος του Αρκτικού Ωκεανού, πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι είχαν αρχικά υπολογίσει οι επιστήμονες, ενώ το υδάτινο αυτό σώμα κάλυπτε τη χαμηλή πεδιάδα του βόρειου ημισφαιρίου του Αρη για πολλά εκατομμύρια χρόνια. Αν οι εκτιμήσεις αυτές, που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Μάρτιο, επιβεβαιωθούν, θα φωτίσουν πολλά σκοτεινά σημεία της ιστορίας του Κόκκινου Πλανήτη, ενισχύοντας παράλληλα την άποψη που θέλει τον Αρη να διέθετε όλα τα αναγκαία συστατικά για να συντηρήσει ζωή στο μακρινό του γεωλογικό παρελθόν. «Η ύπαρξη βόρειου ωκεανού συζητείται εδώ και δεκαετίες. Αυτή, όμως, είναι η πρώτη φορά που έχουμε τόσα πολλά στοιχεία που συνηγορούν σε αυτό», έλεγε την περασμένη άνοιξη ο Μάικλ Μούμα, επικεφαλής της μελέτης στο Κέντρο Αστροβιολογίας Goddard της NASA στο Μέριλαντ. Ο δρ Μούμα και ο Χερόνιμο Βιγιανουέβα, πλανητολόγος της NASA, μέτρησαν δύο διαφορετικά είδη ύδατος στην ατμόσφαιρα του Αρη. Το ένα είναι το γνωστό μας Η2Ο, αποτελούμενο από δύο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου. Το δεύτερο είναι η ελαφρώς «βαρύτερη» μορφή νερού, HDO, στην οποία ο πυρήνας ενός ατόμου υδρογόνου περιέχει νετρόνιο. Το άτομο ονομάζεται δευτέριο. Οι δύο μορφές εμφανίζονται στη Γη σε αναμενόμενα ποσοστά, ενώ και τα δύο έχουν εντοπισθεί σε μετεωρίτες από τον Αρη. Υψηλότερα επίπεδα βαρύτερου ύδατος θα σήμαιναν ότι ο πλανήτης διέθετε κάποτε μεγαλύτερες ποσότητες «ελαφρότερου» νερού, που χάθηκαν με κάποιο τρόπο, καθώς ο πλανήτης άλλαζε. Το εξερευνητικό όχημα «Curiosity» εντόπισε μόρια ελαφρότερου και βαρύτερου ύδατος στον κρατήρα Γκέιλ του Αρη, αν και οι μετρήσεις αυτές δεν οδηγούσαν στο συμπέρασμα ύπαρξης ολόκληρου ωκεανού στην επιφάνεια του πλανήτη. «Οσο περισσότερο νερό υπήρχε στον Αρη, και ιδιαίτερα αν το νερό αυτό ήταν εκτεταμένο και παρέμεινε εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο μεγαλύτερες ήταν οι πιθανότητες ο πλανήτης να εμφάνισε και να συντήρησε ζωή», εξηγούσε τότε ο Πολ Μαχάφι, επικεφαλής ατμοσφαιρικών πειραμάτων του εργαστηρίου Goddard. Στις αρχές του 2015, ομάδα επιστημόνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η περιοχή του κρατήρα Γκέιλ, όπου δραστηριοποιείται το ακούραστο «Curiosity», φιλοξενούσε λίμνες για εκατομμύρια χρόνια, χωρίς όμως να γνωρίζει κανείς ότι οι λίμνες αυτές διατηρούνταν και τροφοδοτούνταν με νερό. «Η ύπαρξη υπαίθριων λιμνών που διατηρούνται σταθερές για εκατομμύρια χρόνια σημαίνει ότι ο πλανήτης διαθέτει μεγάλο όγκο υπαίθριου ύδατος, αναγκαίο για την τροφοδοσία υγρασίας και νερού στις λίμνες αυτές. Αν αυτός ο ωκεανός δεν υπήρχε, το νερό των λιμνών θα εξατμιζόταν, για να μεταφερθεί στους πόλους, όπου θα πάγωνε», ανέφερε ο δρ Βιγιανουέβα. Ειδικοί κλιματολόγοι, όμως, εγείρουν το παρακάτω βάσιμο ερώτημα: Πώς θα μπορούσε ο γεωλογικά πρώιμος Αρης να είναι αρκετά θερμός, ώστε να συντηρεί νερό σε υγρή μορφή; Παρότι αέρια του θερμοκηπίου θα ήταν ικανά να θερμάνουν σημαντικά τον πλανήτη, τα υποπροϊόντα τους δεν έχουν εντοπισθεί ακόμη στην επιφάνεια, ενισχύοντας το μυστήριο. http://www.kathimerini.gr/832744/article/epikairothta/episthmh/wkeanos-kalypte-voreio-tmhma-toy-arh Σημαντική ανακοίνωση της NASA για τον πλανήτη Άρη. http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?p=233767#233767

Πως απέκτησε το σχήμα του ο κομήτης του Rosetta; Πριν από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, στο νεογέννητο Ηλιακό Σύστημα, δύο κομήτες συγκρούστηκαν με χαμηλή ταχύτητα και ενώθηκαν για πάντα. Σχημάτισαν έτσι το αντικείμενο που ονομάζεται σήμερα κομήτης 67P, την κατάμαυρη χιονόμπαλα που μελετά η ευρωπαϊκή αποστολή Rosetta.Ο κομήτης 67P/Churyumov–Gerasimenko, όπως είναι το πλήρες όνομά του, έχει περίεργο σχήμα που θυμίζει πλαστικό παπάκι. Από την αρχή της αποστολής οι ερευνητές αναρωτιούνταν αν ο κομήτης αποτελούνταν εξαρχής από δύο επιμέρους λοβούς, ή αν προέκυψε από τη συνένωση δύο ξεχωριστών σωμάτων. Την απάντηση δίνουν τώρα εικόνες υψηλής ανάλυσης από την κάμερα Osiris του Rosetta. Οι παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι και οι δύο λοβοί καλύπτονται από αλλεπάλληλα στρώματα υλικών, τα οποία τυλίγουν κάθε λοβό ξεχωριστά και συναντώνται υπό γωνία στον «λαιμό» της πάπιας, το σημείο ένωσης των δύο επιμέρους τμημάτων. «Μπορείτε να φανταστείτε αυτή τη διαστρωμάτωση σαν κρεμμύδι. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, βλέπουμε δύο ξεχωριστά κρεμμύδια που σχηματίστηκαν ανεξάρτητα και μετά συνενώθηκαν» λέει ο Ματέο Μασιρόνι του Πανεπιστημίου της Πάντοβα στην Ιταλία, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης στο περιοδικό Nature. http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature15511.html «Τα στρώματα [των δύο τμημάτων] έχουν κλίση σε αντίθετες κατευθύνσεις κοντά στον λαιμό του κομήτη» προσθέτει. Η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε από μετρήσεις της δύναμης της βαρύτητας σε όλη την επιφάνεια του κομήτη. Σε γενικές γραμμές, τα στρώματα υλικών πρέπει να σχηματίστηκαν κάθετα στη δύναμη της βαρύτητας, μια διάταξη που ήταν δυνατό να αναπαραχθεί με υπολογιστικά μοντέλα μόνον στην περίπτωση που ο κομήτης αποτελείται από δύο ενωμένα τμήματα.Η σύγκρουση ανάμεσα στους δύο κομήτες «πρέπει να συνέβη με χαμηλή ταχύτητα προκειμένου να διατηρηθούν αυτά τα στρώματα μέχρι το βάθος που δείχνουν τα δεδομένα μας» επισημαίνει ο Μασιρόνι. «Επιπλέον, οι εντυπωσιακές δομικές ομοιότητες ανάμεσα στους δύο λοβούς υποδηλώνει ότι, παρά την διαφορετική προέλευσή τους, πρέπει να σχηματίστηκαν από παρόμοιες διαδικασίες» προσθέτει ο Μπγιορν Ντάβιντστον του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία. «Διαστρωμάτωση υλικών έχει παρατηρηθεί στην επιφάνεια κι άλλων κομητών, κάτι που σημαίνει ότι πέρασαν από παρόμοια διαδικασία σχηματισμού». Το Rosetta θα συνεχίσει να παρακολουθεί τον κομήτη για έναν ακόμα χρόνο, καθώς απομακρύνεται από τον Ήλιο, και θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία για αυτά τα γεωλογικά απολιθώματα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος. http://physicsgg.me/2015/09/28/%cf%80%cf%89%cf%82-%ce%b1%cf%80%ce%ad%ce%ba%cf%84%ce%b7%cf%83%ce%b5-%cf%84%ce%bf-%cf%83%cf%87%ce%ae%ce%bc%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bf-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%ae%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85/

Νεφέλωμα του Πέπλου. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές εικόνες αλλά και ένα βίντεο από το νεφέλωμα του Πέπλου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.500 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Κύκνου. Το εντυπωσιακό νεφέλωμα που έχει έκταση περίπου 110 έτη φωτός είναι το κατάλοιπο ενός υπερκαινοφανούς αστέρα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες το άστρο εξερράγη κάποια στιγμή πριν από 5-8 χιλιάδες έτη δημιουργώντας κύματα κρούσης τα οποία συνεχίζουν να αλληλεπιδρούν με τα μεσοαστρικά αέρια και σκόνη σχηματίζοντας αυτό το υπέροχο νεφέλωμα το οποίο θύμισε σε κάποιους πέπλο για αυτό και έλαβε αυτή την ονομασία. Τις νέες εικόνες κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=741261

Η NASA ανακοίνωσε την ύπαρξη υγρού νερού στον πλανήτη Άρη. Το ότι στους πόλους και στο υπέδαφος του Άρη υπάρχει νερό σε μορφή πάγου ήταν γνωστό. Το πρόβλημα με την ύπαρξη υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη είναι ότι η αρειανή ατμόσφαιρα είναι αραιή και η ατμοσφαιρική πίεση τόσο χαμηλή, που το παγωμένο νερό εξατμίζεται. Σύμφωνα με την ανακοίνωση τα ΝΑSA υπάρχει υγρό νερό στην επιφάνεια του Άρη εξαιτίας του φαινομένου που ονομάζεται «ταπείνωση του σημείου πήξης». Ενώ το καθαρό νερό παγώνει στους 0ο βαθμούς Κελσίου, όταν περιέχει διάφορες προσμίξεις π.χ. υπερχλωρικά άλατα, τότε το σημείο πήξεως του νερού μπορεί να φτάσει και στους -70ο βαθμούς Κελσίου. Έτσι εξηγούνται οι ροές νερού που παρατηρούνται στην επιφάνεια του Άρη, ανάλογα με τις αρειανές εποχές. Τα νέα ευρήματα προέρχονται από τις παρατηρήσεις των φασματομέτρων του διαστημικού σκάφους Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Μπορεί η προέλευση αυτού του νερού να παραμένει ακόμα θολή, αυξάνει όμως την πιθανότητα ανακάλυψης εξωγήινης μικροβιακής ζωής στον Άρη. To σίγουρο είναι το νερό θα αξιοποιηθεί από τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές στον Άρη. Βίντεο. http://physicsgg.me/2015/09/27/%ce%b7-nasa-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%ac%ce%bb%cf%85/ Η NASA πανηγυρίζει: Υγρό νερό σχηματίζει ρυάκια στον Άρη. Σε μια πολυαναμενόμενη συνέντευξη Τύπου το απόγευμα της Δευτέρας, η NASA παρουσίασε τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις για την εποχική ροή υγρού νερού στον Άρη -μια ανακάλυψη που αναπτερώνει τις ελπίδες για ανακάλυψη μικροβιακής ζωής. Μακρόστενοι σκούροι σχηματισμοί που διακρίνονται το καλοκαίρι σε αρειανές πλαγιές σχηματίζονται όντως από τη ροή αλμυρού νερού, αναφέρουν ερευνητές της NASA στην επιθεώρηση Nature Geoscience. Επικεφαλής της μελέτης, η οποία θα παρουσιαστεί και στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, είναι ο υποψήφιος διδάκτορας Λουχέντρα Όγια. Η ομάδα του είχε δημοσιεύσει ανάλογες ενδείξεις στο κορυφαίο περιοδικό Science το 2011 Μέχρι σήμερα, νερό είχε ανακαλυφθεί στον Άρη μόνο υπό μορφή πάγου στο υπέδαφος και στους πόλους. Σύμπτωση ή όχι, η NASA επιβεβαιώνει την ανακάλυψη λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της ταινίας Η Διάσωση (The Martian), με θέμα την περιπέτεια ενός αστροναύτη που καλείται να επιβιώσει μόνος στον Άρη. Πώς γίνεται όμως να υπάρχει υγρό νερό στον κόκκινο πλανήτη, δεδομένου ότι η ατμόσφαιρα είναι τόσο αραιή και η θερμοκρασία βρίσκεται συνήθως δεκάδες βαθμούς κάτω από το μηδέν; Σε αυτές τις συνθήκες, το νερό είτε μετατρέπεται ακαριαία σε πάγο είτε εξαχνώνεται -μετατρέπεται απευθείας από υγρό σε αέριο. Τρισδιάστατη απεικόνιση δίχνει μακρόστενους σκούρους σχηματισμούς στον κρατήρα Χέιλ. Πρόκειται πιθανότατα για ρυάκια σε μήκος ποδοσφαιρικού γηπέδου. Η απάντηση βρίσκεται στις πλούσιες αποθέσεις αλάτων που διέκρινε ο MRO, ένας δορυφόρος της NASA που λειτουργεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2006. Τα άλατα, εξηγούν οι ερευνητές, μειώνουν το σημείο τήξης του νερού έως και κατά 80 βαθμούς Κελσίου, επιτρέποντάς του να παραμένει στην υγρή φάση. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στη Γη, όταν το πασπάλισμα αλατιού στους δρόμους επιταχύνει το λιώσιμο του χιονιού. Το φασματόμετρο του MRO ανίχνευσε ένυδρα υπερχλωριώδη άλατα -άλατα που προσελκύουν γύρω τους μόρια νερού- μόνο στη διάρκεια του αρειανού καλοκαιριού, όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει μέχρι τους -23 βαθμούς Κελσίου. «Βρήκαμε ένυδρα άλατα μόνο όταν οι εποχικοί σχηματισμοί έφταναν στο μέγιστο, κάτι που υποδηλώνει ότι η πηγή της ενυδάτωσης είναι είτε οι ίδιες οι σκούρες λωρίδες, είτε η διαδικασία που οδηγεί το σχηματισμό τους» εξήγησε ο Όγια από τα κεντρικά γραφεία της NASA στην Ουάσινγκτον. Παραμένει βέβαια ασαφές από πού πηγάζει αυτό το εξαιρετικά αλμυρό νερό -τα άλατα είναι υγροσκοπικά και δεν αποκλείεται να «τραβούν» την υγρασία από βάθος δεκάδων μέτρων στο υπέδαφος. Εναλλακτικά, το νερό μπορεί να σχηματίζεται από τη συμπύκνωση υδρατμών στην ατμόσφαιρα. Οι νέες «ισχυρές ενδείξεις» για εποχικά ρυάκια νερού έχουν σημασία για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τους υδάτινους πόρους του πλανήτη για ύδρευση και παραγωγή καύσιμου υδρογόνου. Ταυτόχρονα, τα ευρήματα αναπτερώνουν τις ελπίδες για ανακάλυψη μικροβιακής ζωής -κάτι που, όπως επισήμαναν οι ερευνητές, θα πρέπει να διερευνηθεί με μελλοντικές αποστολές. Σήμερα, ολόκληρος ο Άρης είναι μια παγωμένη, άνυδρη έρημος, εκτεθειμένη στην φονική ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία. Ωστόσο οι τελευταίες ρομποτικές αποστολές της NASA έχουν επιβεβαιώσει ότι, πριν από περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια, ο Άρης διέθετε λίμνες και ωκεανούς. Στη Γη, όμως, η ζωή εμφανίστηκε πριν από τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, αρκετά πριν από την οριστική ερημοποίηση του Άρη. Και αυτό σημαίνει ότι παρόμοιες μικροβιακές μορφές ζωής μπορεί να είχαν προλάβει να εξελιχθούν και στον γειτονικό μας κόσμο. Όπως σχολίασε ο Τζον Γκράνσφελντ, υποδιοικητής της NASA, τα τελευταία ευρήματα «υποδεικνύουν ότι η ύπαρξη ζωής στον Άρη είναι πιθανή». Πιο σαφής εικόνα θα μπορούσε να προκύψει από τη χημική ανάλυση του αρειανού νερού. Στην φωτογραφία αυλάκια πλάτους από ένα έως δέκα μέτρα σε μια κεκλιμένη περιοχή της αρειανής κοιλάδας «Ελλάδα» http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500028900 «Φιλικό στη ζωή το νερό του Αρη» Οπως είναι ευνόητο η ανακοίνωση της NASA για την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στον Αρη έχει αναζωπυρώσει τις συζητήσεις για την ύπαρξη ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Πολλοί επιστήμονες δηλώνουν περισσότερο αισιόδοξοι για το ότι στον Αρη υπήρχε κάποτε ζωή. Κάποιοι προχωρούν ένα βήμα παραπάνω εκτιμώντας ότι είναι πιθανό κάποιες μορφές ζωής έστω και σε μικροβιακή μορφή να ζουν σήμερα στον Αρη! Ενας εξ αυτών των ειδικών είναι ο Τζο Μικάλσκι, καθηγητής γεωλογικών επιστημών ο οποίος έχει συμμετάσχει σε διάφορες έρευνες που έχουν γίνει στον Αρη. Ο Τζο Μικάλσκι εργάζεται αυτή τη στιγμή στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και είναι από εκείνους που πιστεύει ότι η παρουσία της ζωής στον Αρη είναι πλέον κάτι περισσότερο από πιθανή. «Στη Γη όπου υπάρχει νερό υπάρχει και ζωή. Τα νέα ευρήματα παρέχουν ισχυρές αποδείξεις ότι αλμυρό νερό ρέει στην επιφάνεια του Αρη. Γνωρίζουμε από τη μελέτη των εξτρεμόφιλων οργανισμών που υπάρχουν στη Γη ότι η ζωή όχι μόνο επιβιώνει αλλά ακμάζει σε συνθήκες υψηλής αλατότητας, σε συνθήκες που για τον άνθρωπο δεν είναι βιώσιμες και γενικότερα σε συνθήκες που με μια λέξη ονομάζουμε ακραίες. Είναι πιθανό να έχει δημιουργηθεί σε κάποιο από τα σημεία που υπάρχει νερό στον Αρη είτε εκεί που υπάρχει σε υγρή μορφή είτε εκεί που είναι παγωμένο κάποιο περιβάλλον φιλικό σε κάποια είδη βακτηρίων» αναφέρει ο Μικάλσκι. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=741611

Πυραυλος "Soyuz-U" με TGC "Progress M-29M" http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-27.html Ο ISS με επιτυχία αποφευγει απορρίματα. Στις 27η Σεπτεμβρίου του 2015 ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) στις 12:06 MSK πραγματοποιήσε μια επιτυχημένη διαφυγή συντριμμίων. Η επικίνδυνη σύγκλιση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στις 27 Σεπτεμβρίου στις 14:41 MSK. Η αλλαγη πτήσης του ΔΔΣ διεξηχθει με τέσσερις κινητήρες του TGK "Progress M-28Μ", ενώ το έργο τους ήταν διακόσια ενενήντα εννέα δευτερόλεπτα αυξανοντας την ταχύτητα σε 0,3 m / s. Μετά την αλλαγή της τροχιάς το μέγιστο ύψος της τροχιάς είναι 421,16 χιλιόμετρα. http://www.federalspace.ru/21742/

Η NASA ανακοινώνει μια σημαντική ανακάλυψη για τον πλανήτη Άρη. Η ανακοίνωση θα γίνει τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου στις 6:30 μ.μ. ώρα Ελλάδας και μπορείτε να την παρακολουθήσετε ΕΔΩ: Θα συμμετέχουν οι Jim Green, διευθυντής της πλανητικής επιστήμης στη NASA, Michael Meyer επικεφαλής επιστήμονας στο πρόγραμμα Mars Exploration Program της NASA, Lujendra Ojha από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Georgia , Μary Beth Wilhelm από τη NASA και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Georgia και Alfred McEwen ερευνητής στο HiRISE (High Resolution Imaging Science Experiment ) από το Πανεπιστήμιο της Arizona στο Tucson. Μπορεί κανείς να θέσει ερωτήσεις μέσω τουίτερ χρησιμοποιώντας το hashtag #AskNASA. Παρόλο που η αμερικανική διαστημική υπηρεσία δεν έκανε γνωστή καμία άλλη λεπτομέρεια, αρκετά μέσα ενημέρωσης εκτιμούν πως θα ανακοινώσει ότι εντόπισε ρυάκια νερού στην επιφάνειά του. Εκτιμήσεις οι οποίες ενισχύονται από το γεγονός ότι ένας από τους ομιλητές θα είναι ο Λουχέντρα Όχα, φοιτητής του Gorgia Tech, ο οποίος πριν από τρία χρόνια είχε βρει πιθανές ενδείξεις νερού να ρέει στον Άρη. Σε άρθρο του τότε στο περιοδικό Science, o Όχα περιέγραφε με ποιον τρόπο είχε επεξεργαστεί εικόνες του Κόκκινου Πλανήτη για να απομακρύνει σκιές και άλλες ατέλειες, διακρίνοντας στις εικόνες ίχνη που έμοιαζαν με ρυτιδώσεις και τα οποία μετακινούνταν με την πάροδο του χρόνου. Αποδίδοντας την ανακάλυψή του στην τύχη, μόνο στην πορεία συνειδητοποίησε ότι οι ρυτιδώσεις αυτές θα μπορούσαν να αντιστοιχούν σε νερό το οποίο κυλά στην επιφάνεια του πλανήτη. Από τότε, έχει αφοσιωθεί στην προσπάθεια να βρει στοιχεία που να αποδεικνύουν αυτό το σενάριο. Στο διάστημα που μεσολάβησε, ανάλογα ίχνη έχουν βρεθεί και σε άλλες περιοχές του Άρη, τα οποία μάλιστα φαίνεται πως εμφανίζονται στις θερμές περιόδους και εξαφανίζονται όταν μειωθεί η θερμοκρασία. Κάτι που θα μπορούσε να σημαίνει πως ενδεχομένως στο υπέδαφος του πλανήτη υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, ή ακόμη και ένας ωκεανός, που αναβλύζει στην επιφάνεια όταν η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή. Στην περίπτωση που η NASA όντως επαληθεύσει αύριο το παραπάνω σενάριο, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες ο Κόκκινος Πλανήτης να «φιλοξενούσε» ζωή στο παρελθόν, ή να «φιλοξενεί» ακόμη και σήμερα. Η παρουσία νερού στον Άρη έχει επιβεβαιωθεί εδώ και περίπου 40 δεκαετίες, όταν ανακαλύφθηκε πάγος στους πόλους του. Επίσης, σημάδια διάβρωσης στο ανάγλυφό του δείχνουν πως, στις πρώτες φάσεις σχηματισμού του Κόκκινου Πλανήτη, υπήρχαν ποτάμια και ωκεανοί. Ωστόσο, επειδή η βαρύτητά του είναι μικρή και η ατμόσφαιρα έχει μικρό πάχος, η πιο αποδεκτή υπόθεση μέχρι σήμερα είναι πως οι περισσότερες ποσότητες νερού «δραπέτευσαν» στο διάστημα, χωρίς να ανακυκλωθούν μέσω βροχών, όπως συμβαίνει στη Γη. Αν επιβεβαιωθεί πως δημιουργούνται ρυάκια στον Άρη, θα είναι η πρώτη φορά που θα έχει ανακαλυφθεί νερού σε υγρή μορφή σε άλλον πλανήτη. http://www.naftemporiki.gr/story/1009379/simantiki-anakoinosi-gia-ton-ari-apo-ti-nasa-ti-deutera http://physicsgg.me/2015/09/27/%ce%b7-nasa-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%ac%ce%bb%cf%85/ Ζωή στον Αρη - για ανθρώπους! Την προσεχή Πέμπτη κάνει πρεμιέρα η νέα ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντέιμον. Η ταινία τιτλοφορείται «Η διάσωση» («The Martian») και βασίζεται στο μπεστ σέλερ του Aντι Γουίρ που κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο «Ανθρωπος στον Αρη» από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Ηρωας του βιβλίου είναι ένας αστροναύτης, μέλος μιας αποστολής στον Αρη ο οποίος εγκαταλείπεται στον Κόκκινο Πλανήτη από τα μέλη του υπόλοιπου πληρώματος επειδή έπειτα από μια σφοδρή αμμοθύελλα θεωρούν ότι έχει πεθάνει. Το βιβλίο (και η ταινία) περιγράφουν τις προσπάθειες που καταβάλλει στον αφιλόξενο κόσμο του Αρη για να επιβιώσει. Για να τα καταφέρει ο αστροναύτης βασίζεται στον εξοπλισμό αλλά και στην επινοητικότητά του. Με δεδομένο ότι η NASA σχεδιάζει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Αρη το 2030, είναι ευνόητο ότι υπάρχει οργασμός στα εργαστήριά της για την ανάπτυξη των συστημάτων και των τεχνολογιών που απαιτεί αυτή η αποστολή. Ας ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένες από αυτές. Το σπίτι Ο ήρωας του βιβλίου περνάει πολύ χρόνο μέσα σε μια μικρή εγκατάσταση η οποία περιέχει έναν χώρο διαβίωσης, έναν χώρο εργαστηρίου και έναν χώρο όπου καλλιεργεί λαχανικά (κυρίως πατάτες) για να τρέφεται. Στο διαστημικό κέντρο Τζόνσον η NASA έχει δημιουργήσει μια τέτοια εγκατάσταση στην οποία εκπαιδεύονται αστροναύτες που πιθανώς να μετέχουν στο μέλλον σε αποστολές που θα τους κρατήσουν μακριά από τη Γη για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η εγκατάσταση αυτή ονομάζεται HERA (Human Exploration Research Analog) και προσομοιώνει τις συνθήκες σε μια μονάδα διαβίωσης σε άλλον πλανήτη. Η εγκατάσταση αποτελείται από δύο ορόφους και διαθέτει σαλόνι, κουζίνα, υπνοδωμάτια, μπάνιο, τουαλέτα, χώρους εργασίας και έναν θάλαμο αποσυμπίεσης. Στο HERA εκπαιδεύονται επίσης και αστροναύτες που θα αποτελέσουν πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS). Οι ειδικοί μελετούν τις οργανικές αλλά και ψυχικές επιπτώσεις που έχει η μακρά παραμονή ενός ανθρώπου σε μια τέτοια εγκατάσταση ενώ γίνονται και τεχνικές δοκιμές, όπως για παράδειγμα οι τηλεπικοινωνιακές δυνατότητες μιας τέτοιας μονάδας. Η διατροφή Τα πληρώματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βασίζονται στις προμήθειες που αποστέλλονται εκεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα από τη Γη. Σε μια βάση όμως στον Αρη οι αστροναύτες δεν θα μπορούν να βασίζονται σε ανάλογη παροχή βοήθειας αφού χρειάζονται πολλοί μήνες για να φτάσει ένα σκάφος από τη Γη στον Κόκκινο Πλανήτη. Θα πρέπει λοιπόν τα μέλη των αποστολών που βρίσκονται στον Αρη να φτιάχνουν μόνοι τους τουλάχιστον ένα μέρος των τροφών τους. Η δημιουργία κάποιου είδους θερμοκηπίων στην επιφάνεια του Αρη είναι από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα επιβίωσης των αστροναυτών και γενικότερα των ανθρώπων εκεί. Ιδιαίτερα αισιόδοξα σε αυτόν τον τομέα είναι τα σχετικά πειράματα που γίνονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το καλοκαίρι που μας πέρασε ολοκληρώθηκε με επιτυχία ένα εξ αυτών των πειραμάτων. Οι αστροναύτες του ISS κατάφεραν να καλλιεργήσουν ένα είδος μαρουλιού το οποίο και κατανάλωσαν τελικά οι ίδιοι. Το νερό Αν η διατροφή είναι κρίσιμο ζήτημα για την παραμονή του ανθρώπου στον Αρη, το νερό είναι φυσικά αυτό από το οποίο εξαρτώνται όλα. Οπως και στην περίπτωση της τροφής, έτσι και το νερό πρέπει οι αστροναύτες να το παράγουν οι ίδιοι. Ηδη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό λειτουργεί ένα σύστημα συλλογής και ανακύκλωσης κάθε ουσίας που μπορεί να μετατραπεί σε νερό. Οπως και στον ISS έτσι και στον Αρη τίποτε δεν θα πρέπει να πηγαίνει χαμένο, ούτε μια σταγόνα ιδρώτα, ούτε ένα δάκρυ! Οτιδήποτε μπορεί να μετασχηματιστεί σε νερό, είτε για κατανάλωση είτε για άλλες χρήσεις, πρέπει να συλλέγεται και να γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας. Στον ISS λειτουργεί το σύστημα Enviromental Control and Life Support System που συλλέγει και ανακυκλώνει οτιδήποτε μπορεί να μετατραπεί σε νερό. Η NASA αναπτύσσει νέα πιο προηγμένα συστήματα που θα μπορούν να φτιάξουν νερό από κάθε πιθανή και απίθανη πηγή του ανθρώπινου οργανισμού ή άλλους εξωτερικούς παράγοντες. Το οξυγόνο Εκτός από το νερό, ο άνθρωπος για να επιβιώσει χρειάζεται βέβαια και οξυγόνο το οποίο δεν υπάρχει στον Αρη. Οπως λοιπόν και με όλα τα προηγούμενα έτσι και το οξυγόνο θα πρέπει οι αστροναύτες να το φτιάχνουν και αυτό μόνοι τους. Στο βιβλίο το οξυγόνο στη μονάδα διαβίωσης παράγεται από ένα σύστημα μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακα σε οξυγόνο. Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό λειτουργεί το Oxygen Generation System που παράγει οξυγόνο μέσω ηλεκτρόλυσης. Τα μόρια του νερού διασπώνται στα συστατικά του, δηλαδή στα άτομα οξυγόνου και υδρογόνου. Το οξυγόνο εκλύεται στον αέρα του Σταθμού ενώ το υδρογόνο είτε απελευθερώνεται στο Διάστημα είτε διοχετεύεται στο σύστημα που παράγει νερό και ειδικότερα στο τμήμα εκείνο του συστήματος που παράγει νερό από τα υποπροϊόντα της εσωτερικής ατμόσφαιρας του Σταθμού. Η στολή Στον Αρη δεν υπάρχει οξυγόνο ενώ επίσης τις περισσότερες ώρες οι θερμοκρασίες δεν είναι απλά πολύ χαμηλές αλλά απαγορευτικές για τον άνθρωπο. Ακόμη και το καλοκαίρι οι θερμοκρασίες πέφτουν μετά τη δύση του ηλίου κάτω από τους -70 βαθμούς Κελσίου ενώ τον χειμώνα κατεβαίνουν κάτω από τους -150 βαθμούς Κελσίου! Ετσι, όταν οι αστροναύτες βρίσκονται εκτός του σκάφους ή των εγκαταστάσεων διαβίωσης θα πρέπει να φορούν στολές. Η NASA σχεδιάζει νέες προηγμένες σε εργονομία και τεχνολογία στολές που θα επιτρέπουν στους αστροναύτες να κινούνται με άνεση αλλά και τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Οι στολές αυτές θα πρέπει να αποτελούνται από υλικά που να είναι ελαφρά, εύκαμπτα αλλά και ταυτόχρονα αδιαπέραστα και μεγάλης αντοχής. Πρέπει ο αστροναύτης να μπορεί να κινείται σχετικά γρήγορα και να εκτελεί επίσης με σχετική ευκολία εργασίες (να σκύβει, να πιάνει κ.λπ.) αλλά ταυτόχρονα να είναι απόλυτα προστατευμένος από το κρύο, τον αέρα και τη σκόνη του Αρη. Ηδη οι σχεδιαστές και οι τεχνικοί της NASA έχουν δημιουργήσει δύο πρωτότυπες στολές, την Z-2 και την Prototype eXploration Suit, που κινούνται σε αυτές τις προδιαγραφές. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=740910

«Progress M-29M" http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-25.html Σε τροχιά τρεις στρατιωτικοί δορυφόροι της Ρωσίας. Τρεις στρατιωτικοί δορυφόροι εκτοξεύθηκαν με επιτυχία από το διαστημικό κέντρο του Πλεσέτσκ. Οι στρατιωτικοί δορυφόροι εκτοξεύθηκαν από το διαστημικό κέντρο του Πλεσέτσκ με τη βοήθεια του μεταφορικού πυραύλου Rokot νωρίς την Πέμπτη και έχουν τεθεί με επιτυχία σε τροχιά, είπε στο RIA Novosti ο εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας. «Το πρωι ο κατηγορίας Rokot πυραυλος φορέας εθεσε επιτυχώς σε τροχιά στο καθορισμένο χρονικό διάστημα τρεις ρωσικούς δορυφόρους του Υπουργείου Άμυνας», είπε ο εκπρόσωπος. Ο πύραυλος Rokot ξεκίνησε από τις εγκαταστάσεις του Πλεσέτσκ στη βορειοδυτική Ρωσία στις 01:00 ώρα Μόσχας στις 24 Σεπτεμβρίου. Το όχημα εκτόξευσης Rokot, που αναπτύχθηκε από τη ρωσικό κρατικό Κέντρο Khrunichev, είναι μια τροποποίηση του βαλλιστικού πυραύλου RS-18 (SS-19 Stiletto), ο οποίος τίθεται εκτός λειτουργίας από τις Στρατηγικές Πυραυλικές Δυνάμεις της Ρωσίας. Ο πύραυλος Rokot έχει εκτοξευθεί με επιτυχία 23 φορές από το κέντρο του Πλεσέτσκ και η πρώτη εκτόξευση έγινε την 16η Μάη 2000. http://gr.rbth.com/news/2015/09/24/se-trohia-treis-stratiotikoi-doryforoi-tis-rosias_427613

Νεώτερα για τους φωτεινότερους γαλαξίες του σύμπαντος. Η βαρύτητα και η έλξη της και όχι οι εκρηκτικές συζεύξεις αστρικών συστημάτων είναι αυτές που ευθύνονται για τους φωτεινότερους γαλαξίες του σύμπαντος, αναφέρει νέα επιστημονική μελέτη, διαψεύδοντας προηγούμενες εκτιμήσεις αστρονόμων. Η νέα επιστημονική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο τρέχον τεύχος της επιθεώρησης Nature, προσφέρει την πληρέστερη μέχρι στιγμής εξήγηση για τη δημιουργία των γιγάντιων αυτών συνονθυλευμάτων άστρων και σκόνης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γαλαξίες έλκουν υδρογόνο σε αέρια μορφή, το οποίο αξιοποιούν για τη δημιουργία άστρων. Τα άστρα αυτά αναλογούν σε 2.000 Ηλιους του δικού μας ηλιακού συστήματος τον χρόνο. Αντίθετα, ο δικός μας Γαλαξίας «παράγει» μόλις ένα άστρο σαν τον Ηλιο του δικού μας συστήματος τον χρόνο. Το έντονο φως αυτών των «υποχιλιοστιαίων γαλαξιών» (SMGs – submillimetre galaxies, ονομάσθηκαν έτσι λόγω του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που καταλαμβάνουν) είναι σχεδόν αόρατο στο ανθρώπινο μάτι. «Κάθε τέτοιος γιγάντιος γαλαξίας αναπτύσσεται αντλώντας αέρια από το διαγαλαξιακό διάστημα, σχηματίζοντας άστρα με σταθερό, αλλά ταχύ ρυθμό, για χρονική περίοδο που φθάνει το ένα δισεκατομμύριο χρόνια», λέει ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ο δρ Ντεσίκα Ναραγιανάν, του Πανεπιστημίου του Χάφερφορντ στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. Οι γαλαξίες αυτοί χρονολογούνται στις πρώτες ημέρες του σύμπαντος, η ηλικία του οποίου εκτιμάται στα 14 δισ. χρόνια. Οι αστρονόμοι, όμως, διαπίστωσαν την ύπαρξή τους μόλις πριν από 20 χρόνια. Η φωτεινότητά τους, που είναι χίλιες φορές μεγαλύτερη από εκείνη του δικού μας Γαλαξία, οφείλεται κυρίως στη μαζική παραγωγή άστρων. Ο δρ Ναραγιανάν, όμως, τονίζει ότι η θεωρία αυτή δεν μπορεί να εξηγήσει όλες τις ιδιότητες των υπέρλαμπρων γαλαξιών, όπως το μεγάλο τους μέγεθος, αφού οι ζεύξεις δημιουργούν συνήθως συμπαγείς γαλαξίες. Σε μία προσπάθεια να επιβεβαιώσουν τη θεωρία τους για την επίδραση της βαρύτητας στον σχηματισμό τέτοιων γαλαξιών, ο δρ Ναραγιανάν και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν υπερ-υπολογιστές προχωρώντας σε προσομοίωση της δημιουργίας ενός υποχιλιοστιαίου γαλαξία. Το πείραμα έδειξε ότι οι γαλαξίες αυτοί διογκώνονται προσελκύοντας αέρια, τα οποία χρησιμοποιούνται αργότερα για τη δημιουργία άστρων. Τα άστρα αυτά, με τη σειρά τους, χάρη στο νεαρό της ηλικίας τους, εκπέμπουν πολύ φως. «Οι γαλαξίες συντελούν συλλογικά στην τοπική φωτεινότητα, καθιστώντας τα συστήματά τους εξαιρετικά φωτεινά», λέει ο δρ Ναραγιανάν. Οι προσομοιώσεις της ομάδας αστρονόμων υπήρξαν τόσο περίπλοκες, που χρειάσθηκε η συνδρομή χιλιάδων συνδεδεμένων υπολογιστών και περισσότερο από ένας μήνας διαρκούς λειτουργίας τους για την ολοκλήρωση μόλις μέρους των υπολογισμών. Η επιστημονική ομάδα πραγματοποίησε επίσης προσομοιώσεις για να διαπιστώσει τον τρόπο με τον οποίο το φως κινείται μέσα από τους νέους αυτούς γαλαξίες. «Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων προσέφεραν ένα από τα ακριβέστερα μέχρι στιγμής πρότυπα για μία από τις πιο μυστηριώδεις λειτουργίες του σύμπαντος», λέει ο δρ Ναραγιανάν. Οι ερευνητές εξεπλάγησαν μάλιστα, όταν διαπίστωσαν ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, οι υποχιλιοστιαίοι γαλαξίες παραμένουν «υπερ-φωτεινοί» για διάστημα που υπερβαίνει ακόμη και το ένα δισεκατομμύριο χρόνια. Συνήθως, τα υπέρλαμπρα αστρικά φαινόμενα στο σύμπαν αναλώνονται σχετικά σύντομα, χωρίς να υπερβαίνουν τα δέκα εκατομμύρια χρόνια. http://physicsgg.me/2015/09/25/%ce%bd%ce%b5%cf%8e%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b1-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%cf%86%cf%89%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b1%ce%be/

Ο Αρης έχει Στόουνχεντζ! Για άλλη μια φορά οι λεγόμενοι κυνηγοί εξωγήινων, χρήστες του Internet που μελετούν προσεκτικά διαστημικές εικόνες αναζητώντας ίχνη ύπαρξης εξωγήινων, εντόπισαν κάτι που εκ πρώτης όψεως μοιάζει ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Σε μια από τις εικόνες που φτάνουν από τους δορυφόρους και τα ρομπότ εξερεύνησης στον Κόκκινο Πλανήτη διακρίνεται ένας γεωλογικός σχηματισμός που θυμίζει πολύ το… Στόουνχεντζ. Οπως συμβαίνει κάθε φορά που είτε στον Αρη είτε στη Σελήνη είτε σε κάποιο άλλο διαστημικό αντικείμενο εντοπίζεται κάτι που μοιάζει τεχνητό οι επιστήμονες σπεύδουν να δώσουν μια εξήγηση που συνδέει το μυστηριώδες αντικείμενο με κάποιο γεωοατμοσφαιρικό φαινόμενο. Ετσι και σε αυτή την περίπτωση ειδικοί τονίζουν ότι υπάρχει γεωλογικός μηχανισμός που επιτρέπει σε πετρώματα να διατάσσονται κυκλικά. Πάντως ο σχηματισμός αυτός ονομάστηκε «Marshedge» κατά το Stonehedge. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=740566

Τα Τάρταρα του Πλούτωνα! Πιστή στο ραντεβού της Παρασκευής η NASA δημοσίευσε νέες εικόνες από τον πλανήτη νάνο του ηλιακού μας συστήματος. Πρόκειται για τις υψηλότερης ανάλυσης εικόνες που έχουμε δει από τον Πλούτωνα μέχρι σήμερα. Η πιο εντυπωσιακή εξ αυτών δείχνει με λεπτομέρεια μια περιοχή με παράλληλες ευθυγραμμισμένες οροσειρές οι οποίες ονομάστηκαν Τάρταρα! Τα στελέχη της αποστολής New Horizons αναφέρουν στην ανακοίνωση για τις νέες εικόνες που έδωσαν στη δημοσιότητα ότι τα Τάρταρα μοιάζουν πολύ με… φίδι. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=740625

Δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα φυσικής από το Mathesis. Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ) εγκαινιάζουν σύντομα ένα τελείως νέο τμήμα τους, το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων – Mathesis, που θα προσφέρει μαθήματα στο επίπεδο των καθιερωμένων διεθνών προτύπων. Τα μαθήματα είναι βιντεοσκοπημένα στο στούντιο του Mathesis και προσφέρονται μέσω της πλήρως εξελληνισμένης εκδοχής της πλατφόρμας OpenEdX που χρησιμοποιούν για τα διαδικτυακά τους μαθήματα το Harvard και το ΜΙΤ. Όπως και τα διεθνή MOOCs (Massive Open Online Courses), τα μαθήματα του Mathesis απευθύνονται όχι μόνο σε φοιτητές και επαγγελματίες επιστήμονες αλλά και σε κάθε μορφωμένο πολίτη με επιστημονικά ενδιαφέροντα και πνευματικές ανησυχίες. Η εγγραφή στα μαθήματα είναι ανοικτή και δωρεάν για όλους, ενώ μετά το πέρας της επιτυχούς παρακολούθησής τους δίδεται στους διαδικτυακούς φοιτητές σχετική βεβαίωση παρακολούθησης. Προς το παρόν προσφέρονται από το Mathesis τα παρακάτω 3 μαθήματα φυσικής: 1. Εισαγωγή στην Κβαντική Φυσική: Οι βασικές αρχές. 2. Εφαρμοσμένη Κβαντομηχανική: Άτομα και μόρια. 3. Εισαγωγή στη Σχετικότητα και την Κοσμολογία. Περισσότερα: http://physicsgg.me/2015/09/25/%ce%b4%cf%89%cf%81%ce%b5%ce%ac%ce%bd-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%b4%ce%b9%ce%ba%cf%84%cf%85%ce%b1%ce%ba%ce%ac-%ce%bc%ce%b1%ce%b8%ce%ae%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%86%cf%85%cf%83%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82/

Ο Ινδός «αυτοδίδακτος» μαθηματικός Ramanujan. Καλές εντυπώσεις άφησε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο η προβολή, πριν από λίγες μέρες, της ταινίας The Man Who Knew Ιnfinity που σκηνοθέτησε ο Βρετανός σκηνοθέτης Μάθιου Μπράουν με θέμα τη ζωή του σπουδαίου Ινδού μαθηματικού Σρινιβάσα Ραμανούτζαν (1887-1920). Τον αυτοδίδακτο επιστήμονα, που κέρδισε τον τίτλο του «πρίγκηπα της μαθηματικής διαίσθησης», υποδύεται ο Ινδός ηθοποιός Ντεβ Πάτελ, γνωστός από τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολυβραβευμένη ταινία του Ντάνι Μπόιλ, Slumdog Millionaire. Εκείνος που φαίνεται, όμως, να κλέβει την παράσταση είναι ο Τζέρεμι Άιρονς,υποδυόμενος τον Βρετανό μαθηματικό Γκόντφρεϊ Χάρολντ Χάρντι. Ο τελευταίος υπήρξε πνευματικός πατέρας του Ινδού μαθηματικού, και αυτός που αναγνώρισε πολύ γρήγορα την ξεχωριστή διάνοιά του. Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο Ραμανούτζαν, ο Ινδός μαθηματικός που έγραψε ο καθηγητής Robert Kanigel. Στη γλώσσα μας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τραυλός. Να υπενθυμίσουμε ότι παρά την ελάχιστη τυπική εκπαίδευση στα μαθηματικά, ο Σρινιβάσα Ραμανούτζαν έμεινε στην ιστορία ως ο σπουδαιότερος μαθηματικός της Ινδίας, επιδεικνύοντας σημαντικά επιτεύγματα στους τομείς της μαθηματικής ανάλυσης, στη θεωρία αριθμών, τις απειροστικές σειρές και τα συνεχή κλάσματα. Η διαδρομή του από ένα μικρό χωριό της Ινδίας στο Κέιμπριτζ είναι αξιοσημείωτη. Προσκλήθηκε από τον Χάρντι στη Μεγάλη Βρετανία στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Ο Χάρντι μαζί με τον συνάδελφό του, επίσης κορυφαίο μαθηματικό Τζ. Ε. Λιτλγουντ,κατανόησαν σχεδόν αμέσως ότι το χειρόγραφο με μαθηματικούς τύπους που είχε φτάσει στα χέρια τους μέσω αλληλογραφίας ανήκε σε ένα προικισμένο μυαλό. Δεν είχαν άδικο. Στη σύντομη ζωή του ο Ινδός μαθηματικός υπήρξε ένας από τους παραγωγικότερους επιστήμονες της εποχής του: στα σημειωματάρια του βρέθηκαν περίπου 3900 θεωρήματα, ενώ η προσφορά του στην επιστήμη θεωρείται ισάξια με εκείνη των κορυφαίων, επίσης, μαθηματικών, Χίλμπερτ, Γκάους και Οϊλερ. Η ταινία, σε ένα μεγάλο μέρος της, επικεντρώνεται στην προσωπική σχέση του Χάρντι με τον Ραμανούτζαν, ενώ αναδεικνύει και το θέμα του ρατσισμού με τις αντιδράσεις και τις προκαταλήψεις αρκετών μελών του διάσημου ακαδημαϊκού ιδρύματος απέναντι στον νεοφερμένο: είναι έτοιμοι, ανά πάσα στιγμή, να χλευάσουν και να υποτιμήσουν τα επιτεύγματα του Ινδού μαθηματικού. Η κριτική εκθειάζει τις υποκριτικές ικανότητες του Τζέρεμι Άιρονς, αφού καταφέρνει να προσδώσει ζεστασιά και ένταση στον στερεοτυπικό ρόλο του ακαδημαϊκού της εποχής, ο οποίος φορά τουίντ, καπνίζει πίπα και αγαπά το κρίκετ. Τα μαθηματικά, τέλος, έχουν σημαντική θέση στην αφήγηση της ιστορίας, αλλά με έναν τρόπο που επιτρέπει στους θεατές να κατανοήσουν τα επιτεύγματα του Ραμανούτζαν και τους λόγους που η συνεισφορά του στην επιστήμη παραμένει τόσο σημαντική, σχεδόν έναν αιώνα μετά το θάνατό του. Βίντεο. https://www.youtube.com/watch?v=DaOZHN3pCS0 http://physicsgg.me/2015/09/24/%ce%bf-%ce%b9%ce%bd%ce%b4%cf%8c%cf%82-%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%bf%ce%b4%ce%af%ce%b4%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%bf%cf%82-%ce%bc%ce%b1%ce%b8%ce%b7%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-ramanujan/

Συμμετοχή της Ελλάδας στη νέα Ευρωπαϊκή Πηγή Νετρονίων. Η Ελλάδα έχει πολλά να ωφεληθεί με το να γίνει μέλος στην υπό κατασκευή Ευρωπαϊκή Πηγή Νετρονίων με Θρυμματισμό (European Spallation Source-ESS), όπως συνέβη με το CERN, λέει σε συνέντευξή του στο ΑΜΠΕ ο φυσικός Δημήτρης Αργυρίου. Είναι ο Έλληνας επιστήμονας, ο οποίος βρίσκεται σε θέση-κλειδί στον νέο διεθνή επιστημονικό οργανισμό, που θα διαθέτει τον δικό του γραμμικό επιταχυντή πρωτονίων και μελλοντικά θα αποτελέσει μια νέα μεγάλη «ατμομηχανή» επιστημονικών ανακαλύψεων και τεχνολογικών καινοτομιών στην Ευρώπη. Όπως επισημαίνει, η πολυσχιδής έρευνα με τη βοήθεια των νετρονίων στο μέλλον, όχι μόνο θα φωτίσει τα μυστικά της ύλης, αλλά θα επιτρέψει ποικίλες πρακτικές εφαρμογές χρήσιμες για την κοινωνία, όπως νέα υλικά, νέα φάρμακα, νέα τρόφιμα κ.α. Ο Δημήτρης Αργυρίου γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ, από όπου πήρε και το διδακτορικό του το 1994. Υπήρξε ερευνητής στα Εθνικά Εργαστήρια Λος ‘Αλαμος (1996-1999) και Argonne (1994-2001) των ΗΠΑ, ενώ στη συνέχεια διετέλεσε επικεφαλής ερευνητικής ομάδας πάνω στα νέα υλικά στο Ερευνητικό Κέντρο Χέλμχολτς του Βερολίνου (2002-2010) και δίδαξε επίσης στο Ρηνανικό-Βεστφαλικό Πολυτεχνείο του ‘Ααχεν. Είναι διεθνώς ανεγνωρισμένος ειδικός στα ηλεκτρονικά και μαγνητικά υλικά, ενώ έχει 160 σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις. Την τελευταία πενταετία, είναι επιστημονικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Πηγής Νετρονίων (ESS), μιας μεγάλης επιστημονικής εγκατάστασης που ανεγείρεται στο Λουντ της Σουηδίας και αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στην επόμενη δεκαετία. Είναι επίσης καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου της ίδιας πόλης. Τα ιδρυτικά μέλη της ESS είναι 11 ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ελβετία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία), ενώ άλλες τέσσερις έχουν ήδη καθεστώς παρατηρητή και θα γίνουν μέλη στο άμεσο μέλλον (Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Βρετανία). Προς το παρόν, η Ελλάδα έχει προσκληθεί να είναι παρατηρήτρια και τη σχετική προετοιμασία έχει αναλάβει μια επιστημονική επιτροπή. Εκπρόσωπος της Ελλάδας στην ESS είναι ο δρ Σωτήρης Χαρισόπουλος, διευθυντής του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του «Δημόκριτου». Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης: ΕΡ: Τι είναι, με δυό λόγια, τα νετρόνια και πώς μπορούν οι άνθρωποι να τα παράγουν; ΑΠ: Τα νετρόνια είναι ένα από τα τρία συστατικά των ατόμων, μαζί με τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια. Δυστυχώς δεν μπορούμε να παράγουμε νετρόνια, αλλά πρέπει να τα «απελευθερώσουμε» μετά από διάσπαση των ατόμων. Αυτό το κάνουμε είτε με σχάση, την πυρηνική διαδικασία στο εσωτερικό ενός πυρηνικού αντιδραστήρα, είτε με έκλυση ακτινοβολίας. Η δεύτερη αυτή διαδικασία είναι σα να χρησιμοποιούμε ένα σφυρί για να σπάσουμε το κέλυφος ενός καρυδιού. Το «σφυρί» είναι τα πρωτόνια υψηλής ενέργειας που προσκρούουν σε ένα βαρύ πυρήνα, ώστε να τον διασπάσουν και να απελευθερώσουν έτσι τα νετρόνια. ΕΡ: Είναι η Ευρωπαϊκή Πηγή Νετρονίων ένα γιγάντιο μικροσκόπιο για τη μελέτη της ύλης σε βάθος; ΑΠ: Το μικροσκόπιο αποτελεί μια καλή αναλογία, αν και η ESS μοιάζει περισσότερο με 20 έως 30 διαφορετικά μικροσκόπια, που κοιτάζουν ταυτόχρονα διαφορετικά προβλήματα στη φυσική, στη χημεία, στη βιολογία ή στην μηχανική. Τα νετρόνια είναι ιδιαίτερα, επειδή, αντίθετα με την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (φως) ή τα ηλεκτρόνια, έχουν ουδέτερο ηλεκτρικό φορτίο και συνεπώς μπορούν να διεισδύσουν βαθιά μέσα στα υλικά. Είναι, επίσης, μαγνητικά και αντιλαμβάνονται τον μαγνητισμό στο εσωτερικό της ύλης. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα νετρόνια, όπως χρησιμοποιούμε το φως για να δούμε μέσα στην ύλη και να βρούμε πού βρίσκονται τα άτομα και τι κάνουν. Στην τεχνολογία των υλικών, αυτή δυνατότητα μάς δίνει πολλές πληροφορίες αναφορικά με το γιατί η ύλη έχει ορισμένες ιδιότητες και πώς αυτές μπορούν να βελτιωθούν ή να χειραγωγηθούν. Στην επιστήμη των υλικών, χρησιμοποιούμε τα νετρόνια προκειμένου να κατανοήσουμε τις νέες καταστάσεις της ύλης, οι οποίες έχουν συχνά τεράστιες συνέπειες σε ποικίλα επιστημονικά πεδία, από τη βιολογία έως τη σωματιδιακή φυσική. Οι πληροφορίες που μας δίνουν τα νετρόνια σχετικά με την ύλη, είναι μοναδικές, με την έννοια ότι δεν υπάρχει άλλη μέθοδος που μπορεί να παρέχει αυτή τη γνώση. ΕΡ: Μπορεί η ESS στο μέλλον να κλέψει λίγη από τη δόξα του CERN χάρη στις ανακαλύψεις της; Τι διαφορετικό και καλύτερο θα προσφέρει σε σχέση με τις ήδη υπάρχουσες πηγές νετρονίων; ΑΠ: Ναι μπορεί, παρόλο που το CERN και η ESS εστιάζουν σε διαφορετική επιστήμη. Το CERN μελετά την «κόλλα» της φύσης, που συγκρατεί μαζί την ύλη. Η ESS θα μας αποκαλύψει, πώς η φύση χρησιμοποιεί την ύλη για να «χτίσει» τον κόσμο που βλέπουμε γύρω μας. Η ESS θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί μερικά υλικά είναι υπεραγωγοί του ηλεκτρισμού ή πώς τα ένζυμα δουλεύουν μέσα στα σώματά μας. Το πρόβλημα με τα νετρόνια είναι ότι χρειάζεται να τα «απελευθερώσουμε» μετά από τη διάσπαση των ατόμων. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να έχουμε αρκετά νετρόνια στη διάθεσή μας, ώστε να τα μελετήσουμε σε βάθος ή αρκετά γρήγορα. Έχουμε αναπτύξει ορισμένες τεχνολογίες στην ESS, που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε πειράματα δέκα έως 1.000 φορές καλύτερα από ό,τι μπορούμε σήμερα. ΕΡ: Σε ποια φάση βρίσκεται η ESS, πότε προβλέπεται να λειτουργήσει, πόσους επιστήμονες θα απασχολεί και ποιό είναι το προϋπολογιζόμενο κόστος της; ΑΠ: Η κατασκευή της ESS ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2014. Ήδη έχουμε κατασκευάσει τα 200 από τα συνολικά 700 μέτρα της σήραγγας του επιταχυντή μας και επίσης έχουμε αρχίσει να ρίχνουμε τα θεμέλια των εγκαταστάσεων για τα πειράματα. Το όλο έργο αναμένεται να κοστίσει 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Προσδοκούμε να είμαστε σε θέση να παράγουμε τα πρώτα μας νετρόνια έως το τέλος του 2019 και να αρχίσουμε τα πρώτα μας πειράματα έως το 2023. Συνολικά, η ESS θα απασχολήσει γύρω στους 400 ανθρώπους, αλλά θα υποστηρίξει επίσης το έργο άλλων περίπου 8.000 επιστημόνων στην Ευρώπη, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα νετρόνια σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων. ΕΡ: Πώς θα βοηθήσει η έρευνά σας την κοινωνία και την καθημερινή ζωή; Σε ποια πεδία κυρίως να περιμένουμε νέες σημαντικές πρακτικές εφαρμογές χάρη στα νετρόνια; ΑΠ: Τα νετρόνια μάς βοηθάνε να κατανοήσουμε τα υλικά και τα υλικά είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε για να κάνουμε λειτουργικές τις κοινωνίες μας. Τα σπίτια μας είναι κατασκευασμένα από κεραμικά και τσιμέντο, η τροφή μας είναι ύλη, οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε για τις μετακινήσεις μας, βασίζονται στις ιδιότητες ορισμένων υλικών. Στη σύγχρονη εποχή οι κοινωνίες μας είναι αντιμέτωπες με τεράστιες προκλήσεις, καθώς χρειαζόμαστε καθαρή ενέργεια, χρειαζόμαστε καλύτερη υγεία για τον πληθυσμό μας που γερνάει, χρειαζόμαστε να καλλιεργήσουμε τρόφιμα για ένα πλανήτη με υπερπληθυσμό. Σε όλα αυτά τα πεδία, υπάρχουν σε όλο τον κόσμο άκρως δραστήρια ερευνητικά προγράμματα και τα νετρόνια χρησιμοποιούνται για να αναπτύξουμε και να κατανοήσουμε νέα υλικά, τα οποία θα μας βοηθήσουν να λύσουμε τα κοινωνικά προβλήματα. Να αναπτύξουμε καλύτερες μπαταρίες για καθαρή ενέργεια, να αναπτύξουμε νέα φάρμακα και να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς της ζωής, να μελετήσουμε τα συστατικά των τροφών. ΕΡ: Πιστεύετε ότι οι διάφοροι επιταχυντές σε όλο τον κόσμο, πέρα από τη βασική έρευνα στη Φυσική, έχουν δικαιολογήσει το μεγάλο επενδυτικό κόστος τους από άποψη συνεισφοράς στην κοινωνία; ΑΠ: Οι επιταχυντές είναι απολύτως ουσιώδεις για την κοινωνία! Ενώ πολλοί έχουν στο μυαλό τους τον μεγάλο επιταχυντή του CERN, πρέπει να θυμηθούμε ότι οι περισσότεροι επιταχυντές διαθέτουν μια ποικιλία μεγεθών και δεν χρησιμοποιούνται στη σωματιδιακή φυσική. Για παράδειγμα, πολλά νοσοκομεία έχουν επιταχυντές στα υπόγειά τους για να παράγουν ραδιοϊσότοπα, τα οποία χρειάζονται στην θεραπεία του καρκίνου, ή για διαγνωστικές εξετάσεις ρουτίνας με τομογραφία. Στον «Δημόκριτο» στην Ελλάδα ο επιταχυντής Tandem χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό υλικών με τρόπους που δεν είναι δυνατοί με άλλες τεχνικές. Σαφώς, πάντως, πρέπει να έχουμε επίγνωση του κόστους που η κοινωνία επωμίζεται για τέτοιες μεγάλες επενδύσεις σε επιστημονικές υποδομές και έτσι να διασφαλίζουμε, ώστε αυτές να λειτουργούν υπεύθυνα. Έχουμε δει μεγάλες επιτυχίες με τους επιταχυντές ηλεκτρονίων που παράγουν ακτίνες-Χ, επίσης για την μελέτη των υλικών. Ο MAX-IV στην πόλη Λουντ είναι μικρότερος και φθηνότερος από παρόμοια σύγχροτρα και είναι η φωτεινότερη πηγή ακτίνων-Χ στον κόσμο. Χρειάζεται να συνεχίσουμε την προσπάθεια, ώστε να εφαρμόσουμε ανάλογη εξοικονόμηση δαπανών σε όλους τους τύπους επιταχυντών που είναι σημαντικοί. ΕΡ: Υπάρχει συμμετοχή της Ελλάδας στην ESS ή προβλέπεται να υπάρξει στο μέλλον; Θα ωφεληθεί η χώρα μας αν συμμετάσχει στην ESS; ΑΠ: Έχουμε ήδη κάνει ουσιαστικές συζητήσεις με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ESS και η ανταπόκριση υπήρξε πολύ θετική. Η Ελλάδα έχει προσκληθεί να είναι παρατηρήτρια στο συμβούλιο της ESS, το ανώτατο διοικητικό όργανό μας, το οποίο προσβλέπει σε ελληνική συμμετοχή στο μέλλον. Οι συνάδελφοί μου στην Ελλάδα ετοιμάζονται να ξεκινήσουν μια ομάδα εργασίας Ελλάδας-ESS, που θα προσδιορίσει την ελληνική συνεισφορά στην κατασκευή της ESS, ώστε η χώρα να γίνει πλήρες μέλος. Ήδη πραγματοποιήσαμε ένα μικρό εργαστήριο στον «Δημόκριτο», στο οποίο οι Έλληνες επιστήμονες εξέφρασαν ενθουσιώδη υποστήριξη για την ESS. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τους νέους έλληνες επιστήμονες να εμπλακούν σε έρευνα αιχμής στα υλικά ή στην κατασκευή της πιο εξελιγμένης πηγής νετρονίων στον κόσμο. ΕΡ: Ως Έλληνας επιστήμων της διασποράς, έχετε κάποια άποψη και κάποιες συμβουλές σχετικά με την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και γενικότερα της τεχνολογικής ανάπτυξης στην Ελλάδα; ΑΠ: Οι νέοι Έλληνες είναι έξυπνοι, μορφωμένοι και καινοτόμοι. Χρειάζονται απλώς ευκαιρίες για να πετύχουν. Η Ελλάδα μπορεί να αναπτύξει μια οικονομία της τεχνολογίας στα κατάλληλα πεδία, αν εργασθεί σκληρά για να προσφέρει αυτές τις ευκαιρίες. Ο καλύτερος τρόπος είναι να επενδύσεις στην επιστήμη και στην εκπαίδευση και αυτό λείπει στην Ελλάδα εδώ και πολύ καιρό. Οι επιστήμονες στην Ελλάδα χρειάζονται μια σταθερή μακρόχρονη υποστήριξη, όσον αφορά τη χρηματοδότηση της έρευνας και την εκπαίδευση των φοιτητών, καθώς επίσης την πρόσβαση σε επσιτημονικά εργαλεία και εγκαταστάσεις όπως του CERN και της ESS. Υπάρχει ήδη μια καλή βάση πάνω στην οποία μπορεί να χτίσει κανείς. Αυτό που χρειάζεται, είναι δέσμευση από την κυβέρνηση και τους ιδιωτικούς φορείς, καθώς και μια στρατηγική με μακροπρόθεσμη προοπτική. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η επιστήμη και η επένδυση στην οικονομία της τεχνολογίας μπορούν να αποτελέσουν βασικό συστατικό της λύσης για την έξοδο της Ελλάδας από την τρέχουσα κρίση. http://physicsgg.me/2015/09/25/%cf%83%cf%85%ce%bc%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%bf%cf%87%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%ac%ce%b4%ce%b1%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%bd%ce%ad%ce%b1-%ce%b5%cf%85%cf%81%cf%89%cf%80%ce%b1%cf%8a/

Επιστήμονες ελπίζουν να παρακολουθήσουν «ζωντανά» τον σχηματισμό μιας μαύρης τρύπας. Άγνωστες μέχρι σήμερα λεπτομέρειες σχετικά με τη «γέννηση» των μελανών οπών ελπίζουν πως θα φέρουν στο φως οι επιστήμονες που συμμετέχουν στο DUNE (Deep Underground Neutrino Experiment), ένα πείραμα που θα ξεκινήσει το 2022 σε ένα εγκαταλελειμμένο χρυσωρυχείο στη Νότια Ντακότα. Σε βάθος περίπου 1.600 μέτρων, βασική αποστολή των τεράστιων αισθητήρων του DUNE θα είναι να ανιχνεύουν τις δέσμες νετρίνων που θα εκπέμπονται από το Εθνικό Εργαστήριο Επιταχυντή Fermi, σε απόσταση περίπου 1.300 χιλιομέτρων. Ωστόσο, παράλληλα θα έχουν την ευκαιρία να καταγράφουν νετρίνα που προέρχονται από μεγάλους αστέρες όταν αυτοί καταρρέουν, και οι οποίοι είναι πολύ πιθανό να εξελιχθούν σε μαύρες τρύπες. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν ποτέ μελετηθεί με τόση λεπτομέρεια οι εκπομπές νετρίνων από άστρα που καταρρέουν. «Θα πρέπει βέβαια να σταθούμε τυχεροί», σημειώνει ο Μαρκ Τόμσον, εκπρόσωπος Τύπου του πειράματος. «Αν τα καταφέρουμε όμως, θα είναι μία από τις μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις». Οι μαύρες τρύπες δημιουργούνται από την κατάρρευση μεγάλων αστέρων, συνήθως με οκταπλάσια μάζα από τον Ήλιο. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο που εξελίσσεται αυτή η διαδικασία. Για παράδειγμα, πόσο συχνά προκύπτει όντως μία μαύρη τρύπα; Σε ποια φάση της κατάρρευσης αναπτύσσεται αυτή; Αυτό που γνωρίζουν οι επιστήμονες είναι πως στο εσωτερικό του πυρήνα ενός τέτοιου αστέρα, τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια ενώνονται κάτω από τη μεγάλη πίεση, παράγοντας έτσι νετρόνια και νετρίνα. Η ύλη συμπιέζεται προς το κέντρο του ουράνιου σώματος: σύμφωνα με τη θεωρία, το αποτέλεσμα είναι μία πολύ ισχυρή έκρηξη (έκρηξη υπερκαινοφανούς). Η συνέπεια είναι όση μάζα απομείνει να σχηματίσει έναν αστέρα νετρονίων. Κάποιες φορές όμως ο αστέρας δεν «αναφλέγεται», γεγονός που οδηγεί στη «γέννηση» μιας μαύρης τρύπας. Μέσω της ανίχνευσης των νετρονίων, οι αισθητήρες του DUNE θα καταγράψουν τις εκπομπές από κάποια βαρυτική κατάρρευση αστέρα στον Γαλαξία μας, είτε αυτή οδηγήσει στον σχηματισμό μιας μαύρης τρύπας είτε όχι. Η ευαισθησία του DUNE θα είναι αρκετά μεγάλη, ώστε να μπορεί να αποτυπώσει αυτές τις εκπομπές. Πάντως, το συγκεκριμένο πείραμα δεν θα είναι αρκετό για να δώσει μία πλήρη εικόνα της «γέννησης». Γι’ αυτό τον σκοπό, θα χρειασθεί να επιστρατευθούν και άλλες εγκαταστάσεις στον πλανήτη, που θα μπορούν να συγκεντρώσουν διαφορετικού είδους δεδομένα από την αστρική κατάρρευση, όπως π.χ. τα βαρυτικά κύματα που θα προκληθούν. Όσον αφορά πάντως το DUNE, οι μετρήσεις του δεν θα αποκαλύψουν μόνο τι συμβαίνει στον «πυρήνα» της βαρυτικής κατάρρευσης, αλλά θα δώσουν πληροφορίες και για τα ίδια τα νετρίνα, τα οποία συγκαταλέγονται στις πιο αινιγματικές κατηγορίες σωματιδίων για τους επιστήμονες. Έτσι, για παράδειγμα, οι επιστήμονες αναμένουν να ανακαλύψουν στοιχεία σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε κοσμικά νετρίνα που ανήκουν σε διαφορετικά είδη. http://www.naftemporiki.gr/story/1007496/epistimones-elpizoun-na-parakolouthisoun-zontana-ton-sximatismo-mias-mauris-trupas

Το αντι-υδρογόνο στο CERN. 20 χρόνια πριν, το 1995, μια ομάδα φυσικών στο CERN με επικεφαλής τον Walter Oelert, κατάφερε να δημιουργήσει για πρώτη φορά άτομα αντιύλης. Πιο συγκεκριμένα, παρήγαγαν 9 άτομα αντι-υδρογόνου στο Low Energy Antiproton Ring (LEAR) του CERN. Το αντιυδρογόνο είναι το απλούστερο άτομο αντιύλης και συνίσταται από ένα πρωτόνιο και ένα αντιηλεκτρόνιο (ποζιτρόνιο). Μάλιστα το επίτευγμα αυτό έγινε 30 χρόνια μετά την ανακάλυψη του αντιπρωτονίου και άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην μελέτη της αντιύλης. Η σύγκριση μεταξύ ατόμων υδρογόνου και αντιυδρογόνου αποτελεί έναν από τους καλύτερους τρόπους εύρεσης διαφορών μεταξύ ύλης και αντιύλης. Τα φάσματα των ατόμων υδρογόνου και αντιυδρογόνου αναμένονται πανομοιότυπα, συνεπώς οποιαδήποτε ελάχιστη διαφορά μεταξύ τους θα ανοίξει ένα παράθυρο για νέα φυσική και θα βοηθήσει στην επίλυση του μυστηρίου της αντιύλης. Τα άτομα που παρήχθησαν το 1995 «επέζησαν» περίπου 40 δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου, διανύοντας 10 μέτρα, σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Στη συνέχεια εξαϋλλωθηκαν κατά την σύγκρουσή τους με την συνηθισμένη ύλη παράγοντας τα σήματα που αποδείκνυαν την ύπαρξή τους. Επτά χρόνια αργότερα ο Antiproton Decelerator (AD) στο CERN έγινε παγκόσμιο πρωτοσέλιδο όταν τα πειράματα ATHENA και ATRAP παρήγαγαν πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων αντιυδρογόνου. Σήμερα στον AD πραγματοποιούνται μια σειρά από πειράματα που μελετούν την αντιύλη με διαφορετικούς τρόπους: ALPHA (ο διάδοχος του ATHENA), AEgIS, ASACUSA, ATRAP, ALICE και BASE. Η αναβάθμιση των πειραμάτων του Antiproton Decelerator (AD) που θα ολοκληρωθεί το 2017, αναμένεται να εγκαινιάσει μια νέα εποχή στην έρευνα της σχέσης μεταξύ ύλης και αντιύλης. Στην φωτογραφία Πάνω: Ένα άτομο αντι-υδρογόνου αποτελείται από ένα αρνητικά φορτισμένο αντιπρωτόνιο γύρω από το οποίο περιστρέφεται ένα θετικά φορτισμένο αντι-ηλεκτρόνιο (ποζιτρόνιο). Κάτω: Ένα άτομο του γνωστού μας υδρογόνου αποτελείται από το θετικά φορτισμένο πρωτόνιο γύρω από το οποίο περιστρέφεται ένα αρνητικά φορτισμένο ηλεκτρόνιο. http://physicsgg.me/2015/09/24/%cf%84%ce%bf-%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9-%cf%85%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%b3%cf%8c%ce%bd%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%bf-cern/

«Progress M-29M" http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-24.html Πτήσεις Μηδενικής Βαρύτητας. Αν θέλετε να νιώσετε για λίγο όπως οι αστροναύτες στο διάστημα, σε συνθήκες δηλαδή μηδενικής βαρύτητα, ο μόνος τρόπος για να το επιτύχετε στην Γη είναι οι παραβολικές πτήσεις. Οι πτήσεις δηλαδή που ένα αεροπλάνο ειδικά διασκευασμέο ανεβαίνει στο όριο των δυνατοτήτων του και εκεί σβήνει τις μηχανές και εκτελεί ελεύθερη πτώση, με αποτέλεσμα οι επιβάτες να βιώνουν συνθήκες μηδενικές βαρύτητας για περίπου 20-30 δευτερόλεπτα (ανάλογα με το αεροπλάνο). Οι πτήσεις αυτές είναι συνήθεις στις προτοιμασίες για τους αστροναύτες. Όμως κάποιες εταιρίες (ιδίως στην Ρωσία) προσφέρουν αυτή την εμπειρία και σε ιδιώτες. Και η πιο νέα από αυτές είναι η Ελβετική Novaspace η οποία έκανε πρόσφατα την πρώτη της τέτοια πτήση. Χρησιμοποιώντας ένα ειδικά διασκευασμένο Airbus A-310, έκανε την παραβολική της πτήση πάνω από την Μεσόγειο, έχοντας ως επιβάτες επιστήμονες από διάφορα ινστιτούτα της Ευρώπης. Οι οποίοι, στην τρίωρη διάρκεια της πτήσης, και στις πολλές ελεύθερες πτώσεις που έγιναν, μελέτησαν πολλές παραμέτρους και λειτουργίες οργάνων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο διάστημα. Και παράλληλα έκαναν και αρκετές έρευνες για το πως συμπεριφέρεται το ανθρώπινο σώμα σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας. Η εταιρία εκτός από τα επιστημονικά πειράματα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το αεροπλάνο και σε εμπορικές πτήσεις για ιδιώτες και τουρίστες. Το κόστος όμως μιας τέτοιας εμπειρίας θα είναι ιδιαίτερα υψηλό, καθώς το εισιτήριο υπολογίζεται να ξεπερνά τα 8.500 ευρώ για κάθε πτήση. Αν κάποιος το βρίσκει ακριβό, υπάρχουν και πιό φθηνές επιλογές, είτε στην ίδια την Ελβετία (με την εταιρία Swiss Space System να χρεώνει 2.500 ευρώ το άτομο, για μικρότερη όμως πτήση) αλλά και οι παλαιοί γνώστες του είδους, οι Ρώσοι, οι οποίοι κάνουν τέτοιες πτήσεις για το κοινό εδώ και πολλά χρόνια. Βίντεο. http://www.defencenet.gr/defence/20150923/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CF%80%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%BC%CE%B7%CE%B4%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B2%CE%B1%CF%81%CF%8D%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%B5-8500-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E-%CE%BD%CE%B9%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B5-%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%82-vid

CERN: Υλη και αντιύλη σε απόλυτη συμμετρία. Τη θεμελιώδη συμμετρία της φύσης απέδειξε επιστημονική ομάδα μετρώντας τη μάζα σωματιδίων και το ηλεκτρικό τους φορτίο, με τη βοήθεια του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων του CERN. Η μελέτη, που πραγματοποίησαν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο της Βραζιλίας, απέδειξε την ύπαρξη συμμετρίας μεταξύ των πυρήνων σωματιδίων και αντισωματιδίων σε ό,τι αφορά το φορτίο, την ομοτιμία και τον χρόνο. Το πείραμα αποτελούσε μέρος ευρύτερης μελέτης, με στόχο τον εντοπισμό διαφορών στον τρόπο με τον οποίο πρωτόνια και νετρόνια ενώνονται στους πυρήνες, με τα αντισωματίδιά τους να σχηματίζουν αντιπυρήνες. Τα αντισωματίδια έχουν την ίδια μάζα, αλλά αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο από τα σωματίδια. «Μετά το Μπιγκ Μπανγκ, για κάθε σωματίδιο ύλης δημιουργήθηκε και ένα αντισωματίδιο. Στη Φυσική Σωματιδίων, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν όλοι οι νόμοι της Φυσικής εμφανίζουν ένα ιδιότυπο είδος συμμετρίας, γνωστό ως CPT (φορτίο, ομοτιμία, χρόνος ή charge, parity, time). Οι μετρήσεις αυτές δείχνουν την ύπαρξη μιας θεμελιώδους συμμετρίας μεταξύ πυρήνα και αντιπυρήνα», λέει ο Μαρσέλο Μουνιόζ, καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο. Οι μετρήσεις αυτές κατέστησαν δυνατές χάρη σε πείραμα του δακτυλίου του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), που μέτρησε τα παραγόμενα σωματίδια σε προσκρούσεις βαρέων ιόντων στο εσωτερικό του επιταχυντή. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει τη μελέτη της ύλης σε ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες και πυκνότητες. Οι προσκρούσεις παρήγαγαν μεγάλο αριθμό σωματιδίων και αντισωματιδίων, δημιουργώντας πυρήνες και αντιπυρήνες με τον ίδιο ρυθμό. Αξιοποιώντας τα δεδομένα αυτά, το πείραμα πέτυχε την ακριβή σύγκριση των ιδιοτήτων των πυρήνων και των αντιπυρήνων. Αφού μέτρησαν την καμπυλότητα από τα ίχνη που άφηναν πίσω τους τα σωματίδια στο μαγνητικό πεδίο του αισθητήρα, αλλά και τον χρόνο πτήσης των σωματιδίων, οι επιστήμονες υπολόγισαν τη σχέση μάζας-φορτίου για τους πυρήνες και τους αντιπυρήνες. Ο δρ Μουνιόζ εκτιμά ότι το πόρισμα της μελέτης θα βοηθήσει τους φυσικούς να διακρίνουν ποια από τις θεωρίες για τους θεμελιώδεις νόμους του σύμπαντος είναι η πιο αληθοφανής. «Οι νόμοι αυτοί περιγράφουν τη φύση κάθε αλληλεπίδρασης της ύλης, και για τον λόγο αυτόν είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι φυσικές αλληλεπιδράσεις δεν αλλοιώνονται από τη μεταβολή φορτίου των σωματιδίων, τη μεταμόρφωση της ομοτιμίας ή τη μεταβολή του χρόνου. Πρέπει να γνωρίζουμε εάν οι νόμοι της Φυσικής παραμένουν αμετάβλητοι κάτω από αυτές τις συνθήκες», λέει ο δρ Μουνιόζ. Η ύπαρξη αντιύλης και η σχέση της με την ύλη απασχολεί εδώ και δεκαετίες την επιστημονική κοινότητα. Οι επικρατούσες θεωρίες θέλουν το Μπιγκ Μπανγκ να παράγει όμοιες ποσότητες και των δύο, που θα σήμαινε ότι ύλη και αντιύλη θα αλληλοεξουδετερώνονταν αυτόματα. Το πείραμα της επιστημονικής ομάδας από τη Βραζιλία ίσως οδηγήσει ένα βήμα πιο κοντά στην επίλυση του μυστηρίου αυτού. http://www.kathimerini.gr/832098/article/epikairothta/episthmh/cern-ylh-kai-antiylh-se-apolyth-symmetria