Στέφανος Σοφολόγης

Παιδιά, δεν θέλω να σας κάνω να ξοδέψετε χρήματα, αλλά ως κάποιος που έχει μεγάλη ...αγάπη στα κυάλια (αρκετή για να έχει πέντε ζευγάρια, το κάθε ένα ιδανικό για τη χρήση του), οφείλω να σας προειδοποιήσω: Αν κοιτάξετε μέσα από ένα καλό ζευγάρι κυάλια, δέν θα θελήσετε να ξαναγγίξετε τα αστεία παιχνίδια που πωλούνται παντού ως αληθινά κυάλια. Σκεφτείτε: ένα ζευγάρι κυάλια πρέπει να έχει 2 προσοφθάλμιους φακούς, 2 αντικειμενικούς φακούς, 4 πρίσματα και μια όχι τόσο απλή μεταλλική κατασκευή, για να κρατά τα δύο σκέλη των κυαλιών σε πολύ καλή ευθυγράμμιση, γιατί το απαιτεί η όρασή μας και ο εγκέφαλός μας. Αγοράζονται αυτά με 30 ή 50 €; Ο φθηνότερος ανεκτός προσοφθάλμιος και μόνο έχει 40 ευρώ. Οποιοδήποτε κυάλι κάτω από 70-80 € είναι "bad joke" για αστρονομική χρήση. Η οπτική τους ποιότητα είναι συνήθως χειρότερη και από ένα απλό finder τηλεσκοπίου. Η διαφορά ποιότητας εικόνας ακόμη και ανάμεσα σε ένα ζευγάρι των 100 € και σε ένα των 250 € είναι πολύ μεγάλη. Δεν είναι τυχαίο ότι για να εξαφανίσουν τα διάφορα ενοχλητικά οπτικά και μηχανικά προβλήματα στα απλά κυάλια, οι καλές εταιρίες καταλήγουν να παράγουν μοντέλα 600-1500 €. Κάνετε στον εαυτό σας τη χάρη και διαλέξτε ένα ζευγάρι με την ίδια προσοχή που διαλέγετε ένα τηλεσκόπιο. Τα κυάλια είναι ΔΥΟ τηλεσκόπια που επιπλέον πρέπει να είναι συνδεδεμένα με μεγάλη ακρίβεια μεταξύ τους ώστε ο χρήστης να μην αισθάνεται ότι αληθωρίζει από την κακή ευθυγράμμιση (η οποία προκαλεί και πονοκέφαλο). Εμπιστευθείτε μάρκες όπως Celestron, Vixen, Fujinon, Οlympus, Pentax, Nikon, Μiyauchi (δεν εισάγονται εδώ). Ακόμη και σ' αυτές όμως, τα φθηνότερα μοντέλα μπορεί να έχουν αισθητά προβλήματα (δεν συζητάμε καν για ζούμ κυάλια. Μακριά!) Γενικά τα κυάλια είναι από τα πιο δύσκολα και απαιτητικά οπτικά όργανα στην κατασκευή τους. Ασφαλώς η λύση δεν είναι να αγοράσουμε το πιό φθηνά που θα βρούμε μπροστά μας, αλλιώς δεν θα καταλάβουμε σε καμία περίπτωση τι προσφέρουν τα κυάλια. Φιλικά, Στέφανος

Πριν από 50 μόλις χρόνια ελάχιστοι θα μπορούσαν να προβλέψουν τα σημερινά επιτεύγματα της διαστημικής τεχνολογίας. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι στη συνέχεια οι κατακτήσεις μας θα είναι ακόμη πιό εντυπωσιακές. Όμως οι νόμοι της Φυσικής δεν ξεπερνιούνται τόσο εύκολα. Η Φυσική, όπως και οι άλλες θετικές επιστήμες, γνωρίζει τι γνωρίζει, αλλά γνωρίζει και τι δεν γνωρίζει. Μ΄άλλα λόγια ξέρει τι μπορεί να θεωρεί βέβαιο και τι αβέβαιο και «ανοιχτό». Για παράδειγμα, μπορεί στο μέλλον να αλλάξει εντελώς η αντίληψή μας για τη βαρύτητα και την προέλευσή της, ξέρουμε όμως ότι η βαρύτητα δεν θα πάψει να υπάρχει και να καθορίζει την κίνηση των σωμάτων. Η εξέλιξη της τεχνολογίας δέν γίνεται επειδή παύουν να ισχύουν οι γνωστοί νόμοι, αλλά επειδή βρίσκουμε νέους τρόπους να τους εφαρμόζουμε και να τους χρησιμοποιούμε. Ακόμη κι όταν ανακαλύπτουμε νέα Φυσική, νέους νόμους, σπάνια αυτό προκαλεί κατάρρευση των παλαιών. Συνήθως τους συμπληρώνει και τους επεκτείνει. Βάσει λοιπόν των νόμων που θεωρούμε ότι δεν θα καταρριφθούν στο μέλλον, τα διαστρικά ταξίδια έμβιων όντων βρίσκονται μπροστά σε ανυπέρβλητα εμπόδια. Θυμίζω επίσης ότι η Φυσική και η Χημεία που παρατηρούμε στη Γη, παρατηρούνται ίδιες σ' όλο το γνωστό Σύμπαν. Απλά διαφέρουν οι συνθήκες και τα φαινόμενα. Αν τα παραπάνω φαίνονται συντηρητικά, σκεφτείτε ότι αυτή η «συντηρητικότητα» των Φυσικών προκαλεί τη σχολαστική διερεύνηση κάθε νέας παρατήρησης και θεωρίας ώστε όταν φτάσει να γίνει αποδεκτή να μπορεί να θεωρείται ακλόνητη και διαχρονική.

Τα περιοδικά Astronomy και Night Sky είναι σχεδιασμένα κυρίως για να εισάγουν τους αρχάριους στην αστρονομία και την παρατήρηση. Είναι επίσης και καλοί οδηγοί αγοράς για τον πρώτο αστρονομικό εξοπλισμό. Δεν είναι κακή ιδέα για κάποιον νέο στο χώρο να διαβάζει ένα απ' αυτά για κάποιο διάστημα, μέχρι να νιώσει εξοικιωμένος με τον ουρανό και τα τηλεσκόπια. Ειδικά το Night Sky είναι νέα έκδοση από την Sky Publishing η οποία εκδίδει και το κορυφαίο του χώρου Sky & Telescope. Αν κανείς θέλει να παίρνει ένα περιοδικό μόνο, το Sky & Telescope είναι μακράν το πληρέστερο. Πέρα από τα απαραίτητα άρθρα για τον αστρονομικό εξοπλισμό (κάθε επιπέδου), την παρατήρηση και τις τεχνικές της, δημοσιεύει πολύ αξιόλογα άρθρα αστρονομίας και αστροφυσικής γραμμένα με εύληπτο και κατανοητό τρόπο. Είναι σημείο αναφοράς για κάθε ερασιτέχνη. Έχει και ένα «ελάττωμα»: απαιτεί πολύ ελεύθερο χρόνο γιατί περιέχει πολλή ύλη και διαβάζεται ολόκληρο! Πολύ αξιόλογα είναι και τα ευρωπαϊκά περιοδικά που αναφέρει ο Αντώνης, τα οποία είναι και αυτά προχωρημένου σχετικά επιπέδου. Δυστυχώς η αμερικανική προπαγάνδα για τη «νομιμοποίηση» και ωραιοποίηση της εισβολής στο Ιράκ σαρώνει τα πάντα - έχει αγγίξει και το Sky & Telescope. (Δείτε και τη συζήτηση πρίν από ένα μήνα περίπου, "Αστρονομία και ...τρομοκρατία"). Όσο για το θέμα της Αστρολογίας στο Astronomy, θεωρώ ότι άρθρα που στηλιτεύουν αυτή την ψευδοεπιστήμη θα έπρεπε να γράφονται ακόμη συχνότερα. Όμως το περιοδικό δέν ήταν αρκετά δριμύ. Παραήταν ήπιο με την Αστρολογία και αρκέστηκε στη μετριοπαθή ανάδειξη των αδυναμιών της. Γενικότερα το Astronomy έχει ρίξει αρκετά την ποιότητά του τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιεί συχνά «πιασάρικους» τίτλους και άρθρα. Συνολικά όμως η προσφορά του στο χώρο παραμένει θετική. Καλό διάβασμα, Στέφανος

ΠΡΟΣΟΧΗ! H εξίσωση Drake δεν αποδεικνύει, αλλά εκτιμά το πλήθος των αστρικών πολιτισμών που ενδεχομένως υπάρχουν ταυτόχρονα στο Γαλαξία μας και επιπλέον μπορούν και θέλουν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Το νούμερο 10.000 μπορεί να γίνει πολύ μικρότερο αν σε κάποιους παράγοντες της εξίσωσης θέσουμε λιγότερο αισιόδοξες τιμές (είναι πολύ δύσκολο να καταλήξουμε στο ποιές τιμές είναι ρεαλιστικές και ποιές αισιόδοξες ή υπεραισιόδοξες). Όμως, ακόμη κι άν υπάρχουν τώρα ευφείς εξωγήινοι πολιτισμοί, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σε θέση να ταξιδέψουν μέχρι εδώ. Με τους ισχύοντες θεμελιώδεις νόμους της φυσικής, τα διαστρικά ταξίδια θα απαιτούσαν χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια αφού η κίνηση ενός διαστημοπλοίου δεν μπορεί να γίνει με ταχύτητα μεγαλύτερη από λίγα χιλιοστά της ταχύτητας του φωτός (ίσως ούτε καν τόσο μεγάλη). Σ' αυτό το τεράστιο χρονικό διάστημα ένας πολιτισμός θα πρέπει ταξιδεύοντας να παραμείνει σε ζωή δαπανώντας ασύλληπτα ποσά ενέργειας και έχοντας δυνατότητες ανακύκλωσης 100% των υλικών του. Το κυριώτερο, θα πρέπει να θέλει να πραγματοποιήσει ένα τέτοιο απολύτως παράλογο ταξίδι πρός έναν άλλο πολιτισμό, που είναι πολύ πιθανό να μην υπάρχει όταν θα φτάσει σ' αυτόν μετά από πολλές χιλάδες ή εκατομμύρια χρόνια. Γι΄αυτούς χονδρικά τους λόγους η σημερινή επιστήμη, ενώ είναι αισιόδοξη για την ύπαρξη άλλων πολιτισμών, αποκλείει με μεγάλη βεβαιότητα την άφιξη οποιουδήποτε «επισκέπτη» στη Γη. Αν λοιπόν με το «εκεί έξω» εννούμε την ευρύτερη περιοχή του ηλιακού μας συστήματος τότε δεν υπάρχει τίποτε εκεί έξω. Αντίθετα υπάρχουν πολυάριθμες αιτίες γήινης και εξηγήσιμης προέλευσης (πάρα πολλές άγνωστες στο κοινό) που προκαλούν μεγάλη ποικιλία «ανεξήγητων» φωτεινών φαινομένων, τα οποία εκλαμβάνονται στην πλειοψηφία τους σαν UFO. Τα περισσότερα σχετίζονται με τη πτητική, ερευνητική και δορυφορική τεχνολογία, αλλά και με σπάνια φυσικά και οπτικά φαινόμενα. Όσον αφορά τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, είναι δεδομένο ότι δεν έχουν ζωή. Μονο για τον Άρη υπάρχει κάποια πιθανότητα να βρεθεί ότι έχει (ή είχε στο παρελθόν) κάποια υποτυπώδη βακτηριδιακή μορφή ζωής. Η επίσκεψη ξένων πολιτισμών στη Γη είναι πολύ γοητευτική σαν ιδέα και παρασύρει συχνά σε εξωτικές ερμηνείες των ασυνήθιστων συμβάντων. Δυστυχώς όμως ο ενήμερος και ερευνητικός κάτοικος του πλανήτη θα πρέπει να περιοριστεί σε πιό «πεζά» δεδομένα. Φιλικά, Στέφανος

Αγαπητέ Κώστα, καλώς όρισες στο forum του Astrovox. Η ομορφιά και η δύναμη των φωτογραφιών του Hubble είναι πραγματικά πολύ μεγάλη και όποιος μένει ασυγκίνητος στη θέα τους μάλλον δεν έχει πολλές πιθανότητες να ασχοληθεί ποτέ με την Αστρονομία. Ομολογώ ότι όταν θέλω να κεντρίσω το ενδιαφέρον κάποιου για το χόμπυ (αν μπορεί να θεωρηθεί απλώς χόμπυ) χρησιμοποιώ και εγώ ένα ωραιότατο βιβλίο-συλλογή φωτογραφιών, το "HUBBLE SPACE TELESCOPE - New Views of the Universe" by Mark Voit. Αν το «κόλπο» δεν πιάσει δεν επιμένω περισσότερο. Αν και δυστυχώς δεν μπορούμε να δούμε τα DSO με τόση ομορφιά και λεπτομέρεια με τα τηλεσκόπιά μας, όπως γράφεις το να ξέρεις τι βλέπεις βοηθάει πολύ και κάνει την παρατήρηση ουσιαστικότερη και ομορφότερη. Εύχομαι σύντομα να μπορέσεις να παρατηρείς και με μεγαλύτερο τηλεσκόπιο. Στο μεταξύ εκμεταλλέυσου όσο μπορείς αυτό που έχεις. Καλές παρατηρήσεις, Στέφανος Σ.Γ. Ελπίζω ο Carl Sagan να μην έχει αντιρρήσεις για το όνομα εκεί που βρίσκεται.

14/12/2004 02:00 Με τα MIYAUCHI Bs-60i (22x60) o κομήτης Machholz φαίνεται σαν μια θολή μπαλίτσα με αισθητά λαμπρότερο πυρήνα (σαν αστέρι). Μια υποψία πολύ κοντής ουράς ξεχώρισε παρά τον φωτεινό Αθηναϊκό ουρανό, με κατεύθυνση προς τα «πάνω», παράλληλη σχεδόν με τη νοητή γραμμή Bellatrix-Rigel (τα δύο λαμπρά, δυτικά αστέρια του Ωρίωνα). Ανυπομονώ να βρεθώ με τα MIYAUCHI σε σκοτεινό ουρανό, ώστε να παρατηρήσω τον κομήτη άνετα. Όσοι έχετε κυάλια, ακόμη και μικρά, χρησιμοποιήστε τα για τον κομήτη. Θα τον βρείτε πιό εύκολα, ενώ με μεγαλύτερα κυάλια το θέαμα μπορεί να είναι εντυπωσιακότερο απ' ό,τι με το τηλεσκόπιο. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Αντώνη, ασφαλώς έχεις δίκιο, και αξίζει να αναφερθούμε περισσότερο στο ρόλο της απόστασης ενός προσοφθαλμίου ή του φωτογραφικού φίλμ από τον Barlow, ώστε να έχει κάποια στοιχεία όποιος θέλει να το ψάξει παραπάνω. Όσο λοιπόν αυξήσει κανείς την απόσταση αυτή τόσο αυξάνεται η μεγέθυνση. Θα μπορούσε δηλ. κάποιος να μετατρέψει έναν Barlow 2X σε 3Χ απλώς παρεμβάλλοντας μια προέκταση μερικών εκατοστών μεταξύ Barlow και προσοφθαλμίου. (Το πόσα εκατοστά χρειάζονται εξαρτάται από τη σχεδίαση του κάθε Barlow.) Γι' αυτό όταν μεταξύ Barlow και προσοφθαλμίου παρεμβληθεί ένα διαγώνιο πρίσμα (star diagonal) η μεγέθυνση είναι πάντα σημαντικά μεγαλύτερη από την ονομαστική τιμή του Barlow. Ανάλογα μεγαλύτερη είναι η πραγματική μεγέθυνση όταν συνδεθεί κατ' ευθείαν στον Barlow φωτογραφική μηχανή reflex, αφού λόγω των διαστάσεων της το επίπεδο του φίλμ καταλήγει αρκετά εκατοστά πίσω από το στόμιο του Barlow. Για παράδειγμα, αν φωτογραφίζει κανείς στην κύρια εστία ενός τηλεσκοπίου με εστιακό μήκος 1000mm, η τοποθέτηση ενός Barlow 2X πρίν από τη μηχανή, δέν θα κάνει το ισοδύναμο εστιακό μήκος 2000mm αλλά πιό κοντά στα 3000mm (χονδρικά). Χρησιμοποιώντας σωλήνες προέκτασης (extention tubes) μπορεί να αυξήσει κανείς ακόμη περισσότερο τη μεγέθυνση. Φίλε Flashy, ακριβώς αυτό είναι το συμπέρασμα, ο Celestron Ultima είναι ανάμεσα στους κορυφαίους Barlow μαζί με τους TeleVue. Έχει όμως και ένα μικρό μειονέκτημα: σφίγγει λίγο παραπάνω κάποιους προσοφθαλμίους, δηλ. δεν μπαίνουν πολύ εύκολα. Οι προσοφθάλμιοι της Celestron φαντάζομαι ότι δεν θα έχουν πρόβλημα. Και μια διόρθωση: Οι Βarlow 2 στοιχείων της TeleVue είναι multi-coated όχι fully multi-coated όπως έγραψα παραπάνω. H καλύτερη όμως σειρά 4 στοιχείων (powermate) είναι fully multi-coated (και πολύ ακριβή). Με τα ίδια χρήματα μπορεί να αγοράσει κανείς 2-3 καλούς προσοφθάλμιους. Στη φωτογράφιση κύριας εστίας όμως, οι powermates είναι άφθαστοι. Φιλικά, Στέφανος

Φίλοι ερασιτέχνες, Όταν πριν μερικά χρόνια διάλεξα προσοφθάλμιους φακούς, με δυσκόλεψε αρκετά μια «ανεξήγητη» ασυμφωνία θεωρίας και πράξης: ο Barlow που είχα ήδη αγοράσει - Meade 2X apo #140 - αν και πολύ καλός ποιοτικά, δεν μεγέθυνε 2,0 φορές αλλά περίπου 2,27 έως 2,31 φορές χρησιμοποιώντας διάφορους προσοφθάλμιους Meade 4000 και Vixen Lanthanum. (Οι μετρήσεις με βάση το χρόνο «ολίσθησης» ενός αστεριού από τη μία άκρη του οπτικού πεδίου στην άλλη, με και χωρίς Barlow. Η μέθοδος είναι πολύ ακριβής για φακούς που δεν έχουν μεγάλη γεωμετρική παραμόρφωση.) Η συνέπεια ήταν οι πραγματικές μεγεθύνσεις που είχα στη διάθεσή μου να είναι διαφορετικές από ό,τι είχα σχεδιάσει. Μιλώντας με τη Meade στην Αμερική, δεν πήρα καμία διαφωτιστική απάντηση μια και κανείς δεν έδειχνε να με πιστεύει. Ακόμη και dealers της Ευρώπης με μεγάλη πείρα μου έλεγαν ότι μάλλον κάτι μετράω λάθος. Δεν μετρούσα τίποτε λάθος όμως. Συνέχισα το ψάξιμο και η λύση μου δόθηκε από το προσωπικό του περιοδικού Sky & Telescope. Μου έστειλαν μάλιστα φωτοαντίγραφα ενός πλήρους και αναλυτικού τεστ που δημοσίευσαν στο τεύχος Ιουλίου 1997, όπου όλα εξηγούνται. Οι Barlow δεν σχεδιάζονται για να δίνουν ακριβώς μεγέθυνση 2Χ ή 3Χ όμως η ονομαστική τους μεγέθυνση δίνεται συνήθως έτσι, χωρίς δεκαδικά ψηφία. Στέλνω λοιπόν τα παρακάτω δεδομένα από το τεστ του περιοδικού, ώστε να αποφύγει παρόμοιες ταλαιπωρίες κάθε ενδιαφερόμενος. Οι μετρήσεις τους έγιναν με ένα προσοφθάλμιο Meade 4000 13.8mm SWA. (Ανάλογα με τον χρησιμοποιούμενο προσοφθάλμιο και τη θέση του εστιακού του επιπέδου η μεγέθυνση μπορεί να αλλάξει μερικά εκατοστά της μονάδας). Μεταφέρω επίσης και το άνοιγμα των φακών. Για πολύ «γρήγορα» τηλεσκόπια, (f4 ή f5) το μεγαλύτερο δυνατό άνοιγμα εξασφαλίζει εικόνα με μικρότερο βινιετάρισμα στη φωτογράφηση με Barlow. Στην οπτική παρατήρηση με φακούς μικρότερους των 25mm δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο. Barlow ........................................................................... Μεγέθυνση(X) ......................... Άνοιγμα (mm) Lumicon 1.8X Multiplier Lens (2") ......................................... 1.46 ......................................... 46 TeleVue 2X Big Barlow (2") .................................................. 1.95 ......................................... 37 TeleVue 2X Barlow ............................................................... 2.00 ......................................... 24 TeleVue 3X Barlow ............................................................... 2.98 ......................................... 24 Meade #122 2X Telenegative Barlow .................................. 2.15 ......................................... 25 Meade #126 2X Telenegative Barlow .................................. 1.76 ......................................... 26 Meade #127 2X-3X Vari-Power Barlow ................................ 2.73 max ................................. 24 Meade #140 2X Apochromatic Barlow.................................. 2.25 ......................................... 26 Orion Shorty 2X Barlow ....................................................... 1.98 .......................................... 22 Orion 2X Barlow ................................................................... 2.06 ......................................... 27 Orion Varipower 2X-3X Barlow ............................................. 2.93 max .................................. 25 Celestron 2X Ultima Barlow ................................................. 2.07 .......................................... 27 Celestron 2X Barlow ............................................................ 1.90 ......................................... 22 University Optics 2.8X Klee Barlow ...................................... 2.64 ......................................... 19 Vernonscope 2.4X Dakin Barlow .......................................... 2.51 ......................................... 25 Edmund 2.5X RKE Barlow ..................................................... 2.43 ......................................... 25 Το περιοδικό αξιολογεί παράλληλα και την οπτική ποιότητα των φακών. Καταλήγει ότι οι διαφορές τους δεν είναι τόσο μεγάλες όσο παλαιότερα γιατί η σχετική τεχνολογία είναι πια ώριμη. Επιλέγει ως προτιμότερους τους Televue 2X και 3Χ, Vernonscope 2.4X Dakin, και Celestron 2X Ultima. Θεωρεί επίσης πολύ καλούς για τα λεφτά τους τους φθηνούς Meade #122 και #126. Επισημαίνω ότι τα παραπάνω στοιχεία είναι του 1997, αν και πολλοί από τους δημοφιλείς Barlow φαίνεται να παράγονται ακόμη χωρίς αλλαγές. Στα παραπάνω συμπληρώνω ότι ο Celestron 2X Ultima αναφέρεται σε πολλά site ως ο αγαπημένος των ερασιτεχνών. Είναι αποχρωματικός τριών στοιχείων - το ίδιο και o Meade #140 2X apo - και είναι πλήρως επιστρωμένος (fully multi-coated) όπως και οι ΤeleVue (οι οποίοι χρησιμοποιούν δύο στοιχεία). O Meade που χρησιμοποιώ (2Χ apo) δίνει πολύ καλές εικόνες μέχρι μεγεθύνσεις 400Χ (με τηλεσκόπιο10") και είναι multi-coated (όχι fully αφού ένα οπτικό στοιχείο του δεν έχει τις επιστρώσεις των άλλων.) Ελπίζω ο παραπάνω πίνακας να βοηθήσει αρκετούς στην επιλογή Barlow και προσοφθαλμίων για την επίτευξη των επιθυμητών μεγεθύνσεων. Φιλικά, Στέφανος

Αγαπητό Astrovox, Παρακολουθώ με θλίψη τα προβλήματα που ανακύπτουν στο φόρουμ από την αστήρικτη έκφραση απόψεων που όμως αποκτούν ιδιαίτερη σημασία όταν προσβάλλουν την υπόληψη εταιριών και αποτελούν στην ουσία τους συκοφαντική δυσφήμιση με τη νομική ένοια του όρου. Δεν είναι πρώτη φορά που παρουσιάζονται χρήστες οι οποίοι, είτε από εμπορικό συμφέρον, είτε από αφέλεια καταλήγουν να δυσφημούν αβασάνιστα εταιρίες που επί χρόνια αποδεικνύουν την αξιοπιστία και τη σοβαρότητά τους. Η περίπτωση του χρήστη με το user name "Flashy", αν και έχει ξαναπαρουσιαστεί, ανήκει ίσως στη δεύτερη κατηγορία, αφού από τα δεδομένα που ο ίδιος δημοσιοποιεί προκύπτει το νεαρό της ηλικίας του - ξεκινά σπουδές τουριστικών επαγγελμάτων στη Ρόδο - και επίσης στην υπογραφή του μας προτείνει ως ιστοσελίδα του την ελληνική ιστοσελίδα του Χάρυ Πότερ όπου είναι ο κύριος γράφων του σχετικού forum με 7.200 μηνύματα από τον Ιούλιο του 2003 ή αλλιώς 14 μηνύματα ανά ημέρα. Συνεπώς δεν πιστεύω ότι ο σκοπός του είναι πραγματικά η υπονόμευση των εμπορικών συμφερόντων της μιας εταιρίας ή η προώθηση της άλλης. Πιθανόν όμως η υπεραπασχόλησή του με τον ονειρικό κοσμο του Χάρυ Πότερ να τον εμπόδισε να συναισθανθεί τη βαρύτητα των ισχυρισμών του στον πραγματικό κόσμο και τις διαστάσεις που μπορεί να λάβουν. Ωστόσο, επειδή: - δεν είναι δυνατό να ασχολούμαστε κάθε φορά με την ερμηνεία των όποιων απερίσκεπτων ισχυρισμών, - δεν θα θέλαμε να βλέπουμε τις λιγοστές εταιρίες διάθεσης αστρονομικού εξοπλισμού να οδηγούνται σε περιττές δικαστικές διαμάχες, - δεν επιτρέπεται να βρεθεί νεαρός χρήστης του forum μπλεγμένος σε υποθέσεις συκοφαντικής δυσφήμισης, είναι καλύτερο το Astrovox να επαναδιατυπώσει σε περίοπτη θέση μια-δυο σταθερές αρχές δεοντολογίας, οι οποίες φυσικά δεν πρόκειται να θίξουν την ελευθερία του λόγου ή τον αυθορμητισμό των χρηστών του forum. Μιά βασική αρχή κατά τη γνώμη μου είναι ό,τι λέγεται και αφορά ευαίσθητα θέματα να είναι καλά τεκμηριωμένο αλλιώς είναι καλύτερα να μή λέγεται. Επίσης η απρόκλητα προσβλητική συμπεριφορά θα πρέπει να είναι αιτία πιθανού αποκλεισμού κάποιου χρήστη, όπως δυστυχώς έχει συμβεί (σωστά) στο παρελθόν. Ελπίζω ότι δεν είμαι ο μόνος που χρειάζεται ένα καλό και θετικό κλίμα για να χαίρεται τη συμμετοχή και την ανταλλαγή απόψεων στο forum του Astrovox. Με τιμή, Στέφανος Σοφολόγης

Αγαπητέ Flashy, το να μην είναι κάποιος authorised dealer δεν είναι ούτε παράνομο ούτε ύποπτο αλλά νόμιμη, συνηθισμένη και επιθυμητή πραγματικότητα για χιλιάδες είδη υψηλής και μή τεχνολογίας. Δεν καταλαβαίνω γιατί επιθυμείς τόσο πολύ την ύπαρξη μονοπωλίου για τη Celestron στην Ελλάδα. Κάθε άλλη χώρα έχει δεκάδες ή και εκατοντάδες καταστήματα όπου πωλούνται τα προϊόντα της και οι ερασιτέχνες έχουν την ευκαιρία επιλογής. Εμείς γιατί να μην έχουμε; Είναι εντελώς ακατανόητη η ευκολία με την οποία συκοφαντείς μια εταιρία η οποία στέκεται αξιοπρεπέστατα στο χώρο της από την αρχή της λειτουργίας της. Δεν καταλαβαίνω πώς τόσα χρόνια που ψωνίζω από την Aktis (και όχι μόνο) δεν δυσαρεστήθηκα ποτέ (απεναντίας το service είναι ασυνήθιστα υψηλό για τα ελληνικά εμπορικά δεδομένα) ενώ εσύ διατηρείς τόσο περίεργη στάση. Άν υπάρχει κάποιος λόγος πέρα από το ότι πουλά φθηνότερa τα Celestron, γνώρισέ τον και σε μας ώστε να προσέχουμε. Τρεις εταιρίες έχουμε όλες κι όλες στην Ελλάδα, και είναι όλες αξιόλογες. Είναι πολλές; Πρέπει να τις μειώσουμε; Όταν συκοφαντείς επιλεκτικά (και επανειλημμένα) την Aktis προτείνοντας ταυτόχρονα το Πλανητάριο Θεσσαλονίκης τί άλλο καταφέρνεις από το να προσβάλλεις το Πλανητάριο και να το φορτώνεις (ξανά) με τη ρετσινιά της συκοφαντίας μέσω τρίτων; Προσωπικά εκτιμώ και τις τρείς εταιρίες του χώρου (η τρίτη είναι του κ. Νομικού στον Πειραιά) και θεωρώ ότι ο ανταγωνισμός τους ωφελεί και εμάς και τις ίδιες μακροπρόθεσμα. Στέφανος

Φίλε Crusader, Περί κόστους προσοφθαλμίων διαφορετικού εστιακού μήκους (όχι διαμέτρου): Στην ίδια σειρά προσοφθαλμίων, πχ. Plossl , κάθε φακός μικρότερου εστιακού μήκους είναι εσωτερικά μια μικρογραφία (χονδρικά)του αμέσως προηγούμενου (μεγαλύτερου) φακού. Συνεπώς ο 40mm περιέχει τα μεγαλύτερα οπτικά στοιχεία, το περισσότερο μέταλλο και έχει το μεγαλύτερο βάρος και μέγεθος. Κοστίζει λοιπόν περισσότερο. Για το 102mm/900mm αξίζει τον κόπο να πάρεις ένα φίλτρο για τη φωτομόλυνση (light pollution filter, όχι όμως narrow-band αλλά broad-band γιατί αλλιώς το συνολικό φως θα μειωθεί πάρα πολύ και το 102mm/900 δεν συλλέγει και πολύ εξ' αρχής). Μ' αυτό το μέγεθος τηλεσκοπίου είναι πολύ σημαντικό η παρατήρηση των deep sky objects να γίνεται κάτω από πολύ σκοτεινό ουρανό. Τα αντικείμενα όμως που θα φαίνονται ικανοποιητικά θα είναι πάντοτε σχετικά λίγα. Δυστυχώς για εκτεταμένη παρατήρηση dso το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο είναι μονόδρομος. Όσο για τη μικρότερη μεγέθυνση (προσοφθάλμιος 40 ή 32 mm), ναι μεν θα σου δώσει φωτεινότερες εικόνες αλλά το όφελος αυτό μετριάζεται επειδή τα αντικείμενα μικραίνουν. Στην πράξη αποδεικνύεται ότι η μικρή μεγέθυνση χρησιμεύει πιό πολύ για το ευρύτερο οπτικό πεδίο παρά για την αύξηση της φωτεινότητας στα dso. Αυτά απαιτούν πιό συχνά μεσαίες μεγεθύνσεις. Στέφανος

Για το καλοκαίρι που έρχεται έχω βάλει σκοπό να περάσω μιά "αστρονομική εβδομάδα" στην Αλλόνησο (το τερπνόν μετά του ...τερπνού!) Είναι ακόμα πιο κοντά στο απόλυτα σκοτεινό τμήμα του Αιγαίου (χάρτης φωτορύπανσης του Astrovox) και μακρύτερα από τα φώτα της Λάρισας και του Βόλου απ' ό,τι η Σκιάθος. Εξάλλου η Αλλόνησος είναι πιο αραιοκατοικημένη το καλοκαίρι από την πολύ κοσμική Σκιάθο και πιστεύω ότι θα είναι ευκολότερο να βρεί κάποιος ήσυχα μέρη για παρατήρηση, ιδίως στο βόρειο τμήμα. Ο κ. Barry Pemberton, ιδιοκτήτης της Orion Optics (UK), μου είπε σε παλαιότερη συνομιλία μας ότι συνηθίζει να έρχεται στη Σκιάθο για διακοπές και του αρέσει πολύ. Τον ρώτησα λοιπόν αν φέρνει μαζί του τηλεσκόπιο, και τί μου είπε: Όχι διότι στο νησί αποσπάται από ...επίγειους στόχους! (Δίκιο έχει ο άνθρωπος, όλο το χρόνο μέσ' στα τηλεσκόπια και τη γυαλόσκονη, πρέπει να ξεσκάσει! ) Στέφανος

Ούπς! ...συγχωρέστε με, πρόλαβα και έστειλα τη μία και είναι πρακτικά η ίδια με μια από τις δύο του Astrovox (πώς μπορεί κανείς να αποσύρει φωτογραφία που έστειλε για να μην καταλαμβάνει άδικα χώρο; ) Αν θέλει κάποιος να συγκρίνει τη φωτορύπανση της Ελλάδας με αυτή της υπόλοιπης Ευρώπης (...και να πάρει θάρρος!) μπορεί να δεί εδώ: http://www.astrosurf.com/lombry/Images/pollution-lumineuse-cinzano.jpg http://www.manastro.co.uk/members/img/lights_europe_lrg.jpg http://www.clocktower.demon.co.uk/stockgrove/light/europe.jpg Συγνώμη και πάλι για το λάθος. Φιλικά, Στέφανος

Αγαπητοί φίλοι, Θα δοκιμάσω να στείλω στο Astrovox χάρτες της φωτομόλυνσης της Ελλάδας (δορυφορικές εικόνες) ή τουλάχιστον τα links όπου μπορεί να δεί κανείς αυτούς τους χάρτες για όλη την Ευρώπη. Θα ανοίξω όμως νέο thread ώστε να είναι ευκολότερο να τους ανζητήσει κανείς στο μέλλον. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Adam, Πράγματι, δεν μπορώ κι εγώ να σκεφτώ κάτι καταλληλότερο για τη χρήση που θέλεις από τις ισημερινές στηρίξεις της Vixen και ιδίως την GP-DX. Άν σου φαίνεται ακριβή επιλογή, πιό οικονομικές (αλλά αρκετά καλές) είναι οι κινέζικες EQ-6 και HEQ-5. Όσο γιά τρίποδο, αγόρασε το πιό ισχυρό που μπορείς να βρείς, έχει τεράστια σημασία. Αν θέλεις να βρείς ένα νευτώνιο οπτικό σωλήνα πολύ υψηλής ποιότητας, ρίξε μια ματιά στην Αγγλική εταιρία http://www.orionoptics.co.uk Προσωπικά είμαι εξαιρετικά ικανοποιημένος από το 10ιντσο νευτώνιο της Orion Optics που χρησιμοποιώ εδώ και τέσσερα χρόνια. Φίλε JOXARY, Παρότι είναι επικίνδυνα εύκολο να παρεξηγηθεί κανείς όταν μιλά δημοσίως για θέματα τιμών και αντιπροσωπειών, και να κατηγορηθεί (πολύ συνηθισμένο) ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης εταιρίας, θα εκφράσω μερικές σκέψεις, μόνο και μόνο επειδή εμείς οι πελάτες των καταστημάτων εξειδικευμένου (=συνήθως ακριβού ) εξοπλισμού, όντας εκ φύσεως απαιτητικοί αλλά και «καχύποπτοι», ταλαιπωρούμαστε πολύ μέχρι να βεβαιωθούμε ότι θα κάνουμε την καλύτερη αγορά στην καλύτερη τιμή. (Με τα χρήματα που συνειδητά έχω ξοδέψει τα τελευταία χρόνια για πλήρη και έγκυρη ενημέρωση θα μπορούσα να αγοράσω άλλο ένα καλό τηλεσκόπιο.) Όταν ως φοιτητής προσπαθούσα να αποκτήσω αστρονομικό εξοπλισμό, οργιζόμουν πολύ με τις εξωπραγματικές τιμές που επικρατούσαν στη χώρα μας: οποιοδήποτε Celestron το 1990 στο μοναδικό κατάστημα της Αθήνας είχε 3πλάσια ως 4πλάσια τιμή απ' ό,τι στην Αμερική!!! Από τότε έχουν αλλάξει πολλά: ανταγωνισμός, φορολογία εισαγωγών, νόμισμα, νομισματικές ισοτιμίες κλπ. και πλέον αναμένουμε τιμές όχι πάνω από 1,5 φορά (χονδρικά) επί των τιμών της Αμερικής (για τα αμερικανικά τηλ/πια φυσικά). Επιπλέον, το δολλάριο πέφτει συνεχώς έναντι του ευρώ, και αν οι τιμές στην Αμερική μείνουν σταθερές, εδώ πρέπει να μειωθούν. Οι διαφορές που διαπιστώνεις στις τιμές μεταξύ εταιριών (αναφέρομαι γενικά και όχι υποχρεωτικά στις δύο εταιρίες), οφείλονται συνήθως στους νόμους του ελεύθερου εμπορίου αλλά και στη σκληρή πολιτική των μεγάλων κατασκευαστών. Κανένας έμπορος δεν είναι ευχαριστημένος με τις τιμές που έχει. Όλοι θα ήθελαν να μπορούσαν να είχαν χαμηλότερες τιμές από τους ανταγωνιστές τους για να συγκεντρώσουν την πελατεία και να αυξήσουν τα κέρδη τους. Και φυσικά κανένας έμπορος δεν είναι τόσο κοντόφθαλμος (τουλάχιστον όχι για πολύ) ώστε να διατηρεί με τη θέλησή του τιμές πολύ υψηλότερες από τον ανταγωνισμό, εκτός άν νομίζει ότι στην εποχή της πληροφορίας και του Internet μεγάλο μέρος της πελατείας δεν θα αντιληφθεί τις χαμηλότερες τιμές. Δυστυχώς όμως, όταν ένας εισαγωγέας μιας μικρής χώρας θέλει να παραγγείλει μια μικρή ποσότητα προϊόντων από ένα μεγάλο κατασκευαστή, υποχρεώνεται ή να πληρώσει ακριβά (και άρα να πουλήσει ακριβά) ή να παραγγείλει μεγάλη ποσότητα (την οποία δεν μπορεί να διαθέσει). Αντίθετα, ο εισαγωγέας μιας μεγάλης χώρας, κάνοντας μια μεγάλη παραγγελία πετυχαίνει πολύ μειωμένες τιμές και μπορεί αν θέλει (ενωμένη Ευρώπη), να διαθέσει τα προϊόντα και σε μικρότερους εισαγωγείς άλλων χωρών. Έτσι, για τους Έλληνες εμπόρους είναι πολλές φορές φθηνότερο να αγοράζουν από ένα μεγάλο εισαγωγικό οίκο της Ευρώπης παρά κατευθείαν από τον κατασκευαστή αφού άλλωστε η ποιότητα δεν αλλάζει. Από που θα αγοράσει τελικά ο πελάτης; Φυσικά από εκεί όπου θα βρεί την καλύτερη τιμή για το ίδιο προϊόν και εξυπηρέτιση. Αν κάποιο κατάστημα πουλάει ακριβότερα στον ίδιο τόπο όπου υπάρχουν φθηνότερα καταστήματα, ή θα πρέπει να αναπτύξει πολύ υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών ή να βρεί τον τρόπο να πουλά το ίδιο φθηνά. Ένα είναι σίγουρο: η πλειοψηφία των πελατών είναι ενημερωμένη και οι μεγάλες διαφορές τιμών δεν μπορούν να αντέξουν μακροχρόνια. Οι έμποροι το γνωρίζουν αυτό καλά και συνήθως προσαρμόζονται γρήγορα. Ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται, λειτουργεί ευτυχώς πάντοτε υπέρ μας. Καλές αγορές, Στέφανος

Φίλη galaxia, Για τις συννεφιασμένες μέρες, λίγη φαντασία βοηθάει. Φαντάσου ότι ξεκινάς για ένα ταξίδι προς ένα μακρινό αμυδρό αστέρι. Φαντάσου ότι φτάνεις τόσο κοντά του που το φως του γίνεται λαμπερό και σε ζεσταίνει. Και ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι έχει και πλανήτες! Διαλέγεις έναν και κατευθύνεσαι προς τα 'κει. Φαντάσου ότι είναι πολύχρωμος και μάλιστα έχει και ατμόσφαιρα που αλλάζει γοργά σχήματα και κάνει παιχνίδια με το φως. Παίρνεις τη μεγάλη απόφαση να προσγειωθείς μην ξέροντας τι θα συναντήσεις. Και - τι θαύμα - προσγειώνεσαι και ανακαλύπτεις ότι ο πλανήτης αυτός έχει ζωή! Μια τεράστια και ενδιαφέρουσα ποικιλία από ζωή κάθε μορφής! Είναι το πιό όμορφο μέρος του διαστήματος που έχεις δεί μέχρι τώρα! Δεν θα ήταν υπέροχο να μπορούσες να παρατηρήσεις από κοντά αυτή την εξωτική γωνιά του σύμπαντος, να βρεθείς πραγματικά εκεί; ...Ε, εκεί ακριβώς βρίσκεσαι! Απόλαυσέ το μέχρι να φύγουν και πάλι τα σύννεφα! Ελπίζω, να μην προσγειώθηκες ανώμαλα! Στέφανος

Αγαπητοί φίλοι, Σας στέλνω με χαρά την πρώτη μου φωτογραφία της Σελήνης με τηλεσκόπιο. Την τράβηξα σήμερα μαζί με μερικές ακόμα δοκιμάζοντας τις δυνατότητες μιας μικρής ψηφιακής μηχανής Sony των 2 Mpixel. Η περιοχή που φωτογράφισα δεν είναι τυχαία: Από τότε που μαθητής πρωτοκοίταξα τη Σελήνη με οπτικό όργανο (ένα ρωσικό μονόκυαλο 10Χ30), το βόρειο τμήμα της Mare Imbrium συνεχίζει να με γοητεύει με τη μεγάλη ποικιλία σχηματισμών, «τοποθετημένων» με περισσή αρμονία και ομορφιά. Νομίζω πως κανένα άλλο σημείο της Σελήνης δεν παρουσιάζει τέτοια αρμονία και τόση ομοιότητα με γήινο χάρτη που περιέχει θάλασσες, νησιά, κόλπους και βουνά. Δείτε τη στις αστροφωτογραφίες (κατηγορία Ήλιος-Σελήνη) ή εδώ: http://www.astrovox.gr/forum/album_comment.php?pic_id=348 και ευπρόσδεκτο κάθε σχόλιο. Ίσως ξεδιαλέξω ακόμη 1-2 φωτό για να στείλω, φυσικά όχι για την αστρονομική τους αξία, αλλά για τη χαρά της πρώτης φοράς... Φιλικά, Στέφανος

Πραγματικά, όσο οι δακτύλιοι του Κρόνου θα «κλείνουν» (μέχρι να γίνουν μια αόρατη ευθεία γραμμή το φθινόπωρο του 2009), τόσο θα δυσκολεύει η παρατήρηση του χάσματος Cassini, όχι τόσο στα άκρα αλλά κυρίως στα πιό κεντρικά σημεία. Αυτό συμβαίνει όχι επειδή οι δακτύλιοι έχουν κάποιο πάχος, αλλά επειδή εμείς από τη θέση που βρισκόμαστε βλέπουμε πάντοτε την προβολή τους στο νοητό επίπεδο που είναι κάθετο στη διεύθυνση Γη - Κρόνος. Συνεπώς, εκτός από τα ακραία σημεία του χάσματος (δεξιά και αριστερά) όπου το φαινόμενο άνοιγμα δέν επηρεάζεται από το «κλείσιμο» των δακτυλίων (γιατί είναι κάθετο στη παραπάνω διεύθυνση), όλα τα υπόλοιπα μέρη του χάσματος και των δακτυλίων γενικότερα θα στενεύουν όσο θα προοδεύει το «κλείσιμο». Έτσι θα δυσκολεύει η παρατήρηση τους και αυτή τη δυσκολία πιστεύω ότι εννοεί ο φίλος Aristarchus. Το πάχος των (ορατών) δακτυλίων είναι φοβερά μικρό, από 100m μέχρι 1km (NASA). Αν φτιάχναμε ένα ακριβές μοντέλο του Κρόνου με διάμετρο 1m (η σφαίρα του πλανήτη), οι δακτύλιοι θα έπρεπε να γίνουν από χαρτί πάχους 0,008mm! Το χάσμα θα ήταν 39mm. Είναι φανερό λοιπόν ότι το πάχος των δακτυλίων δεν βάζει κανένα εμπόδιο στη παρατήρηση του χάσματος Cassini. (Να έφτιαχνε και ο καιρός...) Δείτε εδώ μιά ωραία φωτογραφία της εξέλιξης του «κλεισίματος» ή «ανοίγματος»: http://www.aip.de/~gallery/solar_system/Saturn/saturnseasons_hst_big.jpg Αν σας αρέσει για desktop, ρυθμίστε το Google σε θέση "Images", αναζητήστε "saturn seasons" και κατεβάστε μία με καλή ανάλυση. Φιλικά, Στέφανος

Το χάσμα Cassini έχει πλάτος 4.700 km (ή 4.650-4.800 ανάλογα με την πηγή). Η απόσταση του Κρόνου από τη Γη τη στιγμή που γράφω είναι 8,509 a.u. (αστρονομικό software Redshift5) δηλ. 8,509x149.598.000=1273 εκατ. km. Η διαίρεση 4.700/1.273.000.000 δίνει την εφαπτομένη της γωνίας με την οποία βλέπουμε το χάσμα από τη Γη. Με επιστημονικό κομπιουτεράκι βρίσκουμε από την εφαπτομένη ότι η γωνία αυτή είναι 0,76'' της μοίρας (0,76arcsec). Άλλος τρόπος: από μια μεγάλη φωτογραφία του Κρόνου διαπιστώνουμε με ένα χάρακα ότι το χάσμα είναι περίπου το 1/27 της διαμέτρου του πλανήτη (χωρίς τους δακτυλίους). Από το Sky & Telescope βλέπουμε ότι η φαινόμενη διάμετρος του Κρόνου στά τέλη Νοεμβρίου 2004 είναι 19,8". Συνεπώς η τιμή που θέλουμε είναι 19,8/27= 0,7" Στά μέσα Ιανουαρίου ο Κρόνος θα πλησιάσει μέχρι τις 8,076 a.u. συνεπώς το χάσμα θα φτάσει τα 0,8". Αυτά όλα ισχύουν γιά το χάσμα όπως φαίνεται στις άκρες των δακτυλίων (δεξιά και αριστερά). Θεωρητικά, με αυτό το γωνιακό άνοιγμα το χάσμα Cassini θα έπρεπε να είναι ορατό μόνο με τηλεσκόπια διαμέτρου 150mm και πάνω. Ευτυχώς όμως είναι ορατό και με πολύ μικρότερα (κυρίως επειδή είναι μια συνεχόμενη γραμμή με υψηλό κοντράστ). Και μια ...δυσάρεστη πληροφορία: Ο Κρόνος βρίσκεται σε πορεία απομάκρυνσης από τη Γη και θα απομακρύνεται μέχρι το 2019 οπότε θα φαίνεται στα 3/4 περίπου της σημερινής διαμέτρου του. Στη συνέχεια θα αρχίζει να πλησιάζει και θα ξαναφτάσει στο σημερινό φαινόμενο μέγεθος το 2035! Καλύτερα να τον παρατηρήσουμε τώρα... Καλές παρατηρήσεις, Στέφανος