Δροσος Γεωργιος

Η εξωγήινη γλώσσα μοιάζει με τις ανθρώπινες;Τι απαντούν γλωσσολόγοι και επιστήμονες. Αν υπάρχουν εξωγήινοι και αν ποτέ έλθουν σε επαφή μαζί μας, ποιά γλώσσα άραγε θα μιλούν (αν μιλούν) και κατά πόσο αυτή θα μοιάζει με τις ανθρώπινες, άρα θα είναι κατανοητή; Τα ερωτήματα αυτά τέθηκαν στο τραπέζι του διαλόγου από γλωσσολόγους και άλλους επιστήμονες, οι οποίοι συμμετείχαν σε σεμινάριο – εργαστήριο στο Λος Αντζελες με θέμα «Η γλώσσα στον Κόσμο», που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο. Στην πρωτοβουλία, την οποία είχε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός METI (Messaging Extraterrestrial Intelligence), συμμετείχε και ο διάσημος γλωσσολόγος του ΜΙΤ Νόαμ Τσόμσκι, ο οποίος, παρά την προχωρημένη ηλικία του των 89 ετών, ήταν ένας από τους συγγραφείς σχετικής μελέτης που παρουσιάσθηκε στο σεμινάριο. Ενα βασικό ερώτημα που ζητά απάντηση, είναι κατά πόσο η γλώσσα είναι «καθολική» όχι απλώς στη Γη αλλά στο σύμπαν. Με άλλα λόγια, αν η γλώσσα έχει μια εγγενή δομή, που θα έχει αναπαραχθεί και σε εξωγήινους πολιτισμούς. Αν ναι, τότε οι εξωγήινοι θα μπορούν να διαβάσουν κάποιο μήνυμα που στέλνεται από τη Γη ή, αντίστροφα, οι κάτοικοι της Γης έχουν μια ελπίδα να καταλάβουν κάποιο εξωγήινο μήνυμα. «Γνωρίζουμε ότι μια συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο μεταξύ ανθρώπων και εξωγήινων είναι πολύ απίθανη δεδομένων των μεσοαστρικών αποστάσεων. Δεν περιμένουμε να υπάρχει ένα σύμπαν τύπου ‘Σταρ Τρεκ’, όπου οι περισσότεροι εξωγήινοι είναι ανθρωποειδείς και πολλοί από αυτούς ήδη διαθέτουν ένα ‘καθολικό μεταφραστή’. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει πιθανότητα να καταλάβουμε ο ένας τον άλλο στέλνοντας ραδιο-μηνύματα», αναρωτήθηκε η γλωσσολόγος Σέρι Ουέλς-Τζένσεν, υπεύθυνη του σεμιναρίου και διευθυντικό στέλεχος του METI. Εδώ και δεκαετίες ο Τσόμσκι έχει υποστηρίξει ότι υπάρχει μια «καθολική γραμματική» που συνδέει τις διάφορες γλώσσες του πλανήτη μας. «Ο Τσόμσκι έχει συχνά πει ότι αν ένας Αρειανός επισκεπτόταν τη Γη, θα νόμιζε ότι όλοι μιλάμε διαλέκτους της ίδιας γλώσσας, επειδή όλες οι γήινες γλώσσες μοιράζονται μια κοινή υποκείμενη δομή. Αν όμως οι εξωγήινοι έχουν γλώσσα, θα είναι παρόμοια με τη δική μας; Ιδού το μεγάλο ερώτημα», δήλωσε ο πρόεδρος του ΜΕΤΙ Ντάγκλας Βάκοχ. Δύο από τις μελέτες που παρουσιάσθηκαν στο σεμινάριο (ανάμεσά τους και αυτή που συμμετείχε ο Τσόμσκι), εξέφρασαν αισιοδοξία ότι ακόμη και οι εξωγήινες γλώσσες μπορεί να έχουν μια «καθολική γραμματική», με την ίδια ουσιαστικά αρχιτεκτονική που υπάρχει στις γλώσσες της Γης. Το σημείο αυτό αποτελεί αιτία διαμάχης μεταξύ του παλαιότερου προγράμματος αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης SETI και του νεότερου ΜΕΤΙ. Οι επιστήμονες του SETI ανέκαθεν κοροΐδευαν την ιδέα ότι έχει νόημα να σταλούν στο σύμπαν μηνύματα εμπνευσμένα από τις φυσικές γήινες γλώσσες, επειδή ποτέ δεν πίστεψαν ότι είναι δυνατό να γίνουν κατανοητά από τους εξωγήινους. Γι’ αυτό, έστελναν μηνύματα κωδικοποιημένα με βάση τις αρχές των μαθηματικών και της φυσικής, που ελπίζουν ότι θα έχουν συμπαντική ισχύ και θα μπορούσαν να είναι αναγνωρίσιμα από τους εξωγήινους. Από την άλλη, επιστήμονες στο σεμινάριο του METI εξέφρασαν την άποψη ότι ακόμη και μηνύματα όπως ο οπτικός και ακουστικός «χρυσός δίσκος» που ταξιδεύει στο διάστημα με τα «Βόγιατζερ» 1 και 2 της NASA από το 1977, μπορεί εύκολα να παρερμηνευθεί από τους εξωγήινους (αν βέβαια έχουν μάτια και αυτιά…). Το γλωσσολογικό επιστημονικό σεμινάριο ήταν το τρίτο του ΜΕΤΙ. Είχε προηγηθεί το 2016 σύναξη ειδικών που συζήτησαν για τη φύση της εξωγήινης νοημοσύνης, ενώ το 2017 το εργαστήριο εστίασε σε δύο ερωτήματα: «Μπορεί να μας έχουν ήδη ανιχνεύσει οι εξωγήινοι;» και «πώς μπορούμε να ζυγίσουμε τους κινδύνους και τα οφέλη της αποστολής εξωγήινων σημάτων;». https://physicsgg.me/2018/05/28/%ce%b7-%ce%b5%ce%be%cf%89%ce%b3%ce%ae%ce%b9%ce%bd%ce%b7-%ce%b3%ce%bb%cf%8e%cf%83%cf%83%ce%b1-%ce%bc%ce%bf%ce%b9%ce%ac%ce%b6%ce%b5%ce%b9-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%b9%cf%82-%ce%b1%ce%bd%ce%b8%cf%81%cf%8e/

Συνέντευξη της Βίκυ Καλογερά στους φοιτητές …… του τμήματος Φυσικής ΑΠΘ. Η Βίκυ Καλογερά είναι Καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Northwestern. Αποφοίτησε από το τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ το 1992 και πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Illinois στην Urbana- Champaign το 1997. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε τις μεταδιδακτορικές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Harvard. Το 2000 τιμήθηκε με το Clay Postdoctoral Fellowship. Eίναι συν-ιδρύτρια του CIERA (Center for Interdisciplinary Exploration and Research in Astrophysics) το οποίο στοχεύει στην διάδοση της έρευνας και της εκπαίδευσης μέσω ειδικών προγραμμάτων και σεμιναρίων. Η Βίκυ Καλογερά πρόσφατα εξελέγη μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ. Ποιο ήταν το κίνητρο σας για να σπουδάσετε Φυσική; Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αγαπούσα τα Μαθηματικά. Δεν μπορώ να προσδιορίσω κάποιο συγκεκριμένο κίνητρο, απλά είχα κλίση προς τα εκεί. Ο πατέρας μου, αγαπούσε εξίσου τα μαθηματικά πάντα με ενθάρρυνε προς εκείνη την κατεύθυνση, ακόμη και αν ποτέ δεν ακολούθησε μεταλυκειακές σπουδές. Ανακάλυψα την Φυσική στο λύκειο. Είχα έναν εξαίρετο καθηγητή φυσικής που μπορούσε να εξηγήσει οτιδήποτε κατανοητά και ενστικτωδώς αγάπησα ξανά τις θετικές επιστήμες. Ξεκίνησα να διαβάζω βιογραφίες επιστημόνων και εκλαϊκευμένα βιβλία Φυσικής. Αισθανόμουν ότι όλα έμπαιναν σε μια σειρά, κάτι το οποίο μου δημιουργούσε όλο και μεγαλύτερη όρεξη για να διαβάζω περισσότερο και να μαθαίνω ότι χρειάζονταν ώστε να καταλάβω πως οι νόμοι της Φυσικής βρίσκονταν πίσω από οτιδήποτε. Στην Β’ Λυκείου μάλιστα ήμουν 100% πεπεισμένη ότι η Φυσική θα ήταν η πρώτη μου επιλογή. Βέβαια δεν είχα συνειδητοποιήσει ακόμη ότι υπήρχε και ο δρόμος της έρευνας. Αυτό ήρθε αργότερα… Θα θέλαμε πολύ να μας περιγράψετε μια θετική εμπειρία που είχατε κατά την διάρκεια των σπουδών σας στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ. Στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ δύο πράγματα έπαιξαν ρόλο και τα οποία είχαν μεγάλο αντίκτυπο στην μετέπειτα πορεία μου: 1) η αστρονομία, η οποία εξωτερίκευσε την αγάπη μου για την μελέτη του σύμπαντος 2) ο ενθουσιασμός για την έρευνα, θέτοντας ερωτήματα χωρίς να γνωρίζουμε αν θα φτάσουμε ποτέ στην απάντηση. Έμαθα να χτίζω το δρόμο που ήθελα να ακολουθήσω μπροστά μου, αναγνωρίζοντας τα εμπόδια και επαναπροσδιορίζοντας τους στόχους όπου ήταν δυνατόν. Μάλιστα, οι δύο πρώτοι καθηγητές που είχα από τον Τομέα της Αστρονομίας με ενέπνευσαν ακόμη περισσότερο, με τον τρόπο που μετέδιδαν την αγάπη τους για την Επιστήμη αυτή προς εμάς. Έπειτα, γνωρίζοντας και άλλους καθηγητές από τον Τομέα, με έπεισαν ακόμη περισσότερο να συνεχίζω προς την κατεύθυνση εκείνη. Μπορώ να πω πως ήταν μια αρκετά διαφωτιστική εμπειρία για μένα. Τι θεωρείτε ότι έπαιξε αρνητικό ρόλο στις σπουδές σας στο Τμήμα; Έχω τις καλύτερες αναμνήσεις από τις προπτυχιακές μου σπουδές στο ΑΠΘ. Κάθε εμπειρία συνέβαλε θετικά στην μετέπειτα πορεία μου διότι είχα την ευκαιρία να συναναστραφώ με ανθρώπους που εκτιμούσα και εμπιστευόμουν. Είχαμε μια κοινή αντίληψη: “Κάνε ότι καλύτερο, μην αφήσεις τα ελαττώματα σου να σε σταματήσουν”. Αυτό που βρήκα αρκετά αρνητικό και λυπηρό κατά την διάρκεια των σπουδών μου, ήταν η κοινή πεποίθηση καθηγητών και φοιτητών να μην θέλουν να γίνουν καλύτεροι ή να προσπαθήσουν για κάτι καλύτερο. Με δυσαρεστούσε η έλλειψη σεβασμού που έδειχναν στον πανεπιστημιακό χώρο καθώς και τρόποι συμπεριφοράς όπως “ΟΚ, έχω την θέση μου, δεν ενδιαφέρομαι για το τι γίνεται στο Πανεπιστήμιο από εκεί και πέρα”. Ευτυχώς κανένας από τους ανθρώπους που ήταν κοντά μου δεν είχε αυτή την ιδιοσυγκρασία, αν και υπήρχαν περιπτώσεις που με επηρέαζαν αυτού του είδους οι συμπεριφορές κάνοντας με να απομακρυνθώ από εκεί. Πιστεύετε ότι το τμήμα σας έδωσε τα εφόδια στην μετέπειτα επαγγελματική σας πορεία; Αν ναι, ποια πιστεύετε ότι ήταν αυτά; Ναι! Από άποψη ποιότητας του εκπαιδευτικού υλικού, αν είχε κάποιος ισχυρά κίνητρα για μάθηση, μπορούσε να αποκτήσει αρκετές γνώσεις σε πολύ καλό επίπεδο. Τα μαθήματα ενός Αμερικάνικου πανεπιστήμιου, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, για έναν Έλληνα φοιτητή, είναι σχετικά εύκολα. Τι θα συμβουλεύατε στους φοιτητές που θα ήθελαν ν’ ασχοληθούν ερευνητικά με τη Φυσική στο μέλλον; Μην το βάζετε κάτω! Μην συμβιβαστείτε! Η Φυσική ανοίγει πολλές πόρτες, όχι μόνο στον ακαδημαϊκό χώρο αλλά παράλληλα και στον ιδιωτικό τομέα όπως σε ερευνητικά εργαστήρια κλπ. Όμως, κάποιος πρέπει να είναι προετοιμασμένος για να πάει στο εξωτερικό, για τουλάχιστον μερικά χρόνια. Επίσης, να μην ανησυχείτε για την εύρεση εργασίας. Αν σας κάνει χαρούμενους η Επιστήμη αυτή, δίνετε τον καλύτερο σας εαυτό συνεχώς και θα ανταμειφθείτε… Περιοδικό Φαινόμενον, Τεύχος 28, Μάιος 2018 (Το περιοδικό του Τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ. ) https://physicsgg.me/2018/05/28/%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%ad%ce%bd%cf%84%ce%b5%cf%85%ce%be%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b2%ce%af%ce%ba%cf%85-%ce%ba%ce%b1%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b5%cf%81%ce%ac-%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%cf%86%ce%bf/

Νεαρός Eλληνας ερευνητής της διασποράς ρίχνει φως στους νευρώνες επιθετικότητας του εγκεφάλου. Τους εγκεφαλικούς βιολογικούς μηχανισμούς πίσω από την επιθετική συμπεριφορά φωτίζει μια νέα επιστημονική έρευνα με επικεφαλής ένα νέο έλληνα ερευνητή της διασποράς. Η επιθετικότητα είναι μια συμπεριφορά που συναντάται σε όλο το ζωικό βασίλειο και είναι παρούσα στον άνθρωπο από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Όπως όλες οι συμπεριφορές, η επιθετικότητα πηγάζει από τον εγκέφαλο. Μέχρι σήμερα όμως παραμένει σε μεγάλο βαθμό μυστήριο η ταυτότητα των συγκεκριμένων νευρώνων που εμπλέκονται στην επιθετική συμπεριφορά. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Στέφανο Σταγκουράκη του Τμήματος Νευροεπιστήμης του ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, που πειραματίσθηκαν με αρσενικά ποντίκια και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Nature Neuroscience», ανακάλυψαν ότι μια προηγουμένως άγνωστη ομάδα νευρώνων (PMv), που βρίσκεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, παίζει ρόλο-κλειδί στην έναρξη και στην οργάνωση της επιθετικότητας. Μάλιστα, ο Σταγκουράκης και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν στους συγκεκριμένους νευρώνες τη σύγχρονη τεχνική της οπτογενετικής («χειραγώγηση» των γονιδίων μέσω φωτός) και κατάφεραν να ελέγξουν την επιθετικότητα των πειραματόζωων, ενεργοποιώντας ή αναστέλλοντας τη δράση αυτών των εγκεφαλικών κυττάρων. Έτσι, είτε ώθησαν τα ποντίκια να επιτεθούν, είτε αντίθετα «φρέναραν» μια επίθεσή τους. Τα αρσενικά ποντίκια, όπως και άλλα ζώα, συχνά επιτίθενται το ένα στο άλλο με στόχο να επιβληθούν ως ανώτερα στην άτυπη ιεραρχία της κοινωνίας τους. Οι ερευνητές κατόρθωσαν να αντιστρέψουν τους ρόλους, με το να αναστείλουν τη δραστηριότητα των συγκεκριμένων νευρώνων στα κυριαρχικά πειραματόζωα και αντίστροφα να ενεργοποιήσουν τα ίδια εγκεφαλικά κύτταρα στα υποτακτικά ποντίκια, με αποτέλεσμα να επιβεβαιωθεί το ρητό του Ευαγγελίου «ούτως έσονται οι έσχατοι πρώτοι και οι πρώτοι έσχατοι»! «Βρήκαμε ότι ακόμη και μια σύντομης διάρκειας ενεργοποίηση αυτών των νευρώνων PMv μπορεί να πυροδοτήσει μια παρατεταμένη έξαρσή τους, πράγμα το οποίο πιθανώς εξηγεί κάτι που όλοι αναγνωρίζουμε, ότι μετά τη λήξη μιας φιλονικίας το αίσθημα του ανταγωνισμού μπορεί να παραμείνει για πολλή ώρα», δήλωσε κ. ο Σταγκουράκης. Ο Έλληνας ερευνητής σπούδασε μοριακή βιολογία και βιοτεχνολογία στο ΤΕΙ Κρήτης (2005-2009), έκανε μεταπτυχιακά στο Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και τώρα διεξάγει διδακτορική έρευνα στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα. http://www.kathimerini.gr/966587/article/epikairothta/episthmh/nearos-ellhnas-ereynhths-ths-diasporas-rixnei-fws-stoys-neyrwnes-epi8etikothtas-toy-egkefaloy

Ανθρωπος εναντίον μηχανών: Επιτυχής διάγνωση μελανώματος από σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ερευνητές ανέπτυξαν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, που, για πρώτη φορά, είναι καλύτερο και από τους δερματολόγους στη διάγνωση του πιο επιθετικού και θανατηφόρου καρκίνου του δέρματος, του μελανώματος. Πρόκειται για ένα συνεξελικτικό νευρωνικό δίκτυο βαθιάς μάθησης (deep learning convolutional neural network), το οποίο εκπαιδεύθηκε να ανιχνεύει τον καρκίνο, έχοντας προηγουμένως τροφοδοτηθεί με περισσότερες από 100.000 εικόνες κακοήθων μελανωμάτων, καθώς επίσης - για λόγους σύγκρισης- με εικόνες αβλαβών σπίλων. Οι επιστήμονες από τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Χόλγκερ Χένσλε του Τμήματος Δερματολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Annals of Oncology" της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας. Η διαγνωστική αξιοπιστία του συστήματος τεχνητής νοημοσύνης συγκρίθηκε με εκείνη 58 δερματολόγων από 17 χώρες, μεταξύ των οποίων και από την Ελλάδα. Διαπιστώθηκε ότι το σύστημα διέγνωσε περισσότερα μελανώματα (95%) σε σχέση με τους γιατρούς (89%), ενώ είχε και λιγότερες ψευδώς θετικές διαγνώσεις (αθώοι σπίλοι που εσφαλμένα διαγνώσθηκαν ως καρκίνοι). Το σύστημα, το οποίο μιμείται τη λειτουργία του ανθρωπίνου εγκεφάλου, μαθαίνει να γίνεται ολοένα καλύτερο όσες περισσότερες εικόνες βλέπει. Τα περιστατικά μελανωμάτων αυξάνουν συνεχώς, με περίπου 232.000 νέες διαγνώσεις και 55.500 θανάτους κάθε χρόνο διεθνώς. Το μελάνωμα μπορεί να θεραπευθεί, αν διαγνωσθεί έγκαιρα, αλλά δυστυχώς συχνά η διάγνωση γίνεται καθυστερημένα, όταν πια ο καρκίνος έχει προχωρήσει. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι δεν προβλέπουν η τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσει τους δερματολόγους, όμως θα τους βοηθήσει να κάνουν καλύτερες διαγνώσεις στο μέλλον. Προτού πάντως ένα τέτοιο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης βρει ευρεία κλινική εφαρμογή, θα πρέπει πρώτα να λυθούν ορισμένα τεχνικά προβλήματα, όπως η δυσκολία να απεικονισθούν σωστά ορισμένα μελανώματα σε περιοχές όπως τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών ή το κρανίο, με συνέπεια να μειώνεται η ικανότητα του συστήματος να «διαβάζει» τις εικόνες. Διαβάστε την επιστημονική δημοσίευση εδώ. https://academic.oup.com/annonc/advance-article/doi/10.1093/annonc/mdy166/5004443 https://academic.oup.com/annonc/advance-article/doi/10.1093/annonc/mdy166/5004443

Η NASA δημιούργησε εικονικό γραφείο ταξιδιών για… εξωπλανήτες. Όπως κάθε ταξιδιωτικός πράκτορας και κάθε χώρα γνωρίζει, αυτό που θα φέρει περισσότερους τουρίστες σε ένα μέρος, είναι η έξαψη της φαντασίας των υποψηφίων επισκεπτών (του τύπου «ζήσε το μύθο σου...»). Με αυτό το σκεπτικό, η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) εισήλθε στα «χωράφια» των ταξιδιωτικών πρακτόρων και δημιούργησε στο διαδίκτυο ένα «Γραφείο Ταξιδιών για τους Εξωπλανήτες» (Exoplanet Travel Bureau), https://exoplanets.nasa.gov/ με στόχο να εξάψει τη φαντασία των ανθρώπων για άλλους κατοικημένους κόσμους. Το «ταξιδιωτικό γραφείο» έχει ενσωματωθεί στο διαδικτυακό τόπο Exoplanet Exploration της NASA, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην εξερεύνηση πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Ουσιαστικά είναι ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό εργαλείο, το οποίο παρέχει στους επισκέπτες φανταστικές καλλιτεχνικές απεικονίσεις διαφόρων εξωπλανητών, καθώς και μια ωραία συλλογή από «ταξιδιωτικά πόστερ» που μπορούν να «κατεβάσουν» οι χρήστες. Καθώς ολοένα περισσότεροι εξωπλανήτες ανακαλύπτονται, αλλά κανένας δεν έχει φωτογραφηθεί μέχρι σήμερα, ούτε καν έχει αναλυθεί η πιθανή ατμόσφαιρά του, επειδή δεν υπάρχουν ακόμη τέτοιες τεχνικές δυνατότητες, η NASA θέλει να δώσει κάτι παραπάνω στο ευρύ κοινό που «διψάει» για εικόνες. Κάπως έτσι, οι επικοινωνιολόγοι και μερικοί επιστήμονες του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια σκέφθηκαν να «ανοίξουν» ένα ταξιδιωτικό γραφείο, αναμιγνύοντας τα μάλλον βαρετά αστρονομικά και φασματοσκοπικά δεδομένα με μπόλικη δόση καλλιτεχνικής φαντασίας. Η NASA παραδέχεται ότι τα τοπία που παρουσιάζει για τους διάφορους εξωπλανήτες είναι κατά βάση προϊόν φαντασίας, καθώς στην πραγματικότητα ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά γι' αυτούς. Μεταξύ των εξωπλανητικών-τουριστικών προορισμών που διαφημίζονται, είναι οι Trappist-1d, Kepler-16b, Kepler-186f και PSO 13185-22. Τα μελλοντικά πιο ισχυρά διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια θα δώσουν περισσότερες πληροφορίες για τους εξωπλανήτες και ασφαλώς θα τροφοδοτήσουν νέα όνειρα για αυθεντικά εξωτικές... κρουαζιέρες. http://www.kathimerini.gr/966583/article/epikairothta/episthmh/h-nasa-dhmioyrghse-eikoniko-grafeio-ta3idiwn-gia-e3wplanhtes

(TPC) «Soyuz MS-09" Στις 24 Μαΐου 2018 οι ειδικοί της Roskosmos στο Μπαϊκονούρ ολοκλήρωσαν με επιτυχία ένα πολύπλοκο εργο κατασκευής για τον ελλιμενισμό των επανδρωμένων διαστημικών σκαφών (TPC) «Soyuz MS-09" με το χώρο μεταφοράς. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα για την προετοιμασία του πλοίου που θα κυκλοφορήσει την Τρίτη 29 Μαΐου, θα γίνει η επιθεώρηση του πλοίου. Η έναρξη του πυραύλου φορέα «Soyuz-FG» με το TPK «Soyuz MS-09 » έχει προγραμματιστεί για τις 6 του Ιούνη 2018 στις 14:12:41 MSK από τον αριθμό πλατφόρμας 1 ( «Start Γκαγκάριν»)απο το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ. Στο κύριο πλήρωμα ο κοσμοναύτης Σεργκέι Prokopiev(Roskosmos), ο αστροναύτης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) Αλέξανδρος Gerst και η Serina Auñón( NASA). αντίγραφα ασφαλείας τους -ο κοσμοναύτης Όλεγκ Kononenko(Roscosmos), ο αστροναύτης του Οργανισμού Διαστήματος του Καναδά (CSA) ο David Saint-Jacques και η αστροναύτης της NASA Anne McClain. https://www.energia.ru/ru/iss/iss56/photo_05-24.html Το πρώτο drone για μετεωρολογικές παρατηρήσεις πέταξε στην Κίνα. Η Κίνα σχεδίασε και δοκίμασε με επιτυχία το πρώτο της drone εξοπλισμένο με ένα μετεωρολογικό σύστημα παρακολούθησης δεδομένων για να πραγματοποιεί μετεωρολογικές παρατηρήσεις. Το μη επανδρωμένο ιπτάμενο όχημα (UAV) θα ρίξει από υψόμετρο 6.000 μέτρων το σύστημα παρακολούθησης για να μετρήσει τα χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας καθώς πέφτει στο έδαφος. Εκτοξεύοντάς το από αλεξίπτωτο το σύστημα μπορεί να κατέβει με σταθερή ταχύτητα και να συλλέξει δεδομένα, όπως η θερμοκρασία, η υγρασία και η κατεύθυνση του ανέμου και να τα μεταδώσει σε συσκευές στο έδαφος σε πραγματικό χρόνο. Τα συγκεκριμένα συστήματα είναι μικρά και ελαφριά και έχουν υψηλή ακρίβεια. Απαξ και είναι εξοπλισμένα με καλώδιο τροφοδοσίας και δεδομένων, μπορούν να τοποθετηθούν σε οποιοδήποτε μέρος των πτερυγίων, του κάτω μέρους ή της καμπίνας του drone και να δουλέψουν σταθερά και αξιόπιστα με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 70 έως -90 βαθμών Κελσίου. http://www.in.gr/2018/05/24/tech/proto-drone-gia-meteorologikes-paratiriseis-petakse-stin-kina/

Μια μαύρη χήρα ανοίγει νέους ορίζοντες στους ραδιοαστρονόμους. Η πλειονότητα όσων γνωρίζουμε για το σύμπαν προέρχονται από τις παρατηρήσεις των τηλεσκοπίων και την μελέτη των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που παράγουν τα διάφορα αστρονομικά αντικείμενα. Αυτά τα κύματα μπορεί να διασκορπιστούν και να απορροφηθούν καθώς ταξιδεύουν προς τη Γη, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για υλικό που παρεμβάλλεται μεταξύ των άστρων και μεταξύ των γαλαξιών, το οποίο διαφορετικά θα ήταν αόρατο. Τα περιστρεφόμενα αστρικά υπολείμματα που ονομάζονται πάλσαρ είναι γνωστό πως αποτελούν άριστους ανιχνευτές της διαστρικής ύλης. Ένα πάλσαρ παράγει μια δέσμη ραδιοκυμάτων που καθώς περιστρέφεται φαίνεται να αναβοσβήνει, όπως το φως ενός φάρου. Σε μια δημοσίευση στο περιοδικό Nature [Pulsar emission amplified and resolved by plasma lensing in an eclipsing binary], https://www.nature.com/articles/s41586-018-0133-z οι Robert Main et al αναφέρουν ότι το ιονισμένο αέριο κοντά σε ένα πάλσαρ μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την παρατηρούμενη λαμπρότητα του αντικειμένου και να επιτρέψει τους αστρονόμους να μεγεθύνουν την πηγή της εκπομπής. Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην εξήγηση των μυστυριωδών αστροφυσικών σημάτων που είναι γνωστά ως γρήγορες ραδιοφωνικές εκρήξεις (FRB=Fast Radio Burst). Ο Robert Main και οι συνεργάτες του μελέτησαν ένα πάλσαρ που ονομάζεται PSR B1957+20, αλλά είναι ανεπίσημα γνωστό ως η μαύρη χήρα. Ο πάλσαρ και το άστρο-συνοδός του σχηματίζουν ένα δυαδικό σύστημα όπου τα δύο σώματα περιφέρονται γύρω από το κέντρο μάζας τους. Το ίδιο το δυαδικό σύστημα είναι μικροσκοπικό – σχεδόν στο μέγεθος του Ήλιου. Το πάλσαρ απογυμνώνει το άστρο-συνοδό δημιουργώντας έναν ρεύμα σωματιδίων και ένα περιβάλλον νέφος από ιονισμένο και μαγνητισμένο αέριο – γνωστό ως πλάσμα. Οι αστρονόμοι αποδεικνύουν ότι το πλάσμα σχετικά κοντά στο άστρο-συνοδό μπορεί να λειτουργήσει ως φακός, εστιάζοντας τα ραδιοκύματα και ενισχύοντας την παρατηρούμενη λαμπρότητα του άστρου. Εκτός από την ραδιοφωνική ακτινοβολία, το πάλσαρ παράγει ένα ισχυρό ρεύμα σωματιδίων «καταβροχθίζοντας» ύλη από το άστρο-συνοδό του, δημιουργώντας έτσι το ιονισμένο και μαγνητισμένο νέφος στο περιβάλλον του. Για τον λόγο αυτό το συγκεκριμένο πάλσαρ ονομάστηκε μαύρη χήρα – από την αντίστοιχη αράχνη που καταβροχθίζει το αρσενικό μετά το ζευγάρωμα. Από τη σκοπιά ενός παρατηρητή στη Γη, το πάλσαρ επισκιάζεται μία φορά σε κάθε πλήρη περιφορά, καθώς κινείται πίσω από το νέφος του πλάσματος. Οι Main et al χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο διαμέτρου 305 μέτρων William E. Gordon στο παρατηρητήριο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο, για να μελετήσουν το εν λόγω πάλσαρ με εξαιρετική λεπτομέρεια. Οι ερευνητές κατέγραψαν διεξοδικά το πώς η παρατηρούμενη λαμπρότητα του πάλσαρ μεταβάλλεται χρονικά σε πολύ μικρές χρονικές κλίμακες της τάξης των μικροδευτερολέπτων. Αυτό που ανακάλυψαν είναι ότι το πάλσαρ φαίνεται να είναι πολύ λαμπρότερο σε ορισμένα σημεία της τροχιάς του – συγκεκριμένα, στις άκρες του νέφους του πλάσματος, ακριβώς πριν και μετά την έκλειψη του πάλσαρ. Μόνο μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου κάθε φορά, και σε συγκεκριμένες ραδιοσυχνότητες, οι παλμοί μπορούν να φαίνονται έως και 80 φορές πιο φωτεινοί από τον μέσο όρο. Οι ερευνητές υποθέτουν πως το νέφος από πλάσμα δρα ως φακός, ενισχύοντας την παρατηρούμενη λαμπρότητα του πάλσαρ για μικρές περιόδους. Σκεφτείτε το πως ένας μεγεθυντικός φακός εστιάζει το φως, με μια ευρύτερη έννοια: οποιοδήποτε μέσο που προκαλεί την αλλαγή στη διεύθυνση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων μπορεί να χρησιμεύσει ως φακός, και το πλάσμα παίζει τον ρόλο του φακού για τα ραδιοκύματα. Ο Main και οι συνεργάτες του απέδειξαν ότι το φαινόμενο εστίασης από το πλάσμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί έτσι ώστε να μεγεθυνθεί και να μελετηθεί ένα πάλσαρ. Αυτό είναι εντυπωσιακό δεδομένου ότι τα πάλσαρ δεν έχουν διάμετρο μεγαλύτερη από 30 χιλιόμετρα. Παράγουν ραδιοκύματα από μια μαγνητισμένη ατμόσφαιρα γνωστή ως μαγνητόσφαιρα, η οποία περιστρέφεται μαζί με το πάλσαρ. Στην περίπτωση ενός ταχέως περιστρεφόμενου πάλσαρ, όπως η μαύρη χήρα, η μαγνητόσφαιρα εκτείνεται μόνο 100 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του πάλσαρ. Μελετώντας την εξάρτηση της ενίσχυσης των παρατηρούμενων σημάτων από τον χρόνο και την συχνότητα, οι Main et al, συμπέραναν ότι θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν την φυσική μετατόπιση των εκπομπών που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της μαγνητόσφαιρας. Με άλλα λόγια, το φαινόμενο του φακού επέτρεψε τους ερευνητές να μετρήσουν λεπτομέρειες στην κλίμακα του χιλιομέτρου, παρά το γεγονός ότι το πάλσαρ βρίσκεται σε απόσταση 1017 χιλιόμετρα από τη Γη! Είναι σαν να μετράς το πλάτος μιας τρίχας που βρίσκεται στην επιφάνεια του Άρη από την Γη ή το μέγεθος ενός ψύλλου στην επιφάνεια του Πλούτωνα. Το πάλσαρ μαύρη χήρα αποτελεί μια εντυπωσιακή επίδειξη μεγεθυντικού φακού εξαιτίας του πλάσματος, αλλά υπάρχουν κι άλλα αστροφυσικά παραδείγματα αυτού του φαινομένου. Για παράδειγμα, οι μεταβολές στην λαμπρότητα των παρατηρούμενων ραδιοκυμάτων από μακρινές υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες που ονομάζονται κβάζαρ, έχουν αποδοθεί σε φαινόμενου μεγεθυντικού φακού από δομές πλάσματος στον γαλαξία μας, η προέλευση των οποίων δεν έχει κατανοηθεί ακόμα. Το φαινόμενο του φακού εξαιτίας του πλάσματος όχι μόνο ενισχύει την λαμπρότητα των αστρονομικών αντικειμένων, αλλά αποκαλύπτει επίσης κάτι που διαφορετικά θα ήταν αόρατο. Ο εντοπισμός φαινομένων φακού εξαιτίας πλάσματος μπορεί να επιτρέψει στους αστρονόμους να δουν με λεπτομέρεια πολύ βαθύτερα στο σύμπαν, σε σχέση με άλλες μεθόδους. Οι Main et al υποδεικνύουν ότι οι παρατηρήσεις τους θα μπορούσαν να λύσουν το μυστήριο των γρήγορων ραδιοφωνικών εκρήξεων – με διάρκεια της τάξης των χιλιοστών του δευτερολέπτων – που φαίνεται να προέρχονται από μακρινούς γαλαξίες, αλλά είναι αρκετά ισχυρές ώστε να ανιχνεύονται στην Γη. Οι δομές που παρατηρούνται στο πάλσαρ-μαύρη χήρα είναι παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στους παλμούς από μια τουλάχιστον πηγή γρήγορων ραιδιοφωνικών εκρήξεων. Μπορεί δηλαδή το φαινόμενο του φακού εξαιτίας του πλάσματος να ευθύνεται για την ενίσχυση της λαμπρότητας των γρήγορων ραδιοφωνικών εκρήξεων. Οι Main et al ανίχνευσαν φαινόμενα μεγεθυντικού φακού από πλάσμα σε ένα πάλσαρ που μελετάται πάνω από 30 χρόνια, χρησιμοποιώντας ένα τηλεσκόπιο που λειτουργεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Γατί όμως έγινε τώρα αυτή η ανακάλυψη; Διότι η ισχύς των υπολογιστών και της καταγραφής των δεδομένων έχει αυξηθεί δραματικά, οπότε τα παλαιά ραδιοτηλεσκόπια μπορούν να μελετήσουν εξονυχιστικά παλμούς σε μικρότερες χρονικές κλίμακες και σε ένα ευρύτερο φάσμα ραδιοσυχνοτήτων. Ανοίγοντας έτσι νέους δρόμους στην ραδιοαστρονομία. https://physicsgg.me/2018/05/24/%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7-%cf%87%ce%ae%cf%81%ce%b1-%ce%b1%ce%bd%ce%bf%ce%af%ce%b3%ce%b5%ce%b9-%ce%bd%ce%ad%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b6%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b5/

Οταν στη Γη υπήρχε μόνο νερό. Η Γη είναι ένας ενεργός γεωατμοασφαιρικά κόσμος που έχει μετασχηματιστεί πολλές φορές με διαφόρους τρόπους. Εχει διαπιστωθεί ότι οι ήπειροι έκαναν σχετικά αργά την εμφάνιση τους στον πλανήτη και για μεγάλο χρονικό διάστημα που διήρκεσε περίπου 1,5 δισ. έτη οι ήπειροι πέρασαν από πολλά στάδια μορφοποίησης, ενώσεων μεταξύ τους και διαχωρισμών μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση σε αυτή που γνωρίζουμε σήμερα. Ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Ορεγκον πραγματοποίησαν μια νέα μελέτη για την γεωλογική εξέλιξη του πλανήτη μας. Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία η Γη δημιουργήθηκε πριν από περίπου 4,5 δισ. έτη και όπως αναφέρει η νέα μελέτη για περίπου δύο δισ. έτη ήταν ένας υδάτινος κόσμος. Ο μανδύας της Γης ήταν πολύ θερμός και μαλακός και για αυτό δεν μπορούσε να υποστηρίξει την παρουσία ξηράς και πολύ περισσότερο την ύπαρξη οροσειρών. Όμως κάποια στιγμή η θερμοκρασία του μανδύα μειώθηκε επιτρέποντας τα πρώτα κομμάτια ξηράς να αναδυθούν από την θάλασσα. Οι συγκρούσεις αυτών των πρώτων κομματιών ξηράς μεταξύ τους προκάλεσαν την δημιουργία των πρώτων οροσειρών και οροπεδίων στον πλανήτη.. Σύμφωνα με την νέα μελέτη τα πρώτα κομμάτια ξηράς έκαναν την εμφάνιση τους πριν από 2,4 δισ. έτη και 300 εκ. έτη μετά τα κομμάτια αυτά ενώθηκαν σχηματίζοντας την πρώτη παγκόσμια ήπειρο που έλαβε την ονομασία Kenorland. Η παρουσία της ηπείρου προκάλεσε μια σειρά γεωατμοσφαιρικών διεργασιών που οδήγησαν στην απομάκρυνση μεγάλων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και την ταυτόχρονη αύξηση των επιπέδων οξυγόνου. Ετσι άνοιξε ο δρόμος για να κάνουν την εμφάνιση τους στον πλανήτη πιο σύνθετες μορφές ζωής από τις βακτηριακές που υπήρχαν μέχρι τότε μέσα στο νερό. Εκαναν την εμφάνιση τους τα πρώτα άλγη, τα πρώτα φυτά και οι πρώτοι μύκητες και όλα μετά πήραν τον δρόμο τους για να δημιουργηθούν νέες ήπειροι αλλά και να ανθίσει η ζωή στον πλανήτη. http://www.tanea.gr/news/science-technology/article/5566956/otan-sth-gh-yphrxe-mono-nero/

Μιχάλης Μπλέτσας: «Ο κ. Τσίπρας είναι πολιτικός εφιάλτης μου» To παρατηρώ συχνά σε Ελληνες που έχουν περάσει πολλά χρόνια στην Αμερική. Κάτι αλλάζει επάνω τους. Συχνά είναι το ένρινο της προφοράς, τα λευκότερα δόντια, το χαμόγελο που φοριέται πιο συχνά απ’ ό,τι ίσως έπρεπε, η αγκύλωση στη γλωσσική ευχέρεια. Ο Μιχάλης Μπλέτσας με ξάφνιασε διότι έχει μείνει αναλλοίωτος. Τον κοιτάζεις και δεν υπάρχει τίποτα στο πρόσωπο ή στη συμπεριφορά που να μαρτυρά το κύρος που απέκτησε με την εξαιρετικά επιτυχημένη του καριέρα στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και τα πολλά χρόνια παραμονής στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Παραμένει προσηνής, απλός, με χιούμορ, έτοιμος να εκφράσει το συναίσθημά του, έτοιμος να πει έξω από τα δόντια την άποψή του. Η συζήτησή μας ξεκίνησε στους Δελφούς κατά τη διάρκεια του γνωστού συνεδρίου τον Μάρτιο και ολoκληρώθηκε με συνεδρία Skype, μόλις προχθές. Και παρότι δεν προλάβαμε να φάμε, δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι από τότε που άνοιξαν στη Βοστώνη δύο - τρία καλά ελληνικά σουβλατζίδικα, η ποιότητα της ζωής του... ανέβηκε απότομα. Τα πρώτα του λόγια στους Δελφούς ήταν ότι τον ανησυχεί η οπισθοδρόμηση στην εκπαίδευση: «Δεν μιλάμε για στασιμότητα αλλά επιστροφή στο παρελθόν. Αντί να ανοίγουμε τους ορίζοντές μας, κλεινόμαστε στον εαυτό μας. Είναι κρίμα οι άλλοι να προχωρούν και η δική μας πατρίδα να πηγαίνει προς τα πίσω. Τα υπόλοιπα προβλήματα μπορούμε να τα ξεπεράσουμε, αυτό όχι. Το χρέος, όσο κι αν οι οικονομολόγοι το έχουν προτεραιότητα ή οι Ευρωπαίοι έχουν βαρεθεί να ασχολούνται μαζί μας για το θέμα αυτό, εξακολουθεί να είναι ένα πολιτικό ζήτημα. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα βρεθεί μια διευθέτηση. Οταν υποσκάπτεις και υπονομεύεις το εκπαιδευτικό σύστημα, το αποτέλεσμα είναι να καταστρέφεις το μέλλον μιας χώρας». Ελλειψη σχεδίου Για τον κ. Μπλέτσα, οι βασικοί υπαίτιοι είναι οι πολιτικοί: «Δίνουν στον κόσμο αυτό που θέλει χωρίς να βάλουν στη ζυγαριά τα κέρδη και τις απώλειες σε βάθος χρόνου, χωρίς να έχουν στο μυαλό ένα συνολικό σχέδιο. Αν οι Ελληνες θέλουν να πάρουν τα παιδιά τους πάση θυσία ένα πτυχίο, οι πολιτικοί θα τους δώσουν αυτή τη δυνατότητα, δίχως να τους ενδιαφέρει αν υπάρχει κάποιο αντίκρισμα σε αυτόν τον τίτλο σπουδών. Σ’ αυτήν την κατεύθυνση, άλλωστε, εντάχθηκε και η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για τη δημιουργία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Πήραμε δύο ΤΕΙ, τα ενώσαμε. Γιατί είναι αυτό πανεπιστήμιο; Διότι το βαφτίσαμε έτσι, χωρίς να έχουμε εξετάσει πώς αυτό το εγχείρημα μπορεί να γίνει κατά τρόπο σωστό, να έχει ουσία, να έχει αποτέλεσμα και να προσφέρει στην κοινωνία μέσα από την εκπαίδευση. Εχουμε πανεπιστήμια που δεν χρειάζονται, τεχνολογικά ιδρύματα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, δεν πληρούν ούτε τον παλαιό στόχο σύμφωνα με τον οποίο ιδρύθηκαν, ούτε τον καινούργιο. Ποιος είναι αυτός; Η νέα αυτή αποστολή είναι η διά βίου μόρφωση και η παροχή εκπαίδευσης σε επαγγελματίες που χρειάζεται να αλλάξουν πεδίο, με μία θεματολογία που θα ακολουθεί την τεχνολογική πρόοδο, τις εξελίξεις στην επιστήμη και ταυτόχρονα τις ανάγκες στην αγορά». Ο κ. Μπλέτσας συνεχίζει: «Θα σας δώσω ως παράδειγμα τον εαυτό μου που κάνω μια καριέρα εδώ και περίπου 30 χρόνια. Μάλλον ανήκω στην τελευταία γενιά που θα μπορεί να οικοδομήσει μια καριέρα στο ίδιο αντικείμενο χωρίς να περάσει σε ένα άλλο πεδίο. Ενας λοιπόν από τους πιο βασικούς ρόλους της σύγχρονης εκπαίδευσης είναι να βοηθά τους μαθητές και τους φοιτητές να συνειδητοποιήσουν πως η μάθηση θα συνεχίζεται και μετά τις σπουδές τους. Επίσης, θα πρέπει να συμβάλει στην εξέλιξη των επαγγελματιών που πρέπει να εφοδιαστούν με νέες γνώσεις, έτσι ώστε να σταθούν στην απαιτητική αγορά εργασίας. Στο εξωτερικό αυτό γίνεται μέσα από ταχύρρυθμα και βραχύβια μαθήματα που σου δίνουν τις δεξιότητες για να πας σε μια άλλη καριέρα. Δυστυχώς, στην Ελλάδα, αυτό δεν γίνεται καθόλου...». Η παθογένεια Και αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Ο επιστήμων του ΜΙΤ έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: «Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια είναι άντρο ανομίας, μέρη όπου γίνεται ανεκτή ή –χειρότερα ακόμα– καλλιεργείται η βία. Υπάρχουν φαινόμενα κακοδιαχείρισης, ασφυκτικού ελέγχου από τη μεριά του υπουργείου Παιδείας, χωρίς δυνατότητα αυτονομίας και αυτενέργειας ώστε να εφαρμοστούν μέτρα που θα έφερναν την εξυγίανση. Βλέπουμε πρυτάνεις που δίνουν πραγματικούς αγώνες για να αποκτήσουν τα ιδρύματά τους μια εξωστρέφεια, να κάνουν μεταπτυχιακά στα αγγλικά και βλέπουμε το υπουργείο να πετσοκόβει μία μία όλες αυτές τις προσπάθειες. Πρόκειται για μια παθογένεια που θα πρέπει να λάβει τέλος. Συνεπώς, δεν είναι θέμα οικονομικό ούτε θέμα της κρίσης που δεν πάει μπροστά η Παιδεία μας, αλλά εντελώς διαφορετικά ζητήματα». Η κατακλείδα σύμφωνα με τον επιστήμονα: «Ενα κράτος δικαίου πρέπει να στηρίζεται στην παροχή ίσων ευκαιριών στους πολίτες από τη μικρή ηλικία. Εμείς στην Ελλάδα θέλουμε τις ίσες ευκαιρίες να έρχονται προς το τέλος της ζωής. Κυνηγάμε τις συντάξεις. Το βάρος πρέπει να δοθεί στην αρχή, στην εκπαίδευση. Τα παιδιά που δεν προέρχονται από μη προνομιούχο περιβάλλον να μπορούν να διακριθούν πνευματικά, να απολαύσουν τους καρπούς της καλής μόρφωσης, να διεκδικήσουν αργότερα μια καλή θέση στην αγορά εργασίας. Οσο λοιπόν και αν γίνεται φασαρία στην Ελλάδα για το συνταξιοδοτικό, προσωπικά θεωρώ πολύ σημαντικό να μπορεί κάποιος στα παιδικά του χρόνια να εξασφαλίσει τα εφόδια που θα του ανοίξουν τα φτερά. Και σήμερα που η χώρα το έχει περισσότερο ανάγκη από ποτέ, αυτό δεν γίνεται». Τα ιδιωτικά ΑΕΙ – Και για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια; – Είμαι κάθετα ενάντιος στην απαγόρευσή τους, η οποία ισχύει σήμερα. Δεν νομίζω, όμως, ότι μπορούν τώρα να γίνουν οι καταλύτες της μεταμόρφωσης στην Ελλάδα. Η εκπαίδευση είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες μιας πολιτείας. Είναι λάθος να στρεφόμαστε στρατηγικά μόνον στα ιδιωτικά πανεπιστήμια ως παράγοντα βελτίωσης σε μια κατάσταση που θέλει συνολική αντιμετώπιση. Ας δούμε καλύτερα το μοντέλο της Κύπρου. Να εξετάσουμε και το θέμα του εκπαιδευτικού τουρισμού που θα μπορούσε να είναι για τη χώρα μια νέα εκπαιδευτική δραστηριότητα με μεγάλες δυνατότητες. Μακάρι να βρεθεί κάποιος να τα οργανώσει αυτά, διότι δεν είμαστε Αμερική. Εκεί όλα τα μεγάλα πανεπιστήμια βασίζονται σε τεράστια κληροδοτήματα, τα οποία εδώ δεν υπάρχουν. Από τον καιρό του Μετσοβίου έχουμε να δούμε τεράστια δωρεά. Αδιανόητο να μην μπορούν να ψηφίσουν οι Ελληνες της διασποράς. Ζητώ από τον κ. Μπλέτσα ένα σχόλιο για την υπόθεση του Σταμάτη Κριμιζή. «Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας παραίτησης! Eπειδή είχε μια καλή συνεργασία με την υπουργό Αννα Διαμαντοπούλου στο παρελθόν, νόμιζε ότι θα ισχύσει το ίδιο και τώρα. Προσωπικά ήμουν εξαρχής αντίθετος με τη δημιουργία του Οργανισμού. Είχα διαβάσει συνεντεύξεις του υπουργού που έλεγε παλαβομάρες ότι θα χρηματοδοτείτο από έσοδα προερχόμενα από τον ελληνικό δορυφόρο. Φαίνεται ότι ο λόγος ύπαρξης του φορέα αυτού είναι να κάνει ο υπουργός ταξίδια με την ακολουθία του στη Γουιάνα για να δει εκτοξεύσεις. Ειδικά σήμερα θα έπρεπε να εκμεταλλευόμαστε υπάρχουσες δομές στο Δημόσιο και να μην κάνουμε άνευ λόγου καινούργιες. Επίσης, δεν ζητήθηκαν η γνώμη ούτε η συνεισφορά από κάποιες μικρές ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο με επιτυχία. Οσο για τον κ. Κριμιζή, ο οποίος από πατριωτικό καθήκον θεώρησε ότι μπορεί να ηγηθεί μιας προσπάθειας που είναι στα ενδιαφέροντα του, προσέκρουσε στη σημερινή κυβέρνηση και στις σκοπιμότητές της. Μοιραία, λοιπόν, παραιτήθηκε πολύ σύντομα». Μπαίνω στον πειρασμό να τον ρωτήσω τι θα έλεγε στον κατά μερικά χρόνια νεότερό του Αλέξη Τσίπρα, αν είχε την ευκαιρία να καθήσουν στο ίδιο τραπέζι. «Δεν ξέρω αν θα ήθελα να κάτσω στο ίδιο τραπέζι», είναι η αυθόρμητη αντίδρασή του. «Θα σας πω μια ιστορία. Οταν πρωτοήρθα στην Αμερική στις αρχές του ’90, έκανα ένα μεγάλο ταξίδι στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και κατάλαβα πόσο μπροστά ήμασταν εμείς στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Ο κ. Τσίπρας είναι η ενσάρκωση του χειρότερου πολιτικού μου εφιάλτη. Ενας Ελληνας πολιτικός που κοιτάζει προς τη Λατινική Αμερική. Σκέφτεται ότι μακάρι να ήμασταν Βενεζουέλα ή Αργεντινή. Θα ήθελα να του πω να κοιτάξει για πρότυπα στις πιο προηγμένες χώρες». Και συμπληρώνει: «Ξεπερασμένο όραμα» «Ξέρετε, είμαι από τα Χανιά όπου έχουμε το φοβερό προνόμιο με το μεγαλύτερο ποσοστό “όχι” στο δημοψήφισμα. Εχω αδελφικούς φίλους που ψηφίζουν ΣΥριζα. Μιλάω συχνά μαζί τους. Ακούω τι μου λένε. Θλίβομαι για τον κ. Τσίπρα, έναν νέο άνθρωπο που έχει ένα τόσο εφιαλτικό και ξεπερασμένο όραμα για τη χώρα. Δεν πιστεύει στη διάκριση των εξουσιών, στην ελευθερία της οικονομίας, βάζει τη βαρύτητα στον κρατισμό. Αυτό που βρίσκω πιο περίεργο είναι πως ένας άνθρωπος 43 ετών θεωρεί ότι ως πρωθυπουργός και ηγέτης έχει ως κύρια αποστολή του τη δικαίωση των αποτυχημένων ονείρων και προσδοκιών ορισμένων Ελλήνων τρεις γενιές πριν. Ενας ηγέτης πρέπει να πηγαίνει την πατρίδα μπροστά, στην εξέλιξη, να σκέφτεται πώς θα την κάνει να στέκεται στα πόδια της σε έναν κόσμο δύσκολο και απαιτητικό». Ο Μιχάλης Μπλέτσας μόνιμος κάτοικος Βοστώνης πιστεύει ότι οι Ελληνες του εξωτερικού πρέπει να έχουν δικαίωμα ψήφου: «Μου φαίνεται αδιανόητο πως είμαστε μια χώρα ευρωπαϊκή, με μεγάλη διασπορά, η οποία μεγαλώνει ακόμα περισσότερο με τα χρόνια, αλλά δεν μπορεί να ψηφίσει. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι αγαπούν την Ελλάδα και έχουν άποψη για τα πράγματα. Ισως να έχουν μείνει ακόμα κάποιες χώρες της Αφρικής που μπορεί να κάνουμε παρέα στη στέρηση ψήφου που έχουν οι απόδημοι...». «Ενα κράτος δικαίου πρέπει να στηρίζεται στην παροχή ίσων ευκαιριών στους πολίτες από τη μικρή ηλικία. Εμείς στην Ελλάδα, θέλουμε τις ίσες ευκαιρίες να έρχονται προς το τέλος της ζωής. Κυνηγάμε τις συντάξεις», λέει ο Μιχάλης Μπλέτσας. Η συνάντηση Δεν προλάβαμε να γευματίσουμε. Αλλά τον ρώτησα πού προτιμά να τρώει όταν είναι στην Αθήνα. Μου απάντησε ότι θα επισκεπτόταν πολύ άνετα το «Hoocut» για να απολαύσει ωραίο σουβλάκι στην πλατεία της Αγίας Ειρήνης («επιτέλους το καλό πιτόγυρο βγήκε από τις τρύπες και πήγε σε ένα ωραίο μαγαζί»). Δηλώνει επίσης «οπαδός» του Πέσκια, τον οποίον αποκαλεί Χρήστο και όχι Χριστόφορο, διότι τον γνωρίζει από τότε που ο σεφ σπούδαζε στη Bοστώνη και ήταν συμφοιτητής της συζύγου του Μπλέτσα. Για κάτι γρήγορο προτιμά επίσης το «Eat» στο Κολωνάκι, ειδικά το μεσημέρι. Oι σταθμοί του 1967 Γεννιέται στα Χανιά. 1985 Ξεκινάει τις σπουδές του ως ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Αριστοτέλειο. 1990 Πηγαίνει στις ΗΠΑ για να συνεχίσει τις σπουδές του στην πληροφορική στη Βοστώνη. 1996 Γίνεται διευθυντής πληροφορικής του Media Lab, ερευνητικού εργαστηρίου που ανήκει στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης. 2000 Προώθησε στην Πάτμο την ασύρματη ευρυζωνική σύνδεση, ως μέρος ενός εγχειρήματος για τη δικτύωση τόπων χωρίς υποδομή. 2004 O Νίκολας Νεγρεπόντε, επικεφαλής του Media Lab με τον οποίο συνεργαζόταν στενά, ανακοινώνει τον υπολογιστή των 100 δολαρίων. 2006-2009 Επικεφαλής του σχεδιασμού των υποσυ­στημά­των δικτύωσης του υπολογιστή αυτού. 2007 Απονομή βραβείου INDEX για το έργο του. 2010 Ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος του ΟΤΕ. http://www.kathimerini.gr/965221/article/proswpa/geyma-me-thn-k/mixalhs-mpletsas-o-k-tsipras-einai-politikos-efialths-moy

Από την Κρήτη στο κέντρο του σύμπαντος. «Τα μοριακά νέφη είναι η σκηνή πάνω στην οποία εκτυλίσσεται η δημιουργία των άστρων», διαβάζω στην εισαγωγή της διδακτορικής διατριβής της σπουδαίας νέας επιστήμονα Τζίνας Πανοπούλου και σκέφτομαι ότι η ίδια φράση θα μπορούσε να σταθεί και ως εναρκτήρια ενός μυθιστορήματος. Αλλά αυτή είναι η ιδιαιτερότητα του κλάδου της αστροφυσικής, συναρπάζει ακόμα και τους τριτοδεσμίτες. Είχα την ευκαιρία να βουτήξω πρόσκαιρα στα σύννεφα της μεσοαστρικής ύλης, με αφορμή τη μεγάλη διάκριση που απέσπασε η διατριβή της δρος Πανοπούλου από τη Διεθνή Αστρονομική Ενωση (International Astronomical Union-IAU), τον μεγαλύτερο διεθνή οργανισμό αστρονομίας με πάνω από 12.000 μέλη σε 79 χώρες. Η έρευνά της με τίτλο «Αξιολογώντας τον ρόλο των Μαγνητικών Πεδίων στην Αστρική Γένεση» που εκπόνησε στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης (επιβλέπων καθηγητής ο Κώστας Τάσσης), αναδείχθηκε καλύτερη διδακτορική διατριβή για το 2017, στην κατηγορία Interstellar Matter and Local Universe. Η βράβευση θα γίνει τον Αύγουστο, στη Γενική Συνέλευση της IAU στη Βιέννη. «Είναι πολύ μεγάλη τιμή και χαρά για μένα να βλέπω την έρευνά μου να διακρίνεται από μια διεθνή επιτροπή κορυφαίων επιστημόνων!» είπε στην «Κ», από το τμήμα Αστρονομίας του California Institute of Technology, του περίφημου Caltech, όπου εργάζεται σήμερα ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια. Η πορεία της Τζίνας στις επιστήμες είχε τροχιοδρομηθεί ήδη από τα παιδικά της χρόνια στο Ηράκλειο της Κρήτης. «Ημουν πάντα περίεργη, όπως όλα τα παιδιά. Ημουν όμως και τυχερή γιατί είχα υπομονετικούς γονείς που έδιναν χώρο στην περιέργειά μου να αναπτύσσεται. Μου άρεσε να παρατηρώ τα σύννεφα, τα δέντρα, τα έντομα, να μαθαίνω πώς μοιάζει το ηλιακό σύστημα και γιατί φτιάχνονται τα ουράνια τόξα». Ο πατέρας της, καθηγητής Βιολογίας στο πανεπιστήμιο, ξεναγούσε συχνά τις κόρες του στο εργαστήριο και τους έκανε διαλέξεις για το πώς οι μικροοργανισμοί μάχονται ή συνεργάζονται με τα φυτά. Με τον τομέα της αστροφυσικής άρχισε να συνδέεται στο γυμνάσιο, με αφορμή μια εργασία. Επρεπε να διαλέξει ένα θέμα που την ενδιέφερε και αυθόρμητα σκέφτηκε κάτι που από παιδί καθημερινά έβλεπε στο δωμάτιό της, μια αφίσα του ηλιακού συστήματος. Στη διατριβή της την απασχόλησε ένα από τα μεγάλα ερωτήματα στην αστροφυσική, το πώς δημιουργούνται τα άστρα. «Γνωρίζουμε ότι η γέννησή τους συμβαίνει μέσα σε τεράστια σύννεφα από μεσοαστρική ύλη», εξηγεί. «Ομως, η διαδικασία με την οποία το υλικό του σύννεφου συμπυκνώνεται για να κατασκευάσει ένα άστρο αποτελεί άλυτο μυστήριο». Στο διδακτορικό της, η Πανοπούλου μελέτησε τη μορφολογία των νηματοειδών δομών που σχηματίζει το υλικό των μεσοαστρικών νεφών πριν δημιουργήσει αστέρια («αυτές οι δομές μοιάζουν λίγο σαν μακαρόνια σπαγκέτι, είναι μακρουλές και λεπτές»), καθώς και την επίδραση του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία πάνω στα μεσοαστρικά νέφη και τις νηματοειδείς τους δομές. «Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης είχα την ευκαιρία να χρησιμοποιήσω το τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου του Σκίνακα όπου υπάρχει ένα όργανο κατάλληλο για τέτοιου είδους μετρήσεις, ένα πολωσίμετρο. Μέσω αυτών των μετρήσεων, για πρώτη φορά, υπολόγισα τον βαθμό επιρροής του μαγνητικού πεδίου σε ένα πολύ νεαρό σύννεφο». Σήμερα, στο Caltech συνεχίζει την έρευνα γύρω από τη μεσοαστρική ύλη και το μαγνητικό πεδίο του γαλαξία, ενώ βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων γύρω από τη λύση των γρίφων του σύμπαντος. «Μία από τις πιο σημαντικές αναμενόμενες ανακαλύψεις σχετίζεται με την αρχή του σύμπαντος. Με πειράματα που έχουν ήδη αρχίσει, οι ερευνητές στοχεύουν να ανιχνεύσουν ένα πολύ ασθενές σήμα από το πρώιμο σύμπαν που θα αποδεικνύει ότι υπήρξε μία περίοδος κατά την οποία το σύμπαν αναπτύχθηκε με εκθετικό ρυθμό. Η ύπαρξη αυτής της περιόδου εξηγεί πολλές από τις ιδιότητες του σημερινού σύμπαντος, όμως μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει πειραματική επιβεβαίωσή της. Η έρευνα στην οποία συμμετέχω σκοπεύει να βοηθήσει στην ανίχνευση αυτού του σήματος με το να συνεισφέρει στη μείωση του “θορύβου” που λαμβάνουμε από τον γαλαξία μας ο οποίος δυσχεραίνει την ανίχνευση». Οπως λέει, τα επόμενα χρόνια περιμένουμε αναρίθμητες ακόμα ανακαλύψεις: για τις μαύρες τρύπες και τους αστέρες νετρονίων μέσω των νεοανιχνευθέντων βαρυτικών κυμάτων, για τα πρώτα αστέρια και τους πρώτους γαλαξίες, για τις μυστηριώδους προέλευσης εκλάμψεις ακτίνων Γ και τις γρήγορες εκλάμψεις ραδιοκυμάτων κ.ά. Ευκαιρίες Πώς είναι άραγε για κάποιον που μελετά τα άστρα να στρέφει το βλέμμα στα προβλήματα της καθημερινότητας; «Μέσω της αστροφυσικής έμαθα να αντιλαμβάνομαι τα προβλήματα όχι σαν εμπόδια, αλλά σαν ευκαιρίες για να ανακαλύπτω, να μαθαίνω και να εξελίσσομαι. Κάποια καθημερινά προβλήματα βέβαια από τη φύση τους, δεν είναι απλά. Εχω την ελπίδα, όμως, ότι τα περισσότερα μπορούν να λυθούν αν ακολουθήσουμε την προτροπή του αστροφυσικού Carl Sagan και, ως κάτοικοι της μοναδικής μας “αχνής μπλε κουκκίδας”, να συνεργαστούμε για να τα λύσουμε». http://www.kathimerini.gr/965983/article/epikairothta/ellada/apo-thn-krhth-sto-kentro-toy-sympantos Ά. Τρίτσης: Ο Έλληνας αστροφυσικός που βραβεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Αστρονομική Εταιρεία. To Βραβείο MERAC της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Εταιρείας για την καλύτερη διδακτορική διατριβή απονέμεται στον θεωρητικό αστροφυσικό Αρη Τρίτση, ο οποίος «αφουγκράστηκε» τη μουσική της γέννησης των άστρων. Δεν έχει υπάρξει άνθρωπος που έζησε πάνω στον πλανήτη Γη και δεν πέρασε έστω και λίγο χρόνο ατενίζοντας τον έναστρο ουρανό. Αυτόν που μας μαγεύει όταν είμαστε παιδιά και συνεχίζει να μας προκαλεί δέος με την απεραντοσύνη και την ομορφιά του μεγαλώνοντας. Και φυσικά από καιρού εις καιρόν κάποιοι από εμάς δεν αρκούνται στην ενατένιση. Περνούν στη δράση και προσπαθούν να αφουγκραστούν τα μυστικά του, να χαρτογραφήσουν τις μέχρι πρότινος απροσπέλαστες «γωνιές» του. Για την αποκάλυψη θεμελιωδών παραμέτρων ενός διαστρικού νέφους, ο έλληνας θεωρητικός αστροφυσικός δρ Αρης Τρίτσης παίρνει το Βραβείο MERAC, το οποίο απονέμει η Ευρωπαϊκή Αστρονομική Εταιρεία για την καλύτερη διδακτορική διατριβή. Το βραβείο απονέμεται κάθε τρία χρόνια και αποτελεί την ύψιστη διάκριση της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Κοινότητας για σπουδές διδακτορικού επιπέδου. Εχει δε τη σημασία του να τονιστεί ότι ο δρ Τρίτσης, ο οποίος αυτή τη στιγμή συνεχίζει τις έρευνές του ως μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, πραγματοποίησε τη διδακτορική διατριβή του επί ελληνικού εδάφους και ειδικότερα στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) της Κρήτης. Το θέμα της διατριβής του, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Κωνσταντίνου Τάσση και ολοκληρώθηκε το 2017, αφορούσε την αστρογένεση και την αστροφυσική των διαστρικών νεφελωμάτων. Μια ομάδα γεννιέται Στην πραγματικότητα η τιμητική αυτή διάκριση δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη: όταν το 2018 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα της δουλειάς του δρος Τρίτση στην περίβλεπτη επιστημονική επιθεώρηση Science, η διεθνής επιστημονική κοινότητα τη χαιρέτισε ως το επίτευγμα που άνοιγε νέους δρόμους στην κατανόηση της αστρογένεσης. Οι ιθύνοντες μάλιστα της επιθεώρησης είχαν εκδώσει σχετικό δελτίο Τύπου προκειμένου να διαδώσουν τα ευρήματα της ελληνικής ερευνητικής ομάδας. Περιττό να πούμε ότι στη συνέχεια η είδηση καλύφθηκε εκτενώς από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Το άρθρο των Τρίτση και Τάσση είχε τίτλο «Magnetic Seismology of Interstellar Gas Clouds: Unveiling a Hidden Dimension» (Μαγνητική σεισμολογία διαστρικών νεφών αερίων: αποκαλύπτοντας μια κρυμμένη διάσταση) και προκειμένου να αντιληφθούμε τη σημασία του επικοινωνήσαμε τόσο με τους ίδιους όσο και με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Βασιλική Παυλίδου και μέλος του Εργαστηρίου Αστροφυσικής, η οποία μάλιστα είχε καταλυτικό ρόλο στην προσέλκυση του μεταπτυχιακού τότε φοιτητή Αρη Τρίτση στην Κρήτη: «Ο Αρης είχε σπουδάσει Φυσική στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και είχε ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην Αστροφυσική στο University College του Λονδίνου, όταν συναντηθήκαμε στη Γερμανία και ειδικότερα στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ στη Βόννη. Εκείνος αναζητούσε εργαστήριο για τη διδακτορική διατριβή του και ήλπιζε να το βρει στη Βόννη και να εστιάσει στην Κοσμολογία» μας είπε η κυρία Παυλίδου και πρόσθεσε: «Περαιτέρω όμως επικοινωνία μαζί μας τον οδήγησε στο να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι στην Κρήτη κατά τη διάρκεια του οποίου αποφάσισε ότι είχε βρει το εργαστήριο που έψαχνε. Ομοίως, και εμείς, τα υπόλοιπα μέλη του εργαστηρίου, αισθανθήκαμε από την αρχή ότι ο Αρης έδενε αρμονικά με την ομάδα μας». Θεμελιώδη ερωτήματα Η ερευνητική ομάδα, η οποία είχε μόλις σχεδόν συσταθεί (παρότι η κυρία Παυλίδου είχε εκλεγεί στο Τμήμα Φυσικής από το 2010 και ο κ. Τάσσης από το 2011, όλες οι προσλήψεις είχαν ανασταλεί λόγω της οικονομικής κρίσης – έτσι, το εργαστήριο άρχισε να λειτουργεί στα τέλη του 2013, όταν επιτέλους κατέστη δυνατή η πρόσληψή τους), εστίαζε το ενδιαφέρον της στη γέννηση των άστρων. Τι καθορίζει άραγε τον αριθμό και το είδος των άστρων που γεννιούνται στον Γαλαξία μας; Αυτό το θεμελιώδες και βασανιστικό ερώτημα το οποίο απασχολεί διαχρονικά τους αστροφυσικούς ήταν στο κέντρο των αναζητήσεων της ερευνητικής ομάδας. «Τα άστρα και οι πλανήτες δημιουργούνται μέσα σε πυκνά διαστρικά νέφη αερίων στα οποία κυριαρχεί το μοριακό υδρογόνο. Ποιες είναι όμως οι δυνάμεις που αναπτύσσονται εκεί; Ποιες είναι οι κυρίαρχες; Είναι τα μαγνητικά πεδία; Η αντίσταση στη βαρύτητα; Και τι συμβαίνει όταν κυριαρχεί η μία ή η άλλη; Τέτοιου είδους ερωτήματα μας απασχολούν» εξήγησε η κυρία Παυλίδου και πρόσθεσε: «Η Φυσική της Αστρογένεσης έχει άμεσο αντίκτυπο στο σχήμα των νεφών. Ετσι, αν γνωρίζουμε το σχήμα του νέφους, μπορούμε να εξαγάγουμε πολύτιμα συμπεράσματα σχετικά με τις φυσικές διεργασίες που κυριαρχούν στη γένεση των άστρων του». Εύκολο να το λέει κανείς, αλλά στην πράξη εξαιρετικά δύσκολο, καθώς όταν οι επιστήμονες παρατηρούν τα διαστρικά νέφη, αυτό που στην πραγματικότητα βλέπουν είναι μόνο οι δυσδιάστατες προβολές τους. Στην ουσία βλέπουν μόνο τις δύο από τις τρεις διαστάσεις τους και αυτή η άγνοια της τρίτης διάστασης (του βάθους ενός διαστρικού νέφους) συνεπάγεται και άγνοια του σχήματός του. Οχι όμως πλήρη: «Γνωρίζουμε ότι η βαρύτητα προσπαθεί να συμπυκνώσει τα νέφη και να φτιάξει αστέρια, όμως κάτι αντιστέκεται – αλλιώς όλο το αέριο του Γαλαξία θα είχε ήδη γίνει άστρα. Δύο είναι οι υποψήφιοι γι’ αυτόν τον ρόλο: το μαγνητικό πεδίο του Γαλαξία και η τύρβη. Νέφη-τηγανίτες προκύπτουν σε περιοχές με ισχυρό μαγνητικό πεδίο, ενώ νηματοειδή νέφη προκύπτουν σε περιοχές με ισχυρή τύρβη» εξήγησε ο κ. Τάσσης. Νηματοειδές ή τηγανίτα; Το διαστρικό νέφος με το όνομα Musca επέλεξε να μελετήσει ο Αρης Τρίτσης για τη διδακτορική διατριβή του. Επρόκειτο για ένα νηματοειδές νέφος, ένα νέφος δηλαδή στο οποίο η επικρατούσα δύναμη όφειλε να είναι η τύρβη. Μόνο που στην πορεία ανακάλυψε ότι το Musca δεν ήταν καθόλου νηματοειδές! Αντιθέτως ήταν ένα πεπλατυσμένο νέφος, ένα νέφος-τηγανίτα στο οποίο επικρατούσαν ισχυρά μαγνητικά πεδία. Αν φέρουμε μια τηγανίτα μπροστά στα μάτια μας και την κρατήσουμε με το επίπεδό της παράλληλο προς το έδαφος, αυτό που θα δούμε είναι μια γραμμή, ένα νήμα. Θα χρειαστεί να την παρατηρήσουμε υπό γωνία για να αντιληφθούμε το πραγματικό της σχήμα. Αλλά οι αστροφυσικοί δεν μπορούν να μετακινήσουν τα νέφη! Ετσι, προσπαθούν να εξάγουν συμπεράσματα για το σχήμα τους κάνοντας μετρήσεις φυσικών παραμέτρων, όπως παραδείγματος χάριν είναι η συχνότητα των μαγνητικών κυμάτων που παγιδεύονται σε αυτά. Η επιλογή του Musca, ενός απομονωμένου νέφους στον νότιο ουρανό, δεν ήταν τυχαία: αφενός η απομόνωση ευνοεί την παγίδευση των κυμάτων και αφετέρου πρόκειται για ένα από τα λιγότερο χαοτικά νέφη καθώς αν το παρατηρήσει κανείς προσεκτικά φαίνεται να διασχίζεται από ραβδώσεις. Οπτικά δηλαδή παραπέμπει σε ύφασμα κοτλέ! Σε προηγούμενη εργασία τους οι Τρίτσης και Τάσσης είχαν δείξει ότι οι ραβδώσεις αυτές δημιουργούνται όταν διαδίδονται κύματα μαγνητικής πίεσης. Μόνο που στην περίπτωση του Musca τα κύματα δεν μπορούσαν να διαφύγουν από τα όρια του νέφους και έτσι δημιουργούσαν στάσιμα κύματα με αρμονικές συχνότητες. Αστρική μουσική συμφωνία Ο υπολογισμός και η ανάλυση των συχνοτήτων των κυμάτων αυτών κατέδειξαν ότι ολόκληρο το νέφος Musca δονείται. Οι δονήσεις όμως είναι ήχος, είναι μουσική. Με άλλα λόγια, οι έλληνες ερευνητές είχαν ακούσει τη μουσική που παιζόταν στο νεφέλωμα Musca! Αλλά τι μπορούσε να μας πει αυτή η μουσική για το σχήμα του; Αυτός ακριβώς ήταν ο κόμπος που έπρεπε να λυθεί! Και δεν ήταν καθόλου εύκολο καθώς δεν υπήρχε σημείο αναφοράς. Οταν εμείς ακούμε ένα μουσικό όργανο μπορούμε να καταλάβουμε αν η μουσική προέρχεται από ένα έγχορδο ή ένα κρουστό. Αντιλαμβανόμαστε τη χορδή μιας κιθάρας και την ξεχωρίζουμε από το τύμπανο γιατί έχουμε ξανακούσει κιθάρα και τύμπανο. Οι έλληνες ερευνητές όμως ήταν οι πρώτοι στην ιστορία της ανθρωπότητας που άκουσαν την «αστρική μουσική»! Και ο Αρης Τρίτσης βάλθηκε να πάει πέρα από τις νότες, να αναζητήσει τη γενεσιουργό αιτία τους. Η συγκεκριμένη φάση της διερεύνησης περιελάμβανε πολύ κόπο και μεγάλη επιμονή. Και βεβαίως όλα έγιναν με τη βοήθεια υπολογιστών. «Ο Αρης έτρεξε έναν πολύ μεγάλο αριθμό προσομοιώσεων, μεταβάλλοντας κάθε φορά τις παραμέτρους, προκειμένου να είναι βέβαιος για το αποτέλεσμα» μας είπε η κυρία Παυλίδου. Η ανάλυση λοιπόν των αρμονικών συχνοτήτων που είχαν προκύψει από τις μετρήσεις έδειξαν, στα μοντέλα προσομοίωσης που δημιούργησε ο υποψήφιος τότε διδάκτορας Αρης Τρίτσης, ότι ήταν συμβατές με ένα νεφέλωμα-τηγανίτα και όχι με κυλινδρικό νεφέλωμα, γεγονός που έφερε τα πάνω κάτω στην αστρονομία. Νέα αρχή για την αστρονομία «Η ανακάλυψη αρμονικών συχνοτήτων στο μοριακό νεφέλωμα Musca είχε εξαιρετικά μεγάλο αντίκτυπο στην επιστημονική κοινότητα. To Musca θεωρούνταν για πολύν καιρό το πρότυπο νηματοειδούς νέφους – η προβολή του στον ουρανό μοιάζει πραγματικά με βελόνα! Και όμως, οι αρμονικές συχνότητές του έδειξαν – προς μεγάλη έκπληξη όλων – ότι έχει σχήμα τηγανίτας, απλώς τυχαίνει να το βλέπουμε από τη λεπτή του πλευρά. Αυτό άλλαξε ριζικά τον τρόπο που κατανοούμε τόσο το Musca όσο και τους μηχανισμούς που επικρατούν στη διαδικασία της αστρογένεσης. Το ότι το Musca είναι τηγανίτα υποδεικνύει ότι το μαγνητικό του πεδίο είναι πιο σημαντικό από την τύρβη. Αν και σε άλλες περιοχές έχουμε τηγανίτες «μασκαρεμένες» σε νήματα, ίσως αυτό να ισχύει στις περισσότερες περιοχές του Γαλαξία» εξήγησε ο κ. Τάσσης. Τα παραπάνω ήταν μόνο η αρχή: ο Τρίτσης προσομοίωσε με ακρίβεια που δεν είχε ποτέ πριν επιτευχθεί τις χημικές αντιδράσεις στο εσωτερικό των νεφών και ανέπτυξε ένα σύστημα προσομοίωσης της διάδοσης της ακτινοβολίας μέσα από το αέριο των νεφελωμάτων το οποίο επιτρέπει να προβλεφθούν με ακρίβεια οι παρατηρήσιμες ιδιότητες κάθε θεωρητικού μοντέλου της διαδικασίας της αστρογένεσης μέσα σε τέτοια νεφελώματα. Συνεχίζοντας δε το έργο που άρχισε στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια της μεταδιδακτορικής του υποτροφίας στην Αυστραλία, ανέπτυξε μια νέα μέθοδο για τη μέτρηση μαγνητικών πεδίων στον Γαλαξία μας, την οποία χρησιμοποιεί για να πραγματοποιήσει μια τρισδιάστατη χαρτογράφηση των πεδίων αυτών. «Ενας τέτοιος χάρτης θα έχει πλήθος διαφορετικών εφαρμογών στην Αστροφυσική» εκτιμά ο κ. Τάσσης ο οποίος κλείνοντας σημείωσε: «Η πηγαία δημιουργικότητα και σταθερή αποφασιστικότητα του Αρη μάς έφερε σε αυτό το καταπληκτικό αποτέλεσμα, και είναι πραγματικά απολαυστικό να μοιράζεσαι μια τόσο αναπάντεχη και σημαντική ανακάλυψη με έναν ερευνητή στην αρχή ακόμη της καριέρας του και να ξέρεις ότι έχει ένα λαμπρό μέλλον με πολλές ακόμη ανακαλύψεις μπροστά του». «Πιστεύω στα ελληνικά πανεπιστήμια» Δεν μπορέσαμε να μη ρωτήσουμε τον Αρη Τρίτση για την απόφασή του να προτιμήσει την Ελλάδα για τη διδακτορική διατριβή του ενώ θα μπορούσε να έχει μείνει στο εξωτερικό. Ιδού η απάντησή του: «Νομίζω πως η γενικότερη αντίληψη ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια υστερούν έναντι των πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων του εξωτερικού είναι εσφαλμένη. Ειδικά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ το υψηλό επίπεδο έρευνας που εκπονείται είναι η καλύτερη διαφήμιση και προσελκύει όχι μόνο ερευνητές και διδακτορικούς φοιτητές, όπως ήμουν εγώ, αλλά και σημαντικές διεθνείς συνεργασίες. Τέτοιες συνεργασίες, που στοχεύουν να δώσουν απαντήσεις σε θεμελιώδη, αναπάντητα ερωτήματα της Φυσικής και της Αστρονομίας, συντονίζονται αυτή τη στιγμή από τα μέλη του καινούργιου Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Πανεπιστήμιου Κρήτης. Ενας επιπλέον παράγοντας για τον οποίο διάλεξα να κάνω τη διδακτορική μου διατριβή στην Ελλάδα ήταν πως πιστεύω στα ελληνικά πανεπιστήμια και ήθελα να συνεισφέρω σε αυτά με την έρευνά μου. Καθότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι σταθερά πρώτο στις λίστες κατάταξης μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων, ήταν και η προφανής επιλογή. Τέλος, ως διδακτορικός φοιτητής στο Τμήμα Φυσικής, είχα τη συνεχή στήριξη των συναδέλφων και καθηγητών μου και ένιωθα ότι άνηκα σε μια μεγάλη επιστημονική οικογένεια. Το μεράκι αυτής της πανεπιστημιακής κοινότητας ήταν και είναι αυτό που αντισταθμίζει τις όποιες ελλείψεις που μπορεί να υπάρχουν σε πόρους και υποδομές». Παράδοση αριστείας Η βράβευση του Αρη Τρίτση έρχεται να συνεχίσει μια παράδοση σημαντικών διεθνών επιτυχιών των φοιτητών της ομάδας Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του ΙΤΕ. «Ο Γιάννης Λιοδάκης, που ολοκλήρωσε το διδακτορικό του το 2017 υπό την επίβλεψη της κυρίας Παυλίδου, μελέτησε τη φυσική των πιδάκων ύλης που εκτοξεύονται από τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες στο Σύμπαν. Τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης διδακτορικής διατριβής από την Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία το 2017 και με τη μεταδιδακτορική υποτροφία του Ινστιτούτου Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας του Πανεπιστημίου Stanford στις ΗΠΑ» μας είπε ο κ. Τάσσης και πρόσθεσε: «Και η δική μου φοιτήτρια, Τζίνα Πανοπούλου, που ολοκλήρωσε το διδακτορικό της το 2017, μελέτησε την τεχνική της μαγνητικής τομογραφίας – τεχνική που βρίσκεται στην καρδιά του πειράματος PASIPHAE που τρέχουμε στην Κρήτη και στη Νότιο Αφρική για να αποκαλύψουμε τις πρώτες στιγμές του Σύμπαντος. Τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης διδακτορικής διατριβής από τη Διεθνή Αστρονομική Ενωση το 2017 και μετακινήθηκε στο Caltech των ΗΠΑ, ενώ το 2019 έλαβε τη μεταδιδακτορική υποτροφία Hubble της NASA, την πλέον περίβλεπτη μεταδιδακτορική υποτροφία Αστροφυσικής». https://www.tovima.gr/2020/03/11/science/aris-tritsis-elliniki-protia-stin-astrofysiki/

(TPC) «Soyuz MS-09.» Σύμφωνα με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 6 Ιούνη του 2018 στις 14:12:41 MSK απο την πλατφόρμα 1 («Start Γκαγκάριν») στο κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το επανδρωμένο διαστημόπλοιο μεταφοράς (TPC) «Soyuz MS-09.» Το πλήρωμα τακτικο και αναπληρωματικο οι κοσμοναύτες Σεργκέι Prokopiev και Oleg Kononenko, ένας Γερμανός αστροναύτης ο Αλέξανδρος Gerst, απο την ΗΠΑ οι αστροναύτες Serina AUNON-CHENSELLOR και Anne McClain, καθώς και ο απο Καναδά αστροναύτης David Saint-Jacques Ένα ζωντανό webcast των γεγονότων στην ιστοσελίδα της Roskosmos http://online.roscosmos.ru/ https://www.roscosmos.ru/25065/ TPK «Soyuz MS-07» Στις 3 Ιούν 2018, σύμφωνα με το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) είναι προγραμματισμένη η κάθοδος προσγείωση Appart του επανδρωμένου διαστημόπλοιου μεταφοράς (TPC) «Soyuz MS-07», ISS-54/55 με τον κοσμοναύτη της Roscosmos Anton SHKAPLEROVA, τον αστροναύτη της NASA Scott TINGLA και τον αστροναύτη της JAXA Norishige KANAI. Η φύτευση σχεδιάζεται στις στέπες του Καζακστάν κοντά στην πόλη Zhezkazgan. Μετά την αποσύνδεση του TPK «Soyuz MS-07» απο τον ISS αρχίζουν εργασίες μακράς εκστρατείας ISS-56 με διοικητή τον Αμερικανό αστροναύτης Andrew FOYSTEL. Οι μηχανικοί πτήσης - ο κοσμοναυτης της Roscosmos Όλεγκ Artemyev και ο αστροναύτης της NASA Richard Arnold. Οι τρεις τους θα πραγματοποιήσουν όλες τις εργασίες για τη διατήρηση του χώρου απόδοσης του σταθμού και την εκτέλεση πολύπλοκων επιστημονικών πειραμάτων, μέχρι να φτάσει το επόμενο πλήρωμα και τον ISS Expedition-56 θα αρχίσει να λειτουργεί σε πλήρη ισχύ. Αποσύνδεση της TPK "Soyuz MS-07" - 12:16:30 ώρα Μόσχας Προσγείωση - 15:40 ώρα Μόσχα Ένα ζωντανό webcast από την προσγείωση της κάψουλας κάθοδο και την εκκένωση των αστροναυτών - σε απευθείας σύνδεση http://online.roscosmos.ru/ ή στην επίσημη ιστοσελίδα της https://vk.com/roscosmos https://www.roscosmos.ru/25036/

Εντυπωσιακή ανάλυση άστρου νετρονίων. Καναδοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι έκαναν μια από τις πλέον υψηλής ανάλυσης παρατηρήσεις στην ιστορία της αστρονομίας, παρατηρώντας δύο περιοχές έντονης ακτινοβολίας, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων η μία από την άλλη, σε ένα άστρο νετρονίων (πάλσαρ) σε απόσταση 6.500 ετών φωτός από τη Γη. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Μέιν του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Τορόντο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature, δήλωσαν ότι «η παρατήρηση είναι ισοδύναμη με το χρησιμοποιήσεις ένα γήινο τηλεσκόπιο για να δεις ένα ψύλλο πάνω στην επιφάνεια του Πλούτωνα». https://www.nature.com/articles/s41586-018-0133-z Οι αστρονόμοι μελέτησαν το άστρο νετρονίων με την ονομασία PSR B1957+20, ένα από τα μεγαλύτερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, το οποίο περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σαν σβούρα, κάνοντας πάνω από 600 περιστροφές το δευτερόλεπτο. Καθώς γυρνάει, εκπέμπει δέσμες ισχυρής ακτινοβολίας από δύο καυτά σημεία στην επιφάνειά του. Το πάλσαρ έχει -σε απόσταση μόνο δύο εκατομμυρίων χιλιομέτρων- ένα άλλο άστρο ως σύντροφο, ένα ψυχρό καφέ νάνο, με διάμετρο το ένα τρίτο του Ήλιου μας, που είναι βαρυτικά «κλειδωμένος» γύρω από το πάλσαρ, κάνοντας μια πλήρη περιφορά γύρω του κάθε εννέα ώρες. Το άστρο αυτό, που βομβαρδίζεται από την ακτινοβολία του άστρου νετρονίων, έχει μια ουρά αερίων, η οποία θυμίζει κομήτη. Τα αέρια αυτά λειτουργούν ως μεγεθυντικός φακός μπροστά από το πάλσαρ, πράγμα που επέτρεψε την τόσο υψηλής ανάλυση παρατήρηση. Τα πάλσαρ σε τέτοιου είδους «ζευγάρια» λέγονται «μαύρες χήρες», όπως οι ομώνυμες αράχνες που τρώνε τους συντρόφους τους, επειδή σταδιακά το άστρο νετρονίων θα εξαερώσει τον καφέ νάνο. Εκτός από την υψηλής ανάλυσης παρατήρηση, που έγινε με το ραδιοτηλεσκόπιο Αρεσίμπο, η νέα μελέτη μπορεί να ρίξει φως και στις μυστηριώδεις «Γρήγορες Ραδιο-Εκλάμψεις» (FRBs). http://www.in.gr/2018/05/24/tech/entyposiaki-analysi-astrou-netronion-se-apostasi-6-500-eton-fotos/

Ραδιοαστρονομία με στόχο τις σκοτεινές εποχές του σύμπαντος… από διαστημικές αποστολές της Κίνας. Στις 20/5/2018 η Κίνα εκτόξευσε με επιτυχία έναν δορυφόρο που θα τοποθετηθεί στο σημείο Lagrange L2, 65000 km πίσω από την Σελήνη, για την πραγματοποίηση ραδιοαστρονομικών παρατηρήσεων. O δορυφόρος φέρει το όνομα Queqiao (ή Magpie Bridge) και θα μπορεί να επικοινωνεί τόσο με τους σταθμούς στη Γη όσο και με το σεληνιακό όχημα Chang’e-4, που αναμένεται να προσεληνωθεί στη αθέατη πλευρά της Σελήνης στο τέλος του έτους. Η αθέατη πλευρά της Σελήνης εκτός του ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα όσον αφορά την μορφολογία της, παρουσιάζει ενδιαφέρον και για τους ραδιοαστρονόμους. Ενώ σχεδόν όλες οι ραδιοσυχνότητες που προέρχονται από το διάστημα μπορούν να ληφθούν στην Γη, εκείνες που είναι μικρότερες από 30 MHz εμποδίζονται από την ατμόσφαιρα. Όμως αυτές οι συχνότητες περιέχουν σημαντικές πληροφορίες για το αρχέγονο σύμπαν και μπορούν να ανιχνευθούν μόνο από κάποιο ιδιαίτερα πλεονεκτικό σημείο, όπως πίσω από τη Σελήνη, το οποίο είναι απαλλαγμένο από την γήινη ατμόσφαιρα και τις ανθρωπογενείς παρεμβολές. Αυτό σημαίνει ότι η μακρινή πλευρά της Σελήνης είναι ένα από τα ευνοϊκότερα μέρη για την ανίχνευση της γραμμής εκπομπής του υδρογόνου στα 21 εκατοστά, διαμέσου της οποίας είναι δυνατή η μελέτη της μάζας και της δυναμικής των γαλαξιών, αλλά και των «κοσμολογικών σκοτεινών εποχών» – μιας περιόδου μεταξύ της Μεγάλης Έκρηξης και της δημιουργίας των πρώτων άστρων. H ραδιοαστρονομία των 21 εκατοστών μπορεί «δει» την χρονική περίοδο των σκοτεινών εποχών του σύμπαντος, που πιθανόν να κρύβει μυστικά για την σκοτεινή ύλη, τον πληθωρισμό, αλλά και την θεωρία των χορδών (διαβάστε επίσης: Κοσμολογία με ραδιοκύματα μήκους κύματος 21cm) https://physicsgg.me/2016/01/15/%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CF%8D%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%AE%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%BA%CF%8D%CE%BC/ Τέτοιου είδους μετρήσεις θα πραγματοποιήσει ο δορυφόρος Queqiao που μεταφέρει μια κεραία σχεδιασμένη για την ανίχνευση ραδιοκυμάτων μεταξύ 1 έως 80 MHz. Παράλληλα με τον Queqiao θα τεθούν σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και δύο μικροδορυφόροι, οι Longjiang-1 και Longjiang-2, για να διεξαγάγουν παρόμοιες ραδιοαστρονομικές παρατηρήσεις. Οι δυο μικροδορυφόροι θα ερευνήσουν την δυνατότητα μιας μελλοντικής αποστολής συστοιχίας μικροδορυφόρων, η οποία θα είναι πιο ευαίσθητη στην ανίχνευση μακρινών και αδύναμων ραδιοσημάτων. Εκτός από την ραδιοαστρονομική έρευνα, ένας άλλος βασικός στόχος της αποστολής του δορυφόρου Queqiao είναι και η επικοινωνία του σεληνιακού οχήματος Chang’e-4 που θα προσεληνωθεί για να εξερευνήσει την αθέατη πλευρά της Σελήνης και θα διαθέτει αναλυτή χαμηλών ραδιοσυχνοτήτων. https://physicsgg.me/2018/05/22/%cf%81%ce%b1%ce%b4%ce%b9%ce%bf%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%af%ce%b1-%ce%bc%ce%b5-%cf%83%cf%84%cf%8c%cf%87%ce%bf-%cf%84%ce%b9%cf%82-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd/

Οκτώ Έλληνες στους επιστήμονες με τη μεγαλύτερη ερευνητική επιρροή. Τη λίστα με τους επιστήμονες που έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή σε άλλους συναδέλφους τους ανακοίνωσε για το 2018 η Webometrics. Ο πίνακας «Highly Cited Researchers (h>100)» συντάχθηκε με βάση τις πληροφορίες των δημόσιων «προφίλ» στο Google Scholar καθηγητών και ερευνητών πανεπιστημίων (εν ζωή και μη), οι οποίοι με το συγγραφικό και ερευνητικό έργο τους έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή. Η κατάταξη έγινε κυρίως με βάση τον δείκτη h-index και τις ετεροαναφορές έως και τον Απρίλιο του 2018. Ο δείκτης h είναι ίσος με τον αριθμό των επιστημονικών άρθρων που έχει δημοσιεύσει ένας ερευνητής, τα οποία έχουν τουλάχιστον h αναφορές από άλλους επιστήμονες. Έτσι, ένας ερευνητής με δείκτη h=100 έχει δημοσιεύσει 100 επιστημονικά άρθρα, το καθένα από τα οποία έχει τουλάχιστον 100 αναφορές από άλλους επιστήμονες. Μέσω του δείκτη αυτού αναδεικνύεται όχι τόσο η ποσότητα των άρθρων, αλλά η ποιότητα και η απήχησή τους στην επιστημονική κοινότητα. Στους πρώτους 300 της κατάταξης περιλαμβάνονται οκτώ επιστήμονες της Ελλάδας και της ελληνικής διασποράς. Ο πρώτος Έλληνας Ένας φυσικός, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευάς Σφήκας, είναι ο έλληνας ερευνητής που εμφανίζεται να έχει την μεγαλύτερη διεθνή απήχηση με τις επιστημονικές δημοσιεύσεις του, σύμφωνα με την παγκόσμια κατάταξη της Webometrics. Καταλαμβάνει την 73η θέση διεθνώς με δείκτη H-Index 181 και 149.913 αναφορές άλλων επιστημόνων (ετεροαναφορές) στις δικές του δημοσιεύσεις. Ο κ. Σφήκας, ο οποίος έχει διδακτορικό από το ΜΙΤ, είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Επιταχυντικών Συστημάτων και Εφαρμογών (ΙΕΣΕ) και το πεδίο της έρευνάς του είναι η Φυσική Υψηλών Ενεργειών. Μελετά στο CERN τα στοιχειώδη σωματίδια και τις αλληλεπιδράσεις τους, διερευνώντας την πιθανή ύπαρξη μιας νέας φυσικής (π.χ. της υπερσυμμετρίας) πέραν του Καθιερωμένου Προτύπου. Ο δεύτερος Έλληνας που ακολουθεί στη διεθνή κατάταξη, στην 80ή θέση, είναι ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Γεώργιος Χρούσος, με H-index 179 και 132.181 ετεροαναφορές στο δημοσιευμένο έργο του. Στους πρώτους 300 της κατάταξης περιλαμβάνονται οκτώ επιστήμονες της Ελλάδας και της ελληνικής διασποράς. Από ελληνικής πλευράς ακολουθεί τρίτος, στην 168η θέση, ο Γιάννης Ιωαννίδης, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια (h-index 164 και 161.500 ετεροαναφορές). Στην θέση 237 είναι ο ελληνο-αμερικανός Πολ Αλιβιζάτος, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ. Ακολουθούν στη θέση 241 ο καθηγητής φυσικής της σχολής ΣΕΜΦΕ του ΕΜΠ Γιώργος Τσιπολίτης, στη θέση 254 ο καθηγητής χημικής μηχανικής Νικόλαος Πέππας του Πανεπιστημίου του Τέξας, στη θέση 255 ο Χρήστος Μάρκου του Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής του «Δημόκριτου» και στη θέση 289 ο αναπληρωτής καθηγητής φυσικής Σταύρος Μαλτέζος, επίσης της ΣΕΜΦΕ του ΕΜΠ. Πρώτος παγκοσμίως εμφανίζεται ο Ζίγκμουντ Φρόιντ με h-index 280 και 491.861 ετεροαναφορές. Μερικά γνωστά ονόματα των κοινωνικών επιστημών συναντά κανείς πιο χαμηλά, όπως τον Πιέρ Μπουρντιέ (θέση 6), τον Μισέλ Φουκό (θέση , τον Ζακ Ντεριντά (θέση 47), τον Νόαμ Τσόμσκι (θέση 115) και τον Κάρολο Μαρξ (θέση 160). Προφανώς ο πίνακας δεν μπορεί να είναι επίσημος, παρά ενδεικτικός, καθώς υπάρχουν ελλείψεις μιας και δεν έχουν όλοι οι ερευνητές «προφίλ» στο Google Scholar, ενώ για το κάθε επιστημονικό πεδίο, ισχύουν διαφορετικά «μέτρα και σταθμά». Δείτε τον αναλυτικό πίνακα με τους 2.610 επιστήμονες που έχουν h-index πάνω από 100. http://www.webometrics.info/en/node/58 http://www.in.gr/2018/05/23/tech/okto-ellines-stous-epistimones-ti-megalyteri-ereynitiki-epirroi/

Τεχνητή νοημοσύνη «εκπαιδεύει» ρομπότ παρακολουθώντας τι κάνουν οι άνθρωποι. Ερευνητές της NVIDIA, με επικεφαλής τους Σταν Μπίρτσφιλντ και Τζόναθαν Τρέμπλεϊ, ανέπτυξαν ένα άνευ προηγουμένου σύστημα τεχνητής νοημοσύνης βασισμένο στο deep learning, το οποίο μπορεί να «εκπαιδεύσει» ένα ρομπότ να ολοκληρώνει εργασίες απλά και μόνο παρατηρώντας τις ενέργειες ενός ανθρώπου. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να βελτιώνει την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύει την έρευνα που θα επιτρέπει στα ρομπότ να δουλεύουν απρόσκοπτα και ομαλά πλάι στους ανθρώπους. «Για να μπορούν τα ρομπότ να πραγματοποιούν χρήσιμες εργασίες σε συνθήκες πραγματικού κόσμου, πρέπει να είναι εύκολο να επικοινωνείται η αποστολή στο ρομπότ- αυτό περιλαμβάνει τόσο το επιθυμητό αποτέλεσμα και οποιεσδήποτε οδηγίες όσον αφορά στο πώς θα επιτευχθεί καλύτερα αυτό το αποτέλεσμα» αναφέρουν οι επιστήμονες στο paper τους. «Με επιδείξεις, ένας χρήστης μπορεί να επικοινωνήσει μια εργασία στο ρομπότ και να παρέχει στοιχεία σχετικά με το πώς να το φέρει καλύτερα σε πέρας». Χρησιμοποιώντας NVIDIA TITAN X GPUs, οι ερευνητές «εκπαίδευσαν» μια αλληλουχία νευρωνικών δικτύων για να κάνουν εργασίες που σχετίζονται με την αντίληψη, την παραγωγή προγράμματος και την εκτέλεση προγράμματος. Ως αποτέλεσμα, το ρομπότ ήταν σε θέση να μαθαίνει μια δουλειά από μία απλή επίδειξη στον πραγματικό κόσμο. Όταν το ρομπότ βλέπει μια εργασία, παράγει μια αναγνώσιμη από άνθρωπο περιγραφή των απαραίτητων βημάτων για να την κάνει και αυτό. Η περιγραφή αυτή επιτρέπει στον χρήστη να ταυτοποιεί γρήγορα και να διορθώνει οποιαδήποτε ζητήματα σχετικά με την ερμηνεία της ανθρώπινης επίδειξης από το ρομπότ πριν την εκτέλεσή της εργασίας. Το «κλειδί» για αυτό είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των συνθετικών δεδομένων για την «εκπαίδευση» των νευρωνικών δικτύων. Οι παρούσες προσεγγίσεις στο θέμα της εκπαίδευσης των νευρωνικών δικτύων απαιτούν μεγάλους όγκους εκπαιδευτικών δεδομένων, κάτι που αποτελεί σημαντικό περιορισμό για αυτά τα συστήματα. Με την παραγωγή συνθετικών δεδομένων, είναι δυνατή η παραγωγή μιας σχεδόν απεριόριστης ποσότητας εκπαιδευτικών δεδομένων, με πολύ μικρή προσπάθεια. Επίσης, πρόκειται για την πρώτη φορά που μια τέτοια, εικονοκεντρική domain randomization προσέγγιση χρησιμοποιείται σε ρομπότ: Το domain randomization είναι μια τεχνική που παράγει συνθετικά δεδομένα με μεγάλο εύρος ποικιλίας, κάτι που στη συνέχεια «ξεγελά» το δίκτυο με αποτέλεσμα να βλέπει τα δεδομένα του πραγματικού κόσμου ως απλά μια άλλη παραλλαγή των εκπαιδευτικών του δεδομένων. Οι ερευνητές επέλεξαν να επεξεργαστούν τα δεδομένα με εικονοκεντρικό τρόπο, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα δίκτυα δεν εξαρτώνται από την κάμερα ή το περιβάλλον. Για τους σκοπούς της επίδειξής τους, οι ερευνητές εκπαίδευσαν ανιχνευτές αντικειμένων με πολύχρωμα κυβάκια και ένα αυτοκινητάκι. Το σύστημα εκπαιδεύτηκε ως προς τη φυσική σχέση που είχαν τα κυβάκια μεταξύ τους -το αν ήταν στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο ή τοποθετημένα πλάι – πλάι. Οι ίδιοι λένε πως θα συνεχίσουν να εξερευνούν τη χρήση συνθετικών εκπαιδευτικών δεδομένων για σκοπούς «εκπαίδευσης» ρομπότ έτσι ώστε να επεκταθούν οι δυνατότητες χρήσης της μεθόδου τους σε επιπρόσθετα σενάρια. https://www.naftemporiki.gr/story/1353236/texniti-noimosuni-ekpaideuei-rompot-parakolouthontas-ti-kanoun-oi-anthropoi

Σημαίες ευαισθητοποίησης στην τελετή στο Μπαϊκονούρ. Στις 21 May 2018 στο έδαφος του συγκροτήματος κατάρτισης Δοκιμές (17η πλατεία) συγκρότημα «Μπαϊκονούρ» κατά την τελετή της υψωσης των σημαιών των χωρών που συμμετέχουν στην εκστρατεία με το επανδρωμένο διαστημόπλοιο (TPC) «MS-09 Soyuz» ξεκινησε το τελικό στάδιο προετοιμασίας των πληρωμάτων. Κοσμοναύτες και αστροναύτες τα κύρια και εφεδρικά πληρώματα ο Σεργκέι Prokopiev, ο Oleg Kononenko, ο Αλέξανδρος Gerst, η Serina AUNON-CHENSELLOR η Anne McClain και ο David Saint-Jacques έχουν υψωσει τις σημαίες της Ρωσίας, της Γερμανίας, των ΗΠΑ και του Καζακστάν. Μετά την τελετή, το αντίγραφο ασφαλείας του πληρώματος - ο Oleg Kononenko,η Anne McClain και ο David Saint-Jacques εκαναν μια περιήγηση στην πόλη του Μπαϊκονούρ, σύμφωνα με την παράδοση που θελει την τοποθετηση λουλούδιων στο μνημείο για τον πρώτο κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν και στη προτομή του μεγάλου επιστήμονα και σχεδιαστή Σεργκέι Korolev και επισκέφθηκαν την έκθεση στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ το Ιστορικό Μουσείο και απέκτησαν πρόσβαση με τις παραδόσεις του Καζακστάν, ντυμένοι με παραδοσιακες φορεσιές. Στο υπόλοιπο πριν από την εκτόξευση του διαστημικού σκάφους «Soyuz MS-09» οι κοσμοναύτες και αστροναύτες θα μελετήσουν τα έγγραφα του διοικητικού συμβουλίου του ρωσικού τμήματος της πτήσης του προγράμματος ISS και βαλλιστικά τον TPK «Soyuz MS-09» θα μελετησουν την κατάρτιση για την χειροκίνητη πρόσδεση, θα μάθουν να εργάζονται με το νέο σύστημα επικοινωνίας και εξεύρεσης της κατεύθυνσης «Dawn-3BM» θα ενημερωθούν σχετικά με την ασφάλεια και τις δράσεις σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, κ.λπ. Εκτός από την θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση των πληρωμάτων θα εχουν καθημερινή σωματική άσκηση, ιατρικές εξετάσεις και εργασίες για την προετοιμασία για τους παράγοντες της διαστημικής πτήσης. https://www.roscosmos.ru/print/25079/ (TPC) «Soyuz MS-09" Στις 22 May 2018 οι εμπειρογνωμόνες της Roskosmos στο Μπαϊκονούρ ολοκληρωσαν τις επιχειρήσεις για τον ανεφοδιασμό του επανδρωμένου διαστημικου σκαφους (TPC) «Soyuz MS-09" με προωθητικα συστατικά και συμπιεσμένα αέρια. Μετά τον ανεφοδιασμό, το πλοίο παραδόθηκε στη μονάδα συναρμολόγησης και δοκιμάστηκε και εγκαταστάθηκε σε μια γέφυρα για περαιτέρω εργασίες προετοιμασίας. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της προετοιμασίας του πλοίου πριν από την εκτόξευση, στις 24 Μαΐου, θα λάβει χώρα η συνδεση του με το μεταβατικό διαμέρισμα. Η εκτοξευση του φορέα πύραυλου «Soyuz-FG» με το TPK «Soyuz MS-09» έχει προγραμματιστεί για τις 6 του Ιούνη, 2018 στις 14:12:41 MSK από τον αριθμό πλατφόρμας 1 ( «Start Γκαγκάριν») απο το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ. https://www.roscosmos.ru/print/25084/

Η Κίνα εκτόξευσε δορυφόρο για την εξερεύνηση της αθέατης πλευράς της Σελήνης. Η Κίνα εκτόξευσε νωρίς τη Δευτέρα έναν δορυφόρο- αναμεταδότη, με σκοπό τη δημιουργία ενός link επικοινωνίας μεταξύ της Γης και της σεληνακάτου Chang'e-4, η οποία θα εξερευνήσει την άλλη πλευρά της Σελήνης, η οποία δεν φαίνεται από τη Γη. Σύμφωνα με το κινεζικό πρακτορείο Xinhua, ο δορυφόρος Queqiao εκτοξεύτηκε με πύραυλο Long March-4C από το διαστημικό κέντρο του Σιτσάνγκ στη νοτιοδυτική Κίνα, όπως ανέφερε η κινεζική διαστημική υπηρεσία (CNSA). «Η εκτόξευση είναι ένα βήμα- κλειδί για να υλοποιήσει η Κίνα τον στόχο της να γίνει η πρώτη χώρα που θα στείλει σκάφος για “μαλακή” προσγείωση και περιήγηση στην άλλη πλευρά της Σελήνης» είπε ο Ζανγκ Λιχούα, μάνατζερ του σχετικού προγράμματος. Περίπου 25 λεπτά μετά την εκτόξευση, ο δορυφόρος αποχωρίστηκε από τον πύραυλο και μπήκε σε πορεία προς τη Σελήνη, ξεδιπλώνοντας τους ηλιακούς του συλλέκτες και τις κεραίες του. O Queqiao αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από το δεύτερο σημείο Lagrange (L2) στο σύστημα Γης- Σελήνης, σε απόσταση περίπου 455.000 χλμ από τη Γη. Όπως υπογραμμίζει το κινεζικό πρακτορείο, θα είναι ο πρώτος τηλεπικοινωνιακός δορυφόρος στην ιστορία που επιχειρεί εκεί. Ωστόσο, όπως τόνισε ο Ζανγκ, η αποστολή έχει να ξεπεράσει πολλές δυσκολίες, όπως η ανάγκη για πολλαπλές ρυθμίσεις στην τροχιά του, το φρενάρισμα κοντά στη Σελήνη, η αξιοποίηση της βαρύτητας της Σελήνης κ.α. Κινέζοι επιστήμονες και μηχανικοί ελπίζουν πως ο δορυφόρος Queqiao θα δημιουργήσει μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των ελεγκτών στη Γη και στην άλλη πλευρά της Σελήνης, όπου αναμένεται να προσεληνωθεί το Chang'e-4 αργότερα μέσα στο τρέχον έτος. Σημειώνεται πως η εκτόξευση της Δευτέρας ήταν η 275η αποστολή με πύραυλο της σειράς Long March. H απευθείας επικοινωνία με την αθέατη πλευρά της Σελήνης είναι δύσκολη επειδή δεν υπάρχει οπτική επαφή με τη Γη, που θα επέτρεπε την άμεση τηλεπικοινωνία- οπότε και για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται ένα σκάφος- αναμεταδότης στο L2, που θα λαμβάνει τα δεδομένα από τη σεληνάκατο και θα τα στέλνει με τη σειρά του στη Γη. https://www.naftemporiki.gr/story/1352890/i-kina-ektokseuse-doruforo-gia-tin-eksereunisi-tis-atheatis-pleuras-tis-selinis

Δύο νέοι δορυφόροι θα παρακολουθούν το νερό της Γης. Ένας πύραυλος Falcon 9 της αμερικανικής εταιρείας Space X του Έλον Μασκ έθεσε την Τρίτη το βράδυ σε τροχιά δύο αμερικανο-γερμανικούς περιβαλλοντικούς δορυφόρους GRACE, που θα παρακολουθούν τις κάθε είδους αλλαγές στο νερό της Γης, το επίπεδο της στάθμης των θαλασσών, την τήξη των πάγων, την εξάτμιση λόγω ξηρασίας κ.α. Οι δύο GRACE-FO (Gravity Recovery and Climate Experiment Follow-on), o καθένας με μέγεθος αυτοκινήτου, που θα κινούνται σε απόσταση 220 χιλιομέτρων ο ένας από τον άλλο, θα αντικαταστήσουν τους παλαιότερους ομώνυμους δορυφόρους, που είχαν εκτοξευθεί το 2002 και λειτούργησαν έως το 2017, καταγράφοντας, μεταξύ άλλων, τη συρρίκνωση των πάγων στην Ανταρκτική και στη Γροιλανδία. Η νέα κοινή αποστολή της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) και του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών Γεωεπιστημών (GFZ), κόστους 520 εκατ. δολαρίων, θα παρακολουθεί το νερό των ωκεανών, λιμνών και ποταμών, καθώς και τις μεταβολές στον υδρολογικό κύκλο. Καθώς οι μάζες του νερού εμφανίζουν μετακινήσεις και αυξομειώσεις, αυτό επιφέρει αλλαγές στη βαρύτητα της Γης, κάτι που μπορούν να «πιάσουν» οι δορυφόροι. Τα όργανα μικροκυμάτων των δύο δορυφόρων είναι τόσο ευαίσθητα, που μπορούν να ανιχνεύσουν αλλαγές του νερού με ακρίβεια περίπου ενός μικρομέτρου (εκατομμυριοστού του μέτρου), περίπου το ένα δέκατο του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας. Εξωτερικά οι δύο νέοι GRACE μοιάζουν με τους προκατόχους τους, αλλά έχουν ένα νέο όργανο, ένα πειραματικό συμβολόμετρο λέιζερ, που έχει δεκαπλάσια ακρίβεια από το όργανο των μικροκυμάτων. Αν δουλέψει καλά, η NASA σκοπεύει να το καθιερώσει. Η συναρμολόγηση των δορυφόρων έγινε από την εταιρεία Airbus στη Γερμανία και η αποστολή αναμένεται να έχει τουλάχιστον πενταετή διάρκεια. Στο μέλλον η Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει καθαρά δικούς της δορυφόρους τύπου GRACE, αναβαθμίζοντας την αποστολή Sentinel-6. Με την ίδια εκτόξευση από την αεροπορική βάση Βάντενμπεργκ της Καλιφόρνια, τέθηκαν σε τροχιά επίσης πέντε τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι Iridium Next, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό τους σε 55. Στο μέλλον θα εκτοξευθούν άλλοι 20 για να συμπληρωθεί ο αριθμός των 75. http://www.in.gr/2018/05/23/tech/dyo-neoi-doryforoi-tha-parakolouthoun-nero-tis-gis/

Επιστήμονες εξερευνούν πώς αναδύθηκε η κοσμική αυγή. Πώς αναδύθηκε το Σύμπαν μέσα από το σκοτάδι μετά τη Μεγάλη Έκρηξη; Πώς ήταν τα πρώτα αστέρια που φώτισαν το μαύρο κενό και έφεραν την κοσμική αυγή; Κινέζοι επιστήμονες θα αναζητήσουν απαντήσεις στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης. Την προηγούμενη Δευτέρα η Κίνα εκτόξευσε τον δορυφόρο αναμετάδοσης Queqiao (Magpie Bridge) για να βοηθήσει στην επικοινωνία μαζί με τον σεληνιακό ανιχνευτή Chang’e-4, ο οποίος αναμένεται να προσγειωθεί στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης στο τέλος του τρέχοντος έτους. Επίσης σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη θα τεθούν και δύο μικροδορυφόροι, οι Longjiang-1 και Longjiang-2, για να διεξαγάγουν αστρονομικές παρατηρήσεις μεγάλου φάσματος οι οποίες θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να διερευνήσουν την αυγή του σύμπαντος. Το σύμπαν εισήλθε στις «σκοτεινές εποχές» του μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Υπό την επίδραση των παγκόσμιων βαρυτικών δυνάμεων, η αρχέγονη διαταραχή στη σκοτεινή ύλη αυξήθηκε σταδιακά και οδήγησε στον σχηματισμό των πρώτων αστεριών και των γαλαξιών που πυροδότησαν την αυγή του σύμπαντος, δήλωσε ο Τσεν Χουελέι, κοσμολόγος στα Εθνικά Αστρονομικά Παρατηρητήρια της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών (CAS). «Η μελέτη της κοσμικής αυγής αποτελεί πλέον το νέο στοίχημα στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Πότε ξεκίνησε, πώς άναψαν τα πρώτα αστέρια, πόσο μεγάλα ήταν; Μέχρι τώρα μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε. Είναι ανάγκη να διεξαχθεί μία εμπεριστατωμένη έρευνα η οποία θα μας δώσει τις απαντήσεις», λέει ο Τσεν. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κατά την αυγή του σύμπαντος, το ουδέτερο υδρογόνο θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει μια απορρόφηση για μήκος κύματος των 21 εκατοστών. Επιστήμονες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, την Ινδία και άλλες χώρες έχουν τοποθετήσει αστρονομικά όργανα σε πολλά μέρη του πλανήτη για να αναζητήσουν το «ροζ σύννεφο» που αχνοφέγγει λίγο πριν από την αυγή. Ομως από τις μέχρι τώρα παρατηρήσεις δεν έχουν εξαχθεί αξιόπιστα αποτελέσματα. Η ιονόσφαιρα, το ιονισμένο τμήμα της ανώτερης ατμόσφαιρας της Γης, καθώς και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που παράγεται από ανθρώπινες δραστηριότητες στη Γη, πιθανόν να παρεμβαίνουν αρνητικά στις παρατηρήσεις. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθούν πιο εξειδικευμένες αστρονομικές έρευνες. Οι αστρονόμοι υποστηρίζουν ότι είναι αναγκαίο ένα εντελώς ήσυχο ηλεκτρομαγνητικό περιβάλλον για την ανίχνευση των αδύναμων σημάτων που εκπέμπονται από απομακρυσμένα ουράνια σώματα στα βάθη του διαστήματος. Η σκοτεινή πλευρά της Σελήνης είναι αυτή που προστατεύει τον πλανήτη από τις ραδιοπαρεμβολές της Γης. Και από εκεί, οι αστρονόμοι μπορούν να μελετήσουν την προέλευση και την εξέλιξη των αστεριών και των γαλαξιών, κοιτάζοντας προσεκτικά την αυγή ή ακόμη και τις σκοτεινές εποχές του σύμπαντος. Τη δεκαετία του ’70 οι Ηνωμένες Πολιτείες έστειλαν δύο δορυφόρους στο διάστημα, έναν σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, για αστρονομικές έρευνες μεγάλου φάσματος. Όμως λόγω έλλειψης σύγχρονων τεχνολογιών εκείνη την εποχή, τα αποτελέσματα δεν ήταν ικανοποιητικά. Μία ομάδα αποτελούμενη από Κινέζους και Ολλανδούς επιστήμονες πρότειναν ένα νέο πρόγραμμα ερευνών, σύμφωνα με το οποίο θα σταλεί ένας στόλος δορυφόρων, μεταξύ των οποίων ένας κύριος δορυφόρος και αρκετοί μικροί, γύρω από την τροχιά της Σελήνης. Όταν βρίσκονται στη σκοτεινή πλευρά θα κάνουν έρευνες και όταν βρίσκονται στη φωτεινή πλευρά θα στέλνουν τα δεδομένα πίσω στη Γη. Οι μικροδορυφόροι Longjiang-1 και Longjiang-2 που εκτοξεύθηκαν μαζί με τον σεληνιακό ανιχνευτή Chang’e-4, θα πραγματοποιήσουν μια πρώτη έρευνα βάσει του προγράμματος. «Η εξερεύνηση της κοσμικής αυγής είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος μας και η εκτόξευση των μικροδορυφόρων Longjiang-1 και Longjiang-2 είναι μόνο ένα προκαταρκτικό πείραμα. Αντιμετωπίζουμε πολλούς περιορισμούς, καθώς οι συσκευές στους μικροδορυφόρους πιθανόν να προκαλέσουν αξιοσημείωτες ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές και το χρονικό διάστημα της έρευνας να μην είναι μεγάλο» λέει ο Τσεν. Ο δορυφόρος αναμετάδοσης και το σύστημα προσεδάφισης του σεληνιακού ανιχνευτή Chang’e-4 είναι επίσης εξοπλισμένα με ραδιοσυχνόμετρα χαμηλής συχνότητας τα οποία επίσης θα διεξάγουν παρόμοιες έρευνες, που αναμένεται να βοηθήσουν τους επιστήμονες να «ακούσουν» τις βαθύτερες περιοχές του σύμπαντος. http://www.in.gr/2018/05/22/tech/epistimones-eksereynoun-sti-skoteini-pleyra-tis-selinis-pos-anadythike-kosmiki-aygi/

Το πρώτο θερινό σχολείο τεχνητής νοημοσύνης στα Χανιά. Το πρώτο διεθνές θερινό σχολείο με θέμα Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και Παιχνίδια (http://school.gameaibook.org/) ξεκινά στις 28 Μαΐου 2018 στα Χανιά. Πρόκειται για πρωτοβουλία του Γιώργου Γιαννακάκη, καθηγητή και διευθυντή του Institute of Digital Games, με έδρα στη Μάλτα και του Julian Togelius, αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος Computer Science and Engineering του Πανεπιστημίου Tandon School of Engineering, με έδρα στη Νέα Υόρκη. Κατά τη διάρκεια των πέντε εντατικών ημερών του summer school, επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο του gaming, προγραμματιστές, game designers αλλά και φοιτητές από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν τις τρέχουσες τεχνικές στον τομέα του AI, θ’ ασχοληθούν με τη μοντελοποίηση παικτών, αλλά και την παραγωγή περιεχομένου. Ομιλητές από σημαντικές εταιρείες Ομιλητές, από σημαντικές εταιρείες στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας, όπως η Deep Mind, η Unity και η Ubisoft, θα καθοδηγήσουν τους εκπαιδευόμενους, προσφέροντάς τους όλα τ’ απαραίτητα εφόδια που χρειάζονται για να δημιουργήσουν ανταγωνιστικά ψηφιακά παιχνίδια. Κατά τη διάρκεια του summer school θα πραγματοποιηθεί και AI game jam, υπό την καθοδήγηση του Αντώνη Λιάπη, λέκτορα του Institute of Digital Games της Μάλτας. Στη βράβευση των νικητών του game jam, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 1 Ιουνίου 2018, στις 18:30, θα παρευρεθεί ο γενικός γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Λευτέρης Κρέτσος. Την επικοινωνία και υποστήριξη του πρώτου International Summer School on Artificial Intelligence and Games έχει αναλάβει η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και το ελληνογαλλικό δίκτυο επικοινωνίας Mazinnov. http://www.tanea.gr/news/greece/article/5565683/to-prwto-therino-sxoleio-texnhths-nohmosynhs-sta-xania/

ISS-56/57 Το πλήρωμα οι κοσμοναύτες Σεργκέι Prokopiev και Oleg Kononenko, ένας Γερμανός αστροναύτης ο Αλέξανδρος Gerst, απο την ΗΠΑ οι αστροναύτες Serina AUNON-CHENSELLOR και Anne McClain, καθώς και ο απο Καναδά αστροναύτης David Saint-Jacques συνεχιζουν κανονικα την εκπαιδευση τους. https://www.roscosmos.ru/print/25075/

Τα κύρια και εφεδρικα πληρώματα του επανδρωμένου διαστημόπλοιου (TPC) «Soyuz MS-09" και η ISS-56/57 έφτασαν στο Μπαϊκονούρ. Στις 19 May 2018 οι κοσμοναύτες και αστροναύτες τα κύρια και εφεδρικα πληρώματα του επανδρωμένου διαστημόπλοιου (TPC) «Soyuz MS-09" και η ISS-56/57 έφτασαν στο Μπαϊκονούρ για να υποβληθούν στην τελική φάση της προετοιμασίας πριν από την εκτόξευση για διαστημική πτήση. Το πλήρωμα οι κοσμοναύτες Σεργκέι Prokopiev και Oleg Kononenko, ένας Γερμανός αστροναύτης ο Αλέξανδρος Gerst, απο την ΗΠΑ οι αστροναύτες Serina AUNON-CHENSELLOR και Anne McClain, καθώς και ο απο Καναδά αστροναύτης David Saint-Jacques. Η επόμενη μέρα μετά την άφιξή του, στις 20 Μαΐου έχει προγραμματιστεί η πρώτη προπόνηση στο TPK, η λεγόμενη «τοποθέτηση», κατά την οποία τα μέλη του πληρώματος θα δοκιμάσουν την ετοιμότητα του πλοίου, θα πρέπει να ενημερωθουν για τα μέτρα ασφαλείας, θα εξοικειωθούν με τις διαδικασίες στοιβασίας και εξοπλισμού εργασίας TPK. Υπό τον έλεγχουν του οι κοσμοναύτες και αστροναύτες πρέπει να φορούν στο χώρο τα κοστούμια «Sokol», να ελέγξετε για διαρροές και την εκτέλεση εργασιών ελέγχου μέσα στο διαστημικό σκάφος. Η εκτόξευση του επανδρωμένου διαστημόπλοιου «Σογιούζ-09 MS» έχει προγραμματιστεί για τις 6 Ιούνη 2018 στις 14:12:41 MSK απο την πλατφόρμα №1 ( «Start Γκαγκάριν») στο κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ. https://www.roscosmos.ru/print/25073/ https://www.roscosmos.ru/print/25075/

O Ελον Μασκ αποκάλυψε το πώς θα μεταφέρει ανθρώπους στον Άρη. Είναι γνωστό ότι ο Αμερικανός μεγιστάνας και οραματιστής Ελον Μασκ θεωρεί πολύ σημαντική την παρουσία του ανθρώπου σε άλλους κόσμους με πρώτο και καλύτερο τον Άρη. Για αυτό και η διαστημική του υπηρεσία, η Space X, έχει ως βασική της προτεραιότητα την οργάνωση όσο το δυνατόν συντομότερα μιας επανδρωμένης αποστολής στον Κόκκινο Πλανήτη. Ο Μασκ δημοσίευσε μέσω του Instangram τις πρώτες εικόνες από την κάψουλα η οποία θα μπορεί να μεταφέρει ανθρώπους στο Διάστημα. H κάψουλα που ονομάζεται Dragon φωτογραφήθηκε μέσα στον ειδικό θάλαμο δοκιμών στον οποίο βρίσκεται. Πρόκειται για ένα θάλαμο που απορροφά οποιοδήποτε θόρυβο και δεν παράγει κανενός είδους ηχώ και θεωρείται ιδανικός για να ελεγχθούν τα ηλεκτρικά κυκλώματα της κάψουλας. Ο θάλαμος αυτός αναφέρεται ως το «πιο αθόρυβο σημείο στην Γη» που προσομοιάζει τις διαστημικές συνθήκες. Στον θάλαμο θα πραγματοποιηθούν διαφόρων ειδών ηλεκτρομαγνητικά τεστ στην κάψουλα. Το συγκεκριμένο μοντέλο που αποκάλυψε ο Μασκ θα μπορεί να μεταφέρει επτά άτομα είτε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό είτε στην Σελήνη. Η κάψουλα διαθέτει παράθυρα από τα οποία οι επιβάτες θα βλέπουν την εντυπωσιακή θέα του Διαστήματος. Με βάση τον έως τώρα προγραμματισμό, η Space Χ σχεδιάζει να στείλει στον Άρη την πρώτη μη επανδρωμένη αποστολή το 2022 και τους πρώτους ανθρώπους το 2024. Αν η κάψουλα αποδειχθεί λειτουργική και ασφαλής στόχος της Space X είναι να κατασκευάσει μοντέλα που θα μπορούν να φιλοξενήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό επιβατών. Παράλληλα η Space X κατασκευάζει ένα σούπερ πύραυλο που θα κινείται με μεγάλες ταχύτητες ενώ θα μπορεί να μεταφέρει μεγάλου μεγέθους επανδρωμένες κάψουλες. Στόχος της Space X είναι ένα ταξίδι στον Άρη να διαρκεί 80 μέρες αντί έξι μήνες όπως σήμερα και με κάθε δρομολόγιο να μεταφέρονται περίπου 100 άνθρωποι στον Κόκκινο Πλανήτη. Ο Μασκ θέλει επίσης το ταξίδι στον Άρη να είναι όσο το δυνατόν πιο προσιτό οικονομικά ώστε να δημιουργηθεί μέχρι το 2050 όχι απλά μια βάση αλλά μια μεγάλη αποικία από στην οποία θα ζουν δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. «Είναι σημαντικό να αποκτήσουμε μια αυτάρκη βάση στον Άρη, επειδή θα είναι αρκετά μακριά από τη Γη στην περίπτωση ενός πολέμου, οπότε είναι πιθανότερο να επιβιώσει από ό,τι μια σεληνιακή βάση. Αν υπάρξει ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι θα υπάρχουν αρκετοί σπόροι του ανθρώπινου πολιτισμού κάπου αλλού, ώστε να τον αναβιώσουν και να συντομεύσουν τη διάρκεια των σκοτεινών ετών» έχει δηλώσει στο παρελθόν ο Μασκ που έχει επισημάνει ότι αρχικά τουλάχιστον το ταξίδι στον Άρη θα είναι μια περιπέτεια. «Θα είναι δύσκολη, επικίνδυνη, μια καλή ευκαιρία για να πεθάνει κανείς, αλλά και συναρπαστική για όσους επιβιώσουν. Δεν θα υπάρξουν και πολλοί που θα θελήσουν να πάνε στην αρχή. Αλλά στην πορεία ο Άρης θα γίνει φιλόξενος και θα έχει σπουδαία μπαρ» υποστηρίζει ο Μασκ. http://www.in.gr/2018/05/22/tech/o-elon-mask-apokalypse-pos-tha-metaferei-anthropous-ston-ari/

Στην αθέατη πλευρά της Σελήνης εκστρατεύει η Κίνα. Η Εθνική Διαστημική Υπηρεσία της Κίνας ανακοίνωσε ότι τα ξημερώματα της Δευτέρας εκτοξεύτηκε με επιτυχία ένας πύραυλος που μεταφέρει τον δορυφόρο Queqiao γνωστός επίσης με τον όνομα Magpie Bridge. Ο δορυφόρος αυτός θα εγκατασταθεί σε ένα σημείο του Διαστήματος 455 χιλιάδες χλμ. μακριά από την Γη και θα παρέχει τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στην επερχόμενη αποστολή που θα πραγματοποιήσει η Κίνα στην αθέατη πλευρά της Σελήνης. Ο ασιατικός γίγαντας προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να μπει σφήνα στην NASA και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος έχοντας αναπτύξει ένα πολύ φιλόδοξο διαστημικό πρόγραμμα. Σε αυτό το πρόγραμμα εντάσσεται και η αποστολή στην Σελήνη ενός ρομποτικού οχήματος που θα είναι το πρώτο που θα εξερευνήσει την αθέατη πλευρά του φυσικού μας δορυφόρου. Η αθέατη πλευρά της Σελήνης αποτελεί πόλο έλξης των διαστημικών υπηρεσιών τα τελευταία χρόνια. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έχει διακηρύξει την επιθυμία του να δημιουργήσει στην αθέατη πλευρά της Σελήνης μιας το «Χωριό της Σελήνης» όπως το έχουν ονομάσει οι εμπνευστές του. Ο Γιόχαν Ντίτριχ Βέρνερ, επικεφαλής της ESA ανακοίνωσε πρόσφατα ότι στόχος της υπηρεσίας είναι το σεληνιακό χωριό να είναι έτοιμο να κατοικηθεί μέχρι το 2030. Όπως ανέφερε το χωριό θα λειτουργεί και ως τόπος επιστημονικής έρευνας και ως τόπος ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (π.χ ορυχείων) αλλά και ως τουριστικός προορισμός. Η Κίνα έχει επίσης ανακοινώσει ότι θα θέσει του χρόνου σε λειτουργία τον δικό της επανδρωμένο διαστημικό σταθμό. Η Κίνα κατηγορείται ότι δεν δίνει στοιχεία για τις διαστημικές της δραστηριότητες και δεν θέλει να συνεργάζεται με τις άλλες διαστημικές υπηρεσίες ειδικά σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο γεγονός που αφήνει υπόνοιες ότι αν όχι όλες πάντως κάποιες από τις αποστολές της έχουν (και) στρατιωτικό χαρακτήρα. http://www.in.gr/2018/05/21/tech/stin-atheati-pleyra-tis-selinis-ekstrateyei-kina/

Μόνο το 0,01% της πλανητικής βιομάζας είναι οι άνθρωποι Το 80% της βιομάζας της Γης αποτελούν τα φυτά, το 15% τα βακτήρια και το υπόλοιπο 5% περιλαμβάνει άλλους μικροοργανισμούς και τα ζώα. Οι άνθρωποι δεν ξεπερνούν το 0,01%, δηλαδή μόλις το ένα δεκάκις χιλιοστό της πλανητικής βιομάζας, σύμφωνα με την πιο ολοκληρωμένη έως τώρα «απογραφή» της γήινης βιόσφαιρας που έκαναν οι επιστήμονες. Η μάζα των 7,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων της Γης είναι πλέον περίπου δεκαπλάσια της μάζας όλων των άγριων ζώων, καθώς στην πορεία της εξέλιξης, από την αυγή του πολιτισμού μέχρι σήμερα, οι άνθρωποι έχουν εξαφανίσει το 83% των άγριων ζώων και το 50% της μάζας των φυτών. Εν ολίγοις, από τότε που οι άνθρωποι εμφανίσθηκαν στο προσκήνιο, τουλάχιστον η μισή ζωή στη Γη έχει εξαφανισθεί. Παρόλα αυτά, οι ιοί έχουν τριπλάσια βιομάζα από τους ανθρώπους, όπως και τα σκουλήκια, τα ψάρια 12πλάσια και οι μύκητες 200 φορές μεγαλύτερη. Η συνολική βιομάζα της Γης -δηλαδή το σύνολο της μάζας κάθε έμβιου οργανισμού- εκτιμάται σε περίπου 550 γιγατόνους άνθρακα, από τους οποίους οι 450 γιγατόνοι είναι η μάζα των φυτών και οι 70 γιγατόνοι η μάζα των βακτηρίων. Εν ολίγοις, φυτά και μικροοργανισμοί κυριαρχούν στη βιόσφαιρα του πλανήτη μας. Ακολουθούν στην τρίτη θέση οι μύκητες που έχουν μάζα 12 γιγατόνων, επτά γιγατόνοι είναι η μάζα άλλων μικροοργανισμών (αρχαιοβακτήρια), τέσσερις γιγατόνοι είναι τα πρώτιστα (αμοιβάδες και άλλοι μονοκύτταροι οργανισμοί με πυρήνα), ενώ 0,2 γιγατόνοι είναι οι ιοί. Μόλις δύο γιγατόνοι είναι η μάζα των κάθε είδους ζώων, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων (όλοι μαζί είμαστε 0,06 γιγατόνοι). Παρόλο που οι ωκεανοί καταλαμβάνουν το 71% της επιφάνειας της Γης, η συνολική βιομάζα της ξηράς (470 γιγατόνοι) υπολογίζεται ότι είναι σχεδόν 80 φορές μεγαλύτερη από τη συνολική βιομάζα των θαλασσών (έξι γιγατόνοι). Σχεδόν όλη η βιομάζα των φυτών βρίσκεται στην ξηρά, ενώ αντίθετα το μεγαλύτερο μέρος της βιομάζας των ζώων βρίσκεται στη θάλασσα. Περίπου το 60% της παγκόσμιας βιομάζας (320 γιγατόνοι) βρίσκεται πάνω στην επιφάνεια της Γης, ενώ η υπόλοιπη κάτω από την επιφάνεια (130 γιγατόνοι είναι οι ρίζες των φυτών και 100 γιγατόνοι τα υπόγεια βακτήρια). Το μεγαλύτερο ποσοστό της βιομάζας των μικροοργανισμών (περίπου το 90%) εκτιμάται ότι βρίσκεται βαθιά κάτω από την επιφάνεια της ξηράς και κάτω από τους βυθούς των θαλασσών. Στους ωκεανούς το 70% της θαλάσσιας βιομάζας αποτελείται από μικρόβια, ενώ το υπόλοιπο 30% είναι τα αρθρόποδα και τα ψάρια. H συνολική βιομάζα των ανθρώπων και των οικόσιτων ζώων (κυριαρχούν τα βοοειδή και οι χοίροι) είναι περίπου δεκαπλάσια από εκείνη των άγριων ζώων (0,007 γιγατόνοι). Τα κοτόπουλα και άλλα πουλερικά της πτηνοτροφίας έχουν συνολικά σχεδόν τριπλάσια βιομάζα (0,005 γιγατόνοι) σε σχέση με τα άγρια πουλιά (0,002 γιγατόνοι). Παρόλο που οι άνθρωποι και τα εξημερωμένα ζώα κυριαρχούν στη βιομάζα των θηλαστικών, αποτελούν ένα μικρό μόνο ποσοστό στη συνολική βιομάζα των ζώων (δύο γιγατόνοι), όπου κυριαρχούν τα κάθε είδους αρθρόποδα της ξηράς και της θάλασσας (1,2 γιγατόνοι) και τα ψάρια (0,7 γιγατόνοι). Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρον Μίλο του Ινστιτούτου Επιστημών Βάιζμαν του Ισραήλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), http://www.pnas.org/content/early/2018/05/15/1711842115 έλαβαν υπόψη τους εκατοντάδες μελέτες των τελευταίων δεκαετιών, συνδυάζοντας τις έως τώρα εκτιμήσεις με νέες εκτιμήσεις. Ως μέτρο σύγκρισης χρησιμοποιήθηκε η μάζα του άνθρακα, που αντανακλά τη μάζα των μορίων της ζωής, όπως του DNA και τωμ πρωτεϊνών, ενώ αφήνει απέξω τη μάζα του νερού μέσα στους έμβιους οργανισμούς. Οι επιστήμονες παραδέχθηκαν πάντως ότι οι υπολογισμοί τους έχουν ένα όχι αμελητέο περιθώριο σφάλματος. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι κάθε είδους ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν επιφέρει σημαντικές μειώσεις διαχρονικά στη βιομάζα των άγριων θηλαστικών, των ψαριών και των φυτών. Η συνολική βιομάζα των καλλιεργούμενων φυτών από τους ανθρώπους εκτιμάται σε δέκα γιγατόνους, δηλαδή μόνο το 2% της συνολικής βιομάζας των φυτών. http://www.in.gr/2018/05/22/tech/mono-001-tis-planitikis-viomazas-einai-oi-anthropoi/