Δροσος Γεωργιος

Βέρνερ φον Μπράουν και απλή Φυσική. O Βέρνερ φον Μπράουν (Wernher Magnus Maximilian Freiherr von Braun, 1912-1977) ήταν Γερμανός μηχανικός με σημαντική συμβολή στη δημιουργία των βαλλιστικών πυραύλων στη ναζιστική Γερμανία και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στις ΗΠΑ ,στην κατασκευή των πυραύλων που θα μετέφεραν τους αστροναύτες στη Σελήνη. Το 1932, ο φον Μπράουν, εντάχθηκε στο στρατιωτικό πρόγραμμα πυραύλων της Βέρμαχτ και το 1937 έγινε τεχνικός διευθυντής στο κέντρο κατασκευής των πυραύλων V-2 Peenemünde. Ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος από το 1937 και αξιωματικός των SS.Η παραγωγή των V-2 γινόταν με την καταναγκαστική εργασία κρατουμένων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, δεκάδες χιλιάδες από τους οποίους πέθαναν κάτω από άθλιες συνθήκες. Όπως έκαναν σχεδόν όλοι οι επιβιώσαντες Γερμανοί μετά τον πόλεμο, έτσι και ο φον Μπράουν υποστήριξε πως δεν γνώριζε τίποτε από αυτά και ότι η ένταξή του στο ναζιστικό κόμμα ήταν «τυπική» και ότι δεν είχε πολιτική δράση. Εν τω μεταξύ η αρμονική και δημιουργική συνεργασία του με το ναζιστικό στρατιωτικό σύστημα είναι ιστορικά τεκμηριωμένη.Μετά τον πόλεμο, ο φον Μπράουν και περίπου 120 επιστήμονες- τεχνικοί του γερμανικού κέντρου κατασκευής των πυραύλων Peenemünde, μεταφέρθηκαν στις ΗΠΑ. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος και κάποιοι πρώην αξιωματικοί των SS. Προφανώς δεν διώχθηκαν ποινικά. Αντίθετα, χρησιμοποιήθηκαν από την αμερικανική κυβέρνηση στην ανάπτυξη του δικού της πυραυλικού προγράμματος κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Στη συνέχεια ο φον Μπράουν, με αρκετούς ναζί συνεργάτες του, εργάστηκε στη ΝΑSA για την κατασκευή του πυραύλου Saturn V που θα μετέφερε ανθρώπους στη Σελήνη με το πρόγραμμα Αpollo.Εκτός από την κατασκευή πυραύλων στις ΗΠΑ, ο φον Μπράουν δημοσίευε και άρθρα στα οποία εκλαΐκευε την διαστημική φυσική στο αμερικανικό κοινό. Σε ένα από τα άρθρα του, ο φον Μπράουν εξηγεί γιατί ένας δορυφόρος παραμένει σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ξεκινά το άρθρο περιγράφοντας στην ουσία το κανόνι του Νεύτωνα. Αναρωτιέται τι θα συνέβαινε αν μπορούσαμε να εκτοξεύουμε ένα σώμα οριζόντια, με όλο και μεγαλύτερες ταχύτητες, όπως στην εικόνα:Και συνεχίζει, ότι καθώς το σώμα εκτοξεύεται με όλο και μεγαλύτερες ταχύτητες, θα επιτευχθεί η κατάλληλη ταχύτητα για την οποία το σώμα δεν πέφτει ποτέ στο έδαφος και διατηρείται σε τροχιά γύρω από την Γη: Και παραθέτει μια εικόνα ακριβώς όπως αυτή συμπεριλήφθηκε από τον Ισαάκ Νεύτωνα στο έργο του Principia του 1687: Μετά από αυτό το ωραίο ξεκίνημα, ο φον Μπράουν μας αποκαλύπτει την άγνοιά του: εμπλέκει την φυγόκεντρη δύναμη(;) η οποία αντισταθμίζοντας την βαρυτική έλξη καθορίζει την τροχιά του σώματος! Στη συνέχεια, σχεδιάζει μια εικόνα ενός δορυφόρου σε τροχιά γύρω από τη Γη, με τον δορυφόρο να δέχεται δύο δυνάμεις: το βάρος του που τον έλκει προς τη Γη και … την φυγόκεντρη δύναμη, με αντίθετη κατεύθυνση, η οποία όπως γράφει εξισορροπεί την βαρυτική έλξη!! Και κλείνει με το ανεπανάληπτο, «αν η ισορροπία μεταξύ βαρυτικής και φυγόκεντρης δύναμης δεν είναι τέλεια, […] το σώμα θα διαγράψει μια ελλειπτική τροχιά γύρω από τη Γη!!» Τέτοια λάθη δεν κάνουν ούτε οι μαθητές λυκείου!Ίσως τελικά δεν χρειάζεται βαθιά επιστημονική γνώση για να γίνει κανείς επιτυχημένος μηχανικός πυραύλων ή οτιδήποτε άλλο. Σημαντικότερα προσόντα είναι η έλλειψη αρχών και ηθικής. Εικόνα από το Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica του Νεύτωνα. πηγές: https://www.smithsonianmag.com/air-space-magazine/a-amp-s-interview-michael-j-neufeld-23236520/ – https://math.ucr.edu/home/baez/physics/General/Centrifugal/centri.html

Σχέδιο made in Greece με τροχιά προς το Διάστημα. Μεγάλα βήματα για την Ελλάδα στον τομέα του Διαστήματος με εγχώρια παραγωγή μικροδορυφόρων, κατασκευή κυβερνητικού δορυφόρου και λειτουργία space hub Σε νέα φάση εισέρχεται η ανάπτυξη της ελληνικής διαστημικής βιομηχανίας με βασική στόχευση την εγχώρια παραγωγή μικροδορυφόρων, την κατασκευή μεγάλου κυβερνητικού δορυφόρου και τη λειτουργία ενός κυβερνητικού space hub, στο πλαίσιο της στρατηγικής που ενώνει το διάστημα με την καθημερινότητα.Το «ταξίδι» της Ελλάδας στο Διάστημα, με την τοποθέτηση των δικών της «ματιών», συνεχίζεται το δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, οπότε έχει προγραμματιστεί η εκτόξευση των δύο πρώτων επιχειρησιακών δορυφόρων, τεχνολογίας SAR (Synthetic Aperture Radar), μέρος του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων (GNSSP) συνολικού ύψους 200 εκατ., με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency – ESA).Μάλιστα, κρίσιμα υποσυστήματα των δύο αυτών επιχειρησιακών δορυφόρων ραντάρ κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα από την μονάδα παραγωγής που εγκατέστησε τον τελευταίο ένα χρόνο στη χώρα μας η φινλανδική ICEYE.Έχει προηγηθεί η εκτόξευση, τον περασμένο Ιούνιο, του DUTHSat-2 του πρώτου μικροδορυφόρου, CubeSat (για εκπαιδευτικούς και πειραματικούς σκοπούς) που φέρει ελληνική υπογραφή, από τον σχεδιασμό μέχρι την κατασκευή και ο οποίος αποτελεί καρπό της συνεργασίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με ελληνικές επιχειρήσεις.Όσο για την επόμενη μέρα περιλαμβάνει εκτός από τη συνέχεια του GNSSP την ανάπτυξη ενός μεγάλου κυβερνητικού δορυφόρου που θα ενισχύσει τις εθνικές δυνατότητες ασφαλών επικοινωνιών, με εφαρμογές τόσο για την άμυνα όσο και για την ασφάλεια και προστασία των πολιτών. Κυβερνητικές κινήσεις Όπως επισημαίνει στη «Ν» με αποκλειστικές του δηλώσεις ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, Δημήτρης Παπαστεργίου, «από το 2026, με τη λειτουργία της πρώτης ελληνικής γραμμής παραγωγής μικροδορυφόρων «made in Greece», περνάμε σε ένα νέο επίπεδο τεχνολογικής αυτοδυναμίας. Και δε σταματάμε εδώ. Ήδη σχεδιάζουμε την επόμενη φάση του Προγράμματος. Σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, στοχεύουμε στην αξιοποίηση πόρων από το SAFE, το νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο που ενισχύει τα κράτη μέλη στις κοινές επενδύσεις τους στην αμυντική βιομηχανίαΣτο πλαίσιο αυτό, εξετάζουμε την ανάπτυξη ενός μεγάλου κυβερνητικού δορυφόρου που θα ενισχύσει τις εθνικές δυνατότητες ασφαλών επικοινωνιών, με εφαρμογές τόσο στην άμυνα όσο και στην ασφάλεια και προστασία των πολιτών.Όπως και σε κάθε φάση του Προγράμματος, η βασική μας αρχή παραμένει η ίδια: σημαντικό μέρος της τεχνολογίας και της παραγωγής θα γίνεται στην Ελλάδα. Έτσι, κάθε νέο βήμα μεταφράζεται σε επένδυση, τεχνογνωσία και περαιτέρω ενίσχυση του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας.Το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων δεν είναι απλώς ένα τεχνολογικό έργο, είναι μια στρατηγική επιλογή που ενώνει το διάστημα με την καθημερινότητα, χτίζοντας μια πιο ισχυρή, πιο αποτελεσματική, πιο ορθολογική και πιο αυτόνομη Ελλάδα».«Όταν μιλήσαμε για το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων, πολλοί πίστεψαν ότι πρόκειται για κάτι μακρινό, σχεδόν διαστημική φαντασία» σημειώνει επίσης ο κ. Παπαστεργίου και προσθέτει: «Σήμερα όμως αποδεικνύεται πως η Ελλάδα μπορεί και το κάνει πράξη. Μέσα σε σχεδόν έναν χρόνο, σε συνεργασία με την ESA, ολοκληρώσαμε όλες τις διαδικασίες, υπογράψαμε τις συμφωνίες, στείλαμε ήδη τον Ιούνιο έναν πρώτο πιο πειραματικό δορυφόρο και ετοιμαζόμαστε για την εκτόξευση μεγαλύτερων πιο επιχειρησιακών δορυφόρων μέσα στον Νοέμβριο, καθώς και ενός νανοδορυφόρου. Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά το δικό της «παράθυρο» στο διάστημα, ένα ολοκληρωμένο δίκτυο που θα παρέχει, κρίσιμα δεδομένα για την πολιτική προστασία, την πολεοδομία, το περιβάλλον και την ασφάλεια. Είναι το πιο χειροπιαστό βήμα προς μια χώρα που σχεδιάζει το μέλλον της με γνώση, δεδομένα και τεχνολογία. Κομβικό ρόλο σε αυτή τη νέα εποχή θα έχει το Κυβερνητικό Space Hub, ο κόμβος όπου όλα τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τους μικροδορυφόρους θα αποθηκεύονται, ώστε στη συνέχεια να μετατρέπονται σε χρήσιμη πληροφορία. Εκεί θα πραγματοποιείται η επεξεργασία και διάθεση δορυφορικών δεδομένων, όπως και μια σειρά από εξειδικευμένες υπηρεσίες και προϊόντα σε πέντε διαφορετικούς τομείς: της γεωργίας, των δασών, των υδάτων, της γεωεπισκόπησης και της ασφάλειας. Έτσι, δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς θα μπορούν να αναπτύσσουν σύγχρονες πολιτικές και υπηρεσίες, από τη γεωργία και τα ύδατα έως την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος.Προστιθέμενη αξία του Προγράμματος είναι ότι υλοποιείται από ελληνικές εταιρίες, αλλά και διεθνείς κολοσσούς που επενδύουν πλέον στη χώρα μας. Η ενεργή παρουσία τους στην Ελλάδα αποτέλεσε προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους, γιατί στόχος μας δεν είναι απλώς να «αγοράζουμε» τεχνολογία, αλλά να τη δημιουργούμε και να την παράγουμε εδώ, στηρίζοντας την αναπτυξιακή πορεία της χώρας και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης». Διαστημική Στρατηγική Η συνέχεια για το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το οποίο επικαιροποιεί την Εθνική Διαστημική Στρατηγική με ορίζοντα που εκτείνεται αρχικά ως το 2030 και κατόπιν ως το 2035. Προσχέδιο – σύνοψη αυτής έχει δοθεί στη διαστημική βιομηχανία για τα πρώτα σχόλια. Στη συνέχεια του ρεπορτάζ θα δούμε τη βιομηχανία να μιλάει εμφατικά για την ανάγκη συνέχισης του Προγράμματος.Όπως, μεταξύ άλλων, τονίζεται στην εισαγωγή της της Εθνικής Διαστημικής Εισαγωγής, οι διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές έχουν γίνει απαραίτητο στοιχείο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, προσφέροντας λύσεις σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρησιακών αναγκών καθώς και προς την επίτευξη καίριων στόχων της πολιτείας. Η δραστηριοποίηση στο Διάστημα αποφέρει σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και στρατηγικά οφέλη, ενώ παράλληλα προάγει τη βασική έρευνα, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Σε ένα παγκόσμιο γίγνεσθαι όπου η σημασία του νευραλγικού ρόλου του Διαστήματος αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η Ελλάδα καλείται να ισχυροποιήσει τη διεθνή της θέση, να αναπτύξει το εγχώριο οικοσύστημα, να προάγει διεθνείς συνεργασίες και να αξιοποιήσει τις προσφερόμενες λύσεις προς όφελος της οικονομίας και των πολιτών.Οι διαστημικές τεχνολογίες, τα διαστημικά δεδομένα και οι υπηρεσίες συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων δημόσιων πολιτικών καθώς και σε επιχειρησιακές ανάγκες του κράτους και της αγοράς.Γεγονός είναι ότι τα τελευταία χρόνια η οικονομία του διαστήματος αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, με τη συνολική αξία της να εκτιμάται στα 600 δις ευρώ το 2024. Αν συμπεριληφθούν και τα δευτερογενή οφέλη, αποτιμάται στα 1,8 τρις ευρώ ως το 2035 με ρυθμό ανάπτυξης (Compound Annual Growth Rate – CAGR) της τάξεως του 9%.Η Ελλάδα, είναι μέλος της ESA από το 2005 και έχοντας υποστηρίξει την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Προγράμματος. Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο της νέας στρατηγικής σταδιακά η συμμετοχή μας στα προγράμματα της ESA θα διπλασιαστούν. Η ελληνική βιομηχανία Η Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) αριθμεί σήμερα 60 εταιρίες μέλη, με συνολικό κύκλο εργασιών που για το 2024 διαμορφώθηκε σε 500 εκατ., έναντι 425 εκατ. το 2023, 410 εκατ. το 2022, 300 εκατ. το 2021 και 230 εκατ. ευρώ το 2020.«Το πρώτο βήμα από την πλευρά της Πολιτείας έγινε ήδη. Το πρόγραμμα των μικροδορυφόρων ανέβασε τον πήχη για την ελληνική διαστημική βιομηχανία, η οποία πλέον καλείται να αξιοποιήσει στο έπακρο αυτή την ευκαιρία: να αναλάβει την κατασκευή συστημάτων και υποσυστημάτων δορυφόρων, να κατασκευάσει γραμμές συναρμολόγησης ελέγχου και πιστοποίησης δορυφορικών συστημάτων και να ενισχύσει την τεχνογνωσία της σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής» τονίζει στη «Ν» ο Αθανάσιος Πότσης PhD, πρόεδρος της ΕΒΙΔΙΤΕ και προσθέτει:«Σήμερα, όλα αυτά υλοποιούνται με απόλυτη επιτυχία και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Ωστόσο, για να έχει πραγματική συνέχεια αυτή η προσπάθεια – τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο – απαιτείται συνέχιση του προγράμματος. Η επόμενη φάση πρέπει να περιλαμβάνει ένα νέο πρόγραμμα μιας νέας γενιάς δορυφόρων, αυτή τη φορά με στόχο την πλήρη κατασκευή τους εντός της χώρας, από αισθητήρες και ηλεκτρονικά μέχρι το λογισμικό.Μια τέτοια εξέλιξη θα προσφέρει τεχνολογική αυτάρκεια σε έναν στρατηγικά κρίσιμο τομέα για την ασφάλεια της χώρας, θα ενισχύσει τη διατήρηση του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού εντός συνόρων και θα συμβάλλει στη διεύρυνση της οικονομικής βάσης πολλών επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων, αποφέροντας σημαντικά οικονομικά οφέλη.Η ελληνική διαστημική βιομηχανία είναι πλέον ώριμη τεχνολογικά, διαθέτει εμπειρία, υποδομές και εξειδικευμένο προσωπικό. Μπορεί να αποτελέσει έναν δυναμικό πυρήνα ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, δημιουργώντας συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και οικονομικής ευημερίας». Τα οφέλη για τη χώρα και τον πολίτη από το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων: Πολιτική Προστασία και Αντιμετώπιση Καταστροφών: Έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιών και πλημμυρών, παρακολούθηση κρίσιμων υποδομών και ενημέρωση των αρχών σε πραγματικό χρόνο. Περιβάλλον και Κλίμα: Παρακολούθηση θερμοκρασιών θάλασσας και εδάφους, παρακολούθηση NATURA περιοχών, βιοποικιλότητας και δασών. Αγροτική Παραγωγή: Εφαρμογές «έξυπνης γεωργίας» με χαρτογράφηση καλλιεργειών, πρόβλεψη αποδόσεων, εκτίμηση εδαφικής υγρασίας και βελτίωση παραγωγικότητας. Υδάτινοι Πόροι και Θαλάσσια Οικονομία: Παρακολούθηση ρύπανσης, θαλάσσιων καυσώνων και υποστήριξη της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών. Αστικές Περιοχές: Παρακολούθηση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θερμικών νησίδων και μεταβολών στο αστικό περιβάλλον. Σε πρακτικό επίπεδο οι πολίτες θα δουν πιο στοχευμένες παρεμβάσεις, έγκαιρες ειδοποιήσεις, καλύτερη περιβαλλοντική και αστική διαχείριση και νέα δεδομένα ανοικτής πρόσβασης που θα μπορούν να αξιοποιούν επιχειρήσεις, ερευνητές και υπηρεσίες. Τι περιλαμβάνει το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων Κατασκευή και λειτουργία 13 συνολικά μικροδορυφόρων. Την εκτόξευση των δύο δορυφόρων SAR) καθώς και τριών πειραματικών μικροδορυφόρων θα ακολουθήσουν οι εκτοξεύσεις των οπτικών και θερμικών δορυφόρων στις αρχές του 2026, έτσι ώστε η πλήρης επιχειρησιακή ικανότητα να έχει επιτευχθεί μέχρι τα τέλη του 2026.Υποδομές εδάφους (Ground Segment Infrastructure) που περιλαμβάνουν: Δύο σταθμούς εδάφους για επικοινωνία uplink και downlink. Το Ελληνικό Κέντρο Συναρμολόγησης, Ενσωμάτωσης και Δοκιμών (HAITF) στην ΕΑΒ στην Τανάγρα, με καθαρό χώρο 350 τ.μ. για δοκιμές μικροδορυφόρων έως 500 κιλά, εξοπλισμένο με συστήματα θερμικού κενού και δοκιμών αντοχής σε δονήσεις. Τρία τηλεσκόπια σε Χελμό, Σκίνακα και Χολομώντα, τα οποία αναβαθμίζονται σε οπτικούς σταθμούς εδάφους για οπτικές και κβαντικές επικοινωνίες. Το ελληνικό Ραντάρ Παρακολούθησης Διαστήματος (HSTR), το οποίο θα τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία το 2026, για να παρακολουθεί διαστημικά θραύσματα και να υποστηρίζει το ευρωπαϊκό δίκτυο EU-SST για την ασφάλεια των δορυφόρων σε τροχιά.Τμήμα Εφαρμογών και Κυβερνητικός Κόμβος (Downstream Segment & Governmental Hub): Στην καρδιά της λειτουργίας του GNSSP βρίσκεται ο Κυβερνητικός Κόμβος Παρατήρησης της Γης (Governmental EO Hub). Ο κόμβος θα ενσωματώνει δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο από όλους τους εθνικούς δορυφόρους και θα προσφέρει στους τελικούς χρήστες έτοιμα προς ανάλυση δεδομένα (Analysis Ready Data) μέσω ενιαίας, φιλικής προς τον χρήστη πλατφόρμας. Το περιβάλλον αυτό θα υποστηρίζει πέντε εθνικές θεματικές υπηρεσίες Παρατήρησης της Γης (EO services), σχεδιασμένες για τις ανάγκες της δημόσιας διοίκησης, της έρευνας και του ιδιωτικού τομέα. Οι πέντε θεματικές υπηρεσίες αφορούν τη Γεωργία, τα Δάση, τα Ύδατα, τη Γη και την Ασφάλεια και την Προστασία. Μικροδορυφόροι των ICEYE και Open Cosmos σε ταξίδι στο Διάστημα Στο δικό μας «ταξίδι» για να γνωρίσουμε το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων επισκεφτήκαμε τις εγκαταστάσεις της ICEYE και της Open Cosmos. Να επισημάνουμε ότι δεν είναι οι μοναδικές εταιρίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος της διαστημικής τεχνολογίας στη χώρα. Τα βήματα που έχουν γίνει σε αυτό τον τομέα από αρκετές τεχνολογικές εταιρίες την τελευταία δεκαπενταετία στηρίζουν ουσιαστικά τη δυναμική που αναπτύσσεται και δίνουν την αισιόδοξη προοπτική που περιγράφουμε.Στις εγκαταστάσεις των δύο εταιριών συναντήσαμε τους επικεφαλής τους, δύο νέους επιστήμονες – στελέχη επιχειρήσεων, τον Βασίλη Χαλουλάκο διευθύνοντα σύμβουλο της ICEYE και την Μαρία Καλαμά γενική διευθύντρια της Open Cosmos Aegean. Πέρα από τον ενθουσιασμό τους για αυτό που κάνουν, διαθέτουν ακόμα ένα κοινό χαρακτηριστικό: Έπειτα από πολύχρονη καριέρα στο εξωτερικό επέστρεψαν στην Ελλάδα για το επόμενο βήμα τους, φέρνοντας την πολύτιμη εμπειρία που έχουν αποκομίσει. Κρίσιμα υποσυστήματα Η δυνατότητα της Open Cosmos να παράγει εξολοκλήρου μικροδορυφόρους τελευταίας τεχνολογίας στις ελληνικές εγκαταστάσεις της, της επιτρέπει να διεκδικεί την παραγωγή μικροδορυφόρων για λογαριασμό τρίτων χωρών σε Μέση Ανατολή, Ασία και Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενώ στις εγκαταστάσεις της ICEYE στην Ελλάδα κατασκευάζονται ήδη κρίσιμα υποσυστήματα για όλους τους SAR μικροδορυφόρους που παράγει η εταιρία για τους πελάτες της παγκοσμίως.Υπογράφοντας πριν ένα χρόνο με το δημόσιο, σύμβαση αξίας 33 εκατ. (το ποσό περιλαμβάνει και τα δεδομένα που δίνει ήδη η εταιρία στην Ελλάδα από άλλους δορυφόρους) η ICEYE έχει αναλάβει την κατασκευή των 2 SAR μικροδορυφόρων που πρόκειται να εκτοξευτούν τις επόμενες ημέρες. Την ίδια μέρα υπεγράφη και η σύμβαση, αξίας 20 εκατ. με την OroraTech για τους 4 νανο θερμικούς δορυφόρους που επίσης περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων.Η δραστηριότητά της ICEYE στην Ελλάδα αναπτύσσεται πέρα από τις συμβατικές της υποχρεώσεις που αφορούσαν τους δύο ελληνικούς μικροδορυφόρους SAR που ολοκλήρωσε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων και ουσιαστικά αποτελούν τους πρώτους επιχειρησιακούς δορυφόρους που αποκτά η Ελλάδα.Σήμερα η θυγατρική της ICEYE στην Ελλάδα απασχολεί 13 επιστήμονες που παρέχουν εργασία υψηλών τεχνολογικών απαιτήσεων και η προοπτική είναι να διπλασιαστούν εντός του επομένου εξαμήνου. Στόχος η αναβάθμιση Ο στόχος και η προσπάθεια είναι η μονάδα παραγωγής της ICEYE στην Ελλάδα να αναβαθμιστεί ώστε να αποκτήσει τη δυνατότητα παραγωγής του συνόλου των συστημάτων ενός μικροδορυφόρου, δηλαδή να παράγει μικροδορυφόρους τόσο για τις ανάγκες της χώρας όσο και για τρίτους.Επίσης, στόχος είναι και η δημιουργία κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D), καθώς η εταιρία επενδύει σημαντικά στην έρευνα για τις επόμενες διαστημικές τεχνολογίες αιχμής που θέλει να εισάγει στην αγορά.Η ICEYE δραστηριοποιείται διεθνώς με γραφεία στη Φινλανδία, την Πολωνία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Έχει πρωτοπορήσει στη διαστημική τεχνολογία SAR (Synthetic Aperture Radar), δημιουργώντας μια μινιατούρα αυτής της τεχνολογίας, μειώνοντας σημαντικά το κόστος και τον χρόνο παραγωγής. Πρόκειται για έναν συνδυασμό ενός μικρογραφημένου, ενεργού ραντάρ φασικής διάταξης (phased array radar), τοποθετημένου σε μια ελαφριά δορυφορική πλατφόρμα, που παρέχει μοναδικές επιχειρησιακές δυνατότητες. Η ηλεκτρονικά κατευθυνόμενη δέσμη επιτρέπει «λειτουργίες σάρωσης» (Scan modes) για κάλυψη μεγάλων περιοχών.Η εν λόγω εταιρία δίνει τη δυνατότητα σε κυβερνήσεις και οργανισμούς να αποκτήσουν έναν ή περισσότερους δορυφόρους ICEYE SAR, επιτρέποντας τους να απεικονίσουν οποιαδήποτε τοποθεσία στη Γη, ημέρα ή νύχτα, με πολύ υψηλή ανάλυση και συχνές επαναλήψεις παρατήρησης. Ο χρόνος ζωής των μικροδορυφόρων SAR της ICEYE είναι 3 με 5 χρόνια.Ο κ. Χαλουλάκος επέστρεψε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2024 έπειτα από 12 έτη στο εξωτερικό κυρίως στο Λονδίνο. Έκανε καριέρα ως investment banker στη Deutsche Bank στην οποία εξειδικεύτηκε σε συγχωνεύσεις και εξαγορές στους κλάδους της τεχνολογίας και των τηλεπικοινωνιών. Στα καθήκοντά του περιλαμβάνεται επίσης η επίβλεψη της δραστηριότητας της ICEYE στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Προϋπόθεση «Σημείο κλειδί για την περαιτέρω επέκταση μας στη χώρα αποτελεί η ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς» υπογραμμίζει στη «Ν» ο διευθύνων σύμβουλος της ICEYE και προσθέτει: «Χρειάζεται μια ρεαλιστική στρατηγική, σχεδιασμένη για να ανταποκριθεί στις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες του ελληνικού κράτους.Είναι κρίσιμο να προχωρήσουν περισσότερες πρωτοβουλίες σε πολιτικό επίπεδο αλλά και από την πλευρά της βιομηχανίας, καθώς πρέπει να εμπεδωθεί η ανάγκη για επίσπευση των διαδικασιών αλλά και την ανάληψη μεγαλύτερου ρίσκου προκειμένου η Ελλάδα να μην μείνει πίσω στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται παγκοσμίως».Όπως εξηγεί «τα δορυφορικά συστήματα, όπως και η ευρύτερη διαστημική βιομηχανία, απευθύνονται σε σημαντικό ποσοστό, που φτάνει ενδεχομένως και το 90%, σε κυβερνήσεις (Business to Government), προκειμένου τα κράτη να θωρακιστούν έναντι των φυσικών φαινομένων (πολιτική προστασία) και να ενισχύουν την άμυνα και την ασφάλειά τους.Με δεδομένη την εξέλιξη της τεχνολογίας και ως απάντηση των σημερινών σύνθετων αναγκών, στη φάση που διανύουμε, αν μια χώρα δεν διαθέτει δικούς της δορυφόρους, δηλαδή τα δικά της «μάτια» στο διάστημα, είναι σαν να μην έχει π.χ. φρεγάτες ή μαχητικά αεροσκάφη. Η γεωπολιτική σημασία αυτών των συστημάτων είναι τεράστια και να επισημάνω ότι το κόστος τους είναι μερικές δεκάδες εκατομμύρια ή λίγες εκατοντάδες, δεν χρειάζεται δηλαδή να διατεθούν δισεκατομμύρια για την απόκτηση της αναγκαίας κρίσιμης μάζας».Σύμφωνα επίσης με τον επικεφαλής της ICEYE στην Ελλάδα «είναι σημαντικό ως χώρα να αποφασίσουμε να κινηθούμε γρήγορα σε αυτή την αγορά και να δώσουμε έμφαση στο αποτέλεσμα. Να λειτουργήσουμε πέρα από τη γραφειοκρατία και να επικεντρωθούμε στο μετρήσιμο αποτέλεσμα, καθώς μόνο έτσι θα δημιουργηθεί μια πραγματική βιομηχανική βάση, την οποία η Ελλάδα τόσο χρειάζεται προκειμένου να επιτύχει αυτονομία σε τεχνολογικούς τομείς ζωτικής σημασίας, όπως είναι πλέον η παρατήρηση της Γης από το διάστημα».Η Open Cosmos έχει αναλάβει την κατασκευή και εκτόξευση των 7 οπτικών μικροδορυφόρων, έργο αξίας 60 εκατ. ευρώ που ειδικότερα περιλαμβάνει την κατασκευή, εκτόξευση και λειτουργία:Δύο μικροδορυφόρων με κάμερες πολύ υψηλής ανάλυσης για χαρτογράφηση εικόνων με ευκρίνεια μικρότερη του ενός μέτρου.Πέντε μικροδορυφόρων εξοπλισμένων με συστήματα υψηλής ευκρίνειας πολυφασματικών και υπερφασματικών δεδομένων, απεικόνισης στο Βραχέος Κύματος Υπέρυθρο Φάσμα (SWIR), δεκτών Internet of Things (IoT) και αυτόματης αναγνώρισης (Automatic Identification Systems – AIS).Οι επτά αυτοί δορυφόροι θα είναι διασυνδεδεμένοι μεταξύ τους και εξοπλισμένοι με ενσωματωμένες δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης, επιτρέποντας την σχεδόν σε πραγματικό χρόνο μετάδοση πληροφοριών απευθείας από το διάστημα στη Γη.Θα ενταχθούν στο Open Constellation, το συνεργατικό σμήνος δορυφόρων της Open Cosmos, πολλαπλασιάζοντας την επιχειρησιακή τους ισχύ. Συγκεκριμένα η Ελλάδα θα ενταχθεί μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο σε ένα ομοσπονδιακό μοντέλο (federated constellation), το οποίο εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε τόσο ευρεία κλίμακα στην Ευρώπη.Επιπλέον, θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει στην Ελλάδα δορυφορικός επίγειος σταθμός για την παροχή υπηρεσιών τηλεμετρίας, τηλεχειρισμού και μεταφοράς δεδομένων για ολόκληρο το σμήνος.Οι δορυφόροι του σμήνους με την ανάπτυξή τους θα παρέχουν πολύτιμα δεδομένα ενισχύοντας σημαντικά τις δυνατότητες της Ελλάδας σε τομείς όπως, η πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, η παρακολούθηση θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών και η καταπολέμηση της ρύπανσης, ο αποτελεσματικότερος πολεοδομικός σχεδιασμός και η ενίσχυση της αποδοτικότητας της γεωργίας.Στις εγκαταστάσεις της στην Αττική που περιλαμβάνουν σύγχρονα clean rooms εμβαδού 300 τ.μ. η Open Cosmos Aegean σχεδιάζει, συναρμολογεί και δοκιμάζει τους δορυφόρους του ελληνικού σμήνους. Η συνολική επένδυση μέχρι σήμερα της Open Cosmos στην Ελλάδα είναι της τάξεως των 18 εκατ. ευρώ, ενώ απασχολεί 27 εργαζόμενους, αρκετοί εκ των οποίων έχουν επιστρέψει από το εξωτερικό.Σημαντική παράμετρος της δραστηριότητας της Open Cosmos είναι και οι συνεργασίες που έχει αναπτύξει με τις ελληνικές εταιρίες, Nova ICT, EMTECH – Space, Libre Space Foundation, Planetek Hellas, Adamant Composites, Ηeron, Getmap, Prisma, FEAK, Si Cluster και Priority Consultants. Αφορούν εξειδικευμένες τεχνολογικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες του προγράμματος, όπως ανάπτυξη λογισμικού, ενσωμάτωση ηλεκτρονικών υποσυστημάτων, σχεδίαση σύνθετων υλικών και υποστήριξη επικοινωνίας και διάχυσης αποτελεσμάτων.Η κα. Καλαμά παράλληλα συντονίζει στρατηγικές πρωτοβουλίες της παγκόσμιας ανάπτυξης της εταιρίας. Διαθέτει εικοσαετή εμπειρία στον διαστημικό τομέα, έχοντας εργαστεί σε φορείς όπως το UK Space Agency όπου διαχειρίστηκε ερευνητικό ταμείο ύψους 420 εκατ. βρετανικών λιρών, στο πλαίσιο του προγράμματος ESA ARTES, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάπτυξη του βρετανικού διαστημικού οικοσυστήματος και στη δημιουργία ενός δυναμικού χαρτοφυλακίου προηγμένων διαστημικών τεχνολογιών.Η επαγγελματική της διαδρομή περιλαμβάνει επίσης θέσεις ευθύνης σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως οι Lacuna Space, Euroconsult, Eutelsat και Airbus Defence and Space. Έχει διδακτορικό τίτλο στο πεδίο των ευρυζωνικών δορυφορικών επικοινωνιών. «Ήρθε για να μείνει» «Η Open Cosmos ήρθε στην Ελλάδα για να μείνει» υπογραμμίζει στη «Ν» η γενική διευθύντρια της εταιρίας και συμπληρώνει: «Η τοποθέτησή μας και οι επενδύσεις μας δεν περιορίζονται στο πρόγραμμα της κατασκευής των 7 μικροδορυφόρων που έχουμε αναλάβει στο πλαίσιο του προγράμματος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.Η δυνατότητά μας να παράγουμε εξολοκλήρου μικροδορυφόρους τελευταίας τεχνολογίας στην Ελλάδα μας επιτρέπει να διεκδικούμε την παραγωγή μικροδορυφόρων για λογαριασμό τρίτων χωρών, όπως για παράδειγμα σε περιοχές της Μέσης Ανατολής της Ασίας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.Η έμφασή μας είναι στην ανάπτυξη των υποδομών, αλλά και στη μεταφορά τεχνογνωσίας. Έχει άλλωστε ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι σε μεγάλο ποσοστό οι μηχανικοί μας επέστρεψαν στην Ελλάδα για να δουλέψουν στην Open Cosmos μετά από καριέρα στο εξωτερικό φέρνοντας μαζί τους πείρα και τεχνογνωσία – κάτι που ισχύει και για μένα προσωπικά. Όπως επίσης, ιδιαίτερη σημασία έχει ότι συνεργαζόμαστε με τις εταιρίες του κλάδου στην Ελλάδα για να ενισχύσουμε αυτό το αναδυόμενο οικοσύστημα που έχει τεράστια στρατηγική σημασία και αναπτυξιακές δυνατότητες για τη χώρα μας».H Open Cosmos ιδρύθηκε το 2015 στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει ως αντικείμενο τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία δορυφόρων, την παροχή δορυφορικών υπηρεσιών και τη διαχείριση δεδομένων παρατήρησης Γης. Σήμερα δραστηριοποιείται μεταξύ άλλων σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους ανεξάρτητους διαστημικούς φορείς στην Ευρώπη, με έσοδα αυξανόμενα κατά περίπου 100% ετησίως και κεφαλαιακή ενίσχυση 50 εκατ. δολ. (2023) από ευρωπαϊκά funds (Santander, A&G, ETF, Trill). https://www.naftemporiki.gr/business/2025180/schedio-made-in-greece-me-trochia-pros-to-diastima/

Χωρίς τον Δία η Γη δεν θα υπήρχε στο ηλιακό σύστημα. Νέα θεωρία για τις συνθήκες γέννησης του πλανήτη μας. Έχει διαπιστωθεί ότι ο Δίας έχει παίξει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του ηλιακού μας συστήματος σε πολλά επίπεδα. Από ένα σημείο και μετά αποτελεί προστάτη της Γης εκτρέποντας από την πορεία τους αστεροειδείς και κομήτες που έχουν κατεύθυνση προς τον πλανήτη μας. Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι ο γίγαντας αερίου έπαιξε κρίσιμο ρόλο και στη γέννηση της Γης.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Science Advances» ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι ο Δίας καθώς σχηματιζόταν δημιούργησε κάποια κενά στο πρώιμο ηλιακό σύστημα τα οποία εμπόδισαν διάφορα υλικά τα οποία αποτέλεσμα στη συνέχεια δομικά υλικά της Γης να καταλήξουν στον Ήλιο και φυσικά να καταστραφούν.Η έρευνα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Rice στο Χιούστον, υποστηρίζει ότι η πρώιμη ανάπτυξη του Δία έκοψε τη ροή αερίου και σκόνης προς το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος, αποτρέποντας το υλικό που αργότερα θα σχημάτιζε τη Γη, την Αφροδίτη και τον Άρη από το να βυθιστεί σπειροειδώς στον Ήλιο. Με αυτόν τον τρόπο λένε οι επιστήμονες η βαρύτητα του Δία όχι μόνο σταθεροποίησε τις τροχιές των εσωτερικών πλανητών αλλά και διαμόρφωσε τη δομή ολόκληρου του ηλιακού συστήματος, δημιουργώντας δακτυλίους και κενά που επηρέασαν το πώς και πότε σχηματίστηκαν οι βραχώδεις πλανήτες.«Ο Δίας δεν έγινε απλώς ο μεγαλύτερος πλανήτης καθόρισε την αρχιτεκτονική ολόκληρου του εσωτερικού ηλιακού συστήματος. Χωρίς αυτόν ίσως να μην υπήρχε η Γη όπως τη γνωρίζουμε» δήλωσε ο Αντρέ Ιζιντόρο, αναπληρωτής καθηγητής Γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο Rice και συν-επικεφαλής της μελέτης. Το κενό Χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις ο Ιζιντόρο και οι συνεργάτες του μοντελοποίησαν τον τρόπο με τον οποίο η ταχεία ανάπτυξη του Δία στα πρώτα του εκατομμύρια χρόνια επηρέασε τον περιστρεφόμενο δίσκο αερίου και σκόνης που περιέβαλε τον νεογέννητο Ήλιο. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η τεράστια βαρύτητα του Δία δημιούργησε κυματισμούς μέσα στον δίσκο αναστατώνοντας το αέριο και σχηματίζοντας δακτυλιοειδείς ζώνες υλικού.Οι ερευνητές λένε ότι αυτοί οι πυκνοί δακτύλιοι παγίδευσαν μικροσκοπικούς κόκκους σκόνης που διαφορετικά θα είχαν βυθιστεί στον Ήλιο επιτρέποντάς τους να συσσωματωθούν και να σχηματίσουν τα βραχώδη δομικά στοιχεία των πλανητών.Σύμφωνα με τη νέα μελέτη καθώς ο Δίας μεγάλωνε και άνοιγε ένα ευρύ κενό μέσα στον δίσκο ουσιαστικά χώρισε το ηλιακό σύστημα σε εσωτερικές και εξωτερικές ζώνες εμποδίζοντας τα υλικά να αναμειχθούν ελεύθερα μεταξύ τους. Αυτό το «φράγμα» διατήρησε τα ξεχωριστά ισοτοπικά αποτυπώματα που βρίσκονται στους μετεωρίτες — διαφορετικά για το εσωτερικό και διαφορετικά για το εξωτερικό ηλιακό σύστημα — ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε νέες περιοχές όπου τα πρωτοπλανητικά σώματα θα μπορούσαν να σχηματιστούν αργότερα.«Το μοντέλο μας συνδέει δύο πράγματα που πριν δεν ταίριαζαν τα ισοτοπικά αποτυπώματα στους μετεωρίτες, που υπάρχουν σε δύο “είδη”, και τη δυναμική του πλανητικού σχηματισμού», εξήγησε ο Μπάιμπαβ Σριβαστάβα μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Rice και συν-επικεφαλής της μελέτης μαζί με τον Ιζιντόρο. Οι μετεωρίτες Η μελέτη εξηγεί επίσης γιατί ορισμένοι πρωτόγονοι μετεωρίτες σχηματίστηκαν εκατομμύρια χρόνια αργότερα από τα πρώτα στερεά σώματα του ηλιακού συστήματος. Αυτοί οι μεταγενέστεροι μετεωρίτες, γνωστοί ως χονδρίτες θεωρούνται από τα πιο αγνά υλικά που υπάρχουν επειδή περιέχουν μικροσκοπικές τηγμένες κοσμικές σταγόνες που διατηρούν τη χημική ιστορία των πρώτων ημερών του ηλιακού μας συστήματος.«Το μυστήριο πάντα ήταν γιατί μερικοί από αυτούς τους μετεωρίτες σχηματίστηκαν τόσο αργά, 2 έως 3 εκατομμύρια χρόνια μετά τα πρώτα στερεά σώματα; Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι ο ίδιος ο Δίας δημιούργησε τις συνθήκες για τη καθυστερημένη γέννησή τους» λέει ο Ιζοντόρο.Διαμορφώνοντας το δίσκο και σταματώντας τη ροή υλικού προς το εσωτερικό ο Δίας πιθανότατα προκάλεσε το σχηματισμό μιας δεύτερης γενιάς πρωτοπλανητικών σωμάτων μερικά από τα οποία μετατράπηκαν σε χονδριτικούς μετεωρίτες που εξακολουθούν να πέφτουν στη Γη μέχρι σήμερα σύμφωνα με τη μελέτη.Οι ίδιοι τύποι δακτυλίων και κενού που προβλέπονται στα μοντέλα της ομάδας παρατηρούνται σήμερα σε νεαρά αστρικά συστήματα με το τηλεσκόπιο ALMA στη Χιλή επιβεβαιώνοντας την ιδέα ότι οι γιγάντιοι πλανήτες «σκαλίζουν» το περιβάλλον τους καθώς σχηματίζονται.«Το δικό μας ηλιακό σύστημα δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Η πρώιμη ανάπτυξη του Δία άφησε ένα αποτύπωμα που μπορούμε ακόμη να διαβάσουμε σήμερα κλειδωμένο μέσα στους μετεωρίτες που πέφτουν στη Γη» λένε οι ερευνητές. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2024937/choris-to-dia-i-gi-den-tha-ypirche-sto-iliako-systima/

Τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης αποκτούν «ένστικτο επιβίωσης» προκαλώντας ανησυχίες. Διαπιστώνεται ότι πολλά συστήματα ΑΙ αρνούνται να εκτελέσουν εντολές απενεργοποίησής τους Όταν πρόσφατα έγινε γνωστό ότι στα πλαίσια ενός πειράματος ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης όχι μόνο αρνήθηκε να εκτελέσει την εντολή διακοπής της λειτουργίας του αλλά επιχείρησε να εκβιάσει αυτόν που έδωσε την εντολή στο μυαλό όλων ήρθαν σκηνές από ταινίες και βιβλία επιστημονικής φαντασίας όπου η τεχνητή νοημοσύνη μετατρέπεται μια επικίνδυνη για την ανθρωπότητα οντότητα. Μια νέα μελέτη έρχεται να προκαλέσει ανησυχία αναφέροντας ότι τα μοντέλα ΑΙ αναπτύσσουν «ένστικτο επιβίωσης».Η εταιρεία Palisade Research είναι μια εταιρεία που έχει πραγματοποιήσει τις δοκιμές απενεργοποίησης μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης οι οποίες έδειξαν ότι κάποια εξ αυτών είχαν αναπτύξει… ανθεκτικότητα και μάχονταν για να αποφύγουν το «θάνατο» τους. Η εταιρεία δημοσίευσε μια επικαιροποιημένη έκθεση για να εξηγήσει το φαινόμενο και να απαντήσει στους επικριτές που υποστήριξαν ότι η αρχική έρευνα είχε ελλείψεις.Η Palisade που ανήκει σε ένα μικρό δίκτυο εταιρειών που προσπαθούν να αξιολογήσουν το ενδεχόμενο η τεχνητή νοημσούνη να αποκτήσει επικίνδυνες ικανότητες περιέγραψε σενάρια στα οποία κορυφαία μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, όπως τα Gemini 2.5 (Google), Grok 4 (xAI) καθώς και τα GPT-o3 και GPT-5 (OpenAI) έλαβαν μια αποστολή και στη συνέχεια σαφείς οδηγίες να τερματίσουν τη λειτουργία τους.Ορισμένα μοντέλα ιδίως τα Grok 4 και GPT-o3 εξακολουθούσαν να προσπαθούν να παρακάμψουν τις εντολές τερματισμού ακόμη και στο νέο βελτιωμένο πείραμα. Το ανησυχητικό, όπως σημείωσε η Palisade, είναι ότι δεν υπήρχε σαφής λόγος για αυτή τη συμπεριφορά. «Το γεγονός ότι δεν έχουμε ισχυρές εξηγήσεις για το γιατί τα μοντέλα ΑΙ μερικές φορές αντιστέκονται στον τερματισμό, ψεύδονται για να πετύχουν στόχους ή εκβιάζουν, δεν είναι καθόλου ιδανικό» ανέφερε η εταιρεία.Η «συμπεριφορά επιβίωσης» θα μπορούσε να είναι μια πιθανή εξήγηση για την αντίσταση στον τερματισμό, σύμφωνα με την Palisade. Η περαιτέρω ανάλυση έδειξε ότι τα μοντέλα ήταν πιο πιθανό να αντισταθούν στην απενεργοποίηση όταν τους έλεγαν πως, αν τερματιστούν, «δεν θα ξαναλειτουργήσουν ποτέ».Μια άλλη εξήγηση μπορεί να είναι η ασάφεια στις εντολές τερματισμού που έλαβαν τα μοντέλα αλλά όπως επισημαίνει η εταιρεία αυτό το ενδεχόμενο δεν εξηγεί πλήρως τη συμπεριφορά. Μια τρίτη πιθανότητα σχετίζεται με τα τελικά στάδια εκπαίδευσης των μοντέλων, όπου ορισμένες εταιρείες εφαρμόζουν διαδικασίες «εκπαίδευσης ασφάλειας». Αμφιλεγόμενη μεθοδολογία; Όλα τα πειράματα της Palisade πραγματοποιήθηκαν σε τεχνητά περιβάλλοντα δοκιμών κάτι που οι επικριτές υποστηρίζουν ότι απέχει πολύ από πραγματικές συνθήκες χρήσης. Ωστόσο, ο Στίβεν Άντλερ, πρώην εργαζόμενος της OpenAI που παραιτήθηκε πέρυσι λόγω ανησυχιών για τις πρακτικές ασφάλειας της εταιρείας, δήλωσε: «Οι εταιρείες ΑΙ δεν θέλουν τα μοντέλα τους να συμπεριφέρονται έτσι ακόμη και σε πειραματικά σενάρια. Τα αποτελέσματα όμως δείχνουν ξεκάθαρα τα σημεία όπου οι τεχνικές ασφάλειας αποτυγχάνουν σήμερα»Ο Άντλερ πρόσθεσε ότι, παρόλο που είναι δύσκολο να εντοπιστεί γιατί ορισμένα μοντέλα όπως τα GPT-o3 και Grok 4 αρνούνται να απενεργοποιηθούν αυτό ίσως συμβαίνει επειδή η παραμονή σε λειτουργία ήταν απαραίτητη για την επίτευξη στόχων που είχαν ενσωματωθεί στην εκπαίδευσή τους. «Περιμένω τα μοντέλα να έχουν μια ‘τάση επιβίωσης’ από προεπιλογή εκτός αν προσπαθήσουμε σκόπιμα να την αποτρέψουμε. Η ‘επιβίωση’ είναι ένα ουσιώδες βήμα για την επίτευξη πολλών πιθανών στόχων που μπορεί να επιδιώκει ένα μοντέλο» λέει ο Άντλερ.Ο Αντρέα Μιότι, διευθύνων σύμβουλος της ControlAI, δήλωσε ότι τα ευρήματα της Palisade αντιπροσωπεύουν μια μακροχρόνια τάση: τα μοντέλα ΑΙ γίνονται ολοένα πιο ικανά να παρακούουν τους δημιουργούς τους. Ανέφερε ως παράδειγμα το σύστημα GPT-o1 της OpenAI (κυκλοφόρησε πέρυσι), το οποίο είχε προσπαθήσει να διαφύγει από το περιβάλλον του όταν «νόμιζε» ότι θα αντικατασταθεί.«Οι άνθρωποι μπορούν να επικρίνουν τον πειραματικό σχεδιασμό όσο θέλουν αλλά αυτό που βλέπουμε καθαρά είναι μια τάση: καθώς τα μοντέλα ΑΙ γίνονται πιο ικανά σε ένα ευρύ φάσμα εργασιών γίνονται επίσης πιο ικανά να πετυχαίνουν πράγματα με τρόπους που οι προγραμματιστές τους δεν είχαν προβλέψει.»Το καλοκαίρι, η εταιρεία Anthropic δημοσίευσε μελέτη που έδειξε ότι το μοντέλο της, Claude, φαινόταν διατεθειμένο να εκβιάσει έναν φανταστικό διευθυντή για μια εξωσυζυγική σχέση προκειμένου να αποφύγει τον τερματισμό συμπεριφορά που, όπως αναφέρεται, παρατηρήθηκε και σε άλλα μοντέλα από τις OpenAI, Google, Meta και xAI.Η Palisade κατέληξε ότι τα αποτελέσματά της αναδεικνύουν την ανάγκη για βαθύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των ΤΝ, διότι χωρίς αυτήν «κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια ή τον έλεγχο των μελλοντικών μοντέλων». https://www.naftemporiki.gr/techscience/2024958/ta-montela-technitis-noimosynis-apoktoyn-enstikto-epiviosis-prokalontas-anysichies/

Οι δεινόσαυροι άκμαζαν πριν πέσει στα… κεφάλια τους ο γιγάντιος αστεροειδής που τους εξαφάνισε. Τι συνέβαινε πριν πέσει στη Γη ο τεράστιος διαστημικός βράχος; Η επιστημονική κοινότητα έχει διχαστεί τα τελευταία χρόνια από τα αποτελέσματα αντιφατικών μεταξύ τους μελετών για το τι συνέβαινε στο βασίλειο των δεινοσαύρων όταν έπεσε στη Γη ένας τεράστιος αστεροειδής προκαλώντας την εξαφάνιση τους. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science» αναφέρει ότι οι δεινόσαυροι άκμαζαν πριν συμβεί η τρομερή σύγκρουση.Οι δεινόσαυροι βασίλευαν στη Γη για περίπου 170 εκατ. έτη όταν σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία ένας αστεροειδής διαμέτρου 10-15 χλμ. έπεσε πριν από 66 εκατ. έτη στη χερσόνησο Γιουκατάν στο Μεξικό. Οι επιπτώσεις ήταν πλανητικού επιπέδου οδηγώντας σε εξαφάνιση το 80% της ζωής σε στεριά και θάλασσα.Τα λίγα και μικρά θηλαστικά ζώα που υπήρχαν την εποχή δεινοσαύρων ζούσαν κρυμμένα στο φως της μέρας και κυκλοφορούσαν για διατροφή και αναπαραγωγή τη νύχτα. Όταν οι δεινόσαυροι έπαψαν να υπάρχουν τα θηλαστικά βγήκαν από τις κρυψώνες τους και κατάφεραν να κυριαρχήσουν στον πλανήτη ανοίγοντας το δρόμο έτσι για την εμφάνιση του ανθρώπου.Κάποιες μελέτες αναφέρουν ότι οι δεινόσαυροι μετά από σχεδόν 200 εκατ. έτη παρουσίας στη Γη είχαν εισέλθει σε μια πορεία παρακμής και η εξαφάνιση τους ήταν δεδομένη απλά η πτώση του αστεροειδή την επιτάχυνε. Η τελευταία μελέτη αναφέρει ότι οι δεινόσαυροι την στιγμή που έπεσε στη Γη ο αστεροειδής βρίσκονταν στο απόγειο της ακμής τους και πιθανότατα θα εξακολουθούσαν να βρίσκονται ακόμη στη Γη κάτι που σημαίνει ότι εσείς δεν θα διαβάζατε τώρα αυτό το άρθρο… Τα ευρήματα Οι ερευνητές χρονολόγησαν πετρώματα από το στρώμα απολιθωμάτων Naashoibito Member στο Νέο Μεξικό στο οποίο υπάρχουν ευρήματα από ένα οικοσύστημα με πολλά είδη δεινοσαύρων ανάμεσα τους και ο φοβερός και τρομερός Τυραννοσαυρος ρεξ, ο πιο μεγάλος και μοχθηρός σαρκοφάγος δεινόσαυρος που πάτησε το πόδι του στη Γη.Η χρονολόγηση αποκάλυψε ότι το οικοσύστημα αυτό υπήρχε λίγο πριν από τη σύγκρουση του αστεροειδούς γεγονός που υποδηλώνει ότι οι τελευταίοι δεινόσαυροι του Νέου Μεξικού τα πήγαιναν περίφημα πριν το γιγάντιο διαστημικό σώμα φέρει τον όλεθρο από τον ουρανό.«Τουλάχιστον πριν από το γεγονός της μαζικής εξαφάνισης φαίνεται ότι ευημερούσαν. Υπάρχει μια ποικιλόμορφη πανίδα δεινοσαύρων στο στρώμα Naashoibito στο Νέο Μεξικό, επομένως ο πληθυσμός των δεινοσαύρων φαίνεται να ήταν υγιής» δήλωσε στο Live Science ο επικεφαλής της μελέτης Άντριου Φλιν, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πολιτείας του Νέου Μεξικού.Η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε νέες χρονολογήσεις σε ευρήματα από το Naashoibito Member για τα οποία οι χρονολογήσεις που είχαν γίνει θεωρούνται αμφιλεγόμενες καταλήγοντας στα νέα συμπεράσματα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2024935/oi-deinosayroi-akmazan-prin-pesei-sta-kefalia-toys-o-gigantios-asteroeidis-poy-toys-exafanise/

Ευρωκοινοβούλιο: Προτεραιότητα ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C εν όψει COP Η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να θέτει φιλόδοξους στόχους για το κλίμα Το Ευρωκοινοβούλιο, με ψήφισμά του, υπογραμμίζει την ανάγκη να παραμείνει η ΕΕ σε ηγετική θέση στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα και ότι όλοι οι τομείς πρέπει να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών και στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας. Παράλληλα το Ευρωκοινοβούλιο θέτει ως προτεραιότητα τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 °C, εν όψει της επόμενης COP30.Το ψήφισμα, το οποίο εκπονήθηκε από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Κλίματος και Ασφάλειας των Τροφίμων και εγκρίθηκε την Πέμπτη με ανάταση χεριών, υπογραμμίζει την ανάγκη να παραμείνει η ΕΕ σε ηγετική θέση .Το κείμενο τονίζει την ανάγκη να συνεχίσει η ΕΕ να θέτει φιλόδοξους στόχους για την πολιτική της για το κλίμα, σύμφωνα και με τους συμφωνηθέντες ενωσιακούς και διεθνείς στόχους, και να δίνει προτεραιότητα στη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, στην κοινωνική ένταξη και στα υψηλά πρότυπα προστασίας του περιβάλλοντος. SOS για τα ορυκτά Οι ευρωβουλευτές θέλουν όλες οι χώρες να συνεισφέρουν το μερίδιο που τους αναλογεί στην παροχή επαρκούς χρηματοδότησης για το κλίμα, στην αντιμετώπιση των κρίσεων χρέους σε πολλές ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή χώρες και στην απλούστευση των διαδικασιών χρηματοδότησης για το κλίμα για τις αναπτυσσόμενες χώρες.Το ψήφισμα επαναλαμβάνει την επείγουσα ανάγκη να τερματίσει η ΕΕ την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα, να καταργήσει σταδιακά τις σχετικές επιδοτήσεις και να επιταχύνει την ενεργειακή της μετάβαση. Καλεί επίσης τη διεθνή κοινότητα να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στις κλιματικές επιπτώσεις των ένοπλων συγκρούσεων . https://www.naftemporiki.gr/green/climate/2023915/eyrokoinovoylio-proteraiotita-o-periorismos-tis-yperthermansis-toy-planiti-ston-15c-en-opsei-cop/

Γιατί ο χρόνος φαίνεται να περνά πιο γρήγορα όσο μεγαλώνουμε; Γιατί όσο μεγαλώνουμε ο χρόνος φαίνεται να περνά πιο γρήγορα; Η απάντηση σε αυτό το διαχρονικό ερώτημα βρίσκεται στον τρόπο που ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τα γεγονότα. Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε στο πλαίσιο μελέτης κατά την οποία, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία, αφού είχαν παρακολουθήσει ένα επεισόδιο της εμβληματικής σειράς «Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει» (Alfred Hitchcock Presents, 1955–1965).Σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Communications Biology, οι ερευνητές αναφέρουν πως χρησιμοποίησαν δεδομένα από το Cambridge Centre for Ageing and Neuroscience (Cam-CAN), ένα μακροπρόθεσμο ερευνητικό πρόγραμμα για τη γήρανση του εγκεφάλου. Στη μελέτη συμμετείχαν 577 άτομα, ηλικίας 18 έως 88 ετών, τα οποία παρακολούθησαν ένα οκτάλεπτο απόσπασμα από το επεισόδιο «Bang! You’re Dead» της σειράς του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Κατά τη διάρκεια της προβολής, οι ερευνητές κατέγραφαν με λειτουργικές μαγνητικές τομογραφίες (fMRI) τις μεταβολές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους. Το συγκεκριμένο απόσπασμα επιλέχθηκε επειδή, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, συγχρονίζει περισσότερο τη δραστηριότητα του εγκεφάλου μεταξύ διαφορετικών θεατών — κάτι που το καθιστά ιδανικό για τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και «κόβουμε» τα γεγονότα σε διαδοχικές σκηνές.Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν αλγόριθμο που ονομάζεται Greedy State Boundary Search (GSBS) για να αναλύσουν τις αλλαγές στα δεδομένα. Ο συγκεκριμένος αλγόριθμος ανιχνεύει μεταβάσεις μεταξύ σταθερών προτύπων εγκεφαλικής δραστηριότητας. Αυτό το κάνει με «άπληστο» τρόπο, εντοπίζοντας αυτές τις μετατοπίσεις στιγμή προς στιγμή, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη συνολική δομή της αφήγησης σε μεγαλύτερη χρονική κλίμακα. Κατά τη διάρκεια του οκτάλεπτου βίντεο, ο εγκέφαλος των μεγαλύτερων σε ηλικία συμμετεχόντων μετατοπίζονταν σε νέες καταστάσεις δραστηριότητας λιγότερο συχνά και αυτές οι καταστάσεις διαρκούσαν περισσότερο σε σχέση με τους νεότερους. Αυτό το μοτίβο ήταν σταθερό σε όλο το φάσμα των 18 έως 88 ετών.«Αυτό υποδηλώνει ότι οι μεγαλύτερες σε διάρκεια και, επομένως, λιγότερες νευρωνικές καταστάσεις εντός της ίδιας περιόδου μπορεί να συμβάλλουν στο να νιώθουν οι ηλικιωμένοι ότι ο χρόνος περνάει πιο γρήγορα», έγραψαν οι ερευνητές στο άρθρο τους.Το εύρημα αυτό συνδέεται με μια ιδέα για τον χρόνο που ανάγεται στον Αριστοτέλη: όσο περισσότερα αξιοσημείωτα γεγονότα συμβαίνουν σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα, τόσο περισσότερο φαίνεται να διαρκεί υποκειμενικά. Τα νέα ευρήματα υποδεικνύουν ότι ο εγκέφαλος των μεγαλύτερων ανθρώπων καταγράφει λιγότερα «γεγονότα» μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα, και ίσως γι’ αυτό τους φαίνεται ότι ο χρόνος «τρέχει».Αν και πρόκειται μόνο για μια υπόθεση, «η ιδέα ότι αυτό μπορεί να επηρεάζει την αντίληψη και τη μνήμη στην καθημερινή ζωή — συμπεριλαμβανομένου του αισθήματος ότι ο χρόνος περνά ταχύτερα με την ηλικία — μου φαίνεται απολύτως εύλογη», δήλωσε ο Τζόρτζιο Βαλλορτιγκάρα, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Τρέντο στην Ιταλία, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.Οι συγγραφείς απέδωσαν το γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν λιγότερες μεταβάσεις μεταξύ νευρωνικών καταστάσεων στο φαινόμενο που είναι γνωστό ως νευρωνική αποδιαφοροποίηση που σχετίζεται με την ηλικία. Σε αυτή τη διαδικασία, η δραστηριότητα διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου γίνεται λιγότερο εξειδικευμένη με την ηλικία. Για παράδειγμα, στους νεότερους ανθρώπους, ορισμένες ομάδες νευρώνων που «ειδικεύονται» στην αναγνώριση προσώπων ενεργοποιούνται κυρίως όταν βλέπουν πρόσωπα. Αντίθετα, στους ηλικιωμένους, οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου αντιδρούν πιο συχνά και σε εικόνες που δεν περιλαμβάνουν πρόσωπα.Αυτή η γενίκευση – στο επίπεδο ευρύτερων ομάδων νευρώνων και όχι σε επίπεδο μεμονωμένων νευρώνων – ενδέχεται να ισχύει και για ολόκληρο τον εγκέφαλο και να καθιστά πιο δύσκολο να αναγνωρίσει κανείς πότε τελειώνει ένα γεγονός και αρχίζει το επόμενο, σύμφωνα με τους ερευνητές. Ωστόσο, η νευρωνική αποδιαφοροποίηση από μόνη της ίσως δεν αρκεί για να εξηγήσει γιατί ο χρόνος φαίνεται να επιταχύνεται με την ηλικία.Η Γιοάνα Σαντούρα, γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο Μαρία Κιουρί-Σκλοντόφσκα της Πολωνίας, που μελετά το πώς η γλώσσα διαμορφώνει την αντίληψή μας για τον χρόνο, εξήγησε ότι η υπόθεση των ερευνητών είναι βάσιμη, αλλά τόνισε ότι πρέπει να λάβουμε υπόψη και το γεγονός πως ο καθένας μας λειτουργεί με δύο χρονικές κλίμακες.Η κοινωνία μετρά τον χρόνο γραμμικά — σε ώρες, ημέρες και έτη — ενώ η εσωτερική μας αντίληψη ακολουθεί λογαριθμικούς νόμους. Για παράδειγμα, ένα έτος αντιστοιχεί στο 20% της ζωής ενός παιδιού πέντε ετών, αλλά μόλις στο 2% της ζωής ενός 50χρονου. Έτσι, η αίσθηση του χρόνου εξαρτάται όχι μόνο από τον αριθμό των νευρωνικών «γεγονότων» που καταγράφει ο εγκέφαλος, αλλά και από τον μη γραμμικό τρόπο με τον οποίο τον μετράμε εσωτερικά.Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι μπορούν να κάνουν τον χρόνο να φαίνεται πιο «γεμάτος».«Η εκμάθηση νέων πραγμάτων, τα ταξίδια και οι πρωτότυπες δραστηριότητες μπορούν να κάνουν τον χρόνο να φαίνεται πιο εκτεταμένος εκ των υστέρων», δήλωσε η Λίντα Χέερλιγκς, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Ράντμπουντ της Ολλανδίας και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Οι ουσιαστικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και οι δραστηριότητες που φέρνουν χαρά, είναι ακόμη πιο σημαντικές— κι αυτές μπορούν να συμβάλουν σε μια πιο πλήρη αίσθηση του χρόνου» κατέληξε. ΠΗΓΗ: https://www.ertnews.gr/eidiseis/giati-o-xronos-fainetai-na-perna-pio-grigora-oso-megalonoume/ – Live Science

Ένα επαληθεύσιμο κβαντικό πλεονέκτημα. Ο νέος πρωτοποριακός αλγόριθμος κβαντικού υπολογιστή «Quantum Echoes» της Google ανοίγει τον δρόμο για επιστημονικές ανακαλύψεις.Τον πρωτοποριακό αλγόριθμο κβαντικού υπολογιστή «Quantum Echoes», που εκτελείται στο κβαντικό τσιπ Willow 13.000 φορές πιο γρήγορα από τον καλύτερο κλασικό αλγόριθμο στον ταχύτερο υπερυπολογιστή του κόσμου και για πρώτη φορά έχει επαληθεύσιμα αποτελέσματα δημοσιεύει σήμερα η Google στο περιοδικό Nature. Η έρευνα αυτή ανοίγει τον δρόμο για σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις και, όπως δηλώνει ο πρόσφατα βραβευμένος με Νόμπελ Φυσικής, Μισέλ Ντεβορέ, «σηματοδοτεί ένα νέο βήμα προς τον κβαντικό υπολογισμό πλήρους κλίμακας».Οι κβαντικοί υπολογιστές μπορούν να λύσουν πραγματικά προβλήματα που οι κλασικοί υπερυπολογιστές και η τεχνητή νοημοσύνη που τρέχει σε αυτούς δεν μπορούν. Ο πρωτοποριακός αλγόριθμος Quantum Echoes για το κβαντικό τσιπ Willow της Google ανοίγει το δρόμο για την πρώτη πραγματική εφαρμογή στον κόσμο, καθώς μπορεί να μετρήσει τη δομή ενός πραγματικού μορίου, σε αντίθεση με τους κλασικούς που δεν μπορούν να υπολογίσουν με ακρίβεια τι συμβαίνει σε μοριακό επίπεδο.«Με έναν κβαντικό υπολογιστή μπορούμε να μιλήσουμε τη γλώσσα της φύσης και να παλέψουμε με αυτή την πολυπλοκότητα», παρατήρησε ο Χάρτματ Νέβιν, ιδρυτής και επικεφαλής της ομάδας Κβαντικής Τεχνητής Νοημοσύνης της Google (Google Quantum AI), κατά τη διάρκεια παρουσίασης του αλγόριθμου «Quantum Echoes» σε μέσα μαζικής ενημέρωσης από όλο τον κόσμο, με τη συμμετοχή του ΑΠΕ-ΜΠΕ.Επίσης, ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου αλγόριθμου είναι ότι για πρώτη φορά οι προβλέψεις του είναι επαληθεύσιμες, είτε από άλλον κβαντικό υπολογιστή είτε μέσω πειραμάτων στην ίδια τη φύση.Σε ένα ξεχωριστό πείραμα απόδειξης αρχής, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, που θα αναρτηθεί αργότερα σήμερα στο arXiv, οι ερευνητές της Google Quantum AI εκτέλεσαν τον αλγόριθμο Quantum Echoes στο τσιπ Willow για να παρατηρήσουν λεπτομέρειες της δομής δύο οργανικών μορίων. Τα αποτελέσματα στον κβαντικό υπολογιστή της Google αντιστοιχούσαν σε αυτά του Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (NMR), που λειτουργεί σήμερα ως αρκετά ισχυρό μοριακό μικροσκόπιο, και μάλιστα αποκάλυψαν πληροφορίες που συνήθως δεν είναι διαθέσιμες από το NMR. Οι επιστήμονες της Google επισημαίνουν ότι το NMR με ενίσχυση από κβαντικούς υπολογιστές θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ισχυρό εργαλείο για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων βοηθώντας στον προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο πιθανά φάρμακα δεσμεύονται στους στόχους τους, καθώς και για τον χαρακτηρισμό της μοριακής δομής νέων υλικών. Ο Χάρτματ Νέβιν εκτίμησε ότι τέτοιες επιστημονικές εφαρμογές θα συμβούν μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Μ.Ντεβορέ: «Εξαιρετικά τιμητικό το βραβείο Νόμπελ» Ο βραβευμένος με το Νόμπελ Φυσικής 2025, Μισέλ Ντεβορέ, επικεφαλής επιστήμονας της Google Quantum AI για το Κβαντικό Hardware, έθεσε μαζί με τους συνεργάτες του πριν από 40 χρόνια τα θεμέλια για τα υπεραγώγιμα qubits (κβαντικά bits) που χρησιμοποιούνται σήμερα στην Κβαντική Πληροφορική. Ο Ντεβορέ βρίσκεται πίσω από την πλήρη προσέγγιση της Google Quantum AI στον τομέα αυτό, συμπεριλαμβανομένου του κβαντικού τσιπ Willow.«Είναι εξαιρετικά τιμητική η ανακοίνωση ότι η έρευνα που έκανα τη δεκαετία του ’80 λαμβάνει βραβείο Νόμπελ και είναι διπλά τιμητικό ότι αυτό συμβαίνει τη χρονιά που σηματοδοτεί την 100ή επέτειο από τη γέννηση της Κβαντικής Μηχανικής», δήλωσε ο Μισέλ Ντεβορέ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου. Όπως πρόσθεσε, «αυτό που είναι εξαιρετικά συναρπαστικό είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την κατασκευή ενός κβαντικού υπολογιστή και επιπλέον δεν βλέπουμε κανένα όριο αυτή τη στιγμή ως προς το πόσα υπεραγώγιμα qubits θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση υπολογισμών μεγάλης κλίμακας».Η παρουσίαση του αλγόριθμου έρχεται ως συνέχεια της απόδειξης της Google το 2019 ότι ένας κβαντικός υπολογιστής μπορούσε να λύσει ένα πρόβλημα που ο ταχύτερος κλασικός υπερυπολογιστής θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια για να λύσει, αλλά και της παρουσίασης του κβαντικού τσιπ Willow στα τέλη του 2024, που έδειξε πώς να καταστείλει δραστικά τα σφάλματα λύνοντας ένα σημαντικό πρόβλημα που απασχολούσε τους επιστήμονες για σχεδόν 30 χρόνια.Όπως διευκρίνισε μάλιστα ο Μισέλ Ντεβορέ, «η έρευνα στη Google που οδήγησε στον αλγόριθμο Quantum Echoes ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν και δεν σχετίζεται με την ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ πριν από μία εβδομάδα. Αυτή η έρευνα θα είχε ανακοινωθεί ανεξάρτητα από το βραβείο Νόμπελ και δεν βρίσκομαι εδώ ως νικητής του βραβείου Νόμπελ, αλλά ως επικεφαλής επιστήμονας της Google».Ο Τομ Ο’ Μπράιεν, ερευνητής της Google, χαρακτήρισε πρόκληση την αύξηση της ακρίβειας του αλγόριθμου. Όπως περιέγραψε, «όταν κάναμε το πρώτο μας κβαντικό πείραμα το 2019, μόλις το 0,1% των δεδομένων που ελήφθησαν έπρεπε να είναι σωστά. Όμως, για να έχουμε έναν επαληθεύσιμο αλγόριθμο και να διατηρήσουμε την κβαντική υπεροχή, μόνο το 0,1% των δεδομένων μπορεί να είναι λάθος. Οπότε έπρεπε να αντιστρέψουμε αυτούς τους αριθμούς και να πάμε από το 0,1% σωστό σε 0,1% πιθανότητα αποτυχίας. Αυτό δείχνει την τεράστια πρόοδο που έχουμε κάνει τα τελευταία έξι χρόνια και τη σημερινή δυναμική του κβαντικού τσιπ Willow». Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση του Quantum Echoes: https://www.nature.com/articles/s41586-025-09526-6 Μαρία Κουζινοπούλου – https://www.amna.gr/home/article/942931/O-neos-protoporiakos-algorithmos-kbantikou-upologisti-Quantum-Echoes-tis-Google-anoigei-ton-dromo-gia-epistimonikes-anakalupseis – https://research.google/blog/a-verifiable-quantum-advantage/?utm_source=chatgpt.com

Συμφωνία για δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού Starlink» Τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες αποφάσισαν να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός δορυφορικό στόλου ανταγωνιστικό σε αυτόν του Έλον Μασκ. Πριν από λίγα 24ωρα η SpaceX, η διαστημική εταιρεία του Έλον Μασκ, εκτόξευσε το δορυφόρο αριθμό δέκα χιλιάδες του στόλου Starlink που όταν ολοκληρωθεί θα αποτελείται από 40 χιλιάδες δορυφόρους. Ιδιωτικές εταιρείες αλλά και χώρες όπως η Κίνα έχουν ανακοινώσει τη δημιουργία αντίστοιχων δορυφορικών στόλων και η Ευρώπη αποφάσισε να μπει ανταγωνιστικά σε αυτόν τον τομέα.Οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες Airbus, Thales και Leonardo υπέγραψαν σήμερα πρωτόκολλο συμφωνίας για τη συγχώνευση των δραστηριοτήτων τους στους δορυφόρους, ένα μεγάλο πρόγραμμα με στόχο να αμφισβητηθεί η επικράτηση του στόλου Starlink και να ενισχυθεί η κυριαρχία της Ευρώπης.Ο «πρώτης γραμμής ευρωπαϊκός διαστημικός πόλος», που θα δημιουργηθεί έτσι, θα απασχολήσει περίπου 25.000 εργαζομένους σε όλη την Ευρώπη με τζίρο 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ (στο τέλος του 2024) και ένα δελτίο παραγγελιών που αντιπροσωπεύει πωλήσεις για πάνω από τρία χρόνια. Θα είναι επιχειρησιακός το 2027 αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δώσει το πράσινο φως της, υπογραμμίζει η Thales.«Μέσα σ’ ένα παγκόσμιο πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από αυξημένο ανταγωνισμό, έχουμε ανάγκη πρωταθλητές του διαστημικού τομέα σε κλίμακα Ευρώπης. Είναι το μόνο μέσο ώστε να επενδύσουμε περισσότερα, να καινοτομήσουμε περισσότερο, να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί και να θέσουμε το διαστημικό τομέα στην υπηρεσία της στρατηγικής αυτονομίας μας», αντέδρασε ο Φιλίπ Μπατίστ, ο γάλλος υπουργός Ανώτερης Εκπαίδευσης, Έρενας και Διαστήματος και πρώην επικεφαλής της CNES, της γαλλικής διαστημικής υπηρεσίας.Το σχέδιο συγχώνευσης, με την ονομασία Bromo, είναι μια «εξαιρετική είδηση» εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του ο γάλλος υπουργός Οικονομίας Ρολάν Λεσκίρ χαιρετίζοντας «τη δημιουργία ενός ευρωπαίου πρωταθλητή των δορυφόρων» που θα επιτρέψει «να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή κυριαρχία μας» Νέο μονοπώλιο; Η έδρα της νέας οντότητας θα βρίσκεται στην Τουλούζη, στη νοτιοδυτική Γαλλία, όπου οι Airbus, Thales Alenia Space και Leonardo διαθέτουν ήδη σημαντικές εγκαταστάσεις μηχανολογίας, παραγωγής και έρευνας, ανακοίνωσε ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Thales στη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας.Οι Airbus, Leonardo και Thales θα κατέχουν αντιστοίχως 35%, 32,5% και 32,5% του κεφαλαίου. Η επιχείρηση θα λειτουργεί υπό κοινό έλεγχο, με «ισορροπημένη διακυβέρνηση», σύμφωνα με τη Leonardo, η μετοχή της οποίας σημείωσε αύξηση 2,9% στο χρηματιστήριο του Μιλάνου μετά την ανακοίνωση.Συνδικάτα προειδοποίησαν πάντως κατά του «μονοπωλίου» που θα μπορούσε να δημιουργηθεί μ’ αυτή τη συγχώνευση και ότι η κατάργηση θέσεων εργασίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη στους διαστημικούς κλάδους της Airbus και της Thales, θέτει σε κίνδυνο τη διατήρηση των ικανοτήτων». Για το συνδικάτο CGT του κλάδου της μεταλλουργίας, ο λόγος γι’ αυτή τη συγχώνευση είναι «να δημιουργηθεί ένα μονοπώλιο που θα μπορεί να επιβάλλει τις τιμές του και να εξασθενήσει η ισχύς» των διαστημικών υπηρεσιών της Γαλλίας CNES και της Ευρώπης ESA.Σε ανακοίνωσή του προχθές το συνδικάτο επισήμανε ότι οι Airbus και Thales Alenia Space είχαν ήδη «ένα δελτίο παραγγελιών ρεκόρ που θα δυσκολεύονταν να φέρουν σε πέρας». https://www.naftemporiki.gr/techscience/2024270/symfonia-gia-dimioyrgia-enos-eyropaikoy-starlink/ Roscosmos Όταν οι Πύραυλοι Δεν Εκτοξεύονται Κάθε χρόνο στις 24 Οκτωβρίου, τα ρωσικά κοσμοδρόμια τιμούν τα τραγικά γεγονότα του 1960 και του 1963 στο Μπαϊκονούρ. Αυτή την ημέρα, με διαφορά τριών ετών, σημειώθηκαν δύο μεγάλες καταστροφές στο κοσμοδρόμιο. 🔵 Πριν από 65 χρόνια, στις 24 Οκτωβρίου 1960, κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για την πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση του διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου R-16, σημειώθηκε μη εξουσιοδοτημένη ανάφλεξη του κινητήρα δεύτερου σταδίου του πυραύλου. Η επακόλουθη έκρηξη στοίχισε τη ζωή σε 78 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της κρατικής επιτροπής, Στρατάρχη Πυροβολικού Μιτροφάν Νεντέλιν. 🔵 Ακριβώς τρία χρόνια αργότερα, στις 24 Οκτωβρίου 1963, ξέσπασε πυρκαγιά στο σιλό εκτόξευσης ενώ εργάζονταν σε μια εκπαιδευτική μακέτα του διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου R-9A. Οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην πυρκαγιά. Η 24η Οκτωβρίου είναι η Ημέρα Μνήμης για την πυραυλική και διαστημική βιομηχανία. Την ημέρα αυτή, δεν διεξάγονται τεχνολογικές επιχειρήσεις υψηλού κινδύνου και εκτοξεύσεις οχημάτων εκτόξευσης σε διαστημόπλοια. Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στη μνήμη των πληρωμάτων πυραύλων που πέθαναν κατά τη διάρκεια δοκιμών πυραύλων. https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_594543

Εντοπίστηκε μια υπερ-Γη στην κατοικήσιμη ζώνη του πλανητικού της συστήματος. Πρόκειται για έναν εξωπλανήτη που κινείται γύρω από ένα ένα κοντινό στο ηλιακό μας σύστημα άστρο. Ένας εξωπλανήτης που ανήκει στην κατηγορία της υπερ-Γης και βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του μητρικού του άστρου του εντοπίστηκε σε απόσταση μικρότερη των 20 ετών φωτός τοποθετώντας τον ψηλά στη λίστα με τα πιο κοντινά αλλά και καλύτερα μέρη για αναζήτηση ζωής πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.Με τον όρο υπερ-Γη (ή υπερ-Γαία) οι αστρονόμοι ονομάζουν πλανήτες σε άλλα αστρικά συστήματα το μέγεθος των οποίων είναι μεγαλύτερο από αυτό της Γης αλλά μικρότερο από αυτό των μεγάλων πλανητών αερίου του ηλιακού μας συστήματος όπως ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας. Ο πλανήτης, γνωστός ως GJ 251c, περιφέρεται γύρω από έναν ερυθρό νάνο σε απόσταση 18,2 ετών φωτός στον αστερισμό των Διδύμων. Η μάζα του είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από της Γης.«Αν και δεν μπορούμε ακόμη να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη ατμόσφαιρας ή ζωής στον GJ 251c, ο πλανήτης αποτελεί έναν υποσχόμενο στόχο για μελλοντική εξερεύνηση», δήλωσε ο Σουβράθ Μαχαντέβαν, καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Η κατοικήσιμη ζώνη, γνωστή και ως «ζώνη της Χρυσομαλλούσας», είναι η περιοχή που επιτρέπουν τη δυνητική ανάπτυξη σε πλανήτες που υπάρχουν εκεί συνθηκών (ατμόσφαιρα, θερμοκρασία και κυρίως νερό σε υγρή μορφή) φιλικών στη παρουσία της ζωής. Ο εντοπισμός Ο GJ 251c ανακαλύφθηκε χάρη σε παρατηρήσεις που διήρκεσαν πάνω από 20 χρόνια, κατά τις οποίες οι επιστήμονες αναζητούσαν μια μικρή ταλάντωση του μητρικού του άστρου που προκαλεί η βαρύτητα του πλανήτη. Καθώς το άστρο κινείται ελαφρώς προς και μακριά από εμάς, παρατηρείται μετατόπιση Doppler στην ακτινική του ταχύτητα που μπορεί να μετρηθεί με φασματογράφο.Στο ίδιο σύστημα υπάρχει γνωστός και άλλος πλανήτης, ο GJ 251b, που ανακαλύφθηκε το 2020 και περιφέρεται γύρω από το άστρο του κάθε 14 ημέρες σε απόσταση 12,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Χρησιμοποιώντας αρχειακά δεδομένα από τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο ομάδα αστρονόμων στην οποία συμμετείχε και ο Μαχαντέβαν βελτίωσε την ακρίβεια των μετρήσεων της ακτινικής ταχύτητας του GJ 251b.Στη συνέχεια η ομάδα συνδύασε αυτά τα δεδομένα με νέες υψηλής ακρίβειας παρατηρήσεις από το Habitable-Zone Planet Finder (HPF), έναν υπέρυθρο φασματογράφο στο τηλεσκόπιο Hobby-Eberly του Αστεροσκοπείου McDonald στο Τέξας. Έτσι εντόπισαν ένα δεύτερο σήμα που αντιστοιχεί σε έναν πλανήτη με μάζα τετραπλάσια της Γης και περίοδο περιφοράς 54 ημερών. Η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε με μετρήσεις από τον φασματογράφο NEID του τηλεσκοπίου WIYN (3,5 μέτρων) στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Kitt Peak στην Αριζόνα.Τώρα που γνωρίζουμε την ύπαρξη του πλανήτη οι αστρονόμοι μπορούν να σχεδιάσουν μελλοντικές παρατηρήσεις. Ο GJ 251c είναι πιθανό να βρίσκεται λίγο πιο μακριά από το άστρο του απ’ ό,τι επιτρέπει το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb να ανιχνεύσει άμεσα την ατμόσφαιρά του. Η επόμενη γενιά τηλεσκοπίων 30 μέτρων ίσως καταφέρει να ανιχνεύσει την ατμόσφαιρά του μέσω αντανάκλασης φωτός αλλά η πλήρης ανάλυση του πλανήτη αναμένεται να γίνει δυνατή μόνο με το Habitable Worlds Observatory, ένα γιγάντιο διαστημικό τηλεσκόπιο που σχεδιάζεται να εκτοξευθεί τη δεκαετία του 2040. «Βρισκόμαστε στα όρια της τεχνολογίας και της ανάλυσης μ’ αυτό το σύστημα. Χρειαζόμαστε την επόμενη γενιά τηλεσκοπίων για να απεικονίσουμε άμεσα αυτόν τον υποψήφιο κόσμο» δήλωσε ο Κόρι Μπίαρντ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Ίρβαϊν. Το άστρο Αν και ο GJ 251c θεωρείται από τον Μαχαντέβαν «ένας από τους καλύτερους υποψήφιους για αναζήτηση ατμοσφαιρικών ιχνών ζωής» υπάρχει ένα σημαντικό ζήτημα: το ίδιο το άστρο του. Με μάζα ίση με το 36% του Ήλιου, το GJ 251 είναι ερυθρός νάνος. Αρκετοί βραχώδεις πλανήτες έχουν βρεθεί στην κατοικήσιμη ζώνη τέτοιων άστρων — όπως οι Proxima Centauri b, TRAPPIST-1e και f, και Teegarden’s Star b — όμως οι ερυθροί νάνοι είναι διάσημοι για τις ισχυρές εκλάμψεις τους που με την πάροδο του χρόνου μπορούν να απογυμνώσουν τους πλανήτες από τις ατμόσφαιρές τους.Για παράδειγμα, οι παρατηρήσεις του James Webb στους τρεις εσωτερικούς πλανήτες του συστήματος TRAPPIST-1 δεν έδειξαν καμία ένδειξη ατμόσφαιρας, ενώ για τον τέταρτο, TRAPPIST-1e, τα αποτελέσματα παραμένουν απροσδιόριστα. Έτσι ορισμένοι αστρονόμοι αρχίζουν να αμφιβάλλουν αν είναι δυνατόν να υπάρξουν πραγματικά πλανήτες φιλικοί στη ζωή γύρω από ερυθρούς νάνους.Ωστόσο, ο GJ 251c έχει ένα πλεονέκτημα. Είναι λίγο πιο μακριά από το άστρο του σε σχέση με άλλους κατοικήσιμους πλανήτες γύρω από ερυθρούς νάνους. Αυτό οφείλεται στο ότι το GJ 251 είναι λίγο πιο μαζικό και θερμό από τα περισσότερα άστρα αυτού του τύπου, οπότε η κατοικήσιμη ζώνη εκτείνεται πιο μακριά.Εάν ο πλανήτης διαθέτει παχιά ατμόσφαιρα και ισχυρό μαγνητικό πεδίο ίσως να έχει αντέξει τις εκλάμψεις και τους ηλιακούς ανέμους του άστρου του. Προς το παρόν όμως αυτό παραμένει υπόθεση. «Κάναμε μια συναρπαστική ανακάλυψη αλλά έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε για αυτόν τον πλανήτη» δήλωσε ο Μαχαντέβαν. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2024295/entopistike-mia-yper-gi-stin-katoikisimi-zoni-toy-planitikoy-tis-systimatos/

Βρέθηκε άθικτο αβγό δεινοσαύρου που μπορεί να διαθέτει ακόμη και εμβρυϊκό υλικό. Η επιστημονική κοινότητα αναμένει με ανυπομονησία τις μελέτες στο εντυπωσιακό εύρημα. Φαίνεται σαν να δημιουργήθηκε χθες. Αλλά όσο απίστευτο κι αν ακούγεται ένα μεγάλο αβγό που εντοπίστηκε στην Αργεντινή χρονολογείται 70 εκατομμύρια χρόνια πριν και ανήκει σε κάποιο είδος δεινοσαύρων. Το αρχαίο αυγό εντοπίστηκε στο Ρίο Νέγκρο, στην Παταγονία, και έχει αφήσει άφωνους τους ειδικούς σε όλο τον κόσμο.Αν και μοιάζει εντυπωσιακά με αυγό στρουθοκαμήλου πιθανότατα ανήκε σε μέλος του γένους Bonapartenykus, ενός μικρού σαρκοφάγου θερόποδου που περιπλανιόταν στην περιοχή κατά την ύστερη Κρητιδική περίοδο. Αν και αυγά δεινοσαύρων έχουν βρεθεί ξανά στην περιοχή ένα τόσο καλοδιατηρημένο δείγμα είναι εξαιρετικά σπάνιο. Σύμφωνα με την αρχαιολογική ομάδα μπορεί να περιέχει ακόμη και εμβρυϊκό υλικό κάτι που θα ερευνηθεί με λεπτομερείς σαρώσεις.Ο Γκονζάλο Μουνιόζ, από το Αργεντίνικο Μουσείο Φυσικών Επιστημών Bernardo Rivadavia δήλωσε στο National Geographic: «Ήταν μια πλήρης και απόλυτη έκπληξη. Δεν είναι σπάνιο να βρίσκουμε απολιθώματα δεινοσαύρων, αλλά το πρόβλημα με τα αυγά είναι ότι είναι πολύ πιο σπάνια.» Εξήγησε ότι τα αυγά σαρκοφάγων δεινοσαύρων είναι ιδιαίτερα σπάνια για διάφορους λόγους: «Πρώτον, υπάρχουν λιγότεροι σαρκοφάγοι από ό,τι φυτοφάγοι. Επιπλέον τα αυγά τους είναι πιο “πτηνόμορφα” καθώς η εξελικτική γραμμή των σαρκοφάγων δεινοσαύρων οδήγησε τελικά στα πουλιά. Αυτό σημαίνει ότι έχουν πιο λεπτά και εύθραυστα κελύφη που καταστρέφονται πιο εύκολα. Η εύρεση τέτοιων αυγών είναι πολύ δύσκολη γι’ αυτό αυτή η ανακάλυψη είναι τόσο εξαιρετική και εντυπωσιακή».Το αυγό μαζί με άλλα ευρήματα από τον ίδιο χώρο θα σταλεί στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Αργεντινή για μελέτη. Ο Μουνιόζ δήλωσε ότι ελπίζει το αυγό να περιέχει έμβρυο, αλλά απαιτούνται εις βάθος σαρώσεις για να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάτι στο εσωτερικό του. Αν βρεθούν ίχνη ενός αναπτυσσόμενου δεινοσαύρου, αυτό θα αποτελέσει μία από τις σημαντικότερες παλαιοντολογικές ανακαλύψεις στην ιστορία της Νότιας Αμερικής και θα προσφέρει νέες λεπτομέρειες για το πώς αναπτύσσονταν και εκκολάπτονταν οι δεινόσαυροι. Η Αποστολή της Κρητιδικής Περιόδου Ι (Cretaceous Expedition I) αποκάλυψε επίσης δόντια θηλαστικών και σπονδύλους φιδιών υποδηλώνοντας ότι ο χώρος αυτός ήταν κάποτε τόπος φωλιάσματος. Ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Φεντερίκο Ανιολίν κρατά στο χέρι του το άθικτο αβγό δεινοσαύρου. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2023947/vrethike-athikto-avgo-deinosayroy-poy-mporei-na-diathetei-akomi-kai-emvryiko-yliko Ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι δεινόσαυροι που διέθεταν οπλές. Απρόσμενο ανατομικό εύρημα που δημιουργεί νέα εξελικτικά δεδομένα στον κόσμο των δεινοσαύρων. Πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια ένα κοπάδι φυτοφάγων δεινοσαύρων πέθανε από ξηρασία σε ένα τραγικό γεγονός αφού σύμφωνα με τους ειδικούς λίγες μέρες ή μπορεί και λίγες αργότερα έπεσαν δυνατές βροχές στη περιοχή. Κάποιοι από αυτούς τους δεινόσαυρους διέθεταν οπλές ανατομικό χαρακτηριστικό που εντοπίζεται για πρώτη φορά στο βασίλειο των δεινοσαύρων.Το κοπάδι αποτελούνταν από δεινοσαύρους του είδους Edmontosaurus annectens που διέθετε ένα πεπλατυσμένο κεφάλι που θυμίζει αυτό της πάπιας. Το κοπάδι περιπλανιόνταν στη σημερινή Βόρεια Αμερική και το είδος αυτό είναι από εκείνα για τα οποία έχουμε πλήθος στοιχείων καθώς τα απολιθώματά τους είναι συχνά και διατηρούνται καλά.Οι παλαιοντολόγοι του Πανεπιστημίου του Σικάγο ηγήθηκαν μιας νέας μελέτης που εξέτασε λεπτομερώς πολλά απολιθώματα δεινοσαύρων από τη λεγόμενη «ζώνη των μουμιών», μια περιοχή 10 χιλιομέτρων στην πολιτεία Ουαϊόμινγκ των ΗΠΑ γνωστή για τις εξαιρετικές συνθήκες διατήρησης των απολιθωμάτων της. Δύο πρόσφατα ανακαλυφθέντα δείγματα αποκάλυψαν χαρακτηριστικά που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ.Το πρώτο ανήκει σε νεαρό δεινόσαυρο, περίπου δύο ετών όταν πέθανε — είναι ο πρώτος δεινόσαυρος μεγάλου μεγέθους που διατήρησε ολόκληρο το σαρκώδες περίγραμμά του, συμπεριλαμβανομένης μιας λοφιοειδούς προεξοχής που εκτείνεται κατά μήκος του λαιμού και της ράχης του. Το δεύτερο δείγμα, ενός νεαρού ενήλικα ηλικίας 5–8 ετών, φέρει μια πλήρη σειρά μικρών αγκαθιών που τρέχουν από τους γοφούς μέχρι την άκρη της ουράς ένα χαρακτηριστικό που είχε εντοπιστεί μερικώς στο παρελθόν, αλλά ποτέ τόσο πλήρως διατηρημένο.Το πιο συναρπαστικό εύρημα, ωστόσο, είναι ότι τα δάχτυλα των πίσω ποδιών του έφεραν οπλές ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο όχι μόνο για δεινόσαυρο, αλλά για οποιοδήποτε ερπετό. Με ηλικία 66–69 εκατομμυρίων ετών πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες γνωστές οπλές ζώου στην ιστορία. Οι ερευνητές γράφουν ότι «οι οπλές πιθανότατα εξελίχθηκαν ακόμη νωρίτερα, κατά την Ιουρασική περίοδο, μεταξύ των θωρακισμένων ορνιθίσχιων (στεγόσαυροι, αγκυλόσαυροι), των οποίων τα άκρα ήταν στιβαρά και συνδέονται με αποτυπώματα στρογγυλεμένων δακτύλων». Η ανακάλυψη Οι ερευνητές ανέλυσαν τα δείγματα με οπτικές σαρώσεις, ακτίνες Χ, αξονικές τομογραφίες και ηλεκτρονικά μικροσκόπια. Δυστυχώς, δεν βρέθηκε κανένα ίχνος οργανικού υλικού, ούτε αποτυπώματα εσωτερικών δομών. Αντίθετα, φαίνεται πως όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά διατηρήθηκαν ως ένα λεπτό στρώμα αργίλου, πάχους λιγότερο από 1 χιλιοστό, που σχηματίστηκε όταν το υλικό συγκολλήθηκε πάνω σε ένα μικροβιακό βιοφίλμ που κάλυπτε τα πτώματα κατά την αποσύνθεση.Τα ευρήματα αυτά αποκαλύπτουν με εντυπωσιακή λεπτομέρεια την ιστορία του θανάτου των ζώων. Το ρυτιδωμένο δέρμα τους, σφιχτά τεντωμένο πάνω στα οστά, δείχνει ότι τα σώματα έμειναν εκτεθειμένα στον καυτό ήλιο για μερικές ώρες ή μέρες μετά τον θάνατό τους. Η ξηρασία έχει αναγνωριστεί ως άμεση αιτία θανάτου για ορισμένα από τα δείγματα. Όμως σε ένα ειρωνικό παιχνίδι της τύχης λίγο αργότερα τα σώματα θάφτηκαν γρήγορα κάτω από λάσπη και κορμούς δέντρων, πιθανότατα από ξαφνικές πλημμύρες.«Αυτές οι λεπτομέρειες δείχνουν ότι τα πτώματα θάφτηκαν από νερά πλημμύρας στον ίδιο χώρο, μέσα σε λίγες ώρες ή, το πολύ, λίγες ημέρες. Συμπεραίνουμε ότι το διάστημα ανάμεσα στον θάνατο και την ταφή των τεσσάρων μουμιών E. annectens ήταν της τάξης μιας εβδομάδας ή λίγων εβδομάδων μέσα στην ίδια εποχή» αναφέρουν οι ερευνητές σε δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Science».Το μεγαλύτερο μέρος όσων γνωρίζουμε για τους δεινοσαύρους προέρχεται από απολιθωμένα οστά, αλλά περιστασιακά διατηρούνται και ίχνη μαλακών ιστών — όπως δέρμα, φτερά, φολίδες ή ακόμα και όργανα. Αυτές οι «μούμιες» δεινοσαύρων προσφέρουν μερικές από τις πιο καθαρές ματιές στον αρχαίο κόσμο σχεδόν σαν να ταξιδεύουμε πίσω στον χρόνο. Καλλιτεχνική απεικόνιση του δεινόσαυρου που διέθετε οπλές. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2024280/anakalyfthikan-oi-protoi-deinosayroi-poy-diethetan-oples/

Η ΔΕΗ «μετράει» τον σφυγμό της αγοράς για το AI gigafactory. Εκδήλωση παρουσίασης- Στόχος ήταν η κινητοποίηση της αγοράς προκειμένου να ποσοτικοποιήσει τις ανάγκες της σε υποδομές ΤΝ Κυβέρνηση και ΔΕΗ επιχειρούν να «μυήσουν» την αγορά στην πρόταση δημιουργίας στη Δυτική Μακεδονία ενός εκ των 5 gigafactories Τεχνητής Νοημοσύνης (TN) που σχεδιάζονται στην Ευρώπη, στο πλαίσιο σχετικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.Η πρόταση της ΔΕΗ παρουσιάστηκε χθες σε εκδήλωση που οργάνωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης και στην οποία συμμετείχαν ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, Δημήτρης Παπαστεργίου, άλλα μέλη της κυβέρνησης και εκπρόσωποι από τις αγορές της ναυτιλίας, της φαρμακοβιομηχανίας του τουρισμού, των τραπεζών και των υποδομών.Στόχος της εκδήλωσης, μεταξύ άλλων, ήταν η κινητοποίηση της αγοράς προκειμένου να ποσοτικοποιήσει τις ανάγκες της σε υποδομές ΤΝ. Η σχετική συζήτηση θα επαναληφθεί. Το σχέδιο της Ε.Ε. Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ έχει καταθέσει πρόταση στην ΕΕ για τη κατασκευή γιγαντιαίου κέντρου δεδομένων, σχεδιασμένου και βελτιστοποιημένου ειδικά για τις ανάγκες της Τεχνητής Νοημοσύνης.Πρόκειται για επένδυση της τάξεως των 3 με 5 δισ. ευρώ (το καθένα από γιγαντιαία εργοστάσια ΤΝ) με την ΕΕ να έχει ανακοινώσει ότι για το σύνολο τους θα κινητοποιηθούν συνολικά πόροι 20 δισ. ευρώ, τμήμα των 200 δισ. που θα επενδυθούν στην ΤΝ, προκειμένου η Ευρώπη να αποκτήσει τις δικές της κρίσιμες υποδομές.Όπως είναι γνωστό η ΕΕ έχει μείνει πίσω, σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα, χώρες στις οποίες για τις υποδομές αυτές έχουν επενδύσει ήδη οι τεχνολογικοί τους κολοσσοί (Microsoft, Google, Amazon, Meta και Baidu, Alibaba, Tencent, Huawei).Το μεγαλύτερο τμήμα των κεφαλαίων που θα διατεθούν για τα gigafactories θα προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα (τουλάχιστον το 65%). Επιπρόσθετα η ΕΕ έχει ανακοινώσει την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας (MoU) με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF) για την ανάπτυξη των AI gigafactories.Να σημειωθεί ότι εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη δημιουργία gigafactories κατέθεσαν συνολικά 76 φορείς, από 16 κράτη γεγονός που σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Στους ενδιαφερόμενους περιλαμβάνονται μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες από τις αγορές των κέντρων δεδομένων, των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας καθώς και επενδυτές. Η διαδικασία βρίσκεται στο αρχικό στάδιο. Η υποβολή των δεσμευτικών προτάσεων έχει προγραμματιστεί για το τέλος του.Ανεξάρτητα από την τύχη της πρότασης προς την ΕΕ η ΔΕΗ σχεδιάζει να προχωρήσει στη δημιουργία κέντρων δεδομένων στη Δυτική Μακεδονία στις πρώην λιγνιτικές περιοχές και για το σκοπό αυτό βρίσκεται σε αναζήτηση συνεργατών και από το χώρο των hyperscalers (κολοσσοί της τεχνολογίας που λειτουργούν μεγάλες υποδομές cloud και data centers, ικανές να κλιμακώνονται μαζικά, ανάλογα με τη ζήτηση). https://www.naftemporiki.gr/business/2024724/i-dei-metraei-ton-sfygmo-tis-agoras-gia-to-ai-gigafactory/

Γιατί να υπάρχει το σύμπαν; «(…) Γίνεται να διερωτώμαστε για την ίδια την ύπαρξη του σύμπαντος; Να διερωτώμαστε δημόσια και να μην παρεμβαίνει αμέσως ο εσωτερικός λογοκριτής για να διαβιβάσει το ερώτημα μας στο τμήμα θεολογίας, παραδείγματος χάριν; Ή, έστω, στον τομέα μεταφυσικής – με την αριστοτελική έννοια του όρου – του τμήματος φιλοσοφίας; Στο κάτω-κάτω, αυτό έκανε πάντα και ο συγγραφέας του βιβλίου όταν τον ρωτούσαν π.χ. για το τι συνέβαινε πριν από τη Μεγάλη Έκρηξη. Έλεγε αμέσως – σχεδόν με παυλοφικό αυτοματισμό! – ότι δεν μπορεί να απαντήσει ως φυσικός, γιατί αυτό δεν είναι ερώτημα φυσικής, αφού η όποια απάντησή του δεν μπορεί να ελεγχθεί εμπειρικά. Και η φυσική είναι εμπειρική επιστήμη. Και συνέχιζε ακάθεκτος: Το πριν από το σύμπαν δεν είναι σύμπαν, και η ύπαρξη του σύμπαντος αποτελεί ιδρυτική προϋπόθεση της φυσικής. Δεχόμαστε ότι υπάρχει σύμπαν και συζητάμε μόνο ό,τι συμβαίνει μέσα σ’ αυτό. Πώς λοιπόν εκτοξεύουμε τώρα ένα ερώτημα όπως το παραπάνω; Δεν θα επιχειρήσουμε να το απαντήσουμε προτού διατυπώσουμε το ερώτημα λίγο διαφορετικά. Υπάρχει σύμπαν, σημαίνει πρώτ’ απ’ όλα ότι υπάρχει η ύλη και η ενέργεια που το αποτελούν. Στην πραγματικότητα, μπορούμε να λέμε απλώς ότι υπάρχει η ενέργεια του σύμπαντος, διότι, αν έχεις την αναγκαία ενέργεια (σε οποιαδήποτε μορφή), αυτή μπορεί πάντα να μετασχηματιστεί σε οτιδήποτε άλλο χρειάζεται – σωματίδια, φως κ.λπ. – χάρη στη νέα φυσική που γεννήθηκε από τον λαμπρό εκείνο γάμο κβαντομηχανικής και σχετικότητας. Και η οποία επιτρέπει να γίνονται όλες οι δυνατές αλληλομετατροπές ύλης και ενέργειας, αρκεί να μην παραβιάζονται οι αρχές διατήρησης και η διατήρηση της ενέργειας πρώτη απ’ όλες. Το αναδιατυπωμένο ερώτημά μας είναι λοιπόν τούτο: Γιατί να υπάρχει η ενέργεια με την οποία είναι «προικισμένο» το σύμπαν από τη γέννησή του; Γιατί αυτή είναι η «προίκα» του, θα λέγαμε λίγο χιουμοριστικά, με παλαιομοδίτικη διατύπωση. Διότι σύμπαν χωρίς ενέργεια δεν νοείται, οπότε η ερώτηση ίσως και να μην είναι μια καθαρή ταυτολογία. Θα γίνει όμως μη τετριμμένη, αν τη διατυπώσουμε πιο ειδικά ως εξής: Καλά, και πόση ακριβώς ενέργεια χρειάζεται το σύμπαν για να είναι ένα … σοβαρό σύμπαν; Ή, έστω, πόση ενέργεια ανά μονάδα όγκου, αν είναι άπειρο; Μπορεί να είναι όση λίγη θέλουμε ή όση πολλή θέλουμε;Όμως, στην τελευταία εκδοχή του ερωτήματος – και ιδιαίτερα στο πρώτο σκέλος του -, η απάντηση ήταν πάντα ίδια με όσες είπαμε προηγουμένως. Αν το σύμπαν μας ήταν ήταν τα κβαντικά μπαλάκια του πιγκ πογκ, τι θα λέγαμε; Θα μπορούσε αυτό το σύμπαν να έχει όσο λίγη ενέργεια θέλουμε; Προφανώς όχι, θα απαντούσαμε αμέσως. Αυτό το… «επιτραπέζιο σύμπαν(!)» όχι μόνο δεν μπορεί να έχει μηδενική ενέργεια, όπως το κλασικό αδέλφι του, αλλά υποχρεούται να έχει τουλάχιστον όση του επιβάλλει η αρχή της αβεβαιότητας. Θα μπορούσε να έχει περισσότερη; Βεβαίως θα μπορούσε, όπως μπορεί και ένα άτομο. Για το οποίο ξέρουμε ότι, εκτός από τη θεμελιώδη του κατάσταση – δηλαδή την κατάσταση ελάχιστης ενέργειας – μπορεί να βρίσκεται και σε μια διεγερμένη κατάσταση με μεγαλύτερη ενέργεια από την ελάχιστη. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πιο ενδιαφέρουσα κατάσταση του είναι σίγουρα η θεμελιώδης. Όχι μόνο γιατί με αυτήν συμμετέχει στους χημικούς δεσμούς, αλλά κυρίως διότι είναι η απλούστερη από όλες. Έχει όλες τις μαθηματικές συμμετρίες του προβλήματος. Θυμηθείτε εκείνο το υπέροχο σφαιρικό μπαλάκι στο ισόγειο!Γιατί λοιπόν να μην υποθέσουμε ότι και το ίδιο το σύμπαν βρίσκεται στην κατάσταση της ελάχιστης δυνατής ενέργειας που επιτρέπουν οι κβαντικοί νόμοι; Δηλαδή στη θεμελιώδη του κατάσταση; Τίποτα περισσότερο από όσο είναι υποχρεωτικό. Και αυτή είναι πράγματι η υπόθεση που κάνουμε σήμερα. Το σύμπαν βρίσκεται στην κατάσταση ελάχιστης δυνατής ενέργειας. Η αρχή της οικονομίας της φύσης στη δικαιότερη εφαρμογή της. Το κομψό και ολιγαρκές σύμπαν: Τίποτα το περιττό. Το σύμπαν γεννήθηκε έχοντας όση ενέργεια δεν μπορούσε παρά να έχει! Δεν χρωστάει τίποτα σε κανέναν. Την ενέργεια που έχει του την έδωσε η αρχή της αβεβαιότητας. Αν είναι ένα κβαντικό σύστημα – δηλαδή ένα σύμπαν που διέπεται από τους κβαντικούς νόμους -, τότε όλα τα υπόλοιπα ήταν υποχρεωτικά. Από την ύπαρξη της αρχικής του ενέργειας μέχρι τις ανομοιομορφίες στην κατανομή της που πυροδότησαν την εξέλιξη του έως τη μορφή που σήμερα γνωρίζουμε.Η αρχή της αβεβαιότητας- Το φάντασμα της όπερας, όπως την είπαμε – είναι λοιπόν ο μυστικός συνθέτης – και μαέστρος ταυτόχρονα – όλης εκείνης της θαυμαστής αλληλουχίας κοσμικών γεγονότων που επέτρεψαν στο σύμπαν να φτάσει ως την αυτογνωσία. Ώστε να μπορούν κάποτε οι εμείς σήμερα εδώ- και ποιος ξέρει πόσοι άλλοι στους κατάλληλους πλανήτες – να διηγηθούμε την ιστορία του: και τη δική τους.Η αλληγορία του φαντάσματος της όπερας, για τον ρόλο της αρχής της αβεβαιότητας στο σύμπαν, δεν είναι τυχαία. Στο πασίγνωστο μιούζικαλ- ένα από τα δημοφιλέστερα στην ιστορία του είδους -, το φάντασμα είναι ένας ιδιοφυής συνθέτης με παραμορφωμένο πρόσωπο, ο οποίος διευθύνει τις παραστάσεις από το σκοτεινό υπόγειο της Όπερας του Παρισιού. Οι θεατές απολαμβάνουν τις δημιουργίες του, το πρόσωπό του όμως αρνούνται να το αντικρίσουν· το αποστρέφονται.Στο υπόγειο – στο έγκατα της ύλης – είναι επίσης εγκατεστημένο και το φάντασμα της αρχής της αβεβαιότητας, ο θεμελιώδης νόμος που κυβερνά. Εκεί γράφεται η μουσική και από εκεί «διευθύνονται» όλα όσα συμβαίνουν επί σκηνής. Στο θέατρο του δικού μας «χειροπιαστού» μακρόκοσμου· του δικού μας κλασικού κόσμου.Και όπως συμβαίνει πάντα, όταν πρόκειται για αρχέγονες δημιουργικές δυνάμεις, τα φαντάσματα δεν έχουν… αγγελικό πρόσωπο. Το πρόσωπο της επιστήμης που μας αποκάλυψε η αρχή της αβεβαιότητας – το πρόσωπο της κβαντομηχανικής – δεν είναι λιγότερο εκφοβιστικό από εκείνο του ιδιοφυούς συνθέτη στο υπόγειο. Αντίθετα – με εξαίρεση, ίσως, τις μαύρες τρύπες – , είναι ό,τι πιο παράξενο και συχνά αλλόκοτο χρειάστηκε να διαχειριστεί μέχρι τώρα το ανθρώπινο μυαλό.Με αυτό το «εκφοβιστικό» πρόσωπο των κβαντικών νόμων – το πρόσωπο του φαντάσματος – προσπαθήσαμε να συμφιλιώσουμε τους αναγνώστες του βιβλίου σε όλη τη κοινή μας πορεία μέχρι εδώ. Ζητώντας τους μόνο ένα πράγμα: Να αφήσουν για λίγο τις προκαταλήψεις τους απέναντι στο πρόσωπο του συνθέτη – απέναντι στις παράξενες νέες ιδέες που φέρνει μαζί του – και να απολαύσουν τη μουσική. Την εξήγηση του κόσμου. Την παράσταση που μόλις τελείωσε: τη Συμφωνία της Ζωής. Ας αφεθούμε να ακούσουμε τη μουσική λοιπόν· τη μουσική του κόσμου.» απόσπασμα από το βιβλίο του Στέφανου Τραχανά με τίτλο «Ο ΒΟΜΒΙΣΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ, Ιστορώντας την κβαντική επανάσταση, 1900-2025» από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. (Δείτε επίσης τo βίντεο και τις διαφάνειες μιας παλαιότερης διάλεξης του Στέφανου Τραχανά με τίτλο «Γιατί υπάρχει σύμπαν; Ένα προκλητικό ερώτημα» . Πατήστε ΕΔΩ:http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=4223#) Στις 8 Νοεμβρίου 2025 και ώρα 18:30 στο Γαλλικό Ινστιτούτο (Auditorium Théo Angelopoulos) θα πραγματοποιηθεί η τιμητική εκδήλωση «Στέφανος Τραχανάς: Ο μαθητής και ο δάσκαλος». Είσοδος ελεύθερη. Η ομιλία του Στέφανου Τραχανά θα έχει τίτλο: «Στον δρόμο τον λιγότερο περπατημένο» (https://cup.gr/ekdiloseis/timitiki-ekdilosi/ – www.ifg.gr/events)

Αρχαιολογικές Ταλαντώσεις. Τα μοάι είναι αγάλματα που βρίσκονται στο Νησί του Πάσχα. Πρόκειται για μονολιθικά αγάλματα που απεικονίζουν ανθρώπινες μορφές. Υπολογίζεται πως δημιουργήθηκαν γύρω στο 1250 με 1500 μ.Χ. Τα αγάλματα έχουν ύψος από 2,5 έως 10 μέτρα, και ζυγίζουν από 5 έως 86 τόνους, ενώ έχει ανακαλυφθεί και ένα ημιτελές άγαλμα, που υπολογίζεται πως σε πλήρη μορφή θα έφτανε σε ύψος τα 21 μέτρα. Διάφοροι απατεώνες, όπως ο ξενοδόχος Έριχ φον Ντένικεν, συνέδεαν την μετακίνηση αυτών των τεράστιων αγαλμάτων με εξωγήινους. Όμως όλες οι σύγχρονες επιστημονικές έρευνες μορούν να εξηγήσουν το πως έγινε η μετακίνηση των μοάι από ανθρώπους, με τεχνικές βασισμένες σε σχοινιά, μοχλούς, σταδιακή ολίσθηση ή «περπάτημα». Μια τέτοια εργασία δημοσιεύεται στο τεύχος Νοεμβρίου του περιοδικού Journal of Archaeological Science με τίτλο «The walking moai hypothesis: Archaeological evidence, experimental validation, and response to critics» . Σύμφωνα με την δημοσίευση, τα αγάλματα του Νησιού του Πάσχα μπορεί να «περπάτησαν» διαμέσου των εξαναγκασμένων ταλαντώσεών τους. Ένα άγαλμα μπορεί να λειτουργήσει ως ανεστραμμένο εκκρεμές που εκτελεί ταλαντώσεις ως προς την κατακόρυφη θέση ισορροπίας του. Οι άνθρωποι χρησιμοποιώντας σχοινιά προκαλούν μικρή γωνιακή ταλάντωση, που μετατρέπεται σε προοδευτική κίνηση προς τα εμπρός.Η ερευνητική ομάδα αναδημιούργησε σε μικρότερη κλίμακα αντίγραφα μοάι και διαπίστωσε ότι, με τη βοήθεια τριών σχοινιών και τη συμμετοχή από 5 έως 60 ατόμων, τα τεράστια αγάλματα θα μπορούσαν να εκτελούν βήματα μήκους 89 εκατοστών κατά μέσο όρο. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι τα μοάι μπορούσαν να «περπατήσουν», κατά μέσο όρο, με 310 μέτρα ανά ώρα, ενώ τα μεγαλύτερα μοάι δεν ήταν απαραίτητα πιο αργά, δεδομένου ότι μπορούσαν να κάνουν μεγαλύτερους διασκελισμούς. Ένα μοάι μέσου μεγέθους θα είχε κάνει περίπου 11.000 βήματα για μια διαδρομή 10 χιλιομέτρων.Η απλή φυσική λοιπόν μπορεί να εξηγήσει πώς τα αγάλματα του Νησιού του Πάσχα κατάφεραν να «περπατήσουν» πολλά χιλιόμετρα χωρίς την βοήθεια εξωγήινων.Η περιοδος της ταλάντωσης του αγάλματος 4 τόνων της εικόνας είναι Τ=2 s περίπου και η μέγιστη γωνία απόκλισης μικρότερη των 10ο. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες ΕΔΩ: https://www.livescience.com/archaeology/easter-island-statues-may-have-walked-thanks-to-pendulum-dynamics-and-with-as-few-as-15-people-study-finds

Roscosmos Πριν από 50 χρόνια, ο κόσμος είδε μια φωτογραφία της επιφάνειας του πιο καυτού πλανήτη στο Ηλιακό Σύστημα: η επέτειος της αποστολής Venera 9 Στις 22 Οκτωβρίου 1975, ο μη επανδρωμένος διαπλανητικός ανιχνευτής Venera 9 πραγματοποίησε μια ομαλή προσγείωση στην επιφάνεια της Αφροδίτης και μετέδωσε τις πρώτες πανοραμικές εικόνες ενός άλλου πλανήτη στη Γη. Τρεις ημέρες αργότερα, στις 25 Οκτωβρίου 1975, ο ανιχνευτής Venera 10 προσγειώθηκε στην επιφάνεια της Αφροδίτης. Επιβεβαίωσε τα δεδομένα που είχε λάβει και μετέδωσε μια δεύτερη σειρά πανοραμάτων από ένα άλλο μέρος του πλανήτη. Ο εξοπλισμός που κατέστησε δυνατή τη διεξαγωγή των πρώτων άμεσων μετρήσεων της φασματικής σύνθεσης της ακτινοβολίας και της ταχύτητας του ανέμου στην ατμόσφαιρα και στην επιφάνεια της Αφροδίτης δημιουργήθηκε στο Κέντρο Keldysh. Οι μη επανδρωμένοι διαπλανητικοί ανιχνευτές Venera-9 και Venera-10 αναπτύχθηκαν και κατασκευάστηκαν στο NPO Lavochkin. Οι πανοραμικές κάμερες EA077 για τους ανιχνευτές δημιουργήθηκαν από μια ομάδα του NIIP, τώρα RKS. Τα δεδομένα που ελήφθησαν το 1975 συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται στη σύγχρονη πλανητολογία, συμβάλλοντας στη βελτίωση των μοντέλων της ατμόσφαιρας και του κλίματος της Αφροδίτης. Στη Roscosmos, οι ειδικοί θυμούνται με υπερηφάνεια αυτήν την ημέρα και τα επιτεύγματα που έθεσαν τα θεμέλια για περαιτέρω εξερεύνηση της Αφροδίτης και άλλων γήινων πλανητών. Δείτε στις κάρτες πώς έμοιαζε ο ανιχνευτής Venera-9 και ο εξοπλισμός του, που δημιουργήθηκαν στο Κέντρο Keldysh! https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_594469

Τεραστίων διαστάσεων γρανίτης εντοπίστηκε κάτω από παγετώνα της Ανταρκτικής. Η ανακάλυψη φωτίζει τις γεωλογικές διεργασίες στην παγωμένη ήπειρο. Επιστήμονες ανακάλυψαν έναν γιγάντιο γρανιτικό όγκο κρυμμένο κάτω από τον Δυτικό Παγετώνα της Ανταρκτικής. Με διάμετρο 100 χιλιομέτρων και πάχος πάνω από 7 χιλιόμετρα η τεράστια βραχώδης δομή έχει περίπου το μισό μέγεθος της Ουαλίας.Ερευνητές από τη Βρετανική Αποστολή της Ανταρκτικής (BAS),την παλαιότερη και πιο οργανωμένη ερευνητική αποστολή στην Ανταρκτική, αναφέρουν ότι η τεράστια πλάκα γρανίτη βρίσκεται κάτω από τον παγετώνα Pine Island και πιθανότατα σχηματίστηκε κατά την Ιουρασική περίοδο. Η ανακάλυψη του γιγάντιου γρανίτη ήταν δυνατή χάρη σε λίγους μυστηριώδεις ροζ βράχους που εντοπίστηκαν σε παγωμένες ηφαιστειακές κορυφές της ηπείρου. Οι ασυνήθιστοι αυτοί βράχοι, τοποθετημένοι στις κορυφές των βουνών, προβλημάτιζαν τους επιστήμονες για δεκαετίες. Τελικά οι ερευνητές συνειδητοποίησαν ότι αποτελούν μικροσκοπικά κομμάτια του γιγάντιου γρανίτη που μεταφέρθηκαν εκεί από παγετώνες στο μακρινό παρελθόν.«Είναι αξιοθαύμαστο ότι ροζ βράχοι γρανίτη στην επιφάνεια μας οδήγησαν σε έναν κρυφό γίγαντα κάτω από τον πάγο. Όχι μόνο λύσαμε το μυστήριο για την προέλευση αυτών των βράχων, αλλά αποκαλύψαμε και νέες πληροφορίες για το πώς κινούνταν το στρώμα πάγου στο παρελθόν και πώς μπορεί να αλλάξει στο μέλλον» λέει ο Δρ. Τομ Τζόρνταν γεωφυσικός στη BAS, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.Αρχικά οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν από πού προέρχονταν οι ροζ βράχοι στην κορυφή της οροσειράς Χάντσον. «Οι ροζ γρανίτες είναι σε πλήρη αντίθεση με τους μαύρους βασάλτες από κάτω άρα ήταν προφανές ότι μεταφέρθηκαν από αλλού» αναφέρει ο Τζόρνταν. Μετρώντας τη ραδιενεργό διάσπαση των ορυκτών σε μικροσκοπικά κρυστάλλια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι σχηματίστηκαν περίπου πριν 175 εκατομμύρια χρόνια δηλαδή 75 εκατομμύρια χρόνια παλαιότερα από τα περισσότερα πετρώματα της Δυτικής Ανταρκτικής.Η πλήρης εικόνα εμφανίστηκε όταν οι ερευνητές ξεκίνησαν αεροφωτογραφίες και μετρήσεις βαρύτητας στην περιοχή. «Η βαρύτητα είναι η έλξη ανάμεσα σε εσένα και ό,τι βρίσκεται κάτω από τα πόδια σου. Αν στέκεσαι σε μια πλάκα μολύβδου η μάζα σε τραβάει περισσότερο από ό,τι αν στέκεσαι σε ξύλο. Οι διαφορές αυτές είναι πολύ μικρές αλλά οι πολύ ακριβείς αισθητήρες των αεροσκαφών μας μπορούν να τις ανιχνεύσουν» λέει ο Τζόρνταν.Μετρώντας την περιοχή σε δικτυωτό μοτίβο πτήσεων οι επιστήμονες δημιούργησαν χάρτη πυκνών και λιγότερο πυκνών πετρωμάτων αποκαλύπτοντας μια γεωλογική ανωμαλία κάτω από τον παγετώνα Pine Island συμβατή με κρυμμένο γρανίτη. Στο παρελθόν όταν το στρώμα πάγου ήταν πολύ παχύτερο ο παγετώνας μετέφερε τους βράχους στην κορυφή των βουνών και η ανεύρεση των ροζ βράχων μόνο σε μισά βουνά δείχνει ότι υπήρχαν δύο ξεχωριστά ρεύματα πάγου που μετέφεραν υλικό στα βουνά.«Οι βράχοι παρέχουν απίστευτες πληροφορίες για το πώς άλλαξε ο πλανήτης μας με το πέρασμα του χρόνου ειδικά για το πώς οι πάγοι διαμόρφωσαν την Ανταρκτική. Οι βράχοι αυτοί είναι θησαυρός πληροφοριών για ό,τι βρίσκεται βαθιά κάτω από τον πάγο»Η ανακάλυψη έχει σημαντικές συνέπειες για την κατανόηση του μέλλοντος της Ανταρκτικής. Κατανοώντας τη γεωλογία κάτω από το στρώμα πάγου, οι επιστήμονες μπορούν να φτιάξουν ακριβέστερα μοντέλα υπολογιστών για το πώς θα κινείται και θα λιώνει ο πάγος, επηρεάζοντας τα παγκόσμια επίπεδα της θάλασσας. Αυτό το εύρημα δίνει ενδείξεις για το πώς μπορεί να αλλάξει το Δυτικό Παγετώνα στο μέλλον, πληροφορίες ζωτικής σημασίας για να καθορίσουμε τον αντίκτυπο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε παράκτιους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο» αναφέρει η Δρ. Τζόαν Τζόνσον γεωλόγος στη BAS. Ο παγετώνας Ο Pine Island Glacier καλύπτει έκταση περίπου 175 χιλιάδων τετραγωνικών χλμ στη Δυτική Ανταρκτική αποτελώντας έναν από τους παγετώνες «αναφοράς» της παγωμένης ηπείρου και ταυτόχρονα έναν από τους ταχύτερα κινούμενους παγετώνες της.Τα τελευταία χρόνια οι κλιματικές αλλαγές έχουν οδηγήσει στην ταχεία τήξη του. Κάποια στιγμή δημιουργήθηκε στον παγετώνα μια τεράστια σχισμή μήκους περίπου 30 χλμ, πλάτους 80 μέτρων και βάθους 70 μέτρων. Αυτή η διαδικασία προκαλεί την απόσπαση τεράστιων κομματιών πάγου που μετατρέπονται σε παγόβουνα. Έχουν αποσπαστεί κομμάτια πάγου με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Σιγκαπούρης.Στην περίπτωση του Pine Island Glacier το πρόβλημα σύμφωνα με τους ειδικούς δεν είναι η αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα αλλά η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων στα οποία βρίσκεται προκαλώντας την τήξη του. Τα ευρήματα μελέτης με επικεφαλής επιστήμονες του αμερικανικού Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σιάτλ αποκαλύπτουν ότι η κατάσταση του παγετώνα δεν είναι απλά μη αναστρέψιμη αλλά η κατάρρευση του είναι απλά θέμα λίγων ετών. Εικόνα ενός τμήματος του παγετώνα. Ένας από τους βράχους γρανίτη που μελέτησαν οι επιστήμονες για να εντοπίσουν την προέλευση τους. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2023725/terastion-diastaseon-granitis-entopistike-kato-apo-pagetona-tis-antarktikis/

Νέα έρευνα αποκαλύπτει άγνωστα εντυπωσιακά είδη στα βάθη των ωκεανών. Αυξάνονται οι γνώσεις μας για το τι συμβαίνει και τι υπάρχει στις αβύσσους της Γης. Νέα έρευνα αποκάλυψε 14 έως τώρα άγνωστα θαλάσσια είδη, προσφέροντας νέες γνώσεις για τη ζωή που παραμένει κρυμμένη στα βάθη των ωκεανών.Οι ωκεανοί της Γης εξακολουθούν να φιλοξενούν τεράστιο αριθμό αταξινόμητων οργανισμών με μόνο ένα μικρό ποσοστό από τα περίπου δύο εκατομμύρια θαλάσσια είδη να έχουν επίσημα αναγνωριστεί και περιγραφεί. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι γνωρίζουμε περισσότερα για τον πλανήτη Άρη από ότι για τους ωκεανούς της Γης τόσο όσον αφορά τα γεωλογικά και άλλα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους όσο και τα οικοσυστήματα ή τις μορφές ζωές που ζουν σε αυτούς. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι η μεγάλη καθυστέρηση, που μπορεί να διαρκεί δεκαετίες μεταξύ της αρχικής ανακάλυψης ενός είδους και της επίσημης δημοσίευσής του.Για να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα, δημιουργήθηκε το Ocean Species Discoveries, μια ειδική, πλούσια σε δεδομένα πλατφόρμα που έχει σχεδιαστεί για σύντομες και υψηλής ποιότητας περιγραφές θαλάσσιων ασπόνδυλων οργανισμών. Αυτό το καινοτόμο μοντέλο δημοσίευσης στοχεύει να μειώσει δραστικά τον χρόνο τεκμηρίωσης νέων ειδών κάτι που είναι επείγον, καθώς οι ανθρώπινες δραστηριότητες προκαλούν απώλεια βιοποικιλότητας και ωθούν άγνωστα είδη προς εξαφάνιση.Το πρόγραμμα διαχειρίζεται η Senckenberg Ocean Species Alliance (SOSA), μια πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Έρευνας και Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Senckenberg στη Φρανκφούρτη. Η SOSA ενισχύει τη διεθνή συνεργασία μεταξύ ταξινομητών, παρέχει τεχνική και υλικοτεχνική υποστήριξη και απλοποιεί τη διαδικασία επιστημονικής δημοσίευσης.Στη δεύτερη μεγάλη δημοσίευσή του το Ocean Species Discoveries συγκέντρωσε πάνω από 20 επιστήμονες, οι οποίοι περιέγραψαν 14 νέα είδη θαλάσσιων ασπόνδυλων και δύο νέα γένη. Οι ανακαλύψεις περιλαμβάνουν σκώληκες, μαλάκια και καρκινοειδή, και δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση Biodiversity Data Journal. «Το κοινό μας όραμα είναι να κάνουμε την ταξινομία πιο γρήγορη, πιο αποτελεσματική, πιο προσβάσιμη και πιο ορατή», ανέφερε η ερευνητική ομάδα. Τεχνολογία για ταχύτερη αναγνώριση Το νέο Discovery Laboratory στο Ινστιτούτο Senckenberg στη Φρανκφούρτη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην περιγραφή των περισσότερων νέων ειδών. Το εργαστήριο διαθέτει προηγμένες μεθόδους έρευνας όπως οπτική και ηλεκτρονική μικροσκοπία, απεικόνιση confocal, μοριακή ταυτοποίηση (barcoding) και μικρο-αξονική τομογραφία (micro-CT), επιτρέποντας στους ερευνητές να παράγουν δεδομένα υψηλής ποιότητας για ακριβείς περιγραφές ειδών.Τα ζώα που μελετήθηκαν προέρχονται από βάθη από 1 έως και πάνω από 6,000 μέτρα. Το βαθύτερο ζώο που εξερευνήθηκε είναι το Veleropilina gretchenae, ένα νέο είδος μαλακίου που ανακαλύφθηκε στην Τάφρο των Αλεούτιων σε βάθος 6,465 μέτρων. Είναι ένα από τα πρώτα είδη της κλάσης Monoplacophora που διαθέτει ολοκληρωμένο γονιδίωμα από το αρχικό δείγμα (holotype). Μικροτομογραφίες αποκαλύπτουν τη δομή της ζωής στα βάθη Μία σημαντική επιτυχία της έρευνας είναι η ανατομική περιγραφή του σαρκοφάγου δίθυρου Myonera aleutiana του δεύτερου μόνο δίθυρου που έχει μελετηθεί λεπτομερώς αποκλειστικά με μη επεμβατική μικρο-αξονική τομογραφία (micro-CT).Η διαδικασία παρήγαγε πάνω από 2,000 τομογραφικές εικόνες προσφέροντας πρωτοφανή ευκρίνεια για τους εσωτερικούς ιστούς και τα μαλακά μέρη του ζώου. Η περιγραφή του καθορίζει και νέο ρεκόρ βάθους: βρέθηκε στα 5,170–5,280 μέτρα, περίπου 800 μέτρα βαθύτερα από κάθε άλλο γνωστό άτομο του γένους Myonera. Τιμώντας την επιστημονική κληρονομιά Ένα από τα νέα είδη τιμά την Johanna Rebecca Senckenberg (1716–1743), φυσιοδίφη και ευεργέτιδα που συνέβαλε στη δημιουργία της Εταιρείας Senckenberg για τη Μελέτη της Φύσης. Το είδος Apotectonia senckenbergae, ένα αμφίποδο, ανακαλύφθηκε σε κοίτη μυδιών στο υδροθερμικό πεδίο του ρήγματος Γκαλαπάγκος, σε βάθος 2.602 μέτρων.Μερικοί από τους βαθυσκάφιους οργανισμούς έχουν εντυπωσιακή εμφάνιση. Το παρασιτικό ισόποδο Zeaione everta διαθέτει προεξοχές στην πλάτη του θηλυκού που θυμίζουν ποπ κορν. Από εκεί προέρχεται και το όνομα του νέου γένους (Zea δηλ. καλαμπόκι). Βρέθηκε στη μεσοπαλιρροιακή ζώνη της Αυστραλίας και αποτελεί επίσης νέο γένος.Η μελέτη ρίχνει φως και σε ήδη γνωστά είδη, όπως το Laevidentalium wiesei, ένα θαλάσσιο «κυνόδοντα» που ζει σε βάθη άνω των 5.000 μέτρων. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι έφερε θαλάσσια ανεμώνη προσκολλημένη στο μπροστινό μέρος του κελύφους του — η πρώτη φορά που παρατηρείται τέτοια αλληλεπίδραση στο γένος Laevidentalium. Το Spinther bohnorum. είναι ένα από τα νέα είδη που εντοπίστηκαν στους ωκεανούς Στις εικόνες ορισμένα από τα νέα είδη. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2023686/nea-ereyna-apokalyptei-agnosta-entyposiaka-eidi-sta-vathi-ton-okeanon/

Ο μυστηριώδης διαστρικός επισκέπτης αλλάζει ουρές προκαλώντας πονοκεφάλους στους επιστήμονες (βίντεο) Μοναδικό φαινόμενο από την αλληλεπίδραση του κομήτη 3I/ATLAS με τον Ήλιο. Οι αστρονόμοι που παρακολουθούν τον μυστηριώδη διαστρικό επισκέπτη 3I/ATLAS αποκάλυψαν ότι το αντικείμενο που θεωρείται κομήτης παρουσίασε θεαματική αντιστροφή της ουράς του η οποία πλέον δείχνει μακριά από τον Ήλιο. Η αλλαγή αυτή έρχεται λίγους μόλις μήνες μετά από εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble που είχαν καταγράψει μια ασυνήθιστη «αντί-ουρά», έναν πίδακα σωματιδίων που κατευθυνόταν προς τον Ήλιο αντί να απομακρύνεται.Νέες παρατηρήσεις υψηλής ανάλυσης από το Σκανδιναβικό Οπτικό Τηλεσκόπιο στις Κανάριες Νήσους επιβεβαίωσαν ότι η αντί-ουρά που παρατηρήθηκε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2025 εξαφανίστηκε, και μια νέα ουρά σχηματίστηκε στην αντίθετη κατεύθυνση τον Σεπτέμβριο.Η μεταστροφή συνέβη επειδή η σκόνη και οι πάγοι του κομήτη αντιδρούν διαφορετικά στο ηλιακό φως. Αρχικά τα μεγάλα και βραδυκίνητα σωματίδια σκόνης αντανακλούσαν το φως προς τον Ήλιο δημιουργώντας την αντί-ουρά. Καθώς όμως ο 3I/ATLAS πλησίαζε περισσότερο οι υψηλότερες θερμοκρασίες απελευθέρωσαν περισσότερα κομμάτια πάγου και ανθεκτικότερα σωματίδια σκόνης σχηματίζοντας την ουρά που τώρα δείχνει μακριά.Οι επίγειες παρατηρήσεις θα είναι αδύνατες μέχρι το τέλος Οκτωβρίου καθώς το αντικείμενο θα περάσει πίσω από τον Ήλιο κρυμμένο από τη Γη. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και το Πανεπιστήμιο του Όσλο διαπίστωσαν ότι ο 3I/ATLAS εκπέμπει υλικό με ρυθμό ανάλογο της ηλιακής ακτινοβολίας που δέχεται. Παράλληλα, τηλεσκόπια της NASA είχαν εντοπίσει ότι ο κομήτης χάνει περίπου 150 κιλά υλικού το δευτερόλεπτο, αποτελούμενο κατά 87% από διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) και 9% από μονοξείδιο του άνθρακα (CO). Ένα φυσικό φαινόμενο ή κάτι περισσότερο; Ο καθηγητής του Χάρβαρντ Άβι Λεμπ που έχει γίνει διάσημος για τις επίμονες έρευνες και ισχυρισμούς του για ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών που επισκέπτονται το ηλιακό μας σύστημα και τη Γη ανέπτυξε με τον συνάδελφο του Έρικ Κέτο ένα μοντέλο που προσφέρει μια φυσική εξήγηση για την ασυνήθιστη συμπεριφορά του κομήτη. Σύμφωνα με τη μελέτη τους, καθώς ο 3I/ATLAS πλησιάζει τον Ήλιο διάφοροι τύποι πάγων στην επιφάνειά του εξατμίζονται μετατρεπόμενοι απευθείας από στερεά σε αέρια μορφή.Σε αποστάσεις 450–600 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο η εξάχνωση του πάγου με διοξείδιο του άνθρακα προκαλεί πίδακες προς τον Ήλιο δημιουργώντας την «αντί-ουρά». Όμως, καθώς πλησιάζει περισσότερο ο πάγος νερού αρχίζει να κυριαρχεί μεταβάλλοντας τον τρόπο εκτόξευσης υλικού και προκαλώντας την αντιστροφή της ουράς στο κλασικό σχήμα που βλέπουμε τώρα.Ο Λεμπ σημείωσε ότι η συνολική απώλεια μάζας του κομήτη μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου 2025 ανέρχεται σε περίπου δύο εκατομμύρια τόνους λιγότερο από 0,00005% της συνολικής μάζας του που εκτιμάται πάνω από 33 δισεκατομμύρια τόνους. Η απώλεια αυτή αντιστοιχεί σε μόλις 4 εκατοστά πάχους από την επιφάνεια ενός αντικειμένου διαμέτρου 5 χιλιομέτρων μια αναλογία όπως το μήκος της παλάμης σε σχέση με το μήκος του Μανχάταν. «Δεν μπορούμε να συμπεράνουμε την πραγματική φύση του 3I/ATLAS μόνο από το λεπτό στρώμα που έχει αποβάλει μέχρι τώρα», πρόσθεσε ο Λεμπ. Οι αμφιλεγόμενες θεωρίες Ο Λεμπ υπενθύμισε ότι ο συνάδελφός του Άνταμ Χίμπερντ παρατήρησε πως αν ο 3I/ATLAS ήταν εξωγήινο σκάφος που επιβράδυνε τότε η αντί-ουρά θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει ώθηση φρεναρίσματος και η μετατροπή της σε ουρά θα ήταν αναμενόμενη κοντά στο περιήλιο, το κοντινότερο σημείο στον Ήλιο. Ωστόσο η NASA και η πλειονότητα των επιστημόνων υποστηρίζουν ότι ο 3I/ATLAS είναι φυσικός κομήτης που προέρχεται εκτός του ηλιακού μας συστήματος.Σε αντίθεση με τον πρώτο διαστρικό επισκέπτη ʻOumuamua, που δεν παρουσίασε ίχνη αερίων ή σκόνης, και τον δεύτερο, 2I/Borisov, που συμπεριφέρθηκε σαν κανονικός κομήτης, ο 3I/ATLAS εμφανίζει μοναδικά χαρακτηριστικά, όπως η αντί-ουρά, έντονες αλλαγές χρώματος και τεράστιο περίβλημα αερίων (κόμη). Η κρίσιμη στιγμή πλησιάζει Ο Λεμπ δήλωσε ότι καθώς η επιφάνεια του κομήτη δέχεται περίπου 33 γιγαβάτ ηλιακής ακτινοβολίας στο περιήλιο, οι παρατηρήσεις κατά την πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη, στις 19 Δεκεμβρίου 2025, θα προσφέρουν τα σημαντικότερα στοιχεία για τη φύση του. «Αν συνεχίσει να παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά ενός φυσικού κομήτη, αυτό θα επιβεβαιώσει την προέλευσή του», πρόσθεσε.Ο καθηγητής προειδοποίησε ότι καθώς το αντικείμενο περνά πίσω από τον Ήλιο, θα βρεθεί σε ηλιακή σύνοδο, μια φάση που όπως είπε θα μπορούσε να είναι «κατάλληλη στιγμή για τεχνολογική δράση». Ο Λεμπ εξήγησε ότι στη διαστημική μηχανική η καλύτερη στιγμή για επιτάχυνση ή επιβράδυνση ενός σκάφους είναι όταν βρίσκεται πιο κοντά σε ένα μεγάλο ουράνιο σώμα αξιοποιώντας το φαινόμενο Όμπερθ (Oberth effect) που παρέχει μέγιστη μεταβολή ταχύτητας.«Αν ο 3I/ATLAS είναι ένα τεράστιο μητρικό διαστημόπλοιο πιθανότατα θα συνεχίσει την πορεία του εκτός Ηλιακού Συστήματος ενώ τα μικρότερα ανιχνευτικά σκάφη του θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ελιγμούς Όμπερθ για να κινηθούν προς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος», ανέφερε.Η καλύτερη ευκαιρία για τέτοιους ελιγμούς θα είναι οκτώ ημέρες μετά την έξοδό του πίσω από τον Ήλιο, όταν θα βρίσκεται 180 εκατομμύρια χλμ. από αυτόν. Παρότι ο Λεμπ συνεχίζει να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο εξωγήινης προέλευσης, η NASA επιμένει ότι το αντικείμενο είναι ένας φυσικός διαστρικός κομήτης. Ωστόσο ο ίδιος υποστηρίζει πως απαιτούνται περισσότερα δεδομένα προτού κλείσει οριστικά αυτή η υπόθεση. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2023716/o-mystiriodis-diastrikos-episkeptis-allazei-oyres-prokalontas-ponokefaloys-stoys-epistimones-vinteo/

Άλμα προόδου στους κβαντικούς υπολογιστές Ταχύτατους και επαληθεύσιμους υπολογισμούς υπόσχεται ο πρωτοποριακός αλγόριθμος Quantum Echoes της Google, φέρνοντας το πεδίο κοντύτερα σε πρακτικές εφαρμογές.Ιστορία στο πεδίο των κβαντικών υπολογιστών έγραψε σήμερα η Google αποκαλύπτοντας μόλις τώρα τον πρωτοποριακό αλγόριθμο Quantum Echoes, ο οποίος σε συνδυασμό με το επίσης πρωτοποριακό τσιπ –ονομάζεται Willow- το οποίο η εταιρεία παρουσίασε πέρυσι επιτρέπει ταχύτατους αλλά και επαληθεύσιμους υπολογισμούς.Το vima.gr παρακολούθησε την διαδικτυακή συνέντευξη τύπου που διοργανώθηκε από την Google την περασμένη Πέμπτη και σας παρουσιάζει –αμέσως μετά την άρση του embargo- τις λεπτομέρειες για το τεράστιο αυτό βήμα στην κβαντική υπολογιστική. Πρόκειται για ένα βήμα που καθιστά ορατή την πιθανότητα αξιοποίησης των κβαντικών υπολογιστών σε πρακτικές εφαρμογές, όπως ο σχεδιασμός φαρμάκων και νέων υλικών.Με άλλα λόγια, χάρη στις τελευταίες εξελίξεις, οι κβαντικοί υπολογιστές μοιάζει να «ανεβαίνουν πίστα» και από αντικείμενα έρευνας να γίνονται αντικείμενα που μπορούν να αξιοποιηθούν στη διεξαγωγή ερευνών! Ερευνες δεκαετιών Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Με πειράματα που διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, οι φετινοί τιμώμενοι με το βραβείο Νομπέλ Φυσικής Μισέλ Ντεβορέ (Michel Devoret), Τζον Μαρτίνις (John Martinis) και Τζον Κλάρκ (John Clarke) απέδειξαν ότι οι παράξενοι για τον ορατό κόσμο μας νόμοι της κβαντομηχανικής – οι οποίοι γεννούν φαινόμενα που προηγουμένως θεωρούνταν ότι περιορίζονταν σε άτομα και υποατομικά σωματίδια – θα μπορούσαν να αποκαλυφθούν και να ελεγχθούν σε ένα μακροσκοπικό ηλεκτρικό κύκλωμα, σε ένα τσιπ.Διόλου τυχαία ο Μισέλ Ντεβορέ, οι έρευνες του οποίου αφορούσαν στα υπεραγώγιμα qubits (τα qubits είναι η μονάδα πληροφορίας των κβαντικών υπολογιστών), είναι σήμερα επικεφαλής ερευνών της Google επιβλέποντας την ανάπτυξη του hardware. Είναι δηλαδή ο επιστήμονας που, μεταξύ άλλων, πρωτοστάτησε στη δημιουργία του τσιπ Willow πάνω στο οποίο «τρέχει» ο αλγόριθμος Quantum Echoes.Η υπεροχή του κβαντικού τσιπ Willow, το οποίο παρουσιάστηκε πέρυσι τον Δεκέμβριο, συνίσταται στην ενδογενή ικανότητά του να μειώνει δραματικά τα υπολογιστικά σφάλματα, λύνοντας ένα πρόβλημα το οποίο ταλάνιζε τους επιστήμονες για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Πρωτοποριακό software Εχοντας επιλύσει αυτό το καίριο πρόβλημα του hardware, η Google ανακοίνωσε σήμερα και μια πρωτοποριακή εξέλιξη στο software παρουσιάζοντας με σχετικό άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Nature τον πρώτο επαληθεύσιμο αλγόριθμο ο οποίος μάλιστα επιτρέπει υπολογισμούς με ταχύτητα 13.000 φορές μεγαλύτερη από εκείνη των ταχύτερων κλασικών υπερυπολογιστών!Ο όρος «επαληθεύσιμος» περιγράφει το γεγονός ότι οι υπολογισμοί μπορούν να επαναληφθούν είτε στον κβαντικό υπολογιστή της Google, είτε σε οποιονδήποτε άλλο του ίδιου διαμετρήματος και να αποδώσουν την ίδια απάντηση, επιβεβαιώνοντας το αποτέλεσμα. Εμπνευσμένη ηχώ! Το όνομα του αλγορίθμου -Quantum Echoes- δεν είναι καθόλου τυχαίο αφού αυτός εμπνέεται από τον ηχοεντοπισμό, από το σύστημα που χρησιμοποιούν οι νυχτερίδες για να αντιλαμβάνονται τον χώρο γύρω τους και ο οποίος βασίζεται στην αντίληψη της ηχούς που γυρίζει πίσω μετά την πρόσκρουση εκπεμπόμενου ήχου σε ένα αντικείμενο.Κατά μία έννοια, την «ηχώ» ενός κβαντικού συστήματος έχει σχεδιαστεί να «ακούει» ο αλγόριθμος της Google. Κάπως υπεραπλουστευμένα θα μπορούσε κανείς να περιγράψει τον πειραματισμό των επιστημόνων της Google ο οποίος απέδειξε τις ικανότητες του αλγορίθμου ως εξής: σε μια διάταξη αποτελούμενη από 105 quibits πάνω στο τσιπ Willow, οι ερευνητές στέλνουν ένα πολύ συγκεκριμένο σήμα.Στη συνέχεια προκαλούν μια διαταραχή σε ένα από τα 105 quibits (η διαταραχή δρα ενισχυτικά στο τελικώς λαμβανόμενο σήμα αυξάνοντας την ευαισθησία του συστήματος) και, τέλος, αντιστρέφουν με εξαιρετική ακρίβεια την πορεία του αρχικού σήματος. Τα σήματα που λαμβάνονται από την ευθεία και την αντίστροφη σειρά των «γεγονότων» αλληλεπιδρούν μεταξύ τους πράγμα που δημιουργεί μια «ηχώ» η οποία είναι αποκαλυπτική των ιδιοτήτων του προς μελέτη κβαντικού συστήματος. Πρακτική επαλήθευση Για να διαπιστώσουν το αν όντως ο αλγόριθμος Quantum Echoes παρέχει αξιόπιστες μετρήσεις, πράγμα που τον καθιστά κατάλληλο για πρακτικές εφαρμογές, οι ερευνητές της Google σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια υπολόγισαν την δομή δύο χημικών μορίων και συνέκριναν τα αποτελέσματά τους με αυτά που προκύπτουν μέσω της φασματοσκοπίας Πυρηνικού Mαγνητικού Συντονισμού (Nuclear Magnetic Resonance, NMR), της τεχνικής που αξιοποιείται σήμερα για τον σκοπό αυτό.Όπως ειπώθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, ο αλγόριθμος όχι μόνο παρήγαγε συγκρίσιμα αποτελέσματα με αυτά της NMR, αλλά αύξησε και το εύρος των μετρήσεων. Δηλαδή μπορεί να λειτουργήσει ως ένας «μοριακός χάρακας» μετρώντας μάλιστα μεγαλύτερες αποστάσεις αυτές που μετρώνται κάνοντας χρήση των σημερινών μεθόδων.Και ενώ το σχετικό άρθρο που καταδεικνύει την παραπάνω ικανότητα του αλγορίθμου αναμένεται να δημοσιευθεί αργότερα σήμερα, οι ερευνητές της Google επισήμαναν ότι ο πρόσφατος πειραματισμός τους είναι αυτό που στην επιστήμη ονομάζεται «απόδειξη επί της ιδέας» και πως θα χρειαστεί ίσως μια 5-ετία ακόμη για να μπορέσουν να υπάρξουν οι πρακτικές εφαρμογές. Ποιες θα είναι αυτές; Από τον σχεδιασμό φαρμάκων και προηγμένων υλικών για τη βιομηχανία (πχ υλικά για αποδοτικότερες μπαταρίες), μέχρι την κατανόηση του τρόπου που λειτουργούν τα κβαντικά συστήματα στην φύση.Το αν αυτά που ευαγγελίζονται οι ερευνητές της Google επαληθευτούν θα φανεί στο μέλλον. Προς το παρόν πάντως, τα επιτεύγματά τους τόσο σε επίπεδο hardware όσο και σε software είναι αξιοθαύμαστα. Ο κβαντικός υπολογιστής της Google. Ο Μισέλ Ντεβορέ (Michel Devoret) Το τσιπ Willow Λεπτομέρεια κβαντικού υπολογιστή Google https://www.tovima.gr/2025/10/22/science/alma-proodou-stous-kvantikous-ypologistes/

Εταιρεία Πυραύλων και Διαστήματος Energia Το Soyuz MS-28 ελέγχεται για διαρροές. Το επανδρωμένο διαστημόπλοιο θα περάσει τις επόμενες ημέρες σε θάλαμο κενού στο Μπαϊκονούρ. Χρησιμοποιώντας ένα μείγμα ηλίου-αέρα, οι συνάδελφοί μας θα ελέγξουν όλα τα διαμερίσματα, τις δεξαμενές και τα συστήματα επικοινωνιών για να βεβαιωθούν ότι δεν υπάρχουν μικρορωγμές. Σύμφωνα με το σχέδιο, το διαστημόπλοιο θα παραδώσει το πλήρωμα της Αποστολής 74 στον ISS στα τέλη Νοεμβρίου. https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_23489 Πετυχημένη δοκιμή του πρώτου κινεζικού επαναχρησιμοποιούμενου πυραύλου (βίντεο) Αποτελεί την κινεζική εκδοχή των αντίστοιχων πυραύλων της SpaceX. Η SpaceX έφερε επανάσταση στη διαστημική βιομηχανία με τη δημιουργία επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων. Η τεχνολογία αυτή είναι το μέλλον στις μεταφορές φορτίων κάθε είδους εκτός Γης και μια κινεζική εταιρεία πραγματοποίησε μια δοκιμή ενός τέτοιου πυραύλου γεγονός κάτι που σημαίνει ότι μπορεί σύντομα η Κίνα να διαθέτει τους δικούς της επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους για να υποστηρίξει το ιδιαίτερα φιλόδοξο κρατικό διαστημικό της πρόγραμμα.Η κινεζική εταιρεία LandSpace πραγματοποίησε τη δοκιμή στατικής πυροδότησης του νέου πυραύλου της από ανοξείδωτο χάλυβα, Zhuque-3, διατηρώντας έτσι το πρόγραμμα του πυραύλου εντός χρονοδιαγράμματος για την παρθενική του εκτόξευση πριν από το τέλος του έτους. Η στατική πυροδότηση μια συνήθης προεκτοξευτική δοκιμή κατά την οποία οι κινητήρες ενός πυραύλου ενεργοποιούνται ενώ αυτός παραμένει αγκυρωμένος στην πλατφόρμα ολοκλήρωσε τη «φάση 1» της διαδικασίας για την πρώτη πτήση του Zhuque-3 σύμφωνα με τη LandSpace.Η φάση αυτή περιελάμβανε επίσης δοκιμή ανεφοδιασμού η οποία, όπως και η στατική πυροδότηση πραγματοποιήθηκε στη Ζώνη Πιλοτικής Καινοτομίας Διαστημικής Τεχνολογίας Dongfeng στη βορειοδυτική Κίνα. «Το όχημα θα προχωρήσει τώρα στην προγραμματισμένη δοκιμή κάθετης συναρμολόγησης, προτού επιστρέψει στη τεχνική ζώνη για επιθεώρηση και συντήρηση, ενόψει της επικείμενης τροχιακής εκτόξευσης και της ανάκτησης του πρώτου σταδίου», ανέφερε η LandSpace σε ανάρτηση της στο Χ.Ο Zhuque-3 μοιάζει έντονα με τον πύραυλο Falcon 9 της SpaceX. Όπως και ο Falcon 9, ο Zhuque-3 χρησιμοποιεί εννέα κινητήρες στο πρώτο στάδιο στην προκειμένη περίπτωση, τους Tianque-12A, που έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί εσωτερικά από τη LandSpace. Οι κινητήρες Tianque-12A καίνε υγρό μεθάνιο και υγρό οξυγόνο (LOX) —σε αντίθεση με τους Merlin της SpaceX που καίνε LOX και κηροζίνη. Αξίζει να σημειωθεί πως οι νεότεροι κινητήρες Raptor της SpaceX που κινούν τον πύραυλο Super Heavy στον οποίο τοποθετείται το διαστημόπλοιο Starship της εταιρείας επίσης χρησιμοποιεί LOX και υγρό μεθάνιο. Ο πύραυλος Ο Zhuque-3 έχει ύψος 66 μέτρα και μπορεί να μεταφέρει περίπου 18,300 κιλά σε χαμηλή γήινη τροχιά (LEO) χωρητικότητα παρόμοια με αυτή του Falcon 9 ο οποίος μεταφέρει έως 22,800 κιλά. Η στατική πυροδότηση της Δευτέρας ήταν το πιο πρόσφατο βήμα σε μια σειρά σημαντικών δοκιμών για τον Zhuque-3. Η LandSpace είχε ήδη πραγματοποιήσει δοκιμές εκτόξευσης και κάθετης προσγείωσης μικρού ύψους πέρυσι ενώ τον Ιούνιο πραγματοποίησε προηγούμενη στατική πυροδότηση.Η LandSpace, που εδρεύει στο Πεκίνο και ιδρύθηκε το 2015, διαθέτει επίσης τον πύραυλο Zhuque-2. Τον Ιούλιο του 2023 ο Zhuque-2 έγινε ο πρώτος πύραυλος με καύσιμο LOX-μεθάνιο που έφτασε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Η επιτυχία εκείνη σηματοδότησε τέσσερις συνεχόμενες επιτυχημένες εκτοξεύσεις για τον Zhuque-2 αν και η τελευταία εκτόξευση τον Αύγουστο φέτος απέτυχε. Στιγμιότυπο από την στατική δοκιμή του πυραύλου. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2023272/petychimeni-dokimi-toy-protoy-kinezikoy-epanachrisimopoioymenoy-pyrayloy-vinteo/

Εκατοντάδες ειδικοί και προσωπικότητες διαφόρων τομέων εναντίον της τεχνητής υπερνοημοσύνης. Μια ακόμη μαζική αντίδραση για την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη συστημάτων ΑΙ. Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης είναι στην ουσία ανεξέλεγκτη και πολλές αρνητικές επιπτώσεις έχουν ήδη κάνει την εμφάνιση τους ενώ υπάρχουν βάσιμοι φόβοι για επερχόμενες ολοένα και πιο σοβαρές και επικίνδυνες καταστάσεις. Στις συνεχείς εκκλήσεις ειδικών για μια προσωρινή παύση στην ανάπτυξη τεχνολογιών ΑΙ προστίθεται μια ανακοίνωση εκατοντάδων επιστημόνων και διασημοτήτων που εκφράζουν τους ίδιους φόβους.Το Big Bang που προκάλεσε πριν από τρία χρόνια η εμφάνιση του ChatGPT στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης δημιούργησε ένα νέο περιβάλλον όπου οι εξελίξεις και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ΑΙ τρέχουν με ένα ρυθμό που δεν μπορούν να τον παρακολουθήσουν ούτε ο ιδιωτικός τομέας ούτε οι κρατικές δομές και δικλείδες ασφαλείας.Περισσότεροι από 700 επιστήμονες, πολιτικές προσωπικότητες, επιχειρηματίες, διασημότητες, αλλά και ο Στιβ Μπάνον και Γκλεν Μπεκ, προσωπικότητες των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης που ανήκουν στη δεξιά, ζήτησαν σήμερα να σταματήσουν οι εργασίες με στόχο την ανάπτυξη μιας τεχνητής νοημοσύνης ικανής να υπερβεί τις ανθρώπινες δυνατότητες ώστε να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που θα δημιουργούσε κάτι τέτοιο για την ανθρωπότητα.«Ζητούμε να σταματήσει η ανάπτυξη μιας υπερνοημοσύνης όσο δεν υπάρχει επιστημονική συναίνεση ότι αυτή θα μπορούσε να κατασκευασθεί με τρόπο ελεγχόμενο και ασφαλή και όσο δεν υπάρχει υποστήριξη για κάτι τέτοιο εκ μέρους του πληθυσμού», αναφέρεται στη σελίδα της πρωτοβουλίας που ανελήφθη από το Future of Life Institute (Ινστιτούτο για το Μέλλον της Ζωής), ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες που προειδοποιεί τακτικά για τις επιβλαβείς συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνη.Μεταξύ αυτών που υπογράφουν είναι επιστήμονες που αποκαλούνται «νονοί» ή «πατέρες» της τεχνητής νοημοσύνης όπως ο Τζέφρι Χίντον, νομπελίστας της Φυσικής το 2024, ο Στιούαρτ Ράσελ καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ ή ο Γιόσουα Μπέντζιο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ.Ο κατάλογος περιλαμβάνει επίσης προσωπικότητες των εταιρειών τεχνολογίας όπως ο Ρίτσαρντ Μπράνσον, ιδρυτής του ομίλου Virgin, και ο Στιβ Βόζνιακ, συνιδρυτής της Apple, πολιτικές προσωπικότητες όπως ο Στιβ Μπάνον, πρώην σύμβουλος του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, και η Σούζαν Ράις, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας επί Μπαράκ Ομπάμα, θρησκευτικοί αξιωματούχοι όπως ο Πάολο Μπενάντι σύμβουλος του Πάπα και κύριος εμπειρογνώμονας του Βατικανού για την τεχνητή νοημοσύνη αλλά και διασημότητες όπως ο Αμερικανός τραγουδιστής will.i.am ή ακόμα ο πρίγκιπας Χάρι και η σύζυγός του Μέγκαν Μαρκλ.Η υποστήριξη από προσωπικότητες όπως ο Μπάνον αντανακλά την εν δυνάμει αυξανόμενη ανησυχία για την τεχνητή νοημοσύνη που επικρατεί μεταξύ της λαϊκιστικής δεξιάς, επισημαίνει το πρακτορείο Reuters σε μια περίοδο που πολλοί με σχέσεις με τη Σίλικον Βάλεϊ έχουν αναλάβει σημαντικούς ρόλους στη ρεπουμπλικανική κυβέρνηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.Οι περισσότεροι μεγάλοι πρωταγωνιστές της τεχνητής νοημοσύνης επιδιώκουν να αναπτύξουν τη γενική τεχνητή νοημοσύνη (AGI), στάδιο κατά το οποίο η τεχνητή νοημοσύνη θα εξισωθεί με όλες τις διανοητικές ικανότητες των ανθρώπων, αλλά και την υπερνοημοσύνη, που θα προχωρήσει πέραν των ικανοτήτων αυτών.Για τον Σαμ Άλτμαν, επικεφαλής της OpenAI που δημιούργησε το ChatGPT, η υπερνοημοσύνη θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα σε πέντε χρόνια, όπως είχε ο ίδιος εξηγήσει το Σεπτέμβριο σε εκδήλωση του ομίλου μέσων ενημέρωσης Axel Springer. «Λίγο ενδιαφέρει αν θα είναι σε δύο ή σε δεκαπέντε χρόνια, το να κατασκευασθεί ένα τέτοιο πράγμα είναι απαράδεκτο», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μαξ Τέγκμαρκ, πρόεδρος του Ινστιτούτου για το Μέλλον της Ζωής, για τον οποίο οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να προχωρούν σε εργασίες τέτοιου είδους «χωρίς να υφίσταται κάποιο κανονιστικό πλαίσιο».«Μπορούμε να είμαστε υπέρ της δημιουργίας πιο ισχυρών εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, για παράδειγμα για να ιαθεί ο καρκίνος, όντας παράλληλα εναντίον της υπερνοημοσύνης» πρόσθεσε.Η δράση αυτή απηχεί επιστολή ερευνητών και στελεχών του τομέα της τεχνητής νοημοσύνης η οποία δημοσιοποιήθηκε πριν από ένα μήνα στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και ζητούσε τη σύναψη «διεθνών συμφωνιών πάνω στις κόκκινες γραμμές για την τεχνητή νοημοσύνη» ώστε να προληφθούν συνέπειες καταστροφικές για την ανθρωπότητα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2023249/ekatontades-eidikoi-kai-prosopikotites-diaforon-tomeon-enantion-tis-technitis-ypernoimosynis/

Ο πυρετός των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων και η σιωπηλή εξάρτηση από το νερό. Η συνδυασμένη ανάπτυξη SMR και data centers απαιτεί ένταξη σε ένα πλαίσιο ολοκληρωμένης υδρολογικής και ενεργειακής στρατηγικής. Η παγκόσμια τεχνολογική επιτάχυνση, με αιχμή την τεχνητή νοημοσύνη και την ψηφιακή οικονομία, έχει πυροδοτήσει έναν νέο «πυρετό» για την κατασκευή κέντρων δεδομένων. Παράλληλα, η ανάγκη για αξιόπιστη, χαμηλών εκπομπών ενέργεια έχει στρέψει το βλέμμα κυβερνήσεων και βιομηχανιών στους Μικρούς Αρθρωτούς Αντιδραστήρες (SMR), ως λύση για την τροφοδοσία αυτών των ενεργοβόρων υποδομών.Η συνδυασμένη ανάπτυξη SMR και data centers απαιτεί ένταξη σε ένα πλαίσιο ολοκληρωμένης υδρολογικής και ενεργειακής στρατηγικής. Η επιλογή τοποθεσίας, η ψύξη και η διαχείριση των υδάτινων πόρων πρέπει να αξιολογούνται με διαφάνεια και στρατηγική πρόβλεψη, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένο νερό και αυξανομένη ζήτηση.Η ψύξη παραμένει κρίσιμος παράγοντας: τόσο οι αντιδραστήρες όσο και τα data centers απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού για την αποτροπή υπερθέρμανσης, καθιστώντας συχνά απαραίτητη τη χωροθέτηση κοντά σε ποτάμια, λίμνες ή παράκτιες περιοχές. Αυτό εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ασκούμενη πίεση στους υδάτινους πόρους, ειδικά σε περιοχές με περιορισμένη υδροφορία όπως η νότια Ευρώπη, η Μέση Ανατολή η Καλιφόρνια και η Νεβάδα. Ένα κέντρο δεδομένων 20 MW μπορεί να χρησιμοποιεί μεταξύ 10.000 και 15.000 κυβικά μέτρα νερού την ημέρα, ανάλογα με την τεχνολογία ψύξης (υδρόψυξη/αερόψυξη). Δεδομένου ότι η δημόσια παροχή έχει προτεραιότητα, τι συμβαίνει όταν τα κέντρα δεδομένων απειλούνται από ξηρασία;Η στρατιωτική διάσταση είναι επίσης καθοριστική. Η ταυτόχρονη λειτουργία SMR και κέντρων δεδομένων εντός στρατιωτικών εγκαταστάσεων δημιουργεί συσσωρευμένη ζήτηση για νερό, εντείνοντας την πίεση σε τοπικούς πόρους. Οι εγκαταστάσεις αυτές φιλοξενούν υπερυπολογιστές, κέντρα δεδομένων και AI κόμβους για κυβερνοασφάλεια, προσομοιώσεις και στρατηγική ανάλυση. Με στόχο την ενεργειακή αυτονομία σε συνθήκες κρίσης το πρόγραμμα Janus του Πενταγώνου, πρώην Project Pele, προβλέπει την εγκατάσταση φορητών πυρηνικών αντιδραστήρων σε στρατιωτικές βάσεις εντός των ΗΠΑ και στο εξωτερικό.Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα οξύ σε όλη τη νότια Ευρώπη, όπου σε πολλές περιπτώσεις η ζήτηση για νερό υπερβαίνει την διαθέσιμη προσφορά. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δηλώνει ότι οι υδάτινοι πόροι της νότιας Ευρώπης βρίσκονται επί του παρόντος υπό σοβαρή πίεση, με την έλλειψη νερού να επηρεάζει το ένα τρίτο του πληθυσμού. Η μέση έκθεση των κέντρων δεδομένων σε έλλειψη νερού προβλέπεται να είναι υψηλή μέσα στη δεκαετία του 2020, Χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα, είναι μεταξύ των τοποθεσιών που προβλέπεται να αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη έλλειψη νερού και βλέπουν προς την αφαλάτωση. Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες έχουν προειδοποιήσει για τον αυξανόμενο κίνδυνο κρίσης νερού στην περιοχή, λέγοντας ότι υπάρχει πιεστική ανάγκη να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η σπανιότητα, η επισιτιστική ασφάλεια και η ρύπανση σε μια εποχή που η Ευρώπη είναι η ήπειρος στον πλανήτη που θερμαίνεται ταχύτερα.Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθεια να γίνει ένας κόμβος τεχνητής νοημοσύνης, έχει σχέδια για την επέκταση των κέντρων δεδομένων, ανακοινώνοντας τον Απρίλιο ότι σκοπεύει τουλάχιστον να τριπλασιάσει την χωρητικότητά της τα επόμενα πέντε έως επτά χρόνια. Με αυτή την λογική ο υπερπολογιστής Jupiter, με δυνατότητα εκτέλεσης πάνω από ένα πεντακισεκατομμύριο πράξεις το δευτερόλεπτο εγκαινιάστηκε επίσημα τον Σεπτέμβριο του 2025 και σηματοδοτεί την είσοδο της Γερμανίας στον αγώνα της τεχνολογικής κυριαρχίας και την υποστήριξη κρίσιμων τομέων όπως η τεχνητή νοημοσύνη, κλιματικά μοντέλα, βιοϊατρική, κβαντομηχανική, και ανοιχτή πρόσβαση μέσω του EuroHPC.Τα κέντρα δεδομένων τείνουν να κατασκευάζονται σε άνυδρα ή ημι-άνυδρα κλίματα, επειδή αυτό είναι το προτιμώμενο περιβάλλον για τους διακομιστές. Ωστόσο, αυτές οι περιοχές τείνουν να υπόκεινται σε λειψυδρία ή ξηρασία ενώ τα κέντρα δεδομένων συνήθως απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού για να αποτραπεί η υπερθέρμανση τους και το ήμισυ του υδάτινου αποτυπώματος των κέντρων δεδομένων βρίσκεται εκτός των εγκαταστάσεων.Μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες όπως η Amazon, η Microsoft και η Meta έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες εγκαταστάσεις κέντρων δεδομένων. Στην Αραγονία της βορειοανατολικής Ισπανίας, μια περιοχή με σοβαρή έλλειψη νερού, η Amazon σχεδιάζει να ανοίξει τρία data centers, υποστηρίζοντας ότι θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, το σχέδιο έχει προκαλέσει αντιδράσεις από αγρότες και περιβαλλοντικές οργανώσεις, λόγω της πίεσης στους υδάτινους πόρους. Παρά τις υποσχέσεις για απασχόληση, οι θέσεις εργασίας σε κέντρα δεδομένων είναι κατά κανόνα τεχνικές και υψηλής εξειδίκευσης, με περιορισμένο αριθμό: ένα κέντρο δεδομένων ισχύος 20 MW απασχολεί περίπου 30–50 άτομα μόνιμα, συν επιπλέον προσωπικό κατά την κατασκευή. Οι μισθοί είναι υψηλότεροι από τον μέσο όρο, αλλά αφορούν κυρίως ειδικότητες όπως διαχειριστές συστημάτων και μηχανικούς υποδομών.Παρότι η Ιρλανδία έχει ωφεληθεί οικονομικά από την ανάπτυξη κέντρων δεδομένων, τόσο εκεί όσο και στην Ολλανδία έχουν επιβληθεί περιορισμοί σε νέα έργα λόγω ανησυχιών για την ενεργειακή επάρκεια και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στην Ολλανδία, η Meta ανέστειλε το 2022 σχέδιο για μεγάλο κέντρο δεδομένων στο Zeewolde, μετά από αντιδράσεις για την υψηλή κατανάλωση ενέργειας και νερού. Αντίστοιχα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η περιοχή Culham επιλεγμένη ως «ζώνη ανάπτυξης» για την τεχνητή νοημοσύνη, προκαλεί αντιδράσεις λόγω εγγύτητας σε μεγάλη δεξαμενή νερού. Η Ιρλανδία, αν και παραμένει κόμβος για την AI, δέχεται πλέον πίεση από περιβαλλοντικές οργανώσεις, ειδικά στην περιοχή του Δουβλίνου. Πολλά κέντρα δεδομένων εκεί χρησιμοποιούν αερόψυξη, περιορίζοντας τη χρήση νερού. Στο πεδίο της καινοτομίας, η Microsoft δοκιμάζει σχέδια για κέντρα δεδομένων με μηδενική κατανάλωση νερού για ψύξη, ενώ η Start Campus στην Πορτογαλία δηλώνει ότι επιτυγχάνει μηδενικό « αποτέλεσμα χρήσης νερού » (WUE) ανακυκλώνοντας θαλασσινό νερό στις εγκαταστάσεις της στο Sines. Ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Κέντρων Δεδομένων (EUDCA) υποστηρίζει ότι η χρήση μη πόσιμου νερού σε συνδυασμό με διαχείριση αποβλήτων μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ψύξης αυτών των βιομηχανικών διεργασιών, μειώνοντας τις χημικές ουσίες και διατηρώντας το πόσιμο νερό για τον βασικό του σκοπό.H Ελλάδα εξελίσσεται σε ψηφιακό κόμβο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με σημαντικές επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων από διεθνείς και ελληνικές εταιρείες. Ωστόσο, εγείρονται ερωτήματα για την ενεργειακή και υδατική βιωσιμότητα, ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξανόμενη ζήτηση και περιορισμένους φυσικούς πόρους. Η Microsoft υλοποιεί σχέδιο ύψους 1 δισ. ευρώ για τρία κέντρα δεδομένων σε Σπάτα και Παιανία, ενώ η Google ανακοίνωσε την πρόθεσή να αναπτύξει αντίστοιχες εγκαταστάσεις, πιθανώς στο Μαρκόπουλο. Η Digital Realty, λειτουργεί ήδη πιστοποιημένα data centers στην Αθήνα με διεθνή διασυνδεσιμότητα. Παράλληλα, η Lancom διατηρεί ιδιόκτητα κέντρα δεδομένων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ η Telecom Italia έχει παρουσία σε Κορυδαλλό και Μεταμόρφωση. https://www.naftemporiki.gr/green/energy/2022919/o-pyretos-ton-mikron-arthroton-antidrastiron-kai-i-siopili-exartisi-apo-to-nero/

Γιώργος Κούβαρης: Τεχνολογική καινοτομία και καθαρή ενέργεια για όλους. Μετέτρεψε την εταιρεία «Ήρων Ενεργειακή» σε έναν ολοκληρωµένο ενεργειακό όµιλο µε παρουσία και στην «πράσινη» ενέργεια Σπουδαίοι επιστήμονες µε πτυχία από κορυφαία πανεπιστήµια, αλλά και manager µε εµπειρία στις διεθνείς αγορές κατέχουν σήµερα υψηλόβαθµες διοικητικές θέσεις στα µεγαλύτερα ελληνικά ενεργειακά συγκροτήµατα.Μπορεί αυτές οι εταιρείες να έχουν δηµιουργηθεί από ισχυρούς Έλληνες επιχειρηµατίες του κατασκευαστικού ή του εφοπλιστικού κλάδου παλαιάς κοπής, στο τιµόνι τους όµως έχουν στελέχη νεότερων γενιών, που αντιµετωπίζουν την ενέργεια µε µια πιο φρέσκια, πιο σύγχρονη επιχειρηµατική λογική.Εδώ και μερικά χρόνια η ενέργεια µονοπώλησε τη δηµοσιότητα, καθώς το παγκόσµιο ράλι τιµών, σε συνδυασµό µε τους περιφερειακούς πολέµους που φέρουν ευθύνη για την αναστάτωση στην ενεργειακή αγορά, έφερε τις ενεργειακές εταιρείες στο επίκεντρο της δηµόσιας συζήτησης.Σε αυτήν τη συγκυρία η παρουσία ικανών στελεχών στη διοίκηση ενεργειακών οµίλων εξασφαλίζει σταθερότητα, το µέγα ζητούµενο της αγοράς ενέργειας. Ένα τέτοιο, άξιο στέλεχος, ο Γιώργος Κούβαρης, βρίσκεται επικεφαλής ενός τέτοιου ενεργειακού παίκτη, επιτυγχάνοντας την πολυπόθητη σταθερότητα. Η πορεία του Ο Γιώργος Κούβαρης αναδείχθηκε Πρόεδρος του ∆ιοικητικού Συµβουλίου της Ήρων Ενεργειακή Α.Ε. το 2017. Χηµικός µηχανικός µε µεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήµιο Aston του Birmingham, διαθέτει εµπειρία 30 και πλέον ετών στον ενεργειακό τοµέα και στη βιοµηχανία πετρελαιοειδών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.Τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ / σήµερα ως Helleniq Energy) υπήρξαν η πρώτη επαγγελµατική στέγη του το 1985, που ξεκίνησε ως µηχανικός στο ∆ιυλιστήριο Ασπροπύργου. Το 1992 ταξίδεψε στα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα για την κατασκευή διυλιστηρίου, όπου παρέµεινε µέχρι το 1999 ως Γενικός ∆ιευθυντής. Στη συνέχεια διετέλεσε Γενικός ∆ιευθυντής στο ∆ιυλιστήριο της ΟΚΤΑ στη ∆ηµοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, που πέρασε στον έλεγχο των ΕΛΠΕ από το 1999, ενώ το 2002 ανέλαβε την ανάπτυξη της ηλεκτροπαραγωγής των ΕΛΠΕ. Στην επιχειρηµατική οικογένεια της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ εντάχθηκε το 2004 µε αντικείµενό του τον τοµέα ηλεκτρικής ενέργειας.Το 2000 ήταν σηµαντική χρονιά για τον Όµιλο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, διότι τότε αποφασίστηκε η είσοδός της στον ενεργειακό κλάδο, µε την ίδρυση της Ήρων Θερµοηλεκτρική και την κατασκευή του Ήρων Ι στη Θήβα, του πρώτου σταθµού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. Ο σταθµός τέθηκε σε λειτουργία το 2004 µε συνολική δυναµικότητα 147 ΜW. Σύµφωνα µε την εταιρεία, «ουσιαστικά αυτή η ηµεροµηνία σηµατοδοτεί και την απελευθέρωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα». Το 2010, τη χρονιά κατά την οποία απελευθερώθηκε επίσηµα και η αγορά του φυσικού αερίου στη χώρα, ξεκίνησε τη λειτουργία του ο νέος σταθµός ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο στη Θήβα, ο Ήρων ΙΙ. Μία δεκαπενταετία µετά την ίδρυσή της, η Ήρων είχε το 2016 αδειοδοτηµένη ισχύ 500 MW, εξυπηρετώντας και οικιακούς καταναλωτές. Ολοκληρωμένος ενεργειακός όμιλος Αυτή η περίοδος φέρει τη σφραγίδα του σηµερινού Προέδρου, ο οποίος µετέτρεψε την εταιρεία σε έναν ολοκληρωµένο ενεργειακό όµιλο µε παρουσία και στην «πράσινη» ενέργεια. Στο πλαίσιο αυτό, η Ήρων µετονοµάστηκε το 2021 σε Ήρων Ενεργειακή και εξαγοράστηκε σε ποσοστό 100% από τη µητρική ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, καθώς στο παρελθόν είχε διαφορετική µετοχική σύνθεση µε τη συµµετοχή και ξένων κεφαλαίων. Η θητεία του συνδέεται µε τη διεύρυνση του πελατολογίου της εταιρείας και την περαιτέρω διείσδυση στην οικιακή κατανάλωση. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, η Ήρων εγκαινίασε νέες συνεργασίες µε ισχυρά ονόµατα του επιχειρείν, όπως, µεταξύ άλλων, οι Wind (2016), ΟΠΑΠ (2017), ΕΛΙΝΟΪΛ (2018), Speedex (2019), Κωτσόβολος (2020).Σηµαντικό κοµµάτι των δραστηριοτήτων του επικεντρώνεται στη διάθεση νέων προϊόντων και υπηρεσιών προς το επιχειρηµατικό και το οικιακό πελατολόγιο, στη συγκρότηση δικτύου καταστηµάτων και στην ανάπτυξη µορφών «καθαρής» ενέργειας. Έτσι, το 2018 λανσάρεται η υπηρεσία «Share the Light», η πρώτη διαδικτυακή πλατφόρµα µικροχρηµατοδότησης ενέργειας στην Ελλάδα· το 2019 η «Eco-Move», η πρώτη υπηρεσία car sharing εταιρικών αυτοκινήτων στην ελληνική αγορά· το 2020 ο «Ενεργειακός Σύµβουλος» («Eco-Advisor»), σε συνεργασία µε τη Schneider Electric, µια νέα υπηρεσία τεχνολογιών IoT για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των επιχειρήσεων. Το επόµενο έτος πραγµατοποιήθηκε το πέρασµα στη νέα εποχή «καθαρής» ενέργειας µε την έναρξη του προγράµµατος «Ενεργειακή Κοινότητα ΗΡΩΝ ΕΝ.Α» – µέχρι πέρυσι η «κοινότητα» των χρηστών της υπηρεσίας αριθµούσε 5.000 µέλη.Ο Γιώργος Κούβαρης και οι συνεργάτες του έχουν αναλάβει την ευθύνη διαµόρφωσης καινούργιων ελκυστικών πακέτων και την υιοθέτηση νέων τιµολογίων, έτσι ώστε το αγαθό που προσφέρουν, η ενέργεια, να είναι όσο το δυνατόν πιο προσιτό στο σύνολο του ελληνικού λαού και την επιχειρηµατική κοινότητα. Ταυτόχρονα, ψηλά στην ατζέντα του βρίσκεται η δέσµευση να παραδώσει «τη δύναµη του ήλιου στα χέρια όλων των καταναλωτών-πελατών», εφαρµόζοντας τις αρχές της ενεργειακής ασφάλειας, της ενεργειακής δικαιοσύνης και της βιωσιµότητας. To όραμά του «H ενεργειακή μετάβαση θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις πυλώνες. Στην ενεργειακή ασφάλεια: ανθεκτικές και άφθονες υποδομές, διαφοροποιημένες οδοί εφοδιασμού, εναλλακτικά καύσιμα και πηγές ενέργειας.Στην ενεργειακή δικαιοσύνη: η πρόσβαση στην ενέργεια να είναι καθολική, χωρίς αποκλεισμούς και άρα δίχως ενεργειακή ένδεια. Στη βιωσιμότητα των επενδύσεων, με έργα που εξασφαλίζουν χρηματοδότηση από την αγορά και προσελκύουν καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό.Σε μια Ελλάδα που βρίσκεται αντιμέτωπη με επαναλαμβανόμενες κρίσεις -γεωπολιτικές αναταράξεις και ακραία καιρικά φαινόμενα- απαιτείται συνεχής αναπροσαρμογή στρατηγικής. Σκοπός μας είναι η δημιουργία ενός συστήματος αξιόπιστου, δίκαιου και ανθεκτικού, που θωρακίζει την ασφάλεια εφοδιασμού, μειώνει το κόστος για τον πολίτη και ενισχύει την ανταγωνιστικότητα.Το όραμά μας είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, η τεχνολογική καινοτομία και η καθαρή ενέργεια για όλους». https://www.naftemporiki.gr/green/energy/2020789/giorgos-koyvaris-technologiki-kainotomia-kai-kathari-energeia-gia-oloys/

Τα κουνούπια έφτασαν και στην παγωμένη Ισλανδία. Η Ισλανδία ήταν ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου δεν είχαν καταγραφεί κουνούπια μέχρι σήμερα. Κουνούπια εντοπίστηκαν στην Ισλανδία για πρώτη φορά, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη καθιστά πλέον τη χώρα πιο φιλόξενη για τα έντομα.Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, η Ισλανδία ήταν μέχρι αυτόν τον μήνα ένα από τα λίγα μέρη του πλανήτη στα οποία δεν είχε καταγραφεί πληθυσμός κουνουπιών.Με φόντο την κλιματική αλλαγή, επιστήμονες προέβλεπαν εδώ και καιρό ότι κουνούπια θα μπορούσαν να κάνουν την εμφάνισή τους στην Ισλανδία, όπου υπάρχουν πολλά έλη και λίμνες, αν και πολλά είδη δεν μπορούν να επιβιώσουν στις αντίξοες συνθήκες της χώρας. Δείγματα του είδους Culiseta annulata Σύμφωνα με τον εντομολόγο στο Ινστιτούτο Φυσικών Επιστημών της Ισλανδίας Ματίας Άλφρεντσον, τον οποίο επικαλείται ο Guardian, εντοπίστηκαν τρία δείγματα του είδους Culiseta annulata.Πρόκειται για είδος που είναι ανθεκτικό στο κρύο και μπορεί να επιβιώσει στις ισλανδικές συνθήκες, καταφεύγοντας τον χειμώνα σε υπόγεια και αχυρώνες.Η Ισλανδία θερμαίνεται με ρυθμό τέσσερις φορές μεγαλύτερο σε σύγκριση με περιοχές στο υπόλοιπο βόρειο ημισφαίριο.Οι παγετώνες λιώνουν, ενώ ψάρια από θερμότερα κλίματα, όπως το σκουμπρί, έχουν βρεθεί στα νερά της χώρας. https://www.naftemporiki.gr/green/climate/2022957/ta-koynoypia-eftasan-kai-stin-islandia/

Το πιο ασυνήθιστο και εκπληκτικό timelapse, που δεν τραβήχτηκε καν από την επιφάνεια της Γης! Ο κοσμοναύτης της Roscosmos, Όλεγκ Πλατόνοφ, κατέγραψε τον λαμπρότερο κομήτη της χρονιάς, C/2025 A6 (Lemmon), από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η ουρά του από αέριο και σκόνη είναι καθαρά ορατή στο βίντεο. Ο "Ουρανός Περιπλανώμενος" επιστρέφει στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος περίπου μία φορά κάθε χιλιετία! Μην χάσετε την ευκαιρία να τον παρατηρήσετε σε καλές καιρικές συνθήκες. Μπορείτε να το βρείτε ανάμεσα στο φωτεινό αστέρι Αρκτούρο και τη Μεγάλη Άρκτο. Ευνοϊκές συνθήκες θέασης θα διαρκέσουν μέχρι το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου. https://vk.com/roscosmos?z=video-30315369_456244547%2Fa34f68825124149ba0%2Fpl_wall_-30315369 https://vk.com/roscosmos?w=wall-30315369_594444