Δροσος Γεωργιος

Ποιοι είναι οι δύο αστροναύτες που θα ταξιδέψουν στην ιστορική αποστολή SpaceX Οι αστροναύτες της NASA, Ρόμπερτ Μπένκεν και Ντάγκλας Χάρλεϊ, θα γράψουν ιστορία φέτος το Μάιο. Αποτελούν το πλήρωμα της αποστολής Space X, που έχει προγραμματιστεί να ταξιδέψει από τις ΗΠΑ με προορισμό το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 27 του μήνα. Οι Μπένκεν και Χάρλεϊ ξεκίνησαν τις καριέρες τους ως δοκιμαστές πιλότοι πολεμικών αεροσκαφών και έχουν χιλιάδες ώρες πτήσης στα κόκπιτ υπερηχητικών τζετς. Η επιλογή τους για τη συγκεκριμένη αποστολή έγινε από τη NASA το 2018. Μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο CNN, ο Χάρλεϊ τόνισε: "Αντιμετωπίζουμε την πρόκληση σαν οποιαδήποτε άλλη. Το πιθανότερο είναι ότι θα συζητήσουμε και θα σκεφτούμε περισσότερα πράγματα αφού επιστρέψουμε". Στο ερώτημα τι θα απαντούσε σε κάποιον που θα του έλεγε ότι από δοκιμαστής αεροσκαφών θα κατέληγε μέλος αυτής της ιστορικής αποστολής, ο Μπένκεν απάντησε: "Εκτιμώ ότι το πιθανότερο θα του έλεγα ότι είναι τρελός". Η αποστολή προετοιμάζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Θα είναι η πρώτη φορά που αστροναύτες θα ταξιδέψουν στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό από αμερικανικό έδαφος μετά τον τερματισμό του προγράμματος του Διαστημικού Λεωφορείου το 2011. Παράλληλα, θα είναι η πρώτη φορά από το μακρινό 1981 που αστροναύτες της NASA θα ταξιδέψουν με ένα καινούργιο μοντέλο διαστημικού οχήματος. Το όχημα του Space X, η κάψουλα Crew Dragon, είναι ένα εντελώς διαφορετικό όχημα από τον προκάτοχό του, το Διαστημικό Λεωφορείο. Συγκεκριμένα, το δεύτερο στηριζόταν σε γιγάντιους πυραύλους ώθησης, τοποθετημένους περιμετρικά του, ώστε να μεταφέρει τους αστροναύτες από τη Γη στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118275354/2020/05/07/spacex

«Συμφωνίες Άρτεμις»: Σχέδια των ΗΠΑ για διεθνή συμφωνία περί εξορύξεων στη Σελήνη. Η κυβέρνηση Τραμπ ετοιμάζει ένα νομικό πλαίσιο/ προσχέδιο για εξορύξεις στη Σελήνη στο πλαίσιο μίας διεθνούς συμφωνίας με την υποστήριξη των ΗΠΑ ονόματι «Συμφωνίες Άρτεμις» (Artemis Accords), ανέφεραν στο Reuters άτομα ενήμερα για το συγκεκριμένο θέμα. Η συμφωνία αυτή θα αποτελούσε την πιο πρόσφατη προσπάθεια των ΗΠΑ να προσελκύσουν συμμάχους στο σχέδιο της NASA για αποστολή αστροναυτών και διαστημικών σταθμών στη Σελήνη εντός της επόμενης δεκαετίας (πρόγραμμα Άρτεμις), και έρχεται καθώς η NASA βλέπει τον ρόλο της να αυξάνεται όλο και περισσότερο όσον αφορά στην άσκηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Σύμφωνα με το Reuters, το προσχέδιο του συμφώνου αυτού δεν έχει σταλεί ακόμα επίσημα σε συμμάχους των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Τραμπ και άλλες χώρες με παρουσία στο διάστημα βλέπουν τη Σελήνη ως στοιχείο στρατηγικής σημασίας στο εξώτερο διάστημα. Η Σελήνη επίσης έχει αξία για μακροπρόθεσμες επιστημονικές έρευνες που θα άνοιγαν τον δρόμο για μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη- δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πλαίσιο μιας διεθνούς νομοθεσίας για το διάστημα την οποία πολλοί θεωρούν πλέον παρωχημένη. Οι «Συμφωνίες Άρτεμις» (που, όπως προαναφέρθηκε, παίρνουν το όνομά τους από το νέο σεληνιακό πρόγραμμα της NASA) προτείνουν τη δημιουργία «ζωνών ασφαλείας» γύρω από μελλοντικές σεληνιακές βάσεις για να αποφεύγονται βλάβες ή παρεμβάσεις/ παρεμβολές από άλλες χώρες ή εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μικρή απόσταση. Επίσης, σύμφωνα με τις πηγές του Reuters, το συγκεκριμένο σύμφωνο έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός πλαισίου διεθνούς δικαίου για να μπορούν οι πόροι που εξορύσσονται από τις εταιρείες να περιέρχονται στην κατοχή/ ιδιοκτησία τους. Τις προσεχείς εβδομάδες Αμερικανοί αξιωματούχοι σχεδιάζουν να διαπραγματευτούν επίσημα τις συμφωνίες αυτές με χώρες με τις οποίες υπάρχει συνεργασία στο διάστημα, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πηγές αυτές, σε αρχικό στάδιο δεν θα υπάρξει συνεργασία με τη Ρωσία (με την οποία η NASA συνεργάζεται στενά στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό), καθώς το Πεντάγωνο εκλαμβάνει όλο και περισσότερο τη στάση της Μόσχας ως εχθρική, λόγω «απειλητικών» ελιγμών ρωσικών δορυφόρων κοντά σε αμερικανικούς δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι ΗΠΑ συμμετέχουν στη Συνθήκη για το Εξωατμοσφαιρικό Διάστημα του 1967, και εκλαμβάνουν τις «ζώνες ασφαλείας» ως εφαρμογή ενός εκ των πλέον διαφιλονικούμενων άρθρων της, που δηλώνει πως τα ουράνια σώματα και η Σελήνη δεν υπάγονται σε «εθνική οικειοποίηση μέσω κήρυξης κυριαρχίας, μέσω χρήσης ή κατοχής, ή με άλλα μέσα». Μία από τις πηγές, που μίλησε ανώνυμα, τόνισε πως δεν πρόκειται για κάποια εδαφική αξίωση/ διεκδίκηση, μα πως οι ζώνες ασφαλείας (το μέγεθος των οποίων θα εξαρτάται από την εκάστοτε επιχείρηση) θα επιτρέπουν τον συντονισμό μεταξύ αυτών που δραστηριοποιούνται στο διάστημα χωρίς να διεκδικούνται/ προσαρτούνται εδάφη. «Η ιδέα είναι πως, εάν πηγαίνεις κοντά στις επιχειρήσεις κάποιου, και έχουν ανακηρύξει ζώνες ασφαλείας γύρω τους, τότε θα πρέπει να έρχεσαι σε επαφή μαζί τους εκ των προτέρων, να το λαμβάνεις υπόψιν και να βρίσκεις πώς θα το κάνεις αυτό με ασφάλεια για όλους». Σύμφωνα με αξιωματούχο που μίλησε στο Reuters, οι Συνθήκες Άρτεμις εντάσσονται στο πλαίσιο μιας στρατηγικής της κυβέρνησης Τραμπ με σκοπό να παρακαμφθούν οι διαδικασίες στα Ηνωμένα Έθνη και να υπάρξει συμφωνία με χώρες που έχουν παρόμοιες αντιλήψεις, εν μέρει επειδή οι διαδικασίες αυτές θα διαρκούσαν πολύ και η συνεργασία με χώρες που δεν δραστηριοποιούνται στο διάστημα θα ήταν αντιπαραγωγική. https://www.naftemporiki.gr/story/1596526/sumfonies-artemis-sxedia-ton-ipa-gia-diethni-sumfonia-peri-eksorukseon-sti-selini

Αρχαίος ποταμός κυλούσε στον Άρη επί 100.000 χρόνια. Ήταν γνωστό από εικόνες της επιφάνειας του Άρη ότι στον γειτονικό πλανήτη κάποτε υπήρχαν άφθονα τρεχούμενα νερά, αλλά τώρα Ευρωπαίοι επιστήμονες ανακοίνωσαν πως βρήκαν πιο χειροπιαστές ενδείξεις για ένα μεγάλο ποταμό που κυλούσε επί τουλάχιστον 100.000 χρόνια πριν 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωλόγο Φραντσέσκο Σαλέζε της Σχολής Γεωεπιστημών του ολλανδικού Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», ανέλυσαν δορυφορικές εικόνες από την κάμερα υψηλής ανάλυσης (25 εκατοστά ανά πίξελ) του σκάφους Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον «κόκκινο» πλανήτη. Οι εικόνες επέτρεψαν στους επιστήμονες να «διαβάσουν» τα υποκείμενα πετρώματα και να κάνουν τρισδιάστατες αναπαραστάσεις τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μια βαθιά χαράδρα στη βορειοανατολική άκρη της μεγάλης λεκάνης Hellas (Ελλάς) σχηματίστηκε βαθμιαία από τη ροή ενός αρχαίου ποταμού. Καθώς ο ποταμός κυλούσε, εναπόθετε ιζήματα σε διαδοχικά στρώματα. Το φαράγγι που δημιουργήθηκε, έχει ύψος περίπου 200 μέτρων και πλάτος ενάμισι χιλιομέτρου, ενώ τα πετρώματά του εκτιμάται ότι έχουν ηλικία 3,7 δισεκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με το «New Scientist» και την «Independent». Το νερό εκτιμάται ότι κυλούσε καθ’ όλο το έτος, συνεπώς ο Άρης πρέπει να είχε ένα υδρολογικό κύκλο όπως η Γη, τροφοδοτούμενο από συνεχείς βροχές. Η λεκάνη Ελλάς στο νότιο ημισφαίριο του Άρη πιστεύεται ότι κάποτε φιλοξενούσε μια μεγάλη λίμνη και ένα δίκτυο από ποτάμια, δέλτα ποταμών και μικρότερα κανάλια. Το ρομποτικό ρόβερ Perseverance της NASA που θα εκτοξευθεί φέτος το καλοκαίρι για τον Άρη, θα μελετήσει παρόμοιες εναποθέσεις αρχαίων ιζημάτων σε άλλες περιοχές του πλανήτη. https://physicsgg.me/2020/05/06/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%af%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%b1%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%ba%cf%85%ce%bb%ce%bf%cf%8d%cf%83%ce%b5-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ac%cf%81%ce%b7-%ce%b5%cf%80%ce%af-100-000/

Στέφανος Τραχανάς: «Έρχονται μέρες αβεβαιότητας αλλά και μεγάλης επιστήμης» Ο Στέφανος Τραχανάς θεωρείται ο κορυφαίος Έλληνας κβαντικός φυσικός. Διδάσκει, μεταξύ άλλων, κβαντική φυσική και διαφορικές εξισώσεις στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1983 έως σήμερα. Είναι συγγραφέας εννέα πανεπιστημιακών συγγραμμάτων που σχετίζονται με τα παραπάνω πεδία καθώς και ενός βιβλίου για το ευρύτερο κοινό με τίτλο «Το φάντασμα της όπερας: Η επιστήμη στον πολιτισμό μας». Το 2003 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ το 2012 του απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας. Επίσης, για το σύνολο της προσφοράς του τιμήθηκε το 2015 με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ως ιδρυτικό μέλος και διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης μέχρι το 2013 είχε τη βασική ευθύνη για τη δημιουργία του πρώτου πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου της χώρας. Τα τελευταία χρόνια το όνειρό του είναι η διαδικτυακή εκπαίδευση και το νέο είδος εκπαιδευτικού υλικού που θα χρειαστεί για να τη στηρίξει. Πιστεύει ότι η χώρα δεν μπορεί να μείνει έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται αλλού σε αυτό το θέμα και γι’ αυτόν το σκοπό πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Mathesis, το οποίο έχει αποκλειστικό σκοπό τη δημιουργία και δωρεάν προσφορά στους φοιτητές, στους επαγγελματίες επιστήμονες και στο ευρύτερο κοινό διαδικτυακών μαθημάτων στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών προτύπων. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Τραχανάς μιλά για τη φυσική, τα διαδικτυακά μαθήματά του, τα οποία αποτελούν μια καλή εισαγωγή στην κατανόηση των βασικών ιδεών της κατεξοχήν θεωρίας που κυβερνά τον κόσμο μας, την εποχή μας, τον εγκλεισμό, τα προβλήματα της παιδείας αλλά και τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή. — Πώς θα χαρακτηρίζατε την εποχή μας και γιατί; Ως την εποχή της αβεβαιότητας. Όλες οι παραδοχές πάνω στις οποίες βασίστηκε ο μεταπολεμικός κόσμος και οι ατομικές μας ζωές αποδείχτηκαν εύθραυστες. Ύστερα από μερικές δεκαετίες αδιατάρακτης ειρήνης και ευημερίας, τουλάχιστον στη δική μας πλευρά του κόσμου, πιστέψαμε ότι όλα τα κακά του «παλιού» κόσμου –ολοκληρωτισμοί και πόλεμοι– ήταν πίσω μας. Διαψευστήκαμε οικτρά. Και άρκεσε ένας απλός ιός –ένα πλάσμα διαμέτρου μικρότερης από ένα χιλιοστό του χιλιοστού– για να σχετικοποιηθεί ακόμα μία μεγάλη βεβαιότητα του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου, ότι η επιστήμη μπορεί να μας προστατεύσει απ’ όλα. Λοιπόν, δεν μπορεί. — Ο πολυήμερος εγκλεισμός μας θα μπορούσε να αποδειχτεί ένα μεγάλο μάθημα ανθρωπογνωσίας για τον καθένα μας; Σε κοινωνικό επίπεδο συνέβη κάτι αξιοθαύμαστο που, αν μας είχε ζητηθεί να το προβλέψουμε λίγους μήνες πριν, θα του δίναμε σχεδόν μηδενική πιθανότητα. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα από τον δικό μου χώρο. Θα πίστευε κανείς ότι μέσα σε ελάχιστες μέρες πρακτικά όλα τα πανεπιστημιακά μαθήματα θα γίνονταν διαδικτυακά; Ότι χιλιάδες πανεπιστημιακοί δάσκαλοι –οι περισσότεροι χωρίς καμία προηγούμενη εξοικείωση με τη σχετική τεχνολογία– θα έπαιρναν πάνω τους το στοίχημα και θα το κέρδιζαν; Νομίζω ότι η κρίση του κορωνοϊού είχε αυτή την παράδοξη «παρενέργεια». Ζήτησε από τον καθένα μας τον καλύτερό του εαυτό και τελικά τον έβγαλε. Κι αυτό δεν θα σβήσει εύκολα από τη συλλογική μνήμη. Το είδαμε όλοι να συμβαίνει, άρα γίνεται. Μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις (ακόμα πιο) δύσκολες μέρες που είναι μπροστά μας. — Ο αόρατος φόβος για τον άλλον και η κοινωνική απομόνωση πού μπορεί να οδηγήσει; Ο άνθρωπος, ο καθένας από μας, είναι ένα πολύ «παράξενο ζώο» που δεν σταματά να μας εκπλήσσει με τις ικανότητές του για τα «μέγιστα καλά» και τα «μέγιστα κακά», όπως έλεγε η παλιά σοφία. Προς το παρόν, εγώ βλέπω να κυριαρχεί η καλύτερη πλευρά μας. Δεν θα εκπλαγώ, όμως, αν η κοινωνική απομόνωση, σε συνδυασμό με το μεγάλο κύμα των οικονομικών συνεπειών που έρχεται, φέρει στην επιφάνεια άλλα στρώματα του ψυχισμού μας που θα ήταν καλύτερα να μην τα μάθουμε. Δεν υπάρχει πιο άγριο θηρίο από τον άνθρωπο που φοβάται. Όλοι οι μεγάλοι ολοκληρωτισμοί πάνω σ’ αυτόν τον φόβο φύτρωσαν. — Τώρα που ζούμε μια περίοδο στέρησης, κατά τη γνώμη σας ποια είναι η υπέρτατη ελευθερία για τον άνθρωπο; «Ελευθερία είναι η επίγνωση της αναγκαιότητας» έλεγε ένας παλιός φιλόσοφος. Και σ’ αυτό το πνεύμα εγώ προσωπικά, έχοντας επίγνωση της αναγκαιότητας αυτής της στέρησης, δεν την αισθάνομαι ως τέτοια. Είναι μια συνειδητή, άρα ελεύθερη επιλογή μου. Η υποταγή του «εγώ» μας σε έναν ευρύτερο σκοπό, τον οποίο οικειοθελώς ενστερνιζόμαστε, είναι μια μορφή ελευθερίας υψηλότερου επιπέδου απ’ ό,τι μας έχει μάθει να πιστεύουμε ο ακραία ατομοκεντρικός πολιτισμός μας. — Ποιος είναι ο στόχος του μαθήματος «Εισαγωγή στην κβαντική φυσική 1: Οι βασικές αρχές»; Ήθελα να απευθυνθώ κυρίως σ’ εκείνους τους εκπαιδευτικούς που ασφυκτιούν μέσα στη στειρότητα και τον αναχρονισμό που χαρακτηρίζουν τη διδασκαλία της επιστήμης στη χώρα μας. Όπου το ρολόι της σχολικής μας φυσικής έχει κολλήσει στον 19ο αιώνα και η είδηση για τις μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις που συγκλόνισαν τον κόσμο στις αρχές του περασμένου αιώνα, την κβαντομηχανική και τη θεωρία της σχετικότητας, δεν έχει φτάσει ακόμα στο ελληνικό λύκειο. Ίσως γιατί είμαστε πολύ απασχολημένοι με πιο διεγερτικά θέματα, όπως το κεκλιμένο επίπεδο, το εκκρεμές ή το ελατήριο. Και μετά απορούμε γιατί βαριούνται τα παιδιά στο σχολείο. Μάλλον σημάδι υγείας θα πρέπει να το θεωρήσουμε. — Τι είναι αυτό που θεωρείτε πιο σημαντικό στα διαδικτυακά μαθήματα; Την εξίσωση των ευκαιριών στην ποιοτική εκπαίδευση. Το ότι το αγαθό της ποιοτικής εκπαίδευσης γίνεται προσιτό σε κάθε ανήσυχο άνθρωπο, ανεξάρτητα από κοινωνικούς, γεωγραφικούς ή ταξικούς φραγμούς. Τα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα προσφέρουν μια νέα ιστορική ευκαιρία στις δημοκρατικές κοινωνίες να πραγματοποιήσουν αυτό που ήταν κάποτε ένας από τους ευγενέστερους στόχους τους. Θέλω, όμως, να υπογραμμίσω τη λέξη-κλειδί: ποιοτική εκπαίδευση. Γιατί εκεί αρχίζουν τα δύσκολα. — Αν σας ζητούσα να μου πείτε μερικούς λόγους για τους οποίους αξίζει να μυηθεί κάποιος στην επιστήμη της φυσικής, τι θα μου απαντούσατε; Ότι εγώ πέρασα υπέροχα μαζί της. Σε πιο αντικειμενικό επίπεδο θα πρόσθετα τα εξής: η φυσική, ιδίως η κβαντική φυσική, είναι η κινητήρια δύναμη της σύγχρονης τεχνολογίας. Αυτή που άλλαξε –και συνεχίζει να αλλάζει– τον κόσμο μας όσο τίποτε άλλο στην ανθρώπινη ιστορία μέχρι τώρα. Κι αν το όνειρο για την κατασκευή κβαντικών υπολογιστών γίνει σύντομα πραγματικότητα, τότε οι σημερινοί νέοι, όταν γίνουν κι αυτοί «ευπαθής ομάδα», θα βλέπουν τον τεχνολογικό πολιτισμό μας περίπου όπως βλέπουμε εμείς σήμερα τον τεχνολογικό πολιτισμό του προϊστορικού ανθρώπου. Ενώ σε επίπεδο θεμελιώδους φυσικής –κυρίως στο μέτωπο της κοσμολογίας– είναι σε πλήρη εξέλιξη μια επιστημονική επανάσταση σημασίας συγκρίσιμης με εκείνη των αρχών του περασμένου αιώνα που γέννησε την κβαντομηχανική και τη θεωρία της σχετικότητας και έθεσε σε κίνηση τη χιονοστιβάδα τεχνολογικών εξελίξεων που ακολούθησε. Τις επόμενες δύο ή τρεις δεκαετίες είναι βέβαιο ότι θα ζήσουμε μέρες μεγάλης επιστήμης. — Με ποιους τρόπους θα μπορούσε η εκπαίδευση να γίνει πιο δημιουργική, ώστε να ξεφύγουμε από την παθητική κατανάλωση έτοιμων γνώσεων; Τούτες τις μέρες, χάρη στον κορωνοϊό, κατάφερα να τελειώσω ένα βιβλίο μου με βασικό του «κρυφό ερώτημα» αυτό ακριβώς που μου λέτε. Ο προσωρινός τίτλος του είναι: «Το αμάρτημα της Εύας: Φυσική κάτω από τ’ άστρα και δημιουργική μάθηση». Αν έπρεπε να συνοψίσω τη βασική θέση του βιβλίου σε μία φράση, αυτή θα ήταν ένα απόφθεγμα του Ιρλανδού ποιητή W.B Yeats που χρησιμοποιώ στην εισαγωγή του: «Εκπαίδευση δεν είναι το γέμισμα ενός κουβά αλλά το άναμμα μιας φλόγας». Καταλαβαίνω, βέβαια, ότι ένα μαζικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί παρά να λειτουργεί και με τον τρόπο που λέτε. Να «παραχώνει» έτοιμες γνώσεις στα κεφάλια των μαθητών του. Έχει όμως, ταυτόχρονα, και μία υποχρέωση απέναντι στους πιο ανήσυχους απ’ αυτούς, να ανάψει μέσα τους τη φλόγα. Γιατί αυτοί είναι που θα πάνε αύριο τη χώρα μπροστά. Δεν είναι εύκολο να πεις πώς θα γίνει αυτό, αλλά αν δεν είναι καν στην ατζέντα του εκπαιδευτικού σου συστήματος –έστω ως «ελάσσων στόχος»–, είναι μάλλον βέβαιο πως δεν θα γίνει. — Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στον ξεχωριστό κόσμο της φυσικής; Τι έχετε μάθει ως άνθρωπος μέσα από την ενασχόλησή σας με αυτή την επιστήμη; Θεωρώ συναρπαστικό το γεγονός ότι όλη η φαντασμαγορική ποικιλία φαινομένων του φυσικού κόσμου –από τον ατομικό μικρόκοσμο έως το σύμπαν ολόκληρο– διέπεται από έναν ελάχιστο αριθμό θεμελιωδών νόμων που μπορούν να διατυπωθούν στην πυκνή γλώσσα των μαθηματικών σε λιγότερο από μία σελίδα. Η αναλογία με το σκάκι ίσως είναι χρήσιμη. Με ελάχιστους κανόνες μπορούν να «παιχτούν» σχεδόν άπειρες διαφορετικές παρτίδες. Ποια είναι, λοιπόν, η δική μας δουλειά ως φυσικών; Να παρακολουθούμε τη φύση να παίζει το δικό της «σκάκι» και να προσπαθούμε να μαντέψουμε τους κανόνες του. Και δεν τα έχουμε πάει άσχημα μέχρι τώρα. Σε ποιο προσωπικό επίπεδο, αν κάτι έμαθα στην πορεία είναι τούτο: την αξία της αμφιβολίας. Να κρατάς διαρκώς ανοικτό το ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις αναγκαίες αναθεωρήσεις όταν το διαπιστώνεις. — Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε κάποια από τα βασικά προβλήματα της παιδείας στη χώρα μας, ποια θα ήταν αυτά; Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι παίζουμε στην «εθνική κόσμου» όσον αφορά τα ποσοστά των συμπατριωτών μας που παραδίδονται χωρίς αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού, συνωμοσιολογίας και ψευδοεπιστήμης, τότε μάλλον κάτι έχει πάει πολύ στραβά στο εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά και στο ευρύτερο παιδευτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί. Αν ξεκινήσουμε απ’ αυτήν τη διαπίστωση –και την επίγνωση των συνεπειών της για το μέλλον μας ως ανοικτής δημοκρατικής κοινωνίας–, τότε ίσως βρούμε μια άκρη. — Ποιο είναι εκείνο το χαρακτηριστικό που σας ενοχλεί περισσότερο στην ελληνική κοινωνία; Η μεγαλοστομία μας. Τα μεγάλα λόγια και οι όχι τόσο μεγάλες πράξεις. Παραδείγματα: Είμαστε εναντίον του καπιταλισμού και των κερδοσκόπων, αλλά πόσοι αρνήθηκαν να παίξουν στο χρηματιστήριο το «αλησμόνητο» εκείνο καλοκαίρι του 1999, όταν όλοι «πλουτίζαμε» από τις παραλίες; Οι πολιτικοί μας είναι, συνήθως, αντίθετοι με την ιδιωτική εκπαίδευση. Δεν έχουν, όμως, κανένα πρόβλημα να στέλνουν τα παιδιά τους σε ακριβά ιδιωτικά σχολεία. Κι ούτε εμείς, οι ψηφοφόροι τους, τους εγκαλέσαμε ποτέ γι’ αυτό. Ζητάμε τα πάντα από το κράτος, αλλά δεν θεωρούμε απαραίτητο να πληρώνουμε τους φόρους μας κ.λπ. — Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στη ζωή; Την ίδια τη ζωή. Μετά ακολουθούν δεκαδικά ψηφία. Στη δική μου ζωή, όπως αντιλαμβάνεστε, το πρώτο δεκαδικό ψηφίο είναι η χαρά της δημιουργίας. https://physicsgg.me/2020/05/07/%cf%83%cf%84%ce%ad%cf%86%ce%b1%ce%bd%ce%bf%cf%82-%cf%84%cf%81%ce%b1%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%ac%cf%82-%ce%ad%cf%81%cf%87%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%ce%b9-%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%b5%cf%82-%ce%b1%ce%b2/

Το κβάντο είναι το μεγαλύτερο μυστήριο που έχουμε. Μπορούμε να φανταστούμε την έκπληξη του κορυφαίου Αργεντινού συγγραφέα Jorge Luis Borges όταν ανακάλυψε ότι η ιδέα του διηγήματός του ‘‘Ο κήπος των διακλαδιζόμενων δρόμων’’ (‘‘The garden of the forking paths’’), δημοσιευμένου το 1941, προηγήθηκε λογοτεχνικά της διδακτορικής διατριβής του Hugh Everett III ‘‘Διατύπωση σχετικής κατάστασης της κβαντικής μηχανικής’’ (‘‘Relative state formulation of quantum mechanics’’), δημοσιευμένης το 1957, που αργότερα έγινε ευρύτερα γνωστή από τον Bryce DeWitt ως ‘‘ερμηνεία πολλών κόσμων’’ της κβαντικής μηχανικής. Ούτε ο Borges ήξερε κάτι περί φυσικής πέρα, κατά δήλωσή του, από την επίδειξη που του έκανε κάποτε ο πατέρας του για το πως δουλεύει ένα βαρόμετρο, ούτε οι δύο φυσικοί είχαν διαβάσει το διήγημα του Borges. Ποια ήταν η αντίδραση του Borges; «Οι φυσικοί είναι τόσο ευφάνταστοι!» Δεν χρειάζεται, πάντως, να αναφέρουμε πόση παρεξήγηση συνοδεύει την συγκεκριμένη ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής. Ο εξέχων φυσικός του περασμένου αιώνα John Archibald Wheeler (επιβλέπων καθηγητής του Everett) είχει πει: «Το κβάντο είναι το μεγαλύτερο μυστήριο που έχουμε.» Η αποστροφή αυτή δεν είναι μακριά από το να συμπυκνώνει δύο πράγματα για την κβαντική μηχανική: από την μια τον αδιαμφισβήτητο εντυπωσιασμό μας για την εξαιρετική αποτελεσματικότητά της, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εφαρμοσμένο επίπεδο, αλλά και από την άλλη τον βαθύ προβληματισμό μας για το απώτερο νόημά της. Ο Wheeler πίστευε ότι αν καταλαβαίναμε το κεντρικό νόημά της, θα μπορούσαμε να το διατυπώσουμε σε μια απλή πρόταση που θα μπορούσε να καταλάβει ο καθένας. Είναι γεγονός ότι σε καμιά άλλη φυσική θεωρία όσο στην κβαντική μηχανική δεν θα βρει κανείς τόσο πολλές ερμηνείες για το τι πράγματι αυτή συνεπάγεται για τον φυσικό κόσμο. Η συζήτηση αυτή ξεκίνησε μάλιστα από τον πρώτο καιρό αμέσως μετά την ανάδυσή της ως αποκρυσταλλωμένη θεωρία (1925-27), και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Και είναι απορίας άξιον που πολλοί φαίνεται να ισχυρίζονται ότι ξέρουν τι σημαίνει η κβαντική μηχανική όταν λίγοι πραγματικοί ειδήμονες μπορούν να ισχυριστούν κάτι τέτοιο. Παραμένει παροιμιώδης η φράση του διάσημου Richard Feynman: «Νομίζω πως μπορώ να πω με ασφάλεια ότι κανείς δεν καταλαβαίνει την κβαντική μηχανική.» Το βιβλίο αυτό πάνω στην κβαντική μηχανική είναι το δεύτερο στην σειρά του Θεωρητικού Ελάχιστου μετά από εκείνο πάνω στην κλασική μηχανική. Στόχος του παραμένει η γνωριμία ενός περισσότερο ή λιγότερο ευρέος κοινού με τις βασικές αρχές και τις κεντρικές έννοιες που χαρακτηρίζουν τον κβαντικό κόσμο, και αυτό μέσα από έναν ελάχιστο δυνατό μαθηματικό φορμαλισμό. Αλλά όχι μόνο. Αυτό που σημειώναμε στον πρόλογο του πρώτου βιβλίου, ισχύει και εδώ: το βιβλίο μπορεί να αποβεί πολλαπλά χρήσιμο στους φοιτητές και μελετητές εκείνους που θα ήθελαν να αφομοιώσουν τον διαφορετικό τρόπο του σκέπτεσθαι στην κβαντική μηχανική και να συλλογιστούν πάνω στις λεπτές ιδέες της. Θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή του αναγνώστη στον τρόπο παρουσίασης του περιεχομένου της κβαντικής μηχανικής που έχει επιλέξει ο Leonard Susskind. Η κβαντική μηχανική επιβλήθηκε από πειραματικές παρατηρήσεις που δεν μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί και η θεωρητική μαθηματική θεμελίωσή της ακολούθησε. Αλλά από την στιγμή που ολοκληρώθηκε ως φυσική θεωρία με αυτή την σειρά, το όλο οικοδόμημα μπορεί να παρουσιαστεί εξαρχής ως βασιζόμενο σε κάποιες θεμελιώδεις αρχές. Ο Albert Einstein, που πάντως ακολούθησε την αντίστροφη πορεία στην διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας, σημειώνει σχετικά: «Αμέσως μόλις μια επιστήμη προκύψει από τα αρχικά στάδια, θεωρητικές πρόοδοι δεν επιτυγχάνονται πλέον απλά με μια διαδικασία διακανονισμού. Οδηγημένος από εμπειρικά δεδομένα, ο ερευνητής αναπτύσσει μάλλον ένα σύστημα σκέψης το οποίο, εν γένει, οικοδομείται λογικά από ένα μικρό αριθμό θεμελιωδών παραδοχών, των ούτως αποκαλούμενων αξιωμάτων.» Αυτόν ακριβώς τον δρόμο σκέψης ακολουθεί εδώ ο Susskind, ο οποίος στέκεται με κατανόηση απέναντι στον βαθύ σκεπτικισμό του Einstein για τον εγγενή πιθανοκρατικό χαρακτήρα της κβαντικής μηχανικής, όπως είχε αποτυπωθεί στην ιστορική αντιπαράθεσή του με τον Niels Bohr και είχε εκφραστεί στην φημισμένη αλληλογραφία του με τον Max Born: «Πιστεύεις σε έναν Θεό που ρίχνει ζάρια και εγώ σε μια πλήρη τάξη σε έναν κόσμο αντικειμενικής ύπαρξης.» Εξαιτίας αυτού του τρόπου διαπραγμάτευσης, ο αναγνώστης θα πρέπει να οπλιστεί με υπομονή παρακολουθώντας τον αρχικό αφηρημένο φορμαλισμό των καταστατικών διανυσμάτων και των καταστατικών χώρων που περιγράφουν τα κβαντικά συστήματα και τα φαινόμενά τους. Μόνο στα τελευταία κεφάλαια θα έρθει σε επαφή και με την πιο οικεία γλώσσα των κυματοσυναρτήσεων. Ένα άλλο σημείο που θα πρέπει να σημειώσουμε είναι το πρότυπο που επιλέγει ο Susskind για να συζητήσει τα κβαντικά φαινόμενα. Το σύστημα που χρησιμοποιεί είναι το απλούστερο δυνατό σύστημα δύο καταστάσεων, αρκετό για να κάνει έκδηλη την διαφορά μεταξύ κλασικών και κβαντικών χαρακτηριστικών. Η χρήση απλοποιητικών μοντέλων, με εστίαση στο βασικό και απόρριψη του περιττού, είναι μια συχνή και ιστορικά επιτυχής μέθοδος αναζήτησης θεμελιωδών χαρακτηριστικών της φύσης. Μάλιστα στην κβαντική μηχανική συστήματα δύο καταστάσεων, από τον καιρό του Isidor Rabi την δεκαετία του 1930, βρίσκονται στη βάση μελετών που έχουν θεαματικές εφαρμογές όπως το ατομικό ρολόι, το μέϊζερ, το λέϊζερ, ή ο πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός (σε ευρεία χρήση στην διαγνωστική ιατρική). Ασφαλώς το πιο χαρακτηριστικό, και στο βάθος παράδοξο, φαινόμενο είναι αυτό της κβαντικής σύμπλεξης. Σύμπλεξη (απόδοση του αγγλικού όρου ‘‘entanglement’’) μεταξύ δύο ή περισσότερων συστημάτων σημαίνει γενικά έλλειψη ανεξαρτησίας μεταξύ τους. Όπως εξηγεί ο Susskind, μπορούμε να έχουμε ‘‘κλασική σύμπλεξη’’ μεταξύ δύο κλασικών συστημάτων, κάτι που εκφράζεται ως στατιστική συσχέτιση μεταξύ τους. Στην κλασική φυσική, πάντως, υπάρχει κατ’ αρχήν κάτι περισσότερο που θα μπορούσαμε να μάθουμε και που θα οδηγούσε σε απουσία τέτοιας συσχέτισης. Θεμελιωδώς διαφορετική είναι η περίπτωση στην κβαντική μηχανική, όπου σύμπλεξη μεταξύ δύο κβαντικών συστημάτων προκύπτει κάθε φορά που υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ τους και στη συνέχεια αυτά απομακρύνονται το ένα από το άλλο με αποτέλεσμα να βρεθούν αυθαίρετα μακριά. Κβαντική σύμπλεξη μεταξύ των κβαντικών συστημάτων σημαίνει ότι για οποιαδήποτε μέτρηση γίνεται στα δύο υποσυστήματα υπάρχει συσχέτιση στα αποτελέσματα. Και δεν υπάρχει τίποτε πέρα από ό,τι υπαγορεύουν οι κανόνες της κβαντικής μηχανικής που μπορούμε να μάθουμε και που θα μπορούσε να ακυρώσει αυτή την σύνδεση. Το φαινόμενο της κβαντικής σύμπλεξης έχει ελεγχθεί σε σειρά αυστηρών πειραμάτων. Στενά συνδεδεμένη με την κβαντική σύμπλεξη είναι η έννοια της τοπικότητας, που εγγυάται ότι στις θεωρίες μας καμιά πληροφορία δεν διαδίδεται με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα του φωτός. Αν και αυτό άφησε να εννοηθεί ο Einstein ότι συμβαίνει στην κβαντική μηχανική (μιλώντας για «αλλόκοτη δράση εξ αποστάσεως»), στην συζήτηση της λεπτής αυτής έννοιας ο Susskind εξηγεί αν πράγματι αυτό συμβαίνει και τι ακριβώς υπονοείται με τον όρο της μη τοπικότητας. Αυτό που δεν θα βρει ο αναγνώστης σε αυτό το βιβλίο είναι οι κατά καιρούς απόπειρες για την μια ή την άλλη ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής. Όπως σημειώνει ο Susskind, προέχει να μάθει κανείς, πριν κρίνει ο ίδιος, τους κανόνες, και πως αυτοί δουλεύουν, της κβαντικής μηχανικής η οποία συνιστά ένα συνεπές πλαίσιο λογισμού πιθανοτήτων για τα πειράματα που περιλαμβάνουν ένα σύστημα και μια συσκευή μέτρησης. Ακολουθεί, έτσι, εδώ μιαν άλλη σοφή συμβουλή του Richard Feynman: «Μην συνεχίσετε να λέτε στον εαυτό σας, αν μπορείτε να το αποφύγετε, ‘‘Μα πως μπορεί να είναι έτσι;’’, επειδή θα βρεθείτε χαμένοι σε ένα αδιέξοδο από το οποίο κανείς δεν ξέφυγε. Κανείς δεν ξέρει πως μπορεί να είναι έτσι.» Η φυσική παραμένει μια πειραματική επιστήμη, όπου και κρίνεται. Είναι γεγονός ότι η θεωρία της σχετικότητας υπαγορεύτηκε από την διαίσθηση, αλλά εξακολουθεί να επικυρώνεται μέχρι σήμερα από τις πειραματικές παρατηρήσεις. Η κβαντική μηχανική, αντίθετα, υπαγορεύτηκε από την ανάγκη θεωρητικής εξήγησης πειραματικών δεδομένων. Και μέχρι σήμερα επικυρώνεται συνεχώς.από το πείραμα. Τι θα γίνει μελλοντικά; «Υπάρχει μια ρωγμή στο καθετί. Είναι έτσι που εισέρχεται το φως», λέει ένας στίχος του Leonard Cohen. Μόνον όταν υπάρξει κάποια ρωγμή στα πειραματικά δεδομένα, μόνον τότε θα φανούν τα όρια της κβαντικής μηχανικής, και ίσως η κατεύθυνση επέκτασής της, και όχι από φυσικές φιλοσοφικές προκαταλήψεις (όσο ευφάνταστοι και αν είναι οι φυσικοί). Η φύση επιβάλλεται στον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος στη φύση. Πρόλογος στην ελληνική έκδοση για το βιβλίο “Το Θεωρητικό Ελάχιστο – Κβαντική Μηχανική” του Leonard Susskind https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118303497/2020/05/07/-

«Τεχνητό φύλλο» παράγει καύσιμο υδρογόνου από διάσπαση του νερού. Μια αποδοτική, χαμηλού κόστους συσκευή η οποία διασπά νερό για να παράγει καύσιμο υδρογόνου ανέπτυξαν ερευνητές του Rice University. Η πλατφόρμα που αναπτύχθηκε από το εργαστήριο του Τζουν Λου ενσωματώνει ηλεκτρόδια καταλύτες και ηλιακές κυψέλες περοβσκίτη που, όταν ενεργοποιούνται από το φως του ήλιου, παράγουν ηλεκτρισμό. Το ρεύμα ρέει προς τους καταλύτες, που μετατρέπουν το νερό σε υδρογόν και οξυγόνο, με ιδιαίτερα υψηλή αποδοτικότητα. Η κατάλυση αυτού του είδους δεν είναι κάτι νέο, ωστόσο το εργαστήριο κατάφερε να συγκεντρώσει ένα στρώμα περοβσκίτη και τα ηλεκτρόδια σε ένα και μόνο «πακέτο», που, όταν ρίχνεται στο νερό και εκτίθεται στο ηλιακό φως, παράγει υδρογόνο. Η πλατφόρμα που παρουσίασαν οι Τζουν Λου και Τζιά Λιάνγκ, καθώς και συνάδελφοί τους στο ACS Nano της American Chemical Society, αποτελεί ένα αυτάρκες μέσο παραγωγής καυσίμου που, όπως λένε, θα ήταν απλό να παραχθεί μαζικά. «Η ιδέα είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοια με ένα τεχνητό φύλλο» είπε ο Λου. «Αυτό που έχουμε ένα ένα ενσωματωμένο όργανο που μετατρέπει το ηλιακό φως σε ηλεκτρισμό που βάζει μπροστά μια ηλεκτροχημική αντίδραση. Χρησιμοποιεί νερό και ηλιακό φως για να παράξει χημικά καύσιμα». Οι περοβσκίτες είναι κρύσταλλοι με κυβοειδή πλέγματα που συλλέγουν φως. Οι πιο αποδοτικές ηλιακές κυψέλες που έχουν παραχθεί ως τώρα επιτυγχάνουν αποδοτικότητα άνω του 25%, μα τα υλικά είναι δαπανηρά και τείνουν να φθείρονται από το φως, την υγρασία και τη θερμότητα. «Ο Τζιά αντικατέστησε τα πιο ακριβά τμήματα, όπως η πλατίνα, σε ηλιακές κυψέλες περοβσκίτη με εναλλακτικές όπως ο άνθρακας» είπε ο Λου. «Αυτό χαμηλώνει το όριο εισόδου για εμπορική αξιοποίηση. Συσκευές τέτοιο είδους είναι πολλά υποσχόμενες επειδή δημιουργούν ένα σύστημα που είναι βιώσιμο. Αυτό δεν χρειάζεται ενέργεια από έξω για να συνεχίσει να λειτουργεί η συσκευή». Όπως τόνισε ο Λιάνγκ, το κομμάτι- κλειδί ίσως να μην είναι ο περοβσκίτης μα το πολυμερές που τον εγκιβωτίζει, προστατεύοντας τη συσκευή και επιτρέποντας να παραμένει βυθισμένη για μακρές περιόδους. «Άλλοι έχουν αναπτυξει συστήματα κατάλυσης που συνδέουν την ηλιακή κυψέλη έξω από το νερό με βυθισμένα ηλεκτρόδια μέσω καλωδίου» είπε. «Εμείς απλοποιούμε το σύστημα εγκιβωτίζοντας το στρώμα περοβσκίτη με ταινία Surlyn (πολυμερούς)». «Με έναν έξυπνο σχεδιασμό συστήματος μπορείς να φτιάξεις ένα αυτάρκες κύκλωμα» είπε ο Λου. «Ακόμα και όταν δεν υπάρχει ηλιακό φως, μπορείς να χρησιμοποιείς αποθηκευμένη ενέργεια υπό τη μορφή χημικού καυσίμου. Μπορείς να βάζεις τα προϊόντα υδρογόνου και οξυγόνου σε χωριστές δεξαμενές και να ενσωματώσεις άλλη μια συσκευή σαν κυψέλη καυσίμου για να μετατρέπεις αυτά τα καύσιμα ξανά σε ηλεκτρισμό». https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118286371/2020/05/07/-

Η κβαντομηχανική στη ζωή μας Συνέντευξη με τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνο Βαγιονάκη στον Παντελή Σαββίδη. – Μπορούμε να εξηγήσουμε την έννοια της κβάντωσης και το πέρασμα από την κλασική στην κβαντική φυσική; – Η κβαντομηχανική περιγραφή του κόσμου – και η ιδέα πως κάτι μπορεί να υφίσταται σε πολλές διαφορετικές καταστάσεις έρχεται σε αντίθεση με την καθημερινή εμπειρία. Είναι πράγματι έτσι; Μας λέει η κβαντομηχανική κάτι για την ίδια/βαθύτερη φύση της πραγματικότητας; -Τι εννοούμε όταν λέμε πως κάτι μπορεί να υφίσταται σε διαφορετικές καταστάσεις; -Κάτι μπορεί να είναι και ο άνθρωπος π.χ. Ο θάνατός του είναι, απλώς, μια διαφορετική κατάσταση της ύπαρξής του; – Προς το κλείσιμο της προηγούμενης εκπομπής αναφερθήκαμε εν συντομία στο πρόβλημα της μέτρησης και της κατάρρευσης της κυματοσυνάρτησης που συμβαίνει; Ποιοί είναι οι βασικοί τρόποι που οι φυσικοί αντιμετώπισαν το πρόβλημα; (είναι πραγματικό πρόβλημα όπως το αντιμετώπισε ο Everet (προσπαθώντας να την περιγράψει χωρίς κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης ή μήπως όπως είπε ο Feynman “it is so confusing that I am not even sure if there is a problem”). – Είναι μήπως ένα πρόβλημα που συνδέεται και με την έλλειψη μιας κβαντικής θεωρίας της βαρύτητας; – Τι οδήγησε από την κβαντομηχανική στην κβαντική θεωρία πεδίου; Υπήρξαν πειραματικά ή θεωρητικά δεδομένα; – Ποια είναι η βασική διαφορά; Σήμερα έχουμε καταλάβει αν πιο θεμελιώδες είναι το πεδίο ή το σωματίδιο; (είναι θέματα ερμηνειών); – Αν καταλαβαίνω καλά το Καθιερωμένο Πρότυπο των Σωματιδίων είναι η καλύτερη θεωρία πεδίου που έχουμε για να περιγράψει τα θεμελιώδη σωματίδια και τις αλληλεπιδράσεις; Ποιοί είναι οι βασικοί κανόνες που το διέπουν; Που βρισκόμαστε σήμερα στη γνώση μας για το Καθιερωμένο Πρότυπο; – Ποιες είναι οι μεγάλες ανοιχτές ερωτήσεις στη σύγχρονη θεωρητική φυσική; – Έχοντας μια μεγάλη διδακτική εμπειρία αλλά και ως μεταφραστής των βιβλίων του Susskind “Το Θεωρητικό Ελάχιστο” ήθελα να σας ρωτήσω αν είναι εφικτό και ποιό το νόημα να διδάσκουμε σήμερα κβαντική φυσική σε ένα ευρύτερο κοινό. https://physicsgg.me/2020/05/08/%ce%b7-%ce%ba%ce%b2%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%bf%ce%bc%ce%b7%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%b6%cf%89%ce%ae-%ce%bc%ce%b1%cf%82/

Ανακαλύφθηκε η κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα. Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν την κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα που έχει βρεθεί ποτέ. Απέχει μόλις 1.000 έτη φωτός από τον πλανήτη μας και έχει ως συνοδούς δύο άστρα ορατά ακόμη και με γυμνό μάτι, μαζί με τα οποία δημιουργεί ένα τριπλό σύστημα. Προφανώς η ίδια η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, αφού ούτε το φως δεν μπορεί να «δραπετεύσει» από αυτήν, όμως γίνεται αντιληπτή έμμεσα μέσω των βαρυτικών επιδράσεων της στα άστρα πέριξ αυτής. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τόμας Ριβίνιους του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics». Όπως δήλωσε ο ερευνητής Πετρ Χαντράβα της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχίας, «εκπλαγήκαμε τελείως, όταν συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό είναι το πρώτο αστρικό σύστημα με μια μαύρη τρύπα που μπορεί να δει κανείς ακόμη και με γυμνά μάτια». Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου του ουρανού του νοτίου ημισφαιρίου, ενώ το διπλό αστρικό σύστημα είναι το HR 6819. Το ένα από τα δύο άστρα ολοκληρώνει κάθε 40 μέρες μια τροχιά γύρω από την αόρατη μαύρη τρύπα, ενώ το δεύτερο άστρο βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από το ζευγάρι του πρώτου άστρου και της μαύρης τρύπας. Αυτός ο χάρτης δείχνει την θέση στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου, του τριπλού συστήματος HR 6819 που περιλαμβάνει και την πλησιέστερη στην Γη μαύρη τρύπα.Φωτ. Ενώ η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, τα δυο άστρα του HR 6819 φαίνονται στον νυχτερινό ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου με γυμνό μάτι. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι μια από τις πρώτες που έχουν βρεθεί να μην αλληλεπιδρούν βίαια με το περιβάλλον τους, συνεπώς φαίνεται πραγματικά μαύρη. «Ένα αόρατο αντικείμενο με μάζα τουλάχιστον τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μπορεί να είναι μόνο μια μαύρη τρύπα», δήλωσε ο Ριβίνιους. Οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει μέχρι σήμερα μόνο δύο δεκάδες μαύρες τρύπες στο γαλαξία μας και σχεδόν όλες αλληλεπιδρούν έντονα με το γύρω χώρο, κάνοντας αισθητή την παρουσίας τους μέσω της απελευθέρωσης ισχυρών ακτίνων-Χ. Όμως εκτιμάται ότι στη διάρκεια της ζωής του γαλαξία μας πολύ περισσότερα άστρα έχουν καταρρεύσει βαρυτικά δημιουργώντας μαύρες τρύπες. Ο εντοπισμός μιας τέτοιας «σιωπηλής» και μάλιστα κοντινής μαύρης τρύπας αποτελεί ένδειξη, σύμφωνα με τον Ριβίνιους, ότι «πρέπει να υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια μαύρες τρύπες εκεί έξω, εμείς όμως ξέρουμε μόνο πολύ λίγες. Ξέροντας τι να ψάξουμε, θα μας διευκολύνει να τις βρούμε». Ήδη υπάρχουν υποψίες ότι ένα άλλο κάπως πιο μακρινό σύστημα, το LB-1, μπορεί επίσης να αποτελεί τριπλό σύστημα δύο άστρων και μιας μαύρης τρύπας. https://physicsgg.me/2020/05/06/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%86%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%ce%b7-%ce%ba%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bd%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%b3%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%8d/

Πληροφορίες!!! Με το τέλος του 2019 συνέβησαν τα εξής: - Η Σελήνη απομακρύνθηκε κατά 3,8 εκατοστά από τη Γη. - Ο Ήλιος έχασε 174 τρισεκατομμύρια τόνους από τη μάζα του και έτσι η τροχιά της Γης αυξήθηκε κατά 1,5 εκατοστά. - Περί τα 150 δισεκατομμύρια άστρα σχηματίστηκαν στο ορατό σύμπαν. - Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας μετακινήθηκε 3,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα πιο κοντά σε εμάς. - Το σύμπαν διεστάλη κατά 60 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα τουλάχιστον. Ο δορυφόρος του Δία, ο Γανυμήδης, έχει κάτω από την επιφάνειά του τριάντα φορές περισσότερο νερό απ’ όλο το νερό που βρίσκεται πάνω στη Γη. Ο δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας, έχει 300 φορές περισσότερα υγρά καύσιμα από όσα συνολικά αποθέματα βρίσκονται πάνω στη Γη. Ο αστεροειδής 433 Έρως έχει από 10.000 έως 100.000 φορές περισσότερο χρυσό και πλατίνα από όσο χρυσό έχει αντληθεί από τα ορυχεία της Γης. Ισως τελικά να μην είναι και τόσο άχρηστη η πληροφορία αυτή: αν καταφέρει ο άνθρωπος να εξερευνήσει την αστρική γειτονιά του, δηλαδή το ηλιακό σύστημα, θα έχει κάτι να περιμένει από το συναρπαστικό, όσο και επικίνδυνο, αυτό ταξίδι. «Σε όλους το ψιλόβροχο κάτι λέει. Σε μένα, τίποτε», γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης, αυτός ο αιώνιος λάτρης του ελληνικού καλοκαιριού. Ωστόσο, έχει δίκιο: η βροχή ασκεί ξεχωριστή γοητεία σε πολλούς ανθρώπους. Αραγε είναι ίδια η βροχή σε όλους τους κόσμους; Όχι ακριβώς: ·Στη Γη βρέχει νερό. ·Στην Αφροδίτη βρέχει θεϊκό οξύ. ·Στον Τιτάνα βρέχει μεθάνιο. ·Στον πλανήτη Ποσειδώνα βρέχει διαμάντια. ·Στον πλανήτη HD 189733b βρέχει γυαλί. Πρόκειται για εξωπλανήτη (εκτός του ηλιακού μας συστήματος) που απέχει 65,5 έτη φωτός από τη Γη. ·Στον πλανήτη OGLE-TR-56b βρέχει υγρό σίδηρο. Πρόκειται επίσης για εξωπλανήτη που απέχει 1500 πάρσεκ (Parsec) από τη Γη. Ένα πάρσεκ αντιστοιχεί σε 3,26 έτη φωτός. https://www.kathimerini.gr/1071901/gallery/epikairothta/episthmh/h-axrhsth-plhroforia-ths-hmeras

Δορυφόρος της NASA θα ψάξει με λέιζερ για νερό στους πιο σκοτεινούς κρατήρες της Σελήνης. Καθώς οι αστροναύτες της NASA θα εξερευνούν τη Σελήνη στο πλαίσιο του προγράμματος «Άρτεμις» της NASA, θα χρειάζεται να χρησιμοποιούν πόρους που ήδη υπάρχουν στην επιφάνειά της, όπως το νερό- τόσο για καύσιμα πυραύλων, όσο και για πόση. Ωστόσο, το ερώτημα είναι πόσο νερό υπάρχει στη Σελήνη και πού μπορεί να βρίσκεται- και εδώ έρχεται Lunar Flashlight της NASA: Ένας μικρός δορυφόρος (CubeSat), μεγέθους χαρτοφύλακα, με αποστολή τον εντοπισμό πάγου στους πυθμένες κρατήρων της Σελήνης που δεν έχουν δει ποτέ το φως του ήλιου. «Αν και έχουμε μια αρκετά καλή ιδέα πως υπάρχει πάγος μέσα στους πιο ψυχρούς και σκοτεινούς κρατήρες της Σελήνης, προηγούμενες μετρήσεις ήταν λίγο διφορούμενες» είπε η Μπάρμπαρα Κοέν, επικεφαλής ερευνήτρια της εν λόγω αποστολής στο Goddard Space Flight Center της NASA. «Επιστημονικά είμαστε καλά, αλλά αν σχεδιάζουμε να στείλουμε αστροναύτες εκεί να εξορύξουν τον πάγο και να τον πιουν, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει». Το συγκεκριμένο σκάφος, υπό την αιγίδα του JPL, θα δοκιμάσει τεχνολογίες, αποσκοπώντας σε μια σειρά από πρωτιές- όπως η πρώτη αποστολή που θα αναζητήσει πάγο με λέιζερ. Επίσης θα είναι το πρώτο διαπλανητικό σκάφος που θα χρησιμοποίησει «πράσινο» προωθητικό, ένα νέο είδος καυσίμου που είναι ασφαλέστερο στην μεταφορά και αποθήκευση από την υδραζίνη. Μέσα σε διάστημα δύο μηνών το Lunar Flashlight θα πετάξει χαμηλά πάνω από τον Νότιο Πόλο της Σελήνης και θα διερευνήσει με τα λέιζερ του τις μόνιμα υπό σκιά περιοχές, ενώ θα αναζητήσει πάγο στην επιφάνεια. Οι κρατήρες αυτοί, στους πόλους, θεωρείται πως είναι «ψυχρές παγίδες» που συσσωρεύουν μόρια διαφόρων πάγων (μεταξύ των οποίων και πάγος από νερό). Τα μόρια μπορεί να έχουν προέλθει από κομήτες και αστεροειδείς, καθώς και από αλληλεπιδράσεις του ηλιακού ανέμου με το σεληνιακό έδαφος. To ανακλαστικόμετρο του Lunar Flashlight διαθέτει τέσσερα λέιζερ και θα χρησιμοποιεί σχεδόν υπέρυθρα μήκη κύματος, που απορροφώνται από το νερό, για να εντοπίζει συσσωρεύσεις πάγου στην επιφάνεια. Εάν τα λέιζερ χτυπούν βράχο, το φως θα επιστρέφει στο σκάφος, υποδεικνύοντας έλλειψη πάγου. Εάν το φως απορροφάται, αυτό θα σημαίνει πως θα υπάρχει πάγος. Όσο μεγαλύτερη η απορρόφηση, τόσο πιο εξαπλωμένος θα είναι ο πάγος στην επιφάνεια. https://www.naftemporiki.gr/story/1594378/doruforos-tis-nasa-tha-psaksei-me-leizer-gia-nero-stous-pio-skoteinous-kratires-tis-selinis

«Επινοητικότητα», το όνομα ρομποτικού ελικοπτέρου που θα πετάξει στον Άρη. Το όνομα Ingenuity (Επινοητικότητα), που έδωσε η μαθήτρια γυμνασίου Βανίζα Ρουπάνι από την Αλαμπάμα, θα φέρει το πρώτο ρομποτικό ελικόπτερο, το οποίο θα πετάξει σε άλλο πλανήτη. Το ελικόπτερο θα εκτοξευθεί με προορισμό τον Άρη φέτος το καλοκαίρι μαζί με το -επίσης «βαφτισμένο» από μαθητή- ρομποτικό ρόβερ Perseverance (Επιμονή) της αποστολής Mars 2020 της αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA). Η NASA είχε διοργανώσει σχετικό διαγωνισμό ονοματοδοσίας και επελέγη τελικά το εν λόγω όνομα για το ελικόπτερο, το οποίο θα κινείται με ηλιακή ενέργεια στον ουρανό του Άρη. Το Ingenuity, βάρους 1,8 κιλών, θα προσαρτηθεί στο κάτω μέρος του Perseverance και όταν φθάσει στον γειτονικό πλανήτη, τον Φεβρουάριο του 2021, θα αυτονομηθεί ανοίγοντας τα φτερά του. Θα κάνει σύντομες δοκιμαστικές πτήσεις στη διάρκεια ενός μήνα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη μελλοντική εναέρια εξερεύνηση του Άρη από πιο εξελιγμένα ελικόπτερα, τα οποία θα διαθέτουν και επιστημονικά όργανα. Το Ingenuity δοκιμάστηκε επιτυχώς στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια. Τώρα γίνεται, μαζί με το Perseverance, η τελική συναρμολόγησή τους στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στη Φλόριντα. Η εκτόξευσή τους θα γίνει με πύραυλο Atlas V της United Launch Alliance από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ. Η αποστολή Mars 2020 θα αναζητήσει ίχνη παλαιάς ή τωρινής ζωής στον «κόκκινο» πλανήτη και γι’ αυτόν τον σκοπό θα συλλέξει δείγματα, τα οποία για πρώτη φορά θα σταλούν στη Γη προκειμένου να αναλυθούν από τους επιστήμονες εξονυχιστικά. https://physicsgg.me/2020/04/30/%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%bd%ce%bf%ce%b7%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%cf%8c%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%b1-%cf%81%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%8d/

Ο «βασιλιάς» του Kepler-88 To ηλιακό μας σύστημα έχει έναν «βασιλιά»: Ο Δίας, που έχει πάρει το όνομά του από τον βασιλιά των θεών του Ολύμπου, ασκεί «εξουσία» στους άλλους πλανήτες μέσω της βαρυτικής του επίδρασης. Με μάζα διπλάσια αυτής του Κρόνου και 300πλάσια αυτή της Γης, ακόμα και οι μικρότερες κινήσεις του γίνονται αισθητές από όλους τους άλλους πλανήτες. Ο Δίας θεωρείται πως ευθύνεται για το μικρό μέγεθος του Άρη, την παρουσία της ζώνης αστεροειδών και τον «καταιγισμό» των κομητών που έφεραν το νερό στην πρώιμη Γη. Ωστόσο, το πλανητικό μας σύστημα δεν είναι το μόνο που έχει τέτοιους βαρυτικούς «θεούς»- και αστρονόμοι του Ινστιτούτου Αστρονομίας του University of Hawai’i (UH IfA) ανακάλυψαν έναν πλανήτη με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία, σε ένα μακρινό πλανητικό σύστημα. Η ανακάλυψη αυτή βασίζεται σε δεδομένα έξι ετών από το W.M. Keck Observatory. Χρησιμοποιώντας το High-Resolution Echelle Spectrometer (HIRES) στο δέκα μέτρων τηλεσκόπιο Keck I, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι ο πλανήτης Kepler-88 d, πραγματοποιεί μια περιστροφή γύρω από το άστρο του κάθε τέσσερα χρόνια, και η τροχιά του δεν είναι κυκλική, μα ελλειπτική. Με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία, ο Kepler-88 d είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης στο σύστημα εκείνο. Το εν λόγω σύστημα ήταν ήδη «διάσημο» μεταξύ των αστρονόμων για δύο πλανήτες που περιστρέφονται πολύ πιο κοντά στο άστρο, τους Kepler-88 b και c. Οι πλανήτες αυτοί έχουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα δυναμική (mean motion resonance): ο b, με μέγεθος μικρότερο αυτού του Ποσειδώνα, κάνει μια περιστροφή σε μόλις 11 ημέρες, ακριβώς το ήμισυ της τροχιακής περιόδου του c, ενός πλανήτη με το μέγεθος του Δία. Ο c είναι επίσης είκοσι φορές μεγαλύτερος του b, οπότε επηρεάζει τον εσώτερο πλανήτη. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές παρατηρήθηκαν από το τηλεσκόπιο Kepler- και ο νέος πλανήτης βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του συστήματος. «Με τρεις φορές τη μάζα του Δία, ο Kepler-88 d ήταν μάλλον ακόμα πιο επιδραστικός στην ιστορία του συστήματος από τον αποκαλούμενο “βασιλιά”, Kepler-88 c, που έχει μάζα ίση με “μόλις” αυτή του Δία» είπε η Λόρεν Βάις, lead author της ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. «Οπότε ίσως ο Kepler-88 d να είναι ο νέος απόλυτος μονάρχης αυτής της πλανητικής αυτοκρατορίας». https://physicsgg.me/2020/04/30/%ce%bf-%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%bb%ce%b9%ce%ac%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-kepler-88/

Τα ακρότατα των άστρων. Το 1860 Γερμανοί αστρονόμοι του αστεροσκοπείου της Βόννης, εκτελώντας παρατηρήσεις για την κατασκευή ενός αστρομετρικού καταλόγου (Bonner Durchmusterung Stellar catalogue, 1859-1903) ανακάλυψαν ένα μεταβλητό υπεργίγαντα αστέρα με περίοδο ~ 740 μέρες που έμελλε να είναι το μεγαλύτερο σε διαστάσεις αστέρι που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Περίπου ενάμιση αιώνα αργότερα, το 2012, μία νέα μελέτη βασισμένη σε παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω του τηλεσκοπίου VLTI, κατέδειξαν ότι ο μεταβλητός υπεργίγαντας UY Scuti στον αστερισμό της Aσπίδας (Scutum) είναι ~ 1700 φορές μεγαλύτερος (σε διάμετρο) του Ήλιου μας, ~ 340000 φορές φωτεινότερος, ενώ η μάζα του (σε κιλά) εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον 8 φορές παραπάνω από την αντίστοιχη ηλιακή. H απόστασή του υπολογίζεται σε ~ 9000 έτη φωτός (το φως χρειάζεται 9000 χρόνια για να φτάσει από εκεί στη Γη). Εάν η Ήλιος μας είναι μία σφαίρα ακτίνας ~ 700000 χλμ, τότε η ακτίνα του UY Scuti υπολογίζεται στα 1.2 δισεκατομμύρια χλμ (Εικόνα 1). Αν ο αστέρας UY Scuti έπαιρνε, για κάποιο λόγο, την θέση του Ήλιου μας στο ηλιακό μας σύστημα, τότε θα κάλυπτε έκταση σχεδόν μέχρι την τροχιά του πλανήτη Κρόνου, με ολέθρια -σαφέστατα- αποτελέσματα για τους πλανήτες και την ζωή στο ηλιακό σύστημα. Τέλος, το φως θα χρειαζόταν περίπου 7 ώρες για να εκτελέσει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον UY Scuti, ενώ η γρηγορότερη σήμερα διαστημοσυσκευή (Parker Solar Probe) θα χρειαζόταν περίπου 15 μήνες για να καλύψει την ίδια απόσταση, τρέχοντας με την απίστευτη (μέγιστη) ταχύτητα των 200 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο! Στον αντίποδα και στη σχετικά μικρή για την αστρονομία απόσταση των ~ 600 ετών φωτός, ομάδα επιστημόνων από τα πανεπιστήμια Cambridge, Keele, Warwick, Leicester και St.Andrews ανακάλυψε, το 2017, το μικρότερο σε διάμετρο αστέρι που ονομάστηκε EBLM J0555Ab και βρίσκεται στον αστερισμό του Οκρίβαντος (Pictor). Ο ερυθρός νάνος EBLM J0555Ab είναι αστέρας μικρής μάζας με διάμετρο συγκρίσιμη με αυτή του πλανήτη Κρόνου (και μικρότερη του Δία) όντας ~ 12 φορές μικρότερος του Ήλιου (Εικόνα 2). Η μάζα του (σε κιλά) είναι περίπου το 1/12 της ηλιακής μάζας (και 85 φορές εκείνης του Δία), δηλαδή οριακά επαρκής για να καλείται ένα ουράνιο σώμα αστέρι, σύμφωνα με τα μοντέλα της αστρικής δομής και εξέλιξης. Ο EBLM J0555Ab είναι περίπου 200 φορές πυκνότερος του Ήλιου, ενώ η επιφανειακή του βαρύτητα είναι 300 φορές μεγαλύτερη από εκείνη στη Γη. Εάν μπορούσαμε να σταθούμε στην επιφάνεια του αστέρα αυτού, θα αισθανόμαστε 300 φορές πιο βαριοί από ότι στη Γη! Τέλος, ο EBLM J0555Ab υπολογίζεται ότι είναι 130 φορές αμυδρότερος του Ήλιου μας. Το φως θα χρειαζόταν μόλις 1.2 δευτερόλεπτα για μία πλήρη περιφορά γύρω από τον ερυθρό νάνο, ενώ η διαστημοσυσκευή Parker Solar Probe, θα χρειαζόταν περίπου μισή ώρα.Εάν τοποθετούσαμε τα τρία αυτά αστέρια σε κλίμακα και θεωρούσαμε ότι ο Ήλιος είναι μία μπάλα basket διαμέτρου 30 εκατοστών, τότε ο ερυθρός νάνος θα έμοιαζε με μία συνηθισμένη μπίλια 2.5 εκατοστών και ο υπεργίγαντας UY Scuti θα προσιδίαζε σε σφαίρα διαμέτρου μεγαλύτερης των 500 μέτρων! https://physicsgg.me/2020/04/30/%cf%84%ce%b1-%ce%b1%ce%ba%cf%81%cf%8c%cf%84%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%cf%89%ce%bd/

Ψάχνοντας μια αρχέγονη μαύρη τρύπα στο ηλιακό μας σύστημα … που παίζει τον ρόλο του ένατου πλανήτη Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι οκτώ (κι όχι εννέα όπως μαθαίναμε στο παρελθόν εμείς οι μεγαλύτεροι): ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας. Αυτό ισχύει μετά το 26ο συνέδριο της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (IAU) (14 – 25 Αυγούστου 2006) που έγινε στην Πράγα, εκεί όπου ο Πλούτωνας υποβιβάστηκε, χωρίς κανέναν σεβασμό στην ιστορία του, στην κατηγορία των νάνων-πλανητών. Όταν λοιπόν ακούμε για τον ένατο πλανήτη, σίγουρα δεν πρόκειται για τον Πλούτωνα, αλλά για έναν υποθετικό (προς το παρόν) πλανήτη σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον ήλιο, η ύπαρξη ή όχι του οποίου προβληματίζει τους αστρονόμους εδώ και αρκετά χρόνια. Η υπόθεση αυτή γίνεται ώστε να προσομοιωθούν ακριβέστερα οι τροχιές των απόμακρων σωμάτων της ζώνης Kuiper. Η μελέτη της τροχιάς του Κρόνου, διαμέσου του διαστημικού σκάφους Cassini, έδωσε μια μικρή ένδειξη ύπαρξης του πλανήτη 9 και έβαλε όρια στις παραμέτρους του. Αν υπάρχει ένα τέτοιο αντικείμενο, υπολογίζεται να έχει μάζα 5 έως 10 M⊕ (M⊕=η μάζα της Γης) και να βρίσκεται σε απόσταση της τάξης των 500 AU από τον ήλιο(1 AU= 1 αστρονομική μονάδα). Αν πρόκειται για έναν κοινό πλανήτη μπορεί να βρεθεί από τις αστρονομικές έρευνες των τηλεσκοπίων. Όμως πριν από ενάμισι χρόνο οι Jakub Scholtz και James Unwin, δημοσίευσαν ένα άρθρο σχετικά με τον υποθετικό πλανήτη 9, όπου διατύπωσαν την άποψη πως ο υποθετικός πλανήτης 9 θα μπορούσε να είναι μια αρχέγονη μαύρη τρύπα (το μέγεθος της οποίας δεν ξεπερνάει μια μπάλα του ποδοσφαίρου!). Σε μια τέτοια περίπτωση, οι συμβατικές αστρονομικές έρευνες προφανώς θα αποτύχουν. Βέβαια, ένα διαστημικό σκάφος μιας μελλοντικής αποστολής θα μπορούσε άμεσα να διερευνήσει το περιβάλλον του πολύ καλύτερα. Όμως υπάρχουν δυο προφανείς δυσκολίες: Πρώτον, ο πλανήτης 9, αν υπάρχει, βρίσκεται πολύ μακριά και δεν ξέρουμε πού είναι. Το Voyager 1 που ήταν το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που βγήκε από το εσώτερο ηλιακό σύστημα, απομακρύνεται με ταχύτητα περίπου 17 km/sec (ως προς τον ήλιο), θα φτάσει σε από σταση 500 AU σε περίπου 150 χρόνια. Δεύτερον, έχουμε μεν μια γενική εκτίμηση σχετικά με την πιθανή τροχιά του πλανήτη 9, αλλά δεν γνωρίζουμε που ακριβώς βρίσκεται σ’ αυτήν. Έτσι, θάπρεπε να διερευνηθεί μια τεράστια έκταση του ουρανού. Στην ιδανική περίπτωση, για να βρεθεί ο πλανήτης 9, απαιτούνται ταχύτητες διαστημικών σκαφών (τουλάχιστον) εκατοντάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο για να φτάσουν στην τροχιά του σε μια δεκαετία. Επιπλέον, θα έπρεπε να εκτοξευθούν σε διαφορετικές κατευθύνσεις εκατοντάδες διαστημόπλοια (το λιγότερο), ώστε κάποια από αυτά να πλησιάσουν τον πλανήτη 9 μερικές δεκάδες αστρονομικές μονάδες. Με βάση τις τωρινές διαστημικές αποστολές ο πλανήτης 9 είναι απρόσιτος. Μια πιθανή εναλλακτική και φθηνή λύση είναι να χρησιμοποιηθούν τα μικρά διαστημικά σκάφη του προγράμματος Breakthrough Starshot για την ανίχνευση του βαρυτικού πεδίου αυτού του αντικειμένου. Αυτό προτείνει ένας από τους μεγαλύτερους φυσικομαθηματικούς της εποχής μας, ο Edward Witten, στην πρόσφατη δημοσίευσή του με τίτλο «Searching for a Black Hole in the Outer Solar System» Το πρόγραμμα Breakthrough Starshot προβλέπει την χρήση ισχυρών λέιζερ για την επιτάχυνση πολύ μικρών διαστημικών σκαφών (με μάζα της τάξης των γραμμαρίων!) μέχρι ταχύτητες περίπου στο 20% της ταχύτητας του φωτός. Σε μια πρώτη αποστολή του Breakthrough Starshot σχεδιάζεται η εξερεύνηση του εξωτερικού ηλιακού μας συστήματος με ταχύτητες στο 1% της ταχύτητας του φωτός. Όμως σύμφωνα με την σύντομη ανάλυση του Edward Witten, για την αναζήτηση του πλανήτη 9, είναι προτιμότερη μια τάξη μεγέθους μικρότερες ταχύτητες, δηλ, στο 0,1% της ταχύτητας του φωτός. Mε μια ταχύτητα της τάξης του 0,001c, τα μικροσκοπικά διαστημόπλοια θα μπορούσαν να φτάσουν στον πλανήτη 9 περίπου μια δεκαετία μετά την εκτόξευσή τους, εφόσον εκτοξεύονταν προς την σωστή κατεύθυνση. Όμως το πλεονέκτημα του προγράμματος Breakthrough Starshot είναι ότι μπορούν να εκτοξευθούν πολλά μικροσκοπικά διαστημόπλοια προς διάφορες κατευθύνσεις, ώστε να καλύψουν μεγάλη περιοχή του διαστήματος Η διαταραχή στην ταχύτητα και την τροχιά ενός διαστημοπλοίου που πλησιάζει την αρχέγονη μαύρη τρύπα (πλανήτη 9), θα δημιουργήσει αποκλίσεις στον χρόνο άφιξης σημάτων προς την Γη από το διαστημικό σκάφος της τάξης των 10-5 δευτερολέπτων. Αν κάποιο από αυτά καταφέρει να προσεγγίσει τον πλανήτη σε μια απόσταση τάξης μεγέθους 50 AU, για να αποκαλυφθεί το μυστηριώδες αντικείμενο αρκεί τα διαστημικά σκάφη να μπορούν να στέλνουν σήματα χρονισμού με ακρίβεια 10-5 δευτερολέπτων στην Γη. Βέβαια, η ικανότητα ακριβούς χρονομέτρησης στα πολύ μικρά διαστημικά σκάφη μπορεί να αποβεί η μεγαλύτερη πρόκληση κατά την υλοποίηση αυτoύ του προγράμματος Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις λεπτομέρειες στην δημοσίευση του Witten (για την οποία διάφοροι κακεντρεχείς λένε πως έγινε εξαιτίας της βράβευσης του Witten με το Breakthrough Prize από τον πάμπλουτο Yuri Milner .. για να προωθήσει το πρόγραμμα Breakthrough Starshot που ήταν ιδέα του Milner!) https://physicsgg.me/2020/05/02/%cf%88%ce%ac%cf%87%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%ad%ce%b3%ce%bf%ce%bd%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7-%cf%84%cf%81%cf%8d%cf%80%ce%b1-%cf%83%cf%84/

Μια ελληνική startup που διαπρέπει στη Βρετανία τον καιρό του Covid-19 Ο Ηρακλής Μπουραντάς, συνιδρυτής της εταιρείας Novoville η πρόταση της οποίας βρέθηκε ανάμεσα στις επιλεγμένες από την Βρετανική κυβέρνηση ψηφιακές λύσεις για την καταπολέμηση των επιπτώσεων του Covid-19 ήταν μεταξύ των μελών της Μονάδας Ανάπτυξης Πολιτικών, ένα φιλόδοξο think tank που δημιούργησε ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ το 2012, επικεφαλής του οποίου ήταν ο σημερινός υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Η πρόταση της ελληνικής Novoville, όπως διαβάζω σε επίσημο δελτίο τύπου της εταιρείας, βρέθηκε ανάμεσα στις επιλεγμένες ψηφιακές λύσεις για την καταπολέμηση των επιπτώσεων του Covid-19 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τι σημαίνει, όμως, αυτή η επιλογή για την εταιρεία – από το πρώτο κύμα της νέας επιχειρηματικότητας στα χρόνια των Μνημονίων- που διατηρεί μια ισχυρή βάση στο Λονδίνο αλλά και μια δυναμική αλλά και ευέλικτη μονάδα ανάπτυξης εφαρμογών στην Αθήνα; Διαβάζω και πάλι στην ανακοίνωση της εταιρείας: «ο οργανισμός NHSX του Βρετανικού συστήματος υγείας NHS, ο οποίος ηγείται του μεγαλύτερου προγράμματος ψηφιακού μετασχηματισμού της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας στον κόσμο, ανακοίνωσε τις 18 ψηφιακές λύσεις που αναδείχθηκαν μέσω της διαγωνιστικής διαδικασίας TechForce19. (…) Στόχος του διαγωνισμού, (…) η αξιοποίηση άμεσα υλοποιήσιμων καινοτόμων λύσεων ενάντια στις επιπτώσεις που έχει δημιουργήσει η πανδημία του COVID-19. Η Novoville και η βρετανική Peopletoo επιλέχθηκαν για να λανσάρουν μια νέα ψηφιακή υπηρεσία συνολικής διαχείρισης εθελοντών και διασύνδεσής τους με τις κοινωνικές υπηρεσίες για την άμεση εξυπηρέτηση των αναγκών των ευπαθών ομάδων». Μια επιτυχία της Novoville και κυρίως των ανθρώπων της. Πιστεύω πάντα ότι η ιστορία των επιχειρήσεων στο βάθος των πραγμάτων δεν είναι τίποτα περισσότερο από το άθροισμα των ιστοριών που συνθέτουν οι άνθρωποι τους. Η Novoville έχουν δύο ιδρυτικά μέλη. Τον Ηρακλή Μπουραντά και τον Φώτη Ταλάντζη. Ας μου επιτραπεί να μιλήσω για τον πρώτο εξ αυτών. Τον φίλο και συμπατριώτη Ηρακλή. Διαβάζοντας την ανακοίνωση για την επιτυχία της εταιρείας στη Βρετανία μου ήρθε στο μυαλό τα δημοσιεύματα των ευβοϊκών sites το καλοκαίρι του 2012. Υπενθυμίζω ότι στο πηδάλιο της κυβέρνησης βρίσκεται ο Αντώνης Σαμαράς, ενώ από τον Μάρτιο του 2012- πριν από τις διπλές εκλογές εκείνης της χρονιάς- ο Ευάγγελος Βενιζέλος έχει αναλάβει το βαρύ φορτίο της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ. Αλλά, ας ξαναγυρίσουμε στα ευβοϊκά sites και στις αναρτήσεις τους. Σε ένα εξ αυτών διαβάζω: «Προσωπική επιλογή του Προέδρου ο Ηρακλής!». Αλλά, ποιός ήταν ο πρόεδρος και ποιος ο Ηρακλής θα αναρωτηθείτε και με το δίκιο σας. Ο Πρόεδρος ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Ηρακλής ο συνιδρυτής της Novoville. Ας γυρίσουμε για λίγο πίσω στο 2012. Τότε, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες για εκείνον και το κόμμα του έχει βάλει μπροστά τις μηχανές της ανασυγκρότησης της παράταξης της κεντροαριστεράς, επιλέγοντας, μεταξύ άλλων, να φέρει στο προσκήνιο πρόσωπα της νέας γενιάς με τεχνοκρατική επάρκεια και πολιτική αντίληψη. Έτσι, δημιουργεί την Μονάδα Ανάπτυξης Πολιτικών, ένα think tank εντός του κομματικού οργανισμού για την διαμόρφωση και επεξεργασία δημόσιων πολιτικών αλλά και ανάληψης πρωτοβουλιών για μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα. Εγινε… υπουργός Επικεφαλής της Μονάδας ένας 29χρονος επιστήμονας με καταγωγή από τη Μάνη – με Μάστερ στη Δημόσια Πολιτική από τη σχολή John F. Kennedy του Harvard, Μάστερ στην Τεχνολογική Πολιτική από το ΜΙΤ και Πτυχίο Πληροφορικής απο το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και Υποψήφιος Διδάκτορας Πολιτικής Οικονομίας της Οξφόρδης. Εκείνος ο νεαρός επιστήμονας είναι σήμερα ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Μεταξύ των μελών της Μονάδας – αλλά και στενός φίλος και συνεργάτης του Πιερρακάκη- ήταν και ο Ηρακλής Μπουραντάς. Τους δύο φίλους τους ένωνε η αγάπη για την Εκπαίδευση αλλά και τις startups και το οικοσύστημα της καινοτομίας. Τα χρόνια πέρασαν. Ο ένας έγινε υπουργός στην κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη αλλά και ο βασικός πρωταγωνιστής του μικρού θαύματος ως προς τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης αλλά και ευρύτερα της χώρας. Ο άλλος μοιράζει την ζωή του ανάμεσα στην Ελλάδα – την Αθήνα και την Χαλκίδα- και τη Βρετανία – το Λονδίνο- όπου έχει μεταφερθεί ένα μεγάλο μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας της εταιρείας. Ζήτησα από τον φίλο Ηρακλή – αποκλεισμένο στα πάτρια εδάφη τους δύο τελευταίους μήνες- να μου γράψει ένα μικρό ενημερωτικό σημείωμα για την επιτυχία τους. Κυρίως δε για το πώς βίωσε ο ίδιος και οι συνεργάτες του αυτήν την συμμετοχή στο διαγωνισμό των Βρετανών αλλά και την επιτυχία που είχε η πρόταση τους. Καταλύτης ο κοροναϊός Ο Ηρακλής ανταποκρίθηκε στη πρόσκληση και ιδού το σημείωμα του: « Η πρωτοφανής πανδημία του COVID-19 αναμφισβήτητα λειτούργησε και ως καταλύτης κινητοποίησης ενός διεθνούς κύματος αλληλεγγύης, εθελοντισμού, συνεργασίας και αλληλοβοήθειας με άξονες αιχμής την ενίσχυση του έργου των επιστημόνων και προσωπικού υγείας και την παροχή βοήθειας στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Ένα ποιοτικό στοιχείο που διακρίνει κανείς σε σχέση με άλλες παγκόσμιες κρίσεις είναι ο οριζόντιος ρόλος της τεχνολογίας: από τον τρόπο που επικοινωνούμε, συν-εργαζόμαστε, διασκεδάζουμε μέχρι και, ίσως πολύ σημαντικότερο, στον τρόπο που η αυτή αξιοποιείται για να προσφέρει απτές λύσεις στην αντιμετώπιση της ίδιας της πανδημίας. Πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, τεχνολογικές εταιρίες, επιστημονικοί φορείς και οργανισμοί έχουν ριχτεί σε μια μάχη με το χρόνο για την εύρεση άμεσων και εφαρμόσιμων λύσεων που θα επουλώσουν τις πληγές του COVID-19 σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στη Μεγάλη Βρετανία, που κατατάσσεται μεταξύ των χωρών που έχουν πληγεί περισσότερο από τον COVID-19, το NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας) απηύθυνε πρόσκληση στην μεγάλη τεχνολογική κοινότητα της χώρας και στο οικοσύστημα των startups, που σημειωτέον αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, να καταθέσουν προτάσεις για άμεσα υλοποιήσιμες λύσεις ενάντια στις σοβαρές επιπτώσεις που έχει ο κορωνοϊός στην χώρα. Ο ιδιότυπος αυτός διαγωνισμός καινοτομίας με την επωνυμία TECHFORCE19 συγκέντρωσε μέσα σε μια εβδομάδα περισσότερες από 1600 προτάσεις σε 3 μεγάλες θεματικές κατηγορίες: την εξ’ αποστάσεως παροχή φροντίδας, την βελτιστοποίηση στελέχωσης σε τομείς φροντίδας και εθελοντισμού και την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Και ελληνικό ενδιαφέρον 18 λύσεις επιλέχθηκαν και θα χρηματοδοτηθούν από την Βρετανική κυβέρνηση προκειμένου να δοκιμαστούν άμεσα στο πεδίο. Μια από αυτές έχει και ελληνικό ενδιαφέρον καθώς θα υλοποιηθεί από τη νεοφυή εταιρία Novoville που προσφέρει ψηφιακές λύσεις σε Δήμους της Ελλάδας και της Μ. Βρετανίας και έχουν ιδρύσει Έλληνες επιστήμονες. Μάλιστα το 2018 η Novoville διακρίθηκε ως μια από τις δέκα καλύτερες εταιρίες στην Ευρώπη στον τομέα του GovTech (Government Technology). Η λύση που θα λανσάρει στο πλαίσιο του διαγωνισμού του NHS η Novoville σε συνεργασία με την βρετανική Peopletoo αφορά την διασύνδεση εθελοντών με ευάλωτες ομάδες και δημοτικές κοινωνικές υπηρεσίες. Θα προσπαθήσει δηλαδή με ψηφιακό τρόπο να οργανώσει και βελτιστοποιήσει την μεγάλη πρόκληση αυτοματοποίησης “προσφοράς” και “ζήτησης” παροχής βοήθειας και φροντίδας σε τοπικό επίπεδο». Για το τέλος, κράτησα μια δήλωση του συνιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της Novoville Φώτη Ταλάντζη: «Δεν είναι εύκολο να χαρείς με μια διάκριση που εύχεσαι να μην υπήρχε λόγος να κερδίσεις. Η θέση της Novoville είναι σε κάθε περίπτωση ξεκάθαρη: η τεχνολογία και ο πληθοπορισμός μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και διαχείριση κρίσεων. Όσο δύσκολη και αν είναι η σημερινή κοινωνική απομόνωση, η υπηρεσία ελπίζουμε ότι θα δώσει την ευκαιρία σε καταρτισμένους εθελοντές να βοηθήσουν τους ανθρώπους που έχουν θιχτεί περισσότερο. Στοίχημα μας είναι το εργαλείο που κατασκευάσαμε να αξιοποιηθεί και σε καιρούς που η ζωή για τους περισσότερους από εμάς θα είναι ευκολότερη». https://www.in.gr/2020/04/30/tech/mia-elliniki-startup-pou-diaprepei-sti-vretania-ton-kairo-tou-covid-19/

Πρώτη αποστολή απομάκρυνσης διαστημικών σκουπιδιών στον κόσμο, από τον ΕΟΔ. Για εκτόξευση το 2025 προορίζεται η διαστημική αποστολή ClearSpace-1 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ- ESA): Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία, πρόκειται για την πρώτη διαστημική αποστολή απομάκρυνσης απορριμμάτων από τροχιά, και προκύπτει στο πλαίσιο συμβολαίου με μια κοινοπραξία, προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα αγορά για εργασίες σέρβις/ συντήρησης σε τροχιά, καθώς και απομάκρυνσης απορριμμάτων. Της εν λόγω κοινοπραξίας ηγείται η ελβετική startup ClearSpace, η οποία δημιουργήθηκε από ερευνητές του EPFL.Οι ερευνητές αυτοί θα κληθούν να υποβάλουν την τελική τους πρόταση πριν αρχίσουν το συγκεκριμένο πρόγραμμα τον επόμενο Μάρτιο. «Πρόκειται για τη σωστή στιγμή για μια τέτοια αποστολή» είπε ο Λυκ Πιγκέτ, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ClearSpace. «Το ζήτημα των διαστημικών σκουπιδιών είναι πιο πιεστικό από ποτέ άλλοτε. Σήμερα έχουμε περίπου 2.000 ενεργούς δορυφόρους σε τροχιά και πάνω από 3.000 ανενεργούς. Και στα προσεχή χρόνια ο αριθμός των δορυφόρων θα αυξηθεί κατά πολύ, με πολλαπλούς μεγάλους αστερισμούς, αποτελούμενους από εκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες δορυφόρους σχεδιασμένους για χαμηλή τροχιά, προκειμένου να παρέχουν τηλεπικοινωνίες ευρείας κάλυψης και χαμηλού latency, καθώς και υπηρεσίες παρακολούθησης. Η ανάγκη είναι ξεκάθαρη για ένα “ρυμουλκό” που θα απομακρύνει ανενεργούς δορυφόρους από αυτή την πολυσύχναστη περιοχή». Στη Space19+ στη Σεβίλλη της Ισπανίας οι υπουργοί του υπουργικού συμβουλίου της Ισπανίας συμφώνησαν σε ένα συμβόλαιο για την ασφαλή απομάκρυνση ενός αντικειμένου ιδιοκτησίας ΕΟΔ από χαμηλή τροχιά. Μελέτες της NASA και του ΕΟΔ έχουν δείξει πως ο μόνος τρόπος σταθεροποίησης του περιβάλλοντος τροχιάς είναι η ενεργητική απομάκρυνση μεγάλων κομματιών σκουπιδιών- και η αποστολή ClearSpace-1 θα επιτρέψει τη δοκιμή και επίδειξη σχετικών τεχνολογιών. Ο στόχος της ClearSpace-1 θα είναι ένα τμήμα πυραύλου σε τροχιά που βρέθηκε στο διάστημα το 2013. Με μάζα 100 κιλών, έχει μέγεθος που αντιστοιχεί σε μικρό δορυφόρο, ενώ το σχήμα του διευκολύνει τα πράγματα. Το σκάφος της αποστολής ClearSpace-1 θα εκτοξευτεί σε τροχιά, σε ύψος 500 χλμ, για ενεργοποίηση και δοκιμές πριν ανεβεί ψηλότερα και «αιχμαλωτίσει» τον στόχο του με ρομποτικούς βραχίονες. Στη συνέχεια τα δύο αντικείμενα θα πέσουν πίσω στην ατμόσφαιρα, όπου και θα καούν. https://www.naftemporiki.gr/story/1541280/proti-apostoli-apomakrunsis-diastimikon-skoupidion-ston-kosmo-apo-ton-eod

Μοναδικές εικόνες: Η έκρηξη μιας «μαύρης τρύπας» όπως την κατέγραψε τηλεσκόπιο της NASA. Είναι από αυτό που λέμε... μια φορά στα χίλια χρόνια. Ερευνητές της NASA κατέγραψαν μοναδικές εικόνες από την έκρηξη μια «μαύρης τρύπας», κάτι που παρατηρείται δύο φορές ανά 12 χρόνια. Μία στιγμή του μεγαλείου του σύμπαντος κατάφεραν να απαθανατίσουν οι ερευνητές της ΝASA. Kατέγραψαν την πορεία μιας μικρής «μαύρης τρύπας» που κινείται γύρω από το τεράστιο αστέρι της που εξωτερικά αποτελείται από πυκνά αέρια. Κάθε φορά που η «μαύρη τρύπα» διαπερνά έναν τεράστιο δίσκο σκόνης και αερίου που περιβάλλει τον υπερμεγέθη σύντροφό του εκρήγνυται. Αυτοί τη στιγμή κατάφεραν να καταγράψουν οι ερευνητές της NASA και συγκεκριμένα ο επιστήμονας Seppo Laine που εργάζεται στο Spitzer. Χρειάζονταν και λίγο τύχη Η ομάδα στην οποία εργάζεται είχε καταγράψει την πορεία της «μαύρης τρύπας». Λόγω της ελλειπτικής τροχιάς που καταγράφει κάθε φορά είχε και διαφορετική περίοδο σύγκρουσης σε ακανόνιστα διαστήματα, καθιστώντας δύσκολο για τους ερευνητές να γνωρίζουν ακριβώς πότε θα συμβεί η επόμενη έκρηξη. Αυτή τη φορά όμως ο ίδιος ήταν τυχερός και την ώρα που έκανε την παρατήρηση του έγινε μάρτυρας του φυσικού φαινομένου της έκρηξης. Αυτή η έκρηξη υπολογίζεται πως είναι πιο φωτεινή από ένα τρισεκατομμύριο αστέρια. Αυτός είναι και ο λόγος που η έκρηξη είναι ορατή και από τα τηλεσκόπια στη Γη. Το φαινόμενο παρατηρείται στην κορύφωση του δύο φορές κάθε 12 χρόνια. Το αποτέλεσμα της έρευνας δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Astrophysical Journal Letters. Μεταξύ άλλων αποκαλύπτει ότι οι εμπειρογνώμονες αποκάλυψαν πως το συμβάν καταγράφηκε από το τηλεσκόπιο Spitzer της NASA και ο ο γαλαξίας είναι ο OJ 287. «Όταν έλεγξα για πρώτη φορά την ορατότητα του OJ 287, σοκαρίστηκα όταν διαπίστωσα ότι έγινε ορατό στον Spitzer την ημέρα που προβλεπόταν να συμβεί η επόμενη φωτοβολίδα», δήλωσε ο Seppo Laine που έκανε την ανακάλυψη. «Χρειάζονταν και λίγο τύχη για να καταγράψουμε το αποκορύφωμα αυτής της φλόγας με τον Spitzer, επειδή κανένα άλλο ανθρώπινο όργανο δεν ήταν ικανό να επιτύχει αυτό το επίτευγμα σε εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή», πρόσθεσε ο Laine. Η δεύτερη έκρηξη το 2022 και μετά περιμένουμε 12 χρόνια Η επόμενη έκρηξη προβλέπεται να πραγματοποιηθεί το 2022 και πλέον για τις επόμενες δύο θα πρέπει να περιμένουμε το 2033 και το 2034. Το εντυπωσιακό είναι πως οι επιστήμονες εκτιμούν πως μέσα στα επόμενα 10.000 χρόνια η μαύρη τρύπα θα χάσει σταδιακά την ενέργεια της εξαιτίας της συγκεκριμένης σύγκρουσης και τελικά θα χαθεί στα έγκατα του αστεριού. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/873167_monadikes-eikones-i-ekrixi-mias-mayris-trypas-opos-tin-kategrapse

Τι γνωρίζετε, άραγε για … τον Γαλαξία μας; Όλα τ’ άστρα που βλέπουμε κάθε βράδυ στον ουρανό ανήκουν στη ξεχωριστή μεγάλη οικογένεια άστρων του δικού μας Γαλαξία. Και όλα αυτά δεν είναι παρά τα γειτονικά μας μόνον άστρα. Γιατί ο Γαλαξίας μας αποτελείται από δεκάδες δισεκατομμύρια ακόμη άστρα, που επειδή είναι πάρα πολύ μακριά από μας φαίνονται ότι σχηματίζουν μια γαλακτόχρωμη αμυδρά φωτισμένη λωρίδα που διασχίζει τον ουρανό από τη μιαν άκρη στην άλλη. Ο Γαλαξίας των Λαών: Δία μέσου των αιώνων αυτή η μεγάλη ασημένια ταινία του ουρανού κέντρισε τόσο τη φαντασία όσο και την περιέργεια του ανθρώπινου νου. Γι’ αυτό οι πρώτες εντυπώσεις για τον Γαλαξία μας, όπως φαίνεται από τη Γη, ήταν παράξενες και άλλαζαν από λαό σε λαό γιατί ήσαν επηρεασμένες από τα σπουδαιότερα στοιχεία του κάθε πολιτισμού. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ονομάσει την φωτεινή αυτή λωρίδα «Γαλαξία Οδό», ή «Κύκλο Γαλακτικό», ενώ οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν «Βία Λάκτεα» δηλαδή δρόμο από γάλα. Άλλοι πάλι έλεγαν ότι επρόκειτο για τη ραφή που ενώνει τους ουρανούς μεταξύ τους, ενώ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, μεθοδικοί αποθηκάριοι σταριού, τον είδαν σαν ένα μεγάλο κάμπο από στάρι σπαρμένο στον ουρανό από τη θεά τους Ίσιδα. Η Γέφυρα του Χρόνου: Μερικοί από τους αρχαίους Έλληνες προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τον Γαλαξία σαν ένα φυσικό φαινόμενο και να το εξηγήσουν. Ο Αναξαγόρας ( 500-428 π.Χ.) και ο Δημόκριτος (5ος π.Χ. αιώνας) πλησίασαν πάρα πολύ κοντά στη πραγματικότητα, αν και οι ιδέες τους πολεμήθηκαν ιδιαίτερα από τον Αριστοτέλη ( π.Χ.), του οποίου η θεωρία, ότι δηλαδή επρόκειτο για ξερές αναθυμιάσεις από ελώδεις περιοχές της Γης, ήταν τελείως λανθασμένη. Το ότι ο πύρινος αυτός ποταμός ήταν πράγματι αστρικό φως παρέμεινε για εκατοντάδες χρόνια άγνωστο στους ανθρώπους. Το Πορτρέτο του Γαλαξία: Η θέση που έχουμε στο εσωτερικό του Γαλαξία προσδιορίζει και όλα όσα βλέπουμε από τη Γη μας στον νυχτερινό ουρανό. Όταν κοιτάζουμε προς το επίπεδο του Γαλαξιακού δίσκου μπορούμε να διακρίνουμε τη μεγάλη μάζα των νεφελωμάτων και των άστρων που τον αποτελούν. Όταν κοιτάζουμε προς τα πάνω ή προς τα κάτω του δίσκου, διακρίνουμε λίγα σχετικά άστρα. Η φωτεινή λοιπόν λωρίδα που φαίνεται στον ουρανό, η «Γαλαξία Οδός» των αρχαίων, δεν είναι τίποτε άλλο από το επίπεδο του δίσκου του Γαλαξία μας όπως αυτός φαίνεται από τη δική μας γήινη σκοπιά στο εσωτερικό του. Υπάρχουν όμως κι άλλες όψεις του Γαλαξία μας, που φαίνεται να παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η Πολιτεία των Άστρων: Σήμερα έχουμε διαπιστώσει ότι η αστρική μας πολιτεία είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας του οποίου τα περισσότερα άστρα συγκεντρώνονται σ’ έναν γιγάντιο δίσκο. Παρ’ όλα αυτά οι σπείρες που τον περιβάλλουν είναι αρκετά πιο φωτεινές από ότι ο δίσκος του, γιατί φωτίζονται από λαμπερά νέα άστρα που γεννήθηκαν σχετικά πρόσφατα μέσα στα σύννεφα αερίων και σκόνης που είναι διασκορπισμένα στις σπείρες αυτές. Ο γαλαξιακός δίσκος αντίθετα περιβάλλεται από ένα σφαιρικό φωτοστέφανο που ονομάζεται «γαλαξιακή αλώς» και αποτελείται από ηλικιωμένα αμυδρά άστρα, με διάσπαρτα εδώ και εκεί αρχέγονα σφαιρωτά σμήνη. Το Μέγεθος του Γαλαξία: Αν βρισκόμασταν έξω από τον Γαλαξία μας θα βλέπαμε τον γαλαξιακό δίσκο που έχει διάμετρο 100.000 ετών φωτός. Αυτό σημαίνει ότι μια ακτίνα φωτός, τρέχοντας με ταχύτητα 300.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, χρειάζεται 100.000 χρόνια για να διασχίσει το Γαλαξία από την μια άκρη στην άλλη. Ο Ήλιος μας βρίσκεται στα δύο-τρίτα περίπου της απόστασης από το κέντρο προς τα άκρα του γαλαξιακού δίσκου, και ανάμεσα σε δύο από τους βραχίονές του. Όλα αυτά τα άστρα περιφέρονται γύρω από το γαλαξιακό κέντρο. Μαζί τους και ο Ήλιος μας που χρειάζεται 250 εκατομμύρια χρόνια για να συμπληρώσει μια πλήρη γαλακτο-κεντρική τροχιά. Τα Νεφελώματα: Διάσπαρτα σε ολόκληρο τον Γαλαξία βρίσκονται ορισμένες συγκεντρώσεις αερίων και σκόνης που σχηματίζουν τα μεσογαλαξιακά μας νεφελώματα. Όλα τα άστρα γεννιούνται στο εσωτερικό παρόμοιων νεφελωμάτων και η ποσότητα των υλικών που περιέχει κάθε άστρο τη στιγμή της γέννησής του καθορίζει επακριβώς τον χρωματισμό του, την θερμοκρασία του και την τελική του μοίρα: την διάρκεια της ζωής του και τον τρόπο με τον οποίο τελικά θα πεθάνει. Αστρικές Ομάδες: Με τα σημερινά μας διαστημόπλοια θα χρειαζόμασταν 20.000 χρόνια για να φτάσουμε στο πλησιέστερο στον Ήλιο μας άστρο, που είναι το Άλφα Κενταύρου σε απόσταση 4,3 ετών φωτός από τη Γη μας. Αν βρισκόμασταν όμως εκεί θα βλέπαμε ότι το Άλφα Κενταύρου αποτελείται από τρία συνολικά άστρα το ένα κοντά στο άλλο. Υπάρχουν όμως και άστρα που ανήκουν σε ακόμη πιο μεγάλες ομάδες τα επονομαζόμενα αστρικά σμήνη. Τα αστρικά σμήνη βρίσκονται διάσπαρτα σε ολάκερο τον γαλαξιακό δίσκο. Σφαιρωτά Σμήνη: Πολύ πιο ηλικιωμένα, πολύ πιο μεγάλα και πολύ πιο θεαματικά είναι τα επονομαζόμενα σφαιρωτά σμήνη, που καθένα τους περιλαμβάνει πάνω από 100.000 άστρα. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι τα αρχαιότερα ίσως αντικείμενα του Γαλαξία μας. Επειδή όμως περιλαμβάνουν τόσα πολλά άστρα, η βαρυτική τους δύναμη είναι αρκετά ισχυρή για να τα συγκρατεί μαζεμένα επί δισεκατομμύρια χρόνια. Επιθανάτιες εκρήξεις: Αν μπορούσαμε να επισκεφτούμε έναν πλανήτη που φωτίζονταν κάποτε από έναν τεράστιο ήλιο με 10 φορές πιο πολλά υλικά απ’ όσα έχει ο δικός μας θα βλέπαμε ότι στο τέλος της ζωής του ένα τέτοιο άστρο αλλάζει συνεχώς την κατάστάσή του και το μέγεθός του, μέχρις ότου μια τελική τεράστια έκρηξη το κάνει να διαλυθεί εκσφενδονίζοντας ολόγυρα τα αέρια που το αποτελούν. Τα λείψανα παρόμοιων πεθαμένων άστρων μοιάζουν με το νεφέλωμα «Καρκίνος» στον αστερισμό του Ταύρου. Αστρικά Δαχτυλίδια: Ένα άλλο νεφέλωμα που απέμεινε μετά το θάνατο ενός άστρου είναι και το «Νότιο Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα» στον νότιο αστερισμό των Ιστίων και σε απόσταση 2.000 ετών φωτός από τη Γη. Το νεφέλωμα αυτό είναι ένα πανέμορφο δείγμα ενός από τα δεκάδες ουράνια αντικείμενα που είναι γνωστά ως Πλανητικά Νεφελώματα. Είναι κι αυτό το λείψανο ενός πεθαμένου άστρου. Ο θάνατος του άστρου αυτού όμως ήταν λιγότερο βίαιος από την έκρηξη που δημιούργησε το Νεφέλωμα Καρκίνος. Οπότε και τα αέρια εκτοξεύτηκαν πιο ομαλά, σχηματίζοντας τα όμορφα δακτυλίδια των αερίων που απομακρύνονται ομοιόμορφα σχεδόν προς όλες τις κατευθύνσεις. Η φωτογραφία λήφθηκε στις 21 Ιουλίου 2015 από τον φωτογράφο Σταύρο Χίο https://physicsgg.me/2020/04/29/%cf%84%ce%b9-%ce%b3%ce%bd%cf%89%cf%81%ce%af%ce%b6%ce%b5%cf%84%ce%b5-%ce%ac%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%b5-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b1-%ce%bc/

Πυρκαγιά στο ISS: Ένα νέο πείραμα ξεκινά. Υπάρχει ένα ασυνήθιστο πείραμα που πρόκειται να συμβεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό: οι αστροναύτες σύντομα θα ανάψουν μια φωτιά σε μια μικροσκοπική σήραγγα. Το σημείο του νέου πειράματος είναι να καθορίσει πώς η φωτιά συμπεριφέρεται και εξαπλώνεται σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Στη Γη, η βαρύτητα βοηθάει στην πυρκαγιά επειδή σπρώχνει προς τα κάτω τον ψυχρό, πυκνό αέρα, δημιουργώντας μια διαδικασία μεταφοράς - μια μεταφορά θερμότητας που παρέχει την αυξανόμενη φωτιά με νέο οξυγόνο. Ωστόσο, εάν υπάρχει ανάγκη να πυροδοτηθεί μια πυρκαγιά στο ΔΔΣ - ή σε οποιοδήποτε άλλο διαστημικό σκάφος, για αυτό το λόγο - οι επιστήμονες θέλουν να καταλάβουν πώς εξαπλώνεται η πυρκαγιά σε ένα κλειστό και υπό πίεση χώρο. Τουλάχιστον τέσσερα τελευταία πειράματα αφορούσαν τη φωτιά στο διάστημα. Το 2008, το πείραμα της ολοκληρωμένης καύσης της NASA εξέτασε μικρές πυρκαγιές στον διαστημικό σταθμό και τα τρία SAFFIRE πειράματα το 2016 και το 2017 έβγαλαν σκόπιμα φωτιά σε ένα ελεύθερο διαστημόπλοιο Cygnus. Αυτό που έμαθαν οι ερευνητές ήταν ότι είναι δυνατό να φωτιστεί μια πυρκαγιά στην μικροβαρύτητα και ότι η φωτιά εξαπλώνεται με πολύ πιο αργό ρυθμό από ό, τι στη Γη. Ακόμη και σε συνθήκες υψηλού οξυγόνου, πολλά υλικά που είναι εύφλεκτα στη Γη, όπως η σιλικόνη, δεν ανάβουν στη φωτιά στο διάστημα. Πιο πρόσφατα, οι αστροναύτες έφεραν μια φλόγα στο ISS για να ερευνήσουν την ποσότητα αιθάλης που παράγεται στην μικροβαρύτητα με την ιδέα να δημιουργηθούν σχέδια συστήματος καύσης που είναι λιγότερο ρυπογόνα και πιο αποτελεσματικά. Η συνδυασμένη καύση, το νέο πείραμα, το κάνει ένα βήμα πιο πέρα. Θα χρησιμοποιήσει τη σήραγγα αεροσκάφους μεγέθους τοστιέρα που βρίσκεται ήδη στο ISS, μαζί με ορισμένες τροποποιήσεις που έχει παραδώσει σήμερα η αποστολή SpaceX resupply (υποθέτοντας ότι οι άνεμοι δεν θα οδηγήσουν σε άλλη καθυστέρηση). Με στόχο να μάθουν πώς εξαπλώνεται μια πυρκαγιά στην μικροβαρύτητα και πώς λειτουργεί με εμπόδια στον τρόπο, οι αστροναύτες θα ανάψουν το δείγμα καυσίμου μέσα στη συσκευή, χειρίζοντας τη διαμόρφωση του τοίχου και την κατεύθυνση και την ταχύτητα ροής της φωτιάς. Οι αστροναύτες είναι συχνά πολύ ενθουσιασμένοi να κάνoυν τις δοκιμές », ανέφερε ο συν-ερευνητής Paul V. Ferkul από την Ένωση Διαστημικών Ερευνών των Πανεπιστημίων στο MIT Technology Review. Πρόσθεσε ότι «είναι μαγευτικό να βλέπουμε αυτά τα πράγματα να καίγονται χωρίς βαρύτητα.» Όπως με πολλά πειράματα στο διάστημα, υπάρχουν και πιθανές εφαρμογές στη Γη: οι ερευνητές ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν τις ιδέες για να σχεδιάσουν κτίρια που μπορούν να αποτρέψουν ή τουλάχιστον να περιορίσουν διάδοση των πυρκαγιών.Το κιτ πυροπροστασίας είναι μόνο ένα από τα ενδιαφέροντα πειράματα που πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα στο ISS. Μαζί με την Περιορισμένη Καύση, τα «ισχυρά ποντίκια» πηγαίνουν στο ISS επίσης - για να δούμε αν η μυοστατίνη, πρωτεΐνη μυϊκής ανάπτυξης, μπορεί να βοηθήσει τους αστροναύτες να αποτρέψουν την υποβάθμιση των μυών που σχετίζεται με τη διαστημική πτήση. Η NASA στέλνει επίσης το ρομπότ της, RELL, που θα ψάξει για διαρροές στο ISS. https://asgardia.space/en/news/Fire-on-the-ISS-New-Experiment-Launches-Today

Εθνικό Αστεροσκοπείο: Τις 104 έφθασαν οι λάμψεις από πρόσκρουση μετεωροειδών στη Σελήνη. Από τον Μάρτιο του 2017 που ξεκίνησε το πρόγραμμα, μέχρι σήμερα, το τηλεσκόπιο του ΕΑΑ στο Κρυονέρι Κορινθίας ξεπέρασε τις 150 ώρες παρατηρήσεων και έχει δει συνολικά 104 φευγαλέες λάμψεις, οι οποίες διαρκούν μόνο κλάσματα του δευτερολέπτου. Μάλιστα, για πρώτη φορά, όπως ανακοίνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), η 100ή λάμψη επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και από ένα δεύτερο τηλεσκόπιο, το SLIO διαμέτρου 35 εκατοστών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το ερευνητικό πρόγραμμα NELIOTA (Near-Earth object Lunar Impacts and Optical TrAnsients), το οποίο χρηματοδοτείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, χρησιμοποιεί το τηλεσκόπιο διαμέτρου 1,2 μέτρων του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ κοντά στο Κρυονέρι, σε υψόμετρο 900 μέτρων, στο όρος Κυλλήνη Κορινθίας. Ένα αυτοματοποιημένο λογισμικό αναλύει το βίντεο της παρατήρησης και εντοπίζει τις τυχόν λάμψεις στην επιφάνεια της Σελήνης. Οι δύο κάμερες του τηλεσκοπίου είν αι εφοδιασμένες με κατάλληλα φίλτρα που επιτρέπουν την εκτίμηση της θερμοκρασίας των λάμψεων της πρόσκρουσης. Το τηλεσκόπιο είναι το πρώτο διεθνώς που μπορεί να εκτιμήσει τη θερμοκρασία αυτών των λάμψεων, η οποία κυμαίνεται μεταξύ των 1.300 και 2.800 βαθμών Κελσίου. Συνήθως οι μετεωροειδείς έχουν βάρος έως 100 γραμμάρια και διάμετρο έως πέντε εκατοστά. Καθώς προσκρούουν στο φεγγάρι με μεγάλη ταχύτητα, αφήνουν μια φευγαλέα λάμψη ορατή από τη Γη, κάτι που επιτρέπει να γίνει εκτίμηση για τη μάζα και το μέγεθος της βολίδας. Το NELIOTA ενδιαφέρει την ESA, η οποία παρακολουθεί τα ουράνια αντικείμενα (Νear-Εarth Οbjects ή NEOs), τους αστεροειδείς, κομήτες και μετεωρίτες που πλησιάζουν τη Γη και μπορεί να πέσουν πάνω της. Για το σκοπό αυτό, μελετά τη συχνότητα και την κατανομή της πτώσης των μετεωριτών και άλλων τέτοιων μικρών αντικειμένων στην επιφάνεια της γειτονικής Σελήνης. Στο πλαίσιο του προγράμματος NELIOTA, καταγράφονται αυτόματα οι προσκρούσεις στο φεγγάρι, ακόμη και των πολύ μικρών μετεωριτών βάρους λίγων γραμμαρίων, οι οποίες προκαλούν αχνές αναλαμπές διάρκειας μικρότερης του ενός δευτερολέπτου. Στην επιφάνεια της Γης φθάνουν μόνο πιο μεγάλοι μετεωρίτες, καθώς οι μικρότεροι καίγονται στην ατμόσφαιρα κατά την πτώση τους. Όμως στη Σελήνη που δεν έχει ατμόσφαιρα, είναι δυνατό με το κατάλληλο τηλεσκόπιο να παρατηρήσει κανείς και τους παραμικρούς μετεωρίτες να πέφτουν στην επιφάνειά της και να αφήνουν το αποτύπωμά τους. Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν πόσο συχνά πέφτουν τέτοια σώματα και πόσο απειλητικά μπορεί να είναι για ένα δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη ή για μια μελλοντική διαστημική αποστολή της ESA. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4117680130/2020/04/14/104

ΝASA : Πυρετώδεις προετοιμασίες για μεγάλη αποστολή στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης. Η απειλή του κοροναϊού δεν ήταν αρκετή -τουλάχιστον έως τώρα- για να φρενάρει τον εργασιακό οργασμό στις εγκαταστάσεις της NASA, στην Ουάσιγκτον. Με κάθε επιβεβλημένη προφύλαξη, από κοντά ή μακρόθεν, με τη χρήση του διαδικτύου, όλα τα μέλη της ισχυρής αμερικανικής επιστημονικής κοινότητας εξακολουθούν να εργάζονται πυρετωδώς, καθώς έχουν να προλάβουν χρονοδιαγράμματα Προσβλέποντας σε μία δεύτερη προεδρική θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε πέρσι τέτοια εποχή, αποφασισμένος να γράψει το όνομα του στη σελίδα της παγκόσμιας Ιστορίας, που θα είναι αφιερωμένη στην εξερεύνηση της «σκοτεινής πλευράς» του φεγγαριού Έτσι η εντολή που εδόθη από τον Λευκό Οίκο ήταν σαφής: «Έως το 2024 πρέπει να επισκεφθούμε εκ νέου τη Σελήνη και να εξερευνήσουμε περισσότερες περιοχές της επιφάνειάς της». Περιχαρής, μάλιστα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς ανακοίνωσε ότι αυτή η δεύτερη αποστολή στη Σελήνη θα περιλαμβάνει και γυναίκα αστροναύτη. «Αυτή τη φορά, θα πάμε και θα μείνουμε! Θα προχωρήσουμε με καινοτόμες τεχνολογίες για να διερευνήσουμε περισσότερες τοποθεσίες σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη και ακολούθως, αξιοποιώντας τις πληροφορίες μας από τη Σελήνη, θα κάνουμε το επόμενο τεράστιο άλμα: θα στείλουμε αστροναύτες στον 'Αρη!» υπερθεμάτισε ο επικεφαλής της NASA, Τζιμ Μπριντενστάιν. Πρόγραμμα «Άρτεμις» Το σχετικό πλάνο της NASA φέρει το όνομα «'Αρτεμις», της δίδυμης αδελφής του θεού Απόλλωνα, που δάνεισε το όνομά του στην προηγούμενη, πρώτη, αποστολή στη Σελήνη. Εκτείνεται έως το 2030 και, ως προς τον στόχο «Σελήνη» -αν δεν ανατραπεί από τον κορονοϊό- περιλαμβάνει μία δοκιμαστική πτήση μέσα στο 2020 (πιθανότατα τον Ιούνιο ή Ιούλιο), δύο στο 2022 και δύο στο 2023. Το 2024 η προσσελήνωση των αστροναυτών στον νότιο πόλο του πλανήτη, θα γίνει σε δύο διαδοχικές αποστολές. Από το 2025 το πρόγραμμα θα προσανατολιστεί στη δημιουργία μοντέλου προσομοίωσης, προκειμένου να γίνει η προετοιμασία για την αποστολή στον 'Αρη. Όπως σημειώνει η NASA «κρατούμε σταθερή τη ματιά μας στην εξερεύνηση του κόκκινου πλανήτη. Από την έρευνά μας στη Σελήνη, ευελπιστούμε ότι θα στήσουμε ένα ανοικτό πεδίο παρατήρησης. με δυνατότητες που να μπορούν να αναπαραχθούν σε αποστολές στον 'Αρη». Ένας αιώνας «μικρών βημάτων» στο διάστημα Η Αστρονομία είναι τόσο παλιά όσο και άνθρωπος… Συνδέει τη γέννηση και την ύπαρξή της με το ιδιαίτερο «δομικό» χαρακτηριστικό του. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον του πλανήτη που σηκώνει τα μάτια στον ουρανό και παρατηρεί. Ως εκ τούτου, η Αστρονομία θεωρείται η μητέρα όλων των επιστημών. Έχει τις ρίζες της στη Βαβυλώνα και την Αίγυπτο, όπου ιερείς-αστρονόμοι διαπίστωσαν εμπειρικά ότι οι κλιματολογικές εποχές σχετίζονταν με τη θέση του Ήλιου και των άστρων και ότι αστρικοί ρυθμοί επηρέαζαν τη ροή του χρόνου. Συστηματοποιήθηκε ως επιστήμη από τους αρχαίους Έλληνες φυσιολόγους φιλοσόφους, με τις απαρχές της να τοποθετούνται στον 6ο π.Χ. αι. Η παρατήρηση του ουρανού στην αρχή με τα μάτια κι έπειτα με το τηλεσκόπιο υπήρξε από τις πλέον δημοφιλείς ασχολίες του ανθρώπου. Ωστόσο, η διαδρομή προς το διάστημα μετράει ήδη επισήμως έναν αιώνα και ένα έτος «μικρών βημάτων»… Τόσος χρόνος πέρασε από τότε που ο καθηγητής Φυσικής στο πανεπιστήμιο Κλαρκ της Μασαχουσέτης, Ρόμπερτ Χ. Γκόνταρντ, δήλωσε δημοσίως ότι «είναι δυνατή η πραγματοποίηση ταξιδιού στη Σελήνη με πύραυλο», για να λοιδορηθεί όσο κανείς, με την «ευγενή» μάλιστα τάξη των δημοσιογράφων να τον αποκαλούν σκωπτικά «ο Σεληνάνθρωπος». Παρά τις βαθιές ρίζες της Αστρονομίας, το φεγγάρι, εκείνες τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι., δεν είναι παρά ένας μυστηριώδης πλανήτης «σκαλωμένος» στο ουράνιο στερέωμα, που το πολύ πολύ να φουσκώνει την ψυχή των ερωτευμένων… Όταν, λοιπόν, ο Γκόνταρντ αποτολμά, στις 28 Μαρτίου του 1919, να κοινοποιήσει ότι για ένα τέτοιο ταξίδι στη Σελήνη πειραματίζεται ήδη από 1909, επιδεικνύοντας μάλιστα στο αμερικανικό στράτευμα τρία μοντέλα προωθητικών πυραύλων, που θα μπορούσαν να κάνουν το όραμά του πραγματικότητα, αντιμετωπίζεται ως τουλάχιστον γραφικός. Η μακρά έρευνά του περί της δυνατότητας του ανθρώπου να ταξιδέψει στο διάστημα λαμβάνει ελαχιστότατη δημόσια υποστήριξη και η προσβλητική αντιμετώπιση του έργου του τον αναγκάζει να κλειστεί σε απαραβίαστη ιδιωτικότητα και να ξοδέψει στο όραμά του μυαλό και χρήμα. Αναζητεί συνοδοιπόρους, υποστηρικτές στο εγχείρημά του, αλλά μάταια. Στην πραγματικότητα, η μόνη υπολογίσιμη -για την εποχή- χρηματοδότηση, που πετυχαίνει για την προώθηση του πειραμάτων του, είναι 5.000 δολάρια από το Smithsonian Institute, ένα ερευνητικό ίδρυμα, που χρονολογείται από το 1846 και στοχεύει σε «αύξηση και διάδοση της γνώσης». Δεκαετία του 1930 Στο μεταξύ, οι συνάδελφοί του ενισχύουν το «ουτοπικόν» του οράματός του... Το Απρίλιο του 1930, μόλις δέκα χρόνια μετά την κοινοποίηση - φιάσκο του Γκόνταρντ, σε συνάντηση Αστρονόμων στη Νέα Υόρκη, Αμερικανός επιστήμονας διατυπώνει δημοσίως την εκτίμηση ότι ο άνθρωπος θα είναι σε θέση να πατήσει στη Σελήνη περί το 2050! «Μακρινό όνειρο το ταξίδι του Σεληνανθρώπου» δημοσιεύουν τις θυμηδίες τους οι εκπρόσωποι του Τύπου… Ο Γκόνταρντ δεν θα προλάβει τη δικαίωσή του. Ένας καρκίνος, που τον κατατρώει από καιρό, τον νικά πριν κλείσει τα 63 του χρόνια. Είναι ήδη καλοκαίρι του ΄45. Στη δύση της δεκαετίας του ΄50, οι ανθρώπινες «δοσοληψίες» με το διάστημα έρχονται ως απανωτά επιτεύγματα και μετατρέπουν το όραμα του αδικημένου επιστήμονα σε στόχο εφικτό. Οι επικριτές του συνάδελφοί του τρώνε σιγά σιγά τη γλώσσα τους και οι δύσπιστοι εκπρόσωποι του Τύπου τις πένες τους…Τον Οκτώβριο του 1957 οι Σοβιετικοί στέλνουν εκατομμύρια έτη φωτός στον ουρανό τον «Σπούτνικ», τον πρώτο δορυφόρο, και τέσσερα χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1961, τον πρώτο άνθρωπο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν φωτογραφίζει τη Γη από το διάστημα και, μεσούντος του ψυχρού πολέμου, βάζει… φωτιά στους Αμερικανούς που έχουν εμπεδώσει δραματικά την αλήθεια της θεωρίας του Γκόνταρντ. Η νεόκοπη Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος - NASA (έχει ιδρυθεί το 1958, υπό την πίεση της δραστηριότητας των Σοβιετικών) τρέχει να προλάβει τις επιτυχίες των «εχθρών», χρηματοδοτούμενη με τη μερίδα του λέοντος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η επιτυχία για τους Αμερικανούς είναι πια θέμα γοήτρου, αλλά έχουν και μια ανεξόφλητη επιταγή προς τον συμπατριώτη τους Γκόνταρντ… Έτσι, το 1959, δίνουν το όνομά του στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης της NASA, αναγνωρίζοντάς τον και καθιστώντας τον έναν από τους πατέρες τις σύγχρονης πυραυλικής. Το όραμα του Γκόνταρντ είναι πλέον επίκαιρο όσο ποτέ. Οι Σοβιετικοί εξακολουθούν να φεύγουν μπροστά αφήνοντας τη σκόνη τους στους Αμερικανούς. Τον Μάρτιο του ΄65 ο κοσμοναύτης τους, Λεόνοφ, επιχειρεί έξοδο από το σκάφος του και κάνει τα πρώτα βήματα στο διάστημα. Η είδηση ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Οι Σοβιετικοί θριαμβολογούν και στο μεταξύ ανοίγουν δρόμους με μη επανδρωμένα σκάφη γι' άλλους πλανήτες. Στις 16 Μαΐου του ΄69 ανακοινώνουν τη επιτυχή αποστολή δύο «εργαστηρίων συλλογής δεδομένων» στην Αφροδίτη. Πολύ σύντομα, τον ίδιο μήνα του ίδιου έτους, έρχεται η απάντηση των ΗΠΑ. «Ένα βήμα προς τη Σελήνη» αναφέρουν τα σχετικά δημοσιεύματα, που πιάνουν τους Σοβιετικούς σχεδόν στον ύπνο... «Στο πλαίσιο του προγράμματος για την κατάκτηση της Σελήνης, οι Αμερικανοί απογείωσαν το «Απόλλων Χ», επανδρωμένο με τους κοσμοναύτες Στάφορντ, Γιανγκ και Σέρναν, οι οποίοι έφτασαν κοντά στη Σελήνη και τέθηκαν σε τροχιά γύρω από αυτήν. Σέρναν και Στάφορντ πραγματοποίησαν έξοδο με τη σεληνάκατο που αποκολλήθηκε από το κυρίως διαστημόπλοιο και πλησίασε τον δορυφόρο της Γης, σε απόσταση 15 χλμ.» δημοσιεύουν οι εφημερίδες. Οι Σοβιετικοί βγάζουν στη δημοσιότητα μικρές και μεγάλες μυστικές διαστημικές πτήσεις, προσπαθώντας να ανακτήσουν την πρωτιά στην… άλωση του διαστήματος. Αλλά οι Αμερικανοί κρατούν το… καλό για μόλις δύο μήνες μετά. Στις 20 Ιουλίου του 1969 τα πρωτοσέλιδα όλων των εφημερίδων του κόσμου «φιλοξενούν» τη φωτογραφία των πρώτων ανθρώπων, που πάτησαν στο φεγγάρι. Είναι ο Νιλ 'Αρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν, που οδήγησαν θαλαμίσκο του Απόλλωνα στη σεληνιακή «Θάλασσα της Γαλήνης» και έξι μέρες μετά βγήκαν και περπάτησαν στην επιφάνεια του πλανήτη. Την προηγούμενη μέρα, την ώρα που οι κοσμοναύτες άφηναν το αποτύπωμα της μπότας τους στην επιφάνεια της Σελήνης, εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούσαν σε απευθείας μετάδοση από την αμερικανική τηλεόραση. Σε λίγο άκουγαν με δέος τα λόγια του 'Αρμστρονγκ: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα». Οι Αμερικανοί πήραν τη ρεβάνς... https://www.tanea.gr/2020/03/28/science-technology/nasa-pyretodeis-proetoimasies-gia-megali-apostoli-sti-skoteini-pleyra-tis-selinis/

Μυκητόσπιτα για τη Σελήνη. Οταν διαβάζοντας στα επιστημονικά νέα ότι στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον ο άνθρωπος ίσως κατοικήσει τη Σελήνη, σχηματίζουμε στον νου μας εικόνες με σπίτια υπερσύγχρονα, κατά κάποιον τρόπο ανάλογα με αυτά που έχουμε συνηθίσει στη Γη αλλά πολύ πιο μοντέρνα και φουτουριστικά. Ομάδα επιστημόνων έχει υιοθετήσει ωστόσο μία τελείως διαφορετική προσέγγιση από αυτή που ίσως περιμέναμε: ήδη στα εργαστήρια της Σίλικον Βάλεϊ εκτελούνται τα πρώτα πειράματα κατασκευής δομών οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν ως κατοικίες κατασκευασμένες από… μύκητες. Μη βιαστείτε να θεωρήσετε ότι πρόκειται για ένα τραβηγμένο σχέδιο κάποιων… τρελών επιστημόνων! Αν και τα πειράματα βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά ενώ η συγκεκριμένη λύση φαντάζει ιδανική δεδομένων των συνθηκών οι οποίες επικρατούν στη Σελήνη. Μάλιστα, ίσως ο σχεδιασμός αυτός να αποτελέσει έμπνευση για σπίτια νέας γενιάς στη Γη, ως απάντηση στην ανάγκη στροφής στις «πράσινες» πόλεις. Προτού απογειωθούμε με τη φαντασία μας στη Σελήνη, ας μεταφερθούμε στο ερευνητικό κέντρο Ames στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, εκεί όπου «φυτρώνουν» τα θεμέλια των πρώτων σπιτιών από μύκητες. Ο κόσμος των μυκήτων Στο βασίλειο των μυκήτων ανήκουν οργανισμοί οι οποίοι είναι πολύ διαδεδομένοι και πολύτιμοι στη φύση, αφού τρεφόμενοι με ζωντανή ή νεκρή οργανική ύλη αποτελούν τους κύριους αποικοδομητές των οργανικών ουσιών στη φύση. Οι μύκητες εμφανίζονται ως μονοκύτταροι οργανισμοί τους οποίους δεν αντιλαμβανόμαστε άμεσα, όπως στην περίπτωση των ζυμομυκήτων (στους οποίους οφείλουμε το ψωμί, το κρασί, τα τουρσιά…), ή ως πολυκύτταροι οργανισμοί με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό των μανιταριών. Κάθε μανιτάρι βλασταίνει από υφές διακλαδιζόμενων νηματίων, μία δομή γνωστή ως μυκήλιο, η οποία εκκρίνει ένζυμα στο έδαφος διασπώντας τα μεγαλομόρια σε θρεπτικές ουσίες, τις οποίες έπειτα απορροφά. Το πολύπλοκο αυτό δίκτυο διακλαδώσεων προσπαθούν να αξιοποιήσουν επιστήμονες της NASA, θέλοντας να το καταστήσουν δομικό υλικό το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο μιας ολόκληρης κατοικίας. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει: οι επιστήμονες χρησιμοποιούν οργανική ύλη ως καλούπι, με το μυκήλιο να αναπτύσσεται γύρω από αυτό σχηματίζοντας τούβλα. Σπίτι σαν μανιτάρι Για ποιον λόγο όμως οι επιστήμονες επέλεξαν μία δομή όπως το μυκήλιο για να σχεδιάσουν τις πιθανές κατοικίες του μέλλοντος; Οι μηχανικές ιδιότητες του μυκηλίου παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα. Είναι ανθεκτικό στη υγρασία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μονωτικό υλικό, ενώ σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι όταν είναι εμπλουτισμένο με μελανίνη μπορεί να προσφέρει προστασία από την ακτινοβολία, ιδιότητα πολύ σημαντική δεδομένου ότι οι αστροναύτες εκτίθενται στην κοσμική ακτινοβολία. Επιπλέον, ως υλικό είναι ανθεκτικό και ευέλικτο, κάτι το οποίο σημαίνει ότι μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες του εδάφους. Τέλος, ένα σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι καταργεί την ανάγκη μεταφοράς στο Διάστημα βαριών φορτίων, καθώς μόνο τα σπόρια των μυκήτων θα μεταφέρονται και στη συνέχεια προκειμένου να γίνει η εκβλάστησή τους θα απαιτούνται μόνο απλά «συστατικά», όπως το νερό, ο ήλιος και η οργανική ύλη. Το σχέδιο έχει ως εξής: Οταν φτάνουν οι αστροναύτες στο έδαφος της Σελήνης θα «ποτίζουν» με νερό μυκήλια τα οποία θα έχουν μεταφέρει από τη Γη σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Με το νερό αυτά θα αναπτύσσονται σχηματίζοντας τον σκελετό του ενδιαιτήματος. Επειτα, ο σκελετός αυτός θα θερμαίνεται ώστε να αποκτήσει την κατάλληλη στατικότητα, ενώ εξωτερικά του σκελετού θα τοποθετείται πάγος ο οποίος θα προέρχεται πιθανώς από τις πηγές πάγου στο υπέδαφος της Σελήνης. Ανάμεσα στον σκελετό και στο στρώμα του πάγου θα παρεμβάλλεται ένα στρώμα κυανοβακτηρίων, φωτοσυνθετικών δηλαδή οργανισμών οι οποίοι με τη συμβολή της ηλιακής ενέργειας και του νερού το οποίο θα προμηθεύονται από την κορυφή της διάταξης θα παράγουν οξυγόνο για τους αστροναύτες και θρεπτικά συστατικά για τα μυκήλια. Μάλιστα, η εν λόγω κατοικία ενδέχεται να έχει την ικανότητα να αυτοεπιδιορθώνεται όταν προκύψει κάποια ζημιά εκμεταλλευόμενη την ικανότητα των μυκηλίων να αναπτύσσονται με την εκ νέου παροχή των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών. Τελικά, όταν ο λόγος για τον οποίο κατασκευάστηκε το ενδιαίτημα εκλείψει, αυτό θα αποσυντίθεται στα εξ ων συνετέθη σχηματίζοντας γόνιμο έδαφος. Είναι σαφές λοιπόν ότι οι επιστήμονες προσανατολίζονται στη δημιουργία ενός ενδιαιτήματος το οποίο, ως ένα μικρής κλίμακας οικοσύστημα, θα εξασφαλίζει τις απαραίτητες συνθήκες ώστε οι αστροναύτες να διαβιούν με άνεση και ασφάλεια. Σχέδιο κατάλληλο και για τη Γη; Μπορεί η καινοτόμα αυτή αρχιτεκτονική να σχεδιάζεται για τη Σελήνη, όμως παρόμοια φιλοσοφία μπορεί ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί, σύμφωνα με τους ερευνητές, και για τα σπίτια του μέλλοντος στη Γη. Πάντως, η ιδέα για την κατασκευή σπιτιών από μυκήλια δεν είναι καινούργια. Σε δημοσίευσή τους στην επιστημονική επιθεώρηση «Frontiers of Architectural Research» ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Λιέγης στο Βέλγιο είχαν παρουσιάσει το 2017 πιθανούς τρόπους οικοδόμησης σπιτιών με βασικό υλικό το μυκήλιο και το ξύλο. Σύμφωνα με τους ερευνητές της δημοσίευσης, ο συγκεκριμένος τρόπος οικοδόμησης έχει ελάχιστο οικολογικό αποτύπωμα, εξασφαλίζοντας παράλληλα τις τεχνικές προδιαγραφές ώστε η διαβίωση σε τέτοιου είδους να σπίτια να είναι ασφαλής και οικονομική. Παράλληλα, ιδιωτικές πρωτοβουλίες έχουν από καιρό αρχίσει να πειραματίζονται δημιουργώντας διάφορα αντικείμενα από μυκήλιο, όπως έπιπλα ενός σπιτιού. «Myco-architecture Project»: η ρεαλιστική λύση Το σχέδιο με την ονομασία «Myco-architecture Project» προτάθηκε το 2018 από την εξελικτικό βιολόγο και αστροβιολόγο του ερευνητικού κέντρου Ames της NASA Λιν Ρότσιλντ. Πρόσφατα, η επιστήμονας παρουσίασε τις τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου, οι οποίες το καθιστούν ως μία ρεαλιστική λύση ενδιαιτήματος κατάλληλου για τη Σελήνη. https://www.tovima.gr/2020/02/27/science/mykitospita-gia-ti-selini/

Mατιά στο υπέδαφος της αθέατης πλευράς της Σελήνης, από το κινεζικό Chang'e-4 Περίπου έναν χρόνο μετά την προσελήνωσή του, το κινεζικό σκάφος Chang'e-4 συνεχίζει να αποκαλύπτει τα μυστικά της αθέατης πλευράς της Σελήνης: Νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στις 26 Φεβρουαρίου στο Science Advances, αποκαλύπτει τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια του φεγγαριού. Το Chang'e-4 (CE-4) προσεληνώθηκε στο ανατολικό τμήμα του κρατήρα Βαν Κάρμαν, κοντά στον νότιο πόλο της Σελήνης, στις 3 Ιανουαρίου 2019, και έθεσε σε λειτουργία το όχημα Yutu-2, που χρησιμοποιεί ραντάρ (Lunar Penetrating Radar, LPR) για να μελετήσει το υπέδαφος. «Διαπιστώσαμε ότι η διείσδυση του σήματος στον χώρο του CE-4 είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτήν που είχε μετρηθεί από το προηγούμενο σκάφος, Chang'e-3» είπε ο Λι Τσουνλάι, ερευνητής της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, σύμφωνα με το Phys Org. «Το υπέδαφος στον χώρο προσελήνωσης του CE-4 είναι πολύ διαφανές στα ραδιοκύματα, και αυτή η ποιοτική παρατήρηση υποδεικνύει ένας εντελώς διαφορετικό γεωλογικό χαρακτήρα για τους δύο χώρους προσελήνωσης». Ο Λι και η ομάδα του χρησιμοποίησαν το LPR για να στέλνουν ραδιοσήματα βαθιά στην επιφάνεια της Σελήνης, φτάνοντας σε βάθος 40 μέτρων- πάνω από τρεις φορές το βάθος που είχε φτάσει το CE-3. Τα δεδομένα αυτά επέτρεψαν στους ερευνητές να δημιουργήσουν μια εικόνα της στρωματογραφίας του υπεδάφους. «Παρά την καλή ποιότητα της εικόνας του ραντάρ στη διαδρομή του οχήματος, σε απόσταση περίπου 106 μέτρων, η πολυπλοκότητα της κατανομής χώρου και του σχήματος των χαρακτηριστικών κάνει την ταυτοποίηση των γεωλογικών δομών και γεγονότων που δημιούργησαν τέτοια χαρακτηριστικά δύσκολη» είπε ο Σου Γιαν, άλλος ένας εκ των ερευνητών. Το συμπέρασμα των επιστημόνων είναι πως το υπέδαφος στην ουσία αποτελείται από εξαιρετικά πορώδη κοκκώδη υλικά, που ενσωματώνουν βράχους διαφόρων μεγεθών. Το περιεχόμενο αυτό κατά πάσα πιθανότητα προέκυψε εξαιτίας αναταραχής στο μακρινό παρελθόν, όταν μετεωρίτες και άλλα αντικείμενα έπεφταν συχνά στη Σελήνη. Από τους χώρους πτώσης εκτοξευόταν υλικό σε άλλες περιοχές, δημιουργώντας μια επιφάνεια με κρατήρες πάνω από ένα υπέδαφος με διάφορα στρώματα. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη μελέτη αυτών των δεδομένων ραντάρ παρέχουν την πρώτη ηλεκτρομαγνητική εικόνα της δομής του υπεδάφους της αθέατης πλευράς. https://www.naftemporiki.gr/story/1566659/matia-sto-upedafos-tis-atheatis-pleuras-tis-selinis-apo-to-kineziko-change-4

Νέα μέθοδος ανάλυσης πετρωμάτων της Σελήνης. Κάθε πέτρωμα το οποίο έχει συλλεχθεί από τη Σελήνη είναι πολύτιμο, πόσο μάλλον από τη στιγμή που η τελευταία επανδρωμένη αποστολή στον δορυφόρο της Γης πραγματοποιήθηκε το 1972. Ερευνητές από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Σικάγο σε δημοσίευσή τους στην επιστημονική επιθεώρηση «Meteorics and Planetary Science» περιγράφουν έναν καινούριο τρόπο ανάλυσης των πετρωμάτων τα οποία είχαν συλλεχθεί κατά τη διάρκεια της αποστολή «Απόλλων 17», ο οποίος μπορεί να δώσει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη σύσταση και τον σχηματισμό του εδάφους της Σελήνης. Μελέτη άτομο προς άτομο Η μέθοδος αυτή, η οποία ονομάζεται στην αγγλική γλώσσα «Atom probe tomography», έγκειται στην ανάλυση των πετρωμάτων σε επίπεδο ατόμου. «Είναι η πρώτη φορά που ένα πέτρωμα της Σελήνης μελετάται με αυτόν τον τρόπο» σημείωσε σε δηλώσεις της η διδακτορική φοιτήτρια και πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης Τζένικα Γκριρ, συμπληρώνοντας σχετικά με την τεχνική την οποία χρησιμοποίησαν ότι «πολλοί γεωλόγοι δεν την γνωρίζουν». Αξιοποιώντας τη συγκεκριμένη τεχνική, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στην επιστήμη των υλικών, οι επιστήμονες ακτινοβόλησαν με ιονισμένα άτομα δείγματα σεληνιακών πετρωμάτων με τέτοιον τρόπο ώστε τα άτομα του πετρώματος να εκτιναχθούν για να προσκρούσουν ακολούθως σε έναν ανιχνευτή. Από τη στιγμή που βαρύτερα άτομα όπως αυτά του σιδήρου καθυστερούν περισσότερο να φτάσουν στον ανιχνευτή σε σχέση με άτομα μικρότερης μάζας, ο υπολογιστής μπορεί κατατάξει τα άτομα ανάλογα με το είδος τους και το φορτίο τους, δημιουργώντας τελικά ένα τρισδιάστατο μοντέλο των σεληνιακών πετρωμάτων σε επίπεδο νανοκλίμακας. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι οι ερευνητές μπορούν να συσχετίσουν το είδος των ατόμων με την ακριβή τους θέση μέσα στο πέτρωμα, κάτι που τους δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τη διεργασία την οποία ακολούθησε ο σχηματισμός του πετρώματος. Η σύσταση των πετρωμάτων μπορεί να δώσει πολλές πληροφορίες στους ερευνητές σχετικά με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτά σχηματίστηκαν. Η δουλειά της ερευνητικής ομάδας τώρα θα συνεχιστεί με σκοπό να χαρτογραφηθεί μεγάλο μέρος των σεληνιακών πετρωμάτων τα οποία είχαν συλλεχθεί κατά τη διάρκεια παλαιότερων αποστολών. https://www.tovima.gr/2020/02/18/science/nea-methodos-analysis-petromaton-tis-selinis/

Η υπερπανσέληνος του χιονιού πάνω από την Ακρόπολη https://www.iefimerida.gr/