Δροσος Γεωργιος

Ξύπνησε γειτονική μαύρη τρύπα! Μια μελανή οπή που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το ηλιακό μας σύστημα «ξύπνησε» μετά από 26 έτη σιωπής και άρχισε να... λειτουργεί εκ νέου απορροφώντας την ύλη γειτονικού της άστρου. Οι επιστήμονες έχουν στρέψει επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια στη μελανή οπή για να παρατηρήσουν το φαινόμενο και να μάθουν νέα άγνωστα δεδομένα για τις μαύρες τρύπες και τους μηχανισμούς τους. Το 1938 οι αστρονόμοι της εποχής εντόπισαν μια ξαφνική έντονη έκλαμψη στον ουράνιο θόλο. Διαπίστωσαν ότι η έκλαμψη προερχόταν από ένα δυαδικό κοσμικό σύστημα σε απόσταση 8 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς. Το σύστημα ονομάστηκε V404 Cygni και αποτελείται από ένα μεγάλο άστρο και μια σχετικά μικρού μεγέθους μελανή οπή που έχει μάζα ίση με εκείνη 12 άστρων σαν τον Ηλιο. Η μελανή οπή όταν βρίσκεται σε φάση δραστηριοποίησης «τρέφεται» με την ύλη του γειτονικού της άστρου. Όμως όπως έχει αποδειχτεί πρόκειται για μια μάλλον… τεμπέλα μαύρη τρύπα αφού ενεργοποιείται κάθε φορά για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια ξεκουράζεται. Μετά το 1938 οι επιστήμονες εντόπισαν δραστηριότητα σε αυτό μια φορά το 1956 και άλλη μια το 1989. Για 26 χρόνια η μελανή οπή είχε «σιγήσει» και ξαφνικά πριν από λίγες μέρες άρχισε και πάλι να κάνει αισθητή την ύπαρξη της. Το «ξύπνημα» της μαύρης τρύπας εντόπισε το διαστημικό παρατηρητήριο Swift. Ετσι οι επιστήμονες έχουν στρέψει τώρα πολλά επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια στο V404 Cygni για να παρατηρήσουν το φαινόμενο. Με δεδομένο ότι τις προηγούμενες φορές που η μαύρη τρύπα ενεργοποιήθηκε τα τεχνικά μέσα που είχε στη διάθεση της η επιστημονική κοινότητα δεν ήταν ούτε τόσο πολλά όσο σήμερα ούτε τόσο προηγμένα θεωρείται δεδομένο ότι θα μάθουμε πολλά άγνωστα δεδομένα για τις μυστηριώδεις μελανές οπές. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=718420

ТГК "Прогресс М-28М"-"Союз-У" http://www.energia.ru/ru/iss/iss44/progress_m-28m/photo_06-30.html Ο ρώσος κοσμοναύτης Γκενάντι Παντάλκα σπάει το παγκόσμιο ρεκόρ παραμονής στο διάστημα! Ο Ρώσος κοσμοναύτης Γκενάντι Παντάλκα, ο οποίος βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), έσπασε τη Δευτέρα το ρεκόρ συνολικής παραμονής στο διάστημα (803 μέρες, εννέα ώρες και 41 λεπτά), ενώ φιλοδοξεί να ξεπεράσει τις 1000 μέρες. Το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ ανήκε στον συμπατριώτη του Σεργκέι Κρικάλεφ. Ξεπερνώντας το ιστορικό ρεκόρ των 803 ημερών σε συνεχή διαστημική τροχιά που κατέκτησε ο επίσης ρώσος κοσμοναύτης Σεργκέι Κρικάλιοφ πριν από 10 χρόνια, ο Παντάλκα θα έχει συμπληρώσει 880 ημέρες μακριά από τη Γη, τον επόμενο Σεπτέμβριο, οπότε και έχει προγραμματιστεί η επιστροφή του. Ο 57χρονος Παντάλκα αυτή τη στιγμή διοικεί τον ISS και πρόκειται να επιστρέψει στη Γη στις 11 Σεπτεμβρίου, οπότε θα έχει συμπληρώσει 878 μέρες (μη συνεχόμενης) παραμονής στο διάστημα. Όμως προτίθεται να επανέλθει στο μέλλον, προκειμένου να σπάσει το φράγμα των 1.000 ημερών. Πρόκειται για το πέμπτο ταξίδι του έμπειρου Ρώσου κοσμοναύτη στο διάστημα, σύμφωνα με τη βρετανική «Γκάρντιαν». Στην τωρινή αποστολή του συνοδεύεται από τον επίσης Ρώσο Μιχαήλ Κορνιένκο και τον Αμερικανό αστροναύτη Σκοτ Κέλι, οι οποίοι θα παραμείνουν στον ISS για ένα έτος ακόμη, αφότου θα έχει φύγει ο Παντάλκα. Η παρατεταμένη παραμονή στο διάστημα αποτελεί μια σωματική και ψυχική πρόκληση για τους ανθρώπους. Όμως η NASA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες θέλουν να προετοιμασθούν κατάλληλα ενόψει και της πρώτης επανδρωμένης αποστολής στον 'Αρη. Η ρωσική διαστημική υπηρεσία έκανε γνωστό ότι θα αναγνωρίσει επίσημα το νέο ρεκόρ του Παντάλκα, αφότου θα έχει 5% περισσότερο χρόνο στο διάστημα σε σχέση με τον προκάτοχό του Κρικάλεφ, κάτι που θα συμβεί στις αρχές Αυγούστου. http://www.tanea.gr/news/science-technology/article/5253788/rwsos-kosmonayths-espase-to-pagkosmio-rekor-synolikhs-paramonhs-sto-diasthma/

Αυξομειώνεται η ταχύτητα διαστολής του σύμπαντος; Μια διαφορετική «ιστορία» είχε το σύμπαν στα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια της ζωής του, από αυτήν που περιγράφει η επικρατούσα θεωρία, υποστηρίζουν οι φυσικοί Λόρενς Μιντ και Χάρι Ρίνγκερμαχερ από το πανεπιστήμιο του Νότιου Μισισίπι. Σύμφωνα με το μοντέλο που αποδέχονται οι περισσότεροι επιστήμονες, το σύμπαν από την ηλικία των 9,8 δισ. ετών και μέχρι σήμερα διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Οι δύο Αμερικανοί, ωστόσο, εκτιμούν πως υπήρξαν επτά κύκλοι συμπαντικής επιτάχυνσης και επιβράδυνσης. Η επικρατούσα θεωρία οφείλεται σε ανακάλυψη του 1998, η οποία «χρεώνει» την επιτάχυνση της διαστολής στη σκοτεινή ενέργεια, δηλαδή μια μορφή απωστικής βαρύτητας που κατακλύζει το σύμπαν και η οποία «εγκαινίασε» μια νέα φάση στην ιστορία του όταν επικράτησε των συμβατικών βαρυτικών δυνάμεων ανάμεσα στις κοσμικές δομές από ορατή και σκοτεινή ύλη. Οι δύο φυσικοί αναφέρουν πως η έναρξη του επιταχυνόμενου ρυθμού της διαστολής έχει επιβεβαιωθεί έκτοτε με εντυπωσιακή ακρίβεια, από έναν μεγάλο όγκο παρατηρησιακών δεδομένων. Ωστόσο, προσθέτουν, αυτή η φάση μετάβασης δεν συνέβη μόνο μία φορά, αφού η ταχύτητά της γνώρισε επτά κύκλους αυξομείωσης. Η δημοσίευση της μελέτης των επιστημόνων έγινε στο περιοδικό Astronomical Journal, όπου αναφέρουν επίσης πως, σε κάθε κύκλο, η μεταβολή της ταχύτητας διαστολής ήταν ολοένα και μικρότερη. Σύμφωνα με τον Ρίνγκερμαχερ, η ανακάλυψη έγινε τυχαία, προσπαθώντας να αναπτύξουν μοντέλα για την περιγραφή της συμπεριφοράς της σκοτεινής ενέργειας στους γαλαξίες. Τότε, βρήκαν ένα νέο τρόπο για να δημιουργήσουν το κλασικό γράφημα που περιγράφει την εξέλιξη του σύμπαντος συναρτήσει της ηλικίας του, το οποίο δεν εξαρτιόταν από την επιλογή κάποιου συγκεκριμένου μοντέλου για το σύμπαν – όπως συνέβαινε μέχρι τότε. «Το κλασικό γράφημα, που είναι γνωστό ως διάγραμμα Χαμπλ, δημιουργείται από τους αστρονόμους με την παρατήρηση των αποστάσεων των σουπερνόβα Τύπου ΙΑ, οι οποίοι αξιοποιούνται για τη μέτρηση της διαστολής του σύμπαντος», λέει ο Ρίνγκερμαχερ στο σάιτ του πανεπιστημίου του Νότιου Μισισίπι. «Αναλύοντας αυτό το νέο γράφημα για να προσδιορίσουμε αυτή τη φάση μετάβασης του σύμπαντος, βρήκαμε πως τέτοιες φάσεις υπήρξαν παραπάνω από μία φορά – στην πραγματικότητα, έχουν συμβεί με συχνότητα 7 κύκλων στη ζωή του σύμπαντος. Σε κάθε κύκλο, την επιτάχυνση της διαστολής διαδεχόταν η επιβράδυνσή της», προσθέτει. Οι δύο επιστήμονες επισημαίνουν πως η ανακάλυψή τους θα πρέπει να επαληθευτεί από ανεξάρτητα δεδομένα, τα οποία κατά πάσα πιθανότητα θα προέλθουν από νέες υπερκαινοφανείς αστέρες. Στο μεταξύ, θα συνεχίσουν να εξελίσσουν τη θεωρία. http://www.naftemporiki.gr/story/972332/auksomeionetai-i-taxutita-diastolis-tou-sumpantos

ТГК "Прогресс М-28М" http://www.energia.ru/ru/iss/iss44/progress_m-28m/photo_06-29.html Ακόμα μια θεαματική απώλεια σκάφους που θα ανεφοδίαζε τον ISS. Μη επανδρωμένο σκάφος που θα ανεφοδίαζε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) εξερράγη την Κυριακή δύο λεπτά μετά την εκτόξευση από τη Φλόριντα, ανακοίνωσε η κατασκευάστρια εταιρεία SpaceX. Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο εταιρείες που έχουν αναλάβει αποστολές για λογαριασμό της NASA έχουν υποστεί από μια καταστροφική απώλεια τον τελευταίο χρόνο. H αποτυχημένη εκτόξευση της Κυριακής ήταν η 19η αποστολή του πυραύλου Falcon 9 («γεράκι») της SpaceX από το ντεμπούτο του το 2010, επισημαίνει το Reuters. Ήταν επίσης η έκτη αποστολή του μεταγωγικού Dragon της εταιρείας στον διαστημικό σταθμό, στο πλαίσιο συμβολαίου με τη NASA που προβλέπει συνολικά 15 πτήσεις και υπερβαίνει σε αξία τα 2 δισ. δολάρια. Η SpaceX ιδρύθηκε και παραμένει ιδιοκτησία του Έλον Μασκ, του φιλόδοξου επιχειρηματία που έγινε πλούσιος από τη δημιουργία του PayPal και ίδρυσε την καινοτόμο εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla. Τα αίτια του ατυχήματος δεν έχουν διευκρινιστεί. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός είναι εφοδιασμένος με τρόφιμα και άλλες προμήθειες για τουλάχιστον τέσσερις μήνες, οπότε η απώλεια του Dragon, που μετέφερε φορτίο σχεδόν 2,5 τόνων, δεν δημιουργεί άμεσο πρόβλημα. Καθηλωμένο παραμένει ωστόσο και ένα διαφορετικό διαστημικό μεταγωγικό της εταιρείας Orbital Sciences Corp, η οποία έχει επίσης εξασφαλίσει συμβόλαιο της NASA. Το σκάφος, Cygnus, εξερράγη τον Οκτώβριο κατά την εκτόξευση. Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο, ένα ρωσικό μεταγωγικό Progress απέτυχε να φτάσει στον ISS και καταστράφηκε πέφτοντας στην ατμόσφαιρα. Η Ρωσία ετοιμάζεται να εκτοξεύσει ένα άλλο Progress την Παρασκευή. Το φορτίο που μετέφερε το Dragon περιλάμβανε δύο συστήματα πρόσδεσης για νέα διαστημικά σκάφη που θα μπορούν να προσεγγίσουν το πολυεθνικό τροχιακό συγκρότημα στα τέλη της δεκαετίας. Η SpaceX θα λάβει έως 2,6 δισ. δολάρια από τη NASA στο πλαίσιο ξεχωριστού συμβολαίου για την αναβάθμιση του Dragon ώστε να μεταφέρει πληρώματα. Ένα δεύτερο συμβόλαιο, ύψους έως 4,2 δισ., έχει ανατεθεί στη Boeing. Μέχρι την παρθενική πτήση των δύο νέων αμερικανικών σκαφών για επανδρωμένες αποστολές, τα ρωσικά Soyuz είναι τα μόνα που μπορούν να μεταφέρουν πληρώματα από και προς τον ISS, ένα τροχιακό εργαστήριο κόστους άνω των 100 δισ. δολαρίων. Παρόλο που είναι μια σχετικά νέα εταιρεία, η SpaceX έχει καταφέρει να αναδειχθεί σε σημαντικό παίκτη της διαστημικής βιομηχανίας, με συνολικά 50 αποστολές, ύψους άνω των 7 δισ., για την εκτόξευση δεκάδων δορυφόρων. Πρόσφατα μάλιστα εξασφάλισε πιστοποίηση και για την εκτόξευση στρατιωτικών φορτίων. Το μοιραίο Dragon εκτοξεύτηκε από την Αεροπορική Βάση του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ στη Φλόριντα, αν και η SpaceX έχει νοικιάσει μια παλιά εξέδρα εκτόξευσης στο γειτονικό Διαστημικό Κέντρο Κένεντι και κατασκευάζει μια νέα στο Τέξας. Βίντεο. https://www.youtube.com/watch?v=1Xu0xa9wMYM http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500008331

Η γεωποίηση του πλανήτη Άρη. Πιο ήπιες περιβαλλοντικές συνθήκες στον Άρη είναι ο στόχος ενός νέου προγράμματος που βρίσκεται σε εξέλιξη από την Υπηρεσία Προωθημένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) του αμερικανικού Πενταγώνου. Γι’ αυτό τον σκοπό, στα πλαίσια του προγράμματος αναπτύσσονται συνθετικοί οργανισμοί οι οποίοι θα μετατρέψουν τον Κόκκινο Πλανήτη σε μια παρεμφερή παραλλαγή της Γης. Αν πρόκειται ποτέ να κατακτήσουμε τον Άρη, χωρίς οι άποικοι να ζουν εν πολλοίς περιορισμένοι στη βάση τους, τότε πρέπει να αλλάξει δραστικά το κλίμα και το ανάγλυφο του πλανήτη. Ο λόγος είναι πως οι αμμοθύελλες, η μειωμένη βαρύτητα και η ατμόσφαιρα μικρού πάχους συνθέτουν ένα αντίξοο περιβάλλον για τον άνθρωπο. Το ίδιο συμβαίνει και με τη θερμοκρασία που επικρατεί εκεί, αφού η μέση τιμή της δεν ξεπερνά τους -50 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με τη ΝΑΣΑ. Σύμφωνα με την DARPA, η λύση είναι νέοι τεχνητοί οργανισμοί που όχι μόνο θα έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν στον Άρη, αλλά και θα μπορούν να τον τροποποιήσουν. Όπως περιγράφει το αμερικανικό σάιτ Motherboard, το οποίο ανήκει στο Vice, την αποστολή αυτή θα αναλάβουν γενετικά τροποποιημένα φυτά, φύκη και άλλοι οργανισμοί, που θα αρχίσουν να θερμαίνουν τον πλανήτη, πιθανότατα αυξάνοντας παράλληλα και το πάχος της ατμόσφαιράς του. Η διαδικασία εσκεμμένης παρέμβασης στο κλίμα ενός πλανήτη, ώστε να γίνει πιο φιλόξενο για τον άνθρωπο, ονομάζεται γεωποίηση (terraforming). Ανάλογα σενάρια έχουν στο παρελθόν προταθεί επίσης για την Αφροδίτη και την Ευρώπη, τον παγωμένο δορυφόρο του Δία. Στην περίπτωση του Άρη, η αμερικανική υπηρεσία υποστηρίζει πως αυτό θα γίνει με τη δημιουργία κατάλληλων μεταλλαγμένων οργανισμών, για την ανάπτυξη των οποίων ξεκίνησε από αυτή την εβδομάδες τις προετοιμασίες. «Για πρώτη φορά στην ιστορία, διαθέτουμε τα τεχνολογικά εργαλεία όχι μόνο για να μεταμορφώσουμε αντίξοα περιβάλλοντα εδώ στη Γη, αλλά και για να εγκατασταθούμε στο διάστημα», ανέφερε σε συνέδριο την περασμένη Δευτέρα η Αλίσια Τζάκσον, υποδιευθύντρια του Γραφείο Βιολογικών Τεχνολογιών της DARPA. Σύμφωνα με το Motherboard, η Τζάκσον αποκάλυψε πως η υπηρεσία με τους συνεργάτες της ξεκίνησαν από αυτή την εβδομάδα να καταρτίζουν ένα «χάρτη γονιδιωμάτων». Με αυτόν, οι επιστήμονες θα μπορούν να πειραματισθούν με το γενετικό υλικό πολλών οργανισμών που υπάρχουν στη Γη. Επιπλέον, θα έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν σε μικρό χρόνο κατάλληλα γονίδια γήινων οργανισμών, αλλά και τη θέση τους στο DNA, ώστε από αυτά να «συρράψουν» το γενετικό υλικό εντελώς καινούριων μορφών ζωής. «Στη Γη υπάρχουν από 30 εκατομμύρια έως 30 δισεκατομμύρια είδη ζωής. Στόχος είναι να μπορούμε να αξιοποιήσουμε όποιο είδος έχει επιθυμητές ιδιότητες και να βρούμε τη γενετική προέλευση αυτού του χαρακτηριστικού», συμπλήρωσε η Τζάκσον. Όπως είναι φυσικό, απέχουμε ακόμη αρκετά από τη δημιουργία συνθετικών οργανισμών που θα σταλούν στον Άρη, για να αναλάβουν τη γεωποίηση του πλανήτη. Καθώς το πρόγραμμα της DARPA θα εξελίσσεται, πιο άμεσος στόχος είναι να δοκιμασθούν οι δυνατότητές του στη Γη. Έτσι, σύμφωνα με το Motherboard, η Τζάκσον δήλωσε πως οι συνθετικοί οργανισμοί κατά πάσα πιθανότητα θα αξιοποιηθούν σε περιοχές που έχουν καταστραφεί από φυσικά ή ανθρωπογενή αίτια, για να τις αποκαταστήσουν. Η ψυχολογική πίεση δεν αποτελεί εμπόδιο στην κατοίκηση του Άρη. Αν και η ψυχολογική πίεση συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι πρώτοι άνθρωποι που θα βρεθούν στον Αρη, μάλλον δεν αποτελεί ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο το οποίο θα μπορούσε να ματαιώσει κάθε σχέδιο για τη δημιουργία μιας αποικίας στον Κόκκινο Πλανήτη. Σε αυτό συνηγορεί η τελευταία προσομοίωση της ΝΑΣΑ, με την παραμονή έξι επιστημόνων για οκτώ μήνες σε ένα απομονωμένο καταφύγιο στο ηφαίστειο Μαούνα Λόα της Χαβάης, στο οποίο έζησαν με τις ίδιες συνθήκες που θα συναντήσουν και οι αστροναύτες στον Αρη. H δοκιμή ολοκληρώθηκε πριν από δύο εβδομάδες, δείχνοντας πως τα μέλη της «αποστολής» κατάφεραν να ξεπεράσουν το στρες και τις στιγμές έντασης που κάποιες φορές δημιουργήθηκε μεταξύ τους. Κάτι που μόνο δεδομένο δεν ήταν, από τη στιγμή που για όλο το προηγούμενο οκτάμηνο ο «φρέσκος» αέρας αποτελούσε μακρινή ανάμνηση, ενώ κατανάλωναν αποκλειστικά τρόφιμα βαθιάς κατάψυξης. Ακόμη κι όταν μπορούσαν να βγουν έξω τη μικρή βάση τους, η οποία είχε διάμετρο μόλις 11 μέτρα, έπρεπε πάντοτε να φορούν τη διαστημική στολή τους. Επομένως, μάλλον ήταν αναμενόμενη η δήλωση της 27χρονης εθελόντριας Τσόσελιν Νταν στο Associated Press, ότι ήταν υπέροχο που ένιωσε ξανά τον αέρα να φυσά το δέρμα της. «Μετά από τόσο καιρό, στην αρχή με έπιασε φόβος που βγήκα έξω χωρίς στολή», πρόσθεσε η υποψήφια διδάκτορας στο πανεπιστήμιο Purdue. Οπως κι εκείνη, το πρώτο πράγμα που ζήτησαν τα μέλη της ομάδας είναι να ξαναδοκιμάσουν τρόφιμα που τους είχαν λείψει – φρούτα, φρέσκα αβγά και κρουασάν. Αλλά και να κάνουν μπάνιο, αφού στο καταφύγιο επιτρεπόταν μόνο για έξι λεπτά την εβδομάδα. Αν και πρόκειται για την τρίτη ανάλογη δοκιμή που πραγματοποιεί η ΝΑΣΑ, η διάρκειά της ήταν διπλάσια από τις δύο προηγούμενες. Οπως και τις προηγούμενες φορές, για την παρακολούθηση της συμπεριφοράς χρησιμοποιήθηκαν κάμερες και συσκευές καταγραφής της σωματικής δραστηριότητας, ενώ ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι επιστήμονες απαντούσαν και σε ειδικά ερωτηματολόγια. Η περιοχή που βρίσκεται το καταφύγιο, με το μάλλον απόκοσμο τοπίο που το περιβάλλει, προσεγγίζει σε μεγάλο βαθμό το αρειανό περιβάλλον. Για παράδειγμα, κοιτώντας από τα παράθυρα του καταφυγίου, το μόνο που μπορούσαν να δουν οι επιστήμονες ήταν βουνά και πεδιάδες σβησμένης λάβας, όπως ανέφερε στο Associated Press η Κιμ Μπίνστεντ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Χαβάης και επιστημονική υπεύθυνη της μελέτης. Συνεπώς, είναι ιδανικό για να μελετηθεί η συναισθηματική κατάσταση και η λειτουργικότητα ανθρώπων που ζουν για αρκετούς μήνες απομονωμένοι, ακόμη και για να προσδιορισθούν ποια «συμπτώματα» θα υποδήλωναν είτε ότι κάποιο μέλος μιας μελλοντικής αποστολής στον Αρη βρίσκεται στα πρόθυρα κατάθλιψης, είτε ότι υποβόσκει ένταση ανάμεσα στους αστροναύτες. «Συμπτώματα» που θα επέτρεπαν στους υπεύθυνους της αποστολής να παρέμβουν έγκαιρα από τη Γη. «Οι αστροναύτες είναι πολύ στωικοί άνθρωποι, ενώ κατά κανόνα διστάζουν να αναφέρουν τις δυσκολίες που τους ανακύπτουν» σημειώνει η Μπίνστεντ. «Επομένως, θα ήταν καλό να μπορούν να ανιχνευθούν τυχόν προβλήματα, πριν αποκτήσουν διαστάσεις». Αν και στους οκτώ μήνες δεν έλειψαν οι μικροτριβές και τα ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα, η ομαδική γυμναστική και η γιόγκα αποδείχθηκαν δύο αποτελεσματικά «αντίδοτα». Επίσης, οι έξι εθελοντές μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ένα ποδήλατο γυμναστικής και έναν διάδρομο, αν και τον τελευταίο μόνο όταν είχε ήλιο, αφού έπαιρνε ρεύμα από φωτοβολταϊκά πάνελ. «Τις ημέρες που έχεις καλή διάθεση, σε ευχαριστεί που έχεις ανθρώπους γύρω σου για να τις μοιραστείς. Στις κακοκεφιές, όμως, είναι πραγματικό δύσκολο να βρίσκεσαι σε ένα τόσο απομονωμένο χώρο», ανέφερε χαρακτηριστικά η Νταν. http://physicsgg.me/2015/06/27/%ce%b7-%ce%b3%ce%b5%cf%89%cf%80%ce%bf%ce%af%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b7-%ce%ac%cf%81%ce%b7/

Προηγμένο Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων. Αν και η φυσική έχει ήδη γράψει ιστορία μέσα στον 21ο αιώνα με την ανακάλυψη του «σωματιδίου του Θεού», το 2012 στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο Cern στη Γενεύη, οι ερευνητές που συμμετέχουν στο πρότζεκτ Advanced Ligo αισιοδοξούν πως βρίσκονται ένα βήμα πριν από ένα εξίσου σημαντικό ορόσημο, το οποίο μάλιστα η επιστημονική κοινότητα περιμένει εδώ και 99 χρόνια. Το ορόσημο αυτό αφορά την ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων, δηλαδή των διαταραχών που διαδίδονται στον χωρόχρονο, όπως περιέγραψε το 1916 ο Αλμπερτ Αϊνστάιν στο πλαίσιο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν ποτέ εντοπισθεί και καταγραφεί βαρυτικά κύματα, με συνέπεια η ύπαρξή τους να αποτελεί μία από τις ελάχιστες προβλέψεις της Γενικής Σχετικότητας που δεν έχουν επαληθευτεί από άμεσες παρατηρήσεις. Ωστόσο, το Advanced Ligo, το οποίο θα ξεκινήσει να λειτουργεί στις ΗΠΑ το φθινόπωρο, υπόσχεται να ανιχνεύσει για πρώτη φορά τέτοιες διαταραχές ίσως και μέσα στην επόμενη διετία. Ενα επίτευγμα που θα ανοίξει για τους αστρονόμους ένα επιπλέον «παράθυρο» στο σύμπαν, για την ακόμη καλύτερη μελέτη του. Το πλήρες όνομα του πρότζεκτ είναι Προηγμένο Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων με Συμβολόμετρο Λέιζερ (Advanced Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) και έχει επιστημονικούς υπεύθυνους το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και το ΜΙΤ. Το πρότζεκτ θα βασισθεί στις ίδιες ανιχνευτικές διατάξεις που χρησιμοποιήθηκαν στο Ligo, δηλαδή στην πρώτη προσπάθεια για τον εντοπισμό βαρυτικών κυμάτων, η οποία διήρκεσε από το 2002 έως το 2010 και ολοκληρώθηκε χωρίς θετικό αποτέλεσμα. Στο μεταξύ όμως, οι δύο τεράστιοι ανιχνευτές, οι οποίοι βρίσκονται στο Χάνφορντ της Ουάσιγκτον και στο Λίβινγκστον της Λουιζιάνας, αναβαθμίσθηκαν σε τέτοιο βαθμό που έχει δεκαπλασιασθεί η ευαισθησία τους. Οπως τα σεισμικά κύματα διαδίδονται στο υπέδαφος της Γης, έτσι τα βαρυτικά κύματα διαδίδονται στον χωρόχρονο, κινούμενα όμως με την ταχύτητα του φωτός. Προέρχονται από κοσμικά φαινόμενα που είναι τόσο βίαια ώστε να διαταράσσουν το χωροχρονικό συνεχές, όπως εκρήξεις σουπερνόβα ή ζευγάρια αστέρων νετρονίων που περιστρέφονται μεταξύ τους σε ολοένα μικρότερη απόσταση, ώστε τελικά να συγκρουστούν. Για τον εντοπισμό τους, κάθε ανιχνευτική διάταξη αποτελείται από δύο σήραγγες μήκους 4 χιλιομέτρων, που είναι κάθετες μεταξύ τους. Μία δέσμη λέιζερ που θα δημιουργείται στην κοινή βάση των τούνελ, θα διαιρείται σε δύο ακτίνες οι οποίες θα «ταξιδεύουν» μέχρι το τέλος των σωλήνων, όπου θα ανακλώνται από ειδικά κάτοπτρα για να επιστρέψουν πίσω και να ξανασυναντηθούν. Σύμφωνα με τη θεωρία του Αϊνστάιν, αν ένα βαρυτικό κύμα περάσει από τη διάταξη, θα «προδώσει» την παρουσία του από τη μεταβολή της τροχιάς των ακτίνων, η οποία με τη σειρά της θα καταγραφεί στο τρόπο αλληλεπίδρασης των ακτίνων, όταν επιστρέψουν στη βάση. Οι μεταβολές αυτές είναι απειροελάχιστες: είναι χαρακτηριστικό πως οι δύο διατάξεις δεν κατάφεραν να δώσουν κάποιο απτό αποτέλεσμα στο πλαίσιο του Ligo, παρόλο που μπορούσαν να καταγράψουν τιμές της τάξης του ενός χιλιοστού της διαμέτρου του πρωτονίου. Το γεγονός όμως ότι πλέον θα λειτουργούν με δεκαπλάσια ευαισθησία θα αλλάξει τα δεδομένα, σύμφωνα με τους ερευνητές. «Το ερώτημα δεν είναι αν θα εντοπίσουμε βαρυτικά κύματα, αλλά το πόσο συχνά ή σπάνια θα ανιχνεύουμε τέτοιες διαταραχές» δήλωνε χαρακτηριστικά στο περιοδικό Nature o Στάνλεϊ Γούιτκομπ, φυσικός στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας, της επιστημονικής ομάδας του Advanced Ligo. Η αναβάθμιση χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ιδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ με 205 εκατομμύρια δολάρια. Με αυτά τα χρήματα, έγιναν βελτιώσεις που αύξησαν κατά 1.000 φορές τον αριθμό των κοσμικών πηγών βαρυτικών κυμάτων που βρίσκονται πια μέσα στα όρια ευαισθησίας του Advanced Ligo. Με δεδομένο ότι αυτά τα βαρυτικά κύματα «μεταφέρουν» πληροφορίες για τα φαινόμενα που τα προκάλεσαν, αν όντως ανιχνευθούν και υποβληθούν σε επεξεργασία θα αποκαλύψουν νέα στοιχεία για τις αντίστοιχες δομές του σύμπαντος, τα οποία μάλιστα δεν θα μπορούσαν να αποκτηθούν με άλλο τρόπο. Επομένως, τα βαρυτικά κύματα θα γίνουν ένα καινούργιο εργαλείο για την έρευνα του σύμπαντος, προσφέροντας περισσότερες λεπτομέρειες π.χ. για τον τρόπο που συγχωνεύονται δύο μαύρες τρύπες ή συγκρούονται δύο αστέρες. «Το πρότζεκτ θα μας εξασφαλίσει μια εντελώς καινούρια προοπτική. Ξέρουμε πως κάθε φορά που “άνοιξε” ένα νέο παράθυρο για παρατηρήσεις, έγιναν ανακαλύψεις που διεύρυναν τα όρια» σημείωνε η Ντενίζ Κάλντγουελ από το Εθνικό Ιδρυμα Επιστημών, σε δελτίο Τύπου του ιδρύματος. Εκτός από το Advanced Ligo και τις δύο εγκαταστάσεις του στις ΗΠΑ, κι άλλες προσπάθειες έχουν ξεκινήσει για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων. Ετσι, στο πλαίσιο του πρότζεκτ International Pulsar Timing Array (IPTA), αστρονόμοι από την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία έχουν επιστρατεύσει για ανιχνευτές 70 πάλσαρ, δηλαδή αστέρες νετρονίων που περιστρέφονται με μεγάλη ταχύτητα και εκπέμπουν παλμούς ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με απίστευτα σταθερή συχνότητα. Με δεδομένο ότι ένα διερχόμενο βαρυτικό κύμα θα μεταβάλλει παροδικά τη συχνότητα των παλμών, οι επιστήμονες ελπίζουν πως θα καταφέρουν να καταγράψουν αυτή την παροδική μεταβολή. Η διαφορετική μέθοδος ανίχνευσης σημαίνει πως τα βαρυτικά κύματα που θα μπορούσαν να ανιχνευθούν με το IPTA έχουν τέτοιες ιδιότητες που θα ήταν αδύνατον να αποτυπωθούν από το Advanced Ligo. Αντίθετα, παρόμοια λογική με το Advanced Ligo έχει το πείραμα Virgo, το οποίο βασίζεται σε μία ανάλογη πειραματική διάταξη, που βρίσκεται στην επαρχία της Πίζα στην Ιταλία. Η συγκεκριμένη εγκατάσταση αποτελείται κι αυτή από δύο βραχίονες, κάθετους μεταξύ τους, οι οποίοι είναι μικρότεροι αφού έχουν μήκος 3 χιλιόμετρα. Ετσι, έχει περίπου το 75% της ευαισθησίας των ανιχνευτών του Advanced Ligo. Η εγκατάσταση ξεκίνησε να λειτουργεί από το 2007, χωρίς να έχει ανιχνεύσει μέχρι τώρα κάποιο βαρυτικό κύμα, ενώ κι αυτή βρίσκεται σε φάση αναβάθμισης. Οι επιστήμονες του πρότζεκτ συνεργάζονται στενά με τους ερευνητές του Advanced Ligo και ανταλλάσσουν δεδομένα. Κι αυτό γιατί, αν ένα βαρυτικό κύμα εντοπισθεί και από τα δύο πειράματα, τότε θα είναι πιο εύκολο να εντοπισθεί η πηγή του στο σύμπαν. Μια αντίστοιχη, αλλά ακόμη μικρότερη εγκατάσταση, λειτουργεί επίσης στο Ανόβερο της Γερμανίας. Ο ανιχνευτής ονομάζεται GEO600 και οι σήραγγές του έχουν μήκος 600 μέτρα. Επίσης, σε ένα παλιό ορυχείο στην Ιαπωνία κατασκευάζεται ο Kamioka Gravitational Wave Detector (KAGRA), ένας ανιχνευτής με βραχίονες 3 χιλιομέτρων που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το 2018. Βίντεο. http://physicsgg.me/2015/06/27/%cf%80%cf%81%ce%bf%ce%b7%ce%b3%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%cf%84%ce%b7%cf%81%ce%b7%cf%84%ce%ae%cf%81%ce%b9%ce%bf-%ce%b2%ce%b1%cf%81%cf%85%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8e%ce%bd-%ce%ba/

Σελήνη 4x4! Η Audi ανακοίνωσε ότι στο πλαίσιο του διαγωνισμού ανάπτυξης νέων προηγμένων τεχνολογιών Lunar XPrize της Google κατασκευάζει ένα όχημα εξερεύνησης της Σελήνης που θα βασίζει την κίνηση του σε σύστημα τετρακίνησης παρόμοιο με αυτό των αυτοκινήτων που μπορούν να κινούνται σε διαφόρων ειδών επιφάνειες, στα οχήματα που μπορούν να κινούνται με άνεση σε συνθήκες που με δύο λέξεις ονομάζουμε «εκτός δρόμου». Το σεληνιακό «τζιπάκι» της Audi θα ενσωματώνει το σύστημα τετρακίνησης Quattro που έχει αναπτύξει η εταιρεία. Το όχημα θα πραγματοποιεί εξερευνήσεις στη δύσβατη σεληνιακή επιφάνεια και θα μπορεί να μεταδίδει βίντεο και φωτογραφίες από τις περιοχές που εξερευνά πίσω στη Γη και μάλιστα σε ποιότητα εικόνας υψηλής πιστότητας (High Definition). http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=717698

Ο χρόνος θα σταματήσει το βράδυ της Τρίτης για ένα δευτερόλεπτο. Τα ρολόγια της Γης θα σταματήσουν αναγκαστικά για ένα δευτερόλεπτο τα μεσάνυχτα της Τρίτης 30 Ιουνίου, καθώς οι «φύλακες» του παγκόσμιου χρόνου θα προσθέσουν ένα εμβόλιμο (διορθωτικό) δευτερόλεπτο, με αποτέλεσμα το τελευταίο λεπτό του μήνα να έχει 61 δευτερόλεπτα και όχι 60. Έτσι, στις 23:59:59 ώρα Γκρίνουιτς (02:59:59 ώρα Ελλάδας) η ώρα θα «κολλήσει» για ένα πρόσθετο δευτερόλεπτο (23:59:60), προτού τα ρολόγια δείξουν 00:00:00 (03:00:00 ώρα Ελλάδας) και ξεκινήσει η Τετάρτη 1 Ιουλίου. ‘Αλλα συστήματα απλώς θα «σβήσουν» για ένα δευτερόλεπτο. Είναι η 27η φορά που γίνεται κάτι τέτοιο. Η προηγούμενη φορά που είχε γίνει κάτι ανάλογο, ήταν το 2012 (προηγουμένως είχαν γίνει προσθήκες δευτερολέπτων τα έτη 2008, 2005 και 1998). Και τότε είχαν προκληθεί ορισμένα προβλήματα στις χρηματιστηριακές συναλλαγές και στο διαδίκτυο (καθώς μπερδεύθηκαν οι κεντρικοί υπολογιστές υπηρεσιών όπως το LinkedIn και το Reddit), κάτι που αρκετοί φοβούνται ότι μπορεί να επαναληφθεί και φέτος. Τυπικά, ο πλανήτης μας χρειάζεται 86.400 δευτερόλεπτα για να πραγματοποιήσει μία περιστροφή 360 μοιρών σε ένα 24ωρο. Όμως η Γη δέχεται συνεχώς βαρυτικές επιδράσεις από τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους άλλους πλανήτες, με συνέπεια η ταχύτητα περιστροφής της να μην είναι σταθερή, αλλά να επιβραδύνεται ανεπαίσθητα. Έτσι, στην πραγματικότητα, η μέση διάρκεια της μέρας (ο χρόνος μιας πλήρως περιστροφής της Γης περί τον εαυτό της) είναι 86.400,002 δευτερόλεπτα. Το αποτέλεσμα είναι να παρατηρείται απόκλιση της τάξης των δύο χιλιοστών του δευτερολέπτου ανάμεσα στον φυσικό (αστρονομικό-ηλιακό) χρόνο και στον Διεθνή Ατομικό Χρόνο, που μετρούν τα ατομικά ρολόγια με ακρίβεια δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου. Συσσωρευόμενη κάθε μέρα, αυτή η απόκλιση φθάνει περίπου το ένα δευτερόλεπτο μέσα στο έτος. Έτσι, περιοδικά πρέπει να γίνεται μία διόρθωση στον Συγχρονισμένο Παγκόσμιο Χρόνο (UTC), τον διάδοχο της ώρας Γκρίνουιτς (GMT), που μετριέται από τα ατομικά ρολόγια. Ο ατομικός χρόνος υπολογίζεται από εκατοντάδες ατομικά ρολόγια σε όλο τον κόσμο, τα οποία μετρούν τους απολύτως προβλέψιμους ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς του ατόμου του χημικού στοιχείου καισίου. Τα ατομικά ρολόγια χάνουν μόνο ένα ατομικό δευτερόλεπτο κάθε 300 εκατ. χρόνια. Κατά καιρούς η απόκλιση μεταξύ ατομικού χρόνου και αστρονομικού χρόνου είναι τόση πια που κρίνεται αναγκαία η προσθήκη ενός εμβόλιμου δευτερολέπτου από τη Διεθνή Υπηρεσία Περιστροφής της Γης και Συστημάτων Αναφοράς (IERS), η οποία εδρεύει στη Γερμανία και δημιουργήθηκε το 1987 από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση και τη Διεθνή Ένωση Γεωδαισίας και Γεωφυσικής. Η IERS παρακολουθεί συνεχώς την περιφορά του πλανήτη μας και εισηγείται στη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU) του ΟΗΕ πότε πρέπει να «κολλήσει» ο χρόνος. Η τελική απόφαση ανήκει στην ITU. Η πρώτη διόρθωση έγινε το 1972. Μέχρι τότε, ο χρόνος μετριόταν όχι από τα ατομικά ρολόγια, αλλά με βάση την αστρονομική σχέση ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο, που ήταν πιο γνωστός ως «Χρόνος Γκρίνουιτς» (GMT). Το έξτρα δευτερόλεπτο ανακοινώνεται μήνες πριν την εισαγωγή του, ώστε να υπάρχει προετοιμασία της διεθνούς κοινότητας, και παραδοσιακά προστίθεται είτε το βράδυ της 31ης Δεκεμβρίου, είτε το βράδυ της 30ής Ιουνίου. Παρόλα αυτά, αρκετά συστήματα δεν έχουν την κατάλληλη προετοιμασία για να χειρισθούν σωστά το εμβόλιμο δευτερόλεπτο, καθώς η προσθήκη τους είναι ακανόνιστη. Ο πονοκέφαλος που περιοδικά προκαλεί το εμβόλιμο δευτερόλεπτο, έχει εντείνει τις πιέσεις από διάφορες πλευρές να σταματήσει αυτή η πρακτική, κάτι που θα εξετάσει ξανά η ITU σε συνάντηση στη Γενεύη εντός του 2015. Αυτό σημαίνει ότι πλέον ο χρόνος θα βασίζεται αποκλειστικά στα ατομικά ρολόγια ύψιστης ακρίβειας, χωρίς να γίνεται περιοδική διόρθωση με βάση τον αστρονομικό χρόνο. Η συνέπεια είναι ότι οι δύο χρόνοι, ατομικός και αστρονομικός, θα αποκλίνουν όλο και περισσότερο στο μέλλον (μια διαφορά ενός έως δύο λεπτών στη διάρκεια ενός αιώνα), οπότε σταδιακά θα χαθεί η σύνδεση ανάμεσα στην μέτρηση του χρόνου και στην εμπειρία των ανθρώπων για τον χρόνο γύρω τους.. Έτσι, κάποτε στο μακρινό μέλλον, οι άνθρωποι θα βλέπουν την ώρα 8 το πρωί στο ρολόι τους, αλλά γύρω τους ο ήλιος θα κοντεύει να δύσει! http://physicsgg.me/2015/06/29/%ce%bf-%cf%87%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%bf%cf%82-%ce%b8%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%b2%cf%81%ce%ac%ce%b4%cf%85-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%84%cf%81%ce%af/

Το ελληνικό «αποτύπωμα» στο CERN Η Ελλάδα είναι ένα από τα 12 ιδρυτικά κράτη-μέλη του CERN, με συνεχή και συστηματική παρουσία της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας στην έρευνα και στις σημαντικές ανακαλύψεις που πραγματοποιούνται στο κέντρο εδώ και 60 χρόνια. «Η σημασία και τα οφέλη της ελληνικής συμμετοχής μπορούν να εντοπιστούν σε τρεις άξονες: στην ισότιμη συμμετοχή της χώρας στη διεθνή ερευνητική και επιστημονική κοινότητα, στην εκπαίδευση δεκάδων νέων φοιτητών και ερευνητών και τη μετεκπαίδευση επιστημόνων και, τέλος, στη μεταφορά σημαντικής τεχνογνωσίας προς την ελληνική βιομηχανία μέσω των συνεργαζόμενων ελληνικών πανεπιστημιακών ερευνητικών ομάδων και τη δυνατότητα ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων που μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα για την ελληνική οικονομία», λέει ο Εμμ. Τσεσμελής, ανώτατος φυσικός και αναπληρωτής επικεφαλής του γραφείου Διεθνών Σχέσεων του CERN και επισκέπτης καθηγητής Σωματιδίων και Επιταχυντικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Η πίστη στη σπουδαιότητα της βασικής έρευνας και η αξία της επιστήμης ως κοινωνικού αγαθού που δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε μπορεί να έχουν πολλαπλά οφέλη για τη χώρα μας», προσθέτει. Στα προγράμματα του CERN συμμετέχουν σήμερα πάνω από 150 Ελληνες μόνιμοι ερευνητές, μεταδιδάκτορες, υποψήφιοι διδάκτορες, διπλωματικοί/τεχνικοί και διοικητικοί φοιτητές, με ποσοστά συμμετοχής που διαρκώς αυξάνουν ώς και 160% την τελευταία πενταετία. «Οι εξαιρετικές επιδόσεις των Ελλήνων πειραματικών και θεωρητικών φυσικών στο διεθνές, επιστημονικά σκληρό και ανταγωνιστικό, περιβάλλον του CERN, με αναφορές, διακρίσεις, βραβεία και χορηγίες, έχουν δημιουργήσει μια σημαντική διαχρονική ερευνητική παράδοση 60 χρόνων στη χώρα μας», αναφέρει ο καθηγητής Ε. Γαζής. Και συνεχίζει: «Οι θεωρητικοί φυσικοί από τα τμήματα Φυσικής των ελληνικών πανεπιστημίων και ΕΜΠ, καθώς και Ελληνες σε ξένα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Ευρώπης, αποτελούν μέρος της παγκόσμιας πρωτοπορίας στην ανάπτυξη και εξέλιξη των θεωριών για τη Σωματιδιακή Φυσική. Οι πειραματικές ερευνητικές ομάδες του ΕΜΠ και των Πανεπιστημίων Αθήνας και Θεσσαλονίκης συμμετέχουν στο πείραμα ATLAS του LHC με την κατασκευή συστήματος 130 ανιχνευτικών θαλάμων μιονίων MDT, αλλά και στην αναζήτηση νέας φυσικής για υπερσυμμετρικά σωματίδια, πρωτοστατώντας στην ανάπτυξη, σχεδίαση και υλοποίηση ενός νέου πρότυπου καινοτομικού ανιχνευτή Micro-Megas που θα εγκατασταθεί στο ATLAS το 2018. Παράλληλα, η ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ έχει συμμετάσχει στην ανακάλυψη του μποζονίου Higgs, με διεθνή έπαινο για την εργασία υποψήφιου διδάκτορα του ΕΜΠ στο θέμα αυτό. Επίσης, οι πειραματικές ομάδες των Παν/μίων Αθήνας, Ιωαννίνων και “Δημόκριτου” συμμετέχουν στον πείραμα CMS με αντίστοιχες πρότυπες καινοτομικές κατασκευές ανιχνευτών πυριτίου και ηλεκτρονικών, ενώ συμμετέχουν και στις φάσεις αναβάθμισης του πειράματός τους στο πρόγραμμα σκανδαλισμού (trigger). Η ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ είναι επίσης η ελληνική ομάδα που συντονίζει ερευνητικές δραστηριότητες για την ανάπτυξη των επόμενης γενιάς επιταχυντικών συστημάτων του CERN, με μεταφορά τεχνολογίας στην εγχώρια βιομηχανία και επέκταση σε ιατρικές εφαρμογές», καταλήγει ο καθηγητής Ε. Γαζής. «Ελληνικές ομάδες συμμετέχουν και σε άλλα πειράματα του CERN, όπως στο ALICE το οποίο μελετά μια πρωταρχική μορφή ύλης η οποία επικράτησε στο σύμπαν αμέσως μετά τη Μεγάλη Εκρηξη, στο CAST που προσπαθεί να ανιχνεύσει υποψήφια σωματίδια σκοτεινής ύλης, στο n_TOF που ειδικεύεται στη μελέτη νετρονίων στη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων, καθώς και στο ISOLDE σε πειράματα Πυρηνικής και Αστροσωματιδιακής Φυσικής με σημαντικές εφαρμογές», επισημαίνει ο καθηγητής Εμμ. Τσεσμελής. Η Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ΣΕΜΦΕ) του ΕΜΠ γιόρτασε φέτος τα 15 χρόνια της με σημαντικές εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων την απόφαση για αναγόρευση ως επιτίμων διδακτόρων του ΕΜΠ του François Englert (βραβείο Νομπέλ Φυσικής 2013) και του Rolf-Dieter Heuer (γενικού διευθυντή του CERN). «Στη ΣΕΜΦΕ υπάρχουν οι ομάδες Θεωρητικής Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων, Πειραματικής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών και Πειραματικής Πυρηνικής Φυσικής, με συνολικά 16 μέλη ΔΕΠ, οι οποίες πλαισιώνονται από σημαντικό αριθμό επιστημονικών συνεργατών και μεταπτυχιακών φοιτητών», λένε οι καθηγητές Ε. Γαζής και Ν. Τράκας. Τα ιδρύματα ΕΜΠ, ΟΠΑ και ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφοράς τεχνολογίας HEPTECH (www.heptech.org) με ιδιαίτερη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε ειδικά προγράμματα υψηλής τεχνολογίας, που έχουν αρχίσει να εγκαθίστανται στη χώρα μας. «Τέτοια έργα αποτελούν μια άλλη μορφή μεταφοράς υψηλής τεχνολογίας από το CERN στη χώρα μας με παράλληλη χορήγηση τεχνικής βοήθειας και τεχνικής επίβλεψης», λέει ο καθηγητής Ε. Γαζής. Δύο από αυτά είναι: ο κόμβος υπολογιστών GRID επιπέδου TIER-2 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και το CERN-Business Incubation Center στο Τεχνολογικό Πάρκο «Τεχνόπολις» της Θεσσαλονίκης. Τα δύο αυτά επιτεύγματα, πλήρως αποπερατωμένα και σε λειτουργία, εγκαινιάστηκαν στις αρχές Ιουνίου 2015. Επίσης έχουν δρομολογηθεί η ίδρυση Κέντρου Αριστείας για Διάγνωση του Καρκίνου και Αδρονική Θεραπεία στη Θεσσαλία, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας, με την πιλοτική λειτουργία θεραπείας του καρκίνου με πρωτόνια, και σχεδιάζεται η ανάπτυξη ιατρικού επιταχυντή στο CERN για την παραγωγή ιατρικών ισοτόπων για προσεχή εγκατάσταση σε δημόσιο νοσοκομείο της χώρας. Τα τελευταία 20 χρόνια έχει αναπτυχθεί μια σημαντική και συνεχής συνεργασία των ελληνικών πειραματικών ερευνητικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στο CERN με ελληνικές εταιρείες. Διοργανώθηκαν πολλές εκδηλώσεις για τη διασύνδεση των ελληνικών βιομηχανικών εταιρειών με τμήματα και διευθύνσεις του CERN, οι οποίες συντέλεσαν στην ανάθεση από το CERN προγραμμάτων προμήθειας τεχνολογικού υλικού σε ελληνικές εταιρείες, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στη σημερινή δύσκολη συγκυρία που βρίσκεται η χώρα μας. «Συνοπτικά, οι συνολικές επιστροφές με ελληνικά βιομηχανικά προϊόντα και υπηρεσίες από το CERN προς τη χώρα έχουν αυξηθεί σημαντικά από το 2005, με μεγαλύτερη τιμή το 2012 στα βιομηχανικά προϊόντα και το 2013 στις τεχνολογικές υπηρεσίες», επισημαίνει ο καθηγητής Ε. Γαζής. Η ελληνική επιστημονική κοινότητα συμμετέχει με μεγάλη επιτυχία και στα εκπαιδευτικά προγράμματα του CERN, έχοντας συνολικά στο ενεργητικό της σήμερα 92 νέους εκπαιδευόμενους ερευνητές από όλες τις ειδικότητες και βαθμίδες εκπαίδευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Μάρτιο του 2015 για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε στο CERN εκπαίδευση μιας ολόκληρης τάξης του μεταπτυχιακού τμήματος του ΤΕΙ Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης. Από το 2008 έως και το 2015, 940 καθηγητές μέσης εκπαίδευσης από όλη την Ελλάδα παρακολούθησαν διαλέξεις από Ελληνες ερευνητές του CERN, επισκέφθηκαν τις μοναδικές πειραματικές υποδομές και συμμετείχαν σε ειδικές εργαστηριακές ασκήσεις με συντονιστή τον καθηγητή Ε. Γαζή. Κι ακόμη, 2.000-3.000 Ελληνες μαθητές και φοιτητές πραγματοποιούν εκπαιδευτικές εκδρομές στο CERN κάθε χρόνο. Δυστυχώς από το 2013 και μετά άρχισε να σημειώνεται σημαντική πτώση, αφού η Ελλάδα σταμάτησε να καταβάλλει πλήρως την ετήσια συνδρομή της στο CERN. «Καταβάλλονται πολλές προσπάθειες να αρθεί η φθίνουσα πορεία του δείκτη επιστροφών από το 2013 και μετά, ιδιαίτερα με την εκπόνηση ειδικού προγράμματος συμμετοχής της χώρας (πανεπιστήμια και βιομηχανίες) σε υψηλής τεχνολογίας προγράμματα του CERN για την αναβάθμιση της φωτεινότητας (High Luminosity) της δέσμης του επιταχυντή LHC, την τεχνολογική αναβάθμιση του επιταχυντή CLIC και την ανάπτυξη επιταχυντών με ιατρικές και βιομηχανικές εφαρμογές, που αναμένεται να εγκριθεί τον Σεπτέμβριο 2015 από την οικονομική επιτροπή του συμβουλίου», λέει ο καθηγητής Ε. Γαζής. Βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για την ελληνική συμμετοχή, οφείλοντας ένα μέρος της συνδρομής του 2013 και ολόκληρες τις συνδρομές του 2014 και 2015, δημιουργώντας ένα χρέος που φθάνει τα 40 εκατομμύρια CHF. «Βάσει του καταστατικού του οργανισμού, είναι ορατή ή πιθανότητα να απολέσει η χώρα μας το προνόμιο του κράτους-μέλους στο επόμενο συμβούλιο. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι συνέπειες θα είναι τραγικές για την ελληνική συμμετοχή, καθώς παγώνουν όλες οι σχετικές δραστηριότητες των ελληνικών ομάδων, ερευνητικών και βιομηχανικών», επισημαίνει ο καθηγητής Ε. Γαζής. Η ελληνική επιστημονική κοινότητα κρούει κώδωνα κινδύνου προς όλες τις κατευθύνσεις καθώς η χώρα μας, ύστερα από 60 χρόνια ενεργού παρουσίας, κινδυνεύει να βρεθεί εκτός CERN! Οι περισσότεροι θα θυμούνται τη φιάλη… αντιύλης που υποτίθεται ότι κλέβουν κάποιοι από τις εγκαταστάσεις του CERN στη Γενεύη, στην ταινία «Αγγελοι και δαίμονες», βασισμένη στο μυθιστόρημα «Ιλουμινάτι» (εκδ. Λιβάνης) του Νταν Μπράουν. Η ίδια φιάλη θα ανατιναχτεί στο φινάλε της ταινίας, πάνω απ’ το Βατικανό, η αντιύλη έρχεται σε επαφή με την ύλη και προκαλείται μια βιβλικής πνοής έκρηξη που οπτικά παραπέμπει τόσο στη Μεγάλη Εκρηξη των αστροφυσικών όσο και στη Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης. Γενικά, το CERN εμπνέει μυθιστοριογράφους και κινηματογραφιστές και όχι μόνο. Για παράδειγμα, στη σειρά γκράφικ νόβελ «Steins Gate» το CERN παρουσιάζεται ως… SERN, στο οποίο γίνονται πειράματα ταξιδιών στον χρόνο με σκοτεινούς σκοπούς. Επίσης, το CERN αποτελεί σκηνικό επεισοδίου της δημοφιλέστατης κωμικής σειράς «The Big Bang Theory», ενώ στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Flashforward», αποδίδεται λογοτεχνικά η αναζήτηση του μποζονίου Χιγκς. Τέλος, η φοιτητική ταινία «Decay» παρουσιάζει τα πειράματα του CERN ως την αιτία για να μετατραπούν οι άνθρωποι σε… ζόμπι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι υπεύθυνοι του CERN έδωσαν την άδεια και η ταινιούλα γυρίστηκε στο εσωτερικό των εγκαταστάσεων της Γενεύης. Η Διεθνής Ομάδα Εκλαΐκευσης Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων IPPOG (International Particle Physics Outreach Group) παράγει πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό (εκλαϊκευτικά άρθρα, video και animations, εκπαιδευτικά λογισμικά) που παρέχεται ελεύθερα στους εκπαιδευτικούς ανεξαρτήτως εθνικότητας. Η Ελληνική Ομάδα Εκλαΐκευσης είναι μέλος της IPPOG και αποτελείται από επιστήμονες/ερευνητές των πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων της Ελλάδας και του εξωτερικού, με συντονιστή τον καθηγητή Θεωρητικής Φυσικής του ΕΜΠ Νίκο Τράκα. «Είναι υποχρέωσή μας να ενημερώνουμε το ευρύ κοινό για την έρευνα που γίνεται εντός και εκτός Ελλάδας στη σωματιδιακή φυσική. Μέλη της ομάδας μας δίνουν ενημερωτικά σεμινάρια σε μαθητές, καθηγητές Μ.Ε., φοιτητές και ευρύ κοινό, διοργανώνουν εκδηλώσεις με μορφή Master Classes www.physics.ntua/gr/MC_2015 και διατηρούν ενημερωμένο ιστότοπο www.physics.ntua.gr/POPPHYS αναφέρει ο καθηγητής Ν. Τράκας. http://physicsgg.me/2015/06/28/%cf%84%ce%bf-%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%84%cf%8d%cf%80%cf%89%ce%bc%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%bf-cern/

Μυστηριώδης σκοτεινή κηλίδα στον Χάροντα τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Πλούτωνα. 85 χρόνια μετά την ανακάλυψη του Πλούτωνα από τον αστρονόμο Clyde Tombaugh, στις 14 Ιουλίου 2015 ένα διαστημικό σκάφος της ΝΑΣΑ, το New Horizons, θα περάσει πολύ κοντά από το σύστημα του Πλούτωνα με τους 5 δορυφόρους του. Ήδη φτάνουν πολλές εικόνες του Πλούτωνα και των δορυφόρων του. Σε μια από αυτές φαίνεται μια μυστηριώδης σκοτεινή κηλίδα σε έναν από του πόλους τους Χάροντα. Οι αστρονόμοι βλέπουν συχνά φωτεινές κηλίδες στην επιφάνεια ενός πλανήτη εξαιτίας του πάγου, όχι όμως σκοτεινές κηλίδες. «Ποιος την παρήγγειλε αυτή;» αναρωτήθηκε Alan Stern που ηγείται της αποστολής New Horizons, επαναλαμβάνοντας την περίφημη ρήση του φυσικού Isidor Rabi όταν πριν από δεκαετίες ανακαλύφθηκε απρόσμενα ακόμη ένα σωματίδιο, το μιόνιο. http://physicsgg.me/2015/06/28/%ce%bc%cf%85%cf%83%cf%84%ce%b7%cf%81%ce%b9%cf%8e%ce%b4%ce%b7%cf%82-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%ce%ae-%ce%ba%ce%b7%ce%bb%ce%af%ce%b4%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%87%ce%ac%cf%81/

ТГК "Прогресс М-28М" http://www.energia.ru/ru/iss/iss44/progress_m-28m/photo_06-26.html Συμπόσιο για το Σύμπαν. Τρεις κάτοχοι βραβείων Νόμπελ Φυσικής και τέσσερις ακόμα κορυφαίοι αστροφυσικοί και κοσμολόγοι έρχονται στην Ελλάδα τον Οκτώβριο για να συμμετάσχουν στο «2ο Συμπόσιο των 7 Σοφών του Κόσμου» που θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στην Αρχαία Μεσσήνη και θα μεταδοθεί ζωντανά στο Διαδίκτυο. Tο συμπόσιο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί το διάστημα 2-4 Οκτωβρίου, έχει θέμα: Πώς ξεκίνησε το Σύμπαν; Από πού προήλθαμε; Ποιο είναι το μέλλον του Κόσμου; Ενόψει της διοργάνωσης, ο διάσημος πλανητικός επιστήμονας Σταμάτης Κριμιζής, πρόεδρος του Συμποσίου, εξήγησε ότι «το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να συμμετέχουν επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, μαθητές και φοιτητές σε όλα τα επίπεδα, καθώς και το ευρύτερο κοινό.»Θα προσπαθήσει να το επιτύχει, με διαδικτυακή αναμετάδοση (webcast), όπως επίσης και με τη βοήθεια ενός παγκόσμιου δικτύου συμμετεχόντων από θεσμούς σε άλλες χώρες». Οι επτά «σοφοί» της Κοσμολογίας είναι: •Τζέιμς Κρόνιν, Νόμπελ 1980 – Πανεπιστήμιο του Σικάγο •Τζορτζ Ευσταθίου – Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοσμολογίας Kavli •Ντέιβιντ Γκρος, Νόμπελ 2004 – Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Kavli, Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα •Σερ Ρόμπερ Πένροουζ – Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (εκκρεμεί η επιβεβαίωση) •Τζορτζ Φ.Σμουτ, Νόμπελ 2006 – Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, CNRS, Γαλλία •Αλεξέι Σταρομπίνσκι, Βραβείο Kavli 2004 – Ρωσική Ακαδημία Επιστημών •Γκαμπριέλ Βενετζιάνο, -Collège de France, Παρίσι Το Συμπόσιο τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος θα απονείμει βραβεία στους ομιλητές την πρώτη μέρα της διοργάνωσης. http://physicsgg.me/2015/06/25/%cf%83%cf%85%ce%bc%cf%80%cf%8c%cf%83%ce%b9%ce%bf-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%cf%83%cf%8d%ce%bc%cf%80%ce%b1%ce%bd/ Oργή Μακέιν για την αγορά διαστημικών κινητήρων. Οργισμένος δηλώνει ο αμερικανός ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τζον Μακέιν καθώς οι ΗΠΑ ενδεχομένως να χρειαστεί να δαπανήσουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για την αγορά ρωσικών διαστημικών κινητήρων. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Daily Beast, «ο γερουσιαστής θέλει να βάλει τέλος στην ανάγκη αγοράς και χρήσης ρωσικών κινητήρων για τις αμερικανικές διαστημικές αποστολές. Αν και κάποιοι συνάδελφοί του, ρεπουμπλικανοί, υποστηρίζουν πως κάτι τέτοιο είναι τεχνικά αδύνατον προς το παρόν, ο Μακέιν επιμένει στην αντίθεσή του και δε θέλει ούτε να ακούσει τέτοια επιχειρήματα». Σύμφωνα με τον αρθρογράφο της Daily Beast, αν ένα εγκριθεί το κονδύλι που έχει “παρεισφρήσει” στον ετήσιο προϋπολογισμό της χώρας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειαστεί να δαπανήσουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια των Αμερικανών φορολογουμένων για την αγορά ρωσικών διαστημικών κινητήρων. Γι'αυτόν ακριβώς τον λόγο ο γερουσιαστής Μακέιν, είναι «έξω φρενών» και κατηγορεί ακόμα και τους ρεπουμπλικάνους συναδέλφους του για την «χρηματοδότηση των φίλων του Πούτιν». «Πώς μπορεί κάποιος να πιστέψει πως θέλουμε να διατηρήσουμε την εξάρτησή μας από τους ρωσικούς κινητήρες πυραύλων που συνδέονται με τη διεφθαρμένη μαφία του περιβάλλοντός του Βλαντίμιρ Πούτιν;» διερωτάται ο γερουσιαστής σε δηλώσεις του στο Daily Beast. Ο αρθρογράφος συμπληρώνει πάντως πως «η πραγματικότητα είναι πως δεν έχει ακόμη βρεθεί τρόπος αντικατάστασης των ρωσικών διαστημικών κινητήρων - τουλάχιστον προς το παρόν». Σχόλιο.Η ψυχροπολεμική υστερία στο παραληρημά της!!! http://gr.rbth.com/news/2015/06/25/orgi_makein_gia_tin_agora_diastimikon_kinitiron_apo_ti_mafia_toy_poytin_37859.html

Πριν από 500.000 χρόνια ετρεχε νερό στον Αρη. Πιο πρόσφατα απ’ ό,τι πίστευαν μέχρι τώρα οι ειδικοί έρεε νερό στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη, με τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι αυτό ενδέχεται να συμβεί ξανά σχετικά σύντομα. Παρατηρώντας τις ρεματιές στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το λιώσιμο του πάγου θα μπορούσε να προκαλέσει μικρές ροές νερού να κινηθούν σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό συνέβη λόγω της συγκεκριμένης κλίσης που είχε ο πλανήτης πριν από 500.000 χρόνια και σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια παρόμοια κλίση θα συμβεί ξανά σε 140.000 χρόνια. Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο ερευνητής Tjalling de Haas από το πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία, ο οποίος επικεντρώθηκε σε έναν κρατήρα στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη που ονομάζεται Istok και ο οποίος πιστεύεται ότι σχηματίστηκε περίπου πριν από 1 εκατομμύριο χρόνια. «Για πρώτη φορά ποσοτικοποιήσαμε πόσο υγρό νερό και χιόνι πρέπει να υπήρχε σε περιόδους υψηλής πλαγιότητας» εξήγησε ο ίδιος μιλώντας στη MailOnline. Η πλαγιότητα αναφέρεται στην κλίση του άξονα του Άρη -τη γωνία μεταξύ των πόλων και του τροχιακού επιπέδου του. Αυτό –σημειώνει το δημοσίευμα- σημαίνει ότι σε κάποια στιγμή, ο Άρης είχε κλίση προς τον Ήλιο περισσότερο απ’ ό,τι τώρα και ως εκ τούτου είχε γνωρίσει υψηλές θερμοκρασίες στους πόλους του. Στη Γη, η πλαγιότητα ποικίλλει από δύο έως τρεις βαθμούς, επειδή το φεγγάρι λειτουργεί ως «σταθεροποιητής», παρά το γεγονός ότι μπορεί ακόμη να προκαλέσει θερμές περιόδους και εποχές παγετώνων. Στον Άρη όμως, η επίδραση είναι πιο έντονη –ανάμεσα στους 20-30 βαθμούς- κάτι που μπορεί να προκαλέσει τεράστιες αλλαγές στον κόκκινο πλανήτη. Ο De Haas εκτιμά ότι πριν από 500.000 χρόνια ο πλανήτης είχε τέτοια κλίση, που ο πάγος και το χιόνι στους πόλους έλιωσε και έγινε τρεχούμενο νερό. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CF%8C-500000-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%B5%CF%87%CE%B5-%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%AC%CF%81%CE%B7-%CE%B7-%CE%BA%CE%BB%CE%AF%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%AE%CE%BE%CE%B7

Το υλικό των ονείρων του Σταμάτη Κριμιζή. Έχει «επισκεφθεί» όλους τους πλανήτες με τα διαστημικά όργανα, τα οποία σχεδίασε και κατασκεύασε για τις διαστημικές αποστολές, και είναι ο μοναδικός επιστήμονας, που το έχει πετύχει αυτό. Τα σχολικά βιβλία έχουν ξαναγραφεί από τα αποτελέσματα των θρυλικών διαστημόπλοιων Voyager 1 και 2, αποστολών, των οποίων υπήρξε βασικός συντελεστής. Εργάστηκε επί δεκαετίες επικεφαλής ερευνητικών προγραμμάτων της ΝASA. Στα 77 του έτη το επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι να … “αγγίξει” τον Ήλιο, καθώς το εργαστήριό του κατασκευάζει το διαστημόπλοιο Solar Probe Plus, που θα εκτοξευθεί προς τον Ήλιο το 2018 και θα είναι η πρώτη αποστολή σε άστρο. Ένας από τους πλέον διακεκριμένους διαστημικούς επιστήμονες στον κόσμο, ο Έλληνας ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής, επικεφαλής του γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος διευθυντής της Διοίκησης Διαστήματος του Πανεπιστημίου Johns Hopkins των ΗΠΑ και πρώην πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τις διαστημικές αποστολές, που βρίσκονται σε εξέλιξη και γι’ αυτές που προγραμματίζονται, για τα γραφειοκρατικά εμπόδια σε μια πιο στενή συνεργασία μεταξύ των μεγάλων διαστημικών υπηρεσιών, για τις δυνατότητες της Ελλάδας να μπει στον «χάρτη» των χωρών, που παράγουν διαστημική τεχνολογία. Χαρακτηρίζει τα “απλησίαστα” της διαστημικής εξερεύνησης ως “το υλικό των ονείρων”, πεπεισμένος, όμως, ότι “οι σπουδαιότερες ανακαλύψεις είναι αυτές που δεν περιμένουμε”. “Προσγειώνει”, ωστόσο, εκείνους, που ονειρεύονται το μέλλον τους … σ’ άλλη Γη κι άλλα μέρη, εκτιμώντας ότι “η μεταφορά ανθρώπων σε άλλους πλανήτες απέχει αρκετές δεκαετίες, καθώς δεν έχουν ξεπεραστεί προβλήματα, όπως η προστασία του πληρώματος από ηλιακές εκρήξεις υψηλής ενέργειας, η έλλειψη βαρύτητας για μεγάλα χρονικά διαστήματα και πιθανές ψυχολογικές καταστάσεις”. Την Κυριακή 28 Ιουνίου και ώρα 20.00, στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, ο κ.Κριμιζής θα δώσει δημόσια διάλεξη με τίτλο «Το πρώτο ανθρώπινο ταξίδι στον Γαλαξία: Η Οδύσσεια των διαστημοπλοίων Voyager 1,2″, ανοίγοντας τις εργασίες του 12ου Συνεδρίου της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας (ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ.), που διοργανώνεται (28/6-2/7) σε συνεργασία με το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). — Εδώ και 38 χρόνια τα δίδυμα διαστημικά σκάφη Voyager 1 και 2 ταξιδεύουν στο διαστημικό κενό και στέλνουν ανελλιπώς τα δεδομένα τους πίσω στη Γη, ενώ το Voyager 1 έγινε το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα, που ταξιδεύει στο διαστρικό κενό. Πρόκειται προφανώς για επιτυχία, που συνιστά σύμβολο σύγκρισης για το μέλλον. Ως ένας από τους ‘’συγγραφείς’’ της σύγχρονης Οδύσσειας της διαστημικής εποχής, ποιους θεωρείτε τους πιο σημαντικούς σταθμούς του ταξιδιού αυτού και ποιες ήταν οι μεγαλύτερες εκπλήξεις που επιφύλασσε; Να αρχίσω από το τελευταίο-η μεγαλύτερη έκπληξη από όλες είναι ότι ένα διαστημόπλοιο που σχεδιάστηκε να λειτουργήσει για 4 χρόνια και να εξερευνήσει δύο πλανήτες (Δία και Κρόνο), συνεχίζει να στέλνει δεδομένα μετά από 38 χρόνια! Όμως ο πρώτος σταθμός στο Δία μας έδωσε μια τεράστια έκπληξη-την παρουσία δεκατριών ενεργών ηφαιστείων στο φεγγάρι Ιώ. Ένα από αυτά είναι δέκα φορές πιο δυνατό από το μεγαλύτερο ηφαίστειο της Γης. Ο χώρος δεν επιτρέπει να απαριθμήσουμε όλες τις ανακαλύψεις- τέσσερις πλανήτες και τώρα στο διαστρικό χώρο. Αρκεί να πούμε ότι τα σχολικά βιβλία έχουν ξαναγραφτεί από τα αποτελέσματα των δύο Voyagers. — Πώς εξηγείται η στροφή -τόσο από τη NASA όσο και από τον ESA- από την εξερεύνηση των πλανητών του ηλιακού συστήματος, στους μικρότερους εκπροσώπους τους, τους αστεροειδείς και τους κομήτες; Τι μπορούμε να περιμένουμε από τον Philae μετά το ξύπνημά του στον κομήτη 67P και τι προσδοκάτε από το ταξίδι του ‘’New Horizons’’; Επειδή αυτού του είδους αποστολές χρειάζονται πολύ χρόνο να ολοκληρωθούν, φαίνεται πολλές φορές ότι έχει αλλάξει η έμφαση στην εξερεύνηση. Το Rosetta (με το Philae) εκτοξεύθηκε πριν 11 χρόνια και το New Horizons πριν 9,5. Η NASA προσπαθεί πάντα να έχει ένα ισορροπημένο πρόγραμμα- π. χ. είχαμε μια αποστολή στον αστεροειδή EROS που κατασκευάσαμε στο εργαστήριο μας στο Johns Hopkins και το προσεδαφίσαμε το 2001. Και έκτοτε υπήρξαν άλλες αποστολές, όπως το MESSENGER στον Ερμή, και βέβαια το New Horizons που θα περάσει από τον Πλούτωνα στις 14 Ιουλίου. Περιμένουμε να δούμε πολλά νέα φαινόμενα, αλλά σε αυτού του είδους την εξερεύνηση οι σπουδαιότερες ανακαλύψεις είναι αυτές που δεν περίμενε κανένας. — Πρόσφατα η NASA έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο της δοκιμής ενός νέου διαστημικού σκάφους, σε σχήμα ιπτάμενου δίσκου, που θα μπορεί να μεταφέρει στο διάστημα βαρύ φορτίο και να προσεδαφίζεται ομαλά. (Low Density Supersonic Decelerator- LDSD). Πόσο κοντά είμαστε στη μεταφορά ανθρώπων σε άλλους πλανήτες; Δυστυχώς είμαστε πολύ μακριά, θα έλεγα αρκετές δεκαετίες. Υπάρχουν ορισμένα βασικά προβλήματα τα οποία θα πρέπει να ξεπεραστούν, όπως η προστασία του πληρώματος από ηλιακές εκρήξεις υψηλής ενέργεια, η έλλειψη βαρύτητας για μεγάλα χρονικά διαστήματα, πιθανές ψυχολογικές καταστάσεις, κλπ. Το LDSD θα είναι πολύ χρήσιμο όταν τελειοποιηθεί, αλλά η απουσία του δεν είναι το κυριότερο εμπόδιο προς το παρόν. — Ποιες θεωρείτε τις σημαντικότερες αποστολές, που προγραμματίζονται στο σχετικά άμεσο μέλλον; Είμαι κάπως προκατειλημμένος-κατασκευάζουμε στο εργαστήριό μας το διαστημόπλοιο Solar Probe Plus και θα το εκτοξεύσουμε προς τον Ήλιο το 2018-η πρώτη αποστολή σε “Άστρο” αν θέλετε. Θα πλησιάσουμε σε απόσταση περίπου 6 εκατ. Χλμ.-και η θερμοκρασία του αλεξήλιου (που προστατεύει το διαστημόπλοιο) θα πλησιάσει 1550 βαθμούς Κελσίου. Στο πλανητικό πρόγραμμα θα γίνει εντατική εξερεύνηση της Ευρώπης-δορυφόρος του Δία με υπόγειο ωκεανό- με δύο αποστολές: JUICE από την ESA, και Europa Clipper από την NASA. Στο JUICE έχει συμμετοχή σε ένα από τα πειράματα και η Ελλάδα (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο-Θεόδωρος Σαρρής, και Ακαδημία Αθηνών). — Μία καλύτερη συνεργασία ανάμεσα στις διαστημικές υπηρεσίες NASA, ESA και Roscosmos, απλώς θα μείωνε το κόστος εξερεύνησης του διαστήματος ή θα μπορούσε να μας δώσει πιο άμεσα απαντήσεις για το μυστήριο της ζωής; Δεν πιστεύω ότι η συνεργασία, καθ’ εαυτήν, θα βοηθούσε πολύ. Οι διαστημικές υπηρεσίες είναι κυρίως γραφειοκρατικοί οργανισμοί και οι διαπραγματεύσεις τους είναι ατέρμονες-το γνωρίζω πολύ καλά αυτό από προσωπική πείρα. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως π.χ. μια αποστολή στον Άρη με ανθρώπινο πλήρωμα που είναι τόσο δαπανηρή που καμία χώρα δεν θα την αναλάμβανε μόνη της, τότε μπορεί να γίνει διαχωρισμός του έργου. Το συνολικό κόστος όμως θα είναι μεγαλύτερο και η εκτέλεση πολύ πιο δύσκολη. — Η εξερεύνηση του διαστήματος, σε απόλυτους αριθμούς, είναι σίγουρα ακριβή υπόθεση. Οι συνάδελφοί σας απαντούν, ότι τα χρήματα δεν ‘’πετούν’’ στο διάστημα, αλλά μένουν στη Γη και γίνονται θέσεις εργασίας, τεχνογνωσία και τεχνολογία, που χρησιμοποιούμε όλοι στην καθημερινή μας ζωή. Όμως, σε μία μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα και σε μία δυσμενή οικονομική συγκυρία, όπως η σημερινή, εκτιμάτε ότι η επένδυση στη διαστημική έρευνα μπορεί να υφίσταται ως επιλογή; Πολύ εύστοχη η ερώτησης σας, αλλά θα την θέσω σε ευρύτερο πλαίσιο: Η επένδυση στην τεχνολογία και καινοτομία αποδίδει πολλαπλάσια οφέλη στην οικονομία. Όσον αφορά την παρούσα κατάσταση, σημειώνω ότι η Φινλανδία στο τέλος του ψυχρού πολέμου, έχασε 25% του ΑΕΠ και παρά ταύτα αποφάσισε να προγραμματίσει 3% του ΑΕΠ στην τεχνολογική ανάπτυξη. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό σε όλους σήμερα. Η Ελλάδα έχει κάνει φοβερές περικοπές στο ελάχιστο ποσοστό (0,6% του ΑΕΠ) που είχε προηγουμένως προγραμματίσει στην έρευνα και τεχνολογία γενικά. Το προηγούμενο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) είχε προετοιμάσει επταετές στρατηγικό σχέδιο για την έρευνα και τεχνολογία, αλλά η προηγούμενη κυβέρνηση το έβαλε στο ράφι. Προς το παρόν δεν βλέπω μια ιδιαίτερη κινητικότητα σ’ αυτόν τον τομέα από την νυν κυβέρνηση, αν και ίδρυσαν υφυπουργείο με σχετικό όνομα. Θα δούμε. — Ποια θεωρείτε την πιο όμορφη φωτογραφία, που σας έστειλε το Voyager; Δεν μπορώ να αποφασίσω ανάμεσα στα ηφαίστεια της Ιούς και στα δαχτυλίδια του Κρόνου. — Αν είχατε μείνει εδώ, θα μπορούσε η Ελλάδα να εκμεταλλευθεί το μυαλό και τη δημιουργικότητα σας; Γιατί πολλοί νέοι επιστήμονες αναζητούν την τύχη τους εκτός χώρας με τη βεβαιότητα, ότι εδώ είναι χαμένοι; Τους επιβεβαιώνει το παράδειγμα σας; Δυστυχώς η κατάσταση τα τελευταία 5 χρόνια τους δικαιώνει απόλυτα- ας μην ξεχνάμε όμως ότι η Ελλάδα ιστορικά δεν κατάφερε να εκμεταλλευθεί τα αδιαμφισβήτητα ταλέντα όχι μόνο των αρίστων αλλά και του γενικού πληθυσμού της. Τώρα βέβαια θεωρούμε την αριστεία ως “ρετσινιά” κατά τον Υπουργό Παιδείας και εκθειάζουμε την μετριότητα. Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για το μέλλον της χώρας-δίχως αξιοκρατία θα συνεχίσουμε να είμαστε ουραγοί της Ευρώπης, και όχι μόνο. — Μια διάλεξη σε ένα κοινό μη επιστημόνων. Ποιο ακροατήριο ενδιαφέρεται για τα άστρα, πέρα από τους ρομαντικούς και τους λάτρεις των ζωδίων; Ελάτε στη διάλεξη να δείτε. Σε κάθε διάλεξη που έχω δώσει βλέπω ανθρώπους κάθε ηλικίας και πάρα πολλούς νέους(ες). Το διάστημα αποτελεί την αιχμή του δόρατος της τεχνολογίας και ο οιωνός των προϊόντων της αύριο. Αλλά κυρίως ικανοποιεί την περιέργεια που έχουμε από παιδιά όταν αντικρίσουμε τον ουρανό και απορούμε για τα εκατομμύρια άστρα που λαμποκοπούν στο στερέωμα. Το γεγονός ότι τώρα σχεδιάζουμε αποστολές και μπορούμε να ταξιδέψουμε και να εξερευνήσουμε τα “απλησίαστα” είναι φανταστικό. Είναι το υλικό των ονείρων. Λοιπόν ούτε “ρομαντικοί”, ούτε “λάτρεις των ζωδίων”. Είναι οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για το μέλλον. Ο Ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής γεννήθηκε στον Βροντάδο της Χίου το 1938. Έλαβε το πτυχίο του στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο της Μιννεσότα (1961), το Master (1963) και το Διδακτορικό του (1965) στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, όπου και υπηρέτησε ως καθηγητής. Το 1968 μετακινήθηκε στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, έγινε Επιστημονικός Διευθυντής το 1980, επικεφαλής της Διοίκησης Διαστήματος το 1991 και Ομότιμος Διευθυντής το 2004. Πέρα από τις διοικητικές του δραστηριότητες, είναι επικεφαλής ερευνητής σε διάφορες διαστημικές αποστολές της NASA, συμπεριλαμβανομένων και των Voyagers 1 και 2 στους εξωτερικούς πλανήτες, τη Διαστρική Αποστολή Voyager, και την αποστολή του Cassini-Huygens στον Κρόνο και στον Τιτάνα. Έχει σχεδιάσει και κατασκευάσει όργανα που έχουν ταξιδέψει και στους οκτώ πλανήτες, καθώς επίσης και την αποστολή New Horizons (Νέοι Ορίζοντες) που επί του παρόντος κατευθύνεται προς τον Πλούτωνα. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 560 εργασίες σε περιοδικά και βιβλία με πάνω από 12.000 ετεροαναφορές, σχετικά με τη φυσική του Ήλιου, το μεσοαστρικό χώρο, τις πλανητικές μαγνητόσφαιρες και την ηλιόσφαιρα. Έχει λάβει τρείς φορές το NASA Exceptional Scientific Achievement Medal (1981, 1986, 2014), είναι διακεκριμένο μέλος (Εταίρος) της American Physical Society, της American Geophysical Union, της American Association for the Advancement of Science και του American Institute of Aeronautics and Astronautics, αποδέκτης του COSPAR’s Space Science Award (2002), του Basic Sciences Award (1994) της International Academy of Astronautics όπου προεδρεύει του Board of Trustees for Basic Sciences, το Χρυσό Μετάλλιο του Council of European Aerospace Societies (CEAS) (2011), το Jean Dominique Cassini Medal της Ευρωπαϊκής Γεωφυσικής Ένωσης (EGU) (2014) της οποίας κηρύχθηκε Επίτιμο Μέλος, το James Van Allen Space Environments Award του American Institute of Aeronautics and Astronautics (2014) και το Voyager Silver Achievement Award της NASA (2014). Το 2015 το Smithsonian National Air and Space Museum της Ουάσινγκτον του απένειμε το Τρόπαιο για Συνολική Επίτευξη (Trophy for Lifetime Achievement). Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αιγαίου, Αθηνών και Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος. Εκλέχθηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (2004) και διευθύνει το Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας. Υπηρέτησε (2006-2010) ως εκπρόσωπος της Ελλάδος στο συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), και διετέλεσε Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) (2010-2013). http://physicsgg.me/2015/06/25/%cf%84%ce%bf-%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%bf%ce%bd%ce%b5%ce%af%cf%81%cf%89%ce%bd-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b7-%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%b9/

Αστρο «Χάνιμπαλ» τρώει το «Μοχθηρό» άστρο του Σύμπαντος. Ομάδα ερευνητών εντόπισε ένα εντυπωσιακό αλλά και πολύ ενδιαφέρον κοσμικό φαινόμενο. Ένα άστρο που ανήκει σε μια πολύ σπάνια κατηγορία είναι θύμα κανιβαλισμού από ένα γειτονικό του άστρο. Το 1963 δύο αστρονόμοι ανακάλυψαν σε απόσταση τριών χιλιάδων ετών φωτός από εμάς ένα άστρο το οποίο ονομάστηκε NaSt1 από τα αρχικά των επιθέτων των δύο ερευνητών (Νασάου και Στίβενσον). Ομως στην αστρονομική κοινότητα το άστρο αυτό απέκτησε το…παρατσούκλι «Μοχθηρό» επειδή η αντίστοιχη αγγλική λέξη (nasty) έμοιαζε πολύ με το όνομα του. Πρόκειται για ένα άστρο που ανήκει σε ένα σπάνιο είδος γιγάντιων άστρων που οι επιστήμονες ονομάζουν Wolf-Rayet. Μεχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί μόλις 300 τέτοια άστρα στο Σύμπαν. Τα άστρα Wolf-Rayet έχουν μάζα 20 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ηλιου. Πρόκειται για ιδιαίτερα φωτεινά άστρα που διοχετεύουν συνεχώς ύλη στο διάστημα με τη μορφή του αστρικού ανέμου με αποτέλεσμα να σχηματίζονται φυσαλίδες στο διαστρικό μέσο. Η σπανιότητα των Wolf-Rayet δεν έχει επιτρέψει στους επιστήμονες να αποκτήσουν πολλές γνώσεις για αυτά. Δεν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα στοιχεία για το πώς δημιουργούνται, πώς εξελίσσονται και πόση είναι η διάρκεια της ζωής τους. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι τα Wolf-Rayet μετατρέπονται σε υπερκαινοφανείς αστέρες. Ερευνητές με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Μπέρκλι στις ΗΠΑ έστρεψαν τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Chandra στο Nast1 και διαπίστωσαν ότι γύρω από το άστρο έχει σχηματιστεί ένα κολοσσιαίο νέφος πυκνής κοσμικής ύλης. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών το νέφος αυτό έχει διάμετρο περίπου 3 τρισεκατομμύρια χλμ! Σύμφωνα με τους ερευνητές το νέφος αυτό κρύβει στο εσωτερικό του ένα άλλο άστρο το οποίο ρουφάει την ύλη του Nast1. Oμως το άστρο κανίβαλος δεν μπορεί να απορροφήσει ολόκληρη την ύλη του Nast1 με αποτέλεσμα ότι περισσεύει να σχηματίζει το πυκνό νέφος. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το άστρο-κανίβαλος κάποια στιγμή στο μέλλον θα καταστραφεί σε μια έκρηξη σουπερνόβα. H ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=716853

ТГК "Прогресс М-28М" http://www.energia.ru/ru/iss/iss44/progress_m-28m/photo_06-25.html Fly Your Thesis!: Οι ευκαιρίες παραβολικής πτήσης της ESA για τους σπουδαστές αρχίζουν ξανά. Το πρόγραμμα 'Fly Your Thesis!' του Γραφείου Εκπαίδευσης της ESA επέστρεψε, μετά από ένα σύντομο διάλειμμα τριών ετών. Η πρώτη νέα καμπάνια πτήσης είναι προγραμματισμένη για τα τέλη του 2016. Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων είναι η 21 Σεπτέμβρη του 2015. Το Fly Your Thesis! επιτρέπει σε μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές από τα κράτη μέλη της ESA και τα συνεργαζόμενα μέλη να σχεδιάσουν, να κατασκευάσουν και να πετάξουν πειράματα μικροβαρύτητας με επιστημονικό ή τεχνολογικό θέμα. Αυτές είναι οι συνθήκες που αστροναύτες βιώνουν στο διάστημα. Η δραματική μείωση της βαρύτητας μέχρι μερικά χιλιοστά της έλξης στη Γη παρέχει πειραματικές συνθήκες που είναι αδύνατο να αναπαραχθούν σε επίγεια εργαστήρια. Μεταξύ του 2009 και του 2012, υπήρχαν τρεις σειρές του Fly Your Thesis! Στο διάστημα αυτό, 11 πειράματα σπουδαστών πέταξαν, παράγοντας πολλά και ενδιαφέροντα επιστημονικά αποτελέσματα. Το γεγονός που ήταν μέρος ενός διατημικού έργου καθώς και η εμπειρία της μικροβαρύτητας ήταν πηγή έμπνευσης για πολλούς σπουδαστές. Οι ομάδες που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα Fly your Thesis! πρέπει να προτείνουν ένα πείραμα, στο πλαίσιο της διατριβής τους στο Μάστερ ή της διδακτορικής διατριβής ή την έρευνα τους, που απαιτεί την εκτέλεση σε συνθήκες μικροβαρύτητας και που μπορεί να τρέξουν σε παραβολικές πτήσεις. Η επιλογή είναι μια διαδικασία δύο σταδίων. Μετά την υποβολή της πρότασης πειράματος - Experiment Proposal, η ESA θα καταρτίσει μια λίστα έως 15 ομάδες. Σε αυτές τις ομάδες θα δοθούν επιπλέον μερικές εβδομάδες για να αναπτύξουν περαιτέρω την Πειραματική τους Πρόταση - Experiment Proposal και να συμπληρώσουν το έγγραφο Experiment Safety Data Package (ESDP) (ένα τεχνικό έγγραφο που απαιτείται από όλες τις ομάδες που συμμετέχουν στο στις Παραβολικές Καμπάνιες Πτήσης της ESA). Οι προκριθέντες σπουδαστές θα κληθούν επίσης σε ένα ειδικό workshop επιλογής που θα πραγματοποιηθεί στο ESTEC, στην Ολλανδία, στις 14-15 Δεκεμβρίου 2015, όπου θα έχουν την ευκαιρία να υπερασπιστούν το έργο τους μπροστά σε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Μετά από αυτό το workshop, μέχρι τέσσερις ομάδες θα επιλεγούν για την περαιτέρω ανάπτυξη του πειράματος τους και να το πετάξουν κατά τη διάρκεια μιας Ερευνητικής Καμπάνιας Μικροβαρύτητας της ESA (ESA Microgravity Research Campaign) που θα πραγματοποιηθεί στο Μπορντό της Γαλλίας, πιθανότατα κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του 2016. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας που θα διαρκέσει δύο εβδομάδες, οι ομάδες των φοιτητών θα εργαστούν στενά με το διάσημους Ευρωπαίους επιστήμονες που εκτελούν τη δική τους έρευνα. Για την πραγματοποίηση των πειραμάτων, οι σπουδαστές θα συνοδεύσουν τη διάταξή τους σε τρεις πτήσεις των 30 παραβολών η καθεμιά. Κατά τη διάρκεια κάθε παραβολής, θα μπορέσουν να βιώσουν περίπου 20 δευτερόλεπτα μικροβαρύτητας. Οι πτήσεις θα εκτελούνται με το ειδικά εξοπλισμένο αεροσκάφος Airbus A310 Zero-G που επιχειρείται από τη Novespace. Όλες οι επιλεγμένες ομάδες θα υποστηρίζονται από εμπειρογνώμονες μικροβαρύτητας του Γραφείου Εκπαίδευσης της ESA, της ESA και της Novespace. Στις ομάδες θα πρέπει επίσης να προσφέρει καθοδήγηση από ένα μέλος της European Low Gravity Research Association (ELGRA) για να τους βοηθήσει να αναπτύξουν περαιτέρω τις έρευνές τους. Το Γραφείο Εκπαίδευσης της ESA θα παρέχει οικονομική στήριξη για την κάλυψη μέρους του κόστους του εξοπλισμού του πειράματος, των απαραίτητων ταξιδιωτικών εξόδων και εξόδων διαμονής. Οι ενδιαφερόμενες ομάδες πρέπει να εγγραφούν στο ESA Education Office's Projects Portal και να ανεβάσουν την πειραματική τους πρόταση Experiment Proposal μαζί με μια υποστηρικτική επιστολή από έναν καθηγητή ή επιβλέποντα ακαδημαϊκό από το πανεπιστήμιο τους. Μια σύνοψη του προγράμματος Fly Your Thesis! μπορείτε να την βρείτε εδώ: http://www.esa.int/Education/Fly_Your_Thesis/Fly_Your_Thesis%21_programme Πλήρεις οδηγίες για τον τρόπο δήλωσης συμμετοχής μπορείτε να βρείτε εδώ. http://www.esa.int/Education/Fly_Your_Thesis/How_to_apply

«Διαδικτυώνοντας» τη Γη. Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε ότι η εταιρεία OneWeb ανέθεσε στην Airbus την κατασκευή ενός τεράστιου στόλου δορυφόρων με τους οποίους θα παρέχεται εύκολη πρόσβαση στο Internet σε κάθε περιοχή της Γης, όσο απομακρυσμένη ή απομονωμένη και αν είναι. Ο γίγαντας της αεροναυπηγικής βιομηχανίας θα κατασκευάσει 900 δορυφόρους που θα μπορούν, εκτός των άλλων, να παρέχουν πρόσβαση στο Internet σε περιοχές στις οποίες εξαιτίας φυσικών ή άλλων καταστροφών έχουν υποστεί ζημιές τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Το ίδιο ακριβώς εγχείρημα προσπαθεί να υλοποιήσει και η εταιρεία κατασκευής πυραύλων και διαστημικών οχημάτων SpaceX. Η αμερικανική εταιρεία κατασκευάζει έναν στόλο δορυφόρων παροχής ιντερνετικών υπηρεσιών για λογαριασμό της Google. Δεν είναι όμως μόνο το θέμα της πρόσβασης στο Διαδίκτυο που απασχολεί την παγκόσμια βιομηχανία. Είναι και το θέμα των μέσων (δια)δικτύωσης αλλά και των ταχυτήτων. Ετσι και σε αυτούς τους τομείς γίνονται εντυπωσιακά βήματα προόδου. Βρετανική εταιρεία δημιούργησε ένα τσιπ το οποίο, όπως υποστηρίζει, μπορεί να μετατρέπει κάθε ηλεκτρική ή ηλεκτρονική συσκευή σε ιντερνετική. Το Flycatcher μπορεί να συνδέει οικιακές συσκευές, φωτεινούς σηματοδότες, παρκόμετρα, ιατρικά εργαλεία και οποιαδήποτε άλλη συσκευή ή σύστημα με το Διαδίκτυο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το τσιπάκι μπορεί να συνδέει στο Internet ακόμη και αισθητήρες συλλογής δεδομένων που τοποθετούνται σε δάση όπως ο Αμαζόνιος. To Flycatcher είναι ένα χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας τσιπ το οποίο δημιούργησαν ερευνητές της βρετανικής εταιρείας κατασκευής ημιαγωγών Arm Holdings, η οποία ειδικεύεται στην ανάπτυξη ημιαγωγών χαμηλής ενέργειας. Στόχος της εταιρείας είναι να εισέλθει στις αναπτυσσόμενες αγορές των κινητών τηλεφώνων νέας γενιάς και των ταμπλετών. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του το Flycatcher (το οποίο είναι το όνομα ενός μικρού πτηνού) έχει απεριόριστες εφαρμογές. Υποστηρίζουν ότι η σύνδεση των φαναριών των δρόμων στο Internet και ο έλεγχός τους από εκεί θα οδηγήσουν σε καλύτερη διαχείριση της κίνησης αλλά και στην αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών όπως π.χ. είναι η διευκόλυνση της πορείας ενός ασθενοφόρου. Ανάλογη δράση θα έχει το τσιπάκι στον έλεγχο οικιακών συσκευών όπως ψυγεία, θερμοσίφωνες, φωτισμοί, συναγερμοί κ.τ.λ., με τον κάτοικο να έχει τον πλήρη έλεγχό τους από όπου βρίσκεται. Η χρήση του Flycatcher σε ιατρικά εργαλεία ή μηχανήματα (στηθοσκόπια, συσκευές μέτρησης πίεσης, σακχάρου κ.τ.λ.) θα επιτρέψει την άμεση μετάδοση των σχετικών δεδομένων στους γιατρούς. Το τσιπάκι θα μπορεί επίσης να συνδέει με το Internet αισθητήρες συλλογής δεδομένων σαν αυτούς που τοποθετούνται σε δέντρα δασών όπως του Αμαζονίου, όπου γίνεται παρακολούθηση των κλιματικών συνθηκών. Ομάδα ερευνητών των βρετανικών πανεπιστημίων Μάντσεστερ και Κέιμπριτζ, στην οποία μετέχουν οι δύο νομπελίστες που ανακάλυψαν το γραφένιο, βρήκε έναν τρόπο να βελτιώσει τις δυνατότητες απορρόφησης του φωτός από το σούπερ υλικό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων προηγμένων συστημάτων στον χώρο των τηλεπικοινωνιών οπτικής τεχνολογίας που θα έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέες συσκευές και συστήματα που θα αυξήσουν εκθετικά τις ταχύτητες στο Διαδίκτυο, πιθανώς και σε άλλες μορφές επικοινωνίας. Στα πειράματα που κάνουν οι ερευνητές κατάφεραν να αυξήσουν τις δυνατότητες απορρόφησης του φωτός από το γραφένιο κατά 20 φορές. Οπως εκτιμούν, στο τέλος των ερευνών η βελτίωση που θα έχει επιτευχθεί στις φωτοαπορροφητικές ικανότητες του γραφενίου θα οδηγήσει στη δημιουργία συνδέσεων του Internet που θα είναι όχι μερικές δεκάδες αλλά μερικές εκατοντάδες φορές πιο γρήγορες από τις σημερινές. Οι ερευνητές προσπαθούν να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ξεχωριστές ιδιότητες των ηλεκτρονίων του γραφενίου που διαθέτουν υψηλή κινητικότητα και ταχύτητα. Αποφάσισαν να πειραματιστούν με το γραφένιο και μια κατηγορία μεταλλικών νανοδομών που ονομάζονται «πλασμονικές». Αυτές οι νανοδομές εκτοξεύουν κυριολεκτικά την ικανότητα απορρόφησης του φωτός από το γραφένιο ενισχύοντας παράλληλα την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο συνδυασμός οπτικών και ηλεκτρονικών ιδιοτήτων του γραφενίου και η συνεχής βελτίωση της αποδοτικότητάς τους θα οδηγήσει στην ανάπτυξη των νέων τηλεπικοινωνιακών δικτύων που θα μεταφέρουν δεδομένα σε χρόνο dt. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Communications». http://www.tovima.gr/science/article/?aid=716319

Οι μαύρες τρύπες «εργαστήρια» για τη μελέτη της σκοτεινής ύλης; Ενδείξεις ότι οι μαύρες τρύπες μπορούν να βοηθήσουν στη μελέτη της σκοτεινής ύλης, προέκυψαν από μία υπολογιστική προσομοίωση που δημιούργησε το Τμήμα Αστροφυσικής του Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της ΝΑΣΑ. Σύμφωνα με την προσομοίωση, τα σωματίδια σκοτεινής ύλης που συγκρούονται υπό την επίδραση του ισχυρού βαρυτικού πεδίου μιας μαύρης τρύπας παράγουν ακτίνες γ με χαρακτηριστική συχνότητα. Από την προσομοίωση προέκυψε επίσης πως οι ακτίνες θα μπορούσαν να καταγραφούν από τη «γειτονιά» της Γης. Επομένως, συγκεντρώνουν αρκετές πιθανότητες να αποτελέσουν ένα καινούριο πολύτιμο εργαλείο για την κατανόηση της σκοτεινής ύλης, η οποία αν και κατακλύζει το σύμπαν, παραμένει αίνιγμα για τους επιστήμονες. «Παρόλο που δεν ξέρουμε τι ακριβώς είναι η σκοτεινή ύλη, γνωρίζουμε ότι αλληλεπιδρά με τις κοσμικές δομές μέσω της βαρύτητας, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να συσσωρεύεται γύρω από τις μαύρες τρύπες», αναφέρει στο δελτίο του Τμήματος της ΝΑΣΑ ο Τζέρεμι Σνίτμαν, αστροφυσικός στη διαστημική υπηρεσία και δημιουργός της προσομοίωσης. «Λόγω της ισχυρής βαρυτικής έλξης, μια μαύρη τρύπα αυξάνει την ενέργεια και τον αριθμό των συγκρούσεων, που με τη σειρά τους φαίνεται πως παράγουν αξιοποιήσιμες ακτίνες γ». Ο αστροφυσικός περιγράφει τα συμπεράσματα από την προσομοίωση σε πρόσφατο άρθρο του στο περιοδικό The Astrophysical Journal. Σε αυτό, αναφέρει πως η ακτινοβολία «δραπετεύει» με ενέργειες πολύ μεγαλύτερες από τις τιμές που εκτιμούνταν μέχρι σήμερα ως θεωρητικά τους όρια. Η υπόθεση πίσω από το υπολογιστικό μοντέλο είναι πως η σκοτεινή ενέργεια αποτελείται από τα λεγόμενα WIMPs (Ασθενώς Αλληλεπιδρώντα Σωματίδια με Μάζα), τα οποία είναι από τους επικρατέστερους υποψήφιους για «συστατικά» της σκοτεινής ύλης. Έτσι, όταν ένα WIMP συγκρούεται με ένα άλλο αντίστοιχο σωματίδιο, τότε εξαϋλώνονται και παράγεται ακτινοβολία γ. Αυτές οι συγκρούσεις είναι αρκετά σπάνιες, υπό κανονικές συνθήκες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια ορισμένοι θεωρητικοί φυσικοί υποπτεύονται πως οι μαύρες τρύπες λειτουργούν σαν «συσσωρευτές» ύλης, ενισχύοντας τη συχνότητα του φαινομένου. Η ιδέα είναι ουσιαστικά μία παραλλαγή του μηχανισμού Πένροουζ, που πρότεινε το 1969 ο Βρετανός φυσικός Ροτζερ Πένροουζ, υποστηρίζοντας πως από τις περιστρεφόμενες μαύρες τρύπες μπορεί να εκπεμφθεί ενέργεια, η οποία μάλιστα γίνεται μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα περιστροφής. Η διαδικασία λαμβάνει χώρα έξω από τον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας, δηλαδή το όριο της περιοχής από την οποία τίποτε δεν μπορεί να διαφύγει. Ο χώρος δράσης της είναι η εργόσφαιρα, μια περιοχή όπου αν βρεθεί ένα σωματίδιο και διασπαστεί, τότε ένα τμήμα του θα «απορροφηθεί» από τη μαύρη τρύπα, ενώ το άλλο κομμάτι θα διαφύγει έχοντας νέα κινητική ενέργεια πολύ μεγαλύτερη της αρχικής. Μάλιστα, όσο πιο γρήγορα περιστρέφεται μια μαύρη τρύπα, τόσο πιο διευρυμένη είναι η εργόσφαιρά της. Προηγούμενες μελέτες έδειχναν πως, στην περίπτωση των συγκρούσεων των WIMPs, η αύξηση της ενέργειας των παραγόμενων ακτίνων κυμαινόταν στο 30%, όπως και ότι ένα μικρό μόνο ποσοστό τους καταφέρνει να διαφύγει στο διάστημα. Η νέα όμως προσομοίωση αναπαριστά το φαινόμενο με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, αφού για παράδειγμα μελετά τη συμπεριφορά εκατοντάδων εκατομμυρίων σωματιδίων, μέσα στην εργόσφαιρα μιας μαύρης τρύπας. Επομένως, δείχνει πως ένα ποσοστό των ακτίνων γ αποκτά έως και 14πλάσια ενέργεια από αυτή των αρχικών σωματιδίων, ενώ παράγεται σε σημεία αυτής της στατικής περιοχής για τα οποία η πιθανότητα διαφυγής είναι μεγαλύτερη. Όπως είναι φυσικό, η προσομοίωση θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από πραγματικές παρατηρήσεις. «Αυτό που μας λέει το μοντέλο είναι πως υπάρχουν ενδιαφέροντα σήματα, τα οποία θα μπορούν να ανιχνευθούν στο άμεσο μέλλον, με την εξέλιξη των τηλεσκοπίων ακτίνων γ», συμπληρώνει ο ερευνητής. «Το επόμενο βήμα είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο από υπάρχοντα παρατηρητήρια, στο οποίο σύντομα θα συμπεριληφθούν και τηλεσκόπια που βρίσκονται ήδη στα σκαριά, με σκοπό να αναζητηθούν αυτά τα σήματα». http://www.naftemporiki.gr/story/970139/oi-maures-trupes-ergastiria-gia-ti-meleti-tis-skoteinis-ulis

Η ταινία «Interstellar» ως μάθημα στα σχολεία. Η ταινία Interstellar που προβαλλόταν πριν από μερικούς μήνες στις κινηματογραφικές αίθουσες και χαρακτηρίζεται από την επιστημονική της ακρίβεια, θα μπορούσε να διδάσκεται στα πλαίσια του μαθήματος της φυσικής στα σχολεία. Και για να μη δημιουργούνται παρεξηγήσεις, αυτά συζητούνται στη Μεγάλη Βρετανία. Εμείς εδώ στην Ελλάδα, δυστυχώς, παρακαλάμε να ξαναμπεί ο Ηλεκτρομαγνητισμός (τα θεμέλια του δυτικού τεχνολογικού πολιτισμού) στην διδακτέα ύλη της φυσικής λυκείου ή να επανέλθει το μάθημα της Αστρονομίας που εδώ και χρόνια δεν διδάσκεται πλέον στα ελληνικά σχολεία. Η ταινία Interstellar διαδραματίζεται σε μια εποχή όπου το περιβάλλον της Γης σιγά-σιγά καταστρέφεται και το μέλλον των ανθρώπων είναι ζοφερό (… μάλιστα σύμφωνα με το σενάριο η επίσημη κυβερνητική προπαγάνδα είναι ότι ο άνθρωπος δεν ταξίδεψε ποτέ στο διάστημα και στη Σελήνη). Παρόλα αυτά σε μια μυστική βάση μια ομάδα επιστημόνων προσπαθεί να οργανώσει την διάσωση της ανθρωπότητας δια της φυγής προς τα άστρα.Στην ταινία βλέπουμε την επιστημονική «απεικόνιση» μια μαύρης τρύπας αλλά και την «ρεαλιστική» απόδοση της κίνησης διαμέσου μιας σκουληκότρυπας, που φέρουν την υπογραφή του θεωρητικού φυσικού Kip Thorne. Υπάρχουν επίσης αναφορές σε διάφορα θέματα αστροβιολογίας, αστροφυσικής, σχετικότητας (χωροχρόνος, διαστολή του χρόνου …), κβαντικής θεωρίας κ.λπ. Ο σκηνοθέτης της ταινίας Christopher Nolan, δήλωσε στο BBC, «ότι ο τελικός μας στόχος ήταν να εμπνεύσουμε τη νέα γενιά έτσι ώστε να στρέψει το βλέμα της προς τα άστρα .. ελπίζαμε ότι μέσα από την θεαματική δραματοποίηση της επιστήμης θα μπορούσαμε να εμπνεύσουμε μερικούς από τους αυριανούς αστροναύτες …». Και ο David Jackson, editor του περιοδικού American Journal of Physics στο οποίο δημοσιεύθηκε το άρθρο των Kip Thorne et al, “Visualizing Interstellar’s Wormhole”, δήλωσε ότι η εργασία αυτή προτρέπει τους καθηγητές φυσικής να προβάλλουν το φιλμ στους μαθητές τους εισάγοντάς τους στις έννοιες της γενικής σχετικότητας. Πράγματι, στα συμπεράσματα της εργασίας οι ερευνητές αναφέρονται στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες που δίνει η ταινία «Interstellar», κυρίως σε προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές που διδάσκονται το μάθημα της γενικής σχετικότητας. Υπενθυμίζεται ότι η ταινία συνοδεύεται πλέον και από το αντίστοιχο εγχειρίδιο. Το βιβλίο που εξέδωσε ο Kip Thorne: «Τhe science of interstellar». http://www.amazon.com/The-Science-Interstellar-Kip-Thorne/dp/1494559390 http://physicsgg.me/2015/06/24/%ce%b7-%cf%84%ce%b1%ce%b9%ce%bd%ce%af%ce%b1-interstellar-%cf%89%cf%82-%ce%bc%ce%ac%ce%b8%ce%b7%ce%bc%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%b1-%cf%83%cf%87%ce%bf%ce%bb%ce%b5%ce%af%ce%b1/

Ο Ηλιος θα «δροσίσει» αλλά θα είναι πλέον… αργά. Είναι πιθανό κάποια στιγμή τις προσεχείς δεκαετίες να υποχωρήσει η ηλιακή δραστηριότητα και να πέσουν οι θερμοκρασίες αλλά, σύμφωνα με ειδικούς, το φαινόμενο αυτό δεν θα προλάβει να εμποδίσει την καταστροφή που έχει επιφέρει και συνεχίζει να επιφέρει η υπερθέρμανση του πλανήτη μας. Εχει διαπιστωθεί ότι η ηλιακή δραστηριότητα παρουσιάζει διάφορες διακυμάνσεις σε έναν κύκλο που διαρκεί περίπου 11 έτη κάθε φορά. Στη διάρκεια αυτού του κύκλου η δραστηριότητα του μητρικού μας άστρου φτάνει σε μάξιμουμ αλλά και μίνιμουμ δραστηριότητα. Το τελευταίο διάστημα έχουμε εισέλθει σε φάση μάξιμουμ δραστηριότητας, για αυτό και υπάρχουν έντονα ηλιακά φαινόμενα. Εκτός από αυτόν τον 11ετη κύκλο έχει διαπιστωθεί ότι ο Ηλιος έχει και άλλους κύκλους δραστηριότητας. Ενας από αυτούς ονομάζεται «μέγα ηλιακό ελάχιστο». Όταν ο Ηλιος βρίσκεται σε αυτή τη φάση οι υψηλές θερμοκρασίες υποχωρούν και, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, σε εκείνη τη φάση το άστρο παράγει περισσότερη… δροσιά. Μια τέτοια φάση πέρασε ο Ηλιος πριν από περίπου 350 χρόνια με αποτέλεσμα η Ευρώπη και η Βόρειος Αμερική να ζήσουν μια μίνι εποχή παγετώνων. Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου Reading στη Βρετανία ο Ηλιος οδηγείται και πάλι σε αυτή την κατάσταση. Οι επιστήμονες που μελετούν το φαινόμενο δεν είναι σε θέση να πουν με ακρίβεια πότε θα κάνει την εμφάνισή της η ηλιακή ύφεση. Εκτιμούν ότι υπάρχει πιθανότητα 20% να συμβεί τα επόμενα 50 χρόνια και 50% μέχρι το τέλος του αιώνα. Σπεύδουν πάντως να σημειώσουν ότι αυτή η υποχώρηση της θερμοκρασίας (αν τελικά συμβεί) θα έρθει πολύ αργά αφού οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας θα έχουν προλάβει να προκαλέσουν παγκόσμια οικολογική καταστροφή. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=716217

Ο πρώτος πλανητοκομήτης! Διεθνής ερευνητική ομάδα με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble εντόπισε ένα ακόμη εξωπλανήτη. Όμως πρόκειται για ένα ιδιαίτερο πλανήτη αφού διαθέτει μια τεράστια ουρά παρόμοια με εκείνη των κομητών. Η ουρά αυτή δημιουργείται από τη σταδιακή απώλεια της ατμόσφαιράς του. Είναι ο πρώτος πλανήτης που εντοπίζεται με αυτό το χαρακτηριστικό. Ευρωπαίοι και αμερικανοί αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Έρενράιχ του Αστεροσκοπείου του Πανεπιστημίου της Γενεύης έστρεψαν το Hubble σε απόσταση περίπου 33 ετών φωτός από τη Γη όπου βρίσκεται ο Gliese 436, ένα άστρο που ανήκει στην κατηγορία των ερυθρών νάνων. Οι ερευνητές εντόπισαν την παρουσία ενός πλανήτη σε πολύ κοντινή απόσταση από το άστρο. Ο GJ 436b όπως ονομάστηκε ο εξωπλανήτης βρίσκεται 33 φορές πιο κοντά στο άστρο του από ό,τι η Γη και 13 φορές πιο κοντά από ό,τι ο Ερμής. Πρόκειται για ένα μεγάλο σε μέγεθος πλανήτη, παρόμοιο με τον Ποσειδώνα, και φυσικά λόγω της απόστασης του από το άστρο του οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται σε αυτόν είναι πολύ μεγάλες και δεν είναι βέβαια φιλικός στη ζωη. Εκείνο όμως που τον κάνει να ξεχωρίζει είναι ότι ο GJ 436b δεχόμενος την καυτή ανάσα και πολύ κοντινή ακτινοβολία του μητρικού του άστρου χάνει συνεχώς μόρια υδρογόνου από την ατμόσφαιρά του. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται μια τεράστια και… θεαματική ουρά, που εκτείνεται εκατοντάδες χιλιόμετρα πίσω από τον πλανήτη. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ατμόσφαιρα του GJ 436b ήδη έχει μειωθεί κατά 10% σε σχέση με το αρχικό μέγεθός της, καθώς περίπου 1.000 τόνοι αερίων εκτοξεύονται στο διάστημα ανά δευτερόλεπτο. Η σφαιρική «κεφαλή» του νέφους αερίων (κυρίως υδρογόνου) έχει διάμετρο περίπου 3 εκατ. χλμ., ενώ το μήκος της ουράς μπορεί να φθάνει τα 15 εκατ. χλμ. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα βρουν χιλιάδες ακόμη πλανήτες -κομήτες τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα δεν αποκλείουν ότι κάποτε η ίδια η Γη μπορεί να είχε και εκείνη ουρά κομήτη, όσο έχανε ένα μέρος από την πλούσια σε υδρογόνο ατμόσφαιρά της. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=716451

Ο ουρανός βάφτηκε κόκκινος. Ενα ακόμη εντυπωσιακό φαινόμενο κατέγραψαν με τις φωτογραφικές κάμερες τους οι αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Η έντονη δραστηριότητα που παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα ο Ηλιος είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν αλλεπάλληλες εκλάμψεις. Αυτές οι εκλάμψεις δημιουργούν τις λεγόμενες ηλιακές καταιγίδες οι οποίες εκτοξεύουν στο Διάστημα γιγάντιες ποσότητες φορτισμένων σωματιδίων. Οταν αυτά τα σωματίδια φτάνουν στη Γη προκαλούν το φαινόμενο του σέλαος ενώ ταυτόχρονα προκαλούν προβλήματα στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και τα ηλεκτρικά δίκτυα. Η έντονη δραστηριότητα του μητρικού μας άστρου των τελευταίων ημερών είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν πολλές καταιγίδες τρεις εκ των οποίων «ταξίδεψαν» μέχρι τη Γη και λίγο πριν εισέλθουν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας ενώθηκαν με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν ένα σπάνιο σέλας που είχε έντονο ερυθρό χρώμα. Το φαινόμενο συνεχίζεται και σύμφωνα με τους ειδικούς θα είναι ορατό το βράδυ της Τετάρτης σε πολλούς ευρωπαϊκούς ουρανούς αλλά και στις συνοριακές περιοχές ΗΠΑ-Καναδά. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=716162 Ο πλανήτης μας από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Εικόνες από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό που λήφθηκαν στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου – Μαΐου 2015 (Expeditions 42-43) Βίντεο. https://www.youtube.com/watch?v=iXYImr08HXs http://physicsgg.me/2015/06/23/%ce%bf-%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc%ce%b1%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%b8/ Η μαγνητική πολυπλοκότητα αρχίζει να ξεμπερδεύεται. Μετά από ένα χρόνο σε τροχιά, οι τρεις δορυφόροι Swarm έδωσαν μια πρώτη ματιά στο εσωτερικό της Γης και άρχισαν να ρίχνουν νέο φως στη δυναμική της ανώτερης ατμόσφαιρας - από την ιονόσφαιρα περίπου 100 χιλιόμετρα πάνω, έως τα εξωτερικά όρια της προστατευτικής μαγνητικής ασπίδας μας. Μια σειρά επιστημονικών άρθρων που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Geophysical Research Letters και συλλέχθηκαν σε ένα ειδικό τεύχος, επιβεβαιώνει τη σημαντική δυναμική αυτής της μοναδικής αποστολής. Ο Rune Floberghagen, ο Διευθυντή της αποστολής Swarm της ESA, είπε, "Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όλη η σχολαστική προσπάθεια που κατέστησε το Swarm την καλύτερη αποστολή διαστημικής μαγνητομετρίας όλων των εποχών αποδίδει καρπούς." Η αποστολή Swarm είναι επιφορτισμένη με τη μέτρηση και το «ξεμπέρδεμα» των διαφόρων μαγνητικών σημάτων που προέρχονται από τον πυρήνα της Γης, τον μανδύα, το φλοιό, τους ωκεανούς, την ιονόσφαιρα και τη μαγνητόσφαιρα - μια επιχείρηση που θα διαρκέσει τουλάχιστον τέσσερα χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί. Με τον τρόπο αυτό, η αποστολή θα παρέχει πληροφορίες για πολλές φυσικές διεργασίες, από εκείνες που συμβαίνουν βαθιά μέσα στον πλανήτη έως τις καιρικές συνθήκες στο διάστημα που προκαλούνται από την ηλιακή δραστηριότητα. Με τη σειρά τους, αυτές οι πληροφορίες θα δώσουν μια καλύτερη κατανόηση του γιατί το μαγνητικό πεδίο εξασθενεί. Οι τρεις δορυφόροι μπορεί να είναι πανομοιότυποι, ωστόσο για τη βελτιστοποίηση της δειγματοληψίας στο χώρο και το χρόνο οι τροχιές τους είναι διαφορετικές και αλλάζουν με την πάροδο της ζωής της αποστολής – γεγονός που αποτελεί μια βασική πτυχή της αποστολής. To Swarm είναι η πρώτη αποστολή που επωφελείται από τη «μαγνητική κλισιομετρία», η οποία επιτυγχάνεται με δύο από τους δορυφόρους να βρίσκονται σε τροχιά πλάι πλαί σε απόσταση περίπου 100 χιλιομέτρων. Αυτό χρησιμοποιείται για να διαλευκάνουν τις λεπτομέρειες του μαγνητικού πεδίου που παράγεται από μαγνητισμένους βράχους στο φλοιό της Γης. Ο Nils Olsen από την DTU Space στη Δανία, δήλωσε, "Είμαστε εξαιρετικά ικανοποιημένοι με αυτά τα προκαταρκτικά αποτελέσματα. "Όχι μόνο επικυρώνουν την έννοια της κλισιομετρίας, αλλά επιβεβαιώνουν επίσης την αξιοσημείωτη ακρίβεια των απόλυτων μαγνητικών μετρήσεων των δορυφόρων. Ο σχηματισμός Swarm καθιστά πολύ πιο εύκολη την παρακολούθηση των αλλαγών που συμβαίνουν στο κύριο πεδίο που παράγεται στον πυρήνα της Γης, το οποίο μας προστατεύει από τα βλαβερά φορτισμένα κοσμικά σωματίδια. Ένας από τους τρεις επικεφαλής προτείνοντες της αποστολής Swarm, ο Gauthier Hulot από το IPG Paris, πρόσθεσε, «το μαγνητικό πεδίο μας δημιουργείται σε μεγάλο βαθμό από τον εξωτερικό πυρήνα της Γης. Ο σχηματισμός παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο που το πεδίο αλλάζει και συνεπώς αποδυναμώνει την ασπίδα προστασίας μας. "Αυτό είναι που θα καταστήσει δυνατό να προβλεφθεί ο τρόπος που αυτό το πεδίο θα εξελιχθεί κατά τις επόμενες δεκαετίες." Πολύ νωρίς στην αποστολή, όταν οι τρεις δορυφόροι ήταν σε τροχιά πολύ πιο κοντά ο ένας με τον άλλον, πρώτα σαν πέρλες περασμένες σε ένα νήμα και αργότερα πλάι πλάι, με ένα δορυφόρο να φθάνει προοδευτικά σε ελαφρώς υψηλότερη τροχιά και να διαχωρίζεται από το κάτω ζεύγος, πολλά πλεονεκτήματα θα μπορούσαν να ληφθούν από τους δέκτες GPS, τα συστήματα απεικόνισης θερμικών-ιόντων και τους διαστημικούς βολιστήρες Langmuir, που συμπληρώνουν τα μαγνητόμετρα για κάθε δορυφόρο. Κατά συνέπεια, τα περισσότερα από τα πρώτα αποτελέσματα επικεντρώνονται σε σήματα που παράγονται από τα δυναμικά ηλεκτρικά ρεύματα κοντά στη Γη. Αυτό ρίχνει νέο φως στην συμπεριφορά των πολλών ρευμάτων που ρέουν μέσα στην ιονόσφαιρα και κατά μήκος των συνδέσεων προς τη μαγνητόσφαιρα. Οδηγεί επίσης σε καλύτερη κατανόηση της δυναμικής των δομών μικρής κλίμακας του ιονοσφαιρικού πλάσματος, ακριβώς το είδος των φαινομένων που σχετίζονται με τις διαστημικές καιρικές συνθήκες που περιορίζουν τον εντοπισμό θέσης GPS και τις ραδιοφωνικές μεταδόσεις. Όλα αυτά, ωστόσο, είναι μόνο τα πρώτα σε ό,τι είναι πιθανό να είναι μια μακρά λίστα αποτελεσμάτων. Ο Roger Haagmans, επιστήμονας της αποστολής Swarm της ESA, είπε," Οι δορυφόροι Swarm θα είναι σε τροχιά για άλλα τρία χρόνια τουλάχιστον. Ενώ τα στοιχεία συσσωρεύονται, οι επιστήμονες θα βρουν χωρίς αμφιβολία κι άλλους πρωτότυπους τρόπους για να επωφεληθούν τα μέγιστα από την αποστολή. "Νέα επιστήμη έχει ήδη προκύψει, για παράδειγμα, μια κοινή ανάλυση των δεδομένων από το Swarm και την αποστολή Space Science Cluster της ESA έχει δημοσιευθεί." "Προς το παρόν, προτεραιότητα είναι να βεβαιωθούμε ότι η επιστημονική κοινότητα μπορεί να επωφεληθεί από τα πρώτα αποτελέσματα της αποστολής," παρατηρεί ο Nils Olsen, ο οποίος ηγείται του Swarm Satellite Constellation Application and Research Facility, μια κοινοπραξία Ευρωπαϊκών, Αμερικάνικων και Καναδικών ιδρυμάτων που είναι επιφορτισμένες με την παραγωγή προηγμένων μοντέλων των διαφόρων πηγών του γεωμαγνητικού πεδίου από τα δεδομένα Swarm. Όλα αυτά τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στο 26th General Assembly of the International Union of Geodesy and Geophysics στις 22 Ιουνίου έως 2 Ιουλίου στην Πράγα, Δημοκρατία της Τσεχίας. Βίντεο. http://www.esa.int/spaceinvideos/Videos/2012/09/Swarm_orbit_with_a_difference http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/E_magnetikhe_polyplokhoteta_archhizei_na_xemperdehuetai

Ένα τριπλό μισοφέγγαρο στον Κρόνο. Ο ουρανός μπορεί να γίνει πληθωρικός από τα δεκάδες φεγγάρια που γυροφέρνουν τον Κρόνο. Η αποστολή Cassini της NASA, η οποία εξερευνά το σύστημα του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» από το 2004, απαθανάτισε ένα τριπλό μισοφέγγαρο που σχηματίζουν ο Τιτάνας (δεξιά), η Ρέα (πάνω) και Μίμας (κάτω). Από τους 150 γνωστούς δορυφόρους του Κρόνου, μόνο οι 53 είναι αρκετά μεγάλοι για να αποκτήσουν επίσημα ονόματα, κυρίως ονόματα από τους Τιτάνες της ελληνικής μυθολογίας. Ο Τιτάνας, μακράν ο μεγαλύτερος δορυφόρος με διάμετρο 5.150 χιλιόμετρα, έχει τριπλάσιο όγκο σε σχέση με τη Σελήνη. Στην παραπάνω εικόνα, το περίγραμμά του εμφανίζεται θολό λόγω της πυκνής, πορτοκαλί ατμόσφαιρας που κρύβει την επιφάνεια. Το ραντάρ του Cassini διαπέρασε για πρώτη φορά το αέρινο πέπλο και αποκάλυψε ένα παγωμένο τοπίο που θυμίζει τη Γη, γεμάτο λίμνες και αμμόλοφους. Αντί για νερό, όμως, οι λίμνες του Τιτάνα περιέχουν υγροποιημένο μεθάνιο, το οποίο εξατμίζεται και ξαναπέφτει στο έδαφος σαν βροχή. Η Ρέα, το δεύτερο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, έχει πιο ανώμαλη επιφάνεια λόγω των πολυάριθμων κρατήρων που καλύπτουν την παγωμένη επιφάνεια. Εξίσου σκληρό, λόγω της δικιάς του βίαιης ιστορίας, είναι το πρόσωπο του μικρού Μίμα, με διάμετρο μόλις 396 χιλιόμετρα. Κάτω από το κάλυμμα πάγου του Μίμα ίσως κρύβεται ένας υπόγειος ωκεανός, όπως συμβαίνει πιθανότατα και στον Εγκέλαδο, έναν μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου που δεν αποκλείεται μάλιστα να φιλοξενεί ζωή. Η εικόνα ελήφθη στο ορατό τμήμα του φάσματος στις 25 Μαρτίου. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500007001

Η αποστολή Rosetta παρατάθηκε. Η περιπέτεια συνεχίζεται: η ESA επιβεβαίωσε σήμερα ότι η αποστολή της Rosetta θα παραταθεί μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη του 2016, τότε που το διαστημόπλοιο πιθανότατα θα προσγειωθεί στην επιφάνεια του κομήτη 67Ρ / Churyumov-Gerasimenko. Η Rosetta εκτοξεύθηκε το 2004 και έφτασε στον κομήτη, τον Αύγουστο του 2014, όπου έχει μελετήσει τον πυρήνα και το περιβάλλον του καθώς ο κομήτης κινείται κατά μήκος της 6,5 ετών τροχιάς του πιο κοντά στον Ήλιο. Μετά από λεπτομερή έρευνα, η Rosetta απελευθέρωσε το όχημα προσεδάφισης, Philae, στην επιφάνεια στις 12 Νοεμβρίου. Το Philae αδρανοποιήθηκε 57 ώρες μετά από τις αρχικές επιστημονικές δραστηριότητες του, αλλά πρόσφατα ξύπνησε και ήρθε σε επαφή με τη Rosetta και πάλι. Η αποστολή Rosetta είχε χρηματοδοτηθεί αρχικά μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου 2015, αλλά σε μια συνάντηση σήμερα, η επιτροπή Science Programme Committee της ESA έδωσε επίσημη έγκριση να συνεχιστεί η αποστολή για επιπλέον εννέα μήνες. Σε εκείνο το σημείο, καθώς ο κομήτης κινείται μακριά από τον Ήλιο ξανά, δεν θα υπάρχει αρκετή ηλιακή ενέργεια για να λειτουργήσει το σύνολο των επιστημονικών οργάνων της Rosetta αποτελεσματικά. "Αυτό είναι μια φανταστική είδηση για την επιστήμη," λέει ο Matt Taylor, Επιστήμονας του έργου Rosetta της ESA. "Θα είμαστε σε θέση να παρακολουθήσουμε την μείωση της δραστηριότητας στον κομήτη καθώς απομακρυνόμαστε από τον Ήλιο και πάλι, και θα έχουμε την ευκαιρία να πετάξουμε πιο κοντά στον κομήτη συνεχίζοντας να συλλέγουμε περισσότερα μοναδικά δεδομένα. Συγκρίνοντας λεπτομερώς τα δεδομένα «πριν και μετά», θα έχουμε μια πολύ καλύτερη κατανόηση του πώς οι κομήτες εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής τους." Ο κομήτης 67P/Churyumov-Gerasimenko θα κάνει την πλησιέστερη προσέγγιση του στον Ήλιο στις 13 Αυγούστου ενώ η Rosetta παρακολουθεί την αύξηση της δραστηριότητα του κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Συνεχίζοντας τη μελέτη του κομήτη κατά το έτος μετά το περιήλιο, θα δώσει στους επιστήμονες μια πληρέστερη εικόνα για το πώς η δραστηριότητα ενός κομήτη αυξάνεται και πέφτει κατά μήκος της τροχιάς του. Οι επιπλέον παρατηρήσεις που συλλέγονται από τη Rosetta θα παρέχουν επίσης πρόσθετο πλαίσιο για συμπληρωματικές επίγειες παρατηρήσεις του κομήτη. Προς το παρόν, ο κομήτης βρίσκεται κοντά στον οπτικό ορίζοντα του Ήλιου, καθιστώντας δύσκολες τις επίγειες παρατηρήσεις. Καθώς η δραστηριότητα μειώνεται μετά το περιήλιο, θα πρέπει να είναι δυνατόν να κινηθεί το όχημα σε τροχιά πιο κοντά στον πυρήνα του κομήτη και πάλι, για να προβεί σε λεπτομερή έρευνα των αλλαγών στις ιδιότητες του κομήτη κατά τη διάρκεια του σύντομου «καλοκαιριού» του. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει μια ευκαιρία για να γίνει μια οριστική οπτική αναγνώριση του Philae. Παρά το γεγονός ότι εμφανίζονται υποψήφιοι σε εικόνες που αποκτήθηκαν από απόσταση 20 χιλιομέτρων, εικόνες που θα ληφθούν από τα 10 χιλιόμετρα ή λιγότερο μετά το περιήλιο θα μπορούσαν να αποτελέσουν την πιο αδιάσιστη επιβεβαίωση. Κατά τη διάρκεια της παράτασης της αποστολής, η ομάδα θα χρησιμοποιήσει την εμπειρία που αποκτήθηκε κατά την επιχείρηση της Rosetta στο δύσκολο περιβάλλον του κομήτη να πραγματοποιήσει κάποιες νέες και ενδεχομένως ελαφρώς πιο επικίνδυνες έρευνες, συμπεριλαμβανομένων πτήσεων στην πλευρά του κομήτη που επικρατεί νύχτα ώστε να παρατηρήσουν τις αλληλεπιδράσεις του πλάσματος, της σκόνης, και του φυσικού αερίου σε αυτή την περιοχή, και για τη συλλογή δειγμάτων σκόνης που εκτινάσσεται κοντά στον πυρήνα. Καθώς ο κομήτης απομακρύνεται από τον Ήλιο, το διαστημικό σκάφος που επιχειρεί βασισμένο στην ηλιακή ενέργεια θα λαμβάνει πλέον αρκετό ηλιακό φως για να λειτουργήσει αποτελεσματικά και με ασφάλεια, που ισοδυναμεί με την κατάσταση του Ιούνιο του 2011, όταν το διαστημικό σκάφος είχε τεθεί σε κατάσταση αδρανοποίησης για 31 μήνες για το πιο μακρινό σκέλος του ταξιδιού του έξω προς την τροχιά του Δία. Επιπλέον, η Rosetta και ο κομήτης θα είναι και πάλι κοντά στον Ήλιο όπως φαίνεται από τη Γη, τον Οκτώβριο του 2016 καθιστώντας δυσχερείς τις επιχειρήσεις μέχρι τότε. Ωστόσο, με τα καύσιμα κίνησης της Rosetta να έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί μέχρι εκείνη την ώρα, δεν έχει νόημα να τοποθετηθεί το διαστημικό σκάφος και πάλι σε αδρανοποίηση. "Αυτή τη φορά, καθώς ταξιδεύουμε μαζί δίπλα στον κομήτη, ο πιο λογικός τρόπος για να τερματιστεί η αποστολή είναι να τοποθετηθεί η Rosetta κάτω στην επιφάνεια», λέει ο Patrick Martin, Διευθυντής της αποστολής Rosetta. "Ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλά να κάνουμε για να επιβεβαιώσουμε ότι αυτό το σενάριο στο τέλος της αποστολής θα είναι δυνατό. Θα πρέπει πρώτα να δούμε ποια είναι η κατάσταση του διαστημικού οχήματος μετά το περιήλιο και το πόσο καλά αποδίδει κοντά στον κομήτη, και στη συνέχεια θα πρέπει να προσπαθήσουμε και να προσδιορίσουμε που στην επιφάνεια μπορούμε να έχουμε μια προσγείωση." Αν αυτό το σενάριο δεν ευδοκιμήσει, τότε θα δοθεί εντολή ώστε το διαστημόπλοιο να περιελιχθεί προς τα κάτω στον κομήτη κατά τη διάρκεια μιας περιόδου περίπου τριών μηνών. Αναμένεται ότι οι επιστημονικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν καθ 'όλη αυτή την περίοδο και θα είναι εφικτές μέχρι πολύ κοντά στο τέλος της αποστολής, επιτρέποντας στα όργανα της Rosetta να συγκεντρώσουν μοναδικά δεδομένα σε άνευ προηγουμένου κοντινές αποστάσεις. Μόλις το τροχιακό σκάφος προσγειωθεί στην επιφάνεια - ωστόσο, είναι εξαιρετικά απίθανο να είναι σε θέση να συνεχίσει τις επιχειρήσεις του και να μεταδίδει δεδομένα πίσω στη Γη - θα τερματιστεί μία από τις πιο επιτυχημένες αποστολές εξερεύνησης του διαστήματος όλων των εποχών. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/E_apostolhe_Rosetta_parathatheke

Εντοπίσθηκαν εκατοντάδες μυστηριώδεις γαλαξίες. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Stony Brook στη Νέα Υόρκη χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Subaru στη Χαβάη έκαναν μια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Εντόπισαν 854 άγνωστους μέχρι σήμερα γαλαξίες που βρίσκονται σε απόσταση περίπου 300 εκ. ετών φωτός και ανήκουν σε ένα μεγάλο γαλαξιακό σμήνος που έχει ονομαστεί Σμήνος της Κόμης επειδή βρίσκεται στον αστερισμό της Κόμης της Βερενικής. Οι 854 γαλαξίες ανήκουν σε ένα σπάνιο και μυστηριώδες είδος - έχουν πολύ χαμηλή πυκνότητα και είναι εξαιρετικά σκοτεινοί. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι... σπάνιοι γαλαξίες περιβάλλονται από μια άγνωστη δύναμη που συγκρατεί τα «εύθραυστα» αστρικά συστήματα τα οποία βρίσκονται σε αυτούς. Οι ερευνητές εικάζουν ότι αυτή η αγνωστη δύναμη μπορεί να αφορά γιγάντιες ποσότητες της μυστηριώδους σκοτεινής ύλης. Οπως και έχει πάντως, οι ερευνητές τονίζουν ότι η ανακάλυψή τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters» θα προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των γαλαξιών και ειδικά για την εξέλιξη της φωτεινότητάς τους. Στην εικόνα μέσα στους κύκλους με τις κωδικές ονομασίες σημειώνονται δύο από τους μυστηριώδεις γαλαξίες που εντοπίστηκαν στο Σμήνος της Κόμης. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=715910

Κοσμικό ουράνιο τόξο. Αμερικανοί ερευνητές εντόπισαν ένα σπάνιο και ιδιαίτερα εντυπωσιακό όσο και χρήσιμο κοσμικό φαινόμενο το οποίο οι ειδικοί ονομάζουν «κοσμικό ουράνιο τόξο». Ένα από τα αποτελέσματα μιας έκρηξης σουπερνόβα είναι ο σχηματισμός σωμάτων υψηλής πυκνότητας τα οποία ονομάστηκαν άστρα νετρονίου ή «πάλσαρ». Ολα τα πάλσαρ εκπέμπουν δέσμες ακτινοβολίας από τους πόλους τους και καθώς περιστρέφονται, γίνονται ορατά από τη Γη ως περιοδικές, σύντομες λάμψεις. Τα πάλσαρ εκπέμπουν την ακτινοβολία (είτε ραδιοκύματα, είτε ακτινοβολία γ, είτε ακτίνες Χ) με σταθερό ρυθμό. Ορισμένοι μάλιστα τα περιγράφουν ως «κοσμικούς ραδιοφάρους». Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν έστρεψαν τα τηλεσκόπια σε μια περιοχή του γαλαξία σε απόσταση 30.700 ετών φωτός από εμάς. Εκεί βρίσκεται ένα δυαδικό σύστημα που αποτελείται από ένα γιγάντιο άστρο γύρω από το οποίο βρίσκεται σε τροχιά το πάλσαρ Circinus X-1. Το πάλσαρ περιβάλλουν πυκνά νέφη διαστρικών αερίων και σκόνης. Η παρουσία νεφών κοσμικής ύλης κοντά σε πάλσαρ παράγουν διάφορα φαινόμενα εξαιτίας της δραστηριότητας των άστρων νετρονίου. Οι ακτίνες Χ που εκπέμπονται από ένα πάλσαρ πέφτοντας πάνω σε τέτοια νέφη παράγουν εντυπωσιακούς δακτυλίους. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση του Circinus X-1. Οι ακτίνες Χ του πάλσαρ πέφτοντας πάνω στα νέφη δημιούργησαν τους δακτυλίους μόνο που στην προκειμένη περίπτωση δημιούργησαν τους μεγαλύτερους και πιο λαμπρούς δακτυλίους αυτού του είδους. Οι δακτύλιοι αυτοί επέτρεψαν στους ερευνητές να υπολογίσουν με ακρίβεια την απόσταση του Circinus X-1 από τη Γη. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=716190