Δροσος Γεωργιος

Μετεωρίτες: Το μακρύ ταξίδι τους από το διάστημα στη Γη Άρθρο του επίκουρου καθηγητή Ορυκτολογίας-Πετρολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννη Μπαζιώτη. Μόλις πρόσφατα, την 1η Φεβρουαρίου, ο άνθρωπος ήρθε αντιμέτωπος με τη δύναμη της φύσης, τη δύναμη του απρόσμενου. Έγινε θεατής σε ένα γεγονός, που ο χρόνος θέασης και αντίδρασης εμπρός στο γεγονός είναι τόσο λίγος όσος απαιτείται για να ανοιγοκλείσουμε τα βλέφαρά μας. Ένα τέτοιο γεγονός ήταν η πτώση ενός μετεώρου στη περιοχή της Κούβας και η μετέπειτα ανάκτηση από το έδαφος μικρών κομματιών μετεωρίτη. Ένας μετεωρίτης που απομένει να μελετηθεί από τους επιστήμονες, ώστε να δούμε την ακριβή προέλευσή του. Ένα αντίστοιχο γεγονός, που προκάλεσε τη θραύση τζαμιών και τον τραυματισμό περισσότερων από 1.000 ανθρώπων, έλαβε χώρα στη περιοχή της Ρωσίας, στις 15 Φεβρουαρίου 2013. Τότε ένας μικρός αστεροειδής διαμέτρου 18 περίπου μέτρων εισήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης με την απίστευτη ταχύτητα των 19 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, με άλλα λόγια σα να κάλυπτε ένα αυτοκίνητο την απόσταση Αθήνα-Κόρινθο σε μόλις τέσσερα δευτερόλεπτα! Το ουράνιο αυτό βραχώδες σώμα εξερράγη στον αέρα πάνω από την περιοχή Τσελιάμπινσκ και κομμάτια του έπεσαν στο έδαφος. Το μεγαλύτερο εξ αυτών είχε βάρος λίγο μεγαλύτερο από 650 κιλά (δηλαδή ζύγιζε λίγο παραπάνω από το μισό βάρος ενός μέσου αυτοκινήτου) και ανασύρθηκε από τη λίμνη Cebarkul. Η συνολική ενέργεια που απορροφήθηκε από την ατμόσφαιρα κατά την είσοδο του μετεώρου, ισοδυναμούσε με 400-500 κιλοτόνους ΤΝΤ, δηλαδή η ενέργεια αυτή ήταν κατά μέσο όσο 30 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που εκλύθηκε κατά την έκρηξη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα. Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο μία περίπτωση επιβεβαιωμένης ανάκτησης μετεωρίτη, τον Ιούνιο 1818, στη περιοχή των Σερρών. Το δείγμα αυτό, που ονομάστηκε ευλόγως Seres, εκτίθεται στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης στην Αυστρία. Ένα ακόμη πιο τρομακτικό παράδειγμα πτώσης αστεροειδούς έλαβε χώρα πριν από περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια. Ένα γεγονός μεγάλων διαστάσεων που συγκλόνισε όχι μόνο τη περιοχή στην οποία έπεσε, αλλά και το παγκόσμιο γήϊνο στερέωμα, οδηγώντας στην εξαφάνιση όχι μόνο των δεινοσαύρων, αλλά και περίπου του 85% της ζώσας ύλης στη Γη. Για την εξάλειψη των επικριτικών και αντίθετων επιστημονικών απόψεων, μία διακρατική αποστολή πραγματοποίησε βαθιά γεώτρηση 1.300 μέτρων στην περιοχή Chicxulub στο Μεξικό το 2016. Πλέον, ένας μεγάλος αριθμός πετρωμάτων από το δαχτυλίδι που δημιουργήθηκε στο κέντρο του κρατήρα, βρίσκονται προς μελέτη από ειδικούς επιστήμονες με σκοπό αφενός τη λεπτομερή διαλεύκανση των συνθηκών κατά την πτώση του αστεροειδούς και αφετέρου την οριστική απόδοση -με βεβαιότητα πλέον- του γεγονότος της εξαφάνισης των δεινοσαύρων στην πτώση του μεγάλου αστεροειδούς, διαμέτρου περίπου δέκα χιλιομέτρων. Το γεγονός της πρόσκρουσης του αστεροειδούς στην Κ.Αμερική είχε παγκόσμιες συνέπειες στη Γη, ωστόσο δεν συγκρίνεται με εκείνο που οδήγησε στη δημιουργία του κρατήρα στην περιοχή Vredefort της Νότιας Αφρικής. Τότε που, πριν από 2,1 δισεκατομμύρια χρόνια, η περιοχή εκείνη σείστηκε από την πτώση ενός τεραστίων διαστάσεων αστεροειδούς, συμβάλλοντας στη δημιουργία του μεγαλύτερου κρατήρα, διαμέτρου 300 χιλιομέτρων, που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στη Γη. Όπως γίνεται αντιληπτό, πάντα έπεφταν αστεροειδείς διαφορετικών μεγεθών και το ίδιο θα συνεχίσει να γίνεται και στο μέλλον. Η ανάκτηση των μετεωριτών από την επιφάνεια της Γης είναι το βήμα εκείνο που μας βοηθά να κοιτάξουμε με μεγάλη λεπτομέρεια τα μητρικά τους σώματα -τους αστεροειδείς- που εισέβαλαν βιαίως στην ατμόσφαιρα της Γης. Μία τέτοια αποστολή (Antarctic Search for Meteorites-ASNMET), η μεγαλύτερη από άποψης ανάκτησης αριθμού μετεωριτών, είναι χρηματοδοτούμενη από τη NASA, υλοποιείται από τα πανεπιστήμια Case Western Reserve και της Γιούτα, και υποστηρίζεται από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ. Στο πλαίσιο της 42χρονης ιστορίας της Αποστολής, περισσότεροι από 23.000 μετεωρίτες -περίπου το 40% των μετεωριτών από έχουν ανακτηθεί απ’ όλη τη Γη- έχουν ανακτηθεί από την Ανταρκτική (σ.σ. ο Δρ. Γ.Μπαζιώτης είναι ο μόνος Έλληνας που συμμετείχε σε αυτή το 2017-2018). Η εν λόγω αποστολή βοηθά στο να συλλεχθούν τα ίχνη του διαστήματος, δηλαδή εκείνα τα πετρώματα που είτε έχουν σχηματιστεί στα πρώτα στάδια δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος, είτε σε μεταγενέστερα, και απαντούν σε σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την εξέλιξη πλανητών (όπως ο πλανήτης ‘Αρης), δορυφόρων (όπως η Σελήνη) ή αστεροειδών (όπως η Εστία). Στα ορυκτά συστατικά των πετρωμάτων κρύβονται πληροφορίες σχετικά με τη δυναμική των συγκρούσεων των αστεροειδών είτε μεταξύ τους είτε με άλλα μεγαλύτερα ουράνια σώματα. Επίσης, μελετώντας το εσωτερικό των μετεωριτών, προκύπτουν δεδομένα που συνδέονται εν πολλοίς με την αλληλεπίδραση της λιθόσφαιρας-επιφάνειας-ατμόσφαιρας και της πιθανής βιόσφαιρας στον πλανήτη Άρη. Το τελικό ζητούμενο για τον άνθρωπο δεν είναι απλώς η απάντηση των επιστημονικών ερωτημάτων που άπτονται της βασικής έρευνας, αλλά η βαθύτερη κατανόηση των «μυστικών» που κρύβουν οι μετεωρίτες και η μελλοντική χρησιμοποίηση της υπάρχουσας γνώσης για μελλοντικές αποστολές επιστροφής δειγμάτων υλικού από άλλα ουράνια σώματα (π.χ. Άρης, Σελήνη, Χαγιαμπούσα, Μπενού). Αυτή η συσσωρευμένη και συνεχώς επαυξανόμενη γνώση θα βοηθήσει στην εφαρμογή τεχνικών εκτροπής αστεροειδών (όπως η αποστολή Double Asteroid Redirection Test – DART της NASA), αλλά και η -για πρώτη φορά- προσπάθεια μελέτης των αποτελεσμάτων μίας πρόσκρουσης σε αστεροειδή (αποστολή HERA της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος-ESA στο σύστημα δυαδικού αστεροειδή του Διδύμου) με σκοπό τη προετοιμασία της ανθρωπότητας και την ανάπτυξη τεχνολογίας για την μελλοντική αντιμετώπιση ενός τέτοιου κινδύνου. Σε αυτή την αποστολή, από πλευράς Ελλάδος, συμμετέχουν ο Αν. Καθηγητής Κλεομένης Τσιγάνης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης που είναι μέλος της ομάδας έρευνας DART/HERA, ο Δρ. Χρήστος Ευθυμιόπουλος από το Κέντρο Ερευνών Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών της Ακαδημίας Αθηνών και εσχάτως η ομάδα μας από το Εργαστήριο Ορυκτολογίας-Γεωλογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Όλα τα προηγούμενα θα βοηθήσουν περαιτέρω στο να συνθέσουμε ακόμα καλύτερα την εικόνα που έχουμε για το διάστημα και ίσως να απαντήσουμε στο μεγάλο ερώτημα αν είμαστε μόνοι… https://physicsgg.me/2019/02/16/%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%af%cf%84%ce%b5%cf%82-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%b1%ce%ba%cf%81%cf%8d-%cf%84%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b4%ce%b9-%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf/

Εκτίθεται στην Ελλάδα μετεωρίτης που έπεσε στις Σέρρες πριν 200 χρόνια. Ο μετεωρίτης Seres, ο οποίος είχε πέσει στην περιοχή των Σερρών (εξ ου και το διεθνές όνομά του) πριν από 200 χρόνια, τον Ιούνιο του 1818, και έκτοτε φυλάσσεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης, θα εκτεθεί για πρώτη φορά στη χώρα μας, στο Μουσείο Ηρακλειδών στο Θησείο της Αθήνας, από τις 7 έως τις 11 Νοεμβρίου. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του επίκουρου καθηγητή Ορυκτολογίας-Γεωλογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννη Μπαζιώτη, ενός από τους ελάχιστους επιστήμονες στην Ελλάδα που η έρευνά του εστιάζεται στους μετεωρίτες. Η σχετική ανακοίνωση έγινε σε συνέντευξη που δόθηκε στο Μουσείο, το οποίο θα φιλοξενήσει τον μετεωρίτη για ένα πενθήμερο. Ο μετεωρίτης θα εκτίθεται σε γυάλινη προθήκη, με σταθερές συνθήκες υγρασίας, ενώ θα απαγορεύεται να τον αγγίξουν οι επισκέπτες για να μην τον «μολύνουν». Η Ελένη Νομικού, γενική διευθύντρια του Μουσείου, δήλωσε ότι «έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για κάποιον να επισκεφθεί το Μουσείο και να δει τον μετεωρίτη, γιατί προκαλεί το ίδιο δέος με το να δεις από κοντά ένα αυθεντικό έργο τέχνης. Είναι νομίζω κάτι που δεν συμβαίνει κάθε μέρα στη ζωή καθενός, το να δει δηλαδή από κοντά και εκ του φυσικού μια πέτρα από το διάστημα. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, ειδικά για τα νέα παιδιά, να δουν το μετεωρίτη αλλά και να μάθουν από την επαφή τους με την έκθεση και το Μουσείο, πόσα χρήσιμα πράγματα μπορούν να αντληθούν από τη μελέτη των μετεωριτών». Παράλληλα, θα γίνει η παρουσίαση φωτογραφιών από την παραμονή επί 80 ημέρες του Γ. Μπαζιώτη στην Ανταρκτική φέτος το χειμώνα, σε μια αποστολή αναζήτησης μετεωριτών, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τη NASA. Η έκθεση «200 χρόνια και 80 ημέρες. Από τον SERES στην Ανταρκτική» θα διαρκέσει από τις 7 έως τις 30 Νοεμβρίου. Ακόμη, το Σαββατοκύριακο 10 και 11 Νοεμβρίου στο Μουσείο Ηρακλειδών θα διοργανωθεί εργαστήριο (workshop) σχετικά με τους μετεωρίτες, διάρκειας τεσσάρων ωρών κάθε μέρα, το οποίο απευθύνεται σε ανθρώπους άνω των 15 ετών που θέλουν να μάθουν περισσότερα για τους διαστημικούς βράχους. Θα πραγματοποιηθούν επίσης τρείς σχετικές ομιλίες στις 15,22 και 29 Νοεμβρίου. Τον μετεωρίτη θα συνοδεύσει στην Ελλάδα ο επιμελητής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης Λουντοβίκ Φεριέρ. Επιμελήτρια της έκθεσης, η οποία έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού, είναι η Ελένη Γραμματικοπούλου, ενώ την πρωτοβουλία έχουν στηρίξει επίσης ο δήμος Φυλής (του οποίου είναι δημότης ο κ.Μπαζιώτης) και η Εθνική Ασφαλιστική. Μόνο ένας μετεωρίτης από τους περίπου 67.000 που έχουν καταγραφεί σε παγκόσμιο επίπεδο, προέρχεται από την Ελλάδα. Ο Seres είναι ο μοναδικός μετεωρίτης που έχει ανακτηθεί μέχρι σήμερα από ελληνικό έδαφος και αναφέρεται επίσημα ως ελληνικής προέλευσης στη βάση δεδομένων του διεθνούς Δελτίου Μετεωριτών του Σεληνιακού και Πλανητικού Ινστιτούτου (Meteoritical Bulletin of Lunar & Planetary Institute). Ανήκει στην κατηγορία των χονδριτών (το 86% περίπου των μετεωριτών) και αποτελεί υπόλειμμα των πρώτων σταδίων της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος, καθώς η ηλικία του εκτιμάται ότι είναι περίπου 4,56 δισεκατομμυρίων ετών. Σύμφωνα με την ιστορία που συνοδεύει τον μετεωρίτη, δύο Γερμανοί τον είδαν να πέφτει το 1818 στην περιοχή των Σερρών. Μετά από μερικές μέρες τον βρήκαν και τον παρέδωσαν στον Οθωμανό πασά της περιοχής, αυτός τον έδωσε στον γερμανό γιατρό του, ο οποίος με τη σειρά του τον έδωσε σε έναν Αυστριακό καθηγητή χημείας, τον Αντρέας Σέρερ. Τελικά, αυτός τον δώρισε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης, όπου εκτίθεται από το 1844. Το εν λόγω Μουσείο και το Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον έχουν σήμερα τις μεγαλύτερες συλλογές μετεωριτών στον κόσμο. Στη Βιέννη ο Seres έχει «παρέα» περίπου 10.000 μετεωρίτες που έχουν βρεθεί σε διάφορα μέρη του κόσμου και είναι ένας από τους 1.100 που εκτίθενται μόνιμα. Στα χέρια του αυστριακού μουσείου βρίσκονται τέσσερα κομμάτια από τον «ελληνικό» μετεωρίτη: το μεγαλύτερο (που θα έλθει στην Ελλάδα), έχει βάρος 4,6 κιλά, ένα μικρότερο είναι 1,3 κιλά, ενώ υπάρχουν και δύο άλλα των 52 και 150 γραμμαρίων. Στη χώρα μας υπάρχουν μερικές ακόμα παλαιότερες ιστορικές πληροφορίες για την πτώση και ανεύρεση μετεωριτών, ωστόσο δεν υπάρχει κανένα απτό δείγμα, ώστε να χαρακτηριστούν επιβεβαιωμένες. Σε αυτές οι περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται ως «αμφίβολοι» μετεωρίτες, ανήκουν αναφορές για πτώση μετεωριτών στην περιοχή της Λάρισας (το 1706), στη Θράκη (το 452), στους Δελφούς και στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής. Ο κ.Μπαζιώτης μελετά εδώ και καιρό τον μετεωρίτη και προσδοκά να δημοσιεύσει τα αποτελέσματα της έρευνάς του εντός του 2019. Ο Έλληνας ορυκτολόγος ελπίζει ότι η έκθεσή του μετεωρίτη στο ελληνικό κοινό θα συμβάλει στην περαιτέρω διείσδυση της επιστήμης των μετεωριτών σε μια νέα γενιά Ελλήνων επιστημόνων. https://www.tanea.gr/2018/10/30/science-technology/ektithetai-stin-ellada-meteoritis-pou-epese-stis-serres-prin-200-xronia/

Επέστρεψαν στην Ελλάδα μετεωρίτη που είχε πέσει το 1818! Στην χώρα μας επέστρεψε ο μόνος επιβεβαιωμένος μετεωρίτης που είχε πέσει στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1818 και βρισκόταν στο εξωτερικό από το 1854! Τον Ιούνιο του 1818 πέφτει μετεωρίτης στην πόλη των Σερρών. Τον συνέλεξαν, τον παρέδωσαν στον πασά της περιοχής και αυτός στον Γερμανό γιατρό του. Ο μετεωρίτης κατέληξε σε έναν καθηγητή στην Αυστρία, ο οποίος με τη σειρά του τον έκανε δωρεά στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Εκεί βρίσκεται από το 1854 μέχρι και σήμερα ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους μετεωρίτες σε ένα πολύ ωραίο περιβάλλον, ενώ εκτιμάται ότι είναι 4,56 δισεκατομμυρίων χρόνων. Με αφορμή τα 200 χρόνια από την πτώση του, έγιναν πολλές προσπάθειες, ώστε να εκτεθεί στη χώρα μας. Με την αρωγή του δήμου Φυλής και του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ), ο μετεωρίτης θα βρίσκεται στο Μουσείο Ηρακλειδών στο Θησείο από τις 7 μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 2018. Παράλληλα, από τις 7 μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, θα υπάρχει στον ίδιο χώρο, έκθεση φωτογραφίας με όσα έζησε ο Έλληνας επιστήμονας Ιωάννης Μπαζιώτης στην Ανταρκτική όπου βρίσκεται σε αποστολή της NASA για μετεωρίτες! https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/722532_epestrepsan-stin-ellada-meteoriti-poy-eihe-pesei-1818

«Βύσματα» στη NASA δεν περνάνε. Από την οικογένειά του έμαθε πόσο σημαντικό είναι να δείχνεις αλληλεγγύη στον συνάνθρωπο και να κυνηγάς τα όνειρά σου. «Ο πατέρας μου ήταν λατόμος και η μητέρα μου νοικοκυρά. Στο σπίτι μας, στα Νέα Λιόσια, κάθε μέρα έμπαιναν στη φωτιά δύο κατσαρόλες: μία για μας και μία για τους γείτονές μας, που ήταν πιο φτωχοί από εμάς. Οι γονείς μου ήθελαν τα παιδιά τους να προκόψουν. Σπουδάσαμε και οι τρεις. Ο ένας αδελφός μου είναι φυσικός και ο άλλος διαιτολόγος...». Ο Ιωάννης Μπαζιώτης έκανε ένα βήμα πιο πέρα. Δεν απέκτησε μόνο πανεπιστημιακό δίπλωμα αλλά εργάζεται και ως πανεπιστημιακός δάσκαλος: επίκουρος καθηγητής Ορυκτολογίας - Πετρολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ομως δεν στόχευε μόνο σε ακαδημαϊκή καριέρα. «Ημουν δέκα ετών όταν ανακοίνωσα στους δικούς μου πως, όταν μεγαλώσω, θα πάω στην Ανταρκτική με τη NASA! Κάποια χολιγουντιανή παραγωγή θα είχα δει στην τηλεόραση...». Και να που το παιδικό του όνειρο έγινε πραγματικότητα. Ο 38χρονος επιστήμονας είναι ο πρώτος Ελληνας που έλαβε μέρος στην αποστολή Antarctic Search for Meteorites (ANSMET), την οποία η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία έχει καθιερώσει από το 1976 – προς αναζήτηση μετεωριτών. Και στις αρχές Οκτωβρίου θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του με τίτλο «Ενας Ελληνας στην Ανταρκτική» (εκδόσεις iWrite), στο οποίο περιγράφει αυτή τη συναρπαστική εμπειρία. Η επιμονή «Το 2012 έκανα την πρώτη αίτηση. Emails δεν γίνονται δεκτά», λέει. «Κάθε υποψήφιος πρέπει να στείλει επιστολή απαντώντας στο ερώτημα: “Γιατί πιστεύεις ότι πρέπει να σε δεχθεί η NASA;”. Στις πρώτες τέσσερις επιστολές ήμουν ίσως φλύαρος και ορμητικός, σαν ταύρος σε υαλοπωλείο. Η πέμπτη, το 2017, ήταν διαφορετική. Ανέφερα: Σίγουρα έχετε εκατοντάδες αιτήσεις από υποψήφιους πολύ καλύτερους από μένα. Και το να επιλέξετε κάποιον από μια μακρινή χώρα, όπως η Ελλάδα, μάλλον έχει ελάχιστες πιθανότητες. Αλλά ακόμη κι αν με απορρίψετε, θα επιμείνω. Γιατί για μένα αυτή η αποστολή είναι όνειρο ζωής. Αξίζει να περιμένω...». Δεν χρειάστηκε να περιμένει. Η NASA τον δέχθηκε. Πέρα από την επιμονή του, μέτρησε και η συστατική επιστολή του Λάρι Τέιλορ. «Ηταν ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες στην πλανητική επιστήμη διεθνώς, βασικό στέλεχος των αποστολών “Apollο” και εκείνος που με ενέπνευσε να ασχοληθώ με τους μετεωρίτες, ως επιβλέπων τη μεταδιδακτορική έρευνά μου στο Πανεπιστήμιο του Τενεσί. Δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πέρυσι. Αλλά άφησε πίσω του μια σπουδαία κληρονομιά: εκατοντάδες επιστήμονες για τους οποίους υπήρξε μέντορας...». – Οι συμμετέχοντες στην ANSMET αμείβονται; – Οχι, προσφέρονται εθελοντικά. Επιπλέον, πρέπει να πληρώσουν μόνοι τους τα αεροπορικά εισιτήρια μέχρι τη Νέα Ζηλανδία, από όπου ξεκινά η αποστολή, και τον εξοπλισμό, από ισοθερμικά ρούχα μέχρι ειδικά γυαλιά. Συνολικά, αρκετές χιλιάδες ευρώ. Επίσης, η NASA ζητάει μια σειρά ιατρικών εξετάσεων – κάποιες πολύ ειδικές και πανάκριβες. Μόνο τα παραπεμπτικά ήταν 32 σελίδες! Αν έκλεινα ραντεβού μέσω του ΕΟΠΥΥ, θα χρειαζόμουν μήνες. Επρεπε να τις κάνω μόνος. Επιπλέον κόστος, δηλαδή... – Πού βρήκατε τα χρήματα; – Αρχισα να αναζητώ χορηγούς χτυπώντας πόρτες. Δυστυχώς, όλες έμεναν κλειστές. Ποιος με ήξερε, άλλωστε; Κανείς. Ημουν έτοιμος να τα παρατήσω, όταν βρέθηκαν δύο αρωγοί στην προσπάθειά μου: ο Δήμος Φυλής και μια ελληνική εταιρεία, η Active Point. – Τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν βοηθούν σε τέτοιες περιπτώσεις; Δεν δίνει προστιθέμενη αξία σε ένα ίδρυμα η συμμετοχή ενός διδασκόντος σε μια τόσο σημαντική αποστολή; – Η στήριξη από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο ήταν ηθική. Και, φυσικά, ο μισθός μου δεν κόπηκε τους τρεις μήνες που έλειψα – διαφορετικά θα είχα μεγάλο πρόβλημα. Πέραν τούτων, ουδέν. Αλλά έτσι είναι τα πράγματα στην Ελλάδα. Ακόμα και τα διαθέσιμα αποθεματικά των πανεπιστημίων δεν είναι και τόσο διαθέσιμα τελικά. Είναι τέτοια η γραφειοκρατία και η έλλειψη ευελιξίας σε ό,τι αφορά τον περιβόητο ΕΛΚΕ (Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων και Ερευνας), που δεν μπήκα καν στη διαδικασία να ζητήσω βοήθεια. Ηξερα ότι ακόμα και για 100 ευρώ θα έφτυνα αίμα... – Τι ενδιαφέρον έχει η Ανταρκτική για τους γεωλόγους; – Σε αντίθεση με την Αρκτική, που αποτελείται μόνον από πάγους, η Ανταρκτική είναι ήπειρος. Κάτω από τους πάγους της επιφάνειάς της υπάρχουν πετρώματα. Τα περισσότερα, οι μανδυακοί ξενόλιθοι, όπως λέγονται, σχετίζονται με το ηφαίστειο Ερεβος, το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο του πλανήτη μας. Μέσα από τη μελέτη τους κατανοούμε πώς είναι η δομή του εσωτερικού της Γης. – Και για τη ΝASA, ειδικότερα; – Η Ανταρκτική είναι το μεγαλύτερο θησαυροφυλάκιο μετεωριτών. Δεν χρησιμοποιώ τυχαία τη λέξη αυτή. Oι μετεωρίτες είναι τα πιο πολύτιμα «ίχνη» του Διαστήματος. Μελετώντας τα ορυκτά που βρίσκονται στο εσωτερικό τους, μαθαίνουμε πολλά για τη δημιουργία και την εξέλιξη του ηλιακού συστήματός μας. Για δορυφόρους όπως η Σελήνη για πλανήτες όπως ο Αρης αλλά και για αστεροειδείς όπως η Εστία. Αντλούμε επίσης πληροφορίες για το νερό της Γης, αν είναι γήινης ή εξωγήινης προέλευσης (σ.σ.: Υπάρχουν θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες το έφεραν μαζί τους κομήτες ή αστεροειδείς πριν από δισεκατομμύρια χρόνια). Η επιβίωση το «καλοκαίρι» με τη θερμοκρασία στους... μείον 35°C Η όμορφη περιπέτεια του Ελληνα κυνηγού μετεωριτών άρχισε από το Κλίβελαντ των ΗΠΑ, από ένα τριήμερο εκπαίδευσης. «Εκεί μάθαμε πολλά. Κατ’ αρχάς, πώς να μαγειρεύουμε. Η διατροφή μας δεν περιελάμβανε τυποποιημένα τρόφιμα. Μόνοι μας, στο κουζινάκι προπανίου κάθε σκηνής (στην οποία έμεναν δύο μέλη της αποστολής), παρασκευάζαμε καθημερινά το φαγητό μας. Η ημερήσια πρόσληψη σε θερμίδες έπρεπε να φθάνει τις 6-7.000 θερμίδες - σε υψόμετρο περίπου 2.800 μέτρα και σε τόσο κρύο περιβάλλον, οι καύσεις είναι πολύ αυξημένες. Μάθαμε επίσης από πάγο να εξασφαλίζουμε πόσιμο νερό. Τέλος, πώς να χρησιμοποιούμε το ειδικό όχημα, το σνόουμομπιλ – τα... πόδια μας στο παγωμένο έδαφος της Ανταρκτικής», εξηγεί ο Ιωάννης Μπαζιώτης. Και τον Νοέμβριο του 2017, ξεκίνησε για το ταξίδι των ονείρων του. Αθήνα - Φρανκφούρτη - Σαν Φρανσίσκο - Οκλαντ Νέας Ζηλανδίας - Κράισττσερτς στο νότιο νησί της Νέας Ζηλανδίας. Από εκεί, με στρατιωτικό αεροσκάφος LC-130 (που διαθέτει χιονοπέδιλα) μετέβη στην Ανταρκτική, στη βάση Μακ Μέρντο. Στην τελική της θέση, η οκταμελής ομάδα της NASA, που αποτελείτο από επτά άνδρες και μία γυναίκα, έφθασε λίγες μέρες μετά. Σε μια σκηνή (εμβαδού 7,30 τ.μ. και ύψους 2,40 μ.) τύπου Σκοτ –πήρε το όνομά της από τον διάσημο Βρετανό εξερευνητή Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ–, o Ιωάννης Μπαζιώτης έμελλε να περάσει 80 ημέρες. «Πέρα από τις επιστημονικές κατακτήσεις, η NASA “έφερε” το Διάστημα στη Γη. Εκανε απτό κάτι που φαινόταν άπιαστο. Εδωσε στους ανθρώπους την ευκαιρία να ονειρεύονται, με την πεποίθηση ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο», λέει ο Ιωάννης Μπαζιώτης. «Ακουγα τη...σιωπή» «Το πρώτο που μου έκανε εντύπωση φθάνοντας, πέρα από τη συγκλονιστική ομορφιά του τοπίου, ήταν η απουσία οποιουδήποτε ήχου. Πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα τη... σιωπή, όπως συμβαίνει στο Διάστημα». Οσο για τις καιρικές συνθήκες; «Τότε ήταν το “καλοκαίρι” της Ανταρκτικής, που σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες έφθαναν τους μείον 35°C. Η αίσθηση, όμως, ειδικά τις μέρες που φυσούσε, έφθανε τους μείον 50°C. Για το κρύο ήμασταν κατάλληλα προετοιμασμένοι. Το πρόβλημα ήταν κυρίως οι άνεμοι, που κάποιες μέρες έφθαναν τα 15 μποφόρ. Επί πέντε μέρες δεν μπορούσαμε να βγούμε καν από τις σκηνές μας». Η αναζήτηση μετεωριτών γινόταν επί τουλάχιστον οκτώ ώρες ημερησίως σε διάφορες περιοχές. «Μόνο στον έναν παγετώνα (από τους τρεις στους οποίους πήγαμε), τον Αμούνδσεν, διανύσαμε 900 χιλιόμετρα. Εργαλεία δεν χρησιμοποιούσαμε, μόνο τα μάτια μας. Δεν σκάβαμε, μόνο ό,τι βρισκόταν στην επιφάνεια του πάγου μάς ενδιέφερε. Oποτε εντοπίζαμε έναν μετεωρίτη –ή κάτι που θεωρούσαμε ότι είναι μετεωρίτης– καταγράφαμε τις συντεταγμένες του, τον φωτογραφίζαμε με κλίμακα και στη συνέχεια τον τοποθετούσαμε σε αποστειρωμένη σακούλα. Δεν επιτρεπόταν να τον αγγίξουμε, ώστε να μην τον μολύνουμε». Η συγκομιδή ήταν εξαιρετική. Στη διάρκεια της παραμονής της η ομάδα συγκέντρωσε 263 μετεωρίτες, οι οποίοι στάλθηκαν στο Διαστημικό Κέντρο Johnson της NASA, στο Χιούστον του Τέξας για πιο ενδελεχή μελέτη. «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι. Μόνο που δεν καταφέραμε να βρούμε μετεωρίτη από τον Aρη – τον πιο σπάνιο απ’ όλους. Iσως την επόμενη φορά», λέει ο κ. Μπαζιώτης, που δεν κρύβει την επιθυμία του να επιστρέψει στην Ανταρκτική. Τα άλλα όνειρα Την 1η Οκτωβρίου η NASA θα γιορτάσει τα 60ά γενέθλιά της. «Πέρα από τις επιστημονικές κατακτήσεις, η NASA “έφερε” το Διάστημα στη Γη. Εκανε απτό κάτι που φαινόταν άπιαστο. Εδωσε στους ανθρώπους την ευκαιρία να ονειρεύονται, με την πεποίθηση ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο», λέει ο Ιωάννης Μπαζιώτης. Ο ίδιος, επιλέγοντας να μείνει στην Ελλάδα, κυνηγάει κι άλλα όνειρα. «Θα ήθελα να δημιουργήσω στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο ένα πλανητικό εργαστήριο ισάξιο με τα αντίστοιχα αμερικανικά και ευρωπαϊκά. Η αρχή έχει γίνει. Χάρη σε μια δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το Εργαστήριο Ορυκτολογίας-Γεωλογίας απέκτησε πριν από λίγο καιρό τον μοναδικό στην Ελλάδα ηλεκτρονικό μικροαναλυτή». Του ζητώ και ένα σχόλιο για την αξιοκρατία της NASA. «Αναμενόμενη δεν είναι; Κανείς δεν θα ρισκάρει την αποτυχία μιας αποστολής για οποιονδήποτε λόγο. “Βύσματα” στη NASA δεν περνάνε...». Η συνάντηση Το βεβαρημένο πρόγραμμά του, ενόψει μάλιστα ενός ταξιδιού στο εσωτερικό για να συμμετάσχει σε κάποιο συνέδριο, δεν μας άφηνε και πολλά περιθώρια. Ετσι, το γεύμα έγινε... πρόγευμα, πολύ νωρίς το πρωί, σε καφετέρια του Κεραμεικού. Συνοδεύσαμε τους καφέδες μας με τοστ. Oι σταθμοί του 1980 Γεννιέται στην Αθήνα. 2002 Πτυχίο, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Γεωλογίας. 2008 Διδακτορικό, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών. 2008 Βραβείο Κτενά από την Ακαδημία Αθηνών. 2009-2010 Μεταδιδακτορικός ερευνητής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών. 2012 Μεταδιδακτορικός ερευνητής/Visiting Professor, University of Tennessee - Knoxville. 2013-2014 Μεταδιδακτορικός ερευνητής: University of Perugia – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – University of Vienna. 2016 NASA, Αξιολογητής Ερευνητικών Μεταδιδακτορικών Προγραμμάτων. 2016 Επίκουρος καθηγητής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής. http://www.kathimerini.gr/985039/article/proswpa/geyma-me-thn-k/vysmata-sth-nasa-den-pernane

Αρχέγονος μετεωρίτης γράφει το βιβλίο της ζωής σε Γη και σε άλλους πλανήτες. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες της Σχολής Επιστημών Γης και Περιβάλλοντος του Μάντσεστερ ανακοίνωσαν τα πρώτα αποτελέσματα των μελετών που πραγματοποιούν τα τελευταία δύο έτη σε ένα μετεωρίτη που έχει ηλικία παρόμοια με εκείνη του ηλιακού μας συστήματος. Ο μετεωρίτης είναι ένας ανθρακούχος χονδρίτης, μια σπάνια κατηγορία μετεωριτών οι οποίοι σχηματίστηκαν κατά την διαδικασία γέννησης του ηλιακού μας συστήματος. Οι επιστήμονες αναζητούν επίμονα τέτοιους μετεωρίτες αφού η μελέτη τους ανασύρει στοιχεία πολύτιμα για την κατανόηση όχι μόνο του ηλιακού μας συστήματος και των πλανητών του αλλά και για την ύπαρξη και εξέλιξη και άλλων πλανητικών συστημάτων. Η μελέτη αυτού του μετεωρίτη που έχει ηλικία περίπου 4,5 δισ. έτη (ίδια με το ηλιακό μας σύστημα) παρέχει στους επιστήμονες πολύτιμα στοιχεία για την ύπαρξη της ζωής στην Γη αλλά και την πιθανή παρουσία της σε άλλες περιοχές του Γαλαξία και του Σύμπαντος. Οι ερευνητές εντόπισαν στον μετεωρίτη τα ίχνη διαφόρων οργανικών ουσιών (άνθρακα, οξυγόνο, άζωτο, θείο, υδρογόνο) οι οποίες αποτελούν δομικά συστατικά της ζωής και οι οποίες φαίνεται πώς ήταν παρούσες στην γέννηση του ηλιακού μας συστήματος. Πολλοί επιστήμονες έχουν διατυπώσει την άποψη ότι τα δομικά υλικά της ζωής υπήρχαν στους μετεωρίτες, οι οποίοι με την πτώση τους τα έσπειραν στον πλανήτη μας, οι συνθήκες του οποίου επέτρεψαν στα υλικά αυτά να «δράσουν» και να δημιουργήσουν τις πρώτες μορφές ζωής. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αν πράγματι αυτές οι απαραίτητες για την ζωή ουσίες δημιουργούνται με απλό τρόπο στην βρεφική ηλικία ενός πλανητικού συστήματος τότε θα διασπείρονται με διαφόρους τρόπους στους πλανήτες του συστήματος και αν κάποιος πλανήτης έχει τις κατάλληλες συνθήκες τότε η ζωή θα κάνει εκεί την εμφάνιση της όπως εκτιμάται ότι συνέβη και στην περίπτωση της Γης. Αν αυτό ισχύει τότε η ζωή θα πρέπει να είναι πολύ πιο διαδεδομένη στο Σύμπαν από όσο εκτιμούν οι ειδικοί. http://www.in.gr/2018/08/07/tech/arxegonos-meteoritis-grafei-vivlio-tis-zois-se-gi-kai-se-allous-planites/

Τα μυστικά ενός ιστορικού μετεωρίτη. Η μελέτη των μετεωριτών και ειδικότερα όσων ανήκουν στην κατηγορία των λεγόμενων χονδριτών, αποτελεί πρόκληση για τους επιστήμονες. Μία νέα διεθνής επιστημονική μελέτη, με επικεφαλής έναν Έλληνα γεωεπιστήμονα, για τον ιστορικό μετεωρίτη Château-Renard που έπεσε στη Γαλλία το 1841, ρίχνει φως σε αυτούς τους μετεωρίτες και αποκαλύπτει σημαντικά νέα στοιχεία. Η δημοσίευση της έρευνας συμπίπτει με τη σημερινή Διεθνή Ημέρα Αστεροειδών, κατά την οποία σε πολλές χώρες γίνονται εκδηλώσεις για να ενημερωθεί το κοινό σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους από τους αστεροειδείς. Οι μετεωρίτες είναι συνήθως μικρά θραύσματα αστεροειδών, τα οποία επιβιώνουν κατά την πύρινη διέλευσή τους από τη γήινη ατμόσφαιρα και καταλήγουν στην επιφάνεια του πλανήτη μας. Είναι πρώτη φορά που εκπονείται τέτοια επιστημονική εργασία με πρώτο συγγραφέα από ελληνικό πανεπιστήμιο. Περιλαμβάνει δεδομένα που δημοσιεύονται για πρώτη φορά στην ιστορία του συγκεκριμένου μετεωρίτη από τη στιγμή της ανακάλυψής του και τα οποία σχετίζονται με το τρόπο σχηματισμού και τις συνθήκες που λαμβάνουν χώρα κατά τη σύγκρουση των αστεροειδών. Η ηλικία σχηματισμού των χονδριτών μετεωριτών είναι πολύ παλαιά και πρακτικά συμπίπτει με τα πρώτα στάδια δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος, πριν από περίπου 4,5- 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Μία από τις υποκατηγορίες αυτών των μετεωριτών είναι η L, η οποία αντιστοιχεί στους μετεωρίτες που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο. Το μητρικό σώμα από το οποίο προέρχονται οι εν λόγω μετεωρίτες, φαίνεται να διαμελίστηκε πριν από περίπου 470 εκατομμύρια χρόνια εξαιτίας μίας ισχυρής σύγκρουσης ενός αστεροειδούς με αυτό το σώμα. Κατά τη διάρκεια του διαμελισμού του μητρικού σώματος των χονδριτών τύπου L, αναπτύχθηκαν πολύ υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες, οι οποίες αποτυπώθηκαν στα ορυκτά -δηλαδή στα θεμελιώδη συστατικά του μετεωρίτη- που σχηματίσθηκαν. Ο εν λόγω μετεωρίτης είχε βρεθεί στην ομώνυμη περιοχή Σατό-Ρενάρ της Γαλλίας και μετά την πτώση του συλλέχθηκαν τα κομμάτια του, που συνολικά ζύγιζαν 30 κιλά. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ιωάννη Μπαζιώτη, επίκουρο καθηγητή Ορυκτολογίας-Πετρολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ανίχνευσαν για πρώτη φορά στον μετεωρίτη Château-Renard σημαντικά ορυκτά, τα λεγόμενα «πολύμορφα υψηλών πιέσεων». Η παρουσία τους στο εσωτερικό του μετεωρίτη δείχνει ότι σχηματίστηκαν σε μία πολύ σφοδρή σύγκρουση, η οποία συνδέεται με τον διαμελισμό του μητρικού σώματος των χονδριτών μετεωριτών τύπου L. Οι επιστήμονες απέδειξαν πως κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης αναπτύχθηκαν πολύ υψηλές πιέσεις, τέτοιες που ισοδύναμα παρατηρούνται στο εσωτερικό της Γης σε βάθος 650 χιλιομέτρων. Αντίστοιχα, οι θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν κατά τη σύγκρουση, εκτιμήθηκαν λίγο μεγαλύτερες από 1.800 βαθμούς Κελσίου. Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο Ι. Μπαζιώτης, «αποδεικνύεται πως η εφαρμογή αναλυτικών μεθόδων με επιστημονικά όργανα υψηλής διακριτικής ικανότητας, όπως αυτά που υπάρχουν στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια και φορείς, μπορεί να οδηγήσει στην ανίχνευση μικροσκοπικών ορυκτών και, περαιτέρω, στην κατανόηση της δυναμικής των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των αστεροειδών, σε μία περίοδο 470 εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν». Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Scientific Reports», συμμετείχαν ερευνητές από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας (Caltech), το Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Όπως τόνισε ο κ. Μπαζιώτης, «η εν λόγω εργασία αποτελεί συμβολή στην πλανητική επιστήμη, που θα βοηθήσει περαιτέρω στην κατανόηση του σχηματισμού και της ανίχνευσης πολύτιμων ορυκτών όπως ο Ιαδεΐτης, του οποίου ο πολύτιμος λίθος είναι ο Ίασπις». Το Εργαστήριο Ορυκτολογίας-Γεωλογίας του δρ. Ιωάννη Μπαζιώτη στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών εξειδικεύεται στον χαρακτηρισμό και στη μελέτη των μετεωριτών, τόσο των χονδριτών, όσο και εκείνων που προέρχονται από τον πλανήτη Άρη. Επιπρόσθετα, παρουσιάζει έντονη δράση σε θέματα πλανητικής επιστήμης και διάχυσης της γνώσης στο ευρύ κοινό. Στις 27 Ιουνίου ο κ. Μπαζιώτης, μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή Κώστα-Αλκέτα Ουγγρίνη του Πολυτεχνείου Κρήτης, έδωσαν ομιλία στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ενώπιον της Επιτροπής για τις ειρηνικές χρήσεις του διαστήματος (COPUOS). Εκεί παρουσίασαν θέματα που αφορούν την ελληνική ακαδημαϊκή έρευνα και την πρωτοβουλία για την εξερεύνηση του πλανήτη Άρη και το παράδειγμα της ύπαρξης ανάλογων πετρωμάτων -που μοιάζουν με τα αντίστοιχα του Άρη- στην Ελλάδα. Εξάλλου, έως το τέλος του 2018, όπως δήλωσε ο Έλληνας γεωεπιστήμονας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, θα πραγματοποιηθεί στη χώρα μας η έκθεση του μόνο επιβεβαιωμένου μετεωρίτη που έχει πέσει στην Ελλάδα, του μετεωρίτη SERES. «Καθώς συμπληρώνονται 200 χρόνια από την πτώση του SERES τον Ιούνιο του 1818 στην περιοχή των Σερρών, η έκθεσή του στο κοινό της Ελλάδος θα συμβάλει στην περαιτέρω διείσδυση της επιστήμης των μετεωριτών στη νέα γενιά Ελλήνων επιστημόνων», τόνισε. Σύμφωνα με τον κ. Μπαζιώτη, μόνο ο μετεωρίτης SERES, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των χονδριτών, υπάρχει επίσημα ως ελληνικής προέλευσης στη βάση δεδομένων του διεθνούς Δελτίου Μετεωριτών του Σεληνιακού και Πλανητικού Ινστιτούτου (Meteoritical Bulletin of Lunar & Planetary Institute). Περίπου συνολικά 6,5 κιλά βρίσκονται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης και το κύριο δείγμα ανέρχεται σε 4 κιλά και 649 γραμμάρια. Εκτός από τον SERES, στην Ελλάδα, κατά τον κ. Μπαζιώτη, υπάρχουν μερικές ακόμα ιστορικές πληροφορίες για την ύπαρξη μετεωριτών, ωστόσο δεν υπάρχει αντίστοιχο δείγμα για να χαρακτηριστούν επιβεβαιωμένες. Τέτοιοι θεωρούμενοι «αμφίβολοι» μετεωρίτες έχουν αναφερθεί στο παρελθόν στην περιοχή της Λάρισας, στη Θράκη, στους Δελφούς και στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής. Διαβάστε την επιστημονική δημοσίευση εδώ. http://www.kathimerini.gr/972412/article/epikairothta/episthmh/ellhnas-episthmonas-apokalyptei-ta-mystika-enos-istorikoy-metewrith https://physicsgg.me/2018/06/30/%ce%b7-%ce%b7%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%bf%ce%b5%ce%b9%ce%b4%cf%8e%ce%bd-30-%ce%b9%ce%bf%cf%85%ce%bd%ce%af%ce%bf%cf%85/

Εντυπωσιακή ανακάλυψη επιστημόνων στο κέντρο του γαλαξία. Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε μια από τις μεγαλύτερες έως σήμερα δομές που έχει παρατηρηθεί στον γαλαξία μας. Πρόκειται για ένα ζεύγος συμμετρικών δίδυμων «μπαλονιών» που βρίσκονται πάνω και κάτω από το κέντρο του γαλαξία μας, μοιάζοντας από κοινού με μια κλεψύδρα. Κάθε «φυσαλίδα», που εκπέμπει ραδιοκύματα, έχει ύψος εκατοντάδες έτη φωτός, πολύ μεγαλύτερο από οτιδήποτε άλλο έχει βρεθεί στην κεντρική περιοχή του γαλαξία μας, σε απόσταση περίπου 25.000 ετών φωτός από τη Γη. Οι δύο δομές πιθανώς προέρχονται από κάποια βίαιη έκρηξη κοντά στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία μας πριν αρκετά εκατομμύρια χρόνια, η οποία διαπέρασε το μεσοαστρικό χώρο προς αντίθετες κατευθύνσεις. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Ίαν Χέιγουντ του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», χρησιμοποίησαν για την ανακάλυψη το νέο ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT στη Νότια Αφρική. «Το κέντρο του γαλαξία μας είναι ήσυχο, σχετικά με άλλους γαλαξίες που έχουν πολύ ενεργές κεντρικές μαύρες τρύπες. Ακόμη κι έτσι όμως, η κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία μας μπορεί κατά καιρούς να γίνει ασυνήθιστα δραστήρια, καταβροχθίζοντας τεράστιες ποσότητες σκόνης και ύλης. Είναι πιθανό ότι ένα τέτοιο φρενιτιώδες 'γεύμα' πυροδότησε ισχυρές εκρήξεις που 'φούσκωσαν' αυτή τη δομή που έως τώρα δεν είχε γίνει αντιληπτή», δήλωσε ο Χέιγουντ. Τα «μπαλόνια» είχαν παραμείνει αόρατα, καθώς κρύβονταν από τα πυκνά νέφη σκόνης και την εκτυφλωτική λάμψη των εκπομπών από το γαλαξιακό κέντρο. Όμως το MeerKAT, που κάνει παρατηρήσεις σε μήκη κύματος κοντά στα 23 εκατοστά, ήταν σε θέση για πρώτη φορά να «δει» τα ραδιοκύματα από τις δύο κρυμμένες δομές. Η περιοχή γύρω από τη μαύρη τρύπα του γαλαξία μας κρύβει πολλά μυστήρια. Σε αυτά προστέθηκε τώρα άλλο ένα με τη νέα ανακάλυψη. Τα δύο εν λόγω «ραδιο-μπαλόνια» φαίνεται να περικλείουν πάνω από 100 μυστηριώδη μεγάλης κλίμακας μαγνητικά «νήματα», που είχαν ανακαλυφθεί στη δεκαετία του 1980 ότι διατρέχουν την κεντρική περιοχή του γαλαξία. Η προέλευση αυτών των «νημάτων», που έχουν μήκος δεκάδων ετών φωτός και πλάτος ενός έτους φωτός, παραμένει άγνωστη μέχρι σήμερα. Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό πως η ίδια πηγή δημιούργησε τα μαγνητικά «νήματα» και τις «ραδιο-φυσαλίδες». https://www.kathimerini.gr/1042172/article/epikairothta/episthmh/entypwsiakh-anakalyyh-episthmonwn-sto-kentro-toy-gala3ia

Η Gaia μελετά τις ρυθμίσεις των αστεριών στον Γαλαξία. Το τηλεσκόπιο Gaia της ESA, το οποίο καταγράφει τον Γαλαξία μας για να δημιουργήσει τον 3D χάρτη του, συλλέγει πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη, τη θέση και τη δυναμική του περίπου 1% αστέρες στον γαλαξία μας. Οι επιστήμονες ελπίζουν να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τα ακριβή και λεπτομερή δεδομένα της Gaia για τα επόμενα δέκα χρόνια για να κατανοήσουν καλύτερα τον σχηματισμό και τη συμπεριφορά των αστεριών στο γαλαξία μας. Ένας τέτοιος επιστήμονας είναι η Marina Kounkel του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον Ουάσινγκτον, επικεφαλής συγγραφέας πρόσφατης μελέτης με δεδομένα της Gaia από τον Απρίλιο 2018, με τίτλο «Ξεμπλοκάρισμα του Γαλαξία Ι: Τοπική Δομή και Ιστορία του Γαλαξία», που δημοσιεύτηκε στην Astronomical Journal. Η έρευνα επικεντρώνεται στο υπόβαθρο και σχηματισμό των αστεριών γύρω από το Ηλιακό μας Σύστημα. Αρχικά, οι ερευνητές αναμένουν να βρουν αστέρια πολλών εκατομμυρίων ετών που χάνουν όλους τους δεσμούς με τα οικιακά τους σμήνη - ωστόσο, οι μισοί από αυτούς κολλάνε σε συμβολοσειρές με χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα στα σύννεφα των γεννήσεων τους, παραμένοντας έτσι πολλά δισεκατομμύρια χρόνια. Ο τρόπος με τον οποίο ο Γαλαξίας μας κρατά τις χορδές στα σπειροειδή χέρια καθορίζεται από το πόσο παλιά είναι τα αστέρια σε κάθε σειρά. στο χέρι που βρίσκεται πλησιέστερα στο SolarSystem μας, οι χορδές του νεώτερου - κάτω από 100 εκατομμυρίων ετών-αστέρια βρίσκονται ευθεία δεξιά. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι όταν οι παλαιότερες χορδές σχηματίστηκαν, ήταν κάθετες προς τα σπειροειδή όπλα του γαλαξία όπως ήταν τότε που είχαν μετεγκατασταθεί τα τελευταία δισεκατομμύρια χρόνια. Η Μαρίνα εξηγεί ότι, ενώ γνώριζαν τις αστικές ομάδες, Η Gaia τους αφήνει να δουν τον Γαλαξία πολύ λεπτομερώς, σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις ... να προσδιορίσουν τα αστέρια που σχηματίζονται μαζί, ψάχνουμε για αστέρια που κινούνται ομοίως, όπως όλα τα αστέρια που σχηματίστηκαν μέσα στο ίδιο σύννεφο ή σύμπλεγμα θα κινηθούσαν με παρόμοιο τρόπο ». Η εγγύτητα και ο προσανατολισμός των νεώτερων χορδών στις σημερινές σπειροειδείς βραχίονες του Γαλαξία μας δείχνει ότι οι παλαιότερες χορδές είναι ένα σημαντικό« απολιθωμένο αρχείο »της σπειροειδούς δομής του γαλαξία μας. Η φύση των σπειροειδών βραχιόνων εξακολουθεί να συζητείται, με την ετυμηγορία ότι είναι σταθερές ή δυναμικές δομές που δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Η μελέτη αυτών των παλαιότερων χορδών θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε αν τα όπλα είναι κατά βάση στατικά ή αν κινούνται ή διαχέονται και επαναμορφώνονται κατά τη διάρκεια μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών - περίπου ο χρόνος που χρειάζεται ο ήλιος να τροχιά γύρω από το γαλαξιακό κέντρο a δύο φορές ", λέει ο συνάδελφος της Μαρίνας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον Ουάσιγκτον και ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Kevin Covey. https://asgardia.space/en/news/Gaia-Studies-String-Arrangements-of-Stars-in-the-Milky-Way

Ο Γαλαξίας μας μοιάζει με καμπυλωμένο πατατάκι. Αστρονόμοι χρησιμoποιώντας τους μεταβλητούς αστέρες Κηφείδες σχεδίασαν μια ακριβέστερη τρισδιάστατη απεικόνιση του Γαλαξία μας. Η λαμπρότητα των Κηφείδων μεταβάλλεται περιοδικά και οι αστρονόμοι τους χρησιμοποιούν για να υπολογίσουν αποστάσεις στο Σύμπαν και στον Γαλαξία μας. Ο νέος τρισδιάστατος χάρτης του Γαλαξία που κατασκευάστηκε χρησιμοποιώντας πάνω από 2.400 Κηφείδες, δείχνει ότι ο δίσκος του Γαλαξία δεν είναι επίπεδος, αλλά στρεβλώνεται σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 25.000 έτη φωτός από το κέντρο του Γαλαξιακού κέντρου. Υπενθυμίζεται ότι η διάμετρος του Γαλαξία μας είναι 120.000 έτη φωτός και ότι το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται σε απόσταση 27.000 έτη φωτός από το κέντρο του. Παρότι ο δίσκος του Γαλαξία μας συνήθως απεικονίζεται επίπεδος, παλαιότερες έρευνες έδειξαν ότι καμπυλώνεται στα άκρα του. Η νέα μελέτη [A three-dimensional map of the Milky Way using classical Cepheid variable stars] https://science.sciencemag.org/content/365/6452/478 από αστρονόμους του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας δείχνει πως η καμπύλωση είναι ακόμη μεγαλύτερη. https://physicsgg.me/2019/08/05/%ce%bf-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%bf%ce%b9%ce%ac%ce%b6%ce%b5%ce%b9-%ce%bc%ce%b5-%ce%ba%ce%b1%ce%bc%cf%80%cf%85%ce%bb%cf%89%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf/

Νεώτερα για την σύγκρουση του Γαλαξία μας με τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Ο Γαλαξίας μας και ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (ή Μ31), είναι οι δυο μεγαλύτεροι γαλαξίες στην Τοπική Ομάδα Γαλαξιών. Οι δυο αυτοί γαλαξίες απέχουν μεταξύ τους 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός. Ο τρίτος σε μέγεθος γαλαξίας στην Τοπική Ομάδα είναι ο Γαλαξίας του Τριγώνου (Μ33). Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των διαστημικών τηλεσκοπίων Hubble και Gaia και της συστοιχίας των ραδιοτηλεσκοπίων Very Long Baseline Array, ο γαλαξίας Μ33 είναι δορυφόρος του Μ31, όπως οι μικροί γαλαξίες Μέγα Νέφος και Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου περιφέρονται γύρω από τον Γαλαξία μας.Από τις αρχές του 1900, είναι γνωστό ότι ο M31 κινείται προς τον Γαλαξία μας. Η προηγμένη τεχνολογία βοήθησε τους αστρονόμους να προσδιορίσουν την ταχύτητα του M31 σε 400.000 km/h. Ωστόσο, μέχρι το 2012, η συνιστώσα της ταχύτητας του M31 προς τον Γαλαξία δεν ήταν γνωστή. Με άλλα λόγια, ήταν ασαφές αν ο Γαλαξίας μας και ο M31 θα συγκρουστούν ή όχι μεταξύ τους. Το 2012, δημοσιεύθηκε μια μελέτη όπου προσδιορίστηκε με μεγαλύτερη ακρίβεια η κίνηση του M31, ως προς τον Γαλαξία μας. Με βάση τη μελέτη αυτή βρέθηκε ότι η πρώτη σύγκρουση του Γαλαξία μας με τον Μ31 θα πραγματοποιηθεί σε περίπου 4 δισεκατομμύρια έτη από τώρα και ότι απαιτούνται πολλαπλές συγκρούσεις μεταξύ 4 και 6 δισεκατομμυρίων ετών από σήμερα για να ολοκληρωθεί η πλήρης συγχώνευση των δυο γαλαξιών. Η μελέτη συμπέραινε επίσης ότι ο γαλαξίας Μ33 πιθανόν να συγκρουόταν αργότερα με το συσσωμάτωμα του Γαλαξία μας με τον γαλαξία της Ανδρομέδας (Μ31), χωρίς να αποκλείεται η πιθανότητα ο Μ33 να συγκρουστεί με τον Γαλαξία μας πριν την συγχώνευση του με τον Μ31. Σε μια πρόσφατη εργασία (στην οποία χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Gaia) επαναπροσδιορίστηκαν οι ταχύτητες των γαλαξιών Μ31 και Μ33. Έτσι διαπιστώθηκε ότι ο Γαλαξίας μας θα συγκρουστεί με τον Μ31 σε 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Όμως συμπεριλαμβάνοντας την βαρυτική αλληλεπίδραση του Μεγάλου Νέφους του Μαγγελάνου και του Μ31 προκύπτει μια καθυστέρηση περίπου 1 δισεκατομμυρίων ετών, οπότε η πρώτη σύγκρουση του Γαλαξία μας με τον Μ31 θα γίνει σε 5,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Προς το παρόν οι αβεβαιότητες δεν επιτρέπουν την πρόβλεψη της μοίρας του Μ33. https://physicsgg.me/2019/05/04/%ce%bd%ce%b5%cf%8e%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b1-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%83%cf%8d%ce%b3%ce%ba%cf%81%ce%bf%cf%85%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b1/

Οι αστρονόμοι εξετάζουν προσεκτικά τον γαλαξία. Οι αστρονόμοι έχουν κυκλοφορήσει μια νέα εικόνα που δείχνει μια μεγάλη περιοχή σχηματισμού αστεριών του εξωτερικού Γαλαξία. Είναι η πρώτη εικόνα υψηλής ραδιενέργειας των μοριακών νεφών στην περιοχή Η περιοχή αυτή βρίσκεται πίσω από ένα κοντινό σύννεφο σκόνης και φυσικού αερίου ", δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Charles Kerton του Iowa State University." Το σύννεφο εμποδίζει το φως και έτσι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε υπέρυθρες ή ραδιοενισχυτικές παρατηρήσεις για να το μελετήσουμε ". Η CTB 102, η απομακρυσμένη περιοχή του Γαλαξία μας, βρίσκεται περίπου 14.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Είναι μια περιοχή HII που περιέχει σύννεφα φορτισμένων ατόμων υδρογόνου. Επειδή είναι μακριά από τη Γη και λόγω των σωματιδίων σκόνης και αερίου στο μεταξύ, αυτή η περιοχή δεν έχει μελετηθεί καλά. "Η περιοχή έχει πολύ κακή χαρτογράφηση", δήλωσε ο Κέρτον. Η εικόνα από ένα ραδιοτηλεσκόπιο δείχνει μια τεράστια περιοχή σχηματισμού αστεριών στον εξωτερικό του Γαλαξία. Οι οβάλ αναγνωρίζουν τις κύριες υποδιαιρέσεις του μοριακού σύννεφου της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του μικρότερου 1α, το οποίο είναι πολύ αποδοτικό στην παραγωγή αστεριων. Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν ένα ραδιοτηλεσκόπιο στο παρατηρητήριο ραδιοαστρονομίας Taeduk της Νότιας Κορέας για τη λήψη παρατηρήσεων μονοξειδίου του άνθρακα υψηλής ανάλυσης για τα μοριακά σύννεφα στην απομακρυσμένη περιοχή του γαλαξία. "Αυτό μας λέει τη μάζα και τη δομή του υλικού στο διαστρικό μέσο εκεί", είπε ο Kerton. Οι αστρονόμοι συνέκριναν έπειτα τις παρατηρήσεις τους με τα υπάρχοντα δεδομένα από τον Ερευνητή Μετεωρολογικού Μετρητή Ευρείας Πεδίου και την Έρευνα Δύο Micron All Sky, η οποία τους επέτρεψε να ταξινομήσουν νεαρούς αστέρες που σχηματίστηκαν στην περιοχή. Ένα σημαντικό εύρημα αυτής της μελέτης είναι μια υποπεριοχή που είναι η περιοχή από νεαρά αναπτυσσόμενα αστέρια ενσωματωμένα στο μοριακό σύννεφο. Οι αστρονόμοι είχαν συνδυάσει δεδομένα ραδιοσυχνοτήτων που περιγράφουν τη φυσική δομή της περιοχής με τα δεδομένα υπερύθρων για τον προσδιορισμό του νεαρού αστρικού περιεχομένου. Διαπίστωσαν ότι η αποτελεσματικότητα σχηματισμού αστεριών του CTB 102 είναι περίπου 5-10%, η οποία είναι παρόμοια με άλλα ογκώδη μοριακά σύννεφα στον γαλαξία. Εντούτοις, η υποπεριφέρεια ενδιαφέροντος έχει απόδοση σχηματισμού αστεριών 17-37%, πολύ υψηλότερη από την αναμενόμενη για το μέγεθός της. Ο Κέρτον δήλωσε ότι χρειάζεται μια άλλη μελέτη για να απαντηθεί το ζήτημα της έντασης του σχηματισμού των αστεριών σε αυτή την περιοχή - ίσως είναι κάτι ιδιαίτερο διαστρικό υλικό στην εν λόγω υποπεριοχή, η οποία βρίσκεται δίπλα στη μαζική περιοχή HII. "Αυτή είναι η πρώτη μας ματιά σε όλα αυτά", είπε ο Kerton. "Τα παλαιότερα δεδομένα ήταν μερικές μόνο κουκίδες, λίγα pixels. Δεν μπορούσαμε να απομονώσουμε αυτή τη σχετικά μικρή περιοχή του γαλαξία." Ο Κέρτον πρόσθεσε ότι το ραδιοτηλεσκόπιο της Νότιας Κορέας είναι πολλά υποσχόμενο, καθώς υπάρχουν πολλοί δυνητικοί στόχοι. Τα ευρήματα των αστρονόμων παρουσιάζονται σε ένα έγγραφο που έγινε δεκτό για δημοσίευση από την Astrophysical Journal. Οι κύριοι συγγραφείς είναι ο Sung-ju Kang της Κορέας Αστρονομίας και Space Science Institute και ο Brandon Marshall του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα στο Kearney. Άλλοι συγγραφείς περιλαμβάνουν τον Youngsik Kim, τον Μίνιο Τσί και τον Μίγκου Κανγκ του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Διαστήματος της Κορέας. https://asgardia.space/en/news/Astronomers-Take-a-Close-Look-at-a-Far-Milky-Way-Subregion

Έλληνες επιστήμονες έκαναν την πρώτη μέτρηση του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία μας. Για πρώτη φορά δύο Έλληνες επιστήμονες, σε συνεργασία με έναν Αυστραλό συνάδελφό τους, μέτρησαν την ένταση ενός τμήματος του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία μας μέσω «τομογραφίας», δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο μαγνητικό χάρτη για ένα μικρό κομμάτι του γαλαξία. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής δρα 'Αρη Τρίτση της Σχολής Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου και με τη συνεργασία της αναπληρώτριας καθηγήτριας Βασιλικής Παυλίδου του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «Astrophysical Journal», διαπίστωσαν πως η ένταση του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία μας είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι θεωρείτο έως τώρα. Έως σήμερα, τα περισσότερα επιστημονικά μοντέλα που έκαναν εκτιμήσεις για την ένταση του γαλαξιακού μαγνητικού πεδίου σε διάφορα σημεία και αποστάσεις από τον Ήλιο, βασίζονταν σε παρατηρήσεις που δεν μπορούν να μετρήσουν το πεδίο αυτό σε τρεις διαστάσεις. «Η εργασία μας ανοίγει το δρόμο για μελλοντικές ανακαλύψεις αναφορικά με την εξέλιξη του γαλαξία μας, το σχηματισμό των άστρων και των πλανητών και τα πρώιμα στάδια του σύμπαντος. Έχουμε τώρα πια τα μέσα να χαρτογραφήσουμε την ένταση του μαγνητικού πεδίου για όλες τις περιοχές του γαλαξία μας, πράγμα που θα μας επιτρέψει την καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης του σύμπαντος», δήλωσε ο δρ. Τρίτσης. Όπως είπε, «το επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσουμε τον πρώτο πλήρως τρισδιάστατο χάρτη του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία μας και να μελετήσουμε όλες τις άλλες αστροφυσικές διαδικασίες που εξαρτώνται από αυτό». Η Β. Παυλίδου δήλωσε ότι η νέα μελέτη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για να κατανοηθεί πώς η κοσμική ακτινοβολία πολύ υψηλής ενέργειας ταξιδεύει δια μέσου του γαλαξία μας. Οι κοσμικές αυτές ακτίνες είναι σωματίδια με πολύ μεγάλη ενέργεια, μερικές φορές πολύ μεγαλύτερη από αυτή που μπορούν να φθάσουν οι κατασκευασμένοι από τους ανθρώπους επιταχυντές. «Κατανοώντας τη δομή και την ένταση του μαγνητικού πεδίου, μπορούμε να αυξήσουμε τις πιθανότητες μας να εντοπίσουμε την προέλευση αυτών των άκρως ενεργητικών σωματιδίων και να αναζητήσουμε μια νέα φυσική σε ακραίες ενέργειες», ανέφερε η κ. Παυλίδου. Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Αυστραλιανό Συμβούλιο Ερευνών και έκανε χρήση υπερυπολογιστών στην Αυστραλία και στην Ευρώπη. http://www.kathimerini.gr/1015386/article/epikairothta/episthmh/ellhnes-episthmones-ekanan-thn-prwth-metrhsh-toy-magnhtikoy-pedioy-toy-gala3ia-mas

Σε... φυσιολογικά επίπεδα το βάρος του γαλαξία μας. Ασφαλώς δεν μπορούμε να βάλουμε τον γαλαξία μας σε μια ζυγαριά, αλλά οι επιστήμονες έκαναν μια νέα βελτιωμένη εκτίμηση για τη μάζα του και υπολόγισαν ότι αντιστοιχεί στη μάζα περίπου ενάμισι τρισεκατομμυρίων ήλιων. Η νέα αυτή εκτίμηση τοποθετεί τον γαλαξία μας μάλλον κάπου στη μέση της κοσμικής κλίμακας, όσον αφορά τις μάζες των γαλαξιών. Οι πιο ελαφριοί ζυγίζουν περίπου ένα δισεκατομμύριο ηλιακές μάζες, ενώ οι πιο βαριοί 30 τρισεκατομμύρια ηλιακές μάζες ή 30.000 φορές περισσότερο σε σχέση με τους ελαφρύτερους. Η μάζα του γαλαξία μας θεωρείται φυσιολογική για ένα γαλαξία της δικής του φωτεινότητας. Παρόλο που η μάζα του γαλαξία μας είναι μια από τις πιο σημαντικές μετρήσεις, μετά από δεκαετίες σχετικών προσπαθειών οι έως τώρα εκτιμήσεις των επιστημόνων εμφάνιζαν εξίσου σημαντικές διαφορές, από 500 εκατομμύρια ως τρία τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου. Η μεγάλη αυτή απόκλιση οφείλεται κυρίως στις διαφορετικές μεθόδους εκτίμησης της σκοτεινής ύλης στο γαλαξία μας, η οποία αποτελεί περίπου το 90% της συνολικής μάζας του. Μόνο ένα μικρό ποσοστό της μάζας του γαλαξία μας αποτελείται από την ορατή κοινή ύλη, που είναι κατανεμημένη στα περίπου 200 δισεκατομμύρια άστρα του, μεταξύ των οποίων και ο Ήλιος μας, ενώ μόνο η τεράστια κεντρική μαύρα του γαλαξία μας ζυγίζει περίπου τέσσερα εκατομμύρια ηλιακές μάζες. Το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του γαλαξία μας είναι με τη μορφή της μυστηριώδους και αόρατης σκοτεινής ύλης. «Δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε άμεσα τη σκοτεινή ύλη και αυτό οδηγεί στην τωρινή αβεβαιότητα για τη μάζα του γαλαξία μας, καθώς δεν μπορούμε να μετρήσουμε αυτό που δεν μπορούμε να δούμε», δήλωσε η Λόρα Γουάτκινς του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO). Αυτή τη φορά όμως, συνδυάζοντας παρατηρήσεις από τα δορυφορικά τηλεσκόπια Hubble της NASA και Gaia της ESA και χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο έμμεσης εκτίμησης, οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι κατέληξαν σε μια πιο αξιόπιστη εκτίμηση. Όπως ανέφερε η διεθνής επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τη Γουάτκινς, η οποία θα κάνει τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής Astrophysical Journal, ο γαλαξίας μας «ζυγίζει» περίπου 1,5 τρισεκατομμύρια ηλιακές μάζες μέσα σε μια ακτίνα 129.000 ετών φωτός από το γαλαξιακό κέντρο. http://www.kathimerini.gr/1013666/article/epikairothta/episthmh/se-fysiologika-epipeda-to-varos-toy-gala3ia-mas

Το Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου θα συγκρουστεί με τον Γαλαξία μας σε 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Ένας δορυφορικός γαλαξίας, το Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου, που «ζυγίζει» όσο 250 δισεκατομμύρια ήλιοι, έρχεται καταπάνω στο δικό μας γαλαξία και η σύγκρουση φαίνεται αναπόφευκτη σε περίπου 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια, νωρίτερα απ’ ό,τι πίστευαν έως τώρα οι αστρονόμοι, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις τους. Μάλιστα, όπως δείχνουν οι προσομοιώσεις σε υπερυπολογιστές, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα (της τάξης του 1% ως 3%) μετά τη σύγκρουση αυτή το ηλιακό μας σύστημα να εκτοξευτεί στο διάστημα έξω από το γαλαξία μας – κάτι που θα σημάνει και το τέλος της όποιας ζωής υπάρχει έως τότε πάνω στη Γη, η οποία δε θα διαθέτει πια συνθήκες φιλόξενες για έμβιους οργανισμούς. Η νέα μελέτη από αστροφυσικούς του Ινστιτούτου Υπολογιστικής Κοσμολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Ντάραμ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Monthly Notices» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας [The aftermath of the Great Collision between our Galaxy and the Large Magellanic Cloud], προβλέπει ότι η μελλοντική σύγκρουση δε θα επηρεάσει άμεσα το ηλιακό μας σύστημα, καθώς υπάρχει πολύς χώρος ανάμεσα στα άστρα του γαλαξία μας. Όμως, θα πυροδοτήσει μια αλυσίδα γεγονότων, καθώς θα κάνει άνω-κάτω τις τροχιές και τις βαρυτικές επιδράσεις πολλών άστρων του γαλαξία μας, κάτι που τελικά μπορεί ακόμη και να εξοβελίσει στον εξωγαλαξιακό χώρο τον Ήλιο μας μαζί με τους πλανήτες του. Παρά το μεγάλο μέγεθος του γαλαξία μας, η κεντρική μαύρη τρύπα του είναι μόλις το ένα δέκατο του μεγέθους που έχουν οι αντίστοιχες μαύρες τρύπες στην καρδιά άλλων γαλαξιών παρόμοιου μεγέθους. Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανόν η σύγκρουση των δύο γαλαξιών να «ξυπνήσει» τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας, η οποία αφενός μπορεί να μεγαλώσει έως δέκα φορές, «καταπίνοντας» πλέον πολύ αυξημένες ποσότητες ύλης γύρω της, αφετέρου μπορεί να εκπέμψει πολύ ισχυρότερη και καταστροφική ακτινοβολία υψηλής ενέργειας. Το Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου είναι ο φωτεινότερος γειτονικός γαλαξίας, ο οποίος πλησίασε τον δικό μας πριν από περίπου ενάμισι δισεκατομμύριο χρόνια και σήμερα απέχει γύρω στις 163.000 έτη φωτός. Οι νέοι υπολογισμοί για την πιο γρήγορη σύγκρουση οφείλονται στο ότι οι επιστήμονες εκτιμούν πλέον ότι διαθέτει διπλάσια σκοτεινή ύλη απ’ όση νόμιζαν έως τώρα, σύμφωνα με τις βρετανικές «Γκάρντιαν» και «Ιντιπέντεντ» και το «New Scientist». «Μολονότι δύο δισεκατομμύρια χρόνια είναι ένα υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα για τους ανθρώπους, είναι πολύ σύντομος χρόνος σε κοσμική κλίμακα. Η καταστροφή του Μεγάλου Μαγγελανικού Νέφους, καθώς θα καταβροχθιστεί από το δικό μας γαλαξία, θα προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στο δικό μας γαλαξία, θα ξυπνήσει τη μαύρη τρύπα που ζει στο κέντρο του και θα μετατρέψει το γαλαξία μας σε ενεργό γαλαξιακό πυρήνα ή κβάζαρ» δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Μάριους Καούτουν. «Όλος ο γαλαξίας μας θα ταρακουνηθεί και όλο το ηλιακό μας σύστημα μπορεί να πεταχτεί στο εξώτερο διάστημα. Αν αυτό συμβεί, δεν βλέπω πώς οι απόγονοί μας, αν υπάρχουν, θα μπορέσουν να το αντέξουν» ανέφερε ο Κάρλος Φρανκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Υπολογιστικής Κοσμολογίας του Ντάραμ. Ένας άλλος πολύ μεγαλύτερος γειτονικός γαλαξίας, η Ανδρομέδα, πενταπλάσια σε μέγεθος σε σχέση με το Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου, βρίσκεται επίσης σε πορεία σύγκρουσης με το γαλαξία μας, τον οποίον μπορεί να καταστρέψει τελείως, αλλά όχι νωρίτερα από τέσσερα έως πέντε δισεκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις των αστρονομικών μοντέλων. «Η σύγκρουση με την Ανδρομέδα θα είναι ένας πραγματικός Αρμαγεδδών. Αυτό θα είναι πραγματικά το τέλος του γαλαξία μας όπως τον ξέρουμε» είπε ο Φρανκ. https://physicsgg.me/2019/01/04/%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%ad%ce%b3%ce%b1-%ce%bd%ce%ad%cf%86%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bc%ce%b1%ce%b3%ce%b3%ce%b5%ce%bb%ce%ac%ce%bd%ce%bf%cf%85-%ce%b8%ce%b1-%cf%83%cf%85%ce%b3%ce%ba%cf%81%ce%bf/

Ανακαλύφθηκε πανάρχαια σύγκρουση του γαλαξία μας με το «Λουκάνικο» Ο γαλαξίας μας κι ένας μικρότερος γαλαξίας με το ευφάνταστο όνομα «Λουκάνικο» συγκρούσθηκαν μετωπικά πριν από οκτώ έως δέκα δισεκατομμύρια χρόνια. Από την κοσμική σύγκρουση, ένα συμβάν καθοριστικό στην προϊστορία του γαλαξία μας, ο τελευταίος πήρε το σημερινό σχήμα του, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αστρονόμων. Ο νάνος γαλαξίας «Λουκάνικο» δεν επέζησε από το γεγονός, καθώς γρήγορα διαλύθηκε και τα απομεινάρια του βρίσκονται σήμερα διάσπαρτα ολόγυρα στο γαλαξία μας. Αλλά και ο δικός μας γαλαξίας φέρει τα ίχνη εκείνης της δραματικής σύγκρουσης τόσο στο κέντρο όσο και στην εξωτερική άλω του. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Βασίλι Μπελοκούροφ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και του Κέντρου Υπολογιστικής Αστροφυσικής του Ινστιτούτου Flatiron της Νέας Υόρκης, έκαναν σχετικές δημοσιεύσεις στα περιοδικά Monthly Notices της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας και Astrophysical Journal Letters. Οι νέες εκτιμήσεις βασίσθηκαν στη μελέτη των στοιχείων του δορυφόρου Gaia (Γαία) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που καταγράφει με ακρίβεια τις τροχιές των άστρων, καθώς ταξιδεύουν μέσα στο γαλαξία μας. Με τους κατάλληλους μαθηματικούς υπολογισμούς, οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι μπορούν να βγάλουν βάσιμα συμπεράσματα για το μακρινό παρελθόν του γαλαξία μας. Το σχήμα που έχουν οι σημερινές τροχιές των άστρων του νάνου γαλαξία, τα οποία σήμερα περιφέρονται πια μέσα στο δικό μας γαλαξία, προσέδωσαν στον πρώτο το παρατσούκλι «το Λουκάνικο της Γαίας». Αυτός ο νάνος γαλαξίας ήταν η τελευταία μεγάλη συγχώνευση άλλου γαλαξία με τον δικό μας. Ο γαλαξίας μας συνεχίζει να συγκρούεται με άλλους γαλαξίας, όπως με τον μικροσκοπικό «Τοξότη», αλλά το «Λουκάνικο» ήταν πολύ πιο μεγάλος, με εκτιμώμενη συνολική μάζα (άστρων, αερίων και σκοτεινής ύλης) τουλάχιστον δέκα δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη του Ήλιου μας. Όταν έπεσε πάνω στο γαλαξία μας, ο τελευταίος έπεσε σε μια χαώδη κατάσταση και εκτιμάται ότι ο δίσκος του υπέστη ρωγμές και χρειάσθηκε να ανασυσταθεί στην πορεία. Μεταξύ άλλων, οι αστρονόμοι βρήκαν ότι τουλάχιστον οκτώ μεγάλα σφαιρωτά αστρικά σμήνη του γαλαξία μας αποτελούν «κληρονομιά» από το «Λουκάνικο». http://www.in.gr/2018/07/05/tech/anakalyfthike-panarxaia-sygkrousi-tou-galaksia-mas-loukaniko/

Το μεγαλύτερο «γηροκομείο» του Γαλαξία. Ο γαλαξίας μας είναι ένας από τους αρχαιότερους στο Σύμπαν αφού υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε περίπου 500 εκ. έτη μετά την Μεγάλη Εκρηξη ενώ κάποιες μελέτες αναφέρουν ότι σχηματίστηκε μόλις 200 εκ. μετά την γέννηση του Κόσμου και αν δεν είναι ο πρώτος είναι σίγουρα από τους πρώτους γαλαξίες που έκαναν την εμφάνιση τους. Παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble επιβεβαιώνουν αυτές τις εκτιμήσεις. Το Hubble εντόπισε και κατέγραψε εικόνες από ένα σφαιρωτό αστρικό σμήνος, το NGC 6139, που βρίσκεται στον αστερισμό του Σκορπιού σε απόσταση δέκα χιλιάδες ετών φωτός από το κέντρο του γαλαξία μας. Τα σφαιρωτά σμήνη αποτελούνται συνήθως από εκατοντάδες χιλιάδες άστρα τα οποία γεννήθηκαν την ίδια χρονική περίοδο. Ομάδα ειδικών με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης Amherst μελέτησαν τις εικόνες και τα δεδομένα από τις παρατηρήσεις του Hubble και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στο NGC 6139 υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες άστρα τα οποία έχουν ηλικία άνω των δέκα δισ. ετών. Αν η εκτίμηση αυτή είναι σωστή τότε έχουμε να κάνουμε με το μεγαλύτερο… αστρικό γηροκομείο του γαλαξία μας. Τα σφαιρωτά σμήνη Με τον όρο σφαιρωτό σμήνος (ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος) οι αστρονόμοι περιγράφουν μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρονται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόροι του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, γεγονός που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα. Η μελέτη των σφαιρωτών αστρικών σμηνών είναι εξαιρετικά σημαντική για να συνθέσουν οι επιστήμονες το παζλ των κοσμικών διεργασιών που οδήγησαν στη μαζική παραγωγή άστρων στο πρώιμο Σύμπαν, η οποία σηματοδότησε τη δημιουργία των γαλαξιών. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε στην διάθεση μας πολλά στοιχεία για τα σφαιρωτά σμήνη. Ετσι οι παρατήσεις στο NGC 6139 αναμένεται να προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες αφού μάλιστα πρόκειται για ένα πανάρχαιο σμήνος. http://www.in.gr/2018/07/03/tech/megalytero-girokomeio-tou-galaksia/

Ο γαλαξίας μας είναι σούπερ… κανίβαλος. Μια από τις πιο συνηθισμένες κοσμικές διεργασίες είναι η συγχώνευση γειτονικών γαλαξιών όπου συνήθως οι μεγαλύτεροι «παγιδεύουν» και απορροφούν τους μικρότερους. Από αυτή την διαδικασία προκύπτει η μαζική γέννηση νέων άστρων. Ο γαλαξίας μας ανήκει στην λεγόμενη Τοπική Ομάδα ή Τοπικό Σμήνος γαλαξιών. Πρόκειται για μια ομάδα 35 γαλαξιών στην οποία ο γαλαξίας μας είναι δεύτερος σε μέγεθος και αριθμό άστρων πίσω από τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Ο γαλαξίας μας εκτιμάται ότι διαθέτει 200-400 δισ. άστρα, ενώ αυτός της Ανδρομέδας πρόσφατοι υπολογισμοί αναφέρουν ότι διαθέτει πιθανότατα ένα τρισεκατομμύριο άστρα. Στις αρχές του έτους οι επιστήμονες του ερευνητικού προγράμματος «Dark Energy Survey» ανακοίνωσαν ότι στην πορεία της εξέλιξης του ο γαλαξίας μας δεν άφησε τίποτε ζωντανό στην γαλαξιακή μας γειτονιά συλλαμβάνοντας και απορροφώντας περίπου 11 γαλαξίες. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης στην Γερμανία με άρθρο τους στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων Arxiv υποστηρίζουν ότι ο γαλαξίας μας παγίδευσε και στην συνέχεια «καταβρόχθισε» 15 ίσως και 18 γαλαξίες! Τα σμήνη Οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματα τους μελετώντας 61 σφαιρωτά αστρικά σμήνη του γαλαξίας μας. Σφαιρωτό σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρεται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόρος του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, πράγμα που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα και σχετικώς υψηλές αριθμητικές πυκνότητες αστέρων στην κεντρική τους περιοχή. Τα συστατικά αυτών των σφαιρωτών σμηνών και ειδικά τα μεταλλικά στοιχεία που βρίσκονται σε αυτά αποκαλύπτουν την… καταγωγή τους. Οι αναλύσεις και συγκρίσεις των ερευνητών έδειξε ότι αυτά τα σφαιρωτά σμήνη αποτελούν προϊόν μιας αέναης διαδικασίας γαλαξιακών συγχωνεύσεων. Όπως φαίνεται ο γαλαξίας μας είναι κυριολεκτικά αχόρταγος αφού άρχισε να… κατασπαράσσει άλλους γαλαξίες πριν από 12 δισ. έτη και συνεχίζει ακόμη και σήμερα να τρώει τα «αποφάγια» του τελευταίου θύματος του. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με τους ερευνητές ο γαλαξίας μας κατάφερε να εξολοθρεύσει όχι μόνο μικρότερους αλλά και μεγαλύτερους από αυτόν γαλαξίες. Αποκτά έτσι εξαιρετικό ενδιαφέρον το τι θα συμβεί σε περίπου τέσσερα δισ. έτη όταν η Ανδρομέδα που κινείται με ταχύτητα προς τον γαλαξία μας τον πλησιάσει και συγκρουστεί μαζί του. http://www.in.gr/2018/06/21/tech/o-galaksias-mas-einai-souper-kanivalos/

Ανακαλύφθηκε το αρχαιότερο γαλαξιακό σμήνος, η «Αυλή της Βασίλισσας» Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε μια ομάδα 12 γαλαξιών που υπήρχαν πριν περίπου 13 δισεκατομμύρια χρόνια και αποτελούν το πιο μακρινό γαλαξιακό πρωτο-σμήνος που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Μόνο ένας από τους 12 γαλαξίες, ο γιγάντιος Χιμίκο, είχε ανακαλυφθεί πριν δέκα χρόνια. Επειδή ο γαλαξίας Χιμίκο είχε πάρει το όνομα του από μια μυθολογική βασίλισσα της Ιαπωνίας, το πρωτο σμήνος - με την επιστημονική ονομασία z66ΟD - βαφτίστηκε «Αυλή της Βασίλισσας». Η ανακάλυψη, με επικεφαλής τον Γιουίτσι Χαρικάνε του Εθνικού Αστρονομικού Παρατηρητηρίου της Ιαπωνίας, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό αστροφυσικής "The Astrophysical Journal", επιβεβαιώνει ότι μεγάλες δομές όπως τα γαλαξιακά πρωτο-σμήνη υπήρχαν ήδη όταν το σύμπαν είχε ηλικία μόλις 800 εκατομμυρίων ετών, δηλαδή το 6% της σημερινής ηλικίας του. Στο σημερινό σύμπαν τα γαλαξιακά σμήνη μπορεί να περιέχουν εκατοντάδες γαλαξίες, όμως το πώς σχηματίζονται συνεχίζει να αποτελεί ερώτημα για τους αστρονόμους. Ένα αρχαίο πρωτο-σμήνος από μερικούς γαλαξίες μπορεί να αποτέλεσε τον πυρήνα για τη δημιουργία αργότερα ενός πολύ μεγαλύτερου σμήνους γαλαξιών. https://www.kathimerini.gr/1044528/gallery/epikairothta/episthmh/anakalyf8hke-to-arxaiotero-gala3iako-smhnos-h-aylh-ths-vasilissas-fwtografia

Μια φορά κι έναν καιρό, σε πολύ μακρινούς γαλαξίες. Ιάπωνες και Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν 39, αόρατους έως τώρα, γιγάντιους πολύ μακρινούς γαλαξίες. Οι αρχέγονοι αυτοί γαλαξίες ίσως ρίξουν νέο φως στην μυστηριώδη σκοτεινή ύλη. Η ανακάλυψη με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου ALMA στη Χιλή μπορεί να βοηθήσει να ξαναγραφτεί η ιστορία της πρώιμης περιόδου του σύμπαντος. Αυτοί οι γαλαξίες δεν είχαν εντοπιστεί μέχρι σήμερα, επειδή δεν μπορούσε να τους δει το οπτικό διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, καθώς το φως τους φθάνει σε μήκη κύματος έξω από το ορατό φάσμα (υπέρυθρο). Αλλά έγιναν αντιληπτοί από το ALMA, που «βλέπει» σε αυτό το τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστροφυσικό Τάο Γουάνγκ του Πανεπιστημίου του Τόκιο, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature». Οι γαλαξίες αυτοί απέχουν δισεκατομμύρια έτη φωτός και οι αστρονόμοι τους βλέπουν σήμερα όπως ήταν κατά τα πρώτα δύο δισεκατομμύρια χρόνια ζωής του σύμπαντος (η παρατήρηση μακρινών αντικειμένων στο σύμπαν ισοδυναμεί με ένα «ταξίδι» στο παρελθόν, αφού το φως τους χρειάζεται τεράστιο χρόνο για να φθάσει στη Γη και να αποκαλύψει την ύπαρξή τους). Καμία θεωρία για την εξέλιξη του σύμπαντος δεν είχε προβλέψει ένα τόσο μεγάλο αριθμό μεγάλων γαλαξιών τόσο νωρίς στη ζωή του σύμπαντος. Οι ερευνητές βρήκαν δεκαπλάσιους νεαρούς γαλαξίες από ό,τι περίμεναν με βάση τα έως τώρα μοντέλα τους για το πρώιμο σύμπαν, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει πιθανώς να αναθεωρήσουν τις θεωρίες τους για την παιδική ηλικία του. Μεταξύ άλλων, ίσως είναι λανθασμένες οι εκτιμήσεις για την ποσότητα στο σύμπαν της «σκοτεινής» ύλης που συγκρατεί τους γαλαξίες, καθώς με βάση τις έως τώρα εκτιμήσεις είναι απίθανο να είχαν εμφανισθεί τόσο μεγάλοι γαλαξίες στην αρχική φάση του σύμπαντος. «Είναι η πρώτη φορά που ένας τόσο μεγάλος πληθυσμός μεγάλων γαλαξιών επιβεβαιώθηκε κατά τα πρώτα δύο δισεκατομμύρια χρόνια του ηλικίας 13,7 δισεκατομμυρίων ετών σύμπαντος. Αυτοί οι γαλαξίες ήταν προηγουμένως αόρατοι σε μας. Η ανακάλυψή τους έρχεται σε αντίθεση με τα υπάρχοντα μοντέλα για εκείνη την περίοδο κοσμικής εξέλιξης και θα μας βοηθήσει να προσθέσουμε μερικές λεπτομέρειες που μέχρι σήμερα λείπουν», δήλωσε ο κ. Γουάνγκ. Πέρα από τις μελλοντικές παρατηρήσεις του ALMA, ελπίζεται ότι ο διάδοχος του Hubble, το μεγάλο αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, θα μπορέσει να δει και άλλους τέτοιους γαλαξίες που ήταν αόρατοι στα «μάτια» του προκατόχου του. https://physicsgg.me/2019/08/08/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%86%ce%bf%cf%81%ce%ac-%ce%ba%ce%b9-%ce%ad%ce%bd%ce%b1%ce%bd-%ce%ba%ce%b1%ce%b9%cf%81%cf%8c-%cf%83%ce%b5-%cf%80%ce%bf%ce%bb%cf%8d-%ce%bc%ce%b1%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bd%ce%bf%cf%8d/

Ανακαλύφθηκε μια παράξενη «ραδιο-γέφυρα» μήκους 10 εκατ. ετών φωτός. Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν μια τεράστια ζώνη ραδιο-εκπομπών, μήκους δέκα εκατομμυρίων ετών φωτός, η οποία σαν γέφυρα συνδέει δύο σμήνη γαλαξιών που αργά οδεύουν σε σύγκρουση μεταξύ τους. Το φαινόμενο αποδίδεται στην ύπαρξη ενός διαγαλαξιακού μαγνητικού πεδίου, η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ένα τέτοιο φαινόμενο και σε τέτοια κλίμακα στο σύμπαν. Η ανακάλυψη, η οποία έγινε με χρήση της διάταξης ραδιοτηλεσκοπίων LOFAR (Low-Frequency Array) με έδρα την Ολλανδία, που περιλαμβάνει 25.000 κεραίες διάσπαρτες σε 51 τοποθεσίες, παρουσιάστηκε στο περιοδικό «Science» από τους ερευνητές, με επικεφαλής την αστρονόμο Φεντερίκα Γκοβόνι του Εθνικού Ινστιτούτου Αστροφυσικής στο Κάλιαρι της Ιταλίας. Το εν λόγω διαστημικό παρατηρητήριο, που ειδικεύεται στην ανίχνευση μεγάλων χαμηλής συχνότητας ραδιοκυμάτων, εντόπισε μια περίεργη ραδιο-γέφυρα ανάμεσα στα σμήνη γαλαξιών Abel 0399 και Abell 0401, τα οποία απέχουν περίπου δέκα εκατομμύρια έτη φωτός μεταξύ τους, αλλά πλησιάζουν συνεχώς, καθώς βρίσκονται σε φάση σταδιακής συγχώνευσης τους. Οι αστρονόμοι ανέφεραν ότι η ραδιο-γέφυρα οφείλεται σε ηλεκτρόνια που έχουν επιταχυνθεί και κινούνται πολύ γρήγορα (η λεγόμενη ακτινοβολία συγχρότρου που γίνεται ορατή ως ραδιο-εκπομπές), το οποίο εκτείνεται από το ένα γαλαξιακό σμήνος μέχρι το άλλο. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται ένα μαγνητικό πεδίο να απλώνεται τόσο πολύ ανάμεσα σε δύο σμήνη γαλαξιών και εγείρεται το ερώτημα αφενός κατά πόσο αυτό είναι κάτι σπάνιο ή κοινό στο σύμπαν και αφετέρου ποια είναι η πηγή της προέλευσης των ηλεκτρονίων. Οι αστρονόμοι θα ψάξουν πλέον και για άλλες μεγάλες ραδιο-γέφυρες και μαγνητικά πεδία ανάμεσα σε γαλαξιακά σμήνη, αλλά δεν περιμένουν να βρουν πολλά πράγματα, έως ότου τεθεί σε λειτουργία το SKA (Square Kilometer Array), η μεγαλύτερη διάταξη τηλεσκοπίων στον κόσμο. Τα σμήνη γαλαξιών περιέχουν δεκάδες ή εκατοντάδες γαλαξίες, τεράστιες ποσότητες καυτών αερίων και σκοτεινής ύλης. Είναι οι πιο μεγάλες βαρυτικές δομές στο σύμπαν και μεγαλώνουν σταδιακά έλκοντας κοντά τους και απορροφώντας μικρότερες δομές. https://www.in.gr/2019/06/08/tech/anakalyfthike-mia-parakseni-radio-gefyra-mikous-10-ekat-eton-fotos/

Οι αστρονόμοι ανακαλύπτουν τον αρχαίο γαλαξία που σχηματίστηκε λίγο μετά το Big Bang. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει τον πιο μακρινό γαλαξία που έχει εντοπιστεί ποτέ, ανακαλύπτοντας ίχνη οξυγόνου από τουλάχιστον μία προηγούμενη γενιά αστέρων. Τα ευρήματά τους, τα οποία επιβεβαιώνουν ότι η σχηματισμός των αστεριών άρχισε νωρίς μετά την Μεγάλη Έκρηξη, δημοσιεύονται στη Φύση. Οι αστρονόμοι βασίστηκαν στον βαρυτικό φακό, μια διαδικασία που συνδυάζει τη δύναμη ενός φυσικού μεγεθυντικού φακού στο διάστημα, καθώς και το ARACAMA Large Milimeter / Submillimeter Array (ALMA) και το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Σε συνδυασμό με ένα φυσικό μεγεθυντικό φακό, τα όργανα παρατηρούν το φως που κάμπτεται από τη βαρύτητα των μαζικών αντικειμένων στην πορεία του. Τα όργανα τους επέτρεψαν να δουν οξυγόνο στα πρώτα αστέρια του γαλαξία MACS1149-JD1. "Συνήθως, οι μακρινοί γαλαξίες είναι πολύ εξασθενημένοι, αλλά χάρη στο φαινόμενο της βαρυτικής επικάλυψης [φωτός κάμψης γύρω από έναν παρεμβαλλόμενο γαλαξία], ο στόχος μας ήταν φωτεινος", δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης, Takuya Hashimoto, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Osaka Sangyo και στο Εθνικό Αστρονομικό Παρατηρητήριο Ιαπωνία. "Αυτό είναι ένα από τα αρχαιότερα γεγονότα σχηματισμού αστεριών που βρέθηκαν στο σύμπαν". Μετά το Big Bang, ουδέτερα άτομα υδρογόνου κυριάρχησαν στο σύμπαν και αποτελούσαν το υλικό από το οποίο σχηματίστηκαν τα πρώτα αστέρια.Στην πραγματικότητα, το υδρογόνο ήταν το κυρίαρχο στοιχείου στο σύμπαν για τα πρώτα 500 εκατομμύρια χρόνια, αποκλείοντας το φως και παρουσιάζοντας μια πρόκληση για τους αστρονόμους, καθώς τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες είναι λιγοστά.Όταν τα πρώτα αστέρια εξερράγησαν μετά από μια σύντομη ζωή, παράγουν νέα στοιχεία, επιτρέποντας την επόμενη δημιουργώντας αστέρια για να απορροφήσουν αυτό το αέριο και τη σκόνη. Ο Χασιμότο και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν το ALMA για να κοιτάξουν πίσω ακόμα περισσότερο. Το 2016, μια ομάδα Πανεπιστημίου του Οσάκα Sangyo χρησιμοποίησε το ALMA για να βρει το οξυγόνο που εκπέμπεται πριν από 13,1 δισεκατομμύρια χρόνια, και λίγους μήνες αργότερα, ο Nicolas Laporte του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου χρησιμοποίησε το τηλεσκόπιο για να ανιχνεύσει το οξυγόνο από 100 εκατομμύρια χρόνια νωρίτερα. Συνδυάζοντας τις δυνάμεις, οι δύο ομάδες βρήκαν οξυγόνο σε έναν γαλαξία 13,3 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, περίπου 500 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang. Η ομάδα χρησιμοποίησε επίσης το VLT για να εντοπίσει ένα σήμα υδρογόνου και να επαληθεύσει την απόσταση που μετράται από την ALMA. Μέχρι σήμερα, ο νέος γαλαξίας στόχος είναι ο πιο μακρινός γαλαξίας που παρατηρήθηκε ποτέ με το όργανο και τον πιο μακρινό γαλαξία για τον οποίο οι επιστήμονες έχουν μια ακριβή μέτρηση απόστασης, δήλωσε ο Hashimoto. Οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να συμπεράνουν το σχηματισμό των αστεριών προτού παρατηρήσουν τον νεαρό γαλαξία παραβλέποντας τα συντρίμμια των εκρηκτικών αστεριών. Ανέπτυξαν ένα μοντέλο σχηματισμού αστεριών μέσα σε 250 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη χρησιμοποιώντας δεδομένα από τα τηλεσκόπια Hubble και Spitzer της NASA. Ενώ οι αστρονόμοι υποθέτουν ότι τα πρώτα αστέρια που σχηματίστηκαν τα πρώτα εκατομμύρια χρόνια και οι γαλαξίες ακολούθησαν λίγο αργότερα ειναι ασαφές, είπε ο Χασιμότο. "Η κατανόηση της ιστορίας του σχηματισμού των αστεριών του σύμπαντος είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση της φυσικής του σύμπαντος", δήλωσε ο Hashimoto, ελπίζοντας ότι το MACS1149 Το JD1 μπορεί να προσφέρει νέες ιδέες. Οι αστρονόμοι συνεχίζουν να μελετούν το MACS1149-JD1, αναζητώντας σημάδια δραστηριότητας στο κέντρο του γαλαξία που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν την παρουσία μιας μαύρης τρύπας ή ενός νέου quasar, σύμφωνα με τον Hashimoto. "Αυτό θα μας έδινε έναν υπαινιγμό για τον αρχαιότερο σχηματισμό μιας υπερμεγέθης μαύρης τρύπας στο σύμπαν", είπε. https://asgardia.space/en/news/Astronomers-Discover-Ancient-Galaxy-Formed-Shortly-After-the-Big-Bang

Ανακαλύφθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες άγνωστοι γαλαξίες. Μια διεθνής ομάδα άνω των 200 αστρονόμων από 18 χώρες ανακοίνωσε ότι, χρησιμοποιώντας το δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων LOFAR (Low Frequency Array), ανακάλυψε εκατοντάδες χιλιάδες άγνωστους έως τώρα γαλαξίες, άλλη μια απόδειξη για το πόσο ασύλληπτα αχανές είναι το σύμπαν και πόσα ακόμη έχουμε να μάθουμε γι' αυτό. Ενα ειδικό τεύχος του περιοδικού αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics» είναι αφιερωμένο στις 26 επιστημονικές εργασίες που περιγράφουν τις ανακαλύψεις, οι οποίες ρίχνουν περισσότερο φως στη φυσική των μαύρων οπών, στην εξέλιξη των γαλαξιών και σε άλλες κοσμικές διαδικασίες. Η ραδιοαστρονομία αποκαλύπτει φαινόμενα που δεν είναι ορατά με τα οπτικά τηλεσκόπια που δουλεύουν στο ορατό μέρος του φάσματος. Μέχρι στιγμής η διάταξη τηλεσκοπίων LOFAR έχει παρατηρήσει το ένα τέταρτο του ουρανού του βορείου ημισφαιρίου σε χαμηλές ραδιοσυχνότητες και συνεχίζει σε άλλα μέρη του ουρανού, συνεπώς θα πρέπει να αναμένονται νέες μαζικές ανακαλύψεις στο μέλλον. Το LOFAR έχει ήδη εντοπίσει περίπου 320.000 πηγές ραδιοκυμάτων, που σχεδόν όλες είναι γαλαξίες στο μακρινό σύμπαν, καθώς και μακρινές τεράστιες μαύρες τρύπες, τα ραδιοσήματα των οποίων έχουν ταξιδέψει δισεκατομμύρια έτη φωτός για να φθάσουν στη Γη. Το LOFAR, που σχεδιάσθηκε και διευθύνεται από το Ινστιτούτο Ραδιοαστρονομίας της Ολλανδίας (ASTRON), περιλαμβάνει ένα ευρωπαϊκό δίκτυο ραδιοκεραιών σε επτά χώρες, που συνδέονται μεταξύ τους από οπτικές ίνες υψηλής ταχύτητας δεδομένων. Με αυτό τον τρόπο, οι διάσπαρτες αντένες από κοινού σχηματίζουν ένα εικονικό «πιάτο» ραδιοτηλεσκοπίου με διάμετρο 1.300 χιλιομέτρων, το οποίο έχει μεγαλύτερη ευαισθησία από κάθε άλλο τηλεσκόπιο στη Γη, εωσότου ολοκληρωθεί το ακόμη μεγαλύτερο και πιο ευαίσθητο ραδιοτηλεσκόπιο SKA (Square Kilometre Array). http://www.kathimerini.gr/1010888/gallery/epikairothta/episthmh/anakalyf8hkan-ekatontades-xiliades-agnwstoi-gala3ies-vinteo

SPHEREx: Νέα αποστολή από τη NASA, με στόχο την έρευνα πάνω στην προέλευση του Σύμπαντος. Η NASA επέλεξε μια νέα διαστημική αποστολή, που θα βοηθήσει τους αστρονόμους να κατανοήσουν τόσο το πώς το σύμπαν μας εξελίχθηκε, όσο και το πόσο συχνά είναι τα «συστατικά» της ζωής στα πλανητικά συστήματα του γαλαξία μας. Η αποστολή Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer (SPHEREx) προορίζεται να διαρκέσει για δύο χρόνια, έχει χρηματοδότηση 242 εκατ. δολαρίων (χωρίς να περιλαμβάνονται τα έξοδα εκτόξευσης) και ο στόχος είναι να εκτοξευτεί το 2023. Η συγκεκριμένη αποστολή «δεν επεκτείνει μόνο τον ισχυρό στόλο των διαστημικών αποστολών των ΗΠΑ για την αποκάλυψη των μυστηρίων του σύμπαντος, μα αποτελεί και κρίσιμο σημείο ενός ισορροπημένου επιστημονικού προγράμματος που περιλαμβάνει αποστολές διαφόρων ειδών» είπε ο διευθυντής της NASA, Τζιμ Μπράιντενσταϊν. Το SPHEREx θα μελετήσει τον ουρανό σε οπτικό φάσμα, καθώς και σε σχεδόν υπέρυθρο φως, το οποίο, αν και δεν είναι ορατό στο ανθρώπινο μάτι, αποτελεί ισχυρό εργαλείο στην έρευνα πάνω σε κοσμικά ερωτήματα. Οι αστρονόμοι θα χρησιμοποιήσουν την αποστολή για να συλλέξουν δεδομένα σχετικά με πάνω από 300 εκατομμύρια γαλαξίες, καθώς και πάνω από 100 εκατομμύρια άστρα στον δικό μας. Η εν λόγω αποστολή «θα παρέχει έναν άνευ προηγουμένου γαλαξιακό χάρτη, με “δακτυλικά αποτυπώματα” από τις πρώτες στιγμές της ιστορίας του σύμπαντος. Και θα έχουμε νέα στοιχεία για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της επιστήμης: Τι έκανε το σύμπαν να διασταλεί τόσο γρήγορα, λιγότερο από ένα νανοδευτερόλεπτο μετά το Μπιγκ Μπανγκ;» λέει ο Τόμας Ζούρμπουχεν, υποδιευθυντής για το Διευθυντήριο Επιστημονικών Αποστολών της NASA. Το SPHEREx θα μελετήσει εκατοντάδες εκατομμύρια γαλαξίες κοντά και μακριά- κάποιους τόσο μακρινούς που το φως τους έχει χρειατεί 10 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη. Στον γαλαξία μας, η αποστολή θα ψάξει για νερό και οργανικά μόρια- απαραίτητα για τη ζωή, όπως τη γνωρίζουμε- σε αστρικά «φυτώρια», περιοχές όπου «γεννιούνται» άστρα από αέρια και σκόνη, καθώς και δίσκους γύρω από άστρα όπου θα μπορούσαν να σχηματίζονται νέοι πλανήτες. Κάθε έξι μήνες, το SPHEREx θα μελετά ολόκληρο τον ουρανό, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες που έχουν προσαρμοστεί από δορυφόρους στη Γη και διαστημόπλοια για τον Άρη. Η αποστολή θα δημιουργήσει έναν χάρτη ολόκληρου του ουρανού, σε 96 διαφορετικές χρωματικές μπάντες, ξεπερνώντας κατά πολύ την ανάλυση χρώματος όλων των προηγούμενων χαρτών ολόκληρου του ουρανού. Επίσης, θα υποδείξει στόχους για περαιτέρω μελέτη από μελλοντικές αποστολές, όπως του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb και του Wide Field Infrared Survey Telescope. https://www.naftemporiki.gr/story/1444799/spherexnea-apostoli-apo-tinasame-stoxo-tin-ereuna-pano-stin-proeleusi-tou-sumpantos

Ανακαλύφθηκε τεράστιος γαλαξίας «φάντασμα» πίσω από τον δικό μας. Ένα τεράστιο γειτονικό γαλαξία «φάντασμα», κρυμμένο πίσω από το δίσκο του δικού μας γαλαξία, ανακάλυψε διεθνής ομάδα αστρονόμων αναλύοντας τα στοιχεία του δορυφόρου Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). https://arxiv.org/abs/1811.04082 Ο γαλαξίας, που ονομάσθηκε Antlia 2 (ή Ant 2), είχε διαφύγει έως τώρα τον εντοπισμό του αφενός λόγω της πολύ αραιής πυκνότητας των άστρων του και αφετέρου επειδή ήταν τέλεια κρυμμένος πίσω από το «πέπλο» του δικού μας γαλαξία. Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ, ο Ant 2 βρίσκεται σε απόσταση περίπου 130.000 ετών φωτός από τον δικό μας γαλαξία. Έχει μέγεθος περίπου το ένα τρίτο του δικού μας γαλαξία και είναι εξίσου μεγάλος με το Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος, έναν άλλο γαλαξία δορυφορικό του δικού μας, αλλά είναι 10.000 φορές πιο αχνός σε φωτεινότητα σε σχέση με τον τελευταίο. Ο δορυφόρος Gaia έχει παράγει τον πληρέστερο κατάλογο άστρων μέχρι σήμερα και έχει αποκαλύψει νέα στοιχεία για τον γαλαξία μας και τους «γείτονές» του. Μέχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί περίπου 60 γαλαξίες δορυφορικοί του δικού μας και οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι υπάρχουν αρκετά περισσότεροι, που είναι έως τώρα αόρατοι όπως ο Ant 2. https://www.in.gr/2018/11/13/tech/anakalyfthike-terastios-galaksias-fantasma-piso-apo-ton-diko-mas/

Ανακαλύφθηκε ο «Υπερίωνας» Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε μια τιτάνια δομή στο πρώιμο σύμπαν, η οποία υπήρχε ήδη 2,3 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη (Μπιγκ Μπανγκ). Πρόκειται για τον «Υπερίωνα», όπως ονομάσθηκε, ένα πρωτο-σμήνος γαλαξιών, που είναι η μεγαλύτερη κοσμική δομή που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα σε τόσο μακρινή απόσταση στο χρόνο και στο χώρο. Οι αστρονόμοι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics», χρησιμοποίησαν για τις παρατηρήσεις τους το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή. Ο Υπερίων -που ήταν ένας Τιτάνας της ελληνικής μυθολογίας- εκτιμάται ότι είχε (όταν το φως του ξεκίνησε το μακρινό ταξίδι του για τη Γη πριν από 11,5 δισεκατομμύρια χρόνια) μάζα πάνω από ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου μας. Η ανακάλυψη μιας τόσο γιγάντιας κοσμικής δομής στη νεανική ηλικία του σύμπαντος εξέπληξε τους αστρονόμους. «Είναι η πρώτη φορά που μια τόσο μεγάλη δομή ανακαλύπτεται στο πρώιμο σύμπαν. Φυσιολογικά, τέτοιες δομές έχουν εντοπισθεί σε πιο πρόσφατες περιόδους, που σημαίνει ότι το σύμπαν είχε στη διάθεσή του πολύ περισσότερο χρόνο για να εξελιχθεί και να δημιουργήσει τόσο πελώρια πράγματα. Ήταν μια έκπληξη να δούμε ότι κάτι τέτοιο είχε κιόλας εξελιχθεί, όταν το σύμπαν ήταν σχετικά νέο», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Όλγκα Κουτσιάτι του Εθνικού Ινστιτούτου Αστροφυσικής της Ιταλίας στη Μπολόνια. Ο Υπερίων, που βρίσκεται στον αστερισμό του Εξάντος, εκτιμάται ότι ήταν τουλάχιστον 5.000 φορές μεγαλύτερος από το γαλαξία μας και στο μεταξύ θα έχει μεγαλώσει πολύ περισσότερο. https://www.tanea.gr/2018/10/18/science-technology/anakalyfthike-o-yperionas/