Δροσος Γεωργιος

Οι Ρίτσαρντ Μποντ και Γιώργος Ευσταθίου μοιράζονται το βραβείο Shaw στην Αστρονομία. Το Βραβείο Shaw στην Αστρονομία 2025 απονεμήθηκε στους Richard Bond (καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά) και τον George Efstathiou (καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο) «για την πρωτοποριακή τους έρευνα στην κοσμολογία, κυρίως για τις μελέτες τους σχετικά με τις διακυμάνσεις στην μικρκυματική κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου. Οι προβλέψεις τους έχουν επαληθευτεί από επίγεια και διαστημικά όργανα παρατήρησης, οδηγώντας σε ακριβείς προσδιορισμούς: της ηλικίας, της γεωμετρίας και της μάζας-ενέργειας που περιέχει το σύμπαν μας». Οι δύο ερευνητές θα μοιραστούν το χρηματικό ποσό των 1,2 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο Γιώργος Ευσταθίου γεννήθηκε το 1955 στο Λονδίνο, από γονείς που είχαν μεταναστεύσει από την Κύπρο στη Βρετανία στις αρχές του 1950. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1976) και πήρε το διδακτορικό του στην αστρονομία από το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ (1979). Αφού έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ (ΗΠΑ) και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης όπου υπήρξε επικεφαλής του τμήματος αστροφυσικής έως το 1994, μετακινήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου διετέλεσε έως το 2008 διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας, ενώ έκτοτε και μέχρι σήμερα είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Κοσμολογίας. Μεταξύ άλλων διεθνών διακρίσεων (βραβεία Maxwell, Heineman, Gruber, Nemitsas κά), έχει τιμηθεί με το Βραβείο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Μποδοσάκη (1994). Διαβάστε μια παλαιότερη συνέντευξη του Γιώργου Ευσταθίου ΕΔΩ. https://physicsgg.me/2020/08/09/το-σύμπαν-μας-δεν-είναι-το-μόνο/ (αριστερά) Ρίτσαρντ Μποντ – (δεξιά) Γιώργος Ευσταθίου πηγή: https://www.shawprize.org/laureates/2025-astronomy/?type=Contribution

Εξερράγη (ξανά) το διαστημόπλοιο με το οποίο ο Μασκ θέλει να στείλει ανθρώπους στον Άρη (βίντεο) Μια ακόμη αποτυχημένη εκτόξευση του Starship. Την ένατη δοκιμή του σούπερ πυραύλου Super Heavy ο οποίος μετέφερε το διαστημόπλοιο Starship πραγματοποίησε η Space X, η διαστημική εταιρεία του Ελον Μασκ. Όπως και οι προηγούμενες έτσι και αυτή δεν ολοκληρώθηκε με επιτυχία με την εταιρεία να ετοιμάζεται σε λίγες εβδομάδες για την επόμενη.Η εκτόξευση του πυραύλου που μετέφερε το διαστημόπλοιο πραγματοποιήθηκε χωρίς προβλήματα από την διαστημική έδρα της SpaceX στο Τέξας και ο διαχωρισμός του σκάφους από τον πύραυλο έγινε όπως ακριβώς έπρεπε να γίνει. Όμως στη συνέχεια ούτε ο πύραυλος ούτε το σκάφος κατάφεραν να ολοκληρώσουν το σχέδιο πτήσης που είχε εκπονηθεί και να επιστρέψουν στη Γη. Τόσο ο πύραυλος όσο και το διαστημόπλοιο καταστράφηκαν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη με τον πύραυλο να καταστρέφεται πάνω από τον Κόλπο του Μεξικού ενώ το Starship πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό. Στην προηγούμενη δοκιμή το σκάφος είχε εκραγεί αλλά ο πύραυλος είχε επιστρέψει κανονικά στη βάση του.Ως συνήθως η αντίδραση τόσο του Μασκ όσο και της εταιρείας ήταν να κάνουν λόγο για μια… χρήσιμη αποτυχία υπό την έννοια ότι και αυτή την φορά συλλέχθηκαν χρήσιμα δεδομένα που θα βοηθήσουν ώστε να φτάσουμε στον επιθυμητό στόχο μιας πετυχημένης 100% δοκιμής ώστε να ξεκινήσουν οι κανονικές αποστολές του πυραύλου και του σκάφους.Να σημειωθεί ότι η εταιρεία αναφέρει ότι η επόμενη δοκιμή του πυραύλου και του διαστημοπλοίου θα πραγματοποιηθεί σε λίγες εβδομάδες. Πρόσφατα άλλαξε το κανονιστικό πλαίσιο για διαστημικές δοκιμές το οποίο προέβλεπε ότι μετά από μια αποτυχημένη δοκιμή πυραύλου ή σκάφους θα πρέπει να γίνονται εξονυχιστικοί έλεγχοι και οι εταιρείες να συμμορφωθούν μετά τις οδηγίες της αρμόδιας ρυθμιστικής Αρχής διαδικασία που διαρκούσε συνήθως μερικούς μήνες. Αυτό ήταν κάτι που έβρισκε σφόδρα αντίθετο τον Ελον Μασκ ο οποίος είχε δηλώσει ότι μια από τις βασικές αιτίες που υποστήριξε τον Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ ήταν ότι είχαν συμφωνήσει πώς αν εκλεγεί η διαδικασία αυτή θα αλλάξει και οι εταιρείες θα μπορούν να πραγματοποιούν άμεσα δοκιμές των πυραύλων και των διαστημοπλοίων τους αφού σύμφωνα με τον Αμερικανό μεγιστάνα μόνο έτσι μπορεί να επέρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα και το προηγούμενο μοντέλο ελέγχων προκαλούσε επιζήμιες για την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο καθυστερήσεις. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1961487/exerragi-xana-to-diastimoploio-me-to-opoio-o-mask-thelei-na-steilei-anthropoys-ston-ari-vinteo/

Καταγράφηκαν οι πιο λεπτομερείς εικόνες του ηλιακού στέμματος (βίντεο) Υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες και βίντεο καταγράφηκαν από το ηλιακό στέμμα σε μια εξέλιξη που αναμένεται να φωτίσει τις διεργασίες και τα φαινόμενα που συμβαίνουν τόσο σε τοπικό όσο και ευρύτερο επίπεδο στο μητρικό μας άστρο.Το ηλιακό στέμμα θεωρείται η εξωτερική ατμόσφαιρα που περιβάλλει τον Ήλιο και τα άλλα αστέρια. Εκτείνεται έως εκατομμύρια χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του Ήλιου και είναι πολύ χαμηλής πυκνότητας περίπου 10-12 φορές πιο αραιή από την γήινη ατμόσφαιρα.To ηλιακό στέμμα αποτελεί μόνιμο στόχο παρατηρήσεων και ενασχόλησης από τους αστρονόμους λόγω των ακραίων θερμοκρασιών των βίαιων εκρήξεων και άλλων φαινομένων που συμβαίνουν εκεί.Ωστόσο η γήινη ατμόσφαιρα εμποδίζει τη σωστή παρατήρηση του ηλιακού στέμματος θολώνοντας τις εικόνες από αυτή την περιοχή του μητρικού μας άστρου.Επιστήμονες στο Εθνικό Ηλιακό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ ανέπτυξαν ένα οπτικό σύστημα το οποίο ονόμασαν Cona και μπορεί να… αποφεύγει τα ατμοσφαιρικά εμπόδια της Γης για να παρέχει υψηλής ποιότητας εικόνες του ηλιακού στέμματος.Αυτή η τεχνολογία προσαρμοσμένης οπτικής όπως χαρακτηρίζεται χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστήμης των ΗΠΑ (NSF) και ενσωματώθηκε στο Ηλιακό Τηλεσκόπιο Goode στο Αστεροσκοπείο Big Bear Solar Observatory στην Καλιφόρνια.«Η προσαρμοσμένη οπτική είναι σαν μια αυξημένη αυτόματη εστίαση και οπτική σταθεροποίηση εικόνας στην κάμερα ενός κινητού τηλεφώνου αλλά διορθώνει τα σφάλματα στην ατμόσφαιρα και όχι τα τρεμάμενα χέρια του χρήστη» λέει ο Δρ. Νίκολας Γκορσί οπτικός μηχανικός και επικεφαλής παρατηρήσεων στο Big Bear Solar Observatory.Μεταξύ των αξιοσημείωτων πρώτων παρατηρήσεων είναι εικόνες μεταβαλλόμενων ηλιακών προεξοχών τα οποία είναι νέφη από ηλιακό ιονισμένο αέριο που εμφανίζονται ως τόξα ή βρόγχοι και συγκρατούνται πάνω από την επιφάνεια του άστρου με τη βοήθεια του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Οι εικόνες αποκαλύπτουν λεπτές, ταραχώδεις εσωτερικές ροές στις προεξοχές. Άλλες εικόνες αποτυπώνουν τον γρήγορο σχηματισμό και την κατάρρευση ενός λεπτού δομημένου ρεύματος πλάσματος (ιονισμένο αέριο). «Αυτές είναι μακράν οι πιο λεπτομερείς παρατηρήσεις αυτού του είδους, που δείχνουν χαρακτηριστικά που δεν είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως και δεν είναι απολύτως σαφές τι είναι» αναφέρει ο καθηγητής Βασίλ Γιουρτσίσιν του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Νιου Τζέρσεϊ. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1961583/katagrafikan-oi-pio-leptomereis-eikones-toy-iliakoy-stemmatos-vinteo/

Καυτά πετρώματα διαλύουν την αφρικανική ήπειρο. Νέα ευρήματα της εντυπωσιακής γεωλογικής διεργασίας. Διεθνής ομάδα γεωλόγων εντόπισε νέες ενδείξεις ότι η Αφρική διασπάται λόγω ενός στρώματος καυτών πετρωμάτων κάτω από το γιγάντιο ρήγμα της ηπείρου.Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters» οι ερευνητές παρουσιάζουν νέα στοιχεία που δείχνουν ότι μια γιγάντια «κολώνα» θερμών πετρωμάτων υψώνεται κάτω από την Αφρική, προκαλώντας έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα και χωρίζοντας την ήπειρο στα δύο.Οι γεωλόγοι γνώριζαν από καιρό ότι η Αφρική διαλύεται σιγά σιγά σε μια περιοχή που ονομάζεται Σύστημα Ρήξης της Ανατολικής Αφρικής (EARS), αλλά η κινητήρια δύναμη πίσω από αυτή τη μαζική γεωλογική διαδικασία αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στην επιστημονική κοινότητα. Στο τραπέζι είχε πέσει η ιδέα μιας «σούπερ δομής» όπως αποκαλέστηκε καυτών πετρωμάτων πιέζει και σπάει τον φλοιό της αφρικανικής ηπείρου.Οι ερευνητές εντόπισαν όπως υποστηρίζουν τα ίχνη αυτής της σούπερ δομής που σπάει στην Αφρική στα δύο. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα αέρια στο γεωθερμικό πεδίο Meengai στην κεντρική Κένυα έχουν μια χημική υπογραφή που προέρχεται από βαθιά μέσα στον μανδύα της Γης, πιθανότατα μεταξύ του πυθμένα του μανδύα και του πυρήνα. Η υπογραφή ταιριάζει με αυτά των αερίων που βρίσκονται σε ηφαιστειακά πετρώματα στα βόρεια, στην Ερυθρά Θάλασσα και στα νότια, στο Μαλάουι, υποδεικνύοντας ότι όλα αυτά τα μέρη… κάθονται πάνω στον ίδιο βράχο στον μανδύα της Γης σύμφωνα με δήλωση του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης επιστήμονες του οποίου πήραν μέρος στη μελέτη.Το EARS είναι το μεγαλύτερο ενεργό σύστημα ηπειρωτικών ρήξεων στη Γη και διασχίζει περίπου 3.500 χιλιόμετρα της Αφρικής. Η λιθόσφαιρα, το βραχώδες εξωτερικό κέλυφος του φλοιού και του ανώτερου μανδύα της Γης, διασπάται σταδιακά σε όλο το ρήγμα για περίπου 35 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό έχει αφήσει ένα δίκτυο κοιλάδων που διασχίζουν την κορυφή της ηπείρου από την Ερυθρά Θάλασσα στα ανοιχτά της βορειοανατολικής Αφρικής έως τη Μοζαμβίκη στη νότια Αφρική. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1961511/kayta-petromata-dialyoyn-tin-afrikaniki-ipeiro/

Έρχονται οι πρώτες έγχρωμες εικόνες μαύρων τρυπών. Εντυπωσιακή εξέλιξη που μπορεί να φέρει επανάσταση στην αστρονομία. Αστρονόμοι ανέπτυξαν μια νέα μέθοδο οπτικής καταγραφής του Διαστήματος η οποία μέσω του παγκόσμιου δικτύου ραδιοτηλεσκοπίων Event Horizon Telescope υπόσχεται να καταγράψει για πρώτη φορά έγχρωμες εικόνες από μαύρες τρύπες επίτευγμα που αναμένεται να βελτιώσει την κατανόηση μας για τα πιο μυστηριώδη αντικείμενα του Σύμπαντος.Τα χρώματα είναι ένα ενδιαφέρον φαινόμενο. Στη φυσική, μπορούμε να πούμε ότι το χρώμα του φωτός ορίζεται από τη συχνότητα ή το μήκος κύματός του. Όσο μεγαλύτερο είναι το μήκος κύματος, ή όσο χαμηλότερη είναι η συχνότητα, τόσο περισσότερο είναι προς το κόκκινο άκρο του φωτός του φάσματος. Μετακινηθείτε προς το μπλε άκρο και τα μήκη κύματος γίνονται μικρότερα και οι συχνότητες υψηλότερες. Κάθε συχνότητα ή μήκος κύματος έχει το δικό της μοναδικό χρώμα.Τα μάτια μας βλέπουν χρώμα με τρεις διαφορετικούς τύπους κώνων στον αμφιβληστροειδή μας, ευαίσθητους στις συχνότητες του κόκκινου, του πράσινου και του μπλε φωτός. Στη συνέχεια, το μυαλό μας χρησιμοποιεί αυτά τα δεδομένα για να δημιουργήσει μια έγχρωμη εικόνα. Οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές λειτουργούν παρόμοια. Έχουν αισθητήρες που καταγράφουν κόκκινο, πράσινο και μπλε φως. Στη συνέχεια, η οθόνη του υπολογιστή σας χρησιμοποιεί κόκκινα, πράσινα και μπλε εικονοστοιχεία (pixel) τα οποία ξεγελούν τον εγκέφαλό μας για να δει μια έγχρωμη εικόνα.Ενώ δεν μπορούμε να δούμε το ραδιοφώς, τα ραδιοτηλεσκόπια μπορούν να δουν χρώματα, γνωστά ως ζώνες. Ένας ανιχνευτής μπορεί να συλλάβει ένα στενό εύρος συχνοτήτων, γνωστό ως ζώνη συχνοτήτων, το οποίο είναι παρόμοιο με τον τρόπο που οι οπτικοί ανιχνευτές καταγράφουν τα χρώματα. Παρατηρώντας τον ουρανό σε διαφορετικές ζώνες συχνοτήτων, οι αστρονόμοι μπορούν να δημιουργήσουν μια «έγχρωμη» εικόνα. Οι δυσκολίες Αυτή η εξέλιξη της έγχρωμης εικόνας δεν έρχεται χωρίς προβλήματα. Τα περισσότερα ραδιοτηλεσκόπια μπορούν να παρατηρήσουν μόνο μία ζώνη κάθε φορά. Έτσι, οι αστρονόμοι πρέπει να παρατηρήσουν ένα αντικείμενο πολλές φορές σε διαφορετικές ζώνες για να δημιουργήσουν μια έγχρωμη εικόνα. Για πολλά αντικείμενα, αυτό είναι απολύτως εντάξει, αλλά για αντικείμενα που αλλάζουν γρήγορα ή αντικείμενα με μικρό προφανές μέγεθος, δεν λειτουργεί. Η εικόνα μπορεί να αλλάξει τόσο γρήγορα που δεν μπορείτε να τοποθετήσετε εικόνες μαζί. Φανταστείτε εάν η κάμερα του τηλεφώνου σας χρειαζόταν ένα δέκατο του δευτερολέπτου για να καταγράψει κάθε χρώμα μιας εικόνας. Θα ήταν εντάξει για μια φωτογραφία τοπίου ή μια selfie, αλλά για μια λήψη δράσης οι διαφορετικές εικόνες δεν θα ευθυγραμμιστούν.Εδώ εμφανίζεται αυτή η νέα μέθοδος. Η ομάδα χρησιμοποίησε μια μέθοδο γνωστή ως μεταφορά φάσης συχνότητας (FPT) για να ξεπεράσει τις ατμοσφαιρικές παραμορφώσεις του ραδιοφωτός. Παρατηρώντας τον ουρανό του ραδιοφώνου σε μήκος κύματος 3 χιλιοστών η ομάδα μπορεί να παρακολουθήσει πώς η ατμόσφαιρα παραμορφώνει το φως. Αυτό είναι παρόμοιο με τον τρόπο που τα οπτικά τηλεσκόπια χρησιμοποιούν ένα λέιζερ για να παρακολουθούν τις ατμοσφαιρικές αλλαγές.Η ομάδα έδειξε πώς μπορούν να παρατηρήσουν τον ουρανό σε μήκος κύματος τριών χιλιοστών και ενός χιλιοστού ταυτόχρονα και να το χρησιμοποιήσουν για να διορθώσουν και να οξύνουν την εικόνα που συλλέγεται από το μήκος κύματος του ενός χιλιοστού.Διορθώνοντας την ατμοσφαιρική παραμόρφωση με αυτόν τον τρόπο, οι αστρονόμοι του ραδιοφώνου μπορούσαν να τραβήξουν διαδοχικές εικόνες σε διαφορετικές ζώνες ραδιοφώνου και στη συνέχεια να τις διορθώσουν όλες για να δημιουργήσουν μια έγχρωμη εικόνα υψηλής ανάλυσης.Αυτή η μέθοδος βρίσκεται ακόμα στα αρχικά της στάδια και αυτή η τελευταία μελέτη είναι απλώς μια επίδειξη της τεχνικής. Αλλά αποδεικνύει ότι η μέθοδος μπορεί να λειτουργήσει. Έτσι, μελλοντικά έργα όπως το EHT επόμενης γενιάς (ngEHT) και το Black Hole Explorer (BHEX) θα μπορούν να βασίζονται σε αυτήν τη μέθοδο. Και αυτό σημαίνει ότι θα μπορούμε να δούμε τις μαύρες τρύπες ζωντανά και έγχρωμα. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1961520/erchontai-oi-protes-egchromes-eikones-mayron-trypon/

Η στιγμή μηδέν του Μηχανισμού των Αντικυθήρων Μία έκλειψη, ένας πάπυρος και 223 δόντια μπρούντζου αποκαλύπτουν πότε –και γιατί– ξεκίνησε ο πρώτος αναλογικός υπολογιστής της Ιστορίας. Ο ερευνητής Αριστείδης Βούλγαρης μιλάει στην «Κ» για την πιο ακριβή ημερομηνία της αρχαιότητας που μόλις εντόπισε η ομάδα του. Το 1901, ανάμεσα σε αγάλματα και αμφορείς ενός βυθισμένου φορτίου, οι δύτες των Αντικυθήρων ανέσυραν κάτι που δεν έμοιαζε με οτιδήποτε γνώριμο. Εναν συμπαγή όγκο πρασινωπού μετάλλου με δόντια, γράμματα και κάτι που θύμιζε ρολόι. Περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων παραμένει το πιο πολύπλοκο τεχνολογικό αντικείμενο της αρχαιότητας. Και ίσως το πιο παρεξηγημένο.Το πρόσφατο άρθρο της ομάδας The Functional Reconstruction of Antikythera Mechanism – The FRAMe Project, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Astronomical History and Heritage, επιχειρεί κάτι που μέχρι σήμερα καμία άλλη μελέτη δεν έχει παρουσιάσει με ακρίβεια, όπως υποστηρίζουν οι συντάκτες: να προσδιορίσει πότε ξεκίνησε να λειτουργεί ο Μηχανισμός και πώς βαθμονομήθηκαν οι δείκτες του. Η ημερομηνία που προτείνουν –22 ή 23 Δεκεμβρίου 178 π.Χ.– προκύπτει από την ίδια τη «βιβλιογραφία» του αντικειμένου, όπως λέγεται, και όχι από εικασίες.Η «Κ» συνομίλησε με τον ερευνητή Αριστείδη Βούλγαρη, έναν από τους τρεις συγγραφείς της δημοσίευσης, ο οποίος αναλύει όχι μόνο τα ευρήματα, αλλά και τα λάθη, που, όπως λέει, έχουν διαχυθεί ανεξέλεγκτα στη διεθνή συζήτηση για τον Μηχανισμό. Με αυστηρή τεχνική ματιά και εργαλεία χειρός, ο Βούλγαρης και η ομάδα του διατυπώνουν ένα διαφορετικό παράδειγμα: όχι του αρχαίου θαύματος, αλλά του αρχαίου πρωτοκόλλου· όχι της έμπνευσης, αλλά της μηχανικής συνέπειας. Η ημερομηνία μηδέν: 22 – 23 Δεκεμβρίου 178 π.Χ. Ενας μηχανισμός που διατηρεί αστρονομική μνήμη δεν ξεκινά τυχαία. Πίσω από τη ρύθμιση των δεικτών του Μηχανισμού των Αντικυθήρων κρύβεται μια χρονική αφετηρία που δεν επιλέχθηκε αυθαίρετα. Σύμφωνα με την ομάδα FRAMe, πρόκειται για τις 22 – 23 Δεκεμβρίου 178 π.Χ., ημερομηνία που προκύπτει από την ταύτιση φυσικών και πολιτισμικών συμβάντων – και αποτυπώνεται με ασυνήθιστη ακρίβεια στο ίδιο το όργανο.«Ο αρχαίος Ελληνας αστρονόμος Γέμινος έχει γράψει το έργο “Εισαγωγή εις τα Φαινόμενα”, το οποίο διασώζεται σήμερα. Στο κεφάλαιο “Περί Εξελιγμού” (ο οποίος είναι ο χρονικός κύκλος, σύμφωνα με τον οποίο επαναλαμβάνεται ακριβώς την ίδια ώρα η ακολουθία των εκλείψεων ηλίου και σελήνης), αναφέρει πως αυτός ο κύκλος ξεκινάει όταν όλοι οι κύκλοι της Σελήνης βρίσκονται στις αρχές τους», λέει στην «Κ» ο Αριστείδης Βούλγαρης.Εντοπίσαμε έναν αριθμό υποψήφιων ημερομηνιών όπου οι κύκλοι της Σελήνης κλειδώνουν στις αρχές τους. Η κατάλληλη ημερομηνία θα έπρεπε σίγουρα να ταιριάζει με τη «βιβλιογραφία» που έχει ο ίδιος ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων.Η ομάδα εφάρμοσε αυτή την αρχή του εξελιγμού (Saros – Exeligmos) ερευνώντας τις δακτυλιοειδείς εκλείψεις της περιόδου από το 250 π.Χ. ώς το 200 μ.Χ. στο αρχείο της NASA.«Εντοπίσαμε έναν αριθμό υποψήφιων ημερομηνιών όπου οι κύκλοι της Σελήνης κλειδώνουν στις αρχές τους. Η κατάλληλη ημερομηνία θα έπρεπε σίγουρα να ταιριάζει με τη “βιβλιογραφία” που έχει ο ίδιος ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων».Η έννοια της «βιβλιογραφίας» εδώ δεν είναι μεταφορά. Ο ίδιος ο Βούλγαρης δηλώνει: «Η ομάδα μου κι εγώ αντιμετωπίζουμε τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων ως ένα “μπρούντζινο βιβλίο του αρχαίου Κόσμου”».Η ημερομηνία των 22 – 23 Δεκεμβρίου 178 π.Χ. εμφανίζεται ως η μόνη που πληροί σωρευτικά τις μηχανικές και επιγραφικές ενδείξεις της πρόσθιας όψης του Μηχανισμού. «Σε καθεμία από τις τέσσερις γωνίες της πρόσθιας όψης του Μηχανισμού, ο αρχαίος κατασκευαστής έχει αναγράψει τέσσερις παραγράφους με πληροφορίες για κάθε εποχή. Στην επάνω αριστερή γωνία είναι ανεγραμμένο ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ ΑΡΧΕΤΑΙ ΑΝΑΤΕΛΛΕΙΝ ΤΡΟΠΑΙ ΧΕΙΜΕΡΙΝΑΙ. Επειδή η ελληνική (και η λατινική) γλώσσα διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και από επάνω προς τα κάτω, η επάνω αριστερή θέση διαθέτει μιαν ιδιαιτέρως εξέχουσα θέση». H ημερομηνία που εντοπίσαμε συνδέεται άμεσα με τη σωζόμενη «βιβλιογραφία» που μας παρέχει ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων.Αυτή η σύμπτωση δεν είναι η μοναδική· η ημερομηνία ταυτίζεται με το ηλιοστάσιο, την είσοδο του Ηλιου στον Αιγόκερω, τη σύμπτωση των σεληνιακών κύκλων, την έναρξη του μετωνικού και του καλλιππικού κύκλου, αλλά και τις εορτές της Ισιδας.«Η 22 – 23 Δεκεμβρίου 178 π.Χ. αντιστοιχεί στη 17η ημέρα του μηνός Αθύρ του αιγυπτιακού ημερολογίου. Τότε ξεκινούσαν οι εορτές των Ισίων. Αυτή η εορτή εισήχθη στην Ελλάδα από τον Πτολεμαίο Α΄. Η Ισις στην Ελλάδα συνοδευόταν και από το ελληνικό της προσωνύμιο όπως Ισις – Τύχη, Ισις – Πελαγία, Ισις – Νέμεσις», μας λέει ο ίδιος. «Επομένως, η ημερομηνία που εντοπίσαμε συνδέεται άμεσα με τη σωζόμενη “βιβλιογραφία” που μας παρέχει ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων». Ο πάπυρος του 165 π.Χ. και η γραμματειακή μνήμη Για πρώτη φορά, η ανασύνθεση της έναρξης λειτουργίας του Μηχανισμού των Αντικυθήρων δεν βασίζεται αποκλειστικά σε αστρονομικά μοντέλα και γεωμετρική ανάλυση, αλλά συνδέεται ρητά με ένα γραπτό τεκμήριο της εποχής: έναν πάπυρο που γράφτηκε μόλις 13 χρόνια μετά την ημερομηνία μηδέν.«Ο πάπυρος που συσχετίζουμε με τον Μηχανισμό γράφτηκε το 165 – 164 π.Χ., δηλαδή 13 χρόνια μετά την ημερομηνία βαθμονόμησης του Μηχανισμού, και περιείχε σημειώσεις αστρονομίας εκείνης της εποχής, γραμμένες στα αρχαία ελληνικά από κάποιον “λίγο απρόσεχτο” μαθητή, που έχει γράψει ανάποδα τις διάρκειες των ημερών για το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο».Ο πάπυρος που συσχετίζουμε με τον Μηχανισμό γράφτηκε το 165 – 164 π.Χ., δηλαδή 13 χρόνια μετά την ημερομηνία βαθμονόμησης του Μηχανισμού, και περιείχε σημειώσεις αστρονομίας εκείνης της εποχής.Η χρονική εγγύτητα μεταξύ της γραφής του παπύρου και της ημερομηνίας εκκίνησης ενισχύει την υπόθεση λειτουργικής συνέχειας. Ο ίδιος ο Βούλγαρης το εκτιμά ως τεκμήριο ορίζοντα: «Η Αστρονομία που ήταν γνωστή το 165 π.Χ. δύσκολα θα διέφερε από την Αστρονομία που υπάρχει στομ Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Ηδη, πληροφορίες Αστρονομίας που περιγράφει ο Γέμινος (περίπου το 80 π.Χ.) είναι εντοπισμένες και στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων».Ωστόσο, ο πάπυρος δεν εξαντλείται εδώ. Ο ερευνητής αφήνει να εννοηθεί ότι έχει αναγνωριστεί και πρόσθετη πληροφορία στις σελίδες του, με πιθανές προεκτάσεις για τα ελλείποντα μέρη του Μηχανισμού.«Το τι άλλο θα προκύψει από τα μυστικά που κρύβει αυτός ο πάπυρος θα τα μάθουμε στο εγγύς μέλλον. Υπονοώ, όπως αντιλαμβάνεστε, ότι έχουμε εντοπίσει και άλλα σημαντικά νέα που αφορούν την ανακατασκευή χαμένων μερών και επιγραφών του Μηχανισμού», μας αποκαλύπτει. Ο Μηχανισμός δεν είναι πια μπρούντζινος Οι περισσότερες εικόνες του Μηχανισμού που κυκλοφορούν σήμερα τον απεικονίζουν ως μηχάνημα από μπρούντζο. Παρά ταύτα, η πραγματικότητα είναι δραματικά διαφορετική. Σύμφωνα με τη χημική του ιστορία, τίποτα πλέον στον Μηχανισμό δεν είναι μπρούντζινο, όπως μας πληροφορεί ο συνομιλητής μας.«Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων κατασκευάστηκε από μπρούντζο (κράμα περίπου 94% χαλκού και 6% κασσίτερου) περίπου το 180 π.Χ. Με την επαφή του μπρούντζου με το θαλασσινό νερό, ξεκίνησαν άμεσα χημικές αντιδράσεις μεταξύ του χαλκού και του χλωρίου της θάλασσας. Κατά την παραμονή του στον πυθμένα για περίπου 2.000 χρόνια, όλα ανεξαιρέτως τα μπρούντζινα εξαρτήματα του Μηχανισμού μετατράπηκαν σταδιακά σε ένα νέο υλικό: τον ατακαμίτη (τριοξυχλωρίδιο του χαλκού)».Η αλλαγή του υλικού δεν είναι απλώς επιφανειακή. Ο Βούλγαρης εξηγεί ότι η νέα του σύσταση είναι πυκνότερη, εύθραυστη και ριζικά διαφορετική ως προς τη συμπεριφορά.Κατά την παραμονή του Μηχανισμού στον πυθμένα για περίπου 2.000 χρόνια, όλα ανεξαιρέτως τα μπρούντζινα εξαρτήματα του Μηχανισμού μετατράπηκαν σταδιακά σε ένα νέο υλικό: τον ατακαμίτη.«Ο ατακαμίτης είναι ένα πετρώδες – ορυκτό υλικό με πυκνότητα 3.8 gr/cm³, σε αντίθεση με την αρχική πυκνότητα του μπρούντζου που ήταν 8.8 gr/cm³. Η αλλαγή πυκνότητας, η πίεση, η βαρύτητα, και η ολική διάβρωση, παραμόρφωσαν τη γεωμετρία του Μηχανισμού. Καμία σωζόμενη πλάκα και γρανάζι του Μηχανισμού δεν είναι επίπεδα. Το 1901, ο Μηχανισμός ανελκύστηκε από τον βυθό, αλλά η απότομη αφυδάτωσή του προκάλεσε σημαντική συρρίκνωση, επιπλέον παραμόρφωση και ρηγμάτωση των μερών του».Ο ερευνητής θέτει το κρίσιμο ερώτημα: μπορεί κάποιος να μετρήσει αξιόπιστα πάνω σε αυτό το υλικό; Η απάντησή του είναι κάθετη. «Οποιαδήποτε διαστασιολογική μέτρηση πραγματοποιηθεί στα θραύσματα εμπεριέχει την επίδραση της συρρίκνωσης και της παραμόρφωσης και οποιοδήποτε συμπέρασμα προκύψει με βάση αυτές τις μετρήσεις είναι εντελώς λανθασμένο. Ορισμένοι ερευνητές συμπέραναν πως το γρανάζι αυτό είχε πρόβλημα στη μετάδοση της κίνησης και επομένως ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν ένα μη λειτουργικό “διακοσμητικό παιχνίδι” εκείνης της εποχής».Ποιος ο λόγος να κατασκευαστεί ένα μηχάνημα τόσο ακριβό, τόσο πολύπλοκο, τόσο χρονοβόρο και επίπονο, με εξαιρετικά μεγάλο αριθμό εξαρτημάτων και οπών και με το εγχειρίδιο χρήσης του, αν ήταν απλώς ένα μη λειτουργικό «παιχνίδι»;Ο Βούλγαρης αντιστρέφει το σκεπτικό και υποστηρίζει ότι ο ίδιος ο Μηχανισμός είναι η απόδειξη λειτουργικότητας, όχι το αντίθετο. «O αρχαίος κατασκευαστής δημιούργησε τα γρανάζια, τους άξονες, τις ατράκτους, τις μετρητικές κλίμακες με τους δείκτες τους και κατόπιν έγραψε και το εγχειρίδιο χρήσης του δημιουργήματός του, το οποίο διασώζεται τμηματικά, σε αποσπασματικές προτάσεις, λέξεις και γράμματα. Αν κάποιο γρανάζι παρουσίαζε μηχανολογικό πρόβλημα, απλώς θα το αντικαθιστούσε με νέο».Και καταλήγει με ερωτήματα που είναι ταυτόχρονα επιστημονικά, φιλοσοφικά και αισθητικά: «Υπέστη τόση ταλαιπωρία για να φτιάξει ένα μη λειτουργικό μηχάνημα; Ποιος ο λόγος να κατασκευαστεί ένα μηχάνημα τόσο ακριβό, τόσο πολύπλοκο, τόσο χρονοβόρο και επίπονο, με εξαιρετικά μεγάλο αριθμό εξαρτημάτων και οπών και με το εγχειρίδιο χρήσης του, αν ήταν απλώς ένα μη λειτουργικό “παιχνίδι”;» Οι βίδες και οι πλανήτες: Πώς παραμορφώνεται η αλήθεια Ο Αριστείδης Βούλγαρης δεν κρύβει την αντίθεσή του με τη στάση μεγάλης μερίδας της επιστημονικής κοινότητας. Για εκείνον, πολλές ανακατασκευές του Μηχανισμού δεν είναι απλώς προβληματικές· είναι επικίνδυνες, καθώς αλλοιώνουν την τεκμηριωμένη μηχανολογική πραγματικότητα, όπως προκύπτει από την κουβέντα μας. «Οφείλω να σας ομολογήσω πως έχουμε σοβαρότατες ενστάσεις και αντιρρήσεις για τις ανακατασκευές του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και αυτά που παρουσιάζονται με πολλή μεγάλη δημοσιότητα, τα οποία είναι υποθετικά και υψηλής αμφιβολίας. Αρκετά μοντέλα που έχουν κατασκευαστεί, ακόμα και από σημαντικούς ερευνητές, παρουσιάζουν σοβαρότατες αποκλίσεις από το αρχαίο πρωτότυπο, έχουν αυθαίρετες τοποθετήσεις υποθετικών/μη υπαρκτών εξαρτημάτων ακόμα και σε σημεία που δεν υπάρχει ένδειξη/υποψία ότι υπήρχε κάποιο εξάρτημα», υπογραμμίζει.Εχουμε σοβαρότατες ενστάσεις και αντιρρήσεις για τις ανακατασκευές του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και αυτά που παρουσιάζονται με πολλή μεγάλη δημοσιότητα, τα οποία είναι υποθετικά και υψηλής αμφιβολίας. Το ζήτημα για τον Βούλγαρη δεν είναι προσωπικό. Είναι μηχανολογικό. Κι αυτό είναι που κάνει τις διαφωνίες του να μοιάζουν αδιαπραγμάτευτες.«Οι διαφωνίες μου δεν είναι προϊόν της φαντασίας ή της άποψής μου, αλλά βασίζονται στην εμπειρία που έχω αποκομίσει από τη μελέτη των θραυσμάτων, των τομογραφιών, της ανακατασκευής των μπρούντζινων εξαρτημάτων με συμβατικές μεθόδους (όχι με χρήση υπολογιστή), της συναρμολόγησης, καθώς και των δεκάδων εκατοντάδων “ωρών πτήσης” αλληλεπιδρώντας με αυτό το μοναδικό μηχάνημα. Για οποιαδήποτε ανακατασκευή πρέπει να βασιστούμε και να σεβαστούμε το αρχαίο πρωτότυπο».Ενα από τα σημεία έντονης αντιπαράθεσης, μάλιστα, είναι η προσθήκη πλανητικών ενδείξεων στα μοντέλα. «Εχω στοιχεία να υποστηρίξω τις διαφωνίες μου, τα οποία βασίζονται σε μηχανολογικά και υπαρκτά δεδομένα και όχι απλές απόψεις. Σας παραθέτω ένα παράδειγμα: διαφωνώ κάθετα με την ύπαρξη πλανητών στον Μηχανισμό (στα μοντέλα που έχουμε κατασκευάσει υπάρχει μόνον –και το τονίζω αυτό– ο Ηλιος-Χρυσούν Σφαιρίον και η Σελήνη-Μέλαν/Λευκόχρουν Σφαιρίον)».Η αλλαγή εξαρτήματος, θέσης του εξαρτήματος, υλικού του εξαρτήματος, αλλάζει το μηχανολογικό status του συστήματος και οδηγεί σε διαφορετική μηχανική συμπεριφορά, με διαφορετικά αποτελέσματα και, τελικά, σε εσφαλμένες θεωρήσεις.Το πρόβλημα κορυφώνεται όταν η ελευθερία των υποθέσεων φτάνει να αγγίζει κρίσιμα υλικά και διαστάσεις, αλλοιώνοντας τον μηχανικό χαρακτήρα του Μηχανισμού, όπως φαίνεται να υποστηρίζει ο συνομιλητής μας. «Επομένως, η αλλαγή εξαρτήματος, θέσης του εξαρτήματος, υλικού του εξαρτήματος, αλλάζει το μηχανολογικό status του συστήματος και οδηγεί σε διαφορετική μηχανική συμπεριφορά, με διαφορετικά αποτελέσματα και, τελικά, σε εσφαλμένες θεωρήσεις».Γι’ αυτό, η ομάδα FRAMe εφαρμόζει αυστηρό πρωτόκολλο κατασκευής. Ο Βούλγαρης είναι απόλυτος. «Αυτό το πρωτόκολλο απαγορεύει να τοποθετήσουμε ατσάλινους άξονες, απαγορεύει την προσθήκη σύγχρονων εξαρτημάτων σταθεροποίησης όπως βίδες, περικόχλια και σφηνότοπους, απαγορεύει να αλλάξουμε το πάχος των γραναζιών, να τοποθετήσουμε σιδερένια γρανάζια κ.τ.λ. Προφανώς, οι παραπάνω βελτιώσεις κάνουν ένα μοντέλο να λειτουργήσει καλύτερα και να μπορεί να κάνει και άλλες υποθετικές διεργασίες… αλλά –και είμαι κάθετος– δεν συμφωνούν με το αρχαίο πρωτότυπο». Το «Χρόνου Αυτόματον»: Ενα ρομπότ της αρχαιότητας Στη σύγχρονη τεχνολογική φαντασία, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων συχνά παρουσιάζεται ως προπομπός του υπολογιστή. Παρ’ όλα αυτά, ο Αριστείδης Βούλγαρης πηγαίνει τη συζήτηση πιο μακριά: το χαρακτηρίζει ένα Χρόνου Αυτόματον. Μια συσκευή που περιλαμβάνει, οργανώνει και ενεργοποιεί τον χρόνο με τρόπο άμεσο και πλήρως επεξεργασμένο.«Ο χρόνος τότε μπορούσε να χαθεί ανά πάσα στιγμή: έπειτα από μία επιδρομή βαρβάρων που έχουν κάψει τα πάντα ή λόγω μιας επιδημίας σε μία πόλη-κράτος, ποιος θα ήταν σε θέση να μετρήσει και να κρατήσει τον χρόνο;» αναρωτιέται. «Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είχε συγκεντρωμένη όλη την πληροφορία που αφορούσε τον χρόνο. Είχε υψηλή επαναληπτικότητα στα αποτελέσματα που υπολόγιζε μέσω των γραναζιών του παρουσιάζοντάς τα μέσω των δεικτών και των μετρητικών του κλιμάκων».Το παράδειγμα που δίνει δεν είναι θεωρητικό: είναι πλήρως λειτουργικό. Το Αυτόματον γνώριζε πότε ξεκινούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το μετέδιδε με ακρίβεια.Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είχε συγκεντρωμένη όλη την πληροφορία που αφορούσε τον χρόνο. Είχε υψηλή επαναληπτικότητα στα αποτελέσματα που υπολόγιζε μέσω των γραναζιών του παρουσιάζοντάς τα μέσω των δεικτών και των μετρητικών του κλιμάκων.«Με λίγες στροφές του input, ο χρήστης ήξερε, επί παραδείγματι, ότι σε οκτώ πανσελήνους από σήμερα θα ξεκινήσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Επρεπε, λοιπόν, κάποιος να ενημερώσει τους αθλητές σε κάθε πόλη-κράτος για την επικείμενη διοργάνωση, να ξεκινήσει προετοιμασίες για τη διαμονή, τη σίτιση, την ασφάλεια, τη μετακίνηση κ.τ.λ.»Οπως φαίνεται, πρόκειται για μία μηχανή διοίκησης χρόνου. Οχι ένα «θαύμα» αποκομμένο από το κοινωνικό του περιβάλλον, αλλά ένα εργαλείο προγραμματισμού για πολιτισμούς που έπρεπε να υπολογίζουν, να οργανώνουν και να επιβιώνουν. Η κοινωνία που τον γέννησε Η ύπαρξη του Μηχανισμού υπονοεί όχι απλώς έναν δημιουργό, αλλά και ένα περιβάλλον που μπορούσε να κατανοήσει, να χρησιμοποιήσει και να υποστηρίξει ένα τόσο πολύπλοκο εργαλείο. Ο Αριστείδης Βούλγαρης το θέτει με σύγχρονους όρους: «Σήμερα κρατάτε το κινητό στο χέρι σας και σε 10 δευτερόλεπτα γνωρίζετε ποια ημερομηνία θα είναι το Πάσχα του 2026 για να κλείσετε, για παράδειγμα, αεροπορικά εισιτήρια. Αυτή η ευκολία δεν υπήρχε τότε». Κατά τον ίδιο, το πλήθος των λειτουργιών του Μηχανισμού υποδεικνύει τη χρήση του από διοικητική αρχή διαχείρισης χρόνου, όχι από ιδιώτη ή… φιλότεχνο. «Αυτό το πανάκριβο μηχάνημα, το δύσκολο στην κατασκευή και με τόση υπερβολικά μεγάλη συγκέντρωση πληροφορίας χρόνου, θα πρέπει να είχε κατασκευαστεί για χρήση από κάποια Διοικούσα Αρχή Διαχείρισης Χρόνου εκείνης της εποχής, που θα μπορούσε να ήταν ακόμα και κάποιο μαντείο».Για να υπάρξει ένα τέτοιο εργαλείο, απαιτείτο πολυεπιστημονική υποδομή. Ο κατασκευαστής δεν ήταν ένας «παραμυθένιος τεχνίτης». Ηταν φορέας γνώσης και τεχνικής εξειδίκευσης.Σίγουρα ο αρχαίος κατασκευαστής είχε πρόσβαση και σε αστρονομικά στοιχεία, μαθηματικές εξισώσεις για τους κύκλους της Σελήνης για την κατασκευή των οδόντων των γραναζιών κ.λπ.«Για να φτιάξεις ένα τέτοιο μηχάνημα χρειάζεται να γνωρίζεις μεταλλειολογία και χύτευση, μηχανολογία, αστρονομία, μαθηματικά, παπύρους με συγκεντρωμένα δεδομένα, μηχανήματα κατεργασίας μετάλλων, ιδιαίτερες τεχνικές δεξιότητες στις κατασκευές. Σίγουρα, λοιπόν, ο αρχαίος κατασκευαστής είχε πρόσβαση και σε αστρονομικά στοιχεία, μαθηματικές εξισώσεις για τους κύκλους της Σελήνης για την κατασκευή των οδόντων των γραναζιών κ.λπ. Αναμφίβολα, θα πρέπει να υπήρχαν και άλλα, απλούστερα μηχανήματα, τα οποία δεν διασώζονται μέχρι στιγμής. Ο μπρούντζος, ως πανάκριβο υλικό ανακυκλωνόταν και τότε. Ακόμα κι εγώ κάνω ανακύκλωση μπρούντζου στο μηχανουργείο μου».Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων δεν διασώθηκε επειδή τον φύλαξαν. Διασώθηκε επειδή ναυάγησε. Και αυτό, κατά τον Βούλγαρη, συνιστά τραγική ειρωνεία: «Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων γλίτωσε από την καταστροφή του σε κάποιο χυτήριο της εποχής εκείνης, επειδή βούλιαξε στη θάλασσα το πλοίο που τον μετέφερε. Δυστυχώς, όμως, πλήρωσε και το τίμημα της διάβρωσης από μέρος που τον προστάτεψε». Η ύλη δεν έχει undo Από την επεξεργασία τομογραφιών έως τη χειρωνακτική ανακατασκευή, η εργασία της ομάδας FRAMe δεν ήταν αποκλειστικά θεωρητική· ήταν και σωματική: απαιτούσε κόπο, επανάληψη, ακρίβεια, και αποδοχή της αστοχίας.«Να τονίσω πως για την κατασκευή των εξαρτημάτων χρησιμοποίησα αποκλειστικά συμβατικές μεθόδους: λίμες, πριόνια, απλά μηχανικά συστήματα διαίρεσης για τη διαμόρφωση των οδόντων των γραναζιών και κάποια ηλεκτροκίνητα επαναληπτικά εργαλεία. Φαίνεται πως αυτό το μηχάνημα θα πρέπει να το κατασκεύασε και να το συναρμολόγησε ένας άνθρωπος. Εχει πολλά κρίσιμα σημεία και λεπτομέρειες που δύσκολα μπορείς να τα μεταφέρεις σε συνεργάτη σου για να συνεχίσει την κατασκευή».Φαίνεται πως αυτό το μηχάνημα θα πρέπει να το κατασκεύασε και να το συναρμολόγησε ένας άνθρωπος. Εχει πολλά κρίσιμα σημεία και λεπτομέρειες που δύσκολα μπορείς να τα μεταφέρεις σε συνεργάτη σου για να συνεχίσει την κατασκευή.Η συγκίνηση του δημιουργού δεν εκφράζεται μόνο με επιτυχία, αλλά και με απώλεια. Το παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό: «Θυμάμαι, όταν επιτέλους κατάφερα να φτιάξω σωστά το γρανάζι με τους 223 οδόντες, ολοκληρώνοντας το τελευταίο δόντι, από τη χαρά μου ξέχασα να αποσύρω την κοπτική λίμα και αυτή ξύρισε εντελώς το τελευταίο δόντι. Η ύλη είναι στυγνή· δεν συγχωρεί. Στην ύλη δεν υπάρχει το ψηφιακό βελάκι UNDO, να το πατήσω και να ξανακάνει το δόντι πριν το ξυρίσω. Πολύ απλά ξαναέκανα το γρανάζι από την αρχή: 1, 2, 3, 4, 5 … 221, 222, 223…»Παρά ταύτα, η πιο απτή στιγμή δεν είναι οπτική. Είναι ακουστική: ο ήχος του χρόνου που ανακτά την κίνησή του. «Οταν φτιάξαμε το πρώτο λειτουργικό μοντέλο του Μηχανισμού και είδαμε να κινούνται τα γρανάζια, κατά την περιστροφή των γραναζιών ακουγόταν ένας ήχος “κρρρ, κρρρ”, που θύμιζε ήχο επαναληπτικού πολυβόλου», θυμάται ο συνομιλητής μας. Ο Μηχανισμός ως μηχανική μνήμη Το FRAMe Project ξεκίνησε την έρευνά του το 2017 με πρόσβαση στα αυθεντικά αρχεία τομογραφίας του 2004. Από τότε, το έργο τους διαμόρφωσε ένα διαφορετικό πλαίσιο ανάγνωσης: μηχανολογικό, πειραματικό, με πλήρη πιστότητα στο πρωτότυπο.Αυτή η οπτική έφερε στο φως νέες προτάσεις, αλλά και έντονη αντιπαράθεση. Ο Βούλγαρης δεν αποφεύγει να τοποθετηθεί με σαφήνεια: «Δεν γίνεται να προσκυνούμε ως ιερό τοτέμ υποθέσεις για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, οι οποίες, μολονότι έχουν μεγάλη δημοσιότητα, δεν έχουν επιβεβαιωθεί πειραματικά και πραγματιστικά, και πολλές από αυτές είναι μη ρεαλιστικές και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων πρέπει να διερευνηθεί και από τη μηχανολογική του πλευρά. Αυτή θα πρέπει να είναι το σημείο αναφοράς και η βάση των υποθέσεων γι’ αυτό το μοναδικό μηχάνημα του αρχαίου κόσμου. Η έρευνα δεν είναι κάτι το στατικό· εξελίσσεται, αναμορφώνεται συγκεντρώνεται, και νέα στοιχεία έχουν προκύψει, τα οποία ήταν άγνωστα την περίοδο της διερεύνησης του Μηχανισμού το 2004».Η έρευνα δεν είναι κάτι το στατικό· εξελίσσεται, αναμορφώνεται συγκεντρώνεται, και νέα στοιχεία έχουν προκύψει, τα οποία ήταν άγνωστα την περίοδο της διερεύνησης του Μηχανισμού το 2004.Ο ίδιος, πάντως, καλεί την επιστημονική κοινότητα να λάβει μέτρα και πρωτοβουλίες. Οσο καθυστερεί η κοινότητα να ξεκαθαρίσει τα ανοιχτά θέματα και τις εσφαλμένες υποθέσεις τόσο οι αστήριχτες απόψεις, η αναρχία και τα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα θα αυξάνουν, και αυτό τελικά θα αποβεί εις βάρος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και όλου του κόπου που έκαναν οι ερευνητές εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια». Πειθαρχία και μη ανοχή στο αυθαίρετο.Η πιο μεγάλη παρανόηση για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων είναι πως υπήρξε ένα μεμονωμένο θαύμα· ένα τεχνούργημα που προηγήθηκε της εποχής του· ένας μηχανικός αναχρονισμός, κρυμμένος στα βάθη μιας τεχνολογικά αφελούς κοινωνίας. Ωστόσο, όπως αποδεικνύει η ομάδα FRAMe, αυτό το αφήγημα είναι εσφαλμένο – στα όρια του προσβλητικού, αν λάβουμε υπ’ όψιν όσα μας είπε ο Αριστείδης Βούλγαρης. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων υπήρξε η επιφάνεια ενός μη ορατού θεσμού: ενός κόσμου όπου ο χρόνος ήταν εργαλείο εξουσίας, ελέγχου και τελετουργίας. Ο Μηχανισμός δεν υπήρξε παράδοξο. Υπήρξε σύστημα. Υπήρξε η επιφάνεια ενός μη ορατού θεσμού: ενός κόσμου όπου ο χρόνος ήταν εργαλείο εξουσίας, ελέγχου και τελετουργίας. Και για να υπάρξει κάτι τέτοιο, χρειάστηκε παρατήρηση, αποθήκευση, πρόβλεψη, τεχνική, κατανομή ρόλων, γραφειοκρατία. Και τότε γίνεται καθαρό: η ακρίβεια δεν ήταν έμπνευση. Ηταν πολιτισμός. Δεν ήταν στιγμιαία διάνοια. Ηταν παραγωγική δυνατότητα. Η ύλη υπάκουε επειδή την υπάκουαν.Οσο για μας σήμερα; Μας μένει κάτι πιο δύσκολο από την αποκατάσταση του γραναζιού. Η αποκατάσταση της θεσμικής ακρίβειας. Οχι να ξαναφτιάξουμε τον Μηχανισμό, αλλά να ξαναμάθουμε να μετράμε σωστά. Ο Μηχανισμός, εξάλλου, δεν ζητεί να τον εξηγήσεις. Ζητεί να σταθείς ακίνητος μπροστά του και να μην υποθέτεις· να αποδεικνύεις. Στιγμιότυπο από την κεντρική πρόσθια πλευρά του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Εικονίζονται το Σφαιρίον της Σελήνης (ότε Μέλαν, ότε Λευκόχρουν), το Χρυσούν Σφαιρίον-Ηλιος, με τον δείκτη Ηλίου Ακτίν, οι χαραγμένοι κύκλοι-τροχιές (και όχι σφαιρία) των πλανητών, όπως αυτά αναφέρονται στο Εγχειρίδιο Χρήσης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων (διασώζεται η φράση ΚΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΝΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ). Αμέσως μετά, διασώζονται ο δακτύλιος των εκλειπτικών αστερισμών και ο δακτύλιος του αιγυπτιακού ημερολογίου. (©The FRAMe Project) Ανακατασκευή λειτουργικού μοντέλου του Μηχανισμού των Αντικυθήρων από την ομάδα The FRAMe Project. Πρόσθια πλευρά. Λειτουργική ανακατασκευή του κατακόρυφου πτολεμαϊκού τόρνου (περ. 300 π.Χ.), όπως αυτός αναπαριστάται σε εγχάρακτη τοιχογραφία στον Τάφο του Πετοσίρις. (©The FRAMe Project) Λήψη υπό γωνία του Θραύσματος Α, το οποίο είναι το μεγαλύτερο διασωζόμενο τμήμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Το κεντρικό γρανάζι b1 είναι κατασκευασμένο από ξεχωριστά τμήματα και αποτελείται από τέσσερις βραχίονες και έναν δακτύλιο. Σε ένα τυχαίο σπάσιμο ενός από τους βραχίονες, είναι εμφανής η παντελής απουσία μπρούντζου και η ύπαρξη ενός πετρώδους υλικού τιρκουάζ χρώματος (ατακαμίτης). Με βάση τον βαθμό απορρόφησης στις ακτίνες Χ αυτής της περιοχής, εντοπίστηκε η πλήρης απουσία μπρούντζου και στις υπόλοιπες περιοχές του θραύσματος. (©The FRAMe Project) https://www.kathimerini.gr/opinion/interviews/563632627/i-stigmi-miden-toy-michanismoy-ton-antikythiron/

O Γαλάζιος Δούναβης του Γιόχαν Στράους στο διάστημα. Ο «Γαλάζιος Δούναβης» του Γιόχαν Στράους (του νεώτερου) θα «διακτινιστεί» στο διάστημα αυτόν τον μήνα για να τιμήσει τα 200ά γενέθλια του Αυστριακού συνθέτη (1825-1899), αλλά και την 50ή επέτειο από την ίδρυση της ESA, το 1975.Το βαλς του Στράους (1866) – που χρησιμοποιήθηκε ως μουσική υπόκρουση στην ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» το 1968 – θα ερμηνευτεί από τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βιέννης στις 31 Μαΐου, και θα μεταδοθεί προς τα άστρα από τη μεγάλη κεραία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) στην Ισπανία.Το «Γαλάζιος Δούναβης» θα εκπεμφθεί προς την κατεύθυνση του Voyager 1, του διαστημικού σκάφους που εκτοξεύτηκε το 1977 και μετέφερε έναν χρυσό δίσκο με τραγούδια και ήχους από τη Γη – μεταξύ αυτών μια επιλογή μουσικής από τον Μότσαρτ μέχρι τον Τσακ Μπέρι, αλλά δεν περιλάμβανε την πασίγνωστη μελωδία του Στράους.Το βαλς του Στράους θα ταξιδέψει στο σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός, που σημαίνει ότι θα φτάσει στο Voyager 1, το οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε απόσταση μεγαλύτερη των 15 δισεκατομμυρίων μιλίων από τη Γη – σε περίπου 23 ώρες. Θα περάσει επίσης από τη Σελήνη σε 1,5 δευτερόλεπτα, από τον Άρη σε 4,5 λεπτά, από τον Δία σε 37 λεπτά και από τον Ποσειδώνα σε τέσσερις ώρες. πηγή: https://nypost.com/2025/05/25/world-news/heres-why-live-concert-of-blue-danube-is-being-broadcast-into-deep-space-cosmic-mistake/

Τα ξενικά είδη που εισβάλουν σε οικοσυστήματα προκάλεσαν οικονομική ζημιά 1,5 τρισ. ευρώ στην Ευρώπη. Αποκαλύπτεται τεραστίων διαστάσεων οικονομική απώλεια παράλληλα με την περιβαλλοντική. Είναι γνωστό ότι τα αποκαλούμενα είδη «εισβολείς», φυτά και ζώα που με διάφορους τρόπους διεισδύουν σε οικοσυστήματα που δεν είχαν ποτέ παρουσία, προκαλούν μεγάλα προβλήματα στη τοπική ζωή. Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι οι εισβολείς χλωρίδας και πανίδας στην Ευρώπη έχουν προκαλέσει οικονομική ζημιά ύψους 1,3 τρισ. ευρώ.Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Ecology & Evolution» αξιολόγησε δεδομένα για 162 χωροκατακτητικά (ξενικά) είδη και την πιθανή ζημιά τους σε διάφορες χώρες. Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι εκτός από τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο που έχει η παρουσία αυτών των ειδών εισβολέων στα τοπικά οικοσυστήματα έχουν και οικονομικό αντίκτυπο σε ευρύτερο επίπεδο που είναι πολλές φορές υψηλότερος από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.Μέχρι τώρα οι μελέτες για τα ξενικά είδη περιορίζονταν στη ζημιά που προκαλούν στα οικοσυστήματα που εμφανίζονται με κάποια ευρήματα να αναφέρουν ότι οι εισβολείς ευθύνονται για ένα ποσοστό εξαφανίσεων ειδών εξαιτίας της παρουσίας τους που φτάνει το 60%. Ωστόσο οι εκτιμήσεις για τις νομισματικές επιπτώσεις των χωροκατακτητικών ειδών περιορίζονταν σε λίγες χώρες και συγκεκριμένα κόστη.Η τελευταία μελέτη συνδυάζει το εκτιμώμενο κόστος, συμπεριλαμβανομένης της ζημίας στη γεωργία, σε εθνικό επίπεδο για 162 χωροκατακτητικά είδη με μοντέλα για το πού διανέμονται τα είδη σε όλο τον κόσμο. Η ανάλυση χαρτογραφεί τον αντίκτυπο ειδών όπως το ασιατικό κουνούπι τίγρης, ο αμερικανικός ταυροβάτραχος και το φυλλοβόλο δέντρο Αείλανθος και εκτιμά το χρηματικό κόστος που προέκυψε από την εξάπλωσή τους σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων 78 εθνών για τις οποίες δεν υπήρχαν προηγουμένως διαθέσιμα δεδομένα όπως το Μπαγκλαντές, η Κόστα Ρίκα, η Κύπρος και η Αίγυπτος. Τα νούμερα της καταστροφής Τα χωροκατακτητικά φυτικά είδη βρέθηκαν να είναι υπεύθυνα για το κόστος των εθνικών οικονομιών 926 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την περίοδο μελέτης, ακολουθούμενα από τα αρθρόποδα στα 830,29 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα χωροκατακτητικά θηλαστικά κοστίζουν 263,35 δισεκατομμύρια δολάρια, τα πτηνά περίπου 101,36 δισεκατομμύρια δολάρια, τα μαλάκια 16,31 δισεκατομμύρια δολάρια και τα ψάρια 3,47 δισεκατομμύρια δολάρια.Τα πιο επιβαρυντικά φυτά ήταν σύμφωνα με τη μελέτη το ιαπωνικό μπαμπού Fallopia japonica που είναι ευρύτερα γνωστό με το όνομα knotweed, η δυτική ινδική λαντάνα και η οξαλίδα των Καναρίων Νήσων. Συνολικά, υπήρχε 17πλάσια απόκλιση μεταξύ των προηγούμενων εκτιμήσεων και του συνολικού τελευταίου υπολογισμού των επιπτώσεων των ξενικών ειδών.«Αντιπροσωπεύει μια απόκλιση του παγκόσμιου κόστους αυτών των ειδών από 126,81 δισεκατομμύρια δολάρια σε 2, 215 τρισεκατομμύρια δολάρια την περίοδο 1960-2022, με αποτέλεσμα ετήσιο μέσο όρο 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Ευρώπη είχε τις υψηλότερες πιθανές επιπτώσεις από βιολογικές εισβολές, φτάνοντας τα 1,584 τρισεκατομμύρια δολάρια, που είναι το 71,45 τοις εκατό του παγκόσμιου κόστους» αναφέρει η μελέτη. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1961059/ta-xenika-eidi-poy-eisvaloyn-se-oikosystimata-prokalesan-oikonomiki-zimia-15-tris-eyro-stin-eyropi/

Έλληνας πανεπιστημιακός προειδοποιεί: Τα δορυφορικά συντρίμμια επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή. Οι ερευνητές φοβούνται συνέπειες για την ατμόσφαιρα και το στρώμα του όζοντος. Περισσότεροι από 5.000 διαστημικοί δορυφόροι περιστρέφονται σήμερα σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη. Μέχρι το 2040, ο αριθμός των δορυφόρων αυτών αναμένεται να υπερδεκαπλασιαστεί -να φτάσουν τις σχεδόν τις 60.000- κυρίως από τη Starlink του Ελον Μασκ και την κινεζική εταιρία Qianfan.Το πρόβλημα είναι ότι τέτοιοι δορυφόροι έχουν διάρκεια ζωής περίπου πέντε χρόνια και συνήθως καίγονται ολοσχερώς στην ατμόσφαιρα. Το γεγονός αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για άλλα ιπτάμενα αντικείμενα, αλλά και για το κλίμα της Γης. Οι ερευνητές φοβούνται συνέπειες για την ατμόσφαιρα και το στρώμα του όζοντος.Ο Θεσσαλονικιός Στέφανος Φασούλας, καθηγητής στο Ινστιτούτο Διαστημικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης, εκφράζει τους φόβους του για τις επιπτώσεις των «διαστημικών σκουπιδιών» στο κλίμα. Όχι μόνο για την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας, αλλά και για ένα πιθανό, αντίθετο αποτέλεσμα, όπως λέει στην γερμανική Tagesschau: ένα φαινόμενο ψύξης. «Τα μικροσκοπικά μεταλλικά σωματίδια μειώνουν επίσης την ηλιακή ακτινοβολία. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να αποδειχθεί εάν ο κίνδυνος της υπερθέρμανσης υπερτερεί των κινδύνων ψύξης», λέει ο καθηγητής Φασούλας.Ο καθηγητής Φασούλας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964 και σπούδασε Αεροδιαστημική Μηχανική στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης. Από το 1999, ο Στέφανος Φασούλας ήταν Καθηγητής Διαστημικών Συστημάτων στο Ινστιτούτο Αεροδιαστημικής Μηχανικής της Δρέσδης και στη συνέχεια διετέλεσε διευθυντής του ινστιτούτου. Από το 2010 είναι καθηγητής στην έδρα Τεχνολογίας Διαστημικών Μεταφορών, στο Ινστιτούτο Διαστημικών Συστημάτων του Πανεπιστημίου της Στουτγάρδης. Εκπαιδεύει τους αστροναύτες Οι υποψήφιοι αστροναύτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος πραγματοποιούν μάλιστα τη βασική τους εκπαίδευση στη διαστημική τεχνολογία στο ινστιτούτο του καθηγητή Φασούλα. Στο μονοετές πρόγραμμα κατάρτισης, οι υποψήφιοι αστροναύτες αποκτούν ένα διεθνώς συμφωνημένο επίπεδο γνώσεων σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. «Είμαστε πολύ περήφανοι που συμβάλαμε για άλλη μια φορά στη βασική εκπαίδευση των αστροναυτών της ESA», λέει ο καθηγητής Στέφανος Φασούλας, εκ των σημαντικότερων Ευρωπαίων επιστημόνων στη διαστημική τεχνολογία.Σε ό,τι αφορά τα «διαστημικά σκουπίδια», ο στόχος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA), αλλά και της NASA είναι οι παροπλισμένοι δορυφόροι να καούν όσο το δυνατόν πληρέστερα στην ατμόσφαιρα στο τέλος της ζωής τους, προκειμένου να μειωθούν τα διαστημικά σκουπίδια. Το Ινστιτούτο Διαστημικών Συστημάτων της Στουτγάρδης, όπου εργάζεται ο Στέφανος Φασούλας, ερευνά τώρα έναν νέο τρόπο κατασκευής διαστημοπλοίων που δεν καίγονται αλλά επιστρέφουν αναλλοίωτοι στη Γη. Για να ανακυκλωθούν, για παράδειγμα.«Συγκεκριμένα, το ερώτημα που πρέπει να διευκρινιστεί είναι πώς ο απορριφθείς δορυφόρος μπορεί να φτάσει στη Γη με ασφάλεια και ελεγχόμενο τρόπο», λέει ο Στέφανος Φασούλας. «Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι φορείς που εκτοξεύουν δορυφόρους στο διάστημα θα πρέπει να υποχρεούνται να απορρίπτουν τα διαστημικά τους απόβλητα με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα», προσθέτει. Κίνδυνος για τη στιβάδα του όζοντος Μια επίδραση της καύσης των διαστημικών σκουπιδιών, είναι η απειλή για τη στιβάδα του όζοντος. Μια αμερικανική ερευνητική ομάδα από το περιβαλλοντικό ινστιτούτο CIRES, με επικεφαλής τον χημικό Κρίστοφερ Μαλόνεϊ, χρησιμοποίησε, μάλιστα, μοντέλα για να εξετάσει τι θα μπορούσε να συμβεί εάν οι διαστημικοί δορυφόροι καίγονται καθημερινά στο μέλλον. Το αλουμίνιο, το οποίο αποτελεί περίπου το 40% του διαστημικού σκάφους, παίζει ιδιαίτερο ρόλο. Αποσυντίθεται σε μικροσκοπικά σωματίδια και αέρια. Πόσο μεγάλη θα είναι η ποσότητα των νεφών αλουμινίου στην ανώτερη και μέση ατμόσφαιρα; Το αποτέλεσμα είναι τρομακτικό: εκτιμάται ότι από το 2040 και μετά θα απελευθερώνονται ετησίως 10.000 τόνοι οξειδίου του αργιλίου. Οι ερευνητές καταλήγουν σε αυτόν τον αριθμό επειδή υποθέτουν ότι περίπου 3.000 δορυφόροι παροπλίζονται κάθε χρόνο. Ο «δολοφόνος» του όζοντος Το οξείδιο του αργιλίου είναι γνωστό «δολοφόνος του όζοντος». Αυτό που είναι ιδιαίτερα δύσκολο είναι ότι τα υπολείμματα των δορυφόρων προφανώς φτάνουν στο στρώμα του όζοντος μόνο μετά από μια χρονική καθυστέρηση έως και 30 ετών και επιτίθενται στο προστατευτικό στρώμα. «Το στρατοσφαιρικό αλουμίνιο συνδυάζεται με οξυγόνο για να σχηματίσει οξείδιο του αργιλίου. Τα μεταλλικά αερολύματα και άλλα σωματίδια πιθανότατα θα κυκλοφορούν στη στρατόσφαιρα για αρκετά χρόνια», σύμφωνα με την αμερικανική ερευνητική ομάδα. Η υπερβολική ποσότητα οξειδίου του αργιλίου θα μπορούσε στη συνέχεια να προκαλέσει θέρμανση της μεσαίας ατμόσφαιρας στους πόλους της Γης κατά 1,5 βαθμούς.«Ακόμη και σε ακατέργαστο επίπεδο, υπάρχει πιθανότητα αυτά τα υπολειμματικά αερολύματα να επηρεάσουν τις διεργασίες στη στρατόσφαιρα και τη μεσόσφαιρα – είτε μέσω της θέρμανσης είτε μέσω αλλαγών στην κυκλοφορία του αέρα», λέει ο καθηγητής Μαλόνεϊ. Η θεωρία είναι ότι η υπέρυθρη ακτινοβολία της Γης απορροφάται πιο έντονα από τα μικροσκοπικά μεταλλικά σωματίδια. Αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη υπερθέρμανση του πλανήτη. Επιπλέον, η αύξηση της θερμοκρασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της ταχύτητας των ανέμων στο Νότιο Ημισφαίριο. Ο καθηγητής Στέφανος Φασούλας (στο κέντρο επάνω) με τους Ευρωπαίους υποψήφιους αστροναύτες. Φωτ. Ινστιτούτο Στουτγάρδης. https://www.naftemporiki.gr/green/climate/1960751/ellinas-panepistimiakos-proeidopoiei-ta-doryforika-syntrimmia-epitachynoyn-tin-klimatiki-allagi/

Mary K. Gaillard (1939-2025) Η θεωρητική φυσικός Mary K Gaillard, πέθανε το πρωί της 23ης Μαΐου 2025. Ήταν 86 ετών. Η καθηγήτρια Gaillard ήταν πρωτοπόρος σε όλη τη διάρκεια της καριέρας της. Το 1981 έγινε η πρώτη γυναίκα που εντάχθηκε στο διδακτικό προσωπικό Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνια. Ταυτόχρονα, διετέλεσε ανώτερο μέλος του προσωπικού στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Berkeley (Berkeley Lab), και αργότερα επικεφαλής της Σωματιδιακής Θεωρητικής Ομάδας από το 1985 έως το 1987. Συνταξιοδοτήθηκε το 2009, αλλά παρέμεινε ενεργή ως καθηγήτρια στη Μεταπτυχιακή Σχολή του UC Berkeley και ως επισκέπτρια επιστήμονας στο Εργαστήριο Berkeley. Η καριέρα της ως θεωρητική φυσικός εκτείνεται από την δεκαετία του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν αναπτυσσόταν αυτό που είναι τώρα γνωστό ως Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής φυσικής, μέχρι και την πειραματική του επιβεβαίωση, που κορυφώθηκε με την ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs το 2012. Δίδαξε φυσική σε χιλιάδες φοιτητές και διεξήγαγε πρωτοποριακή έρευνα στον τομέα της θεωρητικής σωματιδιακής φυσικής. Προβλέποντας τη μάζα του γοητευτικού κουάρκ (με τον Benjamin W. Lee), τα γεγονότα 3-jet (με τους John Ellis και GG Ross) και τη μάζα του κουάρκ πυθμένα (με τους Mike Chanowitz και John Ellis), η Mary K άνοιξε νέους δρόμους έρευνας και ανακαλύψεων. Η προσφορά της στον τομέα αναγνωρίστηκε μέσω του Βραβείου EO Lawrence Memorial και του Βραβείου JJ Sakurai για τη Θεωρητική Σωματιδιακή Φυσική.Η Mary K αποτέλεσε πρότυπο για πολλές γυναίκες στο Τμήμα Φυσικής του Μπέρκλεϋ και σε όλο τον κόσμο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, αντιμετώπισε διακρίσεις λόγω φύλου, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Η επιμονή της στην υπέρβαση των προκαταλήψεων χρησιμεύει ως πρότυπο έμπνευσης για τις γυναίκες στην επιστήμη, για εμάς σήμερα και για τις μελλοντικές γενιές. Όταν κάποτε σε μια δημόσια εκδήλωση της ζήτησαν να δώσει συμβουλές σε νέες γυναίκες φυσικούς, απάντησε: «Απλώς πρέπει να αγαπάς αρκετά τη φυσική, ώστε να είναι ένα πραγματικό πάθος για εσένα, και να συνεχίζεις να απορρίπτεις όλα τα αρνητικά, να αγνοείς τις ανοησίες και να συνεχίζεις με την έρευνά σου». A Singularly Unfeminine Profession – One Woman’s Journey in Physics διαβάστε το άρθρο της Mary K. Gaillard με τίτλο: ‘Adventures with Particles‘ https://www.annualreviews.org/content/journals/10.1146/annurev-nucl-111119-053716 Η Mary K Gaillard διδάσκει στο UC Berkeley αρχές του 1980 H Mary Gaillard, o John Ellis, και ο Δημήτρης Νανόπουλος την εποχή συγγραφής της εργασίας “A phenomenological profile of the Higgs boson” πηγή: https://physics.berkeley.edu/news/remembering-mary-k-gaillard-pioneering-theoretical-physicist-esteemed-educator-inspirational – via JDM

Εταιρεία Πυραύλων και Διαστήματος "Ενέργεια" Το διαστημόπλοιο Progress MS-31 υποβάλλεται σε δοκιμές διαρροών Θα περάσει τις επόμενες πέντε ημέρες σε θάλαμο κενού. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το μείγμα ηλίου-αέρα είναι ικανό να εντοπίσει ακόμη και τη μικρότερη διαρροή στα διαμερίσματα και τις γραμμές του πλοίου - κυριολεκτικά στο μέγεθος ενός μορίου υπερρευστού αερίου ηλίου (η διάμετρος του είναι μόνο 0,2 νανόμετρα). Παρεμπιπτόντως, γνωρίζατε ότι ο πρώτος θάλαμος κενού στο κοσμοδρόμιο είχε όγκο μόνο ενός κυβικού μέτρου; Εκεί δοκίμασαν τον πρώτο δορυφόρο. Γιατί ήταν, όμως; Αυτός ο θάλαμος βρίσκεται ακόμα στο RSC Energia. Και ακόμη και θεωρητικά είναι λειτουργικό: το διατηρούμε καθαρό, το φροντίζουμε και σίγουρα θα προσπαθήσουμε να σας βγάλουμε μια φωτογραφία κάποια στιγμή... Για τη δοκιμή των πλοίων Vostok το 1959, δημιουργήθηκε ο θάλαμος SM-357 με όγκο 20 κυβικών μέτρων (αργότερα αυξήθηκε σε 30). Για το Soyuz, ο θάλαμος SM-702 αναπτύχθηκε με όγκο 280 κυβικών μέτρων (αναβαθμισμένος σε 360 για τους σταθμούς Salyut). Σήμερα, το Μπαϊκονούρ χρησιμοποιεί θάλαμο κενού με όγκο 1.515 κυβικά μέτρα. https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_22965

Ο πυρήνας της Γης διαρρέει χρυσό και άλλα πολύτιμα μέταλλα στην επιφάνεια. Απρόσμενο εύρημα που αποκαλύπτει άγνωστες γεωλογικές διεργασίες. Μια πρώτη στο είδος της ανάλυση ηφαιστειακών πετρωμάτων αποκαλύπτει ότι ο πυρήνας της Γης διαρρέει χρυσό και άλλα πολύτιμα μέταλλα στην επιφάνεια.Πάνω από το 99,99 τοις εκατό των κοιτασμάτων της Γης σε χρυσό και πολύτιμα μέταλλα όπως το ρουθήνιο βρίσκονται κλειδωμένα στον μεταλλικό πυρήνα του πλανήτη μας κάτω από τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα συμπαγούς βράχου πολύ μακριά, προς το παρόν τουλάχιστον, από την ανθρωπότητα.Τα πολύτιμα μέταλλα ήταν κλειδωμένα στον πυρήνα όταν σχηματίστηκε η Γη πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. «Τα πολύτιμα μέταλλα όπως το ρουθήνιο είναι πολύ συγκεντρωμένα στον μεταλλικό πυρήνα αλλά εξαιρετικά εξαντλημένα στον πυριτικό μανδύα» αναφέρουν οι ερευνητές στην ανάλυση τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».Οι ερευνητές, χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές, εντόπισαν το ρουθήνιο σε ηφαιστειακά πετρώματα στην επιφάνεια της Γης διαπίστωσαν ότι η προέλευσή τους βρισκόταν στο όριο πυρήνα-μανδύα.Οι ερευνητές μελέτησαν ηφαιστειακά πετρώματα βασάλτη από τη Χαβάη τα οποία είχαν υψηλή συγκέντρωση πολύτιμων μετάλλων από τον μανδύα. «Τα δεδομένα μας επιβεβαιώνουν ότι υλικό από τον πυρήνα, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού και άλλων πολύτιμων μετάλλων, διαρρέει στον μανδύα παραπάνω. Όταν ήρθαν τα πρώτα αποτελέσματα, καταλάβαμε ότι είχαμε κυριολεκτικά κερδίσει χρυσό!», λέει ο Νιλς Μέσλινγκ από το Πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν στη Γερμανία, εκ των επικεφαλής της ανάλυση.Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι ο πυρήνας της Γης δεν είναι τόσο απομονωμένος όσο πιστεύαμε παλαιότερα. Από τη στιγμή που θεωρείται απρόσιτο η νέα ανάλυση δείχνει ότι υλικό από τον πυρήνα εκτοξεύεται προς την επιφάνεια κατά τη διάρκεια ηφαιστειακών εκρήξεων θα μπορούσε να μελετηθεί στο μέλλον μέσω τέτοιων διαρροών και να φωτιστούν γεωλογικές διεργασίες στα έγκατα της Γης.Η νέα ανάλυση δείχνει ότι αρκετές κολοσσιαίες ποσότητες υπερθερμασμένου υλικού (τετράκις εκατομμύρια τόνοι) από τα όρια πυρήνα-μανδύα ανεβαίνουν στην επιφάνεια της Γης για να σχηματίσουν ωκεάνια νησιά όπως η Χαβάη. Αυτό σημαίνει επίσης ότι τουλάχιστον ορισμένες από τις προμήθειες του κόσμου σε χρυσό και άλλα πολύτιμα μέταλλα στα οποία βασιζόμαστε τώρα προέρχονται από τον πυρήνα.Ωστόσο οι ερευνητές λένε ότι μένει να φανεί εάν η διαδικασία διαρροής πυρήνα που παρατηρήθηκε υπήρχε και στο παρελθόν ή είναι ένα σχετικά νέο φαινόμενο. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1960660/o-pyrinas-tis-gis-diarreei-chryso-kai-alla-polytima-metalla-stin-epifaneia/

Νέο chipset τεχνητής νοημοσύνης σε οικονομική προσφορά για την αγορά της Κίνας από την Nvidia. Πρόκειται για χαμηλότερου κόστους σύνολο ολοκληρωμένων κυκλωμάτων ΑΙ. H Nvidia θα κυκλοφορήσει ένα νέο σύνολο ολοκληρωμένων κυκλωμάτων (chipset) τεχνητής νοημοσύνης το οποίο θα πουλήσει στη κινεζική αγορά σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή από το πρόσφατα περιορισμένο μοντέλο H20.Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters ο κολοσσός παραγωγής τσιπ τεχνητής νοημοσύνης σχεδιάζει να ξεκινήσει τη μαζική παραγωγή του νέου chipset από τον Ιούνιο. Η GPU (μονάδα επεξεργασίας γραφικών) θα είναι μέρος των επεξεργαστών AI τελευταίας γενιάς Blackwell-architecture AI της Nvidia και αναμένεται να κοστίζει μεταξύ 6.500 και 8.000 δολαρίων κάτω από τα 10.000-12.000 δολάρια που κοστίζει το H20. Η χαμηλότερη τιμή αντανακλά τις χαμηλότερου επιπέδου προδιαγραφές και τις απλούστερες απαιτήσεις κατασκευής του.Η Κίνα παραμένει μια τεράστια αγορά για τη Nvidia, αντιπροσωπεύοντας το 13% των πωλήσεών της το περασμένο οικονομικό έτος. Είναι η τρίτη φορά που η Nvidia αναγκάστηκε να προσαρμόσει μια GPU για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο μετά από περιορισμούς από τις αρχές των ΗΠΑ που επιθυμούν να εμποδίσουν την κινεζική τεχνολογική ανάπτυξη. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1960400/neo-chipset-technitis-noimosynis-se-oikonomiki-prosfora-gia-tin-agora-tis-kinas-apo-tin-nvidia/

Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα καταναλώνουν το 50% της ενέργειας των κέντρων δεδομένων μέχρι το τέλος του έτους. Επιβεβαιώνεται ξανά η ενεργοβόρος φύση της βιομηχανίας ΑΙ. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της κατανάλωσης ενέργειας των κέντρων δεδομένων μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους αναφέρει μια νέα ανάλυση ειδικών του ιστότοπου τεχνολογικής βιωσιμότητας Digiconomist.Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Joule», βασίζονται στην ισχύ που καταναλώνουν τα τσιπ που κατασκευάζονται από την Nvidia και την Advanced Micro Devices τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση και τη λειτουργία μοντέλων AI. Η μελέτη λαμβάνει επίσης υπόψη την κατανάλωση ενέργειας των τσιπ που χρησιμοποιούνται από άλλες εταιρείες, όπως η Broadcom.Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι όλα τα κέντρα δεδομένων εξαιρουμένης της εξόρυξης κρυπτονομισμάτων κατανάλωσαν 415 τεραβατώρες (TWh) ηλεκτρικής ενέργειας πέρυσι. Η μελέτη αναφέρει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε ήδη να αντιπροσωπεύει το 20% αυτού του συνόλου.Στη μελέτη αναφέρεται ότι μια σειρά από μεταβλητές μπήκαν στους υπολογισμούς του, όπως η ενεργειακή απόδοση ενός κέντρου δεδομένων και η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που σχετίζεται με συστήματα ψύξης για διακομιστές που χειρίζονται συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Τα κέντρα δεδομένων είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα της τεχνολογίας AI, με τις υψηλές ενεργειακές τους απαιτήσεις να καθιστούν τη βιωσιμότητα βασικό μέλημα στην ανάπτυξη και χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.Η μελέτη αναφέρει ότι μέχρι το τέλος του 2025 η κατανάλωση ενέργειας από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να προσεγγίσει έως και το 49% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας του κέντρου δεδομένων, εξαιρουμένης και πάλι της εξόρυξης κρυπτογράφησης. Η κατανάλωση τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να φτάσει τα 23 γιγαβάτ (GW), εκτιμά η έρευνα, διπλάσια από τη συνολική κατανάλωση ενέργειας της Ολλανδίας. https://www.naftemporiki.gr/green/energy/1959766/ta-systimata-technitis-noimosynis-tha-katanalonoyn-to-50-tis-energeias-ton-kentron-dedomenon-mechri-to-telos-toy-etoys/

Αστρονόμοι εντόπισαν μια τρομερή γαλαξιακή μάχη στα βάθη του Σύμπαντος. Πρόκειται για μια σύγκρουση διαρκείας ανάμεσα σε δύο κοσμικούς… ιππότες. Στην ασύλληπτη απόσταση των 11 δισ. ετών φωτός από τη Γη ομάδα αστρονόμων εντόπισε μια βίαιη σύγκρουση δύο γαλαξιών. Το εντυπωσιακό φαινόμενο παρουσιάζεται στην επιθεώρηση «Nature» και φωτίζει τις κοσμικές διεργασίες που πραγματοποιούνταν στην… εφηβική ηλικία του Σύμπαντος«Στα μακρινά βάθη του Σύμπαντος, δύο γαλαξίες είναι εγκλωβισμένοι σε έναν συναρπαστικό πόλεμο. Ξανά και ξανά κινούνται ο ένας προς τον άλλο με ταχύτητες 500 χλμ./δευτ. μόνο για να δώσουν ένα χτύπημα πριν υποχωρήσουν για να συνεχίσουν μετά σε έναν ακόμη γύρο την αναμέτρηση τους. Αποκαλούμε αυτό το σύστημα ‘κοσμική κονταρομαχία’. Αλλά αυτοί οι γαλαξιακές ιππότες δεν είναι ακριβώς ιππότες, και κάποιος έχει ένα πολύ άδικο πλεονέκτημα: χρησιμοποιεί ένα κβάζαρ για να τρυπήσει τον αντίπαλό του με ένα δόρυ ακτινοβολίας» λέει ο Δρ. Πασκιέ Νότερνταμ αστρονόμος στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Παρισιού και στο Γαλλο-Χιλιανό Εργαστήριο Αστρονομίας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.Τα κβάζαρ είναι οι φωτεινοί πυρήνες ορισμένων μακρινών γαλαξιών που τροφοδοτούνται από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες ακτινοβολίας. Τόσο τα κβάζαρ όσο και οι συγχωνεύσεις γαλαξιών ήταν πολύ πιο κοινές, εμφανιζόμενες πιο συχνά στα πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια του Σύμπαντος, έτσι για να τις παρατηρήσουν οι αστρονόμοι κοιτάζουν στο μακρινό παρελθόν με ισχυρά τηλεσκόπια.Το φως από αυτό το «κοσμικό δρομολόγιο» χρειάστηκε πάνω από 11 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς, επομένως το βλέπουμε όπως ήταν όταν το Σύμπαν ήταν μόνο το 18% της τρέχουσας ηλικίας του. «Εδώ βλέπουμε για πρώτη φορά την επίδραση της ακτινοβολίας ενός κβάζαρ απευθείας στην εσωτερική δομή του αερίου σε έναν κατά τα άλλα κανονικό γαλαξία», δήλωσε ο Δρ Σεργκέι Μπαλάσεφ, αστρονόμος στο Ινστιτούτο Ioffe.Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι η ακτινοβολία που εκλύεται από το κβάζαρ, γνωστό ως J012555.11-012925.00, διαταράσσει τα σύννεφα αερίου και σκόνης στον κανονικό γαλαξία, αφήνοντας πίσω μόνο τις μικρότερες, πυκνότερες περιοχές. Αυτές οι περιοχές είναι πιθανότατα πολύ μικρές για να είναι ικανές να σχηματίσουν νέα άστρα αφήνοντας τον πληγωμένο γαλαξία με λιγότερα αστρικά φυτώρια σε μια δραματική μεταμόρφωσης. Καλλιτεχνική απεικόνιση της γαλαξιακής αναμέτρησης που εντόπισαν οι ερευνητές στα βάθη του Σύμπαντος. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1960194/oi-astronomoi-entopisan-mia-tromeri-galaxiaki-machi-sta-vathi-toy-sympantos/

Ο «Νέμο» συρρικνώνεται για να επιβιώσει από την κλιματική αλλαγή. Εξελικτική μεταμόρφωση για τα ψάρια κλόουν. Είναι από τα πιο όμορφα ψαράκια στο θαλάσσιο βασίλειο και έγιναν διάσημα από τον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχαν στη ταινία «Ψάχνοντας τον Νέμο». Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι τα ψάρια ανεμώνης που είναι πιο γνωστά ως «ψάρια κλόουν» έχουν αρχίσει να συρρικνώνονται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.Τα ψάρια ανεμώνης είναι μια ενδιαφέρουσα ομάδα ψαριών που ζει σε θαλάσσιες ανεμώνες. Αυτά τα ψάρια προστατεύονται από τα πλοκάμια των ανεμώνων και αυτά με τη σειρά τους βοηθούν στην προστασία της ανεμώνης από τα άλλα ψάρια.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Science Advances» διεθνής ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων σε συνδυασμό με μια τάση αποφυγής κοινωνικών τριβών στα οικοσυστήματα τους επηρεάζουν την ανάπτυξη αυτών των ψαριών.«Τα ψάρια ανεμώνης ζουν σε κοραλλιογενείς υφάλους του Ινδο-Ειρηνικού όπου τα φαινόμενα θερμικής καταπόνησης είναι ολοένα και πιο κοινά και σοβαρά, ενώ οι κάτοικοι των υφάλων συχνά ζουν κοντά στα όρια θερμικής ανοχής τους. Αυτά τα συμβάντα θερμικού στρες μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις ανεμώνες και στα ψάρια που κατοικούν. Επίσης αυτά τα ψάρια ζουν σε κοινωνικές ομάδες που αποτελούνται από ένα αναπαραγωγικό ζεύγος με κυρίαρχο θηλυκό και ένα υποδεέστερο αρσενικό, και έναν μικρό αριθμό υποδεέστερων μη αναπαραγωγικών ψαριών. Η ανάπτυξη και το μέγεθος των ψαριών κλόουν σχετίζεται με περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνθήκες: τα κυρίαρχα ψάρια μεγαλώνουν ώστε να ταιριάζουν με το μέγεθος της ανεμώνης τους και, πιθανώς, με τους διαθέσιμους πόρους τους· τα δευτερεύοντα ψάρια μεγαλώνουν για να διατηρήσουν μια συγκεκριμένη αναλογία μεγέθους σε σχέση με το άμεσο κυρίαρχό τους, αποφεύγοντας έτσι τις συγκρούσεις και την έξωση» αναφέρει η Μελίσα Βέρστιγκ ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.Οι ερευνητές αναφέρουν ότι η συρρίκνωση εκτοξεύει τις πιθανότητες επιβίωσης των ψαριών κλόουν σε συνθήκες θερμικού στρες υπολογίζοντας την αύξηση αυτή σε επίπεδα που αγγίζουν το 80%.«Τα ψάρια αυτά δεν αδυνατίζουν από στρεσογόνες συνθήκες αλλά μικραίνει το μέγεθος τους. Δεν ξέρουμε ακόμα πώς ακριβώς το κάνουν αλλά γνωρίζουμε ότι μερικά άλλα ζώα μπορούν να το κάνουν επίσης» λέει η Βέρστιγκ. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1960190/o-nemo-syrriknonetai-gia-na-epiviosei-apo-tin-klimatiki-allagi/

Ποιος είναι ο «Τέλειος» που μας στέλνει σήματα μέσα από το γαλαξία μας; (βίντεο) Μια μυστηριώδης κοσμική δομή έχει… τρελάνει τους επιστήμονες. Μοιάζει με έναν εξωγήινο κόσμο ή μια κοσμική χιονόμπαλα. Πρόκειται για μια τέλεια σφαίρα που κρύβεται στον γαλαξία μας και πονοκεφαλιάζει τους επιστήμονες όχι μόνο με τα χαρακτηριστικά του αλλά επειδή επιπλέον εκπέμπει ραδιοσήματα. Το μυστηριώδες στρογγυλό αντικείμενο με «αξιοσημείωτη κυκλική συμμετρία» αψηφά τις τρέχουσες διαστημικές θεωρίες καθιστώντας την προέλευση και τη φύση του ασαφή.Εντοπίσθηκε από τη συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ASKAP της Αυστραλίας στο πλαίσιο του μεγάλου διεθνούς προγράμματος χαρτογράφησης του Σύμπαντος EMU Survey και οι επιστήμονες που το μελετούν εκτμούν ότι πιθανώς μεγαλώνει σε όγκο. Το ονόμασαν «Teleios» δηλαδή την ελληνική λέξη Τέλειος λόγω του εκπληκτικού σχήματός του.Βρίσκεται στον γαλαξία μας και εκτιμάται ότι έχει διάμετρο έως και 157 έτη φωτός. «Το πιο προφανές χαρακτηριστικό του Teleios είναι η αξιοσημείωτη κυκλική του συμμετρία, σε συνδυασμό με τη χαμηλή φωτεινότητα της επιφάνειας» λέει η διεθνής ομάδα ερευνητών που το μελετά.Ούτε το ακριβές σημείο στο οποίο βρίσκεται έχει εντοπισθεί και οι πρώτες εκτιμήσεις το φέρνουν σε απόσταση 7.100 ως 25.100 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Αυτό που είναι περίεργο είναι ότι το Teleios είναι ορατό μόνο σε ραδιοκύματα τα οποία είναι το μεγαλύτερο τμήμα μήκους κύματος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Έτσι, το Teleios δεν μπορεί να προβληθεί σε ακτίνες Χ, υπέρυθρο φως ή ορατό φως, που σημαίνει ότι δεν θα μπορούσαμε να το δούμε ακόμα κι αν μπορούσαμε να το πλησιάσουμε κάνοντας ακόμη πιο μυστηριώδη την ύπαρξη του. Οι ερευνητές που δημοσιεύουν τα ευρήματα τους στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσίευσεων arXiv ρίχνουν στο τραπέζι κάποιες θεωρίες για το τι μπορεί να είναι το Teleios.Μια ιδέα είναι ότι πρόκειται για ένα απομεινάρι μιας πρόσφατης έκρηξης σουπερνόβα. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι θα μπορούσε να είναι μια φυσαλίδα αστρικού ανέμου, μια τεράστια κοιλότητα αερίου που εκτοξεύεται από την ανώτερη ατμόσφαιρα ενός άστρου. Όπως είναι ευνόητο οι έρευνες για αυτό το μυστηριώδες κοσμικό αντικείμενο θα συνεχιστούν μέχρι να βρεθούν κάποιες πιο στέρεες επιστημονικά απαντήσεις. Μια εικόνα του Teleios που έδωσαν στη δημοσιότητα οι ερευνητές. διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες ΕΔΩ: https://arxiv.org/abs/2505.04041 – https://phys.org/news/2025-05-supernova-remnant.html Κοινοποιήστε:

Ένας νευρολόγος διαβάζει ποίηση. Απ’ τες εννιά Τελικά πώς πέρασε ο χρόνος; Ένας νευρολόγος διαβάζει Καβάφη – εκδόσεις Τόπος (2025) Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα, και κάθισα εδώ. Κάθουμουν χωρίς να διαβάζω, και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό. Το είδωλον του νέου σώματός μου, απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα, ήλθε και με ηύρε και με θύμισε κλειστές κάμαρες αρωματισμένες, και περασμένην ηδονή — τί τολμηρή ηδονή! Κι επίσης μ’ έφερε στα μάτια εμπρός, δρόμους που τώρα έγιναν αγνώριστοι, κέντρα γεμάτα κίνησι που τέλεψαν, και θέατρα και καφενεία που ήσαν μια φορά. Το είδωλον του νέου σώματός μου ήλθε και μ’ έφερε και τα λυπητερά· πένθη της οικογένειας, χωρισμοί, αισθήματα δικών μου, αισθήματα των πεθαμένων τόσο λίγο εκτιμηθέντα. Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα. Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια. Ο συγγραφέας Ιωάννης Θ. Ευδοκιµίδης, Οµότιµος Καθηγητής Νευρολογίας στο ΕΚΠΑ, σε ένα σύντοµο αλλά µεστό έργο προσεγγίζει το ποίηµα «Απ’ τες εννιά…» του Κ. Π. Καβάφη µέσα από ένα νευροεπιστηµονικό πρίσµα: επιχειρεί να αντιστοιχίσει την εµπειρία τού «πώς πέρασε ο χρόνος» µε τους υποκείµενους νευροψυχολογικούς και νευροβιολογικούς εγκεφαλικούς µηχανισµούς της αντίληψης του χρόνου.Τελικά πώς πέρασε ο χρόνος; Ο ποιητής περιγράφει αυτή την κοινή, κοινότατη εµπειρία χρωµατισµένη αφενός µεν από νοσταλγία για τις χαµένες πια χαρές της νεότητας, αφετέρου δε από έκπληξη για το «πώς πέρασεν η ώρα». Αυτή η πολλές φορές γλυκόπικρη και εντελώς άκοπη «αναβίωση» περασµένων συµβάντων σχετίζεται µε τη λειτουργία ειδικών περιοχών του εγκεφάλου. Το περιεχόµενο της ονειροπόλησης, το υλικό της, είναι οι µνήµες, τα συµβάντα του παρελθόντος, τα οποία περιέχουν στοιχεία αισθητηριακά (εικόνες, ακούσµατα, οσµές κ.λπ.) αλλά και µη αισθητηριακά (σκέψεις και συναισθήµατα). Έτσι η ονειροπόληση αντανακλάται σε εγκεφαλικό επίπεδο στην ενεργοποίηση ενός εκτεταµένου εγκεφαλικού κυκλώµατος (του default network), που περιλαµβάνει τον κροταφικό λοβό (η µνήµη), τον µετωπιαίο λοβό, το µεταιχµιακό σύστηµα (το συναίσθηµα µε τον αµυγδαλοειδή πυρήνα) και τον βρεγµατικό λοβό (για τον έλεγχο της προσοχής). Η ενεργοποίηση του κυκλώµατος αυτού εγκαινιάζει τη στροφή της προσοχής του ατόµου από τα συµβαίνοντα στο περιβάλλον στον «εσωτερικό» του κόσµο. Στη διάρκεια αυτής της γλυκόπικρης ονειροπόλησης το εσωτερικό µας ρολόι επιβραδύνεται πιθανότατα γιατί ο χρόνος ο αντικειµενικός δεν έχει καµία σηµασία εκείνη την ώρα. Η αναδροµική εκτίµηση της χρονικότητας, η εκτίµηση δηλαδή του παρελθόντος χρόνου, είναι πάντα µικρότερη του αντικειµενικού γιατί στην ονειροπόληση/ανάµνηση «διαλέγουµε» ορισµένα µόνο («τα σπουδαιότερα») από τα συµβάντα εκείνης της περιόδου. Αυτή η επιλογή εκφράζεται µε την επέµβαση της προσοχής στη σηµασιολογική και συναισθηµατική αξιολόγηση των συµβάντων. Η επιλεκτική αξιολόγηση επιφέρει τροµακτική συµπύκνωση του υποκειµενικού χρόνου. Αυτή είναι η έκπληξη που νιώθει ο ποιητής, την οποία περιγράφει µε σαφήνεια και λιτότητα, µεταπλάθοντας έτσι µια κοινή εµπειρία σε ποίηµα για «το πέρασµα του χρόνου». Άρνηση Είναι εύκολο να αλλάξουμε ζωή; Ένας νευρολόγος διαβάζει Σεφέρη – εκδόσεις Τόπος (2025) Στο περιγιάλι το κρυφό κι άσπρο σαν περιστέρι διψάσαμε το μεσημέρι· μα το νερό γλυφό. Πάνω στην άμμο την ξανθή γράψαμε τ’ όνομά της· ωραία που φύσηξεν ο μπάτης και σβήστηκε η γραφή. Με τί καρδιά, με τί πνοή, τί πόθους και τί πάθος πήραμε τη ζωή μας· λάθος! κι αλλάξαμε ζωή. Ο Ιωάννης Θ. Ευδοκιµίδης προσεγγίζει το ποίηµα «Άρνηση» του Γ. Σεφέρη µέσα από τις αρχές των νευροεπιστηµών και διερευνά πώς µία ή µάλλον δύο σωµατοψυχικές µαταιώσεις οδηγούν τον ποιητή σε ριζικές ανατροπές. Η συµπεριφορά µας αποτελεί αντανάκλαση εγκεφαλικών λειτουργιών, καθώς αλληλεπιδρούµε µε το περιβάλλον µας. Κάθε σκέψη, κάθε κίνηση, κάθε λέξη που εκφέρουµε, αλλά και η ονειροπόληση, το όνειρο, ακόµα και όταν «δεν κάνουµε κάτι», όλα αυτά έχουν ένα εγκεφαλικό αποτύπωµα. Τα µικρά τα καθηµερινά που περνάνε συνήθως απαρατήρητα αλλά και οι «υψηλότερες» σκέψεις και πράξεις πηγάζουν από τις υποκείµενες εγκεφαλικές λειτουργίες της µνήµης, της προσοχής κ.λπ. Την «Άρνηση» του Γ. Σεφέρη τη ζήσαµε τραγουδώντας την τη δεκαετία του ’60. Όταν αργότερα την ξανάκουσα, την ένιωσα διαφορετικά. Την προσέλαβα ως ένα ποιητικό κείµενο µε εξαιρετικά δωρική δοµή, µε διαφανείς τους υποκείµενους σωµατοψυχικούς συντελεστές: από τη µία µεριά η εµπειρία της δίψας, που παραµένει ανικανοποίητη, και από την άλλη η ανεκπλήρωτη αγάπη, που αφήνει µετέωρο και βασανιστικό το αίτηµα για ανθρώπινη επαφή. Ένα εκρηκτικό δίδυµο το οποίο συµπυκνώνει το αίτηµα για αλλαγή. Πώς οι βιολογικές ανάγκες του ξεδιψάσµατος µαζί µε τις δευτερογενείς της αγάπης και της επαφής (που υποκρύπτουν ενδεχοµένως την εξίσου βιολογική ανάγκη της γενετήσιας σχέσης) συµπλέκονται στην ανατροπή της οµοιoστασίας, την επέλαση της δυσαρέσκειας και της θλίψης; Πώς η ανικανοποίητη ανάγκη γεννά την απόφαση αλλαγής και την αναζήτηση νέων λύσεων; Όλα αυτά συµβαίνουν µέσα στο µυαλό µας µε την ενεργοποίηση νευρώνων, δικτύων, περιοχών, που συνεργάζονται µε τρόπους άλλοτε γνωστούς και άλλοτε µυστηριώδεις (ακόµα). Μπορεί η δήλωση του ποιητή «µέχρις εδώ, τώρα αλλάζω ζωή» να εκφράζεται µε καθαρότητα, αλλά το αντικειµενικό της βάρος είναι αμφισβητήσιμο. ∆εν είναι τόσο εύκολο όσο φαίνεται να αλλάζουµε ζωή. Ευδοκιμίδης Ιωάννης Θ. O Ιωάννης Θ. Ευδοκιµίδης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1950 και αποφοίτησε από την Ιωνίδειο Πρότυπο Σχολή Πειραιώς το 1967. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών και έλαβε την ειδικότητα Νευρολογίας – Ψυχιατρικής. Από το 1978 εργάσθηκε στο Αιγινήτειο Νοσοκοµείο, στην αρχή ως ειδικευόµενος και στη συνέχεια διανύοντας όλη την ακαδηµαϊκή ιεραρχία µέχρι το 2017, οπότε αφυπηρέτησε ως Καθηγητής Νευρολογίας και ∆ιευθυντής της Α΄ Νευρολογικής Κλινικής. Έχει µετεκπαιδευτεί στο Strasbourg (Γαλλία) το 1984-1985 και στο Freiburg (Γερµανία) το 1990-1992. Στο διάστηµα 2012-2014 ορίστηκε διοικητής της Β΄ Υγειονοµικής Περιφέρειας Πειραιώς και Νήσων. Από το 2018 είναι Οµότιµος Καθηγητής Νευρολογίας του ΕΚΠΑ. Κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντά του είναι η νευροφυσιολογία και η νευροψυχολογία της οφθαλµοκίνησης, καθώς και η µελέτη της κατανόησης του χώρου και της εικόνας µέσα από τη σπουδή των κινήσεων των οφθαλµών, τόσο σε υγιείς όσο και ασθενείς, αλλά και η µελέτη της γλώσσας και της µνήµης του χώρου. https://www.toposbooks.gr/contents/writers.php?wid=515 Την Τρίτη 27 Μαΐου στις 20.00 στο Gustav Athens (Χαριλάου Τρικούπη 6-10), οι εκδόσεις Τόπος διοργανώνουν την παρουσίαση των δύο βιβλίων του Γιάννη Ευδοκιµίδη. Στην εκδήλωση θα μιλήσουν εκτός από τον συγγραφέα, ο Ευριπίδης Γαραντούδης, καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ, η Σταυρούλα Σαμαρτζή, καθηγήτρια Ψυχολογίας της Γνωστικής Ανάπτυξης στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και η Φωτεινή Χρηστίδη, κλινική νευροψυχολόγος, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών (ΕΚΠΑ) Ακολουθεί συνέντευξη του Γιάννη Ευδοκιµίδη στον Σπύρο Μανουσέλη που δημοσιεύθηκε στην efsyn.gr: ● Γιατί στα δύο πρόσφατα βιβλία σας επιλέξατε να «μεταφράσετε» με νευροβιολογικούς όρους την ποιητική εμπειρία; Πώς οι πρόσφατες εξελίξεις στις νευροεπιστήμες επιχειρούν να διαφωτίσουν τις άγνωστες προϋποθέσεις είτε της συγγραφής είτε της απόλαυσης της ποιητικής τέχνης; Οφείλω να ομολογήσω δημοσίως ότι στη νεότητά μου περιφρονούσα ελαφρώς την ποίηση. Τώρα, μετά τα 75 μου χρόνια, την εκτιμώ ολοένα και περισσότερο. Ετσι, διαβάζοντας τη σεφερική «Αρνηση» και αποδεσμεύοντάς την από τη μουσική του Θεοδωράκη, με την οποία την είχαμε ταυτίσει μέχρις εξαφανίσεως του ποιητικού λόγου προς όφελος της μουσικής, βρέθηκα μπροστά με μια κατηγορική, δωρική αφήγηση δύο ματαιώσεων που οδηγούν σε μια κραυγαλέα δήλωση αλλαγής ζωής. Αντίστοιχα και στη λιτή και εξαιρετικά ακριβή αφήγηση της ελαστικότητας του υποκειμενικού χρόνου στο καβαφικό «Απ’ τες εννιά», διαπίστωσα για ακόμα μια φορά τη δύναμη της ποιήσεως να συμπυκνώνει ανθρώπινα βιώματα και εμπειρίες σε μικρής έκτασης κείμενα.Πέραν της αισθητικής απόλαυσης που μου προσέφεραν, βάλθηκα να αναζητώ μια νευροβιολογική προσέγγιση όχι της προσωπικότητας των ποιητών αλλά των εγκεφαλικών μηχανισμών που παράγουν αυτού του είδους τις εμπειρίες τις οποίες αφηγούνται οι ποιητές. Πες το επαγγελματική παραμόρφωση, αλλά μου αρέσει να βλέπω νευροβιολογικά ακόμα και τις πιο απλές νοητικές ενέργειες. Πώς οργανώνεις μια έμμετρη αφήγηση, πώς κινητοποιείς τη μνήμη και επιλέγεις αυτά που σε σταυρώνουνε, τι σημαίνει ματαίωση και ευχαρίστηση. Πώς ενεργοποιείται σε όλα αυτά το μεταιχμιακό σύστημα, που μαζί με άλλες εγκεφαλικές δομές, όπως η αμυγδαλή και η νήσος, σε κάνουν να νιώθεις ευχάριστα ή δυσάρεστα.Και όχι μόνο τα μεγάλα και τα σημαντικά, ακόμα και η πιο απλή και συνηθισμένη διαδοχή σωματικών κινήσεων, όταν π.χ. ανοίγεις μια πόρτα, είναι μια εκούσια κίνηση που φέρει τη σφραγίδα της παρεμβολής του προμετωπιαίου φλοιού μαζί με τη συνδρομή των βασικών γαγγλίων, όταν αμέριμνος περπατάς και συγχρόνως σκέφτεσαι χωρίς να προσέχεις αυτά που βλέπεις γύρω σου (η επικέντρωση της προσοχής), κρύβουν μηχανισμούς και εγκεφαλικές διαδικασίες που με συναρπάζουν.Για να μη μιλήσω για τα πιο σπουδαία, την απόλαυση μιας τοκάτας του Μπαχ, το αισθητικό δέος μπροστά στον πίνακα του Θεοτοκόπουλου ή το ξημέρωμα ανοιχτά της Αμοργού όταν όλος ο εγκέφαλος παίρνει φωτιά. Ολα όσα βιώνουμε ή σκεφτόμαστε μπορούν να μεταγραφούν με εγκεφαλικούς όρους και στο νευροβιολογικό λεξιλόγιο. Ομως, προσοχή, να μεταγραφούν, όχι να ταυτιστούν! Ετσι σε αυτά τα δύο βιβλία θέλησα να δω την ποίηση σαν μια εγκεφαλική κατασκευή. Και άρα εστιάζω κυρίως στην κατασκευή και όχι στην αισθητική απόλαυση. Την αισθητική απόλαυση την αφήνω για τα επόμενα. ● Κοινός παρονομαστής στην οδυνηρή υποκειμενική εμπειρία του χρόνου του Κώστα Καβάφη και στην ερωτική-υπαρξιακή εμπειρία ματαίωσης του Γιώργου Σεφέρη είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλος, ο οποίος όχι απλώς βιώνει αλλά δημιουργεί αυτές τις έντονες υπαρξιακές εμπειρίες. Πόσο διαφωτιστική και, κυρίως, παρηγορητική είναι η αναγωγή των ηδονικών ή των οδυνηρών ανθρώπινων βιωμάτων στους εγκεφαλικούς μηχανισμούς που τα παράγουν; Δεν ξέρω αν είναι παρηγορητική, αλλά νομίζω ότι είναι, κατ’ αρχήν, θεμιτή. Οι εμπειρίες που αφηγούνται οι ποιητές είναι οικείες και οι μηχανισμοί παραγωγής τους είναι κοινοί σε όλους τους ανθρώπινους εγκεφάλους. Ποιος δεν έχει νιώσει την ερωτική ματαίωση ή το απρόσμενο και επώδυνο πέρασμα του χρόνου; Το αν η αναγωγή αυτών των εμπειριών στον εγκέφαλο είναι διαφωτιστική εξαρτάται από τους στόχους που θέτει ο αναγωγιστής. Και το λέω αυτό γιατί δεν επικεντρώνω το ενδιαφέρον μου στην ιδιαίτερη προσωπικότητα του κάθε ποιητή, αλλά στους υποκείμενους και κοινούς, όπως προανέφερα, εγκεφαλικούς μηχανισμούς. Από αυτή την πλευρά, ναι, η προσέγγιση μπορεί να είναι διαφωτιστική.Να ρωτήσω όμως και εγώ, διαφωτιστική για ποιο ζήτημα; Τολμώ να πω πως ενδεχομένως η σύλληψη και απόδοση του ποιήματος «Απ’ τες εννιά» από τον Καβάφη χρησιμοποιεί εγκεφαλικούς μηχανισμούς που εν μέρει χρησιμοποιεί και ο Σεφέρης, αλλά και ο οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος όταν θαμπώνεται από την ομορφιά, όταν διαλέγει ένα πουκάμισο της αρεσκείας του ή όταν συγκινείται από το χάδι αγαπημένου προσώπου ή ακόμα και όταν εγώ ο ίδιος διαβάζω το «Απ’ τες εννιά». ● Μήπως ένας ποιητής και ένας νευροεπιστήμονας βιώνουν, κατανοούν και συνεπώς «διαβάζουν» διαφορετικά τις -υποτίθεται- πανανθρώπινες και διαχρονικές εμπειρίες του χρόνου και του έρωτα; Αραγε μια διαφορετική, δηλαδή μη αναγωγιστική επιστήμη του εγκεφάλου και του νου θα μπορούσε να υπερβεί τα σημερινά γνωστικά-πολιτισμικά αδιέξοδα που προκύπτουν από το διαζύγιο των ανθρωπιστικών από τις φυσικές επιστήμες; Οντως πρόκειται για διαφορετική «ανάγνωση». Αλλά θα έλεγα ότι μπορούμε, ή τουλάχιστον δεν απαγορεύεται, να μεταφράζουμε τα φαινόμενα της μίας πλευράς με τη γλώσσα της άλλης, προτείνοντας έτσι πολυποίκιλες ερμηνείες. Βέβαια, το ερώτημα που έθεσες είναι αν υπάρχει και ποια είναι η «καλύτερη» μετάφραση. Μια μετάφραση, δηλαδή, που θα απέδιδε πιστότερα την αλήθεια του αρχικού κειμένου, θα επέτρεπε -στο όνομα αυτής της αλήθειας- να αρθούν τα σημερινά γνωστικά και πολιτισμικά αδιέξοδα του διαζυγίου των ανθρωπιστικών από τις φυσικές επιστήμες; Δεν μου είναι εύκολη η απάντηση. Ωστόσο διαισθάνομαι -να, που ζητώ και εγώ με τη σειρά μου τη βοήθεια της μη έλλογης σκέψης- πως όχι, δεν υπάρχει μία μόνο αληθής μετάφραση. Τότε όμως πώς δικαιολογούνται οι όποιες διαστρεβλώσεις;Παραδείγματος χάριν, μπορώ να μεταφράσω τον Ευριπίδη και να τον αποδώσω με όρους ρομαντικού συγγραφέα του 19ου αιώνα. Είναι αυτό επιτρεπτό; Εν προκειμένω, θα απέφευγα τις κατηγορικές-ηθικές αξιολογήσεις και παραμένοντας σε χαμηλό επίπεδο θα δήλωνα ότι η μετάφραση που προτείνω είναι μια δική μου δημιουργία εμπνευσμένη από κάποιο κείμενο του Ευριπίδη.Εξάλλου, από το ότι χρησιμοποίησες στην ερώτησή σου τη λέξη «διαζύγιο» εγώ καταλαβαίνω πως υπόρρητα αποδέχεσαι ως επιθυμητή την ταύτιση των ανθρωπιστικών με τις φυσικές επιστήμες. Γιατί άραγε; Ονειρεύεσαι άραγε μία καθολική λύση; ● Οντως, θεωρώ επιθυμητή τη γνωστική ενοποίηση -και όχι την ταύτιση- των ανθρωπιστικών και των φυσικών προσεγγίσεων με στόχο την πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης. Μήπως, όμως, η ανθρώπινη αυτοκατανόηση προσκρούει σε κάποια εγγενή βιολογικά -εγκεφαλικά και ιστορικά-πολιτισμικά όρια που καθιστούν κάθε επιμέρους προσέγγιση ανεπαρκή για την ανθρώπινη γνώση; Φοβάμαι πλέον τις ολιστικές, πλήρεις και καθολικές «λύσεις» στα ανθρώπινα. Αν δεχόμαστε (υπόθεση εργασίας που εμπεριέχει και κάποια αλήθεια επιπέδου common sense) πως το μυαλό μας είναι το υλικό υπόστρωμα των εμπειριών, των σκέψεων, των συναισθημάτων, τότε κατά πάσα πιθανότητα η πλήρης κατανόηση έτσι όπως τη διατυπώνεις, αγαπητέ Σπύρο, στην ερώτησή σου θα είναι μάλλον αδύνατη. Τα όρια μάλλον υπάρχουν στον βαθμό που οι όποιες εγκεφαλικές μας λειτουργίες εκπορεύονται από έναν μεγάλο μεν αλλά περιορισμένο αριθμό μονάδων (νευρώνων).Οσο κι αν οι συνδυασμοί του μεγάλου αριθμού νευρώνων παράγουν πολλαπλάσιες δυνατότητες, και πάλι νομίζω θα υπάρχουν κάποια όρια, χωρίς όμως να μπορώ εκ των προτέρων να τα περιγράψω και να τους δώσω ακριβή αριθμητική ή ποσοτική τιμή. Ακόμα και η έλλογη σκέψη μας είναι και αυτή «περιορισμένη» (bounded rationality) από το πλήθος των παράλογων, διαισθητικών προκαταλήψεων και κάθε λογής πίστεων που την ανταγωνίζονται, πολλές φορές την εμπλουτίζουν (η έστω και μερικώς επιβεβαιωμένη εμπειρική «γνώση» επικρατεί πολλές φορές του ορθού λόγου), αλλά και τη διαστρεβλώνουν.Ας αναλογιστούμε, για παράδειγμα, τη διαδικασία λήψης μιας απόφασης: αναλύω τα δεδομένα, υπολογίζω τα υπέρ και τα κατά κάθε πιθανής εκδοχής, αλλά ποτέ δεν θα μπορέσει το μυαλό μου να αναλύσει διεξοδικά, εξαντλητικά και μέχρι τέλους ΟΛΕΣ τις πιθανές λύσεις. Κάποια στιγμή η λογική ανάλυση σταματά, φρακάρει και τότε επεμβαίνει η διαίσθηση. Προτείνουμε λοιπόν μία εν γνώσει μας μερική προσέγγιση στα ανθρώπινα και καταθέτοντας αυτή την όσο γίνεται ειλικρινή μας πρόταση ακούμε με περισσότερη προσοχή και σεβασμό την αντίθετη, την άλλη, τη διαφορετική.Η νευροβιολογική προσέγγιση που επιχειρώ είναι μία από τις πολλές προσεγγίσεις της ποιητικής δημιουργίας. Προτείνει ακόμα μία ανάγνωση ενός ποιητικού κειμένου, μιας ποιητικής εμπειρίας. Διαφέρει από τη φιλολογική-γλωσσολογική προσέγγιση, χωρίς ωστόσο να τίθεται θέμα αλήθειας ή γνησιότητας. Προσφέρει ενδεχομένως έναν κόκκο αλήθειας, τόσης όσο της το επιτρέπει η ίδια η μέθοδός της. Για να μην πέσω όμως σε έναν απελπισμένο αγνωστικισμό, υποστηρίζω ότι η νευροβιολογική μέθοδος μπορεί να είναι αποδοτική και διαφωτιστική. Κι αν είναι ειλικρινής και μετριοπαθής, μπορεί σίγουρα να συνεισφέρει κατά τι στην ανθρώπινη γνώση. Πάντως, επειδή είμαι φανατικός οπαδός του «κρίνω για να κριθώ», παραδέχομαι τελικά ότι, κατά πάσα πιθανότητα, δεν έχει τέλος αυτό το παιχνίδι. https://physicsgg.me/2025/05/25/ένας-νευρολόγος-διαβάζει-ποίηση/

Η ισχυρή πυρηνική δύναμη ήταν ισχυρότερη. Μια νέα θεωρητική προσέγγιση πλάσματος κουάρκ-γλοιονίων βρίσκει ότι η ισχυρή πυρηνική δύναμη ήταν πιο δραστική στο αρχέγονο σύμπαν απ‘ ό,τι πιστευόταν παλαιότερα.Η ισχυρή πυρηνική δύναμη δεν είναι τόσο ασθενής σε ηλεκτρασθενείς θερμοκρασίες.Λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το σύμπαν ήταν μια θερμή σούπα σωματιδίων στην οποία κυκλοφορούσαν ελεύθερα κουάρκ και γλοιόνια μεταξύ των συστατικών της. Καθώς το σύμπαν ψυχόταν, η ισχυρή δύναμη ενισχυόταν διαρκώς έως ότου σε θερμοκρασία 2×1013 K (ή σε μονάδες ενέργειας περίπου 0,15 GeV), κατάφερε να συνδέσει τα κουάρκ και τα γλοιόνια σε πρωτόνια, νετρόνια και άλλα αδρόνια. Ένας νέος υπολογισμός [QCD Equation of State with Nf=3 Flavors up to the Electroweak Scale] διερεύνησε αυτή τη θερμική ιστορία των κουάρκ και των γλοιονίων για να εκτιμήσει το πόσο σημαντική ήταν η ισχυρή δύναμη πριν από την εμφάνιση των αδρονίων.Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια υπολογιστική τεχνική που ονομάζεται κβαντική χρωμοδυναμική ανάλυση πλέγματος. Η μέθοδος διακριτοποιεί τον συνεχή χωροχρόνο στο μεγαλύτερο και λεπτότερο πλέγμα σημείων που μπορεί να χωρέσει στη μνήμη ενός υπερυπολογιστή. Στο τέλος της προσομοίωσης, η απόσταση μεταξύ των σημείων προεκτείνεται στο μηδέν. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι διατηρώντας μια συγκεκριμένη σταθερά σύζευξης κουάρκ-γλοιονίου αμετάβλητη καθώς έκαναν το πλέγμα του χωροχρόνου λεπτότερο, τα ψευδή φαινόμενα του πλέγματος μειώνονταν σημαντικά, επιτρέποντας ελεγχόμενες προεκτάσεις σε υψηλές θερμοκρασίες.Εφαρμόζοντας τη νέα τους μέθοδο, οι ερευνητές υπολόγισαν την πίεση του πλάσματος κουάρκ-γλοιονίων που συνίσταται από πάνω, κάτω και παράξενα κουάρκ για θερμοκρασίες από 3 έως 165 GeV. Παραδόξως, οι πιέσεις ακόμη και σε αυτές τις υψηλές αρχέγονες θερμοκρασίες δεν μπορούσαν να περιγραφούν χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο πλάσματος κουάρκ-γλοιονίων που αλληλεπιδρούσε ασθενώς, υπονοώντας ότι μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, η ισχυρή δύναμη έπαιξε ρόλο νωρίτερα από ό,τι εθεωρείτο παλαιότερα. πηγή: https://physics.aps.org/articles/v18/s68

Η Κίνα εκτόξευσε τον πρώτο διαστημικό υπερυπολογιστή τεχνητής νοημοσύνης (βίντεο) Θα αποτελείται από χιλιάδες ειδικά σχεδιασμένους για την περίσταση δορυφόρους. Η Κίνα εκτόξευσε την πρώτη ομάδα δορυφόρων οι οποίοι μαζί με τους υπόλοιπους θα εκτοξευθούν σταδιακά και θα δημιουργήσουν ένα δορυφορικό σμήνος σχεδιασμένο να λειτουργεί ως υπερυπολογιστής τεχνητής νοημοσύνης στο Διάστημα.Εκτοξεύτηκαν12 δορυφόροι από ένα σύνολο περίπου 2,800 δορυφόρων που θα μέρα θα σχηματίσει το Three-Body Computing Constellation, ένα δορυφορικό δίκτυο που θα επεξεργάζεται απευθείας δεδομένα στο Διάστημα. Τη δημιουργία αυτού του διαστημικού υπερυπολογιστή έχουν αναλάβει η κινεζική ADA Space και το Zhejiang Lab.Οι δορυφόροι, οι οποίοι εκτοξεύτηκαν σε έναν πύραυλο Long March 2D από το Κέντρο Εκτόξευσης Δορυφόρου Jiuquan της Κίνας στις 14 Μαΐου, αποτελούν μέρος ενός σχεδίου μείωσης της εξάρτησης της Κίνας από επίγειους υπολογιστές. https://www.youtube.com/watch?v=fA5L6sdCGvM Οι δορυφόροι θα χρησιμοποιήσουν τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στο κενό του Διαστήματος ως φυσικό σύστημα ψύξης και θα έχουν υπολογιστική ικανότητα χιλίων peta λειτουργιών ανά δευτερόλεπτο σύμφωνα με την κινεζική κυβέρνηση. Ένα peta αντιστοιχεί σε ένα τετράκις εκατομμύριο λειτουργίες.«Είναι καλή στιγμή να σκεφτούμε πώς μπορούμε να βάλουμε την τεχνητή νοημοσύνη στο Διάστημα, όχι μόνο στο φορητό υπολογιστή ή το κινητό σας. Το Διάστημα έχει γίνει και πάλι το σύνορο για να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε τα επόμενα 10, 20 ή 50 χρόνια»» ανέφερε ο Γουάνγκ Τζιάν διευθυντής του Zhejiang Lab, στο τεχνολογικό συνέδριο Beyond Expo στο Μακάo. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1960404/i-kina-ektoxeyse-ton-proto-diastimiko-yperypologisti-technitis-noimosynis-vinteo/

Η NASA θα καλωσορίσει τους αστροναύτες της Αποστολής 72 στο Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον. Τέσσερις αστροναύτες της NASA θα συμμετάσχουν σε μια τελετή καλωσορίσματος στο Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον, μετά την πρόσφατη επιστροφή τους από αποστολές στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.Οι αστροναύτες της NASA, Νικ Χέιγκ, Σούνι Γουίλιαμς, Μπουτς Γουίλμορ και Ντον Πέτιτ, θα μοιραστούν στιγμιότυπα από τις αποστολές τους στις 6 μ.μ. CDT την Πέμπτη 22 Μαΐου, κατά τη διάρκεια μιας δωρεάν, δημόσιας εκδήλωσης στο κέντρο επισκεπτών του Διαστημικού Κέντρου Τζόνσον της NASA. Οι αστροναύτες θα αναγνωρίσουν επίσης τους βασικούς συντελεστές της αποστολής κατά τη διάρκεια μιας τελετής απονομής βραβείων μετά την παρουσίασή τους. Οι Γουίλιαμς και Γουίλμορ εκτοξεύτηκαν με το διαστημόπλοιο Starliner της Boeing και τον πύραυλο United Launch Alliance Atlas V στις 5 Ιουνίου 2024, από το Διαστημικό Συγκρότημα Εκτόξευσης 41 στο πλαίσιο της Δοκιμαστικής Πτήσης Πληρώματος της Boeing της NASA. Το δίδυμο έφτασε στον διαστημικό σταθμό στις 6 Ιουνίου. Τον Αύγουστο, η NASA ανακοίνωσε την επιστροφή του Starliner χωρίς επανδρωμένο σκάφος στη Γη και ενσωμάτωσε τους Γουίλμορ και Γουίλιαμς στο πλήρωμα της Αποστολής 71/72 και την επιστροφή με το Crew-9. Ο Χέιγκ εκτοξεύτηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2024, με τον κοσμοναύτη της Roscosmos, Αλεξάντρ Γκορμπούνοφ, σε έναν πύραυλο SpaceX Falcon 9 από το Space Launch Complex 40 στον Διαστημικό Σταθμό Ακρωτηρίου Κανάβεραλ στη Φλόριντα, στο πλαίσιο της αποστολής SpaceX Crew-9 της NASA. Την επόμενη μέρα, έδεσαν στο μπροστινό λιμάνι της μονάδας Harmony του σταθμού.Ο Χέιγκ, ο Γκορμπούνοφ, ο Γουίλμορ και ο Γουίλιαμς επέστρεψαν στη Γη στις 18 Μαρτίου 2025, προσγειώνοντας με ασφάλεια στα ανοικτά των ακτών του Τάλαχασι της Φλόριντα, στον Κόλπο της Αμερικής.Ο Γουίλιαμς και ο Γουίλμορ ταξίδεψαν 121.347.491 μίλια κατά τη διάρκεια της αποστολής τους, πέρασαν 286 ημέρες στο διάστημα και ολοκλήρωσαν 4.576 τροχιές γύρω από τη Γη. Ο Χέιγκ και ο Γκορμπούνοφ ταξίδεψαν 72.553.920 μίλια κατά τη διάρκεια της αποστολής τους, πέρασαν 171 ημέρες στο διάστημα και ολοκλήρωσαν 2.736 τροχιές γύρω από τη Γη. Ο Χέιγκ έχει καταγράψει 374 ημέρες στο διάστημα κατά τη διάρκεια δύο αποστολών. Ήταν η τρίτη διαστημική πτήση τόσο για τον Williams όσο και για τον Wilmore. Ο Williams έχει καταγράψει συνολικά 608 ημέρες στο διάστημα και ο Wilmore έχει καταγράψει 464 ημέρες.Ο Pettit εκτοξεύτηκε με το διαστημόπλοιο Soyuz MS-26 στις 11 Σεπτεμβρίου 2024, μαζί με τους κοσμοναύτες της Roscosmos Alexey Ovchinin και Ivan Vagner. Η επτάμηνη ερευνητική αποστολή ως μηχανικός πτήσης της Expedition 72 ήταν η τέταρτη διαστημική πτήση της καριέρας του Pettit, ολοκληρώνοντας 3.520 τροχιές γύρω από τη Γη και ένα ταξίδι 93,3 εκατομμυρίων μιλίων. Έχει καταγράψει συνολικά 590 ημέρες σε τροχιά. Ο Pettit και τα μέλη του πληρώματός του προσγειώθηκαν με ασφάλεια στο Καζακστάν στις 19 Απριλίου 2025 (20 Απριλίου 2025, ώρα Καζακστάν).Το πλήρωμα της Expedition 72 αφιέρωσε συνολικά περισσότερες από 1.000 ώρες σε επιστημονική έρευνα και τεχνολογικές επιδείξεις στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το έργο τους περιελάμβανε την ενίσχυση των δυνατοτήτων τρισδιάστατης εκτύπωσης μετάλλων σε τροχιά, την εξερεύνηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας βλαστοκυττάρων για τη θεραπεία ασθενειών, την προετοιμασία του πρώτου ξύλινου δορυφόρου για ανάπτυξη και τη συλλογή δειγμάτων από το εξωτερικό του σταθμού για να εξεταστεί εάν οι μικροοργανισμοί μπορούν να επιβιώσουν στο σκληρό περιβάλλον του διαστήματος. Διεξήγαγαν επίσης μελέτες για την ανάπτυξη και την ποιότητα των φυτών, διερεύνησαν πώς συμπεριφέρεται η φωτιά σε μικροβαρύτητα και προηγμένα συστήματα υποστήριξης ζωής, όλα με στόχο τη βελτίωση της υγείας, της ασφάλειας και της βιωσιμότητας των μελλοντικών διαστημικών αποστολών. Ο Pettit χρησιμοποίησε επίσης τον ελεύθερο χρόνο του και το περιβάλλον του στον σταθμό για να διεξάγει μοναδικά πειράματα και να γοητεύσει το κοινό με τις φωτογραφίες του. Η Αποστολή 72 κατέγραψε ένα ρεκόρ ενός εκατομμυρίου φωτογραφιών κατά τη διάρκεια της αποστολής, παρουσιάζοντας τη μοναδική έρευνα και τις απόψεις στο εργαστήριο σε τροχιά μέσα από τα μάτια των αστροναυτών.Για περισσότερα από 24 χρόνια, οι άνθρωποι ζουν και εργάζονται συνεχώς στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, προωθώντας την επιστημονική γνώση και διεξάγοντας κρίσιμη έρευνα προς όφελος της ανθρωπότητας και του πλανήτη μας. Η έρευνα για τον διαστημικό σταθμό υποστηρίζει το μέλλον των επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων καθώς η NASA στρέφεται σε αποστολές στο βάθος του διαστήματος στη Σελήνη στο πλαίσιο της εκστρατείας Άρτεμις και στο πλαίσιο της προετοιμασίας για μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές στον Άρη, καθώς και στην επέκταση των εμπορικών ευκαιριών σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη και πέραν αυτής. Μάθετε περισσότερα για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στη διεύθυνση: https://www.nasa.gov/station

Ο Δίας ήταν κάποτε διπλάσιος σε μέγεθος και χωρούσε δύο χιλιάδες πλανήτες σαν τη Γη. Νέα μελέτη ανατρέπει την ιστορία του ηλιακού μας συστήματος και ρίχνει φως στο σχηματισμό πλανητών. Είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και πλήθος μελετών υποδεικνύουν τον κομβικό ρόλο που έχει παίξει και συνεχίζει να παίζει στη διαμόρφωση και τη λειτουργία του ηλιακού συστήματος. Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι ο Δίας γεννήθηκε ως ένα πλανητικό… τέρας.Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Nature Astronomy» ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι μόλις 3,8 εκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία των πρώτων στερεών αντικειμένων του ηλιακού συστήματος, ο Δίας είχε διπλάσιο μέγεθος από το σημερινό του και διέθετε μαγνητικό πεδίο τουλάχιστον 50 φορές ισχυρότερο από αυτό που έχει σήμερα το οποίο είναι πανίσχυρο.«Ο απώτερος στόχος μας είναι να καταλάβουμε από πού προερχόμαστε και ο εντοπισμός των πρώιμων φάσεων του σχηματισμού των πλανητών είναι απαραίτητος για την επίλυση του παζλ. Αυτό μας φέρνει πιο κοντά στην κατανόηση του πώς διαμορφώθηκε όχι μόνο ο Δίας αλλά ολόκληρο το ηλιακό σύστημα» λέει ο Κόνσταντιν Μπατίγκιν καθηγητής πλανητικής επιστήμης στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), επικεφαλής της μελέτης.Για να αποκαλύψει την κατάσταση του Δία στη βρεφική του ηλικία η ερευνητική ομάδα παράκαμψε σε μεγάλο βαθμό τις θεωρίες των υπαρχόντων μοντέλων πλανητικού σχηματισμού, όπως ο ρυθμός με τον οποίο το αρχέγονο αέριο συγκεντρώθηκε σε νεαρούς πλανήτες. Αντίθετα, εστίασαν σε δύο από τα λιγότερο γνωστά φεγγάρια του Δία, την Αμάλθεια και τη Θήβη.Αυτοί οι μικροί δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά πολύ κοντά στον Δία και ακολουθούν ελαφρώς κεκλιμένες διαδρομές που οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι παρέμειναν αμετάβλητες από τις πρώτες μέρες του ηλιακού συστήματος. Αναλύοντας αυτές τις λεπτές τροχιακές κλίσεις οι ερευνητές μπόρεσαν να αναθεωρήσουν το αρχέγονο μέγεθος και τη μαγνητική ισχύ του Δία.Οι υπολογισμοί της ομάδας δείχνουν ότι ο νεαρός Δίας είχε ακτίνα σχεδόν διπλάσια από το σημερινό του μέγεθος, με όγκο αρκετά μεγάλο για να χωρέσει περισσότερες από δύο χιλιάδες πλανήτες σαν την Γη. Σήμερα ο όγκος του Δία είναι τέτοιος που να χωράει 1,321 πλανήτες σαν τη Γη.Αν και η μελέτη δεν διερευνά άμεσα πώς ένας τόσο τεράστιος Δίας θα είχε επηρεάσει το πρώιμο ηλιακό σύστημα, τονίζει ότι ο σχηματισμός και η πρώιμη εξέλιξη του πλανήτη έπαιξαν «κομβικό ρόλο» στη διαμόρφωση της συνολικής αρχιτεκτονικής του ηλιακού μας συστήματος.Σύμφωνα με τους ερευνητές τα νέα ευρήματα καταγράφουν επίσης τον Δία σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή όταν το νέφος αερίου και σκόνης που είχε απομείνει από τον σχηματισμό του Ήλιου εξατμίστηκε. Αυτό σήμανε το τέλος του σχηματισμού πλανητών και ολοκληρώθηκε η δημιουργία της βασικής διάταξης του ηλιακού μας συστήματος.«Αυτό που δημιουργήσαμε εδώ είναι ένα πολύτιμο σημείο αναφοράς. Ένα σημείο από το οποίο μπορούμε να ανασυνθέσουμε με μεγαλύτερη σιγουριά την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος» υποστηρίζει ο Μπατίγκιν. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1959333/o-dias-itan-kapote-diplasios-se-megethos-kai-choroyse-dyo-chiliades-planites-san-ti-gi/

Ανακαλύφθηκε το πιο παράξενο πλανητικό σύστημα στο Σύμπαν. Αποτελείται από τρεις καφέ νάνους και ένα πλανήτη που κινείται κάθετα σε αυτούς. Ένα πλανητικό σύστημα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα και έλαβε τη κωδική ονομασία 2M1510 είναι σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA ένα από τα πιο παράξενα που έχουν βρεθεί ποτέ αφού είναι ένα σύστημα που υπάρχουν τρεις καφέ νάνοι και ένας πλανήτης που ακολουθεί κάθετη τροχιά σε δύο από αυτά τα υποαστρικά σώματα που δεν αποτελούν ούτε πλανήτες ούτε συμβατικά άστρα.Σε ένα πλανητικό σύστημα με τυπική διάταξη, όπως στο ηλιακό μας σύστημα, οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από τα μητρικά τους άστρα σε ένα τροχιακό επίπεδο που ταιριάζει με τον ισημερινό του άστρου. Η περιστροφή του άστρου επίσης ευθυγραμμίζεται με αυτό το επίπεδο.Στο σύστημα των τριών καφέ νάνων έχει υποδειχθεί η παρουσία ενός πλανήτη η ύπαρξη του οποίου δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί. Οι παρατηρήσεις που γίνονται στο σύστημα αυτό δείχνουν ότι πλανήτης που αν τελικά αποδειχθεί η ύπαρξη του θα λάβει την κωδική ονομασία 2M1510 b βρίσκεται σε μια «πολική τροχιά» γύρω από τους δύο κεντρικούς καφέ νάνους δηλαδή το τροχιακό του επίπεδο θα είναι κάθετο στο επίπεδο στο οποίο οι δύο καφέ νάνοι περιστρέφονται ο ένας γύρω από τον άλλο.Οι πλανήτες που περιστρέφονται γύρω από δύο άστρα ταυτόχρονα είναι αρκετά σπάνιοι. Μια τροχιά με κλίση 90 μοιρών ήταν μέχρι τώρα πρωτόγνωρη. Αλλά οι νέες παρατηρήσεις αυτού του συστήματος που έκανε διεθνής ομάδα αστρονόμων χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT στο Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο (ESO) στη Χιλή φαίνεται να αποκαλύπτει αυτό που οι επιστήμονες προηγουμένως μόνο φαντάζονταν ότι θα μπορούσε να συμβαίνει κάπου στο Σύμπαν. Από τους περίπου 5,800 εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μόνο 16 έχει διαπιστωθεί ότι έχουν παρόμοια τροχιακή συμπεριφορά. Γραφιστική απεικόνιση του κάθετου συστήματος. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1959363/anakalyfthike-to-pio-paraxeno-planitiko-systima-sto-sympan/

Μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να κάνει μόνο του μια βάρδια εργαζομένου. Νέο ρεκόρ συνεχόμενης λειτουργίας για ένα σύστημα ΑΙ. Η δυναμικά ανερχόμενη νεοφυής εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης Anthropic λέει ότι το νέο της μοντέλο ΑΙ μπορεί να λειτουργήσει για σχεδόν επτά συνεχόμενες ώρες, κάτι που σημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε σύντομα να χειριστεί πλήρεις βάρδιες εργασίας που κάνουν τώρα οι άνθρωποι.Το νέο μοντέλο θα μπορούσε να φέρει την τεχνητή νοημοσύνη ένα βήμα πιο κοντά στην αντικατάσταση θέσεων εργασίας, καθώς οι τεχνολογικοί γίγαντες αγωνίζονται να δημιουργήσουν ολοένα πιο ισχυρή τεχνητή νοημοσύνη. Θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη στην εργασία, μεταβαίνοντας από το να ζητούν από chatbot να ολοκληρώσουν μεμονωμένες εργασίες στο να δίνουν σε αυτά τα εργαλεία έναν ευρύτερο στόχο παρόμοιο με τον τρόπο που μπορεί κανείς να δώσει οδηγίες σε έναν υπάλληλο ή έναν συνάδελφο.Η Anthropic η οποία έχει στον κατάλογο των επενδυτών της την Amazon και την Google παρουσίασε το νέο της μοντέλο Opus 4 μαζί με ένα άλλο μοντέλο που ονομάζεται Claude Sonnet 4.Το νέο μοντέλο μπορεί να χειριστεί μεγαλύτερα, πιο σύνθετα έργα, για περίπου μια ολόκληρη βάρδια, λειτουργώντας ανεξάρτητα, χωρίς πρόσθετες προτροπές από άνθρωπο. Αν και αυτό δεν είναι ακριβώς ένα ταίριασμα ενός προς έναν για το είδος της εργάσιμης ημέρας που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος, η εναλλαγή μεταξύ έργων ή εργασιών, εξακολουθεί να είναι μια σημαντική πρόοδος.Η Anthropic λέει ότι ο βοηθός θα μπορούσε να είναι ένα εργαλείο για την αυτοματοποίηση πτυχών της εργάσιμης ημέρας αντί για την εξάλειψη ρόλων. «Είναι σαν κάτι που προκαλεί πρόκληση που, ξέρετε, μπορεί να αντιπροσωπεύει το 30% της ημέρας σας, που δεν σας εκπληρώνει απαραιτήτως ή σας επεκτείνει επαγγελματικά, αλλά είναι απαραίτητο για την επιδίωξη της επιτυχίας στη δουλειά σας» λέει ο Σκοτ Γουάιτ, επικεφαλής του πρότζεκτ Claude.ai. της Anthropic. https://www.naftemporiki.gr/techscience/1959775/montelo-technitis-noimosynis-poy-mporei-na-kanei-mono-toy-mia-vardia-ergazomenoy/

Οι κοσμικές ακτίνες λιθίου δεν είναι αρχέγονες. Σύμφωνα με πείραμα που καταγράφει κοσμικές ακτίνες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό διαπιστώθηκε ότι το 7Li (λίθιο-7) παράγεται κυρίως από τον κατακερματισμό βαρύτερων πυρήνων.Οι πυρήνες λιθίου είναι από τους σπανιότερους στο ηλιακό μας σύστημα, ωστόσο είναι σχετικά συνηθισμένοι στις κοσμικές ακτίνες. Αποτελούνται από δύο σταθερά ισότοπα το 6Li και το 7Li, και τα θεωρητικά μοντέλα προτείνουν τρεις ή και περισσότερες πιθανές πηγές τους στο σύμπαν.Και τα δύο ισότοπα πιστεύεται ότι παράγονται από συγκρούσεις βαρύτερων πυρήνων κοσμικών ακτίνων με την διαστρική ύλη – και γι αυτό ονομάζονται δευτερογενείς κοσμικές ακτίνες. Επιπρόσθετα, το 7Li μπορεί να έχει αρχέγονη προέλευση, δηλαδή να έχει παραχθεί στα πρώτα λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη, αλλά μπορεί να παραχθεί και αργότερα, από την διάσπαση του 7Be με σύλληψη ηλεκτρονίων σε αστροφυσικές πηγές, όπως άστρα χαμηλής μάζας ή καινοφανείς αστέρες.Η διερεύνηση της κοσμικής προέλευσης του λιθίου απαιτεί βελτιωμένες μετρήσεις των σχετικών ροών των ισοτόπων. Η ερευνητική ομάδα που χρησιμοποιεί το Μαγνητικό Φασματόμετρο Άλφα (AMS-02) στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό δημοσίευσε μια τέτοια μέτρηση με την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα ακρίβεια. Το αποτέλεσμα, που βασίζεται σε 2 εκατομμύρια πυρήνες που συλλέχθηκαν σε χρονική περίοδο 12 ετών, επιτρέπει στους ερευνητές να απορρίψουν μια από τις πιθανές πηγές. Ο καθορισμός της προέλευσης του 7Li έχει σημαντικό αντίκτυπο στην κατανόηση του σχηματισμού του σύμπαντος και της χημικής του εξέλιξης.Κάποια ποσότητα λιθίου – η βαρύτερη εκδοχή του, το 7Li – σφυρηλατήθηκε κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Έκρηξης. Κάποια ποσότητα 7Li προήλθε επίσης πολύ αργότερα, απευθείας από άστρα χαμηλής μάζας και σουπερνόβα. Τόσο το 6Li όσο και το 7Li μπορούν επίσης να παραχθούν όταν βαρύτερα, υψηλής ενέργειας σωματίδια χάνουν πρωτόνια σε συγκρούσεις με σωματίδια στο διαστρικό μέσο. Η μέτρηση των σχετικών ροών των ισοτόπων είναι η καλύτερη ελπίδα ενός αστροφυσικού να καταλάβει ποιο μοντέλο αποτυπώνει την πιο ρεαλιστική εκδοχή της διάδοσης των κοσμικών ακτίνων.Ο ανιχνευτής AMS-02 χρησιμοποιεί έναν ισχυρό μαγνήτη για να κάμπτει την τροχιά κάθε φορτισμένου σωματιδίου. Ένας ανιχνευτής ακριβείας χαρτογραφεί την τροχιά του σωματιδίου και υπολογίζει την ορμή του ανά πυρηνικό φορτίο – μια ποσότητα γνωστή ως μαγνητική δυσκαμψία (Rigidity). Δύο άλλοι ανιχνευτές μετρούν την ταχύτητα του σωματιδίου. Από την ορμή και την ταχύτητα του σωματιδίου, ο AMS-02 υπολογίζει τη μάζα του. Συσσωρεύοντας μετρήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι συσχετίσεις μεταξύ 6Li, 7Li και άλλων σπάνιων ισοτόπων γίνονται στατιστικά σημαντικές. Το πείραμα δείχνει ότι τα δύο ισότοπα συμπεριφέρονται πανομοιότυπα για το εύρος μαγνητικής δυσκαμψίας από 7 έως 25 GV (γιγαβόλτ).Τα ευρήματα δείχνουν ότι τόσο το 6Li όσο και το 7Li παράγονται από βαρύτερους πυρήνες κοσμικών ακτίνων που συγκρούονται με την διαστρική ύλη. Η ύπαρξη ενός σημαντικού πρωτογενούς συστατικού στη ροή – δηλαδή, λιθίου από τη Μεγάλη Έκρηξη ή τα άστρα – μπορεί επομένως να αποκλειστεί. πηγές: 1. Lithium Cosmic Rays Are Not Primordial – https://physics.aps.org/articles/v18/s64 2. Properties of Cosmic Lithium Isotopes Measured by the Alpha Magnetic Spectrometer – https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.134.201001