Δροσος Γεωργιος

Φιλικός στη ζωή ο ωκεανός του Εγκέλαδου. Εχει διαπιστωθεί ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του Εγκέλαδου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υδάτων μέρος των οποίων εκτοξεύεται με δύναμη στο Διάστημα μέσα από δεκάδες πίδακες. Οι επιστήμονες θεωρούν πολύ πιθανό ο δορυφόρος του Κρόνου να διαθέτει ένα μεγάλο υπόγειο ωκεανό. Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα νερά αυτού του ωκεανού είναι φιλικά προς την ζωή, τουλάχιστον σε επίπεδο μικροοργανισμών (μικροβίων) όπως αυτοί που υπάρχουν και στους ωκεανούς της Γης. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon μελέτησαν τα δεδομένα που αφορούν το νερό που εκτοξεύεται από τα γκέιζερ του Εγκέλαδου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έχει pH 11 ή pH 12. Το pH είναι ένας δείκτης που αποκαλύπτει πόσο όξινο ή αλκαλικό είναι ένα υδατικό διάλυμα. Το pH του νερού του Εγκέλαδου είναι φιλικό για την παρουσία μικροβιακής ζωής παρόμοιας με εκείνης που υπάρχει στους ωκεανούς της Γης. Οι ερευνητές εκτιμούν επίσης ότι το νερό του Εγκέλαδου έχει παρόμοια επίπεδα αλατότητας με εκείνα των ωκεανών της Γης. Το νερό του Εγκέλαδου περιέχει επίσης ποσότητες ανθρακικού νάτριου (σόδα) για αυτό και οι ερευνητές έσπευσαν να τον ονομάσουν «ωκεανό σόδας». Σύμφωνα με τους ερευνητές η χημική σύσταση του ωκεανού του Εγκέλαδου είναι παρόμοια με εκείνη της λίμνης Mono στην Καλιφόρνια και της λίμνης Magadi στην Κένυα. Οπως σημειώνουν οι ερευνητές εκτός από την χημική σύσταση του νερού βασικό ρόλο στο να μπορεί να συντηρήσει την ζωή ένας υπόγειος ωκεανός όπως αυτός του Εγκέλαδου και άλλων δορυφόρων και πλανητών είναι η λεγόμενη διαδικασία ερπετοποίησης. Πρόκειται για την αντίδραση μεταξύ των πετρωμάτων με υψηλές συγκεντρώσεις μεταλλικών στοιχείων και του νερού του ωκεανού. Η αντίδραση αυτή παράγει μοριακό υδρογόνο το οποίο με τη σειρά του προσφέρει μια πηγή χημικής ενέργειας που είναι απαραίτητη για να μπορεί να υποστηριχθεί η παρουσία μιας βιοσφαίρας σε σημεία όπου δεν φτάνει το ηλιακό φως. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geochemica et Cosmochimica Acta». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=703904

New Horizons: Το πρώτο οικογενειακό πορτρέτο του Πλούτωνα. Είναι ένα πλήρες οικογενειακό πορτρέτο -ή τουλάχιστον μια φωτογραφία των γνωστών μελών της οικογένειας. Ακριβώς δύο μήνες πριν φτάσει στο στόχο, η πρώτη αποστολή που ταξιδεύει για Πλούτωνα απαθανάτισε για πρώτη φορά τον πλανήτη νάνο δίπλα στα πέντε φεγγάρια του. Θα μπορούσε όμως να ανακαλύψει περισσότερα καθώς πλησιάζει. «Η ανίχνευση αυτών των μικροσκοπικών δορυφόρων από απόσταση άνω των 88,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων είναι εντυπωσιακό επίτευγμα» καμαρώνει ο Άλαν Στερν, επιστημονικός διευθυντής της αποστολής της NASA. Οι εικόνες ελήφθησαν από την κάμερα Lorri του σκάφους το διάστημα 25 Απριλίου - 1 Μαΐου. Δημιουργήθηκαν από τη συρραφή επιμέρους λήψεων, με χρόνο έκθεσης 10 δευτερολέπτων η καθεμία. Ο Χάροντας, μακράν ο μεγαλύτερος δορυφόρος, μοιάζει να έχει ενωθεί με τον Πλούτωνα στο κέντρο της εικόνας, γύρω από το οποίο διακρίνονται σαν μικρές κουκκίδες τα άλλα τέσσερα φεγγάρια: Κέρβερος, Στύγα, Νύχτα και Ύδρα. Όλα τα σώματα στο σύστημα του Πλούτωνα εμπνέονται από τον Κάτω Κόσμο της ελληνικής μυθολογίας. Λόγω του μεγέθους τους, οι τέσσερις μικροί δορυφόροι ανακαλύφθηκαν σχετικά πρόσφατα. Ο Κέρβερος, με διάμετρο 10-30 χιλιομέτρων, εντοπίστηκε το 2011 από την ομάδα του New Horizons, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Ένα χρόνο αργότερα η ίδια ομάδα ανακάλυψε τη Στύγα, με διάμετρο 7-21 χιλιόμετρα. Τις επόμενες μέρες το New Horizons θα ξεκινήσει μια νέα αναζήτηση άγνωστων δορυφόρων, οι οποίοι θα μπορούσαν να απειλήσουν το σκάφος καθώς πλησιάζει. Δεδομένου ότι είναι το ταχύτερο σκάφος που έχει εκτοξευτεί ποτέ, και δεν μπορεί να επιβραδύνει όταν φτάσει τον στόχο, το New Horizons θα έχει μόνο μια ευκαιρία να μελετήσει τον Πλούτωνα καθώς τον προσπερνά με μεγάλη ταχύτητα στις 14 Ιουλίου. Ο Πλούτωνας, μικρότερος από τη Σελήνη, θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα ο ένατος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος, έχασε όμως αυτόν τον τίτλο το 2006 και εξέπεσε στη νέα κατηγορία των πλανητών νάνων. Στην απόφαση οδήγησε εν πολλοίς η ανακάλυψη ενός ακόμα μεγαλύτερου σώματος στην ίδια γειτονιά του Ηλιακού Συστήματος, τον πλανήτη νάνο Έριδα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, ένας δακτύλιος που ξεκινά στην τροχιά του Πλούτωνα και εκτείνεται πολύ πιο έξω, φιλοξενεί πολλά ακόμα τέτοια σώματα, αποτελούμενα κυρίως από πάγους και βράχια. Το New Horizons θα εξερευνήσει για πρώτη φορά αυτή τη ζώνη στις παρυφές του Ηλιακού Συστήματος. Αφού προσπεράσει τον Πλούτωνα, το New Horizons σχεδιάζεται να επισκεφθεί ένα ακόμα σώμα στη Ζώνη του Κάιπερ. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αναζητά κάποιον κατάλληλο υποψήφιο, μέχρι στιγμής όμως ο επόμενος προορισμός του σκάφους δεν έχει καθοριστεί. Στο κέντρο της εικόνας, ο Πλούτωνας και ο Χάροντας. Το κόκκινο αντιστοιχεί στην Ύδρα, το πράσινο στη Στύγα, το κίτρινο στη Νύχτα και το πορτοκαλί στον Κέρβερο. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231407474

Τα πειράματα στο CERN αποκάλυψαν μια νέα σπάνια διάσπαση σωματιδίου. Για πρώτη φορά οι επιστήμονες του CERN, μεταξύ των οποίων και Έλληνες φυσικοί, «είδαν» μια υπερβολικά σπάνια διάσπαση σωματιδίου, η οποία ποτέ δεν είχε παρατηρηθεί πειραματικά μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, σε δημοσίευσή τους στο περιοδικό Nature, http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature14474.html οι ερευνητικές ομάδες των πειραμάτων CMS και LHCb περιγράφουν την πρώτη παρατήρηση της εξαιρετικά σπάνιας διάσπασης του σωματιδίου B0s σε δύο μιόνια. Το λεγόμενο «Καθιερωμένο Πρότυπο» (η καλύτερη έως τώρα φυσική θεωρία που περιγράφει τα δομικά συστατικά της ύλης και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις - πλην της βαρυτικής) προβλέπει ότι αυτή η σπάνια υποατομική διεργασία συμβαίνει με συχνότητα τέσσερις φορές στο δισεκατομμύριο και γι' αυτό δεν είχε καταγραφεί ποτέ πριν. Τέτοιες διασπάσεις μάλιστα θα μπορούσαν να ανοίξουν ένα παράθυρο σε θεωρίες πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο, όπως η υπερσυμμετρία. Η επιστημονική ανακοίνωση βασίσθηκε στην ανάλυση δεδομένων που συλλέχθηκαν από τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) μεταξύ 2011 και 2012. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα πειραματικά δεδομένα ενδεχομένως υποδεικνύουν και μια δεύτερη, ακόμη σπανιότερη, διάσπαση, του B0 (‘ξαδέλφου' του B0s) σε δύο μιόνια. Τα B0s και B0 είναι μεσόνια, δηλαδή μη στοιχειώδη ασταθή υποατομικά σωματίδια, που αποτελούνται από ένα κουάρκ και ένα αντι-κουάρκ, τα οποία συγκρατούνται μαζί μέσω της ισχυρής αλληλεπίδρασης. Τέτοια σωματίδια παράγονται μόνο σε συγκρούσεις υψηλής ενέργειας στο εσωτερικό των επιταχυντών ή στη φύση, για παράδειγμα κατά την αλληλεπίδραση των κοσμικών ακτίνων. «Αποτελεί μαρτυρία της εξαιρετικής λειτουργίας του LHC και της ευαισθησίας των πειραμάτων μας, το γεγονός ότι μπορέσαμε επιτέλους να παρατηρήσουμε αυτή την εξαιρετικά σπάνια, όσο και σημαντική διάσπαση», ανέφερε ο εκπρόσωπος του LHCb Γκάι Ουίλκινσον. «Η έρευνα για τον εντοπισμό νέων σωματιδίων και η μελέτη σπάνιων διασπάσεων είναι συμπληρωματικές στρατηγικές για την ανακάλυψη μιας νέας Φυσικής. Η ακρίβεια με την οποία τα πειράματά μας μπορούν να παρατηρήσουν αυτές τις διασπάσεις-κλειδιά και να μετρήσουν τον ρυθμό τους, θα βελτιώνεται συνεχώς, θέτοντας επομένως όρια στην επέκταση του Καθιερωμένου Προτύπου», ανέφερε ο εκπρόσωπος του CMS Τιζιάνο Καμπορέζι. Τα δεδομένα που θα συλλεχθούν μελλοντικά κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του LHC, αναμένεται να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την ακρίβεια της μέτρησης του B0s και θα καθορίσουν αν οι υποψίες για την σχετική διάσπαση του B0 τελικά επιβεβαιωθούν. Καθώς ο επιταχυντής του CERN τέθηκε ξανά σε λειτουργία πρόσφατα, χιλιάδες φυσικοί έχουν επιδοθεί στην αναζήτηση στοιχείων που θα συνηγορούν για την ύπαρξη μιας νέας Φυσικής η οποία θα μπορούσε να εξηγήσει μερικά από τα μεγαλύτερα επιστημονικά αινίγματα, όπως της φύσης της σκοτεινής ύλης. http://www.tanea.gr/news/science-technology/article/5238687/ta-peiramata-sto-cern-apokalypsan-mia-nea-spania-diaspash-swmatidioy/ Mαγνητική ασπίδα για αναζητήσεις πέρα από το υπάρχον μοντέλο της φυσικής. Ένα νέο πειραματικό εργαλείο θα αποκτήσουν σύντομα οι επιστήμονες, το οποίο θα τους βοηθήσει να ψάξουν για άγνωστα έως σήμερα φαινόμενα ή και στοιχειώδη σωματίδια. Η διάταξη είναι μια μαγνητική ασπίδα, η οποία βρίσκεται υπό κατασκευή στη γερμανική πόλη Γκάρχινγκ, κοντά στο Μόναχο, με σκοπό να εξερευνηθούν «περιοχές» της φυσικής που ενδεχομένως θα ανοίξουν τον δρόμο για νέες φυσικές θεωρίες, πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο. Το Καθιερωμένο Πρότυπο είναι η πιο ολοκληρωμένη θεωρία που έχει διατυπωθεί έως σήμερα για την περιγραφή των δομικών λίθων της ύλης και της ακτινοβολίας, όπως και των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων. Παρόλο που οι προβλέψεις του έχουν επιβεβαιωθεί από αμέτρητα πειράματα, είναι βέβαιο πως δεν αποτελεί την τελευταία λέξη της φυσικής, στην προσπάθειά της να εξηγήσει τον κόσμο που μας περιβάλλει. Κι αυτό γιατί αφήνει αρκετά ερωτηματικά αναπάντητα, όπως την ασυμμετρία μεταξύ της ύλης και της αντιύλης στο πρώιμο σύμπαν, τη σύσταση της σκοτεινής ύλης και τη φύση της σκοτεινής ενέργειας. Για την επέκταση του Καθιερωμένου Προτύπου, η διεθνής ερευνητική ομάδα που βρίσκεται πίσω από τη μαγνητική ασπίδα σχεδίασε και δοκίμασε την πειραματική διάταξη, ώστε αυτή να εξασφαλίζει εξαιρετικά ασθενές μαγνητικό πεδίο στο εσωτερικό της. Έτσι, η συσκευή θα έχει 10 φορές καλύτερη «επίδοση» από την πιο προηγμένη έως σήμερα μαγνητική ασπίδα, επιτρέποντας επομένως στους επιστήμονες να μετρήσουν με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια ορισμένες ιδιότητες των στοιχειωδών σωματιδίων. Με αυτό τον τρόπο, ίσως έρθουν στο «φως» καινούρια σωμάτια ή προσδιορισθούν καλύτερα διάφορες παράμετροι για την αναζήτησή τους. Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες σε άρθρο τους στο περιοδικό Journal of Applied Physics, περιγράφοντας τις τεχνικές προδιαγραφές της ασπίδας, οι μετρήσεις υψηλής ακρίβειας είναι ένας από τους τρεις τρόπους για την αναζήτηση φυσικών θεωριών πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο. Μιλώντας στην ιστοσελίδα Phys.org, ο Τόμπιας Λινς, διδακτορικός ερευνητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου (TU München) στις εγκαταστάσεις του οποίου θα φιλοξενείται η διάταξη, η μέθοδος αυτή έρχεται να συμπληρώσει τα πειράματα στους επιταχυντές και τις έρευνες για την καταγραφή δεδομένων που έχουν «διασωθεί» από το πρώιμο σύμπαν. «Τα πειράματα ακριβείας έχουν τη δυνατότητα να μελετήσουν τη φύση σε ενεργειακές κλίμακες που ενδεχομένως δεν μπορούν να εξασφαλίσουν οι συγκρούσεις στους υπάρχοντες επιταχυντές ή σε αυτούς που θα τους διαδεχθούν», σημειώνει ο Λινς. Ο λόγος είναι πως η ύπαρξη νέων «εξωτικών» σωματιδίων πιθανόν μεταβάλλει τις ιδιότητες ήδη γνωστών συστατικών της ύλης. Έτσι, μια μικρή απόκλιση από τις αναμενόμενες ιδιότητες ενδεχομένως να «προδώσει» ένα καινούριο και άγνωστο μέχρι τώρα σωμάτιο. Η διάταξη αποτελείται από αρκετά κελύφη, τα οποία είναι εγκιβωτισμένα το ένα μέσα στο άλλο. Κάθε κέλυφος έχει κατασκευαστεί από ένα ειδικό κράμα νικελίου και σιδήρου, ώστε να λειτουργεί σαν ένα είδος «σφουγγαριού» που απορροφά και επανακατευθύνει τα μαγνητικά πεδία. Με τη βοήθεια και της ειδικής σχεδίασης που έχει η συσκευή, το εσωτερικό της είναι θωρακισμένο τόσο από το μαγνητικό πεδίο της γης όσο και από τα πεδία που δημιουργεί εξοπλισμός όπως οι γεννήτριες και οι μετασχηματιστές. Η ασπίδα θα είναι σύντομα έτοιμη να χρησιμοποιηθεί από τους επιστήμονες, οι οποίοι έχουν ήδη καταστρώσει τα σχέδια για το πρώτο πείραμα – τη μέτρηση της κατανομής της ηλεκτρικής διπολικής ροπής (EDM), ενός ισοτόπου του στοιχείο ξένον. Αν οι τιμές που προκύψουν είναι μεγαλύτερες από αυτές που προβλέπει το Καθιερωμένο Πρότυπο, τότε αυτό θα αποτελεί ένδειξη για την ύπαρξη ενός σωματιδίου με μάζα ανάλογη της διαφοράς των μετρήσεων από τους θεωρητικούς υπολογισμούς. Σε επόμενη φάση, θα επιχειρήσουν να ανιχνεύσουν για πρώτη φορά μαγνητικά μονόπολα. http://www.naftemporiki.gr/story/952311/magnitiki-aspida-gia-anazitiseis-pera-apo-to-uparxon-montelo-tis-fusikis

Η παρατεταμένη παραμονή της Σαμάνθα στον Σταθμό. Η αποστολή της Σαμάνθα Κριστοφορέτι, αστροναύτη της ESA στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, έχει παραταθεί έως τις αρχές Ιουνίου. Είχε προγραμματιστεί να τελειώσει αυτή την εβδομάδα, επιστρέφοντας στη Γη μαζί με τον αστροναύτη της NASA Τέρυ Βιρτς και τον κοσμοναύτη Άντον Σκαλπέροφ. Η αναβολή προέκυψε επειδή το διαστημόπλοιο Progress 59 της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας, δεν κατάφερε να φτάσει στον Σταθμό την περασμένη εβδομάδα, αντί αυτού κάηκε στην ατμόσφαιρα σε μια ανεξέλεγκτη επανείσοδο. Το περιστατικό έθεσε περαιτέρω εκτοξεύσεις στο Σταθμό σε αναμονή εν αναμονή των αποτελεσμάτων της έρευνας για την αποτυχία. Οι έξι αστροναύτες που ζουν και εργάζονται στο τροχιακό συγκρότημα έχουν αρκετά εφόδια που διαρκούν για πολλές εβδομάδες, ανεξάρτητα από την απώλεια, έτσι η ευημερία τους δεν επηρεάζεται από η αλλαγή του χρονοδιαγράμματος. Μια ακριβής ημερομηνία για την επιστροφή θα δοθεί από την Roscosmos σύντομα. Πέντε μήνες στο διάστημα. Η αποστολή της Σαμάνθα έχει το όνομα Futura τονίζοντας την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα που υλοποιεί σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας για να βοηθήσουν στη διαμόρφωση του μέλλοντός μας. Η ίδια πετά σαν αστροναύτης της ESA για τον Ιταλικό οργανισμό διαστήματος ASI στο πλαίσιο ειδικής συμφωνίας μεταξύ της ASI και της NASA. Η Σαμάνθα, ο Τέρι και ο Άντον έφτασαν στο Σταθμό όταν το διαστημόπλοιο Soyuz TMA-15M στο οποίο επέβαιναν προσδέθηκε στο Σταθμό στις 24 Νοεμβρίου του 2014. Από τότε έχουν δει πέντε πλοία εφοδιασμού να έρχονται και να φεύγουν, και εργάστηκαν σε αμέτρητα πειράματα. Καθώς όσο το δυνατόν περισσότερος χρόνος δαπανώνται για την επιστήμη κατά τη διάρκεια της 40 ώρης εβδομαδιαίας εργασίας τους. Η Σαμάνθα τρέχει πειράματα από την ASI και την ESA, αλλά παίρνει μέρος σε περισσότερα από επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Πολλά από αυτά είναι οι συνέχειες προηγούμενων αποστολών – η μακροβιότητα του Σταθμού είναι ένας λόγος που τον κάνει τόσο ξεχωριστό για τους επιστήμονες. Συνδεθείτε με την Σαμάνθα και βιώστε την αποστολή Futura μέσα από τα μάτια της μέσω του samanthacristoforetti.esa.int Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/04/Samantha_s_cool_Space_Station_science http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/04/International_Space_Station_toilet_tour http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/04/International_Space_Station_bathroom_tour http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/04/Barycentric_balls_in_space_-_classroom_demonstration_video_VP07b http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/E_paratetamhene_paramonhe_tes_Samhantha_ston_Stathmho Για έναν μήνα παρατείνεται η παραμονή τριών αστροναυτών στον ISS. Τρία μέλη του πληρώματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) που επρόκειτο να επιστρέψουν την Πέμπτη στη Γη θα αναγκαστούν να παραμείνουν σε τροχιά για άλλον έναν μήνα, λόγω της απώλειας του ρωσικού διαστημοπλοίου Progress. Η επιστροφή του Ρώσου κοσμοναύτη Αντόν Σκαπλέροφ, του Αμερικανού αστροναύτη Τέρι Βιρτς και της Ιταλίδας Σαμάνθα Κριστοφορέτι αναβλήθηκε για τις αρχές Ιουνίου, δήλωσε ο διευθυντής πτήσεων του ρωσικού τομέα του ISS, Βλαντίμιρ Σολοβιόφ. Ο Ρώσος αξιωματούχος τόνισε ότι δεν είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή για να επιστρέψουν οι τρεις αστροναύτες, μόλις μία εβδομάδα μετά το ατύχημα του μη επανδρωμένου ρωσικού διαστημοπλοίου το οποίο διαλύθηκε στις 8 Μαΐου αφού οι Ρώσοι χειριστές του έχασαν τον έλεγχό του, λίγη ώρα μετά την εκτόξευσή του. Οι αστροναύτες «αντιμετώπισαν την είδηση με κατανόηση και δέχτηκαν να παραμείνουν άλλον έναν μήνα σε τροχιά», συνέχισε ο Σολοβιόφ. Η αποστολή του νέου πληρώματος του ISS, που επρόκειτο να αναχωρήσει στις 26 Μαΐου από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, αναβλήθηκε επίσης για τα τέλη Ιουλίου. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231407240 Η NASA θέλει να δαμάσει τις σκουληκότρυπες. Οι ειδικοί τις ονόμασαν «σκουληκότρυπες» και στην πραγματικότητα είναι εξισώσεις πεδίου του Αϊνστάιν για τη βαρύτητα. Θεωρητικώς οι σκουληκότρυπες είναι σήραγγες που συνδέουν σημεία του χωροχρόνου. Με απλά λόγια, αν κάποιος εισέλθει σε μια σκουληκότρυπα, ας πούμε λίγο έξω από τη Γη, μπορεί σε χρόνο dt να βρεθεί σε ένα απομακρυσμένο σημείο του Γαλαξία ή και του Σύμπαντος - υπό κανονικές συνθήκες θα χρειαζόταν χιλιάδες ή εκατομμύρια έτη για να φτάσει ως εκεί. Τώρα η NASA ανακοίνωσε ότι θα αναζητήσει τρόπους για να μπορέσει να τις εντοπίσει και να τις εκμεταλλευτεί! Η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για το πρόγραμμα Technology Roadmaps. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα στο οποίο καταγράφονται φουτουριστικές τεχνολογίες που θα ήθελε η NASA να αναπτύξει τα επόμενα 20 χρόνια. Το πιο εντυπωσιακό από αυτά τα σχέδια είναι εκείνο που αφορά τις σκουληκότρυπες τις οποίες η NASA ευελπιστεί να… δαμάσει. «Θα διερευνήσουμε άγνωστα πεδία της φυσικής σε μια προσπάθεια να φέρουμε επανάσταση στη διαστημική εξερεύνηση. Βελτιώνοντας τις γνώσεις μας για τη βαρύτητα, τον χωροχρόνο, και το κβαντικό κενό ίσως καταφέρουμε και μάλιστα σύντομα να στείλουμε ρομπότ σε διαστρικές αποστολές» αναφέρει σε ανακοίνωση της η NASA. Σε επόμενη φάση θα επιδιωχθεί η κατασκευή διαστημικών σκαφών που θα μπορούν να ταξιδέψουν στον χωροχρόνο για να πραγματοποιηθούν και επανδρωμένες αποστολές σε περιοχές μακριά από το ηλιακό μας σύστημα. Από τα υπόλοιπα σχέδια του προγράμματος η NASA ανακοίνωσε ότι θα ρίξει βάρος στην ανάπτυξη νέων συστημάτων προώθησης πυραύλων και διαστημοπλοίων. Ο επιστήμονας της NASA Χάρολντ Γουάιτ σχεδίασε το εικονιζόμενο σκάφος(φωτογραφία) το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιεί την περίφημη ταχύτητα δίνης που χρησιμοποιούσε και το διαστημόπλοιο Enterprise Star στη θρυλική σειρά επιστημονικής φαντασίας Star Trek. H ταχύτητα δίνης επιτρέπει το ταξίδι στον χωροχρόνο ώστε να μετακινείται ένα σκάφος από μια περιοχή του Σύμπαντος σε μια άλλη σε χρόνο dt. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=703575 NASA: Ρομποτικά «χέλια» και δορυφόροι - ανεμόπτερα για την εξερεύνηση του ηλιακού συστήματος. Ένα σύνολο 15 προτάσεων προς μελέτη στο πλαίσιο της φάσης 1 του προγράμματος NASA Innovative Advanced Concept (NIAC) επέλεξε η αμερικανική διαστημική υπηρεσία. Το εν λόγω πρόγραμμα έχει σκοπό τη μετατροπή της επιστημονικής φαντασίας σε επιστημονική πραγματικότητα, μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών. Οι προτάσεις που επελέγησαν καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος concepts, τα οποία θεωρείται πως μπορούν να φέρουν επανάσταση στον χώρο των αεροδιαστημικών αποστολών του μέλλοντος, με στόχο την εξερεύνηση του ηλιακού μας συστήματος και αποστολές στον Άρη, σε αστεροειδείς και άλλους πλανήτες. Τα βραβεία της φάσης 1 του NIAC είναι ύψους περίπου 100.000 δολαρίων, παρέχοντας στους νικητές τη χρηματοδότηση που απαιτείται για μία εννιάμηνη περίοδο ανάλυσης και δοκιμών των concepts τους. Εάν οι μελέτες βιωσιμότητας έχουν θετικό αποτέλεσμα, οι νικητές μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις για τα βραβεία της φάσης 2, αξίας 500.000 δολαρίων για δύο επιπλέον χρόνια ανάπτυξης concept. Mία από τις προτάσεις που επελέχθησαν έχει να κάνει με ένα μαλακό ρομποτικό ρόβερ/ όχημα για αποστολές που δεν μπορούν να γίνουν με συμβατικά συστήματα ενέργειας. Το όχημα θα μοιάζει με χέλι και θα διαθέτει κεραία στην «πλάτη» η οποία θα μαζεύει ενέργεια από κοντινά μαγνητικά πεδία- καθιστώντας το ιδανικό για αμφίβιες αποστολές εξερεύνησης σε φεγγάρια όπως η Ευρώπη ή ο Τιτάνας. Μια άλλη πρόταση έχει να κάνει με δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη- ανεμόπτερα, συνδεδεμένα με υψηλής αντοχής καλώδιο, τα οποία είναι σε διαφορετικά ύψη και πετούν χωρίς σύστημα προώθησης, χρησιμοποιώντας τον άνεμο στα κατώτερα τμήματα της στρατόσφαιρας, με το σκάφος ψηλά να παρέχει ισχύ ανύψωσης και αεροδυναμική ώθηση και το κάτω να κρατά ισορροπίες, με αποτέλεσμα έναν ατμοσφαιρικό δορυφόρο που θα μπορεί να παραμένει εν πτήσει στην στρατόσφαιρα για χρόνια. Παράλληλα, η πρόταση CRICKET (Cryogenic Reservoir Inventory by Cost-Effective Kinetically Enhanced Technology) έχει να κάνει με την αναζήτηση στοιχείων όπως το υδρογόνο, το νερό και το άζωτο σε πλανήτες, μέσω χαμηλού κόστους ρομποτικών οχημάτων που θα χαρτογραφούν τις επιφάνειες, εντοπίζοντας χρήσιμα αποθέματα/ κοιτάσματα. Όλα τα concepts βρίσκονται σε πολύ πρώιμα στάδια και, όπως προαναφέρθηκε, καλύπτουν μια ευρεία γκάμα από τομείς, από συστήματα προώθησης και υποστήριξης ζωής μέχρι επιστημονικά όργανα, καινοτόμα ρομποτικά concepts κ.α. http://www.naftemporiki.gr/story/951675/rompotika-xelia-kai-doruforoi-anemoptera-sta-sxedia-tis-nasa-gia-tin-eksereunisi-tou-iliakou-sustimatos

Τα ηφαίστεια του Αρη τον… ψεκάζουν με σκόνη. Εχει διαπιστωθεί ότι κατά περιόδους στην ατμόσφαιρα του Αρη σχηματίζονται τεράστια στρώματα σκόνης. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Νίκολας Χέβενς του Πανεπιστημίου Χάμπτον στην Βιρτζίνια των ΗΠΑ ανέλυσαν δεδομένα που καταγράφει ο δορυφόρος MRO ο οποίος μελετά τον Αρη και υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν την προέλευση αυτών των στρωμάτων σκόνης. Οπως αναφέρουν υπεύθυνα για αυτά τα στρώματα είναι τα γιγάντια ηφαίστεια του Κόκκινου Πλανήτη. Στον Αρη υπάρχει ο Ολυμπος (Olympus Mons) που εκτός από το μεγαλύτερο ηφαίστειο του Κόκκινου Πλανήτη είναι και το μεγαλύτερο του ηλιακού μας συστήματος. Το ύψος του ξεπερνά τα 22 χιλιόμετρα και η διάμετρός του τα 500 χλμ.! Σε κοντινή απόσταση από τον Όλυμπο υπάρχει το σύμπλεγμα ηφαιστείων Tharsis Montes. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες οι κορυφές των ηφαιστείων θερμαίνονται περισσότερο από τις πλαγιές δημιουργώντας θερμικά ρεύματα τα οποία μετατρέπονται σε πολύ ισχυρές ανεμοθύελλες. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές αυτές οι ανεμοθύελλες δημιουργούν ένα σκηνικό παρόμοιο με εκείνο μιας πίστας σκέιτμπορντ όπου τη θέση του σκέιτμπορντ παίρνει η σκόνη και της πίστας οι πλαγιές. Ετσι η σκόνη «ανεβαίνει» τις τεράστιες πλαγιές των ηφαιστείων και εκτοξεύεται στην ατμόσφαιρα του Αρη. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται γιγάντια στρώματα σκόνης που βρίσκονται σε ύψη 50-75 χλμ πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη ενώ η έκταση αυτών των στρωμάτων σκόνης αγγίζει σε πολλές περιπτώσεις τα χίλια χλμ. Η ύπαρξη τόσο πολύ σκόνης σε τέτοια ύψη με τη σειρά της εμπλέκεται και σε άλλες ατμοσφαιρικές διεργασίες αφού για παράδειγμα, η σκόνη αναμειγνύεται με υδρατμούς. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=703551

IceCube: Η ανίχνευση των νετρίνων δεν παραπέμπει σε κάποια «εξωτική» θεωρία. Τα δεδομένα από τα νετρίνα υψηλής ενέργειας που έχουν καταγραφεί από τον ανιχνευτή IceCube στο Νότιο Πόλο δεν χρειάζονται κάποια «εξωτική» φυσική θεωρία για να εξηγηθούν, αφού δεν φαίνεται να αντιβαίνουν σε όσα προβλέπει το Καθιερωμένο Πρότυπο. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν δύο ανεξάρτητες επιστημονικές ομάδες, οι οποίες πρόσφατα ανέλυσαν τις μετρήσεις του ανιχνευτή και διέψευσαν τις ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί για την ανάγκη διατύπωσης ενός νέου θεωρητικού μοντέλου που θα εξηγεί τις ιδιότητες των νετρίνων. Με τους αισθητήρες του θαμμένους στον πάγο, σε βάθος έως και 2,5 χιλιόμετρα, ο IceCube κατάφερε στα τέλη του 2013 να καταγράψει τα πρώτα σήματα νετρίνων εξαιρετικά υψηλών ενεργειών, τα οποία προέρχονται από περιοχές πέρα από τον γαλαξία μας. Τα νετρίνα διαχωρίζονται σε τρία είδη (ταυ, μιονίου και ηλεκτρονίου) και, όταν καλύπτουν μεγάλες αποστάσεις, μετασχηματίζονται («ταλαντώνονται») από τον ένα τύπο στον άλλο. Έτσι, για τα σωματίδια με εξωγαλαξιακή προέλευση, αυτό που αναμενόταν ήταν πως καταφθάνουν στη Γη σε σχεδόν ίσες αναλογίες, με τις απειροελάχιστες αποκλίσεις να υποδεικνύουν την περιοχή και τον μηχανισμό παραγωγής τους. Το 2014, ωστόσο, μελέτη επιστημόνων από το πανεπιστήμιο της Βαλένσια στην Ισπανία έδειξε πως τα σωμάτια που κατέγραψε ο IceCube ήταν νετρίνα ηλεκτρονίου, ενώ απουσίαζαν πλήρως τα νετρίνα μιονίου και τα νετρίνα ταυ. Αν επαληθευόταν το παραπάνω αποτέλεσμα, αυτό θα σήμαινε πως είτε συμβαίνει κάποια σπάνια διάσπαση, είτε πως στα σωμάτια που ανιχνεύθηκαν συγκαταλεγόταν κι ένας τέταρτος, υποθετικός τύπος «αποστειρωμένων» νετρίνων. Σε κάθε περίπτωση, η ανακάλυψη θα μπορούσε να εξηγηθεί μόνο από μία «εξωτική» θεωρία, πέρα από τα υπάρχοντα αποδεκτά μοντέλα. Το IceCube ανιχνεύει και τα τρία είδη νετρίνων από τα προϊόντα που παράγονται καθώς τα σωμάτια αλληλεπιδρούν με τον ανιχνευτή. Παρ’ όλα αυτά, τα νετρίνα μιονίου και ένα ποσοστό των νετρίνων ταυ παράγουν επίσης ένα μιόνιο υψηλής ενέργειας, το οποίο «προδίδεται» από την τροχιά του μέσα στον ανιχνευτή. «Έτσι, όταν εντοπίζουμε μια τέτοια τροχιά, μπορούμε να καταλάβουμε πως προήλθε είτε από ένα νετρίνο μιονίου είτε από ένα νετρίνο ταυ, όχι όμως και από ποιο ακριβώς», αναφέρει στην ιστοσελίδα PhysicsWorld.com o Γκάρι Μπάιντερ, φυσικός στο πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ και μέλος της επιστημονικής ομάδας που είναι υπεύθυνη για το IceCube. Σύμφωνα με τον Μπάιντερ, η μόνη εναλλακτική λύση είναι να αναλυθούν στατιστικά τα παραγόμενα προϊόντα και έτσι να εκτιμηθεί στατιστικά η αναλογία κάθε είδους νετρίνων. Έτσι, ο Μπάιντερ με συναδέλφους του επανέλαβαν αυτή τη στατιστική ανάλυση, έχοντας όμως αυτή τη φορά στη διάθεσή τους πολύ περισσότερα δεδομένα. Χάρις σε αυτά, υπολόγισαν πως τα τρία είδη νετρίνων κατέφθασαν στον ανιχνευτή σε σχεδόν ίσες αναλογίες, ενώ ρυθμίζοντας τις παραμέτρους σε καμία περίπτωση δεν μπόρεσαν να αναπαράγουν το αποτέλεσμα της μελέτης του πανεπιστήμιου της Βαλένθια. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και μια δεύτερη, ανεξάρτητη ανάλυση Ιταλών επιστημόνων. «Μέχρι τώρα τουλάχιστον, οι αναλογίες που υπολογίζονται συμφωνούν με την υπόθεση της ισόποσης παραγωγής των τριών ειδών νετρίνων. Ακόμη δεν έχουμε πετύχει αρκετά μεγάλη ακρίβεια στο πείραμα, ώστε να προσδιορίσουμε τις απειροελάχιστες αποκλίσεις, που θα μας επιτρέψουν να ταυτοποιήσουμε τα σώματα στο σύμπαν που παράγουν κοσμικά νετρίνα. Ωστόσο, περιμένουμε πως αυτό θα γίνει σύντομα και ότι έτσι θα καταφέρουμε να λύσουμε το μυστήριο σχετικά με τον μηχανισμό και την προέλευση των σωματιδίων», αναφέρει ο Μπάιντερ στο PhysicsWorld.com. Σύμφωνα με τον φυσικό από το Μπέρκλεϊ, έχουν διατυπωθεί αρκετά «εξωτικά» μοντέλα που προβλέπουν μεγάλες διαφοροποιήσεις στο πλήθος κάθε είδους νετρίνων. «Αν και η μέτρηση των αναλογιών μπορεί όντως να ανοίξει τον δρόμο για νέες θεωρίες πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο, προς το παρόν δεν έχουμε ενδείξεις για κάτι τέτοιο», καταλήγει. http://www.naftemporiki.gr/story/951673/icecube-i-anixneusi-ton-netrinon-den-parapempei-se-kapoia-eksotiki-theoria

Συνέντευξη του Francois Englert λίγο μετά την άφιξή του στην Ελλάδα. ΕΡ: Οι συγκρούσεις σωματιδίων μόλις ξανάρχισαν στο CERN. Έχετε μεγάλες προσδοκίες για πιθανές νέες ανακαλύψεις ίδιας ή και μεγαλύτερης σημασίας με εκείνη του μποζονίου Χιγκς το 2012; ΑΠ: Δεν είμαι ικανός να προβλέψω το μέλλον. Συνεπώς δεν μπορώ να πω τι μπορεί να συμβεί. Πολλοί πιστεύουν ότι θα βρεθεί η υπερσυμμετρία, αλλά, αν και ελπίζουν, προς το παρόν δεν έχουν βρεθεί σημάδια της. Τίποτε δεν είναι ξεκάθαρο προς το παρόν. Θα έλεγα ότι αυτή τη στιγμή είμαι ελαφρώς απαισιόδοξος, αλλά ποιός ξέρει; Θα είναι πάντως θαυμάσιο, αν βρεθεί η σκοτεινή ύλη. ΕΡ: Παρεμπιπτόντως, θεωρείτε ότι λεγόμενο σωματίδιο Χιγκς θα έπρεπε να φέρει και το δικό σας όνομα, αφού παραπέμπει στον «μηχανισμό Μπρουτ-Ανγκλέρ-Χιγκς»; Έχετε κάποια επικοινωνία με τον Πίτερ Χιγκς; ΑΠ: Το σωματίδιο θα έπρεπε να φέρει και το όνομα του Χιγκς. Είχε, άλλωστε, ανακαλυφθεί θεωρητικά αρχικά από εμάς (σ.σ. Μπρουτ και Ανγκλέρ). Το ζήτημα της ονομασίας ξεκίνησε λάθος από την αρχή και στη συνέχεια επικράτησε λόγω και του μεγάλου αγγλικού σωβινισμού. Όμως δεν με νοιάζει και πολύ τελικά. Προφανώς, πάντως, το σωματίδιο δεν φέρει το σωστό όνομα. Όσον αφορά τον Πίτερ Χιγκς, συναντηθήκαμε μετά την ανακάλυψη του σωματιδίου στο CERN και τα πήγαμε μια χαρά, από όσο κατάλαβα. Αλλά δεν έχουμε πραγματικά κάποιον επιστημονικό διάλογο. ΕΡ: Υπάρχει εύλογη ελπίδα ότι οι επιστήμονες σύντομα θα ρίξουν φως στα μυστήρια της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας; ΑΠ: Το ελπίζω, όμως πιστεύω ότι αυτά τα δύο πράγματα πιθανότατα έχουν τελείως διαφορετική προέλευση και περιεχόμενο. Η σκοτεινή ύλη μπορεί να αφορά τη σωματιδιακή φυσική, μπορεί και όχι. Η σκοτεινή ενέργεια, κατά τη γνώμη μου, συνδέεται με τη λεγόμενη «κοσμολογική σταθερά» και, για να ερμηνευθεί, χρειάζεται μια θεωρία της κβαντικής βαρύτητας. ΕΡ: Πόσο μακρινό είναι το όνειρο για μια Θεωρία του Παντός, που θα ενσωματώνει τόσο την κβαντομηχανική, όσο και τη βαρύτητα; ΑΠ: Δεν είμαι σίγουρος αν πρόκειται για όνειρο ή για εφιάλτη. Υπάρχει μια ασθένεια στη Φυσική, σε κάποιο στάδιο, όλοι να νομίζουν ότι έχουν βρει τα Πάντα. Μπορεί να υπάρξει μια θεωρία που θα συμπεριλαμβάνει και τη βαρύτητα, όμως το πρόβλημα κατά βάθος θα παραμείνει. Διότι όλοι χρησιμοποιούν μεν την κβαντική θεωρία, αλλά δεν συμφωνούν τι σημαίνει κατά βάθος. Δεν νομίζω, έτσι, ότι το πρόβλημα σταματά σε μια Θεωρία του Παντός, η οποία μπορεί να υπάρξει, μπορεί και όχι. ΕΡ: Πιστεύετε στον Θεό; Χρειάζεται το Σύμπαν έναν Δημιουργό για να εξηγηθεί; ΑΠ: Εξαρτάται τι εννοεί κανείς με τη λέξη Θεός. Αν μιλάμε για τον προσωπικό Θεό της χριστιανικής, της ισλαμικής ή της εβραϊκής θρησκείας, τότε δεν πιστεύω σε αυτόν. Ξεκάθαρα η απάντησή μου είναι αρνητική. Τώρα, κατά πόσο το σύμπαν μπορεί να εξηγηθεί χωρίς κάποιον δημιουργό, στην ουσία αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να διαχωριστεί από το ερώτημα αν η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει τα πάντα ή όχι. Δεν ξέρω, σε αυτό το επίπεδο θεωρώ τον εαυτό μου αγνωστικιστή. ΕΡ: Αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν στη θεωρία του πολυσύμπαντος και στα παράλληλα σύμπαντα. Τι πιστεύετε εσείς; ΑΠ: Το πολυσύμπαν και τα παράλληλα σύμπαντα είναι δύο διαφορετικές έννοιες. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχουν πολλά διαφορετικά σύμπαντα, ενώ στη δεύτερη -σύμφωνα με μια ερμηνεία της κβαντικής θεωρίας- ουσιαστικά ο εαυτός μας αναπαράγεται σε όλα τα σύμπαντα. Κατά τη γνώμη μου, το πολυσύμπαν είναι ένας υπερβολικά φθηνός τρόπος προκειμένου να απαντήσουμε ερωτήματα, των οποίων δεν ξέρουμε την απάντηση. Τα παράλληλα σύμπαντα έχουν να κάνουν περισσότερο με το πώς αντιλαμβάνεται κανείς την κβαντομηχανική σε βαθύτερο επίπεδο, άρα πρόκειται για ένα γενικότερο ζήτημα. ΕΡ: Όταν το 2013 μάθατε ότι θα πάρετε το βραβείο Νόμπελ μαζί με τον Χιγκς, ήταν αυτή η πιο σημαντική και αξιομνημόνευτη μέρα της ζωής σας; ΑΠ: Όχι, δεν νομίζω πως ήταν. Αλλωστε, επρόκειτο για κάτι αναμενόμενο, από τη στιγμή που είχε βρεθεί στο CERN το σωματίδιο την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Έτσι, ήταν λογικό να περιμένω πώς θα είμαι ένας από τους υποψήφιους για το Νόμπελ. ΕΡ: Όντας παιδί μιας βελγικής εβραϊκής οικογένειας, ήλθατε αντιμέτωπος με τρομερές καταστάσεις στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ επιζήσατε και από το Ολοκαύτωμα. Μπορεί άραγε η επιστήμη να βοηθήσει, ώστε να υπάρξει ένας καλύτερος και πιο ασφαλής κόσμος ή θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι τα πολιτικά προβλήματα τελικά είναι πιο δύσκολα και από τα επιστημονικά; ΑΠ: Δεν ξέρω αν τα πολιτικά προβλήματα είναι πιο δύσκολο να επιλυθούν, αλλά είναι σαφές ότι δεν έχουν λυθεί. Τι άλλο μπορώ να πω γ΄αυτό; Υπήρχε τόση βαρβαρότητα την εποχή του ναζισμού. Ήταν μια από τις σκοτεινότερες περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Πώς μπορώ να ξέρω όμως αν θα ξανασυμβεί κάτι τέτοιο; Η εξάπλωση πάντως της κουλτούρας της επιστήμης δίνει στους ανθρώπους μια προνομιούχα πρόσβαση στον ορθολογισμό. Συνεπώς, μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι είναι πιο εκπαιδευμένοι στην επιστήμη και τους αρέσει αυτή η εκπαίδευση, είναι σε θέση να εμφανίσει μεγαλύτερη αντίσταση στις ιδεολογίες που μπορεί να καταστρέψουν την ανθρωπότητα και οι οποίες πάντα υποστηρίζονται από πολύ ανορθολογικές μορφές συμπεριφοράς. ΕΡ: Πριν δύο χρόνια, ο βασιλιάς Αλβέρτος ο 2ος του Βελγίου σάς έκανε Βαρώνο. Περιμένατε ποτέ ότι, στην Εποχή της Δημοκρατίας και του Ορθού Λόγου, θα λαμβάνατε ένα τέτοιο τίτλο ευγενείας; Μήπως νιώθετε πλέον λιγάκι διαφορετικά ως βαρώνος Ανγκλέρ και όχι απλώς ως Φρανσουά ή καθηγητής Ανγκλέρ; ΑΠ: Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια διαφορά. Το βρίσκω πολύ διασκεδαστικό. EΡ: Εν κατακλείδι, ποιες ήσαν οι πρώτες εντυπώσεις σας από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και την ομιλία που μόλις δώσατε σε αυτό; ΑΠ: Αν και έχω μια εικόνα μόλις λίγων ωρών, η πρώτη μου εντύπωση είναι πολύ θετική, βλέποντας τόσο κόσμο στο ακροατήριο και μάλιστα επιπέδου. Αν και ίσως δεν ενδιαφέρονταν όλοι για την επιστήμη. Μερικοί μπορεί να ήλθαν για να δουν άλλα πράγματα, όπως αν έχω δύο κεφάλια ή πέντε! Ο Βέλγος φυσικός Φρανσουά Ανγκλέρ (Francois Englert), τιμήθηκε το 2013 με το Νόμπελ Φυσικής, μαζί με τον Βρετανό Peter Higgs, για τις θεωρίες που ανέπτυξαν ξεχωριστά σχετικά με το πεδίο Higgs και το μποζόνιο Higgs. Ο Englert γεννήθηκε το 1932 στο Βέλγιο και πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια λόγω και της εβραϊκής του καταγωγής, κατορθώνοντας οριακά να διαφύγει του Ολοκαυτώματος μετά την κατάληψη του Βελγίου από τη ναζιστική Γερμανία. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB) και πήρε το διδακτορικό του στις Φυσικές Επιστήμες το 1959. Από το 1959 μέχρι το 1961 εργάσθηκε στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ των ΗΠΑ και στη συνέχεια επέστρεψε στο ULB, όπου έγινε καθηγητής και, από το 1980, επικεφαλής της ομάδας θεωρητικής φυσικής του βελγικού πανεπιστημίου (είναι πια ομότιμος από το 1998). Εχει σημαντική ερευνητική συνεισφορά στη στατιστική φυσική, στην κβαντική θεωρία πεδίου, στην κοσμολογία, στη θεωρία χορδών και στην υπερβαρύτητα. Για την έρευνά του στη θεωρητική φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων έχει τιμηθεί με πολλά σημαντικά διεθνή βραβεία. http://physicsgg.me/2015/05/09/o-francois-englert-%ce%bc%ce%b9%ce%bb%ce%ac%ce%b5%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%cf%86%ce%bf%ce%b9%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%ad%cf%82/

«Σύντομα θα γίνουμε σκλάβοι των ρομπότ»! Την ίδια στιγμή που καθημερινά ανακοινώνονται σημαντικά επιτεύγματα στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής ο διάσημος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ μιλώντας σε μεγάλο επιστημονικό συνέδριο έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τους κινδύνους που μπορεί να έχει η δημιουργία υψηλής νοημοσύνης ρομπότ. Μιλώντας στο συνέδριο Zeitgeist που γίνεται αυτές τις μέρες στο Λονδίνο ο Χόκινγκ υποστήριξε ότι η ανάπτυξης συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει στο τέλος της ανθρωπότητας. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο διάσημος αστροφυσικός αναφέρεται στον συγκεκριμένο κίνδυνο. Πριν από λίγους μήνες ο Χόκινγκ συνυπέγραψε μια ανοικτή επιστολή με τον δισεκατομμυριούχο οραματιστή της τεχνολογίας Ελον Μασκ στην οποία υποστήριζαν ότι είναι απαραίτητο η έρευνα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης να γίνεται βάση συγκεκριμένων κανόνων και στενών ελέγχων. «Αντί να ανησυχούμε ποιος θα ελέγχει την τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να ανησυχούμε αν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ελεγχθεί. Οπως πάνε τα πράγματα οι υπολογιστές θα αποκτήσουν μεγαλύτερη νοημοσύνη από αυτή του ανθρώπου μέσα στα επόμενα 80 χρόνια. Θα πρέπει λοιπόν να διασφαλίσουμε πώς όταν φτάσουμε σε εκείνο το σημείο οι υπολογιστές θα είναι ευθυγραμμισμένοι με τις ανθρώπινες ανάγκες, επιδιώξεις και στόχους» ανέφερε ο Χόκινγκ ανησυχώντας ότι μπορεί στο τέλος του αιώνα στη Γη να υπάρχει μια κατάσταση παρόμοια με αυτή που δείχνουν ταινίες όπως «Ο Εξολοθρευτής» όπου συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και πανίσχυρα ρομπότ έχουν καταλάβει τον πλανήτη και κυνηγούν τους ανθρώπους. Σχόλιο.Υπαρχουν και αντίθετες αποψεις οτι ποτε τα ρομποτ δεν θα μπορεσουν να υπερκερασουν τους ανθρώπους και οι επιστημονες παντα θα κρατουν τα κλειδια ελεγχου τους. http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=703530

Το άλλο πρόσωπο της Ελλάδας. Η Νεφέλη και η Αναστασία είναι δύο υποψήφιες από την Ελλάδα που διακρίθηκαν για τις πρωτοποριακές ιδέες τους στον παγκόσμιο διαγωνισμό Microsoft YouthSpark Challenge for Change ανάμεσα σε 30 φιναλίστ. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν χιλιάδες μαθητές, φοιτητές και απόφοιτοι από όλον τον κόσμο, οι οποίοι κλήθηκαν να καταθέσουν τις ιδέες τους σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να φέρουν θετική αλλαγή στην τοπική κοινωνία αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. «Οταν οι καθηγητές, οι συμμαθητές μου και εγώ είδαμε μέσα από ζωντανές εικόνες τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην Αφρική σχετικά με την έλλειψη αλλά και τη μόλυνση νερού συγκινηθήκαμε και αποφασίσαμε να βοηθήσουμε. Ετσι λοιπόν ξεκινήσαμε το Project LINC» περιγράφει η μαθήτρια της Γ' Λυκείου από τα Τρίκαλα Νεφέλη Στεφοπούλου, η οποία μαζί με το φροντιστήριο αγγλικών «Τhe School Master» συμμετείχε σε ένα παγκόσμιο project σε συνεργασία με δύο σχολεία στην Αμερική. Οι γνώσεις προγραμματισμού που προϋπέθετε η υλοποίηση των επιχειρηματικών ιδεών που σκέφτονταν οδήγησαν δύο φοιτήτριες της Νομικής Θεσσαλονίκης να ξεκινήσουν μόνες τους να μελετούν και να ανακαλύπτουν τον κόσμο της τεχνολογίας. «Οσο όμως εμβαθύναμε ανακαλύψαμε πως τον τεχνολογικό κλάδο πλήττει ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα: αυτό της τεράστιας υποεκπροσώπησης των γυναικών σε σχέση με τους άντρες. Συγκεκριμένα από όλους τους εργαζομένους στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στην Ευρώπη μόνο το 30% είναι γυναίκες ενώ μόνο το 9% των εφαρμογών δημιουργούνται από αυτές. Αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι για να αλλάξει αυτή η κατάσταση και μαζί με άλλα έξι άτομα σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα και Ηνωμένο Βασίλειο συγκροτήσαμε την πρώτη ομάδα στην Ελλάδα με σκοπό να φέρει όλο και περισσότερες γυναίκες σε επαφή με τον προγραμματισμό» περιγράφει στο «Βήμα» η Αναστασία Σιάπκα, συνιδρύτρια του «Code it Like a Girl» (www.codeitlikeagirl.com). Project LINC Το Project LINC (projectlinc.clubefl.gr) είναι ένα παγκόσμιο project το οποίο έχει δημιουργηθεί μέσα από τη συνεργασία τριών χωρών, πολλών μαθητών και πέντε σχολείων, στόχος του οποίου είναι να λύσει το πρόβλημα μόλυνσης νερού που αντιμετωπίζει ένας αριθμός σχολείων στην Κένυα. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας έχουν ήδη δωρίσει επτά φίλτρα νερού τα οποία εγκαταστάθηκαν σε δύο σχολεία παρέχοντας πόσιμο νερό σε περισσότερα από 500 παιδιά. «Μετά από διάφορες εργασίες, έρευνες και projects στα οποία συμμετείχα αλλά και μετά την επικοινωνία που είχα μέσω Skype με όλους τους καθηγητές από το εξωτερικό θέλησα να βάλω το δικό μου λιθαράκι σε αυτό το υπέροχο project και αποφάσισα να συμμετάσχω στον διαγωνισμό της Microsoft ΥouthSpark Challenge for Change στοχεύοντας στο να βοηθήσω τα παιδιά στα δύο σχολεία της Αφρικής» σχολιάζει η Νεφέλη. Code it Like a Girl Από την άλλη, το project της Αναστασίας είναι μια κοινωνική επιχείρηση η οποία διοργανώνει εργαστήρια που εξοικειώνουν τις γυναίκες με τον προγραμματισμό προκειμένου να αποκτήσουν πολύτιμες τεχνολογικές δεξιότητες και να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα εκπροσώπησής τους στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. «Το Code it Like a Girl στοχεύει μακροπρόθεσμα να γίνει μία "θερμοκοιτίδα" όπου οι γυναίκες θα αλληλεπιδρούν, θα ανταλλάσσουν ιδέες και θα χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές τους δεξιότητες για δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Η πρόκλησή μας είναι να επεκταθούμε σε κάθε ελληνική πόλη και να γίνουμε ο οργανισμός με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στις γυναίκες ανά την Ελλάδα» λέει η Αναστασία. Και για τις δύο φιναλίστ η διάκρισή τους αυτή, να βρίσκονται ανάμεσα στους 30 καλύτερους του διαγωνισμού, είναι μια μεγάλη επιτυχία. «Είναι πολύ ωραίο συναίσθημα να βλέπεις πως η ιδέα σου επιβεβαιώνεται και διακρίνεται σε διεθνές επίπεδο από μια αξιόλογη κριτική επιτροπή. Μου δίνει θάρρος να συνεχίσω! Είναι μια πολύ καλή απόδειξη ότι ακόμη και από μια χώρα μικρή σαν την Ελλάδα μπορούν να γεννηθούν αξιόλογες ιδέες» σχολιάζει η Αναστασία. «Οπως λέω και στο βίντεό μου, "όταν κάνεις όνειρα, ακόμη κι αν φαίνονται άπιαστα, με επιμονή, υπομονή και σκληρή δουλειά μπορούν να γίνουν πραγματικότητα"» επισημαίνει η Νεφέλη. Διαγωνισμός με συμμετοχές από 100 χώρες Το Project LINC (projectlinc.clubefl.gr) είναι ένα παγκόσμιο πρόγραμμα, το οποίο έχει δημιουργηθεί μέσα από τη συνεργασία τριών χωρών, πολλών μαθητών και πέντε σχολείων, στόχος του οποίου είναι να λύσει το πρόβλημα μόλυνσης νερού που αντιμετωπίζει ένας αριθμός σχολείων στην Κένυα Ο διαγωνισμός ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο του 2015, ενώ τον περασμένο μήνα οι κριτές έλαβαν και αξιολόγησαν χιλιάδες αξιόλογες συμμετοχές από περισσότερες από 100 χώρες. Εφέτος είναι η πρώτη φορά που η χώρα μας διακρίνεται στον παγκόσμιο αυτόν διαγωνισμό με δύο υποψήφιες, ενώ οι συνολικές ελληνικές συμμετοχές έφτασαν τις 30. Η διαδικασία ψηφοφορίας για την ανάδειξη των δέκα μεγάλων νικητών έχει ήδη ξεκινήσει και είναι ανοιχτή στο κοινό, το οποίο θα έχει την ευκαιρία να ψηφίσει την αγαπημένη του συμμετοχή ως και τις 14 Μαΐου 2015. Το κοινό έχει την ευκαιρία να επιλέξει το αγαπημένο του project μέσα από 30 συμμετοχές, ενώ έχει δικαίωμα μιας ψήφου καθημερινά ως τη λήξη της ψηφοφορίας. Για να δείτε όλες τις καινοτόμες ιδέες που διακρίθηκαν και να ψηφίσετε εκείνη που πιστεύετε ότι θα κάνει τη διαφορά επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.microsoft.com/youthsparkchallenge. «Σε περίπτωση που κερδίσω θέλω να λειτουργήσω ως πρεσβευτής του Project και να συνεχίσω την προσπάθεια διάδοσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην Αφρική, γιατί το πόσιμο νερό, για παράδειγμα, που εμείς θεωρούμε δεδομένο, δεν είναι διαθέσιμο σε όλους μας» λέει η Νεφέλη, η οποία σκέφτεται να διαχειρισθεί το οικονομικό έπαθλο που ακολουθεί τους 10 πρώτους νικητές «πρώτον, όπως ήδη έχω υποσχεθεί στα δύο σχολεία και στα παιδάκια στην Αφρική, θα διαθέσω ένα μέρος του χρηματικού επάθλου στην αγορά φίλτρων νερού για τις οικογένειές τους. Δεύτερον, οι μικρότεροι μαθητές του σχολείου μου έχουν γράψει ένα παιδικό παραμύθι βασισμένο στο Project LINC και με το έπαθλο θα τους βοηθήσω να το εκδώσουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα κέρδη από τις πωλήσεις του παραμυθιού θα πάνε και αυτά στην αγορά φίλτρων νερού». Περισσότερα για τη συμμετοχή της Νεφέλης και για να τη στηρίξετε με την ψήφο σας: https://www.microsoft.com/about/corporatecitizenship/en-us/youthspark/youthsparkhub/programs/challengeforchange/?page=voteentry.cfm&id=1789 Πληροφορίες σχετικά με συμμετοχή της Αναστασίας και για να τη στηρίξετε με την ψήφο σας: https://www.microsoft.com/about/corporatecitizenship/en-us/youthspark/youthsparkhub/programs/challengeforchange/?page=voteentry.cfm&id=1609 http://www.tovima.gr/society/article/?aid=703367

Έτοιμη να ανοίξει… πανιά η τεχνολογία των ηλιακών ιστίων. Μήπως ένα από τα επόμενα «κεφάλαια» στη διαστημική εξερεύνηση θα γραφτεί από σκάφη που, αντί για κινητήρες οι οποίοι καταναλώνουν καύσιμα, θα εκμεταλλεύονται αποκλειστικά τον ηλιακό άνεμο για να επιταχυνθούν; Το σενάριο αυτό θέλει να δοκιμάσει στην πράξη η αμερικανική μη κερδοσκοπική οργάνωση Planetary Society, εκτοξεύοντας στις 20 Μαΐου το LightSail 1, ένα μικρό πειραματικό μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο που θα είναι εφοδιασμένο με ένα ηλιακό ιστίο. Η τεχνολογία των ηλιακών ιστίων διατυπώθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1950 από τον Καρλ Σαγκάν, συνιδρυτή της Planetary Society και διάσημο αστροφυσικό, ο οποίος πρότεινε την ιδέα σκαφών τα οποία θα ταξιδεύουν στο διάστημα αξιοποιώντας την πίεση που ασκεί η ηλιακή ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Γι’ αυτό τον σκοπό, κάθε τέτοιο διαστημικό ιστιοφόρο θα πρέπει να διαθέτει ένα «ηλιακό πανί» με αρκετά μεγάλη επιφάνεια. Βέβαια, η δύναμη που θα ασκούν τα φωτόνια θα είναι πολύ μικρή, αφού υπολογίζεται πως δεν θα ξεπερνά τα 5 Newton για ένα ηλιακό ιστίο διαστάσεων 800 x 800 μέτρων, το οποίο θα βρίσκεται σε ένα σκάφος που απέχει από τον ήλιο περίπου όσο και ο πλανήτης μας. Ωστόσο, αυτή η μικρή συνεχής επιτάχυνση θα αυξάνει διαρκώς την ταχύτητα του διαστημοπλοίου, η οποία θα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη τιμή. Επομένως, σύμφωνα με την αμερικανική οργάνωση, τα διαστημικά ιστιοφόρα υπόσχονται να αποτελέσουν μια φθηνότερη, λιγότερη περίπλοκη και εξίσου αξιόπιστη εναλλακτική λύση των σημερινών διαστημοπλοίων. Το LightSail 1 έχει διαστάσεις μερικών δεκάδων εκατοστών, ενώ αποτελείται από τρεις δορυφόρους Cubesat. Όταν βρεθεί σε τροχιά, θα ξεδιπλώσει το ηλιακό ιστίο του, ένα ανακλαστικό «πανί» 32 τετραγωνικών μέτρων, κατασκευασμένο από Mylar. Το υλικό αυτό θα επιτρέπει στο ιστίο να είναι αρκετά ανθεκτικό και ταυτόχρονα όμως εξαιρετικά ελαφρύ και λεπτό, καθώς το πάχος του δεν θα ξεπερνά τα 4,5 εκατομμυριοστά του μέτρου. Με αυτό το πείραμα, η Planetary Society θέλει να δοκιμάσει τον μηχανισμό ανάπτυξης και προσανατολισμού του ιστίου, δηλαδή τις τέσσερις πτυσσόμενες δοκούς που θα αναλάβουν να τεντώσουν το «πανί» και στη συνέχεια να το διατηρήσουν κάθετο στην ηλιακή ακτινοβολία. Για να μελετήσει τις υπόλοιπες παραμέτρους της τεχνολογίας, η οργάνωση προγραμματίζει να εκτοξεύσει στις αρχές του επόμενου χρόνου το LightSail 2, με το οποίο θα ελέγξει την επιτάχυνση που κερδίζει σε πραγματικές συνθήκες ένα διαστημόπλοιο. Το κόστος των πειραμάτων ανέρχεται σε 5 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία η Planetary Society συγκέντρωσε από ιδιωτικές δωρεές. Με τις συγκεκριμένες δοκιμές, η οργάνωση φιλοδοξεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον άλλων φορέων για τη συγκεκριμένη τεχνολογία, η οποία υπόσχεται να ανοίξει νέους δρόμους στη διαστημική εξερεύνηση. http://www.naftemporiki.gr/story/951359/etoimi-na-anoiksei-pania-i-texnologia-ton-iliakon-istion Η Ρωσία στέλνει αμερικανικό δορυφόρο στο διάστημα. Στην εκτόξευση ενός δορυφόρου επικοινωνιών των ΗΠΑ από το διαστημικό κέντρο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν θα προχωρήσει φέτος η Ρωσία, σύμφωνα με δήλωση της ρωσικής κυβέρνησης. Ο δορυφόρος Intelsat DLA-2, επίσης γνωστός ως Intelsat 31, θα τεθεί σε τροχιά από το όχημα εκτόξευσης Proton Breeze M της Ρωσίας. Ο ανιχνευτής 6 μετρικών τόνων θα παράσχει υπηρεσίες προστασίας σε τροχιά για την DIRECTV Λατινική Αμερική, την τηλεοπτική πλατφόρμα Direct-to-Home (DTH), κορυφαίο φορέα υπηρεσιών ψηφιακής τηλεόρασης στη Λατινική Αμερική. Αυτή θα είναι η 11η εκτόξευση ILS Proton για την Intelsat και η 5η αποστολή για την υποστήριξη της DIRECTV. Η έναρξη θα εδραιώσει τη θέση της Ρωσίας στην παγκόσμια αγορά διαστημικών υπηρεσιών και την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας στην εξερεύνηση του διαστήματος, ανέφερε η δήλωση της ρωσικής κυβέρνησης. http://gr.rbth.com/news/2015/05/11/i_rosia_stelnei_amerikaniko_doryforo_sto_diastima_37035.html Μια Ferrari στο… Διάστημα. Τι θα γινόταν αν κάποιος παράγγελνε την κατασκευή ενός διαστημικού σκάφους στη Ferrari; Το ερώτημα αυτό αποφάσισε να απαντήσει ο Φλάβιο Μαντσόνι, επικεφαλής του τμήματος σχεδιασμού της Ferrari. Ο Μαντσόνι αναφέρει ότι δημιούργησε το σκάφος εμπνεόμενος από όσα είχε διαβάσει και δει σε βιβλία και ταινίες επιστημονικής φαντασίας της οποίας είναι λάτρης αλλά ταυτόχρονα προσπαθώντας το σκάφος να είναι συμβατό με την αισθητική, τα χρώματα και την όλη φιλοσοφία που διέπει τη διάσημη ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία. Στη συνέχεια ο Μαντσόνι παρέδωσε τα σχέδια του σκάφους που σχεδίασε σε έναν ειδικό για να κατασκευάσει ένα τρισδιάστατο μοντέλο του.To αποτέλεσμα είναι ομολογουμένως εντυπωσιακό αφού το σκάφος, αν ποτέ κάνει την εμφάνισή του, θα προκαλεί στο πέρασμα του την ίδια εντύπωση που προκαλούν και τα μοντέλα της Ferrari στους δρόμους. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=702841

Eνα «καλαμάρι» θα εξερευνήσει την Ευρώπη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σε βάθος δεκάδων ή και εκατοντάδων χλμ κάτω από την επιφάνεια της Ευρώπης, του παγωμένου δορυφόρου του Δία, βρίσκεται ένας ωκεανός το βάθος του οποίου εκτιμάται ότι είναι περίπου 100 χλμ! Κατά καιρούς έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορες προτάσεις για την εξερεύνηση τόσο της επιφάνειας της Ευρώπης όσο - κατά κύριο λόγο - του ωκεανού της στον οποίο ίσως να έχουν αναπτυχθεί κάποιες μορφές ζωής. Οπως έγινε γνωστό, η NASA αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός επαναστατικού ρομπότ εξερεύνησης του ωκεανού της Ευρώπης. Το ρομπότ αυτό θα έχει το σχήμα καλαμαριού και το πιο εντυπωσιακό του χαρακτηριστικό είναι ότι θα διαθέτει ένα προηγμένο σύστημα που θα του επιτρέπει να λειτουργεί μετατρέποντας σε ενέργεια τα μεταβαλλόμενα μαγνητικά πεδία του δορυφόρου. Αυτό και άλλα σχετικά συστήματα αναπτύσσονται για χρήση από σκάφη και συσκευές που θα κληθούν να εξερευνήσουν περιβάλλοντα στα οποία οι συμβατικές μέθοδοι παραγωγής ενέργειας όπως η ηλιακή και η πυρηνική δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Περιβάλλοντα όπως οι υπόγειοι ωκεανοί της Ευρώπης και άλλοι παρόμοιοι εξωγήινοι κόσμοι. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=702966

Ζουμ στις κηλίδες της Δήμητρας. Νέες κοντινές εικόνες του πλανήτη νάνου Δήμητρα έστειλε το διαστημικό σκάφος Dawn που εδώ και δύο μήνες έχει προσεγγίσει και μελετά αυτό το μεγάλο διαστημικό σώμα. Πριν ακόμα φτάσει στον προορισμό του, το Dawn είχε εντοπίσει δύο ασυνήθιστα λαμπερές κηλίδες μέσα στη λεκάνη ενός κρατήρα, διαμέτρου 98 χλμ. Η φύση τους παραμένει αδιευκρίνιστη, ωστόσο οι ερευνητές εικάζουν ότι πρόκειται για πάγο ή άλατα που ήρθαν στην επιφάνεια λόγω κάποιας πρόσκρουσης. Οι νέες εικόνες «ζουμάρουν» πάνω σε αυτές τις λαμπερές κηλίδες κάτι που πιθανώς να βοηθήσει τους ειδικούς να εντοπίσουν κάποια στοιχεία που να αποκαλύψουν την ταυτότητα αυτών των κηλίδων. Επίσης πριν φθάσει το Dawn στη Δήμητρα οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει εκεί πίδακες υδρατμών και είχαν δει ότι ο πλανήτης καλύπτεται από ένα παχύ στρώμα πάγου. Αυτό υποδηλώνει ότι κάτω από το παγωμένο κάλυμμα μπορεί να κρύβεται μια θάλασσα. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=703158

Τι ειναι πλανήτης νάνος. Την ώρα που το διαστημόπλοιο της NASA, «Νέοι Ορίζοντες» άρχισε να πλησιάζει τον πλανήτη Πλούτωνα, η διαστημική εταιρεία αποφάσισε να κυκλοφορήσει ένα νέο βίντεο animation ώστε να αποσαφηνίσει μετά από ποιες αποκαλύψεις ο Πλούτωνας επαναξιολογήθηκε το 2006 και θεωρείται πλέον από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση ως πλανήτης νάνος. Ο λόγος, όπως εξηγεί το παρακάτω βίντεο της NASA, είναι επειδή ο Πλούτωνας δεν έχει «καθαρή» τροχιά, δηλαδή δεν είναι μόνος του πάνω στο ίχνος της τροχιάς του αλλά μοιράζεται την κοσμική τροχιά του με διάφορα άλλα αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων των αστεροειδών. Κάθε πλανήτης ο οποίος διαθέτει αρκετή μάζα και βαρύτητα ώστε να έχει σφαιρικό σχήμα, και έχει μια τροχιά γύρω από τον ήλιο που την μοιράζεται μαζί με άλλα σώματα, χωρίς να είναι δορυφόρος κάποιου άλλου πλανήτη, πληροί τις προϋποθέσεις ώστε να θεωρείται πλανήτης νάνος. Μαζί με την επαναξιολόγηση των πλανητών και τον ορισμό των πλανητών νάνων, έχουν ανακαλυφθεί πρόσφατα και αρκετοί άλλοι νάνοι πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα, όπως ή Έριδα, ή Δήμητρα (αλλιώς Ceres), ο Χάροντας, το Μακεμάκε και η Χαουμέϊα . Μάλιστα στις αρχές του έτους το διαστημόπλοιο Dawn της NASA έφτασε σ’ ένα πλανήτη νάνο, που ονομάζεται Ceres καταφέρνοντας να μπει με επιτυχία στην τροχιά του. Σύμφωνα με τους αστρονόμους, στις επόμενες αποστολές εξερεύνησης αναμένεται να τεκμηριωθούν στο Ηλιακό μας σύστημα περισσότεροι πλανήτες νάνοι. Βίντεο. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%84%CE%B9-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%B7-nasa-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BE%CE%B7%CE%B3%CE%B5%CE%AF-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%BB%CE%B5%CF%80%CF%84%CF%8C-%CE%BC%CE%B5-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-animation-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF

Περιμένοντας τους εξωγήινους. Περιμένοντας τους βαρβάρους – ΔΙΟΝΥΣΗΣ Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ* Σ​​τις αρχές του περασμένου μήνα η Ελεν Στόφαν, επικεφαλής επιστήμων της NASA, δήλωσε ότι «μέσα σε μία δεκαετία πρόκειται να έχουμε ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη ζωής πέρα από τη Γη, καθώς και οριστικές αποδείξεις μέσα στα επόμενα 20 έως 30 χρόνια». Φυσικά η Στόφαν δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε και η τελευταία σοβαρή επιστήμων που αναφέρει κάτι παρόμοιο, αφού κατά καιρούς διάφοροι επιστήμονες, υπολογίζοντας πάντα με τα χαμηλότερα ποσοστά, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι στον γαλαξία μας πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 50 δισεκατομμύρια πλανήτες, εκ των οποίων τουλάχιστον ένα εκατομμύριο κόσμοι είναι παρόμοιοι με τη Γη. Ακόμη και με τις πιο φτωχές προβλέψεις, το σύμπαν περιλαμβάνει 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες και άρα θα πρέπει να υπάρχουν τρισεκατομμύρια δίδυμοι πλανήτες σαν τη Γη. Οι περισσότεροι εξωβιολόγοι υποστηρίζουν ότι αν σε κάποιο κατάλληλο περιβάλλον δημιουργηθεί τυχαία ο πρώτος μονοκύτταρος οργανισμός, θα αρχίσει να ακολουθεί την αλυσίδα της εξέλιξης που δεν τελειώνει πουθενά. Ετσι το σύμπαν είναι δυνατόν να περιέχει δισεκατομμύρια φυλές όντων που θα ψάχνουν με τα μάτια τους το κενό, για να δουν αυτά που βλέπουμε κι εμείς, για να σκεφτούν αυτά που σκεφτόμαστε κι εμείς, και να αναρωτηθούν και αυτοί αν είναι μόνοι τους στο σύμπαν. Φυσικά το ότι πρέπει να υπάρχει ζωή στο σύμπαν, το ότι κατά καιρούς θα πρέπει να έχουν ανθήσει διάφοροι διαστημικοί πολιτισμοί και το ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι το μοναδικό λογικό ον ανάμεσα στα δισεκατομμύρια των γαλαξιών, είναι κάτι που πολλοί επιστήμονες αποδέχονται σήμερα σαν κάτι το πιθανό. Ο αριθμός, όμως, των πολιτισμών αυτών είναι δυνατόν να κυμαίνεται ανάλογα με τον χρόνο που μια φυλή λογικών όντων μπορεί να επιβιώσει σαν μια πλήρης τεχνολογική κοινωνία. Γι’ αυτό ο αριθμός των πολιτισμών που μπορούν να υφίστανται ταυτόχρονα μέσα στον γαλαξία μας θα πρέπει, σε τελική ανάλυση, να μην είναι και τόσο μεγάλος, οπότε και η μέση απόσταση μεταξύ τους θα πρέπει να είναι τεράστια. Σ’ ένα σύμπαν, δηλαδή, που ίσως να σφύζει από ζωή, είμαστε κατά κάποιον τρόπο απομονωμένοι σαν σε καραντίνα. Ισως, πάλι, μια κάποια μέρα, αν όλα πάνε καλά, ο ανθρώπινος και κάποιος άλλος πολιτισμός ίσως μπορέσουν να συναντηθούν. Πιθανώς όχι στη δική μας εποχή, και μπορεί ούτε σε χίλια χρόνια. Ισως ούτε σε ένα εκατομμύριο χρόνια. Αλλά κάπου, κάπως, κάποτε ίσως να συναντηθούμε. Και τότε; Πώς θα αντιδράσουν, άραγε, οι κάτοικοι του μικρού αυτού πλανήτη; Θα αποτύχουν, άραγε, να καταλάβουν πως οτιδήποτε υπάρχει, είναι και παραμένει ζωτικό κομμάτι ενός μεγαλύτερου συνόλου; Θα μπορέσουν, άραγε, να νιώσουν τον απέραντο θαυμασμό και σεβασμό που νιώθουν τα παιδιά μπροστά στην πολυπλοκότητα και την ομορφιά της φύσης που τα περιβάλλει; Ποιες θα ήσαν, άραγε, οι δικές μας αντιδράσεις αν κάποιο πρωινό βλέπαμε να κατεβαίνει σιγά-σιγά από τον ουρανό και να προσεδαφίζεται στο κέντρο της Αθήνας ένα εξωγήινο διαστημόπλοιο; Τι θα σήμαινε, άραγε, στον καθένα από εμάς μια τέτοια επίσκεψη; Ποια θα ήταν η επίδραση που θα είχε στα φιλοσοφικά μας πιστεύω και στις θρησκευτικές μας δοξασίες; Ποια θα ήταν η σημασία μιας τέτοιας επίσκεψης στο κοινωνικό σύνολο ή στις διεθνείς σχέσεις; Ποια θα ήταν η επίδρασή της στο ανθρώπινο πνεύμα, στις ανθρώπινες συναλλαγές, στο ανθρώπινο είδος; Συντετριμμένοι από τόσες βασικές ερωτήσεις ψάχνουμε μέσα από την κοσμική μοναξιά μας να βρούμε απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα για τα είδη των εξωγήινων πολιτισμών. Μήπως άραγε η δίψα για μάθηση και περιπέτεια μεταφέρει τους πολιτισμούς αυτούς στα βάθη του Διαστήματος ή μήπως χάνουν αυτό το ενδιαφέρον και επιστρέφουν σε μιαν απλή, μη τεχνολογική ύπαρξη; Μήπως άραγε οι πολύ προοδευμένοι πλανήτες ενώνονται και συνυπάρχουν σ’ ένα είδος γαλαξιακής κοινωνίας ανταλλάσσοντας επιστημονικές γνώσεις και ανακαλύψεις; Υπάρχουν άραγε πολιτισμοί που μπορούν να ελέγξουν τη φύση με τέτοιο τρόπο, ώστε οποιαδήποτε επαφή μαζί τους να ξεπερνούσε την πιο παράφορη φαντασία μας; Πολλοί πιστεύουν ότι μια τέτοια επίσκεψη ίσως να έλυνε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα, αφού σαν αρχαιότερος από τον δικό μας, θα έχει κατορθώσει προ πολλού να υπερνικήσει προβλήματα όπως είναι η πείνα και ο υπερπληθυσμός, η φτώχεια και οι αρρώστιες, η μόλυνση του περιβάλλοντος και ο συνεχής κίνδυνος του πολέμου. Αλλοι πάλι πιστεύουν ότι θα πρέπει εμείς μόνοι μας να βρούμε τη λύση των προβλημάτων μας, χωρίς να ελπίζουμε στη βοήθεια εξωγήινων «από μηχανής θεών». Γιατί στον δρόμο ίσως ανακαλύψουμε «πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν». * Ο κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου. http://physicsgg.me/2015/05/10/%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%b5%ce%be%cf%89%ce%b3%ce%ae%ce%b9%ce%bd%ce%bf%cf%85%cf%82/ Εξωγηινοι Ηχοι. Η αναζήτηση μορφών εξωγήινης ζωής – και δη νοημόνων- αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και πιο αμφιλεγόμενα «στοιχήματα» της επιστήμης. Το πρόγραμμα SETI αποτελεί το μεγαλύτερο γνωστό εγχείρημα προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο την αναζήτηση «ξένων» σημάτων από το Διάστημα, που θα υποδεικνύουν την ύπαρξη εξελιγμένων πολιτισμών. Μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί κάτι, ακόμα και αν κατά καιρούς έχουν υπάρξει ουκ ολίγοι «συναγερμοί». Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται και οι μυστηριώδεις ήχοι που καταγράφηκαν σε ύψος 35 χιλιομέτρων από τον εξοπλισμό ενός φοιτητή πέρυσι, στο πλαίσιο ενός πειράματος της NASA για την καταγραφή ήχων από τα όρια της ατμόσφαιρας. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Independent, τα μικρόφωνα του μπαλονιού ηλίου που χρησιμοποιήθηκε κατέγραψαν τον Αύγουστο υποήχους – συχνότητες τόσο χαμηλές που δεν είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτές από ανθρώπινα αυτιά, ωστόσο, μέσω της επιτάχυνσης των καταγραφών είναι δυνατή η ακρόασή τους. Τα μικρόφωνα αιωρούνταν πάνω από το Νέο Μεξικό και την Αριζόνα και το εν λόγω μπαλόνι ήταν ένα από δέκα που απεστάλησαν από τη NASA στο πλαίσιο του High Altitude Student Platform. Το αποτέλεσμα ήταν οι πρώτες καταγραφές υποήχων σε τόσο μεγάλα ύψη, σύμφωνα με τον Ντάνιελ Μπόουμαν, τον φοιτητή του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνα που κατέγραψε τους ήχους, τους οποίους περιέγραψε στο LiveScience σαν να προέρχονταν από επεισόδιο των X-Files- εντύπωση που εντείνεται από το ότι μέχρι τώρα δεν ήταν δυνατό να εξακριβωθεί επιστημονικά από πού προέρχονται. Οι εκτιμήσεις για την προέλευσή τους ποικίλλουν: από αιολική «φάρμα» που βρισκόταν κάτω από την πορεία του μπαλονιού, μέχρι θαλάσσια κύματα, αναταράξεις αέρα κ.α. Ωστόσο, ο ίδιος αναφέρει ότι εξεπλάγη από την πολυπλοκότητα του σήματος, δίνοντας «τροφή» στις πιο τολμηρές θεωρίες, περί πιθανής εξωγήινης προέλευσης. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%BC%CF%85%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B9%CF%8E%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%82-%C2%AB%CE%B5%CE%BE%CF%89%CE%B3%CE%AE%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%B9%C2%BB-%CE%AE%CF%87%CE%BF%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%B7%CE%BA%CE%B1%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B1-%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-vid Ομιλία του Francois Englert στο ΕΜΠ. Δευτέρα 11 Μαΐου, 15:00, Αμφ. 4 Γ.Ε.: Ομιλία προς τους φοιτητές της ΣΕΜΦΕ του Francois Englert, Ομότιμου Καθηγητή στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελών, Βραβείο Nobel Φυσικής 2013 (από κοινού με τον Peter Higgs), για «… την θεωρητική ανακάλυψη του μηχανισμού που συνεισφέρει στην κατανόησή μας για την προέλευση της μάζας των υποατομικών σωματιδίων και ο οποίος πρόσφατα επιβεβαιώθηκε μέσω της ανακάλυψης του προβλεπόμενου θεμελιώδους σωματιδίου από τα πειράματα ATLAS και CMS στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων του CERN», όπως αναφέρει η αιτιολόγηση του βραβείου από την Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών. Τρίτη 12 Μαΐου, 18:30, Αίθουσα Καυτατζόγλου, Κτήριο Αβέρωφ (Πατησίων): Αναγόρευση του Francois Englert ως επιτίμου διδάκτορα του ΕΜΠ. Ο μηχανισμός Brout-Englert-Higgs: Ο συγκεκριμένος μηχανισμός αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό του λεγόμενου Καθιερωμένου Προτύπου που περιγράφει με εκπληκτική ακρίβεια τον κόσμο των υποατομικών σωματιδίων και τρεις (από τις τέσσερις) αλληλεπιδράσεις που ασκούνται ανάμεσά τους: την ηλεκτρομαγνητική, την ισχυρή πυρηνική και την ασθενή πυρηνική αλληλεπίδραση (η τέταρτη αλληλεπίδραση, η βαρύτητα, δεν αποτελεί στοιχείο του Καθιερωμένου Προτύπου). Ο μηχανισμός παρουσιάστηκε το 1964 σε μια επιστημονική δημοσίευση του Englert και του Robert Brout (1928-2011) καθώς και σε ανεξάρτητη δημοσίευση του Peter Higgs. Λίγο αργότερα, τον ίδιο χρόνο, δημοσιεύθηκε ανάλογη εργασία από τους Gerald Guralnik, C. R. Hagen και Tom Kibble. Πολύ περιληπτικά, ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει, με συνεπή τρόπο, σε μια θεωρία να δίνει μάζα στα σωματίδια που είναι υπεύθυνα για τις αλληλεπιδράσεις. Το πειραματικά ελεγχόμενο αποτύπωμα του μηχανισμού αυτού είναι η παρουσία ενός υποατομικού σωματιδίου (του λεγόμενου σωματιδίου Higgs) που παρέμενε μη ανιχνεύσιμο έως το 2012, όταν τα δύο πειράματα στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider, LHC) στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Σωματιδιακής Φυσικής CERN, το ATLAS και το CMS, ανακοίνωσαν την παρατήρηση ενός νέου σωματιδίου συμβατού με το προβλεπόμενο από τον εν λόγω μηχανισμό. http://physicsgg.me/2015/05/09/o-francois-englert-%ce%bc%ce%b9%ce%bb%ce%ac%ce%b5%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%cf%86%ce%bf%ce%b9%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%ad%cf%82/

«Ο πλανήτης Άρης έχει σημασία» Πριν από λίγες ημέρες, πρώην ανώτατος αξιωματούχος της NASA και σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα, ο Τσαρλς Μπόλντεν, κάλεσε τους παρευρισκόμενους σε συνέδριο να συμφωνήσουν μαζί του: «Ο πλανήτης Άρης έχει σημασία», τους είπε. Και όπως εξήγησε έχει σημασία, επειδή: - Η δημιουργία και η εξέλιξή του μοιάζει με της Γης -Γνωρίζουμε ότι μία δεδομένη στιγμή είχε τις συνθήκες να αναπτυχθεί ζωή. -Αυτά που μαθαίνουμε για τον Κόκκινο Πλανήτη μπορούν να μας πουν περισσότερα για το δικό μας πλανήτη, την ιστορία και το μέλλον του. -Μπορεί να μας βοηθήσει να απαντήσουμε στο μεγάλο ερώτημα, αν υπάρχει ζωή και πέρα από τη Γη Βέβαια, ο κ. Μπόλντεν δεν είναι ο μόνος που πιστεύει ότι ο Άρης είναι σημαντικός. Για τους παρακάτω λόγους: 1. Την επιβίωση του είδους Το μόνο σπίτι που έχουν γνωρίσει οι άνθρωποι είναι η Γη. Ωστόσο η ιστορία των ειδών έχει δείξει ότι η επιβίωση στο γαλάζιο πλανήτη δεν είναι σε καμία περίπτωση εγγυημένη. Κλασικό παράδειγμα αυτής της θέσης είναι οι δεινόσαυροι. Ένα τεράστιος αστεροειδής εξαφάνισε το είδος που κατοικούσε στον πλανήτη για εκατομμύρια χρόνια. Το να υπάρχουν άνθρωποι, λοιπόν, σε παραπάνω από έναν πλανήτη είναι ένα ακόμα μέσο για πού θα βοηθήσει στην επιβίωση του είδους για παν ενδεχόμενο. 2. Η ανακάλυψη ζωής στον Άρη Ειδικοί υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να σταλούν άνθρωποι και όχι ρομπότ στον Άρη, επειδή οι άνθρωποι ανακαλύπτουν πράγματα 10.000 ταχύτερα από τα ρομπότ που διαθέτουμε σήμερα. Μία μνημειώδης ανακάλυψη θα ήταν η ύπαρξη ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. 3. Βελτίωση της ζωής στη Γη Οι προσπάθειες για ανακαλύψεις σε ένα πεδίο μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ σημαντικές αποκαλύψεις σε ένα άλλο πεδίο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά στο τηλεσκόπιο Χαμπλ: Όταν εστάλη στο διάστημα, οι πρώτες φωτογραφίες ήταν θολές. Το πρόβλημα διορθώθηκε αργότερα, ωστόσο για να είναι χρήσιμες οι πρώτες φωτογραφίες, οι επιστήμονες ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο για να τις βελτιώσουν. Με τα πολλά, αποδείχτηκε ότι ο αλγόριθμος αυτός βελτίωνε την απεικόνιση σε ακτινογραφίες και, συγκεκριμένα, κατέστησε δυνατό να γίνεται πιο έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του στήθους. 4. Να εξελιχθούμε ως είδος Ένας άλλος λόγος για να πάμε στον Άρη είναι για να εμπνεύσουμε τις επόμενες γενεές. 5. Να δείξουμε πολιτική και οικονομική υπεροχή Επιστήμονες έχουν δηλώσει ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής του αμερικανικού Κογκρέσου ότι ένας ακόμη σημαντικός λόγος για να υπάρξει αποστολή και ενδεχομένως αποικία στον Άρη είναι η πολιτική. Όπως είπε, για να δείξουν οι Ηνωμένες Πολιτείες την οικονομική και την πολιτική τους υπεροχή. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%BF-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%AD%CF%87%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%AF%CF%80%CE%B5-%CE%B1%CF%85%CF%84%CF%8C-%CE%BF-%CF%83%CF%8D%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AC%CE%BC%CE%B1

Τα σουπερνόβα εκρήγνυνται ασύμμετρα. Παρατηρήσεις στο πλησιέστερο σουπερνόβα που έχει καταγραφεί τους τελευταίους αιώνες δείχνουν να επιβεβαιώνουν τις υποψίες των αστροφυσικών ότι αυτές οι εκρήξεις γερασμένων άστρων είναι ασύμμετρες. Μελέτη που δημοσιεύεται στο Science εξετάζει το υπόλειμμα του υπερκαινοφανούς αστέρα 1987Α, o oποίος έγινε αντιληπτός το 1987, όταν έφτασε στη Γη η λάμψη της έκρηξης από απόσταση 168.000 ετών φωτός. Το υπόλειμμα του σουπερνόβα είναι ό,τι απέμεινε από ένα γαλάζιο, γιγάντιο άστρο που εξάντλησε τα πυρηνικά του καύσιμα και κατέρρευσε κάτω από το ίδιο του το βάρος. Η έκρηξη που ακολούθησε εκτόξευσε στο Διάστημα το μεγαλύτερο μέρος των υλικών του άστρου, αφήνοντας πίσω του ένα απίστευτα πυκνό σώμα που ονομάζεται άστρο νετρονίου. Ο υπερκαινοφανής 1987A ήταν σημαντικό γεγονός για την αστρονομία, και όχι μόνο λόγω της σχετικά μικρής του απόστασης. Ήταν η πρώτη φορά που καταγράφηκαν νετρίνα από μια αστρονομική πηγή πέρα από τον Ήλιο. Οι αστροφυσικοί είχαν ήδη προβλέψει ότι τα φευγαλέα αυτά σωματίδια, τα οποία διαπερνούν ολόκληρους πλανήτες χωρίς να καταδέχονται να αλληλεπιδράσουν με την κανονική ύλη, πρέπει να παράγονται σε μεγάλες ποσότητες στη συγκεκριμένη κατηγορία αστρικών εκρήξεων, τα σουπερνόβα Τύπου ΙΙ. Η ανίχνευσή τους στο 1987Α επιβεβαίωσε ορισμένες από τις υποψίες για τους μηχανισμούς αυτών των εκρηκτικών φαινομένων. Εδώ και πολλά χρόνια, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), προσομοιώσεις επικείμενων εκρήξεων Τύπου ΙΙ έδειχναν ότι ο πυρήνας του άστρου χάνει το τέλειο σφαιρικό σχήμα του και παραμορφώνεται μια στιγμή πριν το αστρικό ξέσπασμα, μια μεταβολή που προκαλείται από την απότομη εκπομπή νετρίνων. Σήμερα, τα μοντέλα που υπέθεταν έναν σφαιρικό πυρήνα έχουν πλέον εγκαταλειφθεί. Παρόλα αυτά, η θεωρία της ασύμμετρης έκρηξης έμενε να αποδειχθεί. Μια πρώτη σαφή εικόνα δίνει τώρα το διαστημικό τηλεσκόπιο NuSTAR της NASA, το οποίο ανίχνευσε στο υπόλειμμα του 1987Α τη φασματική υπογραφή του τιτανίου-44, ενός ραδιενεργού ισοτόπου του τιτανίου που παράγεται στα αρχικά στάδια μιας έκρηξης Τύπου ΙΙ. «Το τιτάνιο-44 είναι ασταθές. Όταν διασπάται και μετατρέπεται σε ασβέστιο, εκπέμπει ακτίνες γάμμα συγκεκριμένης ενέργειας, τις οποίες το NuSTAR μπορεί να ανιχνεύσει» εξηγεί η Φιόνα Χάρισον του Caltech, επιστημονική διευθύντρια του οργάνου. Οι ερευνητές εξέτασαν την ακτινοβολία του τιτανίου-44 και αναζήτησαν μεταβολές στη συχνότητά της λόγω του φαινομένου Ντόπλερ: η συχνότητα αυξάνεται όταν η πηγή πλησιάζει τον παρατηρητή και μειώνεται όταν η πηγή απομακρύνεται. Οι μετατοπίσεις της συχνότητας έδειξαν ότι το μεγαλύτερο μέρος του υλικού απομακρύνεται από τη Γη, κάτι που δεν θα περίμενε κανείς αν η έκρηξη που εκτίναξε το υλικό αυτό ήταν συμμετρική. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, η επιβεβαίωση ότι οι εκρήξεις Τύπου ΙΙ είναι ασύμμετρες θα βοηθούσε να εξηγηθεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια των αστρικών θανάτων: γιατί ορισμένα σουπερνόβα αφήνουν πίσω τους άστρα νετρονίων ενώ άλλα σχηματίζουν μαύρες τρύπες. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, οι μαύρες τρύπες ενδέχεται να σχηματίζονται από ιδιαίτερα ασύμμετρες εκρήξεις: ένα μέρος του άστρου εκρήγνυνται προς μία κατεύθυνση, ενώ το υπόλοιπο συνεχίζει να καταρρέει και μετατρέπεται σε μελανή οπή. Επιπλέον, τα ευρήματα του NuSTARR θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αναζήτηση των λεγόμενων βαρυτικών κυμάτων, ρυτιδώσεων στο χωροχρόνο που προκαλούνται από βίαια φαινόμενα όπως ορισμένα σουπερνόβα και ζευγάρια μελανών οπών. Τα βαρυτικά κύματα είχαν προβλεφθεί από τον Αϊνστάιν στο πλαίσιο της Γενικής Σχετικότητας, μέχρι σήμερα όμως η ύπαρξή τους δεν έχει επιβεβαιωθεί. Σύμφωνα με τη θεωρία που οι ερευνητές θα ήθελαν να επιβεβαιώσουν, τα σουπερνόβα Τύπου ΙΙ πρέπει να παράγουν βαρυτικά κύματα, μόνο όμως αν οι εκρήξεις είναι ασύμμετρες. Βίντεο. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231406557

Ο Einstein ως εφευρέτης ψυγείων. Πριν από 100 χρόνια, το 1915, ο Einstein προσπαθούσε να ολοκληρώσει αυτό που σήμερα ονομάζουμε Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Την ίδια χρονιά μαζί με τον W. J. de Haas, πραγματοποίησε τη μοναδική πειραματική του ερευνητική εργασία, επιχειρώντας να αποδείξει ότι η μαγνήτιση οφείλεται στον παράλληλο προσανατολισμό των κυκλικών ρευμάτων από τα περιστρεφόμενα ηλεκτρόνια γύρω από τους ατομικούς πυρήνες. Το ενδιαφέρον του Einstein για το πείραμα και την εφαρμοσμένη φυσική δεν σταμάτησε ποτέ. Άλλωστε, το 1921 βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής, όχι για τη Θεωρία της Σχετικότητας, αλλά για την θεωρητική ερμηνεία του φωτοηλεκτρικού φαινομένου. Ακόμη κι όταν είχε καθιερωθεί πλέον ως ένας από τους διασημότερους επιστήμονες της εποχής του, ο Einstein πέρασε μερικά χρόνια από τη ζωή του κάνοντας πρακτικές εφευρέσεις. Περισσότερο γνωστή είναι η εφεύρεση ενός ψυγείου και λιγότερο γνωστή η εφεύρεση ακουστικού βαρηκοΐας! Γιατί όμως ένας κάτοχος βραβείου Νόμπελ, με παγκόσμια φήμη και νοημοσύνη ιδιοφυίας, έσκυψε τόσο «χαμηλά» σπαταλώντας το χρόνο του πασχίζοντας για «πεζά» πράγματα, όπως ένα ψυγείο; Ο ίδιος ο Einstein το θεωρούσε πολύ σημαντικό. Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, μια μέρα στη Γερμανία της δεκαετίας του 1920 ο Einstein διάβασε τυχαία ένα άρθρο στην εφημερίδα, που περιέγραφε το θάνατο μιας ολόκληρης οικογένειας – μητέρας, πατέρα και παιδιών. Πέθαναν στον ύπνο τους από ένα δηλητηριώδες ψυκτικό, που είχε διαρρεύσει από το ψυγείο τους. Εκείνη την εποχή ο περισσότερος κόσμος διέθετε ψυγεία πάγου. Τα καινούργια μηχανικά ψυγεία είχαν μόλις αρχίσει να γίνονται δημοφιλή, όμως μπορούσαν να γίνουν πολύ επικίνδυνα. Όλα τα ψυκτικά που ήταν διαθέσιμα την πρώιμη εποχή των ηλεκτρικών ψυγείων (αμμωνία, διοξείδιο του θείου, μεθυλοχλωρίδιο) ήταν πολύ τοξικά και μπορούσαν να προκαλέσουν και θάνατο σε περίπτωση διαρροής στο σπίτι. Ο Einstein πίστευε πως έπρεπε να υπάρχει καλύτερη μέθοδος. Και σ’ αυτό συμφωνούσε ο συνάδελφός του Leó Szilárd (Λίο Σίλαρντ). Ο Szilard γεννήθηκε στη Βουδαπέστη το 1898, και ήταν ο γιος πολιτικού μηχανικού. Το 1916, γράφτηκε στο πολυτεχνείο της Βουδαπέστης, αλλά η εκπαίδευση του διακόπηκε το επόμενο έτος, εξαιτίας της στράτευσής του στον αυστρο-ουγγρικό στρατό. Μετά τον πόλεμο, φοίτησε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Βερολίνου – όχι τόσο επιλογή, αλλά πήγε στο Βερολίνο το 1933 για να αποφύγει τις διώξεις των Ναζί. Εκεί γνωρίστηκε με τον Einstein και τον Max Planck. Από τότε ο Szilard με τον Einstein έγιναν πολύ στενοί φίλοι. Ο Szilard έλαβε το διδακτορικό του, σχετικό με την θερμοδυναμική, το 1922. Από πολλούς ο Szilard θεωρείται πατέρας της πυρηνικής εποχής. Ήταν ο άνθρωπος που οραματίστηκε την αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας. O Szilard αργότερα διαπίστωσε πως η αλυσιδωτή αντίδραση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής και πίεσε τον Einstein να γράψει, την διάσημη πλέον, επιστολή προς τον πρόεδρο Ρούσβελτ – η οποία αποτέλεσε το έναυσμα για την υλοποίηση του προγράμματος Μανχάταν, δηλαδή την κατασκευή της πρώτης πυρηνικής βόμβας. Το 1955, μαζί με τον Enrico Fermi κατοχύρωσαν την ευρεσιτεχνία για τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα, στις ΗΠΑ. Τα δυο μεγάλα επιστημονικά μυαλά συναντήθηκαν και συμπέραναν ότι το πρόβλημα με την τεχνητή ψύξη δεν περιοριζόταν στο δηλητηριώδες ψυκτικό. Ο πραγματικός ένοχος ήταν η μηχανική φύση των ψυγείων. Όποιος ξέρει από μηχανές, γνωρίζει ότι τα κινητά μέρη προκαλούν φθορές και ρήγματα σε οποιοδήποτε σύστημα. Αφαιρέστε τα κινητά μέρη και το σύστημα πιθανότατα δε θα παρουσιάσει ποτέ διαρροή. Einstein και Szilard Ως μεγάλοι φυσικοί οι Einstein και Szilard συνειδητοποίησαν ότι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους πάνω στη θερμοδυναμική για να φτιάξουν ένα σύστημα ψύξης, το οποίο δεν θα χρειαζόταν κανενός είδους μηχανική κίνηση. Στις αρχές του 1926 οι Einstein-Szilard κατέθεσαν την πρώτη τους ευρεσιτεχνία. Ετοίμασαν τις σχετικές αιτήσεις μόνοι τους, χωρίς να καταξοδευτούν σε δικηγόρους, εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία του Einstein που είχε δουλέψει στο παρελθόν πολλά χρόνια στο Ελβετικό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών. Ο Szilard διαπραγματεύθηκε ένα συμβόλαιο με μια γερμανική εταιρεία. Δυστυχώς, η συμφωνία ναυάγησε σε λιγότερο από ένα χρόνο, καθώς η εταιρεία αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες και αναγκάστηκε να βάλει στην άκρη πολλά αμφιλεγόμενα ερευνητικά προγράμματα. Μετά από μερικούς μήνες, οι δυο φυσικοί υπέγραψαν συμβόλαια με μια σουηδική εταιρεία και με την γερμανική AEG. Η πρώτη πλήρωσε 750 δολάρια (1926) για τις ευρεσιτεχνίες και τις άφησε ανεκμετάλλευτες στα συρτάρια της. Αντίθετα η AEG, αποφάσισε να κατασκευάσει το ψυγείο με το πρωτότυπο εξάρτημα που αργότερα ονομάστηκε ηλεκτρομαγνητική αντλία Einstein – Szilard. Το ψυγείο αυτό δεν είχε κινούμενα μέρη, αλλά την επαγωγική αντλία δούλευε ως εξής: Ένα μέταλλο σε υγρή μορφή σφραγιζόταν σε αεροστεγές δοχείο από ανοξείδωτο χάλυβα. Γύρω από τον κύλινδρο τυλιγόταν σπειροειδές σύρμα, το οποίο , το οποίο προκαλούσε μεταβολές στο μαγνητικό πεδίο που περιέβαλλε το υγρό. Εξαιτίας του μεταβαλλόμενου πεδίου το υγρό μέταλλο μετακινούνταν και λειτουργούσε ως έμβολο που συμπιέζει το ψυκτικό. Οι υπόλοιπες διαδικασίες ήταν παρόμοιες με αυτές των σημερινών συμβατικών ψυγείων. Στις 31 Ιουλίου 1931 το ψυγείο Einstein – Szilard τέθηκε σε λειτουργία. Δούλευε μια χαρά, αλλά έκανε πολύ θόρυβο. Τους Einstein – Szilard βοήθησε ο συμφοιτητής του Szilard, Albert Korodi. Μάλιστα ο Korodi προσελήφθη από την AEG ως μόνιμος μηχανικός, καταφέρνοντας στη συνέχεια να μειώσει σημαντικά το θόρυβο και να βελτιώσει το κράμα του υγρού μετάλλου. Τι απέγινε τελικά αυτή η εφεύρεση; Το όλο σχέδιο απορρίφθηκε για πολλούς λόγους. Σίγουρα η παγκόσμια οικονομική ύφεση δεν βοήθησε την κατάσταση. Ούτε έφεραν αποτέλεσμα οι συνεχείς βελτιώσεις στο σχεδιασμό του ψυγείου. Όμως αυτό που κυριολεκτικά σκότωσε το ψυγείο του Einstein – Szilard, ήταν η ανακάλυψη του φρέον. Επρόκειτο για ένα μη τοξικό ψυκτικό που εξάλειφε εντελώς τον κίνδυνο από διαρροή. Ο Einstein έλαβε κι άλλο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, το 1934, από κοινού με τον μηχανικό Rudolf Goldschmidt , για τον σχεδίαση ενός πρωτότυπου ακουστικού βαρηκοΐας. Λέγεται ότι η έμπνευση για την εφεύρεση αυτή, προέκυψε από την γνωριμία του με μια τραγουδίστρια που υπέστη απώλεια ακοής. Όταν ο Einstein πήρε το πτυχίο του το 1900, προσπάθησε να εργαστεί ως καθηγητής, τελικά όμως κατάφερε να βρει μόνιμη εργασία στο Ελβετικό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών στη Βέρνη, με τη μεσολάβηση (κοινώς «βύσμα») ενός γνωστού του. Σίγουρα αυτή η πρώτη ενασχόληση του νεαρού φυσικού θα έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να καταπιαστεί και ο ίδιος αργότερα με εφευρέσεις, σπάζοντας έτσι τη μονοτονία των ατέρμονων θεωρητικών αναζητήσεών του. Κλείνοντας, ας υπενθυμίσουμε ότι το ψυγείο του Einstein δεν έχει μόνο ιστορική αξία, αλλά εξακολουθεί να εμπνέει τους σύγχρονους ερευνητές. Πριν από μερικά χρόνια, μια ομάδα από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κατασκεύασε ένα ψυγείο βασισμένο στο σχέδιο των Einstein-Szilard, ενώ μια άλλη ομάδα στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ πειραματίστηκε στη ψύξη διαμέσου μαγνητικών πεδίων. Το ενδιαφέρον αναζωπυρώθηκε εξαιτίας της καταστροφής του όζοντος στην ατμόσφαιρα από το φρέον κι άλλους χλωροφθοράνθρακες και την ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων. http://physicsgg.me/2015/05/10/%ce%bf-einstein-%cf%89%cf%82-%ce%b5%cf%86%ce%b5%cf%85%cf%81%ce%ad%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%88%cf%85%ce%b3%ce%b5%ce%af%cf%89%ce%bd/

Ζει το το διαστημικό σκάφος Philae; Σαν επίδοξοι εραστές μιας ωραίας κοιμωμένης, οι υπεύθυνοι της αποστολής Rosetta περιμένουν να δουν αν το ρομπότ Philae θα ξυπνήσει από τον παγωμένο ύπνο του στον κομήτη 67P. Αυτό, όμως, εξαρτάται από τέσσερις βασικούς παράγοντες. Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA ανακοίνωσε ότι ξεκινά νέα προσπάθεια επικοινωνίας με το ρομπότ το διάστημα 8-17 Μαΐου. «Δεν μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα ότι θα ξυπνήσει» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Φράνσις Ροκάρ της γαλλικής διαστημικής υπηρεσίας CNES. Οι υπεύθυνοι της αποστολής πανηγύρισαν μια ιστορική επιτυχία στις 15 Νοεμβρίου, όταν το Philae αποδεσμεύτηκε από τη μητρικό σκάφος Rosetta και άγγιξε την επιφάνεια του κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko. Δεν κατάφερε όμως να αγκιστρωθεί και αναπήδησε δύο φορές πριν καταλήξει στην τωρινή, άγνωστη θέση του. Η ESA εκτιμά ότι το ρομπότ βρίσκεται στη βάση ενός γκρεμού σε μια περιοχή έκτασης 50 επί 30 μέτρα. Στη βαθιά σκιά του γκρεμού, οι ηλιακοί συλλέκτες του ρομπότ δεν έχουν αρκετό φως για να φορτίσουν την μπαταρία. Το Philae παρέμεινε πάντως ενεργό για 60 ώρες και πρόλαβε να μεταδώσει πολύτιμα δεδομένα. Καθώς ο 67P συνεχίζει να πλησιάζει τον Ήλιο, η αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας θα μπορούσε να ξυπνήσει το κοιμισμένο ρομπότ, το οποίο έχει μέγεθος πλυντηρίου. Η περιοχή όπου βρίσκεται το Philae εκτιμάται ότι δέχεται 80 λεπτά λιακάδας κάθε περίπου 12 ώρες, όσο διαρκεί μια περιστροφή του κατάμαυρου κομήτη. Καθώς κινείται σε τροχιά γύρω από τον 67P, το μητρικό σκάφος Rosetta θα προσπαθεί να επικοινωνεί με το ρομπότ κάθε φορά που πετά πάνω από την περιοχή όπου εστιάζεται η έρευνα. Όλα όμως εξαρτώνται από τέσσερις βασικούς παράγοντες, αναφέρουν επιστήμονες της αποστολής στο δικτυακό τόπο του Nature (Five factors that will decide if Philae wakes): •Φως: Παραμένει άγνωστο αν το σημείο όπου βρίσκεται το Philae δέχεται αρκετή λιακάδα. Το ρομπότ εκτιμάται ότι έχει σταθεροποιηθεί στην επιφάνεια υπό κλίση, και οι ηλιακοί συλλέκτες ίσως δεν στρέφονται στο φως. •Θερμοκρασία: Το Philae μπορεί να ξυπνήσει μόνο όταν το εσωτερικό του θερμόμετρο φτάσει σε θερμοκρασία άνω των -40 βαθμών Κελσίου. Η εξωτερική θερμοκρασία εκτιμάται γύρω στους -160 βαθμούς, και ορισμένα ευαίσθητα εξαρτήματα, όπως η μπαταρία, δεν αποκλείεται να σπάσουν λόγω συστολής στο ακραίο ψύχος. •Σκόνη: Καθώς πλησιάζει στον Ήλιο, ο κομήτης αποβάλλει όλο και περισσότερο αέριο και σκόνη. Ένα μέρος αυτών των σωματιδίων επιστρέφει πίσω στην επιφάνεια και δεν αποκλείεται να καλύψει τους ηλιακούς συλλέκτες. •Η θέση του Rosetta: Μια πιθανότητα που δεν έχει αποκλειστεί είναι να έχει ήδη ξυπνήσει το ρομπότ αλλά να μην μπορεί να επικοινωνήσει με το Rosetta. To μητρικό σκάφος μπορεί να έλθει επαφή με το Philae μόνο όταν πετά πάνω από την ίδια πλευρά του κομήτη σε απόσταση κάτω των 300 χιλιομέτρων. Μέχρι τα μέσα Μαΐου, η ευκαιρία αυτή θα δοθεί δέκα φορές. Αν το Philae τελικά ξυπνήσει, το πιθανότερο είναι ότι αυτό θα συμβεί πριν από τις 14 Αυγούστου, οπότε ο κομήτης θα φτάσει στο περιήλιο, την ελάχιστη απόστασή του από τον Ήλιο. Η πολυαναμενόμενη κλήση του, δεν αποκλείεται να έρθει ακόμα και αργότερα. Το Rosetta, εξάλλου, θα συνεχίσει να ακολουθεί τον κομήτη και το 2015. http://physicsgg.me/2015/05/08/%ce%b6%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%ce%ba%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%82-philae/

Ο φωτογράφος του σύμπαντος. Φέτος, στις 24 Απριλίου συμπληρώθηκαν 25 χρόνια συνεχούς λειτουργίας του πρώτου διαστημικού τηλεσκοπίου, του Hubble. Μέχρι σήμερα το Hubble έχει ταξιδέψει περίπου πέντε δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, έχει πραγματοποιήσει πάνω από 1,2 εκατομμύρια παρατηρήσεις και έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε το Σύμπαν. Η εκτόξευση του Hubble, μία κοινή προσπάθεια της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ, NASA, και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, ESA, αποτέλεσε την πιο σημαντική εξέλιξη στην επιστήμη της αστρονομίας μετά την εφεύρεση του τηλεσκοπίου από τον Γαλιλαίο. Ο καταξιωμένος Ελληνας αστροφυσικός κ. Παναγιώτης Γ. Νιάρχος, καθηγητής Παρατηρησιακής Αστροφυσικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μιλάει στην «Κ» για τα επιτεύγματα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble και το μέλλον αυτής της μακρόχρονης αποστολής. – Ποια ανάγκη ήρθε να καλύψει πριν από 25 χρόνια το Hubble; – To διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποτέλεσε την άμεση λύση σε ένα πρόβλημα που τα τηλεσκόπια αντιμετώπιζαν από την εποχή της εφεύρεσής τους: τη γήινη ατμόσφαιρα. Σε αντίθεση με άλλα νεότερα διαστημικά τηλεσκόπια, το Hubble δεν ταξιδεύει στα αστέρια, τους πλανήτες ή τους γαλαξίες, αλλά τους φωτογραφίζει ενώ περιφέρεται γύρω από τη Γη, ολοκληρώνοντας μία περιφορά κάθε 97 λεπτά. Το διαμέτρου 2,4 μέτρων κάτοπτρο που φέρει το 13,3 μέτρων τηλεσκόπιο, μήκος ανάλογο με αυτό ενός μεγάλου λεωφορείου, έχει τη δυνατότητα, εξαιτίας της απουσίας της γήινης ατμόσφαιρας, να παρατηρεί διαρκώς, χωρίς να επηρεάζεται από δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή τη διαδοχή ημέρας-νύχτας. Το Hubble πήρε το όνομά του από τον Αμερικανό αστρονόμο Εντουιν Π. Χαμπλ, ο οποίος ήταν ο πρώτος που έδειξε ότι το Σύμπαν έχει κι άλλους γαλαξίες εκτός από τον δικό μας, ενώ στο τέλος της δεκαετίας του 1920 επιβεβαίωσε παρατηρησιακά ότι το Σύμπαν διαστέλλεται, βάζοντας τα θεμέλια για την καθιέρωση της θεωρίας της Μεγάλης Εκρηξης. – Τι μάθαμε από το Hubble για το πλανητικό μας σύστημα; – Το 1994 το Hubble παρακολούθησε την εντυπωσιακή βουτιά του κομήτη Shoemaker-Levy 9 στην ατμόσφαιρα του Δία, αποτελώντας την πρώτη φορά στην ιστορία που οι επιστήμονες παρατήρησαν με άμεσο τρόπο την πρόσκρουση ενός εξωγήινου σώματος του ηλιακού μας συστήματος. «Μένοντας» στον πλανήτη Δία, το 1996, το Hubble μας πρόσφερε ανεπανάληπτης ποιότητας εικόνες από το σέλας του πλανήτη. Ενα χρόνο πριν, το 1995, είχε παρατηρήσει το σέλας του πλανήτη Κρόνου, ενώ το 2001 κατέγραψε τις ανεμοθύελλες στον πλανήτη Αρη. Τέτοιες παρατηρήσεις των καιρικών συνθηκών των πλανητών μπορούν να αποκαλύψουν πολύτιμα στοιχεία σχετικά με την ατμόσφαιρα για τη γεωλογία των πλανητών. – Εκτός του πλανητικού μας συστήματος, ποιες θεωρείτε εσείς τις σημαντικότερες εικόνες γαλαξιών και αστέρων που μας χάρισε το Hubble; – Το 2003 το Hubble εντόπισε στο νότιο άκρο του σμήνους γαλαξιών της Παρθένου, τον γαλαξία Σομπρέρο, γνωστό και ως Μεσιέ 104. O γαλαξίας αυτός που απέχει από τη Γη 28 εκατομμύρια έτη φωτός (ένα έτος φωτός ισοδυναμεί με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα), έχει διάμετρο 50.000 έτη φωτός και η μάζα του ισούται με 800 δισεκατομμύρια Ηλιους. Το 2006, το Hubble έδειξε στην ανθρωπότητα το μεγαλύτερο και ευκρινέστερο πορτρέτο γαλαξία, εκείνο του γιγάντιου ραβδωτού σπειροειδούς γαλαξία «Ακιδωτός Τροχός», γνωστού και ως Μεσιέ 101. Οι εικόνες του Hubble έχουν καταγράψει επίσης με ακρίβεια την ταραχώδη γέννηση πολλών άστρων, επιτρέποντάς μας να παρατηρήσουμε διεργασίες που οδήγησαν και στη δημιουργία του δικού μας άστρου, του Ηλιου, και του ηλιακού συστήματος πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Για παράδειγμα, το 2014 η φωτογραφία τμήματος του νεφελώματος του Αετού μας αποκάλυψε μία από τις πλέον ανεξερεύνητες φάσεις στην αστρική εξέλιξη, αυτή της αστρικής δημιουργίας. Μέσα από τις τεράστιες στήλες αερίου που μοιάζουν με «κουκούλια» θα ξεπηδήσουν, ως άλλες νύμφες, οι νέοι αστέρες. – Πέρα από την επιστημονική, αλλά και καλλιτεχνική αξία αυτών των παρατηρήσεων, πώς επηρεάζουν τέτοιες ανακαλύψεις την καθημερινή μας ζωή; – Το Hubble έχει εμμέσως βελτιώσει την υγεία, την ασφάλεια και την ποιότητα ζωή μας, μέσα από τις διαφορετικές τεχνολογίες που χρειάστηκε να αναπτυχθούν για τη λειτουργία του. Εκτός από την επανάσταση που έφεραν οι ανιχνευτές του σε εικονοληπτικές συσκευές, μία νέα χωρίς χειρουργική επέμβαση τεχνική βιοψίας μαστού, η στερεοτακτική βιοψία μαστού, βασίζεται σε όργανο που σχεδιάστηκε αρχικά για έναν ειδικό φασματογράφο του Hubble. Επίσης, ειδικοί αισθητήρες που κατασκευάστηκαν για το Hubble, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό σημείων φθοράς στη μόνωση των γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσης. – Το Hubble έχει ημερομηνία λήξης; – Το Hubble ήταν προγραμματισμένο να λειτουργήσει μέχρι και πριν από πέντε χρόνια. Παρόλα αυτά μετά τις επιδιορθώσεις που έγιναν με διαστημικές αποστολές, κατά τις οποίες πήγαν «επιτόπου» οι αστροναύτες και αντικατέστησαν διάφορα όργανα, δόθηκε παράταση στη λειτουργία του εξαιτίας των πολύτιμων πληροφοριών που εξακολουθούσε να στέλνει. Δεν έχει προγραμματιστεί όμως άλλη αποστολή επιδιόρθωσης, επομένως κάποια στιγμή θα έρθει και το τέλος του, το οποίο, εάν δεν γίνει κάποια ενέργεια, θα φτάσει το 2024. Παρόλα αυτά το Hubble δεν σχεδιάζεται να «πέσει» από τον ουρανό πριν τεθεί σε λειτουργία ο διάδοχός του, το τριπλάσιο σε μέγεθος Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb της NASA, το οποίο αναμένεται να εκτοξευθεί το 2018. Περισσότερες πληροφορίες για τον εορτασμό των 25 χρόνων λειτουργίας του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble βρίσκονται στον ιστότοπο: http://hubble25th.org. http://www.kathimerini.gr/814761/article/epikairothta/episthmh/o-fwtografos-toy-sympantos-ekleise-ta-25-xronia

"PROGRESS Μ-27Μ" Το TGK "Progress M-27M" έπαυσε να υφίσταται στις 05,04 MSK στις 8 Μάη 2015. Καηκε στην ατμόσφαιρα πάνω από τον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό. Μόνο δύο από τις συνολικά 62 αποστολές των Progress έχουν καταλήξει σε απώλεια του σκάφους -η προηγούμενη ήταν το 2011. Δεκάδες σκάφη μεγαλύτερης μάζας από το Progress έχουν καταστραφεί στην ατμόσφαιρα χωρίς αναφορές για ζημιές, όπως για παράδειγμα το αμερικανικό Slylab, βάρους 69 τόνων, που καταστράφηκε το 1979, ή η αποτυχημένη ρωσική αποστολή Fobos-Grunt, μάζας 13,5 τόνων, που έπεσε στη Γη το 2012. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός παραμένει ασφαλής, αφού τα τρόφιμα και τα καύσιμα επαρκούν μέχρι την επόμενη αποστολή ανεφοδιασμού στις 19 Ιουνίου. Τον σταθμό ανεφοδιάζουν επίσης τα ιαπωνικά HTV και η κάψουλα Dragon της αμερικανικής SpaceX. Επανδρωμένες αποστολές στο πολυεθνικό τροχιακό συγκρότημα μπορούν να πραγματοποιούν μόνο τα ρωσικά Soyuz. http://www.federalspace.ru/21474/ http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231406167 Νικητήριο πανό από τους Ρώσους κοσμοναύτες για την 9η Μαΐου. Ένα αντίγραφο του σοβιετικού πανό της νίκης αναμένεται να ξεδιπλώσουν στις 9 Μαΐου στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό οι Ρώσοι κοσμοναύτες προκειμένου να γιορτάσουν την Ημέρα της Νίκης. «Θα δώσουμε την ιστορία μας στις μελλοντικές γενιές», δήλωσε ο επικεφαλής του Κέντρου Εκπαίδευσης, κοσμοναύτης Γιούρι Λοντσακοφ. Το πανό παραδόθηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) στα τέλη Μαρτίου από το επανδρωμένο διαστημόπλοιο Soyuz TMA-16M. Μαζί με τη σημαία παραδόθηκε στους κοσμοναύτες μια μικρή σημαία της Ρωσίας, η οποία θα σφραγιστεί με τη σφραγίδα του ISS στις 9 Μαΐου και στη συνέχεια θα επιστρέψει πίσω στη Γη. Ο ISS φιλοξενεί σήμερα τρεις Ρώσους κοσμοναύτες, δύο Αμερικανούς αστροναύτες και έναν Ευρωπαίο αστροναύτη από την Ιταλία. http://gr.rbth.com/news/2015/05/08/nikitirio_pano_apo_toy_rosoy_kosmonayte_gia_tin_9i_maioy_36989.html Πρώτη δοκιμή του συστήματος εκτίναξης του σκάφους Crew Dragon. Ενόψει της πρώτης επανδρωμένης αποστολής γύρω στο 2017, η αμερικανική SpaceX πραγματοποίησε την Τρίτη την πρώτη δοκιμή του συστήματος εκτίναξης με το οποίο θα δραπετεύουν οι αστροναύτες σε περίπτωση προβλήματος κατά την εκτόξευση του σκάφους Crew Dragon. Με μοναδικό επιβάτη μια κούκλα δοκιμών που προσομοιώνει τη συμπεριφορά του ανθρώπινου σώματος, το Dragon Crew υψώθηκε στην εξέδρα εκτόξευσης του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ χωρίς να βρίσκεται τοποθετημένο πάνω σε πύραυλο. Την ώρα μηδέν, οκτώ πυραυλοκινητήρες SuperDraco πυροδοτούνται για πέντε δευτερόλεπτα στα πλαϊνά του σκάφους και το εκτοξεύουν στον αέρα. Το Crew Dragon συνεχίζει να ανεβαίνει για ακόμα 15 δευτερόλεπτα και μετά αρχίζει να πέφτει ελεύθερα προς τον Ατλαντικό, οπότε αναπτύσσει πέντε συνολικά αλεξίπτωτα για ομαλή προσθαλάσσωση. Η δοκιμή διήρκεσε κάτι περισσότερο από 100 δευτερόλεπτα, και το σκάφος έπεσε στο νερό λιγότερο από 2 χιλιόμετρα μακριά από την εξέδρα εκτόξευσης. Η ανάπτυξη συστήματος εκτίναξης ήταν απαίτηση της NASA προκειμένου να αναθέσει στηSpaceX τη μεταφορά των αστροναυτών της από και προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) -κάτι που σήμερα μπορούν να κάνουν μόνο τα ρωσικά Soyuz. Ανάλογο σύστημα εκτίναξης έχει αναπτύξει και η Boeing για την κάψουλα CST-100, την οποία επίσης σχεδιάζει να αξιοποιήσει η NASA από το 2017. Μια μη επανδρωμένη έκδοση του Dragon χρησιμοποιείται ήδη για τον ανεφοδιασμό του ISS. Στην τελική του μορφή, ελπίζει η SpaceX το Crew Dragon δεν θα πέφτει με αλεξίπτωτο αλλά θα μπορεί να προσεδαφίζεται κατακόρυφα στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BC%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%85%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CF%83%CE%BA%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-spacex-%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF

Προχωρά η κατασκευή του αντιδραστήρα πυρηνικής σύντηξης ITER. Μπορεί με την ίδια φυσική διαδικασία που επιτρέπει στον ήλιο να παράγει τεράστια ποσά ενέργειας, να μπορέσει στο μέλλον η ανθρωπότητα να εξασφαλίσει άφθονο ηλεκτρικό ρεύμα, αντικαθιστώντας μάλιστα τα ορυκτά καύσιμα με μία πρακτικά ανεξάντλητη πηγή; Απάντηση σε αυτό το ερώτημα αναμένεται να δώσει ο αντιδραστήρας ITER, η συναρμολόγηση του οποίου έχει ήδη ξεκινήσει στο Κανταράς στη Νότια Γαλλία, ώστε να δοκιμασθεί στην πράξη το κατά πόσο η πυρηνική σύντηξη είναι όντως η λύση στο ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη. Πριν από λίγες ημέρες, η κατασκευή του ITER ήρθε ένα βήμα πιο κοντά, καθώς η αμερικανική εταιρεία General Atomics ξεκίνησε να ετοιμάζει ένα κρίσιμο εξάρτημα της «καρδιάς» του αντιδραστήρα – το σωληνοειδές που θα θερμαίνει τα πυρηνικά καύσιμα στο εσωτερικό του για την παραγωγή ενέργειας, συγκρατώντας τα παράλληλα μακριά από τα τοιχώματα του αντιδραστήρα. Όπως και πολλά ακόμη τμήματα του ITER, το συγκεκριμένο εξάρτημα είναι εξαιρετικά περίπλοκο στην κατασκευή του και θηριώδες, αφού θα έχει ύψος 14 μέτρα και διάμετρο 4 μέτρα, ενώ θα ζυγίζει περίπου 1.000 τόνους. Το σωληνοειδές θα συναρμολογηθεί επιτόπου στο Κανταράς το 2019 ώστε, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, ο αντιδραστήρας να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2027. Από εκείνη τη στιγμή, επιστήμονες από τη Ευρωπαϊκή Ένωση και τις υπόλοιπες 6 χώρες που συμμετέχουν στο πρότζεκτ, θα ξεκινήσουν πειράματα που θα δείξουν αν η πυρηνική σύντηξη είναι τεχνολογικά εφικτή και μπορεί έτσι να συμβάλει στο να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Αντιγράφοντας τη λειτουργία του ήλιου, ο αντιδραστήρας θα προκαλεί την ένωση δύο ελαφριών στοιχείων, για να σχηματισθεί ένας βαρύτερος βαρύτητας και να παραχθεί θερμότητα. Τα δύο αυτά στοιχεία, τα «καύσιμα» του ITER, θα είναι το δευτέριο και το τρίτιο – δύο ισότοπα του υδρογόνου, από τα οποία το μεν πρώτο υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στο θαλασσινό νερό, ενώ το δεύτερο μπορεί να παραχθεί εύκολα. Η ένωση αυτή ονομάζεται αντίδραση πυρηνικής σύντηξης και έχει σαν αποτέλεσμα την έκλυση ενέργειας 4 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερης από την ενέργεια που παράγεται με μία κλασική χημική αντίδραση, όπως για παράδειγμα με την καύση του λιγνίτη. Επομένως, τουλάχιστον στη θεωρία, ενώ ένα θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο 1.000 MW χρειάζεται κάθε χρόνο 2,7 εκατομμύρια τόνους λιγνίτη, μια αντίστοιχη μονάδα σύντηξης θα καταναλώνει ετησίως μόλις 250 κιλά καύσιμα, 125 κιλά δευτέριο και 125 κιλά τρίτιο. Οι τεχνικές δυσκολίες, ωστόσο, έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι, για να πραγματοποιηθεί η σύντηξη, θα πρέπει να επικρατούν τόσο πολύ υψηλές θερμοκρασίες που το μίγμα δευτερίου και υδρογόνου να βρίσκεται σε κατάσταση πλάσματος, δηλαδή σε μορφή «γυμνών» πυρήνων που έχουν αποδεσμεύσει τα ηλεκτρόνιά τους. Μάλιστα, λόγω της τεράστιας βαρύτητας που επικρατεί στον ήλιο, οι αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης γίνονται σε θερμοκρασία περίπου 10 εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου. Στη Γη, αντίθετα, η απαραίτητη θερμοκρασία είναι δεκαπλάσια, αγγίζοντας τους 100 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Αυτές οι υψηλές θερμοκρασίες θέτουν αρκετά σημαντικά εμπόδια, όπως ότι πρέπει να βρεθεί ένας μηχανισμός θέρμανσης που να τις εξασφαλίζει, αλλά και ότι δεν υπάρχει κανένα υλικό στη φύση το οποίο να μην καταστραφεί αν έρθει σε επαφή με ένα τόσο θερμό πλάσμα. Στον ITER θα δοκιμασθεί το σχέδιο ενός τύπου αντιδραστήρα (Τόκαμακ), που έχει προταθεί από Ρώσους φυσικούς τη δεκαετία του 1960 και φαίνεται πως λύνει αυτά τα εμπόδια. Έτσι, τα καύσιμα θα τοποθετούνται μέσα στο σωληνοειδές, έναν θάλαμο κενού σε σχήμα δαχτυλιδιού, το οποίο θα παράγει ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο, ώστε να δημιουργεί ηλεκτρικό ρεύμα στο μίγμα των ισοτόπων του υδρογόνου, το οποίο θα τα θερμάνει. Την ίδια στιγμή, άλλοι ισχυροί μαγνήτες που θα περιβάλλουν το σωληνοειδές θα συγκρατούν το πλάσμα στο κέντρο της «καρδιάς» του αντιδραστήρα, ώστε να μην έρχεται σε επαφή με τα τοιχώματα. http://www.naftemporiki.gr/story/949123/proxora-i-kataskeui-tou-antidrastira-purinikis-suntiksis-iter

Οδηγός για διακοπές σε άλλους πλανήτες. Εν όψει καλοκαιριού, η Βρετανική Telegraph εξέδωσε έναν οδηγό για διακοπές σε άλλους πλανήτες και χρησιμοποιώντας επιστημονικά δεδομένα, παρουσιάζει τις θερμοκρασίες και τις συνθήκες που θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι εκδρομείς εκεί. Ερμής Ο πρώτος πλανήτης από τον Ηλιο δεν έχει ατμόσφαιρα, κι έτσι η πρόγνωση του καιρού του είναι συνήθως αρκετά δύσκολη, επίσης λόγω της απουσίας ατμόσφαιρας, ο ουρανός του είναι το απόλυτο μαύρο του διαστήματος. Οι επισκέπτες του θα πρέπει είτε να προετοιμάζονται για πολύ ψυχρές μέρες, είτε να πάρουν μαζί τους αντηλιακά με πολύ μεγάλο δείκτη προστασίας, ανάλογα με την πλευρά του πλανήτη που θα επισκεφθούν, αφού οι θερμοκρασίες κυμαίνονται από -183 C έως 427 C στα δύο άκρα του πλανήτη, ανάλογα με το ποιο βλέπει ο ήλιος. Αφροδίτη Ο πρώτος γείτονας μας, είναι ο δεύτερος πλανήτης από τον Ηλιο κι όμως είναι πιο καυτός από τον Ερμή, αφού καλύπτεται με ένα στρώμα αερίων θερμοκηπίου που δεν επιτρέπουν στη θερμότητα να διαφύγει στο διάστημα. Τουλάχιστον δε θα χρειαστεί αντηλιακό, αφού η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη με διοξείδιο του άνθρακα και του αζώτου καθώς και θειικό οξύ, οπότε είναι απίθανο να φανούν οι ακτίνες του Ηλιου. Από την άλλη, τους επισκέπτες περιμένει αφόρητη ζέστη, αφού η ατμοσφαιρική πίεση της ατμόσφαιρας είναι 92-πλάσια της ατμοσφαιρικής πίεσης της Γης. Αρης Ο έταιρος γείτονας μας κάποτε μπορεί να είχε ατμόσφαιρα σαν της Γης και ίσως και βροχοπτώσεις, ωστόσο τώρα αποτελεί μία απέραντη έρημο, ενώ οι επισκέπτες θα χρειαστούν παγοπέδιλα για να εξερευνήσουν τις ψυχρές πολικές περιοχές. Εκπληκτική θέα προσφέρουν τα μπλε ηλιοβασιλέματα και ανατολές του πλανήτη, ωστόσο προσοχή στις επικίνδυνες ισχυρές αμμοθύελλες. Δίας Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος είναι ουσιαστικά ένας αέριος πλανήτης, που αποτελείται από υδρογόνο και ήλιο, ενώ συστήνεται μόνο για επισκέπτες ανθεκτικούς στις καταιγίδες. Η υψηλή πίεση αναγκάζει το αέριο ήλιο να γίνει υγρό, προκαλώντας ισχυρές βροχοπτώσεις και ανέμους που φτάνουν τα 360 χλμ την ώρα. Επίσης τα σύννεφα αμμωνίας είναι ένα ακόμη συχνό φαινόμενο. Κρόνος Αν θέλετε να δείτε από κοντά τα εντυπωσιακά αστρικά του δαχτυλίδια και είστε επίσης προετοιμασμένοι για ισχυρές καταιγίδες, τότε ο Κρόνος είναι ο ιδανικός προορισμός. Με ανέμους που φτάνουν τα 1.800 χλμ. την ώρα, θερμοκρασίες έως και 14.727 Κελσίου στον πυρήνα του και ένα στρώμα πάγου πάχους 10 χιλιομέτρων, ο συγκεκριμένος πλανήτης δεν χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα φιλόξενος. Επιπλέον, κάθε 30 χρόνια τον χτυπάει μια υπερ-καταιγίδα, γνωστή και ως Great White Spot και καλό είναι να μην βρίσκεστε στον πλανήτη όταν αυτό συμβαίνει. Ουρανός Παγωμένες διακοπές περιμένουν τους επισκέπτες στον πλανήτη Ουρανό, αφού καθώς βρίσκεται 7ος σε απόσταση από τον Ηλιο, οι θερμοκρασίες του αγγίζουν τους -197 βαθμούς Κελσίου, ενώ θυελλώδεις άνεμοι σαρώνουν την επιφάνεια του. Ποσειδώνας Εχοντας παρόμοιες -και πιο αντίξοες- συνθήκες με τον γειτονικό του Ουρανό, ο Ποσειδώνας δε συστήνεται για μέρος διακοπών. Με τον Ηλιο 8 πλανήτες μακριά, οι θερμοκρασίες του πέφτουν στους -224 βαθμούς Κελσίου, ενώ οι ισχυροί άνεμοι μπορούν να φθάσουν και τα 2.100 χλμ. την ώρα. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%AD%CF%82-%CF%83%CE%B5-%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%81%CF%8C-%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%85%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%BF%CE%B9%CF%80%CE%BF-%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CF%82

Αστεροειδείς σπέρνουν νερό και ζωή στο Σύμπαν. Το πώς έκανε την εμφάνιση του το νερό στη Γη αποτελεί μόνιμο αντικείμενο μελέτης για τους επιστήμονες με διάφορες θεωρίες να έχουν πέσει στο τραπέζι. Με δεδομένο ότι η παρουσία του νερού συνδέεται άμεσα με την παρουσία της ζωής η ανακάλυψη των μηχανισμών παραγωγής του νερού και της παρουσίας του σε διαστημικά σώματα αποτελεί ένα από τα ιερά δισκοπότηρα της επιστημονικής έρευνας. Η δημοφιλέστερη θεωρία για το νερό της Γης είναι ότι δεν είναι προϊόν γεωλογικών διεργασιών αλλά ότι έφτασε στον πλανήτη μας με τους αστεροειδείς που βομβάρδιζαν τον πλανήτη μας την πρώτη περίοδο της ύπαρξης του. Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι η ίδια διαδικασία λαμβάνει χώρα σε ολόκληρο το Σύμπαν και έτσι πιθανότατα υπάρχουν αμέτρητοι πλανήτες οι οποίοι με τη βοήθεια των αστεροειδών έχουν ωκεανούς παρόμοιους με αυτούς της Γης και φυσικά έχουν αναπτυχθεί σε αυτούς τους πλανήτες διάφορες μορφές ζωής. Ερευνητές του τμήματος Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Warwick στη Βρετανία έκαναν παρατηρήσεις σε ένα λευκό νάνο, το υπόλειμμα ενός άστρου που έκαψε όλα τα καύσιμα του αλλά δεν καταστράφηκε σε μια έκρηξη σουπερνόβα. Ο Ηλιος είναι ένα άστρο που σύμφωνα με τους ειδικούς θα μετατραπεί στο τέλος της ζωής του σε ένα λευκό νάνο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο λευκός νάνος διέθετε σε υψηλά επίπεδα οξυγόνο και υδρογόνο και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα δύο στοιχεία υπήρχαν εκεί και σε τόσο μεγάλες ποσότητες επειδή πάνω στο άστρο έπεσε ένας γιγάντιος αστεροειδής γεμάτος νερό. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο αστεροειδής αυτός είχε διάμετρο περίπου 160 χλμ και διέθετε ποσότητα νερού ίση με το 30%-35% του νερού που υπάρχει στην επιφάνεια της Γης. Ετσι οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι δεν είναι μόνο οι αστεροειδείς και οι κομήτες του δικού μας ηλιακού συστήματος που διαθέτουν νερό αλλά τέτοιοι αστεροειδείς κυκλοφορούν παντού στο Σύμπαν. Με αυτό το δεδομένο είναι πολύ πιθανό σύμφωνα με τους ερευνητές τέτοιοι αστεροειδείς να έχουν πέσει πάνω σε βραχώδεις πλανήτες και να έχουν δημιουργηθεί εκεί ωκεανοί ίδιοι με τους ωκεανούς της Γης. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι στους πλανήτες αυτούς θα έχουν πιθανότατα αναπτυχθεί διάφορες μορφές ζωής. «Η μελέτη που κάναμε δείχνει ότι αστεροειδείς γεμάτοι νερό σαν αυτούς που υπάρχουν στο ηλιακό μας σύστημα βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο τον Σύμπαν. Επομένως πολλοί πλανήτες μπορεί να διαθέτουν τις ίδιες ποσότητες νερού με αυτές που υπάρχουν στη Γη» αναφέρει ο Ρομπέρτο Ράντι, μέλος της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύει τα ευρήματα της στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=702054

Εντοπίστηκε υπό διαμόρφωση σφαιρωτό σμήνος σε γαλαξιακό ζεύγος. Μια εκπληκτική ανακάλυψη έκαναν ερευνητές στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιώντας τα πανίσχυρα ραδιοτηλεσκόπια του αστεροσκοπείου ALMA στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια εντόπισαν ένα σφαιρωτό σμήνος εντελώς διαφορετικό από όσα γνωρίζουμε. Τα σφαιρικά σμήνη που γνωρίζουμε έχουν ηλικία δισ. ετών και είναι γεμάτα άστρα μεγάλης λαμπρότητας. Στο σφαιρωτό σμήνος που εντόπισαν οι ερευνητές τα άστρα βρίσκονται υπό… εκκόλαψη. Δεν έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα άλλο σφαιρωτό σμήνος σε αυτή την εμβρυακή κατάσταση και όπως είναι ευνόητο η ανακάλυψη θα προσφέρει πολύτιμα στοιχεία στους επιστήμονες για αυτές τις κοσμικές δομές αλλά και γενικότερα για τις διεργασίες γέννηση άστρων σε μαζική κλίμακα. «Είναι σαν να ανακάλυπταν παλαιοντολόγοι ένα αβγό δεινοσαύρου το οποίο βρισκόταν στην τελική φάση εκκόλαψης και σύντομα θα έβγαινε μέσα από αυτό ένα δεινοσαυράκι» αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ερευνητές που δημοσιεύουν την ανακάλυψη τους στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal». Οι ερευνητές εκτιμούν ότι στο σφαιρωτό σμήνος που βρίσκεται στο γαλαξιακό ζεύγος Antennae υπάρχει κοσμική ύλη ικανή να παράξει περισσότερα από 50 εκ. άστρα σαν τον Ηλιο. Στο κέντρο του γαλαξιακού ζεύγους Antennae (μεγάλη εικόνα) εντοπίστηκε μια περιοχή (μεσαία ένθετη εικόνα) στην οποία βρίσκεται το επίμαχο σφαιρωτό σμήνος που σημειώνεται μέσα στο τετράγωνο. Στην τρίτη εικόνα κάτω εικονίζεται το σφαιρωτό σμήνος στο οποίο θα ξεκινήσει σύντομα η μαζική παραγωγή άστρων. Με τον όρο σφαιρωτό σμήνος (ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος) οι αστρονόμοι περιγράφουν μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρονται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόροι του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, γεγονός που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα. Η μελέτη των σφαιρωτών αστρικών σμηνών είναι εξαιρετικά σημαντική για να συνθέσουν οι επιστήμονες το παζλ των κοσμικών διεργασιών που οδήγησαν στη μαζική παραγωγή άστρων στο πρώιμο Σύμπαν, η οποία σηματοδότησε τη δημιουργία των γαλαξιών. Οι γαλαξίες Antennae αποτελούν τα τελευταία χρόνια ένα από τους αγαπημένους στόχους των επιστημόνων. Πρόκειται για ένα ζεύγος γαλαξιών το κωδικό όνομα των οποίων είναι NGC 4038/4039. Βρίσκονται σε απόσταση 62 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και είναι σε προχωρημένο στάδιο συγχώνευσης. Οι βαρυτικές δυνάμεις που ασκεί ο ένας γαλαξίας στον άλλον λόγω βαρύτητας έχουν δημιουργήσει δύο βραχίονες που εκτείνονται σε τεράστιες αποστάσεις και δημιουργούν ένα εντυπωσιακό γαλαξιακό σύμπλεγμα. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=702070

"PROGRESS Μ-27Μ" Το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Progress, σε ελεύθερη πτώση στο διάστημα αφότου οι ελεγκτές των ρωσικών διαστημικών αρχών έχασαν τον έλεγχό του πριν από μια εβδομάδα, αναμένεται να διαλυθεί την Παρασκευή εισερχόμενο στην ατμόσφαιρα, ανακοίνωσε την Τετάρτη η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roskosmos. «Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών της Roskosmos, το διαστημόπλοιο θα αποσυντεθεί στις 8 Μαΐου μεταξύ 01:23' και 21:55' ώρα Μόσχας», δηλαδή μεταξύ 23:23' ώρα Γκρίνουιτς της 7ης Μαΐου και 19:55' της 8ης Μαΐου (02:23' και 22:55' ώρα Ελλάδας), ανακοίνωσε η διαστημική υπηρεσία. «Το διαστημόπλοιο θα διαλυθεί εντελώς διασχίζοντας τα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης και μόνο μερικά μικρά κομμάτια θα φθάσουν στην επιφάνεια του πλανήτη», διευκρίνισε. Μερικές ώρες μετά την εκτόξευσή του στις 28 Απριλίου, το Progress Μ-27Μ, το οποίο είχε προγραμματιστεί να προσδεθεί την Τρίτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, τον οποίο θα ανεφοδίαζε, δεν απάντησε στους ρώσους μηχανικούς και άρχισε να παρουσιάζει ανεξέλεγκτες αντιδράσεις. Ερευνητική επιτροπή έχει αναλάβει να διαπιστώσει τις συνθήκες του ατυχήματος, το οποίο φαίνεται να σημειώθηκε τη στιγμή του διαχωρισμού του φορτηγού σκάφους και του πυραύλου, είχε εκτιμήσει πριν από μια εβδομάδα ο αντιπρόεδρος της Roskosmos Αλεξάντρ Ιβανόφ. Η απώλεια του διαστημικού σκάφους που θα κοστίσει σχεδόν μισό δισεκατομμύριο ευρώ αποτελεί βαρύ πλήγμα για τον στρατηγικής σημασίας ρωσικό διαστημικό τομέα, που ήδη βρίσκεται στον στόχαστρο της κυβέρνησης για σειρά οδυνηρών αποτυχίες. Ωστόσο δεν θέτει σε κίνδυνο το πλήρωμα του ΔΔΣ το οποίο έχει εφεδρείες για μήνες. Ένα σκάφος ανεφοδιασμού Dragon, της αμερικανικής εταιρίας SpaceX, αναμένεται να εφοδιάσει το ΔΔΣ το νωρίτερο στις 19 Ιουνίου. Τρία με τέσσερα φορτηγά σκάφη Progress αποστέλλονται κάθε χρόνο στο διάστημα, μεταφέροντας υλικό και άλλα είδη απαραίτητα για τη ζωή στο ΔΔΣ. Μετά την αποστολή τους, επιστρέφουν και διαλύονται στην ατμόσφαιρα πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. http://www.tanea.gr/news/world/article/5235855/thn-paraskeyh-tha-dialythei-sthn-atmosfaira-to-rwsiko-diasthmiko-skafos-progress/ Το πείραμα Food from Spirulina ολοκληρώθηκε με μια συνομιλία με το διάστημα. Η σπιρουλίνα ήταν το θέμα συζήτησης τις δύο τελευταίες εβδομάδες αφού περίπου 600 μαθητές από την Ελλάδα, τη Σουηδία και το Βέλγιο συμμετείχαν σε μια κλήση εν πτήση με την αστροναύτη της ESA Σαμάνθα Κριστοφορέτι πριν δέκα ημέρες. Για τους 200 μαθητές που επισκέφθηκαν τις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ηράκλειο, η ζωή και η έρευνα των αστροναυτών αποτελούν πηγή έμπνευσης για την επαγγελματική τους πορεία και παράλληλα πρότυπο για μια υγιεινή ζωή. Από τα τέλη του περασμένου έτους, τα σχολεία σε όλη την Ευρώπη συμμετείχαν στο βιολογικό πείραμα Food from Spirulina, το οποίο απευθυνόταν σε μαθητές ηλικίας 14-16 και εκτέλεσαν ένα πείραμα σε σχέση με το κυανοβακτήριο Arthrospira platensis, γνωστό ως σπιρουλίνα. Στο πλαίσιο του προγράμματος εκπαίδευσης και ενημέρωσης της Σαμάνθα, το Γραφείο Εκπαίδευσης της ESA ανέπτυξε σε συνεργασία με επιστήμονες της ESA ένα πειραματικό κιτ για χρήση μέσα στην τάξη, το οποίο εστιάζει στις βασικές αρχές της έρευνας αιχμής του - 25 χρόνων - έργου Micro-Ecological Life Support System Alternative (MELiSSA). Η συνομιλία με τη Σαμάνθα ήταν το επιστέγασμα αυτής της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Όλα τα παιδιά που παρευρέθηκαν στην εκδήλωση της κλήσης εν πτήση μετείχαν σε μια ημέρα γεμάτη με πολλά πειράματα σχετικά με το διάστημα, δραστηριότητες και επιστημονικές διαλέξεις. Στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν τον Ήλιο με το τηλεσκόπιο της αστρονομικής ομάδας φοιτητών του Πανεπιστημίου Κρήτης και να πραγματοποιήσουν ανάλυση του ηλιακού φωτός με φασματοσκόπια του 1ου ΕΚΦΕ Ηρακλείου. Παρακολούθησαν επίσης ενδιαφέρουσες επιστημονικές ομιλίες σχετικά με την εκπαίδευση και τη ζωή των αστροναυτών αλλά και τις μαύρες τρύπες. Ενώ, σε κάθε κέντρο παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των πειραμάτων καθώς και η αποστολή της Σαμάνθα στον Σταθμό. Έπειτα από μερικά λεπτά αγωνιώδους αναμονής περιμένοντας να ξεκινήσει η σύνδεση, οι μαθητές από τις τρεις χώρες άρχισαν να βλέπουν τη Σαμάνθα να αιωρείται στη μονάδα Columbus στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ένας ένας οι μαθητές από την Ελλάδα, το Βέλγιο και τη Σουηδία, άρχισαν να κάνουν ερωτήσεις στα αγγλικά, με τη Σαμάνθα να απαντάει σε όσες περισσότερες μπορούσε σε αυτή τη σύντομη 20λεπτη βιντεοκλήση. Ερωτήσεις με γεύση Food from spiroulina ήταν φυσικά μέρος της κλήσης με τους μαθητές να θέλουν να μάθουν περισσότερα σχετικά με την παραγωγή οξυγόνου από σπιρουλίνα, τη χρήση της ως βιώσιμη πηγή τροφής στο διάστημα αλλά και γενικά για τη διατροφή των αστροναυτών. Πολλές ερωτήσεις απαντήθηκαν και πολλά πρόσωπα φωτίστηκαν από χαμόγελα χαράς καθώς η Σαμάνθα χαιρετούσε όλα τα παιδιά πριν επιστρέψει στην κανονική ροή των εργασιών της. Όλοι οι μαθητές που συμμετείχαν στην ημερίδα κατάφεραν να πάρουν και κυριολεκτικά μια γεύση από τη διασημότητα της ημέρας, τη σπιρουλίνα, είτε σε διαστημικές μπάρες μούσλι στην Κρήτη, είτε στα σουηδικά smoothies, ή σε βελγικές βάφλες, όλοι οι μαθητές πήγαν στο σπίτι με έχοντας ικανοποιήσει την όρεξη τους για επιστήμη. "Η εμπειρία ξεπέρασε τις προσδοκίες μου! Έμεινα απόλυτα ικανοποιημένος με τις απαντήσεις της Σαμάνθα σε όλες τις ερωτήσεις μας. Μου έκανε επίσης εντύπωση το πόσο φιλική, ζεστή, προσιτή και ευτυχισμένη ήταν η Σαμάνθα" είπε ο Γιώργος Αγγελάκης, ένας από τους μαθητές που είχε την τύχη να απευθύνει τη δική του ερώτηση στη Σαμάνθα. Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/04/Food_from_Spirulina_in-flight_call_with_Samantha_Cristoforetti_on_the_ISS http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/To_pehirama_Food_from_Spirulina_oloklerhotheke_me_mia_synomilhia_me_to_dihastema Δηλώστε συμμετοχή στο online μάθημα. Οι εγγραφές ξεκίνησαν για ένα δωρεάν online μάθημα που θα παρέχει μια εισαγωγή στην παρακολούθηση της αλλαγής του κλίματος με τη βοήθεια της δορυφορικής παρατήρησης της Γης. Η ESA ένωσε τις δυνάμεις της με τη FutureLearn, μια κορυφαία online πλατφόρμα εκμάθησης, για να προσφέρει το μάθημα ‘Monitoring Climate from Space’ που ξεκινά στις 8 Ιουνίου. Από τη σκοπιά τους, περίπου 800 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη, οι δορυφόροι παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για τη γη, τους ωκεανούς, την ατμόσφαιρα και τον πάγο του πλανήτη μας. Οι πληροφορίες αυτές μας δίνουν μια άποψη της τρέχουσας κατάστασης του κλίματός μας, και μας επιτρέπουν να ανιχνεύσουμε τις αλλαγές με την πάροδο του χρόνου. Το μάθημα θα επικεντρωθεί στον ρόλο των δορυφορικών δεδομένων για την υποστήριξη αποφάσεων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και την αειφόρο ανάπτυξη. Είναι σχεδιασμένο για τους παρόντες και μελλοντικούς φορείς χάραξης πολιτικής, εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες επικοινωνίας κλίματος και το ευρύτερο κοινό. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί σε δεδομένα από δορυφορικές αποστολές της ESA, συμπεριλαμβανομένων των CryoSat, SMOS, GOCE και των Sentinels, και θα χρησιμοποιήσει πληροφορίες από την πρωτοβουλία για την Κλιματική Αλλαγή - Climate Change Initiative. Δεκαεπτά εκπαιδευτικοί από κορυφαία πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα θα καθοδηγήσουν τους εκπαιδευόμενους στην εικονική αίθουσα διδασκαλίας κατά τη διάρκεια πέντε εβδομάδων. Η συζήτηση του υλικού των μαθημάτων με τους εκπαιδευτικούς και τους άλλους συμμετέχοντες θα είναι επίσης εφικτή. "Στον σημερινό κόσμο που βασίζεται ολοένα και περισσότερο στη γνώση, βάζοντας τους μαθητές σε επαφή με εμπειρογνώμονες στον τομέα της προτίμησής τους αποτελεί ουσιαστικό μέρος κάθε προγράμματος εκπαίδευσης. Είναι τιμή μου να καλωσορίζω τη συνεργασία της ESA στη FutureLearn," δήλωσε ο Simon Nelson, διευθύνων σύμβουλος της FutureLearn. Μέχρι στιγμής, πάνω από 3.300 άνθρωποι έχουν εγγραφεί για να παρακολουθήσουν το δωρεάν μάθημα. Αυτό είναι το πρώτο διαδικτυακό μάθημα της ESA μαζικής εμβέλειας - ή MOOC - και σχεδιάστηκε με τη βοήθεια του Imperative Space. Το μάθημα αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας της ESA "ΕΟ Science 2.0", που διερευνά τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει η επιστημονική κοινότητα παρατήρησης της Γης να ανταποκριθεί στην πρόοδο της επικοινωνιακής τεχνολογίας. Η πρώτη διάσκεψη του Science 2.0 θα πραγματοποιηθεί στις 12 - 14 Οκτωβρίου 2015. http://eoscience20.org/ Βίντεο. http://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2014/03/Ice_sheet_contribution_to_sea-level_rise http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Delhoste_symmetochhe_sto_online_mhathema