Δροσος Γεωργιος

Άλλοι «κόσμοι» υποψήφιοι για την ύπαρξη ζωής εκτός από τον Άρη. Η ανακάλυψη τρεχούμενου νερού στον Άρη, όπως ανακοίνωσε η NASA την περασμένη εβδομάδα, αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες ύπαρξης μικροβιακής ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Όπως είπε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη Τύπου ο διευθυντής του τμήματος πλανητικής επιστήμης Τζιμ Γκριν: «Αν πάρουμε ως παράδειγμα τη Γη, το νερό αποτελεί ένα ουσιώδες συστατικό. Όπου βρίσκουμε νερό, βρίσκουμε και ζωή». Την ίδια στιγμή ωστόσο, η αναζήτηση νερού, και επομένως ζωής, κάθε άλλο παρά περιορίζεται στον Άρη. Στην πραγματικότητα, τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πως αποθέματα νερού υπάρχουν και σε άλλα ουράνια σώματα στο ηλιακό μας σύστημα, όπως σε δορυφόρους του Δία και του Κρόνου. Έτσι, αρκετοί ερευνητές προσπαθούν να εξασφαλίσουν κονδύλια για την αποστολή μη επανδρωμένων διαστημοπλοίων που θα εξερευνήσουν αυτά τα σώματα. Παρόλο που πρόκειται για «κόσμους» ακόμη και 1,5 δισεκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά από τον Ήλιο, με συνέπεια να επικρατούν σε αυτούς αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες. Ένας τέτοιος πολλά υποσχόμενος «κόσμος» είναι η Ευρώπη. Ο δορυφόρος του Δία καλύπτεται από ένα στρώμα του πάγου στην επιφάνειά του, ενώ στο υπέδαφός του είναι γνωστό πως βρίσκεται ένα μεγάλο κοίτασμα νερού, όπου υπάρχουν και οργανικές ενώσεις. Αυτή τη στιγμή, για την Ευρώπη σχεδιάζονται δύο ξεχωριστές αποστολές, η αμερικανική US Europa και η JUICE (Jupiter Icy Moon Explorer) από τη «Γηραιά Ήπειρο». Και οι δύο αναμένεται να εκτοξευθούν περίπου το 2020, ενώ η JUICE θα εξερευνήσει επίσης τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ, δύο ακόμη «φεγγάρια» του Δία. Αντίθετα, η αμερικανική αποστολή θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στην Ευρώπη, πραγματοποιώντας δεκάδες κοντινές διελεύσεις για να επιχειρήσει να ανιχνεύσει τυχόν περίπλοκο, οργανικό υλικό που ενδεχομένως εξατμίζεται από την επιφάνεια του δορυφόρου. «Αν όντως υπάρχει ζωή στην Ευρώπη, σχεδόν σίγουρα θα έχει εντελώς διαφορετική προέλευση από τη ζωή στη Γη», αναφέρει στον Guardian ο Ρόμπερτ Παπαλάρντο, επικεφαλής του επιστημονικού επιτελείου της αποστολής. «Η Ευρώπη είναι εξαιρετικά σημαντική, αν θέλουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: είμαι μόνοι στο σύμπαν;» Από την άλλη μεριά, ο Τζον Ζαρνέκι, διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Διαστημικής Επιστήμης στην Ελβετία, θεωρεί πως ο Τιτάνας συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να ανακαλύψουμε ζωή στο ηλιακό μας σύστημα. Δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας διαθέτει ατμόσφαιρα σχετικά μεγάλου πάχους, με κύριο συστατικό το άζωτο, ενώ η επιφάνειά του είναι γεμάτη με «λίμνες» και «θάλασσες» από μεθάνιο. «Το πιο εντυπωσιακό από όλα είναι όμως πως στο υπέδαφος υπάρχει ένας ωκεανός, που θα μπορούσε να φιλοξενεί κάποιες λιγότερο εξελιγμένες μορφές ζωής», αναφέρει ο ερευνητής στη βρετανική εφημερίδα. «Ο Τιτάνας πιθανότατα έχει πυρήνα αρκετά θερμό, ώστε να διατηρεί το νερό σε υγρή κατάσταση. Έτσι, δεν είναι απίθανο ένα μείγμα υδρογονανθράκων, που έχουν συντεθεί στην επιφάνεια, να έχει εισχωρήσει στον ωκεανό. Ένα σενάριο ιδανικό για τη δημιουργία ζωής και την ανάπτυξη αποικιών από βακτήρια». Εκτός όμως από τον Τιτάνα, και ένα ακόμη «φεγγάρι» του Κρόνου προσελκύει την προσοχή των επιστημόνων. Ο λόγος για τον Εγκέλαδο, για τον οποίο δεδομένα από το διαστημόπλοιο Cassini έχουν αποκαλύψει νερό να αναβλύζει στην επιφάνειά του, σχηματίζοντας στήλες ώστε να διαφύγει στο διάστημα. Το νερό φαίνεται να προέρχεται από έναν ωκεανό στο υπέδαφος, πηγάζοντας μέσα από ρωγμές στο ανάγλυφο του δορυφόρου. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν πως σε αυτό το κοίτασμα έχουν σχηματισθεί περίπλοκες οργανικές ενώσεις. Για πολλούς αστροβιολόγους, ο Εγκέλαδος είναι ο ιδανικότερος προορισμός, αφού το γεγονός ότι το νερό και οι οργανικές ενώσεις σχηματίζουν στήλες μεγάλου ύψους σημαίνει πως ένα σκάφος μπορεί να πάρει δείγματα περνώντας απλώς κοντά από την επιφάνεια του δορυφόρου, χωρίς να χρειάζεται να προσεδαφισθεί σε αυτόν. Τα σκάφος αυτό έχει σχεδιασθεί στα πλαίσια της προτεινόμενης αποστολής Enceladus Life Finder, με σκοπό το ομώνυμο μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο όχι μόνο να συλλέξει δείγματα, αλλά και να αναλύσει ψάχνοντας για αμινοξέα, ισότοπα του άνθρακα και άλλα στοιχεία που «προδίδουν» βιολογική δραστηριότητα. «Πλήγμα» για την Enceladus Life Finder ήταν η πρόσφατη απόφαση της NASA να την αποσύρει από τις μελλοντικές αποστολές μελέτης πλανητών στο ηλιακό σύστημα. Αν και αυτό σημαίνει σίγουρα πως η «επίσκεψη» στον Εγκέλαδο μετατίθεται 2-3 χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες που έχουν σχεδιάσει την αποστολή σκοπεύουν να τροποποιήσουν το πρότζεκτ και να το υποβάλουν ξανά για έγκριση στην αμερικανική διαστημική υπηρεσία. http://www.naftemporiki.gr/story/1012107/alloi-kosmoi-upopsifioi-gia-tin-uparksi-zois-ektos-apo-ton-ari

Κυνηγούμε εξωπλανήτες ψάχνοντας την «άλλη Γη» Είμαστε μόνοι; Υπάρχουν άλλοι πλανήτες σαν τον δικό μας; Υπάρχει ζωή αλλού στο Σύμπαν; Σε αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα επιχειρούν να απαντήσουν οι επιστήμονες μέσα από την αναζήτηση μιας «άλλης Γης». Πριν από 20 χρόνια, δύο αστρονόμοι από το Αστεροσκοπείο της Γενεύης ανακάλυψαν τον πρώτο πλανήτη γύρω από ένα αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο, φέρνοντας επανάσταση στην αναζήτηση πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Ηταν 6 Οκτωβρίου 1995, όταν ο ερευνητής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης Μισέλ Μαγιόρ και ο διδακτορικός τότε φοιτητής Ντιντιέρ Κελό, ανακοίνωναν την πρωτοφανή τους παρατήρηση, η οποία αποτέλεσε την απαρχή ενός νέου πεδίου έρευνας στην αστρονομία: το «κυνήγι» εξωπλανητών. Μέχρι σήμερα έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη άνω των 1.890 εξωπλανητών, ενώ οι παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Κέπλερ έχουν δώσει «στίγμα» για ακόμη 3.704… υποψήφιους εξωπλανήτες. Μετά δεκάδες βραβεία και τιμητικές διακρίσεις, αλλά και το όνομά του να βρίσκεται συχνά ανάμεσα στους πιθανούς για βράβευση με το Νομπέλ Φυσικής, ο Δρ Μαγιόρ, οκτώ χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή του, συνεχίζει την έρευνα στο Αστεροσκοπείο της Γενεύης. Εκεί τον συνάντησε η «Κ» συζητώντας για την ιστορία και το μέλλον της αναζήτησης εξωπλανητών. – Πότε άρχισαν οι επιστήμονες να ψάχνουν για εξωπλανήτες; – Ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία της αστρονομίας των αρχών του 20ού αιώνα, η εκτίμηση των επιστημόνων σχετικά με τον αριθμό των πλανητικών συστημάτων στον γαλαξία ήταν σχεδόν μηδενική. Αυτή η αντίληψη ανατράπηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αρχικά με κακή αφορμή (την πυρηνική βόμβα). Σύντομα όμως η διαπίστωση ότι από μια κατάρρευση προκύπτει αέριο και ύλη σε έντονη περιστροφή, και κατ’ επέκταση η δημιουργία ενός δίσκου σκόνης και αερίου που αποτελεί το φυσικό υποπροϊόν της δημιουργίας των αστέρων, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε κανείς να βρει όσα αστέρια βάζει ο νους του. Γρήγορα η εκτίμηση του αριθμού των πλανητικών συστημάτων εκτοξεύτηκε σε αρκετά δισεκατομμύρια. Ετσι δόθηκε το έναυσμα για την αναζήτηση τέτοιων πλανητών, αρχικά με τη μέθοδο της αστρομετρίας, χωρίς όμως επιτυχία. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες, έως ότου οι επιστήμονες κατασκευάσουν ένα νέο όργανο αναζήτησης πλανητών που στηρίζεται στη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας ή Doppler. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ξεκινήσαμε να χρησιμοποιούμε αυτή τη μέθοδο, όπως έκαναν και άλλοι κυνηγοί εξωπλανητών στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Δεν ξέρω εάν ήμασταν πιο τυχεροί ή πιο αποτελεσματικοί, όμως το 1995 εντοπίσαμε τον πλανήτη 51 Πηγάσου β, τον πρώτο εξωπλανήτη γύρω από ένα αστέρι που μοιάζει με τον Ηλιο. Ηταν ένα σοκ που οδήγησε σε έκρηξη ανακαλύψεων και ουσιαστικά στη γέννηση του πεδίου αναζήτησης εξωπλανητών. – Πόσο εύκολο ήταν να πειστείτε για την εγκυρότητα των παρατηρήσεών σας; – Σίγουρα πρώτα ήρθε η αμφιβολία, η οποία πήγαζε κυρίως από το γεγονός ότι η περίοδος περιφοράς αυτού του πλανήτη ήταν μόλις 4,2 ημέρες. Ξακουστοί θεωρητικοί αστροφυσικοί της εποχής είχαν υπολογίσει ότι η μέθοδος της ακτινικής ταχύτητας δεν είναι ικανή να εντοπίσει γιγάντιους πλανήτες με περιόδους περιφοράς μικρότερες από 10 χρόνια. Οπότε όταν βρήκαμε τον 51 Πηγάσου β, με μάζα ανάλογη με αυτή του Δία, ήταν κάτι που σίγουρα δεν το περιμέναμε. Οταν αποφασίσαμε να δημοσιεύσουμε το εύρημά μας στο επιστημονικό περιοδικό Nature, πείσαμε το 99% των αστρονόμων. Λίγα χρόνια αργότερα, με την ανακάλυψη της μεθόδου της διάβασης για την ανίχνευση εξωηλιακών πλανητών, εξανεμίστηκε και η παραμικρή αμφιβολία. – Και από τότε δεν σταματήσατε το κυνήγι εξωπλανητών; – Ακριβώς, συνεχίζω την έρευνά μου στη στατιστική των εξωπλανητών, με όργανα πολύ μεγαλύτερης ακρίβειας. Ημουν επικεφαλής του προγράμματος για την κατασκευή του φασματογράφου HARPS, ο οποίος εδώ και 12 χρόνια λειτουργεί στο τηλεσκόπιο διαμέτρου 3,6 μέτρων του Νότιου Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου (ESO) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, και αποτελεί το ακριβέστερο όργανο για την αναζήτηση εξωπλανητών με τη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας. Ενα από τα κύρια ερευνητικά μας ενδιαφέροντα με τη χρήση αυτού του οργάνου είναι να εντοπίσουμε πλανήτες πολύ χαμηλής μάζας. Η πλειονότητα των λεγόμενων σούπερ-Γαιών, με μάζα 1- 10 φορές τη μάζα της Γης, ανακαλύφθηκαν με αυτό το όργανο. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες ανέπτυξαν ποικιλία μεθόδων για τον εντοπισμό πλανητών εκτός ηλιακού συστήματος, ενώ συχνά χρησιμοποιούν και συνδυασμούς μεθόδων για να επιβεβαιώσουν τις αρχικές τους ανακαλύψεις. Δύο από τις σημαντικότερες μεθόδους είναι αυτές της ακτινικής ταχύτητας και της διάβασης. Και οι δύο αποτελούν έμμεσες μεθόδους παρατήρησης πλανητών, δηλαδή οι αστρονόμοι δεν προσπαθούν να φωτογραφίσουν τον πλανήτη, αλλά να επιβεβαιώσουν την ύπαρξή του εντοπίζοντας την επίδραση που έχει αυτός πάνω στο αστέρι του. Αλλωστε τα αστέρια γύρω από τα οποία κινούνται οι μακρινοί αυτοί πλανήτες είναι τόσο φωτεινά που καλύπτουν το φως που εκπέμπει ο ίδιος ο πλανήτης. Η βαρύτητα είναι μια οδός διπλής κυκλοφορίας, δηλαδή, καθετί ασκεί μία βαρυτική δύναμη σε κάτι άλλο. Ετσι λοιπόν, όπως ένα αστέρι ασκεί βαρυτική δύναμη στον πλανήτη, έτσι και ο πλανήτης ασκεί βαρυτική δύναμη στο αστέρι του. Αυτή η δύναμη καταφέρνει να έλξει ελαφρώς το αστέρι προς την κατεύθυνση του περιφερόμενου πλανήτη και να το κάνει να χαράζει μία μικρή κυκλική τροχιά που σχηματικά αποτελεί μικρογραφία της τροχιάς του πλανήτη γύρω από το αστέρι. Η ελαφριά μετακίνηση του αστεριού, παρότι δεν μπορεί να ανιχνευτεί με το μάτι, δημιουργεί παραμορφώσεις στα φωτεινά κύματα που εκπέμπονται από το αστέρι. Ετσι, στην περίπτωση που αυτές οι παραμορφώσεις εμφανίζονται ανά τακτά και σταθερά χρονικά διαστήματα κάποιων ημερών, μηνών ή και χρόνων, μπορούν να φανερώσουν την ύπαρξη ενός εξωπλανήτη γύρω από αυτό το αστέρι. Με αυτή τη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας μπορεί κανείς να υπολογίσει τη μάζα του πλανήτη και την απόστασή του από το αστέρι. Ακόμα, όπως σε μία έκλειψη Ηλίου η Σελήνη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ηλιο και τη Γη και εμποδίζει μέρος του ηλιακού φωτός να φτάσει στη Γη, έτσι όταν ένας εξωπλανήτης διέρχεται μπροστά από το αστέρι του «μπλοκάρει» μέρος του φωτός του. Πάνω σε αυτό το φαινόμενο βασίζεται η μέθοδος των διαβάσεων για τον εντοπισμό εξωπλανητών. Οι επιστήμονες παρατηρώντας περιοδικές πτώσεις στη φωτεινότητα ενός αστεριού μπορούν να συμπεράνουν την ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων πλανητών σε αυτό το αστρικό σύστημα και να μετρήσουν τη διάμετρο ενός πλανήτη, δηλαδή το μέγεθός του. «Συνδυάζοντας τα δεδομένα από τη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας και της διάβασης μπορέσαμε να υπολογίσουμε την πυκνότητα του πλανήτη 51 Πηγάσου β διαπιστώνοντας ότι είναι ένας γιγάντιος αέριος πλανήτης», λέει ο Δρ Μαγιόρ. – Οι επιστήμονες, στην αναζήτηση ζωής σε άλλους πλανήτες, έχουν εστιάσει τις έρευνές τους στον εντοπισμό πλανητών που μοιάζουν με τη Γη. Μήπως θα έπρεπε να είναι ανοιχτοί και σε εναλλακτικά σενάρια; – Οχι! Δεν μπορούμε βέβαια να απαγορεύσουμε σε κάποιον να ονειρεύεται διαφορετικούς τόπους για τη δημιουργία ζωής. Ομως η ζωή εμφανίζεται εκεί όπου επικρατούν οι φυσικές συνθήκες που επιτρέπουν την ανάπτυξη σύνθετης χημείας. Πιστεύω ότι χρειάζεται να ξεκινήσουμε από το τι είναι ζωή. Το κυριότερο κριτήριο για την ανάπτυξη ζωής είναι η ικανότητα των οργανισμών να μεταφέρουν πληροφορίες από τη μια γενιά στην επόμενη. Τέτοιες πληροφορίες αφορούν την ανταλλαγή ενέργειας με το περιβάλλον, την προστασία των οργανισμών από το περιβάλλον, όπως και πολλές ακόμα οδηγίες σχετικά με το πώς είναι κανείς να ζει. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο γνωρίζουμε ότι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο είναι μέσω μιας μακριάς αλυσίδας μορίων, του γενετικού κώδικα. Μπορεί κάποιος να φαντάζεται διαφορετικούς τρόπους για να μεταδοθεί ο περίπλοκος τρόπος λειτουργίας των οργανισμών, όμως, μέχρι σήμερα, ο γενετικός κώδικας είναι ο μοναδικός γνωστός μας τρόπος. – Τι είδους συνθήκες επιτρέπουν την ανάπτυξη αυτής της σύνθετης χημείας; – Ενα στοιχείο που έχουμε στα χέρια μας είναι ότι αυτή η αλυσίδα μορίων είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Εάν την εκθέσεις σε θερμοκρασίες άνω των 150 βαθμών Κελσίου, αρχίζει να σπάει. Επίσης σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες δεν κάνει την εμφάνισή του τίποτα το αξιομνημόνευτο. Οπότε η θερμοκρασία είναι σίγουρα ένας περιορισμός για την εμφάνιση ζωής, και αυτό δεν αποτελεί φαντασία, αλλά φυσική. Ενα άλλο στοιχείο που διαθέτουμε είναι ότι για να αναπτυχθεί αυτή η σύνθετη χημεία χρειάζεται χρόνος. H ύπαρξη και η συγκράτηση ατμόσφαιρας γύρω από έναν πλανήτη παρέχει το αναγκαίο χρονικό περιθώριο για την ανάπτυξη ζωής. Για να συγκρατήσει όμως ένας πλανήτης την ατμόσφαιρά του πρέπει να έχει μάζα περίπου ίδια με αυτή της Γης. Οπότε πιστεύω ότι δεν είναι ανοησία να ξεκινά κανείς την αναζήτηση ζωής από πλανήτες που μοιάζουν με τη Γη. – Το στοίχημα άραγε είναι να ψάχνουμε για ζωή σε γειτονικούς εξωπλανήτες; – Ναι, ακριβώς. Ψάχνουμε για πλανήτες γύρω από αστέρες σαν τον Ηλιο και σε απόσταση μικρότερη από 100 έτη φωτός από τη Γη. Μόνο σε μία τέτοια περίπτωση μπορεί στο μέλλον να καταφέρουμε να αναλύσουμε τη σύσταση της ατμόσφαιρας ενός τέτοιου εξωπλανήτη. Κοιτάζοντας το φάσμα εκπομπής της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη αναζητούμε τις ανωμαλίες εκείνες που σχετίζονται με την ύπαρξη ζωής σε αυτόν. Παραδείγματος χάρη, το 20% των εκπομπών της γήινης ατμόσφαιρας είναι οξυγόνο. Μια τόσο μεγάλη περιεκτικότητα σε οξυγόνο δεν δικαιολογείται από το βραχώδες έδαφος του πλανήτη, το οποίο δεν είναι ικανό να προάγει ανάλογες φυσικές ή χημικές διεργασίες. Ο μόνος τρόπος που γνωρίζουμε ότι μπορεί να δώσει ένα τέτοιο πλεόνασμα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είναι η φωτοσύνθεση. Εάν ένας αστρονόμος από ένα μακρινό μέρος κοιτάξει τη Γη, θα παρατηρήσει μία πολύ έντονη «υπογραφή» που δεν εμφανίζεται ούτε στον Άρη, ούτε στην Αφροδίτη. – Και όλα αυτά γίνονται μόνο και μόνο για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα «είμαστε μόνοι μας στο Σύμπαν»; – Ναι, βέβαια, και αυτό το οφείλουμε στους Ελληνες. Πριν από περισσότερα από 2.000 χρόνια, ένας Ελληνας φιλόσοφος, ο Επίκουρος, έγραψε ένα πολύ σημαντικό γράμμα. Σε αυτό έλεγε ότι είναι απολύτως πεπεισμένος ότι υπάρχει μία απεραντοσύνη κόσμων στο σύμπαν. Στο ίδιο γράμμα συνέχιζε γράφοντας ότι σε κάποιους από αυτούς τους κόσμους πρέπει να υπάρχουν κατοικήσιμες περιοχές, άλλες όμοιες με τη Γη, και άλλες διαφορετικές από αυτή. Αυτή η συζήτηση δεν σταμάτησε ποτέ μέχρι σήμερα να απασχολεί τους φιλοσόφους. – Εάν εντοπιστεί αυτό το μέρος, η τεχνολογία του μέλλοντος θα μας επιτρέψει να το επισκεφτούμε; – Ούτε για μια στιγμή δεν πρέπει να ονειρευτούμε ότι θα πάμε εκεί! Οι αποστάσεις είναι τέτοιες που δεν θα επιτρέψουν ένα τέτοιο ταξίδι. Πρώτα απ’ όλα δεν θα ήταν ρεαλιστικό να υποθέσουμε ότι ο πιο σημαντικός εξωπλανήτης, με τις κατάλληλες συνθήκες για ζωή, θα είναι ο κοντινότερος σε εμάς. Οπότε ας πούμε ότι μπορεί ένας τέτοιος πλανήτης να απέχει από τη Γη 50 έτη φωτός. Ο άνθρωπος χρειάστηκε τρεις ημέρες για να φτάσει στο φεγγάρι, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση μόλις ενός δευτερολέπτου φωτός. Οπότε χρησιμοποιώντας την ίδια ταχύτητα, το ταξίδι στον εξωπλανήτη θα διαρκέσει ένα δισεκατομμύριο ημέρες… Αλλά, μια χαρά είμαστε εδώ μέσα. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τον πλανήτη στον οποίο ζούμε. Μια επίσκεψη σε έναν εξωγήινο πολιτισμό ίσως δεν αποτελεί όνειρο, αλλά εφιάλτη… Συναντηθήκαμε στον σιδηροδρομικό σταθμό της παραλίμνιας πόλης Versoix, μεταξύ Γενεύης και Λωζάννης. Με το αυτοκίνητό του φθάσαμε στο Αστεροσκοπείο της Γενεύης. Στις σκάλες προς το γραφείο του, ομάδα νεαρών ερευνητών τον καλωσόρισε μιλώντας του στον ενικό. Συζητήσαμε για περισσότερες από δύο ώρες, πίνοντας μόνο νερό. Επιστρέψαμε με το αυτοκίνητό του στη Versoix, συζητώντας για το επόμενο ταξίδι του με το εγγόνι του στην Ελλάδα. Oι σταθμοί του 1942 Γεννιέται στη Λωζάννη της Ελβετίας. 1971 Διδακτορικό στην Αστρονομία από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης. 1988 Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. 1995 Ανακοινώνει την ανακάλυψη του πλανήτη 51 Πηγάσου β, του πρώτου εξωπλανήτη γύρω από αστέρι που μοιάζει με τον Ηλιο. 1998 Αναλαμβάνει διευθυντής του Αστεροσκοπείου της Γενεύης. 2000 Αναλαμβάνει επικεφαλής της κατασκευής του φασματογράφου HARPS, το πιο γόνιμο επίγειο όργανο για το «κυνήγι» εξωπλανητών, που εγκαταστάθηκε στο 3,6 μέτρων τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου La Silla της Χιλής. 2004 Του απονέμεται ο τίτλος του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας και το Μετάλλιο Αλμπερτ Αϊνστάιν. 2007 Ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. 2015 Του απονέμεται το Χρυσό Μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας, το πιο πρόσφατο από τα δεκάδες βραβεία που έχει λάβει. http://physicsgg.me/2015/10/04/%ce%bc%ce%b9%cf%83%ce%ad%ce%bb-%ce%bc%ce%b1%ce%b3%ce%b9%cf%8c%cf%81-%ce%ba%cf%85%ce%bd%ce%b7%ce%b3%ce%bf%cf%8d%ce%bc%ce%b5-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b5%cf%82-%cf%88/

"Soyuz-U" με TGC "Progress M-29M» Το "Soyuz-U" με το TGC "Progress M-29M» ξεκίνησε από την πλατφόρμα №1 ("Start Γκαγκάριν») απο το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, την 1η Οκτωβρίου, στις 19:49:40 ώρα Μόσχας. Στις 19:58 MSK το "Progress M-29M" καθαρά διαχωρίζεται από το τρίτο στάδιο του οχήματος εκτόξευσης και πήγε στη σωστή τροχιά. Η σύνδεση με τον ISS έχει προγραμματιστεί για τις 1:54 MSK στις 2 Οκτωβρίου, 2015 στο διαμέρισμα "Zvezda" μετα απο 5 στροφές πτήσης. Οι αυτόματες εργασίες σύνδεσης διεξήχθησαν υπό την εποπτεία των μελών του πληρώματος του ΔΔΣ και του κέντρου ελέγχου αποστολής από το FSUE "TsNIIMash." Το διαστημικό σκάφος «Progress M-29M" θα παραδοσεί στον Σταθμό 2369 κιλά διαφόρων φορτίων, συμπεριλαμβανομένων των 1549 kg του "στεγνου" φορτίου , 350 κιλά καυσίμου, 420 κιλά νερού, 50 κιλά συμπιεσμένου οξυγόνου και υλικά για τα μέσα και την έρευνα, για την συντήρηση και επισκευή επί του σκάφους συστήματων και εξοπλισμου. http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_10-01.html http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_10-02.html Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος 2015 - Ανακάλυψη: Γιορτάστε κι εσείς. Σας προσκαλούμε στο μεγαλύτερο δημόσιο διαστημικό γεγονός στη Γη. Η Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος, όπως έχει ανακηρυχθεί από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, η εβδομάδα 4-10 Οκτωβρίου, είναι ένας παγκόσμιος εορτασμός της επιστήμης και της τεχνολογίας και της συμβολής τους στην βελτίωση της ανθρώπινης κατάστασης. Κατά την Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος πραγματοποιούνται σε όλο τον κόσμο, σε ένα κοινό χρονοδιάγραμμα, εκπαιδευτικές και ενημερωτικές εκδηλώσεις για το διάστημα, από σχολεία, πλανητάρια, μουσεία, λέσχες αστρονομίας, οργανισμούς διαστήματος και αεροδιαστημικές εταιρείες. Φέτος το θέμα της εβδομάδας είναι η «Ανακάλυψη». Όλες οι ερασιτεχνικές ομάδες και οποιοσδήποτε είναι λάτρης του Διαστήματος μπορεί να συμμετέχει με το δικό του τρόπο στη Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος και να ανακαλύψει περισσότερα για το Διάστημα, την Αστρονομία αλλά και πως το διάστημα βοηθά την καθημερινή μας ζωή στη Γη. Συγκεκριμένα κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να οργανώσει μια εκδήλωση επίσημη, όπως π.χ. μια διάλεξη, ή ανεπίσημη, όπως π.χ. την προβολή μιας ταινίας με θέμα σχετικό με το διάστημα (π.χ Apollo 13, Interstellar). Ακόμα, μπορείτε να εκμεταλλευτείτε αυτή την ευκαιρία για να θυμηθείτε μερικές από τις εντυπωσιακές φωτογραφίες του διαστήματος από το Hubble που συμπλήρωσε 25 χρόνια λειτουργίας, να κατασκευάσετε ένα διαστημόπλοιο, να επισκεφθείτε ένα πλανητάριο με την παρέα σας, να διαβάσετε ένα κλασικό διαστημικό βιβλίο, να αφιερώσετε λίγα λεπτά να παρακολουθήσετε ένα διαστημικό βίντεο ή να διοργανώσετε ένα πάρτι με διαστημικό θέμα. Η Κυριακή 4 Οκτώβρη είναι μια καλή ευκαιρία να διοργανώσετε μια υπαίθρια εκδήλωση στην Ελλάδα καθότι η νύχτα δεν θα έχει φεγγάρι κι άρα θα είναι δυνατή και η αστροπαρατήρηση με τηλεσκόπια. Εάν πάλι θέλετε να μείνετε μέσα, το "The Martian" (ελληνικός τίτλος: «Η διάσωση») είναι μια καλή πρόταση για τον κινηματογράφο. Μερικές ιδέες και υλικό της ESA που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στη δική σας γιορτή-εκδήλωση είναι οι εξής: Εικόνες από το Hubble http://www.spacetelescope.org/images/ Κατασκευές Κατασκευάστε το δικό σας Aelous http://www.esa.int/esaKIDSen/SEMVZ46Y3EE_Earth_0.html Κατασκευάστε τη Ροζέτα και το Φίλαι http://www.esa.int/esaKIDSen/SEMVZ46Y3EE_Earth_0.html http://esamultimedia.esa.int/docs/edu/Build_a_Rosetta_Model.pdf Κατασκευάστε τις τελευταίες επιστημονικές αποστολές της ESA http://sci.esa.int/education/35013-cut-out-build/ Δράσεις για την τάξη Μαγειρέψτε έναν κομήτη με απλά, καθημερινά υλικά http://www.esa.int/Education/Teach_with_Rosetta/Cooking_a_comet_-_ingredients_for_life_Teach_with_space_P06 Η ιστορία του Σύμπαντος (8-12 χρονών) http://esamultimedia.esa.int/docs/edu/PR02_History_of_the_Universe_teacher_guide_and_pupil_activities.pdf Η γεωμετρία πίσω από την επιστήμη και τις φωτογραφίες http://esamultimedia.esa.int/docs/edu/PR03_Pixel_your_space_teacher_guide_and_pupil_activties.pdf Η ζωή των αστροναυτών στο διάστημα αλλά και η θέα της Γης από εκεί ψηλά http://www.esa.int/Education/Teachers_Corner/Astronauts_and_International_Space_Station Προβολές διαστημικών βίντεο Γιατί είναι σημαντική η παρατήρηση της Γης από το διάστημα?, δείτε ένα παράδειγμα σε αυτό το βίντεο http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2014/03/ESA_Euronews_Copernicus_offers_a_flood_of_disaster_data Εντυπωσιακά βίντεο της Γης από το Διάστημα από τον αστροναύτη της ESA, Αλεξάντερ Γκερστ http://www.esa.int/esatv/Videos/2014/12/Alexander_Gerst_s_Earth_timelapses http://www.esa.int/esatv/Videos/2014/10/Aurora_over_New_Zealand Παρακολουθείστε έναν διαστημικό περίπατο με θέα το Σύμπαν Δείτε που κοιμούνται οι αστροναύτες στον Διαστημικό Σταθμό με την αστροναύτη της ESA, Σαμάνθα Κριστοφορέτι Μαγειρεύοντας στον Σταθμό με τη Σαμάνθα Κριστοφορέτι Κάντε μια εικονική επίσκεψη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό http://esamultimedia.esa.int/multimedia/virtual-tour-iss/ Δείτε την ταινία Ambition http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2014/10/Ambition_the_film Παρακολουθείστε ένα βίντεο της επιλογής σας από το κανάλι της ESA στο youtube http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Pagkhosmia_Evdomhada_Diasthematos_2015_-_Anakhalypse_Giorthaste_ki_esehis

H Αφροδίτη, σώματα κοντά στη Γη και αστεροειδείς ανάμεσα στους «στόχους» της NASA. Η NASA επέλεξε πέντε επιστημονικές έρευνες για περαιτέρω εξέλιξη εντός του επομένου έτους, ως το πρώτο βήμα για την επιλογή μίας ή δύο αποστολών κατά το 2020. Τρεις εξ αυτών σχετίζονται με το JPL στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια. Οι προτάσεις αυτές έχουν να κάνουν με τη μελέτη της Αφροδίτης, σωμάτων/ αντικειμένων που βρίσκονται κοντά στη Γη και μια σειρά αστεροειδών. Κάθε ερευνητική ομάδα θα λάβει χρηματοδότηση τριών εκατ. δολαρίων και τη διενέργεια μελετών και αναλύσεων πάνω στα concepts των αποστολών. Εν συνεχεία, μετά από εκτενή εξέταση και αξιολόγηση, η NASA θα προβεί στις τελικές επιλογές κατά τον Σεπτέμβριο του 2016, για την ανάπτυξη με σκοπό την εκτόξευση. Το κόστος της κάθε αποστολής αναμένεται να φτάσει τα 500 εκατ. χωρίς να περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση για το όχημα εκτόξευσης, ή το κόστος επιχειρήσεων μετά την εκτόξευση. Το πρόγραμμα Discovery της NASA είχε ζητήσει προτάσεις για διαστημικές έρευνες τον Νοέμβριο του 2014. Ένα ειδικό πάνελ επιστημόνων διερεύνησε συνολικά 27 προτάσεις. Αυτές που τελικά επελέγησαν είναι οι εξής: -VERITAS (Venus Emissivity, Radio Science, InSAR, Topography and Spectroscopy): Αποστολή για την τοπογράφηση και τη λήψη εικόνων από την επιφάνεια της Αφροδίτης, με στόχο τη δημιουργία των πρώτων χαρτών σχετικά με τη σύνθεσή της. -Psyche: Θα διερευνήσει την προέλευση των πλανητικών πυρήνων, μελετώντας τον μεταλλικό αστεροειδή «Ψυχή», που θεωρείται πως «επέζησε» μιας σύγκρουσης με άλλο αντικείμενο, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση των εξωτερικών, βραχωδών στρωμάτων ενός πρωτοπλανήτη. -NEOCam (Near Earth Object Camera): Θεωρείται πως θα ανακαλύψει 10 φορές περισσότερα αντικείμενα κοντά στη Γη (Near Earth Objects) απ'ότι όλα τα ΝΕΟs που έχουν ανακαλυφθεί ως τώρα. -DAVINCI (Deep Atmoshpere Venus Investigation of Noble gases, Chemistry and Imaging): Θα μελετήσει τη χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης κατά τη διάρκεια μιας καθόδου διαρκείας 63 λεπτών, απαντώντας σε μια σειρά επιστημονικών ερωτημάτων, όπως το εάν υπάρχουν ενεργά ηφαίστεια σήμερα στην επιφάνεια της Αφροδίτης και το πώς η επιφάνεια αλληλεπιδρά με την ατμόσφαιρα του πλανήτη. -Lucy: Θα πραγματοποιήσει την πρώτη αναγνωριστική πτήση των αστεροειδών Jupiter Trojan, που θεωρείται πως διαθέτουν σημαντικά στοιχεία για την ιστορία του Ηλιακού συστήματος. http://www.naftemporiki.gr/story/1011534/h-afroditi-somata-konta-sti-gi-kai-asteroeideis-anamesa-stous-stoxous-tis-nasa

Φτιάχνουν αρειανά βρύα! Λίγα 24ωρα μετά την ανακοίνωση της ανακάλυψης νερού στον Αρη έγινε γνωστό ότι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης κάνουν πειράματα με βρύα με στόχο να δημιουργήσουν ένα είδος που να είναι ανθεκτικό στις ακραίες συνθήκες που επικρατούν στον Κόκκινο Πλανήτη. Μια start up εταιρεία στην Κοπεγχάγη, η Tychobio, κατάφερε να τροποποιήσει γενετικά βρύα ώστε να παράγουν ουσίες που βοηθούν στην αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος. Οι ερευνητές όταν έμαθαν για αυτό το επίτευγμα αναρωτήθηκαν αν θα μπορούσε να γίνει κάτι παρόμοιο για την ανάπτυξη φαρμάκων ή άλλης χρήσης ουσιών που θα ήταν χρήσιμες για τους αστροναύτες αλλά και τη διαστημική εξερεύνηση γενικότερα. Το πρώτο σημαντικό βήμα ήταν να δημιουργήσουν ένα είδος βρύων που να αντέχει στις συνθήκες του Αρη. Να μπορεί δηλαδή να αναπτυχθεί στο αρειανό έδαφος όπου απουσιάζουν τα θρεπτικά στοιχεία ενώ παράλληλα υπάρχουν τοξικά άλατα. Οι ερευνητές ξεκίνησαν πειράματα καλλιεργώντας βρύα διαφόρων ειδών που είχαν τροποποιήσει γενετικά σε χώμα από ένα ηφαίστειο της Χαβάης που προσομοιάζει εκείνο του Αρη. Ένα από τα είδη αποδείχτηκε ανθεκτικό αφού κατάφερε να επιβιώσει και να αναπτυχθεί στις αφιλόξενες συνθήκες που το είχαν τοποθετήσει. Η ικανότητα των βρύων να αναπτυχθούν στο έδαφος δεν αρκεί αφού θα πρέπει στη συνέχεια να αντέξουν τις θερμοκρασίες του Αρη όπου μετά την δύση του ηλίου σε κάποιες περιοχές πέφτουν στους -20 βαθμούς Κελσίου και σε άλλες αγγίζουν τους -125 βαθμούς Κελσίου! Στις μέχρι τώρα δοκιμές τα τροποποιημένα βρύα άντεξαν άνετα στους -20 βαθμούς Κελσίου αλλά όταν η θερμοκρασία πλησίασε τους -60 βαθμούς Κελσίου τα βρύα δεν έδειχναν πλέον σημάδια ζωής. Ειδικοί που έλαβαν γνώση για αυτά τα πειράματα επισημαίνουν πάντως ότι οι ερευνητές στη Δανία θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους όλους τους αντιπάλους των φυτών στον Αρη που δεν είναι μόνο το τοξικό έδαφος και οι χαμηλές θερμοκρασίες. Υπάρχουν και άλλοι αρνητικοί για την καλλιέργεια φυτών παράγοντες στον Αρη όπως η χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση του οξυγόνου αλλά και η έλλειψη νερού. Η δυνατότητα καλλιέργειας φυτών στον Αρη είναι κρίσιμος παράγοντας για την επιβίωση αρχικά των αστροναυτών που ταξιδέψουν και θα παραμείνουν εκεί για κάποιο διάστημα όσο βέβαια και αργότερα για τους κατοίκους των πρώτων βάσεων ή αποκιών που θα δημιουργηθούν εκεί. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=742260 «The Martian» – «Η Διάσωση» Η ταινία του Ridley Scott «The Martian» προβάλλεται από χτες και στην Ελλάδα με τον τίτλο «Η Διάσωση». Το σενάριο της ταινίας βασίζεται σε μυθιστόρημα του Andy Weir, που εκδόθηκε το 2011. Στην ταινία o Matt Damon, υποδύεται τον Mark Watney, έναν βοτανολόγο – αστροναύτη, ο οποίος κατά τη διάρκεια μιας επανδρωμένης αποστολής στον Άρη εγκαταλείπεται στον πλανήτη, καθώς θεωρείται νεκρός. Εκείνος όμως αγωνίζεται με κάθε μέσο να επιβιώσει σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον και να βρει έναν τρόπο να ειδοποιήσει τη Γη ότι είναι ζωντανός. Εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, η NASA και ομάδες επιστημόνων της εργάζονται ασταμάτητα για να φέρουν πίσω τον «Αρειανό». Κάτι μεταξύ των ταινιών “Ναυαγός” και “Απόλλων 13”. Η πρεμιέρα της ταινίας συνέπεσε με την ανακοίνωση της NASA για την ύπαρξη υγρού νερού στον πλανήτη Άρη. «Ήταν σύμπτωση ή ήταν προσχεδιασμένο;» αναρωτιέται ο αρθρογράφος του guardian [The Martian and Nasa – a coincidence too good to be true?] και όχι μόνο αυτός. Η απάντηση νομίζω ότι είναι προφανής. Και βέβαια δεν ήταν σύμπτωση, αφού η ανακοίνωση της NASA έγινε την κατάλληλη στιγμή, ακριβώς για να διεγείρει το ενδιαφέρον του κοινού για τον πλανήτη Άρη, έτσι ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των θεατών της ταινίας. Κι επειδή «το ένα χέρι νίβει το άλλο», από την μεριά της η ταινία είναι η καλύτερη διαφήμιση της NASA – όχι μόνο των αστροναυτών – αλλά και του αφανούς επιστημονικού-τεχνικού προσωπικού της. Βέβαια χτες, στην πρεμιέρα της ταινίας σε σινεμά της Αθήνας, την πρώτη προβολή παρακολούθησαν περίπου 20 άτομα και τη δεύτερη λιγότερα. Κρίμα … Βίντεο: το επίσημο τρέιλερ της ταινίας: http://physicsgg.me/2015/10/02/the-martian-%ce%b7-%ce%b4%ce%b9%ce%ac%cf%83%cf%89%cf%83%ce%b7/

Νέα φήμη για ανακάλυψη βαρυτικών κυμάτων. Μόλις μια εβδομάδα μετά την αναβάθμιση του γιγάντιου πειράματος LIGO στις ΗΠΑ, μια νέα φήμη για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων δείχνει να κρατά τους κοσμολόγους σε αναμμένα κάρβουνα. Εκτός αν κάποιος πείραξε το μηχάνημα για να δώσει ψευδώς θετικό σήμα. Οι φήμες έχουν πάρει αρκετά μεγάλες διαστάσεις ώστε να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον του περιοδικού Nature, σύμφωνα με το οποίο η υπόθεση ξεκίνησε στις 25 Σεπτεμβρίου, όταν ο κοσμολόγος Λόρενς Κράους πέταξε τη βόμβα στο Twitter. Rumor of a gravitational wave detection at LIGO detector. Amazing if true. Will post details if it survives. — Lawrence M. Krauss (@LKrauss1) September 25, 2015 «Δίνω 10 με 15 τοις εκατό πιθανότητα να είναι αλήθεια» σχολιάζει τώρα ο Κράους. Οι υπεύθυνοι του LIGO αρνούνται πάντως να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν: «Η επίσημη απάντηση είναι ότι αναλύουμε τα δεδομένα» δηλώνει η εκπρόσωπος Γκαμπριέλα Γκονσάλες. Η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι τρεις ερευνητές του LIGO έχουν το δικαίωμα να «πειράζουν» το σύστημα ώστε να μιμείται την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων. Οι «τυφλές» αυτές δοκιμές βοηθούν τους επιστήμονες να αποκτήσουν πείρα και να δοκιμάσουν την ετοιμότητά τους. Κανείς όμως εκτός από τους τρεις εν λόγω ερευνητές δεν γνωρίζει την αλήθεια. Ακόμα κι αν η φήμη αποδειχτεί αληθινή, η ανακοίνωση πιθανότατα θα καθυστερούσε μέχρι του χρόνου, καθώς οι ερευνητές έχουν δηλώσει ότι θα χρειάζονταν γύρω στους τρεις μήνες για να αναλύσουν τα δεδομένα και να συντάξουν την πρώτη επιστημονική δημοσίευση. Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσαν να ελπίζουν στο Νόμπελ Φυσικής: τα βαρυτικά κύματα είναι μια από τις τελευταίες ανεπιβεβαίωτες προβλέψεις του Αϊνστάιν. Η ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων είχε προβλεφθεί το 1916 από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν ως συνέπεια της Γενικής Σχετικότητας. Ο μεγάλος φυσικός είχε υπολογίσει ότι η επιτάχυνση σωμάτων μεγάλης μάζας, όπως μαύρες τρύπες και άστρα νετρονίων που συγκρούονται, δημιουργούν κυματισμούς στο χωροχρόνο που διαδίδονται με την ταχύτητα του φωτός. Τον Μάρτιο του 2014, διεθνής ερευνητική ομάδα προκάλεσε σάλο όταν ανακοίνωσε ότι εντόπισε ίχνη μιας ιδιαίτερης κατηγορίας βαρυτικών κυμάτων, τα οποία πρέπει να εμφανίστηκαν μια στιγμή μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η μελέτη όμως τέθηκε υπό αμφισβήτηση, και ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων παραμένει ανεπιβεβαίωτη. Τα βαρυτικά κύματα, εφόσον υπάρχουν, ουσιαστικά τεντώνουν το χώρο σε μια διάσταση (ας πούμε κατά μήκος) και τον συμπιέζουν σε μια άλλη (ας πούμε κατά πλάτος) Αυτό είναι το φαινόμενο που προσπαθούν να καταγράψουν οι δύο ανιχνευτές LIGO, ένας στην πολιτεία της Ουάσινγκτον και ένας στη Λουιζιάνα. Καθένας από τους δύο ανιχνευτές αποτελείται από δύο σωλήνες τοποθετημένους κάθετα ο ένας στον άλλο, μέσα στους οποίους υπάρχουν δέσμες λέιζερ που μετρούν το μήκος των σωλήνων με εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια. Τα βαρυτικά κύματα θα γίνονταν θεωρητικά αντιληπτά από μικρές μεταβολές στο μήκος των δύο σωλήνων λόγω της παραμόρφωσης του χώρου. Οι σωλήνες έχουν μήκος 4 χιλιόμετρα, όμως η πειραματική διάταξη μπορεί να μετρά μεταβολές τουλάχιστον 1.000 φορές μικρότερες από τη διάμετρο ενός ατόμου. Όπως ανέφεραν στο Nature «αρκετοί» ερευνητές του πειράματος, η ενδεχόμενη ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων θα ήταν ξεκάθαρη και αναμφισβήτητη αν η πηγή αυτών των κυμάτων βρισκόταν κοντά στον Γαλαξία. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500029702

Σούπερ φαράγγι στον Χάροντα. Στο εβδομαδιαίο ραντεβού της NASA με τα ευρήματα της αποστολής New Horizons από το σύστημα του Πλούτωνα αυτή τη φορά έχουμε την αποκάλυψη ενός εκ των δορυφόρων του, του Χάροντα. Για ακόμη μια φορά ο κόσμος του Πλούτωνα προκαλεί θαυμασμό εκπλήσσοντας τους επιστήμονες αλλά και τους φίλους του Διαστήματος. Οι περισσότεροι ανέμεναν ότι ο Χάροντας θα ήταν ένας… αδιάφορος μεγάλος σκοτεινός παγωμένος βράχος. Δεν είναι όμως έτσι. Οι εικόνες του New Horizons αποκαλύπτουν ένα εντυπωσιακό γεωλογικά κόσμο. Ο Χάροντας διαθέτει όρη, μικρότερα και μεγαλύτερα φαράγγια, κρατήρες, κοιλάδες. Η πιο εντυπωσιακή γεωλογική δομή είναι ένα γιγάντιο φαράγγι που διατρέχει σε όλο το μήκος του τον Χάροντα. Το φαράγγι αυτό έχει μήκος 1.600 χλμ είναι δηλαδή τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Γκραν Κάνιον. Οι επιστήμονες κάνουν κάποιες πρώτες εικασίες για την γεωλογία του Χάροντα. Θεωρούν ότι κεντρικό ρόλο έχει παίξει η λεγόμενη κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα. Εικάζουν ότι υπήρχε ένας υπόγειος ωκεανός στον Χάροντα το νερό του οποίου κάποια στιγμή πάγωσαν με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα γεωλογικό ντόμινο που οδήγησε στην διάνοιξη ρωγμών στην επιφάνεια του δορυφόρου μέσα από τις οποίες άρχισε να ρέει υδάτινη λάβα η οποία και έκανε ένα είδος… λίφτινγκ στην επιφάνεια του Χάροντα. Για αυτό και κάποιες περιοχές του δορυφόρου είναι απρόσμενα λείες και μοιάζουν πολύ νέες. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=742580

Νεαρή Ελληνίδα ελπίζει να κάνει ένα ταξίδι στο διάστημα με σκοπό... Σε λίγες μέρες η 26χρονη θεσσαλονικιά Ιωάννα Φωτοπούλου θα γνωρίζει αν επιλέχθηκε στην τελική φάση ενός διεθνούς διαγωνισμού, ο νικητής -ή η νικήτρια- του οποίου θα κάνει μια πτήση στο διάστημα. Ανάμεσα σε χιλιάδες υποψηφιότητες, η Ιωάννα, απόφοιτος της Σχολής Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και έχοντας ήδη στην πλάτη της μια μακρά εθελοντική, ανθρωπιστική και ακτιβιστική δράση, είχε συμπεριληφθεί πρόσφατα στους 30 νέους από όλο τον κόσμο, που πέρασαν στην ημιτελική φάση του διεθνούς διαγωνισμού "Rising Star Programme". Ο διαγωνισμός διοργανώνεται από την μη κυβερνητική οργάνωση "One Young World" με έδρα το Λονδίνο, σε συνεργασία με τον οργανισμό μάνατζερ Kruger Cowne. Η Ιωάννα ήταν μέλος του "One Young World" και το 2013 είχε προσκληθεί να μιλήσει κατά της διαφθοράς σε συνέδριο στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής. Οι τρεις φιναλίστ που τελικά θα επιλεγούν, θα ταξιδέψουν στις αρχές Οκτωβρίου στην Μπαγκόνγκ της Ταϊλάνδης, όπου μπροστά σε ένα ακροατήριο χιλιάδων ανθρώπων και σε μια κριτική επιτροπή, θα μιλήσουν επί 15 λεπτά, ώστε να προκύψει ο τελικός νικητής. Αυτός ή αυτή -που θα ανακοινωθεί τον Νοέμβριο- θα έχει την ευκαιρία να κάνει ένα δωρεάν διαστημικό ταξίδι με το νέο διθέσιο αμερικανικό διαστημοπλάνο XCOR Lynx. Όπως δήλωσε σε συνέντευξή της, η Ιωάννα θέλει να αναδείξει, μέσα από τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό, το YouRule, μία ηλεκτρονική πλατφόρμα-δίκτυο για την καταγραφή των προβλημάτων της ελληνικής επικράτειας, την οποία η ίδια ίδρυσε. Η αμερικανική εταιρεία που θα προσφέρει τα διαστημικά ταξίδια με το συγκεκριμένο διαστημοπλάνο, ανακοίνωσε ότι το κανονικό εισιτήριο θα κοστίζει 150.000 δολάρια το άτομο. Στην ερώτησή αν η Ιωάννα θα έδινε ποτέ αυτά τα χρήματα για ένα τέτοιο ταξίδι (σε περίπτωση που τα είχε!), απάντησε: «Για να είμαι ειλικρινής, δεν θα τα έδινα. Η φιλανθρωπική μου δράση με έχει κάνει να εκτιμώ τα χρήματα με έναν άλλο τρόπο και να βλέπω ότι οι δικές μας ανάγκες είναι πάντα λίγο μικρότερες από τις ανάγκες κάποιων άλλων. Αν τα έδινα κάπου σήμερα, θα τα έδινα για να βοηθήσω τους Σύρους μετανάστες στην Ελλάδα». http://www.defencenet.gr/defence/20151001/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CE%BD%CE%B5%CE%B1%CF%81%CE%AE-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CF%80%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CF%8C

Ο Σταμάτης Κριμιζής και η εξερεύνηση του πλανήτη Άρη. Ο Σταμάτης Κριμιζής είναι πρωτεργάτης των αποστολών στον Άρη. Έχει εξερευνήσει όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Για την προσφορά του η Παγκόσμια Αστρονομική Ένωση έδωσε το όνομά του σε έναν αστεροειδή. Η εξερεύνηση του Άρη δεν ήταν στόχος ζωής. Προέκυψε όταν ήταν μεταπτυχιακός φοιτητής. Ο δρόμος τον έβγαλε στον πατέρα της επιστήμης του διαστήματος, τον Τζέιμς Βαν Άλλεν. Με τον πρώτο αμερικανικό δορυφόρο ανακάλυψε ζώνες ακτινοβολίας γύρω από τη γη, που έκτοτε πήραν και το όνομά του, τις ζώνες Βαν Άλλεν, όπως μαθαίνουν σήμερα τα παιδιά του γυμνασίου στο μάθημα τη Φυσικής. «Νόμιζαν ότι υπήρχαν Αριανοί» «Μια ωραία πρωία» θυμάται σήμερα ο Κριμιζής, «με καλεί στο γραφείο του και μου λέει, θα ήθελες να κατασκευάσεις ένα όργανο για την πρώτη αποστολή στον Άρη; Και του είπα, τι είδους όργανο; Ένα που να διακρίνει τα πρωτόνια από τα ηλεκτρόνια, μου απαντά. Δεν είμαι σίγουρος ότι ξέρω να το κάνω, του λέω. Εντάξει, μου λέει, θα μάθεις. Και έτσι έγινα συνερευνητής του Βαν ΄Αλεν για την πρώτη παγκόσμια αποστολή στο διάστημα και στον ερυθρό πλανήτη. Με αυτόν τον τρόπο δεν επέλεξα να πάω εγώ στον Άρη. Έτυχε να βρίσκομαι στο σωστό τόπο, κοντά στον σωστό άνθρωπο, στη σωστή στιγμή». Ο αντικειμενικός σκοπός της πρώτης διαστημικής αποστολής το 1965 ήταν να διερευνηθεί ο Άρης από κοντά. Έχει ατμόσφαιρα; Έχει μαγνητικό πεδίο. Έχει ζώνες ακτινοβολίες; Πάνω στο διαστημόπλοιο Mariner 4 τοποθετήθηκαν όργανα της ερευνητικής ομάδας υπό τον Ban Allen, τον Κριμιζή κι άλλους επιστήμονες, για πειράματα. Μέχρι τότε όλοι νόμιζαν ότι ο Άρης όχι μόνο είχε ατμόσφαιρα, αλλά και Αριανούς, νοήμονα όντα. «Σε αυτό το κλίμα έγινε τότε η αποστολή που απομυθοποίησε τον Άρη. Στις πρώτες φωτογραφίες ο Άρης εμφανίστηκε σαν ένας απηρχαιωμένος πλανήτης, όπως το φεγγάρι, με επιφάνεια χωρίς κανάλια, τις λεγόμενες ραβδώσεις». «΄Ηταν όνειρο θερινής νυκτός, αλλά έγινε» Από προχθές γνωρίζουμε ότι ο κόκκινος πλανήτης έχει και νερό στην επιφάνειά του σε θερμοκρασίες πολύ κάτω του μηδενός. Είναι το επιστέγασμα προσπαθειών που ξεκίνησαν και από έναν Έλληνα επιστήμονα, τον Σταμάτη Κριμιζή, και που συνεχίστηκαν με συνολικά 15 διαστημικές αποστολές. Με την ανακάλυψη που έκανε το γύρω του κόσμου η NASA συμπληρώνει 50 χρόνια εξερεύνησης του συγκεκριμένου πλανήτη. Πως νοιώθει σήμερα ο Κριμιζής ως διακεκριμένος αστροφυσικός και σύμβουλος της NASA, με συμμετοχή σε πολλά διαστημικά προγράμματα σε άλλους πλανήτες; Περίμενε αυτές τις ανακαλύψεις; «Ξέρετε, όταν αρχίζεις αυτού του είδους τα προγράμματα, είσαι πολύ αισιόδοξος», μας λέει. Όταν εγώ άρχισα αυτό το διαστημικό πρόγραμμα, ήμασταν στην αρχή της διαστημικής εποχής. Ήμασταν σίγουροι ότι θα ανακαλύπταμε πάρα πολλά πράγματα. Και έγινε αυτό επανειλημμένα, αλλά δεν μπορούσαμε να σκεφτούμε τις διαστάσεις που θα ελάμβαναν οι ανακαλύψεις με τα διάφορα όργανα που προετοιμάζαμε. Μη ξεχνάμε ότι τότε εξερευνούσαμε 8 πλανήτες ή μάλλον 9 πλανήτες, γιατί ο Πλούτωνας θεωρείται μικροπλανήτης σήμερα. Και για να επισκεφθεί κανείς κάθε πλανήτη είναι τρομερά πολύπλοκο και οι αποστολές δεν επρόκειτο να γίνουν πολύ γρήγορα. Εγώ, ως μεταπτυχιακός φοιτητής, να σκεφτώ ότι θα λάβω μέρος σε προγράμματα, τα οποία θα έφερναν τα πειράματά μου σε όλους τους πλανήτες του ηλιακού συστήματος, θα ήταν παράλογο, κάτι που μόνο σε όνειρα βλέπει κανείς, όνειρα θερινής νυκτός. Δεν θα ήταν λογικό. Αλλά έτυχε να βρεθώ στο σωστό τόπο». 37 χρόνια στο διάστημα το Voyager. Η εξερεύνηση του διαστήματος δεν σταμάτησε στον Άρη για τον Σταμάτη Κριμιζή. Ακολούθησε η αποστολή στην Αφροδίτη το 1967 πάλι με την καθηγητή Βαλ Άλεν. Και μετά το πανεπιστήμιο της Άιβα κλήθηκε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Τζον Χόπκινς της Βαλτιμόρης. Ανάμεσα σε πολλά ερευνητικά προγράμματα που συμμετείχε είναι κι αυτό του Voyager 1 και 2. Τα διαστημόπλοια εκτοξεύτηκαν το 1977 στο διάστημα. «Το ένα το κατευθύναμε στο Δία και στον Κρόνο και το δεύτερο στο Δία, στον Κρόνο, στον Ουρανό και στον Ποσειδώνα», μας λέει ο Έλληνας αστροφυσικός. «Στη συνέχεια κατευθύναμε τα Voyager σε μια τροχιά που κάποτε θα τα έβγαζε στα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος. Τότε κανείς δεν ήξερε ούτε τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος, ούτε πόσα χρόνια θα πάρει, ούτε που θα βρεθούν, ούτε τι θα δούμε. Και τελικώς βγήκαμε από τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος το 2012, τον Αύγουστο, σε μια απόσταση 18,2 δισ. χιλιομέτρων από τη γη. Σήμερα, το Voyager βρίσκεται περίπου 20 δις χλμ από τη γη. Για να φανταστείτε την απόσταση, το σήμα από το Voyager ταξιδεύει με την ταχύτητα του φωτός και χρειάζεται 18,5 ώρες για να φτάσει στη γη. Ξέρετε, το φως από τον ήλιο θέλει επτάμισι λεπτά για να φτάσει στη γη. Δηλαδή, το Voyager είναι σήμερα 131 φορές πιο μακριά από τη γη από ότι είναι ο ήλιος!». «Χρωστάμε την καθημερινή τεχνολογία» Απίστευτοι αριθμοί που είναι αδύνατο να συλλάβει ανθρώπου νους. Αποκαλύπτεται το μεγαλείο του διαστήματος, αλλά και το μεγαλείο της αστείρευτης επιστημονικής έρευνας του Έλληνα επιστήμονα για να χαρτογράψει το Διάστημα. Αλλά τι επιδιώκει; Σε τι μας χρειάζεται μια τόσο δαπανηρή έρευνα; «Ξέρετε από πού προέρχεται το κινητό σας;», με ρωτάει. «Τα τσιπάκια κι ο ραδιοπομπός του κινητού σας; Από το Voyager. Ξέρετε τι παραγωγή έχει γίνει στην ιατρική, στις μεταφορές, στους υπολογιστές; Ολόκληρη η τεχνολογία στην οποία βασίζεται η καθημερινή μας ζωή σήμερα άρχισε με τα προγράμματα της δεκαετίας του ΄60 και ΄70, τα oποία χρηματοδοτήθηκαν για να προωθηθεί η διαστημική τεχνολογία. Έχουν γίνει μελέτες που απέδειξαν ότι για κάθε ευρώ που ξοδεύεται για διαστημική τεχνολογία φέρνει μια οικονομική δραστηριότητα γύρω στα 8 ευρώ στην παγκόσμια οικονομία. Είναι μια κλασσική ερώτηση, γιατί χρειάζεται η βασική έρευνα». http://physicsgg.me/2015/09/30/%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%b9%ce%b6%ce%ae%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%b5%ce%be%ce%b5%cf%81%ce%b5%cf%8d%ce%bd%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84/

Το γιγάντιο σμήνος του Φοίνικα. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra κατέγραψε νέες εικόνες από ένα γιγάντιο γαλαξιακό σμήνος που είναι και το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής άστρων του Σύμπαντος. Πριν από τρία χρόνια ομάδα ερευνητών του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian ανακάλυψε ένα γιγάντιο σμήνος γαλαξιών σε απόσταση 5.7 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη το οποίο ονόμασαν «Φοίνικα». Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες δομές, αν όχι η μεγαλύτερη, που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Το σμήνος που έχει την κωδική ονομασία SPT-CLJ2344-4243 αποτελεί το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής άστρων του Σύμπαντος ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και την πιο λαμπρή πηγή ακτίνων Χ που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Στο κέντρο του Φοίνικα υπάρχει ένας γαλαξίας ο οποίος σύμφωνα με τους ερευνητές παράγει ετησίως περίπου 740 άστρα. Ο γαλαξίας μας παράγει ετησίως ένα άστρο. Οι ειδικοί έδωσαν στον εν λόγω γαλαξία τον χαρακτηρισμό «σούπερ-μαμά». Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι η ετήσια παραγωγή άστρων του «Φοίνικα» είναι 20 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Σμήνους του Περσέα, ενός σμήνους στο οποίο βρίσκονται περισσότεροι από δυο χιλιάδες γαλαξίες. Οι νέες εικόνες αποκαλύπτουν νέα εξαιρετικά σημαντικά και ταυτόχρονα εντυπωσιακά στοιχεία για τον Φοίνικα. Ο ρυθμός που τα καυτά αέρια τα οποία βρίσκονται στο κέντρο του σμήνους αρχίζουν να ψύχονται είναι ο ταχύτερος που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Καταγράφονται επίσης «νήματα» αερίων και σκόνης που έχουν έκταση 160 χιλιάδες- 333 χιλιάδες έτη φωτός που είναι με διαφορά τα μεγαλύτερα κοσμικά νήματα που έχουν εντοπισθεί μέχρι σήμερα σε ένα γαλαξιακό σμήνος. Η μελέτη του Φοίνικα προσφέρει νέα στοιχεία για την δημιουργία των γαλαξιακών σμηνών. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=742286

Ο Ενρίκο Φέρμι και το βραβείο Νομπέλ. Ο Ενρίκο Φέρμι (Enrico Fermi 1901 – 1954), γεννήθηκε σαν σήμερα 29 Σεπτεμβρίου, ήταν Ιταλός θεωρητικός και πειραματικός φυσικός – ένας από τους ελάχιστους που συνδύαζε και τα δύο – ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με κορυφαίες στιγμές της φυσικής του εικοστού αιώνα. Είναι ο δημιουργός του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα (Σικάγο 1942) και θεωρείται επίσης ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» μαζί με τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Ενώ εξίσου σημαντική είναι και η συμβολή του στη θεμελιώδη φυσική. Αμέσως μετά τη διατύπωση της απαγορευτικής αρχής από τον Πάουλι (1925), ο Φέρμι –τότε ακόμα στην Ιταλία– ήταν ο πρώτος που κατάλαβε ότι η στατιστική συμπεριφορά ενός συστήματος σωματιδίων που υπόκεινται στην απαγορευτική αρχή – δηλαδή ενός συστήματος φερμιονίων, όπως τα αποκαλούμε σήμερα – είναι ριζικά διαφορετική από τη στατιστική Μάξγουελ-Μπόλτζμαν των κλασικών σωματιδίων. Η στατιστική που πρότεινε ο Φέρμι – και η οποία ανακαλύφθηκε ανεξάρτητα από τον Ντιράκ– είναι πλέον γνωστή ως η στατιστική Φέρμι-Ντιράκ και αποτελεί τη βάση για τη φυσική της στερεάς κατάστασης όπου τα βασικά σωματίδια –τα ηλεκτρόνια– είναι, βεβαίως, φερμιόνια, αφού έχουν σπιν ½. Η διατύπωση του πρώτου θεωρητικού μοντέλου για την ασθενή πυρηνική δύναμη – γνωστού έκτοτε ως αλληλεπίδραση Φέρμι– είναι η επόμενη μεγάλη συμβολή του Φέρμι στη θεμελιώδη φυσική. Μετά την πρόταση του Πάουλι, το 1931, ότι η διατήρηση της ενέργειας κατά τη διάσπαση βήτα απαιτεί την ύπαρξη ενός «φευγαλέου» σωματιδίου αμελητέας μάζας, ο Φέρμι έσπευσε κατ’ αρχάς να γίνει ο «νονός» του – το «βάφτισε» νετρίνο– κυρίως όμως να περιγράψει θεωρητικά τον ρόλο του στην ασθενή δύναμη. Το θεωρητικό μοντέλο που πρότεινε παρέμεινε σε ισχύ για πολλές δεκαετίες και έπαιξε καθοριστικό ρόλο – τόσο λόγω των επιτυχιών του όσο και των σοβαρών προβλημάτων που το κατέτρυχαν – στην ανάπτυξη των λεγόμενων θεωριών βαθμίδας και την επινόηση του μηχανισμού Χιγκς, που έκαναν τελικά δυνατή την ενοποίηση των ασθενών με τις ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις στο πλαίσιο της οποίας λύνονται φυσιολογικά και τα προβλήματα του αρχικού «μοντέλου Φέρμι» των ασθενών δυνάμεων. Εν τούτοις, η δημοσίευση της σχετικής εργασίας του Φέρμι απορρίφθηκε από το περιοδικό Nature και το άρθρο δημοσιεύτηκε τελικά στο ιταλικό περιοδικό Nuovo Cimento το 1934! Κάθε μία από τις παραπάνω συμβολές του Φέρμι θα αρκούσε βεβαίως από μόνη της όχι απλώς για να του δώσει το βραβείο Νομπέλ αλλά και να του εξασφαλίσει μια θέση στο «πάνθεον» των θεμελιωτών της κβαντικής θεωρίας. Όμως από ειρωνεία της τύχης το βραβείο Νομπέλ απονεμήθηκε στον Φέρμι, το 1938, για ένα πείραμά του που αποδείχτηκε λίγο μετά ότι είχε ερμηνευτεί λάθος! Η ιστορία έχει ως εξής. Όντας ο πρώτος που διαπίστωσε ότι τα βραδέα νετρόνια απορροφώνται πολύ περισσότερο από βαρείς πυρήνες σε σύγκριση με τα ταχέα νετρόνια – μια σημαντική ανακάλυψη από μόνη της – ο Φέρμι προσπάθησε αμέσως μετά να αξιοποιήσει αυτό το γεγονός για να παράγει στοιχεία βαρύτερα από το ουράνιο, δηλαδή τα υπερουράνια στοιχεία όπως λέγονται. Η βασική ιδέα είναι πολύ απλή. Όταν ένας πυρήνας «βομβαρδιστεί» με βραδέα νετρόνια θα απορροφήσει κάποια απ’ αυτά και θα αποκτήσει περισσότερα νετρόνια απ’ ό,τι το σταθερό του ισότοπο. Θα γίνει έτσι ασταθής και θα ακολουθήσει η διαδικασία της διάσπασης βήτα, μέσω της ασθενούς αντίδρασης νετρόνιο → πρωτόνιο + ηλεκτρόνιο + νετρίνο, η οποία μετατρέπει τον αρχικό πυρήνα σε έναν άλλο με ατομικό αριθμό αυξημένο κατά μονάδα αφού απέκτησε ένα ακόμη πρωτόνιο. Εν τούτοις, όταν ο Φέρμι και η ομάδα του βομβάρδισαν με νετρόνια τα στοιχεία θόριο και ουράνιο, αυτό που συνέβη δεν ήταν η παραγωγή βαρύτερων στοιχείων, όπως πίστευαν, αλλά το φαινόμενο της σχάσης το οποίο κανείς δεν θεωρούσε πιθανό εκείνη την περίοδο. Με την εκ των υστέρων σοφία μας δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε σήμερα τόσο τους θεωρητικούς όσο και τους πειραματικούς λόγους που παραπλάνησαν τον Φέρμι –και όχι μόνο– ώστε να ερμηνεύσει τα πειραματικά του ευρήματα ως παραγωγή υπερουράνιων στοιχείων και όχι ως σχάση. Το βέβαιο είναι ότι το γεγονός θα καταγραφεί στην ιστορία της φυσικής του εικοστού αιώνα ως ένα από τα ιδιάζοντα περιστατικά της.(….) http://physicsgg.me/2015/09/29/%ce%bf-%ce%b5%ce%bd%cf%81%ce%af%ce%ba%ce%bf-%cf%86%ce%ad%cf%81%ce%bc%ce%b9-enrico-fermi-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%b2%cf%81%ce%b1%ce%b2%ce%b5%ce%af%ce%bf-%ce%bd%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%ad/

Με έξωση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος κινδυνεύει η Ελλάδα. Η Ελλάδα κινδυνεύει να μείνει εκτός της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, καθώς δεν έχει πληρώσει τη συνδρομή εδώ και τρία χρόνια και έχει χάσει ήδη το δικαίωμα ψήφου, προειδοποιεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας Λουκάς Βλάχος. «H επιστημονική κοινότητα της αστροφυσικής δε μπορεί να δει τον εαυτό της εκτός του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος» δήλωσε ο καθηγητής Αστροφυσικής του ΑΠΘ στον ραδιοσταθμό Πρακτορείο 104,9. Απέδωσε σημαντικό μέρος του προβλήματος στο γεγονός ότι υπήρξε μεγάλη εναλλαγή ανθρώπων στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς και σε έλλειμμα στρατηγικής. «Οι χώρες που μπήκαν στην ESA έφτιαξαν και μια στρατηγική για να να τονώσουν τους επιστήμονες της χώρας και να πάρουν πίσω τα λεφτά που δίνουν» εξήγησε ο Δρ Βλάχος, προσθέτοντας ότι «αν τα τελευταία 10 χρόνια είχαμε αναπτύξει τις εταιρείες του [διαστημικού] κλάδου, θα μπορούσαμε να έχουμε μαζέψει αρκετά λεφτά από φόρους και από ενισχύσεις από τον ESA, ώστε να έχουμε μια διαστημική δραστηριότητα από πλευράς τεχνολογίας». «Ο ESA θέλει να μας δώσει [ενισχύσεις] αλλά πρέπει κι εμείς κάτι να φτιάξουμε» είπε. Το κόστος της ετήσιας συνδρομής στον ESA, στον οποίο συμμετέχουν 22 χώρες-μέλη, κυμαίνεται από 8 έως 10 εκ. ευρώ. Σχολιο:Βρέθηκαν ομως 500 εκατομμύρια για την αναβάθμιση των πολεμικών αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας!!! http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500029191

Η ζωή του Άρη κινδυνεύει από τους γήινους μικροοργανισμούς. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη δείχνει να αυξάνει τις ελπίδες για εντοπισμό μικροβιακής ζωής. Όμως η επανδρωμένη αποστολή που σχεδιάζει η NASA για τη δεκαετία του 2030 απειλεί να μολύνει τον γειτονικό πλανήτη με γνώριμες, και δυνητικά ιμπεριαλιστικές, μορφές ζωής. Η τελευταία προειδοποίηση έρχεται από κοινή έκθεση της αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών και του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επιστήμης, σύμφωνα με την οποία η ανθρωπότητα δεν είναι έτοιμη να εξερευνήσει τις πιο υποσχόμενες περιοχές του Άρη χωρίς να τις θέτει σε κίνδυνο. Ο κίνδυνος μόλυνσης του πλανήτη με γήινα μικρόβια, γράφουν οι συντάκτες της έκθεσης, θα μπορούσε «να αποτρέψει την προσεδάφιση ή την είσοδο ανθρώπων» στις λεγόμενες Ειδικές Περιοχές, όπως οι πλαγιές στις οποίες η NASA εντόπισε υγρό νερό. Ήδη από το 1967, υπενθυμίζει το περιοδικό Scientific American, http://www.scientificamerican.com/article/searching-for-life-in-martian-water-will-be-very-very-tricky/ η Συνθήκη Εξώτερου Διαστήματος του ΟΗΕ απαγορεύει την «επιβλαβή μόλυνση» εξωγήινων κόσμων, και ένας διεθνής φορέας με την ονομασία Επιτροπή Διαστημικής Έρευνας (COSPAR) καθορίζει πρωτόκολλα πλανητικής προστασίας για τις διαστημικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, της Ευρώπης, της Ρωσίας και άλλων χωρών. Το πρόβλημα όμως δεν αφορά μόνο τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές. Η NASΑ καταβάλλει κάθε προσπάθεια να αποστειρώσει τα διαστημικά σκάφη που στέλνει στο Διάστημα. Όμως κανένα μέσο απολύμανσης δεν μπορεί να εξουδετερώσει όλα τα μικρόβια. Το 2013, για παράδειγμα, έρευνα της NASA εντόπιζε δύο εξωτικά είδη βακτηρίων βρέθηκαν στα αποστειρωμένα εργαστήρια όπου συναρμολογούνται διαστημικά σκάφη. Μια άλλη μελέτη αποκάλυψε το 2014 ότι το ρομπότ Curiosity, τελευταίος εκπρόσωπος της NASA στον κόκκινο πλανήτη, μετέφερε ανθεκτικά μικρόβια που θα μπορούσαν δυνητικά να επιζήσουν στον Άρη. Οι σκληρές συνθήκες του διαπλανητικού ταξιδιού είναι αμφίβολο αν θα εξόντωναν τέτοιους λαθρεπιβάτες. Οι αστροναύτες των αποστολών Apollo, επισημαίνει το Scientific American, βρήκαν ζωντανά βακτήρια μέσα αποστειρωμένο ρομπότ Surveyor3 που είχε προσσεληνωθεί δυόμισι χρόνια νωρίτερα. Αν οι ρομποτικές αποστολές εγκυμονούν κίνδυνο διαπλανητικής μόλυνσης, οι επανδρωμένες αποστολές θα ήταν μακράν πιο επικίνδυνες, δεδομένου ότι είναι ουσιαστικά αδύνατο να αποστειρώσεις πλήρως έναν άνθρωπο. Το ερώτημα που αργά ή γρήγορα θα πρέπει να απαντηθεί είναι το εάν αξίζει να ξοδέψει κανείς δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να στείλει ανθρώπους στον Άρη και να τον μολύνει με γήινη ζωή. Ο διάσημος εκλαϊκευτής της επιστήμης Καρλ Σέιγκαν είχε ξεκαθαρίσει τη στάση του με την περίφημη φράση «Ο Άρης ανήκει στους Αρειανούς, ακόμα κι αν οι Αρειανοί είναι μόνο μικρόβια». Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο η μόλυνση να έχει ήδη συμβεί, είτε από τις αποστολές που έχουν ήδη επισκεφθεί τον Άρη, είτε από γήινους βράχους που εκτινάχθηκαν στο Διάστημα σε αρχαίες προσκρούσεις αστεροειδών και κατέληξαν στον γειτονικό πλανήτη. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500029126

Αλεξέι Σταρομπίνσκι: Σωματίδια σκοτεινής ύλης και βαρυτικά κύματα οι μελλοντικές μεγάλες ανακαλύψεις. Τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης και τα αρχέγονα βαρυτικά κύματα θα είναι οι δύο σημαντικότερες ανακαλύψεις της επόμενης δεκαετίας, δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κορυφαίος Ρώσος αστροφυσικός και κοσμολόγος Αλεξέι Σταρομπίνσκι, http://www.itp.ac.ru/en/persons/starobinsky-aleksei-aleksandrovich/ ο οποίος είναι από το 1997 επικεφαλής επιστήμων (Principal Research Scientist) στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Λαντάου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στη Μόσχα. Στην αποκλειστική συνέντευξη του, ενόψει της άφιξής του στην Αθήνα, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι ο στόχος μιας ενοποιημένης «Θεωρίας του Παντός» φαντάζει μακρινό όνειρο. Δεν απέκλεισε την ύπαρξη πολλών συμπάντων παράλληλων με το δικό μας, αλλά απορρίπτει κατηγορηματικά την ανάγκη ενός Θεού-Δημιουργού του σύμπαντος. Επεσήμανε επίσης ότι τα πολιτικά προβλήματα δεν είναι άλυτα, απλώς οι έως τώρα λύσεις τους είναι ανεπαρκείς, αν όχι ανόητες. Καλεί, ακόμη, τη νέα ελληνική κυβέρνηση να διευρύνει τις διεθνείς συνεργασίες της στον επιστημονικό τομέα. Ο Α. Σταρομπίνσκι γεννήθηκε το 1948 και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα το 1972 από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας και το διδακτορικό του από το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Landau το 1975. Από το 1990 ως το 1997 ήταν επικεφαλής του Τμήματος Βαρύτητας και Κοσμολογίας στο Ινστιτούτο αυτό και από το 1999 ως το 2003 ήταν υποδιευθυντής του. Ήδη από τη δεκαετία του 1970, ανέπτυξε σημαντικές θεωρίες για τη δημιουργία των σωματιδίων στο πρώιμο σύμπαν, καθώς και για τη δημιουργία ακτινοβολίας από τις μαύρες τρύπες (1973), η οποία ήταν πρόδρομος της θεωρίας της ακτινοβολίας Χόκινγκ. Από το 1979 έγινε ευρύτερα γνωστός για τη συμβολή του στη θεωρία του κοσμικού πληθωρισμού, που εξηγεί την απότομη διαστολή του σύμπαντος αμέσως μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ). Είναι μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών «Λεοπολντίνα», της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης και της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων. Έχει, μεταξύ άλλων, τιμηθεί με τα βραβεία «Εργασίας» ΕΣΣΔ (1986), «Φρίντμαν» της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (1996), «Τομάλα» (2009), «Όσκαρ Κλάιν» της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών (2010), «Αμάλντι» (2012), «Κοσμολογίας Γκρούμπερ» (2013) και «Αστροφυσικής Kavli» της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών (το 2014 «για την πρωτοπορία του στη θεωρία του κοσμικού πληθωρισμού», μαζί με τον ‘Αλαν Γκουθ του ΜΙΤ και τον Αντρέι Λίντε του Στάνφορντ). Ο Α. Σταρομπίνσκι θα είναι ένας από τους ομιλητές στο «Συμπόσιο των Επτά Σοφών» http://physicsgg.me/2015/06/25/συμπόσιο-για-το-σύμπαν/ για την Κοσμολογία, που θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου και το βράδυ θα βραβευθεί -μαζί με τους επιφανείς συναδέλφους του- από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο. http://physicsgg.me/2015/09/30/%ce%b1%ce%bb%ce%b5%ce%be%ce%ad%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%81%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%af%ce%bd%cf%83%ce%ba%ce%b9-%cf%83%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%af%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5/

Υπερπαλίρροια, μετά την υπερπανσέληνο. Λίγες μέρες μετά την ολική έκλειψη Σελήνης που συνέπεσε με τη λεγόμενη «υπερπανσέληνο», πολλές τοποθεσίες στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία ετοιμάζονται για τις υψηλότερες παλίρροιες εδώ και χρόνια ή ολόκληρες δεκαετίες. Είναι μια «τέλεια» παλίρροια, η οποία οφείλεται σε έναν σπάνιο συνδυασμό αστρονομικών παραγόντων. Όπως αναφέρουν στο SurgeWatch ο Άιβαν Χέιγκ του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον και ο Κέβιν Χόρσμπεργκ του Εθνικού Ωκεανογραφικού Κέντρου της Βρετανίας, οι παραλιακοί δρόμοι έχουν ήδη κλείσει στο Μαϊάμι λόγω του κινδύνου πλημμυρών, ενώ η πόλη του Πλίμουθ στη νότια ακτή της Βρετανίας περιμένει πλημμυρίδες ύψους έξι μέτρων στις 29 και 30 Σεπτεμβρίου. http://www.surgewatch.org/after-the-supermoon-comes-the-supertide/ Η παλίρροια οφείλεται στη βαρυτική έλξη της Σελήνης και σε μικρότερο βαθμό του Ήλιου. Δύο φορές το μήνα, τις ημέρες της πανσελήνου και της νέας Σελήνης, ο Ήλιος και η Σελήνη ευθυγραμμίζονται με τη Γη, οπότε οι βαρυτικές επιδράσεις τους αθροίζονται και φέρνουν τις λεγόμενες εαρινές παλίρροιες, οι οποίες είναι περίπου 20% πιο ψηλές από το συνηθισμένο (παρά το όνομά τους, δεν έχουν καμία σχέση με την άνοιξη). Η πανσέληνος του Σαββατοκύριακου έφερε μια τέτοια εαρινή παλίρροια, η οποία όμως έτυχε να συμπέσει με την άφιξη της Σελήνης στο περίγειο, την ελάχιστη απόστασή της από τη Γη (η τροχιά του φεγγαριού δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική και η απόσταση από τη Γη διαρκώς αυξομειώνεται). Επιπλέον, η παλίρροια έρχεται λίγες μέρες μετά τη φθινοπωρινή ισημερία, όταν ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό και μεγιστοποιεί έτσι την επίδρασή του. Όμως και η Σελήνη έτυχε να βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό, στο πλαίσιο του λεγόμενου δρακωνικού κύκλου: η τροχιά της Σελήνης σχηματίζει γωνία 5 μοιρών σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς της Γης, γνωστό ως επίπεδο της εκλειπτικής, και η Σελήνη διέρχεται από αυτό το επίπεδο δύο φορές στη διάρκεια του δρακωνικού κύκλου των 27,2 ημερών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνέπεσαν στην πρόσφατη υπερπανσέληνο. Συνέπεσαν όμως και με παράγοντες που αφορούν περιόδους μεγαλύτερους από ένα έτος και φέρνουν τη Σελήνη ακόμα πιο κοντά στην κατακόρυφη θέση πάνω από τον ισημερινό. Ο πρώτος τέτοιος παράγοντας είναι ο κύκλος του σεληνιακού περίγειου: η ελλειπτική τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη μετακινείται σε σχέση με τον Ήλιο και συμπληρώνει έναν κύκλο κάθε 8,8 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι περίπου κάθε 4,4 χρόνια, είτε στην εαρινή είτε στη φθινοπωρινή ισημερία, η Σελήνη βρίσκεται στην ελάχιστη απόστασή της από τη Γη και επιπλέον βρίσκεται πάνω από τον ισημερινό. Ένας άλλος παράγοντας μεγάλης περιόδου είναι η περιστροφή της τροχιάς Σελήνης κάθε 18,6 χρόνια, έτσι ώστε να τέμνει διαφορετικά σημεία της εκλειπτικής. Αυτό επηρεάζει το πόσο πάνω ή κάτω από τον ισημερινό μπορεί να φτάσει η Σελήνη καθώς περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη. Φέτος, η Σελήνη βρίσκεται στην ελάχιστη απόκλισή της από τον ισημερινό, και αυτό συνέπεσε με το κατάλληλο σημείο του σεληνιακού περίγειου και όλους τους άλλους παραπάνω παράγοντες. Αποτέλεσμα είναι οι ψηλότερες εαρινές παλίρροιες εδώ και δεκαετίες, καταλήγουν στο άρθρο τους οι Χέιγκ και Χόρσμπεργκ. Μένει να δούμε αν στο επόμενο διήμερο θα καταγραφούν πλημμύρες. http://physicsgg.me/2015/09/29/%cf%85%cf%80%ce%b5%cf%81%cf%80%ce%b1%ce%bb%ce%af%cf%81%cf%81%ce%bf%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%ac-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%85%cf%80%ce%b5%cf%81%cf%80%ce%b1%ce%bd%cf%83%ce%ad%ce%bb%ce%b7%ce%bd/

Ο κύκλος του νερού στον κομήτη του Rosetta. Ο ημερήσιος κύκλος του νερού-πάγου στον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko, όπως καταγράφηκε από τα όργανα του διαστημικού σκάφους Rosetta, από την 1η Αυγούστου 2014 έως τις 10 Φεβρουαρίου του 2015. Την 1η Αυγούστου του 2014 όταν ο κομήτης απείχε περίπου 542 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο και την 10η Φεβρουαρίου 2015, 352.000.000 χιλιόμετρα. Στα βίντεο που ακολουθούν βλέπουμε την αφθονία του πάγου κατά την διάρκεια μιας ημέρας του κομήτη (12,4 ώρες) σε δυο περιοχές του: στον «λαιμό» του και στον μεγάλο λοβό (Imhotep). Το μπλε χρώμα δείχνει την παρουσία του πάγου και το κόκκινο την μη παρουσία του. Το γκρι δείχνει τα τμήματα του κομήτη που βρίσκονται σε σκιά. Βίντεο. http://physicsgg.me/2015/09/29/%ce%bf-%ce%ba%cf%8d%ce%ba%ce%bb%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bd%ce%b5%cf%81%ce%bf%cf%8d-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%ae%cf%84%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-rosetta/

Τα Νερά του Άρη. Ο Επίτιμος Διευθυντής του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρυματος Ευγενίδου κ. Διονύσης Σιμόπουλος με αφορμή την ανακοίνωση της NASA για την ανακάλυψη νερού στον Αρη κάνει μια ιστορική αναφορά στις προσπάθειες εντοπισμού του στον Κόκκινο Πλανήτη. Σε μία έκτακτη συνέντευξη τύπου η NASA ανακοίνωσε την Δευτέρα το απόγευμα τον εντοπισμό ύπαρξης νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια του Άρη. Γεγονός που αυξάνει πολύ την πιθανότητα ύπαρξης μικροβιακής μορφής ζωής στον γειτονικό μας πλανήτη τώρα ή κατά το παρελθόν. Ένας από τους κύριους άλλωστε στόχους των σύγχρονων διαστημοσυσκευών που στέλνονται στον Άρη είναι και η έρευνα για την ύπαρξη ζωής. Η αρχή των ανακαλύψεων που ανακοινώθηκαν σήμερα ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια στη βάση ορισμένων εντυπωσιακών χαρακτηριστικών που εντοπίστηκαν σε φωτογραφίες που έστειλαν στη Γη διάφορες διαστημοσυσκευές που περιφέρονται γύρω από τον κόκκινο πλανήτη. Οι παρατηρήσεις αυτές ξεκίνησαν να προβληματίζουν τους επιστήμονες της ΝΑSA από τα τέλη ακόμη του περασμένου αιώνα όταν η προσεχτική μελέτη των φωτογραφιών υψηλής ανάλυσης που μας έστελναν διάφορες διαστημοσυσκευές σε τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη οδήγησε τους ειδικούς επιστήμονες να βγάλουν το συμπέρασμα ότι σε μικρό βάθος κάτω από την επιφάνεια πρέπει να υπάρχουν μεγάλες ποσότητες νερού. Τον Ιούνιο του 2000, 250 φωτογραφίες από τις 65.000 που είχαν εξεταστεί, μας έδειχναν ορισμένα παράξενα χαρακτηριστικά. Εξ αυτών, μετά από χρονοβόρες μελέτες,ταυτοποιηθηκαν ενδείξεις πρόσφατων ροών νερού το οποίο ξεπετάχτηκε από το εσωτερικό σχηματίζοντας διάφορα αυλάκια. Στη συνέχεια το νερό αναγκάστηκε να εξατμιστεί, ή καλύτερα να εξαχνωθεί, λόγω της μικρής ατμοσφαιρικής πίεσης που επικρατεί στην αρειανή επιφάνεια αφήνοντας όμως πίσω του τα ίχνη των ροών αυτών. Η ανακοίνωση εκείνη ήταν ιδιαίτερα σημαντική γιατί είχαμε πλέον απτές ενδείξεις για την πιθανή ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων νερού στο υπέδαφος και την αναζωπύρωση της ελπίδας να εντοπίσουμε πιθανούς, μικροβιακούς έστω, ζώντες οργανισμούς ή απολιθώματά τους πολύ πριν από οποιαδήποτε ανθρώπινη επίσκεψη στον τέταρτο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Ο πρώτος ερευνητής που ασχολήθηκε με το δεδομένο θέμα πριν από τέσσερα χρόνια ήταν ένας φοιτητής 21 ετών. Σήμερα ο νεαρός αυτός φοιτητής ήταν ένας από τους δύο κύριους προσκεκλημένους ομιλητές στη συνέντευξη της NASA. Το 2011 ο Lujendra (Luju) Ojha, από το Κατμαντού του Νεπάλ, ήταν τριτοετής φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα όταν παρατήρησε για πρώτη φορά τις ροές αυτές στη διάρκεια των θερμότερων εποχών του Άρη. Αποτέλεσμα των παρατηρήσεων εκείνων ήταν η δημοσίευση μιας πρώτης εργασίας του στο περίφημο επιστημονικό περιοδικό “Science” την οποία υπέγραφε επίσης και ο σύμβουλος-καθηγητής του, ο Alfred McEwen. Ο McEwen είναι υπεύθυνος για τις φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης στις οποίες έγινε ο εντοπισμός των «χειμάρων νερού» του Άρη, ενώ στη συνέντευξη της Δευτέρας ήταν κι αυτός παρόν. Έκτοτε οι Ojha και McEwen έχουν συμμετάσχει στη συγγραφή 11 ακόμη δημοσιευμένων εργασιών πάνω στο ίδιο θέμα. Σήμερα ο Luju Ojha, σε ηλικία 25 ετών, βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο Georgia Tech [Georgia Institute of Technology] στην Atlanta των ΗΠΑ, και αναμένεται να λάβει το διδακτορικό του δίπλωμα σε έναν περίπου χρόνο. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι στο παρελθόν, πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια, στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη έρεαν τεράστιες ποσότητες νερού αφού είχαμε παρατηρήσει ιδιαίτερα εμφανή ίχνη διάβρωσης από την ροή τεράστιων ποταμών σ’ όλες σχεδόν τις περιοχές της επιφάνειάς του. Οι χιλιάδες φωτογραφίες των προηγούμενων διαστημοσυσκευών είχαν αποτυπώσει εκατοντάδες χαρακτηριστικά που μοιάζουν με ξερές κοίτες ποταμών, μερικά μάλιστα εκτείνονται σε μήκος 150 χιλιομέτρων και πάνω. Υπάρχουν δηλαδή ενδείξεις κατακλυσμιαίων βροχών, ξερά κανάλια πλάτους 5 χιλιομέτρων και αμμουδιές παρόμοιες μ’ εκείνες των γήινων ποταμών, μεγάλες λίμνες ή ακόμα και ωκεανοί με μεγάλες ποσότητες νερού που διήρκεσαν όμως για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Και έκτοτε ουδέν. Μία πρόσφατη σχετικά ανακάλυψη αφορούσε επίσης και τον εντοπισμό τεραστίων ποσοτήτων νερού σε παγωμένη μορφή στο υπέδαφος του κόκκινου πλανήτη. Αν οι ποσότητες αυτές έλειωναν θα μπορούσαν να σχηματίσουν έναν ολόκληρο ωκεανό που θα κάλυπτε ολόκληρο τον Άρη σε βάθος 500 μέτρων. Τόσο μεγάλες ποσότητες νερού θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν στους μελλοντικούς επισκέπτες του Άρη για τις ανάγκες των θερμοκηπίων τους, της διαβίωσής τους και την παραγωγή πυραυλικών καυσίμων (υδρογόνο-οξυγόνο), αλλά και για την μελλοντική γαιομορφωποίηση του Άρη και την μετατροπή του σε έναν κατοικήσιμο από τον άνθρωπο πλανήτη σε λιγότερο από 1.000 χρόνια. Προς το παρόν, εκτός των ανωτέρω, η μέχρι τώρα εξερεύνηση του Άρη απέδειξε την ύπαρξη μιας αραιής ατμόσφαιρας, καιρικών αλλαγών και ανέμων, πάγων στους πόλους, πελώριων χαράδρων, και πανύψηλων βουνοκορφών. Η χαρτογράφηση που έγινε μας απεκάλυψε επίσης κι έναν κόσμο στου οποίου την επιφάνεια έχει γραφτεί ένα βίαιο και ανήσυχο παρελθόν γεμάτο με τεράστιες χαράδρες και πανύψηλα σβησμένα ηφαίστεια. Αν και χωρίς τεχνητά κανάλια και Αρειανούς, ο κοκκινωπός αυτός πλανήτης περιλαμβάνει μερικά από τα πιο παράξενα χαρακτηριστικά που έχουμε δει ποτέ. Τον γιγάντιο κρατήρα Ελλάς που, με βάθος 8 και διάμετρο 2.300 χιλιόμετρα, θα μπορούσε να καταπιεί ολόκληρο σχεδόν το Έβερεστ. Πιο σημαντικό όμως απ’ όλα είναι ότι κατέγραψε επίσης και τα, εντελώς απρόσμενα για πολλούς, συστήματα κοιλάδων και καναλιών απορροής που ήσαν οι πρώτες σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη νερού στο παρελθόν του Άρη. Μια πελώρια κοιλάδα, μια σεισμική ρωγμή στον φλοιό του Άρη, η οποία αν βρίσκονταν πάνω στη Γη θα ξαπλώνονταν από τα Ουράλια μέχρι τη Πορτογαλία. Ακόμα πιο παράξενο είναι ένα βουνό που ονομάζεται Όλυμπος. Είναι το ψηλότερο βουνό στο Ηλιακό μας σύστημα, τριπλάσιο σε ύψος από το Έβερεστ ενώ αν ήταν στη Γη η βάση του θα κάλυπτε ολόκληρη την Ελλάδα και το Αιγαίο μαζί. Όπως πολλά βουνά του κόκκινου πλανήτη είναι και αυτό ηφαίστειο στην κορυφή του οποίου βρίσκεται ένας κρατήρας με διάμετρο 80 χιλιομέτρων. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=741659 Επόμενος στόχος της NASA, η επανδρωμένη αποστολή στον Αρη. Τα επόμενα βήματά της σχεδιάζει, από σήμερα κιόλας, η NASA μετά την ανακοίνωση των επιστημόνων πως αλμυρό νερό σε υγρή μορφή ρέει τα καλοκαίρια από χαράδρες και λόφους στον Αρη. Σύμφωνα με ανακοίνωση των επιστημόνων την επομένη της πανηγυρικής αυτής ανακοίνωσης, η μελέτη για τη χημική σύσταση του νερού που εντοπίστηκε στον Άρη θα είναι η επόμενη αποστολή της NASA. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να εξηγήσουν για ποιο λόγο υπάρχει μεγάλη ποσότητα αλατιού στο νερό του πλανήτη και από πού πηγάζει. Στόχος είναι να ερευνήσουν εάν ο Άρης ήταν κατά το παρελθόν ένας πολύ φιλόξενος πλανήτης για ανάπτυξη ζωής. Η ιστορικής σημασίας αποκάλυψη ότι στην επιφάνεια του Άρη υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, φαίνεται να ενισχύει την πρόθεση της NASA να προχωρήσει σε επανδρωμένη αποστολή στον αποκαλούμενο «Κόκκινο Πλανήτη» στις αρχές της δεκαετίας του 2030, και δεν αποκλείεται να τη φέρει πιο κοντά. Η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή μπορεί να αποβεί καταλυτική για ενδεχόμενες επανδρωμένες αποστολές στον Κόκκινο Πλανήτη, με τη NASA να διεξάγει ήδη σχετικές προσομοιώσεις και πειράματα στη Γη για να μελετήσει το πόσο εφικτή είναι μια τόσο φιλόδοξη και δαπανηρή επιχείρηση http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64259992

Πυραυλος "Soyuz-U" με THC "Progress M-29M" Η απομάκρυνση του οχήματος εκτόξευσης με "φορτηγό οχημα» από τις εγκαταστάσεις συναρμολόγησης και δοκιμής και η εγκατάσταση του στην εξέδρα εκτόξευσης №1 ("Start Γκαγκάριν») στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 29 Σεπτεμβρίου. Η εκτόξευση εχει προγραμματιστεί για την 1η Οκτωβρίου στις 19:49 ωρα MSK. Το Cargo διαστημικό σκάφος «Progress M-29M" θα παραδώσει στον σταθμό 2369 κιλά διαφόρων φορτίων, συμπεριλαμβανομένων των 1549 kg του "στεγνου" φορτίου, 350 κιλά καυσίμου, 420 κιλά νερού, 50 κιλά συμπιεσμένου οξυγόνου και υλικά για την έρευνα τις εγκαταστάσεις συντήρησης και επισκευής των συστημάτων επί του σκάφους και του εξοπλισμού για διαστημικούς περιπάτους. http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-29.html ESA Euronews: Πώς οι δορυφόροι «σώζουν» μετανάστες; «Kαλώς ήλθατε στο Space. Αυτό το μήνα, ταξιδεύουμε στη Λισαβόνα και τη Ρώμη, για να δούμε πως οι δορυφόροι μας βοηθούν να παραμείνουμε ασφαλείς στη θάλασσα. Μαθαίνουμε ακόμη πως είναι η ζωή στο διάστημα, μιλώντας με την Σάμανθα Κριστοφορέτι. Όμως πρώτα, ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες ειδήσεις από το διάστημα» μεταδίδει ο απεσταλμένος μας στη Λισαβόνα, Τζέρεμι Γουίλκς. Ο Δανός αστροναύτης Ανδρέας Μόγκενσεν και ο κοσμοναύτης Αιντίν Αιμπέτοβ από το Καζακστάν, έχουν συμπληρώσει 10 ημέρες στο διάστημα. Ο Μόγκενσεν ελέγχει και καθοδηγεί ένα ρομπότ που βρίσκεται στη γη, χρησιμοποιώντας σύστημα ανάδρασης δυνάμεων. Η Ιδιωτική εταιρεία «Blue Origin» ανακοίνωσε ότι θα κατασκευάσει νέες ρουκέτες στη Φλόριντα. Οι προηγούμενες δοκιμαστικές πτήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Τέξας. Η μυστικοπαθής εταιρεία, με επικεφαλής τον ιδρυτή της «Amazon» Τζεφ Μπέζος, στοχεύει στην ανάπτυξη στόλου επαναχρησιμοποιούμενων εκτοξευτών. Τέλος, ο ανιχνευτής «New Horizons» της NASA, μας χάρισε φοβερές εικόνες της ατμόσφαιρας του Πλούτωνα. «Με τους δορυφόρους ελέγχουμε την παράνομη αλιεία, ενώ βοηθούν και στη διάσωση μεταναστών. Ακόμη εντοπίζουμε τη θαλάσσια ρύπανση, ακόμη και τα πειρατικά σκάφη. Επίσης, οι δορυφόροι παίζουν ρόλο σε θέματα εθνικής ασφάλειας, αλλά και αστυνομικές αποστολές» δήλωσε στην κάμερα του euronews ο Αντόνιο Λόφου, διοικητής της Civitavecchia, του επιχειρησιακού τμήματος, της ιταλικής ακτοφυλακής. Κοντά στη Ρώμη βρίσκεται το κέντρο ελέγχου της ιταλικής ακτοφυλακής. Όλα τα περιστατικά αντιμετωπίζονται εδώ. Όμως ο αριθμός τους έχει αυξηθεί πολύ τον τελευταίο καιρό, λόγω του μεγάλου αριθμού μεταναστών που προσπαθούν να περάσουν στη Μεσόγειο. «Όταν ο καιρός είναι καλός και η θάλασσα ήρεμη, πολλοί μετανάστες προσπαθούν να φτάσουν στην Ιταλία. Σε μια μέρα λοιπόν, μπορεί να αντιμετωπίζουμε 25 με 26 περιστατικά ταυτόχρονα» υποστηρίζει ο Σίριο Φάε, αναπληρωτής συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης, της ιταλικής ακτοφυλακής Όποτε υπάρχει κλήση έκτακτης ανάγκης, ο χρόνος είναι κρίσιμος. Η «Guardia Costiera», σώζει ζωές και είναι αποτελεσματική, όταν έχει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκεται ένα σκάφος. Η διαδικασία της έρευνας και διάσωσης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δορυφορικές τεχνολογίες. «Σε αυτή την περιοχή πραγματοποιούμε επιχειρήσεις διάσωσης των μεταναστών. Εδώ, στο χάρτη, μπορείτε να δείτε τις ακτές της Σικελίας και της Λιβύης. Συνήθως οι μετανάστες χρησιμοποιούν δορυφορικά τηλέφωνα για να στείλουν σήμα κινδύνου, μόλις βρεθούν 10, 20 ή 30 μίλια ανοικτά των ακτών της Λιβύης. Με τη χρήση δορυφορικών τεχνολογιών, μπορούμε να εντοπίσουμε την πορεία εμπορικών και αλιευτικών πλοίων στη γύρω περιοχή. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αποφασίσουμε ποιο πλοίο είναι πιο κοντά, ποιο πλοίο μπορεί να βοηθήσει» δήλωσε στην κάμερα του euronews, ο Σίριο Φάε, αναπληρωτής συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης, της ιταλικής ακτοφυλακής. Όλα τα είδη των δορυφόρων πλέον συμμετέχουν στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Κάποιοι, όπως ο ευρωπαϊκός «Sentinel» μεταφέρει ραντάρ και οπτικά όργανα, ενώ άλλοι, όπως ο «exactEarth» από τον Καναδά, διαθέτουν αυτόματα μηνύματα συστήματος αναγνώρισης των πλοίων. Ο Κάρστεν Τόμπεχν, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος μας μιλάει για όσα συμβαίνουν στο διάστημα: «Το πρώτο στρώμα είναι η χαμηλή γήινη τροχιά, που κυμαίνεται από 500 έως 1.000 χιλιόμετρα. Εδώ έχουμε κυρίως τους δορυφόρους παρατήρησης της γης. Το επόμενο στρώμα είναι αυτό που λέμε η μέση γήινη τροχιά, περίπου 30.000 χιλιομέτρων, όπου έχουμε τα συστήματα πλοήγησης όπως το Galileo και το GPS. Το επόμενο επίπεδο, είναι πιο γνωστό, ως η γεωστατική τροχιά. Εδώ, μιλάμε για απόσταση τουλάχιστον 36.000 χιλιομέτρων. Η περιοχή αυτή φιλοξενεί τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και καταγράφει τις καιρικές συνθήκες σε πραγματικό χρόνο» δήλωσε ο Κάρστεν Τόμπεχν, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Η επεξεργασία των δεδομένων από τόσες πολλές πηγές, γίνεται στη Λισαβόνα, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα. Οι αξιωματούχοι του οργανισμού, παρακολουθούν όλα τα πλοία που πλέουν σε ευρωπαϊκά ύδατα. Σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, καταγράφουν όλες τις πληροφορίες, όμως δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση δορυφόρων για την παρακολούθηση των πετρελαιοκηλίδων στη θάλασσα. «Έχουμε το σύστημα ανίχνευσης πετρελαιοκηλίδας. Εδώ μπορείτε να δείτε την πετρελαιοκηλίδα που δημιουργήθηκε από ένα διερχόμενο πλοίο που ξεκίνησε από τις βρετανικές ακτές. Τώρα πρέπει να μάθουμε, ποιο είναι το όνομα του πλοίου, ποιος ρυπαίνει την θάλασσα. Μπορούμε να διασταυρώσουμε τα δεδομένα που έχουμε με τις θέσεις των πλοίων που γνωρίζουμε. Ο συνδυασμός των δεδομένων αποφέρει καρπούς. Εδώ, μπορούμε να δούμε την διαδρομή του πλοίου που προκάλεσε την πετρελαιοκηλίδα. Καταφέραμε να βρούμε τον ένοχο» υποστηρίζει ο Λινντέρτ Μπάλ, επικεφαλής επιχειρήσεων του «Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα». Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί στον εντοπισμό της ρύπανσης από τους δορυφόρους. «Σε καθημερινή βάση, οι δορυφόροι σκανάρουν την Ευρώπη δύο φορές. Οπότε έχουμε δύο ευκαιρίες να ψάξουμε για απορρίμματα που κάποιοι πετούν σε ευρωπαϊκά ύδατα. Όμως αυτό δεν φτάνει, δεν είναι επαρκές. Αν οι πλοιοκτήτες γνωρίζουν ποια είναι η τροχιά των δορυφόρων, τότε απλά επιλέγουν να κάνουν τις βρωμοδουλειές τους, την ώρα που ο δορυφόρος δεν ψάχνει. Και αυτό είναι πραγματικά μεγάλο πρόβλημα» σύμφωνα με τον Λινντέρτ Μπάλ, επικεφαλής επιχειρήσεων του «Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα». Εδώ, μπαίνει στο παιχνίδι, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος που συνεργάζεται με τους χρήστες και τη βιομηχανία, ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια στη θάλασσα. «Ποιες είναι οι τρέχουσες ανάγκες των χρηστών, ποια είναι τα εργαλεία που σήμερα διαθέτουμε και ποια τα κενά, τα σημεία που πρέπει να γεμίσουμε στο χάρτη της γης, στους ανοιχτούς ωκεανούς με τις πληροφορίες που χρειάζονται. Τότε προσδιορίζουμε τα στοιχεία που λείπουν, και αναπτύσσουμε τα απαραίτητα εργαλεία. Είτε πρόκειται για επεξεργασία του εδάφους, για αλγόριθμους ή για την δορυφορική τεχνολογία της επόμενης γενιάς που περιλαμβάνει και δορυφορικά ραντάρ» δήλωσε ο Κάρστεν Τόμπεχν, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Εντός του 2016, θα εκτοξευτούν και άλλοι δορυφόροι. Θα καλύπτουν διαφορετικές τροχιές και έτσι θα γνωρίζουμε περισσότερα για όσα συμβαίνουν στη θάλασσα. Την ίδια ώρα η ακτοφυλακή, βασίζεται στους δορυφόρους, ώστε να φέρει αποτελέσματα στους τομείς έρευνας και διάσωσης. «Σήμερα η δορυφορική τεχνολογία μας βοηθάει να σώσουμε ανθρώπινες ζωές. Βασικά, λύνει το δυσκολότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Αναφέρομαι στη λήψη των συντεταγμένων της θέσης ενός ανθρώπου ή ενός πλοίου. Εφόσον η δορυφορική τεχνολογία μας δίνει τα απαραίτητα στοιχεία, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τις αρχές.Σε περιπτώσεις ανάγκης, κάτι τέτοιο μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου» δήλωσε στην κάμερα του euronews, ο Σίριο Φάε, αναπληρωτής συντονιστής Έρευνας και Διάσωσης, της ιταλικής ακτοφυλακής. Από τη Λισαβόνα, ταξιδεύουμε στην Κολωνία, όπου έχουμε τακτική επικοινωνία με την «Ακαδημία των Αστροναυτών». Πως είναι να ζει κανείς στο διάστημα; Αυτό είναι το ερώτημα, στο οποίο απαντά η Σαμάνθα Κριστοφορέτι: ν τρισδιάστατη πραγματικότητα, τότε απογειώνεσαι και προσγειώνεσαι ακριβώς εκεί που θέλεις» «Γεια σας, είμαι η αστροναύτης Σαμάνθα Κριστοφορέτι και μόλις επέστρεψα από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, μετά από 200 μέρες. Ας μιλήσουμε για το διάστημα. Το να ζεις και να εργάζεσαι στο διάστημα, αποτελεί μεγάλη πρόκληση, διότι τα πράγματα επιπλέουν, βρίσκονται στον αέρα. Αυτό ισχύει και για τους αστροναύτες. Είναι διασκεδαστικό, όμως είναι κάτι που πρέπει να συνηθίσεις. Στην αρχή είναι εύκολο να αποπροσανατολιστείς. Όχι σε σημείο απόγνωσης, όμως μπερδεύεσαι και αναρωτιέσαι τι είναι πάνω και τι κάτω. Όμως μερικές φορές ήθελα να πάρω κάτι, όμως κατέληγα να πιάνω κάτι άλλο. Τελικά, αλλού ήθελα να πάω και αλλού πήγαινα. Όταν φτάσαμε στον σταθμό, ήμουν πολύ προσεκτική και για να κινηθώ, έπιανα με το ένα μου χέρι κάτι και αμέσως μετά, κάποιο αντικείμενο με το άλλο μου χέρι. Στη συνέχεια, μόλις απέκτησα εμπειρία, μόλις ένιωσα πιο άνετα, όλα έγιναν πιο εύκολα. Όταν το σώμα σου χωνέψει αυτή την τρισδιάστατη πραγματικότητα, τότε απογειώνεσαι και προσγειώνεσαι ακριβώς εκεί που θέλεις» Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/09/ESA_Euronews_Maritime_security http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/ESA_Euronews_Phos_oi_doryphhoroi_shozoyn_metanhastes

Ωκεανός κάλυπτε βόρειο τμήμα του Αρη. Ωκεανό που κάλυπτε μεγάλο μέρος του πλανήτη φέρεται να διέθετε κάποτε ο Αρης, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις επιστημόνων της NASA, βασισμένες σε παρατηρήσεις έξι ετών του πλανήτη. Ο ωκεανός είχε το μέγεθος του Αρκτικού Ωκεανού, πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι είχαν αρχικά υπολογίσει οι επιστήμονες, ενώ το υδάτινο αυτό σώμα κάλυπτε τη χαμηλή πεδιάδα του βόρειου ημισφαιρίου του Αρη για πολλά εκατομμύρια χρόνια. Αν οι εκτιμήσεις αυτές, που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Μάρτιο, επιβεβαιωθούν, θα φωτίσουν πολλά σκοτεινά σημεία της ιστορίας του Κόκκινου Πλανήτη, ενισχύοντας παράλληλα την άποψη που θέλει τον Αρη να διέθετε όλα τα αναγκαία συστατικά για να συντηρήσει ζωή στο μακρινό του γεωλογικό παρελθόν. «Η ύπαρξη βόρειου ωκεανού συζητείται εδώ και δεκαετίες. Αυτή, όμως, είναι η πρώτη φορά που έχουμε τόσα πολλά στοιχεία που συνηγορούν σε αυτό», έλεγε την περασμένη άνοιξη ο Μάικλ Μούμα, επικεφαλής της μελέτης στο Κέντρο Αστροβιολογίας Goddard της NASA στο Μέριλαντ. Ο δρ Μούμα και ο Χερόνιμο Βιγιανουέβα, πλανητολόγος της NASA, μέτρησαν δύο διαφορετικά είδη ύδατος στην ατμόσφαιρα του Αρη. Το ένα είναι το γνωστό μας Η2Ο, αποτελούμενο από δύο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου. Το δεύτερο είναι η ελαφρώς «βαρύτερη» μορφή νερού, HDO, στην οποία ο πυρήνας ενός ατόμου υδρογόνου περιέχει νετρόνιο. Το άτομο ονομάζεται δευτέριο. Οι δύο μορφές εμφανίζονται στη Γη σε αναμενόμενα ποσοστά, ενώ και τα δύο έχουν εντοπισθεί σε μετεωρίτες από τον Αρη. Υψηλότερα επίπεδα βαρύτερου ύδατος θα σήμαιναν ότι ο πλανήτης διέθετε κάποτε μεγαλύτερες ποσότητες «ελαφρότερου» νερού, που χάθηκαν με κάποιο τρόπο, καθώς ο πλανήτης άλλαζε. Το εξερευνητικό όχημα «Curiosity» εντόπισε μόρια ελαφρότερου και βαρύτερου ύδατος στον κρατήρα Γκέιλ του Αρη, αν και οι μετρήσεις αυτές δεν οδηγούσαν στο συμπέρασμα ύπαρξης ολόκληρου ωκεανού στην επιφάνεια του πλανήτη. «Οσο περισσότερο νερό υπήρχε στον Αρη, και ιδιαίτερα αν το νερό αυτό ήταν εκτεταμένο και παρέμεινε εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, τόσο μεγαλύτερες ήταν οι πιθανότητες ο πλανήτης να εμφάνισε και να συντήρησε ζωή», εξηγούσε τότε ο Πολ Μαχάφι, επικεφαλής ατμοσφαιρικών πειραμάτων του εργαστηρίου Goddard. Στις αρχές του 2015, ομάδα επιστημόνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η περιοχή του κρατήρα Γκέιλ, όπου δραστηριοποιείται το ακούραστο «Curiosity», φιλοξενούσε λίμνες για εκατομμύρια χρόνια, χωρίς όμως να γνωρίζει κανείς ότι οι λίμνες αυτές διατηρούνταν και τροφοδοτούνταν με νερό. «Η ύπαρξη υπαίθριων λιμνών που διατηρούνται σταθερές για εκατομμύρια χρόνια σημαίνει ότι ο πλανήτης διαθέτει μεγάλο όγκο υπαίθριου ύδατος, αναγκαίο για την τροφοδοσία υγρασίας και νερού στις λίμνες αυτές. Αν αυτός ο ωκεανός δεν υπήρχε, το νερό των λιμνών θα εξατμιζόταν, για να μεταφερθεί στους πόλους, όπου θα πάγωνε», ανέφερε ο δρ Βιγιανουέβα. Ειδικοί κλιματολόγοι, όμως, εγείρουν το παρακάτω βάσιμο ερώτημα: Πώς θα μπορούσε ο γεωλογικά πρώιμος Αρης να είναι αρκετά θερμός, ώστε να συντηρεί νερό σε υγρή μορφή; Παρότι αέρια του θερμοκηπίου θα ήταν ικανά να θερμάνουν σημαντικά τον πλανήτη, τα υποπροϊόντα τους δεν έχουν εντοπισθεί ακόμη στην επιφάνεια, ενισχύοντας το μυστήριο. http://www.kathimerini.gr/832744/article/epikairothta/episthmh/wkeanos-kalypte-voreio-tmhma-toy-arh Σημαντική ανακοίνωση της NASA για τον πλανήτη Άρη. http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?p=233767#233767

Πως απέκτησε το σχήμα του ο κομήτης του Rosetta; Πριν από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, στο νεογέννητο Ηλιακό Σύστημα, δύο κομήτες συγκρούστηκαν με χαμηλή ταχύτητα και ενώθηκαν για πάντα. Σχημάτισαν έτσι το αντικείμενο που ονομάζεται σήμερα κομήτης 67P, την κατάμαυρη χιονόμπαλα που μελετά η ευρωπαϊκή αποστολή Rosetta.Ο κομήτης 67P/Churyumov–Gerasimenko, όπως είναι το πλήρες όνομά του, έχει περίεργο σχήμα που θυμίζει πλαστικό παπάκι. Από την αρχή της αποστολής οι ερευνητές αναρωτιούνταν αν ο κομήτης αποτελούνταν εξαρχής από δύο επιμέρους λοβούς, ή αν προέκυψε από τη συνένωση δύο ξεχωριστών σωμάτων. Την απάντηση δίνουν τώρα εικόνες υψηλής ανάλυσης από την κάμερα Osiris του Rosetta. Οι παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι και οι δύο λοβοί καλύπτονται από αλλεπάλληλα στρώματα υλικών, τα οποία τυλίγουν κάθε λοβό ξεχωριστά και συναντώνται υπό γωνία στον «λαιμό» της πάπιας, το σημείο ένωσης των δύο επιμέρους τμημάτων. «Μπορείτε να φανταστείτε αυτή τη διαστρωμάτωση σαν κρεμμύδι. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, βλέπουμε δύο ξεχωριστά κρεμμύδια που σχηματίστηκαν ανεξάρτητα και μετά συνενώθηκαν» λέει ο Ματέο Μασιρόνι του Πανεπιστημίου της Πάντοβα στην Ιταλία, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης στο περιοδικό Nature. http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature15511.html «Τα στρώματα [των δύο τμημάτων] έχουν κλίση σε αντίθετες κατευθύνσεις κοντά στον λαιμό του κομήτη» προσθέτει. Η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε από μετρήσεις της δύναμης της βαρύτητας σε όλη την επιφάνεια του κομήτη. Σε γενικές γραμμές, τα στρώματα υλικών πρέπει να σχηματίστηκαν κάθετα στη δύναμη της βαρύτητας, μια διάταξη που ήταν δυνατό να αναπαραχθεί με υπολογιστικά μοντέλα μόνον στην περίπτωση που ο κομήτης αποτελείται από δύο ενωμένα τμήματα.Η σύγκρουση ανάμεσα στους δύο κομήτες «πρέπει να συνέβη με χαμηλή ταχύτητα προκειμένου να διατηρηθούν αυτά τα στρώματα μέχρι το βάθος που δείχνουν τα δεδομένα μας» επισημαίνει ο Μασιρόνι. «Επιπλέον, οι εντυπωσιακές δομικές ομοιότητες ανάμεσα στους δύο λοβούς υποδηλώνει ότι, παρά την διαφορετική προέλευσή τους, πρέπει να σχηματίστηκαν από παρόμοιες διαδικασίες» προσθέτει ο Μπγιορν Ντάβιντστον του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία. «Διαστρωμάτωση υλικών έχει παρατηρηθεί στην επιφάνεια κι άλλων κομητών, κάτι που σημαίνει ότι πέρασαν από παρόμοια διαδικασία σχηματισμού». Το Rosetta θα συνεχίσει να παρακολουθεί τον κομήτη για έναν ακόμα χρόνο, καθώς απομακρύνεται από τον Ήλιο, και θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία για αυτά τα γεωλογικά απολιθώματα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος. http://physicsgg.me/2015/09/28/%cf%80%cf%89%cf%82-%ce%b1%cf%80%ce%ad%ce%ba%cf%84%ce%b7%cf%83%ce%b5-%cf%84%ce%bf-%cf%83%cf%87%ce%ae%ce%bc%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bf-%ce%ba%ce%bf%ce%bc%ce%ae%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85/

Νεφέλωμα του Πέπλου. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές εικόνες αλλά και ένα βίντεο από το νεφέλωμα του Πέπλου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.500 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Κύκνου. Το εντυπωσιακό νεφέλωμα που έχει έκταση περίπου 110 έτη φωτός είναι το κατάλοιπο ενός υπερκαινοφανούς αστέρα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες το άστρο εξερράγη κάποια στιγμή πριν από 5-8 χιλιάδες έτη δημιουργώντας κύματα κρούσης τα οποία συνεχίζουν να αλληλεπιδρούν με τα μεσοαστρικά αέρια και σκόνη σχηματίζοντας αυτό το υπέροχο νεφέλωμα το οποίο θύμισε σε κάποιους πέπλο για αυτό και έλαβε αυτή την ονομασία. Τις νέες εικόνες κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=741261

Η NASA ανακοίνωσε την ύπαρξη υγρού νερού στον πλανήτη Άρη. Το ότι στους πόλους και στο υπέδαφος του Άρη υπάρχει νερό σε μορφή πάγου ήταν γνωστό. Το πρόβλημα με την ύπαρξη υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη είναι ότι η αρειανή ατμόσφαιρα είναι αραιή και η ατμοσφαιρική πίεση τόσο χαμηλή, που το παγωμένο νερό εξατμίζεται. Σύμφωνα με την ανακοίνωση τα ΝΑSA υπάρχει υγρό νερό στην επιφάνεια του Άρη εξαιτίας του φαινομένου που ονομάζεται «ταπείνωση του σημείου πήξης». Ενώ το καθαρό νερό παγώνει στους 0ο βαθμούς Κελσίου, όταν περιέχει διάφορες προσμίξεις π.χ. υπερχλωρικά άλατα, τότε το σημείο πήξεως του νερού μπορεί να φτάσει και στους -70ο βαθμούς Κελσίου. Έτσι εξηγούνται οι ροές νερού που παρατηρούνται στην επιφάνεια του Άρη, ανάλογα με τις αρειανές εποχές. Τα νέα ευρήματα προέρχονται από τις παρατηρήσεις των φασματομέτρων του διαστημικού σκάφους Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Μπορεί η προέλευση αυτού του νερού να παραμένει ακόμα θολή, αυξάνει όμως την πιθανότητα ανακάλυψης εξωγήινης μικροβιακής ζωής στον Άρη. To σίγουρο είναι το νερό θα αξιοποιηθεί από τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές στον Άρη. Βίντεο. http://physicsgg.me/2015/09/27/%ce%b7-nasa-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%ac%ce%bb%cf%85/ Η NASA πανηγυρίζει: Υγρό νερό σχηματίζει ρυάκια στον Άρη. Σε μια πολυαναμενόμενη συνέντευξη Τύπου το απόγευμα της Δευτέρας, η NASA παρουσίασε τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις για την εποχική ροή υγρού νερού στον Άρη -μια ανακάλυψη που αναπτερώνει τις ελπίδες για ανακάλυψη μικροβιακής ζωής. Μακρόστενοι σκούροι σχηματισμοί που διακρίνονται το καλοκαίρι σε αρειανές πλαγιές σχηματίζονται όντως από τη ροή αλμυρού νερού, αναφέρουν ερευνητές της NASA στην επιθεώρηση Nature Geoscience. Επικεφαλής της μελέτης, η οποία θα παρουσιαστεί και στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, είναι ο υποψήφιος διδάκτορας Λουχέντρα Όγια. Η ομάδα του είχε δημοσιεύσει ανάλογες ενδείξεις στο κορυφαίο περιοδικό Science το 2011 Μέχρι σήμερα, νερό είχε ανακαλυφθεί στον Άρη μόνο υπό μορφή πάγου στο υπέδαφος και στους πόλους. Σύμπτωση ή όχι, η NASA επιβεβαιώνει την ανακάλυψη λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της ταινίας Η Διάσωση (The Martian), με θέμα την περιπέτεια ενός αστροναύτη που καλείται να επιβιώσει μόνος στον Άρη. Πώς γίνεται όμως να υπάρχει υγρό νερό στον κόκκινο πλανήτη, δεδομένου ότι η ατμόσφαιρα είναι τόσο αραιή και η θερμοκρασία βρίσκεται συνήθως δεκάδες βαθμούς κάτω από το μηδέν; Σε αυτές τις συνθήκες, το νερό είτε μετατρέπεται ακαριαία σε πάγο είτε εξαχνώνεται -μετατρέπεται απευθείας από υγρό σε αέριο. Τρισδιάστατη απεικόνιση δίχνει μακρόστενους σκούρους σχηματισμούς στον κρατήρα Χέιλ. Πρόκειται πιθανότατα για ρυάκια σε μήκος ποδοσφαιρικού γηπέδου. Η απάντηση βρίσκεται στις πλούσιες αποθέσεις αλάτων που διέκρινε ο MRO, ένας δορυφόρος της NASA που λειτουργεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2006. Τα άλατα, εξηγούν οι ερευνητές, μειώνουν το σημείο τήξης του νερού έως και κατά 80 βαθμούς Κελσίου, επιτρέποντάς του να παραμένει στην υγρή φάση. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στη Γη, όταν το πασπάλισμα αλατιού στους δρόμους επιταχύνει το λιώσιμο του χιονιού. Το φασματόμετρο του MRO ανίχνευσε ένυδρα υπερχλωριώδη άλατα -άλατα που προσελκύουν γύρω τους μόρια νερού- μόνο στη διάρκεια του αρειανού καλοκαιριού, όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει μέχρι τους -23 βαθμούς Κελσίου. «Βρήκαμε ένυδρα άλατα μόνο όταν οι εποχικοί σχηματισμοί έφταναν στο μέγιστο, κάτι που υποδηλώνει ότι η πηγή της ενυδάτωσης είναι είτε οι ίδιες οι σκούρες λωρίδες, είτε η διαδικασία που οδηγεί το σχηματισμό τους» εξήγησε ο Όγια από τα κεντρικά γραφεία της NASA στην Ουάσινγκτον. Παραμένει βέβαια ασαφές από πού πηγάζει αυτό το εξαιρετικά αλμυρό νερό -τα άλατα είναι υγροσκοπικά και δεν αποκλείεται να «τραβούν» την υγρασία από βάθος δεκάδων μέτρων στο υπέδαφος. Εναλλακτικά, το νερό μπορεί να σχηματίζεται από τη συμπύκνωση υδρατμών στην ατμόσφαιρα. Οι νέες «ισχυρές ενδείξεις» για εποχικά ρυάκια νερού έχουν σημασία για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τους υδάτινους πόρους του πλανήτη για ύδρευση και παραγωγή καύσιμου υδρογόνου. Ταυτόχρονα, τα ευρήματα αναπτερώνουν τις ελπίδες για ανακάλυψη μικροβιακής ζωής -κάτι που, όπως επισήμαναν οι ερευνητές, θα πρέπει να διερευνηθεί με μελλοντικές αποστολές. Σήμερα, ολόκληρος ο Άρης είναι μια παγωμένη, άνυδρη έρημος, εκτεθειμένη στην φονική ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία. Ωστόσο οι τελευταίες ρομποτικές αποστολές της NASA έχουν επιβεβαιώσει ότι, πριν από περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια, ο Άρης διέθετε λίμνες και ωκεανούς. Στη Γη, όμως, η ζωή εμφανίστηκε πριν από τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, αρκετά πριν από την οριστική ερημοποίηση του Άρη. Και αυτό σημαίνει ότι παρόμοιες μικροβιακές μορφές ζωής μπορεί να είχαν προλάβει να εξελιχθούν και στον γειτονικό μας κόσμο. Όπως σχολίασε ο Τζον Γκράνσφελντ, υποδιοικητής της NASA, τα τελευταία ευρήματα «υποδεικνύουν ότι η ύπαρξη ζωής στον Άρη είναι πιθανή». Πιο σαφής εικόνα θα μπορούσε να προκύψει από τη χημική ανάλυση του αρειανού νερού. Στην φωτογραφία αυλάκια πλάτους από ένα έως δέκα μέτρα σε μια κεκλιμένη περιοχή της αρειανής κοιλάδας «Ελλάδα» http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500028900 «Φιλικό στη ζωή το νερό του Αρη» Οπως είναι ευνόητο η ανακοίνωση της NASA για την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στον Αρη έχει αναζωπυρώσει τις συζητήσεις για την ύπαρξη ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Πολλοί επιστήμονες δηλώνουν περισσότερο αισιόδοξοι για το ότι στον Αρη υπήρχε κάποτε ζωή. Κάποιοι προχωρούν ένα βήμα παραπάνω εκτιμώντας ότι είναι πιθανό κάποιες μορφές ζωής έστω και σε μικροβιακή μορφή να ζουν σήμερα στον Αρη! Ενας εξ αυτών των ειδικών είναι ο Τζο Μικάλσκι, καθηγητής γεωλογικών επιστημών ο οποίος έχει συμμετάσχει σε διάφορες έρευνες που έχουν γίνει στον Αρη. Ο Τζο Μικάλσκι εργάζεται αυτή τη στιγμή στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και είναι από εκείνους που πιστεύει ότι η παρουσία της ζωής στον Αρη είναι πλέον κάτι περισσότερο από πιθανή. «Στη Γη όπου υπάρχει νερό υπάρχει και ζωή. Τα νέα ευρήματα παρέχουν ισχυρές αποδείξεις ότι αλμυρό νερό ρέει στην επιφάνεια του Αρη. Γνωρίζουμε από τη μελέτη των εξτρεμόφιλων οργανισμών που υπάρχουν στη Γη ότι η ζωή όχι μόνο επιβιώνει αλλά ακμάζει σε συνθήκες υψηλής αλατότητας, σε συνθήκες που για τον άνθρωπο δεν είναι βιώσιμες και γενικότερα σε συνθήκες που με μια λέξη ονομάζουμε ακραίες. Είναι πιθανό να έχει δημιουργηθεί σε κάποιο από τα σημεία που υπάρχει νερό στον Αρη είτε εκεί που υπάρχει σε υγρή μορφή είτε εκεί που είναι παγωμένο κάποιο περιβάλλον φιλικό σε κάποια είδη βακτηρίων» αναφέρει ο Μικάλσκι. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=741611

Πυραυλος "Soyuz-U" με TGC "Progress M-29M" http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-27.html Ο ISS με επιτυχία αποφευγει απορρίματα. Στις 27η Σεπτεμβρίου του 2015 ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) στις 12:06 MSK πραγματοποιήσε μια επιτυχημένη διαφυγή συντριμμίων. Η επικίνδυνη σύγκλιση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στις 27 Σεπτεμβρίου στις 14:41 MSK. Η αλλαγη πτήσης του ΔΔΣ διεξηχθει με τέσσερις κινητήρες του TGK "Progress M-28Μ", ενώ το έργο τους ήταν διακόσια ενενήντα εννέα δευτερόλεπτα αυξανοντας την ταχύτητα σε 0,3 m / s. Μετά την αλλαγή της τροχιάς το μέγιστο ύψος της τροχιάς είναι 421,16 χιλιόμετρα. http://www.federalspace.ru/21742/

Η NASA ανακοινώνει μια σημαντική ανακάλυψη για τον πλανήτη Άρη. Η ανακοίνωση θα γίνει τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου στις 6:30 μ.μ. ώρα Ελλάδας και μπορείτε να την παρακολουθήσετε ΕΔΩ: Θα συμμετέχουν οι Jim Green, διευθυντής της πλανητικής επιστήμης στη NASA, Michael Meyer επικεφαλής επιστήμονας στο πρόγραμμα Mars Exploration Program της NASA, Lujendra Ojha από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Georgia , Μary Beth Wilhelm από τη NASA και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Georgia και Alfred McEwen ερευνητής στο HiRISE (High Resolution Imaging Science Experiment ) από το Πανεπιστήμιο της Arizona στο Tucson. Μπορεί κανείς να θέσει ερωτήσεις μέσω τουίτερ χρησιμοποιώντας το hashtag #AskNASA. Παρόλο που η αμερικανική διαστημική υπηρεσία δεν έκανε γνωστή καμία άλλη λεπτομέρεια, αρκετά μέσα ενημέρωσης εκτιμούν πως θα ανακοινώσει ότι εντόπισε ρυάκια νερού στην επιφάνειά του. Εκτιμήσεις οι οποίες ενισχύονται από το γεγονός ότι ένας από τους ομιλητές θα είναι ο Λουχέντρα Όχα, φοιτητής του Gorgia Tech, ο οποίος πριν από τρία χρόνια είχε βρει πιθανές ενδείξεις νερού να ρέει στον Άρη. Σε άρθρο του τότε στο περιοδικό Science, o Όχα περιέγραφε με ποιον τρόπο είχε επεξεργαστεί εικόνες του Κόκκινου Πλανήτη για να απομακρύνει σκιές και άλλες ατέλειες, διακρίνοντας στις εικόνες ίχνη που έμοιαζαν με ρυτιδώσεις και τα οποία μετακινούνταν με την πάροδο του χρόνου. Αποδίδοντας την ανακάλυψή του στην τύχη, μόνο στην πορεία συνειδητοποίησε ότι οι ρυτιδώσεις αυτές θα μπορούσαν να αντιστοιχούν σε νερό το οποίο κυλά στην επιφάνεια του πλανήτη. Από τότε, έχει αφοσιωθεί στην προσπάθεια να βρει στοιχεία που να αποδεικνύουν αυτό το σενάριο. Στο διάστημα που μεσολάβησε, ανάλογα ίχνη έχουν βρεθεί και σε άλλες περιοχές του Άρη, τα οποία μάλιστα φαίνεται πως εμφανίζονται στις θερμές περιόδους και εξαφανίζονται όταν μειωθεί η θερμοκρασία. Κάτι που θα μπορούσε να σημαίνει πως ενδεχομένως στο υπέδαφος του πλανήτη υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, ή ακόμη και ένας ωκεανός, που αναβλύζει στην επιφάνεια όταν η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή. Στην περίπτωση που η NASA όντως επαληθεύσει αύριο το παραπάνω σενάριο, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες ο Κόκκινος Πλανήτης να «φιλοξενούσε» ζωή στο παρελθόν, ή να «φιλοξενεί» ακόμη και σήμερα. Η παρουσία νερού στον Άρη έχει επιβεβαιωθεί εδώ και περίπου 40 δεκαετίες, όταν ανακαλύφθηκε πάγος στους πόλους του. Επίσης, σημάδια διάβρωσης στο ανάγλυφό του δείχνουν πως, στις πρώτες φάσεις σχηματισμού του Κόκκινου Πλανήτη, υπήρχαν ποτάμια και ωκεανοί. Ωστόσο, επειδή η βαρύτητά του είναι μικρή και η ατμόσφαιρα έχει μικρό πάχος, η πιο αποδεκτή υπόθεση μέχρι σήμερα είναι πως οι περισσότερες ποσότητες νερού «δραπέτευσαν» στο διάστημα, χωρίς να ανακυκλωθούν μέσω βροχών, όπως συμβαίνει στη Γη. Αν επιβεβαιωθεί πως δημιουργούνται ρυάκια στον Άρη, θα είναι η πρώτη φορά που θα έχει ανακαλυφθεί νερού σε υγρή μορφή σε άλλον πλανήτη. http://www.naftemporiki.gr/story/1009379/simantiki-anakoinosi-gia-ton-ari-apo-ti-nasa-ti-deutera http://physicsgg.me/2015/09/27/%ce%b7-nasa-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%ac%ce%bb%cf%85/ Ζωή στον Αρη - για ανθρώπους! Την προσεχή Πέμπτη κάνει πρεμιέρα η νέα ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντέιμον. Η ταινία τιτλοφορείται «Η διάσωση» («The Martian») και βασίζεται στο μπεστ σέλερ του Aντι Γουίρ που κυκλοφορεί στα ελληνικά με τον τίτλο «Ανθρωπος στον Αρη» από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Ηρωας του βιβλίου είναι ένας αστροναύτης, μέλος μιας αποστολής στον Αρη ο οποίος εγκαταλείπεται στον Κόκκινο Πλανήτη από τα μέλη του υπόλοιπου πληρώματος επειδή έπειτα από μια σφοδρή αμμοθύελλα θεωρούν ότι έχει πεθάνει. Το βιβλίο (και η ταινία) περιγράφουν τις προσπάθειες που καταβάλλει στον αφιλόξενο κόσμο του Αρη για να επιβιώσει. Για να τα καταφέρει ο αστροναύτης βασίζεται στον εξοπλισμό αλλά και στην επινοητικότητά του. Με δεδομένο ότι η NASA σχεδιάζει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Αρη το 2030, είναι ευνόητο ότι υπάρχει οργασμός στα εργαστήριά της για την ανάπτυξη των συστημάτων και των τεχνολογιών που απαιτεί αυτή η αποστολή. Ας ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένες από αυτές. Το σπίτι Ο ήρωας του βιβλίου περνάει πολύ χρόνο μέσα σε μια μικρή εγκατάσταση η οποία περιέχει έναν χώρο διαβίωσης, έναν χώρο εργαστηρίου και έναν χώρο όπου καλλιεργεί λαχανικά (κυρίως πατάτες) για να τρέφεται. Στο διαστημικό κέντρο Τζόνσον η NASA έχει δημιουργήσει μια τέτοια εγκατάσταση στην οποία εκπαιδεύονται αστροναύτες που πιθανώς να μετέχουν στο μέλλον σε αποστολές που θα τους κρατήσουν μακριά από τη Γη για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η εγκατάσταση αυτή ονομάζεται HERA (Human Exploration Research Analog) και προσομοιώνει τις συνθήκες σε μια μονάδα διαβίωσης σε άλλον πλανήτη. Η εγκατάσταση αποτελείται από δύο ορόφους και διαθέτει σαλόνι, κουζίνα, υπνοδωμάτια, μπάνιο, τουαλέτα, χώρους εργασίας και έναν θάλαμο αποσυμπίεσης. Στο HERA εκπαιδεύονται επίσης και αστροναύτες που θα αποτελέσουν πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS). Οι ειδικοί μελετούν τις οργανικές αλλά και ψυχικές επιπτώσεις που έχει η μακρά παραμονή ενός ανθρώπου σε μια τέτοια εγκατάσταση ενώ γίνονται και τεχνικές δοκιμές, όπως για παράδειγμα οι τηλεπικοινωνιακές δυνατότητες μιας τέτοιας μονάδας. Η διατροφή Τα πληρώματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βασίζονται στις προμήθειες που αποστέλλονται εκεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα από τη Γη. Σε μια βάση όμως στον Αρη οι αστροναύτες δεν θα μπορούν να βασίζονται σε ανάλογη παροχή βοήθειας αφού χρειάζονται πολλοί μήνες για να φτάσει ένα σκάφος από τη Γη στον Κόκκινο Πλανήτη. Θα πρέπει λοιπόν τα μέλη των αποστολών που βρίσκονται στον Αρη να φτιάχνουν μόνοι τους τουλάχιστον ένα μέρος των τροφών τους. Η δημιουργία κάποιου είδους θερμοκηπίων στην επιφάνεια του Αρη είναι από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα επιβίωσης των αστροναυτών και γενικότερα των ανθρώπων εκεί. Ιδιαίτερα αισιόδοξα σε αυτόν τον τομέα είναι τα σχετικά πειράματα που γίνονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το καλοκαίρι που μας πέρασε ολοκληρώθηκε με επιτυχία ένα εξ αυτών των πειραμάτων. Οι αστροναύτες του ISS κατάφεραν να καλλιεργήσουν ένα είδος μαρουλιού το οποίο και κατανάλωσαν τελικά οι ίδιοι. Το νερό Αν η διατροφή είναι κρίσιμο ζήτημα για την παραμονή του ανθρώπου στον Αρη, το νερό είναι φυσικά αυτό από το οποίο εξαρτώνται όλα. Οπως και στην περίπτωση της τροφής, έτσι και το νερό πρέπει οι αστροναύτες να το παράγουν οι ίδιοι. Ηδη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό λειτουργεί ένα σύστημα συλλογής και ανακύκλωσης κάθε ουσίας που μπορεί να μετατραπεί σε νερό. Οπως και στον ISS έτσι και στον Αρη τίποτε δεν θα πρέπει να πηγαίνει χαμένο, ούτε μια σταγόνα ιδρώτα, ούτε ένα δάκρυ! Οτιδήποτε μπορεί να μετασχηματιστεί σε νερό, είτε για κατανάλωση είτε για άλλες χρήσεις, πρέπει να συλλέγεται και να γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας. Στον ISS λειτουργεί το σύστημα Enviromental Control and Life Support System που συλλέγει και ανακυκλώνει οτιδήποτε μπορεί να μετατραπεί σε νερό. Η NASA αναπτύσσει νέα πιο προηγμένα συστήματα που θα μπορούν να φτιάξουν νερό από κάθε πιθανή και απίθανη πηγή του ανθρώπινου οργανισμού ή άλλους εξωτερικούς παράγοντες. Το οξυγόνο Εκτός από το νερό, ο άνθρωπος για να επιβιώσει χρειάζεται βέβαια και οξυγόνο το οποίο δεν υπάρχει στον Αρη. Οπως λοιπόν και με όλα τα προηγούμενα έτσι και το οξυγόνο θα πρέπει οι αστροναύτες να το φτιάχνουν και αυτό μόνοι τους. Στο βιβλίο το οξυγόνο στη μονάδα διαβίωσης παράγεται από ένα σύστημα μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακα σε οξυγόνο. Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό λειτουργεί το Oxygen Generation System που παράγει οξυγόνο μέσω ηλεκτρόλυσης. Τα μόρια του νερού διασπώνται στα συστατικά του, δηλαδή στα άτομα οξυγόνου και υδρογόνου. Το οξυγόνο εκλύεται στον αέρα του Σταθμού ενώ το υδρογόνο είτε απελευθερώνεται στο Διάστημα είτε διοχετεύεται στο σύστημα που παράγει νερό και ειδικότερα στο τμήμα εκείνο του συστήματος που παράγει νερό από τα υποπροϊόντα της εσωτερικής ατμόσφαιρας του Σταθμού. Η στολή Στον Αρη δεν υπάρχει οξυγόνο ενώ επίσης τις περισσότερες ώρες οι θερμοκρασίες δεν είναι απλά πολύ χαμηλές αλλά απαγορευτικές για τον άνθρωπο. Ακόμη και το καλοκαίρι οι θερμοκρασίες πέφτουν μετά τη δύση του ηλίου κάτω από τους -70 βαθμούς Κελσίου ενώ τον χειμώνα κατεβαίνουν κάτω από τους -150 βαθμούς Κελσίου! Ετσι, όταν οι αστροναύτες βρίσκονται εκτός του σκάφους ή των εγκαταστάσεων διαβίωσης θα πρέπει να φορούν στολές. Η NASA σχεδιάζει νέες προηγμένες σε εργονομία και τεχνολογία στολές που θα επιτρέπουν στους αστροναύτες να κινούνται με άνεση αλλά και τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Οι στολές αυτές θα πρέπει να αποτελούνται από υλικά που να είναι ελαφρά, εύκαμπτα αλλά και ταυτόχρονα αδιαπέραστα και μεγάλης αντοχής. Πρέπει ο αστροναύτης να μπορεί να κινείται σχετικά γρήγορα και να εκτελεί επίσης με σχετική ευκολία εργασίες (να σκύβει, να πιάνει κ.λπ.) αλλά ταυτόχρονα να είναι απόλυτα προστατευμένος από το κρύο, τον αέρα και τη σκόνη του Αρη. Ηδη οι σχεδιαστές και οι τεχνικοί της NASA έχουν δημιουργήσει δύο πρωτότυπες στολές, την Z-2 και την Prototype eXploration Suit, που κινούνται σε αυτές τις προδιαγραφές. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=740910

«Progress M-29M" http://www.energia.ru/ru/iss/iss45/progress_m-29m/photo_09-25.html Σε τροχιά τρεις στρατιωτικοί δορυφόροι της Ρωσίας. Τρεις στρατιωτικοί δορυφόροι εκτοξεύθηκαν με επιτυχία από το διαστημικό κέντρο του Πλεσέτσκ. Οι στρατιωτικοί δορυφόροι εκτοξεύθηκαν από το διαστημικό κέντρο του Πλεσέτσκ με τη βοήθεια του μεταφορικού πυραύλου Rokot νωρίς την Πέμπτη και έχουν τεθεί με επιτυχία σε τροχιά, είπε στο RIA Novosti ο εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας. «Το πρωι ο κατηγορίας Rokot πυραυλος φορέας εθεσε επιτυχώς σε τροχιά στο καθορισμένο χρονικό διάστημα τρεις ρωσικούς δορυφόρους του Υπουργείου Άμυνας», είπε ο εκπρόσωπος. Ο πύραυλος Rokot ξεκίνησε από τις εγκαταστάσεις του Πλεσέτσκ στη βορειοδυτική Ρωσία στις 01:00 ώρα Μόσχας στις 24 Σεπτεμβρίου. Το όχημα εκτόξευσης Rokot, που αναπτύχθηκε από τη ρωσικό κρατικό Κέντρο Khrunichev, είναι μια τροποποίηση του βαλλιστικού πυραύλου RS-18 (SS-19 Stiletto), ο οποίος τίθεται εκτός λειτουργίας από τις Στρατηγικές Πυραυλικές Δυνάμεις της Ρωσίας. Ο πύραυλος Rokot έχει εκτοξευθεί με επιτυχία 23 φορές από το κέντρο του Πλεσέτσκ και η πρώτη εκτόξευση έγινε την 16η Μάη 2000. http://gr.rbth.com/news/2015/09/24/se-trohia-treis-stratiotikoi-doryforoi-tis-rosias_427613