Στέφανος Σοφολόγης

Αντώνη, πολύ εντυπωσιακή και η φωτογραφία του Τ. Legault, δεν την είχα ξαναδεί νομίζω. Όταν βρείς τη φωτό του Feb. 2003 στο S&T, μεγένθυνε με τη φαντασία σου το αεροπλάνο 3-4 φορές και θα είσαι πολύ κοντά σ' αυτό που είδα (αλλά με φόντο τη Σελήνη). Με την ευκαιρία, δες στις επόμενες σελίδες του δύο από τις λεπτομερέστερες (ερασιτεχνικές) φωτογραφίες του Μ51 και της σεληνιακής περιοχής του Plato που έχουν δημοσιευθεί ποτέ. Όσο για τους δορυφόρους, έχω δει και γω αρκετές φορές μαύρα στιγματάκια να περνούν ταχύτατα και ευθύγραμμα μπροστά από το φεγγάρι, αλλά μάλλον καμμιά φορά δεν έτυχε να έχω μεγάλη μεγέθυνση και να δω λεπτομέρεια (σχήμα). Όμως αρκετές φορές έχουν περάσει πουλιά σε νυχτερινή πτήση (και μεγάλο ύψος) και είναι εξαίσιο θέαμα! Άντε να φτιάξει κι ο καιρός... Στέφανος

Υποθέτω, ότι οι υπολογιζόμενες πιθανότητες (από τα στατιστικά δεδομένα) να βομβαρδιστεί μιά μικρή επιφάνεια όπως το αποτύπωμα του ποδιού με ικανό αριθμό μετεωριτών ώστε να εξαφανιστεί τελείως, οδηγούν στον υπολογισμό του εξαιρετικά μεγάλου χρονικού διαστήματος. Επίσης, αν δεν κάνω λάθος, ο ρυθμός πτώσης μετεωριτών στη Γη/Σελήνη είναι μέγεθος που φθίνει με το πέρασμα των χιλιετιών. Ή τουλάχιστον έφθινε έντονα στο παρελθόν. Γνωρίζει κάποιος κάτι πάνω σ' αυτό; Στέφανος

Φίλοι, μιά που λόγω της κακοκαιρίας δεν μπορώ να συνεχίσω τις δοκιμές του binoviewer με τους ορθοσκοπικούς Baader 6mm που έχω από χθές στα χέρια μου (γρήγορη η Aktis), θα σας περιγράψω ένα από τα σπανιότερα θεάματα που είχα την τύχη να δώ τη δεύτερη νύχτα της δοκιμής - αν και δεν είναι ακριβώς αστρονομικό. Καθώς λοιπόν είχα ξεχαστεί να κοιτάζω γοητευμένος την πελώρια και πολυποίκιλτη σφαίρα της Σελήνης που γέμιζε σχεδόν το οπτικό πεδίο (στις 80Χ), αισθανόμουν πλέον ότι ήμουν σε τροχιά από πάνω της. Εκεί ακριβώς δέχτηκα επίθεση από ...γήινο σκάφος: Ένα τεράστιο τετρακινητήριο αεροπλάνο εισέβαλε ως σιλουέτα στο οπτικό πεδίο και σε μιά εξωφρενική επίδειξη συμμετρίας πέρασε μπροστά από το κέντρο της Σελήνης καλύπτοντας με τα φτερά του μια πλήρη διάμετρο του δίσκου της. Το πέρασμα έγινε αρκετά αργά και θεαματικά γιατί η πορεία του αεροπλάνου σχημάτιζε μικρή γωνία με την προοπτική μου. Το αεροπλάνο ακολούθησαν τέσσερις εντυπωσιακές, πυκνές ουρές καυσαερίων που διαλύθηκαν πολύ αργά σε μυριάδες μικρούς τυρβώδεις στροβίλους, οι οποίοι από ταχύτατοι και αδιαφανείς κατέληξαν σε αργούς και αραχνοΰφαντους πριν εξαφανιστούν τελείως! Επιπλέον, το κιτρινωπό φώς της Σελήνης που βρισκόταν ακόμη σχετικά χαμηλά πάνω από τον Υμητό, έκανε τη σιλουέτα των καυσαερίων να περάσει απ' όλους τους τόνους του καφετί, δίνοντας μιά έντονη «πολεμική» ατμόσφαιρα στο σκηνικό. Παρόμοια σκηνή αλλά με φόντο τον Ήλιο και πολύ λιγότερη «ένταση» απ΄αυτό που είδα στον προσοφθάλμιο, έχει δημοσιεύσει το Sky & Telescope στο τεύχος Φεβρουαρίου 2003, σελ. 136. (Μου είχε εντυπωθεί αρκετά ώστε να ψάξω να την ξαναβρώ.) Δεν νομίζω ό,τι έχω πολλές πιθανότητες να ξαναδώ κάτι τέτοιο αφού και η μία φορά είναι πολύ βάσει των πιθανοτήτων. Πάντως η μίξη δύο πολύ οικείων και διαφορετικών στοιχείων (π.χ. φεγγάρι, αεροπλάνο) μπορεί υπό κάποιες συνθήκες να δώσει εντυπωσιακές σκηνές. Φιλικά, Στέφανος

Παιδιά, δεν θα αντέξω ένα τέτοιο debate! Όλη η ιστορία απευθύνεται σε ένα κοινό που δεν έχει διαβάσει ούτε μια σελίδα Αστρονομίας ή έστω Φυσικής στη ζωή του, και η επιστήμη και η τεχνολογία του είναι το ίδιο νεφελώδης και ακατανόητη (και γι αυτό ισοδύναμη) με τη μαγεία. Έλεος! Χιλιάδες πανεπιστήμια, ερευνητές, επιστήμονες και σκεπτόμενοι άνθρωποι δεν θα εξαπατούνταν έτσι απλά. Τη στιγμή μάλιστα που όλα τα ψευτοεπιχειρήματα καταρρίπτονται και με γνώσεις φυσικής γυμνασίου συν λίγη γνώση φωτογραφίας. Οι άσχετοι δημοσιογράφοι φυσικά αισθάνονται (ή κάνουν πως αισθάνονται) ότι θα μπορούσαν να εξαπατηθούν. Αφήστε τους να πάνε στην ευχή... Στέφανος

Αγαπητέ κ. Μαυρουδή, Επειδή κι από τα προηγούμενα γραπτά σας είναι ολοφάνερο ότι σας ενδιαφέρει να ασχοληθούμε σοβαρά με τις απόψεις σας περί οργανωμένης επιστημονικής απάτης στο χώρο της σύγχρονης Φυσικής, σας προτρέπω έντονα να ανοίξετε μια καινούργια θεματική ενότητα με όποιο τίτλο θεωρείτε κατάλληλο, ώστε όποιος επιθυμεί να συζητήσει, να συμφωνήσει και να αντιπαρατεθεί με τις απόψεις σας, να το κάνει μέχρι όποιου βαθμού νομίζει. Δεσμεύομαι να συμμετάσχω στη συζήτηση - όταν έχω κάτι να πώ - παρότι έχετε ...ιδιαζόντως βεβαρυμένο παρελθόν σε ό,τι αφορά την τήρηση στοιχειώδους σεβασμού και (άγραφων) κανόνων επιτυχούς επικοινωνίας μεταξύ αγνώστων (και αόρατων) συζητητών. Στην παρούσα θεματική ενότητα οι γράφοντες επιθυμούν να συζητήσουν για την ακτίνα του γνωστού σύμπαντος και τα συναφή κοσμολογικά προβλήματα. Ασφαλώς τα ξαφνικά κεντρίσματα και οι απρόσμενες προκλήσεις είναι μία τακτική για την πρόκληση προσοχής, φοβάμαι όμως ότι αν τη συνεχίσετε και όπως κάνατε στο παρελθόν διαπρέψετε στην τακτική του κλεφτοπόλεμου ή των παρενοχλήσεων μικρού παιδιού προς ομήγυρη ενηλίκων από την οποία ζητάει το ενδιαφέρον της, θα αντιμετωπίσετε τη σιωπή και αδιαφορία των συνομιλητών σας (ο μόνος που το πετυχαίνετε) και θα οδηγήσετε τον εαυτό σας σε αποχώρηση για δεύτερη φορά. Δεχτείτε την προτροπή μου και τολμήστε τη δυσκολία της ισότιμης συζήτησης. Οι συνομιλητές σας ανήκουν στο ατελές είδος των ανθρώπων, και το είδος αυτό έχει το ελάττωμα να παραμερίζει ότι του γίνεται δυσάρεστο. Αυτό το forum έχει αποδείξει ότι εδώ δυσάρεστες γίνονται μόνον οι συμπεριφορές και όχι οι απόψεις. Μην περιοριστείτε να καυχηθήτε ό,τι οι απόψεις σας ενόχλησαν. Καυχηθήτε στο τέλος ό,τι ακουστήκατε (σας άκουσαν) και πείσατε ή προβληματίσατε. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε pthomaidis, Η βασική διαφορά μεταξύ προσοφθαλμίων 1.25" και 2" είναι το μέγιστο οπτικό πεδίο που μπορεί να επιτευχθεί (και συνεπώς το μέγιστο εστιακό μήκος που μπορεί να μας δώσει «κανονικό» φαινόμενο οπτικό πεδίο, πχ 50°). Με τους φακούς μεγάλης εξωτερικής διαμέτρου (2") πετυχαίνουμε μεγαλύτερα πραγματικά οπτικά πεδία: - Στις 1.25" (31,75mm) η μέγιστη διάμετρος του κυκλικού εστιακού επιπέδου (fieldstop) περιορίζεται στα 27mm περίπου, αφού κάποιο πάχος πρέπει να έχουν και τα τοιχώματα του σωλήνα του προσοφθαλμίου. Αυτά καταλαμβάνουν τη διαφορά 31.75-27=4.75mm περίπου. Έτσι, με λίγη απλή τριγωνομετρία βρίσκουμε ότι για να διατηρήσουμε ένα φαινόμενο οπτικό πεδίο 50°, μπορούμε να έχουμε θεωρητικό εστιακό μήκος μέχρι 29mm. Στην πράξη, μέχρι φακούς 32mm (Plossl) το φαινόμενο οπτικό πεδίο παραμένει ικανοποιητικό δηλ. περίπου 50°. Ένας φακός όμως 40mm, επειδή δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει fieldstop μεγαλύτερο από 27mm, καταλήγει να έχει περιορισμένο φαινόμενο οπτικό πεδίο, περίπου 40°. - Στίς 2" (50.8mm), ο προηγούμενος περιορισμός των 27mm γίνεται 46mm, κι έτσι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την επιπλέον διαθέσιμη διάμετρο του fieldstop φτάχνοντας είτε φακούς της περιοχής 25mm-35mm με μεγάλο φαινόμενο οπτικό πεδίο (65°-82°) είτε φακoύς με κανονικό φαινόμενο οπτικό πεδίο αλλά μεγάλο εστιακό μήκος, π.χ. Plossl 55mm. Η χρήση των φακών 2" είναι περισσότερο αυτονόητη για τηλεσκόπια με μεγάλο εστιακό μήκος, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να φωτίσουν οπτικό πεδίο διαμέτρου μεγαλύτερης από 2-3cm. Με λίγα λόγια, όταν τα οπτικά και ο εστιαστής το επιτρέπουν, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προσοφθάλμιους 2" για να αυξήσουμε είτε το πραγματικό μας οπτικό πεδίο (π.χ. από 1.5° σε 2.5°) είτε/και το φαινόμενο οπτικό πεδίο (π.χ. από 50° σε 82°). Φυσικά πληρώνουμε το τίμημα σε κόστος, βάρος, και ίσως δυσχρηστία (όγκος, προβλήματα ζύγισης). Στην ιστοσελίδα της Televue μπορεί κανείς να βρεί πληθώρα πληροφοριών για τους προσοφθάλμιους φακούς: http://www.televue.com/engine/page.asp?cat=2 Αν θέλει κανείς να εμβαθύνει στα παραπάνω, μπορεί να μελετήσει τον πίνακα: http://www.televue.com/engine/page.asp?ID=144 Φιλικά, Στέφανος

Φίλε ngc 4565, όπως γράφω και στο κείμενο, το τηλεσκόπιό μου είναι Orion Optics GX250 f/4.8, δηλ. ένα νευτώνιο 10ιντσο (με ισημερινή στήριξη όμως την ΕQ-5 αντί για την Great Polaris). Σας ευχαριστώ όλους που χαίρεστε μαζί μου και ευχαριστώ και για τη ..."ζήλια"! Νομίζω ότι αν το βάλει κανείς μεσοπρόθεσμο στόχο, δεν είναι τόσο δύσκολο να αποκτήσει ένα καλό binoviewer. Αξίζει τον κόπο τώρα που η σχετική τεχνολογία έχει ωριμάσει. Φιλικά, Στέφανος

Φίλοι αστροπαρατηρητές, όπως είχα υποσχεθεί σε προηγούμενες συζητήσεις, σας μεταφέρω τις πρώτες μου εντυπώσεις από το binoviewer της Baader Planetarium, το Mark V (5η εξέλιξη του εξαιρετικού αρχικού σχεδίου της Zeiss). Πρίν αρχίσω τα ...επιφωνήματα δίνω κάποιες πληροφορίες που πιθανόν ενδιαφέρουν όσους σκέφτονται παρόμοια επένδυση: Ποιότητα κατασκευής/σχεδίασης Υπεράνω κάθε κριτικής. Εξαιρετικό φινίρισμα, συναρμολόγηση και συνολική αίσθηση. Πολύ συμπαγής κατασκευή. Το σύστημα ξεχωριστής εστίασης για κάθε προσοφθάλμιο έχει εξαιρετική αίσθηση και κατασκευή. Οι επιστρώσεις όλων των επιφανειών των πρισμάτων είναι “state-of-the-art”. Το χρώμα τους είναι πολύ αμυδρό κοκκινωπό, Συνεπώς, το πολύ σημαντικό για την παρατήρηση των DSO πράσινο φώς διαπερνά εξ΄ολοκλήρου το οπτικό όργανο χωρίς να ανακλάται στις επιφάνειες των πρισμάτων. (Σχεδιάστηκαν έτσι γιατί το ανθρώπινο μάτι στο σκοτάδι βλέπει σχεδόν αποκλειστικά με τα πράσινα φωτόνια, με ασπρόμαυρη αίσθηση βέβαια). Το άνοιγμα εμπρός από το πρίσμα εισόδου είναι 28mm, το μεγαλύτερο που συναντάται σε binoviewer σχεδιασμένο για προσοφθάλμιους 1.25” κι όμως η οπτική διαδρομή είναι η μικρότερη που συναντάται -110mm! Το μόνο αρνητικό που βρίσκω είναι ό,τι το όργανο δεν συνοδεύεται από κάποιο εγχειρίδιο χρήσης/χαρακτηριστικών, αλλά μόνο από ένα φύλλο που περιγράφει στη μια σελίδα στα αγγλικά τα πλεονεκτήματα του νέου συστήματος στερέωσης των προσοφθαλμίων (εξαιρετικό στη χρήση) και στην άλλη σελίδα τα γενικά χαρακτηριστικά του οργάνου στα γερμανικά! Εστίαση Είναι το μέγα θέμα με τα binoviewer, ιδίως για νευτώνια τηλεσκόπια όπως το δικό μου (Orion Optics GX250 f/4.. Εξ΄ αιτίας της οπτικής διαδρομής του φωτός μέσα από το σύστημα πρισμάτων, χρειάζεται ο εστιαστής να μπορεί να εισέλθει στο τηλεσκόπιο 3-4 ίντσες από τη συνηθισμένη θέση εστίασης. Αυτό δε γίνεται εύκολα στα νευτώνια (και όχι μόνο) και γι αυτό οι εταιρίες συνοδεύουν τα binoviewer με ειδικά συστήματα φακών (τύπου Barlow) που τοποθετούνται μπροστά απ΄αυτά και επιτρέπουν την εστίαση με λιγότερη διαθέσιμη διαδρομή του εστιαστή. Αναγκαστικά όμως αυξάνουν και τη μεγέθυνση. Οι φακοί αυτοί έχουν επιπλέον το ρόλο της διόρθωσης του χρωματικού σφάλματος που εισάγουν τα πρίσματα και τη διόρθωση της coma ενός νευτώνιου. Είχα την τύχη, λίγο πριν την αγορά, η Baader να κατασκευάσει ένα νέο τέτοιο φακό (glasspath corrector) μεγάλης διαμέτρου και βελτιωμένου σε σχέση με τους μικρότερους. Η μεγέθυνση που προκαλεί είναι 1,7Χ. Έχει 3 διακριτά οπτικά στοιχεία, πλήρως πολυεπιστρωμένα με εξαιρετικές επιστρώσεις. Δίνουν ίσως τις αμυδρότερες πρασινωπές ανακλάσεις που έχω δει ποτέ (μαζί με τους αντικειμενικούς φακούς των κιαλίων Miyauchi, και τους προσοφθάλμιους και αντικειμενικούς φακούς της TeleVue.). Το άνοιγμά του είναι 40mm και το όλο σύστημα προορίζεται για εστιαστή 2”. Άλλαξα λοιπόν τον εστιαστή με τον τύπου crayford της Baader και μετακίνησα το δευτερεύον κάτοπτρο 10mm πιο μπροστά. Πέτυχα έτσι, με το δεδομένο εύρος κίνησης του εστιαστή, να εστιάζει το binoviewer με οποιονδήποτε προσοφθάλμιο και επίσης να είναι δυνατή η φωτογράφηση prime-focus. Με τη χρήση ενός extension tube 35mm 2” εστιάζουν όλοι οι προσοφθάλμιοι όταν δεν χρησιμοποιείται το binoviewer. Το extention tube είναι απαραίτητο λόγω της μικρής διαδρομής του εστιαστή. Αύξηση βάρους του οπτικού σωλήνα Αν και το binoviewer μόνο του ζυγίζει λίγο κάτω από 800gr, μαζί με το glasspath corrector, δεύτερο προσοφθάλμιο και το νέο εστιαστή, ο οπτικός σωλήνας επιβαρύνεται στο εμπρόσθιο μέρος του με περίπου 1,5kg και μάλιστα εκτός άξονα. Για να ενισχύσω τα τοιχώματα του αλουμινένιου οπτικού σωλήνα, τοποθέτησα εσωτερικά δύο μικρά ξύλινα πηχάκια βαμμένα μαύρα ματ και πάνω σ’ αυτά βιδώθηκε ο εστιαστής. (Τα πηχάκια δεν εμποδίζουν πουθενά, ούτε φαίνονται. Όποιος θέλει να στηρίξει κάτι βαρύ στον εστιαστή του χωρίς να αλλοιώνεται στο παραμικρό η ευθυγράμμιση, μπορεί να τοποθετήσει τέτοια εσωτερικά.) Έτσι, κατά την παρατήρηση με το binoviewer, το βάρος του 10ιντσου φτάνει τα 11kg και η στήριξη EQ-5 (πάντα με μασίφ ξύλινο τρίποδα) δυσκολεύεται λίγο αν δεν είναι προσεκτικά ζυγισμένη. Πάντως οι ταλαντώσεις παρέμειναν πολύ χαμηλές. Όμως στο μέλλον, μάλλον θα χρειαστεί μια ισχυρότερη και ποιοτικότερη στήριξη. Παρατηρήσεις Το μοναδικό ζευγάρι ομοίων προσοφθαλμίων που έχω μέχρι στιγμής, είναι δύο Meade 3000 Plossl 25mm, με εξαιρετική οξύτητα και πολύ καλή συνολική ποιότητα. Για να αποφύγω ακριβά λάθη αποφάσισα να παραγγείλω άλλα σετ αφού δοκιμάσω τους διάφορους μονούς προσοφθαλμίους μου και βγάλω ασφαλή συμπεράσματα. Με τα 25mm η μεγέθυνση παρατήρησης είναι 80Χ. Με αυτή τη μεγέθυνση παρατήρησα τη Σελήνη και το Δία. Τι να πρωτοπεριγράψω! Υποτίθεται ότι ήμουν διαβασμένος για τις βελτιώσεις που προσφέρει ένα καλό binoviewer, αλλά έμεινα με ανοιχτό το στόμα! Ποτέ και σε οποιεσδήποτε συνθήκες δεν είδα τη Σελήνη τόσο αληθινή, με τέτοιο κοντράστ, λεπτομέρεια, ανάγλυφο, αποχρώσεις εδάφους (sic). Μια τεράστια βραχώδης σφαίρα εκπληκτικής ομορφιάς και ποικιλίας βρέθηκε στο οπτικό μου πεδίο, με τρόπο που για τον οποίο η (άψογη) παρατήρηση με το ένα μάτι ποτέ δε με προετοίμασε. Η αίθηση συγκρίνεται μόνο με την πρώτη θέα του δορυφόρου μας μέσα από τηλεσκόπιο! Μετά από 20 χρόνια ξαναανακάλυπτα τη Σελήνη! Αναλυτικότερα: κάθε μικρολεπτομέρεια που στη μεγέθυνση των 80Χ με το ένα μάτι μόλις ξεχωρίζει, με το binoviewer γίνεται εύκολα αντιληπτή, οι μικροσχηματισμοί γίνονται σαφέστεροι, το έδαφος παύει να έχει μόνο αποχρώσεις του γκρίζου. Το βόρειο τμήμα της Mare Imbrium έχει απόχρωση σαφώς θερμότερη του γκρί, αποκλίνοντας αλάνθαστα προς το μπεζ-καφέ, μέχρι το σαφές όριο νοτιότερα όπου ξαναγίνεται ουδέτερη. Αν και η Σελήνη ήταν σχεδόν Πανσέληνος (νύχτα 24-25/03/05) το κοντράστ της εικόνας ήταν εκπληκτικό και οι συνήθως αδιόρατοι κρατήρες ξεχώριζαν καθαρά και με λεπτομέρειες. Κλείνοντας οποιοδήποτε μάτι η εικόνα επέστρεφε στη συνηθισμένη της ποιότητα, σχεδόν απαράδεκτη σε σχέση μ’ αυτή των δύο ματιών. Τελικά ο εγκέφαλός μας κάνει φοβερή δουλειά συνδυάζοντας τα κοινά δεδομένα από τα δύο μάτια και απορρίπτοντας τα μη κοινά που προέρχονται από τις ατέλειες του κάθε ματιού! Μεγάλη εντύπωση μου έκανε η απόλυτη «απουσία» των πρισμάτων από την οπτική διαδρομή. Πίστευα ότι οπωσδήποτε θα είναι ορατή κάποια μικρή χρωματική εκτροπή από τη διάθλαση των πρισμάτων, όμως πέρα από την ελάχιστη που έχουν οι ίδιοι οι προσοφθάλμιοι στα άκρα του πεδίου, δεν παρατήρησα καμιά άλλη! Απεναντίας, τα άκρα του πεδίου μου φάνηκε ό,τι βελτιώθηκαν γενικότερα. Προφανώς το glasspath corrector κάνει άριστες διορθώσεις, αλλά βέβαια παίζει ρόλο και η μετατροπή του φωτεινού κώνου από f/4.8 σε f/8.2 (4.8x1.7=8.2). Παρατηρώντας το σύστημα του Δία οι εντυπώσεις ήταν ανάλογες. Μεγάλη αύξηση του κοντράστ στον πλανητικό δίσκο όταν και τα δύο μάτια ήταν ανοιχτά, και σαφέστερο χείλος. Οι δορυφόροι γίνονται πραγματικές τελίτσες (είμαστε σε χαμηλή μεγέθυνση) και εξαφανίζονται οι όποιες ακτινικές ατέλειες. Το σύστημα αποκτά μια στιλπνότητα που θυμίζει στατικό μοντέλο. Περί τρισδιάστατης (στερεοσκοπικής) εικόνας: Κάθε φορά που διάβαζα για τρισδιάστατη αίσθηση με ένα binoviewer, ομολογώ ό,τι χαμογελούσα για την πλάνη, αφού με ένα φακό/κάτοπτρο δεν υπάρχει διαφορετική οπτική γωνία (παράλλαξη) για να δημιουργήσει τρισδιάστατη εικόνα. Ακόμη και με δύο φακούς όπως στα κυάλια, τα αντικείμενα του ουρανού είναι υπερβολικά μακριά για να υπάρχει παράλλαξη. Η πράξη όμως δείχνει πολύ διαφορετική. Στη Σελήνη η αίσθηση της σφαίρας αντί δίσκου είναι πολύ έντονη και προσπαθώ να δόσω μια εξήγηση μέσω της διαφορετικής προοπτικής που εμφανίζουν οι διάσπαρτοι κυκλικοί κρατήρες (που όμως λόγω της σφαιρικότητας της Σελήνης φαίνονται σαν ελλείψεις όταν απέχουν από το κέντρο της). Πιθανόν αν η Σελήνη ήταν λεία σφαίρα χωρίς τους κρατήρες, η όποια τρισδιάστατη αίσθηση να εξαφανιζόταν. Στον Δία επίσης είναι πάρα πολύ εύκολο να ξεγελαστεί κανείς και να «δεί» τους φωτεινότερους δορυφόρους του πιό μπροστά από τους άλλους. Χρησιμοποιώντας προσοφθάλμιους 32mm, 20mm, 6.7 mm (UWA), 4mm διαπίστωσα ότι η οπτική ποιότητα του binoviewer ήταν η ίδια και στις μεγάλες μεγεθύνσεις. Οξύτητα ειδώλου και απουσία εκτροπών ήταν τα σταθερά χαρακτηριστικά του. Στα 32mm υπήρχε ένα βινιετάρισμα τόσο μικρό που πιστεύω ότι με έναν Ultima 30mm δεν θα είναι πλέον ορατό. Πιθανότατα με ένα τηλεσκόπιο μεγαλύτερου εστιακού λόγου να μην υπάρχει βινιετάρισμα ούτε στα 32mm. Η παραπάνω δοκιμή είναι περιορισμένη στην παρατήρηση του Ηλιακού συστήματος με σχετικά χαμηλή μεγέθυνση (80Χ). Οι επόμενες δοκιμές θα αφορούν μεγάλη μεγέθυνση (335Χ) με τη χρήση δύο ορθοσκοπικών Baader 6 mm (Σελήνη, Δίας, Κρόνος, διπλοί αστέρες) καθώς και παρατηρήσεις Deep Sky Objects σε σκοτεινό ουρανό και χαμηλές-μεσαίες μεγεθύνσεις. Φυσικά τα αποτελέσματα θα τα μοιραστώ μαζί σας. Ελπίζω να μη σας κούρασα πολύ (εγώ κουράστηκα να γράφω!) Φιλικά, Στέφανος

Πριν λίγους μήνες ξεφύλλιζα στου Ελευθερουδάκη ένα βιβλίο για την ερασιτεχνική αστρονομία (γνωστού αμερικανού συγγραφέα, αλλά δεν θυμάμαι ποιού) και βρήκα μιά μεγάλη δοκιμή που έκανε γι' αυτά τα φίλτρα. Βαθμολογόντας τα ανάλογα με το ποιό ήταν καλύτερο για κάθε Deep Sky Object (DSO) που δοκίμαζε (και δοκίμασε πολλά), κατέληξε ότι μακράν καλύτερα απ' όλα ήταν τα τύπου UHC και Ο-ΙΙΙ, με το πρώτο να προηγείται ελάχιστα σε βαθμολογία. Επίσης, κάποια DSO φαίνονταν καλύτερα με το UHC και κάποια άλλα με το Ο-ΙΙΙ. Συνεπώς, δεν θα χάσει κανείς και πολλά αν έχει μόνο ένα από τα δύο (μάλλον το UHC). Αν όμως πάρει το θέμα πολύ στα ζεστά θα αγοράσει και τα δύο. Κατά τη γνώμη μου (θεωρητική, αφού έχω απλώς ένα broadband, το LPR της Celestron), αν ο σκοπός είναι να δεί κανείς όσα περισσότερα γίνεται και όσο καλύτερα γίνεται, η καλύτερη λύση είναι ο σκοτεινός ουρανός, σε συνδιασμό με ένα UHC όταν χρειάζεται, αφού το Ο-ΙΙΙ κόβει λιγάκι φως παραπάνω (όπως και φωτορύπανση). Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Δημήτρη, ίσως απάντησες λίγο βιαστικά στον φίλο Adam, αφού πρίν αναφερθεί στην αδυναμία των τυφλών να καταλάβουν την ομορφιά του νυχτερινού ουρανού, αναφέρθηκε στο «πόσα πράγματα απλά και καθημερινά για μας, στερούνται...». Στην ερώτηση που του κάνεις, έχει ήδη απαντήσει μ' αυτά που έγραψε. - Καλωσόρισες στο forum μετά από απουσία μηνών. Τι απέγινε με εκείνη την έρευνα των ερασιτεχνών για το seeing; Φίλε Adam, υπάρχουν στιγμές που νιώθω τυχερός και για τα πιό απλά πράγματα, πόσο μάλλον για την όραση και φυσικά για την αντίληψη του κόσμου (και του νυχτερινού ουρανού) που αυτή μας χαρίζει. Ανάλογα με την ψυχολογία της στιγμής, η δυστυχία κάποιου συνανθρώπου μας μπορεί να μας θλίψει μέχρι δακρύων ή να προσπεράσουμε αδιάφοροι. Το πιό θλιβερό είναι ότι στη εποχή της υψηλής (και διαστημικής) τεχνολογίας, ο «προηγμένος» πολιτισμός μας δεν είναι καν σε θέση (βούλησης) να προσφέρει σημαντική βοήθεια στα αδικημένα από τη φύση άτομα. Ελάχιστοι τυφλοί έχουν πρόσβαση σε βοηθήματα όπως βιβλία γραμμένα με τη μέθοδο Braille (ανάγλυφη κωδικοποίηση) ή ουσιαστική βοήθεια για την κίνησή τους στους αυτονόητους για μας χώρους. Συνεπώς οι περισσότεροι ζούν περιθωριοποιημένοι, στερούμενοι αγαθά ίσως πιό σημαντικά κι από την ίδια την όραση, όπως η κοινωνικότητα, η επικοινωνία, ο έρωτας. Και κανείς από μας δεν έχει την παιδεία( και συνεπώς τη διάθεση να συντροφέψει ουσιαστικά (μακροχρόνια) ένα ανάπηρο άτομο. Ασφαλώς, η προσέγγιση του προβλήματος με αφορμή την αγάπη μας για τον έναστρο ουρανό είναι ένας από τους χιλιάδες καθημερινούς δρόμους μέσω των οποίων μπορεί να κεντηθεί η ευαισθησία του καθενός μας. Καμιά λαβή λοιπόν για αρνητικά σχόλια σ΄αυτό. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε PapGeo και η λοιπή παρέα, σας ευχαριστώ. Πιστεύω ότι θα τα πούμε σύντομα από κοντά... Φιλικά, Στέφανος

Φίλε dimi, γιά επίγεια παρατήρηση ένας ανωρθωτής ειδώλου μεσαίας κατηγορίας νομίζω ότι θα δώσει αρκετά καλή εικόνα. Για αστροπαρατήρηση όμως διάλεξε μεταξύ των καλύτερων που μπορείς να βρείς. Ρίξε μιά ματιά σε Televue, Baader Planetarium (μεταξύ άλλων παράγει το καλύτερο και μεγαλύτερο πρισματικό diagonal που δίνει πλήρη ανόρθωση), Vixen, William Optics κλπ. Από Meade και Celestron διάλεξε μεταξύ των ακριβότερων μοντέλων τους. Σημαντικά χαρακτηριστικά ενός καλού ανορθωτή είναι οι καλές επιστρώσεις και η δυνατότητα ευθυγράμμισης. Οι ανορθωτές που χρησιμοποιούν καθρέφτη διορθώνουν μόνο το «πάνω-κάτω» και όχι το «δεξιά-αριστερά». Τέτοιοι είναι οι περισότεροι, και δίνουν εικόνες αντεστραμμένες σε σχέση με έναν χάρτη του ουρανού. Οι ανορθωτές που χρησιμοποιούν πρίσμα (amici prism) δίνουν πλήρη ανόρθωση και λειτουργούν καλύτερα σε τηλεσκόπια με μεγάλο εστιακό λόγο πχ. μεγαλύτερο από f/8. M' αυτούς οι εικόνες είναι «σωστές» και όχι αντεστραμμένες σαν σε καθρέφτη. Για περισσότερο ψάξιμο βάλε στο Google: "star diagonals", "prism diagonals", "porro prisms" "erecting prisms". Αρκετές πληροφορίες θα βρείς κι εδώ: http://www.astrosurf.com/lombry/reports-stardiagonal.htm Φιλικά, Στέφανος

Ανεπίσημες αμερικανικές πηγές αναφέρουν ότι το Πεντάγωνο έδειξε τρομερό ενδιαφέρον για το γεγονός, καθώς η Βραζιλία ανήκει στις περιοχές άμεσων αμερικανικών συμφερόντων. Η καμένη κούκλα ανακρίνεται ως ύποπτος τρομοκρατικής δραστηριότητας και μάλιστα οι κάτοικοι που τη μετέφεραν στο νοσοκομείο κατηγορούνται για υπόθαλψη τρομοκράτη. Το δε προσωπικό του νοσοκομείου για περίθαλψη τρομοκράτη. Συνολικά αντιμετωπίζουν 7.231 κατηγορίες για παραβάσεις του αντιτρομοκρατικού νόμου και υπάρχουν βάσιμες πληροφορίες για επικείμενη επέμβαση των αμερικανικών δυνάμεων στο Ρίο. Του ανταποκριτή μας στην Ουάσιγκτων, Denxery Tiley.

Φίλε Αντώνη, Από διάθεση άλλο τίποτα! Τον Απρίλιο και Μάιο θα έχω στην Αθήνα το αυτοκίνητό μου για να μπορώ να βρίσκομαι στις ομαδικές παρατηρήσεις και να γνωρίσω και την παρέα της Αθήνας στο δίμηνο που θα είμαι ακόμη στην πρωτεύουσα. Ευχαρίστως θα συμμετάσχω σε κάποια παρατήρηση κάτω από τον πελοποννησιακό ουρανό. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Αντώνη, κατά σύμπτωση ήμουν κι εγώ σ' αυτό ακριβώς το χωριό, το ίδιο τριήμερο! Ως φιλοξενούμενος σε φιλικό σπίτι δεν είχα πάρει βέβαια τηλεσκόπιο μαζί μου, όμως η αισθητή έλλειψη φωτορύπανσης και η διάυγεια του ουρανού μου έκαναν μεγάλη εντύπωση. Τυχεροί όσοι μπορούν να παρατηρούν από 'κεί... Στέφανος

Dimi, με γειά το 8ιντσο! Οι 8 ίντσες που αγόρασες υπάρχουν για να δέχονται φώς των αστεριών συνεπώς πρέπει να είναι εντελώς ακάλυπτες! Με τη μικρή τρύπα το τηλεσκόπιό σου θα ήταν πχ 2ιντσο κι όχι 8ιντσο! Η μικρή τρύπα είναι μόνο για την παρατήρηση του Ήλιου και φυσικά ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΦΙΛΤΡΟ. Επειδή είναι σχετικά δύσκολο (και για απλή παρατήρηση περιττό) να φτιαχτεί φίλτρο με πλήρη διάμετρο 8-9 ίντσες, θα φτιάξεις ένα φίλτρο από ειδικό φύλλο όπως το Baader AstroSolar, και θα το τοποθετείς μπροστά από τη μικρή τρύπα του καπακιού όταν παρατηρείς τον Ήλιο. [Στην πραγματικότητα, οι μικρές τρύπες στα καπάκια είναι για να μη μπαίνει πολύ φως (=θερμότητα) στο τηλεσκόπιο, όταν για τη ηλιακή παρατήρηση δεν χρησιμοποιείται φίλτρο μπροστά από το τηλεσκόπιο αλλά μόνο φίλτρο ή πρίσμα μπροστά από τον προσοφθάλμιο. Ή όταν γίνεται προβολή του ηλιακού δίσκου σε λευκό χαρτί χωρίς τη χρήση κανενός φίλτρου! Αυτές οι μέθοδοι όμως κρύβουν κινδύνους για το τηλεσκόπιο και τον χρήστη αν δεν γνωρίζουν ακριβώς τι κάνουν. Μόνη ασφαλής μέθοδος για αρχαρίους η χρήση φίλτρου μπροστά από το τηλεσκόπιο.] Φρόντισε τα κάτοπτρα στο καινούργιο σου τηλεσκόπιο να είναι πάντα ευθυγραμμισμένα. Καλές παρατηρήσεις, Στέφανος

Φίλε Flashy, το καλύτερο θα ήταν να μη βγούν καθόλου οι πλευρικοί δίσκοι από τον οπτικό σωλήνα ώστε να επιλέγεις κάθε φορά τη στήριξη που σε βολεύει (Dobsonian ή ισημερινή). Άλλωστε, τα μεγάλα δαχτυλίδια που συγκρατούν τον οπτικό σωλήνα στην ισημερινή βάση ανοίγουν στα δύο για να μπεί ο σωλήνας (δε χρειάζεται να συρθεί μέσα σ' αυτά). Αν όμως είσαι άτυχος και η θέση (θέσεις) ισορροπίας του οπτικού σωλήνα μέσα στα δαχτυλίδια της ισημερινής στήριξης φέρνει (φέρνουν) ένα απ' αυτά στην ίδια θέση με τους πλευρικούς δίσκους, θα χρειαστεί να τους αφαιρέσεις (περίμενε πρώτα να παραλάβεις την ισημερινή στήριξη). Λογικά θα υπάρχουν βίδες είτε εσωτερικά είται εξωτερικά του σωλήνα. Αν απ' έξω δεν φαίνεται τίποτα πάνω στους δίσκους, πρέπει να ψηλαφίσεις από μέσα ή να χρησιμοποιήσεις ένα καθρεφτάκι κι ένα φακό για να βρείς τι βίδες υπάρχουν (δηλ. τι κατσαβίδι/κλειδί θα χρειαστείς). Σε περίπτωση που όντως πρέπει να δουλέψεις κι από μέσα, φρόντισε να μην πέσει εργαλείο, βίδα ή παξιμάδι πάνω στο κάτοπτρο. Τοποθέτησε το σωλήνα οριζόντια ή αφαίρεσε τελείως το κάτοπτρο και τη βάση του αν η δουλειά δεν μπορεί να γίνει από το εμπρός άνοιγμα του τηλεσκοπίου. Οι τρύπες που θα απομείνουν στον οπτικό σωλήνα πρέπει να κλείσουν. Αυτοσχεδίασε. [Μια καλή λύση για την εξωτερική πλευρά είναι η χρήση πλαστικού φύλλου Α4 στο ίδιο χρώμα με τον οπτικό σωλήνα (ποικιλία στα μεγάλα βιβλιοπωλεία/είδη γραφείου). Κόλλησε μικρά κομματάκια στις τρύπες των βιδών επιλέγοντας τη ματ ή τη γυαλιστερή πλευρά του φύλλου. Για πλήρη αδιαφάνεια, κάτω από το πλαστικό πρέπει να υπάρχει και χαρτονάκι που θα μπεί επίπεδα, μέσα στην τρύπα. Από μέσα βάψιμο με μαύρη μάτ μπογιά ή μαρκαδόρο. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις και μαύρη μονωτική ταινία αλλά είναι άγνωστο το πόσο θα κρατήσει.] Ελπίζω τα παραπάνω να σε βοηθήσουν. Φιλικά, Στέφανος

Γιάννη, ευχαριστώ για τις απαντήσεις. Η τελική σου άποψη μου φαίνεται κι εμένα πολύ λογική. Ελπίζω ότι θα έχω το χρόνο στο μέλλον να τα διαπιστώσω στην πράξη. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Vegan, Η στήριξη EQ5 είναι ανεπαρκής για ένα 10ιντσο, εκτός αν αλλάξεις τον αλουμινένιο τρίποδα με έναν βαρύ μεταλλικό ή ακόμη καλύτερα με έναν μασίφ ξύλινο όπως εκείνος που φαίνεται κάτω-κάτω εδώ: http://www.aktistar.gr/equatomounts.htm Για το δικό μου 10ιντσο (Orion Optics, αρχικό βάρος σωλήνα 8kg) είχα αγοράσει πριν κάποια χρόνια την EQ5 με τον στάνταρ αλουμινένιο τρίποδα. Η παρατήρηση των πλανητών και της Σελήνης σε μεγάλη μεγέθυνση (>180) ήταν πρακτικά αδύνατη λόγω των συνεχών ταλαντώσεων εξαιτίας της ελαστικότητας του τρίποδα σ' αυτό το φορτίο. Γι αυτό έφτιαξα έναν τρίποδα σαν τον παραπάνω και απο τότε παρατηρώ σε οποιαδήποτε μεγέθυνση χωρίς πρόβλημα. Το ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ όμως διαθέτει το SkyWatcher 10" με τη στήριξη EQ6 η οποία διαθέτει πολύ ενισχυμένο μεταλλικό τρίποδα και σηκώνει πολύ περισσότερα κιλά από την EQ5. Αυτή είναι η σωστή στήριξη (από τις φθηνές) για ένα 10ιντσο. Επιπλέον, στο μέλλον είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί το βάρος του οπτικού σου σωλήνα με την πρόσθεση διαφόρων αξεσουάρ-βελτιώσεων. Αν όμως θέλεις κάτι ποιοτικότερο και κατάληλο για αστροφωτογραφία κάθε είδους πρέπει υποχρεωτικά να διαλέξεις κάτι σαν τις στηρίξεις της Vixen. Αν αγόραζα τώρα ένα νευτώνιο 10", για στήριξη θα αγόραζα τη Vixen GP-DX με έναν ενισχυμένο τρίποδα. Και μια κουβέντα για τα οπτικά: Η SkyWatcher φαίνεται να διαθέτει καλά οπτικά για τα λεφτά τους. Αν όμως θέλεις πραγματικά αξιόλογα και πιστοποιημένα οπτικά δες και τα Orion Optics. Είναι πολύ προτιμότερο να πάρεις άριστα οπτικά (σε μια βάση Dobsonian αν δεν μπορείς να διαθέσεις τώρα πολλά λεφτά) και αργότερα να αγοράσεις μια καλή ισημερινή στήριξη σαν την GP-DX. Αν πάλι δεν σε ενδιαφέρει το απόλυτο στην ποιότητα, νομίζω ότι το SkyWatcer 10" στην EQ6 θα σε καλύψει. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Χρήστο, αν το αντικείμενο αναβοσβήνει με κανονικότητα (σταθερή περίοδο) και έχει «κοφτό» άναμμα ελάχιστης διάρκειας σε σχέση με το σβήσιμο, δεν νομίζω ότι μπορεί να είναι κάτι άλλο από αεροπλάνο σε μεγάλο ύψος. Αν το αεροπλάνο είναι πολιτικό πιθανότατα θα φαίνεται και η σειρά των φωτισμένων παραθύρων. (Τα πολεμικά αεροπλάνα νομίζω ότι δεν έχουν υποχρέωση να έχουν πάντα αναμμένα φωτεινά διακριτικά.) Για τα διαστημικά σκουπίδια δε γνωρίζω κάτι αλλά αφού δεν έχουν δική τους ενέργεια και κυκλώματα σε λειτουργία, δεν μπορούν να αναβοσβήνουν. Μπορώ να κάνω μόνο την εικασία ότι αν έχουν ικανό μέγεθος και έντονα ανακλαστικές επιφάνειες, θα μπορούσαν να εμφανίσουν κάποια περιοδικότητα σε περίπτωση που περιστρέφονται γρήγορα γύρω από τον εαυτό τους και ταυτόχρονα φωτίζονται από τον Ήλιο. Πάντως το αναβόσβημα δεν είναι πολύ πιθανό να είναι «κοφτό». Υπάρχουν όμως κάποιοι δορυφόροι που δίνουν περιοδικές λάμψεις εκ περιστροφής και έχουν περίοδο από λίγα δευτερόλεπτα και πάνω. Αν βάλεις στο Google "flashing satellites" θα βρεις περισσότερα στοιχεία. Φιλικά, Στέφανος