Δροσος Γεωργιος

Τα ηφαίστεια της Ιούς βρίσκονται σε λάθος θέση. Τα εκατοντάδες ηφαίστεια στο φεγγάρι του Δία Ιώ, δεν βρίσκονται εκεί που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είναι, λένε οι επιστήμονες. Η σημαντική ηφαιστειακή δραστηριότητα της Ιούς συγκεντρώνεται 30 έως 60 μοίρες ανατολικότερα από εκεί που υπολόγιζαν οι επιστήμονες της ΝΑSA λαμβάνοντας υπόψη τα μοντέλα προσομοίωσης της εσωτερικής θερμότητας του πλανήτη. «Το εξωτικό, ηφαιστειακό φεγγάρι του Δία Ιώ είναι ακόμα πιο μυστηριώδες από ό,τι οι ερευνητές θεωρούσαν μέχρι σήμερα» λέει η ΝΑSA αφού ολοκλήρωσε την επεξεργασία στοιχείων που συνέλεξε το διαστημικό όχημα της «Νέοι Ορίζοντες». «Κάτι λείπει από την κατανόησή μας για την Ιώ» δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Κρίστοφερ Χάμιλτον, καθηγητής από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ. Η Ιώ είναι ο πιο ηφαιστειογενής πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα. Διαθέτει δραστηριότητα 25 φορές πολλαπλάσια αυτής της Γης. Αυτή η έντονη δραστηριότητα παράγεται από τις βαρυτικές έλξεις του Δία, με την υποβοήθηση από το κοντινά φεγγάρια Ευρώπη και Γανυμήδη. Η Ιώ ολοκληρώνει δύο τροχιές για κάθε μία της Ευρώπης, και κάθε τέσσερις του Γανυμήδη. http://physicsgg.me/2013/04/08/%cf%84%ce%b1-%ce%b7%cf%86%ce%b1%ce%af%cf%83%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b9%ce%bf%cf%8d%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%cf%83%ce%b5-%ce%bb%ce%ac%ce%b8%ce%bf%cf%82-%ce%b8%ce%ad/

Εκτοξεύεται το νέο ευρωπαϊκό μίνι διαστημόπλοιο. Ανοίγει φτερά για το διάστημα πάνω σε έναν πύραυλο Βέγκα το μη επανδρωμένο Μεσαίο Πειραματικό Οχημα Intermediate eXperimental Vehicle (IXV) της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, το μεσημέρι της Τετάρτης, με στόχο να πραγματοποιήσει την πρώτη του πτήση πάνω από τον πλανήτη μας. Η εκτόξευση θα γίνει στις 15.00 ώρα Ελλάδας από την Γαλλική Γουιάνα και μετά την «απευλευθέρωση του IXV από τον πύραυλο, 450 χλμ. ψηλά, αυτό θα πραγματοποιήσει μία ελεγχόμενη πτήση (μέσω προωθητών και πτερυγίων) προς τα ανατολικά γύρω από την Γη πριν προσθαλασσωθεί στον Ειρηνικό Ωκεανό, χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτο για την τελική επιβράδυνση και μπαλόνια για να μείνει στην επιφάνεια. Εκεί, περίπου 3.000 χλμ. δυτικά των Γκαλαπάγκος, θα το «περιμένει» το ειδικό πλοίο ανάκτησης. Η ταχύτητα επανεισόδου στην ατμόσφαιρα εκτιμάται στα 7,5 χλμ. ανά δευτερόλεπτο, ή 27.000 χλμ./ώρα. Η συνολική διάρκεια της επιχείρησης υπολογίζεται σε 1 ώρα και 40 λεπτά. Το σφηνοειδούς σχήματος όχημα πρόκειται να συλλέξει πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο και τις συνθήκες υπό τις οποίες αντικείμενα πέφτουν πίσω στη Γη, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη σειράς τεχνολογιών, από τους επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους μέχρι τα οχήματα που στέλνονται για προσεδάφιση στον Αρη. Η ESA έχει ήδη βάλει μπροστά και την δημιουργία μεγαλύτερου οχήματος ιδίου τύπου, του Pride (Περηφάνεια), που θα έχει τη δυνατότητα να προσγειώνεται σε αεροδιάδρομο. Βίντεο. http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64138260 Υπεγράφη συμφωνία για τη συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας στον τομέα της δορυφορικής πλοήγησης. Στο Πεκίνο, εγινε η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής για την δορυφορική πλοήγηση η ίδρυση της οποίας έγινε τον Οκτώβριο του 2014 κατά τη διάρκεια της συνάντησης του αναπληρωτή πρωθυπουργού Dmitry Rogozin και του αναπληρωτή πρόεδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας Wang Yang για την προετοιμασία των τακτικών συναντήσεων των αρχηγών των κυβερνήσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Κίνας. Η σύσταση της επιτροπής ήταν η συνέχιση της ανάπτυξης της συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας στον τομέα των δορυφορικών συστημάτων πλοήγησης GLONASS και Beidou. Οι συμπρόεδροι της επιτροπής - ειναι ο επικεφαλής της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαστήματος, Igor Komarov και ο διευθυντής του Γραφείου της δορυφορικής πλοήγησης της Κίνας Zhang CHENCHI. Κατά τη διάρκεια της επίσημης επισκεψής τους στην Κίνα, η αντιπροσωπεία της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαστήματος (Roscosmos), συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Κινεζικης Εθνικής Υπηρεσίας Διαστήματος Xu DACHZHE και Κανονισμών που υπεγράφησαν και τα πρακτικά της πρώτης συνόδου εργασίας. Ο Igor Komarov και Xu DACHZHE συζήτησαν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων διμερούς συνεργασίας στον τομέα των ηλεκτρονικών εξαρτημάτων για τη βιομηχανία raketostroitelnoy και τη δημιουργία των κινητήρων πυραύλων. Συμμετοχή στην εκδήλωση ειχε επίσης ο Έκτακτος και Πληρεξούσιος Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αντρέι Ντενίσοφ στην Κίνα. Η συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας αναπτύσσεται ταχύτατα.Έτσι, ολοκληρωθηκε πρόσφατα μια κοινή συμφωνία για την κατανομή των σταθμών εργασίας του διαφορικού Διορθωτή και Παρακολούθησης (SDCM) για το ρωσικό GLONASS το δορυφορικό σύστημα πλοήγησης στην Κίνα στις πόλεις του Urumqi και Τσανγκτσούν. http://www.federalspace.ru/21279/

Βάζουν μπρος επιχειρηματικό επιταχυντή και στόχο τον πρώτο έλληνα αστροναύτη. Η δημιουργία ενός επιχειρηματικού και ερευνητικού περιβάλλοντος που θα ανοίξει τον δρόμο για τον πρώτο έλληνα αστροναύτη σε βάθος δεκαπενταετίας αποτελεί τον πλέον φιλόδοξο στόχο του Ελληνικού Συνεργατικού Σχηματισμού Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών, γνωστότερου ως si-Cluster του Corallia, με έδρα την Αθήνα. http://www.si-cluster.gr/el/ Το 2014 οι εξαγωγές των μελών του si-cluster εκτοξεύθηκαν κατά 117%. Ο αθροιστικός κύκλος εργασιών τους έφτασε τα 150 εκατ. ευρώ και αυξήθηκε κατά 17%. Οι εργαζόμενοι ανέρχονται σε περίπου 1.500 άτομα και ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 14%, εκ των οποίων οι 35 κάτοχοι διδακτορικού, με αρκετούς να αποτελούν επαναπατρισθέντες επιστήμονες. Οι νέες πατέντες έφτασαν τις 15. Το 2014 τα μέλη του si-cluster αυξήθηκαν από 22 σε 37 και το 2015 ενδεχομένως να φτάσουν τα 50, καθώς περί τις 30 εταιρείες και φορείς έχουν καταθέσει αίτηση συμμετοχής. Παράλληλα, πέντε εταιρείες ήδη έχουν εγκατασταθεί φυσικά στο Α2 innohub στο Μαρούσι. Το 64% των μελών ασχολείται με ηλεκτρονικά συστήματα, το 24% εφαρμογές παρακολούθησης και επιτήρησης και το 12% με τα διαστημικά υλικά. Το 73% των εταιρειών βρίσκονται στην Αττική, το 24% στην Πάτρα και το 3% στην Κεντρική Μακεδονία. Ένας από τους στόχους του 2015 είναι η επέκταση του si-cluster και στον κλάδο της ρομποτικής, που θα αποτελέσει την τέταρτη θεματική επικέντρωση της συστάδας των καινοτόμων επιχειρήσεων. Ιδρύεται επιταχυντής για startups της αεροδιαστημικής Παράλληλα, το si-Cluster βάζει μπρος τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού επιταχυντή για διαστημικές τεχνολογίες, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (EZA). Η προκήρυξη, η οποία θα προχωρήσει σε συνεργασία με τον EZA, αναμένεται βγει στον αέρα κάποια στιγμή μέχρι το καλοκαίρι, με στόχο την προσέλκυση από πέντε έως δέκα startups. Στο μεταξύ, όπως δήλωσε το μέλος του Συντονιστικού Συμβουλίου του si-Cluster και επικεφαλής για τη Στρατηγική του Corallia κ. Χόρχε Σάντσες, το si-cluster βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο επιλογής δύο διαστημικών αποστολών, στο πλαίσιο των οποίων θα «φορεθούν» και θα δοκιμαστούν σε πραγματικές συνθήκες διαστήματος εφαρμογές και συστήματα μικροηλεκτρονικής που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα. Το si-Cluster αποτελεί ίσως το πλέον high-tech συλλογικό εγχείρημα που καταγράφεται στην ελληνική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το όχημα «Curiosity» που εξερευνά την επιφάνεια του Άρη χρησιμοποιεί για τη συμπίεση των εικόνων που συλλέγει τους αλγορίθμους μίας ελληνικής εταιρείας: της Alma Technologies. «Μάθαμε τις ελληνικές εταιρείες να συνεργάζονται και να δουλεύουν μαζί, κάτι που θεωρούσαμε αδύνατον στο παρελθόν» σχολίασε το μέλος συντονιστικού συμβουλίου του si-Cluster και πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) κ. Θανάσης Πότσης. Εμπιστοσύνη στα ελληνικά «μυαλά» «Οι προσπάθειές μας δεν είναι απλά να κάνουμε έρευνα, αλλά να φτιάξουμε προϊόντα που θα φέρουν χρήματα στη χώρα» είπε και πρόσθεσε ότι κανείς δεν μπορεί να υπαινιχθεί ότι η Ελλάδα θα δημιουργήσει μία τεράστια ηλεκτρονική βιομηχανία. «Μπορούμε όμως να δώσουμε διέξοδο σε έλληνες επιχειρηματίες που έχουν μία ιδέα και θέλουν να την υλοποιήσουν» είπε και πρόσθεσε ότι βρίσκεται στα σκαριά και το πρώτο ελληνικό μεταπτυχιακό στην αεροδιαστημική. «Επόμενος στόχος είναι πείσουμε τους επενδυτές του εξωτερικού ότι η Ελλάδα έχει φτιάξει υποδομή και κατάλληλο περιβάλλον για να έρθουν να επενδύσουν σε εξαιρετικά ελληνικά μυαλά και μικρούς εξειδικευμένους πυρήνες που μπορούν να φτιάξουν προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας με σημασία για τη διεθνή αγορά» πρόσθεσε. Παράλληλα, όπως συμπλήρωσε ο κ. Πότσης, ένας άλλος στόχος είναι η επέκταση σε χώρες εκτός ΕΕ, όπου μπορεί να γίνει η χρήση διακρατικών συμφωνιών για τις ανάγκες ενίσχυσης της αεροδιαστημικής βιομηχανίας. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη συνεργασία με το Ισραήλ με αντικείμενο τα συστήματα πρόωσης, ενώ έχουν ξεκινήσει προσπάθειες και με τη Διαστημική Ακαδημία της Κίνας, στελέχη της οποίας βρίσκονται αυτές τις ημέρες στην Αθήνα. Όπως τόνισε ο κ. Πότσης, ο συντελεστής επιστροφής της επένδυσης στην αεροδιαστημική είναι 1 προς 6. Πέντε καινοτόμα προγράμματα. Ήδη τα μέλη του si-Cluster τρέχουν πέντε σημαντικά συνεργατικά έργων έρευνας και ανάπτυξης, που υπόσχονται την δημιουργία καινοτόμων τεχνολογιών. - Το συνεργατικό έργο Acritas (Space-based Integrated Applications for Surveillance and Monitoring), το οποίο αποσκοπεί στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη ενός συστήματος εκτίμησης του κινδύνου πυρκαγιάς δασών και δρυμών, μέσα από την ανάπτυξη αλγορίθμων για την εξαγωγή δεικτών επικινδυνότητας πυρκαγιάς σε επίπεδο δασών, με βάση υψηλής ανάλυσης δορυφορικές μετρήσεις των παραμέτρων μοντελοποίησης των πυρκαγιών, της εύφλεκτης πρώτης και καύσιμης ύλης. (Planetek Hellas και Geosystems Hellas, ερευνητικό ινστιτούτο ISΙ/Αθηνά) - Το συνεργατικό έργο Menelaos (Micro Sensor Technologies for Navigation Space Applications), αντικείμενο του οποίου είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος πλοήγησης βασισμένο σε αδρανειακούς και οπτικούς αισθητήρες, που θα είναι σε θέση να προσδιορίζει με ακρίβεια τη θέση ενός κινούμενου σώματος με εφαρμογή κατά κύριο λόγο σε οχήματα εξερεύνησης (rovers) ή δορυφόρους. (Φορείς: Τheon Sensors, Prisma, Irida Labs, Analogies, Epos, ESS και ISI Hellas, Microlab/ΕΜΠ, APEL/Πανεπιστήμιο Πατρών ερευνητικό ινστιτούτο ISI/Αθηνά). - Το συνεργατικό έργο CIDCIP (CCSDS Image Data Compression Intellectual Property), το οποίο έχει στόχο τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός ψηφιακού ολοκληρωμένου κυκλώματος κωδικοποίησης και συμπίεσης εικόνας και video, για χρήση στο Διάστημα, που θα χαρακτηρίζεται από την εφαρμογή των πλέον σύγχρονων μεθόδων σχεδιασμού και υλοποίησης. (Φορείς: Άλμα Τεχνολογίες, Εργαστήριο Μικροϋπολογιστών & Ψηφιακών Συστημάτων του ΕΜΠ και το ΥΠΕΘΑ). - Το συνεργατικό έργο Bliss (Photonic Integrated Circuits Based on Rad-hard Fiber Optics), το οποίο έχει ως αποστολή τον σχεδιασμό, την πειραματική ανάπτυξη, την ολοκλήρωση και τη δοκιμή μίας εξαιρετικά καινοτόμου ηλεκτρονικής διάταξης, η οποία θα συνδυάζει φωτονικά και ηλεκτρονικά δίκτυα, με ευφυή και αποδοτικό τρόπο, για αεροδιαστημικές εφαρμογές υψηλών απαιτήσεων (Φορείς: Inasco, Τheon Sensors και PNET Labs του Πανεπιστημίου Πατρών). http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=675792

Τα πρώτα «κλικ» από τη Σελήνη. Μια μεγάλη συλλογή σπάνιων φωτογραφιών της NASA από τις πρώτες εξορμήσεις στο φεγγάρι, ανάμεσά τους η πρώτη φωτογραφία της Γης από το Διάστημα αλλά και η πρώτη κοσμική «σέλφι», δημοπρατούνται τις επόμενες μέρες με συνολική τιμή εκκίνησης τα 760.000 δολάρια. Περισσότερες από 600 φωτογραφίες από τα τέλη της δεκαετίας του '40 έως τις αρχές του 1970 -μερικές εκ των οποίων δεν έχουν ποτέ δημοσιοποιηθεί- αποκαλύπτουν το μεγαλείο του Διαστήματος αλλά και μια άλλη οπτική της ιστορικής μέρας που ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι. Μεγάλη «σταρ» της συλλογής του οίκου Μπλούσμπερι, που στις 26 Φεβρουαρίου βγάζει στο σφυρί το Διάστημα, είναι η πρώτη φωτογραφία του πλανήτη Γη. Η μοναδική εικόνα του 1946 τραβήχτηκε από έναν μη επανδρωμένο πύραυλο που εκτοξεύθηκε 65 μίλια πάνω από την ατμόσφαιρά της. Παρά το γεγονός πως η ενσωματωμένη αυτόματη κάμερα που τραβούσε μια λήψη κάθε ενάμισι δευτερόλεπτο καταστράφηκε μετά την είσοδο του πυραύλου στη Γη, το φιλμ κατάφερε να διασωθεί. Αλλο ένα χάιλαϊτ της συλλογής είναι η σέλφι που τράβηξε ο θρυλικός αστροναύτης Μπαζ Ολντριν στην αποστολή του «Τζέμινι 12», το 1966, τρία χρόνια πριν από την πρώτη προσσελήνωση. Πενήντα χρόνια πριν οι φωτογραφίες αυτές γίνουν μόδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο διάσημος κοσμοναύτης γύρισε την κάμερα προς το μέρος του έχοντας όμως για φόντο όχι τον καθρέφτη του μπάνιου του ή μια παραλία, αλλά ολόκληρη τη Γη, όπως αυτή φαίνεται από το Διάστημα. Η πρώτη διαστημική σέλφι αναμένεται να πουληθεί πάνω από 1.000 δολάρια, ενώ στη συλλογή της NASA συμπεριλαμβάνεται φυσικά και η μόνη γνωστή φωτογραφία του Νιλ Αρμστρονγκ να περπατά πάνω στο φεγγάρι, που εκτιμάται στα 1.500 δολάρια. Παρά το γεγονός πως αυτός ήταν ο πρώτος κοσμοναύτης που το 1969 πάτησε το πόδι του στη Σελήνη, στις περισσότερες γνωστές φωτογραφίες πρωταγωνιστεί ο δεύτερος, Ολντριν, καθώς τις περισσότερες από τις δυόμισι περίπου ώρες που παρέμειναν στην επιφάνειά της Σελήνης ο Aρμστρονγκ ήταν εκείνος που κρατούσε την κάμερα. Ετσι η μπότα που αφήνει το αποτύπωμά της στο έδαφος της Σελήνης ανήκει στον Ολντριν και όχι στον Aρμστρονγκ που έκανε το πρώτο βήμα λέγοντας τη διάσημη ατάκα «Ενα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα γιγαντιαίο άλμα για την ανθρωπότητα»... Η διαστημική βόλτα του Εντ Γουάιτ, η «σέλφι» του Μπαζ Ολντριν και το πρώτο βήμα του στη Σελήνη, η εκτόξευση του «Gemini 10» και η μοναδική «καθαρή» εικόνα του Νιλ Αρμστρονγκ στο φεγγάρι ξεχωρίζουν ανάμεσα στα ντοκουμέντα Oλες αυτές οι φωτογραφίες που ανακαλύφθηκαν στα αρχεία της NASA, τo 1980, συγκεντρώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες από έναν συλλέκτη: «Αυτές οι φωτογραφίες δεν αποτελούν απλά τεκμήρια, αλλά αντιπροσωπεύουν και τη χρυσή εποχή της φωτογραφίας, όταν μια χούφτα άνθρωποι πήγαν στο άγνωστο και επέστρεψαν με φωτογραφίες που θα ενέπνεαν όλο τον κόσμο», λέει η Σάρα Γουίλερ, υπεύθυνη του οίκου Μπλούσμπερι. «Είναι απίστευτο, αν διανοηθεί κανείς ότι πολλές από αυτές τις φωτογραφίες ήταν άγνωστες στο ευρύ κοινό προτού το φωτογραφικό αρχείο της NASA να εμφανιστεί ψηφιακά στο Ιντερνετ». Είναι η πρώτη φορά που μια τόσο ολοκληρωμένη συλλογή φωτογραφιών της NASA θα πουληθεί σε δημοπρασία, ενώ εκτός από τις φωτογραφίες της αποστολής του «Απόλλων 11» κι άλλες λήψεις αναμένεται να προξενήσουν το ενδιαφέρον των αγοραστών. http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=64138111

Σπύρος Π. Ζερβός, ένας υπέροχος άνθρωπος. Στις 23 Ιανουαρίου 2015, ο μαθηματικός Σπύρος Ζερβός έφυγε από τη ζωή. Τον Σπύρο Ζερβό θα θυμούνται για πάντα με αγάπη οι φυσικοί του Πανεπιστημίου Αθηνών που τον είχαν καθηγητή στα μαθήματα «Απειροστικός Λογισμός και «Μιγαδικές συναρτήσεις». Ο Σπύρος Π. Ζερβός ήταν αριστούχος διδάκτωρ d’ Etat (1960) του Πανεπιστημίου του Παρισιού και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1961 (με εξαίρεση τα χρόνια 1968 – 1974, κατά τα οποία υπήρξε ο μόνος καθηγητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής που απολύθηκε από την χούντα και ο μοναδικός Έλληνας πανεπιστημιακός μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη του «Ρήγα Φεραίου» στα 1968). Το ερευνητικό του έργο, εκτεινόταν σε διαφόρους κλάδους των Καθαρών Μαθηματικών και στην Ιστορία και Φιλοσοφία τους. Οργανωτής πολλών διεθνών συμποσίων, εκδίδει από το 1978 το διεθνές μαθηματικό περιοδικό «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ». Εκτεταμένα συγγράμματά του στα ελληνικά είναι τα «Εισαγωγή εις τα Νεώτερα Μαθηματικά» (1970, 1972) και «Ακολουθίαι Πραγματικών Συναρτήσεων» (1967, 1972). Το τελευταίο αποτελεί συμπλήρωμα στο κλασσικό σύγγραμμα «Απειροστικός Λογισμός» του πατέρα του Παναγιώτη Ζερβού, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ακαδημαϊκού. Σαν πρόεδρος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας, στα 1975, σκέφθηκε πρώτος την ίδρυση Ελληνικού Πανεπιστημίου στο Αιγαίο, οργανώνοντας στη Σάμο και επίσκεψη κορυφαίων ξένων μαθηματικών, που προσφέρθηκαν να διδάξουν εκεί. Γεννημένος στα 1930 και με μητέρα φιλόλογο, την Χαρίκλεια Παπαϊωάννου – Ζερβού (σύγγραμμά της: Εισαγωγή εις την μελέτην της αρχαίας ελληνικής ποιήσεως, 1974), μελετά συστηματικά, από παιδί, ορισμένες ιστορικές περιοόδους. Σχετικά είναι και τα, με λογοτεχνική μορφή, κείμενά του: «1940», βιβλίο (1973, 1978), «Της λευτεριάς» (1977), «Στα μαρμαρένια αλώνια» (1978) και «Πλούταρχος» (1987), ποιητικές συλλογές (όλα, στις εκδόσεις Α. Καραβία, Αθήνα). Από πολλά άλλα δικά του, δημοσιευμένα στα ελληνικά αναφέρουμε τα: 1) «Ιούλιος Βερν», ο επιστήμων, ο στοχαστής, ο άνθρωπος• μακρά, αυτοδύναμη εισαγωγή στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου του Σοβιετικού ακαδημαϊκού Α. Αντρέγιεφ « Οι τρεις ζωές του Ιουλίου Βερν», εκδόσεις Α. Καραβία, 1967 και 2) «Η αναγκαιότητα της Ορθοδοξίας για κάθε εθνικά σωστή ελληνική εξωτερική πολιτική» (Στον τιμητικό τόμο για τον Καθηγητή Γεράσιμο Κονιδιάρη, Αθήνα, 1981). Από το 1990 ήταν διευθυντής του Τομέα «Άλγεβρα – Γεωμετρία» στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1991 εκδίδει και δεύτερο διεθνές μαθηματικό περιοδικό, το «Mathematics revisited, Mathematicians remembered», που περιέχει και περιέχει και τις μετά το 1985 μαθηματικές έρευνες του Σ. Π. Ζερβού. Εκτός από τα παραπάνω κυκλοφόρησαν κι άλλα βιβλία του Σπύρου Ζερβού, όπως για παράδειγμα: «Καθολική Άλγεβρα – Από τα σύνολα και την τοπολογία στην καθολική άλγεβρα και την θεωρητική πληροφορική», Ινστιτούτο του βιβλίου – Μ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1994, σε συνεργασία με τον Στράτο Ελ. Μακρά «Αλγεβρικές εξισώσεις ανισότητες – Γεωμετρία ριζών», Αθήνα 1997, και σε συνεργασία με τον Πέτρο Β. Κρικέλη «Πως μεταβαίνουμε από τα κλασικά μαθηματικά στα νεώτερα», Αθήνα 1997. Σπύρος Ζερβός: «Τι μπορούν να μας πούνε τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες;» (1991) Μαθηματικοί και φυσικοί που υπήρξαν φοιτητές του Σ. Ζερβού αναπολούν http://www.mathematica.gr/forum/viewtopic.php?f=6&t=48109 http://ylikonet.gr/group/allo/forum/topics/3647795:Topic:284972?commentId=3647795%3AComment%3A285612&xg_source=activity&groupId=3647795%3AGroup%3A7019 με μεγάλη αγάπη, την υπερβολική καλοσύνη που έδειχνε στους φτωχούς φοιτητές και όχι μόνο, το ξετύλιγμα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων του «ιστορικού πάθους» του με την εθνική αντίσταση και τον αντιδικτατορικό αγώνα, τις προφορικές εξετάσεις στο σπίτι του στο Ψυχικό με τις αμέτρητες γάτες, την φωτογραφική μνήμη του και τις μαραθώνιες γραπτές εξετάσεις στα μαθήματά του, τις Κυριακές, από τις 8 π.μ. έως ∞, όπως έγραφε στις ανακοινώσεις. Περισσότερα καθως και Επιστολή στην Μέρκελ!!! http://physicsgg.me/2015/02/07/%cf%83%cf%80%cf%8d%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%80-%ce%b6%ce%b5%cf%81%ce%b2%cf%8c%cf%82-%ce%ad%ce%bd%ce%b1%cf%82-%cf%85%cf%80%ce%ad%cf%81%ce%bf%cf%87%ce%bf%cf%82-%ce%ac%ce%bd%ce%b8%cf%81%cf%89%cf%80%ce%bf/

Η Μεγάλη Έκρηξη δεν συνέβη ποτέ, σύμφωνα με νέα θεωρία. Το σύμπαν ίσως υπάρχει αιώνια, και επομένως δεν έγινε ποτέ μια Μεγάλη Έκρηξη που το δημιούργησε, συμπεραίνει ένα νέο μοντέλο που ανέπτυξαν δύο φυσικοί από το πανεπιστήμιο της Μπένχα στη Αίγυπτο και του Λέθμπριτζ στον Καναδά. Το θεωρητικό μοντέλο προσπαθεί να εναρμονίσει την κβαντική θεωρία με τη γενική θεωρία της σχετικότητας και, όπως περιγράφουν οι δύο επιστήμονες σε άρθρο τους στο περιοδικό Physics Letters B, μπορεί να εξηγήσει επίσης τη σκοτεινή ενέργεια, λύνοντας έτσι κι άλλα προβλήματα. Η γενική πεποίθηση για την ηλικία του σύμπαντος είναι πως ανέρχεται στα 13,8 δισ. χρόνια, όπως υπολογίζεται από τη γενική θεωρία της σχετικότητας. Τότε, ένα σημείο με άπειρη πυκνότητα, γνωστό ως μοναδικότητα (singularity), άρχισε να διαστέλλεται με τη Μεγάλη Έκρηξη, δημιουργώντας έτσι εξελισσόμενο τον κόσμο που μας περιβάλλει. Παρόλο που ένα τέτοιο φαινόμενο προκύπτει απευθείας από τους νόμους της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, μερικοί επιστήμονες το θεωρούν προβληματικό, επειδή τα μαθηματικά μπορούν να εξηγήσουν τι συνέβη αμέσως μετά στη μοναδικότητα – και όχι τη χρονική στιγμή «μηδέν» ή νωρίτερα από τη Μεγάλη Έκρηξη. «Πρόκειται για το πιο σοβαρό πρόβλημα της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, αφού κάνει τους νόμους της φυσικής να παρουσιάζουν ασυνέχεια», λέει χαρακτηριστικά στην ιστοσελίδα Phys.org ο Αχμέτ Φαράζ Αλί, φυσικός από το Πανεπιστήμιο Μπένχα και ένας από τους συγγραφείς του άρθρου. Αντίθετα, το μοντέλο των δύο επιστημόνων επιλύει αυτό το πρόβλημα, αφού σύμφωνα με αυτό το σύμπαν δεν έχει χρονική αρχή και τέλος. Επομένως, καταργεί ουσιαστικά τη Μεγάλη Έκρηξη. Οι δύο φυσικοί τονίζουν με έμφαση πως το μοντέλο τους δεν δημιουργήθηκε ad hoc, σε μία προσπάθεια να παρακαμφθεί η ιδέα της Μεγάλης Έκρηξης της μοναδικότητας. Για την κατασκευή του, βασίσθηκαν στην ιδέα των κβαντικών τροχιών, που διατύπωσε τη δεκαετία του ’50 ο θεωρητικός φυσικός και φιλόσοφος Ντέιβιντ Μπομ, καταλήγοντας έτσι σε κβαντικές διορθώσεις των εξισώσεων Φρίντμαν, οι οποίες περιγράφουν τη διαστολή του σύμπαντος στα πλαίσια της γενικής θεωρίας της σχετικότητας. Παρόλο που το μοντέλο τους δεν είναι μια πλήρης θεωρία κβαντικής βαρύτητας, περιέχει στοιχεία από την κβαντική μηχανή και τη γενική θεωρία της σχετικότητας, ενώ οι δύο ερευνητές εκτιμούν πως, ακόμη κι όταν διατυπωθεί μία πλήρης θεωρία που να ενοποιεί πλήρως τις δύο περιγραφές της φύσης, τα συμπεράσματά τους θα εξακολουθούν να ισχύουν. Πάντως, πέρα από το ότι δεν περιλαμβάνει τη Μεγάλη Έκρηξη μιας μοναδικότητας ως αρχής του σύμπαντος, το νέο μοντέλο αποκλείει επίσης ότι το σύμπαν θα αρχίσει να συρρικνώνεται, καταλήγοντας σε ένα σημείο άπειρης πυκνότητας. Με κοσμολογικούς όρους, οι κβαντικές διορθώσεις «μεταφράζονται» σε μία κοσμολογική σταθερά, η οποία που δεν χρειάζεται την ύπαρξη της σκοτεινής ενέργειας για να δικαιολογηθεί. Επίσης, οι προβλέψεις του μοντέλου συμφωνούν με την κοσμολογική σταθερά και την πυκνότητα του σύμπαντος, όπως προκύπτουν από τις παρατηρήσεις. Με φυσικούς όρους, το μοντέλο περιγράφει το σύμπαν σαν να κατακλύζεται από ένα κβαντικό ρευστό. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ρευστό αυτό πιθανόν αποτελείται από βαρυτόνια – υποθετικά σωματίδια χωρίς μάζα που αναλαμβάνουν να «μεταφέρουν» τις δυνάμεις ανάμεσα σε δύο σώματα που αλληλεπιδρούν. Αν υπάρχουν, τα βαρυτόνια θεωρείται πως θα παίξουν κεντρικό ρόλο σε μια θεωρία κβαντικής βαρύτητας. Οι δύο φυσικοί σκοπεύουν να αναλύσουν ακόμη περισσότερο το μοντέλο τους, μεταξύ άλλων για να το προσαρμόσουν σε μικρές διαταραχές που καθιστούν το σύμπαν τοπικά ανομοιογενές. Πάντως, δεν αναμένουν ότι τα συμπεράσματά τους θα αλλάξουν σημαντικά. http://www.naftemporiki.gr/story/914683/i-megali-ekriksi-den-sunebi-pote-sumfona-me-nea-theoria

Ένα «διαστημικό» υποβρύχιο για τον Τιτάνα. O Τιτάνας, δορυφόρος του Κρόνου, αποτελεί έναν από τους πλέον ενδιαφέροντες προορισμούς του Ηλιακού Συστήματος. Έχοντας δεχθεί την επίσκεψη του σκάφους Huygens το 2005, διαθέτει πυκνή ατμόσφαιρα και τρεις μεγάλες βόρειες πολικές θάλασσες από μεθάνιο και αιθάνιο, οι οποίες παρουσιάζουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από εξερευνητικής πλευράς. Η σύνθεση αυτών των θαλασσών και οι επικρατούσες συνθήκες παραπέμπουν στα δεδομένα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη Γη. Η μεγαλύτερη, Kraken Mare, έχει εύρος 1000 χλμ αλλά άγνωστο βάθος, ενώ τα στοιχεία του σκάφους Cassini υποδεικνύουν πλούσια χημεία και κλιματική ιστορία. Σε αυτό το πλαίσιο, ερευνητές της NASA (NASA Institute for Advanced Concepts) παρουσίασαν πρόσφατα μια πρόταση για τη δημιουργία ενός διαστημικού ρομπότ- υποβρυχίου, που θα μπορεί να επισκεφθεί και να εξερευνήσει το εν λόγω εξωτικό περιβάλλον, αντλώντας από την εμπειρία πάνω στα μη επανδρωμένα υποβρύχια σκάφη και τα διαστημόπλοια. Το σκάφος αυτό θα είχε βάρος ενός τόνου και θα μπορούσε να αποσταλεί κατά το 2040 για να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι εξερεύνησης 90 ημερών και 2.000 χιλιομέτρων στην περίμετρο και τα βάθη της Kraken. Οι ομοιότητες, σύμφωνα με την πρόταση, με ένα «γήινο» υποβρύχιο είναι πολλές, ωστόσο η μετάδοση δεδομένων στη Γη απαιτεί μια ισχυρή κεραία, η οποία τοποθετείται ως «πτερύγιο». Επίσης, ειδικό σχεδιασμό θα απαιτούσαν και οι δεξαμενές έρματος, λόγω της σύνθεσης των θαλασσών του Τιτάνα, καθώς και ειδικά συστήματα για τη διαχείριση της προκύπτουσας θερμότητας. Όσον αφορά στο πώς θα έφτανε μέχρι τον προορισμό του, υποστηρίζεται ότι ο σχεδιασμός του, αν και διαφέρει από τα συνήθη σκάφη προσεδάφισης, δεν θα παρουσίαζε ιδιαίτερες δυσκολίες. Από τη στιγμή που η ατμόσφαιρα του Τιτάνα είναι πυκνή, θα λειτουργούσε ως «μαξιλάρι» για την είσοδο του σκάφους από το Διάστημα, και ως εκ τούτου θα μπορούσε να αποσταλεί από ένα διαστημοπλάνο όπως το Χ-37, στον χώρο φόρτωσης του οποίου και θα μπορούσε να χωρέσει. Το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν μια «απαλή» σχετικά προσθαλάσσωση, η οποία θα σήμαινε και την έναρξη της επιχείρησης εξερεύνησης. Δείτε το σχετικό βίντεο: http://physicsgg.me/2015/02/10/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%85%cf%80%ce%bf%ce%b2%cf%81%cf%8d%cf%87%ce%b9%ce%bf-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%84%ce%b9/

Τα δύο πρόσωπα του Ιαπετού. Είναι μια περίπτωση κοσμικού ταοϊσμού: η αποστολή Cassini της NASA απαθανάτισε τις δραματικές αντιθέσεις στο πρόσωπο του Ιαπετού, ενός δορυφόρου του Κρόνου του οποίου η επιφάνεια μοιάζει με το σύμβολο του Γινγκ και Γιανγκ στην κινεζική φιλοσοφία. Ένας από τους 62 δορυφόρους που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα να περιφέρονται γύρω από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, ο Ιαπετός είναι μάλλον μικρός, με διάμετρο γύρω στα 1.490 χιλιόμετρα και μάζα που αντιστοιχεί στο 2,5% της μάζας της Σελήνης. Το τελευταίο πορτρέτο του φεγγαριού που δημοσιοποιεί η NASA μεταδόθηκε τον περασμένο Αύγουστο. «Η εικόνα δείχνει το ημισφαίριο του Ιαπετού που κοιτάζει προς τον Κρόνο» εξηγεί ανακοίνωση της υπηρεσίας. «Ο βορράς του Ιαπετού βρίσκεται προς την πάνω πλευρά και έχει περιστραφεί κατά 30 μοίρες. Η εικόνα ελήφθη στο φάσμα του ορατού φωτός με την κάμερα κλειστής γωνίας του Cassini». Πέρα από τη βραχώδη τοπογραφία του, με βουνά που ορθώνονται σε ύψος 10 χιλιομέτρων, το περίεργο με αυτό το φεγγάρι είναι ότι η μία του πλευρά είναι μαύρη σαν πίσσα ενώ η άλλη καλύπτεται από ολόλευκους πάγους. Κανείς δεν είναι σίγουρος πώς το πρόσωπο του Ιαπετού απέκτησε αυτό το σκληρό κοντράστ. Οι πλανητολόγοι, όμως, έχουν μια πιθανή εξήγηση: λόγω της αργής ταχύτητας περιστροφής του δορυφόρου, η μία πλευρά του δέχεται περισσότερο ηλιακό φως από την άλλη. Στην πιο ηλιόλουστη πλευρά, η ζέστη κάνει τους πάγους να εξαχνώνονται και να μετατρέπονται σε αέριο, το οποίο σηκώνεται ψηλά, ψύχεται και τελικά πέφτει στη σκοτεινή πλευρά. Μέσω αυτής της διαδικασίας, η φωτεινή πλευρά γίνεται όλο φωτεινότερη και η σκούρα πλευρά ολοένα και πιο σκούρα. Ανάλογα με τη γωνία θέασης, η φωτεινή περιοχή δείχνει να έχει σχήμα κόμματος, δημιουργώντας το χαρακτηριστικό σχήμα του Γιν Γιανγκ. Στον ταοϊσμό και άλλους κλάδους της κινεζικής φιλοσοφίας, η έννοια αυτή περιγράφει πώς οι αντίθετες δυνάμεις συνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται. Ο Ιαπετός ανακαλύφθηκε το 1672 από τον Τζιοβάνι Κασίνι, τον αστρονόμο προς τιμήν του οποίου βαφτίστηκε η αποστολή Cassini. Το σκάφος μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004. Στην φωτογραφία χιονισμένοι κρατήρες με σκούρα τοιχώματα στο μεταίχμιο της φωτεινής και της σκοτεινής περιοχής. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=559252

Όταν η ανατολή του ήλιου συναντά το βόρειο σέλας. Πλάνα από τη συνάντηση της ανατολής του ηλίου με το βόρειο σέλας, πάνω από τις βορειοανατολικές ακτές της αμερικανικής ηπείρου, έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Το βίντεο κατέγραψαν την Πέμπτη αστροναύτες από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, την ώρα που βρίσκονταν σε τροχιά πάνω από τις πολιτείες των Βιρτζίνια, Ντέλαγουερ, Νιου Τζέρσεϊ, Νέας Υόρκης και Μασαχουσέτης, στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ. Πλάνα από τη συνάντηση της ανατολής του ηλίου με το βόρειο σέλας, πάνω από τις βορειοανατολικές ακτές της αμερικανικής ηπείρου, έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Το Σέλας είναι ένα ουράνιο φαινόμενο που συμβαίνει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, όταν εισέρχονται σε αυτήν ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια από τον ήλιο, και παρατηρείται ιδίως στις πολικές περιοχές, τόσο στο Βόρειο, όσο και στο Νότιο ημισφαίριο. http://www.naftemporiki.gr/story/913858/otan-i-anatoli-tou-iliou-sunanta-to-boreio-selas Αποστολή τροφίμων για το πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. 20 κιλά φρέσκα λαχανικά, φρούτα και άλλα προϊόντα διατροφής θα φορτωθούν στο διαστημόπλοιο Progress, το οποίο στις 17 Φεβρουαρίου, θα ταξιδέψει με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, δήλωσε σήμερα στο πρακτορείο ΤΑΣΣ, ο υπεύθυνος τροφοδοσίας του ΔΔΣ, συμπληρώνοντας ότι το πλήρωμα έχει ζητήσει επίσης μαγιονέζα και μουστάρδα. «Ως συνήθως, οι προγραμματισμένες αλλά και οι επιπλέον μερίδες με φρέσκα φρούτα και λαχανικά - μήλα, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ και κρεμμύδια - στέλνονται με διαστημικό σκάφος» σημείωσε ο επικεφαλής του τμήματος τροφοδοσίας του ΔΔΣ, του Ρωσικού Ινστιτούτου Ιατρικών και Βιολογικών Μελετών, Αλέξανδρος Αγκουρέγεφ. Μετά από μεσολάβηση της Roscosmos (ρωσική διαστημική υπηρεσία) οι Ρώσοι κοσμοναύτες θα παραλάβουν μεταξύ άλλων και αμερικανικά προϊόντα, η παράδοση των οποίων καθυστέρησε στο τελωνείο, λόγω του ρωσικού εμπάργκο τροφίμων από ορισμένες χώρες. Επίσης, σύμφωνα με τον υπεύθυνο πτήσεων της NASA Σον Φούλερ στη συγκεκριμένη αποστολή δεν περιλαμβάνονται προϊόντα για αμερικανούς και ευρωπαίους αστροναύτες. http://gr.rbth.com/news/2015/02/09/apostoli_trofimon_gia_to_rosiko_pliroma_toy_diethnoy_diastimikoy_stathmo_35263.html Αποστολή μηνυμάτων από τη Γη στο Σύμπαν. Σχέδια για την αποστολή μηνυμάτων από τη Γη στο Σύμπαν κάνουν επιστήμονες, οι οποίοι αναζητούν αποτελεσματικούς τρόπους για να εντοπίσουν σημάδια εξωγήινης ζωής στο ηλιακό μας σύστημα. Όπως αναφέρει δημοσίευμα της MailOnline, οι αστρονόμοι θα μεταδώσουν σήματα από ραδιοτηλεσκόπια σε εκατοντάδες άλλα αστρικά συστήματα, ελπίζοντας να οδηγηθούν σε πρωτοποριακές ανακαλύψεις. Το σχέδιο, το οποίο αναπτύσσουν ερευνητές από το ινστιτούτο Seti (Search for Extraterrestrial Intelligence) στην Καλιφόρνια, έχει χαρακτηριστεί ως ένα σημαντικό βήμα της ανθρωπότητας προς την εξερεύνηση του διαστήματος. Συστήματα που βρίσκονται σε μια ακτίνα 20 ετών φωτός από τον πλανήτη πρόκειται να λάβουν τα μηνύματα, εάν δοθεί το πράσινο φως στο πρόγραμμα αυτό, σημειώνει το δημοσίευμα. «Θα μπορούσαν να υπάρχουν πολλοί πολιτισμοί εκεί έξω, αλλά αν ακούν και κανείς δε στέλνει σήματα τότε δε θα συμβεί τίποτα» σχολίασε ο David Black, αστροφυσικός και γενικός διευθυντής του Seti στους Sunday Times. «Ένα ερώτημα που υπάρχει ωστόσο, είναι το εξής: Αν προχωρήσουμε, τι μήνυμα πρέπει να στείλουμε; Να είναι δουλειά μερικών επιστημόνων ή μήπως πρέπει να εμπλέξουμε όλον τον κόσμο, ίσως και μέσω διαδικτύου;» είπε από την πλευρά του ο Douglas A. Vakoch και συνέχισε: «Για μισό αιώνα το SETI αναζητά για κάτι που εμείς δε μπορούμε να παράγουμε από μόνοι μας: σκόπιμες εκπομπές προς μακρινούς κόσμους». Το πρόγραμμα θα συζητηθεί στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (American Association of Advancing Science) την ερχόμενη εβδομάδα. Κορυφαίοι ακαδημαϊκοί εκφράζουν φόβους ότι θα μπορούσε να αποδειχθεί μια αποτυχία, με τον Στίβεν Χόκινγκ να προειδοποιεί κατά της «πρόσκλησης» εξωγήινων στον πλανήτη, εάν αποδειχθεί ότι υπάρχουν. Ο παγκοσμίου φήμης και αναγνώρισης φυσικός έχει μιλήσει για την ύπαρξη ζωής πέρα από τον πλανήτη Γη, ωστόσο στο παρελθόν έχει αναφερθεί στους κινδύνους που υπάρχουν από τα εξωγήινα όντα, αναφέρει ακόμη το δημοσίευμα της MailOnline. «Αν όντως μας επισκεφθούν εξωγήινοι, το αποτέλεσμα θα είναι όπως τότε που πήγε ο Κολόμβος στην Αμερική, που δεν εξελίχθηκε καλά για τους ιθαγενείς της Αμερικής» είχε πει ο ίδιος σε ένα ντοκιμαντέρ το 2010. Αν εγκριθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα οι ερευνητές θα χρησιμοποιήσουν ραδιοτηλεσκόπια για να στείλουν τα μηνύματά τους. Τα τηλεσκόπια μεταδίδουν και αντανακλούν φως από πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα και παρατηρούν τα μακρύτερα μήκη κύματος φωτός. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BD-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%AC%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BE%CF%89%CE%B3%CE%AE%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%B6%CF%89%CE%AE%CF%82

Χορός θανάτου για αστρικό ζευγάρι. Ομάδα ερευνητών χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT του Νότιου Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου (ESO) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής εντόπισαν ένα εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο. Σε απόσταση τεσσάρων χιλιάδων ετών φωτός από εμάς βρίσκεται ένα μυστηριώδες νεφέλωμα η κωδική ονομασία του οποίου είναι Henize 2-428. Είναι ένα νεφέλωμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά με τους ειδικούς να μην μπορούν μέχρι σήμερα να βρουν απαντήσεις για την ύπαρξη του. Ομως η νέα έρευνα αποκαλύπτει τόσο το πώς δημιουργήθηκε αλλά και το τι κρύβει στο εσωτερικό του. Στην καρδιά του του νεφελώματος βρίσκονται δύο λευκοί νάνοι, δύο άστρα μεγέθους παρόμοιου με τον Ηλιο, τα οποία όταν έκαψαν τα καύσιμα τους δεν μπήκαν σε διαδικασία αυτοκαταστροφής μετατρεπόμενα σε υπερκαινοφανείς αστέρες αφού παρέμεινε «ζωντανό» ένα τμήμα του πυρήνα τους. Αυτή εκτιμάται ότι είναι και η κατάληξη του δικού μας μητρικού άστρου. Ομως όπως φαίνεται αυτά τα δύο άστρα ήταν τελικά καταδικασμένα να... πεθάνουν. Σύμφωνα με τους ερευνητές που τα εντόπισαν τα δύο άστρα βρίσκονται σε μια τροχιά το ένα γύρω από το άλλο τέτοια που σε περίπου 700 εκ. έτη θα έρθουν σε σύγκρουση και θα καταστραφούν σε μια έκρηξη σουπερνόβα. Η ανακάλυψη των δύο λευκών νάνων εξηγεί και την ύπαρξη του νεφελώματος που δημιουργήθηκε όπως φαίνεται από τα νέφη αερίων που διέρρεαν στο Διάστημα καθώς τα δύο άστρα μετατρέπονταν σε λευκούς νάνους. Οπως αναφέρουν οι ειδικοί όταν τελικά συμβεί η έκρηξη σουπερνόβα θα είναι ορατή από τη Γη ακόμη και στο φως της μέρας. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=675693

Βρέθηκε η «υπογραφή» ενός γαλαξία με σκοτεινή ύλη; Τα πρώτα παρατηρησιακά δεδομένα που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός γαλαξία, ο οποίος αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από σκοτεινή ύλη, υποστηρίζουν πως εντόπισαν Άγγλοι επιστήμονες από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Ρότσεστερ. Με επικεφαλής τη Σικανία Τσακραμπάρτι, αναπληρώτρια καθηγήτρια αστρονομίας στο Ινστιτούτο, οι ερευνητές βρήκαν ένα σμήνος νεαρών αστέρων που, σύμφωνα με τους ίδιους, υποδηλώνει τη θέση του συγκεκριμένου γαλαξία. Όπως αναφέρει η ομάδα σε άρθρο της στο περιοδικό Astrophysical Journal Letters, η ανακάλυψη προήλθε από την ανάλυση υπέρυθρων μετρήσεων από το τηλεσκόπιο VISTA, το οποίο ανήκει στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO). Μέσω της ανάλυσης, βρέθηκαν σε απόσταση περίπου 300.000 ετών φωτός τέσσερις νεαρούς αστέρες, οι οποίοι ονομάζονται Κηφείδες – άστρα με περιοδικά μεταβαλλόμενη φωτεινότητα, που συχνά μπορούν να αξιοποιηθούν για τη μέτρηση αποστάσεων στο σύμπαν. Σύμφωνα με την Τσακραμπάρτι, πρόκειται για τους πιο απομακρυσμένους Κηφείδες που έχουν εντοπισθεί κοντά στο επίπεδο του Γαλαξία μας και σχετίζονται με τον γαλαξία νάνο που κατακλύζεται από σκοτεινή ύλη και ο οποίος δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα επειδή είναι «κρυμμένος» πίσω από νέφη σκόνης. Η ύπαρξη του εν λόγω γαλαξία είχε προβλεφθεί από την Τσακραμπάρτι ήδη από το 2009, με βάση την ανάλυση των ιδιοτήτων του εξωτερικού δίσκου του Γαλαξία μας. Τώρα, η ακτινοβολία που εκπέμπουν οι Κηφείδες επέτρεψαν στην αστρονόμο και την ομάδα της να μετρήσει με ακρίβεια τις αποστάσεις τους, που προσδιορίστηκαν στα 300.000 έτη φωτός, και να ελέγξει την πρόβλεψή της. «Οι νεαροί αστέρες είναι πιθανότατα η “υπογραφή” του γαλαξία», αναφέρει χαρακτηριστικά η ίδια στο σάιτ του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Ρότσεστερ. «Αποκλείεται να ανήκουν στον Γαλαξία μας, τα άκρα του οποίου βρίσκονται σε απόσταση 48.000 ετών φωτός». Η σκοτεινή ύλη εκτιμάται πως αντιστοιχεί στο 23% της μάζας του γαλαξία και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα «μυστήρια» της αστρονομίας, αφού ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη για τη φύση της. «Η ανακάλυψη των Κηφείδων αποδεικνύει πως ισχύει η μέθοδός μας για τον εντοπισμό γαλαξιών νάνων που κατακλύζονται από σκοτεινή ύλη», λέει η Τσακραμπάρτι. «Έτσι, αφήνει υποσχέσεις ότι ίσως καταφέρουμε να ανακαλύψουμε τη δομή της. Επίσης, δείχνει πως η θεωρία της παγκόσμιας έλξης του Νεύτωνα μπορεί να εφαρμοσθεί ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα σημεία του γαλαξία, χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε κάποια προσαρμογή της», συμπληρώνει. http://www.naftemporiki.gr/story/914039/brethike-i-upografi-enos-galaksia-me-skoteini-uli

Δορυφόροι του Δία. Ενα σπάνιο φαινόμενο που λαμβάνει χώρα στο σύστημα του Δία κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Πρόκειται για μια σύνοδο τριών μεγάλων δορυφόρων του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Το Hubble κατέγραψε τη σύνοδο της Ευρώπης, της Καλλιστώ και της Ιούς η οποία συνέβη σε απόσταση περίπου ενός δισ. χλμ από τη Γη και γίνεται μόλις μια ή το πολύ δύο φορές ανά δεκαετία. Η σύνοδος των τριών φεγγαριών έγινε στις 23 Ιανουαρίου και η NASA έδωσε στη δημοσιότητα τόσο εικόνες όσο και ένα βίντεο από το φαινόμενο. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%B2%CE%BF%CF%8D-%CE%AD%CE%B4%CF%89%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CE%BF%CE%B9-%CE%B4%CE%BF%CF%81%CF%85%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%AF%CE%B1-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF

Η σκοτεινή πλευρά της Σεληνης. Όλοι όσοι βλέπουμε την Σελήνη έχουμε αναρωτηθεί το πως θα ήταν η σκοτεινή πλευρά της που δεν είναι ορατή από την Γη Αυτό το βίντεο που δημοσιεύει η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA) της Αμερικής απαντά σε αυτό το ερώτημα. Οι εικόνες δημιουργήθηκαν χρησιμοποιώντας δεδομένα από τον δορυφόρο Lunar Reconnaissance Orbiter. Εντυπωσιακό βίντεο: http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AE-%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%AC-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%BB%CE%B7%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF Ενθύμια από την πρώτη βόλτα στο Φεγγάρι βρήκε η χήρα του Αρμστρονγκ. Μια τσάντα γεμάτη καλώδια τροφοδοσίας και σφιγκτήρες σίγουρα δεν μπορεί να έκανε εντύπωση την Κάρολ Άρμστρονγκ όταν τα βρήκε καταχωνιασμένα σε μια ντουλάπα στο σπίτι της στο Οχάιο. Ωστόσο τα αντικείμενα αυτά, που παρέμεναν εκεί για περισσότερο από 4 δεκαετίες ήταν στην πραγματικότητα ανεκτίμητα ενθύμια από την πιο διάσημη διαστημική αποστολή, κατά την οποία ο σύζυγός της έγινε ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στη Σελήνη. Η τσάντα, περιείχε αντικείμενα που βρίσκονταν στην ιστορική αποστολή του Apollo 11, ενώ ανάμεσά τους βρίσκονταν και η κάμερα που τράβηξε την κάθοδο του Άρμστρονγκ στην επιφάνεια της Σελήνης στις 20 Ιουλίου 1969. Τα αντικείμενα που θα έπρεπε να είχαν παραμείνει στη Σελήνη, ώστε να μην προσθέτουν έξτρα βάρος στην κάψουλα για την απογείωση από την σεληνιακή επιφάνεια, θα εκτεθούν στο Smithsonian National Air and Space Museum μαζί με άλλα αντικείμενα από την αποστολή. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι είναι «ανεκτίμητης ιστορικής αξίας». Ο Άλλαν Νίντελ, επικεφαλής του τμήματος διαστημικής ιστορίας του Μουσείου δήλωσε πως «από όσο γνωρίζουμε, ο Νιλ δεν συζήτησε ποτέ με κανέναν την ύπαρξη αυτών των αντικειμένων και κανείς δεν τα είχε δει εδώ και 45 χρόνια από την επιστροφή του από την Σελήνη». Μάλιστα ο Άρμστρονγκ δεν είχε αναφέρει την ύπαρξη αυτής της τσάντας ούτε στον βιογράφο του Τζέιμς Χάνσεν. http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64137657

Γεράσιμος Πετράτος: Mέντορας της Πυρηνικής Φυσικής στις ΗΠΑ. Ο δρ Γεράσιμος Πετράτος είναι καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Κεντ του Οχάιο, των ΗΠΑ. Εχει διατελέσει διευθυντής του Τμήματος Φυσικής και του Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών του Πανεπιστημίου. Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Ελληνας; Στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας; Να μπορώ να βλέπω τον κόσμο όπως είναι, γκρίζο, όχι άσπρο ή μαύρο. Να στηρίζομαι σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε εικασίες. Να μιλάω λίγο και όταν χρειάζεται, και να ακούω όλες τις απόψεις. Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία; Να μάθω να διαβάζω, να γράφω και να λύνω προβλήματα αριθμητικής, γιατί είχα την τύχη να έχω δάσκαλο στο δημοτικό τον Κώστα Βελίκα. Παρά τα προβλήματά της, η ελληνική παιδεία μού έδωσε τα εφόδια για μια ερευνητική υποτροφία για μεταπτυχιακά στις ΗΠΑ. Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες; Ως άτομα δεν διαφέρουμε από τους άλλους, έχουμε το ίδιο DNA. Ως κοινωνική ομάδα υπερέχουμε στα κακά και υστερούμε στα καλά, σύμφωνα πάντα με τις μελέτες διεθνών οργανισμών. Φταίνε οι προπονητές που εμείς οι ίδιοι προσλαμβάνουμε. Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο; Οταν ξεφύγει από υπουργούς, ακόμη και καλούς, όπως ήταν η Αννα Διαμαντοπούλου, και γίνει ουσιαστικά ανεξάρτητο. Οταν οι καθηγητές του αποφασίσουν να το υπερασπιστούν αποφασιστικά σαν άσυλο παραγωγής και μετάδοσης γνώσης και όχι μπαχαλάκηδων. Οταν αποκτήσει αδέλφια πανεπιστήμια, μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά. Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία; Θα έφτιαχνα τις αναγκαίες βάσεις για την ανάπτυξή της: αξιοκρατία, διαφάνεια, ισονομία και αποδαιμονοποίηση του επιχειρείν. Επίσης, θα έλεγα στους νέους ότι ο στόχος να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι είναι πολύ χαμηλός. Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα; Στον χειρουργό που επαναπατρίστηκε και σώζει ζωές - που δεν παίρνει φακελάκια και δεν δίνει μίζες. Στον καθηγητή της Πληροφορικής που κάνει το τμήμα του καλύτερο από άλλα αντίστοιχα τμήματα του εξωτερικού. Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού; Προσφέρουν καθημερινά σαν απόστολοι της Ελλάδας στο εξωτερικό. Εάν επαναπατριστούν, μπορούν να δώσουν τεχνογνωσία, εξειδίκευση, εμπειρία, επαγγελματισμό και αριστεία. Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα; Να διώξει πρώτα τους μπαχαλάκηδες από τα πανεπιστήμια - ναι, μπορεί! Μετά να απλώσει στο Σύνταγμα ένα πανό 100 μέτρα που να γράφει «ΟΧΙ στο Πελατειακό Κράτος της Διαφθοράς. Αξιοκρατία, Διαφάνεια, Ισονομία ΤΩΡΑ». Να γίνει ο ίδιος ένας ηγέτης για τον αγανακτισμένο Ελληνα. Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση - και ποιο είναι; Τίποτα απολύτως. Η Ελλάδα παραμένει ένα πελατειακό κράτος διαφθοράς, συμφερόντων και συντεχνιών. Δεν έχει γίνει ούτε μία ουσιαστική μεταρρύθμιση - κι αν τυχόν ψηφίστηκε, δεν εφαρμόστηκε ή καταργήθηκε σύντομα με κάποια τροπολογία του μεσονυκτίου. Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα; Αν μου πρότειναν να στήσω από την αρχή το πρώτο μη κερδοσκοπικό, μη κρατικό πανεπιστήμιο. Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε; Να τρώω ελληνικά, δηλαδή ένα καρβέλι χωριάτικο ψωμί στην καθισιά μου, βουτηγμένο στο αγουρόλαδο ντοματοσαλάτας με φέτα. Ο Ελληνας ήρωάς σας. Ο δάσκαλός μου Κώστας Βελίκας και ο γιατρός που έχει σώσει πολλές χιλιάδες ζωές. Παιχνίδι με τις λέξεις Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα: Tα βότσαλα του Μύρτου. Το πρόσωπο που νοσταλγώ: Ολους όσους αφήνω πίσω. Η πιο ελληνική μου λέξη: Θάλασσα. Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας από την Ελλάδα: Πολλές φωτογραφίες. Σταθμοί στη ζωή του 1955: Γεννήθηκε στην Αθήνα. 1980: Πτυχίο Φυσικής από το Καποδιστριακό. Πηγαίνει για μεταπτυχιακές σπουδές (PhD, 1988) στο The American University της Ουάσιγκτον. 1994: Αναπληρωτής καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Κεντ του Οχάιο έπειτα από δώδεκα χρόνια διαμονής και ερευνών στον Γραμμικό Επιταχυντή του Στάνφορντ. 2008: Εκλέγεται Εταίρος (Fellow) της Ενωσης Φυσικών Επιστημών των ΗΠΑ για τις έρευνές του στη δομή των νουκλεονίων και ελαφρών πυρήνων. 2014: Βραβεύεται για τέταρτη φορά ως Διακεκριμένος Δάσκαλος - Μέντορας Καθηγητής από το Σύλλογο Φοιτητών Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Κεντ. http://www.kathimerini.gr/802911/article/proswpa/synentey3eis/gerasimos-petratos-mentoras-ths-pyrhnikhs-fysikhs-stis-hpa

Βρέθηκε ο πυρήνας του… πυρήνα της Γης. Στο κέντρο της Γης, κάτω από τον φλοιό και τον μανδύα, βρίσκεται ο μεγάλος πυρήνας. Η έκπληξη είναι ότι, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις αμερικανών και κινέζων επιστημόνων, στην καρδιά του πυρήνα βρίσκεται πιθανότατα ένας δεύτερος μικρότερος πυρήνας. Από τότε που ο Ιούλιος Βερν, στον 19ο αιώνα, έγραψε το διάσημο βιβλίο «Ταξίδι στο κέντρο της Γης» (που μεταφέρθηκε αρκετές φορές στον κινηματογράφο), οι άνθρωποι γοητεύονται από το τι άραγε υπάρχει εκεί κάτω. Επειδή όμως βεβαίως κανείς δεν έχει ποτέ επισκεφθεί -ούτε πρόκειται μάλλον- τον μυστηριώδη πυρήνα του πλανήτη μας, οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον καθηγητή γεωλογίας Σιαοντόγκ Σονγκ του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, βασίζουν τις εκτιμήσεις τους στην ανάλυση των σεισμικών κυμάτων που διαπερνούν το εσωτερικό της Γης (όπως οι υπέρηχοι) και του τρόπου που αυτά τα κύματα μεταβάλλονται, καθώς διασχίζουν τα διαδοχικά γεωλογικά στρώματα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο πυρήνας της Γης, ο οποίος έχει μέγεθος σχεδόν όσο η Σελήνη και ουσιαστικά αποτελεί μια συμπαγή σιδερένια σφαίρα, διαθέτει ένα διακριτό εσώτερο μέρος, οι κρύσταλλοι σιδήρου του οποίου διαθέτουν διαφορετική δομή από εκείνη στο εξωτερικό μέρος του πυρήνα. Οι κρύσταλλοι στον εσωτερικό πυρήνα, που έχει διάμετρο σχεδόν την μισή του όλου πυρήνα, είναι ευθυγραμμισμένοι σε κατεύθυνση Ανατολής - Δύσης, ενώ οι κρύσταλλοι στον εξωτερικό πυρήνα σε κατεύθυνση Βορρά - Νότου (αν κανείς κοιτάξει τον πυρήνα ψηλά από τον Βόρειο Πόλο). Επιπλέον, οι κρύσταλλοι στην εσώτερη σφαίρα φαίνεται να συμπεριφέρονται διαφορετικά από εκείνους του εξωτερικού πυρήνα, άρα μπορεί να αποτελούνται από διαφορετικό τύπο κρυστάλλων. H μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Geoscience». Ο πυρήνας, που βρίσκεται σε βάθος άνω των 5.000 χιλιομέτρων, άρχισε να στερεοποιείται πριν από περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια και συνεχίζει να μεγαλώνει με ρυθμό περίπου μισού χιλιοστού τον χρόνο. Το γεγονός ότι έχει κρυστάλλους που «κοιτάνε» σε διαφορετικές κατευθύνσεις, δείχνει ότι το εξωτερικό και το εσωτερικό τμήμα του σχηματίστηκαν υπό διαφορετικές συνθήκες και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στην μακρά γεωλογική ιστορία της Γης. Παραμένει άγνωστο για ποιά -ασφαλώς σημαντική- αιτία υπάρχει αυτός ο διαφορετικός προσανατολισμός στους κρυστάλλους, που διαχωρίζει τον πυρήνα σε δύο μέρη. http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=675654

Γαλαξιακό χαμόγελο! Το πρόγραμμα Hubble's Hidden Treasures επιτρέπει σε ερασιτέχνες αστρονόμους και γενικά τους απανταχού φίλους του Διαστήματος να... ψαχουλέψουν μέσα στο τεράστιο πλήθος των δεδομένων και καταγραφών του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble με στόχο να εντοπίσουν κάτι που πιθανώς ξέφυγε τα μάτια των επιστημόνων. H ερασιτέχνης αστρονόμος Τζούντι Σμιντ κοιτάζοντας εικόνες από το γαλαξιακό σμήνος SDSS J1038+4849 εντόπισε κάτι πραγματικά ιδιαίτερο. Πρόκειται για ιδιαίτερα λαμπρούς γαλαξίες του σμήνους οι οποίοι μοιάζουν με τα χαμογελαστά προσωπάκια emoticon που χρησιμοποιούμε όταν γράφουμε κάποιο μήνυμα ή σχόλιο είτε σε υπολογιστή είτε στο κινητό τηλέφωνο. Οι γραμμές και τα τόξα μετατρέπουν τους γαλαξίες σε ένα χαμογελαστό πρόσωπο προκαλούνται από ένα κοσμικό φαινόμενο το οποίο εκμεταλλεύεται η μέθοδος του βαρυτικού φακού (ή μικροφακού) που αναπτύχθηκε πρόσφατα και έχει συμβάλει πολύ στη διαστημική εξερεύνηση τα τελευταία χρόνια. Η μέθοδος του βαρυτικού φακού βασίζεται σε ένα φαινόμενο που προβλέπεται από τη Γενική θεωρία της Σχετικότητας, και βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην αναζήτηση πλανητών. Οι ερευνητές επικεντρώνουν την προσοχή τους όταν ένα άστρο περνάει μπροστά από ένα άλλο, πιο μακρινό άστρο. Κατά το πέρασμα αυτό το βαρυτικό πεδίο του πιο κοντινού άστρου – το οποίο σύμφωνα με τη Γενική Σχετικότητα κάμπτει τον περιβάλλοντα χωροχρόνο – διαθλά το φως του πιο μακρινού άστρου λειτουργώντας σαν μεγεθυντικός φακός μέσα από τον οποίο το άστρο και οι πλανήτες που κινούνται γύρω από αυτό γίνονται ορατά από τη Γη. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνει το μέγεθος και η φωτεινότητα ενός κοσμικού σώματος ως και 20 φορές. Η ίδια μέθοδος χρησιμοποιείται και για τον εντοπισμό πολύ μακρινών γαλαξιών. Χρησιμοποιούνται ως βαρυτικοί φακοί πολύ μεγάλοι γαλαξίες οι οποίοι στρεβλώνουν και μεγεθύνουν το φως των γαλαξιών που βρίσκονται σε πιο μακρινές αποστάσεις. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=675675

Το Planck αποκαλύπτει πως τα πρώτα άστρα γεννήθηκαν αργά. Νέοι χάρτες από τον δορυφόρο Planck της ESA αποκαλύπτουν το 'πολωμένο' φως από το νεαρό Σύμπαν σε ολόκληρο τον ουρανό, αποκαλύπτοντας ότι τα πρώτα άστρα σχηματίστηκαν πολύ αργότερα από οτι εθεωρείτο μέχρι σήμερα. Η ιστορία του Σύμπαντος μας είναι μια ιστορία 13,8 δισεκατομμυρίων ετών που οι επιστήμονες προσπαθούν να διαβάσουν από τη μελέτη των πλανητών, των αστεροειδών, των κομητών και άλλων αντικειμένων στο ηλιακό μας σύστημα, και τη συλλογή του φωτός που εκπέμπεται από τα μακρινά αστέρια, τους γαλαξίες και την ύλη που υπάρχει μεταξύ τους. Μια σημαντική πηγή πληροφοριών που χρησιμοποιούνται για να συναρμολογήσουν αυτή την ιστορία είναι το κοσμικό υπόβαθρο μικροκυμάτων, ή CMB, το απολίθωμα του φωτός που προκύπτει από τότε που το Σύμπαν ήταν καυτό και πυκνό, μόνο 380.000 χρόνια μετά το Big Bang. Χάρη στην διαστολή του Σύμπαντος, βλέπουμε αυτό το φως σήμερα να καλύπτει ολόκληρο τον ουρανό σε μήκη κύματος μικροκυμάτων. Μεταξύ του 2009 και του 2013, το Planck παρακολούθησε τον ουρανό για να μελετήσει αυτό το αρχαίο φως με πρωτοφανή λεπτομέρεια. Μικροσκοπικές διαφορές στη θερμοκρασία ανιχνεύουν ελαφρώς διαφορετικής πυκνότητας περιοχές υποβάθρου στο νεαρό σύμπαν, που εκπροσωπούν τους σπόρους όλων των μελλοντικών δομών, των αστεριών και των γαλαξιών του σήμερα. Οι επιστήμονες από τη συνεργασία του Planck έχουν δημοσιεύσει τα αποτελέσματα από την ανάλυση αυτών των δεδομένων σε έναν μεγάλο αριθμό επιστημονικών εργασιών κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, επιβεβαιώνοντας την κοσμολογική εικόνα πρότυπο του Σύμπαντος μας με όλο και μεγαλύτερη ακρίβεια. "Αλλά υπάρχει κάτι περισσότερο: η CMB φέρει πρόσθετες ενδείξεις σχετικά με την κοσμική ιστορία μας που έχουν κωδικοποιηθεί στην 'πόλωση' του", εξηγεί ο Jan Tauber, επιστήμονας του έργου Planck της ESA. "Το Planck μέτρησε αυτό το σήμα για πρώτη φορά σε υψηλή ανάλυση στο σύνολο του ουρανού, παράγοντας τους μοναδικούς χάρτες που δημοσιεύθηκαν σήμερα." Το φως είναι πολωμένο όταν δονείται σε μια προτιμητέα κατεύθυνση, κάτι που μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα των φωτονίων - τα σωματίδια του φωτός – που αναπηδούν από άλλα σωματίδια. Αυτό είναι ακριβώς που συνέβη όταν η CMB γεννήθηκε στις αρχές του Σύμπαντος. Αρχικά, τα φωτόνια είχαν παγιδευτεί σε μια καυτή, πυκνή σούπα σωματιδίων που, τη στιγμή που το Σύμπαν είχε ηλικία λίγων δευτερολέπτων, αποτελούνταν κυρίως από ηλεκτρόνια, πρωτόνια και νετρίνα. Λόγω της υψηλής πυκνότητας, τα ηλεκτρόνια και τα φωτόνια συγκρούονταν το ένα με το άλλο τόσο συχνά που το φως δεν μπορούσε να ταξιδέψει σε οποιαδήποτε σημαντική απόσταση πριν από την πρόσκρουση σε ένα άλλο ηλεκτρόνιο, καθιστώντας το πρώιμο Σύμπαν εξαιρετικά 'ομιχλώδες'. Αργά αλλά σταθερά, καθώς το σύμπαν διαστελλόταν και ψυχόταν, τα φωτόνια και τα άλλα σωματίδια απομακρύνθηκαν μεταξύ τους, και οι συγκρούσεις έγιναν λιγότερο συχνές. Αυτό είχε δύο συνέπειες: τα ηλεκτρόνια και τα πρωτόνια μπόρεσαν τελικά να συνδυαστούν και να σχηματίσουν ουδέτερα άτομα χωρίς αυτά να διασπώνται πάλι από ένα εισερχόμενο φωτόνιο, και τα φωτόνια είχαν αρκετό χώρο για να ταξιδέψουν, δεν ήταν πλέον παγιδευμένα στην κοσμική ομίχλη. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/To_Planck_apokalhuptei_pos_ta_prhota_hastra_gennhethekan_argha

Οι νέοι δορυφόροι Galileo έφθασαν στην τοποθεσία εκτόξευσης. Δύο άλλοι δορυφόροι Galileo άγγιξαν το έδαφος της Γαλλικής Γουϊάνας έτοιμοι να πάρουν τη θέση τους στον Ευρωπαϊκό αστερισμό δορυφορικής πλοήγησης. Το ζευγάρι, καλύφθηκε με ασφάλεια μέσα στα κλιματιζόμενα κιβώτια μέσα σε ένα Boeing 747 της Air France, που προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Cayenne-Félix Eboue χθες. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν με φορτηγά για να εγκατασταθούν στα cleanrooms του διαστημοδρoμίου της Ευρώπης ώστε να αρχίσουν οι τελικές προετοιμασίες για την εκτόξευση. Ο έβδομος και ο όγδοος δορυφόροι Galileo θα εκτοξευθούν μαζί σε έναν πύραυλο Soyuz στα τέλη Μαρτίου, συνεχίζοντας την κατασκευή του αστερισμού δορυφορικής πλοήγησης που είχε διακοπεί. Η προηγούμενη εκτόξευση Soyuz είδε τους δορυφόρους να τίθενται σε λάθος τροχιά. Ο λόγος για τη δυσλειτουργία αποδόθηκε σε ένα σφάλμα εγκατάστασης στο ανώτερο επίπεδο Fregat που παραδίδει τους δορυφόρους στις τελικές τροχιές τους. Μια γραμμή καυσίμου υδραζίνης στηρίχθηκε δίπλα σε μια γραμμή υγρού ηλίου, παγώνοντας την υδραζίνη και οδηγώντας στη λανθασμένη κατεύθυνση του Fregat. Η άφιξη στη γαλλική Γουιάνα είναι η τελική στάση σε μια σύνθετη γραμμή παραγωγής και δοκιμής που φτάνει πίσω σε όλη την Ευρώπη. Οι δορυφόροι έχουν κατασκευαστεί από την ΟΗΒ στη Βρέμη της Γερμανίας, με τα ωφέλιμα φορτία πλοήγησης τους να προέρχονται από την Surrey Satellite Technology Ltd στο Γκίλφορντ, Ηνωμένο Βασίλειο, με τις δύο εταιρείες να τροφοδοτούνται με τη σειρά τους από υπεργολάβους από πολλά μέρη της ηπείρου. Οι ολοκληρωμένοι δορυφόροι στη συνέχεια παραδίδονται στο τεχνικό κέντρο της ESA, ESTEC, στο Νόρντβαικ της Ολλανδίας, που φιλοξενεί το μεγαλύτερο κέντρο δοκιμής δορυφόρων της Ευρώπης. Εκεί, μια σειρά δοκιμών αναπαράγει κάθε πτυχή του περιβάλλοντος του διαστήματος, συμπεριλαμβανομένου του ακουστικού θορύβου και των θερμικών προσομοιώσεων κενού, για να εξασφαλίσει την ετοιμότητά τους να βρεθούν στο διάστημα. Κάθε δορυφόρος έχει επίσης συνδεθεί σε ολόκληρο το παγκόσμιο επίγειο δίκτυο Galileo για ημέρες με σκοπό να ελεγχθεί ότι λειτουργεί όπως έχει προγραμματιστεί. Η δοκιμή τους τελείωσε με τον απολογισμό υγείας καθαρό και έλαβαν την άδεια την Τρίτη για να ταξιδέψουν στη γαλλική Γουιάνα. Φορτώθηκαν σε φορτηγά την Τετάρτη, έφτασαν στο αεροδρόμιο Charles de Gaulle στο Παρίσι αργότερα την ίδια ημέρα, και απογειώθηκαν για τη Γαλλική Γουιάνα, την Πέμπτη. Αυτοί οι δύο δορυφόροι αναμένεται να εκτοξευθούν κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας του Μαρτίου, μετά από την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επανάληψη των εκτοξεύσεων Galileo. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Oi_nheoi_doryphhoroi_Galileo_hephthasan_sten_topotheshia_ekthoxeyses «Ιούλιος Βερν» Ο Eυρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στην δημοσιότητα ένα εντυπωσιακό βίντεο από την επάνοδο στην Γη ενός διαστημικού εξοπλισμού και καθώς αυτό καιγόταν καθώς έμπαινε στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας. Το «Ιούλιος Βερν» ήταν η πρώτη αυτοματοποιημένη μεταφορά οχημάτων της ΕΟΔ με σκοπό να μεταφέρει προμήθειες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το διαστημόπλοιο φορτηγό μπήκε στην ατμόσφαιρα στην 14:58 EDT στις 29 Σεπτεμβρίου του 2008 σε υψόμετρο 120 χιλιομέτρων και έπεσε φλεγόμενο στον Ειρηνικό Ωκεανό. http://www.defencenet.gr/defence/item/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%80%CE%BB%CE%BF%CE%B9%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-esa-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%86%CE%B5%CE%B9-%CF%86%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B7-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF Προτάσεις για το δεκαπενθήμερο που έρχεται. Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Για μαθητές Δημοτικού Την ευκαιρία να πάρουν μια «γεύση» από τα αινίγματα που προσπαθούν να λύσουν οι φυσικοί, αλλά και τις μεθόδους που αξιοποιούν γι’ αυτόν τον λόγο, δίνει στους μαθητές Δημοτικού η Ενωση Ελλήνων Φυσικών, μέσα από την εκδήλωση που θα διοργανώσει στις 14 Φεβρουαρίου 2015 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με τίτλο «Η Φυσική Μαγεύει» και ομιλητές διακεκριμένους πανεπιστημιακούς καθηγητές, αλλά και τον επίτιμο διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύσιο Σιμόπουλο, η ημερίδα φιλοδοξεί να φέρει τους μαθητές σε επαφή με σύγχρονα θέματα της φυσικής, ώστε να τα κατανοήσουν σε βάθος. Το κόστος είναι 5 ευρώ, ενώ η διορία για τη δήλωση συμμετοχής λήγει στις 10 Φεβρουαρίου. ​​ΠΟΥ: Προπύλαια Πανεπιστημίου Αθηνών ΠΟΤΕ: 14 Φεβρουαρίου http://eef.gr FameLab Αναζήτηση νέων ταλέντων Νέα ταλέντα στην επικοινωνία της επιστήμης θα αναδείξει για μία ακόμη χρονιά ο διαγωνισμός FameLab, προσκαλώντας όσους έχουν σπουδάσει στον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας να παρουσιάσουν μπροστά σε κοινό, και σε μόλις 3 λεπτά, ένα θέμα με πρωτότυπο και περιεκτικό τρόπο. Το FameLab πραγματοποιείται για ένατη φορά από το Βρετανικό Συμβούλιο, φέτος σε συνεργασία με το Hub Science και την υποστήριξη της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών και του Openscience.gr. Ο διαγωνισμός θα ξεκινήσει με τους δύο προκριματικούς στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, στις 2 και 3 Μαρτίου αντίστοιχα, από τους οποίους θα προκύψουν οι 10 φιναλίστ για τον μεγάλο τελικό. Ο νικητής του τελικού θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στον διαγωνισμό International FameLab 2015, στο Cheltenham Festival στη Βρετανία. Για να πάρει κανείς μέρος στο Famelab, θα πρέπει να είναι πάνω από 18 ετών και να δηλώσει συμμετοχή έως τις 28 Φεβρουαρίου. ​​ΠΟΤΕ: Εως 28 Φεβρουαρίου (για τη δήλωση συμμετοχής) www.britishcouncil.gr Οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση Η χρήση νέων τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία είναι το θέμα του Πανελληνίου Διαγωνισμού για Εκπαιδευτικούς, που διοργανώνει το Βρετανικό Συμβούλιο με τη στήριξη της Microsoft Ελλάς. Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε καθηγητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας βαθμίδας, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει ή σκοπεύουν να δημιουργήσουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες χρησιμοποιώντας προγράμματα λογισμικού όπως τα Word και Excel ή άλλα εργαλεία της Microsoft. Η δήλωση συμμετοχής μπορεί να γίνει μέσω της πλατφόρμας www.pilnetwork.com της Microsoft, με την προθεσμία να λήγει στις 2 Μαρτίου. Οι τρεις πληρέστερες δράσεις θα αναδειχθούν σε εκδήλωση στις 21 Μαρτίου, κερδίζοντας βραβεία τεχνολογίας. ​​ΠΟΤΕ: Μέχρι 2 Μαρτίου (για την υποβολή συμμετοχής) www.britishcouncil.gr http://www.kathimerini.gr/802718/article/epikairothta/episthmh/protaseis-gia-to-dekapen8hmero-poy-erxetai

Νέος εντυπωσιακός χάρτης του Γαλαξία. Τα τελευταία χρόνια ο μεγάλος στόλος των διαστημικών και επίγειων τηλεσκοπίων έχει επιτρέψει τη χαρτογράφηση του Γαλαξία. Εχουν δημιουργηθεί διάφοροι χάρτες του Γαλαξία οι περισσότεροι εκ των οποίων επικέντρωναν περισσότερο την προσοχή τους στην προβολή άστρων. Ειδικοί της NASA χρησιμοποιώντας δεδομένα του διαστημικού παρατηρητηρίου Planck δημιούργησαν ένα γαλαξιακό χάρτη στον οποίο για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο τα άστρα αλλά και τα βασικότερα συστατικά της κοσμικής ύλης όπως σκόνη, αέρια, ακτινοβολία και σωματίδια. Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιτρέπει στους επιστήμονες να μελετήσουν την εξέλιξη του γαλαξία μας αλλά και του Σύμπαντος αφού το Planck ανάμεσα στα άλλα μπορεί να συλλάβει δεδομένα (φως, κοσμική ύλη) από τις αρχές δημιουργίας του Κόσμου. Στις φωτογραφίες ο γαλαξιακός χάρτης στην κορυφή της εικόνας αποτελεί σύνθεση των τεσσάρων χαρτών από κάτω. Στον πρώτο χάρτη (πάνω αριστερά) καταγράφεται η κοσμική σκόνη, στην διπλανή εικόνα απεικονίζονται αέρια όπως μονοξείδιο του άνθρακα αλλά και αέρια που αλληλεπιδρούν με τη σκόνη σε νεογέννητα άστρα. Στην κάτω αριστερά εικόνα απεικονίζεται κοσμική ακτινοβολία και στην διπλανή εικόνα απεικονίζεται το φως φορτισμένων σωματιδίων. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=675315

Η Ελλάδα πρωτοπορεί και καινοτομεί. Μπορεί η εποχή της οικονομίας του υδρογόνου, αλλά και ο δρόμος για καλύτερες δορυφορικές εφαρμογές, να περνάει και από την Ελλάδα; Φαίνεται πως ναι, αφού αυτό υπόσχονται οι καινοτομίες δύο ελληνικών εταιρειών, της Planetek Hellas από την Αθήνα και της Helbio από την Πάτρα, οι οποίες εντάχθηκαν στο επενδυτικό πρόγραμμα HORIZON 2020 SME - Instrument της Ε.Ε. Ετσι, τόσο η Planetek για τη διαστημική συσκευή της, όσο και η Helbio για τη μονάδα υδρογόνου που παράγει ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα, θα λάβουν χρηματοδότηση 50.000 ευρώ η καθεμία, ώστε να προετοιμάσουν τις μελέτες για την εμπορική αξιοποίηση των καινοτομιών τους. Με αυτές τις μελέτες, το καλοκαίρι θα συμμετάσχουν στη δεύτερη φάση του προγράμματος, διεκδικώντας έως και 2,5 εκατ. ευρώ για να διαθέσουν στο εμπόριο τις τεχνολογίες τους. Γνωστό και ως «Ευρωπαϊκό Champions League Καινοτομίας», το επενδυτικό εργαλείο SME Instrument απευθύνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με σκοπό να κυκλοφορήσουν στην αγορά προϊόντα αιχμής. «Ηδη από την πρώτη φάση του προγράμματος, τα κριτήρια αξιολόγησης ήταν πολύ απαιτητικά, αφού για να γίνει δεκτή μία πρόταση θα έπρεπε να αφορά πρωτοποριακές τεχνολογίες, που να καλύπτουν υπάρχουσες ανάγκες», λέει στην «Κ» ο Στέλιος Μπολλάνος, συνιδρυτής και διευθυντής της Planetek. Παράλληλα, ο ανταγωνισμός ήταν υψηλός, καθώς για παράδειγμα στη θεματική ενότητα για το Διάστημα, η Planetek ανήκει στις μόλις 14 επιχειρήσεις που έγιναν δεκτές, ανάμεσα σε 185 προτάσεις που είχαν υποβληθεί. Η καινοτομία της ελληνικής εταιρείας είναι μια συσκευή για δορυφόρους με υπερφασματικούς αισθητήρες, δηλαδή με «μάτια» τα οποία σαρώνουν περιοχές της Γης σε όλο το φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. «Αν και τέτοιοι αισθητήρες μπορούν να εντοπίσουν κοιτάσματα μεταλλευμάτων ή να καταγράψουν τη βλάστηση, π.χ. για γεωργικές εφαρμογές, το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα είναι πως παράγουν πολύ μεγάλο όγκο δεδομένων. Επομένως, επειδή ο χρόνος επικοινωνίας των δορυφόρων με τους σταθμούς βάσης είναι περιορισμένος και οι συνδέσεις αργές, το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτές τις μετρήσεις δεν φτάνει ποτέ στη Γη», συμπληρώνει ο κ. Μπολλάνος. Η λύση που βρήκε η Planetek εξασφαλίζει ότι οι δορυφόροι θα έχουν πολύ περισσότερες πληροφορίες. «Κατ’ αρχάς το λογισμικό της συσκευής θα “καταλαβαίνει” πότε η περιοχή σάρωσης καλύπτεται από σύννεφα, απορρίπτοντας τις αντίστοιχες μετρήσεις, που είναι έτσι κι αλλιώς άχρηστες», συμπληρώνει. Παράλληλα, ενσωματώνει έναν αλγόριθμο για τη συμπίεση των δεδομένων, που ανέπτυξε η εταιρεία και είναι 5 έως 6 φορές πιο αποτελεσματικός από τις σημερινές τεχνολογίες. Την ίδια στιγμή η Helbio, η οποία ξεκίνησε το 2004 ως τεχνοβλαστός του Τμήματος χημικών μηχανικών του Πανεπιστημίου Πάτρας, συμπεριελήφθη στις 60 νικήτριες από τις 640 υποψηφιότητες, στην κατηγορία των ενεργειακών συστημάτων χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η μονάδα που έχει αναπτύξει η εταιρεία στοχεύει να αντικαταστήσει τις ντιζελογεννήτριες, παράγοντας η ίδια υδρογόνο από φυσικό αέριο, υγραέριο ή βιοαέριο. Χάρις σε αυτό το «καύσιμο», θα προκαλεί ελάχιστους ή ακόμη και μηδενικούς ρύπους. «Οπως και οι ντιζελογεννήτριες, θα καλύπτει τις ανάγκες σπιτιών και κτιρίων που βρίσκονται μακριά από το ηλεκτρικό δίκτυο, θα ηλεκτροδοτεί κεραίες κινητής τηλεφωνίας και σκάφη αναψυχής ή θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εφεδρικό σύστημα για τυχόν διακοπές ρεύματος», λέει στην «Κ» ο Ξενοφών Βερύκιος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και διευθύνων σύμβουλος της Helbio. Πέρα από το ότι είναι «φιλική» στο περιβάλλον, έχει τριπλάσια απόδοση από τις συμβατικές γεννήτριες, πολύ μεγαλύτερο χρόνο «ζωής», όπως επίσης και περίπου 50% μειωμένο λειτουργικό κόστος. Αυτό που ξεχωρίζει τη μονάδα είναι πως μπορεί να παράγει από οποιοδήποτε από τα τρία είδη αερίου το υδρογόνο που χρειάζεται για να λειτουργήσει. Κάτι που «χρωστάει» στο ότι ενσωματώνει μια παγκοσμίως πρωτότυπη τεχνολογία που έχει αναπτύξει η Helbio και την οποία η εταιρεία έχει κατοχυρώσει με διεθνείς πατέντες. «Από τεχνολογικής απόψεως, η γεννήτρια είναι έτοιμη να κυκλοφορήσει στην αγορά – μάλιστα, έχουμε ήδη πουλήσει περίπου 30 μονάδες σε όλο τον κόσμο, τις οποίες κατασκευάσαμε εδώ στην Πάτρα. Το μόνο πρόβλημα είναι πως, όσο δεν κατασκευάζεται σε μαζική κλίμακα, το κόστος της είναι αρκετά υψηλό. Ετσι, ελπίζουμε μέσα από το SME-Instrument να εξασφαλίσουμε κεφάλαια, αλλά και συνεργασίες με πολυεθνικές, για να ξεπεράσουμε και αυτό το τελευταίο εμπόδιο», καταλήγει ο καθηγητής. Επαφές για κατασκευή πρατηρίων υδρογόνου σε Ιαπωνία και Σουηδία. Σύμφωνα με τον διευθυντή της Planetek Hellas, παρ’ όλο που η Ελλάδα δεν έχει την εμπειρία άλλων κρατών στην ανάπτυξη δορυφόρων ή μη επανδρωμένων σκαφών, αυτό δεν σημαίνει πως η χώρα μας δεν έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει το δικό της «στίγμα» στις διαστημικές τεχνολογίες. «Ο λόγος είναι πως δημιουργούνται συνεχώς νέες ανάγκες σε software και hardware, στις οποίες η επινοητικότητα παίζει σημαντικότερο ρόλο από το αν οι εταιρείες κατάγονται από χώρες που έχουν “παράδοση” στο Διάστημα», σημειώνει ο κ. Μπολλάνος. Ενδεικτική περίπτωση η συσκευή της Planetek που διακρίθηκε στο «Ευρωπαϊκό Champions League Καινοτομίας» και η οποία είναι πιο προηγμένη από το αντίστοιχο εξάρτημα του επόμενου γερμανικού δορυφόρου ENMAP που θα τεθεί σε τροχιά. Από την άλλη μεριά, ο Ξενοφών Βερύκιος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και διευθύνων σύμβουλος της Helbio, υποστηρίζει πως στην Ελλάδα υπάρχει πολύ αξιόλογο ερευνητικό δυναμικό που ασχολείται με τεχνολογίες υδρογόνου. «Νομίζω πως αυτό το δυναμικό θα έδινε τη δυνατότητα στη χώρα μας να αξιοποιήσει την ευκαιρία που δίνει η “οικονομία του υδρογόνου”, η οποία βρίσκεται προ των πυλών. Παρ’ όλο που το υδρογόνο έχει δικαιολογημένα χαρακτηρισθεί «καύσιμο του μέλλοντος» εδώ και πάνω από μία δεκαετία, η αλήθεια είναι πως μόλις πρόσφατα κατάφερε να μειωθεί το κόστος των αντίστοιχων κινητήρων. Ετσι, σε λίγα χρόνια αναμένονται τα πρώτα υδρογονοκίνητα Ι.Χ. με τιμή σχεδόν παραπλήσια με τα συμβατικά, κάτι που θα απογειώσει τον κλάδο», επισημαίνει. Οσον αφορά την Helbio, η εταιρεία έχει στα σκαριά και άλλες εφαρμογές που θα αξιοποιούν την τεχνολογία της, χάρις στην οποία μπορεί να παραχθεί υδρογόνο από φυσικό αέριο, υγραέριο ή βιοαέριο. Ετσι, βρίσκεται σε συζητήσεις για την κατασκευή πρατηρίων υδρογόνου στην Ιαπωνία και στη Σουηδία, ενώ ένα σύστημά της θα εγκατασταθεί σύντομα σε κτίριο στη Σουηδία, καλύπτοντας τις ανάγκες του σε ρεύμα και θέρμανση από βιοαέριο. http://www.kathimerini.gr/802716/article/epikairothta/episthmh/h-ellada-prwtoporei-kai-kainotomei

Ο νόμος του Bode προβλέπει την ύπαρξη εξωπλανητών. Το 1777, ο Johann Elert Bode χρησιμοποιώντας τις παρατηρήσεις του Johann Daniel Titius, ανακάλυψε έναν κανόνα βάσει του οποίου μπορούμε να υπολογίζουμε τις μέσες αποστάσεις των πλανητών από τον Ήλιο. Αρχικά θεωρούμε την σειρά των αριθμών 0, 3, 6, 12, 24, 48, 96 όπου ξεκινώντας από το 3, ο κάθε αριθμός είναι διπλάσιος του προηγουμένου. Στη συνέχεια προσθέσουμε σε κάθε αριθμό της σειράς το 4 παίρνοντας μια νέα σειρά αριθμών: 4, 7, 10, 16, 28, 52, 100 Τέλος, διαιρούμε τους αριθμούς αυτούς με το 10, οπότε προκύπτει: 0.4, 0.7, 1, 1.6, 2.8, 5.2, 10 Οι αριθμοί αυτοί εκφράζουν τις αποστάσεις των γνωστών πλανητών από τον Ήλιο (σε αστρονομικές μονάδες). Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται στην εξίσωση Titius–Bode: α = 0.4 + 0.3·2n με n = −∞, 0, 1, 2, … Οι μέσες αποστάσεις των πλανητών από τον Ήλιο, όπως υπολογίζονται χρησιμοποιώντας την εξίσωση Titius–Bode (κόκκινο), σε σύγκριση με τις πραγματικές αποστάσεις (μπλέ) wikipedia Η εξίσωση Titius-Bode προέβλεψε την ύπαρξη του Ουρανού, απέτυχε όμως στην περίπτωση του Ποσειδώνα. Παράλληλα, επέτρεψε στον Bode να προβλέψει την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη ανάμεσα στον Άρη και τον Δία, με ιδιότητες που ταιριάζουν στoν νάνο πλανήτη Δήμητρα (Ceres). Θα περίμενε κανείς σήμερα ο νόμος του Bode να έχει μόνο ιστορική αξία. Κι όμως, 238 χρόνια από τη διατύπωσή του, αυτός ο «τυφλοσούρτης» χρησιμοποιείται στην επιστημονική έρευνα! Οι ερευνητές Bovaird et al επέκτειναν τα αποτελέσματα αναζήτησης εξωπλανητών του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler, χρησιμοποιώντας μια γενικευμένη σχέση Titius–Bode (Timothy Bovaird, Charles H. Lineweaver, Steffen K. Jacobsen: Using the Inclinations of Kepler Systems to Prioritize New Titius-Bode-Based Exoplanet Predictions). Με βάση την σχέση Titius–Bode και τα δεδομένα του τηλεσκοπίου, προβλέπονται οι θέσεις πλανητών που το Kepler δεν μπορεί να ανιχνεύσει. Η μελέτη κατάληξε στην πρόβλεψη 77 πλανητών σε 40 ηλιακά συστήματα που έχουν ανακαλυφθεί έως τώρα. Μάλιστα, οι υπολογισμοί υποδεικνύουν 228 επιπλέον πλανήτες σε 151 πλανητικά συστήματα που ταυτοποίησε το Κepler. Ένα νούμερο που μεταφράζεται σε, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον 2 πλανήτες στην κατοικήσιμη ζώνη, ανά αστέρα. Υπενθυμίζεται ότι κατοικήσιμη ζώνη ονομάζεται ένα συγκεκριμένο εύρος αποστάσεων από τον μητρικό αστέρα, το οποίο έχει σαν συνέπεια η ηλιακή θερμότητα που φτάνει στον πλανήτη που κινείται σε αυτήν να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη θερμοκρασιών κατάλληλων για τη διατήρηση του νερού σε υγρή μορφή. Κάτι τέτοιο θεωρείται κρίσιμη προϋπόθεση για την ανάπτυξη έμβιων οργανισμών. http://physicsgg.me/2015/02/06/%ce%bf-%ce%bd%cf%8c%ce%bc%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-bode-%cf%80%cf%81%ce%bf%ce%b2%ce%bb%ce%ad%cf%80%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%8d%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%be%ce%b7-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%80/ Ο πρώτος εξερευνητής εξωπλανητών. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler που είχε ως αποκλειστική αποστολή τον εντοπισμό εξωπλανητών, πλανητών έξω από το ηλιακό μας σύστημα, έλαβε την ονομασία «κυνηγός εξωπλανητών». Τώρα η Βρετανία ανακοίνωσε ότι θα στείλει στο Διάστημα τον πρώτο «εξερευνητή εξωπλανητών». Πρόκειται για την αποστολή Twinkle. Αν όλα πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό των επιτελών της αποστολής το 2019 ένας δορυφόρος θα εκτοξευθεί στο Διάστημα και με τα ισχυρά, προηγμένα και υπερευαίσθητα όργανα του θα προσπαθήσει να μελετήσει σε βάθος τις ατμόσφαιρες εξωπλανητών. Σε πρώτη φάση ο δορυφόρος αναμένεται να μελετήσει τις ατμόσφαιρες τουλάχιστον 100 εξωπλανητών επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του σε βραχώδεις πλανήτες με μέγεθος λίγες φορές μεγαλύτερο από αυτό της Γης, πλανήτες που είναι γνωστοί με τον όρο «Υπερ-Γαίες». Η ατμοσφαιρική μελέτη εξωπλανητών είναι ιδιαίτερως σημαντική αφού θα δείξει αν κάποιος πλανήτης διαθέτει συνθηκες φιλικές προς την ζωή. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=675283

Η άγνωστη ρεολογία και ο Έλληνας πρωταγωνιστής. Τον όρο ρεολογία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο Eugene C. Bingham, καθηγητής στο Κολέγιο Lafayette, το 1920, εμπνευσμένος από την ρήση του Ηράκλειτου «τα πάντα ρει». Αν γινόταν ποτέ… διαγωνισμός για το ποια φυσική επιστήμη είναι λιγότερο γνωστή στους μη ειδικούς, τότε η Ρεολογία θα συγκαταλεγόταν στα φαβορί, καθώς μια απλή αναζήτηση στο Ιντερνετ είναι αρκετή για να αποδείξει πως, πέρα από τα επιστημονικά περιοδικά, τα άρθρα που αναφέρονται σε αυτήν είναι λιγοστά. Ωστόσο, η δημοσιότητα που έχει κερδίσει βρίσκεται στον αντίποδα της χρησιμότητάς της, αφού είναι ο «αφανής ήρωας» πίσω από μια μεγάλη σειρά προϊόντων που χρησιμοποιούμε όλοι καθημερινά –όπως πλαστικά, χάπια, μπογιές, ελαστικά ή σαπούνια. Προϊόντα που βελτιώνονται συνεχώς χάρη στη Ρεολογία, τη στιγμή που άλλες έρευνες στοχεύουν να δημιουργήσουν υλικά νέας «γενιάς», με ακόμη πιο εντυπωσιακές και χρήσιμες εφαρμογές. Σε αυτές τις έρευνες πρωταγωνιστεί ο Δημήτριος Βλασσόπουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, ο οποίος απέσπασε πρόσφατα το βραβείο Weissenberg της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ρεολογίας για το 2015, ως ένας από τους καλύτερους επιστήμονες του κλάδου σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οπως εξηγεί ο ίδιος στην «Κ», το αντικείμενο της Ρεολογίας είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο ρέουν και παραμορφώνονται υλικά μιας πολύ μεγάλης κατηγορίας –στα οποία μεταξύ άλλων ανήκουν οι «πρώτες ύλες» των βαφών ή των ελαστικών. «Πρακτικά, η Ρεολογία παρεμβαίνει στη βιομηχανική τους κατεργασία, ώστε να εξασφαλίσει πως τα προϊόντα που θα προκύψουν θα έχουν την επιθυμητή συμπεριφορά και το μικρότερο δυνατό κόστος. Ετσι, για παράδειγμα, συνέβαλε στη φθηνή παραγωγή κάθε είδους πλαστικού, με τις προδιαγραφές που χρειάζονται για τη χρήση του –ώστε, π.χ., οι συσκευασίες τροφίμων να προστατεύουν όντως το περιεχόμενό τους μέχρι την ημερομηνία λήξης. Μια εντελώς διαφορετική εφαρμογή είναι οι κάψουλες των χαπιών, με στόχο αυτή τη φορά να εξασφαλισθεί πως θα διαλύονται στο επιθυμητό σημείο του σώματος, απελευθερώνοντας εκεί τη δραστική ουσία», σημειώνει ο καθηγητής. Οπως αναφέρει το κείμενο της βράβευσης, τα 170 επιστημονικά άρθρα που έχει δημοσιεύσει ο κ. Βλασσόπουλος άσκησαν μεγάλη επίδραση στον κλάδο, έχοντας ως κύριο χαρακτηριστικό την «πρωτότυπη πειραματική προσέγγιση προσεκτικά επιλεγμένων θεμάτων, τα οποία μελέτησε συστηματικά και με αυστηρότητα». Ο ίδιος, πάντως, θεωρεί πως το σχόλιο, όπως και το βραβείο, πιστώνεται επίσης στους συναδέλφους του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ με τους οποίους συνεργάζεται, όπως επίσης και στους φοιτητές που ανήκουν στην επιστημονική ομάδα. Η ομάδα προσπαθεί να εξελίξει τη Ρεολογία με έρευνες που θα επιτρέπουν να καθορίζεται η επιθυμητή συμπεριφορά των προϊόντων παρεμβαίνοντας όχι στη διαδικασία κατεργασίας, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα, αλλά στη χημική δομή και στο μίγμα των «πρώτων υλών». «Με αυτό τον τρόπο, ελπίζουμε πως θα ανοίξουμε τον δρόμο για “έξυπνα” υλικά, που θα αλλάζουν ιδιότητες με την πάροδο του χρόνου ή ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται κάθε στιγμή. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στο οποίο βέβαια εργάζονται αρκετοί ακόμη επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, είναι υλικά που θα “αυτο-επουλώνονται”, δηλαδή θα εξαφανίζουν τις αμυχές και τα γδαρσίματα, χωρίς καμία παρέμβαση» http://physicsgg.me/2015/02/07/%ce%b7-%ce%ac%ce%b3%ce%bd%cf%89%cf%83%cf%84%ce%b7-%cf%81%ce%b5%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%af%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bf-%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b1%cf%82-%cf%80%cf%81%cf%89%cf%84%ce%b1/

Αναζητώντας ρωγμές στο Καθιερωμένο Πρότυπο των Στοιχειωδών Σωματιδίων. Με δεδομένη την επιτυχία του Καθιερωμένου Προτύπου, το οποίο περιγράφει με λεπτομέρεια τη συμπεριφορά των στοιχειωδών σωματιδίων που συγκροτούν την ύλη και τις τρεις από τις βασικότερες θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις στη φύση, από ποιες «ρωγμές» σε αυτό το μοντέλο θα προκύψουν οι νέες επαναστατικές ανακαλύψεις στη φυσική; Από τους πλέον αρμόδιους για να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα είναι οι επιστήμονες που εργάζονται στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών (CERN), μια από τις βασικότερες ερευνητικές διατάξεις για την επέκταση της φυσικής πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο. Έτσι, η Τάρα Σίαρς, καθηγήτρια φυσικής στο πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ και μέλος του πολυπληθούς επιστημονικού επιτελείου του LHC, έγραψε πρόσφατα στο σάιτ του ιδρύματος ένα άρθρο σχετικά με το παρελθόν του LHC και τη δεύτερη φάση των πειραμάτων, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα. http://thinkphysics.org/blog/events/iop-event-latest-news-lhc-prof-tara-shears-18th-feb/ Κάνοντας αρχικά έναν απολογισμό της πρώτης φάσης των πειραμάτων, η Σίαρς αναφέρει κατ’ αρχάς πως ο επιταχυντής έδειξε για μια ακόμη φορά πόσο εντυπωσιακό είναι το ισχύον μοντέλο. Κι αυτο γιατί οι μετρήσεις των σωματιδίων που παράχθηκαν στον LCH, όπως και η συμπεριφορά τους στα πειράματα που διεξήχθησαν, επιβεβαίωσε τις προβλέψεις της θεωρίας. Ακόμη καλύτερα, δύο ανεξάρτητα πειράματα βρήκαν το μποζόνιο Χιγκς, το μόνο σωματίδιο που προβλεπόταν από τη θεωρία και δεν είχε εντοπισθεί προηγουμένως. Επομένως, το 2013, όταν ο επιταχυντής διέκοψε τη λειτουργία του για συντήρηση και αναβάθμιση, είχε ήδη κερδίσει μια θέση στην ιστορία της επιστήμης. Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει η Σίαρς, παρόλο που η θεωρία επιβεβαιώθηκε αλλεπάλληλες φορές μέσω του επιταχυντή, είναι βέβαιο πως δεν αποτελεί την τελευταία «λέξη» σε όσα χρειάζεται να γνωρίσει ο άνθρωπος για να κατανοήσει τον κόσμο που τον περιβάλλει. Χαρακτηριστικό είναι πως το Καθιερωμένο Πρότυπο δεν περιλαμβάνει καμία εξήγηση για τα πλέον κυρίαρχα και θεμελιώδη χαρακτηριστικά του σύμπαντος, όπως τη φύση της σκοτεινής ύλης και ενέργειας. Στην πραγματικότητα, προσθέτει η επιστήμονας, υπάρχουν πολλά που σήμερα είναι άγνωστα ακόμη και για το σωματίδιο Χιγκς. Επομένως, παρόλο το μποζόνιο συμφωνεί με τις θεωρητικές προβλέψεις, είναι πιθανό η πραγματική του φύση να είναι εξωτική. Τέτοια γνωστικά κενά κάνουν τους επιστήμονες να υποπτεύονται πως ίσως υπάρχει μια καλύτερη, πιο θεμελιώδης, και πιο διεξοδική περιγραφή του σύμπαντος, η οποία να περιλαμβάνει και να διευρύνει τις προβλέψεις που σήμερα γίνονται με το Καθιερωμένο Πρότυπο. Στην επιστημονική κοινότητα έχουν προταθεί δεκάδες ιδέες, ξεκινώντας από απλές επεκτάσεις του Καθιερωμένου Προτύπου και καταλήγοντας σε τουλάχιστον φαινομενικά παράξενες θεωρίες. Μία από αυτές, αν οι επιστήμονες του LHC είναι τυχεροί, θα αποδειχθεί στην πράξη πως περιγράφει πολύ περισσότερα φαινόμενα από το υπάρχον μοντέλο. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, αναφέρει η φυσικός στο άρθρο της, θα πρέπει για αυτή τη θεωρία να προκύψει μία μέτρηση που να την επιβεβαιώνει και ταυτόχρονα να διαψεύδει το Καθιερωμένο Πρότυπο. Αυτό δεν συνέβη στην πρώτη φάση λειτουργίας του LHC, κάνοντας τους επιστήμονες να αδημονούν για δεδομένα από το δεύτερο στάδιο πειραμάτων στον επιταχυντή. Η ανυπομονησία των φυσικών προέρχεται από το γεγονός πως ο επιταχυντής έχει αναβαθμισθεί και βελτιωθεί σε τέτοιο βαθμό, που πρόκειται για σχεδόν καινούριο μηχάνημα. «Πάνω από 1 εκατομμύρια εργατοώρες έχουν δαπανηθεί για να εξακριβωθεί πως η διάταξη θα παράγει δέσμες σωματιδίων σε ενέργειες και με χαρακτηριστικά ακριβώς ίδια με αυτά που έχουν προβλεφθεί», υπογραμμίζει η επιστήμονας. Σε αυτές τις υψηλότερες ενέργειες, επισημαίνει η Σίαρς, θα αποκαλυφθούν πτυχές του σύμπαντος που παρέμεναν άγνωστες μέχρι σήμερα, και μάλιστα με τέτοια λεπτομέρεια η οποία δεν θα μπορεί να συγκριθεί με κανένα πείραμα σε επιταχυντή στο παρελθόν. «Για εμάς, θα είναι σαν να ανακαλύπτουμε έναν καινούριο κόσμο και να ξεκινούμε να τον εξερευνούμε χωρίς χάρτη. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι είδους παράξενα “πλάσματα” θα συναντήσουμε, ωστόσο θα ψάξουμε παντού για να βρούμε όσο το δυνατόν περισσότερα. Πάντως, η αποστολή μας είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι των διάσημων εξερευνητών του παρελθόντος, αφού η εξερεύνηση δεν αφορά κάποια ήπειρο, αλλά ολόκληρο το σύμπαν. Πρόκειται για μία γνήσια και εντυπωσιακή επιστημονική περιπέτεια», γράφει χαρακτηριστικά. Σε αντίθεση με το πρώτο στάδιο του LHC, όταν οι φυσικοί ήταν σε μεγάλο βαθμό βέβαιοι ότι είτε θα έβρισκαν το Καθιερωμένο Πρότυπο είτε πως το συγκεκριμένο μοντέλο θα κλονιζόταν, αν το μποζόνιο Χιγκς δεν εντοπιζόταν, τώρα δεν υπάρχει ένα καθαρό οδόγραμμα για αυτή την «επιστημονική περιπέτεια». Κι’ αυτό γιατί δεν υπάρχει κάποιο σαφώς αδύναμο σημείο στο ισχύον μοντέλο, για να ξεκινήσει η αναζήτηση από εκεί. «Πρέπει να “ξεψαχνίσουμε” κάθε παράμετρο του Καθιερωμένου μοντέλου, για “ρωγμές” σε υψηλές ενέργειες, ώστε να αναζητήσουμε νέα, απρόβλεπτα σωματίδια τα οποία θα αποκαλυφθούν μέσα από αυτές τις ρωγμές. Είμαστε έτοιμοι και πρόθυμοι να βρούμε ό,τι άγνωστο μέχρι σήμερα “βρίσκεται εκεί έξω”. Τα ερωτήματα που μένουν αναπάντητα δεν μας αφήνουν την πολυτέλεια για κάτι διαφορετικό», καταλήγει η Σίαρς. http://physicsgg.me/2015/02/07/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b6%ce%b7%cf%84%cf%8e%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%81%cf%89%ce%b3%ce%bc%ce%ad%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf-%ce%ba%ce%b1%ce%b8%ce%b9%ce%b5%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf-%cf%80/ Σε τι χρησιμεύει η έρευνα; Tον ερχόμενο μήνα αναμένεται να λειτουργήσει και πάλι το θαύμα της σύγχρονης τεχνολογίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών (CERN) που είχε σταματήσει τη λειτουργία του πριν από δύο χρόνια. Τον Μάιο, μάλιστα, αναμένεται να ξεκινήσουν και οι νέες συγκρούσεις σωματιδίων στον γιγάντιο επιταχυντή LHC, με την ελπίδα μιας νέας συνταρακτικής ανακάλυψης, αφού αυτή τη φορά θα έχει διπλάσια σχεδόν ενέργεια από εκείνη που εντόπισε το περίφημο μποζόνιο Χιγκς. Οι ανθρώπινες ανακαλύψεις, άλλωστε, βασίζονταν ανέκαθεν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας.Από την εποχή που ανακαλύφτηκε η φωτιά και η χρήση εργαλείων ο άνθρωπος έγινε μάρτυρας μιας συνεχώς αυξανόμενης τεχνολογικής ανάπτυξης. Η μεταμόρφωση της επιστημονικής γνώσης σε πρακτικά εργαλεία και μεθόδους υπολογίζεται ότι θα τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια και μαζί μ’ αυτά θα επηρεαστεί αναμφίβολα και ο ίδιος ο άνθρωπος. Γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συσσώρευση της γνώσης επηρέαζε ανέκαθεν το ανθρώπινο πνεύμα. Παρ’ όλα αυτά μερικοί συμπολίτες μας διατυπώνουν ορισμένες ενστάσεις σχετικά με την αποδοτικότητα των δαπανών για την έρευνα, όπως επίσης και για την ωφέλεια που θα αποκομίσει ο άνθρωπος από τέτοιου είδους ανακαλύψεις.Παρόμοιες ενστάσεις διατυπώνονται, άλλωστε, κάθε φορά που έχουμε την ανακοίνωση νέων επιστημονικών ανακαλύψεων. Γιατί, όπως λένε, καλή και χρυσή είναι η Επιστήμη, αλλά πόσο χρήσιμες είναι όλες αυτές οι ανακαλύψεις και οι γνώσεις που συσσωρεύονται; Φυσικά εάν αναλογιστεί κάποιος τα χρήματα που δαπανώνται για τους εξοπλισμούς οι δαπάνες για τις επιστημονικές έρευνες αποτελούν μια απειροελάχιστη παρωνυχίδα. Το κόστος κατασκευής και λειτουργίας του επιταχυντή του CERN, για παράδειγμα, δεν ξεπερνάει καν το κόστος ενός μόνο αεροπλανοφόρου! Το ίδιο μπορεί να πει κάποιος και για τις δαπάνες που διατίθενται στη διαστημική εξερεύνηση. Κι όμως οι περίπου 3.000 δορυφόροι, που βρίσκονται σήμερα σε τροχιά γύρω από τη Γη, μας στέλνουν καθημερινά χιλιάδες πληροφορίες που μας βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του περιβάλλοντος και του πλανήτη μας, ενώ καθένας από εμάς χρησιμοποιεί καθημερινά 50 με 60 διαφορετικά αντικείμενα που δημιουργήθηκαν χάρη στις διαστημικές μας δραστηριότητες. Πάρτε, για παράδειγμα, τις τηλεπικοινωνίες που είχαν ως κύριο μοχλό ανάπτυξης τους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και οι οποίοι έχουν επιφέρει κυριολεκτικά μια πραγματική επανάσταση στον τρόπο της ζωής μας, μετατρέποντας τον πλανήτη μας σ’ ένα «παγκόσμιο χωριό». Επιπλέον, ένας από τους βασικούς παράγοντες στη διαμόρφωση του σύγχρονου πολιτισμού ήταν επίσης και η εγκατάσταση ενός εκτεταμένου συστήματος παγκόσμιας τηλεναυτιλίας (δορυφόροι GPS), που μας δίνει τη δυνατότητα, με απλές, πάμφθηνες συσκευές, να εντοπίσουμε και να καθοδηγήσουμε αεροπλάνα, πλοία και αυτοκίνητα σε οποιοδήποτε σημείο της Γης. Αλλά και οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη ενασχόληση στη γεωργία, στην αρχαιολογία, στη μετεωρολογία, στην κλιματολογία, ακόμα και στην αρχιτεκτονική και στην ιατρική, έχει ωφεληθεί τα μέγιστα από τη διαστημική έρευνα και την τεχνολογία. Ενώ οι γνώσεις μας για τη συμπεριφορά των θαλάσσιων και ατμοσφαιρικών ρευμάτων, της μορφολογίας του εδάφους, το ύψος των κυμάτων και άλλων παρόμοιων στοιχείων, έχουν αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μιλάμε για μια πραγματική επανάσταση στις επιστήμες της ωκεανογραφίας, της γεωλογίας και της γεωμορφολογίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τέλος και τις διάφορες εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας, όπως είναι η πληροφορική και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, που αποτελούν σήμερα μία ακόμη ένδειξη της τεχνολογικής ανάπτυξης, η οποία οφείλεται κυρίως στις τεράστιες σμικρύνσεις που απαιτούσε η εξοικονόμηση χώρου στις διαστημοσυσκευές. Η διαστημική τεχνολογία έχει αλλάξει ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον ίδιο μας τον πλανήτη. Οι διάφοροι τεχνητοί δορυφόροι εκμετάλλευσης των γήινων πόρων μας έχουν βοηθήσει ιδιαίτερα στη διερεύνηση των γεωργικών καλλιεργειών, των θαλάσσιων και υπόγειων θησαυρών της φύσης και στην επιστημονική μελέτη του πλανήτη μας, αφού από ύψος εκατοντάδων χιλιομέτρων, οι δορυφόροι έχουν τη δυνατότητα να καταγράψουν λεπτομέρειες μερικών μόλις εκατοστών. Οι χαρτογραφικές ικανότητες των δορυφόρων μάς έχουν επίσης βοηθήσει να ανακαλύψουμε πολλές πηγές ρύπανσης του περιβάλλοντος από βιομηχανίες και πλοία. Εάν όλα αυτά, και χιλιάδες άλλες εφαρμογές, δεν αποτελούν έναν βασικό αναπτυξιακό παράγοντα, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης, τότε δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτε άλλο που θα μπορούσε να αντικαταστήσει επάξια τις ερευνητικές αυτές δραστηριότητές μας. * Ο κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου. http://physicsgg.me/2015/02/09/%cf%83%ce%b5-%cf%84%ce%b9-%cf%87%cf%81%ce%b7%cf%83%ce%b9%ce%bc%ce%b5%cf%8d%ce%b5%ce%b9-%ce%b7-%ce%ad%cf%81%ce%b5%cf%85%ce%bd%ce%b1/

«Ο Αγγελιοφόρος του Σύμπαντος» Το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, συμμετέχοντας ενεργά στους εορτασμούς για το Διεθνές Έτος Φωτός, παρουσιάζει στις 9 Φεβρουαρίου τη νέα ψηφιακή παράσταση με τίτλο «Ο Αγγελιοφόρος του Σύμπαντος». Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ταξίδι γνωριμίας με το φως, που θα μας αποκαλύψει πολλά! Την Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθούν δύο προβολές για το κοινό –στις ώρες 20:00 και στις 21:00. Η είσοδος είναι ελεύθερη με δελτία εισόδου, η διανομή των οποίων θα πραγματοποιηθεί από το ταμείο του Πλανηταρίου από τις 19:30 της ίδιας ημέρας. Το ορατό φως δεν είναι παρά ελάχιστο τμήμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα ουράνια σώματα, αλλά και το μοναδικό που αντιλαμβάνεται η ανθρώπινη όραση. Γι’ αυτό και το μόνο που μπορούμε να διακρίνουμε στον έναστρο ουρανό με γυμνό οφθαλμό είναι τα άστρα που τον στολίζουν. Από τη στιγμή, όμως, που κατασκευάσαμε τηλεσκόπια, τα οποία είχαν την δυνατότητα να «βλέπουν» και σε διαφορετικά μήκη κύματος εκτός από το ορατό, οι αστρονομικές μας γνώσεις πολλαπλασιάστηκαν ραγδαία, αφού η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία εμπεριέχει σε κωδικοποιημένη μορφή όλες σχεδόν τις πληροφορίες που έχουμε συλλέξει για τα άστρα, τους γαλαξίες και το Σύμπαν. Το φως, με άλλα λόγια, είναι ο πραγματικός «Αγγελιοφόρος του Σύμπαντος» και οι αστρονόμοι δεν έχουν παρά να αποκωδικοποιήσουν τα μηνύματα που μεταφέρει. Από τα μεγάλα αστεροσκοπεία στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, έως το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, αλλά και έως το James Webb, τον μελλοντικό του διάδοχο, από την εξερεύνηση του Ηλιακού Συστήματος έως τους τηλεπικοινωνιακούς και μετεωρολογικούς μας δορυφόρους, το ψηφιακό αυτό ταξίδι δεν αναδεικνύει μόνο την σημασία του φωτός στην αστρονομική έρευνα, αλλά και τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από την εξερεύνηση του Διαστήματος και την επιστημονική έρευνα γενικότερα. Σημειώνεται ότι η παράσταση εντάσσεται στο τρέχον πρόγραμμα του Πλανηταρίου από την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου και προτείνεται για παιδιά άνω των 10 ετών και ενήλικες. 2015: Διεθνές Έτος Φωτός Στις 20 Δεκεμβρίου 2013, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε το 2015 ως το Διεθνές Έτος Φωτός, η επίσημη έναρξη του οποίου κηρύχθηκε στα κεντρικά γραφεία του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (Unesco), στις 19 - 20 Ιανουαρίου 2015 στο Παρίσι. Η διεθνής αυτή πρωτοβουλία στοχεύει να αναδείξει σε παγκόσμιο επίπεδο τον τρόπο με τον οποίο το φως, αλλά και οι τεχνολογίες που σχετίζονται μ’ αυτό, επηρεάζουν κάθε έκφανση της ανθρώπινης ζωής. Είναι γεγονός ότι η επιστημονική έρευνα για την αποκρυπτογράφηση της φύσης του φωτός διεύρυνε εντυπωσιακά τις γνώσεις μας για τον κόσμο και τα φυσικά φαινόμενα, ενώ τα οφέλη από τις σχετικές τεχνολογίες αγγίζουν όλους τους τομείς των ανθρώπινων δραστηριοτήτων: την ιατρική, τις επικοινωνίες και την ενέργεια, την βιώσιμη ανάπτυξη, την παιδεία, αλλά και τις τέχνες. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι οι δύο πυλώνες, πάνω στους οποίους θεμελιώθηκε το λαμπρό οικοδόμημα της σύγχρονης φυσικής, δηλαδή η κβαντική φυσική και η γενική θεωρία της σχετικότητας, σχετίζονται άμεσα και με τις προσπάθειες των επιστημόνων να αποκρυπτογραφήσουν την φύση του φωτός. Η επιλογή του 2015 ως Διεθνούς Έτους Φωτός δεν ήταν τυχαία. Βασίστηκε, αντίθετα, στο γεγονός ότι η χρονιά αυτή συμπίπτει με την επέτειο ορισμένων σημαντικών επιστημονικών ανακαλύψεων που συνέβαλαν καθοριστικά στις προσπάθειες των επιστημόνων να αποκρυπτογραφήσουν την φύση του φωτός. Σε αυτά τα σημαντικά ορόσημα συγκαταλέγονται και τα ακόλουθα: 1000 χρόνια από την έκδοση του συγγράμματος του Άραβα φιλόσοφου και επιστήμονα Ibn al-Haytham (περ. 965 - 1040) για την Οπτική, 200 χρόνια από τότε που ο Γάλλος φυσικός Augustin- Jean Fresnel (1788 - 1827) υποστήριξε σε μελέτη του την κυματική φύση του φωτός, 150 χρόνια από την δημοσίευση της θεωρίας του James Clerk Maxwell (1831 - 1879) για τον ηλεκτρομαγνητισμό, καθώς και 100 χρόνια από την δημοσίευση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν (1879 - 1955), στις εξισώσεις της οποίας ο σπουδαίος αυτός φυσικός ενσωμάτωσε την έννοια της ταχύτητας του φωτός ως μία θεμελιώδη φυσική σταθερά στην περιγραφή του χωροχρόνου. Πληροφορίες Ίδρυμα Ευγενίδου: λεωφ. Συγγρού 387 (είσοδος από Πεντέλης 11) - Π. Φάληρο, τηλ.: 210 9469670. Οι χώροι είναι προσβάσιμοι και φιλικοί σε ανθρώπους με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα. Σε όλους τους ορόφους των κτηριακών εγκαταστάσεων του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι εφικτή η μετακίνηση χρηστών/χρηστριών αναπηρικού αμαξιδίου. Υπάρχει δυνατότητα διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα κατόπιν έγκαιρης συνεννόησης με γραπτό μήνυμα στο τηλέφωνο 6936 177143 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: pr@eugenfound.edu.gr, ενώ οι σκύλοι - οδηγοί τυφλών είναι ευπρόσδεκτοι. http://www.naftemporiki.gr/story/911619/o-aggelioforos-tou-sumpantos-sto-idruma-eugenidou

Η Δήμητρα αποκαλύπτεται. Στην τελική ευθεία του προορισμού του έχει εισέλθει το διαστημικό σκάφος Dawn που θα πλησιάσει και θα εξερευνήσει τη Δήμητρα (Ceres), έναν πλανήτη νάνο στο μέγεθος της Ελλάδας που δεν έχει δεχθεί επισκέψεις μέχρι σήμερα. Το σκάφος βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε απόσταση 150 χιλιάδων χλμ. από τη Δήμητρα και αναμένεται να τον προσεγγίσει σε περίπου τρεις εβδομάδες. Το Dawn «βλέπει» πλέον τη Δήμητρα και έχει αρχίσει να καταγράφει όσο πλησιάζει συνεχώς νέες εικόνες οι οποίες είναι και οι πιο κοντινές που έχουμε στη διάθεση μας από τον πλανήτη νάνο. Oι τεχνικοί της NASA επεξεργάστηκαν τις τελευταίες εικόνες που κατέγραψε το Dawn και δημιούργησε ένα animation στο οποίο διακρίνεται ένα μυστηριώδες σκοτεινό σημείο για το οποίο έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται κάθε είδους πιθανή και απίθανη εικασία για την ταυτότητα του. Κάποιοι μάλιστα έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τη Δήμητρα ως «Αστρο του Θανάτου», τον τεχνητό δορυφόρο-βάση των εχθρών των τζεντάι στον «Πόλεμο των Αστρων». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=674506