Δροσος Γεωργιος

Πλανήτης δεκαπλάσιος της Γης είχε συγκρουστεί κάποτε με τον Δία. Ένας νεαρός πλανήτης με μάζα δεκαπλάσια από της Γης είχε κάποτε προσκρούσει πάνω στο γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος, τον Δία, ένα βίαιο γεγονός που φαίνεται πως άφησε μόνιμο αποτύπωμα στον πυρήνα του γιγάντιου πλανήτη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις επιστημόνων. Η νέα θεωρία προβάλλεται ως η καλύτερη εξήγηση για τα στοιχεία που συνέλεξε το σκάφος Juno της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) και δείχνουν ότι ο πυρήνας του Δία εμφανίζει μια απρόσμενη αραίωση και ανάμιξη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ο πυρήνας, που είναι το 5% ως 15% της συνολικής μάζας του πλανήτη, αποτελείται από πετρώδη και παγωμένα υλικά αναμιγμένα με ελαφριά στοιχεία όπως υδρογόνο και ήλιο. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή αστρονομίας Σανγκ-Φέι Λίου του κινεζικού Πανεπιστημίου Σουν Γιατ-σεν, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς. «Πιστεύουμε ότι οι προσκρούσεις και ιδίως οι γιγάντιες προσκρούσεις, ήσαν μάλλον συχνές στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας του ηλιακού μας συστήματος. Για παράδειγμα, πιστεύουμε ότι ο δορυφόρος μας (σ.σ. Σελήνη) σχηματίστηκε μετά από ένα τέτοιο συμβάν. Όμως η πρόσκρουση που εικάζουμε για τον Δία, θα ήταν πραγματικά τερατώδης», δήλωσε ο αστρονόμος Αντρέα Ιζέλα του Πανεπιστημίου Ράις του Χιούστον-Τέξας. Οι ερευνητές «έτρεξαν» χιλιάδες σενάρια προσομοίωσης σε υπολογιστές και εκτιμούν ότι υπάρχει πιθανότητα τουλάχιστον 40% να συνέβη η πρόσκρουση (η οποία προς το παρόν πάντως είναι μια υπόθεση) αρκετά εκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία του ηλιακού συστήματος πριν περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Ένα έμβρυο μεγάλου πλανήτη ακόμη υπό διαμόρφωση (ένας πρωτοπλανήτης), που προοριζόταν να γίνει αέριος γίγαντας, θα έπεσε πάνω στον Δία και τελικά θα απορροφήθηκε από αυτόν, αφήνοντας μέχρι σήμερα τα ίχνη του στον πυρήνα του τελευταίου. Ο κατά βάση αέριος πλανήτης Δίας καλύπτεται από πολύχρωμα νέφη και έχει διάμετρο περίπου 143.000 χιλιομέτρων (έναντι μόνο 12.742 χλμ. της Γης), ενώ η μάζα του είναι περίπου 320 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Γης. https://www.kathimerini.gr/1038566/article/epikairothta/episthmh/planhths-dekaplasios-ths-ghs-eixe-sygkroystei-kapote-me-ton-dia

Νέο πορτρέτο του Δία από το τηλεσκόπιο Hubble. Μία νέα εντυπωσιακή φωτογραφία του Δία τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA και της ESA, αποκαλύπτοντας σε όλη τη μεγαλοπρέπειά τους τα πολύχρωμα νέφη του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, καθώς και την εμβληματική Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του. Η φωτογραφία, που δόθηκε τώρα στη δημοσιότητα, τραβήχτηκε με την κάμερα Wide Field 3 του τηλεσκοπίου στις 27 Ιουνίου φέτος, σε απόσταση 644 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, την κοντινότερη απόσταση του πλανήτη μας από τον Δία το 2019. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα -μία γιγάντια δομή με σχήμα γαμήλιας τούρτας- είναι μία τεράστια αντικυκλωνική καταιγίδα, που έχει περίπου τη διάμετρο της Γης και περιστρέφεται με φορά ανάποδη εκείνη των δεικτών του ρολογιού. Η νέα φωτογραφία επιβεβαιώνει ότι η κηλίδα, που μαίνεται εδώ και τουλάχιστον 150 χρόνια, συνεχίζει σταδιακά να συρρικνώνεται για άγνωστο λόγο. Το Hubble θα συνεχίσει τις παρατηρήσεις του Δία, καθώς οι επιστήμονες ελπίζουν να λύσουν το αίνιγμα της γιγάντιας καταιγίδας. Πολύ μικρότερες καταιγίδες φαίνονται, επίσης, πάνω στον πλανήτη με τη μορφή λευκών ή καφέ οβάλ σχημάτων, που μπορεί να διαρκέσουν από λίγες ώρες έως αιώνες. Νότια της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας διακρίνεται -με σχήμα σκουληκιού- ένας κυκλώνας που περιστρέφεται στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν της κηλίδας. Διακρίνονται ακόμη -ως λευκά οβάλ- άλλοι δύο αντικυκλώνες, που αποτελούν μία μικρογραφία της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας. Η νέα εικόνα του Hubble αναδεικνύει, επίσης, πάνω και κάτω από τη μεγάλη κηλίδα, τις διακριτές παράλληλες ζώνες των νεφών αμμωνίας, που κινούνται από τον αέρα σε αντίθετες κατευθύνσεις η μία ζώνη από την άλλη και σε διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη. Οι δύο ζώνες -που δημιουργούνται λόγω της διαφορετικής πυκνότητας και του ύψους των νεφών- διατηρούνται διαχωρισμένες από ανέμους που φθάνουν σε ταχύτητες έως 650 χιλιομέτρων την ώρα. https://physicsgg.me/2019/08/09/%ce%bd%ce%ad%ce%bf-%cf%80%ce%bf%cf%81%cf%84%cf%81%ce%ad%cf%84%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%af%ce%b1-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%b7-%cf%84%ce%b7%ce%bb%ce%b5%cf%83%ce%ba%cf%8c%cf%80%ce%b9%ce%bf-h/

Ανακάλυψαν ότι το μαγνητικό πεδίο του Δία αλλάζει όπως της Γης - Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον πλανήτη μας. Γνωρίζαμε ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης αλλάζει και πώς σε αυτό το φαινόμενο οφείλονται οι κοσμογονικές αλλαγές στον πλανήτη, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Υποθέταμε ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε άλλους πλανήτες. Η υπόθεση έγινε γνώση, μετά την αποστολή και την έρευνα του Juno στον πλανήτη Δία. Τον τεράστιο πλανήτη-γίγαντα, μία φυσική ασπίδα για τη Γη, που όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία, διαθέτει ένα μαγνητικό πεδίο που αλλάζει, όπως αυτό της Γης. Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι άνθρωποι έχουν εντοπίσει ένα μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο σε έναν πλανήτη διαφορετικό από τον δικό μας και αυτό από μόνο του, αποτελεί μία τεράστια επιτυχία και ανακάλυψη. Η μελέτη στη μεταβολή του μαγνητικού πεδίου του Δία δείχνει ότι συμβαίνει με διαφορετικό τρόπο, ωστόσο θα βοηθήσει τα μέγιστα στην κατανόηση του φαινομένου. Η ανακάλυψη έγινε από το διαστημόπλοιο Juno της NASA. Από την εκτόξευσή του το 2011 και την άφιξή του στον Δία το 2016, το Juno πετάει και ελέγχει τον πλανήτη κάθε 53 ημέρες. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο του Δία όταν συνέκριναν τα τελευταία δεδομένα του Juno με μετρήσεις που έγιναν από παλαιότερες αποστολές όπως οι Pioneer 10 και Voyager 1 από τη δεκαετία του 1970. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο ένοχος πίσω από τις παραλλαγές μπορεί να είναι οι βίαιες καταιγίδες του Jovian που εκτείνονται βαθιά στην επιφάνεια του Δία για χιλιάδες μίλια. Η υπόθεσή τους υποστηρίζεται από το γεγονός ότι ένα αόρατο επίθεμα μαγνητικού πεδίου κοντά στον ισημερινό του Δία, που ονομάστηκε Great Blue Spot, είναι εκεί όπου εντοπίστηκαν οι ισχυρότερες παραλλαγές του μαγνητικού πεδίου στην τελευταία παρατήρηση. Αν και η παραλλαγή του μαγνητικού πεδίου που εντοπίστηκε στον Δία μπορεί να έχει διαφορετική προέλευση από αυτή της Γης, η ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν τις αλλαγές του μαγνητικού πεδίου της Γης, ένα φαινόμενο που δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό. Ο μαγνητικός βόρειος πόλος της Γης παει προς τα νότια περίπου 30 μίλια το χρόνο από το 2015! Αλλάζει αρκετά γρήγορα ώστε τα συστήματα GPS που διαθέτουμε, να χρήζουν συχνής ενημέρωσης. Μια αποδυνάμωση ή μία αντιστροφή του μαγνητικού πεδίου της Γης θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει διαταραχές στη μαγνητική ασπίδα του πλανήτη και ενδεχομένως μαζική εξαφάνιση, εκθέτοντας τη Γη μας σε επιβλαβή ακτινοβολία από το διάστημα, καθώς και ραγδαίες αλλαγές στο κλίμα. Τόσο ραγδαίες, που ο άνθρωπος θα ήταν σχεδόν αδύνατον να προσαρμοστεί και να επιβιώσει ως είδος. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/776655_anakalypsan-oti-magnitiko-pedio-toy-dia-allazei-opos-tis-gis-ti-mporei-na

Αστρονόμοι: Κάτι περίεργο συμβαίνει στην τεράστια κόκκινη κηλίδα του πλανήτη Δία. Ερασιτέχνες αστρονόμοι σε όλο τον όσμο παρατηρούν με απορία ένα περίεργο φαινόμενο που εκτυλίσσεται στα όρια της μεγάλης κόκκινης κηλίδας στον πλανήτη Δία. Η γιγαντιαίων διαστάσεων κηλίδα, που δεν είναι τίποτα άλλο από μια τεράστια καταιγίδα που βρίσκεται 22 μοίρες νότια του ισημερινού του γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. Η καταιγίδα είναι τόσο μεγάλη ώστε θα μπορούσαν να «χωρέσουν» μέσα σε αυτή 2-3 πλανήτες σαν τη Γη.Αυτό έχει παρατηρηθεί είναι πως η κηλίδα αυτή αρχίζει και «ξετυλίγεται» κατά κάποιο τρόπο καθώς ένα μεγάλο ρεύμα αερίων φαίνεται πως αποσπάται από αυτή. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/774311_astronomoi-kati-periergo-symvainei-stin-terastia-kokkini-kilida-toy

Αλλάζουν τα δεδομένα για το σχηματισμό του Δία. Ο μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού μας Συστήματος, ο Δίας, φαίνεται ότι σχηματίστηκε πολύ πιο μακριά από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Η ιστορία του Δία κρύβει αρκετά μυστικά, τα οποία η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να αποκαλύψει. Κατά γενική ομολογία, βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή της κατανόησης του Δία, καθώς υπάρχουν πάρα πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τον πλανητικό αυτό γίγαντα. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και θεωρίες, ο Δίας σχηματίστηκε πολύ πιο μακριά από την τωρινή του θέση και σταδιακά μεταφέρθηκε στην τωρινή τοποθεσία του Ηλιακού μας Συστήματος. Η σημερινή θέση του Δία τον βρίσκει σε τροχιά σε απόσταση 780 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο, απόσταση που αντιστοιχεί σε 5,2 αστρονομικές μονάδες (AU), όπως μετρούν οι αστρονόμοι τις αποστάσεις σε ουράνια σώματα. Οι τελευταίες θεωρίες θέλουν τον μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού μας Συστήματος να ξεκινά σε μια απόσταση 3,5 αστρονομικών μονάδων, πιο κοντά δηλαδή στη ζώνη αστεροειδών Κάιπερ, να μεταφέρεται κοντά στον Ήλιο, σε απόσταση 1,5 αστρονομικών μονάδων, περίπου στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο πλανήτης Άρης. Υπάρχει μια ζώνη αστεροειδών, οι Trojan asteroids, που ακολουθούν την τροχιά του Δία γύρω από τον Ήλιο και η μελέτη τους έχει οδηγήσει στους επιστήμονες του Πανεπιστημίου Lund στη Σουηδία να υποθέσουν ότι ο Δίας ακολούθησε την εν λόγω διαδρομή. Αξίζει να σημειωθεί ότι σημάδια της διαδρομής αυτής έχουν ήδη ανακαλυφθεί στη ζώνη των αστεροειδών, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το New Atlas. Η μετακίνηση αυτού του τόσο μεγάλου σε όγκου ουράνιου σώματος δεν θα μπορούσε παρά να είναι εξαιρετικά βίαιη σε πλανητικό επίπεδο, γεγονός που εξηγεί πολλά από τα «περίεργα» στοιχεία που παρατηρεί κανείς στη συμπαντική γειτονιά μας. Ένα από αυτά είναι το μέγεθος του πλανήτη Άρη, το οποίο και εκτιμάται ότι είναι μικρότερο από όσο θα ήταν εάν δεν είχε συμβεί αυτό το διαστημικό ταξίδι του Δία. Η μετακίνηση αυτή εκτιμάται ότι διήρκησε περίπου 700.000 χρόνια, ένα χρονικό διάστημα που θεωρείται μικρό για τα διαστημικά δεδομένα. Οι επιστήμονες θα συνεχίσουν να μελετούν το Δία, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τόσο το παρελθόν του όσο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. https://www.naftemporiki.gr/story/1460504/allazoun-ta-dedomena-gia-to-sximatismo-tou-dia

Η Ατμόσφαιρα του Δία μοιάζει με ένα Βαν Γκογκ. Το διαστημόπλοιο Juno της NASA πήρε μια φωτογραφία του Δία που μοιάζει περισσότερο με την τέχνη του Βαν Γκογκ από μια εικόνα ενός πλανήτη στο διάστημα. Στην 18η πτήση του γίγαντα του φυσικού αερίου, ο Juno συνέλαβε μια τρέχουσα καταιγίδα που έκανε τα σύννεφα της σκόνης να μοιάζουν με στροφές του μηχανικού λογισμικού paintNASA Kevin M. Gill στη συνέχεια βελτίωσε την εικόνα και δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Photojournal του Εργαστηρίου Jet Propulsion του NASA. Ο Gill ανέπτυξε μια διαδικτυακή παρακολούθηση για το έργο του με τις εικόνες: "Δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλλιτέχνη", δήλωσε ο Gill. "Βασίζομαι πολύ στην τέχνη που είναι εγγενής στη φύση." [Αλλά] έχω έργα που παρουσιάζονται σε γκαλερί τέχνης. "Ο Gill πήρε την εικόνα από τις 12 Φεβρουαρίου 2019, όταν ο Juno ήταν περίπου 13.000 χιλιόμετρα πάνω από τον Δία. Η εικόνα φορτώθηκε στο σύστημα απεικόνισης Junocam της NASA, ένα ηλεκτρονικό εργαλείο που αναρτά δεδομένα από την αποστολή για δημόσια κατανάλωση. Οι αισθητήρες Juno είναι ρυθμισμένοι ως ρίγες στην κάμερα, με εικονοστοιχεία κόκκινου, πράσινου, μπλε και Methan που συλλαμβάνονται ξεχωριστά. Αυτό είναι που δίνει στην εικόνα μια "περίεργη, χαραγμένη εμφάνιση", δήλωσε ο Gill, ο οποίος στη συνέχεια επεξεργάζεται τα ακατέργαστα δεδομένα, εφαρμόζει τρισδιάστατη μοντελοποίηση και βελτιώνει το χρώμα. "[Αυτή η διαδικασία] μεταφράζει τις τιμές χρώματος στα δεδομένα από αυτά που κωδικοποίησαν οι κάμερες, όπως για τη μετάδοση στη Γη σε μια σωστή τιμή RGB και εφαρμόζει μερικά βάρη σε κάθε κανάλι χρώματος για να υπολογίσει τη συγκεκριμένη ευαισθησία των χρωμάτων στον αισθητήρα" αυτός είπε. "Στη συνέχεια πηγαίνει και βγάζει τις λωρίδες, τις επαναλαμβάνει στο χάρτη και τις επανασυναρμολογεί όλες μαζί ευθυγραμμισμένες". Ο Gill λέει ότι έχει αυτοματοποιήσει τη διαδικασία, οπότε τώρα τον παίρνει 10-15 λεπτά. "Προσπάθησα να αξιοποιήσω το μεγαλύτερο μέρος του έργου των εικόνων μου γρήγορα", είπε, αναφερόμενος στον εαυτό του ως "κατασκοπεία δεδομένων". Ο κ. Gill παρείχε το όνομα του Jupiter μετά από τον κ. Hankey, έναν χαρακτήρα από το South Park Αν και η δουλειά του για τις εικόνες του Juno είναι ένα χόμπι, η NASA τον χαρακτήρισε «επιστήμονα πολίτη» στο blog του Photojournal. Το εργαλείο Junocam ξεκίνησε αρχικά με μια μικρή επαγγελματική ομάδα, βασιζόμενη στους λάτρεις του χώρου και την επαγγελματική κοινότητα για να συμβάλει στη λήψη εικόνων από τον Juno. "Ο κόσμος είναι ένα ουσιαστικό κομμάτι της εικονικής μας ομάδας", δήλωσε μια έκθεση της NASA 2014. "Μερικές πιθανές περιοχές προσπάθειας είναι η παρακολούθηση χαρακτηριστικών, οι απεικονίσεις χρησιμοποιώντας άλλα στοιχεία του οργάνου Juno ή / και παρατηρήσεις επί εδάφους, χαρτογράφηση μεθανίου και ψευδή χρώματα. "" Ενώ η βασική επεξεργασία θα γίνει από επαγγελματίες επεξεργασίας εικόνων, θα ενθαρρύνουμε κυρίως το ευρύ κοινό να είναι δημιουργικό ". Και το έργο του Gill αποδεικνύει ότι το κοινό μπορεί πράγματι να δημιουργήσει νέα αριστουργήματα. Μπορείτε να δείτε το έργο του Gill στο Flickr και στο YouTube Κανάλι. https://asgardia.space/en/news/Jupiters-Atmosphere-Looks-Like-a-Van-Gogh

Αποστολή Juno: «Κόβουν την ανάσα» οι νέες φωτογραφίες από τον πλανήτη Δία. Η αποστολή Juno της Εθνικής Διαστημικής Υπηρεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών (NASA) στον αέριο γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος έφτασε στα μισά της και έστειλε πίσω στη Γη νέες εντυπωσιακές εικόνες από κυκλώνες και καταιγίδες του πλανήτη Δία. Το Juno μπαίνει σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη κάθε 53 ημέρες. Κάνει μια βουτιά στον αέριο γίγαντα για να συλλέξει επιστημονικές πληροφορίες. Η αποστολή του Juno είναι να «τρέξει» από πόλο σε πόλο. Κάθε 53 ημέρες, έρχεται σε «απόσταση αναπνοής» από τα νέφη στην ανώτερη ατμόσφαιρα του πλανήτη, ταξιδεύοντας από πόλο σε πόλο με ταχύτητα 130.000 μιλίων ανά ώρα, με τα επιστημονικά του όργανα να συλλέγουν στοιχεία. Όταν ολοκληρώσει κάθε «επίσκεψή» του, στέλνει στη Γη τα στοιχεία που συνέλεξε. Το κατέβασμα μόλις 6 MB δεδομένων κατά τη διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει 1,5 ημέρες. https://www.facebook.com/NASA/videos/373781310037097/ https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/734580_apostoli-juno-kovoyn-tin-anasa-oi-nees-fotografies-apo-ton-planiti-dia

Δέκα νέα φεγγάρια του Δία εντόπισαν οι αστρονόμοι. Αστρονόμοι ανακοίνωσαν την ανακάλυψη δέκα ακόμη φεγγαριών του Δία, ανεβάζοντας έτσι σε 79 τον αριθμό των φεγγαριών που οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι περιβάλλουν αυτόν τον γίγαντα αερίων, περιλαμβανομένου ενός «οδηγού προς την λάθος κατεύθυνση», ο οποίος φαίνεται καταδικασμένος να συντριβεί πάνω σε άλλα φεγγάρια που μοιράζονται τη διαδρομή του. Όλα τα προσφάτως εντοπισθέντα φεγγάρια είναι σχετικά μικρά. Ενώ ο Δίας, ο πέμπτος κατά σειρά πλανήτης ξεκινώντας από τον Ήλιο, έχει μεγάλα φεγγάρια όπως ο Γανυμήδης–ο μεγαλύτερος του ηλιακού συστήματος με διάμετρο 5.268 χλμ–τα νέα φεγγάρια διαφέρουν σε μέγεθος–από περίπου έξι δέκατα του ενός μιλίου (1χλμ) ως 2,5 μίλια (4χλμ). Αυτό είναι ελάχιστο συγκριτικά με τη διάμετρο του Δία των 88.846 μιλίων (142.984 χλμ). Μια ερευνητική ομάδα υπό τον αστρονόμο Σκοτ Σέπαρντ του Carnegie Institution for Science στην Ουάσινγκτον εντόπισε 12 μικρά φεγγάρια του Δία, περιλαμβανομένων των 10 που περιγράφηκαν σήμερα. Σύμφωνα με τον Σέπαρντ, τα φεγγάρια αυτά ήταν πιθανόν αντικείμενα που σχηματίστηκαν κοντά στον Δία κατά την πρώιμη περίοδο του ηλιακού συστήματος, τα οποία «αιχμαλωτίστηκαν» από την ισχυρή βαρυτική έλξη του πλανήτη. «Ο Δίας είναι σαν μια μεγάλη ηλεκτρική σκούπα γιατί είναι τόσο ογκώδης. Αυτά τα αντικείμενα ξεκίνησαν να περιστρέφονται γύρω από τον Δία αντί να πέσουν μέσα του. Επομένως θεωρούμε ότι είναι κάτι ενδιάμεσο, ανάμεσα σε βραχώδεις αστεροειδείς και παγωμένους κομήτες. Άρα είναι κατά το ήμισυ πάγοι και κατά το ήμισυ βράχοι». Το πιο ενδιαφέρον από τα νέα φεγγάρια είναι η Βαλετούντο, που πήρε το όνομά του από την δισέγγονη του ρωμαϊκού Δία, την θεά της υγείας και της καθαριότητας. Η Βαλετούντο περιστρέφεται γύρω από τον Δία στην ίδια κατεύθυνση με την οποία περιστρέφεται ο ίδιος ο πλανήτης, αλλά μερικά άλλα μικρά φεγγάρια μοιράζονται το ίδιο «μονοπάτι» ενώ κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. «Η Βαλετούντο κινείται στον αυτοκινητόδρομο ανάποδα, επομένως είναι πολύ πιθανό να συγκρουστεί με αυτά τα άλλα αντικείμενα. Προφανώς έχει συγκρουστεί μαζί τους στη διάρκεια των ετών», εξηγεί ο Σέπαρντ. Τα 79 γνωστά φεγγάρια του Δία είναι τα περισσότερα που διαθέτει πλανήτης στο ηλιακό σύστημα και ακολουθούν τα 62 που έχουν εντοπιστεί γύρω από τον Κρόνο. Όπως είπε ο Σέπαρντ, ο Δίας και ο Κρόνος πιθανόν να διαθέτουν παρεμφερή αριθμό φεγγαριών με ορισμένα από τα μικρότερα του Κρόνου να μην έχουν ακόμη εντοπιστεί. Ως φεγγάρι ορίζεται το όποιο αντικείμενο, ανεξαρτήτως μεγέθους, περιστρέφεται γύρω από έναν πλανήτη, όχι από τον Ήλιο. Μόνο οι δύο εσωτερικοί πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα–ο Ερμής και η Αφροδίτη–δεν έχουν κανένα. Από τα 79 φεγγάρια του Δία, τα 26 δεν έχουν όνομα, περιλαμβανομένων εννέα από τα δέκα νέα. http://www.in.gr/2018/07/17/tech/deka-nea-feggaria-tou-dia-entopisan-oi-astronomoi/

Η Ήρα θαυμάζει τις πολύχρωμες θύελλες του Δία. Το σκάφος Juno (Ήρα) της NASA, η πρώτη αποστολή που κινείται σε κατάλληλη τροχιά για να παρατηρεί τους πόλους του Δία, απαθανάτισε πολυάριθμες θύελλες να μαίνονται στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη, δίνοντας στα σύννεφα μια ποικιλία χρωμάτων. Η θεαματική εικόνα ελήφθη στις 19 Μαΐου, την ώρα που το Juno πραγματοποιούσε το έβδομο κοντινό πέρασμα από τον Δία (το σκάφος κινείται σε μια έντονη ελλειπτική πολική τροχιά). Η εικόνα έχει υποστεί επεξεργασία που ενισχύει τις χρωματικές διαφορές και αναδεικνύει την εντυπωσιακή ποικιλία στην ταραγμένη ατμόσφαιρα του Δία. Πάνω και δεξιά διακρίνονται θύελλες σαν άσπρα οβάλ, τα οποία σχηματίζουν αυτό που η NASA ονομάζει «σειρά μαργαριταριών». Άλλες θύελλες εμφανίζονται κρεμ, ενώ μία έχει χρώμα βαθύ πορτοκαλί -το γιατί, όμως, παραμένει άγνωστο. Το Juno, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2005 και έφτασε στο σύστημα του Δία το 2016, έχει στόχο να μετρήσει τη σύσταση του πλανήτη και το βαρυτικό και μαγνητικό του πεδίου. Θα αναζητήσει επίσης στοιχεία για τον σχηματισμό του μεγαλύτερου πλανήτη στο Ηλιακό Σύστημα και θα προσπαθήσει να απαντήσει στο παλιό ερώτημα του εάν ο Δίας έχει συμπαγή πυρήνα. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500150152

Πολυκοσμία στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό : Στριμώχνονται εννέα αστροναύτες. Κάπως στενάχωρα είναι αυτές τις μέρες τα πράγματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), όπου στριμώχνονται εννέα αστροναύτες -αντί τρεις έως έξι που είναι συνήθως- από τέσσερις διαφορετικές διαστημικές υπηρεσίες (NASA, ESA, Roscomos, Εμιράτα). Το πλήρωμα έγινε εννεαμελές από τις 25 Σεπτεμβρίου, όταν το ρωσικό «Σογιούζ» μετέφερε άλλους τρεις αστροναύτες στον ISS. Ευτυχώς την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου τρεις από τους εννέα θα γυρίσουν στη Γη και ο σταθμός θα γίνει πιο ευρύχωρος. Ασφυκτική πολυκοσμία και το 2015 Πάντως στο παρελθόν η κατάσταση είχε υπάρξει ακόμη πιο ασφυκτική, με αποκορύφωμα το 2009, όταν 13 άνθρωποι είχαν στριμωχτεί στον ISS. Την προηγούμενη φορά που είχαν συνυπάρξει ξανά εννέα αστροναύτες, ήταν το 2015. Ο αστροναύτης που έχει αυτή τη στιγμή στραμμένα πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας, είναι ο Χαζάα Αλί Αλμανσουρί, ο πρώτος από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο οποίος κάνει ένα σύντομο οκταήμερο πέρασμα από τον ISS (ήλθε στις 25/9 και φεύγει στις 3/10). Διοικητής του ISS είναι σήμερα ο Ρώσος Αλεξέι Οβτσίνιν, ο οποίος θα παραδώσει τη διοίκηση στις 2 Οκτωβρίου στον Λούκα Παρμιτάνο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Θα είναι ο τρίτος Ευρωπαίος και ο πρώτος Ιταλός που θα διοικήσει το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. https://www.in.gr/2019/10/01/tech/polykosmia-ston-diethni-diastimiko-stathmo-strimoxnontai-ennea-astronaytes/

Πέντε παρανοήσεις σχετικά με τις μαύρες τρύπες. Οι πιο κοινές παρανοήσεις σχετικά με τις μαύρες τρύπες είναι ότι: (1) οι μαύρες τρύπες σχηματίζονται μόνο από την κατάρρευση των άστρων (2) έχουν τεράστιες μάζες (3) είναι πάρα πολύ πυκνές (4) η βαρύτητά τους απορροφά τα πάντα και (5) είναι εντελώς μαύρες Θα ασχοληθούμε με την απλούστερη μορφή μαύρης τρύπας, γνωστή ως την στατική μαύρη τρύπα. Θεωρητικά, υπάρχουν τρεις εξωτερικά παρατηρήσιμες παράμετροι που καθορίζουν μια μαύρη τρύπα: η μάζα, το ηλεκτρικό φορτίο και η στροφορμή. Η πιο απλή μαύρη τρύπα είναι αυτή που δεν περιστρέφεται και είναι ηλεκτρικά ουδέτερη. Ένα τέτοιο αντικείμενο είναι η στατική μαύρη τρύπα ή μαύρη τρύπα Schwarzschild και η μαθηματική της περιγραφή εξαρτάται μόνο από την μάζα της. Αυτές οι απλοποιήσεις δεν επηρεάζουν τα συμπεράσματα για τις μαύρες τρύπες και μας επιτρέπει να παρακάμψουμε τις σύνθετες έννοιες της γενικής θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν. 1. Οι μαύρες τρύπες σχηματίζονται από την κατάρρευση των άστρων Η έννοια της μαύρης τρύπας γεννήθηκε στο πλαίσιο της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, την θεωρία που πρότεινε ο Αϊνστάιν το 1916 και αντικατέστησε την θεωρία του Νεύτωνα για την βαρύτητα (τον νόμο της παγκόσμιας έλξης των μαζών). Μια μαύρη τρύπα είναι μια περιοχή χωροχρόνου που καθορίζεται από μια κλειστή επιφάνεια – τον επονομαζόμενο ορίζοντα των γεγονότων – όπου υπάρχει μια τόσο μεγάλη συγκέντρωση μάζας-ενέργειας, έτσι ώστε τίποτε δεν μπορεί να διαφύγει από την βαρύτητά του, ούτε καν το φως. Στο πλαίσιο της Νευτώνειας βαρύτητας, μπορεί κανείς να φανταστεί τον ορίζοντα σαν μια σφαιρική επιφάνεια ακτίνας: Rs=2GMBH/c2 ή Rs(σε m)=1,48·10–27MBH (σε kg), (1) όπου G η σταθερά της παγκόσμιας έλξης, c η ταχύτητα του φωτός στο κενό και MBH η μάζα της μαύρης τρύπας που περικλείεται στον ορίζοντα. Το μέγεθος αυτό για ιστορικούς λόγους ονομάζεται ακτίνα Schwarzschild (για να αποφευχθεί κι άλλη παρανόηση, είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας ότι η ακτίνα Schwarzschild είναι μια συντεταγμένη και δεν παριστάνει κάποια φυσική απόσταση). H παραπάνω εξίσωση μας λέει ότι για κάθε τιμή της μάζας MBH, υπάρχει μια τιμή της RS, που σημαίνει κατ΄αρχήν ότι δεν υπάρχει περιορισμός στη μάζα που μπορεί να έχει μια μαύρη τρύπα. Επομένως, ενώ αληθεύει το γεγονός ότι μια μαύρη τρύπα μπορεί να σχηματιστεί από την βαρυτική κατάρρευση ενός άστρου, μπορεί επίσης θεωρητικά να σχηματιστεί από έναν πλανήτη, έναν αστεροειδή ή και από έναν κόκκο άμμου, με την προϋπόθεση ότι η πρώτη ύλη για την διαδικασία σχηματισμού τελικά περιορίζεται στο εσωτερικό του ορίζοντα. Ωστόσο, μόνο στο πρώιμο σύμπαν (όταν η πυκνότητα μάζας-ενέργειας ήταν πολύ υψηλή) υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες για να σχηματιστούν μαύρες τρύπες από συγκριτικά μικρές συγκεντρώσεις ύλης, όπως μάζα ενός αστεροειδούς ή ενός κόκκου άμμου. Κάτω από τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στο σύμπαν, ο σχηματισμός μιας μαύρης τρύπας απαιτεί μια μάζα η οποία είναι τουλάχιστον ίση με αυτή ενός άστρου. Στα άστρα η βαρυτική συμπίεση του άστρου εξισορροπείται από την θερμική πίεση που προκαλείται από τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό του άστρου. Αν το άστρο έχει αρκετή μάζα και τα πυρηνικά καύσιμα του άστρου εξαντληθούν, τότε επέρχεται η βαρυτική κατάρρευση, το αποτέλεσμα της οποίας είναι ο σχηματισμός της μαύρης τρύπας. Εκτιμάται ότι η ελάχιστη μάζα που απαιτείται ώστε να καταρρεύσει προς μαύρη τρύπα ένα άστρο (που στο εσωτερικό του δεν γίνονται πλέον πυρηνικές αντιδράσεις), είναι 3M⊙ όπου M⊙= 1,99×1030kg είναι η μάζα του ήλιου. Αυτό είναι γνωστό ως όριο Tolman-Oppenheimer-Volkoff limit (TOV)[για να είμαστε ακριβείς το όριο TOV είναι ένα ανώτερο όριο στη μάζα των άστρων που συνίστανται κυρίως από εκφυλισμένα νετρόνια (αστέρες νετρονίων)] Πίνακας 1: Οι ακτίνες Schwarzschild μερικών αντικειμένων 2. Οι μαύρες τρύπες έχουν μεγάλες μάζες Ο πίνακας 1 μας δείχνει ότι οι μαύρες τρύπες μπορούν να διαθέτουν ένα μεγάλο εύρος μαζών, και είναι φανερό πως δεν έχουν υποχρεωτικά μεγάλες μάζες. Μια μαύρη τρύπα είναι ένα συμπαγές αντικείμενο. Αυτή είναι μια ιδιότητα η οποία είναι διαφορετική από την πυκνότητα που θα αναλυθεί στην επόμενη ενότητα. Η «συμπαγότητα» (το πόσο συμπαγής είναι) δεν εξαρτάται από την μάζα που απομονώθηκε, αλλά από το πηλίκο της μάζας προς την ακτίνα. Συγκεκριμένα, η συμπαγότητα ενός σφαιρικού αντικειμένου μάζας Μ μπορεί να οριστεί ως το πηλίκο της ακτίνας Schwarzschild RS και της πραγματικής ακτίνας R RS/R=2GM/c2R (2) Όσο πιο κοντά στη μονάδα βρίσκεται αυτό το κλάσμα, τόσο πιο συμπαγές είναι το αντικείμενο. Αν θεωρήσουμε την RS ως ένα μέτρο του μεγέθους της μαύρης τρύπας, τότε γι αυτά τα αντικείμενα αληθεύει ότι 2GM/c2R = 1. Αυτό σημαίνει ότι οι μαύρες τρύπες είναι τα πιο συμπαγή αντικείμενα στο σύμπαν, και είναι διαισθητικά φανερό ότι όλα τα άλλα αντικείμενα πρέπει να ικανοποιούν την σχέση: 2GM/c2R<1 (3) Αυτό το αποτέλεσμα είναι γνωστό ως ανισότητα Buchdahl και προκύπτει από την γενική σχετικότητα. Ο πίνακας 2 δείχνει την συμπαγότητα (εκφρασμένη ως RS/R) διαφόρων αντικειμένων: Πίνακας 2: Η συμπαγότητα διαφόρων αντικειμένων (για μια μαύρη τρύπα RS/R = 1) 3. Oι μαύρες τρύπες είναι πολύ πυκνές Σε αντίθεση με την κοινή αίσθηση η πυκνότητα μιας μαύρης τρύπας δεν είναι απαραίτητα μεγάλη. Μάλιστα υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να είναι αρκετά μικρή. Μπορούμε να ορίσουμε την πυκνότητα μιας μαύρης τρύπας ως το πηλίκο της μάζας της ως προς τον όγκο μιας σφαίρας που έχει ως ακτίνα την ακτίνα Schwarzschild: ρΒΗ=MBH/(4πRS3/3) (4) Μπορούμε να θεωρήσουμε αυτή την ποσότητα ως μια μέση πυκνότητα, διότι όταν ένα αντικείμενο συστέλλεται πέρα από την ακτίνα Schwarzschild, αυτή η συστολή θα συνεχιστεί χωρίς να μπορεί κανείς να την σταματήσει, γεγονός που σημαίνει ότι η πυκνότητα στο κέντρο του ορίζοντα αυξάνεται χωρίς όριο. Αν θέσουμε στην παραπάνω εξίσωση την εξίσωση Rs=2GMBH/c2 παίρνουμε: ρΒΗ(σε kg/m3)=7,3·1079/(MBH)2(σε kg) (5) Πίνακας 3: Μέσες πυκνότητες μαύρων τρυπών διάφορων τύπων Ο πίνακας 3 μας δείχνει την μέση πυκνότητα για διαφορετικούς τύπους μαύρων τρυπών, σε σχέση με τη μάζα τους. Στον πίνακα περιλαμβάνονται και τα προς το παρόν υποθετικά αντικείμενα, οι μαύρες τρύπες ενδιάμεσης μάζας, και οι μικρο-μαύρες τρύπες οι οποίες θα μπορούσαν να σχηματιστούν αμέσως μετά την Μεγάλη Έκρηξη, όταν η πυκνότητα μάζας-ενέργειας ήταν πολύ μεγάλη. Για σύγκριση, θυμηθείτε ότι η πυκνότητα του νερού είναι 103 kg/m3. Βλέπουμε πως υπάρχουν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες με πυκνότητα μικρότερη του νερού! 4. Η βαρύτητα μιας μαύρης τρύπας απορροφά τα πάντα Η βαρύτητα στο εξωτερικό ενός σφαιρικού άστρου μάζας Μ είναι ταυτόσημο με αυτό που παράγεται από μια μαύρη τρύπα ίδιας μάζας Μ. Όμως είναι γνωστό πως τα άστρα δεν απορροφούν ότιδήποτε υπάρχει γύρω τους και το ίδιο ισχύει και για τις μαύρες τρύπες. Αν ο Ήλιος αντικατασταθεί από μια μαύρη τρύπα ίσης μάζας, τίποτε δεν θα άλλαζε όσον αφορά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο, εκτός από την προφανή έλλειψη φωτός. Σε μια απόσταση όπως αυτή μεταξύ Γης και Ήλιου, τα αποτελέσματα της γενικής σχετικότητας είναι πρακτικά μη διακρίσιμα, σε σχέση με αυτά που προβλέπονται από τον νόμο της Νευτώνειας βαρύτητας. Έτσι ένα σώμα θα μπορούσε άνετα να περιφέρεται γύρω από μια μαύρη τρύπα, χωρίς να κινδυνεύει να απορροφηθεί από αυτή. Ωστόσο, το σενάριο αυτό αλλάζει δραματικά όταν ένα σώμα βρίσκεται πολύ κοντά σε μια μαύρη τρύπα. Στη γενική σχετικότητα η εσώτατη ευσταθής κυκλική τροχιά (ISCO) είναι η μικρότερη τροχιά στην οποία ένα δοκιμαστικό σωματίδιο μπορεί να παραμένει ευσταθώς σε τροχιά γύρω από τη μαύρη τρύπα. Στην περίπτωση μια μαύρης τρύπας Schwarzschild η ακτίνα ISCO είναι: RISCO=3RS=6GMBH/c2=4,4·10–27m(MBH/kg) (6) Aυτή η ακτίνα είναι εξαιρετικά μικρή σε σχέση με τις τυπικές διαστάσεις ενός άστρου. Για παράδειγμα, αν θέσουμε MBH=M⊙ παίρνουμε RISCO ∼ 103m, που είναι 100.000 μικρότερη από την μέση ακτίνα του ήλιου, R⊙ ∼ 108m. Κάτω από την RISCO , ένα σωματίδιο δεν μπορεί να παραμείνει σε σταθερή τροχιά και είναι καταδικασμένο να πέσει στην μαύρη τρύπα και να απορροφηθεί από αυτή. Το φαινόμενο αυτό δεν έχει αντίστοιχο στη Νευτώνεια φυσική, όπου πάντα υπάρχει μια σταθερή τροχιά. [Η αστάθεια αυτή θα μπορούσε να «εξηγηθεί» από το γεγονός πως ένα σωματίδιο που βρίσκεται σε τροχιά κοντά στον ορίζοντα γεγονότων θα έχει σχετικιστική ταχύτητα (πολύ κοντά στην ταχύτητα του φωτός), η οποία θα οδηγήσει σε μια μεγάλη αύξηση της κινητικής ενέργειας. Εξαιτίας της ισοδυναμίας μάζας-ενέργειας, αυτό συνεπάγεται αύξηση της μάζας του σωματιδίου που κάνει την βαρυτική έλξη πιο έντονη, προκαλώντας τελικά την απορρόφηση του σωματιδίου]. Πίνακας 4: Η εσώτατη ευσταθής κυκλική τροχιά (ISCO=Innermost Stable Circular Orbits) για διάφορους τύπους μαύρων τρυπών. 5. Οι μαύρες τρύπες είναι μαύρες Ο Stephen Hawking ανακάλυψε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ότι μια απομονωμένη μαύρη τρύπα έχει θερμοκρασία και εκπέμπει θερμική ακτινοβολία από τον ορίζοντα προς όλες τις κατευθύνσεις. Σύμφωνα με τον Hawking «οι μαύρες τρύπες δεν είναι εντελώς μαύρες». Το γεγονός ότι η μαύρη τρύπα είναι απομονωμένη είναι σημαντικό. Αυτό σημαίνει πως η εκπομπή της ακτινοβολίας δεν εξαρτάται από μηχανισμούς που σχετίζονται με την απορρόφηση της ύλης που βρίσκεται έξω από τον ορίζοντα, όπως συμβαίνει με τον δίσκο προσαύξησης. Ο Hawking έδειξε (διαβάστε: H αρχή της αβεβαιότητας και οι μαύρες τρύπες) ότι η θερμική ακτινοβολία που εκπέμπεται από τον ορίζοντα μιας μαύρης τρύπας μάζας MBH, γνωστής ως ακτινοβολία Hawking, έχει το φάσμα ενός μέλανος σώματος με απόλυτη θερμοκρασία T_{BH} = \frac{h\,c^{3}}{16 \pi^{2} G\,M_{BH}\,k} (7) Αυτή είναι η αποκαλούμενη θερμοκρασία Hawking. H παραπάνω εξίσωση περιέχει, εκτός από την μάζα της μαύρης τρύπας, μόνο θεμελιώδεις φυσικές σταθερές: την ταχύτητα του φωτός στο κενό c, την σταθερά του Planck h, την σταθερά της παγκόσμιας έλξης G και την σταθερά του Boltzmann. Παρατηρούμε ότι η θερμοκρασία μιας μαύρης τρύπας είναι αντιστρόφως ανάλογη με την μάζα της – όσο μικραίνει η μάζα της μαύρης τρύπας η θερμοκρασία της αυξάνεται. Πίνακας 5: Οι θερμοκρασίες Hawking για διαφορετικούς τύπους μαύρων τρυπών Ο πίνακας 5 μας δείχνει τις τιμές της θερμοκρασίας Hawking και τους αντίστοιχους τύπους της ακτινοβολίας που κυριαρχούν, ανάλογα με την μάζα της μαύρης τρύπας. https://physicsgg.me/2019/09/20/%cf%80%ce%ad%ce%bd%cf%84%ce%b5-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%bd%ce%bf%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%cf%83%cf%87%ce%b5%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%b9%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81/

Τεράστια μαύρη τρύπα «καταπίνει» άστρο στο μέγεθος του Ήλιου. Την καταστροφή ενός άστρου στο μέγεθος του Ήλιου από μία τεράστια μαύρη τρύπα – 375 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη – κατέγραψε η NASA. Το εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο, γνωστό ως «παλλιροϊκή παραμόρφωση», καταγράφηκε από τον διαστημικό οργανισμό Transity Exoplanet Survey Satellite (TESS). Στο βίντεο που ακολουθεί καταγράφεται το άστρο να έλκεται από την βαρύτητα της μαύρης τρύπας, η οποία έχει περίπου έξι εκατομμύρια φορές το μέγεθός του, να περιφέρεται γύρω της και τελικά να πέφτει μέσα, αφήνοντας πίσω του μία λαμπερή «ουρά». Η έκρηξη, την οποία οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να παρατηρήσουν από την αρχή μέχρι το τέλος, συμβαίνει μόνο κάθε 10.000 με 100.000 χρόνια σε έναν γαλαξία στο μέγεθος του δικού μας Γαλαξία. https://physicsgg.me/2019/09/26/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%bd%cf%84%cf%85%cf%80%cf%89%cf%83%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%ae-%ce%bf%cf%80%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%80%ce%bf%ce%af%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7%cf%82/

Μια εντυπωσιακή απεικόνιση μαύρης τρύπας από τη NASA. Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας τον περασμένο Απρίλιο είδαμε την πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας ή πιο συγκεκριμένα αυτό που υπάρχει γύρω από μια μαύρη τρύπα. Επρόκειτο για την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία του γαλαξία Messier 87 με μάζα 6,5 δισεκατομμύρια φορές την μάζα του Ήλιου και διάμετρο 40 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, σε απόσταση 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Όταν μια μαύρη τρύπα, δεν είναι απομονωμένη αλλά περιβάλλεται από αέριο ή σκόνη, τότε η ύλη αυτή έλκεται με τέτοιο τρόπο που αρχίζει να περιφέρεται γύρω της. Όμως τα πλησιέστερα προς την μαύρη τρύπα στρώματα κινούνται γρηγορότερα και αναπτύσσεται τριβή μεταξύ των διαδοχικών στρωμάτων έτσι ώστε το υλικό να θερμαίνεται και να εκπέμπει έντονο φως. Επομένως στις μαύρες τρύπες που περιβάλλονται από αέρια και σκόνη, δημιουργείται ένας φωτοβόλος δίσκος. Η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία Messier 87, που απέχει 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Το έντονο πορτοκαλί χρώμα που φαίνεται στην φωτογραφία της μαύρης τρύπας είναι ο επονομαζόμενος δίσκος προσαύξησης. Και το μαύρο στο μέσον είναι η σκιά της μαύρης τρύπας. Η σκιά προκαλείται από το φως που κάμπτεται εξαιτίας της βαρύτητας της μαύρης τρύπας και παγιδεύεται στον ορίζοντα των γεγονότων Όμως, η εν λόγω φωτογραφία μαύρης τρύπας, παρότι ένα πραγματικά εντυπωσιακό επίτευγμα της επιστημονικής εφευρετικότητας, είναι σχετικά χαμηλής ανάλυσης. Μια νέα προσομοίωση της ΝASA μας δείχνει τι παραπάνω θα μπορούσαμε να δούμε σε εικόνες υψηλής ανάλυσης μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας (όπως αυτή στο κέντρο του γαλαξία Messier 87): Για την ιστορία, η πρώτη εικόνα προσομοίωσης μιας μαύρης τρύπας, έγινε το 1978 με την βοήθεια ενός υπολογιστή IBM 7040, από τον Γάλλο αστροφυσικό Jean-Pierre Luminet, και μοιάζει αρκετά με την προσομοίωση της NASA: https://physicsgg.me/2019/09/26/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%bd%cf%84%cf%85%cf%80%cf%89%cf%83%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%ae-%ce%bf%cf%80%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%80%ce%bf%ce%af%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7%cf%82/

Υπερμεγέθης μαύρη τρύπα τρώει το ισοδύναμο 4 φεγγαριων κάθε 9 ώρες. Οι αστρονόμοι της NASA και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) εντοπίζουν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία GSN 069, που καταναλώνει τακτικά μεγάλες ποσότητες ύλης. Σύμφωνα με τα πρακτορεία, κάθε εννέα ώρες η μαύρη τρύπα απορροφά ένα τμήμα της ύλης που ζυγίζει σαν τέσσερα Φεγγάρια. Η ανακάλυψη έγινε χρησιμοποιώντας δεδομένα από το παρατηρητήριο ακτίνων Χ του Chandra NASA και το διαστημικό σκάφος ESA με πολλαπλά καθρέφτη ακτίνων Χ. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από αυτά τα δύο παρατηρητήρια διαστήματος, οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να εντοπίσουν την πηγή των επαναλαμβανόμενων εκρήξεων ακτίνων Χ - μια μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία GSN 069, που βρίσκεται 250 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, η μάζα του είναι 400.000 φορές τη μάζα του Ήλιου. Οι αστρονόμοι έχουν σημειώσει στο παρελθόν περιοδικές φωτοβολίδες στην περιοχή μαύρων οπών που ζυγίζουν έως και 10 ηλιακές μάζες αλλά ποτέ δεν είχαν παρατηρηθεί τέτοιες συμπεριφορές σε υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. «Αυτή η συμπεριφορά είναι τόσο πρωτοφανής που έπρεπε να φανταστούμε μια νέα έκφραση για να την περιγράψουμε: ακτινογραφίες τεσσάρων περιοδικών εκρήξεων», λέει ο Giovanni Miniutti από το Κέντρο Αστροβιολογίας του ESA στην Ισπανία. Κατά τη διάρκεια των φωτοβολίδων, η ισχύς ακτίνων Χ γίνεται περίπου 20 φορές ισχυρότερη από ότι σε ήρεμους χρόνους. Η θερμοκρασία ενός αερίου που τείνει σε μια μαύρη τρύπα επίσης αυξάνεται από περίπου 1 εκατομμύριο βαθμούς Φαρενάιτ σε μια ήρεμη περίοδο σε περίπου 2,5 εκατομμύρια κατά τη διάρκεια των εστιών. Η τελευταία θερμοκρασία είναι παρόμοια με τη θερμοκρασία του αερίου που βρίσκεται γύρω από τις πιο ενεργά αναπτυσσόμενες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Η κατανάλωση από ένα καταρρεμμένο αστέρι από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα παρατηρήθηκε νωρίτερα αλλά ποτέ δεν συνοδεύτηκε από επαναλαμβανόμενες εκρήξεις ακτίνων Χ. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η πηγή της ακτινοβολίας ακτίνων Χ είναι ένα αστέρι, το οποίο μια μαύρη τρύπα έσπασε εν μέρει ή τελείως και τώρα καταναλώνει αργά. "Πιστεύουμε ότι η προέλευση της εκπομπής ακτίνων Χ είναι ένα αστέρι που η μαύρη τρύπα έχει μερικώς ή εντελώς σχισθεί και είναι σιγά σιγά καταναλώνει λίγο, "εξηγεί η Margherita Giustini του Κέντρου για την Αστροβιολογία του ESA. Όσο για τις επαναλαμβανόμενες εκτοξεύσεις ακτίνων Χ, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη μελετήσει την προέλευσή τους με τη βοήθεια πρόσθετων δεδομένων και νέων θεωρητικών μοντέλων. https://asgardia.space/en/news/Supermassive-Black-Hole-Eats-the-Equivalent-of-4-Moons-Every-9-Hours

Το πρώτο έγχρωμο βίντεο μιας μαύρης τρύπας. Η ερευνητική ομάδα του EHT (Event Horizon Telescope = Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων, ένα δίκτυο τηλεσκοπίων σε διάφορα μέρη του κόσμου) ήταν αυτή που φωτογράφισε για πρώτη φορά μια μαύρη τρύπα, την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία Messier 87 και απέχει 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. To μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος σε σύγκριση με την τερατώδη μαύρη τρύπα στον γαλαξία M87Τώρα σχεδιάζει την έγχρωμη κινηματογράφηση μιας μαύρης τρύπας σε δράση, και συγκεκριμένα της μαύρης τρύπας που βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία μας. Αυτή τεράστια μαύρη τρύπα καθώς περιστρέφεται παραμορφώνει τον χωροχρόνο και καταβροχθίζει οτιδήποτε κυκλοφορεί γύρω της. Στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να δούμε μια μαύρη τρύπα και μάλιστα σε έγχρωμη ταινία! Αυτό που οι αστρονόμοι μπορούν να κινηματογραφήσουν είναι η ακτινοβολία της ύλης που παγιδεύεται, επιταχύνεται και υπερθερμαίνεται στην γειτονιά της μαύρης τρύπας. Η ερευνητική ομάδα του EHT αναμένεται να προσθέσει στο δίκτυό της επίγεια τηλεσκόπια στην Γροιλανδία, την Γαλλία και την Αφρική και ζήτησε χρηματοδότηση από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ (NSF) για την αποστολή τριών μικρών δορυφορικών τηλεσκοπίων σε τροχιά για να συμπληρωθεί η επίγεια έρευνα. Αυτό θα δημιουργήσει ένα υπέρ-τηλεσκόπιο, ουσιαστικά μεγαλύτερο από τη Γη, ικανό να δημιουργήσει καθαρές εικόνες από την γειτονιά της μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία μας. Ώθηση για να γίνουν όλα τα παραπάνω πραγματικότητα είναι και τα τρία εκατομμύρια δολάρια του βραβείου Breakthrough Φυσικής 2020 που θα μοιρασθούν εξίσου οι 347 επιστήμονες του EHT (8646 δολάρια ο καθένας!) για την πρώτη φωτογράφιση μιας μαύρης τρύπας. Ανάμεσα τους βρίσκεται και ο καθηγητής αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Αριζόνα Δημήτρης Ψάλτης, ο οποίος είχε καθοριστική συμβολή στο επίτευγμα. https://physicsgg.me/2019/09/06/%cf%84%ce%bf-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%bf-%ce%ad%ce%b3%cf%87%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%bf-%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%ce%bc%ce%b9%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7%cf%82-%cf%84%cf%81/

Μαύρη Τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας άρχισε να εκπέμπει… φως. Tον περασμένο Μάιο μια υπερμεγέθης Μαύρη Τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας έγινε 75 φορές πιο λαμπερή μέσα σε δύο ώρες. Η Μαύρη Τρύπα γνωστή και ως Sagittarius A* είναι τέσσερις εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Ωστόσο, παρότι δεν εκπέμπει φως όπως και καμία άλλη Μαύρη Τρύπα άλλωστε, οι επιστήμονες μπόρεσαν να παρατηρήσουν τις αλληλεπιδράσεις της με φωτεινά αστέρια ή σύννεφα σκόνης που την περιβάλλουν. O αστρονόμος Tuan Do του UCLA και οι συνεργάτες του παρακολουθούσαν τον Sgr A* της νύχτα της 13ης Μαΐου, μέσω του τηλεσκοπίου τηλεσκόπιο Keck σε επιστημονική σύνοδο κορυφής στο παρατηρητήριο στο ηφαίστειο Mauna Kea της Χαβάης. Εκεί διαπίστωσαν πως η Sgr A* έδειχνε 75 φορές φωτεινότερη στη ζώνη υπέρυθρης ακτινοβολίας του φάσματος φωτός. To βράδυ εκείνο η υπερμεγέθης Μαύρη Τρύπα έφτασε στα κατά πολύ πιο φωτεινά επίπεδα που έχουν μετρηθεί ποτέ σε μήκος κύματος υπέρυθρων ακτίνων, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσίευσε η ομάδα με επικεφαλής τον Do και δημοσιεύθηκε στο arXiv. «Πιστεύουμε ότι κάτι ασυνήθιστο μπορεί να συμβαίνει φέτος, καθώς η Μαύρη Τρύπα φαίνεται να διαφοροποιείται περισσότερο σε σχέση με τη φωτεινότητα που σχετίζονται με αυτή σε σχέση με τα επίπεδα που έχουμε δει στο παρελθόν», αναφέρεται σε σχετική έκθεση. Η μέγιστη φωτεινότητα ήταν η διπλάσια που έχει καταγραφεί σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη ανώτερη μέτρηση του Sgr A * που έχει γίνει μέσα στα 20 τελευταία χρόνια. Αυτή η ασυνήθιστη λάμψη στον γαλαξιακό πυρήνα προκλήθηκε πιθανότατα από στενές «συναντήσεις» του Sgr A * και των αντικειμένων που το περιβάλλουν, σύμφωνα με την ομάδα. Η άκρη μιας μαύρης τρύπας, που ονομάζεται «ορίζοντας γεγονότων», διαμορφώνεται από έντονες παλιρροϊκές δυνάμεις που «σκίζουν» οτιδήποτε πλησιάζει σε αυτή. Ο ορίζοντας γεγονότων (event horizon) αναφέρεται ως τέτοιος, διότι αν κάτι συμβεί εντός των ορίων του, οι πληροφορίες από αυτό το γεγονός δεν μπορούν να φτάσουν σε ένα εξωτερικό παρατηρητή, καθιστώντας αδύνατο να προσδιοριστεί αν κάτι τέτοιο συνέβη. Μόλις μια μαύρη τρύπα αρχίσει να καταβροχθίζει κοντινά αντικείμενα όπως τα αστέρια ή τα νεφελώματα, τα αντικείμενα αυτά αναφλέγονται στον ορίζοντα της Μαύρης Τρύπας προκαλώντας φως που μπορεί να εντοπιστεί από τα τηλεσκόπια. Αναλυτικότερα, η ύλη που πέφτει σε μια Μαύρη Τρύπα συγκεντρώνεται σε ένα εξαιρετικά θερμό και γρήγορα περιστρεφόμενο δίσκο γύρω από αυτή, πριν εισέλθει εντός της. O δίσκος αυτός είναι γνωστός ως δίσκος προσαύξησης. Η τριβή ανάμεσα σε γειτονικές ζώνες αυτού του δίσκου τον θερμαίνουν τόσο, ώστε να ακτινοβολεί μεγάλη ποσότητα ακτίνων Χ. Η θέρμανση είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και μπορεί να μετατρέψει ακόμα και το 50% της ενέργειας ενός αντικειμένου σε ακτινοβολία. Οι επιστήμονες λένε τώρα ότι ολόκληρο το φαινόμενο διήρκεσε μόλις 2,5 ώρες, θεωρώντας ότι η επίδραση μπορεί να είναι μια καθυστερημένη αντίδραση στο στενό πέρασμα του αστέρα S0-2 το 2018, ή το νέφος σκόνης G2 που πλησίασε τη μαύρη τρύπα το 2014. Η ομάδα περιμένει τώρα τα δεδομένα από άλλα τηλεσκόπια, συμπεριλαμβανομένων των Spitzer και Chandra της NASA, για να κατανοήσει καλύτερα τι συνέβη ακριβώς στον πυρήνα του γαλαξία μας. Επίσης, αναμένεται να προβεί τις επόμενες ώρες σε νέα παρατήρηση. https://www.in.gr/2019/08/14/tech/mayri-trypa-sto-kentro-tou-galaksia-mas-arxise-na-ekpempei-fos/

Μια νέα μαύρη τρύπα Discovery λάμπει όπως σαράντα δισεκατομμύρια Ήλιους. Με τη βοήθεια του πολύ μεγάλου τηλεσκοπίου της ESO (VLT), οι αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι το κέντρο του ελλειπτικού γαλαξία Holmberg 15A φιλοξενεί μια γιγαντιαία μαύρη τρύπα. Το Holm 15A, με τη σειρά του, κυριαρχεί στο σύμπλεγμα των γαλαξιών Abell 85. Μια μαύρη τρύπα που ανήκει στην τάξη υπερμεγέθους συνήθως κάθεται στο κέντρο ενός τεράστιου γαλαξία και έχει μάζα 100.000-10 δισεκατομμυρίων Ήλιων. Οι μαύρες τρύπες που είναι ακόμα μεγαλύτερες - επιστημονικά αποκαλούμενες «υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες», που υπερβαίνουν αυτή τη μέτρηση, βρίσκονται στους κεντρικούς γαλαξίες των τεράστιων γαλαξιακών συστάδων. Μόνο μερικά από αυτά έχουν επιβεβαιωθεί επισήμως Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πρόσφατα μια άλλη υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον υπερβολικό ελλειπτικό γαλαξία Holm 15Α, ο οποίος είναι κεντρικός σε ένα συγκρότημα άνω των 500 γαλαξιών Abell 85. Η ομάδα ερευνητών του Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics και Πανεπιστημιακού Παρατηρητηρίου του Μονάχου που ανακάλυψε αντικείμενο ήταν υπό την ηγεσία του αστρονόμου Kianusch Mehrgan. Υποβλήθηκαν στο περιοδικό The Astrophysical Journal, όπου πρόκειται σύντομα να δημοσιευθούν, για την έρευνα αυτή. «Έχουμε αποκτήσει φασματοσκοπικά δεδομένα ευρέως πεδίου του Holmberg 15A, τον πιο φωτεινό γαλαξία συμπλέγματος του συμπλέγματος γαλαξιών ψυχρού πυρήνα Abell 85, από τον Πολυλειτουργικό Φασματοσκοπικό εξερευνητή (MUSE) της VLT στις 16 Νοεμβρίου 2017 και στις 10 Αυγούστου 2018». σύμφωνα με τους ερευνητές, ορίζοντας την ως την "μαζική μαύρη τρύπα με άμεση δυναμική ανίχνευση στο τοπικό σύμπαν". Η υπερμεγέθη μαύρη τρύπα του Holmberg 15A εκτιμάται ότι έχει μάζα 40 δισεκατομμυρίων φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Εξήγησαν ότι υπερβαίνει τις μαύρες τρύπες στο NGC 4889 (21 δισεκατομμύρια φορές περισσότερο από τον Ήλιο) και το NGC 1600 (17 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο) με έναν ή δύο παράγοντες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι μόνο μία από τις πιο υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες γνωστό σήμερα, αλλά, λαμβάνοντας υπόψη την μεγάλη αστρική μάζα του γαλαξία, το μέγεθος της είναι εκπληκτικά μεγάλο, εκτιμάται ότι είναι 4 έως 9 φορές μεγαλύτερο από το αναμενόμενο. Ο γαλαξίας Holmberg 15A ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του 1930 από τον αστρονόμο Erik Holmberg. Είναι μέρος του αστερισμού Cetus και βρίσκεται περίπου 700 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη. Η μάζα της κεντρικής μαύρης τρύπας των 40 δισεκατομμυρίων ήλιων είναι τρομακτικά και σχεδόν απίστευτα τεράστια - για παράδειγμα, η μάζα της υπερμεγέθης μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία μας Γαλαξία μας εκτιμάται ότι ισούται με μόνο 4 εκατομμύρια ήλιοι. https://asgardia.space/en/news/New-Black-Hole-Discovery-Shines-Like-Forty-Billion-Suns

Εκπληξη! Μεγάλες μαύρες τρύπες στα περιθώρια των μικρών γαλαξιών. Οι μεγάλοι γαλαξίες έχουν μεγάλες μαύρες τρύπες. Οι μικροί γαλαξίες, ωστόσο, έχουν και μεγάλες μαύρες τρύπες. Αυτή είναι μια νέα έρευνα που βρέθηκε σε μικροσκοπικούς νάνους γαλαξίες. Η μελέτη αυτών των τεράστιων μαύρων οπών μπορεί να βοηθήσει τους αστρονόμους να καταλάβουν πώς σχηματίζονται μαύρες τρύπες σε μεγάλους γαλαξίες. Ήταν έκπληξη για τους ερευνητές ότι μερικές από τις μαύρες τρύπες δεν βρίσκονται στο κέντρο των γαλαξιών τους, αλλά μάλλον εμφανίζονται στα περίχωρα. Ο αστρονόμος Amy Reines του Πανεπιστημίου της Μοντάνα μίλησε για τα ευρήματα αυτά στη Διάσκεψη Πρωτοβουλίας Black Hole 2019 στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. "Αντίθετα με τη συμβατική σοφία, οι νάνοι γαλαξίες μπορούν, και τουλάχιστον μερικοί, να έχουν μαζικές μαύρες τρύπες". Αυτές οι μαύρες τρύπες μπορούν να "κρατήσουν ενδείξεις για το σχηματισμό των πρώτων σπόρων μαύρης τρύπας στο πρώιμο σύμπαν". Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στο κέντρο σχεδόν όλων των μαζικών γαλαξιών που ζυγίζουν μεταξύ 100.000 και μερικών κατά το μάζα του Ήλιου και περιλαμβάνει τον Γαλαξία. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ της μάζας του γαλαξία του ξενιστή και της μάζας της μαύρης τρύπας. "Σε γενικές γραμμές, οι μεγαλύτεροι γαλαξίες έχουν μεγαλύτερες μαύρες τρύπες", δήλωσε ο Reines. Το 2011, ο Reines, τότε πτυχιούχος φοιτητής, ανακάλυψε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον νάνο γαλαξία Henize 2-10 που βρίσκεται 30 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη αναζητώντας σημάδια "Η ανακάλυψη αυτή σήμανε ένα εντελώς νέο περιβάλλον για μια μαζική μαύρη τρύπα και με ενθάρρυνε να αναζητήσω περισσότερα αντικείμενα όπως αυτό", ανέφερε. Οι Ράινς και οι συνεργάτες της εξέτασαν έπειτα χιλιάδες γαλαξίες νάνων και βρήκαν περίπου 100 μαζικές μαύρες τρύπες. Οι μαύρες τρύπες "είναι πιθανότατα η κορυφή του παγόβουνου", δήλωσε ο Ρήινς. Επειδή είναι δύσκολο να εντοπιστούν και απαιτούν ιδιαίτερες συνθήκες, μπορεί να υπάρχουν και άλλες μαύρες τρύπες που δεν έχουν ανακαλυφθεί. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, οι ερευνητές χρησιμοποιούν την πολύ μεγάλη σειρά ραδιοτηλεσκοπίων στο Νέο Μεξικό και έχουν ήδη εντοπίσει 39 πιθανές μαύρες τρύπες σε 111 νάνους γαλαξίες. Ο κ. Ρεϊνς δήλωσε ότι τουλάχιστον 14 από αυτούς τους υποψηφίους είναι πιθανό να είναι μαύρες τρύπες, είπε ο Ράινς. Άλλοι μπορεί να είναι υπολείμματα σουπερνόβα. Η ιδιαιτερότητα στην ανακάλυψη είναι ότι αυτές οι μαύρες τρύπες φαίνεται να "περιπλανώνται γύρω από τα περίχωρα των γαλαξιών τους", δήλωσε ο Ρέινς. "Αυτό δεν έχει δει ποτέ πριν." Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι μαύρες τρύπες έχουν χτυπηθεί από μια συγκέντρωση γαλαξιών ή από τη συγχώνευση δύο μικρότερων μαύρων τρυπών. Η έρευνα "εντοπίζει ένα νέο και μοναδικό πληθυσμό [μαύρων οπών] που μπορεί να χάθηκαν από άλλες τεχνικές επιλογής", λέει ο αστροφυσικός Vivienne Baldassare του Πανεπιστημίου Yale, ο οποίος χρησιμοποιεί άλλες τεχνικές για την αναζήτηση μαύρων οπών στους νάνους γαλαξίες. οι μαύρες τρύπες σε μικρότερους γαλαξίες θα τους βοηθήσουν να καταλάβουν πώς οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες σε μεγάλους γαλαξίες αυξήθηκαν στο μέγεθος τους με την πάροδο του χρόνου. Μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι όταν οι γαλαξίες των ξενιστών συγχωνευθούν, οι μάζες των μαύρων οπών προστίθενται μαζί. Ένας άλλος είναι ότι ήταν υπερμεταβλητές για να ξεκινήσω. Οι νάνοι γαλαξίες είναι γενικά αρκετά μικροί και δεν έχουν περάσει από πολλές συγχωνεύσεις και έτσι μπορεί να περιέχουν κειμήλια αρχαίων τεράστιων μαύρων τρυπών. Παρατηρώντας πόσο μεγάλα μπορούν να πάρουν οι μαύρες τρύπες μπορούν να επιτρέψουν στους επιστήμονες να βρουν συνδέσεις ανάμεσα στις υπερμεγέθεις τρύπες του σύμπαντος και στους αρχαίους ομολόγους τους. https://asgardia.space/en/news/Surprise-Big-Black-Holes-on-the-Fringes-of-Small-Galaxies

Στολισμένη σκοτεινή πηγή της αέναης δημιουργίας ; «Παουέχι» (Pōwehi:), που στα χαβανέζικα σημαίνει «στολισμένη σκοτεινή πηγή της αέναης δημιουργίας» (ή «στολισμένη απύθμενη σκοτεινή δημιουργία»), είναι το όνομα που προτείνει ο καθηγητής γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης Λάρι Κιμούρα για την πρώτη μαύρη τρύπα που φωτογραφήθηκε από το Event Horizon Telescope (ΕΗΤ), όπως ανακοινώθηκε στις 10 Απριλίου. Μερικοί από τους αστρονόμους που συμμετείχαν στη φωτογράφηση, συμφώνησαν με την προτεινόμενη ονομασία, αλλά τον τελικό λόγο θα έχει η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU), που βαφτίζει τα ουράνια σώματα και άλλα διαστημικά φαινόμενα. Η πρόταση για χαβανέζικο όνομα έγινε με το σκεπτικό ότι δύο από τα συνολικά οκτώ διασυνδεμένα τηλεσκόπια του ΕΗΤ, τα James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) και Submillimeter Array (SMA), βρίσκονται στη Χαβάη, στο όρος Μαουνακέα. Δεν είναι σαφές κατά πόσο οι περισσότεροι από 200 επιστήμονες του ΕΗΤ συμφωνούν με τη χαβανέζικη ονομασία, η οποία παραπέμπει στην αρχαία μυθολογική παράδοση για τη δημιουργία του (χαβανέζικου) σύμπαντος. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο γαλαξία Messier 87 και φωτογραφήθηκε, ονομάζεται μέχρι σήμερα Μ87* (το όνομα του γαλαξία της), ενώ έχει και άλλες… «βαρετές» ονομασίες, όπως NGC 4486, UGC 7654, Arp 152 και 3C 274, ανάλογα με τον κατάλογο που ανήκει και που μόνο οι αστρονόμοι καταλαβαίνουν. Ο ίδιος γαλαξίας -και η ίδια μαύρη τρύπα του – μπορεί να έχει πολλά διαφορετικά ονόματα. Η Διεθνής αστρονομική Ένωση, που ιδρύθηκε το 1919, ακολουθεί αυστηρούς κανόνες για την ονοματοδοσία γαλαξιών, άστρων, πλανητών, δορυφόρων και αστεροειδών, αλλά δεν υπάρχουν ανάλογα πρωτόκολλα για τις μαύρες τρύπες μέχρι σήμερα, εν μέρει επειδή ποτέ έως τώρα δεν είχε γίνει άμεση παρατήρηση τους. Συχνά πέρα από τις αλφαριθμητικές ονομασίες, ένα αντικείμενο του διαστήματος διαθέτει κι ένα πιο εύηχο και «πιασάρικο» εγκεκριμένο όνομα. Για παράδειγμα, ο γαλαξίας Μ104 λέγεται και «Γαλαξίας Σομπρέρο», επειδή θυμίζει το ομώνυμο καπέλο, ενώ το νεφέλωμα Barnard 3 ονομάζεται και «Αλογοκεφαλή», επειδή μοιάζει με κεφάλι αλόγου. Οπότε το ερώτημα είναι κατά πόσο άλλοι επιστήμονες θα συναινέσουν να χρησιμοποιούν το προτεινόμενο χαβανέζικο όνομα για τη μαύρη τρύπα Μ87 και επίσης αν η Διεθνής Αστρονομική Ένωση θα συμφωνήσει. https://physicsgg.me/2019/04/13/%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%b7-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae-%cf%80%ce%b7%ce%b3%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b1%ce%ad%ce%bd%ce%b1%ce%b7%cf%82-%ce%b4/

H 29χρονη επιστήμονας πίσω από τη φωτογραφία της μαύρης τρύπας. Διεθνή αναγνώριση μέσα σε λίγες ώρες απέκτησε η 29χρόνη προγαμματίστρια, Κέιτι Μπούμαν, για τη συμμετοχή της στην ανάπτυξη του αλγορίθμου που «συνέθεσε» τη πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας. Η Μπούμαν, η οποία ξεκίνησε να γράφει τον αλγόριθμο πριν από τρία χρόνια, ενώ ακόμα φοιτούσε στο MIT, ηγήθηκε του τμήματος που είχε αναλάβει την ανάπτυξη του προγράμματος για τη «σύνθεση» της φωτογραφίας εφικτή. Η φωτογραφία, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, δείχνει ένα «στεφάνι» από σκόνη και αέρια, 500 εκατομμύρια τρισεκατομμύρια μακριά από τη Γη. Για την Μπούμαν, η φωτογραφία ήταν η πραγμάτωση μίας προσπάθειας που μέχρι τώρα θεωρείτο αδύνατη.O αλγόριθμος που δημιούργησε η 29χρονη χρειάστηκε 5 petabytes δεδομένων, δηλαδή περίπου 5,2 εκατομμύρια gigabytes! Ξεκίνησε να δημιουργεί τον αλγόριθμο πριν τρία χρόνια, όταν ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT). Εκεί ήταν επικεφαλής του εγχειρήματος, βοηθούμενη από μια ομάδα που αποτελούνταν από επιστήμονες του Εργαστηρίου Πληροφορικής και Τεχνητής Νοημοσύνης του MIΤ, του Χάρβαρντ – Σμισθόνιαν Κέντρου για την Αστροφυσική και του αστρονομικού Παρατηρητηρίου Haystack του MIT. Η εικόνα, την οποία κατέγραψε το μεγάλο Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope-EHT), μεταδόθηκε μέσα από τον αλγόριθμο της Μπούμαν. Με εμφανή ενθουσιασμό η 29χρόνη φωτογραφήθηκε τη στιγμή που «φόρτωνε» τη φωτογραφία στον υπολογιστή της. «Βλέπω τον υπολογιστή μου με δέος, καθώς η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας που δημιούργησα είναι στη διαδικασία της επανακατασκευής», έγραψε στην ανάρτηση της η Μπούμαν. Katie Bouman 19 ώρες πριν Watching in disbelief as the first image I ever made of a black hole was in the process of being reconstructed. Η ίδια η Μπούμαν, πλέον επίκουρη καθηγήτρια πληροφορικής και μαθηματικών στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας, επιμένει πως όλη η ομάδα που την βοήθησε αξίζει παρόμοιο έπαινο Στην ομάδα συμμετείχαν πάνω από 200 επιστήμονες, τα τηλεσκόπια που χρησιμοποιήθηκαν για την καταγραφή της εικόνας βρίσκονταν σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, όπως η Ανταρκτική και η Χιλή. «Κανένας από εμάς δε θα μπορούσε να το κάνει αυτό μόνος του», είπε στο CNN. «Έγινε πραγματικότητα επειδή συνεργάστηκαν πολλοί άνθρωποι από πολλά διαφορετικά επιστημονικά υπόβαθρα» Προφανώς ως απάντηση στα διαδοχικά δημοσιεύματα που την αποθεώνουν λίγες ώρες αργότερα έγραψε στον λογαριασμό της στο Facebook. «Κανένας αλγόριθμος και κανένας άνθρωπος δεν έφτιαξε αυτή την εικόνα. Χρειάστηκε το εκπληκτικό ταλέντο μιας ομάδας επιστημόνων από όλον τον πλανήτη και πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς προκειμένου να εξελιχθούν τα όργανα, να υπάρξει επεξεργασία των δεδομένων, να προοδεύσουν οι μέθοδοι οπτικοίησης και οι τεχνικές ανάλυσης, όλα αυτά που ήταν απαραίτητα για να καταφέρουμε αυτό το φαινομενικά αδύνατο βήμα. Ήταν μεγάλη μου τιμή και αισθάνομαι τόσο τυχερή που μου δόθηκε η ευκαιρία να δουλέψω μαζί σας», γράφει η Μπούμαν. Την ίδια και το επίτευγμά της χαιρέτισαν επίσης το ΜΙΤ και το Smithsonian στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- ωστόσο η ίδια, επίκουρη καθηγήτρια computing και μαθηματικών επιστημών στο California Institute of Technology, επέμεινε πως συγχαρητήρια αξίζει εξίσου και η ομάδα που τη βοήθησε, καθώς στην προσπάθεια συμμετείχαν πάνω από 200 επιστήμονες, σε τηλεσκόπια από την Ανταρκτική ως τη Χιλή. «Κανείς από εμάς δεν θα μπορούσε να το κάνει μόνος του» είπε στο CNN. «Υλοποιήθηκε χάρη σε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, με πολλά διαφορετικά υπόβαθρα». Αυτό που έκαναν η Μπούμαν και οι συνεργάτες της ήταν να αναπτύξουν μια σειρά αλγορίθμων οι οποίο μετέτρεψαν τα τηλεσκοπικά δεδομένα στην ιστορική φωτογραφία. Κανένα τηλεσκόπιο στον κόσμο δεν είναι αρκετά ισχυρό για να πιάσει την εικόνα της μαύρης τρύπας, οπότε ένα δίκτυο οκτώ τηλεσκοπίων στήθηκε για αυτό, μέσω ιντερφερομετρίας. Τα δεδομένα που συνελέγησαν αποθηκεύτηκαν σε εκατοντάδες σκληρούς δίσκους, που μεταφέρθηκαν σε κέντρα επεξεργασίας στη Βοστώνη των ΗΠΑ και τη Βόννη της Γερμανίας. Η μέθοδος της Μπούμαν για την επεξεργασία των δεδομένων ήταν κεφαλαιώδους σημασίας για τη δημιουργία της εικόνας. Η ίδια ηγήθηκε μιας διαδικασίας δοκιμών, κατά την οποία πολλαπλοί αλγόριθμοι με «διαφορετικές υποθέσεις ενσωματωμένες σε αυτούς» επιχείρησαν να ανακτήσουν μια εικόνα από τα δεδομένα. Εν τέλει, τα αποτελέσματα των αλγορίθμων αναλύθηκαν από τέσσερις διαφορετικές ομάδες για σκοπούς επαλήθευσης. «Είμαστε ένα χωνευτήρι αστρονόμων, φυσικών, μαθηματικών και μηχανικών, και αυτό χρειάστηκε για να επιτύχουμε κάτι που κάποτε θεωρούσαν αδύνατον» είπε η ίδια.Ο αλγόριθμος της Μπούμαν και άλλοι χρησιμοποιήθηκαν για την απομάκρυνση του «θορύβου» από τα δεδομένα ώστε να προκύψει η εικόνα. Τα τελευταία χρόνια η Μπούμαν διηύθυνε τη διαδικασία επικύρωσης εικόνων και την επιλογή των παραμέτρων imaging. «Αναπτύξαμε τρόπους να δημιουργούμε συνθετικά δεδομένα και χρησιμοποιήσαμε διαφορετικούς αλγορίθμους, δοκιμάζοντας στα τυφλά για να δούμε αν μπορούσαμε να ανακτήσουμε μια εικόνα» είπε στο CNN. «Δεν θέλαμε απλά να αναπτύξουμε έναν αλγόριθμο. Θέλαμε να αναπτύξουμε πολλούς διαφορετικούς, με διαφορετικές υποθέσεις ενσωματωμένες σε αυτούς.. Αν όλοι ανακτούν την ίδια γενική δομή, αυτό αυξάνει την αυτοπεποίθησή σου» https://physicsgg.me/2019/04/13/%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%b7-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae-%cf%80%ce%b7%ce%b3%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b1%ce%ad%ce%bd%ce%b1%ce%b7%cf%82-%ce%b4/

Δημήτρης Ψάλτης: επιβεβαιώθηκε ξανά η θεωρία του Αϊνστάιν. Ένας Έλληνας επιστήμονας της διασποράς, ο Δημήτρης Ψάλτης, καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνας, διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στο νέο μεγάλο Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope-EHT), που πήρε την πρώτη εικόνα από μια μαύρη τρύπα. Η τερατώδης μαύρη τρύπα, στον γαλαξία Μessier 87, έχει διάμετρο περίπου 40 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων (τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη Γη) και βρίσκεται σε απόσταση 500 εκατομμυρίων τρισεκατομμυρίων χιλιομέτρων. Ο Δ. Ψάλτης και οι συνεργάτες του ανέλαβαν -για πρώτη φορά σε τέτοια αστροφυσική κλίμακα- να εξετάσουν κατά πόσο η εικόνα της μαύρης τρύπας επαληθεύει τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Γι’ αυτό το σκοπό αυτό ανέπτυξαν τα σχετικά «τεστ» και κατέληξαν στη σημαντική διαπίστωση ότι ο Αϊνστάιν για μια ακόμη φορά δικαιώθηκε, καθώς η εικόνα της μαύρης τρύπας τελικά ταιριάζει πολύ καλά στις προσομοιώσεις που είχαν προηγηθεί με βάση τη θεωρία. Αμέσως μετά τη σημερινή ανακοίνωση, ο ελληνικής καταγωγής αστροφυσικός, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, δήλωσε: «Το Τηλεσκόπιο ΕΗΤ για πρώτη φορά μας επέτρεψε να ελέγξουμε τις προβλέψεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν γύρω από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στα κέντρα γαλαξιών. Το μέγεθος και η σκιά (σ.σ. της μαύρης τρύπας του γαλαξία Μ87 που φωτογραφήθηκε) επιβεβαιώνει τις ακριβείς προβλέψεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν, αυξάνοντας έτσι την εμπιστοσύνη μας σε αυτή τη θεωρία που έχει κλείσει ένα αιώνα. Η απεικόνιση μιας μαύρης τρύπας είναι μόνο η αρχή της προσπάθειας μας να αναπτύξουμε νέα εργαλεία που θα μας επιτρέψουν να ερμηνεύσουμε τα άκρως πολύπλοκα δεδομένα της φύσης». Ο Δημήτρης Ψάλτης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1970 και πήρε το πτυχίο Φυσικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1992. Έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις (1997) και υπήρξε μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, στο Πανεπιστήμιο ΜΙΤ και στο Ινστιτούτο Προωθημένων Μελετών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, ενώ -μεταξύ άλλων διακρίσεων- έχει βραβευθεί από το Ίδρυμα Μποδοσάκη (2005). Από το 2003 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, όπου σήμερα είναι καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής. Οι έρευνές του εστιάζονται στον έλεγχο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Αϊνστάιν σε κοσμική κλίμακα, μελετώντας κυρίως τις μαύρες τρύπες και τους αστέρες νετρονίων. Ο κ. Ψάλτης ασχολείται με το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων από τα πρώτα στάδιά του. Με την ερευνητική ομάδα του στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας ανέπτυξε τα τεστ της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, που το τηλεσκόπιο ΕΗΤ πραγματοποιεί. Επίσης έχει αναπτύξει αλγόριθμους προσομοίωσης σε υπολογιστές, που προέβλεψαν εκ των προτέρων πώς θα μοιάζουν οι πρώτες εικόνες από τις μαύρες τρύπες. Εκτός από το ΕΗΤ, είναι μέλος στις επιστημονικές ομάδες των αποστολών LOFT του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και NICER της NASA, καθώς του επιστημονικού συμβουλευτικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Βόννη. https://physicsgg.me/2019/04/10/%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%ae%cf%84%cf%81%ce%b7%cf%82-%cf%88%ce%ac%ce%bb%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%b2%ce%b5%ce%b2%ce%b1%ce%b9%cf%8e%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%ce%be%ce%b1%ce%bd%ce%ac-%ce%b7/

Αυτή είναι η πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας έχουμε τη δυνατότητα να δούμε την πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας ή μάλλον το τι υπάρχει γύρω από μια μαύρη τρύπα, αφού οι μαύρες τρύπες είναι στην πραγματικότητα αόρατες, καθώς απορροφούν οτιδήποτε εντός τους, ακόμη και το φως. Πρόκειται για την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία που ονομάζεται Messier 87 ή Α της Παρθένου, έχει μάζα 6,5 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από την μάζα του Ήλιου(!) και διάμετρο 40 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα (τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη Γη). O γαλαξίας Μ87 απέχει 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Τις εικόνες παρουσίασε η συνεργασία Event Horizon Telescope που αποτελείται από ένα δίκτυο τηλεσκοπίων σε διάφορα μέρη του κόσμου. Η διασύνδεση των τηλεσκοπίων ισοδυναμεί με ένα τεράστιο εικονικό τηλεσκόπιο με μέγεθος σχεδόν όσο η Γη. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται αρκετή δυνατότητα μεγέθυνσης, ώστε να απεικονισθεί η περιοχή γύρω από μια μαύρη τρύπα, ιδίως του λεγόμενου «ορίζοντα γεγονότων», δηλαδή της «περιμέτρου» πέρα από την οποία τίποτε δεν μπορεί να δραπετεύσει, ούτε το φως (γι’ αυτό, άλλωστε, μια μαύρη τρύπα λέγεται…μαύρη). Αυτό που ανιχνεύει το υπερ-τηλεσκόπιο Event Horizon είναι η ακτινοβολία που εκπέμπει η μαύρη τρύπα, καθώς οι διεργασίες που εξελίσσονται εντός της προϋποθέτουν θερμοκρασίες που μετρώνται σε δισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Τα επιμέρους τηλεσκόπια συγκεντρώνουν δεδομένα από την παρατήρηση, τα οποία κατόπιν τροφοδοτούνται σε πανίσχυρους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η Τεχνητή Νοημοσύνη αναλαμβάνει να επεξεργαστεί τάχιστα ωκεανούς πληροφοριών και να συνθέσει εικόνες. Αυτές είναι και οι «φωτογραφίες» από την μαύρη τρύπα Μ87* που αποκαλύπτονται σήμερα. https://physicsgg.me/2019/04/10/%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%ae-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%cf%80%cf%81%cf%8e%cf%84%ce%b7-%cf%86%cf%89%cf%84%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%af%ce%b1-%ce%bc%ce%b9%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%8d/

Νέα μαύρη τρύπα ανακαλυφθηκε στο κέντρο του γαλαξία μας. Υπάρχει μια μαύρη τρύπα κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας. Μια ομάδα ιαπωνικών αστρονόμων χρησιμοποίησε το τηλεσκόπιο ALMA στη Χιλή για να καταγράψει λεπτομέρειες μιας άγνωστης δομής κοντά στο κέντρο του Γαλαξία και διαπίστωσε ότι είναι μια μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας. Η μαύρη τρύπα που βρέθηκε πρόσφατα μπορεί να είναι μία από τις περισσότερες από 100 εκατομμύρια μαύρες τρύπες στον γαλαξία μας. Δεν είναι τόσο μαζική όσο η υπερμεγέθη μαύρη τρύπα τεσσάρων εκατομμυρίων ηλιακών μαζών που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του γαλαξία μας, αλλά εξακολουθεί να είναι ισχυρή, με μάζα 30.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου. Οι αστρονόμοι γενικά διαιρούν τις μαύρες τρύπες σε δύο κατηγορίες - μικρές, περίπου πενταπλάσιες από τη μάζα του ήλιου, ή υπερμεγέθους, εκατομμύρια φορές τη μάζα του ήλιου. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, έχουν βρει ενδείξεις μαύρων οπών ενδιάμεσης μάζας, 100-100.000 μάζα του ήλιου. Ωστόσο, μέχρι τώρα, δεν είχαν κατορθώσει να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη μιας τέτοιας μαύρης τρύπας. Επειδή οι μαύρες τρύπες έχουν μια τόσο ισχυρή βαρυτική δύναμη που παγιδεύουν όλα όσα περνούν από αυτά, συμπεριλαμβανομένου του φωτός, οι αστρονόμοι έπρεπε να συμπεράνουν την ύπαρξή τους και να υπολογίσουν τη μάζα τους από την βαρυτική έλξη που εκτίθενται από άλλα αντικείμενα. Σε αυτή την περίπτωση, η μαύρη τρύπα ανιχνεύθηκε λόγω των επιδράσεών της σε ένα διαστρικό καυσαέριο, HCN-0.009-0.044. Βλεποντας ότι το σύννεφο κινείται περίεργα κοντά στο κέντρο του Γαλαξία, οι αστρονόμοι του Εθνικού Αστρονομικού Παρατηρητηρίου της Ιαπωνίας χρησιμοποίησαν το ALMA για τη διεξαγωγή παρατηρήσεων υψηλής ανάλυσης, διαπιστώνοντας ότι το σύννεφο στροβιλίζεται γύρω από ένα αόρατο μαζικό αντικείμενο. "Οι λεπτομερείς κινηματικές αναλύσεις αποκάλυψαν ότι μια τεράστια μάζα, 30.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου, συγκεντρώθηκε σε μια περιοχή πολύ μικρότερη από το ηλιακό μας σύστημα", δήλωσε ο κύριος συντάκτης της μελέτης Shunya Takekawa. "Αυτό και η έλλειψη οποιουδήποτε παρατηρούμενου αντικειμένου σε αυτή τη θέση υποδηλώνει έντονα μια μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας. Αναλύοντας άλλα ανώμαλα σύννεφα, ελπίζουμε να εκθέσουμε άλλες ήσυχες μαύρες τρύπες. " Τα ευρήματα των ερευνητών δείχνουν ότι παρόμοιες μαύρες τρύπες μπορεί να υπάρχουν, αλλά μέχρι να τις δούμε να επηρεάζουν ένα κοντινό αντικείμενο, ίσως να μην γνωρίζουμε ποτέ ότι υπάρχουν. Οι ερευνητές γνωρίζουν ήδη τις τοποθεσίες πολλών υπερμεγέθων μαύρων οπών, οι οποίες τείνουν να βρίσκονται στα κέντρα των γαλαξιών. Σε αυτή τη μελέτη, οι αστρονόμοι βασίστηκαν στη θεωρία που δηλώνει ότι οι μαύρες οπές ενδιάμεσης μάζας θα συγχωνευτούν μεταξύ τους και θα μεγαλώσουν σε μέγεθος, συλλαμβάνοντας τα γύρω αντικείμενα μέχρι να φτάσουν στο μέγεθος μιας υπερμεγέθης μαύρης τρύπας. Η ανακάλυψή τους υποστηρίζει αυτή τη θεωρία. "Είναι σημαντικό ότι αυτή η ενδιάμεση μαζική μαύρη τρύπα βρέθηκε μόλις 20 έτη φωτός από την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο γαλαξιακό κέντρο", δήλωσε ο Tomoharu Oka, συν-συγγραφέας της μελέτης. "Στο μέλλον, θα πέσει στην υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. όπως και το φυσικό αέριο. Αυτό υποστηρίζει το μοντέλο συγχώνευσης της ανάπτυξης των μαύρων τρυπών. "Τα νέα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο τεύχος του περιοδικού The Astrophysical Journal Letters, που δημοσιεύτηκε στις 20 Ιανουαρίου 2019 στο επιστημονικό περιοδικό. https://asgardia.space/en/news/New-Black-Hole-Discovered-at-the-Center-of-Our-Galaxy

Μια σπάνια ομιλία του Βασίλη Ξανθόπουλου για τις μελανές οπές. O Bασίλης Ξανθόπουλος γεννήθηκε στη Δράμα το 1951 και τελείωσε το Λύκειο το 1969. Πτυχιούχος μαθηματικός του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1973 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Chicago όπου πήρε πτυχία Masters (1976), PH.D. (1978) στη Φυσική. Εκεί υπήρξε μαθητής του μεγάλου Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ (βραβείο Nobel Φυσικής 1983), γνωστού από το ομώνυμο Όριο Chandrasekhar. Δίδαξε στα πανεπιστήμια Montana S.U., Syracuse, Harvard, Chicago και στο ινστιτούτο Max Plank. Διετέλεσε επιμελητής Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1980-82). Από το 1983 και μέχρι τον θάνατό του ο Βασίλης Ξανθόπουλος ήταν καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου διετέλεσε και πρόεδρος τμήματος (1987-90) σε ηλικία μόλις 35 ετών. Συνεισέφερε στη μελέτη των συγκρουόμενων επίπεδων βαρυτικών κυμάτων. Μαζί με τον Τσαντρασεκάρ ανακάλυψαν μία ακριβή λύση για τη σύγκρουση αυτή, κατά την οποία τα βαρυτικά κύματα αλληλεπιδρούν μη γραμμικά και δημιουργούν στη ζώνη αλληλεπιδράσεως μια καμπυλωμένη περιοχή του χωρόχρονου που είναι τοπικώς ισομετρική προς το Κενό Kerr. Η λύση αυτή ονομάζεται σήμερα «λύση Chandrasekhar-Ξανθόπουλου για συγκρουόμενο επιπεδο κύμα». Επίσης, ασχολήθηκε με θέματα Μαθηματικής Φυσικής, ιδίως σχετιζόμενα με την επίλυση μη γραμμικών διαφορικών εξισώσεων που βέβαια χρειάζονται πολύ στη Γενική Σχετικότητα. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει πάνω από 60 πρωτότυπες εργασίες, πάνω από 200 κριτικές εργασιών άλλων επιστημόνων και το μικρό εκλαϊκευτικό βιβλίο «Περί αστέρων και Συμπάντων» (Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης, 1η έκδ.1986). Δολοφονήθηκε στις 27/11/1990 ενω δίδασκε τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για την εκτέλεση πολύπλοκων αλγεβρικών υπολογισμών, σε αίθουσα τερματικών του κεντρικού Η/Υ του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην ίδια επίθεση δολοφονήθηκε επισης και ο μαθηματικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Στέφανος Πνευματικός, ενώ τραυματίσθηκε σοβαρά στο χέρι ο καθηγητής του ΑΠΘ Σωτήριος Περσίδης. Στο βίντεο που ακολουθεί μπορούμε να παρακολουθήσουμε μια καταπληκτική ομιλία του Βασίλη Ξανθόπουλου για τις μελανές οπές στο ΑΠΘ: https://physicsgg.me/2019/01/27/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%cf%80%ce%ac%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%ce%bf%ce%bc%ce%b9%ce%bb%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%af%ce%bb%ce%b7-%ce%be%ce%b1%ce%bd%ce%b8%cf%8c%cf%80%ce%bf%cf%85/

NASA: Μαύρη τρύπα ρουφάει άστρο. Ένα εκπληκτικό φαινόμενο απαθανάτισε η NASA δίνοντας στη δημοσιότητα ένα εκπληκτικό βίντεο . Ένα άστρο που είχε την ατυχία να πλησιάσει το λημέρι μιας μαύρης τρύπας τεντώνεται σαν μακαρόνι καθώς καταβροχθίζεται από κοσμικό τέρας. Το μακάβριο φαινόμενο καταγράφηκε σε έναν γαλαξία που απέχει 290 εκατομμύρια έτη φωτός και είναι το πλησιέστερο συμβάν «παλιρροϊκής διατάραξης» που έχει καταγραφεί εδώ και μια δεκαετία, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση «Nature». Όταν ένα άστρο ή άλλο μεγάλο αντικείμενο πλησιάσει μια μαύρη τρύπα, η πλευρά που κοιτάει προς την τρύπα δέχεται μεγαλύτερη βαρυτική έλξη από ότι η πίσω πλευρά. Η ανισορροπία αυτή δημιουργεί ισχυρές παλιρροϊκές δυνάμεις που παραμορφώνουν το άστρο σε μακρόστενο σχήμα και τελικά το διαλύουν. Η παλιρροϊκή διατάραξη, γνωστή και ως «σπαγγετοποίηση», έχει παρατηρηθεί ελάχιστες φορές μέχρι σήμερα. Οι τελευταίες παρατηρήσεις «είναι μια από τις καλύτερες ευκαιρίες που είχαμε ως τώρα για να κατανοήσουμε όταν μια μαύρη τρύπα διαλύει ένα άστρο» λέει ο Τζον Μίλερ του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης. Το υλικό που διαρρέει από το άστρο πλησιάζει τη μαύρη τρύπα και κινείται σπειροειδώς γύρω της, σχηματίζοντας ένα δίσκο υλικού που ονομάζεται δίσκος συσσώρευσης. Καθώς περιστρέφεται, το υλικό αυτό θερμαίνεται λόγω τριβής, φτάνει σε ακραίες θερμοκρασίες και εκπέμπει ακτίνες Χ. Η ακτινοβολία αυτή καταγράφηκε με μια πληθώρα επίγειων και διαστημικών τηλεσκοπίων στην τελευταία μελέτη. Οι μετρήσεις, που πραγματοποιήθηκαν σε πολλά μήκη κύματος, δείχνουν ότι η μαύρη τρύπα τραβά προς το μέρος της τεράστιες ποσότητες αστρικού φαγητού, δεν μπορεί όμως να το φάει όλο μονομιάς. Η θερμότητα που αναπτύσσεται στον δίσκο συσσώρευσης σπρώχνει σημαντικές ποσότητες αερίου προς τα έξω, ένα είδος ανέμου που πνέει από την περιοχή της μαύρης τρύπας προς τα έξω. Ο άνεμος, όμως, φαίνεται ότι δεν φυσά με αρκετά μεγάλη ταχύτητα για να δραπετεύσει από τη θανάσιμη έλξη της μελανής οπής -η καλύτερη εξήγηση για τις παρατηρήσεις είναι ότι ο άνεμος ακολουθεί μια ελικοειδή πορεία και ξαναπέφτει προς τα μέσα. Όπως φαίνεται, το κοσμικό τέρας, που έχει μάζα μερικές εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου, δεν θα αφήσει ούτε ψίχουλο από το δείπνο της, έστω κι αν χρειαστεί μερικά ακόμα χρόνια. Animation του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA εξηγεί το φαινόμενο. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/714149_nasa-mayri-trypa-royfaei-astro-deite-ekpliktiko-vinteo