Δροσος Γεωργιος

Μετεωρίτης από το Μαρόκο αποκαλύπτει στοιχεία για το υπέδαφος του Άρη. Ένας μετεωρίτης που ανακαλύφθηκε στην έρημο του Μαρόκου έχει ηλικία 4,4 δισ. ετών και προέρχεται από το υπέδαφος του Άρη, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την απάντηση ερωτημάτων σχετικά με τη γεωλογία του πλανήτη. Αυτό υποστηρίζουν σε μελέτη τους Αμερικανοί επιστήμονες από τα πανεπιστήμια Μπράουν και του Νιου Μέξικο, οι οποίοι πραγματοποίησαν φασματοσκοπικές αναλύσεις στον βράχο. Παρόλο που ο Άρης ονομάζεται επίσης Κόκκινος Πλανήτης, ο βράχος έχει πάρει το παρατσούκλι «Μαύρη Ομορφιά», για την γκριζόμαυρη απόχρωσή του. Γνωστός στους επιστήμονες με την επίσημη ονομασία NWA 7034, ο συγκεκριμένος μετεωρίτης είναι εντελώς διαφορετικός από οποιοδήποτε άλλο πέτρωμα αρειανής προέλευσης έχει βρεθεί ποτέ στη Γη, σύμφωνα με τους ερευνητές. Όπως υποστηρίζουν, με εξαίρεση τη «Μαύρη Ομορφιά», όλοι οι υπόλοιποι βράχοι ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες – σεργοτίτες, ναχλίτες και σασινίτες (shergottites, nakhlites, chassignites). Αυτοί οι μετεωρίτες SNC, όπως αποκαλούνται συνολικά, αποτελούνται από στερεοποιημένο ηφαιστειακό υλικό. Από την άλλη μεριά, ο NWA 7034 είναι ένα λατυτοπαγές πέτρωμα, δηλαδή ένας σχηματισμός από διάφορους τύπους πετρωμάτων που έχουν ενωθεί μεταξύ τους. Τα ιζηματογενή συστατικά του μετεωρίτη ταιριάζουν χημικά με τα δείγματα που έχουν αναλύσει τα οχήματα εξερεύνησης της ΝΑΣΑ στον Άρη, κάτι που υποδεικνύει πως προέρχεται από το σκοτεινό υπόστρωμα που βρίσκεται κάτω από το στρώμα κόκκινης σκόνης το οποίο καλύπτει την επιφάνειά του. Αν αυτή η ανάλυση επαληθευτεί, τότε μπορεί να λύσει αρκετά αινίγματα που προσπαθούν εδώ και καιρό να λύσουν οι επιστήμονες. Όπως, για παράδειγμα, γιατί η φασματοσκοπική ανάλυση των μετεωριτών SNC δεν ταιριάζει απόλυτα με τα φασματικά δεδομένα που έχουν κατά καιρούς συλλεχθεί, «σαρώνοντας» την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη από το διάστημα. Μετεωρίτης από το Μαρόκο αποκαλύπτει στοιχεία για το υπέδαφος του Άρη «Αν και τα περισσότερα δείγματα συμφωνούν σε γενικές γραμμές με τις μετρήσεις που έχουν προκύψει από τα όργανα των διαστημοπλοίων, παρουσιάζουν ωστόσο ενοχλητικές διαφοροποιήσεις», αναφέρει ο Τζακ Μάσταρντ από το πανεπιστήμιο Μπράουν και μέλος της ερευνητικής ομάδας. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα εργαλείο το οποίο τους επέτρεψε να προσδιορίσουν τη μέση φασματική «υπογραφή» όλου του μετεωρίτη, και όχι επιμέρους μικρών σημείων του. Με αυτό τον τρόπο, διαπίστωσαν ότι η ανάλυση του βράχου αντιστοιχεί με τις ενδείξεις που έχουν καταγράψει τα δορυφορικά όργανα πάνω από περιοχές όπου το στρώμα σκόνης είναι λεπτό, με συνέπεια να είναι σχετικά εκτεθειμένο το βραχώδες υπόστρωμα. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει πως ο NWA 7034 πιθανότατα προέρχεται από αυτό το υπόστρωμα. Ένα υπόστρωμα «πλούσιο» σε πετρώματα όπως η «Μαύρη Ομορφιά» θα δικαιολογούνταν από την ιστορία του Κόκκινου Πλανήτη, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. «Το ανάγλυφο του Άρη είναι διάστικτο από 400.000 και πλέον κρατήρες διαμέτρου πάνω από ένα χιλιόμετρο», γράφουν. «Καθώς ο σχηματισμός λατυποπαγών πετρωμάτων είναι φυσική συνέπεια τέτοιων προσκρούσεων, με την πάροδο του χρόνου θα πρέπει να έχει συσσωρευθεί στον Άρη αρκετά μεγάλη ποσότητα βράχων όπως ο NWA 7034» Βίντεο. http://www.naftemporiki.gr/story/911066/meteoritis-apo-to-maroko-apokaluptei-stoixeia-gia-to-upedafos-tou-ari

Το φάντασμα του Δία σε μια άποψη από το XMM - Newton και το Hubble. Τα ονόματα των αστρονομικών αντικειμένων είναι συχνά αμφίσημα, ειδικά όταν η ιστορική ονομασία της ορισμένης κατηγορίας ουράνιου σώματος έχει προηγηθεί της φυσικής του κατανόησης και βασίστηκε στην εμφάνισή του στον ουρανό. Μια εμφανώς περίπλοκη περίπτωση ονοματολογίας είναι εκείνη των πλανητικών νεφελωμάτων, τα γραφικά ερείπια χαμηλής και μέσης μάζας αστεριών. Σε αντίθεση με ό, τι συμβαίνει στα μεγαλύτερα αστέρια αυτού του είδους, τα αστέρια με μάζες 0,8 έως 8 φορές αυτή του ήλιου μας δεν τελειώνουν τη ζωή τους με έκρηξη σαν ισχυρές σουπερνόβες αλλά φουσκώνουν ειρηνικά, απελευθερώνοντας τα εξωτερικά στρώματά τους στον περιβάλλοντα χώρο και δημιουργώντας όμορφα διαμορφωμένα σύννεφα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Αν και αυτοί οι αστρικοί θάνατοι δεν έχουν καμία σχέση με τους πλανήτες, οι αστρονόμοι του 18ου αιώνα, που τους παρατήρησαν για πρώτη φορά, μπερδεύτηκαν από τη σφαιροειδή εμφάνισή τους, και τους έδωσαν την παραπλανητική ονομασία των πλανητικών νεφελωμάτων. Και ακριβώς για να γίνει πιο περίπλοκο, το πλανητικό νεφέλωμα που φαίνεται σε αυτήν την εικόνα φέρει ένα ακόμη πιο περίεργο όνομα. Δεδομένου ότι εκτείνεται σαν ένας δίσκος στον ουρανό είναι περίπου τόσο μεγάλο όσο αυτό που καλύπτεται από τον πλανήτη Δία, έλαβε το περίεργο παρατσούκλι Φάντασμα του Δία (Jupiter’s Ghost). Φυσικά, αυτό το αντικείμενο είναι επίσης γνωστό με ονομασίες καταλόγου, η πιο πρόσφατη από τις οποίες, από τα τέλη του 19ου αιώνα, είναι NGC 3242. Η εικόνα αποκαλύπτει πως οι ισχυροί άνεμοι που απελευθερώνονται από το ετοιμοθάνατο άστρο - το λευκό νάνο στο κέντρο - διαμορφώνουν τη δομή διπλού κελύφους του νεφελώματος. Η μπλε λάμψη που γεμίζει την εσωτερική φούσκα αντιπροσωπεύει την εκπομπή ακτίνων-Χ από θερμό αέριο, το οποίο θερμαίνεται σε πάνω από δύο εκατομμύρια βαθμούς από τους κλυδωνισμούς στους γρήγορους αστρικούς ανέμους, με ριπές σε περίπου 2400 χλμ / δευτ κατά το αέριο περιβάλλοντος. Η πράσινη λάμψη σηματοδοτεί ψυχρότερες συγκεντρώσεις του αερίου που φαίνονται στο οπτικό φως, μέσω της εκπομπής του οξυγόνου, αποκαλύπτοντας την άκρη του εσωτερικού κελύφους, σε αντίθεση με το πιο διάχυτο αέριο που απαρτίζουν το εξωτερικό κέλυφος. Οι δύο σχήματος φλόγας χαρακτηριστικά, ορατά σε κόκκινο στο επάνω δεξιά και κάτω αριστερή γωνία της εσωτερικής φούσκας, οι τσέπες του ακόμα πιο δροσερή και φυσικού αερίου, όπως φαίνεται και στο οπτικό φως μέσα από την εκπομπή του αζώτου. Το Φάντασμα του Δία βρίσκεται περίπου 3000 έτη φωτός μακριά, και είναι ορατό στον νότιο αστερισμό της Ύδρας, το φίδι του νερού. Αυτή η εικόνα συνδυάζει δεδομένα ακτίνων Χ που συλλέχθηκαν το 2003 από το XMM-Newton της ESA (μπλε) με οπτικές παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA/ESA (πράσινο και κόκκινο). Δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά στην γκαλερί εικόνων του XMM-Newton. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/To_phhantasma_toy_Dhia_se_mia_hapopse_apho_to_XMM_-_Newton_kai_to_Hubble

Ευτέρπη Καλεσάκη: Πρωτοπόρος της νανοτεχνολογίας. Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανη ως Ελληνίδα; Υπερήφανη νιώθω κάθε φορά που σκέφτομαι τη γενιά των παππούδων μου. Αυτών που ήταν μαχητές της ζωής. Σε δυσκολότερους καιρούς, με μέσα ανύπαρκτα, αγωνίστηκαν, έζησαν και πέθαναν με αξιοπρέπεια. Σε τι σας έκανε καλύτερη η διεθνής εμπειρία σας; Καλύτερη ή χειρότερη δεν μπορώ να πω, πιο πλούσια ως άνθρωπο όμως, ναι, το λέω με βεβαιότητα. Ενα πολυπολιτισμικό περιβάλλον ανοίγει τους ορίζοντές σου και σε πλουτίζει. Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία; Αγάπη για μάθηση. Στάθηκα τυχερή, καθώς τόσο η οικογένειά μου όσο και αρκετοί από τους δασκάλους μου δεν ήταν υπέρμαχοι της στείρας γνώσης. Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες; Δεν θα ήθελα να μιλήσω με γενικότητες επαινώντας ή ψέγοντας τους Ελληνες. Θα περιοριστώ στον κλάδο της έρευνας, τον οποίο γνωρίζω καλύτερα. Ο Ελληνας ερευνητής, κατά κανόνα, δεν διαθέτει το 100% του παραγωγικού του χρόνου στην έρευνα, είτε γιατί οι ανάγκες βιοπορισμού δεν του το επιτρέπουν είτε γιατί παράλληλα με την έρευνα του ζητείται η επίλυση γραφειοκρατικών και σε κάθε περίπτωση δευτερεύουσας σημασίας ζητημάτων. Το θετικό στοιχείο και στην παρούσα κατάσταση είναι ότι η έρευνα δεν σε κουράζει, την αποζητάς, λαχταράς περισσότερο να κάνεις αυτό που αγαπάς. Λέτε γι’ αυτό να είναι έτσι δομημένο το σύστημα; Στο ίδιο πλαίσιο, η έλλειψη πόρων μάς καθιστά πολυμήχανους. Θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε μέχρι και το τελευταίο χιλιοστό των πόρων μας, ώστε να έχουμε αξιόλογα αποτελέσματα. Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο; Το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν είναι εταιρεία, για να μιλήσω με όρους διοίκησης επιχειρήσεων, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του. Χρήσιμη βεβαίως και αυτή η προσέγγιση, αλλά θεωρώ πως το πανεπιστήμιο είναι πρωτίστως χώρος απόκτησης και παραγωγής γνώσης και το βασικό έλλειμμα σήμερα είναι η στρεβλή αντίληψη για τη λειτουργία του. Οι άνθρωποι που το στελεχώνουν, φοιτητές, καθηγητές, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό, πρέπει να είναι εκεί αυτονοήτως αξιοκρατικά, κυρίως όμως γιατί το θέλουν και όχι γιατί απλώς μπορούν. Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία; Αφήνοντας τους πόρους στην άκρη, που είναι ένα πάγιο αίτημα, θα προσπαθούσα να φέρω ανθρώπους από ποικίλους κλάδους πιο κοντά, ώστε να δοθεί ώθηση στην παραγωγή νέων ιδεών. Στην επιστήμη, η αλληλεπίδραση με άλλους, διαφορετικούς κλάδους προσφέρει περισσότερες ιδέες, δίνει μια φρέσκια ματιά και ώθηση. Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα; Σε κάθε προσπάθεια των ανθρώπων της να την πάνε ένα βήμα μπροστά, έκαστος στον τομέα του. Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού; Ελπίδα. Ολα τα άλλα έπονται. Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα; Να κάνει το καλύτερο που μπορεί, να προσπαθήσει να αλλάξει αυτά που τον ενοχλούν και να μην αποθαρρύνεται. Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση - και ποιο είναι; Πάντα υπάρχουν θετικά, αρκεί να θες να τα δεις. Για τον επιστημονικό κλάδο θα πω μόνο ότι ανοιχτήκαμε περισσότερο στον κόσμο και αυτό μακροπρόθεσμα θα λειτουργήσει προς όφελός μας. Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα; Αν κάποιος μου έδινε τη δυνατότητα να κάνω αυτό που αγαπώ, κερδίζοντας τα απαραίτητα ώστε να ζω αξιοπρεπώς. Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε; Ολες. Δεν άλλαξε κάτι ιδιαίτερα στον τρόπο ζωής μου στο εξωτερικό σε σχέση με την Ελλάδα. Ο Ελληνας ήρωάς σας. Οι γονείς μου. Σταθμοί στη ζωή της 1982 Γεννήθηκε στην Αθήνα. 2000 Εναρξη των σπουδών της στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). 2012 Διδακτορικό δίπλωμα από το τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ. Μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής, Μικροηλεκτρονικής και Νανοτεχνολογίας (ISEN-ΙΕΜΝ, CNRS) στη Γαλλία. 2014 Δημοσίευση της ανακάλυψης του τεχνητού γραφένιου -πατέντα που θα αλλάξει τα δεδομένα στο χώρο της τεχνολογίας- από την Ερευνητική Μονάδα Φυσικής και Επιστήμης των Υλικών του Πανεπιστημίου Λουξεμβούργου, το ΙΕΜΝ στη Λιλ, το Ινστιτούτο Max Planck κ.ά. Παιχνίδι με τις λέξεις Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Τον ίσκιο από τις αγριελιές το καλοκαίρι στο χωριό μου. Το πρόσωπο που νοσταλγώ. Η γιαγιά μου. Η γεύση που συχνά ανακαλώ. Κολοκυθάκια τηγανητά στη Σάμη της Κεφαλονιάς. Η πιο ελληνική μου λέξη. Μάνα. Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας από την Ελλάδα. Αγάπη. http://www.kathimerini.gr/801934/article/proswpa/synentey3eis/eyterph-kalesakh-prwtoporos-ths-nanotexnologias

Αποσύρεται ο ισχυρισμός για ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων-Τα αρχέγονα βαρυτικά κύματα παραμένουν «ασύλληπτα» «Συγγνώμη λάθος», λένε τώρα οι ερευνητές που έγιναν πρωτοσέλιδο τον περασμένο Μάρτιο όταν ανακοίνωσαν ότι ανίχνευσαν αρχέγονα βαρυτικά κύματα. Το σήμα προερχόταν τελικά από την σκόνη που υπάρχει μέσα στον Γαλαξία μας, και όχι από τις πρώτες στιγμές μετά τη γέννηση του Σύμπαντος. Ο ισχυρισμός αποσύρθηκε έπειτα από την ολοκλήρωση ανάλυσης που διήρκεσε έναν ολόκληρο χρόνο και συνέκρινε τα δεδομένα της επίμαχης μελέτης με παρατηρήσεις του ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκοπίου Planck. Τα βαρυτικά κύματα είναι θεωρητικές ρυτιδώσεις στο χωροχρόνο οι οποίες διαδίδονται σαν κύμα με την ταχύτητα του φωτός -ουσιαστικά συμπιέζουν το χώρο σε μία κατεύθυνση και τον τεντώνουν προς μια άλλη. Η ύπαρξή τους προβλέφθηκε τo 1916 από τον Άλμπερτ Άινσταϊν ως συνέπεια της Γενικής Σχετικότητας, μέχρι σήμερα όμως δεν έχει επιβεβαιωθεί. Η επίμαχη μελέτη αφορούσε ένα ιδιαίτερο είδος βαρυτικών κυμάτων, τα οποία υπολογίζεται ότι εμφανίστηκαν κατά τη φάση του λεγόμενου πληθωρισμού: μια φάση που διήρκεσε μόλις 10-32 δευτερόλεπτα και ανάγκασε το Σύμπαν να διογκωθεί απότομα, πιο γρήγορα κι από την ταχύτητα του φωτός. Η θεωρία του πληθωρισμού, η οποία προτάθηκε ως εξήγηση για την παρατηρούμενη ομοιογένεια του Σύμπαντος, είναι σήμερα αποδεκτή από τους περισσότερους κοσμολόγους και θεωρητικούς φυσικούς, παραμένει όμως αναπόδεικτη. Το εξειδικευμένο τηλεσκόπιο Bicep 2 στην Ανταρκτική αναζήτησε ίχνη των αρχέγονων βαρυτικών κυμάτων στη λεγόμενη μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (CMB) -το αρχαίο υπόλειμμα μιας λάμψης που γέμισε τα πάντα όταν το νεαρό Σύμπαν έγινε ξαφνικά διαφανές περίπου 380.000 χρόνια μετά τη γέννησή του (σήμερα έχει ηλικία περίπου 13,8 δισ. ετών). Οι ερευνητές γνώριζαν ότι η σκόνη μέσα στον Γαλαξία εκπέμπει κι αυτή μικροκύματα που μπορούν να επηρεάσουν της μετρήσεις της ακτινοβολίας CBM. Έπρεπε λοιπόν να υπολογίσουν τη συμβολή της σκόνης στο σήμα και να την αφαιρέσουν από τις μετρήσεις. Για να το κάνουν αυτό χρησιμοποίησαν συνολικά έξι διαφορετικά μοντέλα, ένα από τα οποία βασίστηκε σε χάρτη της ακτινοβολίας CBM τον οποίο ολοκλήρωσε σχετικά πρόσφατα το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Planck. Τα δεδομένα του Planck δεν είχαν δημοσιευτεί ακόμα όταν συντασσόταν η μελέτη, οπότε οι ερευνητές προχώρησαν στην ανορθόδοξη κίνηση να αντιγράψουν τα δεδομένα από μια διαφάνεια που παρουσιάστηκε σε συνέδριο. H επίσημη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του Planck επέτρεψε τελικά τη διασταύρωση των δεδομένων του BICEP. Έπειτα από έναν χρόνο ανάλυσης, οι υπεύθυνοι του Planck στην ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA αναφέρουν ότι το επίμαχο σήμα προέρχεται αποκλειστικά από την ακτινοβολία που εκπέμπει η σκόνη του δικού μας γαλαξία. Και αυτό σημαίνει ότι τα βαρυτικά κύματα και ο κοσμικός πληθωρισμός παραμένουν αναπόδεικτα φαινόμενα. http://physicsgg.me/2015/02/02/%cf%84%ce%b1-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%ad%ce%b3%ce%bf%ce%bd%ce%b1-%ce%b2%ce%b1%cf%81%cf%85%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%ce%ba%cf%8d%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf/

Η κάθοδος του Philae. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα ένα animation από τη διαδικασία προσέγγισης της διαστημοσυσκευής Philae στον κομήτη 67/P. Το σκάφος Rosetta που μελετά τον κομήτη απελευθέρωσε τον περασμένο Νοέμβριο το Philae με στόχο να προσεδαφιστεί στον κομήτη και να κάνει μια σειρά από εργασίες και αναλύσεις. Τελικά το Philae δεν κατάφερε να προσεδαφιστεί ομαλά με αποτέλεσμα να χαθεί σε κάποια εσοχή βράχων. Πριν απολέσει την ενέργεια του το Philae κατάφερε να ολοκληρώσει διάφορες αναλύσεις και οι επιτελείς της αποστολής ευελπιστούν ότι καθώς ο κομήτης πλησιάζει προς τον Ηλιο το Philae θα ξυπνήσει από τον... λήθαργο του και θα καταφέρει να κάνει νέες μελέτες στον κομήτη. Το animation αποτελεί σύνθεση 16 εικόνων που τράβηξε το Rosetta από την κάθοδο του Philae. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=673025

Σε τροχιά δορυφόρος της NASA που βλέπει την υγρασία των εδαφών. Εκτοξεύτηκε με επιτυχία ο δορυφόρος SMAP της NASA που θα συλλέγει δεδομένα για τη γεωργία και τη διαχείριση υδάτινων πόρων. Ο δορυφόρος θα χρησιμοποιεί δύο όργανα μικροκυμάτων που έχουν την ικανότητα να χαρτογραφούν αλλά και ταυτόχρονα να μελετούν το έδαφος σε όλη την υφήλιο και να παράγουν εκτιμήσεις της υγρασίας εδάφους σε τοπικό επίπεδο. Ο δορυφόρος θα μπορεί να κάνει εκτιμήσεις για τα επίπεδα υγρασίας μιας περιοχής έκτασης εννέα χλμ βοηθώντας έτσι την τοπική γεωργία αλλά και τις αρμόδιες Αρχές να γνωρίζουν την κατάσταση της περιοχής σε σχέση με τους υδάτινους πόρους και να δρουν αναλόγως. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231382149 Εκτοξεύτηκε ο "Inmarsat-5F2» Την 1η Φεβρουαρίου 2015 την 15 και 31 λεπτά ώρα Μόσχας από την εξέδρα εκτόξευσης 200 του κοσμοδρόμιου του Μπαϊκονούρ εγινε η εκτόξευση του πυραύλου φορέα «Proton-M» με το ανώτερο στάδιο "Breeze-M» και τον τηλεπικοινωνιών δορυφόρο "Inmarsat-5F2. " Το ανώτερο στάδιο "Breeze-M» και το διαστημικό σκάφος "Inmarsat-5F2" - συνεχίζει την αυτόνομη πτήση. Εκτιμώμενος χρόνος διαχωρισμού του διαστημικού οχήματος "Inmarsat-5F2" από το ανώτερο στάδιο - στις 7:00 ώρα Μόσχας και 02 λεπτά την 2η Φεβρουαρίου του 2015. Αυτη η εκτοξευση ηταν η πρώτη του 2015 και 402α στην ιστορία του πυραύλου "Proton". Βίντεο. http://www.federalspace.ru/video/01_02_2015_proton_inmarsat-5f2.mp4 http://www.federalspace.ru/21269/ Ακόμα έναν δορυφόρο φέρεται να εκτόξευσε το Ιράν. Το Ιράν εκτόξευσε με επιτυχία τον τέταρτο δορυφόρο του, αναφέρει την Δευτέρα η κρατική τηλεόραση της χώρας. Ο δορυφόρος ονομάζεται Φατζρ, που σημαίνει «χαραυγή» στα φαρσί, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Χοσεΐν Ντεγκάν, χωρίς όμως να δώσει λεπτομέρειες. Η εκτόξευση έρχεται εν μέσω διαπραγματεύσεων της Τεχεράνης και με τη λεγόμενη ομάδα των έξι (ΗΠΑ, Βρετανία Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα) για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Διεθνείς παρατηρητές ανησυχούν ότι το διαστημικό πρόγραμμα του Ιράν είναι στην πραγματικότητα μια συγκεκαλυμμένη προσπάθεια ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων, ικανών να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Οι διαπραγματευτές κατέληξαν σε μεταβατική συμφωνία με το Ιράν το 2013 αλλά οριστική λύση δεν έχει βρεθεί. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231382268

Μαύρες τρύπες και γαλαξιακή πρόωρη γήρανση. Μαύρες τρύπες που κρύβονται στα κέντρα νεαρών γαλαξιών δεν αποκλείεται να τους προκαλούν τελικά εμμηνόπαυση, υποστηρίζει διεθνής ομάδα αστρονόμων: όταν βρεθούν σε φάση παροξυσμού, οι μαύρες τρύπες μπορούν να εκτοξεύσουν μακριά το πολύτιμο αέριο από το οποίο γεννιούνται νέα άστρα. Οι περισσότεροι γαλαξίες χρειάζονται δύο ή και περισσότερα δισεκατομμύρια χρόνια για να εξαντλήσουν το διαθέσιμο αέριο υδρογόνο και να πάψουν έτσι να γεννούν νέα άστρα. Ορισμένοι όμως δείχνουν να γερνούν ταχύτερα και μένουν «στείροι» σε λιγότερο από ένα δισ. χρόνια. Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, http://mnras.oxfordjournals.org/content/447/4/3311 εξετάζει για πρώτη φορά τέσσερις γαλαξίες που δείχνουν να βρίσκονται σε τέσσερα διαφορετικά στάδια της μετάβασης προς αυτήν την εμμηνόπαυση. Όλοι τους έδειχναν να είχαν χάσει σχετικά πρόσφατα το απόθεμα αερίου τους, χωρίς όμως να είναι σαφές το γιατί. Η εξήγηση ότι κάποιος άλλος γαλαξίας έκλεψε το πολύτιμο αέριο με τη βαρυτική έλξη του δεν φαίνεται να ευσταθεί, αφού οι νεόκοποι γαλαξίες δεν έχουν ορατούς γείτονες. Η πιο ενδιαφέρουσα από τις τέσσερις περιπτώσεις ήταν ο γαλαξίας J0836, δίπλα στον οποίο εντοπίστηκε μια γιγάντια μάζα αερίου. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το αέριο αυτό δεν αποκλείεται να προέρχεται από τον γαλαξία και να εκτινάχθηκε για κάποιο λόγο στο διάστημα. Οι περισσότεροι γαλαξίες είναι γνωστό ότι κρύβουν στα κέντρα τους μαύρες τρύπες εξαιρετικά μεγάλης μάζας. Το υδρογόνο του J0836 θα μπορούσε να είχε εκτιναχθεί από την μαύρη τρύπα αν την πλησίαζε σε τέτοια απόσταση ώστε να μην παγιδευτεί από το βαρυτικό πεδίο της, αλλά να επιταχυνθεί απότομα και να εκσφενδονιστεί. Θα μπορούσε επίσης να είχε εκτιναχθεί προς τα έξω λόγω της ακτινοβολίας που εκπέμπουν άλλα αντικείμενα λίγο πριν χαθούν για πάντα μέσα στη μελανή οπή. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί η θεωρία τους για την γαλαξιακή πρόωρη γήρανση. Οι υποψίες όμως υπάρχουν, και κάθε γαλαξίας που σχεδιάζει να αποκτήσει κι άλλα παιδιά καλά θα κάνει να προσέχει το τέρας που κρύβεται στην καρδιά του. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231382200

Ένα νέο υποθετικό σωματίδιο σκοτεινής ύλης. Ένα νέο υποθετικό στοιχειώδες σωματίδιο προτείνουν ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ, με μια καινούρια θεωρία σχετικά με τη φύση της σκοτεινής ύλης. To προτεινόμενο στοιχειώδες σωματίδιο χ διαθέτει πολύ μικρή μάζα (100 eV/c2) και δεν αλληλεπιδρά με το φως, άρα δεν γίνεται αντιληπτό από τα αστρονομικά όργανα. Όμως, αλληλεπιδρά ισχυρά με τη συμβατική ύλη (σ ≈ 5 · 10−29 m2) σε σχέση με άλλα υποψήφια σωματίδια σκοτεινής ύλης, οπότε δεν μπορεί να διεισδύσει στη γήινη ατμόσφαιρα και γι αυτό δεν ανιχνεύεται ούτε από τους επίγειους ανιχνευτές σκοτεινής ύλης. Εφόσον το σωματίδιο σκοτεινής ύλης χ αλληλεπιδρά με την ατμόσφαιρα της Γης, η πειραματική διάταξη ανίχνευσής του πρέπει να βρίσκεται στο διάστημα Παρόλο που η σκοτεινή ύλη αντιστοιχεί στο 85% της ύλης που απαρτίζει το σύμπαν, μέχρι σήμερα δεν έχει ανιχνευθεί ώστε να εξακριβωθεί από ποιο είδος σωματιδίων αποτελείται. Έτσι, η ύπαρξή της συνάγεται μόνο έμμεσα, δηλαδή από τη βαρυτική της αλληλεπίδραση σε κοσμικές δομές, όπως για παράδειγμα στους γαλαξίες. Επίσης, αν και ορισμένες προγενέστερες θεωρίες έχουν προβλέψει υποατομικά σωματίδια με ιδιότητες που θα εξηγούσαν τη συμπεριφορά της σκοτεινής ύλης στο σύμπαν, τουλάχιστον προς το παρόν δεν έχουν επιβεβαιωθεί από την πρώτη φάση πειραμάτων στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN στη Γενεύη. Όπως περιγράφουν οι επιστήμονες σε άρθρο τους στο περιοδικό Scientific Reports, η μάζα του σωματιδίου που προτείνουν είναι πολύ μικρή, μόλις 0,02% της μάζας του ηλεκτρονίου. http://www.nature.com/srep/2015/150127/srep08058/full/srep08058.html Αν και δεν αλληλεπιδρά με το φως, με συνέπεια να μην μπορεί να γίνει αντιληπτό από τα αστρονομικά όργανα, αλληλεπιδρά και μάλιστα ισχυρά με τη συμβατική ύλη. Στην πραγματικότητα, αντίθετα από άλλα υποψήφια «συστατικά» της σκοτεινής ύλης, το σωματίδιο αυτό δεν μπορεί να διαπεράσει τη γήινη ατμόσφαιρα. Επομένως, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι απίθανο να ανιχνευθεί από επίγεια όργανα. Γι’ αυτό και οι επιστήμονες σχεδιάζουν να το αναζητήσουν μέσω πειραμάτων στο διάστημα. Έξω από τη γήινη ατμόσφαιρα, όπως προβλέπουν, ειδικά νανοσωματίδια θα δεχθούν καθοδικές δυνάμεις από τη ροή της σκοτεινής ύλης στην οποία θα εκτεθούν. Αν η θεωρία τους ευσταθεί, τότε μετρώντας τη θέση των νανοσωματιδίων με μεγάλη ακρίβεια, θα μπορέσουν να προσδιορίσουν στοιχεία για τη φύση αυτού του «συστατικού». Όπως αναφέρει στην ανακοίνωση της ομάδας ο Τζέιμς Μπέιτμαν από το Τμήμα φυσικής του πανεπιστήμιου του Σαουθάμπτον, ο οποίος συνυπογράφει το άρθρο: «Η δουλειά μας συνδυάζει πολλούς διαφορετικούς κλάδους της φυσικής: παρατηρησιακή αστρονομία ακτίνων Χ, πειραματική κβαντική οπτική και φυσική στοιχειωδών σωματιδίων. Το σωματίδιο που προτείνουμε είναι τελείως θεωρητικό, μέχρι σήμερα ωστόσο δεν υπάρχουν παρατηρήσεις ή πειράματα που να αποκλείουν την ύπαρξή του. Η σκοτεινή ύλη είναι ένα από τα σημαντικά άλυτα προβλήματα της σύγχρονης φυσικής». Από την άλλη μεριά, ο Αλεξάντερ Μέρλε από το γερμανικό ινστιτούτο Μαξ Πλανκ, που συνυπογράφει την έρευνα, σημειώνει πως υπάρχει «χώρος» για νέα μοντέλα σχετικά με τη φύση της σκοτεινής ύλης. Κι αυτό γιατί για καμία από τις υπάρχουσες θεωρίες δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα η παραμικρή ένδειξη που να συνηγορεί υπέρ της. «Αυτή τη στιγμή, τα πειράματα για τη σκοτεινή ύλη δεν δίνουν κανένα σαφή προσανατολισμό και, με δεδομένο πως ούτε στον Μεγάλο επιταχυντή Αδρονίων δεν έχουν βρεθεί ενδείξεις για μια νέα φυσική θεωρία, ίσως ήρθε η ώρα να στραφούμε σε εναλλακτικές εξηγήσεις. Ολοένα περισσότεροι φυσικοί συμφωνούν με αυτή την άποψη, ενώ η πρότασή μας αποτελεί μπορεί να ανταγωνισθεί τα σημαντικότερα μοντέλα που έχουν διατυπωθεί έως τώρα». http://physicsgg.me/2015/01/30/%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%ce%bd%ce%ad%ce%bf-%cf%85%cf%80%ce%bf%ce%b8%ce%b5%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%af%ce%b4%ce%b9%ce%bf-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae/

Γη στο υπέρυθρο. Η Γη μοιάζει με γυάλινη σφαίρα μέσα στην οποία κάποιος φύσηξε καπνό. Υπέρυθρες εικόνες από μετεωρολογικούς δορυφόρους συνενώθηκαν σε ένα εντυπωσιακό timelapse που δείχνει την ατμόσφαιρα να αναδεύεται και να πάλλεται. Το βίντεο αναρτήθηκε στο YouTube από τον Τζέιμς Τάιργουιτ-Ντρέικ, φοιτητή προηγμένης μικροσκοπίας που ασχολείται με το Διάστημα ως χόμπι. Ο Τάιργουιτ-Ντρέικ συγκέντρωσε 700 εικόνες που μετέδωσαν οι αμερικανικοί δορυφόροι GOES 13 και 15 το διάστημα 30 Νοεμβρίου 2014 έως 26 Ιανουαρίου 2015. Οι δύο δορυφόροι βρίσκονται σε γεωστατική τροχιά, παραμένουν δηλαδή διαρκώς πάνω από το ίδιο σημείο της Γης σε ύψος 35.800 χιλιομέτρων. Ο ένας έχει στο κέντρο του οπτικού πεδίου του τον Ειρηνικό Ωκεανό, ενώ ο δεύτερος κοιτά την Κεντρική Αμερική. Δεδομένου ότι οι εικόνες από το υπέρυθρο κανάλι των δορυφόρων έχουν ανάλυση 3600 x 3000 εικονοστοιχεία, το timelapse είναι διαθέσιμο και σε ανάλυση 4K. Κάθε δευτερόλεπτο στο παραπάνω timelapse αντιστοιχεί σε χρονικό διάστημα 21 ημερών. H υπέρυθρη ακτινοβολία που καταγράφουν οι δορυφόροι αντιστοιχούν στην εκπομπή θερμικής ακτινοβολίας από τη Γη στο Διάστημα. Το αόρατο αυτό φως εκπέμπεται από το έδαφος και τους ωκεανούς, καθώς όμως ταξιδεύει προς τον ουρανό συναντά τα σύννεφα και τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας που απορροφούν τα υπέρυθρα μήκη κύματος. Αυτό σημαίνει ότι το βίντεο δείχνει ουσιαστικά ένα καλειδοσκόπιο καταιγίδων και ανέμων που περιδινίζονται στην ατμόσφαιρα καλύπτοντας την επιφάνεια. Βίντεο: http://physicsgg.me/2015/01/31/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%ce%b7-%ce%b3%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%bf-%cf%85%cf%80%ce%ad%cf%81%cf%85%ce%b8%cf%81%ce%bf/ Η Σελήνη δεν ήταν σημαντική για την ανάπτυξη ζωής στη Γη. Τη θεωρία πως δεν θα είχε αναπτυχθεί ζωή στη Γη, αν γύρω από τον πλανήτη μας δεν περιστρεφόταν η Σελήνη, αμφισβητεί νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων από το Ερευνητικό Κέντρο Ames της ΝΑΣΑ, το Πανεπιστήμιο του Αϊντάχο και το Επιστημονικό Ινστιτούτο Carnegie. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η Γη θα ήταν «φιλόξενη» στους έμβιους οργανισμούς, ακόμη κι αν δεν υπήρχε ο δορυφόρος της. Η ιδέα για τον καταλυτικό ρόλο της Σελήνης στη δημιουργία ζωής στον πλανήτη μας διατυπώθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1990 από τον Γάλλο αστρονόμο Ζακ Λακάρ. «Τρέχοντας» προσομοιώσεις σε υπολογιστές, ο αστρονόμος κατέληξε στο συμπέρασμα πως, χάρις στη βαρυτική έλξη από το φεγγάρι, ο άξονας περιστροφής της Γης σχηματίζει σταθερή γωνία κλίσης ως προς την εκλειπτική. Σε συνδυασμό με την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο, η γωνία αυτή, η οποία ονομάζεται λόξωση, είναι η αιτία της κυκλικής εναλλαγής των τεσσάρων εποχών. Έτσι, σύμφωνα με τον Λακάρ, η ύπαρξη της Σελήνης ήταν η εγγύηση που οι εποχές να εναλλάσσονται με περιοδικότητα. Σε αντίθετη περίπτωση, υποστήριξε, η λόξωση θα είχε τέτοια διακύμανση που ο καιρός θα μεταβαλλόταν με εντελώς τυχαίο τρόπο, με συνέπεια το γήινο περιβάλλον να είναι αντίξοο σε κάθε λογής οργανισμό. Ωστόσο, όπως είναι φυσικό, ο Λακάρ βασίσθηκε για τις προσομοιώσεις σε υπολογιστές εκείνης της εποχής, οι οποίοι είχαν λιγότερη ισχύ και μπορούσαν να επεξεργαστούν πολύ μικρότερο όγκο δεδομένων από τα σημερινά συστήματα. Έτσι, μάλλον ήταν αναμενόμενο ότι, όταν οι Αμερικανοί επιστήμονες επιστράτευσαν ταχύτερα, σύγχρονα μηχανήματα, τροφοδοτώντας τα με ακόμη περισσότερα δεδομένα, βρήκαν διαφορετικά αποτελέσματα. Έτσι, αυτή τη φορά, οι προσομοιώσεις έδειξαν πως ναι μεν η λόξωση δεν θα παρέμενε σταθερή, ωστόσο η διακύμανσή της δεν θα ξεπερνούσε τις 10 μοίρες, με συνέπεια η επίδραση στα κλιματικά μοτίβα να είναι περιορισμένη. «Για να ελέγξουμε την αξιοπιστία του λογισμικού μας, το δοκιμάσαμε για την περίπτωση της λόξωσης του Άρη, βρίσκοντας παρόμοια αποτελέσματα με άλλες επιστημονικές έρευνες», αναφέρει στο Astrobiology Magazine της ΝΑΣΑ ο Τζακ Λισάουερ από το Ερευνητικό Κέντρο Ames και μέλος της ομάδας. «Όταν όμως το εφαρμόσαμε στη λόξωση της Γης, βρήκαμε πως οι διακυμάνσεις ήταν μικρότερες από τις αναμενόμενες – και σε καμία περίπτωση τόσο ακραίες, όσο είχαν υπολογισθεί παλιότερα». Εκτός από την… αποκατάσταση της ιστορίας για το πώς αναπτύχθηκαν έμβια όντα στον πλανήτη μας, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως το συμπέρασμά τους επηρεάζει και την αναζήτηση ζωντανών οργανισμών σε πλανήτες πέρα από το ηλιακό μας σύστημα. Κι αυτό γιατί δείχνει πως οι εξωπλανήτες δεν χρειάζονται απαραίτητα κάποιον φυσικό δορυφόρο στη γειτονιά του για να είναι «φιλικοί» στη δημιουργία ζωής. http://physicsgg.me/2015/01/31/%ce%b7-%cf%83%ce%b5%ce%bb%ce%ae%ce%bd%ce%b7-%ce%b4%ce%b5%ce%bd-%ce%ae%cf%84%ce%b1%ce%bd-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%ce%bd%ce%ac/

Ραδιενεργές φυσαλίδες τρύπησαν την καρδιά ενός σουπερνόβα. Ριπές ραδιενεργού νικελίου άφησαν γιγάντιες κοιλότητες στο υπόλειμμα του υπερκαινοφανούς Κασσιόπη Α, ενός σουπερνόβα που εξερράγη πριν από 340 χρόνια. Το γερασμένο άστρο που εξερράγη σε σουπερνόβα δεν σκόρπισε τα συντρίμμια του ομοιόμορφα σε όλες τις κατευθύνσεις, δείχνει το τρισδιάστατο μοντέλο που δημιούργησε το Κέντρο Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian. Τα πολύχρωμα συντρίμμια, τα οποία λάμπουν ακόμα και σήμερα λόγω του ωστικού κύματος της έκρηξης, συγκεντρώνονται γύρω από έξι γιγάντιες, άδειες κοιλότητες με διάμετρο από 3 έως 6 έτη φωτός, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στο περιοδικό Science. Το υλικό αυτό κρύβει το εσωτερικό της Κασσιόπης Α, ωστόσο οι ερευνητές μπόρεσαν να ανιχνεύσουν το αμυδρό υπέρυθρο φως που εκπέμπει η καρδιά του υπολείμματος -κάτι που πρόσθεσε τη διάσταση του βάθους στο τρισδιάστατο μοντέλο. Η μελέτη θα μπορούσε να βοηθήσει τους αστροφυσικούς να κατανοήσουν πότε και πώς εκρήγνυνται τα μεγάλα, γερασμένα άστρα. Οι εκρήξεις αυτές πιστεύεται εξάλλου ότι σκόρπισαν στο Διάστημα βαριά στοιχεία όπως ο άνθρακας και το οξυγόνο, τα οποία επέτρεψαν την εμφάνιση ζωής στη Γη: τα βαριά στοιχεία του περιοδικού πίνακα, από το οξυγόνο μέχρι το ουράνιο, παράγονται από θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στους πυρήνες των άστρων. Πριν από 340 χρόνια, ένα άστρο μεγάλης μάζας ανατινάχθηκε στον αστερισμό της Κασσιόπης. Οι ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι η έκρηξη σκόρπισε το ραδιενεργό νικέλιο που βρισκόταν στην καρδιά του άστρου. Η ραδιενεργή διάσπαση του νικελίου αυτού παρήγαγε φωτόνια, τα οποία ουσιαστικά έσπρωξαν μακριά το γύρω υλικό και σχημάτισαν φυσαλίδες λίγες εβδομάδες μετά την αρχική έκρηξη. Το νικέλιο που πρέπει να απελευθερώθηκε κατά την πυροδότηση του άστρου έχει πια εξαφανιστεί, αφού υπέστη ραδιενεργή διάσπαση και μεταστοιχειώθηκε σε σίδηρο. Το επόμενο βήμα για την επιβεβαίωση της θεωρίας που προτείνουν οι ερευνητές θα είναι ο εντοπισμός αυτού του σιδήρου. Τα συμπεράσματα της μελέτης, επισημαίνει το Space.com, βρίσκονται σε συμφωνία με προηγούμενες μελέτες, οι οποίες έδειχναν ότι τα βαριά στοιχεία όπως το νικέλιο εκτινάσσονται ταχύτερα από τα ελαφρύτερα στοιχεία στις εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων. Σύμφωνα με τον Νταν Μιλισάβλεβιτς του Harvard-Smithsonian, οι ραδιενεργές φυσαλίδες της Κασσιόπης Α υποδεικνύουν ότι το περιεχόμενο του άστρου αναδεύτηκε λίγο πριν από την έκρηξη. Σύμφωνα με άλλα μοντέλα, το περιεχόμενο των ετοιμοθάνατων άστρων παραμένει τακτοποιημένο σε στρώματα διαφορετικής πυκνότητας, με τα ελαφρύτερα στοιχεία στην κορυφή και τα βαρύτερα στο κέντρο. Ο Μιλισάβλεβιτς υποψιάζεται τώρα ότι η εικόνα αυτή δεν ευσταθεί: τα συστατικά του άστρου ίσως αναδεύτηκαν βίαια πριν από την έκρηξη, και η ανάδευση αυτή δεν αποκλείεται να προκάλεσε τελικά την πυροδότηση του σουπερνόβα. «Είμαστε κάτι σαν πραγματογνώμονες πυροτεχνουργοί» σχολιάζει ο ερευνητής. «Μελετάμε τα συντρίμμια για να μάθουμε τι εξερράγη και πώς εξερράγη». »Η μελέτη μας προχωρά ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός προκειμένου να κατανοήσουμε πώς ακριβώς εκρήγνυνται τα άστρα» λέει. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231381757

ESA Euronews: «Ευκλείδης», το CERN και η ...σκοτεινή πλευρά του σύμπαντος. Είναι εκπληκτικό να σκεφτεί κανείς ότι όλα όσα βλέπουμε γύρω μας από τον πλανήτη Γη μέχρι τους μακρινούς γαλαξίες αντιπροσωπεύουν μόλις το 5% του σύμπαντος.Το υπόλοιπο είναι είτε σκοτεινή ενέργεια είτε σκοτεινή ύλη.Τι γνωρίζουμε,άραγε, για αυτά τα απροσδιόριστα συστατικά του σύμπαντος; Η απλή απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε πολλά για την σκοτεινή ύλη και ακόμη λιγότερο για τη σκοτεινή ενέργεια. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αλλάξει πολύ σύντομα, χάρη στην πρωτοποριακή έρευνα που έγινε από επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας και του CERN, το σπίτι του κύριου επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο, ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων. Η ανακάλυψη εδώ και τρία χρόνια του μποζονίου Higgs έβαλε τους ερευνητές σε ένα ταξίδι ανακάλυψης στη σκοτεινή πλευρά του σύμπαντος. Θα θέσουν σε λειτουργία το κολοσσιαίο επιταχυντή σε πλήρη ισχύ και αυτό είναι που δίνει αισιοδοξία για νέες αποκαλύψεις για τη σκοτεινή ενέργεια και η σκοτεινή ύλη "ακόμη και κατά τις πρώτες ημέρες, αν όχι τις πρώτες εβδομάδες." Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία κατασκευάζει ένα νέο διαστημικό τηλεσκόπιο ,τον Ευκλείδη,ο οποίος θα παρακολουθεί πώς η βαρύτητα της σκοτεινής ύλης επηρεάζει τους γαλαξίες, και πώς η σκοτεινή ενέργεια προωθεί την επέκταση του σύμπαντος μας. Για να μάθετε περισσότερα για τα μυστήρια του σύμπαντος που μπορούν να μας αποκαλυφθούν από τα δύο αυτά προγράμματα παρακολουθείστε το βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/01/ESA_Euronews_The_dark_side http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/ESA_Euronews_Eyklehides_to_CERN_kai_e_skoteinhe_pleyrha_toy_shumpantos

Ετοιμο να απογειωθεί το πρώτο ευρωπαϊκό διαστημικό «ταξί» Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι στις 11 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί η πρώτη δοκιμαστική πτήση του σκάφους IXV, του πρώτου «διαστημικού ταξί» της Ευρώπης. Πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα πειραματικό σκάφος που θα είναι εφοδιασμένο με εκατοντάδες αισθητήρες και άλλα όργανα συλλογής δεδομένων. Κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών πτήσεων το σκάφος θα συλλέγει μια σειρά από δεδομένα τα οποία μελετήσουν οι μηχανικοί ώστε στη συνέχεια να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν ένα επόμενο μοντέλο διαστημικού ταξί που θα λειτουργεί και ως όχημα μεταφοράς αστροναυτών από και προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αλλά και ως όχημα μεταφοράς φορτίων από και προς άλλους πλανήτες όπως ο Αρης. Το IXV είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να απογειώνεται από ένα συμβατικό αεροδρόμιο. Βίντεο. http://www.tanea.gr/news/science-technology/article/5204253/etoimo-na-apogeiwthei-to-eyrwpaiko-diasthmiko-taksi/ «Μεταξύ Ουρανού και Γης», στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Έκθεση αστροφωτογραφίας του Φάνη Ματσόπουλου, με τίτλο «Μεταξύ Ουρανού και Γης», θα εγκαινιαστεί την Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου, στις 8 το βράδυ, στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Η έκθεση, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, περιλαμβάνει 50 νέα φωτογραφικά έργα του Φάνη Ματσόπουλου. Νυχτερινές λήψεις από αρχαιολογικούς χώρους, οι οποίες απεικονίζουν τα αρχαία και νεότερα μνημεία με αστρικές τροχιές (Startrails) και την Γαλαξιακή ζώνη, αστρονομικά αντικείμενα βαθέος ουρανού που ελήφθησαν με διάφορα τηλεσκόπια, νυχτερινά τοπία καθώς και αστρονομικά όργανα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αποτελούν την κυρία θεματολογία της έκθεσης. Τα τρία μέρη της έκθεσης. Το πρώτο περιλαμβάνει καθαρά αστρονομικές εικόνες και εικόνες βαθέος ουρανού, ληφθείσες με τη χρήση διαφόρων τηλεσκοπίων, το δεύτερο καλλιτεχνικές φωτογραφίες με θέμα μνημεία και τοπία κάτω από τον νυχτερινό ουρανό και το τρίτο αστρονομικά όργανα και χώρους του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η φωτογραφική απεικόνιση του έναστρου ουρανού, από τον Φάνη Ματσόπουλο, ακροβατεί ανάμεσα στην Επιστήμη και την Τέχνη. Ο φωτογράφος, πατώντας στην Γη, ελκύεται από το μεγαλείο του νυχτερινού ουρανού και προσπαθεί να το αποτυπώσει με τρόπο που να είναι προσιτός σε όλους. Καλείται να αποδώσει σε ένα κομμάτι φωτογραφικό χαρτί, το μείγμα των δομών, των μορφών και των μεγεθών των αντικειμένων του ουρανού, μαζί με τα έντονα συναισθήματα που συνοδεύουν την παρατήρησή τους. Όλα αυτά -σε ενιαίο σύνολο - μέσα φυσικά από τα μάτια του καλλιτέχνη. Το έργο αυτό είναι από τη φύση του δύσκολο. Απαιτείται επιτυχημένος συνδυασμός της αισθητικής, του ακριβού εξοπλισμού, της επιστημονικής γνώσης και της σύγχρονης υπολογιστικής τεχνολογίας. Το αποτέλεσμα όμως επιβραβεύει τον καλλιτέχνη. Τον βυθίζει σε κόσμους μακρινούς, φωτεινούς και γιγάντιους, κόσμους αληθινούς, τους οποίους όμως δεν είναι σε θέση να συλλάβει η ανθρώπινη φαντασία. Διάρκεια έκθεσης: 2 Φεβρουαρίου έως 30 Απριλίου. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα και Τρίτη: 09:00-14:00,Τετάρτη έως Κυριακή 09:00-20:00 (εξαιρούνται οι επίσημες αργίες). Ειδικά και μόνο την ημέρα των εγκαινίων η εκδήλωση θα πλαισιωθεί από την πρώτη δημόσια προβολή, στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο, της ψηφιακής παράστασης με τίτλο «Ένα Ταξίδι στο Σύμπαν» που δημιούργησε ο Φάνης Ματσόπουλος, ο οποίος είναι παγκοσμίως ένας από τους νεότερους σε ηλικία δημιουργούς ψηφιακών πλανηταριακών παραστάσεων. Την ημέρα των εγκαινίων θα πραγματοποιηθούν δυο προβολές (ώρες: 20:00 και 21:00). Η είσοδος στις παραστάσεις είναι ελεύθερη για το κοινό, απαραίτητα είναι μόνο τα δελτία εισόδου, η διανομή των οποίων θα πραγματοποιηθεί από το ταμείο του Πλανηταρίου από τις 19:30 της ίδιας ημέρας. Ίδρυμα Ευγενίδου: Λ. Συγγρού 387 (είσοδος από Πεντέλης 11) - Π. Φάληρο, τηλ.: 210 9469670. Οι χώροι είναι προσβάσιμοι και φιλικοί σε ανθρώπους με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα. Σε όλους τους ορόφους των κτηριακών εγκαταστάσεων του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι εφικτή η μετακίνηση χρηστών/χρηστριών αναπηρικού αμαξιδίου. Υπάρχει δυνατότητα διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα κατόπιν έγκαιρης συνεννόησης με γραπτό μήνυμα στο τηλέφωνο 6936 177143 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: pr@eugenfound.edu.gr, ενώ οι σκύλοι - οδηγοί τυφλών είναι ευπρόσδεκτοι. http://www.naftemporiki.gr/story/907911/metaksu-ouranou-kai-gis-sto-idruma-eugenidou

Το γεμάτο κρατήρες φεγγάρι του Δία, η Καλλιστώ. Το σημαδεμένο αντικείμενο που απεικονίζεται εδώ είναι η Καλλιστώ, το δεύτερο μεγαλύτερο φεγγάρι του Δία. Αυτή η εικόνα λήφθηκε τον Μάιο 2001 από το διαστημικό σκάφος Galileo της NASA, το οποίο μελέτησε τον Δία και τα φεγγάρια του από το 1995 μέχρι το 2003. Παρόμοια στην εμφάνιση με μια μπάλα του γκολφ, η Καλλιστώ καλύπτεται σχεδόν ομοιόμορφα με κοιλότητες και κρατήρες σε όλη την επιφάνειά της, στοιχεία αμείλικτων συγκρούσεων. Στην πραγματικότητα, η Καλλιστώ το αντικείμενο με τους περισσότερους κρατήρες στο Ηλιακό Σύστημα. Το φεγγάρι αποτελείται από ίσα μέρη βράχου και πάγου - τα φωτεινότερα τμήματα της επιφάνειας της Καλλιστούς πιστεύεται ότι είναι κυρίως νερό με πάγο, ενώ οι πιο σκούρες κηλίδες είναι περιοχές με υψηλή διάβρωση και βραχώδες υλικό φτωχό σε πάγο. Η Καλλιστώ έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τον πλανήτη Ερμή, αλλά με μόνο το ένα τρίτο περίπου της μάζας του. Είναι ο εξώτατος από τους τέσσερεις μεγάλους δορυφόρους του Γαλιλαίου του Δία, μια ομάδα που αποτελείται από την Ιώ, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ. Η τροχιά της είναι σχετικά μακριά από τον Δία σε σύγκριση με αυτές των άλλων δορυφόρων: βρίσκεται 1,880.000 χιλιόμετρα από τον πλανήτη, περίπου 26 φορές την ακτίνα του ίδιου του πλανήτη. Αν και αυτό από μόνο του δεν είναι ασυνήθιστο – η τροχιά της Σελήνης μας είναι περίπου 60 φορές η ακτίνα της Γης - το σημαντικό γεγονός είναι η απομόνωση της Καλλιστούς από τα γειτονικά φεγγάρια. Ο πλησιέστερος γείτονας της Καλλιστούς είναι ο Γανυμήδης, ο οποίος περιστρέφεται στα 800.000 χιλιόμετρα πιο κοντά στον Δία. Η απομόνωση αυτή σημαίνει ότι η Καλλιστώ δεν αντιμετώπισε σημαντικές παλιρροιακές δυνάμεις από τον Δία, που θα έσχιζαν την δομή της. Επίσης, δεν δείχνει κανένα σημάδι γεωλογικών διεργασιών, όπως ηφαιστειακή δραστηριότητα ή τεκτονικές πλάκες, σημάδια που βλέπουμε καθαρά σε φεγγάρια που εμπλέκονται σε βίαιες κοσμικές πάλες με τον Δία, όπως η Ιώ, η Ευρώπη και ο Γανυμήδης. Η Καλλιστώ παραμένει σχετικά ανέπαφη και είναι ένας μάρτυρας του πρώιμου Ηλιακού Συστήματος: η επιφάνεια της είναι το παλαιότερο έδαφος, σε πραγματικά αρχαία τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτή η εικόνα είναι η μόνη ολοκληρωμένη εικόνα με όλα τα χρώματα, της Καλλιστούς που έχει ληφθεί από το Galileo. Το διαστημικό σκάφος μας έδωσε μια πληθώρα πληροφοριών σχετικά με σύστημα του Δία: ενώ έστειλε τον πρώτο διαστημικό βολιστήρα στην ατμόσφαιρα του Δία, και μετρώντας τη σύνθεση και τη δυναμική του Δία, και παρατηρώντας την ηφαιστειακή δραστηριότητα της Ιώ, απέστειλε πίσω τα σχετικά δεδομένα υποστηρίζοντας την ιδέα ενός υγρού ωκεανού στην Ευρώπη, και διερεύνησε τις ιδιότητες του Γανυμήδη και το θέμα της εικόνας αυτής, την Καλλιστώ. Κατάφερε επίσης να παρατηρήσουμε το διάσημο κομήτη Shoemaker-Levy 9 που συγκρούστηκε με τον Δία το 1994. Το σύστημα του Δία θα δεχθεί επίσκεψη και πάλι στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Το 2016, το διαστημικό σκάφος Juno της NASA θα φτάσει στο Δία και θα αρχίσει να στέλνει πίσω τις εικόνες των πόλων του πλανήτη. Αργότερα, το Juice - JUpiter ICy moons Explorer - της ESA, που έχει προγραμματιστεί για εκτόξευση το 2022, θα ξεναγηθεί στο σύστημα με στόχο να φέρει σημαντική πρόοδο στη γνώση μας για τον γιγάντιο γεμάτο αέριο πλανήτη και τις γειτονιές του, κυρίως τα ενδιαφέροντα φεγγάρια Γανυμήδη, Ευρώπη και Καλλιστώ. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/To_gemhato_kratheres_phegghari_toy_Dhia_e_Kallistho

Μεγάλη επιστήμη, ενδιαφέρουσες ζωές. Σύντομες βιογραφίες των Max Planck, Albert Einstein, Ernest Rutherford, Niels Bohr, Arthur Compton, Louis de Broglie, Erwin Schrödinger, Max Born, Werner Heisenberg, Wolfgang Pauli, Paul Dirac και Enrico Fermi Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την ίδρυσή τους, οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης προσφέρουν ως δώρο στους αναγνώστες τους ένα «βιβλιαράκι» που ο συγγραφέας του το έκανε δώρο στον εαυτό του πρώτ’ απ’ όλα. Το βιβλίο κυκλοφορεί εκτός εμπορίου. Μπορείτε να το κατεβάσετε και να το διαβάσετε ελεύθερα, πατώντας ΕΔΩ. http://www.cup.gr/Files/files/ENDIAFEROUSES-ZWES-FREE-BOOK.pdf Ο Στέφανος Τραχανάς εξηγεί τι είναι αυτό το βιβλιαράκι: Τι είδους απαίτηση θα πρέπει να έχει κανείς από μια συλλογή κειμένων που γράφτηκαν για να προσφερθούν ως δώρο; Να είναι ένα «βιβλιαράκι» μόνο για φίλους; Νομίζω τη μέγιστη δυνατή. Ό,τι απαιτεί κανείς από ένα δώρο: Να έχουν γραφτεί με πραγματική αγάπη. Ο συγγραφέας τους να τα έκανε δώρο στον εαυτό του πρώτ’ απ’ όλα. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα –που δεν θα το κρίνει ο συντάκτης τους– κάπως έτσι γράφηκαν τούτα τα κείμενα. Για να αποτελέσουν μέρος της «Βιβλιο­θήκης» ενός ειδικού διαδικτυακού βιβλίου κβαντικής φυσικής που κι αυτό γράφτηκε για να προσφέρεται δωρεάν. Να είναι ελεύθερα προσβάσιμο από διαδικτυακούς φοιτητές που παρακολουθούν ένα αντίστοιχο διαδικτυακό μάθημα. Όπου η «Βιβλιοθήκη» σχεδιάστηκε να είναι εκείνο το ξεχωριστό μέρος αυτού του ηλεκτρονικού βιβλίου που ούτε διδάσκεται ούτε εξετάζεται. Αλλά απευθύνεται σ’ εκείνους τους φοιτητές –τους «επιζώντες» του εκπαιδευτικού μας συστήματος– που ­θα ’θελαν να μάθουν κάτι πέρα από κάθε εξεταστική σκοπιμότητα: Αποκλειστικά για τη δική τους ολοκλήρωση ως σκεπτόμενων ανθρώπων και πολιτών. Αν όμως τα «πορτραίτα» των πρωταγωνιστών της κβαντικής επανάστασης –αυτά ήταν τα βασικά κείμενα της «Βιβλιο­θήκης»– ήταν ένα «καλό δώρο» για τους φοιτητές μου ως σκεπτόμενους πολίτες, γιατί να μην είναι και για κάποιους από τους αγαπητούς φίλους των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης; Με αφορμή και τη συμπλήρωση μόλις τούτο το μήνα τριάν­τα χρόνων από την ίδρυσή τους; Και κάπως έτσι προέκυψε τούτο το «βιβλιαράκι». Εννοείται ότι τα βασικά βιογραφικά στοιχεία που δίνονται στα κείμενα που ακολουθούν δεν διεκδικούν πρωτοτυπία. Τα περισσότερα ανευρίσκονται εύκολα στο διαδίκτυο –π.χ. στη Wikipedia– ή στις κλασικές σχετικές βιογραφίες. Πρωτοτυπία –αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι– υπάρχει μόνο στην επιλογή και τη σύνθεση αυτών των στοιχείων καθώς και στην αξιολόγηση της σημασίας που είχε η επιστημονική συμβολή του καθενός από τους πρωταγωνιστές της κβαντικής επανάστασης στην τελική μορφή του κβαντικού οικοδομήματος. Πάνω απ’ όλα όμως είχε ενδιαφέρον να αναδειχθεί –κυρίως μέσα από τις βιογραφίες των Αϊνστάιν, Μπορ, Χάιζενμπεργκ και Φέρμι– το κλίμα μιας ταραγμένης εποχής καθώς και τα ακραία ηθικά διλήμματα που αυτή η ομάδα ανθρώπων –όσο καμιά άλλη στην ιστορία μέχρι τότε– κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Ηθικά διλήμματα –όπως η χρήση ή μη πυρηνικών όπλων– χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του είδους μας. Γραμμένες ως λήμματα εγκυκλοπαί­δειας, οι βιογραφίες αυτές σκοπεύουν λοιπόν, εκτός των άλλων, να φωτίσουν και τη σχέση της επιστήμης με τον πολιτισμό μας όχι με γενικούς κοινωνιολογικούς όρους αλλά μέσα από τις ίδιες τις ζωές των ανθρώπων που κάνουν επιστήμη. Για λόγους πληρότητας συμπεριλάβαμε στις βιογραφίες αυτές και κάποιες επιστημονικές συμβολές του βιογραφούμενου που το περιεχόμενό τους δεν αναμένεται να είναι πάντα κατανοητό από τους περισσότερους αναγώστες των «πορτραίτων». Η συμβουλή είναι απλή σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Απλώς προσπεράστε –ή διαβάστε διαγώνια– το «τεχνικό» τμήμα της βιογραφίας, και προχωρήστε στο δεύτερο και κύριο μέρος της, όπου παρουσιάζεται η… κανονική ζωή του συγκεκριμένου επιστήμονα. Σημειώστε, τέλος, ότι η παράθεση των «πορτραίτων» ακολουθεί τη χρονολογική σειρά που αντιστοιχεί στην πρώτη σημαντική συμβολή του βιογραφούμενου στην οικοδόμηση της κβαντικής θεωρίας. http://physicsgg.me/2015/01/30/%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%ac%ce%bb%ce%b7-%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%ae%ce%bc%ce%b7-%ce%b5%ce%bd%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%86%ce%ad%cf%81%ce%bf%cf%85%cf%83%ce%b5%cf%82-%ce%b6%cf%89%ce%ad%cf%82/

Lunar Xprize contest. Ο κολοσσός της Google αποτελεί έναν από τους αδιαμφισβήτητους κυρίαρχους του κόσμου της τεχνολογίας. Η εταιρεία που αποτελεί συνώνυμο των μηχανών αναζήτησης απλώνει τα φτερά της και πέρα από το Διαδίκτυο, επεκτεινόμενη σε άλλους τομείς, και χαρακτηριστικό παράδειγμα για αυτό είναι το Lunar Xprize contest, το οποίο σκοπεύει να αποτελέσει έμπνευση για ομάδες ερευνητών και μηχανικών που σκοπεύουν να προσεδαφίσουν διαστημόπλοιο στη Σελήνη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Google ανέβασε στο YouTube το ντοκιμαντέρ της Back to The Moon For Good- The New Space Race, που παρέχει επιπλέον στοιχεία για το Lunar Xprize. Αφηγητής είναι ο Τιμ Άλεν. Το ντοκιμαντέρ «ξεναγεί» τον χρήστη σε όλη την ιστορία της εξερεύνησης της Σελήνης, μέσω 3D γραφικών, πολύχρωμων γραφημάτων και εξελιγμένων animations. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AD%CF%81-%CF%84%CE%B7%CF%82-google-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF

«Χρυσή θηλιά» άστρων! Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποκάλυψε ένα ακόμη εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο. Το τηλεσκόπιο είδε τα φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα σε μια σύγκρουση δύο γαλαξιών σε απόσταση περίπου 100 εκ. ετών φωτός από εμάς. Πρόκειται για τη σύγκρουση των γαλαξιών NGC 7714 και 7715 η οποία εκτιμάται ότι ξεκίνησε πριν από 100-200 εκ έτη και ένα από τα ορατά στα τηλεσκόπια αποτελέσματα της είναι η δημιουργία μιας μεγάλης εντυπωσιακής ζώνης νέων άστρων. Σύμφωνα με τους ειδικούς που μελέτησαν τις εικόνες που κατέγραψε το Hubble στον NGC 7714 έχει σχηματιστεί μια κυλινδρική περιοχή γεμάτη από άστρα τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του Ηλιου. Η σύγκρουση των δύο γαλαξιών παράγει συνεχώς νέα άστρα αλλά η συγκεκριμένη περιοχή που γεννήθηκε από τη σύγκρουση ομολογουμένως αποτελεί κάτι ξεχωριστό. Οι ειδικοί μάλιστα της προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό «Χρυσή Θηλιά» εξαιτίας του σχήματος της. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=672240

Μαύρη τρύπα παραμορφώνει αστρο. Μια μαύρη τρύπα που κρύβεται στην καρδιά ενός μακρινού γαλαξία αποφάσισε να μετατρέψει ένα άτυχο άστρο σε σπαγγέτι. Φαίνεται όμως ότι κόντεψε να πνιγεί με το δείπνο. Διεθνής ομάδα ερευνητών παρουσιάζει την περίπτωση ενός άστρου που παραμορφώνεται, τεντώνεται και προσπαθεί να αντισταθεί καθώς καταβροχθίζεται αργά από το βουλιμικό τέρας. Η υπόθεση ξεκίνησε το 2009, όταν ένα μικρό τηλεσκόπιο στο Τέξας, σχεδιασμένο για την ανίχνευση σουπερνόβα, κατέγραψε μια εξαιρετικά λαμπρή λάμψη. «Όταν ανακαλύψαμε αυτό το αντικείμενο, φαινόταν παρόμοιο με τους υπερκαινοφανείς αστέρες που γνωρίζαμε. Όταν όμως συνεχίσαμε να παρακολουθούμε τις μεταβολές της φωτεινότητάς του, συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν κάτι που κανείς δεν είχε δει στο παρελθόν» λέει ο Γιόζεφ Βίνκο του Πανεπιστημίου του Σέγκεντ στην Ουγγαρία, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης στο The Astrophysical Journal. http://iopscience.iop.org/0004-637X/798/1/12/ Πέντε χρόνια αργότερα μετά το συμβάν, η ερευνητική ομάδα πιστεύει ότι έχει βρει την εξήγηση. Παρατηρήσεις με ισχυρότερα τηλεσκόπια, σε συνδυασμό με προσομοιώσεις στον υπολογιστή, υπέδειξαν ότι η λάμψη προήλθε από την περιοχή μιας μαύρης τρύπας που βρίσκεται στην καρδιά ενός μικρού γαλαξία σε απόσταση 3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Η λάμψη που καταγράφηκε το 2009 πρέπει να προήλθε από ένα άστρο που είχε την ατυχία να πλησιάσει τη μαύρη τρύπα και παγιδεύτηκε στη θανάσιμη έλξη της. Το υλικό που αποσπάται από το άστρο λόγω της βαρυτικής έλξης της μαύρης τρύπας περιδινίζεται, θερμαίνεται και εκπέμπει φως πριν χαθεί για πάντα μέσα της. Το άστρο όχι μόνο χάνει υλικό, αλλά επιπλέον τεντώνεται και παίρνει μακρόστερνο σχήμα -ένα φαινόμενο που οι αστρονόμοι ονομάζουν «παλιρροϊκή διάσπαση». Σύμφωνα με το νόμο της παγκόσμιας έλξης που διατυπώθηκε από τον Νεύτωνα, η βαρυτική έλξη είναι αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης. Αυτό σημαίνει ότι η πλευρά του άστρου που κοιτάζει τη μαύρη τρύπα, βρίσκεται δηλαδή πιο κοντά της, δέχεται μεγαλύτερη έλξη από ό,τι η αντίθετη πλευρά. Δεδομένου ότι το βαρυτικό πεδίο της τρύπας είναι τόσο ισχυρό, οι ασύμμετρες παλιρροϊκές δυνάμεις που ασκούνται στις δύο πλευρές του άστρου προκαλούν την επιμήκυνσή του, ένα φαινόμενο που αποκαλείται συχνά «σπαγγετοποίηση». «Αυτές οι ιδιαίτερα ισχυρές παλλίρροιες μπορούν να είναι αρκετά ισχυρές ώστε να τεντώσουν το άστρο σε σχήμα μακαρονιού» λέει ο Κρεγκ Ουίλερ του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν. Μέχρι σήμερα αστρονόμοι είχαν δει αρκετές μαύρες τρύπες να καταπίνουν άστρα, αυτή η περίπτωση όμως είναι μοναδική: το δείπνο αρνείται να πάει κάτω εύκολα. Οι υπολογιστικές προσομοιώσεις των ερευνητών έδειξαν ότι το αστρικό υλικό που περιδινίζεται και θερμαίνεται γύρω από τη μαύρη τρύπα εκπέμπει τόσο ισχυρή ακτινοβολία ώστε ουσιαστικά αντιστέκεται στην θανάσιμη έλξη. Αυτό επιβραδύνει την κατάποση του γεύματος. Όμως, παρόλο που προσπαθεί να αντισταθεί, το άστρο είναι καταδικασμένο και σταδιακά θα χάσει όλο του το υλικό. Το θύμα, πιστεύουν οι ερευνητές, πρέπει να είχε ξεκινήσει τη ζωή του ως ένα μέτριο άστρο σαν τον Ήλιο. Κρίμα που τελειώνει τη ζωή του ως μακαρονάδα. Όμως και οι μαύρες τρύπες πρέπει να τραφούν. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231381383

Ημέρα Μνήμης της NASA για το 2015. Φόρο τιμής στα πληρώματα του «Απόλλων 1» και των διαστημικών λεωφορείων Challenger και Columbia, καθώς και σε άλλα μέλη της, αποτίει σήμερα 28 Ιανουαρίου η NASA. Στο πλαίσιο της «Day of Remembrance» τιμώνται οι άνθρωποι της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας που έχασαν τις ζωές τους στο βωμό της εξερεύνησης και των ανακαλύψεων. «Σήμερα θυμόμαστε και λέμε ‘ευχαριστώ’ για τις ζωές και τις συνεισφορές αυτών που πλήρωσαν το μέγιστο τίμημα προσπαθώντας να πάνε παραπέρα τα όρια των ανθρωπίνων επιτευγμάτων. Σε αυτή την ιερή περίσταση, παύουμε τις καθημερινές μας ρουτίνες και θυμόμαστε το πλήρωμα του STS-107 Columbia, το πλήρωμα του STS-51L Challenger, το πλήρωμα του Απόλλων 1, τον Μάικ Άνταμς, τον πρώτο νεκρό του διαστημικού προγράμματος ενώ πιλοτάριζε το Χ-15 Νο 3 σε δοκιμαστική πτήση και αυτούς που χάθηκαν σε δοκιμαστικές πτήσεις και αεροναυτική έρευνα κατά τη διάρκεια της ιστορίας μας. Αυτοί οι άνδρες και γυναίκες ήταν φίλοι μας, οικογένειά μας, συνάδελφοί μας. Είναι ακόμα. Καθώς πραγματοποιούμε ταξίδι στον Άρη, θα είναι μαζί μας. Έχουν τον αιώνιο σεβασμό μας, αγάπη και ευγνωμοσύνη. Σήμερα, η κληρονομιά τους ζει καθώς ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός εκπληρώνει την υπόσχεσή του ως σύμβολο ελπίδας για τον κόσμο και αλτήρας για αποστολές πιο μακριά στο ηλιακό σύστημα» γράφει σχετικά ο Τσάρλι Μπόλντεν, διοικητής της NASA και πρώην αστροναύτης. Μπορείτε να δείτε το εκτενές αφιέρωμα της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας στην Ημέρα Μνήμης κάνοντας κλικ εδώ. http://www.nasa.gov/externalflash/DOR2015/index.html http://www.naftemporiki.gr/story/907791/imera-mnimis-tis-nasa-gia-to-2015 Ο πύραυλος "Proton-M" με το διαστημικό δορυφόρο "Inmarsat-5F2" τοποθετείται στην εξέδρα εκτόξευσης. Σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής μετακινήθηκε σήμερα στις εγκαταστάσεις εκτόξευσης του κοσμοδρόμιου του Μπαϊκονούρ ο πυραύλος φορέας «Proton-M» με το ανώτερο στάδιο "Αύρα-Μ» και τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο "Inmarsat-5F2" (Ηνωμένο Βασίλειο). Η μεταφορά ξεκίνησε στις 3:30 π.μ. ώρα Μόσχας απο τις τεχνολογικές πλατφόρμες πλήρωσης όπου γέμισε η δεξαμενή καυσίμων χαμηλής πίεσης "Breeze-M". Αυτή τη στιγμή ο πύραυλος «Proton-M" με το διαστημικό οχήμα "Inmarsat-5F2" παραδοθηκε στην εξέδρα εκτόξευσης 200 της διαστημικής βάσης σε κατακόρυφη θέση. Η εκτόξευση του "Proton-M" με το ανώτερο στάδιο "Αύρα-Μ» και τον τηλεπικοινωνιακό διαστημόπλοιο "Inmarsat-5F2" έχει προγραμματιστεί στις 15:31 MSK την 1η Φεβρουαρίου. Αυτή θα είναι η πρώτη εκτόξευση του 2015 και η 402 εκτόξευση στην ιστορία του πυραύλου "Proton". http://www.federalspace.ru/21265/

Μπορεί ο Ποσειδώνας να γίνει κατοικήσιμος; Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα θεωρία για ένα μέχρι σήμερα άγνωστο φαινόμενο ανέπτυξαν δύο αστρονόμοι στις ΗΠΑ. Υποστηρίζουν ότι πλανήτες αερίου με τα χαρακτηριστικά του Ποσειδώνα μετατρέπονται ορισμένες φορές σε κατοικήσιμους βραχώδεις πλανήτες. Πλανήτες με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του Ποσειδώνα σχηματίζονται κατά βάση αρκετά από μακριά από το μητρικό τους άστρο. Παγωμένα μόρια συγχωνεύονται με υδρογόνο και ήλιο δημιουργώντας ένα πλανήτη με παγωμένο/βραχώδη πυρήνα ο οποίος περιβάλλεται από μια πυκνή ατμόσφαιρα αερίων. Ο Ροντρίγκο Λούγκερ και ο Ρόρι Μπαρνς του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον υποστηρίζουν ότι ορισμένοι από αυτούς τους παγωμένους και αφιλόξενους κόσμους μπορούν να μετατραπούν σε κατοικήσιμους πλανήτες. Σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες είναι δυνατόν οι παλιρροϊκές δυνάμεις ενός άστρου να εκτρέψουν από την τροχιά του ένα τέτοιο πλανήτη και να τον τραβήξουν πιο κοντά σε αυτό. Αν ο πλανήτης αυτός φτάσει στη λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη του άστρου και σταθεροποιηθεί εκεί τότε θα ενεργοποιηθεί ένα δεύτερο κοσμικό φαινόμενο. Ο πλανήτης θα εκτεθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα ακτίνων Χ αλλά και υπεριώδους ακτινοβολία. Σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα προοδευτικά να εξαφανιστούν τα αέρια από την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Ετσι αυτό που θα μείνει τελικά θα είναι ένα βραχώδες σώμα που θα βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη θα μετατραπεί αυτόματα σε ένα λιγότερο ή περισσότερο κατοικήσιμο κόσμο. Σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες ιδανικοί για αυτή τη πλανητική μετάλλαξη είναι πλανήτες αερίων με τα γεωατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά του Ποσειδώνα αλλά λίγο μικρότεροι σε μέγεθος από τον πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος Οι ερευνητές χαρακτηρίζουν αυτούς τους πλανήτες «κατοικήσιμους εξατμισμένους πυρήνες» και πιστεύουν ότι θα ανακαλύψουμε σύντομα κάποιους εξ αυτών. Η θεωρία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrobiology». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=671838

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα μας καταστρέψει. Η πρόοδος στον τομέα της έρευνας πάνω στην Τεχνητή Νοημοσύνη συνοδεύεται από πολλούς προβληματισμούς γύρω από πολλούς επιστήμονες και διανοούμενους, οι οποίοι ανησυχούν για το ενδεχόμενο μιας «εξέγερσης των μηχανών», που θα μπορούσε να «εκθρονίσει» την Ανθρωπότητα από τη θέση του κυρίαρχου είδους στον πλανήτη μας. Ωστόσο, ο επικεφαλής της Microsoft Research, Έρικ Χόρβιτς, δεν είναι ένας από αυτούς: κατά τον ίδιο, δεν είναι απίθανο τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης να αποκτήσουν κάποια στιγμή συνείδηση, ωστόσο εκτιμά πως κάτι τέτοιο δεν θα αποτελούσε απειλή για την ανθρώπινη ζωή. Οι απόψεις του Χόρβιτς εκφράστηκαν σε online βίντεο γύρω από τη βράβευσή του με το ΑΑΑΙ Feigenbaum Prize, το οποίο έχει να κάνει με την πρόοδο πάνω στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Όπως αποκάλυψε, πάνω από το ¼ του συνόλου της προσοχής και των πόρων της ερευνητικής του μονάδας επικεντρώνονται σε δραστηριότητες οι οποίες έχουν να κάνουν με την Τεχνητή Νοημοσύνη (Α.Ι.). «Υπάρχουν προβληματισμοί σχετικά με την προοπτική ότι μακροπρόθεσμα μπορεί να χάσουμε τον έλεγχο κάποιων ειδών νοημοσύνης. Θεμελιωδώς, πιστεύω ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Νομίζω ότι θα είμαστε εξαιρετικά ενεργοί όσον αφορά στη χρήση συστημάτων Α.Ι., και ότι στο τέλος θα είμαστε σε θέση να έχουμε απίστευτα οφέλη από τη μηχανική νοημοσύνη σε κάθε διάσταση της ζωής, από την επιστήμη μέχρι την εκπαίδευση, την οικονομία και την καθημερινή ζωή». Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του BBC, ο Χόρβιτς είναι επικεφαλής μιας ομάδας άνω των 1.000 επιστημόνων και μηχανικών στην πτέρυγα έρευνας της Microsoft. Η δουλειά του τμήματός του βοήθησε στη «γένεση» της Cortana- της φωνητικά ελεγχόμενης virtual βοηθού που «τρέχει» στα Windows Phone και σύντομα αναμένεται να καταφθάσει στα desktop συστήματα, μαζί με τα Windows 10. Ο Χόρβιτς εκτιμά ότι η Cortana και οι ανταγωνιστές της θα βοηθήσουν στην περαιτέρω πρόοδο στον τομέα. «Το επόμενο, αν όχι τελευταίο, διαρκές πεδίο μάχης μεταξύ των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας θα είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Η έννοια των συστημάτων που θα μπορούν να σκέφτονται, να ακούνε, να συλλέγουν δεδομένα από χιλιάδες εμπειρίες χρηστών…έχει έρθει στο προσκήνιο τώρα. Έχουμε την Cortana, το Siri και το Google Now να στήνουν ένα ανταγωνιστικό τουρνουά από όπου θα προέλθει ο καλύτερος ‘νοήμων’ βοηθός…και αυτό το είδος ανταγωνισμού θα εντείνει την έρευνα και τις επενδύσεις, και θα τα φέρει περισσότερο στο προσκήνιο». Πολλές σημαίνουσες προσωπικότητες του χώρου της τεχνολογίας και της επιστήμης έχουν εκφράσει προβληματισμούς, μεταξύ των οποίων ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, της SpaceX και της Tesla Motors, ο Στίβεν Χόκινγκ και ο σερ Κλάιβ Σινκλέρ, δημιουργός του υπολογιστή Spectrum. Επίσης, το ζήτημα έχει βρεθεί πολλές φορές στον κινηματογράφο, την τηλεόραση, τη λογοτεχνία και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον «Εξολοθρευτή», το «Battlestar Galactica», αλλά και τα «Ex Machina», «Transcendence», «Almost Human», «Avengers: Age of Ultron», «Mass Effect», «Chappie», «Her» και πολλά άλλα έργα (ταινίες, σειρές, βιβλία, παιχνίδια) επιστημονικής φαντασίας. http://physicsgg.me/2015/01/28/%ce%b7-%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%b7%cf%84%ce%ae-%ce%bd%ce%bf%ce%b7%ce%bc%ce%bf%cf%83%cf%8d%ce%bd%ce%b7-%ce%b4%ce%b5%ce%bd-%ce%b8%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81/

5,25 εκατ. δολάρια σε ομάδες του διαγωνισμού Google Lunar Xprize. Κάνοντας ένα ακόμη βήμα για την πρώτη ιδιωτική αποστολή ενός μη επανδρωμένου σκάφους στη Σελήνη, ο διαγωνισμός Google Lunar Xprize απένειμε χρηματικά έπαθλα 5,25 εκατ. δολάρια σε πέντε από τις συμμετέχουσες ομάδες, επιβραβεύοντάς τις έτσι για τα τεχνολογικά επιτεύγματα που έχουν πετύχει μέχρι στιγμή. Τα βραβεία έχουν σαν στόχο να δώσουν ένα κίνητρο στις ομάδες να συνεχίσουν την ανάπτυξη και του υπόλοιπου εξοπλισμού που είναι απαραίτητος για να πετύχουν τον τελικό τους σκοπό. Έτσι, αφορούσαν τρεις κατηγορίες, για συστήματα προσεδάφισης του σκάφους, κίνησης και απεικόνισης του περιβάλλοντος. «Οι ομάδες στον διαγωνισμό Google Lunar Xprize πρέπει να εκπληρώσουν μια αποστολή πρωτόγνωρη στα χρονικά – να προσεδαφίσουν με ασφάλεια το σκάφος τους στη Σελήνη, το οποίο στη συνέχεια θα διανύσει μια απόσταση τουλάχιστον 500 μέτρων, μεταδίδονται φωτογραφίες και βίντεο υψηλής ανάλυσης στη Γη», αναφέρει ο Ρόμπερτ Βάις, πρόεδρος του ιδρύματος Xprize στο δελτίο Τύπου για την ανακοίνωση των νικητών στις τρεις κατηγορίες. Η ομάδα που διακρίθηκε σε αυτή την ενδιάμεση βράβευση ήταν η αμερικανική Astrobotic, η οποία προέρχεται από την ομώνυμη εταιρεία διαστημικών ερευνών με έδρα την Καλιφόρνια. Η εταιρεία απέσπασε το έπαθλο του 1 εκατ. δολαρίων στην κατηγορία των συστημάτων προσεδάφισης, αυτό των 500.000 στην κατηγορία των τεχνολογιών κίνησης, όπως και 250.000 σε εκείνη των απεικονιστικών τεχνολογιών. Το Icebreaker, το διαστημόπλοιο που σχεδιάζει η Astrobotic, αποτελείται από δύο τμήματα – ένα όχημα εξερεύνησης ονόματι Polaris και ένα ξεχωριστό σκάφος προσεδάφισης. Το σχέδιο είναι το διαστημόπλοιο να απογειωθεί με έναν πύραυλο Falcon 9, της εταιρείας SpaceX, ώστε έπειτα από 4,5 ημέρες να φτάσει στο φεγγάρι. Εκεί, θα προσεδαφισθεί, με τα δύο τμήματα να διαχωρίζονται και το Polaris να ξεκινά αμέσως την εξερεύνηση της σεληνιακής επιφάνειας, αναζητώντας ίχνη αμμωνίας, μεθανίου και νερού. Τέτοιες ουσίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είτε για τη λειτουργία μιας μόνιμης διαστημικής «αποικίας» στη Σελήνη, είτε για τον ανεφοδιασμό μιας αποστολής που προορίζεται για έναν πιο μακρινό προορισμό. Το έπαθλο που προβλέπει ο διαγωνισμός για τον μεγάλο νικητή ανέρχεται στα 20 εκατομμύρια δολάρια. Για να το αποσπάσει μια ομάδα, θα πρέπει να ολοκληρώσει την αποστολή της με επιτυχία έως το τέλος του 2016, ενώ η χρηματοδότησή της από οποιοδήποτε κρατική πηγή δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 10% του προϋπολογισμού της. http://www.naftemporiki.gr/story/907934/525-ekat-dolaria-se-omades-tou-diagonismou-google-lunar-xprize

Δοκιμαστική πτήση ενός διαστημικού «ιστιοφόρου» Όταν ακούει κανείς για διαστημικό «ιστιοφόρο», το μυαλό του πάει πιθανότατα σε εικόνες από περιπέτειες «space opera» ή ταινίες κινουμένων σχεδίων όπως το «Treasure Planet». Ωστόσο, ως όρος ίσως να έχει τελικά μια χροιά πραγματικότητας, αν κρίνει κανείς από το ότι η Planetary Society ανακοίνωσε τη Δευτέρα την πρώτη δοκιμαστική πτήση του πρώτου της διαστημοπλοίου LightSail, το οποίο έχει χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά και μόνο από πολίτες. Ο δορυφόρος- «ηλιακό ιστιοφόρο» (χρησιμοποιεί «ηλιακό πανί») θα εκτοξευτεί με πύραυλο Atlas V από το Κέιπ Κανάβεραλ στη Φλόριντα. Η αποστολή θα έχει στόχο τη δοκιμή βασικών λειτουργιών του σκάφους, εν όψει δεύτερης αποστολής που έχει προγραμματιστεί για το 2016. Η δεύτερη αυτή πτήση θα σηματοδοτήσει την πρώτη ελεγχόμενη πτήση σε τροχιά με ηλιακό πανί και θα γίνει σε συνδυασμό με την πρώτη επιχειρησιακή εκτόξευση του πυραύλου Falcon Heavy της SpaceX. «Υπάρχει ένα παλιό γνωμικό στην αεροδιαστημική, ‘μια δοκιμή αξίζει χίλιες γνώμες ειδικών’. Μετά από έξι χρόνια ανάπτυξης, είμαστε έτοιμοι επιτέλους να δούμε πώς πετάει το LightSail» αναφέρει ο Μπιλ Νάι, διευθύνων σύμβουλος της Planetary Society. «Το LightSail είναι τεχνικά θαυμάσιο, αλλά και θαυμαστά ρομαντικό συνάμα. Θα σαλπάρουμε σε ακτίνες του ήλιου. Αλλά υπάρχει κι άλλο: αυτό το μοναδικό, αξιοσημείωτο διαστημόπλοιο είναι χρηματοδοτημένο πλήρως από ιδιώτες, πολίτες, ανθρώπους που νομίζουν ότι η πτήση στο Διάστημα είναι cool». Η τεχνολογία αυτή αξιοποιεί χρησιμοποιώντας το φως του Ήλιου για προώθηση. Όταν ηλιακά φωτόνια πέφτουν πάνω στα ανακλαστικά πανιά του σκάφους, η δύναμή τους μεταφέρεται σε αυτό, σταδιακά επιταχύνοντάς το στο Διάστημα. Ενώ η ώθηση από τα φωτόνια είναι μικροσκοπική, είναι συνεχής και απεριόριστη. Τα ηλιακά πανιά θα μπορούν να φτάσουν ένα σκάφος σε ταχύτητες μεγαλύτερες αυτών που συνεπάγεται η χρήση συμβατικών χημικών πυραύλων. Το LightSail αποτελείται από τέσσερα όμοια τριγωνικά ιστία, τοποθετημένα σε κεραίες τεσσάρων μέτρων, με αποτέλεσμα ένα τετράγωνο πανί όταν υπάρχει πλήρης ανάπτυξη. Η πρώτη αυτή πτήση δεν θα πάει το σκάφος αρκετά ψηλά για να ξεφύγει από την ατμοσφαιρική έλξη της γης και ως εκ τούτου δεν θα υπάρξει ελεγχόμενη «ηλιακή ιστιοπλοΐα». Μόλις βρεθεί σε τροχιά, θα περάσει μια περίοδο ελέγχων τεσσάρων εβδομάδων πριν απλώσει τα πανιά του. Από εκεί και πέρα, θα δοκιμαστεί το σύστημα ελέγχου ύψους και θα μελετηθεί η «συμπεριφορά» των ιστίων για μερικές ημέρες. Τα δεδομένα θα σταλούν σε σταθμούς εδάφους στο Cal Poly San Luis Obispo και το Georgia Tech. Το LightSail είναι «πακεταρισμένο» σε έναν μικρό CubeSat. Η εν λόγω κλάση δορυφόρων έχει καταστήσει τις χαμηλού κόστους διαστημικές αποστολές για πανεπιστήμια και ερευνητικές ομάδες πραγματικότητα, και το LightSail αναμένεται να ανοίξει ακόμα μεγαλύτερους ορίζοντες. Όπως είπε ο Dr. Νιλ ντε Γκράς Τάισον, διευθυντής του Hayden Planetarium και μέλος του διευθυντικού συμβουλίου της Planetary Society, «με την αναμενόμενη εκτόξευση του Light Sail – ενός σκάφους που κινείται ανάμεσα στα άστρα με την ώθηση του ίδιου του φωτός- η έκταση του Διαστήματος εξελίσσεται σε κυριολεκτικό αντίστοιχο της ανοιχτής θάλασσας. Αν το Διάστημα είναι ο ωκεανός του αύριο, η επιφάνεια της Γης είναι οι ακτές του». Βίντεο. http://www.naftemporiki.gr/story/907154/dokimastiki-ptisi-enos-diastimikou-istioforou Οι αστροναύτες της NASA παρέα με ιδιώτες στον ISS. Η NASA αποφάσισε να δώσει στις ιδιωτικές εταιρείες SpaceX και Boeing τη δυνατότητα να μεταφέρουν αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) από το 2017. Η NASA δήλωσε ότι δεν προτίθεται να δώσει και πάλι χρήματα στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαστήματος της Ρωσίας για τη μεταφορά αστροναυτών στον ISS, καθώς σε σχετική συνέντευξη Τύπου, η NASA δια στόματος του Διευθυντή της, Charles Borden τόνισε ότι θέλει να επικεντρωθεί στην εξερεύνηση του διαστήματος και τις αποστολές προς τον Άρη και να αφήσει σε ιδιώτες τις αποστολές σε χαμηλή τροχιά. Η Boeing έχει έτοιμη την κάψουλα CST-100, ενώ το SpaceX Dragon είναι η πρόταση της εταιρείας του Elon Musk. Το κόστος της μεταφοράς ενός αστροναύτη με κάθε μία από τις δύο λύσεις φτάνει τα 58 εκατομμύρια δολάρια, ενώ -σύμφωνα με τη NASA- οι Ρώσοι ζητούν 70 εκατομμύρια δολάρια για κάθε μεταφορά αστροναύτη. Μέχρι στιγμής, η πρόταση της Boeing φαίνεται να υπερτερεί έναντι εκείνης της SpaceX για την ασφάλεια μεταφοράς αστροναυτών, ενώ η NASA ξεκαθαρίζει ότι δεν θέλει να επικρατήσει η μία λύση έναντι της άλλης, αλλά να έχει στη διάθεσή της και τις δύο επιλογές. Και οι δύο επιλογές αναμένεται να είναι διαθέσιμες από το 2017 και έπειτα, ενώ τη δεκαετία του 2030, η NASA επιδιώκει να έχει στείλει μία επανδρωμένη αποστολή στον Άρη. Από το 2011 και έπειτα, η NASA βασιζόταν στην ρωσική τεχνολογία προκειμένου να μπορεί να στέλνει ανθρώπους στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. http://www.pestaola.gr/oi-astronautes-ths-nasa-parea-me-idiwtes-ston-iss/ Περικοπές 10% στον ρωσικό προϋπολογισμό για τη διαστημική βιομηχανία. Περικοπές ύψους 10% αποφάσισε η ρωσική κυβέρνηση στην χρηματοδότηση της διαστημικής βιομηχανίας μέσα στο 2015. Οπως ανακοίνωσε ο Γκριγκόρι Κβοροστιάνοφ, διευθυντής του πυραυλικού και διαστημικού κέντρου συντονισμού και μεταρρύθμισης (United Rocket and Space Corporation's Reform Coordination Center), «η κυβέρνηση έχει ζητήσει τη μείωση του συνολικού προϋπολογισμού των διαστημικών προγραμμάτων για το 2015 κατά 10% στα πλαίσια των περικοπών λόγω της οικονομικής ύφεσης». Επίσης ο Κβοροστιάνοφ τόνισε πως η συγχώνευση της ομοσπονδιακής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos με την URSC (United Rocket & Space) είναι απαραίτητη και αποτελεί «μια πολιτική απόφαση», καθώς θεωρείται απαράδεκτο, εν μέσω οικονομικής κρίσης, να υπάρχουν δύο οργανωτικές δομές που ανταγωνίζονται σε διευθυντικό επίπεδο. Η νέα υπηρεσία θα ονομαστεί Roscosmos State Corporation. http://gr.rbth.com/news/2015/01/28/perikope_10_ston_rosiko_proypologismo_gia_ti_diastimiki_biomixania_35027.html 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1986 Οταν το Challenger εξερράγη στον αέρα... Ήταν 28 Ιανουαρίου 1986 όταν συνέβη ίσως η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του Διαστήματος: η έκρηξη του διαστημικού λεωφορείου Challenger 73 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευσή του, στοιχίζοντας τη ζωή στους επτά επιβαίνοντας αστροναύτες του, καθώς και της δασκάλας Κρίστα ΜακΌλιφ. Το CNN ήταν το μόνο αμερικανικό δίκτυο που μετέδιδε ζωντανά την αποστολή και το γεγονός παρακολούθησαν από την τηλεόραση εκατομμύρια άνθρωποι. Η αποστολή είχε αναβληθεί για έξι ημέρες λόγω κακών καιρικών συνθηκών και τεχνικών προβλημάτων. Το πρωί της 28ης Ιανουαρίου είχε αρκετό κρύο και οι μηχανικοί είχαν προειδοποιήσει ότι οι δακτύλιοι που σφραγίζουν τους πυραύλους προώθησης ήταν ευάλωτοι στις χαμηλές θερμοκρασίας πύραυλοι προώθησης. Ωστόσο, αυτές οι προειδοποιήσεις έπεσαν στο κενό και στις 16.39 (ώρα Γκρίνουιτς) το Challenger εκτοξεύτηκε από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα. Λίγο αργότερα, 73 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, μία έκρηξη μετέτρεψε το διαστημικό σκάφος σε συντρίμμια, γράφοντας μία από τις μελανότερες σελίδες στην ιστορία του Διαστήματος. Οι έρευνες για την τραγωδία είχαν δείξει σχεδιαστικό λάθος στους πυραύλους προώθησης του σκάφους το οποίο κατά την απογείωση προκάλεσε αλυσιδωτή αντίδραση και που τελικά προκάλεσε την στην έκρηξη και ολική καταστροφή του διαστημοπλοίου. Οι διαχειριστές της NASA γνώριζαν για αυτά τα σχεδιαστικά λάθη, αλλά ολιγώρησαν. Μετά την τραγωδία, η NASA σταμάτησε για δύο χρόνια τις αποστολές στο Διάστημα, προκειμένου να ξανασχεδιάσει ορισμένα χαρακτηριστικά των διαστημοπλοίων. Οι πτήσεις ξεκίνησαν εκ ν έου το Σεπτέμβριο του 1988 με την επιτυχή αποστολή του Discovery. Δέκα χρόνια μετά το δυστύχημα του Challenger, δύο μεγάλα κομμάτια του ξεβράστηκαν σε παραλία της Φλόριντα και πλέον φυλάσσονται στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ. Βίντεο. http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64130803

Επιστήμονες ανακάλυψαν το γηραιότερο πλανητικό σύστημα. Ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Σίδνεϊ και του Μπέρμιγχαμ ανακάλυψαν ένα πλανητικό σύστημα το οποίο δημιουργήθηκε στην «αυγή» του Γαλαξία μας, αφού ο μητρικός αστέρας του έχει ηλικία 11,2 δισεκατομμύρια χρόνια. Έτσι, με δεδομένο πως είναι ο αρχαιότερος που έχει βρεθεί ποτέ, αυτό σημαίνει πως πλανητικά συστήματα σχηματίζονταν ακόμη και στο «νεαρό» σύμπαν, κάτι που με τη σειρά του διευρύνει το χρονικό «παράθυρο» στο οποίο θα μπορούσε να έχει αναπτυχθεί εξωγήινη ζωή. Η ανακάλυψη βασίσθηκε σε δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της ΝΑΣΑ, από την ανάλυση των οποίων προέκυψε πως γύρω από τον αστέρα, που ονομάστηκε Kepler-444, περιστρέφονται πέντε πλανήτες μικρότεροι της Γης, με μέγεθος ανάμεσα στον Ερμή και την Αφροδίτη. «Πότε άλλοτε στο παρελθόν δεν είχε βρεθεί κάτι ανάλογο – η ηλικία του αστέρα και ο μεγάλος αριθμός των πλανητών καθιστούν ξεχωριστή την ανακάλυψη», ανέφερε στο δελτίο Τύπου της ερευνητικής ομάδας ο Ντάνιελ Χούμπερ, επιστήμονας από το πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ που συμμετείχε στη μελέτη. «Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ένα τέτοιο σύστημα με γήινους πλανήτες σχηματίσθηκε στις απαρχές της κοσμικής ιστορίας, όταν το σύμπαν είχε το 1/5 της σημερινής ηλικίας του. Ο Kepler-444 έχει 2,5 φορές μεγαλύτερη ηλικία από το ηλιακό μας σύστημα, το οποίο δημιουργήθηκε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτό μας δείχνει πως οι πλανήτες τέτοιου μεγέθους σχηματίζονταν σε ακόμη μεγαλύτερο μέρος της “ιστορίας” του σύμπαντος». Σύμφωνα πάντως με τον Τιάγκο Καμπάντε, επικεφαλής των επιστημόνων από το πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, η ακόμη πιο πρώιμη έναρξη σχηματισμού πλανητικών συστημάτων σημαίνει πως τυχόν εξωγήινες μορφές ζωής μπορεί να εμφανίσθηκαν νωρίτερα απ’ ό,τι υπολογιζόταν μέχρι σήμερα. «Πλέον ξέρουμε πως γήινοι πλανήτες δημιουργούνταν σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια των 13,8 δισεκατομμυρίων ετών ύπαρξης του σύμπαντος, διευρύνοντας έτσι το χρονικό πλαίσιο πιθανής ύπαρξης “αρχαίας” ζωής στον Γαλαξία». Για τον προσδιορισμό της ηλικίας του αστέρα και των πλανητών, οι επιστήμονες αξιοποίησαν μια τεχνική γνωστή ως αστροσεισμολογία. Έτσι, μέτρησαν τις μικρές περιοδικές μεταβολές της φωτεινότητας του αστέρα σε συγκεκριμένα μήκη κύματος, οι οποίες υποδηλώνουν τη διάμετρο, τη μάζα και την ηλικία του. Από την άλλη πλευρά, ο προσδιορισμός του μεγέθους των πλανητών έγινε με τη μέτρηση της μείωσης της φωτεινότητας που προκαλεί καθένα στο άστρο, όταν βρίσκεται ανάμεσα σε αυτόν και τη Γη. Μάλιστα, όπως σημειώνει η ομάδα, οι μετρήσεις είναι τόσο ακριβείς, που η διάμετρος του μικρότερου πλανήτη υπολογίσθηκε με περιθώριο σφάλματος μόλις 100 χιλιόμετρα. Οι πλάνητες του Kepler-444 ολοκληρώνουν μία πλήρη περιστροφή σε λιγότερο από 10 ημέρες, και βρίσκονται σε αποστάσεις μικρότερες από το 1/10 της απόστασης ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο. Έτσι, λόγω της θερμοκρασίας που θα επικρατεί σε αυτές, αλλά και της ηλιακής ακτινοβολίας που δέχονται, είναι απίθανο να διαθέτουν νερό σε υγρή μορφή και, κατά συνέπεια, κάποιου είδους μικροοργανισμό. Παρ’ όλα αυτά, τέτοιες ανακαλύψεις παρέχουν χρήσιμα στοιχεία για το κατά πόσο μπορεί α υπάρχει κάποιος πλανήτης που πραγματικά να αντιστοιχεί στη Γη. «Κάναμε ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στο να βρούμε το “ιερό δισκοπότηρο” για εμάς τους αστρονόμους – έναν πλανήτη με μέγεθος όσο η Γη, ο οποίος να περιστρέφεται γύρω από τον μητρικό του αστέρα σε περίπου 1 γήινο έτος», καταλήγει ο Καμπάντε. Βίντεο. http://www.naftemporiki.gr/story/907263/epistimones-anakalupsan-to-giraiotero-planitiko-sustima

Aragoscope: Εικόνες 1.000 φορές καλύτερες από ό,τι το Hubble. Ερευνητές του University of Colorado Boulder θα ενημερώσουν στελέχη της NASA σύντομα σχετικά με το concept του Aragoscope: ενός επαναστατικού διαστημικού τηλεοσκοπίου το οποίο θα είναι σε θέση να παρέχει εικόνες μέχρι και 1.000 φορές ευκρινέστερες από ό,τι το διάσημο διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Σύμφωνα με τον καθηγητή Γουέμπστερ Κας, του αμερικανικού πανεπιστημίου, το «πακέτο» των οργάνων του τηλεσκοπίου (που παίρνει το όνομά του από τον γάλλο επιστήμονα Φρανσουά Αραγκό, ο οποίος πρώτος εντόπισε διαθλώμενα κύματα φωτός γύρω από έναν δίσκο)- θα περιλαμβάνει ένα διαστημικό τηλεσκόπιο σε τροχιά και έναν αδιαφανή δίσκο μπροστά του, ο οποίος θα έχει διάμετρο μέχρι και μισού μιλίου. Σύμφωνα με τον Κας, τα κύματα φωτός από ένα άστρο-στόχο ή άλλο αντικείμενο θα κάμπτονται γύρω από την περιφέρεια του δίσκου και θα συγκλίνουν σε ένα κεντρικό σημείο. Το φως στη συνέχεια θα «τροφοδοτείται» στο τηλεσκόπιο, για να παρέχονται υψηλής ανάλυσης εικόνες, εξήγησε. Το νέο τηλεσκόπιο, όπως πρόσθεσε, θα επιτρέπει στους επιστήμονες να «βλέπουν» τους «ορίζοντες» από μαύρες τρύπες, τις ανταλλαγές πλάσματος μεταξύ άστρων και άλλα ουράνια αντικείμενα και φαινόμενα. Επίσης, θα μπορεί να στραφεί προς τη Γη και να τραβήξει φωτογραφίες αντικειμένων μεγέθους…λαγού, ανοίγοντας τον δρόμο για πρακτικού χαρακτήρα χρήσεις, όπως η αναζήτηση αγνοουμένων. Το CU-Boulder Aragoscope ήταν μία από 12 προτάσεις που επελέγησαν για χρηματοδότηση Phase One τον Ιούνιο του 2014 από το πρόγραμμα NIAC (NASA Innovative Advanced Concept), που είναι σχεδιασμένο για τη «μεταφορά» της επιστημονικής φαντασίας σε πραγματικότητα μέσω προηγμένης τεχνολογίας. Το Aragoscope θα βρίσκεται σε γεωστατική τροχιά σε ύψος 25.000 μιλίων, κάτι που θα σημαίνει ότι θα φαίνεται ακίνητο από το έδαφος. Ο δίσκος θα είναι κατασκευασμένος από ένα ανθεκτικό, σκούρο «πλαστικοειδές» υλικό το οποίο θα εκτοξευθεί συμπιεσμένο/ διπλωμένο σαν αλεξίπτωτο και θα αναπτυχθεί σε τροχιά. Η «ασπίδα» αυτή θα είναι δεμένη στο τηλεσκόπιο, το οποίο θα βρίσκεται σε απόσταση μιλίων- αναλόγως το μέγεθος του δίσκου. http://www.naftemporiki.gr/story/907138/aragoscope-eikones-1000-fores-kaluteres-apo-oti-to-hubble

Οι «κίτρινες μπάλες» των άστρων. Εντοπίστηκε ένα άγνωστο μέχρι σήμερα φαινόμενο, ένας «χαμένος κρίκος» όπως τον χαρακτηρίζουν οι ειδικοί, στον σχηματισμό των άστρων. Το Milky Way Project είναι ένα ερευνητικό πρόγραμμα επεξεργασίας χιλιάδων εικόνων και μεγάλου όγκου δεδομένων που προέρχονται από διαστημικά τηλεσκόπια. Επειδή η επεξεργασία απαιτεί τεράστια υπολογιστική ισχύ στο πρόγραμμα συμμετέχουν χιλιάδες χρήστες του Διαδικτύου, φίλοι της διαστημικής εξερεύνησης, που συνεισφέρουν την ισχύ των υπολογιστών τους σε ένα κοινό δίκτυο. Κάποιοι από τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα εντόπισαν σε φωτογραφίες που προέρχονταν από τις διαδικασίες σχηματισμού άστρων κάποιες παράξενες δομές. Λόγω του σχήματος και του χρώματος τους αυτές οι δομές έλαβαν την ονομασία «κίτρινες μπάλες». Επιστήμονες με επικεφαλής τον Τσαρλς Κέρτον, του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αϊοβα μελέτησαν αυτές τις δομές και όπως διαπίστωσαν πρόκειται για ένα άγνωστο μέχρι σήμερα ενδιάμεσο στάδιο του μηχανισμού σχηματισμού των άστρων. Οπως είναι ευνόητο η ανακάλυψη θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της γέννησης και εξέλιξης των άστρων. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal». Στις φωτογραφίες στην πρώτη εικόνα μέσα στον κύκλο σημειώνεται η συμπύκνωση κοσμικής ύλης που αποτελεί το πρώτο στάδιο σχηματισμού ενός άστρου, του λεγόμενου «πρωτοαστέρα». Στη δεύτερη εικόνα μέσα στον κύκλο σημειώνεται μια «κίτρινη μπάλα» ενώ στην τρίτη μέσα στον κύκλο σημειώνεται μια φυσαλίδα που αποτελείται από υλικά που εκτοξεύει ένα νεογέννητο άστρο. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=671478