Δροσος Γεωργιος

"Прогресс М-28М" http://www.energia.ru/ru/iss/iss44/progress_m-28m/photo_06-23.html Ο δεύτερος περιβαλλοντικός δορυφόρος του Copernicus βρίσκεται με ασφάλεια σε τροχιά. Ο δορυφόρος Sentinel που ανέπτυξε η ESA - ο Sentinel-2A – εκτοξεύθηκε σήμερα, προσθέτοντας στο σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Copernicus την ικανότητα οπτικής απεικόνισης υψηλής ανάλυσης. Ο δορυφόρος βάρους 1,1 τόνου μεταφέρθηκε μέσα σε έναν πύραυλο Vega από το κοσμοδρόμιο της Ευρώπης στο Κουρού της Γαλλικής Γουϊάνας στις 1:52 GMT, στις 23 Ιουνίου (4:52 ώρα Ελλάδος, 22:52 τοπική ώρα, 22 Ιουνίου). Το πρώτο στάδιο διαχωρίστηκε 1 λεπτό 52 δευτερόλεπτα μετά την απογείωσή του, ακολουθούμενο από το δεύτερο στάδιο και το προστατευτικό κάλυμα στα 3 λεπτά και 37 δευτερόλεπτα, και 3 λεπτά και 54 δευτερόλεπτα, αντίστοιχα, και το τρίτο στάδιο στα 6 λεπτά και 32 δευτ. Μετά από μια πρώτη ανάφλεξη, 7 λεπτά και 42 δευτερόλεπτα μετά από την εκτόξευση, που ακολουθήθηκε από δύο επιπλέον αναφλέξεις, το ανώτερο στάδιο του Vega παρέδωσε τον Sentinel-2A στην Ηλιο-σύγχρονη τροχιά στόχο του. Ο δορυφόρος διαχωρίστηκε από το στάδιο στα 54 λεπτά και 43 δευτερόλεπτα κατά την πτήση. Οι συνδέσεις τηλεμετρίας και ελέγχου του προσανατολισμού εδραιώθηκαν εν συνεχεία από τους ελεγκτές στο κέντρο επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, επιτρέποντας την ενεργοποίηση των συστημάτων του Sentinel. Το ηλιακό πάνελ του δορυφόρου είχε ήδη αναπτυχθεί. Μετά από αυτή την πρώτη φάση, η οποία συνήθως διαρκεί τρεις ημέρες, οι ελεγκτές θα αρχίσουν τον έλεγχο και τη βαθμονόμηση των οργάνων ώστε να θέσουν σε λειτουργία το δορυφόρο. Η αποστολή αναμένεται να αρχίσει τις επιχειρήσεις της σε τρεις ή τέσσερις μήνες. Έξι οικογένειες των δορυφόρων Sentinel θα αποτελούν τον πυρήνα του Copernicus δικτύου περιβαλλοντικής παρακολούθησης της ΕΕ. Μια εμβληματική διαστημική πρωτοβουλία της ΕΕ, το Copernicus θα παρέχει επιχειρησιακές πληροφορίες σχετικά με την επιφάνεια του εδάφους σε όλο τον κόσμο, τους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα για την υποστήριξη χάραξης πολιτικής για το περιβάλλον και την ασφάλεια, και να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών και των φορέων παροχής υπηρεσιών. "Ο Sentinel-2 είναι ο δεύτερος δορυφόρος ενός σχηματισμού 20 δορυφόρων, οι οποίοι θα μελετούν εξονυχιστικά τον πλανήτη Γη και θα βελτιώσουν σημαντικά την ικανότητα του Copernicus να παρέχει στους Ευρωπαίους πολίτες την πληρέστερη συλλογή δεδομένων για εφαρμογές σχετικά με το περιβάλλον και την ασφάλεια που είναι διαθέσιμες οπουδήποτε στον κόσμο", σημείωσε ο Γενικός Διευθυντής της ESA Jean-Jacques Dordain. Ο Sentinel-2A θα συμπληρώσει την παντός καιρού, μέρας και νύχτας εικόνες απεικόνιση ραντάρ που παρέχεται από τον πρώτο δορυφόρου του στόλου, Sentinel-1A, που εκτοξεύτηκε την 3η Απριλίου 2014. Ο Sentinel-2Α, με την οπτική κάμερα του, αποτελεί συμπλήρωμα στις εικόνες ραντάρ από τον Sentinel-1A", δήλωσε ο Volker Liebig, Διευθυντή Προγραμμάτων Παρατήρησης της Γης της ESA. "Θα υποστηρίξει σημαντικούς τομείς προς όφελος της κοινωνίας, όπως η ασφάλεια των τροφίμων και η παρακολούθηση των δασών. "Ο συνδυασμός των ευρείων λωρίδων σάρωσης και το σύντομο χρονικό διάστημα νέας επίσκεψης θα επιτρέψει στους χρήστες να βλέπουν την αλλαγή χρήσης της γης και την ανάπτυξη της βλάστησης με πρωτοφανή ακρίβεια. "Επισκέπτοντας εκ νέου τις περιοχές, θα επιτρέψει μια νέα γενιά επιχειρησιακών προϊόντων, από χάρτες κάλυψης της γης και εντοπισμού αλλαγών, χάρτες καταστροφής και δείκτη φυλλικής επιφάνειας έως την περιεκτικότητα σε χλωροφύλλη και άλλες βιο-γεωφυσικές μεταβλητές." Τα δεδομένα θα παρέχονται σε μια δωρεάν και ανοικτή βάση. Τα πρωτογενή δεδομένα θα αναλυθούν, θα επεξεργαστούν και θα εναρμονιστούν από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς παροχής υπηρεσιών. Ο Sentinel-2Β, ο δίδυμος δορυφόρος του, έχει προγραμματιστεί για εκτόξευση στα μέσα του 2016. 14 δορυφόροι Sentinel έχουν επί του παρόντος προγραμματιστεί για να πλαισιώσουν το σχηματισμό. Επιπλέον, οι Sentinel-4 και Sentinel-5 θα μεταφέρονται ως φορτίο σε έξι μετεωρολογικούς δορυφόρους. Βίντεο. Η εκτόξευση του Sentinel-2A http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/06/Sentinel-2A_liftoff Η ανάπτυξη του ηλιακού πάνελ. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/06/Solar_array_deployment http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/O_dehuteros_perivallontikhos_doryphhoros_toy_Copernicus_vrhisketai_me_asphhaleia_se_trochiha

Πυραμίδα στον Αρη. Οι περίεργες εικόνες από το Curiosity της NASA στον Άρη έχουν ήδη δώσει αφορμή για πολλές συζητήσεις και διάφορα σενάρια. Σύμφωνα με τη Mirror, αρκετοί κάνουν λόγο για ένα περίεργο αντικείμενο, σε σχήμα πυραμίδας στον Άρη. Το αντικείμενο, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, έχει μέγεθος όσο περίπου ένα αυτοκίνητο και πολλοί πιστεύουν ότι απλά πρόκειται για πετρώματα. Κάποιοι, όμως, κάνουν λόγο για ένα «τέλειο σχήμα», που θυμίζει αρκετά τις πυραμίδες που υπάρχουν στη Γη και μπορεί να αποτελεί δείγμα κάποιου εξωγήινου πολιτισμού! Μάλιστα, υποστηρίζουν ότι μπορεί απλά να πρόκειται για την κορυφή ενός πολύ μεγαλύτερου αντικειμένου... Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που φωτογραφίες της NASA τροφοδοτούν τη φαντασία του κόσμου. Σχόλιο.Πυραμίδα βρεθηκε πρόσφατα και στην Δήμητρα. http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=20503 http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%80%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B7-%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%8C%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%BF-curiosity-rover-%CF%84%CE%B7%CF%82-nasa-%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1

Εξοπλισμός στο CERN για τη μελέτη της ύλης αμέσως μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Μία νέα μετρητική διάταξη με όνομα Θερμιδόμετρο Di-Jet συγκαταλέγεται στον εξοπλισμό που απέκτησε ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) στο CERN της Γενεύης, με σκοπό τη μελέτη της κατάστασης της ύλης αμέσως μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η διάταξη θα αξιοποιηθεί στα πλαίσια των συγκρούσεων ιόντων μολύβδου, οι οποίες γίνονται στο εσωτερικό του επιταχυντή και με τις οποίες δημιουργείται ένα μίγμα στοιχειωδών σωματίδιων σε ενεργειακές πυκνότητες ανάλογες με αυτές που επικρατούσαν όταν το σύμπαν είχε «ηλικία» μερικών χιλιοστών του δευτερολέπτου. Σε αυτές τις πυκνότητες, η ύλη διασπάται στα «συστατικά» της, δημιουργώντας έτσι πλάσμα κουάρκ γλουονίων, σε θερμοκρασία 100.000 και πλέον φορές μεγαλύτερη από αυτήν που επικρατεί στο κέντρο του ήλιου. Έτσι, με την εγκατάστασή του στον ανιχνευτή ALICE του LHC, το Θερμιδόμετρο Di-Jet θα «παρακολουθήσει» το πλάσμα καθώς αυτό διαστέλλεται και ψύχεται. Με σκοπό να παράσχει καινούριες πληροφορίες για τη φύση του σύμπαντος. Οι πυρήνες των ατόμων αποτελούνται από πρωτόνια και νετρόνια, τα οποία με τη σειρά τους συγκροτούνται από κουάρκ που συνδέονται μεταξύ τους μέσω των γλουονίων. Με τις συγκρούσεις στον επιταχυντή αίρεται ο μηχανισμός συνοχής των κουάρκ, με συνέπεια να σχηματίζεται το «βραχύβιο» πλάσμα κουάρκ γλουονίων. Σε αντίθεση με την προηγούμενη αντίστοιχη συσκευή, το Θερμιδόμετρο Di-Jet θα επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν σε όλη την έκτασή του το σχηματιζόμενο πλάσμα. Έτσι, θα τους παράσχει ένα εργαλείο για τον καλύτερο χαρακτηρισμό της ύλης που παράγεται από τις συγκρούσεις υψηλής ενέργειας και με αυτό τον τρόπο να απαντήσουν σε θεμελιώδη ερωτήματα αναφορά με τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων. Με τον LHC, οι επιστήμονες μπορούν να μελετήσουν τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις της ύλης χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, έναν ανιχνευτή βαρέων ιόντων που ονομάζεται ALICE (A Large Ion Collider Experiment). Η προσθήκη του Θερμιδόμετρου Di-Jet αυξάνει το «οπτικό πεδίο» του ανιχνευτή. Η κατασκευή της συσκευής ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014, δύο εβδομάδες νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό, ενώ η εγκατάστασή της ολοκληρώθηκε πολύ πρόσφατα. Για την προσθήκη της διάταξης, χρειάσθηκε να επανασχεδιασθεί η στήριξη του ALICE, αλλά και να αποκτήσουν άλλη διάταξη ορισμένα υποσυστήματα του ανιχνευτή. Γι’ αυτό και, εκτός από τους επιστήμονες από το πείραμα ALICE, στην εγκατάστασή του Θερμιδόμετρου συμμετείχαν επίσης ομάδες τεχνικών από τη Γαλλία, την Κίνα και την Ιαπωνία. http://www.naftemporiki.gr/story/969170/eksoplismos-sto-cern-gia-ti-meleti-tis-ulis-amesos-meta-ti-megali-ekriksi

Αυτοψία στο εργαστήριο των διαστημικών πυραύλων. Χρειάζονται χρόνια για να δημιουργήσεις έναν πύραυλο, μα λίγα δευτερόλεπτα για να εκτοξευθεί. Πρόκειται για μια συναρπαστική στιγμή, που δεν σηκώνει λάθη και παραλείψεις. «Για να φτάσεις στο διάστημα, χρειάζεσαι πολλή δύναμη. Για να υπερνικήσουμε τη βαρύτητα της Γης χρειαζόμαστε σημαντική ποσότητα ενέργειας» δήλωσε, στην κάμερα του euronews o διευθυντής εκτοξευτών της ESA, Γκάελ Γουίντερς. Η δύναμη που βάζει αστροναύτες και δορυφόρους σε τροχιά, προέρχεται από τις μηχανές πυραύλων που καίνε στερεά ή υγρά καύσιμα, ή και τα δύο στην περίπτωση του Ariane 5. Οτιδήποτε πρόκειται να απογειωθεί, περνάει πρώτα από την έδρα της εταιρείας πυραύλων «Snecma», ενός εργοστασίου που βρίσκεται στα δάση της Νορμανδίας, κοντά στην πόλη του Βέρνον. Τρεις κινητήρες πυραύλων κατασκευάζονται σε αυτό το εργοστάσιο. Το vulcain 2 προορίζεται για την κεντρική σκηνή του Ariane 5, ο μικρότερος HM7B που χρησιμοποιείται στο ανώτερο τμήμα του Ariane 5 και το νεότερο Vinci που ακόμη αναπτύσσεται. Αυτά τα ακριβά μηχανήματα πρέπει να προσαρμόζονται σε ένα περιβάλλον που συνεχώς αλλάζει. Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και οι τεχνολογικές εξελίξεις τρέχουν. Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2015/06/ESA_Euronews_It_s_rocket_science http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Aytopshia_sto_ergastherio_ton_diastemikhon_pyrahulon Συλλογή εικόνων του πλανήτη μας. Βίντεο. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%B7-%CE%B3%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CE%BD-iss-%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%85%CF%80%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1

Σέντνα. Τον Νοέμβριο του 2003 ομάδα αστρονόμων ανακάλυψαν ένα μεγάλο παγωμένο βράχο στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος, πολύ πιο μακριά από τον Πλούτωνα. Πρόκειται για ένα πλανητοειδές σώμα που ονομάστηκε Σέντνα (Sedna) από το όνομά μιας θεάς των ωκεανών και πιο συγκεκριμένα μιας θεότητας των Εσκιμώων, η οποία σύμφωνα με τον μύθο δημιούργησε τα θαλάσσια πλάσματα της Αρκτικής. Πρόκειται για το πιο παγωμένο και μακρινό γνωστό αντικείμενο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ηλιο. Η παρουσία της Σέντνα στο ηλιακό μας σύστημα πονοκεφαλιάζει τους επιστήμονες και έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες για την ύπαρξη της. Μια νέα θεωρία αναφέρει ότι η Σέντνα ανήκε σε ένα άστρο που κάποτε πέρασε από τη διαστημική μας γειτονιά με τον Ηλιο να καταφέρνει να την αρπάξει και να την τοποθετεί στην θέση που βρίσκεται σήμερα. Ο παγωμένος αυτός βράχος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 13 δισ. χλμ. από τον Ηλιο ενώ ο Πλούτωνας βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4 δισ. χλμ. από το μητρικό μας άστρο. Η Σέντνα έχει ελαφρώς μικρότερο μέγεθος από τον Πλούτωνα και το μισό μέγεθος από τη Σελήνη, η διάμετρός του εκτιμάται ότι είναι στα 3/4 αυτής του Πλούτωνα. H θερμοκρασία στη Σέντνα βρίσκεται μόνιμα χαμηλότερα από τους -240 βαθμούς Κελσίου. Η Σέντνα βρίσκεται στη ζώνη Κάιπερ, μια περιοχή στα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος με αμέτρητους μικρότερους και μεγαλύτερους παγωμένους βράχους. Θεωρείται η δεύτερη μεγάλη ζώνη αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος μετά από εκείνη που βρίσκεται ανάμεσα στον Δία και τον Αρη. Πρόκειται για σώματα που οι ειδικοί πιστεύουν ότι αποτελούν απομεινάρια από την διαδικασία σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος. Στη ζώνη Κάιπερ υπάρχουν ορισμένα σώματα όπως η Σέντνα η τροχιακή κίνηση των οποίων δεν εξηγείται με τα συμβατικά πλανητικά μοντέλα. Ετσι οι ειδικοί άρχισαν να ρίχνουν στο τραπέζι διάφορες ιδέες. Μια από αυτές ήταν ότι αυτά τα σώματα βρίσκονταν στο εσωτερικό του ηλιακού μας συστήματος αλλά το καθένα εξ αυτών μπλέχτηκε στις βαρυτικές δυνάμεις ενός πλανήτη που το… εξόρισε στη ζώνη Κάιπερ. Μπορεί για κάποια από αυτά τα σώματα η θεωρία αυτή να ταιριάζει όχι όμως και στην περίπτωση της Σέντνα. Κάποιοι επιστήμονες έριξαν στο τραπέζι μια πιο προωθημένη θεωρία σύμφωνα με την οποία η Σέλντα που βρισκόταν κάπου στο ηλιακό μας σύστημα μπλέχτηκε στις πανίσχυρες βαρυτικές δυνάμεις ενός άστρου που πέρασε κοντά από τη διαστημική μας γειτονιά πριν από περίπου τέσσερα δισ. έτη με αποτέλεσμα να καταλήξει στη ζώνη Κάιπερ έχοντας αυτή την παράξενη τροχιά. Τώρα ομάδα ερευνητών στο Αστεροσκοπείο Leiden στην Ολλανδία προχωρά σε μια ακόμη πιο προωθημένη άποψη υποστηρίζοντας ότι η Σέντα δεν ανήκε στο δικό μας σύστημα αλλά ήταν ένα από τα κοσμικά σώματα που συνόδευαν εκείνο το άστρο που πέρασε από κοντά μας. Σύμφωνα με τη θεωρία που ανέπτυξαν οι ερευνητές το άστρο κατά το πέρασμα του ήρθε σε ένα βαρυτικό μπραντεφέρ με τον Ηλιο. Το περαστικό άστρο τράβηξε κοντά του πολλά σώματα από τη ζώνη Κάιπερ αλλά το ίδιο έκανε και ο Ηλιος αντικαθιστώντας τις απώλειες από τη ζώνη Κάιπερ με σώματα που εκείνος άρπαξε από το περαστικό άστρο. Ένα από τα σώματα που άρπαξε ο Ηλιος ήταν και η Σέντνα σύμφωνα με τους ερευνητές που δημοσιεύουν τη θεωρία τους στο στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων «arXiv.org». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=715519

Διαστημικός «κυνηγός» της σκοτεινής ύλης από την Κίνα. Ένας δορυφόρος που θα αναζητήσει πληροφορίες για τη σκοτεινή ύλη στο σύμπαν, συγκαταλέγεται στα πέντε ερευνητικά πρότζεκτ τα οποία ανακοίνωσε επίσημα η Κίνα στις αρχές του μήνα. Με όνομα Dark Matter Particle Explorer (DAMPE), ο δορυφόρος αναμένεται να είναι έτοιμος μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, για να εκτοξευθεί στο διάστημα. Από εκεί, θα επιχειρήσει να εξερευνήσει τη σκοτεινή ύλη, μελετώντας τη διεύθυνση, την ενέργεια και το ηλεκτρικό φορτίο των σωματιδίων υψηλής ενέργειας από τα οποία αποτελούνται οι κοσμικές ακτίνες. Μάλιστα, θα «σαρώσει» την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία τους και θα μετρήσει την ενέργειά τους με μεγαλύτερη ακρίβεια από οποιονδήποτε άλλο δορυφόρο, όπως δήλωσε ο Τσανγκ Τζιν, επιστημονικός επικεφαλής του πρότζεκτ από το Κέντρο Μηχανικής Μικροδορυφόρων της Σαγκάης (SECM), το οποίο ανέλαβε να το υλοποιήσει. Μέχρι αυτή τη στιγμή έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο ποσοστό του εξοπλισμού του DAMPE, το οποίο έχει επίσης δοκιμασθεί με επιτυχία στο εργαστήριο. Στόχος του SECM είναι όλος αυτός ο εξοπλισμός και ο δορυφόρος να μείνουν σε λειτουργία για τρία χρόνια. Με βάση τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, η σκοτεινή ύλη αντιστοιχεί στο 90% της ύλης του σύμπαντος, αν και δεν έχει ποτέ μέχρι σήμερα ανιχνευθεί άμεσα. Αντίθετα, η παρουσία της «προδίδεται» από την αλληλεπίδρασή της με τη συμβατική ύλη. Έτσι, μεταξύ άλλων, θεωρείται η αιτία που οι επιταχυνόμενοι γαλαξίες διατηρούν τη συνοχή τους, όπως επίσης και η εξήγηση για την ταχύτητα που έχουν τα πιο απομακρυσμένα τμήματα των σπειροειδών γαλαξιών. Εκτός από το διάστημα, τα κινεζικά επιστημονικά ιδρύματα θα επιχειρήσουν να διαλευκάνουν το «μυστήριο» της σκοτεινής ύλης και στα έγκατα της Γης. Γι’ αυτό τον σκοπό, στην επαρχία Σιτσουάν ετοιμάζεται ένα από τα βαθύτερα ερευνητικά εργαστήρια στον κόσμο. Η φύση της σκοτεινής ύλης δεν μπορεί να εξηγηθεί από το Καθιερωμένο Πρότυπο, το οποίο περιγράφει τα είδη των στοιχειωδών σωματιδίων που συγκροτούν το σύμπαν και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, εκτός από τη βαρύτητα. Ορισμένοι θεωρητικοί φυσικοί υποστηρίζουν πως η απάντηση «κρύβεται» στην υπερσυμμετρία, μία θεωρία που προβλέπει για κάθε ένα γνωστό σωματίδιο έναν υπερσυμμετρικό του «εταίρο», εκτιμώντας πως το «συστατικό» της σκοτεινής ύλης είναι κάποιο από τα ελαφρύτερα υπερσυμμετρικά σωμάτια. Η αποστολή του DAMPE, πάντως, αναμένεται να δώσει περισσότερα στοιχεία και για την προέλευση των κοσμικών ακτίνων. Η Κίνα έχει επίσης στα σκαριά άλλους τρεις δορυφόρους, οι οποίοι θα εκτοξευθούν μέσα στην επόμενη διετία. Ανάμεσα σε άλλα, οι δορυφόροι θα χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση κβαντικών πειραμάτων στο διάστημα, αλλά και για τη μελέτη των μελανών οπών και των αστέρων νετρονίων. http://www.naftemporiki.gr/story/968247/diastimikos-kunigos-tis-skoteinis-ulis-apo-tin-kina

Η Γη ξαναζεί τις τελευταίες μέρες των δεινοσαύρων. Ακόμα και με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, δεν χωράει πλέον αμφιβολία ότι ο πλανήτης εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξαφάνισης ειδών, η οποία δεν έχει προηγούμενο από τότε που εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι εδώ και 65 εκατομμύρια χρόνια, προειδοποιεί ακόμα μια μελέτη. Μεταξύ των οικολόγων και των παλαιοντολόγων υπάρχει σήμερα μια γενική ομοφωνία ότι ο άνθρωπος σπρώχνει τον πλανήτη στο έκτο κύμα μαζικής εξαφάνισης ειδών. Η νέα μελέτη επιχειρεί να πείσει όσους αμφιβάλλουν για το φαινόμενο ότι δεν πρόκειται για σενάριο καταστροφολογίας που βασίζεται σε υπερβολικές εκτιμήσεις. Τα ανησυχητικά ευρήματα, τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Science Advances, «δείχνουν χωρίς σημαντικό περιθώριο αμφιβολίας ότι περνάμε σήμερα στο έκτο συμβάν μαζικής εξαφάνισης» λέει ο Πολ Έρλικ, καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Η ανάλυση της ομάδας του δείχνει ότι ο ρυθμός εξαφάνισης ειδών είναι σήμερα τουλάχιστον 100 φορές μεγαλύτερος από ό,τι θα ήταν χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση. Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς τον μέσο ρυθμό εξαφάνισης ειδών στα 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια της ιστορίας της Γης, δεδομένου ότι το μόνο που γνωρίζουμε προέρχεται από το αρχείο των απολιθωμάτων, το οποίο μπορεί να είναι αποσπασματικό. Οι συντάκτες της νέας μελέτης βασίστηκαν εσκεμμένα σε μια εκτίμηση για τον μέσο ρυθμό εξαφάνισης που αφορά τα σπονδυλωτά ζώα -τα ζώα με ραχοκοκαλιά- και υπερβαίνει κατά δύο φορές άλλες εκτιμήσεις. Η εκτίμηση προέρχεται από προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2011 στο περιοδικό Nature και έδειχνε ότι, σε κανονικές συνθήκες, περίπου δύο εξαφανίσεις ειδών συμβαίνουν ανά 10.000 είδη σπονδυλωτών ανά αιώνα. Για να υπολογίσουν τον τρέχοντα ρυθμό εξαφάνισης, οι ερευνητές αξιοποίησαν δεδομένα της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), τον οργανισμό που εκδίδει την επίσημη Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, από το 1900 έως σήμερα έχουν εξαφανιστεί σχεδόν 500 σπονδυλόζωα, συγκριτικά με τα εννέα που θα περίμενε κανείς με βάση τον μέσο όρο. Και οι απώλειες είναι συγκρίσιμες με αυτές που εκτιμώνται για τα πέντε προηγούμενα κύματα μαζικής εξαφάνισης, από τα οποία το τελευταίο ήταν αυτό που τερμάτισε το βασίλειο των δεινοσαύρων. «Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν παραδείγματα ζώων που είναι ουσιαστικά ζωντανοί νεκροί» σχολιάζει ο Δρ Έρλικ. «Θέλουμε να τονίσουμε ότι οι υπολογισμοί μας πιθανότατα υποτιμούν τη σοβαρότητα της κρίσης, αφού στόχος μας ήταν να θέσουμε ένα ρεαλιστικό κατώτατο όριο για τις επιπτώσεις του ανθρώπου στη βιοποικιλότητα» τονίζει η ομάδα του. Πράγματι, έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2014 στο Science και εξέταζε και τα αγγειόσπερμα και κωνοφόρα φυτά εκτός από τα σπονδυλόζωα κατέληγε στην εκτίμηση ότι ο σημερινός ρυθμός εξαφάνισης είναι 1.000 φορές πάνω από το κανονικό. Η νέα, πιο συντηρητική μελέτη αναγνωρίζει πάντως ότι υπάρχουν περιθώρια να ανακοπεί η επικείμενη καταστροφή, αρκεί να υπάρξουν «ταχείες και ενισχυμένες προσπάθειες για την προστασία των ήδη απειλούμενων ειδών και την ελάφρυνση των πιέσεων στους πληθυσμούς τους, και ιδιαίτερα την απώλεια βιοτόπων, την υπερεκμετάλλευση με στόχο το οικονομικό όφελος και την κλιματική αλλαγή». Σχόλιο.Αλήθεια εμείς κανουμε κατι για αυτό.Ας αναρωτηθουμε πραγματικά και να μην κλείνουμε τα ματια γιατι ολα αυτά γινονται γύρω μας!!! http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500006509

Ψηφιοποιούνται 20.000 χειρόγραφα του Grothendieck. Μια αρκετά ενδιαφέρουσα είδηση για τον κορυφαίο μαθηματικό Alexander Grothendieck, «τον καταραμένο ποιητή των μαθηματικών» όπως τον αποκαλεί η γαλλική εφημερίδα Le Monde, δημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο της ίδιας εφημερίδας. Το Πανεπιστήμιο του Montpellier ανακοίνωσε ότι πρόκειται να ψηφιοποιήσει περίπου 20.000 χειρόγραφά του, τα οποία ξεκίνησε να γράφει από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 μέχρι και τη δεκαετία του ’80. Τα χειρόγραφα αποτελούνται από μαθηματικά κείμενα, επιστολές, λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα, ορισμένα από αυτά με μυστικιστικές αποχρώσεις. Η απόφαση του γαλλικού πανεπιστημίου έχει στόχο να διαφυλάξει, με αυτή την απόφαση, το σημαντικό έργο του Grothendieck, αλλά και να επιτρέψει στην επιστημονική κοινότητα να το μελετήσει και σε αρκετές περιπτώσεις να το αποκρυπτογραφήσει. Ο σπουδαίος μαθηματικός, με τον μυθιστορηματικό βίο, που επηρέασε όσο λίγοι τη μαθηματική σκέψη με τις ρηξικέλευθες έρευνές του στην αλγεβρική γεωμετρία, πέθανε στις 13 Νοεμβρίου του 2014 σε ηλικία 86 ετών στο νοσοκομείο Saint-Girons, στην περιοχή Ariege της νοτιοδυτικής Γαλλίας. Εκεί κοντά, στο χωριό Lassere, βρισκόταν το καταφύγιό του, το μυστικό ερημητήριο που διάλεξε για να αποσυρθεί στις αρχές της δεκαετίας του ΄90. Παρά την καθολική αναγνώριση του έργου του, ο ίδιος διάλεξε, τελικά, το δρόμο του αναχωρητισμού και της απομόνωσης. Το 1966 τιμήθηκε με την ύψιστη μαθηματική διάκριση, το βραβείο Fields, το οποίο αρνήθηκε να παραλάβει, επειδή δεν ήθελε να ταξιδέψει στη Μόσχα για πολιτικούς λόγους. Ο ριζοσπαστικός τρόπος με τον οποίο υπερασπίστηκε τις πεποιθήσεις του είχε την ίδια ένταση σε όλη τη διάρκεια της ζωής του: από τα τέλη της δεκαετίας του 60 άρχισε να απομακρύνεται σταδιακά από τους κύκλους της επιστημονικής κοινότητας και από τους θεσμούς της. Παρακολουθήστε ΕΔΩ την εκδήλωση που διοργάνωσε η ομάδα ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ για τον Alexander Grothendieck την Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη. http://thalesandfriends.org/el/2015/02/16/video-tis-ekdilosis-gia-ton-alexander-gkrothentik-sto-mouseio-benaki/ http://physicsgg.me/2015/06/19/%cf%88%ce%b7%cf%86%ce%b9%ce%bf%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%bf%cf%8d%ce%bd%cf%84%ce%b1%ce%b9-20-000-%cf%87%ce%b5%ce%b9%cf%81%cf%8c%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-grothendieck/

Το CERN από το άλφα ώς το ωμέγα. «Ο Οργανισμός θα παρέχει συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών στην πυρηνική έρευνα με ένα καθαρό, επιστημονικό και θεμελιώδη χαρακτήρα καθώς και στην έρευνα και τις επεκτάσεις της που συνδέονται ουσιαστικά με την αρχική. Ο Οργανισμός δεν θα έχει καμία σχέση με εργασία για στρατιωτικές απαιτήσεις και τα αποτελέσματα της πειραματικής και θεωρητικής εργασίας θα δημοσιεύονται ή αλλιώς θα καθίστανται γενικώς διαθέσιμα». Αρθρο ΙΙ, Παράγραφος 1, ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΕΝΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ, Παρίσι 1η Ιουλίου 1953. Αυτή είναι η γέννηση του CERN, του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Σωματιδιακής Φυσικής, που αναπτύχθηκε ως το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο στον κόσμο. Το CERN, μια από τις πρώτες κοινές ευρωπαϊκές προσπάθειες ανάπτυξης της βασικής έρευνας και καινοτομίας στη πυρηνική και σωματιδιακή φυσική, ένα πρότυπο ευρωπαϊκής συνεργασίας, εκκίνησε πριν από λίγες μέρες τη λειτουργία του Μεγάλου Αδρονικού Επιταχυντή (LHC), μετά από δύο χρόνια αναβάθμισης. Γράφονται και λέγονται πολλά, το CERN μοιάζει να είναι στα χείλη όλων τα τελευταία χρόνια χάρη στα επιτεύγματά του, τι ακριβώς ξέρουμε όμως για τους σκοπούς και τους στόχους του; Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις σε «όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για το CERN», ξεκινώντας από τα βασικά και μιλώντας με κορυφαίους επιστήμονες. Σε αυτό το πρώτο μέρος του αφιερώματός μας στο CERN θα συνοψίσουμε την ιστορία, τη δομή και τον τεράστιο ρόλο που παίζει στην επιστημονική έρευνα αιχμής του 21ου αιώνα. – Τι είναι το CERN; – Ενας ζωντανός επιστημονικός οργανισμός με 21 κράτη-μέλη (μεταξύ τους και η Ελλάδα), 2.300 εργαζόμενους και 11.500 επισκέπτες επιστήμονες (πάνω από το 50% του παγκόσμιου επιστημονικού δυναμικού στον τομέα των στοιχειωδών σωματιδίων) που προέρχονται από περίπου 700 πανεπιστήμια και ινστιτούτα σε 113 χώρες σε όλο τον κόσμο, ένα μοναδικό κοινωνικο-οικονομικό φαινόμενο συνεργασίας μεταξύ ερευνητών ανεξαρτήτως φύλου, γλώσσας, θρησκείας, εθνικότητας. «Το πάθος και η αφοσίωση των ερευνητών να εκπληρώσουν τους στόχους τους και να συμμετέχουν ισότιμα με όλους τους άλλους, είναι μοναδικό φαινόμενο κοινωνικής συνεργασίας που έχει γίνει αντικείμενο μελέτης από ΟΗΕ και ΟΑΣΑ. Η προσφορά του CERN στο παγκόσμιο κοινωνικό και επιστημονικό γίγνεσθαι, αναγνωρίστηκε από τον ΟΗΕ, και το CERN προσκλήθηκε να έχει μόνιμη θέση Παρατηρητή στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ από το 2013», λέει ο Ευάγγελος Γαζής, Καθηγητής Σωματιδιακής Φυσικής του ΕΜΠ, Εθνικός Εκπρόσωπος Διασύνδεσης της Βιομηχανίας με το CERN και μέλος της Οικονομικής Επιτροπής του Συμβουλίου του CERN. – Πού εστιάζουν τα πειράματα του CERN; – Τα πειράματα του CERN εστιάζουν στη θεμελιώδη έρευνα της φυσικής για τη δομή της ύλης με συμπεράσματα που οδηγούν στη διαδικασία της δημιουργίας του σύμπαντος. Δημιουργούν συνθήκες της ύλης αντίστοιχες με εκείνες που επικρατούσαν κλάσματα του πρώτου δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Εκρηξη. Ερωτήματα όπως, από τι είναι φτιαγμένο το Σύμπαν, από πού προέρχεται η ύλη και πώς συγκρατείται για να σχηματίσει τις κοσμικές δομές που αναγνωρίζουμε σήμερα (πλανήτες, άστρα, γαλαξίες), βρίσκονται στο κέντρο των ερευνών που διεξάγονται στο CERN. Οι φυσικοί αναγνωρίζουν ότι το Καθιερωμένο Πρότυπο, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται η γενικά αποδεκτή φυσική θεωρία που συνοψίζει τις γνώσεις μας για τη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, αν και έχει επιβεβαιωθεί σε όλους τους πειραματικούς ελέγχους τα τελευταία 50 χρόνια, αφήνει αρκετά αναπάντητα ερωτήματα: γιατί στο Σύμπαν επικράτησε η ύλη αντί για την αντι-ύλη, από τι είναι φτιαγμένη η σκοτεινή ύλη και κατ’ επέκταση η σκοτεινή ενέργεια, και το «Αγιο Δισκοπότηρο» της Φυσικής, η αναζήτηση μιας ενοποιημένης περιγραφής όλων των θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων της φύσης. – Ακούμε συχνά να μιλούν για τον Επιταχυντή LHC του CERN. Τι είναι αυτό; – Μια διαδοχή επιταχυντών χρησιμοποιείται για να ενισχύσει προοδευτικά τις δέσμες πρωτονίων σε όλο και υψηλότερες ενέργειες, καταλήγοντας στον LHC που είναι η τελευταία παγκόσμια τεχνολογική κατάκτηση αυτής της αλυσίδας επιταχυντών, όπου τα πρωτόνια επιταχύνονται ως τη μοναδική ενέργεια των 6.5 TeV (1 τρισεκατομύριο Ηλεκτρονιοβόλτ) ανά δέσμη. Οι περισσότεροι από τους άλλους επιταχυντές της αλυσίδας έχουν επιπλέον τους δικούς τους πειραματικούς θαλάμους, όπου οι δέσμες σωματιδίων χρησιμοποιούνται για πειράματα σε χαμηλότερες ενέργειες. Ο επιταχυντής LHC χρησιμοποιεί μία σήραγγα περιφέρειας 27 χιλιομέτρων και μερικούς από τους ισχυρότερους δίπολους και τετράπολους μαγνήτες και κοιλότητες ραδιοσυχνοτήτων, όλα από υπεραγώγιμο υλικό (NbTi) που λειτουργούν σε θερμοκρασία -271.1 oC. Η σήραγγα βρίσκεται σε μέσο βάθος 100 μέτρων, γιατί ο φλοιός της Γης παρέχει καλή θωράκιση από την εξωτερική ακτινοβολία και δεν εμποδίζει τις τωρινές ή μελλοντικές πολιτικές δράσεις στην περιοχή (υπόγειες σήραγγες ύδρευσης, παροχής ενέργειας, συγκοινωνία μετρό κ.λπ.). Δέσμες αδρονίων (πρωτονίων ή ιόντων Μολύβδου 208Pb) ταξιδεύουν σε αντίθετες κατευθύνσεις στο εσωτερικό δύο δακτυλίων για πολλές ώρες, καλύπτοντας απόσταση μεγαλύτερη από 10 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα (αρκετή για να πάει κανείς στον πλανήτη Ποσειδώνα και να επιστρέψει), πριν οδηγηθούν σε σύγκρουση στα τέσσερα σημεία τομής των δακτυλίων όπου βρίσκονται οι ανιχνευτές των τεσσάρων μεγάλων πειραμάτων ALICE, ATLAS, CMS και LHCb. Από την αλληλεπίδραση των δεσμών του LHC στα σημεία σύγκρουσης των πειραμάτων δημιουργούνται ως και 800 εκατομμύρια συγκρούσεις σωματιδίων το δευτερόλεπτο. – Τι έχει καταφέρει έως σήμερα ο LHC; – Ο LHC χρειάστηκε περίπου 10 χρόνια για να κατασκευαστεί και να τεθεί σε λειτουργία (μαζί με τα 4 βασικά πειράματα) και θα λειτουργήσει μέχρι περίπου το 2030. Η πρώτη φάση λειτουργίας του ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2009, σημειώνοντας πολλές επιτυχίες με αποκορύφωμα την ανακοίνωση, στις 4 Ιουλίου 2012, της ανακάλυψης του μποζονίου Higgs από τα πειράματα ATLAS και CMS. Στις αρχές του 2013 ο LHC απενεργοποιήθηκε για να πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη συντήρηση και αναβάθμισή του και την 3η Ιουνίου 2015 ξεκίνησε τη δεύτερη περίοδο λειτουργίας του παρέχοντας τα πρώτα επιστημονικά δεδομένα στη σχεδόν διπλάσια ενέργεια-ρεκόρ των 13 TeV. Μελλοντικά σχέδια προβλέπουν την κατασκευή ενός γραμμικού επιταχυντή επόμενης γενιάς όπως ο επιταχυντής συγκρουόμενων ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων CLIC στον οποίο έχουν επενδυθεί περισσότερα από 20 χρόνια έρευνας και ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, ή ενός κυκλικού επιταχυντή – διάδοχου του LHC που θα φτάνει ενέργειες ώς και 100 TeV με αντίστοιχη περίμετρο 80 ή 100 χμ! Είναι φανερό ότι η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να φτάσει πια σε ενέργειες που μέχρι πρόσφατα συναντούσαμε μόνο στη Φύση. – Πώς όμως συνδέονται όσα γίνονται στο CERN με την καθημερινότητά μας; – Η τεχνολογία είναι θα έλεγε κανείς το μέσο με το οποίο η κοινωνία και η καθημερινότητά μας μπολιάζεται με την επιστήμη. Η φυσική υψηλών ενεργειών απαιτεί τεχνολογία αιχμής που δεν υπάρχει ακόμη στη βιομηχανία. «Εξήντα χρόνια μετά την ίδρυσή του, το CERN αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο παγκόσμιο διεθνή ερευνητικό οργανισμό με σπουδαία επιτεύγματα όχι μόνο στον τομέα της βασικής έρευνας αλλά και με πολλαπλά οφέλη τεχνολογικών και καινοτομικών ανακαλύψεων. Από την επιστήμη των υλικών, μέχρι τους υπολογιστές, την ιατρική, την ενέργεια και το περιβάλλον, οι τεχνολογίες αιχμής που αναπτύχθηκαν στο CERN μπήκαν για τα καλά στη ζωή μας βελτιώνοντας την καθημερινότητά μας» λέει ο καθηγ. Ε. Γαζής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανάπτυξη του Παγκόσμιου Ιστού (του γνωστού μας world wide web) που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1989 από το CERN και είναι πια αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας, αλλάζοντας για πάντα την συμπεριφορά και λειτουργία του σύγχρονου ανθρώπου και των κοινωνιών. – Ποιες μπορεί να είναι οι εφαρμογές των επιταχυντών στη ζωή μας; – Η τεχνολογία που αναπτύχθηκε για τις ανάγκες της φυσικής υψηλών ενεργειών έχει παίξει σπουδαίο ρόλο σε καινοτομίες στο πεδίο των εναλλακτικών μορφών ενέργειας όπως η ηλιακή, ή στην ασφαλέστερη παραγωγή πυρηνικής ενέργειας και τη διαχείριση των επικίνδυνων πυρηνικών αποβλήτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ενισχυτής Ενέργειας που προτάθηκε πριν από λίγα χρόνια από τον νομπελίστα ερευνητή του CERN Carlo Rubbia. Με βάση την ιδέα αυτή οργανώθηκε και λειτουργεί η συνεργασία N_TOF, στην οποία συμμετέχει το ΕΜΠ, το Παν/μιο Ιωαννίνων και το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Αλλά και οι βιομηχανικές εφαρμογές των επιταχυντών είναι πολλές: επεξεργασία προϊόντων, αποστείρωση ιατρικού εξοπλισμού και τροφών, κατασκευή ημιαγωγών των ηλεκτρονικών υπολογιστών, μικροηλεκτρονική, βελτίωση της αντοχής βιομηχανικών προϊόντων, έλεγχος και εντοπισμός φθορών κινητήρων, έλεγχος λαθρεμπορίου σε λιμάνια και αεροδρόμια. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 30.000 και πλέον επιταχυντές που λειτουργούν παγκοσμίως μόνον οι 200 αφορούν τη βασική έρευνα, ενώ οι υπόλοιποι χρησιμοποιούνται σε ποικίλες (βιομηχανικές και ιατρικές) εφαρμογές. – Υπάρχει κάποιος συσχετισμός του CERN με την ιατρική; – Οι ανιχνευτές ακριβείας, οι επιταχυντές και οι τεχνολογίες δεσμών βρίσκουν σπουδαίες ιατρικές (διαγνωστικές και θεραπευτικές) εφαρμογές: ιατρική απεικόνιση (τομογραφία SPECT, PET, MRI), αναίμακτη θεραπεία καρκίνου με αδρόνια (περισσότεροι από 60.000 ασθενείς έχουν θεραπευθεί παγκοσμίως), ιατρικά ραδιο-ισότοπα για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, βραχυθεραπεία καρκίνου. Πάνω από το 50% των επιταχυντών που λειτουργούν παγκοσμίως χρησιμοποιούνται στην ιατρική. Οι ιατρικές εφαρμογές, περισσότερο ίσως από τους υπόλοιπους τομείς, είναι η επιτομή της συνεργασίας μεταξύ επιστημονικών πεδίων και ερευνητών από πολύ διαφορετικούς κλάδους (φυσικοί, γιατροί, ραδιοβιολόγοι, μηχανικοί, προγραμματιστές, βιομηχανικός κόσμος) αποδεικνύοντας ότι βασική και εφαρμοσμένη επιστήμη μπορούν να συμβαδίζουν προωθώντας η μια την άλλη σε νέες καινοτόμες τεχνολογίες με πολλαπλά οφέλη για την ανθρωπότητα. Eίναι ασφαλή τα πειράματα; «Συγκρούσεις τόσο μεγάλης ενέργειας μπορεί να καταστρέψουν τον πλανήτη μας»: Ολα αυτά τα φαινόμενα του μικρόκοσμου, αφορούν αλληλεπιδράσεις σωματιδίων με απειροελάχιστες μάζες, των οποίων οι τεράστιες ενέργειες δεν απειλούν τον άνθρωπο και τη γη. Η πολύ πιο επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία που διαπερνάει το Σύμπαν, βομβαρδίζει καθημερινά τον πλανήτη μας χωρίς να έχει οδηγήσει σε καταστροφή. «Τα πειράματα στον LHC μπορεί να δημιουργήσουν επικίνδυνα σωματίδια, τα λεγόμενα strangelets, που θα αποσταθεροποιήσουν τους πυρήνες της κανονικής ύλης μετατρέποντάς τους σε μια περίεργη μορφή ύλης που αποτελείται από έναν ασυνήθιστο συνδυασμό κουάρκ»: Η υπόθεση αυτή οφείλεται σε μία θεωρία που δεν έχει επαληθευτεί πειραματικά, ούτε προβλέπεται από το Καθιερωμένο Πρότυπο. Η δημιουργία strangelets στις υψηλές ενέργειες που επικρατούν στον LHC είναι απίθανη, εξάλλου για να διατηρηθούν θα χρειάζονταν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Είναι πιο πιθανό να δημιουργηθεί πάγος σε νερό που βράζει παρά strangelets στον LHC. «Τα πειράματα του CERN μπορεί να δημιουργήσουν μικροσκοπικές μαύρες τρύπες που θα καταπιούν τον πλανήτη μας»: Αυτό το σενάριο «έπαιξε» πάρα πολύ το 2009 για να μην αρχίσει η λειτουργία του LHC, αλλά έξι χρόνια μετά την ακίνδυνη λειτουργία του LHC σταμάτησε να ακούγεται. Οι υποτιθέμενες μαύρες τρύπες, αν ποτέ δημιουργηθούν, θα είναι ακίνδυνες, αφού θα συρρικνωθούν και θα εξατμισθούν στιγμιαία λόγω της ακτινοβολίας Hawking που εκπέμπουν. Λειτουργεί στους -271.1 oC • Τα πρωτόνια που επιταχύνονται στον LHC προέρχονται από απλή φιάλη με συνηθισμένο υδρογόνο, όπου 2 νανογραμμάρια αρκούν για μια ημέρα δουλειάς στον LHC. Για να επιταχυνθούν όλα τα πρωτόνια που προέρχονται από 1 γραμμάριο υδρογόνου θα χρειάζονταν 1 εκατ. χρόνια λειτουργίας του LHC. • Κάθε μία από τις 6.000-9.000 υπεραγώγιμες ίνες κράματος Νιοβίου-Τιτανίου στο καλώδιο των μαγνητών του LHC έχει πάχος 0,007 χιλιοστά, περίπου 10 φορές λεπτότερο από μια ανθρώπινη τρίχα. Εάν προσθέσουμε όλες τις ίνες μαζί, το μήκος τους αντιστοιχεί σε 6 ταξίδια μετ’ επιστροφής στον Ηλιο και 150 ταξίδια στη Σελήνη. • Το κεντρικό τμήμα του LHC είναι το μεγαλύτερο ψυγείο του Σύμπαντος, λειτουργεί σε θερμοκρασία -271.1 βαθμών Κελσίου, ψυχρότερο και από το μακρινό Διάστημα. Στο εσωτερικό των αγωγών που μεταφέρουν τις δέσμες επικρατεί υπερυψηλό κενό, με πίεση 10 φορές μικρότερη εκείνης που επικρατεί στη Σελήνη. Τα πρωτόνια που επιταχύνονται στον LHC στην υψηλότερη ενέργεια, ταξιδεύουν με ταχύτητα 0.999999991 εκείνης του φωτός, διατρέχοντας τον δακτύλιο περιμέτρου 27 χλμ. 11.000 φορές το δευτερόλεπτο. • Το CERN εκτός από επιταχυντές διαθέτει και έναν επιβραδυντή αντιπρωτονίων που δίνει στους ερευνητές τη δυνατότητα να κάνουν πειράματα για να μελετήσουν τις ιδιότητες και τη συμπεριφορά της αντιύλης. • Τα δεδομένα που συλλέγονται από κάθε μεγάλο πείραμα του LHC στη διάρκεια ενός έτους γεμίζουν 100.000 DVD διπλής επίστρωσης, που αν μπουν σε μια στοίβα θα ξεπεράσουν την υψηλότερη κορυφή της Ευρώπης, το Λευκό Ορος (4.810 μέτρα). – Πόση ενέργεια καταναλώνει ο LHC; – Ο LHC καταναλώνει περίπου 120 MW (230 MW για όλο το CERN) και αντιστοιχεί λίγο-πολύ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας όλων των νοικοκυριών στο καντόνι της Γενεύης. Υποθέτοντας ένα μέσο όρο 270 εργάσιμων ημερών του επιταχυντή, η εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση ενέργειας είναι περίπου 800.000 MWh, ανεβάζοντας το συνολικό ετήσιο κόστος για τη λειτουργία του LHC στα 19 εκατομμύρια ευρώ. «Το κόστος λειτουργίας για 10 χρόνια του LHC ισοδυναμεί με τα έξοδα 3 ημερών ενός τοπικού πολέμου (π.χ. Ιράκ), ενώ αν προσθέσουμε και το κόστος κατασκευής του (περίπου 6 δισ. ευρώ), ισοδυναμεί με το κόστος ενός αεροπλανοφόρου» (Καθηγητής ΕΜΠ Νίκος Τράκας). http://physicsgg.me/2015/06/21/%cf%84%ce%bf-cern-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%ce%ac%ce%bb%cf%86%ce%b1-%cf%8e%cf%82-%cf%84%ce%bf-%cf%89%ce%bc%ce%ad%ce%b3%ce%b1/

Δημητρα-Πυραμίδα! Νέα ευρήματα έρχονται να περιπλέξουν ακόμη περισσότερο την υπόθεση του μικροπλανήτη Δήμητρα (Ceres) ο οποίος κινείται μεταξύ των τροχιών του πλανήτη Άρη και του Δία. Μετά τα περίεργα φώτα στην επιφάνειά του τώρα το διαστημόπλοιο της NASA που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από την Δήμητρα σε απόσταση 4 300 χλμ. περίπου έκανε λήψη εικόνων στις οποίες εικονίζεται μια πυραμοειδής κατασκευή στην επιφάνεια του μικροπλανήτη. Σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις των εικόνων που έστειλε το Dawn οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το όρος αυτό έχει μέγεθος παρόμοιο με το Λευκό Όρος των Αλπεων, έχει δηλαδή ύψος περίπου πέντε χιλιάδων μέτρων. Το όρος αυτό βρίσκεται σε μια μεγάλη επίπεδη περιοχή για αυτό και ξεπροβάλει με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τρόπο. Οι εικόνες της μυστήριας αυτής προεξοχής ελήφθησαν στις 6 Ιουνίου και δημοσιοποιήθηκαν στις 16 Ιουνίου. Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει κάποια εξήγηση για την συγκεκριμένη εδαφική προεξοχή στη Δήμητρα και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά. Το Dawn βρίσκεται αυτό το διάστημα σε ύψος περίπου 4 χιλιάδων χλμ. από την επιφάνεια της Δήμητρας, Το Δεκέμβριο όμως θα βρεθεί σε απόσταση μόλις 360 χλμ. από την επιφάνεια του πλανήτη νάνου. Βίντεο. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%84%CE%B9-%CE%BA%CF%81%CF%8D%CE%B2%CE%B5%CE%B9-%CE%B7-%CE%B4%CE%AE%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%86%CE%B8%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CF%80%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CF%8D%CF%88%CE%BF%CF%85%CF%82-4500-%CE%BC%CE%AD%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BD

Προγραμματισμένη διόρθωση της τροχιάς του ΔΔΣ. Σύμφωνα με το πρόγραμμα βαλλιστικης υποστήριξης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), στις 18 Ιουνίου 2015, εγινε διόρθωση τροχιας για την πτήση του "Soyuz TMA-17M». Κινητήρες του TGK "Progress M-26M" στις 13:59 εργάστηκαν για 248 δευτερόλεπτα. Ως αποτέλεσμα του ελιγμού το μέσο ύψος του σταθμού πτήσης αυξήθηκε κατά 0,8 km. http://www.federalspace.ru/21542/ Συνεργασία Ρωσίας με το κέντρο επιστήμης και τεχνολογίας της Σαουδικής Αραβίας. Στις 18η του Ιουνίου στο SPIEF-2015, ο επικεφαλής της Roscosmos, Igor Komarov, και Πρόεδρος του Κέντρου Επιστήμης και Τεχνολογίας Βασιλιάς Αμπντούλ-Αζίζ (KACST) πρίγκιπας Τουρκί Saud bin Mohammed Al Saud (Σαουδική Αραβία) υπέγραψαν δήλωση προθέσεων στο πεδίο της εξερεύνησης και χρήσης του διαστήματος για ειρηνικούς σκοπούς. Η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται για τη συμμετοχή της Ρωσίας στο να τεθούν τα θεμέλια του Βασιλείου της διαστημικής βιομηχανίας και τη δημιουργία ενός εθνικού διαστημικού προγράμματος. Roskosmos και KACST θα αναπτύξει τη διμερή συνεργασία για την εφαρμογή της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας και χρήσης του διαστήματος. Οι εταίροι σχεδιάζουν κοινά σχέδια στον τομέα των επανδρωμένων και μη επανδρωμένων διαστημικών προγραμμάτων στην προετοιμασία των αστροναυτών στις υπηρεσίες εκτόξευσης στην ανάπτυξη των συστημάτων δορυφορικής πλοήγησης. Η Ρωσία πραγματοποιεί εκτοξεύσεις διαστημοπλοίων (SC) του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας από το 2000: 2000 - 2004: Τέθηκαν επιτυχώς σε τροχία έξι δορυφόροι στο πλαίσιο του προγράμματος του Δνείπερου. Νοέμβριος 2006: Χρησιμοποιώντας Proton ξεκίνησε με επιτυχία το διαστημόπλοιο «Arabsat-4Β». Απρίλιος 2007: εφαρμοστηκε με επιτυχία η ταυτόχρονη εκτόξευση έξι Σαουδικών δορυφόρων στο πλαίσιο του προγράμματος του Δνείπερου. Ιούνιος 2010: με τη βοήθεια ενός πυραύλου Proton-M ξεκινήσε με επιτυχία ο δορυφόρος "Arabsat-5B». Ιούνιος 2014: ξεκίνησε με επιτυχία το διαστημόπλοιο «Saudisat-4" σχετικά με το πρόγραμμα του Δνείπερου. http://www.federalspace.ru/21543/ Τα θλιβερά απομεινάρια του σοβιετικού διαστημικού λεωφορείου. H Σοβιετική Ένωση, και αργότερα η Ρωσία, αφιέρωσαν 20 χρόνια και δισεκατομμύρια ρούβλια στην ανάπτυξη του Buran, ενός σκάφους που θα ανταγωνιζόταν τα αμερικανικά διαστημικά λεωφορεία. Δύο και πλέον δεκαετίες μετά, ένας ρώσος φωτογράφος κατάφερε να τρυπώσει σε ένα εγκαταλειμμένο στέγαστρο γεμάτο μνήμες και ερείπια. Το πρόγραμμα Buran (Χιονοθύελλα) εγκαινιάστηκε το 1974 και τερματίστηκε το 1993, δύο χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, λόγω έλλειψης κονδυλίων και πολιτικής αναταραχής. H εμφάνιση των σοβιετικών λεωφορείων θυμίζει έντονα τα αντίστοιχα αμερικανικά σκάφη, οι ομοιότητες όμως είναι επιφανειακές -μεταξύ άλλων, τα Buran δεν ήταν σχεδιασμένα να χρησιμοποιούν τους κινητήρες τους κατά την εκτόξευση, και βασίζονταν στους κινητήρες του γιγάντιου πυραύλου Energia που μετέφεραν τα σκάφη. Ένα από τα τρία σκάφη Buran που κατασκευάστηκαν πραγματοποίησε μια μη επανδρωμένη δοκιμαστική πτήση το 1988. Δεν ξαναπέταξε ποτέ και καταστράφηκε το 2002 όταν κατέρρευσε ένα στέγαστρο στο Μπαϊκονούρ, το κοσμοδρόμιο που νοικιάζει η Ρωσία στο Καζακστάν. Ο ρώσος φωτογράφος Ραλφ Μίρεμπς παρουσιάζει τώρα φωτογραφίες δύο άλλων Buran που παραμένουν εγκαταλειμμένα στο Μπαϊκονούρ. http://ralphmirebs.livejournal.com/219949.html Το γιγάντιο στέγαστρο είχε κατασκευαστεί για τη συναρμολόγηση πυραύλων και για τη σύνδεση των Buran στους εξωτερικούς πυραύλους Energia. Ένα από τα διαστημικά λεωφορεία που σαπίζουν στο στέγαστρο είναι το OK-1K2, γνωστό και με το παρατσούκλι Πτίτσκα («Πουλάκι»), το οποίο ήταν σχεδόν έτοιμο για εκτόξευση το 1992. Το δεύτερο είναι το ΟΚ-Μ, ένα στατικό μοντέλο πλήρους κλίμακας για επίγειες δοκιμές. Το φωτορεπορτάζ του Μίρεμπς είναι ίσως το πιο θλιβερό στα χρονικά της διαστημικής εξερεύνησης. Το θετικό είναι ότι τουλάχιστον τα δύο Buran σώθηκαν και εκτίθενται σήμερα σε καλή κατάσταση. Το ένα βρίσκεται στο Ραμενσκόγιε της Ρωσίας και το δεύτερο είναι το μοντέλο για αεροδυναμικές δοκιμές που μεταφέρθηκε στη Γερμανία το 2008. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500005955 Διαστημικός Big Brother! Μια νέα εντυπωσιακή αλλά και με… γκρίζες αποχρώσεις υπηρεσία θα κάνει εκκίνηση τον Ιούλιο, όπως έκανε γνωστό η καναδέζικη εταιρεία UrtheCast που βρίσκεται πίσω από τη λειτουργία της. Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) έχουν ήδη τοποθετηθεί ειδικές κάμερες παρατήρησης και βιντεοσκόπησης της Γης που παρέχουν βίντεο υψηλής ευκρίνειας. Οι χρήστες της υπηρεσίας, ιδιωτικές εταιρείες ή ακόμη και μεμονωμένοι χρήστες θα μπορούν όχι απλά να έχουν πρόσβαση στο τι καταγράφουν οι κάμερες αλλά και να τις ελέγχουν! Οι κάμερες έχουν τη δυνατότητα να ζουμάρουν σε οποιοδήποτε σημείο και να δείχνουν με μεγάλη ευκρίνεια τι υπάρχει εκεί. Θα μπορεί έτσι κάποιος να δει τι συμβαίνει στους δρόμους (π.χ την κίνηση των αυτοκινήτων ή τη συγκέντρωση κάποιου πλήθους) ή πού βρίσκεται για παράδειγμα, ένα κοπάδι ζώων. Μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορούν να ελέγχουν τις εγκαταστάσεις τους ενώ δημόσιες υπηρεσίες θα μπορούν να παρακολουθούν την κίνηση στους δρόμους ή την εξέλιξη μιας πυρκαγιάς. Περιβαλλοντικές οργανώσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτή την υπηρεσία για να παρακολουθούν ζώα που απειλούνται με εξαφάνιση. Ανάλογη υπηρεσία θα προσφέρει και η αμερικανική εταιρεία Skybox Imaging η οποία όμως χρησιμοποιεί δικούς της δορυφόρους οι οποίοι με τις κάμερες τους βιντεοσκοπούν τη Γη. Η Skybox Imaging σχεδιάζει να θέσει σε τροχιά 24 παρόμοιους δορυφόρους μέχρι το 2017, ώστε με το σμήνος της να βιντεοσκοπεί οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη αρκετές φορές ανά 24ωρο. Προς αποφυγή κακόβουλων προθέσεων και σκέψεων οι δύο εταιρείες έχουν ανακοινώσει ότι οι κάμερές τους δεν θα μπορούν να δουν λεπτομέρειες σε απόσταση μικρότερη από ένα μέτρο στην καλύτερη περίπτωση. Οπως επισημαίνουν οι δύο επιχειρήσεις, στα βίντεο δεν θα διακρίνονται τόσο λεπτομερή χαρακτηριστικά ώστε να μπορούν να προκύψουν θέματα παραβίασης του ιδιωτικού απορρήτου – όπως τα πρόσωπα των περαστικών, οι μάρκες των αυτοκινήτων ή ακόμη και οι πινακίδες τους. Ακόμη και έτσι όμως υπάρχουν ζητήματα παραβιάσεων αφού θα μπορεί για παράδειγμα, μια εταιρεία να παρακολουθεί τι συμβαίνει στις εγκαταστάσεις μιας ανταγωνίστριας κ.ο.κ http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=714462

Η Αφροδίτη… βρυχάται. Η Αφροδίτη, ο κοντινότερος πλανήτης στη Γη, κατά πάσα πιθανότητα είναι ακόμη ενεργή ηφαιστειακά, σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία. Η Αφροδίτη είναι καλυμμένη από ένα πυκνό νέφος, με συνέπεια οι αστρονόμοι να δυσκολεύονται να κάνουν άμεσες παρατηρήσεις και έτσι να βασίζουν τα δεδομένα τους κυρίως σε στοιχεία από ραντάρ και άλλα μήκη κύματος πέρα από το ορατό φως. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν ενδείξεις για ροές λάβας στην επιφάνεια του πλανήτη. Τώρα, οι επιστήμονες έχουν σαφέστερες από ποτέ ενδείξεις ότι υπάρχουν μέχρι σήμερα ενεργά ηφαίστεια στην Αφροδίτη, καθώς εντόπισαν ορισμένα καυτά σημεία, όπου παρατηρούνται μεγάλες αλλαγές θερμοκρασίας σε διάστημα λίγων μόνο ημερών. Εκτιμάται ότι οι θερμοκρασιακές μεταβολές οφείλονται στη συνεχιζόμενη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η ανάλυση των στοιχείων από το σκάφος Venus Express του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), στο υπέρυθρο μήκος κύματος που μπορεί να διαπεράσει το νέφος πάνω από την επιφάνεια, δείχνει ότι αυτά τα εφήμερα καυτά σημεία καλύπτουν έκταση από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο έως 200 χλμ., με την θερμοκρασία τους περιοδικά να ξεπερνά τους 825 βαθμούς Κελσίου, πολύ πάνω από τον μέσο όρο των 480 βαθμών για τον πλανήτη. Όταν η λάβα (εφόσον όντως πρόκειται για λάβα) κρυώνει κάπως, τότε η θερμοκρασία επανέρχεται στα συνήθη επίπεδα. Η σχετική διεθνής μελέτη, με επικεφαλής τον Ε.Β.Σαλίγκιν του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ της Γερμανίας, παρουσιάσθηκε στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=714727

Cryobots: Ρομποτικοί εξερευνητές για τα παγωμένα φεγγάρια του Ηλιακού Συστήματος. Η Ευρώπη, ο δορυφόρος του Δία, καθώς και άλλα παρεμφερή παγωμένα φεγγάρια, αποτελούν προορισμούς εξαιρετικά υψηλού ενδιαφέροντος, τόσο για τη NASA, όσο και για τις άλλες διαστημικές υπηρεσίες του κόσμου, καθώς θεωρείται πιθανόν να φιλοξενούν ζωή. Ωστόσο, τα δεδομένα είναι διαφορετικά σε σχέση με αυτά (τα λίγα) που γνωρίζουμε σήμερα για αποστολές σε άλλους κόσμους, και ως εκ τούτου είναι σε εξέλιξη η τεχνολογική έρευνα για μέσα που θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις τέτοιων αποστολών. Σε αυτό το πλαίσιο, στον προϋπολογισμό της NASA για το 2016 περιλαμβάνονται 30 εκατ. δολάρια για την ανάπτυξη του Europa Clipper concept, για την αναζήτηση ιχνών ζωής. Ωστόσο, δεν θα φέρει μαζί του σκάφος προσεδάφισης, οπότε και η επόμενη αποστολή (αυτή του Europa Clipper αναμένεται κατά το 2025) θα είναι πιο εξερευνητικού χαρακτήρα, καθώς θα πρέπει να τρυπήσει τον πάγο και να κινηθεί από κάτω του. Κι εδώ υπεισέρχονται τα αποκαλούμενα «cryobots», που θα μπορούν να ανοίξουν τούνελ μήκους 20 με 30 χιλιομέτρων στον πάγο, διατηρώντας την επικοινωνία με την επιφάνεια παράλληλα και αντέχοντας τις τεράστιες πιέσεις κάτω από τον πάγο. Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του space.com, σε αυτό το πλαίσιο κινείται η δουλειά του Μπιλ Στόουν και της εταιρείας του, Stone Aerospace, δοκιμάζοντας το πλέον ανεπτυγμένο cryobot στον κόσμο, με την ονομασία VALKYRIE (Βαλκυρία)- Very deep Autonomous Laser-powered Kilowatt-class Yo-yoing Robotic Ice Explorer- με την χρηματοδότηση του προγράμματος ASTEP της NASA. H «Βαλκυρία» χρησιμοποιεί λέιζερ και άλλες προηγμένες μεθόδους για να ανοίξει δρόμο στον πάγο- όπως αναφέρει ο ίδιος ο Στόουν, το ρομπότ αυτό λειτουργεί. Το 2003 η εταιρεία έλαβε χρηματοδότηση από τη NASA για το DEPTHX (Deep Phreatic Thermal eXplorer), ένα αυτόνομο ρομπότ για την εξερεύνηση των βυθών, με το βλέμμα κάποια στιγμή προς την εξερεύνηση της Ευρώπης. Το VALKYRIE αποτελεί εξέλιξη του ρομπότ εκείνου, με τη δυνατότητα να αφήνει την πηγή ενέργειάς του στην επιφάνεια και να μεταδίδει την ενέργεια μέσω λέιζερ, περνώντας από μία οπτική ίνα πλάτους μερικών microns. Επί της παρούσης, το VALKYRIE διαθέτει ένα λέιζερ μόλις των 5 kilowatt, ωστόσο για τα δεδομένα του παγωμένου δορυφόρου του Δία απαιτούνται ανάμεσα σε 250 kilowatts και ένα megawatt. To cryobot χρησιμοποιεί την ενέργεια του λέιζερ για να θερμαίνει νερό, λιώνοντας τον πάγο μπροστά, ενώ το νερό από πίσω παγώνει πάλι γύρω από την ίνα, επιτρέποντας διατήρηση της ροής ενέργειας και δεδομένων. Το 2014 κατάφερε να κατεβεί σε βάθος 31 μέτρων στον παγετώνα Ματανούσκα, αλλά κατά τον Στόουν οι δυνατότητές του είναι πολύ μεγαλύτερες. Πέρα από τη διάτρηση του πάγου, υπάρχει και το θέμα της κίνησης στον παγωμένο ωκεανό: εκεί την αποστολή θα αναλάβει το DEPTHX και ένα νέο αυτόνομο υποβρύχιο ρομπότ, το ΑRTEMIS (Autonomous Rover/ airborne – radar Transects of the Environment Beneath the McMurdo Ice Shelf), που θα είναι σε θέση να λειτουργεί ως «μητρικό σκάφος» αποστέλλοντας μικρότερα drones σε περιοχές ενδιαφέροντος. http://www.naftemporiki.gr/story/967678/cryobots-rompotikoi-eksereunites-gia-ta-pagomena-feggaria-tou-iliakou-sustimatos

Το νέφος σκόνης που περιβάλλει τη Σελήνη. Η Σελήνη περιβάλλεται από ένα μόνιμο νέφος σκόνης, το οποίο πιθανότατα προκαλείται από τα σωματίδια που έχουν εκτιναχθεί μετά από τις συχνές προσκρούσεις σωματιδίων κομητών στην επιφάνεια της Σελήνης. Κάθε σωματίδιο κομήτη που πέφτει με μεγάλη ταχύτητα στη σεληνιακή επιφάνεια, σηκώνει ψηλά χιλιάδες άλλα μικρότερα σωματίδια της ίδιας της επιφάνειας. Αυτό ανακάλυψαν Αμερικανοί επιστήμονες, οι οποίοι ανέλυσαν στοιχεία που συνέλεξε το διαστημικό σκάφος LADEE, που βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον δορυφόρο της Γης. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή φυσικής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο Μιχάλι Χοράνιι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», διευκρίνισαν ότι το εν λόγω νέφος είναι διαφορετικό από εκείνο που πιθανότατα παρατήρησαν οι αστροναύτες των διαστημικών αποστολών «Απόλλων» 15 και 17. Το νέφος που τώρα ανακαλύφθηκε, περιέχει μεγαλύτερα σωματίδια και είναι πιο αραιό από εκείνο που είχε παλαιότερα εντοπισθεί και προερχόταν μάλλον από λεπτότερη σκόνη της σεληνιακής επιφάνειας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι παρόμοια νέφη, προκαλούμενα από πτώσεις κομητών και αστεροειδών, μπορεί να τυλίγουν και άλλους δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι όταν υπάρχουν «βροχές» διαττόντων αστέρων («πεφταστέρια») στη Γη, τότε το ίδιο φαινόμενο επηρεάζει και τη Σελήνη, καθώς αυτά τα ρεύματα διαπλανητικής σκόνης, που αποτελούν απομεινάρια από ουρές κομητών, «βομβαρδίζουν» και το φεγγάρι, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο έντονο το νέφος των σωματιδίων γύρω της. http://physicsgg.me/2015/06/18/%cf%84%ce%bf-%ce%bd%ce%ad%cf%86%ce%bf%cf%82-%cf%83%ce%ba%cf%8c%ce%bd%ce%b7%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%85-%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%b2%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%b7-%cf%83%ce%b5%ce%bb%ce%ae/

Αρχαίος γαλαξίας αποκαλύπτει έναν χαμένο κρίκο της αστρικής δημιουργίας. Αστρονόμοι ανακοίνωσαν την Τετάρτη πως, σε έναν γαλαξία πολύ μεγάλης ηλικίας, ανακάλυψαν σώματα από την εξαφανισμένη «γενιά» των τεράστιων αστέρων που φώτισαν για πρώτη φορά το σύμπαν. Πριν χαθούν για πάντα, αυτοί οι αστέρες ξεκίνησαν επίσης τη δημιουργία των χημικών στοιχείων που ήταν απαραίτητα για τη δημιουργία των πλανητών και της ζωής. Αν και τα νεότερα άστρα όπως ο Ήλιος μας περιέχουν ποσότητες και από βαριά χημικά στοιχεία, γνωστά ως μέταλλα, στην απαρχή του σύμπαντος η διαθέσιμη αστρική «πρώτη ύλη» ήταν μόνο υδρογόνο, ήλιο και ίχνη λιθίου. Οι υπολογισμοί δείχνουν επίσης ότι αυτά τα άστρα των πρώτων γενιών ήταν εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές μεγαλύτερα από τον Ήλιο μας και πως «πέθαναν» πολύ γρήγορα, μόλις 200 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η ανακάλυψη έγινε από αστρονόμους της Λισαβόνας, με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Σόμπραλ, και το Παρατηρητήριο Λάιντεν στην Ολλανδία. Όπως περιγράφουν σε άρθρο τους στο περιοδικό The Astrophysical Journal, τα άστρα εντοπίσθηκαν στον γαλαξία CR7, που επίσης βρέθηκε πρόσφατα και ο οποίος δημιουργήθηκε όταν το σύμπαν είχε ηλικία μόλις 800 εκατομμυρίων ετών. Το φως από τον γαλαξία χρειάσθηκε 12,9 εκατομμύρια χρόνια για να φθάσει στη Γη. Για την έρευνά τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο στη Χιλή, το Παρατηρητήριο Κεκ στη Χαβάη, αλλά και άλλα επίγεια τηλεσκόπια, ώστε να «σαρώσουν» το διάστημα και να εντοπίσουν γαλαξίες με νέφη σχεδόν αποκλειστικά από υδρογόνο, δηλαδή τη σύσταση που είχε το «νεαρό» σύμπαν. Οι σύγχρονοι αστέρες όπως ο Ήλιος μας, οι οποίοι έχουν μεγάλες ποσότητες στοιχείων βαρύτερων από το ήλιο, ανήκουν στον Πληθυσμό Ι. Συνήθως βρίσκονται στις σπείρες των γαλαξιών, όπως στην περίπτωση του Γαλαξία μας. Στην πορεία βρέθηκαν άστρα με μεγαλύτερη ηλικία και με λιγότερα μέταλλα, τα οποία συγκαταλέγονται στον Πληθυσμό ΙΙ. Με τη διατύπωση της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι οι πρώτοι αστέρες που σχηματίσθηκαν δεν θα πρέπει να έχουν καθόλου μέταλλα, κατατάσσοντάς τους στον Πληθυσμό ΙΙΙ. Σύμφωνα με το άρθρο στο The Astrophysical Journal, πιθανότατα στον CR7 υπάρχουν και άστρα από τους Πληθυσμούς ΙΙ και ΙΙΙ. Ενώ το διαστρικό νέφος δεν περιέχει καθόλου μέταλλα, με βάση τα φασματοσκοπικά δεδομένα, η ακτινοβολία του υπόλοιπου γαλαξία υποδεικνύει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της μάζας του αποτελείται από πιο εξελιγμένους αστέρες. Το γεγονός αυτό, γράφουν, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο τα άστρα Πληθυσμού ΙΙΙ να σχηματίσθηκαν από τα απομεινάρια «αρχέγονου» υλικού του γαλαξία. Η μόνη εναλλακτική εξήγηση είναι ένα εντυπωσιακό και θεωρητικό σενάριο, αφού οι αστρονόμοι δεν γνωρίζουν αν όντως συνέβη ποτέ: ένα αρχέγονο νέφος να παρέκαμψε το στάδιο της αστρικής εξέλιξης και να μετατράπηκε απευθείας σε μαύρη τρύπα. Παρόλο που δεν είναι δυνατόν να απορριφθεί αυτή η εκδοχή, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν μέσα από ποια ακριβώς βήματα θα μπορούσε να έχει υλοποιηθεί. Πάντως, με παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, και πολύ περισσότερο από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θα το διαδεχθεί, ελπίζουν πως θα μπορέσουν να διαλευκάνουν την απάντηση. http://www.naftemporiki.gr/story/967804/arxaios-galaksias-apokaluptei-enan-xameno-kriko-tis-astrikis-dimiourgias

Καλύτερος νέος Αρχιτέκτονας Υπολογιστών διεθνώς ο Χρίστος Κοζυράκης. Η κύρια διεθνής επαγγελματική ένωση Επιστημόνων Πληροφορικής απένειμε την φετινή ανώτατη παγκόσμια τιμητική διάκριση για νέους Αρχιτέκτονες Υπολογιστών στον Χρίστο Κοζυράκη. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κρήτης και υπότροφος του ΙΤΕ, ο κος Κοζυράκης τιμήθηκε με το Βραβείο Maurice Wilkes της ACM για την συνεισφορά του στην τεχνολογία των μνημών (transactional memory). Την διάκριση αυτή είχε αποσπάσει το 2010 ένας ακόμα απόφοιτος της Κρήτης, ο κος Ανδρέας Μόσχοβος. Το Βραβείο Wilkes απονέμεται κατ' έτος από το 1998, από τη διεθνή Ένωση για τις Υπολογιστικές Μηχανές (Association for Computing Machinery - ACM) για εξέχουσα συνεισφορά στην Αρχιτεκτονική των Υπολογιστών. Φέτος, το Βραβείο Maurice Wilkes http://www.sigarch.org/awards/acm-sigarch-maurice-wilkes-award/ απονεμήθηκε στον Χριστόφορο (Χρίστο) Κοζυράκη, για την εξέχουσα συνεισφορά του στην σχεδίαση και ανάλυση αποδοτικών συστημάτων συγχρονισμού διεργασιών μέσω δοσοληψιών (Transactional Memory - ΤΜ). Τα συστήματα ΤΜ είναι ένας νέος τρόπος παράλληλου προγραμματισμού ο οποίος θεωρείται πολλά υποσχόμενος από πολλούς ερευνητές. Ο Χρίστος Κοζυράκης αποφοίτησε το 1996 από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, λαμβάνοντας το πτυχίο της Επιστήμης Υπολογιστών, όντας το 1995-96 υπότροφος του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ. Στη συνέχεια έκανε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Berkeley απ' όπου έλαβε το Διδακτορικό Δίπλωμα το 2002, και έκτοτε διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Stanford, στην Καλιφόρνια, όπου τώρα είναι Αναπληρωτής Καθηγητής. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει παράδοση στην Αρχιτεκτονική Υπολογιστών, από το 1985, σε στενή συνεργασία με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας που σήμερα συμμετέχει στην μεγαλύτερη ευρωπαϊκή προσπάθεια ανάπτυξης της επόμενης γενιάς υπολογιστών χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης καθώς και συστημάτων αποθήκευσης δεδομένων για τα data center του μέλλοντος. Ο Μανόλης Κατεβαίνης, καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης και επικεφαλής του Εργαστηρίου Αρχιτεκτονικής Υπολογιστών και Συστημάτων VLSI του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ εξέφρασε τα θερμά συγχαρητήριά του για την δεύτερη αυτή βράβευση έλληνα επιστήμονα: «Συγχαίρουμε θερμά τον Χριστόφορο Κοζυράκη φέτος, όπως και τον Ανδρέα Μόσχοβο πριν πέντε χρόνια, για την επάξια διεθνή αναγνώριση των μεγάλων συνεισφορών τους στην Αρχιτεκτονική Υπολογιστών, και είμαστε υπερήφανοι που 2 από τους 18 μέχρι σήμερα κορυφαίους νέους αρχιτέκτονες υπολογιστών του κόσμου είναι Έλληνες και μάλιστα απόφοιτοι του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης και τέως υπότροφοι του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ.» Για δεύτερη φορά στα 18 χρόνια της ιστορίας του, το Βραβείο Maurice Wilkes απονέμεται σε Έλληνα αρχιτέκτονα υπολογιστών: Το 2010, το βραβείο αυτό είχε κερδίσει ο Ανδρέας Μόσχοβος, για θεμελιώδεις συνεισφορές στον τομέα της πρόβλεψης αλληλεξαρτήσεων μνήμης. Ο Ανδρέας Μόσχοβος είναι επίσης απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κρήτης, έχοντας λάβει το Πτυχίο (1990) και το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (1992) από το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Π.Κ., και όντας τότε (1990-92) μεταπτυχιακός υπότροφος του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ. Στη συνέχεια έλαβε το Διδακτορικό Δίπλωμα (1998) από το Πανεπιστήμιο του Wisconsin στο Madison, και σήμερα είναι Καθηγητής της Μηχανικής Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά. Το Βραβείο Maurice Wilkes απονέμεται κάθε χρόνο στη διάρκεια του Ετήσιου Διεθνούς Συμποσίου Αρχιτεκτονικής Υπολογιστών (ISCA) της ACM. Το 42ο συμπόσιο διεξάγεται φέτος στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου και έγινε πριν λίγες ημέρες η απονομή του βραβείου στον Χρίστο Κοζυράκη. Η Αρχιτεκτονική είναι ο τομέας εκείνος της Επιστήμης και Μηχανικής των Υπολογιστών που ασχολείται με την εσωτερική δομή και οργάνωση των υπολογιστών και των ψηφιακών τηλεπικοινωνιακών συστημάτων. Σχόλιο:Και οι δυο βραβευθεντες ξεκινησαν απο την Ελλαδα και κατέληξαν στο εξωτερικό.Ετσι φαίνεται ποσο αληθινό ειναι το προηγουμενο θέμα οτι το 3% των κορυφαίων επιστημόνων στον κόσμο ειναι Ελληνες,αλλα οι περισσότεροι ζουν στο εξωτερικό. http://tech.in.gr/news/article/?aid=1500005922

Πρόγραμμα Ωρίων. Ο φυσικός Φρίμαν Ντάισον έγινε διάσημος για πολλές επιτυχίες, από το χώρο της αστρονομίας μέχρι την κβαντική ηλεκτροδυναμική. Έγινε όμως διαβόητος για ένα φουτουριστικό, πυρηνικό εγχείρημα της δεκαετίας του 1950, το οποίο για καλή μας τύχη δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Ο Ντάισον ήταν ένας από τους φυσικούς που προσλήφθηκαν τα τέλη της δεκαετίας του 1950 στο «Πρόγραμμα Ωρίων», μια προσπάθεια της αμερικανικής εταιρείας General Atomic να αναπτύξει ένα διαπλανητικό σκάφος που θα κινούνταν απελευθερώνοντας πυρηνικές βόμβες. Η ιδέα χρονολογούνταν στα τέλη του 19ου αιώνα, βρήκε όμως νέα στήριξη από τον Ντάισον και άλλους σημαντικούς επιστήμονες, όπως ο Στάνισλαβ Ούλαμ του Προγράμματος Μανχάταν για τη δημιουργία της πρώτης ατομικής βόμβας. Έπειτα από την εκρηκτική επιτυχία του προγράμματος, η νέα ιδέα ήταν η λεγόμενη πυρηνική προώθηση. «Αποφασίσαμε ότι θα ταξιδεύαμε στο Ηλιακό Σύστημα με ένα διαστημόπλοιο που προωθείται από πυρηνικές βόμβες. Θα το εκτοξεύαμε στο Διάστημα και -βόμβα, βόμβα, βόμβα, βόμβα!- θα πηγαίναμε με περίπου τέσσερις βόμβες ανά δευτερόλεπτο» εξηγεί ο Ντάισον σε συνέντευξή του που έχει αναρτηθεί στο YouTube (ο γιος του Φρίμαν Ντάισον, Τζορτζ, έχει επίσης διηγηθεί την ιστορία στο TED). Το σκάφος του Ωρίωνα θα μπορούσε να φιλοξενήσει οκτώ αστροναύτες και να σηκώσει το αξιοσέβαστο βάρος των 100 τόνων. Θα μεταφερόταν ψηλά στην ατμόσφαιρα με τη βοήθεια ενός άλλου σκάφους, και εκεί θα άρχιζε να απελευθερώνει βόμβες, προγραμματισμένες να εκραγούν μόλις αρχίσει η πτώση τους. Η πυρηνική προώθηση θα προσέφερε μεγάλη ώση και ταυτόχρονα μεγάλη ταχύτητα εξόδου των καυσαερίων -είναι δύσκολο να αναπτύξεις ένα προωθητικό καύσιμο που μπορεί να κάνει και τα δύο μαζί. Με τόσο μεγάλη διαθέσιμη ισχύ, οι φυσικοί της General Atomic ήλπιζαν όχι μόνο ότι θα μπορούσαν να βγουν από την ατμόσφαιρα, αλλά και να ταξιδέψουν στον Άρη, τον Δία και ακόμα πιο πέρα. «Σκοπεύαμε μάλιστα να πάμε εμείς οι ίδιοι» λέει ο Ντάισον. Το Πρόγραμμα Ωρίωνας έφτασε στο σημείο να κατασκευάσει μικρά πρωτότυπα του σκάφους, τα οποία ευτυχώς δοκιμάστηκαν με απλές βόμβες αντί πυρηνικές. Αν η προσπάθεια συνεχιζόταν, η πυρηνική προώθηση θα μπορούσε πράγματι να είχε δώσει γρήγορα και σχετικά φθηνά διαστημικά σκάφη. Θα γέμιζε όμως τον πλανήτη με ραδιενεργά κατάλοιπα από τις εκατοντάδες, διαδοχικές πυρηνικές εκρήξεις. Και αυτό ήταν ο βασικότερος λόγος που έχασε τη στήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης. Το Πρόγραμμα Ωρίωνας ηττήθηκε τελικά από τον μεγάλο ανταγωνιστή του, τους πυραυλοκινητήρες που χρησιμοποιούν χημικά καύσιμα. Έκτοτε, οι πύραυλοι μετέφεραν τον άνθρωπο στο Διάστημα και μέχρι τη Σελήνη. Μέχρι σήμερα, όμως, κανείς δεν έχει φτάσει στον Δία που οραματιζόταν να επισκεφθεί η ομάδα της General Atomic. Βίντεο. http://news.in.gr/features/article/?aid=1500005216 Τίτλοι τέλους για το «διαστημικό ιστιοφόρο» LightSail Τέλος έλαβε η δοκιμαστική αποστολή LightSail της Planetary Society, καθώς μετά από παραμονή 25 ημερών σε χαμηλή γήινη τροχιά το διαστημόπλοιο έπεσε στην ατμόσφαιρα το απόγευμα της Κυριακής. Το σκάφος αποτέλεσε ένα από τα πιο φιλόδοξα εγχειρήματα της σύγχρονης διαστημικής τεχνολογίας, καθώς τα «ηλιακά πανιά» του – λεπτομέρειες για την τεχνολογία των οποίων έχουν ανεβεί και στο Διαδίκτυο- θεωρείται πως θα μπορέσουν πιθανώς να αποτελέσουν έναν από τους σημαντικότερους τρόπους προώθησης για διαστημικά ταξίδια στο μέλλον. Το LightSail στις 9 Ιουνιου έστειλε εικόνες της πλήρους ανάπτυξης των ιστίων, που αποτελούσε και τον κύριο σκοπό της αποστολής, ωστόσο λίγο μετά ο ασύρματός του άρχισε να εκπέμπει ένας συνεχές, άνευ νοήματος σήμα, με το διαστημόπλοιο να σταματά να ανταποκρίνεται σε εντολές. Η τελευταία φορά που το μικρό διαστημόπλοιο «απάντησε» ήταν στις 10 Ιουνίου. Ακολούθησε λίγο μετά η «φλογερή» είσοδός του στην ατμόσφαιρα και το τέλος του. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της Planetary Society, τα διδάγματα από την αποστολή ήταν πάρα πολλά, και θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο μιας δεύτερης αποστολής, με στόχο την ολοκληρωμένη επίδειξη «ηλιακής ιστιοπλοΐας» στα τέλη του 2016. http://www.naftemporiki.gr/story/967055/titloi-telous-gia-to-diastimiko-istioforo-lightsail Αθήνα, Αμβούργο... στο Διάστημα. Tην ερχόμενη Δευτέρα, η Αθήνα και το Αμβούργο θα συναντηθούν... στο Διάστημα, με «όχημα» την πλανηταριακή παράσταση ενός από τους νεότερους δημιουργούς ταινιών θόλου παγκοσμίως. Χρησιμοποιώντας αποκλειστικά πραγματικές εικόνες από τα μεγαλύτερα επίγεια και τροχιακά τηλεσκόπια του κόσμου, ο 24χρονος Φάνης Ματσόπουλος δημιούργησε την ψηφιακή παράσταση «Από τη Γη στο σύμπαν», σχεδιασμένη έτσι ώστε όχι μόνο να σαγηνεύει τους θεατές με τις καθηλωτικές φωτογραφίες πλανητών και αστεροειδών, αλλά και να τους δίνει την ευκαιρία να αντιληφθούν πόσο έχει προοδεύσει η ανθρωπότητα στο πεδίο της επιστήμης του Διαστήματος. Μετά την παρουσίαση της πρώτης πλανηταριακής παράστασής του με τίτλο «Ενα ταξίδι στο σύμπαν», στο Ιδρυμα Ευγενίδου τον περασμένο Φεβρουάριο, ο νεαρός κινηματογραφιστής και αστροφωτογράφος επιλέχθηκε από το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (European Southern Observatory) για να σκηνοθετήσει την πρώτη πλανηταριακή παραγωγή του οργανισμού, η οποία θα προσφέρεται δωρεάν στα πλανητάρια όλου του κόσμου. Ετσι, στις 22 Ιουνίου η παράσταση θα προβληθεί σε παγκόσμια πρώτη στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου και ταυτόχρονα στο Πλανητάριο του Αμβούργου, παρουσία εκπροσώπων από πλανητάρια σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Με αφετηρία τη Γη, το φιλμ ταξιδεύει το κοινό στους γαλαξίες πέρα από τα σύνορα του Milky Way, συνδυάζοντας την οπτική απόλαυση με πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της αστρονομίας, την ανακάλυψη των τηλεσκοπίων και τα σύγχρονα τηλεσκόπια. Τη μουσική επένδυση της παράστασης υπογράφει ο Νορβηγός συνθέτης Joahn B. Monel. Κορυφαίος διακρατικός οργανισμός αστρονομικής έρευνας, όπως επίσης και το πιο παραγωγικό επίγειο αστεροσκοπείο του κόσμου, το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (φωτ.)πρωτοπορεί στην κατασκευή και τη διαχείριση των ισχυρότερων επίγειων αστεροσκοπείων, ενώ σχεδιάζει ήδη τη νέα γενιά μεγάλων τηλεσκοπίων. Διαθέτει σήμερα τρία προηγμένα κέντρα παρατήρησης στην έρημο Ατακάμα της Χιλής και από εκεί προέρχονται πολλές από τις εικόνες της ταινίας του Φάνη Ματσόπουλου. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης της Δευτέρας, στο Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου προγραμματίζονται δύο προβολές, στις 6.30 και τις 7.30 μ.μ., ενώ με το κοινό θα συνομιλήσουν ο διακεκριμένος αστρονόμος του ESO Ιάσων Σπυρομίλιος, καθώς και ο ίδιος ο Φάνης Ματσόπουλος. Επιπλέον, το εργαστήριο τεχνολογίας του Ιδρύματος, «UTech Lab», θα επιτρέπει στους επισκέπτες να φωτογραφίζονται μέσα σε πλάνα της παράστασης. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, τα οποία θα διανέμονται στο ταμείο του Πλανηταρίου από τις 6 το απόγευμα. Οι χώροι του Ιδρύματος είναι προσβάσιμοι και φιλικοί σε άτομα με αναπηρία. http://www.kathimerini.gr/819654/article/politismos/eikastika/a8hna-amvoyrgo-sto-diasthma

Ο ιριδίζων Ερμής του Messanger. Για το ανθρώπινο μάτι, ο Ερμής μπορεί να μοιάζει με μια θαμπή, γκρι σφαίρα αλλά αυτή η ενισχυμένη έγχρωμη εικόνα από το διαστημικό βολιστήρα Messenger της NASA, λέει μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Οι ζώνες ιριδίζοντος μπλε, πεδιάδες στο χρώμα της άμμου και λεπτές γκριζόλευκες γραμμές, δημιουργούν μια αιθέρια και πολύχρωμη θέα του εσώτατου πλανήτη του Ηλιακού μας Συστήματος. Αυτά τα αντίθετα χρώματα έχουν επιλεγεί για να τονίσουν τις διαφορές στη σύνθεση του τοπίου σε όλο τον πλανήτη. Οι πιο σκούρες περιοχές εμφανίζουν υλικό χαμηλής ανάκλασης, ειδικά για το φως στα πιο κόκκινα μήκη κύματος. Ως αποτέλεσμα, οι περιοχές αυτές να παίρνουν μια πιο γαλανή απόχρωση. Αυτές οι διασταυρούμενες ραβδώσεις κατά μήκος του δίσκου του πλανήτη εμφανίζονται σε αποχρώσεις ανοιχτού μπλε, γκρι και λευκού. Αυτές οι περιοχές λαμβάνουν μια γαλάζια απόχρωση για έναν άλλο λόγο: τη νεανικότητα τους. Καθώς το υλικό εκτίθεται στο σκληρό περιβάλλον του διαστήματος γύρω από τον Ερμή σκοτεινιάζει, αλλά αυτές οι ωχρές "ακτίνες" σχηματίζονται από το υλικό που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη και έχει έρθει πετώντας κατά τη διάρκεια προσφάτων συγκρούσεων. Για το λόγο αυτό, έχουν διατηρήσει τη νεανική λάμψη τους. Οι κιτρινωπές, καστανές περιοχές είναι το "ενδιάμεσο έδαφος". Ο Ερμής φιλοξενεί επίσης φωτεινότερο και ομαλότερο έδαφος γνωστά ως υψηλής ανακλαστικότητας κόκκινες πεδιάδες. Ένα παράδειγμα μπορεί να φανεί προς το άνω δεξιά άκρο όπου υπάρχει ένα εξέχον μέρος που είναι περίπου κυκλικό. Αυτή είναι η λεκάνη Caloris, ένας κρατήρας σύγκρουσης, που πιστεύεται ότι έχει δημιουργηθεί από μια σύγκρουση με έναν αστεροειδή κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών του ηλιακού συστήματος. Στις 30 Απριλίου του τρέχοντος έτους, η τετραετής θητεία του Messenger σε τροχιά γύρω από τον Ερμή έφτασε στο τέλος της, όταν ο διαστημικός βολιστήρας έπεσε στην επιφάνεια. Το Messenger ξεκίνησε το 2004 και το 2011 έγινε το πρώτο διαστημόπλοιο που τέθηκε ποτέ σε τροχιά γύρω από τον Ερμή. Κατέληξε να υπερβαίνει το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα της αποστολής του για τρία χρόνια, κατά τα οποία το διαστημικό σκάφος είχε εντελώς εξαντλήσει καύσιμο του. Το τελευταίο του καύσιμο χρησιμοποιήθηκε για την τοποθέτηση του εντός της βαρυτικής έλξης του Ερμή και του Ήλιου, οπότε θα μπορούσε να καθυστερήσει όσο το δυνατόν περισσότερο την αναπόφευκτη κατακόρυφη πτώση του στην επιφάνεια - συνεχίζοντας παράλληλα να στέλνει πίσω εικόνες - και να βγει με μια έκρηξη. Η έρευνα του μυστηριώδους Ερμή θα συνεχιστεί με το BepiColombo της ESA, που αναμένεται να εκτοξευθεί το 2017. BepiColombo είναι μια αποστολή σε συνεργασία με την Ιαπωνική Υπηρεσία Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (Japan Aerospace Exploration Agency - JAXA), περιλαμβάνει δύο διαστημόπλοια σε τροχιά, το Mercury Planetary Orbiter της ESA και το Mercury Magnetospheric Orbiter της JAXA, τα οποία θα φθάσουν στον Ερμή μαζί το 2024. Το BepiColombo έχει ως στόχο να αποκτήσει μια σε βάθος άποψη του λιγότερο εξερευνημένου γήινου πλανήτη του Ηλιακού μας Συστήματος. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/O_iridhizon_Ermhes_toy_Messanger

Ο Κριστιάνο Ρονάλντο του Σύμπαντος! Ομάδα ευρωπαίων αστρονόμων με επικεφαλής τον Νταβίντ Σομπράλ του Ινστιτούτου Αστροφυσικής και Διαστημικών Μελετών του Πανεπιστημίου της Λισαβώνας χρησιμοποίησαν πολύ ισχυρά επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια και κατάφεραν να εντοπίσουν μια ομάδα πανάρχαιων γαλαξιών. Οι ερευνητές εντόπισαν αυτούς του γαλαξίες σε απόσταση 13 δισ. ετών φωτός χρησιμοποιώντας τηλεσκόπια όπως τα VLT στη Χιλή και Keck στη Χαβάη αλλά και το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Με βάση την κρατούσα θεωρία το Σύμπαν γεννήθηκε πριν από περίπου 13.8 δισ. έτη και για ένα διάστημα περίπου 300 εκ. ετών ήταν ένας κόσμος σκοτεινός και κρύος μέχρι να κάνουν την εμφάνιση τους τα πρώτα άστρα τα οποία σχημάτισαν αρχικά αστρικά σμήνη και στη συνέχεια τους πρώτους γαλαξίες. Συνεπώς οι γαλαξίες που εντόπισαν οι ερευνητές είναι από τους πρώτους γαλαξίες που εμφανίσθηκαν στο Σύμπαν και περιείχαν την πρώτη γενιά άστρων καταγράφεται σήμερα ως μια «χαμένη γενιά». Τα άστρα αυτά ήταν γιγάντια και υπέρλαμπρα αλλά αποτελούνταν από υδρογόνο, ήλιο και ελάχιστο λίθιο. Τα άστρα μετατρέπονταν σε υπερκαινοφανείς αστέρες. Αυτές οι πρώτες εκρήξεις σουπερνόβα στο Σύμπαν παρήγαγαν τα βαρύτερα χημικά στοιχεία (οξυγόνο, άνθρακα, άζωτο, σίδηρο κ.α.) τα οποία διασκορπίστηκαν και οδήγησαν στη εμφάνιση νέων και πιο σύνθετων χημικά άστρων. Ενας από αυτούς τους γαλαξίες είναι όχι ο μόνο ο λαμπρότερος της ομάδας που εντοπίστηκε αλλά είναι τρεις φορές πιο λαμπρός από τον λαμπρότερο γαλαξία της πρώιμης εποχής του Σύμπαντος. Οι ερευνητές αποφάσισαν να δώσουν στον γαλαξία αυτό ένα όνομα που να συνδυάζει την επιστήμη της αστρονομίας αλλά και την επιστήμη του… ποδοσφαίρου. Ετσι τον ονόμασαν CR7 από τα αρχικά της μεθόδου Cosmos Redshift που χρησιμοποιείται για την χρονολόγηση μακρινών αντικειμένων του Σύμπαντος και του CR7 που είναι το επίσημο logo του διάσημου πορτογάλου ποδοσφαιριστή της Ρεάλ Μαδρίτης Κριστιάνο Ρονάλντο (Christiano Ronaldo) που φορά πάντοτε την φανέλα με το νούμερο 7. Η ανακάλυψη του γαλαξία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=714408

Ενας superslim εξωπλανήτης. Ερευνητές με επικεφαλής τον αστρονόμο Ντάνιελ Τζόντοφ-Χάτερ του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια όχι μόνο εντόπισαν ένα νέο πλανητικό σύστημα αλλά κατάφεραν να μετρήσουν και το μέγεθος ενός εκ των πλανητών του. Σε απόσταση 200 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Λύρας εντοπίστηκε ένας ερυθρός νάνος με μάζα περίπου 50% μικρότερη από αυτή του Ηλίου. Το άστρο έλαβε την ονομασία Kepler 138 και μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί να κινούνται γύρω του τρεις πλανήτες. Ο ένας εξ αυτών παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αφού όπως διαπιστώθηκε είναι βραχώδης, έχει μικρό μέγεθος και είναι εξαιρετικά ελαφρύς. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών ο εξωπλανήτης που έλαβε την ονομασία Kepler-138b έχει διάμετρο περίπου 6.600 χιλιόμετρα, δηλαδή έχει το μισό σχεδόν μέγεθος της Γης και σχεδόν το 7% της μάζας του πλανήτη μας. Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες έχουν επιβεβαιώσει την ύπαρξη άνω των 1.800 εξωπλανητών, όμως είναι δύσκολο να υπολογίσουν τις μάζες των μικρών βραχωδών πλανητών, γι' αυτό έως τώρα ελάχιστοι εξωπλανήτες με μέγεθος περίπου όσο η Γη έχουν «ζυγιστεί» και κανένας τόσο μικρός και ελαφρύς, όσο ο Kepler-138b. O πλανήτης βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του, που χρειάζεται μόνο δέκα μέρες για να ολοκληρώσει μια πλήρη περιφορά, με συνέπεια η θερμοκρασία στην επιφάνειά του να είναι πολύ υψηλή, έως τους 500 βαθμούς Κελσίου. Συνεπώς δεν θεωρείται φιλόξενος για ζωή. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=714408

Η πρώτη γυναίκα στο διάστημα... 16η Ιουνίου 1963. Η τιμή ανήκει στη ρωσικής καταγωγής σοβιετική κοσμοναύτιδα Βαλεντίνα Τερέσκοβα (γεν. 1937), μία νεαρή εργάτρια και δεινή αλεξιπτωτίστρια, που επιλέχθηκε το 1961 ανάμεσα σε εκατοντάδες υποψήφιες, παρότι δεν ήταν πιλότος αεροσκαφών. Έπειτα από δίχρονη εντατική εκπαίδευση, η Τερέσκοβα ήταν έτοιμη να «πετάξει» στο διάστημα. Ο επικεφαλής του διαστημικού προγράμματος της Σοβιετικής Ένωσης, Σεργκέι Κορολιόφ, την επέλεξε προσωπικά ανάμεσα σε πέντε υποψήφιες για να πιλοτάρει το διαστημικό σκάφος «Βοστόκ 6» (Ορίζων 6) στο διάστημα. Σκοπός της αποστολής ήταν να μελετηθεί η λειτουργία του γυναικείου σώματος στο διάστημα. Το «Βοστόκ 6», με μοναδική επιβάτιδα την Τερέσκοβα, εκτοξεύτηκε το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζαχστάν. Η νεαρή κοπέλα, παρά την προφανή απειρία της, έφερε σε πέρας την αποστολή. Δεν ήταν, όμως, λίγες οι φορές στη διήμερη πτήση της στο διάστημα, που αντιμετώπισε στομαχικά προβλήματα και ναυτία. Συνολικά, η Τερέσκοβα με το «Βοστόκ 6» πραγματοποίησε 48 περιφορές γύρω από τη Γη και μετά από 2 ημέρες, 22 ώρες και 50 λεπτά στο διάστημα, προσγειώθηκε με επιτυχία στις 19 Ιουνίου, σε μία περιοχή κοντά στο Μπαϊκονούρ. Η προσγείωση έγινε με τον τρόπο, που η Τερέσκοβα ήξερε καλύτερα, με αλεξίπτωτο, αφού λίγα λεπτά νωρίτερα είχε αποχωριστεί το διαστημικό σκάφος. Πάντως, δεν απέφυγε ένα μώλωπα στη μύτη, κατά τη στιγμή που προσπαθούσε να απελευθερωθεί από τα σχοινιά του αλεξιπτώτου. Ανάμεσα στις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε στην επιστήμη η αποστολή της, ήταν και οι φωτογραφίες που τράβηξε κατά τη διάρκεια της πτήσης, οι οποίες αποτέλεσαν βασική πηγή πληροφόρησης για τη μελέτη των στρωμάτων αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα, που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του καιρού. Η Τερέσκοβα, μετά την αποστολή του «Βοστόκ 6» δεν ξαναπέταξε στο διάστημα. Αφιερώθηκε στην οικογένειά της, τις σπουδές στην αεροδιαστημική μηχανολογία και την πολιτική. Παρότι, αρχικά, υπήρχαν σχέδια για περισσότερες γυναικείες διαστημικές πτήσεις, χρειάστηκαν 19 ολόκληρα χρόνια για να επαναληφθεί μία ανάλογη, από μία ακόμη Σοβιετική κοσμοναύτιδα, τη Σβετλάνα Σαβίτσκαγια, μέλους του διαστημοπλοίου «Σαλιούτ Τ-7» (10 Δεκεμβρίου 1982). http://www.prisonplanet.gr/διεθνη/89895-η-πρώτη-γυναίκα-στο-διάστημα-16η-ιουνίου-1963 Διάστημα, ο γνωστός μας άγνωστος. Στις απέραντες ανεξερεύνητες εκτάσεις του Διαστήματος κρύβονται οι απαντήσεις για το μακρινό παρελθόν του Σύμπαντος και, γιατί όχι, ίσως το μέλλον της ανθρωπότητας. Δεδομένης της γοητείας που ασκεί ο νυχτερινός ουρανός στον άνθρωπο, η εισαγωγή στην αστρονομία θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί όχι μόνο αναπόσπαστο κομμάτι της διδακτέας ύλης στα σχολεία, αλλά και ένα από τα πιο δημοφιλή μαθήματα, ικανό να εμπνεύσει γενιές ολόκληρες εκκολαπτόμενων αστροφυσικών και αστρονόμων. Ωστόσο, μια αναζήτηση στο Google με λέξη-κλειδί τα «άστρα», οδηγεί κυρίως σε ιστοσελίδες αστρολόγων και μέντιουμ, ενώ τα τελευταία χρόνια οι Ελληνες μαθητές δεν διδάσκονται αστρονομία ούτε καν ως μάθημα επιλογής. Αυτό δεν σημαίνει ότι ως κοινωνία δεν ενδιαφερόμαστε για τα ουράνια σώματα - ακριβώς το αντίθετο αποδεικνύει η ανάπτυξη των συλλόγων ερασιτεχνών αστρονόμων, που σήμερα ξεπερνούν τους 30, αλλά και η αύξηση του αριθμού των αυτοδίδακτων αστροφωτογράφων, αρκετοί εκ των οποίων διαπρέπουν σε διεθνείς διαγωνισμούς. Το πρόβλημα είναι πως η αστρονομική γνώση απουσιάζει από τη συστηματική εκπαίδευση. Το κενό επιχειρούν να καλύψουν ερευνητικοί οργανισμοί όπως το Εθνικό Αστεροσκοπείο, τα κατά τόπους πλανητάρια καθώς και, συχνά με εξαιρετικά αποτελέσματα, οι εθελοντές των ερασιτεχνικών συλλόγων. «Βλέπουμε παιδιά που τελειώνουν το λύκειο και δεν ξέρουν τη διαφορά του άστρου από τον πλανήτη», υπογραμμίζει ο διακεκριμένος αστρονόμος και φυσικός Διονύσης Σιμόπουλος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου και βραβευμένος για τη σημαντική συνεισφορά του στην αστρονομική εκπαίδευση. Εκφράζοντας την αγανάκτηση και την απορία του, για την «υποβάθμιση της αστρονομίας», διευκρινίζει ότι υπαίτιοι δεν είναι μόνο οι εκάστοτε υπουργοί, αλλά και οι σύμβουλοί τους, οι οποίοι προέρχονται από την εκπαιδευτική κοινότητα. Η αστρονομία έγινε μάθημα επιλογής στη Β΄ Λυκείου τη δεκαετία του ’90, επί υπουργίας Αρσένη. Μολονότι οι περισσότεροι μαθητές «προτιμούσαν την πληροφορική, που δεν απαιτούσε εξετάσεις», το μάθημα επιλογής έδινε την ευκαιρία σε ορισμένους «φωτισμένους δάσκαλους» να δημιουργούν ομάδες αστρονομίας. Τη σχολική χρονιά 2014-15 καταργήθηκε ακόμα και αυτό, με αποτέλεσμα στα σχολεία σήμερα να διδάσκονται «δώδεκα χρόνια θρησκευτικά και κανένα αστρονομία!». Αγνοια και δεισιδαιμονία. Την άποψη ότι η εξαίρεση του μαθήματος της αστρονομίας από τη διδακτική ύλη είναι «απαράδεκτη» συμμερίζεται ο αστρονόμος Νίκος Ματσόπουλος, που από το 1995 και μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το 2014, ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη και λειτουργία του Κέντρου Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. «Δεν είναι δυνατόν να ζούμε στη Διαστημική Εποχή και ο μέσος άνθρωπος να μη διδάσκεται τίποτα για το Διάστημα» υπογραμμίζει, επισημαίνοντας ότι «η άγνοια παραχωρεί έδαφος στην άγνοια και τη δεισιδαιμονία». Μιλώντας για μια γενικότερη υποβάθμιση της παιδείας στη χώρα μας, την οποία αποδίδει στην «ανεπάρκεια των ιθυνόντων και τις πιέσεις των συντεχνιών», υποστηρίζει ότι τα παιδιά βομβαρδίζονται με υπερβολικά εξειδικευμένες και συνήθως ελάχιστα χρήσιμες στη μετέπειτα ζωή τους γνώσεις. Αναφέρεται, μάλιστα, στην πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Παιδείας να μην επιτρέψει στους μαθητές να βγουν στα προαύλια των σχολείων στη διάρκεια της τελευταίας έκλειψης ηλίου, με το πρόσχημα την προστασία τους από την «ακτινοβολία» - η οποία, φυσικά, είναι μικρότερη στη διάρκεια μας έκλειψης. Η απόφαση ελήφθη χωρίς κανένας από τους συμβούλους του υπουργού να επικοινωνήσει, για παράδειγμα, με τους επιστήμονες του Αστεροσκοπείου, προκειμένου να διαπιστώσει αν όντως κινδύνευαν τα παιδιά. Δυστυχώς, τα ΜΜΕ έσπευσαν να αναπαράγουν τις εσφαλμένες πληροφορίες, ενώ η επιστημονική κοινότητα παρέμεινε αμέτοχη. Χάρη στην καθοριστική συμβολή του κ. Ματσόπουλου και την προθυμία του υπόλοιπου προσωπικού του Αστεροσκοπείου να στηρίξει τις προσπάθειές του χωρίς προσωπικό όφελος, το κτίριο της Πεντέλης είναι σήμερα ένας χώρος ανοιχτός στο κοινό, όπου πραγματοποιούνται ξεναγήσεις μία στις τρεις νύχτες του χρόνου, προσελκύοντας κατά μέσο όρο από 15 έως 20 χιλιάδες άτομα. Τα πρωινά είναι αφιερωμένα στα σχολεία: πάνω από 250.000 μαθητές υπολογίζεται ότι έχουν περιηγηθεί στο Αστεροσκοπείο Πεντέλης στα 20 χρόνια λειτουργίας του προγράμματος. Επιπλέον, το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης διοργανώνει σεμινάρια για καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ προσφέρει και τη δυνατότητα εγκατάστασης ενός φορητού πλανηταρίου εντός των σχολικών εγκαταστάσεων. Μία μεμονωμένη επίσκεψη στο Αστεροσκοπείο, μία ταινία θόλου στο Πλανητάριο ή η συμμετοχή σε ένα από τα θεματικά εκπαιδευτικά προγράμματα, που κατά καιρούς διοργανώνονται από διάφορους φορείς, δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσουν τη συστηματική παιδεία. Μπορούν όμως να εμφυσήσουν σε ορισμένα παιδιά την αγάπη για την αστρονομία ή να δώσουν στους εκπαιδευτικούς το έναυσμα για να τολμήσουν κάτι περισσότερο, με όλους τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν - όπως οι καθηγητές που, σύμφωνα με τον κ. Ματσόπουλο, έπαιρναν το ρίσκο να οργανώσουν «παρανόμως» μία βραδινή επίσκεψη στο Αστεροσκοπείο. Από εκεί και πέρα, η πιο εγγυημένη επιλογή για τους μαθητές και τους γονείς τους είναι να απευθυνθούν στον κοντινότερο ερασιτεχνικό σύλλογο, όπου θα ανακαλύψουν ανθρώπους με πάθος για το αντικείμενό τους και, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τη διάθεση να μοιραστούν τις γνώσεις τους. Η ερασιτεχνική αστρονομική κοινότητα είναι σήμερα πολυμελής και ιδιαίτερα εξελιγμένη, ενώ «συμβάλλει ουσιαστικά στη διάδοση της γνώσης», υπογραμμίζει ο κ. Ματσόπουλος. Κάποιοι σύλλογοι, βέβαια, έχουν θέσει υψηλότερους στόχους: Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος με έδρα τον Βόλο, η οποία δραστηριοποιείται από το 1990 και έχει δημιουργήσει μία μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα σχολή αστρονομίας. Στις δράσεις της συγκαταλέγoνται, επίσης, η διοργάνωση του Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού Αστρονομίας και η έκδοση του περιοδικού «Ουρανός». Ιδρυτής και πρόεδρός της είναι ο συνταξιούχος, σήμερα, καθηγητής μαθηματικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Κωνσταντίνος Μαυρομμάτης, ο οποίος υπηρέτησε επί χρόνια ως γυμνασιάρχης και λυκειάρχης σε σχολεία του Βόλου. «Τη δεκαετία του ’60, στην αρχή της Διαστημικής Εποχής, η αστρονομία διδασκόταν υποχρεωτικά ένα δίωρο την εβδομάδα» στα ελληνικά σχολεία, γεγονός που καθιστούσε τη χώρα μας πρωτοπόρο σε αυτόν τον τομέα, θυμάται ο κ. Μαυρομμάτης. Επί Επταετίας, το δίωρο έγινε μονόωρο και παρέμεινε έτσι ώς τη δεκαετία του ’90, όταν έγινε μάθημα επιλογής, για να καταργηθεί τελικά επί υπουργίας Διαμαντοπούλου. Κατά συνέπεια, η Σχολή Αστρονομίας γεννήθηκε μέσα από μία αναγκαιότητα. Από το 2011, περίπου 80 με 100 μαθητές- από ΣΤ΄ Δημοτικού έως τις πρώτες τάξεις του Λυκείου, αλλά οι ενήλικες δεν αποκλείονται- γράφονται κάθε χρόνο στην τρίμηνη χειμερινή σχολή της Εταιρείας. Η φοίτηση διαρκεί τρία χρόνια, το κόστος είναι μόλις 20 ευρώ τον μήνα και συμπεριλαμβάνει τα εξαιρετικά βοηθητικά βιβλία της σχολής, ενώ το πρόγραμμα είναι αρκετά απαιτητικό, με εβδομαδιαία μαθήματα και εξετάσεις στο τέλος του έτους. Ιδιαίτερα δημοφιλή είναι και τα θερινά μαθήματα, που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο μία εβδομάδα του Ιουλίου, ενώ φέτος λειτούργησε για πρώτη φορά η «Σχολή Αστρονομίας εξ αποστάσεως», την οποία ολοκλήρωσαν περίπου 100 άτομα από όλη την Ελλάδα. Μεταξύ άλλων, «είχαμε μία ολόκληρη οικογένεια από την Κρήτη» αναφέρει ο κ. Μαυρομμάτης. Προ ημερών η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος υπέβαλε στο υπουργείο Παιδείας πολυσέλιδο υπόμνημα, στο οποίο αναλύονται διεξοδικά οι λόγοι για τους οποίους, κατά τη γνώμη των μελών της, η αστρονομία «θα πρέπει να παραμείνει ως ένα από υποχρεωτικά μαθήματα του Λυκείου, με τον κατάλληλο βέβαια εμπλουτισμό και την ανανέωση, που επιβάλλει η καθημερινή εξέλιξη της θαυμάσιας αυτής επιστήμης». Μια πιο πραγματιστική στάση έχει υιοθετήσει η Ενωση Ελλήνων Φυσικών: «Η αστρονομία είναι ένα εξειδικευμένο μάθημα, που πρέπει να έχει τους αντίστοιχους καθηγητές», τονίζει ο πρόεδρός της και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Στράτος Θεοδοσιου. Αίτημα της Ενωσης είναι η αστρονομία να επανέλθει μόνο ως προαιρετικό μάθημα στο Λύκειο, έτσι ώστε να μπορούν να τη διδάσκουν καθηγητές που πραγματικά την αγαπούν. Επί του παρόντος, πάντως, το υπουργείο δεν σχεδιάζει κάποια τροποποίηση του σχολικού προγράμματος- τουλάχιστον όχι για την επόμενη σχολική χρονιά, καθώς εκκρεμούν πιο επιτακτικά ζητήματα. Αρχικά, το υπουργείο Παιδείας είχε ανακοινώσει ότι, παρά την κατάργηση του μαθήματος επιλογής, οι μαθητές των Λυκείων θα είχαν την ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις αστρονομικές γνώσεις τους, επιλέγοντας σχετικά θέματα για τις ερευνητικές τους εργασίες, τα λεγόμενα πρότζεκτ. Εξαιτίας όμως των ελλείψεων προσωπικού, από τη διδασκαλία των πρότζεκτ της Α΄ και Β΄ Λυκείου έχουν εξαιρεθεί οι φυσικοί, οι μαθηματικοί και οι χημικοί, δηλαδή ακριβώς οι καθηγητές που είναι πλέον αρμόδιοι για να επιβλέψουν μια εργασία σε θέματα αστρονομίας. Μία προσωρινή, αλλά άμεσα εφαρμοστέα λύση θα μπορούσε να είναι η κατάρτιση καθηγητών από άλλους κλάδους, έτσι ώστε να μπορούν να καθοδηγήσουν τους μαθητές τους. Ενα τέτοιο σχέδιο επεξεργάζεται αυτή τη στιγμή η διοίκηση του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου. «Φέτος, δύο τρία σχολεία ζήτησαν να τα υποστηρίξουμε, γιατί υλοποιούσαν πρότζεκτ που σχετίζονταν με την αστρονομία», αναφέρει ο διευθυντής του Πλανηταρίου, Μάνος Κιτσώνας. Με αυτή την αφορμή, «διερευνούμε πιθανούς τρόπους, με τους οποίους θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε τα σχολεία της περιοχής μας», εφόσον επιθυμούν να ασχοληθούν με συναφή θέματα. Πληροφορίες. Τα στοιχεία επικοινωνίας των ερασιτεχνικών αστρονομικών συλλόγων ανά την Ελλάδα είναι διαθέσιμα εδώ: www.astrovox.gr/clubs.html. Το θερινό σχολείο της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος, στον Βόλο, αρχίζει φέτος στις 6 Ιουλίου www.astronomos.gr Και για όσους δεν έχουν τον χρόνο να επισκεφθούν ένα σύλλογο, άφθονο εκπαιδευτικό υλικό για παιδιά κάθε ηλικίας προσφέρεται, μεταξύ άλλων, στις ιστοσελίδες του Κέντρου NOESIS www.noesis.edu.gr/ του Ιδρύματος Ευγενίδου www.eugenfound.edu.gr και της European Space Agency www.esa.int Επίσης, ο ειδικά διαμορφωμένος για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς ιστότοπος της NΑSA spaceplace.nasa.gov παρέχει ψηφιακά παιχνίδια, διαδραστικές εφαρμογές για δράσεις μακριά από την οθόνη, όπως χάρτινα μοντέλα διαστημοπλοίων και συνταγές για την παρασκευή εδώδιμων... μετεωριτών. Tέλος, το αξιόλογο περιεχόμενο της εκπαιδευτικής ιστοσελίδας «Windows to the Universe» ανανεώνεται διαρκώς www.windows2universe.org http://www.kathimerini.gr/818903/gallery/epikairothta/episthmh/diasthma-o-gnwstos-mas-agnwstos

Βρέθηκε μεθάνιο σε μετεωρίτες από τον Άρη. Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε ίχνη μεθανίου σε αρειανούς μετεωρίτες που βρέθηκαν στη Γη, γεγονός που αποτελεί μια ακόμη ένδειξη ότι κάποτε ο γειτονικός πλανήτης ίσως διέθετε -ή και διαθέτει ακόμη- κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη ζωής. Οι ερευνητές από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, με επικεφαλής τον Νάϊτζελ Μπλέιμι του Τμήματος Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου του Αμπερντίν στη Σκωτία, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications«, http://www.nature.com/ncomms/2015/150616/ncomms8399/full/ncomms8399.html εξέτασαν δείγματα έξι μετεωριτών από ηφαιστειακά πετρώματα αρειανής προέλευσης. Οι μετεωρίτες βρίσκονται σε συλλογές μουσείων και κατέληξαν στον πλανήτη μας, αφότου εκτοξεύθηκαν στο διάστημα μετά από την πρόσκρουση αστεροειδών στον ‘Αρη στο παρελθόν. Οι μετεωρίτες περιέχουν αέρια που έχουν την ίδια σύνθεση και αναλογία ισοτόπων με την ατμόσφαιρα του Άρη. Και οι έξι περιέχουν μεθάνιο, το οποίο μπορεί κάποτε να αποτελούσε «τροφή» για μικοοργανισμούς, που ζούσαν κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη, ενώ αντίθετα άλλοι μικροοργανισμοί παράγουν μεθάνιο, αντί να το καταναλώνουν. Οι αστροβιολόγοι δεν αποκλείουν ότι κάτι από τα δύο -ή και τα δύο- μπορεί να συμβαίνει ακόμη και σήμερα. Οι τρέχουσες αποστολές της NASA και της ESA, καθώς και αυτές που θα ακολουθήσουν, δίνουν προτεραιότητα στην εξήγηση της προέλευσης και της σημασίας του μεθανίου. Παραμένει πάντως ασαφές ακόμη κατά πόσο το μεθάνιο συνεχίζει να παράγεται στον Άρη και από ποιες πηγές. Η νέα μελέτη ενισχύει την πιθανότητα ότι τα υπόγεια πετρώματα του Άρη περιέχουν μεγάλα αποθέματα μεθανίου και άρα κάπου εκεί γύρω μπορεί να ζουν και αρειανά μικρόβια, αποτελώντας μια αφανή βιόσφαιρα, όπως συμβαίνει και στη Γη. Η επιφάνεια του «κόκκινου» πλανήτη βομβαρδίζεται από έντονη ηλιακή ακτινοβολία, ενώ η θερμοκρασία πέφτει στους μείον 90 βαθμούς Κελσίου, οπότε τυχόν μικροοργανισμοί, όπως τα βακτήρια, μάλλον θα έχουν καταφύγει στο υπέδαφος για προστασία. Η μελλοντική αποστολή ExoMars του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, που προγραμματίζεται να φθάσει στον ‘Αρη το 2019, θα δώσει ίσως απαντήσεις, καθώς πρόκειται να σκάψει σε βάθος έως δύο μέτρων κάτω από την αρειανή επιφάνεια. http://physicsgg.me/2015/06/17/%ce%b2%cf%81%ce%ad%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%ce%bc%ce%b5%ce%b8%ce%ac%ce%bd%ce%b9%ce%bf-%cf%83%ce%b5-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%af%cf%84%ce%b5%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf%ce%bd/ Προσομοίωση συνθηκών Αρη στη Χαβάη. Το περασμένο φθινόπωρο έξι επιστήμονες δέχθηκαν την εκπληκτική πρόταση να περάσουν οκτώ μήνες στη Χαβάη με όλα τα έξοδα καλυμμένα. Υπήρχε, ωστόσο, μία σημαντική λεπτομέρεια: ήταν αναγκασμένοι να περάσουν όλο αυτό το διάστημα όλοι μαζί, περιορισμένοι σε συνθήκες προσομοίωσης μιας διαστημικής αποστολής στον Αρη, ώστε να διαπιστωθεί εάν οι ερευνητές θα ανέπτυσσαν αίσθημα κλειστοφοβίας και εάν θα μπορούσαν να το διαχειρισθούν. Για τα μέλη της αποστολής HI-SEAS (Hawaii Space Exploration Analog and Simulation) της NASA το «μενού» των «διακοπών» δεν περιελάμβανε καθαρό αέρα, ήλιο και σέρφινγκ. Κάθε φορά που κάποιος ήθελε να κάνει μία μικρή βόλτα έξω από τον θόλο των 1.300 τετραγωνικών μέτρων έπρεπε να φορέσει μία διαστημική στολή 18 κιλών. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είναι παράξενο που οι έξι συμμετέχοντες δηλώνουν μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος ότι αισθάνονται «μεγάλη ευτυχία» που επέστρεψαν στον πραγματικό κόσμο. Ενας από αυτούς, μάλιστα, ομολόγησε ότι «νιώθει σαν φάντασμα». Καθώς η NASA εξερευνά τις πιθανότητες μιας επανδρωμένης αποστολής στον Αρη, η υπομονή των επίδοξων αστροναυτών κατά τη διάρκεια του προγράμματος μπορεί να θεωρηθεί ευνοϊκό σημάδι. Τους τελευταίους οκτώ μήνες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τον πραγματικό χρόνο που απαιτείται για το ταξίδι από τη Γη στον Αρη, τα έξι μέλη της αποστολής έζησαν σε ένα απομονωμένο μέρος στις άκρες του ηφαιστείου Μάουνα Λόα. Η πρόσβαση σε νερό για μπάνιο ήταν περιορισμένη στα μόλις οκτώ λεπτά την εβδομάδα, ενώ η ηχομόνωση του χώρου ήταν προβληματική, ιδιαίτερα εάν αναλογισθεί κανείς ότι η επικεφαλής της αποστολής μάθαινε να παίζει γιουκαλίλι. Η Μάρθα Λένιο είχε αποφασίσει να θέσει τρεις σημαντικούς στόχους, τους οποίους επιθυμούσε να ολοκληρώσει μέσα στους οκτώ μήνες της παραμονής της στη Χαβάη: να μάθει γιουκαλίλι, να βελτιώσει τα γαλλικά της και να τελειώσει ένα πλεκτό της. Η ενασχόληση με μικρά πρότζεκτ μάλλον συνέβαλε καθοριστικά στην επιβίωση των εσώκλειστων επιστημόνων. Οι συμμετέχοντες του HI-SEAS διατηρούσαν προσωπικά μπλογκ από όπου και μαθαίνουμε ότι η Σόφι Μίλαμ, ερευνήτρια ρομποτικής, κατασκεύασε μία μακέτα πλοίου με ξυλάκια και ένα διαστημικό κράνος από αλουμινόχαρτο. «Οταν είσαι παγιδευμένος σε ένα θόλο με πέντε ακόμη σπασίκλες, είναι εντυπωσιακό το πόσο ενθουσιασμένος μπορεί να είσαι για τη δημιουργία ενός καπέλου από αλουμινόχαρτο», έγραψε. Κατά τη διαμονή τους στον μικρό θόλο, τα πράγματα δεν ήταν πάντα ευχάριστα, αφού οι έξι επιστήμονες έπρεπε να διεκπεραιώσουν τα ερευνητικά τους προγράμματα ενώ βρίσκονταν υπό την παρακολούθηση της ομάδας του Πανεπιστημίου της Χαβάης, της οποίας ηγείτο ο καθηγητής Κιμ Μπίνστεντ. Η αποστολή είχε στόχο την παρατήρηση των σωματικών και ψυχολογικών επιπτώσεων της απομόνωσης. Η NASA συνέλεξε και κατέψυξε δείγματα σάλιου και ούρων οκτώ μηνών. Η εξαμελής ομάδα είχε να αντιμετωπίσει και τις προκλήσεις της φύσης. Στα μέσα της αποστολής, οι κακές καιρικές συνθήκες στο ηφαίστειο, το περιβάλλον του οποίου ομοιάζει με εκείνο του Αρη, εμπόδισαν τη χρήση των ηλιακών μπαταριών, με αποτέλεσμα να γίνεται αναγκαστικά περιορισμένη χρήση ενέργειας, δημιουργώντας προβλήματα στη θέρμανση και τον εξαερισμό της τουαλέτας. Η Λένιο παραδέχεται ότι οι επιπτώσεις αυτών των προβλημάτων στον Αρη θα ήταν σίγουρα πιο σοβαρές. «Εάν ήμασταν στον Αρη, θα επρόκειτο για ζήτημα ζωής ή θανάτου», τόνισε. «Εδώ δεν απειλούμασταν, οπότε τα επίπεδα άγχους ήταν πολύ χαμηλότερα», πρόσθεσε η ίδια. Η μεγάλη επιτυχία του προγράμματος ήταν ότι οι επιστήμονες δεν βίωσαν κλειστοφοβία. Στην τελευταία ανάρτηση στο μπλογκ της η επικεφαλής περιέγραψε τους συγκατοίκους της ως «αξιαγάπητους ανθρώπους». Το αμερικανικό εγχείρημα μάλλον υπήρξε πιο αποτελεσματικό από το αντίστοιχο ρωσικό πείραμα, το οποίο κατέληξε σε καβγά με γροθιές ανάμεσα σε δύο συμμετέχοντες του προγράμματος. http://www.kathimerini.gr/819651/article/epikairothta/episthmh/prosomoiwsh-syn8hkwn-arh-sth-xavah

Η Γενική Σχετικότητα «γεφυρώνει» την κβαντική με την κλασική φυσική. Μια ακόμη εφαρμογή της Γενικής Θεωρίας υποστηρίζουν πως ανακάλυψαν επιστήμονες από το Χάρβαρντ και τα πανεπιστήμια της Βιέννης και της πολιτείας Κουίνσλαντ στην Αυστραλία. Έτσι, στις ιδιότητες της ύλης που μέχρι σήμερα έχει προβλέψει με επιτυχία η θεωρία του Άλμπερτ Αϊνστάιν, η οποία φέτος κλείνει ακριβώς 100 χρόνια «ζωής», οι φυσικοί έρχονται να προσθέσουν μία ακόμη: τη μετάβαση από την κβαντική συμπεριφορά, στην κλασική συμπεριφορά των καθημερινών αντικειμένων. Με τη δημοσίευση των πρώτων άρθρων πάνω στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, το 1915, ο Αϊνστάιν άλλαξε δραστικά τον τρόπο που η φυσική κατανοεί τη βαρύτητα. Όπως πρωτοανακάλυψε ο γερμανοεβραίος φυσικός, η βαρύτητα είναι η εκδήλωση της καμπύλωσης του χωρόχρονου. Σύμφωνα όμως με τον Αϊνστάιν, και η ροή του χρόνου επηρεάζεται επίσης από την ύπαρξη ενός βαρυτικού πεδίου. Το φαινόμενο αυτό, το οποίο ονομάζεται βαρυτική διαστολή του χρόνου, κάνει τον χρόνο να κυλά πιο αργά στα σημεία που βρίσκονται πιο κοντά σε ένα σώμα με μεγάλη μάζα. Όπως είναι φυσικό, η βαρυτική διαστολή του χρόνου εκδηλώνεται και στη Γη: έτσι, όσοι ζουν στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας, για παράδειγμα, γερνούν πιο «αργά» από τους κατοίκους του πρώτου ορόφου – περίπου κατά 10 δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου τον χρόνο. Μία πιο πρακτική συνέπεια αφορά το δορυφορικό σύστημα GPS, αφού λαμβάνεται υπόψη για τη διόρθωση των ρολογιών ακριβείας που διαθέτει ο στόλο των δορυφόρων ο οποίος χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του γεωγραφικού στίγματος. Τώρα, η διεθνής ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει πως το ίδιο φαινόμενο διαδραματίζει ρόλο «γέφυρας» ανάμεσα στον «κόσμο» της κβαντομηχανικής και τον κλασικό, καθημερινό μας κόσμο. Κι αυτό γιατί εξαλείφει την κβαντική συμπεριφορά στις μακροσκοπικές διαστάσεις. Η κβαντομηχανική, που αποτελεί τη δεύτερη «επανάσταση» της φυσικής μέσα στον 20ό αιώνα, προβλέπει ότι τα άτομα, τα υποατομικά σωματίδια και τα φωτόνια παρουσιάζουν παράξενες ιδιότητες. Αν αυτές οι ιδιότητες εμφανίζονταν και στη μακροκλίμακα, τότε θα παρατηρούσαμε παράδοξα φαινόμενα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «γάτα του Σρέντιγκερ», δηλαδή το διάσημο νοητικό πείραμα που επινόησε ο Έρβιν Σρέντιγκερ, σύμφωνα με το οποίο μια γάτα μπορεί να μην είναι ούτε νεκρή ούτε ζωντανή, αλλά να βρίσκεται σε μία «υπέρθεση» αυτών των δύο καταστάσεων. Όπως είναι φυσικό, κάτι τέτοιο δεν παρατηρείται στη φύση. Την ίδια στιγμή, οι προβλέψεις της κβαντικής θεωρίας για τον κόσμο σε μικροκλίμακα έχουν επιβεβαιωθεί από αμέτρητα πειράματα. Επομένως, πρέπει να υπάρχει μία αιτία που τα κβαντικά φαινόμενα εξαλείφονται στις μεγαλύτερες διαστάσεις. Τυπικά, αυτό συμβαίνει λόγω της αλληλεπίδρασής τους με γειτονικά αντικείμενα. Η ερευνητική ομάδα, όμως, βρήκε πως και η διαστολή του χρόνου διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην απουσία των κβαντικών φαινομένων στη μακροκλίμακα. Υπολόγισαν πως, όταν οι μικροί «δομικοί λίθοι» σχηματίζουν μεγαλύτερα, σύνθετα αντικείμενα –ξεκινώντας από τα μόρια και συνεχίζοντας σε ακόμη μεγαλύτερες δομές, όπως τα μικρόβια και τους κόκκους σκόνης– η διαστολή του χρόνου λόγω του γήινου βαρυτικού πεδίου προκαλεί ολοένα μεγαλύτερη «εξασθένηση» της κβαντικής τους συμπεριφοράς. Οι επιστήμονες έδειξαν πως με αυτό τον τρόπο εξαλείφεται η υπέρθεση καταστάσεων, δίνοντας τη θέση της στις συμβατικές μακροσκοπικές ιδιότητες. Οι επιστήμονες θα εξετάσουν στη συνέχεια αν αυτός ο μηχανισμός έχει κάποια επίδραση σε κοσμολογικές κλίμακες, όπου η βαρύτητα είναι ακόμη ισχυρότερη. Επίσης, αναμένουν πειράματα που στο άμεσο μέλλον θα επιβεβαιώσουν ή θα διαψεύσουν τη θεωρία τους. http://www.naftemporiki.gr/story/966626/i-geniki-sxetikotita-gefuronei-tin-kbantiki-me-tin-klasiki-fusiki

Τι μπορούμε να περιμένουμε μετά την ανάσταση του ρομπότ Philae. Στην κατάμαυρη επιφάνεια ενός περαστικού κομήτη, μια μηχανή σε μέγεθος πλυντηρίου περιμένει νέες οδηγίες: έπειτα από επτά μήνες νεκρικής σιγής, η αφύπνιση του Philae δημιουργεί ελπίδες για απαντήσεις σε βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα του Ηλιακού Συστήματος. Το ρομπότ της αποστολής Rosetta επικοινώνησε το Σάββατο με τη Γη για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο, λίγες ώρες μετά την άφιξη στον κομήτη 67P. Έπειτα από μια διπλή αναπήδηση στην εξωγήινη επιφάνεια, κατέληξε στη σημερινή, άγνωστη θέση του, εκεί όπου η βαθιά σκιά δεν του επέτρεπε να αντλήσει ενέργεια από τους ηλιακούς συλλέκτες. Ο κομήτης συνέχισε έκτοτε το ταξίδι του προς τον Ήλιο, και οι συνθήκες φωτισμού άλλαξαν. Το βράδυ του Σαββάτου, το Philae μετέδωσε στη Γη 300 πακέτα δεδομένων από τα περίπου 8.000 που είχε προλάβει να αποθηκεύσει στη μνήμη του. Η επόμενη απόπειρα επαφής απέτυχε το πρωί της Κυριακής, το βράδυ όμως το ρομπότ μετέδωσε ακόμα 5 πακέτα. Επιστημονικές μετρήσεις δεν μεταδόθηκαν, ωστόσο οι υπεύθυνοι της αποστολής στην ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA γνωρίζουν τώρα ότι το Philae βρίσκεται σε θερμοκρασία -35 βαθμούς Κελσίου, πάνω από το όριο των -45 βαθμών για την εκκίνηση του υπολογιστή του. Οι ηλιακοί συλλέκτες προσφέρουν μέγιστη ισχύ 24 watt, περισσότερη από τα 19 watt που απαιτούνται για τις επικοινωνίες. Η ESA εκτιμά ότι το ρομπότ δέχεται περίπου τρεις ώρες ηλιοφάνειας κάθε «μέρα» του κομήτη, η οποία διαρκεί γύρω στις 13 γήινες ώρες. Ατμός και σκόνη εκτινάσσονται από τον κομήτη 67P. Η ηλιακή ακτινοβολία δεν αποκλείεται να τον σπάσει τελικά σε δύο κομμάτια. Τα καλά νέα με τα προβλήματα που εμφανίστηκαν στην αποστολή είναι ότι το ρομπότ δεν θα ζούσε σήμερα αν είχε ολοκληρώσει τις εργασίες του σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό τον περασμένο Νοέμβριο: αν είχε προσεδαφιστεί τότε σε κάποια ηλιόλουστη θέση, θα είχε πλέον καταστραφεί από υπερθέρμανση με την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας να αυξάνεται μέρα με τη μέρα. «Δεν θα είχαμε την ευκαιρία να δούμε τον κομήτη στην πιο ενεργή φάση του, κάτι που θα μπορέσουμε να κάνουμε τώρα» επισημαίνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο επιστημονικός σύμβουλος της ESA Μαρκ ΜακΚόγκριαν. Οι κομήτες, περαστικοί επισκέπτες στο εσώτερο Ηλιακό Σύστημα, είναι μάζες από σκόνη, βράχια και πάγους νερού και άλλων ουσιών. Είναι τα συστατικά από τα οποία φτιάχτηκαν οι πλανήτες, διατηρημένα σε ένα είδος παγωμένης χρονοκάψουλας για 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, προκαλώντας τους πλανητολόγους να τα αναλύσουν. Το Philae ίσως έχει ακόμα το περιθώριο για μια σειρά πειραμάτων που θα μπορούσαν να προσφέρουν νέα στοιχεία για τη διαδικασία σχηματισμού της Γης. Πρώτο μέλημα είναι τώρα η βελτίωση των επικοινωνιών. Από την Τετάρτη, το μητρικό σκάφος Rosetta, το οποίο λειτουργεί ως αναμεταδότης για την επικοινωνία του Philae με τη Γη, θα πλησιάσει περισσότερο τον κομήτη σε απόσταση 180 χιλιομέτρων. Ο ελιγμός ήταν προγραμματισμένος να γίνει ούτως ή άλλως, ίσως όμως διευκολύνει την επαφή με το ρομπότ. Το επόμενο βήμα θα είναι η έναρξη πειραμάτων που δεν απαιτούν ισχύ πάνω από περίπου 5 watt ηλεκτρικής ισχύος και δεν περιλαμβάνουν κινούμενα εξαρτήματα. Παράδειγμα είναι τα όργανα που μετρούν τη θερμοκρασία, το μαγνητικό πεδίο και την ηλεκτρική αγωγιμότητα του κομήτη. Μια δεύτερη ομάδα οργάνων, που απαιτούν μέση ισχύ γύρω στα 15 watt, μπορεί θεωρητικά να ενεργοποιηθεί, αυτό όμως θα απαιτούσε παροδική διακοπή της επικοινωνίας για εξοικονόμηση ενέργειας. Τα όργανα αυτά περιλαμβάνουν το αποστασιόμετρο αλλά και τις κάμερες του Philae, των οποίων οι εικόνες ίσως αποκαλύψουν την ακριβή θέση του. Αν η λιακάδα αυξηθεί, και επιτρέψει τη φόρτιση της μπαταρίας, οι μηχανικοί της αποστολής θα εξετάσουν τη χρήση οργάνων με απαιτήσεις γύρω στα 25 watt. Περιλαμβάνουν δύο μικρούς φούρνους για την ανάλυση δειγμάτων, καθώς και το τρυπάνι για την εξαγωγή δειγμάτων κάτω από τη σκοτεινή, σκονισμένη επιφάνεια. Παραμένει άγνωστο αν το Philae θα συνεχίσει να λειτουργεί μέχρι τα μέσα Αυγούστου, όταν ο 67P φτάσει στην ελάχιστη απόστασή του από τον Ήλιο, πριν αρχίσει και πάλι να απομακρύνονται. Η μεγάλη ελπίδα είναι ότι η θερμότητα θα σπάσει τον κομήτη σε δύο κομμάτια, τα οποία παραμένουν σήμερα ενωμένα με μια στενή γέφυρα. Αυτό θα επέτρεπε στους επιστήμονες να δουν τα αρχέγονα υλικά στο εσωτερικό του κομήτη -πιθανότατα όμως ένα τέτοιο σπάσιμο θα εκτόξευε το Philae στο αχανές διάστημα. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι τότε θα έχει προλάβει να κάνει τη δουλειά του. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500005246

Ναι, η κόλαση υπάρχει στο κέντρο της Γης! Τελικά, μάλλον υπάρχει ένα ίχνος αλήθειας στους παλιούς μύθους ότι στα έγκατα της Γης, υπάρχει ένας καταχθόνιος κόσμος γεμάτος θειάφι, που μερικοί λένε και κόλαση. Νέες εκτιμήσεις των επιστημόνων επιβεβαιώνουν ότι ο πυρήνας του πλανήτη μας περιέχει τεράστιες ποσότητες παγιδευμένου θείου δεκαπλάσιου από όσο υπάρχει στην επιφάνεια. Ομάδα ερευνητών από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ελβετία και τις ΗΠΑ υπολόγισαν ότι ο πυρήνας της Γης περιέχει έως 8,5Χ10^18 τόνους θείου. Η ποσότητα αυτή -σχεδόν το 10% της μάζας της Σελήνης- είναι περίπου δεκαπλάσια σε σχέση με το θείο που έχει υπολογισθεί ότι υπάρχει στην υπόλοιπη Γη, συνήθως κοντά σε ηφαίστεια και θερμοπηγές. Ο πυρήνας ξεκινά σε βάθος 2.900 χιλιομέτρων κάτω από τα πόδια μας και ασφαλώς είναι αδύνατο να μελετηθεί άμεσα από τους επιστήμονες. Όμως η νέα διεθνής μελέτη κατέφυγε σε έμμεσες γεωχημικές μεθόδους υπολογισμού σχετικά με τη χημική σύνθεση του πυρήνα. Οι γεωεπιστήμονες υποπτεύονταν εδώ και καιρό ότι υπάρχει πολύ θείο στον πυρήνα, όμως είναι η πρώτη φορά που πιστεύουν ότι έχουν απτές ενδείξεις για τη συσσώρευσή του εκεί, γεγονός που φαίνεται να ενισχύει και τη θεωρία ότι το φεγγάρι σχηματίσθηκε από μια πλανητική σύγκρουση πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Εδώ και δεκαετίες ήταν γνωστό -μέσω ανάλυσης των σεισμικών κυμάτων που διατρέχουν το υπέδαφος- ότι ο πυρήνας του πλανήτη μας είναι πολύ ελαφρύς για να αποτελείται μόνο από σίδηρο και νικέλιο. Συνεπώς οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι πρέπει να περιέχει και ελαφρύτερα χημικά στοιχεία, όπως το θείο, το οξυγόνο και ο άνθρακας, πράγμα όμως που είναι αδύνατο να επιβεβαιωθεί με παρατήρηση. Ευτυχώς, η κατακλυσμική σύγκρουση που δημιούργησε κάποτε τη Σελήνη, πιθανότατα άφησε ένα χρήσιμο «δακτυλικό αποτύπωμα», καθώς -σύμφωνα με τις επιστημονικές εκτιμήσεις- η πρόσκρουση έλιωσε τον μανδύα της Γης (το ενδιάμεσο στρώμα μεταξύ φλοιού και πυρήνα), οδηγώντας στη δημιουργία ενός υγρού πλούσιου σε θείο, ένα μέρος του οποίου καταβυθίσθηκε και κατέληξε στον πυρήνα. Η επιβεβαίωση αυτής της θεωρίας έγινε μέσω σύγκρισης της αναλογίας των ισοτόπων (ατόμων του ίδιου χημικού στοιχείου με ελαφρώς διαφορετική μάζα) στον φλοιό και στον μανδύα, με τα ανάλογα ισότοπα στους μετεωρίτες που έχουν βρεθεί στη Γη και πιστεύεται ότι ταιριάζουν καλύτερα με την αρχική χημική σύνθεση της Γης. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geochemical Perspectives Letters». http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=714034