Δροσος Γεωργιος

Το Hubble αποκαλύπτει γαλαξίες-φαντάσματα γύρω από τον Γαλαξία μας. Τα θεωρητικά μοντέλα των κοσμολόγων προβλέπουν ότι γύρω από τον Γαλαξία μας υπάρχουν χιλιάδες μικρότεροι γαλαξίες-δορυφόροι, μέχρι σήμερα όμως οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει ελάχιστους. Νέες παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble υποδεικνύουν ότι οι δορυφόροι του Μίλκι Γουέι παραμένουν άφαντοι επειδή περιέχουν ελάχιστα άστρα και αποτελούνται κυρίως από τη μυστηριώδη σκοτεινή ύλη. Το Hubble εξέτασε τρεις από τους μικρούς δορυφορικούς γαλαξίες που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα, τον Ηρακλή, τον Λέοντα IV και τον γαλαξία της Μεγάλης Άρκτου. Οι παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι οι γαλαξίες αυτοί έχουν εξαιρετικά μεγάλη ηλικία και άρχισαν να σχηματίζουν άστρα πριν από 13 δισεκατομμύρια χρόνια, μόλις ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Λίγο αργότερα, όμως, η αστρογένεση σταμάτησε απότομα σε αυτούς τους γαλαξίες-φαντάσματα. «Οι γαλαξίες αυτοί είναι όλοι αρχαίοι και έχουν την ίδια ηλικία. Φαίνεται όμως ότι κάτι τους χτύπησε σαν λαιμητόμος και σταμάτησε την αστρογένεση σε όλους ταυτόχρονα» σχολιάζει ο Τομ Μπράουν του Ινστιτούτου Επιστήμης Διαστημικής Τηλεσκοπίας στη Βαλτιμόρη, επικεφαλής της μελέτης. «Η πιθανότερη εξήγηση», αναφέρει ο ερευνητής, «είναι μια διαδικασία που ονομάζεται επανιονισμός [reionisation]». Ο επανιονισμός ήταν μια σύντομη, μεταβατική φάση στο νεαρό Σύμπαν, περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη γέννησή του. Οι αμυδροί γαλαξίες-νάνοι είχαν τότε αποκτήσει τα πρώτα τους άστρα, τα οποία όμως εξέπεμπαν ισχυρή υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία ιόνισε τα σύννεφα αέριου υδρογόνου και τελικά τα διέλυσε. Οι μεγάλοι γαλαξίες ήταν αρκετά πυκνοί ώστε να προστατευτούν από αυτό το βομβαρδισμό υπεριώδους φωτός. Οι μεγάλοι γαλαξίες είχαν εξάλλου αρκετά μεγάλη μάζα ώστε να προσελκύσουν με το βαρυτικό πεδίο τους νέες ποσότητες αερίου, από τις οποίες σχηματίστηκαν νέα άστρα. Οι γαλαξίες-νάνοι, όμως, ήταν υπερβολικά ελαφρείς για να μπορούν να ανανεώσουν το απόθεμα υδρογόνου. Καταδικάστηκαν έτσι να μείνουν σκοτεινοί και δυσδιάκριτοι, και αυτός είναι ο λόγος που δυσκολευόμαστε να τους εντοπίσουμε σήμερα. Όπως όλοι οι γαλαξίες, οι αμυδροί δορυφόροι του Μίλκι Γουέι σχηματίστηκαν πάνω σε μια «σκαλωσιά» από σκοτεινή ύλη, ένα μυστηριώδες υλικό άγνωστης σύστασης που γνωρίζουμε ότι γεμίζει το Σύμπαν, παραμένει όμως αόρατο επειδή δεν εκπέμπει, δεν ανακλά και δεν διαθλά το φως. Αν και είναι αόρατη, η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης γίνεται αντιληπτή λόγω της βαρυτικής της επίδρασης στους γαλαξίες. Οι γαλαξίες που βλέπουμε πιστεύεται ότι σχηματίστηκαν πάνω σε γιγάντιους σβόλους σκοτεινής ύλης, των οποίων η βαρυτική έλξη προσέλκυσε το αέριο υδρογόνο από το οποίο προέκυψαν τα άστρα. Ακόμα και σήμερα, όμως, η συνολική μάζα της σκοτεινής ύλης στον Γαλαξία μας εκτιμάται ότι υπερβαίνει κατά δέκα φορές τη συνολική ποσότητα κανονικής ύλης. Στους δορυφορικούς γαλαξίες-νάνους, όμως, δεν σχηματίστηκαν αρκετά άστρα ώστε να γίνουν ορατοί για τα σημερινά τηλεσκόπια. Σε αυτούς τους γαλαξίες, επισημαίνουν οι ερευνητές, η σκοτεινή ύλη είναι έως και 100 φορές περισσότερη από την κανονική. Η μελέτη υποδεικνύει επομένως ότι οι χιλιάδες μικροί γαλαξίες που αναζητούν οι κοσμολόγοι πιθανώς υπάρχουν όντως στη γειτονιά του Γαλαξία μας, απλά δεν φαίνονται επειδή καταδικάστηκαν να ζουν στο σκοτάδι. Η έρευνα δημοσιεύεται στο The Astrophysical Journal. Στην φωτογραφία οι κόκκινες κηλίδες γύρω από τον Γαλαξία μας αντιστοιχούν σε αμυδρούς γαλαξίες-νάνους με καθόλου ή ελάχιστα άστρα. Ίχνη σκοτεινών γαλαξιών. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι κατάφεραν επιτέλους να εντοπίσουν σκοτεινούς γαλαξίες, οι οποίοι ανάγονται στην πρωταρχική φάση σχηματισμού των γαλαξιών και έως τώρα προβλέπονταν μόνο από τη θεωρία, αλλά ποτέ δεν είχαν παρατηρηθεί άμεσα. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μικρούς γαλαξίες πλούσιους σε αέρια, με ελάχιστα όμως ή καθόλου άστρα, γι’ αυτό, άλλωστε, δεν λάμπουν και δεν είναι εύκολο να γίνουν αντιληπτοί. Μία διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Σεμπαστιάνο Κανταλούπο του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια - Σάντα Κρουζ, με τη βοήθεια του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου στη Χιλή, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, πιστεύει ότι «είδε» αυτούς τους αόρατους γαλαξίες, καθώς φωτίζονταν αμυδρά από την υπεριώδη λάμψη ενός ενεργού γαλαξιακού πυρήνα (κβάζαρ). Οι σκοτεινοί γαλαξίες θεωρούνται οι θεμέλιοι λίθοι των κατοπινών πιο ώριμων και μεγάλων γαλαξιών που βρίθουν από άστρα. Εδώ και χρόνια, οι αστρονόμοι προσπαθούν να εφαρμόσουν νέες τεχνικές για να παρατηρήσουν τέτοιους γαλαξίες και να επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους, πράγμα που φαίνεται πως τώρα κατόρθωσαν για πρώτη φορά. Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων, που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Monthly Notices» της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας, δείχνουν ότι η μάζα των αερίων στους σκοτεινούς γαλαξίες είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου μας. Το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο (ESO) στη Χιλή είναι ένας διακυβερνητικός επιστημονικός οργανισμός που υποστηρίζεται από 15 χώρες (14 ευρωπαϊκές και τη Βραζιλία) και αποτελεί το πιο εξελιγμένο αστρονομικό ερευνητικό κέντρο διεθνώς. Το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT), εγκατεστημένο στην τοποθεσία Παρανάλ στην έρημο Ατακάμα, αποτελεί μία διάταξη τεσσάρων διασυνδεμένων τηλεσκοπίων, που μπορεί να δει ουράνια αντικείμενα τέσσερις δισεκατομμύρια φορές πιο αχνά από αυτά που είναι ορατά με γυμνό μάτι.

ΝΑSA: Ανακαλύφθηκε πέμπτος δορυφόρος του Πλούτωνα. Οι αστρονόμοι είναι έκπληκτοι από το γεγονός ότι ένας τόσο μικρός πλανήτης όπως ο Πλούτωνας μπορεί να έχει μια τόσο περίπλοκη συστάδα φυσικών δορυφόρων. Αστρονόμοι ανακάλυψαν με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble έναν πέμπτο δορυφόρο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη νάνο Πλούτωνα του ηλιακού μας συστήματος, όπως ανακοίνωσε σήμερα η NASA. Αυτός ο δορυφόρος, που είναι ορατός στις εικόνες του Hubble σαν μια κηλίδα φωτός, μοιάζει να έχει ακανόνιστο σχήμα και διάμετρο 10 με 25 χιλιόμετρα. Βρίσκεται σε κυκλική τροχιά διαμέτρου 95.000 χιλιομέτρων γύρω από τον Πλούτωνα. «Οι δορυφόροι του Πλούτωνα βρίσκονται σε τροχιές διαφορετικών διαμέτρων και μοιάζουν σαν ο ένας να βρίσκεται μέσα στον άλλο, όπως οι ρωσικές κούκλες», δήλωσε ο Μαρκ Σόουγουολτερ του ινστιτούτου SETI και υπεύθυνος της επιστημονικής ομάδας που έκανε τη σημερινή ανακάλυψη. Οι αστρονόμοι είναι έκπληκτοι από το γεγονός ότι ένας τόσο μικρός πλανήτης όπως ο Πλούτωνας μπορεί να έχει μια τόσο περίπλοκη συστάδα φυσικών δορυφόρων. Η ανακάλυψη αυτού του νέου δορυφόρου, που ονομάστηκε P5, προσφέρει επιπλέον στοιχεία για τη δημιουργία και την εξέλιξη του Πλούτωνα και των δορυφόρων του. Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, όλοι οι δορυφόροι του Πλούτωνα δημιουργήθηκαν από τη σύγκρουση πριν δισεκατομμύρια χρόνια του πλανήτη και ενός μεγάλου αστεροειδούς από τη ζώνη του Kuiper. Ο Χάροντας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Πλούτωνα, ανακαλύφθηκε το 1978.

Μετά την ανακάλυψη του Higgs, στόχος τώρα η σκοτεινή ύλη. Οι επιστήμονες του CERN ανακοίνωσαν ότι ο επιταχυντής θα συνεχίσει να λειτουργεί έως το τέλος του χρόνου και κατόπιν θα κλείσει για να αναβαθμιστεί. Επόμενο «στοίχημα» μετά το μποζόνιο Higgs θα είναι ο εντοπισμός της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας. Εργασίες αναβάθμισης ύψους 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ αποφασίστηκε να ξεκινήσουν στο τέλος του χρόνου στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) από τους ανθρώπους του CERN με σκοπό τον εντοπισμό της σκοτεινής ύλης. Ο αξίας 8,3 δισεκατομμυρίων επιταχυντής του CERN, όπως ανακοινώθηκε μετά την ιστορικής σημασίας επιτυχία του εντοπισμού του μποζονίου του Χιγκς, θα συνεχίσει να λειτουργεί μέχρι το τέλος του 2012 και μετά θα παραμείνει κλειστός για 20 μήνες. Μέχρι τότε ελπίζουν ότι θα είναι όλα έτοιμα για τη νέα φάση λειτουργίας του, που ως βασικό στόχο της έχει την παρατήρηση της σκοτεινής ύλης που οι ειδικοί, παρότι δεν έχουν μέχρι στιγμής εντοπίσει, θεωρούν ότι μαζί με τη σκοτεινή ενέργεια (που επίσης προς το παρόν είναι ένα θεωρητικό σχήμα) αποτελούν το 95% του Σύμπαντος. Οπως τονίζεται οι επιστήμονες του CERN έχουν ακόμη πολλή δουλειά να κάνουν στο θέμα του μποζονίου του Χιγκς και τα πειράματα στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων θα συνεχιστούν. Η μεγάλη επιτυχία, εκτός από ευφορία, έφερε και ανησυχία μήπως το κοινό και οι χρηματοδότες θεωρήσουν ότι με την παρατήρηση του «σωματιδίου του Θεού» η αποστολή του LHC τελείωσε. Γι' αυτό, όπως φαίνεται και από τη σχετική ανακοίνωση, η διοίκηση του CERN θέτει συγκεκριμένο πρόγραμμα για τη λειτουργία του επιταχυντή και για τους επόμενους στόχους. Ελπίζουν ότι η αναβάθμιση του επιταχυντή και των υποδομών στις μήκους 20 χιλιομέτρων στοές του «Σούπερ Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων» (όπως θα είναι το παρατσούκλι του μετά την αναβάθμιση) θα τους επιτρέψει μέχρι το 2020 να έχουν παρατηρήσει, εκτός από τη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια, τα πιο παράξενα και σπάνια υποατομικά σωματίδια του Σύμπαντος. Οπως ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις του ο Φιλ Ολπορτ του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ και επικεφαλής της αγγλικής ομάδας του οργάνου του LHC, ATLAS: «Θα μας επιτρέψει (σ.σ.: η αναβάθμιση) να εντείνουμε τις προσπάθειες για να εξερευνήσουμε καινούργια κομμάτια της φυσικής και να κάνουμε μερικές πολύ ακριβείς μετρήσεις, όπως για παράδειγμα να ταυτοποιήσουμε τη φύση της σκοτεινής ύλης. Βασικά θα ψάχνουμε για μια μεγάλη ανισορροπία στα σωματίδια που θα απελευθερωθούν έπειτα από μια σύγκρουση».

Η ελληνική συνεισφορά στην ανακάλυψη του μποζονίου Higgs. Δημήτρης Νανόπουλος - Ευάγγελος Γαζής. Ο εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στο πείραμα και ο εκπρόσωπος των ελληνικών ερευνητικών ομάδων της συνεργασίας ATLAS μιλούν με ενθουσιασμό για τη σπουδαία επιστημονική ανακάλυψη, το μποζόνιο του Χιγκς, που θα μας βοηθήσει να ιχνηλατήσουμε το Σύμπαν, αλλά και για τις μελλοντικές εφαρμογές της στην καθημερινότητα του ανθρώπου. (....) Για την επιστημονική κοινότητα ξεκινά μια νέα φάση ιχνηλάτησης του Σύμπαντος, ένα νέο κεφάλαιο στην εποποιία κατανόησης του κόσμου και της ύλης. «Ο επόμενος στόχος του πειράματος είναι η επιβεβαίωση της ύπαρξης της υπερσυμμετρίας βάσει της οποίας μπορεί να εξηγηθεί η δομή της σκοτεινής ενέργειας και ύλης με την ανακάλυψη του ελάχιστου (ελαφρότερου) υπερσυμμετρικού σωματιδίου, του νετραλίνου» λέει ο κ. Ευάγγελος Γαζής καθηγητής Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων ΕΜΠ, Εκπρόσωπος των Ελληνικών Ερευνητικών Ομάδων της Συνεργασίας ATLAS και μέλος της Εθνικής Εκπροσώπησης στο Συμβούλιο του CERN. Εδώ και πολλά χρόνια, επιστημονικές ομάδες ανά τον κόσμο εργάζονται πάνω στη «Θεωρία του Παντός» και των Υπερχορδών, «δηλαδή μια συνεπή θεωρία που να διέπει όλα τα πράγματα» υπενθυμίζει από την πλευρά του ο διακεκριμένος καθηγητής και ακαδημαϊκός κ. Δημήτρης Νανόπουλος, εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στο CERN. «Η ενεργειακή πυκνότητα του Σύμπαντος αποτελείται μόνο κατά 4% από πρωτόνια και νετρόνια από τα οποία προέρχονται η Γη και ο Ηλιος. Το 23% είναι σκοτεινή ύλη, ενώ το 73% είναι η σκοτεινή ενέργεια του Σύμπαντος», εξηγεί ο κ. Νανόπουλος. Οι εκατοντάδες ερευνητές που εργάζονται σε αυτά τα πρωτοποριακά πειράματα, τα οποία ανοίγουν καινούργια πεδία γνώσης, κυριαρχούνται από παράξενα συναισθήματα, καθώς αισθάνονται ότι ζουν εκεί όπου γράφεται η Ιστορία. Αρκετοί νεότεροι ερευνητές, ωστόσο, αναρωτιούνται ενδόμυχα τι εφαρμογές έχουν τα πειράματα στα οποία μετέχουν και ποια η χρησιμότητά τους στην κοινωνία. Η απάντηση που λαμβάνουν από τα παλαιότερα στελέχη είναι η υπενθύμιση ότι στην Αρχαία Ελλάδα αναπτύχθηκαν η φιλοσοφία, τα μαθηματικά, η μηχανική και η αστρονομία, χωρίς βεβαίως ουδείς να έχει στόχο τις βιομηχανικές εφαρμογές. Παράλληλα όμως θυμίζουν ότι στο CERN έχουν «γεννηθεί» οι ακτινογραφίες, θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου, το Διαδίκτυο, η μαγνητική τομογραφία κ.λπ. Ο καθηγητής κ. Δημήτρης Νανόπουλος επαναλαμβάνει και σήμερα τις ίδιες σκέψεις που εξέφραζε στο «Εθνος της Κυριακής» την άνοιξη του 2009. Σε χρόνο όπου δεν είχαν ακόμη ευοδωθεί οι προσπάθειες και πολλοί ρωτούσαν για τη χρησιμότητα αυτής της τεράστιας επένδυσης. «Τι εφαρμογές έχουν όλα αυτά στην καθημερινή μας ζωή; Tέτοια πειράματα χρησιμοποιούν περίπλοκα τεχνολογικά μέσα. Στο CERN γεννήθηκε το Ιντερνέτ. Τώρα στο ίδιο κέντρο κυριαρχεί το Gread, ένα νέο επιστημονικό δίκτυο για τη διακίνηση των πληροφοριών. Πάντα όλα έτσι ξεκινούν. Θυμίζω τα λόγια του καθηγητή Φαραντέι όταν ρωτήθηκε για τη χρηστική αξιοποίηση των πειραμάτων του και των χρημάτων που ξόδευε στο εργαστήριό του: Πρώτον, είπε, πιστεύω ότι σε λίγα χρόνια θα βάζετε φόρους σε αυτό που κάνω τώρα. Οσο για τη χρήση της έρευνας είναι ανάλογη με τη χρησιμότητα ενός νεογέννητου μωρού». Πλήρης χαρτογράφηση. Απώτερος στόχος τώρα είναι να γίνει πλήρης χαρτογράφηση της νέας σωματιδιακής φυσικής στην άγνωστη ενεργειακή περιοχή. Οι επιστήμονες είδαν πολλές θεωρίες να επιβεβαιώνονται αλλά και πιστοποίησαν το γεγονός ότι όλος ο εξοπλισμός και το τεχνικό σκέλος ρυθμίστηκαν και λειτούργησαν σωστά. Αυτό σημαίνει ότι παράγεται μια νέα γενιά τεχνολογικών επιτευγμάτων, τα οποία μελλοντικά θα αξιοποιηθούν και σε άλλες εφαρμογές της ζωής. «Καταρχήν, πρέπει να επισημάνουμε την αξία όλης αυτής της πνευματικής υπερπροσπάθειας, που αποτελεί το απαύγασμα συνεργασίας τόσων χιλιάδων επιστημόνων, κυρίως φυσικών και μηχανικών, από όλο τον κόσμο. Όλοι συνεργάστηκαν ειρηνικά και αρμονικά επί δεκαετίες, παρά τις οικονομικές και τεχνολογικές αντιξοότητες καθώς και τις πολιτιστικές, φυλετικές, θρησκευτικές και γλωσσικές διαφορές μεταξύ τους και παρά την ελάχιστη αναγνώριση από την υπόλοιπη κοινωνία και την επίσημη κρατική μηχανή, προκειμένου να επιτύχουν τον τελικό στόχο τους» σημειώνει ο κ. Ευ. Γαζής. «Ενα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι η εύρεση του μποζονίου Χιγκς αποτελεί μια νίκη, με την πειραματική επιβεβαίωση, της ανθρώπινης επιστημονικής λογικής επάνω στην κατανόηση προβλημάτων της φύσης. Οι επιστήμονες έχουν τη μοναδική τεχνολογική δυνατότητα να εργαστούν σε πειραματικές συνθήκες και να εξιχνιάσουν φυσικά φαινόμενα, που ακόμα και πριν από 50 χρόνια θεωρούνταν ότι ανήκουν αποκλειστικά στον κόσμο της φαντασίας. Σίγουρα τα ευρήματα αυτών των πειραμάτων, που θα ολοκληρωθούν στα επόμενα 15 χρόνια, θα αποτελέσουν σημαντικό σταθμό για την εξέλιξη της φυσικής επιστήμης.Επομένως, μια τέτοια προσπάθεια αποτελεί αφ' εαυτής ένα εξαιρετικό και μοναδικό στην ανθρώπινη ιστορία πνευματικό και πολιτισμικό γεγονός», συμπληρώνει ο κ. Γαζής. Νέοι επιστήμονες από το ΕΜΠ, το Πανεπιστήμιο Αθήνας, το ΑΠΘ και τα ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, βρέθηκαν για πολύ καιρό στη Γενεύη μετέχοντας στο πρόγραμμα για την έναρξη και τον έλεγχο λειτουργίας του Επιταχυντή Αδρονίων. Συνολικά τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει δημιουργήσει τη δική της επιστημονική «Dream Team» στο CERN. Στο κορυφαίο ερευνητικό κέντρο εργάζονται 50 Ελληνες ως μόνιμο προσωπικό ή ως ερευνητές με συμβόλαια, ενώ 100 μέλη ΔΕΠ έχουν λάβει μέρος σε πειράματα μέσω ελληνικών φορέων. Το ΕΜΠ εξακολουθεί να έχει έναν συντονιστικό ρόλο στο πρόγραμμα ATLAS, όπου μετείχαν επίσης ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Αριστοτέλειο στη Θεσσαλονίκη. Στο πείραμα ALICE που έχει τοποθετηθεί στον Επιταχυντή LHC μετείχε μια ομάδα Ελλήνων από το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών αποτελούμενη από μέλη ΔΕΠ, μεταδιδακτορικούς συνεργάτες, μεταπτυχιακούς φοιτητές και προπτυχιακούς φοιτητές. Ανάμεσα στους διακεκριμένους επιστήμονες οι οποίοι εργάστηκαν στο CERN συγκαταλέγονται ο κ. Παρασκευάς Σφήκας και η κ. Χριστίνα Κουρκουμέλη από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, η κ. Χαρίκλεια Πετρίδου του Αριστοτέλειου, οι καθηγητές Φρ. Τριάντης και Κωνσταντίνος Φουντάς από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ο δρ Θανάσης Μάρκου. Το Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής του ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ συμμετείχε στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη του πειράματος CMS και στο Ινστιτούτο Μικροηλεκτρονικής σχεδιάστηκαν αρχέτυπα αισθητήρων πυριτίου, ενώ η ομάδα φυσικής υψηλών ενεργειών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κατασκεύασε μονάδες αισθητήρων. Μια άλλη ερευνητική ομάδα από την Ελλάδα και το Πανεπιστήμιο Πάτρας είχε αναλάβει πειράματα αστροσωματιδιακής Φυσικής για την ανίχνευση σωματιδίων που παράγονται στον Ηλιο. Η γνωριμία μου με τον Πίτερ Χιγκς Ο καθηγητής Ευ. Γαζής θυμάται πώς γνώρισε τον διάσημο φυσικό. «Συνάντησα πρώτη φορά τον καθηγητή Πίτερ Χιγκς στο διεθνές μεταδιδακτορικό σχολείο της Σωματιδιακής Φυσικής στο Erice της Σικελίας, τον Αύγουστο 2008, την εποχή της αναμονής της έναρξης λειτουργίας του Μεγάλου Αδρονικού Επιταχυντή (LHC), όπου κυριαρχούσαν σε όλους μας ανάμεικτα τα αισθήματα προσμονής και προσδοκίας. Ο καθηγητής Πίτερ Χιγκς, ένας εξαιρετικά προσιτός άνθρωπος, έμοιαζε να μην έχει καταλάβει πώς ''ξαφνικά'' βρέθηκε στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας, όπου ο επιταχυντής LHC θα παρήγε μεταξύ άλλων στις συγκρούσεις των πρωτονίων μεταξύ τους και το περίφημο σωματίδιο Χιγκς! Τον ρώτησα πώς σκέφτεται και πώς αισθάνεται για όλα αυτά τα επιστημονικά πορίσματα που ανακοινώνονται σχετικά με το σωματίδιο που φέρει το όνομά του. Η απάντησή του ήταν ότι μένει έκπληκτος από την εξέλιξη των θεωριών, που έχουν ωθήσει όλους τους σωματιδιακούς φυσικούς να ψάχνουν το σωματίδιο Χιγκς. Συνέχισε λέγοντας ότι δεν ελπίζει να τρέξουν τόσο γρήγορα τα πειράματα στο LHC ώστε, ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ το σωματίδιο, να βρεθεί στη διάρκεια της ζωής του. Του ευχηθήκαμε μαζί με τον καθηγητή Δ. Νανόπουλο να ευτυχήσει να ζήσει τη στιγμή της ανακάλυψης του σωματιδίου, όπως και τελικά έγινε στις 5 Ιουλίου 2012». (...) Στην φωτογραφία ο καθηγητής Ευάγγελος Γαζής, ο καθηγητής Πίτερ Χιγκς και ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος στο προαύλιο του ξενώνα San Rocco, στο Διεθνές Θερινό Σχολείο Σωματιδιακής Φυσικής, στο Erice της Σικελίας, τον Αύγουστο του 2008.

Bίντεο: αυτός είναι ο πλανήτης μας.

Τα ταξίδια στο Διάστημα «έχουν αντιγηραντική δράση» Διεθνής ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι οι μικροσκοπικοί νηματώδεις σκώληκες Caenorhabditis elegans, οι οποίοι έχουν ταξιδέψει επανειλημμένα ως πειραματόζωα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, συσσωρεύουν λιγότερες τοξικές πρωτεΐνες που συνδέονται με τη γήρανση των μυών. Παρουσιάζοντας τα ευρήματά τους στην επιθεώρηση Scientific Reports, οι ερευνητές από τη Βρετανία, την Ιαπωνία, την Γαλλία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά αναφέρουν ότι οι συνθήκες μικροβαρύτητες μειώνουν την έκφραση (λειτουργία) επτά γονιδίων. Όταν οι ερευνητές μείωσαν τεχνητά την έκφραση αυτών των γονιδίων σε σκουλήκια C.elegans που δεν είχαν ταξιδέψει στο Διάστημα, τα πειραματόζωα έζησαν κι αυτά περισσότερο. Πώς όμως συνδέονται τα γονίδια αυτά με τη γήρανση των μυών και τη διάρκεια ζωής; «Δεν είμαστε απολύτως σίγουροι» παραδέχεται ο Ναθάνιελ Σέτζικ του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Φαίνεται πάντως ότι τα γονίδια αυτά σχετίζονται με το πώς το σκουλήκι αντιλαμβάνεται τις αλλαγές στο περιβάλλον του και αλλάζει το μεταβολισμό του για να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον». »Για παράδειγμα, ένα από τα γονίδια που αναγνωρίσαμε κωδικοποιεί την παραγωγή ινσουλίνης, η οποία είναι γνωστό ότι συνδέεται με τον έλεγχο του μεταβολισμού. Στα σκουλήκια, τις μύγες και τα ποντίκια, η ινσουλίνη συνδέεται επίσης με τη ρύθμιση της διάρκειας ζωής». Οι παρατηρήσεις στο C.elegans, επισημαίνει ο ερευνητής, προσφέρουν νέα στοιχεία για την απώλεια μυικής μάζας που είναι γνωστό ότι οι εμφανίζουν οι αστροναύτες σε μακρόχρονες αποστολές. «Γνωρίζουμε ότι οι μυς τείνουν να συρρικνώνονται στο Διάστημα. Τα τελευταία αποτελέσματά μας υποδεικνύουν ότι αυτό είναι σχεδόν σίγουρα προσαρμοστική μεταβολή και όχι παθολογική. Αντίθετα από ό,τι θα φανταζόταν κανείς, οι μυς γερνούν καλύτερα στο Διάστημα από ό,τι στη Γη». »Δεν αποκλείεται επίσης να επιβραδύνουν οι διαστημικές πτήσεις τη διαδικασία της γήρανσης» εκτιμά ο Δρ Σέτζικ. Δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα γονίδια του C.elegans υπάρχουν και στον άνθρωπο, οι ερευνητές ελπίζουν τώρα να επιβεβαιώσουν τις παρατηρήσεις τους εξετάζοντας τον Αντρέ Κούιπερς, αστροναύτη της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, οι οποίος επέστρεψε πρόσφατα στη Γη έχοντας καταρρίψει το ευρωπαϊκό ρεκόρ συνολικής παραμονής στο Διάστημα. Τα σκουλήκια του Δρ Σέτζικ έγιναν πρωτοσέλιδο όταν επέζησαν της καταστροφής του διαστημικού λεωφορείου Columbia το 2003. Προστατευμένα μέσα σε κάνιστρα από αλουμίνιο, τα πειραματόζωα άντεξαν την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα και τη συντριβή στο έδαφος και βρέθηκαν ζωντανά μερικές εβδομάδες αργότερα. Ανιχνευτές στο Νότιο Πόλο μπορούν να εκδίδουν δελτίο διαστημικού καιρού. Ανιχνευτές νετρονίων που λειτουργούν εδώ και δεκαετίες στην Ανταρκτική θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τις ηλιακές καταιγίδες, οι οποίες απειλούν αστροναύτες, δορυφόρους και δίκτυα ηλεκτροδότησης. Σε περιόδους έντονης ηλιακής δραστηριότητας, όπως αυτή που διανύουμε σήμερα, γιγάντιες εκρήξεις στην επιφάνεια του Ήλιου εκτινάσσουν στο Διάστημα δισεκατομμύρια τόνους υλικού, που κινούνται με ταχύτητες εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Σε περίπτωση που η Γη βρεθεί στην πορεία αυτών των σωματιδίων υψηλής ενέργειας, οι δορυφόροι, οι ραδιοεπικοινωνίες και οι μετασχηματιστές των δικτύων ηλεκτροδότησης μπορούν να τεθούν εκτός λειτουργίας. Ο κίνδυνος είναι σημαντικός και για τους αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, οι οποίοι δεν απολαμβάνουν την προστασία της γήινης ατμόσφαιρας. Η πρόβλεψη των γεωμαγνητικών καταιγίδων γίνεται σήμερα με δορυφόρους, οι οποίοι παραμένουν μόνιμα στραμμένοι στον Ήλιο και μπορούν μεν να καταγράψουν τις ηλιακές εκρήξεις, αδυνατούν όμως να εκτιμήσουν πόσο γρήγορα ταξιδεύει προς τη Γη η καταιγίδα. Τη λύση θα μπορούσαν να δώσουν οι ανιχνευτές στο Νότιο Πόλο, οι οποίοι καταμετρούν τα πρωτόνια που εκπέμπονται όταν σωματίδια υψηλής ενέργειας χτυπούν άτομα αερίων ψηλά στην ατμόσφαιρα. Δεδομένου ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης εκτρέπει τα εισερχόμενα φορτισμένα σωματίδια προς τους πόλους, οι ανιχνευτές βρίσκονται στην ιδανική θέση για να παρακολουθούν το συνεχή βομβαρδισμό της Γης από σωματίδια που έρχονται από κάθε πλευρά του ουρανού. Αμερικανοί και Νοτιοκορεάτες ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν αν οι ανιχνευτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σε περίπτωση γεωμαγνητικής καταιγίδας. Πώς όμως θα μπορούσαν οι ανιχνευτές να καταγράψουν τα εισερχόμενα σωματίδια πριν καν φτάσουν στη γήινη ατμόσφαιρα; Στην πραγματικότητα, τα σωματίδια που εκτοξεύει ο Ήλιος δεν έχουν όλα την ίδια ενέργεια, και επομένως δεν έχουν όλα την ίδια ταχύτητα. Κάποια από τα πρωτόνια της καταιγίδας κινούνται ταχύτερα και φτάνουν στη Γη ακόμα και ώρες νωρίτερα, συνήθως όμως δεν προκαλούν προβλήματα λόγω του μικρού αριθμού τους. Οι βλάβες είναι πιθανότερο να προκληθούν από το κύριο σώμα της καταιγίδας, το οποίο αποτελείται από πρωτόνια μικρότερης ταχύτητας, που καταφθάνουν όμως σε μεγαλύτερους αριθμούς. Προκειμένου να ελέγξουν αν οι ανιχνευτές μπορούν να καταγράψουν έγκαιρα και αξιόπιστα τα πρώτα πρωτόνια που φτάνουν στη Γη, οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα που είχαν δώσει οι ανιχνευτές στη διάρκεια 12 ηλιακών καταιγίδων το διάστημα 1989-2005, και συνέκριναν τα δεδομένα αυτά με αντίστοιχες μετρήσεις από δορυφόρους. Η ανάλυση έδειξε ότι τα πιο ενεργητικά πρωτόνια φτάνουν στη Γη περίπου 166 λεπτά νωρίτερα από τα βραδύτερα πρωτόνια, τα οποία έχουν ενέργεια 40-80 MeV (μεγαηλεκτρονιοβόλτ) και κινούνται με το 29 έως 39 τοις εκατό της ταχύτητας του φωτός αντίστοιχα. Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματά τους στο Space Wather, http://www.agu.org/pubs/crossref/2012/2012SW000795.shtml μια επιθεώρηση της Αμερικανικής Ένωσης Γεωφυσικής, οι ερευνητές αναφέρουν ότι μπόρεσαν να υπολογίσουν τη μέγιστη έκταση των βλαβών που θα μπορούσε να προκαλέσει μια οποιαδήποτε ηλιακή καταιγίδα. Το περιθώριο των 167 λεπτών ίσως δεν φαίνεται αρκετά μεγάλο προκειμένου να εκδοθεί προειδοποίηση, πιθανότατα όμως θα ήταν αρκετό για να τεθούν προληπτικά εκτός λειτουργίας οι ευπαθείς δορυφόροι και να καταφύγουν σε έναν θωρακισμένο χώρο οι αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Οι ερευνητές εκτιμούν μάλιστα ότι επανδρωμένες διαπλανητικές αποστολές θα πρέπει να εφοδιάζονται στο μέλλον με φορητούς ανιχνευτές νετρονίων, οι οποίοι θα προειδοποιούν το πλήρωμα ότι πρόκειται να δεχθεί το μένος του Ήλιου. Ο θάνατος ενός άστρου. Μια μοναδική – και πολύ εντυπωσιακή – στιγμή συνέλαβε για άλλη μια φορά το τηλεσκόπιο Hubble απαθανατίζοντας μια από τις τελευταίες αναλαμπές ενός άστρου που οδεύει προς το τέλος της ζωής του. Πρόκειται για το U της Καμηλοπάρδαλης – ή U Cam –, έναν κόκκινο γίγαντα που βρίσκεται σε απόσταση 1.500 ετών φωτός από εμάς. Οταν τα άστρα πλησιάζουν προς το τέλος τους, περνώντας στο στάδιο του κόκκινου γίγαντα, το υδρογόνο στον πυρήνα τους μειώνεται – «ξεμένουν» δηλαδή από καύσιμα – και γίνονται ασταθή. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στο U Cam, το οποίο κάθε μερικά χρόνια, καθώς μια στρώση ηλίου που βρίσκεται γύρω από τον πυρήνα του υφίσταται σύντηξη, εκβάλλει μια «φούσκα» αερίου, η οποία και είναι ορατή στη φωτογραφία που τράβηξε το Hubble. Το U Cam, το οποίο βρίσκεται στον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης, κοντά στον Βόρειο Ουράνιο Πόλο, είναι ένα σπάνιο άστρο άνθρακα. Η ατμόσφαιρα των άστρων αυτών περιέχει περισσότερο άνθρακα από οξυγόνο ενώ η βαρύτητα στην επιφάνειά τους είναι πολύ μικρή, γεγονός το οποίο μπορεί να προκαλέσει την απώλεια έως και του μισού της μάζας τους εξ αιτίας των ισχυρών αστρικών ανέμων. Όπως διευκρινίζει η NASA, η οποία έδωσε στη δημοσιότητα τη φωτογραφία, αν «σβήσουμε» το φως που το περιβάλλει, το U Cam είναι στην πραγματικότητα πολύ μικρό – θα μπορούσε να χωρέσει σε ένα μόνο πίξελ στο κέντρο της φωτογραφίας. Το κέλυφος αερίων που εκβάλλεται από τα άστρα σε αυτό το στάδιο είναι συνήθως ασταθές και έχει ακανόνιστο σχήμα. Το U της Καμηλοπάρδαλης πέτυχε όμως αυτή τη φορά μια σχεδόν τέλεια σφαιρική φυσαλίδα την οποία η κάμερα του Hubble κατέγραψε με σπάνια λεπτομέρεια.

Νέο ρεκόρ ταχύτητας από πάλσαρ. Ένα πάλσαρ κινείται με ταχύτητα 9.650.000 χιλιόμετρα ανά ώρα, θέτοντας ένα νέο ρεκόρ ταχύτητας για αυτά τα περίεργα κοσμικά αντικείμενα. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις που έγιναν με 3 διαφορετικά τηλεσκόπια - το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chandra της NASA, το XMM-Newton της ESA, και το ραδιοτηλεσκόπιο Parkes στην Αυστραλία - το αντικείμενο IGR J11014-6103 που εκπέμπει ακτινοβολία Χ φαίνεται να απομακρύνεται ταχύτατα από τα υπολείμματα ενός σουπερνόβα στον αστερισμό Carina, 30.000 έτη φωτός από τη Γη. Το περίεργο αυτό αστροφυσικό αντικείμενο που έχει σχήμα παρόμοιο με κομήτη (εξαιτίας της ιλιγγιώδους ταχύτητάς του μέσα στο χώρο) κατατάσεται στα πάλσαρ, τα ταχέως περιστρεφόμενα και πυκνότατα υπολλείματα των εκρήξεων υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα). Πάντως θα χρειαστούν περαιτέρω παρατηρήσεις για να επιβεβαιώσουν ότι το αντικείμενο IGR J11014 είναι πράγματι ένα πάλσαρ, δεδομένου ότι δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα οι παλμοί που χαρακτηρίζουν τα πάλσαρ. Αν όντως πρόκειται για πάλσαρ, και κινείται με την ταχύτητα ρεκόρ που προκύπτει από τις παρατηρήσεις, σχεδόν 10 εκατομύρια χιλιόμετρα ανά ώρα - 12 φορές ταχύτερα από την ταχύτητα του Ήλιου γύρω από το κέντρο του γαλαξία - τότε θα απαιτηθεί η δημιουργία ενός νέου μοντέλου για τις εκρήξεις σουπερνόβα.

Εντοπίστηκαν ζεύγη άστρων που κινούνται «αγκαλιασμένα» Το Σύμπαν είναι διάσπαρτο από δυαδικά (ή δίδυμα) αστρικά συστήματα, περιοχές όπου υπάρχουν δύο άστρα όπου το ένα κινείται σε τροχιά γύρω από το άλλο. Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι δεν μπορεί να υπάρξει δυαδικό σύστημα με άστρα που κινούνται πολύ κοντά μεταξύ τους γιατί τελικά αυτά θα συγχωνεύονταν δημιουργώντας ένα νέο σούπερ άστρο. Οπως φαίνεται επρόκειτο για μια λανθασμένη εκτίμηση αφού εντοπίστηκαν τέσσερα δυαδικά συστήματα που τα άστρα τους κινούνται όχι απλά κοντά αλλά σε απόσταση αναπνοής το ένα από το άλλο. Ολες οι παρατηρήσεις που έχουν γίνει τα τελευταία 30 χρόνια είχαν δείξει ότι το κατώτατο χρονικό όριο τροχιακής κίνησης σε δυαδικά αστρικά συστήματα είναι οι 5 ώρες. Με απλά λόγια οι επιστήμονες πίστευαν ότι δεν μπορεί να υπάρξει ένα δυαδικό σύστημα στο οποίο τα άστρα να είναι τόσο κοντά μεταξύ τους ώστε να ολοκληρώνουν την περιστροφή τους το ένα γύρω από το άλλο σε χρόνο μικρότερο των πέντε ωρών. Χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο UKIRT που βρίσκεται στη Χαβάη οι ερευνητές επικέντρωσαν την προσοχή τους σε δυαδικά συστήματα που αποτελούνται από κόκκινους νάνους, δηλαδή άστρα που βρίσκονται στα τελικά στάδια της ζωής τους. Εντόπισαν τέσσερα τέτοια συστήματα, τα άστρα των οποίων θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν είναι απλά δίδυμα αλλά... «σιαμαία». Σε ένα από αυτά τα συστήματα τα δύο άστρα βρίσκονται τόσο κοντά ώστε ολοκληρώνουν μια περιστροφή το ένα γύρω από το άλλο σε μόλις 2.5 ώρες! «Προς απόλυτη έκπληξη μας εντοπίσαμε πολλά δυαδικά συστήματα τα άστρα των οποίων ολοκληρώνουν την περιστροφή το ένα γύρω από το άλλο σε χρόνο μικρότερο των πέντε ωρών, κάτι που θεωρούσαμε αδύνατο μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επανεκτιμήσουμε το πώς σχηματίζονται και εξελίσσονται τα δυαδικά συστήματα όπου τα άστρα είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο» αναφέρει ο Μπας Νεφς, του Αστεροσκοπείου του Λέιντεν στην Ολλανδία, που ήταν επικεφαλής της έρευνας η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society».

Νήμα σκοτεινής ύλης ανάμεσα σε δύο σμήνη γαλαξιών. Μια εντυπωσιακή και άκρως σημαντική κοσμολογική ανακάλυψη πραγματοποίησε διεθνής ομάδα επιστημόνων η οποία όμως ανακοινώθηκε λίγες ώρες μετά την ανακάλυψη του μποζονίου Χιγκς και βρέθηκε όπως είναι επόμενο σε δεύτερο πλάνο. Οι ερευνητές εντόπισαν ένα «νήμα» της μυστηριώδους σκοτεινής ύλης. Το νήμα αυτό αποτελεί μέρος ενός κοσμικού «ιστού», μιας αόρατης γέφυρας, που ενώνει δύο μεγάλα, πολύ μακρινά από εμάς, γαλαξιακά σμήνη. Η άποψη ότι σκοτεινή ύλη με τη μορφή νημάτων και ιστών ενώνει κοσμικά αντικείμενα (πλανήτες, γαλαξίες) έχει διατυπωθεί από τους επιστήμονες εδώ και πολύ καιρό. Είναι όμως η πρώτη φορά που εντοπίζονται τα ίχνη της. Οι αστρονόμοι διαπίστωσαν πριν από περίπου 70 χρόνια ότι η βαρύτητα της ορατής ύλης (αυτής που βλέπουμε στο Σύμπαν) δεν αρκεί για να συγκρατεί τους γαλαξίες από τη διάλυση καθώς αυτοί περιστρέφονται με μεγάλη ταχύτητα. Από τις έρευνες διαφάνηκε επίσης ότι η διαστολή του Σύμπαντος συγκρατείται από μια δύναμη μεγαλύτερη από τη βαρυτική έλξη της ορατής ύλης. Οι παρατηρήσεις αυτές οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι στο Σύμπαν υπάρχει περισσότερη ύλη από όση βλέπουμε, μια «σκοτεινή» ύλη άγνωστης σύστασης η οποία δεν εκπέμπει κανενός είδους ακτινοβολία. Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες οι πρώτες μεγάλες δομές που σχηματίστηκαν στο Σύμπαν μετά τη Μεγάλη Έκρηξη ήταν μικρά νέφη αποτελούμενα από τη μυστηριώδη σκοτεινή ύλη. Έρευνες που έγιναν στη συνέχεια με διαστημικά τηλεσκόπια οδήγησαν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι όχι μόνο η σκοτεινή ύλη είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση ενός γαλαξία, αλλά μια ελάχιστη ποσότητά της πρέπει να είναι παρούσα ώστε ένας γαλαξίας να αρχίσει να διαμορφώνεται. Επιπλέον η σκοτεινή ύλη σύμφωνα με τους ειδικούς λειτουργεί ως ένα είδος κοσμικής «κόλλας» συγκρατώντας τα άστρα μέσα στους γαλαξίες. Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία περισσότερο από το 95% της ύλης στο Σύμπαν αποτελείται από τη σκοτεινή ύλη και μόλις το 5% από την ορατή ή βαρυονική ύλη. Ερευνητές από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο XMM-Newton εντόπισαν ένα νήμα σκοτεινής ύλης το οποίο συνδέει δύο μεγάλα γαλαξιακά σμήνη, το Abell 222 και το Abell 223, που βρίσκονται σε απόσταση 2.7 δισ. ετών φωτός από εμάς. Το πολύ ισχυρό βαρυτικό πεδίο των νημάτων αυτού του είδους αλλάζει την κατεύθυνση του φωτός που προέρχεται από ακόμη πιο μακρινούς γαλαξίες και ταξιδεύει προς τη Γη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν αυτό το φως για να υπολογίσουν τη μάζα και το σχήμα του νήματος. Οι ακτίνες Χ από το καυτό αέριο της ορατής ύλης που είναι επίσης παρούσα στο νήμα έδειξαν ότι η ορατή ύλη αποτελεί μόλις το 10% της μάζας του νήματος. Κατέληξαν έτσι στο συμπέρασμα ότι το υπόλοιπο 90% αποτελείται από τη σκοτεινή ύλη. «Από ό,τι φαίνεται το νήμα αυτό αποτελεί μέρος ενός ιστού σκοτεινής ύλης που ενώνει τα γαλαξιακά σμήνη μέσα στο Σύμπαν» αναφέρει ο Γεργκ Ντίτριχ, του Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου του Μονάχου, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature» http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature11224.html

Νέα εντυπωσιακή εικόνα έστειλε το Opportunity. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα εντυπωσιακή φωτογραφία από την επιφάνεια του Αρη. Πρόκειται για μια πανοραμική εικόνα που τράβηξε το Opportunity, το ρομπότ που βρίσκεται στον κόκκινο πλανήτη και τον εξερευνά τα τελευταία οκτώ χρόνια. Η φωτογραφία απεικονίζει με λεπτομέρεια και σε προοπτική 360 μοιρών την περιοχή «Greeley Haven» («Το Καταφύγιο του Γκρίλι») που πήρε το όνομα της από τον πλανητικό γεωλόγο Ρόναλντ Γκρίλι που πέθανε πέρυσι και ήταν μέλος της αποστολής των ρομποτικών γεωλόγων στον Αρη. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι αυτή στην οποία βρήκε καταφύγιο κάτω από ένα πέτρωμα το Opportunity κατά τη διάρκεια του αρειανού χειμώνα. «Η εικόνα αποκαλύπτει πολλά γεωλογικά δεδομένα τα οποία μπορούν να χρησιμεύσουν στις μελέτες για τη χημική σύσταση και τον ορυκτό πλούτο του Αρη. Μας προσφέρει επίσης μια καταπληκτική θέα ενός μεγάλου κρατήρα, του μεγαλύτερου που έχουν επισκεφτεί και εξερευνήσει τα ρομπότ που έχουμε στείλει στον Αρη» αναφέρει σε χθεσινή του δήλωση ο Τζιμ Μπελ, επικεφαλής της ομάδας που ελέγχει τις κάμερες και τα οπτικά συστήματα του Opportunity. Πόσο κοντά στον Άρη έχει φτάσει το Curiosity; Σε ένα μήνα - στις 5 Αυγούστου 2012 - το διαστημικό ρομπότ Curiosity θα προσγειωθεί στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη. Χρησιμοποιώντας την προσομοίωση της NASA που βρίσκεται ΕΔΩ: http://solarsystem.nasa.gov/eyes/player/?document=http://solarsystem.nasa.gov/eyes/content/documents/msl/msl.xml μπορούμε να βλέπουμε ανά πάσα στιγμή ποια είναι η θέση του διαστημικού σκάφους που μεταφέρει το Mars Science Laboratory "Curiosity". Υπενθυμίζεται ότι: η «περιέργεια», είναι το πιο πολύπλοκο και υπερσύγχρονο ρομποτικό διαστημικό σκάφος που κατασκευάστηκε ποτέ με σκοπό την εξερεύνηση άλλων πλανητών. Η αποστολή του είναι να ψάξει για οργανικές ενώσεις και άλλα χαρακτηριστικά που θα αποδεικνύουν το αν ο πλανήτης είναι, ή ήταν κάποτε ή θα μπορούσε να γίνει κατοικήσιμoς Αν όλα πάνε καλά, το πυρηνοκίνητο σκάφος θα φτάσει στον Άρη στις 5 Αυγούστου, και θα εισέλθει στην ατμόσφαιρά του με ταχύτητα 3200 μίλια/ώρα για να προσεδαφιστεί στον κρατήρα Γκέιλ του οποίου η διάμετρος είναι 100 μίλια. Το κόστος της αποστολής φτάνει περίπου στα 2 δισεκατ. ευρώ. Curiosity: ένα ρομπότ Γεωλόγος και Χημικός Για δυο (γήινα) χρόνια θα εξερευνά την επιφάνεια του Άρη με σκοπό τον εντοπισμό νερού και οργανικής ύλης. Το Curiosity είναι εξάτροχο όχημα 900 κιλών και διαθέτει χημικό εργαστήριο, βιντεοκάμερες, μετεωρολογικό σταθμό, τρυπάνι, ακτίνες λέιζερ καθώς επίσης κι έναν ρομποτικό βραχίονα μήκους δύο μέτρων. Η προσεδάφιση θα γίνει στον κρατήρα Γκέιλ, στους πρόποδες ενός βουνού ύψους 5.000 μέτρων, γιατί σ’ αυτή την περιοχή οι γεωλογικοί σχηματισμοί και τα ιζήματα δείχνουν την ύπαρξη νερού

Το μποζόνιο Higgs και ο επιταχυντής LHC με αριθμούς. Μπορεί για τις ΗΠΑ η Τετάρτη Ιουλίου να είναι η επέτειος της ανεξαρτησίας τους (Independence Day), όμως μετά από τη χθεσινή μέρα, για τους φυσικούς θα είναι η ... Higgs Day - http://physicsgg.wordpress.com/2012/07/04/%CF%84%CE%BF-cern-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CF%80%CE%BF/ η επέτειος της ανακάλυψης του σωματιδίου Ηiggs - του μποζονίου που ευθύνεται για την μάζα όλων των άλλων σωματιδίων. H ανακάλυψη του Higgs έγινε από δυο πειράματα που ονομάζονται ATLAS και CMS και λαμβάνουν χώρα στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Πυρηνικών Ερευνών (CERN), στον μεγαλύτερο επιταχυντή του κόσμου, τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC). Εκεί, οι φυσικοί δημιουργούν δέσμες πρωτονίων , σε μια κυκλική υπόγεια σήραγγα μήκους 27 χιλιομέτρων στα σύνορα Ελβετίας και Γαλλίας, που σχεδόν φτάνουν την ταχύτητα του φωτός. Τα πρωτόνια συγκρούονται μετωπικά δημιουργώντας νέα, εξωτικά σωματίδια – όπως το μποζόνιο Χιγκς. Ας δούμε μερικούς αριθμούς που χαρακτηρίζουν τον επιταχυντή LHC και το μποζόνιο Higgs: 5 : Είναι το επίπεδο της ακρίβειας που αφορά το σήμα που ανιχνεύθηκε και αποδεικνύει την ύπαρξη του σωματιδίου Higgs. Ακρίβεια 5 σίγμα σημαίνει ότι υπάρχει πιθανότητα 1 στα 3,5 εκατομμύρια το σήμα να μην είναι πραγματικό. 125-126 : Η μάζα του νέου σωματιδίου – του μποζονίου Higgs σε GeV. Ένα γιγα-ηλεκτρονιο-βολτ (GeV), είναι περίπου η μάζα του πρωτονίου. 1964 : Το έτος που ο φυσικός Πίτερ Χιγκς προέβλεψε την ύπαρξη του πεδίου που έχει το όνομά του. 10.000.000.000 : Το κόστος σε δολάρια για την κατασκευή του LHC 180 : μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας, ή 180 εκατομμύρια Watt, απαιτούνται για να λειτουργεί το εργαστήριο του CERN, με τον LHC να καταναλώνει περίπου τα 120 μεγαβάτ. 1.000.000.000.000.000 : Ο αριθμός των συγκρούσεων μεταξύ πρωτονίων που αναλύθηκαν από τα πειράματα ATLAS και CMS. 7.000 : Το βάρος σε τόνους του ανιχνευτή που χρησιμοποιείται στο πείραμα από την ομάδα ATLAS. 2.900 : Ο αριθμός των επιστημόνων που συμμετέχουν στο πείραμα ATLAS ψάχνοντας για το σωματίδιο Higgs 3.275 : Ο αριθμός των επιστημόνων που συμμετέχουν στο πείραμα CMS (οι 1.535 είναι φοιτητές) 1.740 : Ο αριθμός των φυσικών με διδακτορικά που συμμετέχουν στο πείραμα CMS. 250 : Ο αριθμός των φυσικών του CMS με διδακτορικά που είναι γυναίκες. 11.000 : Ο αριθμός περιστροφών ανά δευτερόλεπτο που εκτελεί κάθε πρωτόνιο στον δακτύλιο του LHC, καθώς κινούνται με το 99,999 τοις εκατό της ταχύτητας του φωτός . 100.000 : Ο αριθμός των CD που μπορεί να καταγράψει όλα τα δεδομένα του ανιχνευτή ATLAS ανά δευτερόλεπτο, ή μια στοίβα που φτάνει σε ύψος 137 μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Με αυτόν τον ρυθμό, η στοίβα των CD θα μπορούσε να πάει στο φεγγάρι και και να γυρίσει πίσω δύο φορές κάθε έτος! 27 : Ο αριθμός των CD ανά λεπτό που καταγράφουν δεδομένα του πειράματος ATLAS, που δείχνουν να περιέχουν σήματα υποψήφια για κάτι καινούργιο.

O Stephen Hawking για την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs.

Πιστευω οτι ο Πειραιώς Σεραφείμ ειχε τις ίδιες αντιδρασεις με την ανακοίνωση για το μποζονιο του Higgs οπως ο κύριος του βίντεο.

Μικρές ειδήσεις. H Γαία του Σύμπαντος. Στην τελική φάση της προετοιμασίας της βρίσκεται η αποστολή Gaia της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA). Το σκάφος της αποστολής θα διαθέτει διάφορα όργανα, όπως μια σούπερ κάμερα 1,5 gigapixel, με τα οποία θα επιχειρήσει να χαρτογραφήσει και μάλιστα τρισδιάστατα περίπου ένα δισεκατομμύριo άστρα. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ESA το σκάφος θα ξεκινήσει το ταξίδι του το 2013 - δεν έχει ωστόσο ανακοινωθεί επίσημα η ημερομηνία αναχώρησης του. Το GAIA θα ταξιδέψει σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίων χλμ από τη Γη και θα τεθεί σε τροχιά σε ένα σημείο του Διαστήματος όπου θα έχει την καλύτερη δυνατή θέση για να κάνει τη χαρτογράφηση και να μπορεί ταυτόχρονα να μεταδίδει απρόσκοπτα δεδομένα πίσω στη Γη. Υπολογίζεται ότι το σκάφος θα στείλει όγκο δεδομένων που θα ξεπερνά τα 200 terabytes. Η εικόνα που έδωσε στη δημοσιότητα η ESA είναι από τη φάση ελέγχου της κεραίας του σκάφους. Η κεραία είναι τοποθετημένη σε έναν τοίχο που είναι καλυμμένος με ακίδες αφρού. Εκεί γίνεται έλεγχος της αποτελεσματικότητας της κεραίας και της ισχύος των ραδιοσημάτων που στέλνει. Κοσμική «ρουκέτα» τρύπησε τον Γαλαξία μας. Ομάδα επιστημόνων από τον Καναδά και τις ΗΠΑ υποστηρίζει ότι πολύ πρόσφατα (σε κοσμολογικούς χρόνους) ο Γαλαξίας συγκλονίστηκε από ένα σπάνιο συμβάν και ακόμη δεν έχει «συνέλθει». Σύμφωνα με τους ερευνητές, πριν από 100 εκατομμύρια έτη ένα κοσμικό αντικείμενο διαπέρασε τον Γαλαξία από τη μια άκρη στην άλλη. Οι ερευνητές πιθανολογούν ότι αυτό το «αντικείμενο» ήταν είτε ένας μικρός γαλαξίας είτε μια γιγάντια «μπάλα» σκοτεινής ύλης. «Ανακαλύψαμε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πριν από μόλις 100 εκατομμύρια έτη ο Γαλαξίας 'συγκρούστηκε' με έναν μικρότερο γαλαξία ή μια γιγάντια δομή σκοτεινής ύλης. Εντοπίσαμε αναπάντεχες διαφοροποιήσεις στην κατανομή των άστρων πάνω και κάτω από τον κεντρικό άξονα του Γαλαξία. Η κατανομή των άστρων έχει την όψη ενός κάθετου κύματος κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ μέχρι σήμερα» αναφέρει ο Λάρι Γουίντροου, καθηγητής του Πανεπιστημίου Queen's στον Καναδά που είναι μέλος της ερευνητικής ομάδας. Μυστηριώδης εξαφάνιση κοσμικού δίσκου. Οι πλανήτες δημιουργούνται από τα υλικά που περιέχουν οι δίσκοι κοσμικής ύλης (αέρια, σκόνη) οι οποίοι σχηματίζονται γύρω από νεογέννητα άστρα. Πριν από 25 χρόνια οι επιστήμονες εντόπισαν έναν τέτοιο δίσκο σε απόσταση 450 ετών φωτός από τη Γη. Τον τελευταίο καιρό όμως οι επιστήμονες διαπίστωναν ότι κάτι περίεργο συμβαίνει αφού η φωτεινότητα του δίσκου μειωνόταν προοδευτικά ώσπου έξαφνα ο δίσκος «εξαφανίστηκε» από τη θέα τους. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν έχουν συναντήσει ξανά οι επιστήμονες. Γύρω από το άστρο TYC 8241 2652 είχε δημιουργηθεί ένας μεγάλος και πυκνός δίσκος κοσμικής ύλης. Σύμφωνα με τους ειδικούς το άστρο έχει ηλικία μόλις δέκα εκατομμύρια έτη. Ο Ηλιος είναι 4.6 δισ. ετών. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια οι επιστήμονες έβλεπαν τον δίσκο να χάνει σταδιακά την λάμψη του. Στις αρχές Μαΐου ερευνητική ομάδα που προσπάθησε να τον μελετήσει εκ νέου με το τηλεσκόπιο του παρατηρητηρίου Gemini στη Χιλή διαπίστωσε ότι ο δίσκος είχε πλέον εξαφανιστεί. «Τόσο μεγάλος όγκος ύλης σε τόσο κοντινή απόσταση από το νεαρό άστρο δημιουργεί συνθήκες δημιουργίας πλανητών με βραχώδη μορφή όπως αυτοί του δικού μας ηλιακού συστήματος. Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς δημιούργησε αυτό το δίσκο και σίγουρα δεν γνωρίζουμε τι προκάλεσε την απότομη εξαφάνιση του» αναφέρει ο Μπεν Ζούκερμαν, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που ασχολήθηκε με το φαινόμενο. Οι ερευνητές εικάζουν πως η ύλη του δίσκου είτε παγιδεύτηκε από τις βαρυτικές δυνάμεις του άστρου και αφομοιώθηκε από αυτό είτε για κάποιον άγνωστο λόγο η ύλη «διέφυγε» από τον δίσκο και διασκορπίστηκε στο Διάστημα.Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature. Φωτογράφισαν τη σκιά ενός...ατόμου. Διεθνής ερευνητική ομάδα κατάφερε να τραβήξει την πρώτη φωτογραφία της σκιάς ενός ατόμου. «Αγγίξαμε τα ανώτατα όρια της μικροσκοπίας. Δεν μπορείς να δεις τίποτα μικρότερο από ένα άτομο χρησιμοποιώντας ορατό φως. Θέλαμε να ερευνήσουμε το πόσα άτομα απαιτούνται για να δημιουργήσουν μια σκιά και αποδείξαμε τελικά ότι χρειάζεται μόλις ένα» αναφέρει ο Ντέιβ Κιελπίνσκι του Κέντρου Κβαντικής Δυναμικής του Πανεπιστημίου Griffith στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας. Ο Κιελπίνσκι ήταν επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας η οποία χρειάστηκε πέντε χρόνια για να φτάσει σε αυτό το αποτέλεσμα. Η ομάδα χρησιμοποίησε ένα μικροσκόπιο πολύ υψηλής ανάλυσης που έχει την ικανότητα να κάνει τη σκιά όσο σκοτεινή χρειάζεται για να γίνει τελικά ορατή. Οι ερευνητές απομόνωσαν ένα άτομο σε έναν «θάλαμο» και το συγκρατούσαν μέσα στον ελεύθερο χώρο του θαλάμου χρησιμοποιώντας ηλεκτρικές δυνάμεις. Στη συνέχεια «παγίδευσαν» ιόντα του στοιχείου υττέρβιου και τα εξέθεσαν σε συγκεκριμένη συχνότητα φωτός. Κάτω από από αυτό το φως η σκιά του ατόμου έπεσε πάνω σε έναν ανιχνευτή και μια ψηφιακή κάμερα κατάφερε να την καταγράψει. Η εξέλιξη θεωρείται σημαντική γιατί θα βοηθήσει στους επιστήμονες να ρυθμίζουν καλύτερα τα μικροσκόπια όταν θέλουν να παρατηρήσουν τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στα κύτταρα. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications». Στην φωτογραφία καλλιτεχνική απεικόνιση της σκιάς ενός ατόμου που βρίσκεται στο εσωτερικό ενός κυλίνδρου.

«Αυτός ο Κόσμος ο Μικρός, ο Μέγας…» http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathciv_1_04/07/2012_450457

Μικρές ειδήσεις. Το τηλεσκόπιο Hubble ανακαλύπτει γαλαξίες που δεν περιμέναμε να υπάρχουν. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποκάλυψε ένα αινιγματικό τόξο φωτός, πίσω από ένα εξαιρετικά μεγάλο σμήνος γαλαξιών σε απόσταση 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Το σμήνος αυτό είχε ανακαλυφθεί νωρίτερα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer και δημιουργήθηκε όταν το Σύμπαν ήταν ακόμη περίπου στο ένα τέταρτο της σημερινής του ηλικίας. Το μεγάλο τόξο είναι η παραμορφωμένη εικόνα ενός γαλαξία που βρίσκεται πίσω από το σμήνος, και το φως που εξέπεμψε άλλαξε πορεία από τη βαρυτική επίδραση της συστάδας των γαλαξιών η οποία παρεμβάλλεται. Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη παρατήρηση αυτής της γαλάζιας αψίδας φωτός πίσω από ένα τεράστιο σμήνος γαλαξιών, 10 δισ. έτη φωτός μακριά μας, είναι πως κανονικά, δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Το γεγονός ότι το φως αλλάζει πορεία καθώς περνά γύρω από βαριά σώματα όπως άστρα, ή και γαλαξίες ολόκληρους είναι γνωστό ως το φαινόμενο του βαρυτικού φακού, κι επιτρέπει στους επιστήμονες να δουν τι συμβαίνει πίσω από τέτοια ουράνια σώματα, κάτι που αλλιώς θα ήταν αδύνατο. Το φαινόμενο περιγράφεται στη γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, και μάλιστα ήταν αυτό που έδωσε την πρώτη επιβεβαίωση ότι η θεωρία του είναι σωστή, όταν το 1919 ο Βρετανός αστρονόμος Έντιγκτον, κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης Ηλίου, έδειξε ότι ο Ήλιος πράγματι καμπύλωνε το φως των αστέρων που βρίσκονταν πίσω του. Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη παρατήρηση αυτής της αψίδας φωτός, είναι πως κανονικά, δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Όσο πιο μακριά κοιτάμε, τόσο και πιο βαθιά στο παρελθόν του Σύμπαντος βλέπουμε και σύμφωνα με τη στατιστική ανάλυση, σε τόσο πρώιμες εποχές δεν περιμέναμε να υπήρχαν γαλαξίες φωτεινοί αρκετά ώστε να τους δούμε, ακόμα και υπό την επίδραση του βαρυτικού φακού. Τα σμήνη γαλαξιών είναι συγκεντρώσεις εκατοντάδων ή και χιλιάδων γαλαξιών που έλκονται από τη μεταξύ τους βαρύτητα. Καθώς είναι τα πιο βαριά αντικείμενα που γνωρίζουμε στο Σύμπαν, οι επιστήμονες τα χρησιμοποιούν συχνά για να μελετήσουν την περιοχή που βρίσκεται πίσω τους. Αν και αυτό λειτουργεί σε σμήνη τα οποία βρίσκονται πιο κοντά στη Γη, οι αστρονόμοι πίστευαν πως σμήνη τόσο μακριά όπως αυτό, δεν θα είχαν αρκετή μάζα ώστε να καμπυλώσουν το φως κάποιου γαλαξία τόσο μακρινού. Έτσι, πρόκειται για το πιο βαρύ σμήνος που έχει ανακαλυφθεί σε τέτοια απόσταση, 5 με 10 φορές μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα, και υπολογίζουν πως «ζυγίζει» όσο 500 τρισεκατομμύρια δικοί μας Ήλιοι. Στην ίδια φωτογραφία λοιπόν παρατηρήθηκε ένας αρχαίος γαλαξίας ηλικίας έως και 13 δισεκατομμυρίων χρόνων, πιο φωτεινός και πιο μεγάλος από ότι αναμενόταν αλλά και ένα σμήνος, πιο βαρύ από όλα τα σμήνη που είχαν παρατηρηθεί ποτέ στην ίδια απόσταση. Το γεγονός πως υπάρχουν τέτοια σμήνη κάνει τους επιστήμονες να θέλουν να επαναλάβουν τις παρατηρήσεις τους αλλά και να ανακαλύψουν νέα παραδείγματα. Ήταν τέτοια η έκπληξή τους, που όπως χαρακτηριστικά λέει ένας από τους συγγραφείς της έρευνας, ο Anthony Gonzalez του πανεπιστημίου της Florida: «δεν έχω πειστεί για καμιά από τις δύο εξηγήσεις. Βρήκαμε μόνο ένα παράδειγμα. Πρέπει να μελετήσουμε πολλά ακόμη τέτοια αντικείμενα». Πλανήτης «αδυνατίζει» μετά από έκρηξη του άστρου του. Ενα σπάνιο και ιδιαίτερα εντυπωσιακό φαινόμενο εντόπισε διεθνής ομάδα αστρόνομων με την βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Οι ερευνητές «είδαν» μεγάλο μέρος της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη να εξατμίζεται μετά από μια μεγάλη έκρηξη που προκλήθηκε στο μητρικό του άστρο με το οποίο ο πλανήτης βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση. Η έρευνα δημοσιεύεται στην διαδικτυακή επιθεώρηση phys.org O HD 189733 b είναι ένας γίγαντας αερίου περίπου 63 έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό της Αλεπούς. Ανακαλύφθηκε το 2005 και η μάζα του είναι περίπου 15% μεγαλύτερη από εκείνη του Δία. Είναι ο πρώτος εξωπλανήτης που βρέθηκε να διαθέτει διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρά του και οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο ουρανός του έχει γαλάζια απόχρωση παρόμοια με εκείνη της Γης. Το μητρικό του άστρο είναι ελάχιστα μικρότερο και πιο ψυχρό από τον Ηλιο. Ο πλανήτης κινείται τόσο κοντά στο άστρο του με αποτέλεσμα η μέση θερμοκρασία που αναπτύσσεται σε αυτόν είναι της τάξης των χιλίων βαθμών Κελσίου. Η ανώτερη ατμόσφαιρά του βομβαρδίζεται από ακτινοβολία Χ αλλά και από τη λεγόμενη ακραία υπεριώδη ακτινοβολία. Ο HD 189733 b αποτελεί ένα ιδανικό σημείο παρατήρησης για τους επιστήμονες που μελετούν την επίδραση και τις επιπτώσεις της δραστηριότητας ενός άστρου στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=465036&h1=true Καταπληκτική φωτογραφία ενός κοσμικού πίδακα αερίων. H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια καταπληκτική εικόνα από ένα εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο. Η εικόνα δείχνει ένα «αστρικό γκέιζερ», έναν πίδακα αερίων που εκτοξεύεται με δύναμη από νεαρά άστρα που συγκρούονται με νέφη αερίων και σκόνης, και ταξιδεύει με ταχύτητα εκατοντάδων χιλιάδων χλμ/δευτ. Αυτά τα κοσμικά γκέιζερ ονομάζονται «αντικείμενα Herbig Haro» (ΗΗ) και έχουν διάρκεια ζωής λίγες χιλιάδες έτη. Το εικονιζόμενο είναι το HH 110 και όπως ανακοίνωσε η NASA η φωτογραφία αποτελεί μια σύνθεση πολλών εικόνων που έχει καταγράψει το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από το συγκεκριμένο γκέιζερ την τελευταία οκταετία.

Nέο σωματίδιο «σαν το Χιγκς» ανακαλύφθηκε στο CERN. Χρειάστηκε να περιμένουμε μισό αιώνα μέχρι να κατασκευαστεί το γιγάντιο μηχάνημα που θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις. Την Τετάρτη, όμως, ερευνητές του CERN ανακοίνωσαν πως είναι σχεδόν βέβαιοι ότι εντόπισαν «κάτι που μοιάζει με το Χιγκς», το σωματίδιο που θα επιβεβαίωνε ότι γνωρίζουμε πώς η ύλη αποκτά τη μάζα της. Οι υπεύθυνοι του CMS και του ATLAS, των δύο πειραμάτων που διεξάγονται για τον εντοπισμό του Χιγκς, ανακοίνωσαν ότι το επίπεδο βεβαιότητας που πέτυχαν αντιστοιχεί σε ανακάλυψη νέου σωματιδίου, το οποίο είναι συμβατό με τη θεωρία του Χιγκς. Εφόσον επιβεβαιωθεί οριστικά η ανακάλυψη, κάτι που δεν αναμένεται πριν από τον Οκτώβριο, ο πειραματικός άθλος θα επιστεγάσει το λεγόμενο Καθιερωμένο Μοντέλο, το θεωρητικό οικοδόμημα που αναπτύχθηκε τον περασμένο αιώνα και συγκεντρώνει όλες τις γνώσεις των φυσικών για τα στοιχειώδη συστατικά του Σύμπαντος. Οι υπεύθυνοι του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων, ενός από τα ακριβότερα πειράματα όλων των εποχών, προσπάθησαν να κρατήσουν μια ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη να δικαιολογήσουν το κόστος και την απαίτηση να τηρηθούν οι τεχνικές απαιτήσεις για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων. H παρουσίαση των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν το 2012 ξεκίνησε στις 10 ώρα Ελλάδας στη Μελβούρνη, όπου πραγματοποιείται το διεθνές συνέδριο φυσικής υψηλών ενεργειών, και είναι διαθέσιμη ως webcast στο δικτυακό τόπο του CERN. http://webcast.web.cern.ch/webcast/ Μία ώρα αργότερα ακολούθησε συνέντευξη Τύπου στην έδρα του οργανισμού στη Γενεύη για την επεξήγηση των αποτελεσμάτων στα ΜΜΕ. Για να γίνει επισήμως δεκτή η ανακάλυψη, οι ερευνητές θα πρέπει να αποδείξουν ότι το νέο σωματίδιο συμπεριφέρεται όπως το Χιγκς. Επιπλέον, το επίπεδο βεβαιότητας για τον εντοπισμό του σωματιδίου πρέπει να φτάνει τα 5 σίγμα, κάτι που σημαίνει ότι η πιθανότητα να οφείλονται σε λάθος οι παρατηρήσεις είναι μόλις 0,00006%. «Τα αποτελέσματα είναι προκαταρκτικά αλλά το σήμα των 5 σίγμα που βλέπουμε στα 125 GeV είναι δραματικό. Πρόκειται όντως για νέο σωματίδιο» ανακοίνωσε ο Τζο Ινκαντέλα, εκπρόσωπος του SMS. Ακόμα πιο σαφής ήταν η Φαμπιόλα Τζιανότι, εκπρόσωπος του ATLAS: «Βλέπουμε στα δεδομένα μας ξεκάθαρα ίχνη ενός νέου σωματιδίου, στο επίπεδο των πέντε σίγμα, σε μια περιοχή μάζας γύρω στα 126 GeV» είπε. Το GeV (γιγαηλεκτονιοβόλτ) είναι μονάδα μέτρησης της μάζας και της ενέργειας. Με μάζα 126 GeV, το Χιγκς είναι περίπου 130 φορές βαρύτερο από το πρωτόνιο στον πυρήνα των ατόμων. Στην ιστορική παρουσίαση του CERN ήταν παρόντες ο Βρετανός Πίτερ Χιγκς και άλλοι επιστήμονες που βοήθησαν στη διατύπωση της θεωρίας για τον μηχανισμό του Χιγκς στις αρχές της δεκαετίας του 1960. «Ποτέ δεν περίμενα ότι αυτό θα συνέβαινε όσο ζω και θα ζητήσω από την οικογένειά μου να βάλει μια σαμπάνια στο ψυγείο» δήλωσε ο 83χρονος Χιγκς. Η πιθανότητα να έχει όντως ανακαλυφθεί ένα σωματίδιο σαν το Χιγκς στο CERN ενισχύεται από τα δεδομένα που παρουσίασαν τη Δευτέρα ερευνητές του αμερικανικού επιταχυντή Tevatron στο εργαστήριο Fermilab: Η ανάλυση ενός ωκεανού δεδομένων που συγκεντρώθηκαν στον προκάτοχο του LHC δείχνει ότι η πιθανότητα να ανιχνεύθηκε κάτι που μοιάζει με το Χιγκς φτάνει το 999 τοις χιλίοις. Θεωρητικά, όμως, υπάρχει ακόμα η πιθανότητα το σωματίδιο που ανακαλύφθηκε να μην είναι το Χιγκς. Σε αυτή την περίπτωση, οι θεωρητικοί φυσικοί θα αναγκάζονταν να αναθεωρήσουν, πιθανώς εκ βάθρων, το αγαπημένο τους Καθιερωμένο Μοντέλο, δηλαδή τις εξισώσεις που περιγράφουν τις ιδιότητες και τη συμπεριφορά των υποατομικών σωματιδίων. Στην αρχική του μορφή, το μοντέλο ήταν ασύμβατο με την έννοια της μάζας. Οι Πίτερ Χιγκς και άλλοι ερευνητές πρότειναν την ύπαρξη ενός πεδίου, του πεδίου Χιγκς, το οποίο από μαθηματική άποψη λύνει το πρόβλημα: όσο μεγαλύτερη «αντίσταση» συναντά ένα σωματίδιο καθώς περνά μέσα από το πεδίο, τόσο μεγαλύτερη είναι η μάζα του. Το μποζόνιο του Χιγκς είναι μια εκδήλωση αυτού του μηχανισμού, επομένως η ανακάλυψή του θα επιβεβαίωνε ότι το πεδίο του Χιγκς είναι όντως αυτό που δίνει στην ύλη τη μάζα της. Ερωτήσεις και απαντήσεις για το μποζόνιο του Χιγκς. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231203470 Τι μένει να ανακαλύψει ο LHC μετά το «σωματίδιο του Θεού» http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231203492 Πίτερ Χιγκς, ένας θεωρητικός φυσικός μεγάλης μάζας. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231203479

Φωτογραφία!!! Μετά από δύο χρόνια προσπαθειών o Γάλλος αστροφωτογράφος Λυκ Περό κατάφερε να αποτυπώσει στον φακό του τον σπειροειδή βραχίονα του Ωρίωνα, τον βραχίονα στον οποίο βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα. Ο Περό τράβηξε μια καταπληκτική φωτογραφία στη λίμνη Πιτόν ντε Λ'ό στο νησί Reunion που βρίσκεται ανατολικά της Μαδαγασκάρης. Στην φωτογραφία ο βραχίονας εμφανίζεται στον νυκτερινό ουρανό πάνω από τη λίμνη μοιάζοντας ως ένα κοσμικό ουράνιο τόξο. Γύρω από το βραχίονα διακρίνονται εκατοντάδες άστρα που βρίσκονται σε σχετικά κοντινές αποστάσεις, όχι μεγαλύτερες των 100 ετών φωτός από τη Γη. Στο εσωτερικό του βραχίονα λάμπουν αμέτρητα άστρα που βρίσκονται σε αποστάσεις πολλών χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη.

Επιτυχής προσγείωση του Soyuz στο Καζακστάν. Ολοκληρώθηκε η πτήση του "Soyuz TMA-03M», το πλήρωμα στη Γη! Η μονάδα καθόδου (DM) του επανδρωμένου διαστημόπλοιου (TLC) "Soyuz TMA-03M» στις 12:14:50 ώρα Μόσχας, προσγειώθηκε σε μια προκαθορισμένη περιοχή, 148 χιλιόμετρα νοτιο-ανατολικά της Dzhezkazgan, Καζακστάν. Ο Ρώσος κοσμοναύτης Όλεγκ Kononenko, ο αστροναύτης της NASA Donald Pettit και ο αστροναύτης της ESA Kuipers Αντρέ ολοκλήρωσαν την πτήση τους στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), το πρόγραμμα της αποστολής MKS-30/31. Η συνολική διάρκεια της παραμονής στον ΔΔΣ ήταν 192 ημέρες 18 ώρες 58 λεπτά. Προσεδάφιση στη Μογγολία για το κινεζικό «Θεϊκό Σκάφος 9» Το κινεζικό διαστημικό σκάφος Shenzhou 9 («Θεϊκό σκάφος 9») το οποίο μετέφερε στο Διάστημα την πρώτη Κινέζα αστροναύτη, την 33χρονη πιλότο του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, Λιού Γιάνγκ, επέστρεψε στη Γη την Παρασκευή. Το σκάφος προσγειώθηκε στην Εσωτερική Μογγολία στις 05:05 τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος) και εικόνες μεταδόθηκαν από την τηλεόραση. Το πλήρωμα του «Θεϊκού σκάφος 9» αποτελείτο από την Λιού κι άλλους δύο αστροναύτες. «Αισθάνομαι τόσο ωραία να στέκομαι στη Γη και αισθάνομαι ακόμα καλύτερα να βρίσκομαι στο σπίτι μου» είπε η 33χρονη αστροναύτης. Στόχος της αποστολής δοκιμή της τεχνολογίας σύνδεσης σκαφών σε τροχιά, η οποία θα επιτρέψει την κατασκευή κινεζικού διαστημικού σταθμού την επόμενη δεκαετία. Η κάψουλα συνδέθηκε με επιτυχία με την υπομονάδα Tiangong-1 που περιμένει σε τροχιά από πέρυσι. Η ανάπτυξη τεχνολογίας που επιτρέπει τη σύνδεση σκαφών σε τροχιά έχει κρίσιμη σημασία για την κατασκευή μόνιμου διαστημικού σταθμού γύρω στο 2020. Ο πρωθυπουργός της χώρας χαιρέτισε την αποστολή, λέγοντας ότι ήταν «πλήρως επιτυχημένη». «Αυτή είναι άλλη μία εξαιρετική συμβολή του κινεζικού λαού στις προσπάθειες της ανθρωπότητας να εξερευνήσουν και να χρησιμοποιήσουν το διάστημα» δήλωσε ο Ουέν Τζιαμπάο. Μορφές ζωής επιβιώνουν στο διάστημα. Μια νέα έρευνα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βοήθησε να ενισχυθούν οι θεωρίες ότι η ζωή προήλθε από το διάστημα, ενώ μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία καλύτερων αντηλιακών κρεμών. Το 2008 οι επιστήμονες έστειλαν ένα πακέτο στο μέγεθος μιας βαλίτσας πάνω στον Διαστημικό Σταθμό, γεμάτο με οργανικές ενώσεις και ζωντανούς οργανισμούς για να εξετάσουν την αντίδραση τους στο διάστημα. Μερικές από αυτές τις μορφές ζωής επέζησαν στο ταξίδι μια χαρά. Λειχήνες που εκτέθηκαν σε συνθήκες του διαστήματος για το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για 18 μήνες. Μερικές δε λειχήνες επέζησαν σε αυτή τη δοκιμασία και συνέχισαν να αναπτύσσονται στο εργαστήριο Όταν οι αστροναύτες πηγαίνουν σε ένα διαστημικό περίπατο, δαπανώνται πολλές ώρες στην προετοιμασία για να βάλουν τα κατάλληλα σκάφανδρα ώστε να επιβιώσουν στις αντίξοες συνθήκες του διαστήματος. Αλλά δεν έγινε καμία προσπάθεια να προστατευτούν τα βακτήρια, οι σπόροι, οι λειχήνες και τα φύκια που βρίσκονται στο εξωτερικό μέρος του διαστημικού σταθμού μέσα σε δίσκους. «Διερευνούμε τα όρια της ζωής», δήλωσε ο René Demets του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, η οποία επέβλεψε το πρότζεκτ, το οποίο ονομάστηκε πείραμα Expose-Ε. Η ατμόσφαιρα ως γνωστόν προστατεύει τη ζωή πάνω στη Γη από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες ενώ σταθεροποιεί και τις θερμοκρασίες. Σε αντίθεση, τα δείγματα που εκτέθηκαν στο διάστημα δέχθηκαν χωρίς καμιά προστασία τις ακτίνες του ήλιου. Αν και υπάρχει μια στοιχειώδης μόνωση από το Διαστημικό Σταθμό, οι θερμοκρασίες αλλάζουν από μείον 12 έως συν 40 βαθμούς Κελσίου, πάνω από 200 φορές την ημέρα καθώς αυτός βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Τα δείγματα επέστρεψαν στη Γη το 2009 και τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύονται σε ειδική έκδοση του περιοδικού Astrobiology. Οι λειχήνες τελικά αποδείχθηκαν σκληρά καρύδια: όταν ήρθαν πίσω στη Γη ορισμένα από τα είδη που βρέθηκαν στο διάστημα συνεχίζουν να αναπτύσσονται κανονικά. Κατά τη διάρκεια της δύσκολης κατάστασης, αυτές “είχαν βρεθεί σε μια λανθάνουσα κατάσταση περιμένοντας να έρθουν καλύτερες συνθήκες," εξήγησε ο René. Οι λειχήνες μάλιστα έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον διαφόρων εταιριών καλλυντικών. Μπορούν να επιβιώσουν κάτω από την πλήρη ένταση του Ήλιου επί 18 μήνες, γι αυτό μπορεί να οδηγήσουν σε νέα υλικά για αντηλιακά νέας γενιάς. Οι ζωντανοί οργανισμοί που επιβιώνουν στο ανοιχτό διάστημα υποστηρίζουν την ιδέα της «πανσπερμίας» – ότι η ζωή εξαπλώθηκε από τον έναν πλανήτη στον άλλο, ή ακόμα και μεταξύ των ηλιακών συστημάτων. Φαίνεται πιθανό ότι οι οργανισμοί θα μπορούσαν να αποικίσουν πλανήτες με τη βοήθεια των αστεροειδών. Ο ESA θα εξετάσει σχολαστικά αυτήν την θεωρία κάνοντας μελλοντικές αποστολές στο διαστημικό σταθμό με διαφορετικά δείγματα μορφών ζωής.

Υπόγειος ωκεανός στον Τιτάνα «μεγαλύτερος από όλους τους ωκεανούς της Γης μαζί» Διεθνής ομάδα επιστημόνων μελέτησε δεδομένα που έστειλε το σκάφος Cassini που εξερευνά τα τελευταία χρόνια τον Κρόνο και τα φεγγάρια του και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο μεγαλύτερος εξ αυτών, ο Τιτάνας, έχει ένα γιγάντιο υπόγειο ωκεανό. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο ωκεανός αυτός είναι μεγαλύτερος από όσο όλοι οι ωκεανοί της Γης μαζί. Θεωρούν επίσης ότι ο ωκεανός αυτός διαθέτει συνθήκες ευνοϊκές για την ύπαρξη ζωής εκεί. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Sapienza στη Ρώμη και του Πανεπιστημίου Cornell στις ΗΠΑ μελέτησαν τα δεδομένα που έχει καταγράψει το Cassini από το μαγνητικό πεδίο του Τιτάνα την περίοδο 2006-2011. Επικέντρωσαν την προσοχή τους στις μεταβολές που υπάρχουν τόσο στο μαγνητικό πεδίο όσο και στο σχήμα του Τιτάνα κατά την τροχιακή του κίνηση με τον Κρόνο και τις αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα στη διάρκεια της. Υποστηρίζουν ότι το εσωτερικό του Τιτάνα «παραμορφώνεται» με τέτοιο τρόπο που η μόνη εξήγηση που μπορεί να υπάρχει για αυτό είναι η παρουσία ενός ωκεανού κάτω από τον παγωμένο εξωτερικό φλοιό του. Σύμφωνα με τους ερευνητές η τροχιακή κίνηση του Τιτάνα δημιουργεί φαινόμενα ανάλογα με εκείνα που προκαλεί αυτή της Σελήνης όπως για παράδειγμα, αυτό της παλίρροιας. Όπως αναφέρουν ο υπόγειος ωκεανός του Τιτάνα «φουσκώνει» και «ξεφουσκώνει» με τρόπο ανάλογο που γίνεται στις γήινες παλίρροιες. «Το συμπέρασμα μας είναι ότι είναι υπάρχει ένα υπόγειο υγρό στρώμα και αυτό περιέχει νερό» αναφέρει ο Λουτσιάνο Λες, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτός ο ωκεανός καλύπτει ολόκληρο το υπέδαφος του πλανήτη και ο όγκος του νερού που διαθέτει είναι μεγαλύτερος από εκείνον όλων των ωκεανών της Γης μαζί. Πιθανολογούν επίσης ότι αυτός ο υπόγειος ωκεανός περιέχει οργανικά μόρια που συνδέονται με την ύπαρξη της ζωής. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science.

Γιγάντιο νεφέλωμα «πέφτει» στη μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Οι επιστήμονες παρακολουθούν ένα σπάνιο κοσμικό φαινόμενο που εξελίσσεται στο κέντρο του Γαλαξία. Ενα τεράστιο νέφος αερίων κινείται με ταχύτητα περίπου εννέα εκατομμυρίων χλμ/ώρα κατευθυνόμενο προς την περιοχή όπου βρίσκεται η γιγάντια μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το νεφέλωμα θα φτάσει στο κέντρο του γαλαξία μας όπου βρίσκεται η μαύρη τρύπα κάποια στιγμή μέσα στο 2013 και εκεί θα σταματήσει η πορεία του αφού η «σύγκρουση» με τη μαύρη τρύπα θα είναι μοιραία για αυτό. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που παρακολουθούν το φαινόμενο η ταχύτητα του νεφελώματος αυξάνεται προοδευτικά όσο πλησιάζει προς το κέντρο του Γαλαξία - συγκεκριμένα οι ειδικοί εκτιμούν ότι η ταχύτητά του έχει διπλασιαστεί τα τελευταία επτά χρόνια. Αν και στην πραγματικότητα το νεφέλωμα δεν θα πέσει κατευθείαν πάνω (ή μέσα) στη μαύρη τρύπα το τέλος του είναι προδιαγεγραμμένο. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι το νεφέλωμα θα περάσει σε απόσταση 40 δισ. χλμ από τη μαύρη τρύπα. Ομως οι κολοσσιαίες βαρυτικές δυνάμεις της μαύρης τρύπας θα το διαλύσουν στα εξ ων συνετέθη. Καθώς το νεφέλωμα θα πλησιάζει προς την καταστροφή του θα αρχίσει να λάμπει από το έντονο φως που θα ρίχνουν πάνω του τα αμέτρητα άστρα που βρίσκονται στο κέντρο του Γαλαξία. Η παρατήρηση του φαινομένου είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού θα επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν τη συμπεριφορά της ύλης όταν έρχεται σε επαφή με κοσμικά αντικείμενα όπως οι μαύρες τρύπες. Η μαύρη τρύπα του Γαλαξία που είναι γνωστή ως «Τοξότης Α*» υπολογίζεται ότι έχει μάζα περίπου 2,5 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ηλιου.

Άγνωστο ορυκτό σε μετεωρίτη «ήταν από τα πρώτα στερεά υλικά στο Ηλιακό Σύστημα» Ένα σύνθετο ορυκτό που περίμενε 50 χρόνια μέχρι να ανακαλυφθεί στο εσωτερικό ενός μετεωρίτη αναγνωρίστηκε επίσημα από ερευνητές στις ΗΠΑ, οι οποίοι εκτιμούν ότι πρόκειται για ένα από τα πρώτα στερεά υλικά που εμφανίστηκαν στο Ηλιακό Σύστημα πριν από 4,5 δισ. χρόνια. Ο «πανγκουίτης» (panguite) εντοπίστηκε με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο μέσα στον μετεωρίτη του Αγιέντε, ο οποίος έπεσε το 1969 κοντά στο χωριό Πουεμπλίτο ντε Αγιέντε της πολιτείας Τσιουάουα του Μεξικό. Ανήκει στη σπάνια κατηγορία των χονδριτικών μετεωριτών, οι οποίοι αποτελούνται από αρχέγονα πετρώματα, σε αντίθεση με την πλειονότητα των μετεωριτών που περιέχουν κυρίως σίδηρο και άλλα μέταλλα. Από το 2007 έως σήμερα, η ομάδα του Δρ Τσι Μα στο Caltech (Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια) έχει ανακαλύψει στον μετεωρίτη του Αγιέντε εννέα νέα ορυκτά, από τα οποία το τελευταίο είναι ο πανγκουίτης, ο οποίος εντοπίστηκε με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. To όνομα του νέου υλικού προέρχεται από τον Παν Γκου, έναν τριχωτό γίγαντα της κινεζικής μυθολογίας, ο οποίος χώρισε με το τσεκούρι του το γιν από το γιανγκ και δημιούργησε έτσι τη γη και τον ουρανό. Ο πανγκουίτης είναι πράγματι ένα αρχέγονο υλικό που σχηματίστηκε πριν από τη Γη και τους υπόλοιπους πλανήτες -κάτι που μπορεί να βοηθήσει τους πλανητολόγους να κατανοήσουν τις πρώτες φάσεις σχηματισμού του Ηλιακού Συστήματος, όταν ένας δίσκος αερίου και σκόνης άρχισε να συμπυκνώνεται γύρω από τον νεογέννητο Ήλιο. Ο πανγκουίτης έχει μοριακό τύπο (Ti4+,Sc,Al,Mg,Zr,Ca)1.8O3. Περιέχει οικεία στοιχεία όπως το οξυγόνο, το ασβέστιο και το αλουμίνιο, καθώς και σπάνια, εξωτικά στοιχεία όπως το ζιρκόνιο και το σκάνδιο. Ειδικά το ζιρκόνιο έχει μεγάλη σημασία για τους επιστήμονες, καθώς δίνει πληροφορίες για τη διάρκεια σχηματισμού του Ηλιακού Συστήματος. Το νέο ορυκτό αναγνωρίστηκε επίσημα από την Επιτροπή Νέων Ορυκτών, Ονοματολογίας και Ταξινόμησης της Διεθνούς Ένωσης Ορυκτολογίας. Η ανακάλυψή του παρουσιάζεται στην επιθεώρηση American Mineralogist. http://ammin.geoscienceworld.org/content/97/7/1219.full?ijkey=G2n1UMXmu7r4.&keytype=ref&siteid=gsammin

Με επιτυχία έγινε η πρώτη μη αυτόματη πρόσδεση κινεζικών διαστημικών σκαφών. Η Κίνα πραγματοποίησε με επιτυχία νωρίς την Κυριακή το πρώτο μη αυτόματο ραντεβού της στο διάστημα ανάμεσα σε δύο διαστημόπλοια, το Σένζου 9 και το Τιανγκόνγκ 1, που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από την Γη. Οι αστροναύτες του Σένζου απομάκρυναν το διαστημικό τους όχημα περίπου 400 μέτρα από το Τιανγκόνγκ πριν πλησιάσουν και το προσδέσουν με δικό τους έλεγχο. Το εγχείρημα μεταδόθηκε ζωντανά από την κρατική τηλεόραση CCTV. Η μη αυτόματη πρόσδεση, δηλαδή με έλεγχο των πιλότων, ήταν ο βασικός στόχος του πληρώματος του διαστημοπλοίου Σένζου, στην τέταρτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή της Κίνας. Θεωρείται δε ένα σημαντικό βήμα προς την κατασκευή διαστημικού σταθμού από την Κίνα. Το πλήρωμα του Σένζου 9 αποτελείται από δύο άντρες και μία γυναίκα, την Λιου Γιάνγκ. Είναι η πρώτη φορά που μια γυναίκα αστροναύτης συμμετέχει σε ανάλογη αποστολή. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231201895 Διαστημική "σκόνη" κατά διαστημικών "σκουπιδιών" Καταστροφή με τεχνητά μέσα, των διαστημικών σκουπιδιών προκειμένου να συνλθιβούν κατευθύνοντάς τα προς την έξω ατμόσφαιρα, στην οποία μόλις εισέλθουν θα διαλυθούν λόγω της τριβής και της υψηλής θερμοκρασίας. Η "σκόνη" αυτή θα φτάνει τους 20 με 40 τόννους βάρους και θα μεταφέρεται στο διάστημα με την χρήση βαλλιστικών πυραύλων. Είναι μια μια ιδέα του Εργαστηρίου Ναυτικών Ερευνών των ΗΠΑ, λόγω του ότι στο διάστημα υπάρχουν εκατομμύρια «σκουπίδια», σε ύψος 2.000 χλμ και κάτω και η ανάγκη καθαρισμού τους γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Υπολογίζεται ότι βρίσκονται σε τροχιά 21.000 αντικείμενα μεγαλύτερα από δέκα εκατοστά, περίπου 500.000 με μέγεθος από ένα έως δέκα εκατοστά και πάνω από 100 εκατομμύρια σκουπιδάκια με μέγεθος κάτω από ένα εκατοστό. Η ταχύτητα με την οποία κινούνται ξεπερνάει τα 8 χλμ ανά δευτερόλεπτο ή πιο απλά 27.358 χλμ/ώρα! Όπως είναι κατανοητό, συνιστούν τεράστιο κίνδυνο για τις επανδρωμένες και μη, διαστημικές αποστολές. H πτώση των πυραύλων δεν επηρεάζει τη φύση. Οι ειδικοί του Κέντρου εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων επίγειων διαστημικών υποδομών και οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Προβλημάτων Ύδατος και Οικολογίας του παραρτήματος Σιβηρίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, παρουσίασαν στοιχεία παρακολούθησης της οικολογικής κατάστασης στην περιοχή του Αλτάι. Στην περιοχή του Αλτάι υπάρχουν 4 ζώνες, στα όρια των οποίων καταπέφτουν υπολείμματα από κάθε εκτόξευση του κοσμοδρομίου Μπαϊκονούρ και επί 40 χρόνια στις κοιλάδες της Σιβηρίας συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από 2.500 τόνοι διαστημικών απορριμμάτων. Ωστόσο κατά τη γνώμη των ειδικών, που διεξήγαγαν την έρευνα, δεν παρατηρείται οποιαδήποτε επίδραση ούτε στην κατάσταση του περιβάλλοντος, ούτε στην υγεία του τοπικού πληθυσμού.

Ποτάμια και λίμνες στη Σελήνη. Στην επιφάνεια της Σελήνης δεν θα μπορούσε να υπάρξει νερό, παρά τον όρο “mare” – η θάλασσα στα Λατινικά - που χρησιμοποιείται στον χαρακτηρισμό τοποθεσιών της. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%B8%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1 Κι όμως στην παραπάνω εικόνα που λήφθηκε από το Lunar Reconnaissance της NASA Orbiter στις 9 Μαρτίου δείχνει την ροή υγρού που συνέβη πριν από 108 εκατομμύρια πριν - την εποχή που δημιουργήθηκε ο κρατήρας Tycho http://www.universetoday.com/87146/spectacular-view-from-lro-of-tycho-craters-central-uplifts/ (O "ποταμός" της φωτογραφίας βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του κρατήρα Tycho). Οι κρατήρες στη Σελήνη δημιουργούνται από την πρόσκρουση μετεωριτών (ή κομητών ή αστεροειδών) στην επιφάνειά της. Όταν προσκρούουν στην επιφάνεια της Σελήνης έχουν ταχύτητες από 10 έως 60 km / sec, αρκετή για να απελευθερωθεί τόση ενέργεια, ικανή να λιώσει μέρος των συγκρουομένων βράχων. Η ροή της λιωμένης μάζας του μετεωρίτη - που θα περιείχε και πάγο - δημιούργησε το "ποτάμι" που βλέπουμε στην φωτογραφία. Η φωτογραφία που ακολουθεί δείχνει μια μεγάλη "λίμνη" (4,5 χιλιόμετρα μήκος και 2,1 πλάτος) στην οποία η ροή τερματίστηκε.

Νέες ενδείξεις από μετεωρίτες για αφθονία νερού στον Άρη. Νέα στοιχεία έρχονται να ενισχύσουν την πεποίθηση των επιστημόνων ότι, εκτός από τη Γη, η οποία είναι ο μόνος πλανήτης του ηλιακού συστήματος που διαθέτει μεγάλα υδάτινα αποθέματα στο εσωτερικό του, και ο Άρης κάποτε είχε αφθονία νερού στα έγκατά του. Αν και έως τώρα έχουν συσωρευτεί αρκετές ενδείξεις για την ύπαρξη κάποτε σημαντικών ποσοτήτων υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη, οι εκτιμήσεις ήταν ότι το εσωτερικό του ήταν γενικά άνυδρο, μία εικόνα που τώρα μάλλον ανατρέπεται. Επιστήμονες του Ινστιτούτου Κάρνεγκι, με επικεφαλής τον Φράνσις ΜακΚάμπιν και τον Έρικ Χάουρι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Geology» της Γεωλογικής Εταιρίας της Αμερικής, ανέλυσαν το περιεχόμενο δύο μετεωριτών αρειανής προέλευσης που ανακαλύφθηκαν στη Γη. Οι μετεωρίτες, οι οποίοι πιστεύεται ότι προέρχονται από τον μανδύα του «κόκκινου πλανήτη» (δηλαδή από το εκτεταμένο γεωλογικό στρώμα μεταξύ του φλοιού και του πυρήνα), εκτινάχθηκαν από τον Άρη πριν από περίπου 2,5 εκατ. χρόνια και κατέληξαν στη Γη, παγιδευμένοι από τη βαρύτητά της. Αναλύοντας γεωχημικά τη σύνθεση των δύο μετεωριτών, οι γεωλόγοι συμπέραναν ότι ο μανδύας του Άρη, σε ορισμένα σημεία, πρέπει να περιείχε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που έχουν υποθέσει ως τώρα οι επιστήμονες, σε σημείο που να μην διέφερε από την ποσότητα των υπόγειων υδάτων της Γης. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το νερό υπήρχε ήδη από την αρχική φάση σχηματισμού του Άρη και έκτοτε ο πλανήτης διατήρησε την ικανότητά του να διακρατεί αποθέματα νερού στο εσωτερικό του. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Αμερικανών ερευνητών, ο μανδύας του Άρη περιείχε 70 έως 300 μέρη νερού (ppm) ανά εκατομμύριο. Συγκριτικά, το ανώτερο στρώμα του μανδύα της Γης περιέχει κατά προσέγγιση 50 έως 300 μέρη νερού ανά εκατομμύριο. Τα ηφαίστεια θεωρούνται ο κύριος μηχανισμός μέσω του οποίου το νερό του Άρη ανέβαινε από τα έγκατα του πλανήτη προς την επιφάνειά του. Τα νέα στοιχεία ενισχύουν επίσης την άποψη ότι, αφού υπήρχε τόσο νερό, είναι πολύ πιθανό να υπήρχαν κάποτε κάποιες μορφής ζωής -όχι κατ’ ανάγκην νοήμονες!- στον γειτονικό πλανήτη. Και δεν αποκλείεται να υπάρχουν ακόμα, αν τουλάχιστον κρίνει κανείς από την ανθεκτικότητα των γήινων μικροοργανισμών.