Δροσος Γεωργιος

Συμπληρώνοντας το προφίλ του τετρακουάρκ. Τα τελευταία χρόνια οι φυσικοί έχουν εντοπίσει διάφορα σωματίδια, η δομή των οποίων εξηγείται, αν θεωρήσουμε ότι περιέχουν τέσσερα κουάρκ, αντί για δυο ή τρία που περιέχουν συνήθως άλλα σωματίδια. Ένας από τους πρώτους υποψήφιους για την κατηγορία των τετρακουάρκ ήταν το σωματίδιο Zc(3900), με μάζα 3900 MeV∕c2. Αν και το Zc(3900) φαίνεται να αποτελείται από δυο γοητευτικά κουάρκ, ένα κάτω και ένα άνω κουάρκ, αρκετό μυστήριο περιβάλλει ακόμα αυτό το σωματίδιο. Το κινεζικό εργαστήριο BESIII (Beijing Electron Positron Collider) ερεύνησε περαιτέρω το Zc(3900), υπολογίζοντας δυο σημαντικές κβαντικές παραμέτρους του σωματιδίου – το σπιν και την ομοτιμία. Οι πρώτες παρατηρήσεις του Zc(3900) έγιναν το 2013 στο BESIII, και ανεξάρτητα στο ιαπωνικό εργαστήριο Belle (στον επιταχυντή High Energy Accelerator Research Organization της Tsukuba). Και τα δυο πειράματα ανίχνευσαν την υπογραφή του νέου σωματιδίου στις συγκρούσεις ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων, διαμέσου της ανίχνευσης του μεσονίου J∕ψ και δυο πιονίων. Έκτοτε, το πείραμα BESIII ανίχνευσε ακόμη ένα τετρακουάρκ, με μάζα 3885 MeV∕c2, σε συγκρούσεις ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων μέσα από την ανίχνευση μεσονίων D. Με τόσο μικρή διαφορά μάζας, προκύπτει μια πολύ εύλογη ερώτηση: μπορεί το σωματίδιο Zc(3885) να ταυτίζεται με το σωματίδιο Zc(3900); Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό αρκεί να συγκρίνουμε το σπιν και την ομοτιμία των σωματιδίων. Οι φυσικοί του πειράματος BESIII συνέλλεξαν πάνω από 6000 γεγονότα από τα δεδομένα που πληρούν τα κριτήρια του σωματιδίου Zc(3900) και πραγματοποιώντας την αποκαλούμενη ανάλυση μερικών κυμάτων, συνέκριναν τα επιλεγμένα γεγονότα με προσομοιώσεις για σωματίδια με διαφορετικές τιμές ομοτιμίας και σπιν. Η προσομοίωση με σπιν 1 και άρτια ομοτιμία έδωσε την καλύτερη προσαρμογή στα πειραματικά δεδομένα, που σημαίνει ότι το σωματίδιο Zc(3900) έχει το ίδιο σπιν και ομοτιμία με το Zc(3885), του οποίου οι παράμετροι είχαν μετρηθεί προηγουμένως. Το αποτέλεσμα αυτό στηρίζει την υπόθεση ότι τα δυο σωματίδια στην πραγματικότητα ταυτίζονται. http://physicsgg.me/2017/08/16/%cf%83%cf%85%ce%bc%cf%80%ce%bb%ce%b7%cf%81%cf%8e%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%bf-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%86%ce%af%ce%bb-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%84%ce%b5%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%ba%ce%bf/

Η NASA ψάχνει «υπεύθυνο πλανητικής προστασίας»: Πληροφορίες εντός! Νέο «υπεύθυνο πλανητικής προστασίας» αναζητά, μέσω αγγελίας, η NASA. Αντικείμενο της δουλειάς του θα είναι κυρίως «να αποτρέψει τη βιολογική μόλυνση στη διάρκεια της ανθρώπινης και ρομποτικής διαστημικής εξερεύνησης». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το νέο στέλεχος θα πρέπει να φροντίσει, ώστε αφενός να μην φθάσουν στη Γη τυχόν εξωγήινοι και δυνητικά επικίνδυνοι μικροοργανισμοί, αφετέρου να μη συμβεί το αντίστροφο, δηλαδή άλλοι πλανήτες ή δορυφόροι τους να μη μολυνθούν από γήινα μικρόβια που θα έχουν μεταφερθεί από διαστημικά σκάφη ή αστροναύτες. Για προστασία από πιο μεγάλα και νοήμονα εξωγήινα όντα δεν γίνεται λόγος -προς το παρόν. Εκτός από τον εντυπωσιακό τίτλο, το μελλοντικό στέλεχος θα έχει και γενναιόδωρες ετήσιες απολαβές της τάξης των 124.400 έως 187.000 δολαρίων, ανάλογα με τα προσόντα του. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν πτυχίο φυσικού, μηχανικού ή μαθηματικού και επίσης να διαθέτουν διαβάθμιση για θέματα εθνικής ασφαλείας. Αιτήσεις γίνονται δεκτές από πολίτες των ΗΠΑ έως τα μέσα Αυγούστου και η ανάληψη της θέσης θα είναι αρχικά για μια τριετία. Ήδη, η αρχική συμφωνία του ΟΗΕ για την εξερεύνηση του διαστήματος από το 1967 καλούσε τα κράτη να αποφύγουν τη μόλυνση του διαστήματος, ένα προσφιλές θέμα για τους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Η NASA είχε προ ετών δημιουργήσει θέση «υπευθύνου πλανητικής προστασίας» (σήμερα την κατέχει η Δρ Κάθριν Κόνλεϊ), αλλά φαίνεται πως τώρα αποφάσισε να πάρει το θέμα πιο σοβαρά, καθώς η διαστημική εξερεύνηση προχωρά ραγδαία και η προοπτική εύρεσης εξωγήινων μορφών ζωής φαίνεται πλέον πιο ρεαλιστική, αν όχι βέβαιη σε μερικές δεκαετίες. Η αγγελία της NASA αναφέρει ότι ο νέος υπάλληλός της πρέπει να φροντίσει να διατηρήσει τους άλλους κόσμους «στη φυσική κατάστασή» τους και, από την άλλη, «να λάβει τις δέουσες προφυλάξεις για να προστατεύσει τη βιόσφαιρα της Γης σε περίπτωση που υπάρχει ζωή αλλού». Μία από τις ανησυχίες των επιστημόνων είναι ότι κάποια μέρα θα ανακαλύψουν μικρόβια στον Άρη ή κάπου αλλού (π.χ. στο δορυφόρο Ευρώπη του Δία ή στον Τιτάνα του Κρόνου) και θα νομίσουν ότι βρήκαν την πρώτη εξωγήινη ζωή, αλλά στην πραγματικότητα θα πρόκειται απλώς για μικρόβια που οι διαστημικές αποστολές θα έχουν κουβαλήσει μαζί τους. Αυτή είναι η αιτία, άλλωστε, που η NASA σχεδιάζει να καταστρέψει τη διαστημοσυσκευή «Κασίνι», που σύντομα θα ολοκληρώσει την αποστολή της στο σύστημα του Κρόνου με μια ελεγχόμενη αυτοκαταστροφική βουτιά, για να μη μολύνει τον πλανήτη με την ανεξέλεγκτη πτώση της, όπως είχε κάνει και με το σκάφος «Γαλιλαίος» γύρω από το Δία το 2003. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500157553 Ρωσικός δορυφόρος - «φάρος» σε τροχιά. Επιτυχώς εκτοξεύτηκε από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, μεταφερόμενος από πύραυλο Soyuz-2.1a, ο πρώτος crowdfunded δορυφόρος Mayak («φάρος») την Παρασκευή - ο οποίος προορίζεται να είναι ένα από τα πιο φωτεινά αντικείμενα στο νυχτερινό ουρανό. Τον δορυφόρο κατασκεύασαν Ρώσοι μηχανικοί στις εγκαταστάσεις του Πολυτεχνικού Μουσείου της Μόσχας. Στόχοι του είναι να κάνει τη διαστημική έρευνα και την «κοσμοναυτική» δημοφιλείς στη Ρωσία, να δοκιμάσει ένα σύστημα φρεναρίσματος σε τροχιά που θα βοηθά στην απαλλαγή από διαστημικά σκουπίδια (φρενάροντας ώστε να χάνουν ταχύτητα και να πέφτουν από τροχιά στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας, όπου θα καίγονται), αλλά και να χρησιμοποιηθεί ως σημείο αναφοράς για υπολογισμούς γύρω από αντικείμενα στον ουρανό. Αφού εκτοξεύτηκε και μπήκε σε τροχιά, ο δορυφόρος Mayak (της κλάσης των μικρών δορυφόρων «CubeSats») ανέπτυξε τον «ανακλαστήρα» του: μια πυραμίδα ύψους τριών μέτρων, από μια λεπτή (πάχους μόλις 5 μικρομέτρων), ανακλαστική μεταλλική μεμβράνη, η οποία ήταν διπλωμένη στο εσωτερικό του. Η πυραμίδα αυτή είναι σχεδιασμένη να πιάνει τις ακτίνες του ήλιου, ανακλώντας τις πίσω στη γη, με αποτέλεσμα ο δορυφόρος να καθίσταται -σύμφωνα με την ομάδα των δημιουργών του- το δεύτερο πιο φωτεινό αντικείμενο στον νυχτερινό ουρανό μετά τη Σελήνη. Αυτό βοηθά στη χρήση του Mayak ως σημείου αναφοράς για μετρήσεις και υπολογισμούς σχετικά με άλλους δορυφόρους σε τροχιά. Ο δεύτερος σκοπός είναι η αύξηση της αντίστασης κατά την πτήση του δορυφόρου στα ανώτατα τμήματα της ατμόσφαιρας (λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο ως αλεξίπτωτο). Με αυτόν τον τρόπο, τίθεται γρηγορότερα εκτός τροχιάς - μια μέθοδος που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να πέφτουν μέσα στην ατμόσφαιρα διαστημικά σκουπίδια πολύ πιο γρήγορα, για τον ευκολότερο και πιο αποτελεσματικό «καθαρισμό» του κοντινού διαστήματος γύρω από τον πλανήτη μας. Εάν η δοκιμή αυτή αποδειχθεί επιτυχής, το συγκεκριμένο σύστημα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλους δορυφόρους, ως σύστημα «αυτοκαταστροφής» όταν πλέον είναι άχρηστοι. Ο δορυφόρος θα μείνει σε τροχιά για έναν μήνα, πριν αρχίσει την κάθοδό του. http://www.naftemporiki.gr/story/1259346/rosikos-doruforos-faros-se-troxia Σύστημα προώθησης για μικρούς δορυφόρους που χρησιμοποιεί νερό για καύσιμο. Νερό χρησιμοποιεί ως καύσιμο ένα νέο, πρωτοποριακό σύστημα προώθησης το οποίο προορίζεται για χρήση από μικρούς δορυφόρους, κατηγορίας CubeSat. Η χρήση οικονομικών «μικροδορυφόρων», κατά πολύ μικρότερου μεγέθους σε σχέση με τους συμβατικούς δορυφόρους, διευρύνεται όλο και περισσότερο, καθώς χιλιάδες από αυτούς μπορούν να εκτοξευτούν σε σχετικά χαμηλό κόστος, για μια σειρά λειτουργιών και υπηρεσιών. «Παρέχουν ευκαιρία για νέες αποστολές, όπως πτήσεις σε σμήνη (“αστερισμούς”, όπως χαρακτηρίζονται) και εξερευνήσεις που οι μεγαλύτεροι προκάτοχοί τους δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν» λέει η Αλίνα Αλεξέενκο, καθηγήτρια στο School of Aeronautics and Astronautics του Purdue University. Ωστόσο, για να φτάσουν στο 100% των δυνατοτήτων τους, οι CubeSats χρειάζονται συστήματα μικροπροώθησης, ικανά για ακριβείς, χαμηλής ισχύος ωθήσεις/ κινήσεις, για εφαρμογές επιστημονικού, εμπορικού και στρατιωτικού χαρακτήρα. Σε αυτό το πλαίσιο, η Αλεξέενκο έχει πραγματοποιήσει έρευνες για την ανάπτυξη ενός τέτοιου ακριβώς συστήματος, που χρησιμοποιεί αποστειρωμένο νερό. «Θεωρείται πως υπάρχει άφθονο νερό στον Φόβο, φεγγάρι του Άρη, καθιστώντας τον πιθανώς ένα μεγάλο “βενζινάδικο” στο διάστημα. Το νερό επίσης είναι ένα πολύ καθαρό προωθητικό, μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης ευαίσθητων οργάνων» σημειώνει η ερευνήτρια. Το νέο σύστημα, υπό το όνομα Film-Evaporation MEMS Tunable Array, ή προωθητήρας FEMTA, χρησιμοποιεί τριχοειδή αρκετά μικρά για να αξιοποιούν τις ιδιότητες του νερού σε μικροσκοπική κλίμακα. Επειδή έχουν διάμετρο μόλις 10 μικρομέτρων, η επιφανειακή τάση του υγρού το εμποδίζει να διαρρεύσει, ακόμα και στο κενό του διαστήματος. Η ενεργοποίηση μικρών θερμαντήρων κοντά στα άκρα των τριχοειδών δημιουργεί υδρατμούς, παράγοντας ώθηση. Με αυτόν τον τρόπο τα τριχοειδή μετατρέπονται σε βαλβίδες που μπορούν να ενεργοποιηθούν και να απενεργοποιηθούν ανοιγοκλείνοντας τους θερμαντήρες. Η τεχνολογία αυτή θυμίζει τους εκτυπωτές ψεκασμού (inkjet) που χρησιμοποιούν θερμαντήρες για να βγάζουν σταγονίδια μελάνης. Στο πλαίσιο της έρευνας των επιστημόνων του Purdue, τέσσερις προωθητήρες FEMTA, φορτωμένοι με μια κουταλιά νερού τοποθετήθηκαν σε έναν CubeSat και δοκιμάστηκαν υπό συνθήκες κενού. Το πρωτότυπο αυτό, βάρους 2,8 κιλών, περιείχε ηλεκτρονικά συστήματα και μια ειδική μονάδα μέτρησης για την αξιολόγηση των επιδόσεων του συστήματος προώθησης, που περιστρέφει τον δορυφόρο χρησιμοποιώντας μικρές ριπές υδρατμών. Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του πανεπιστημίου, ένας πλήρως λειτουργικός δορυφόρος θα απαιτούσε 12 προωθητήρες για περιστροφή σε τρεις άξονες. Το σύστημα φτιάχτηκε με χαμηλού κόστους, εμπορικά διαθέσιμα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται στο «Internet of Things», κάτι που αποτελεί άλλο ένα πλεονέκτημα- ωστόσο όπως υπογραμμίζει η Αλεξέενκο, αν και έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος στον τομέα των συστημάτων μικροπροώθησης, απαιτούνται ακόμα περισσότερες βελτιώσεις όσον αφορά στη μείωση μάζας- μεγέθους, την αύξηση ισχύος και την ακρίβεια ελέγχου για να ενσωματωθούν σε μικρά διαστημόπλοια. http://www.naftemporiki.gr/story/1266503/sustima-proothisis-gia-mikrous-doruforous-pou-xrisimopoiei-nero-gia-kausimo Έλον Μασκ: Τον Νοέμβριο η παρθενική εκτόξευση του πυραύλου Falcon Heavy της SpaceX Ο Falcon Heavy, ο βαρύς πύραυλος της SpaceX, τον οποίο η εταιρεία προορίζει για αποστολές μεγάλων φορτίων σε τροχιά και πέρα από αυτήν, θα πραγματοποιήσει την παρθενική του εκτόξευση αυτόν τον Νοέμβριο, ανακοίνωσε ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Έλον Μασκ, μέσω Twitter και Instagram την Πέμπτη. Elon Musk @elonmuskFollow Falcon Heavy maiden launch this November https://t.co/D4Dxq9d6hc ReplyRetweetFavorite Ο πύραυλος αυτός έχει τριπλάσια ισχύ σε σχέση με τον μικρότερο Falcon 9, που χρησιμοποιεί ήδη η εταιρεία, και μπορεί να θέσει μεγάλα φορτία δεκάδων τόνων σε τροχιά- οπότε και αποτελεί βασικό κομμάτι των σχεδιασμών της εταιρείας για αποστολές σε τροχιά για εμπορικούς σκοπούς, αλλά και μελλοντικές αποστολές στον Άρη. Θα είναι ένας από τους πιο ισχυρούς πυραύλους στην ιστορία, και, όπως στην περίπτωση του Falcon 9, θα είναι εν μέρει επαναχρησιμοποιούμενος, έτσι ώστε το βασικό κομμάτι του να επιστρέφει στη Γη για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά σε μελλοντικές εκτοξεύσεις (κάτι που η εταιρεία έχει ήδη καταφέρει να κάνει με τον Falcon 9). Ωστόσο, όπως υπενθυμίζει το TheVerge, η παρθενική αυτή πτήση ήταν αρχικά να γίνει μέσα στο 2013 ή το 2014, αλλά ακολούθησε αναβολή το 2015 και μετά νέα για τα τέλη του 2016. Τον Σεπτέμβριο του περσινού έτους ένας πύραυλος της SpaceX ανατινάχτηκε στην εξέδρα εκτόξευσης στη Φλόριντα, με αποτέλεσμα η πτήση του Falcon Heavy να καθυστερήσει ξανά. Παρόλα αυτά, η SpaceX επιμένει ότι η πτήση θα λάβει χώρα μέσα στο 2017, με τον Μασκ να δίνει τώρα συγκεκριμένο μήνα για αυτήν. Ο ίδιος πάντως, πρόσφατα, μιλώντας για την παρθενική εκτόξευση, μείωσε τις προσδοκίες για αυτήν, καθώς είπε ότι δεν αναμένεται την πρώτη φορά ο πύραυλος να καταφέρει να φτάσει καν σε τροχιά- μάλιστα, είπε πως θα το θεωρήσει επιτυχία αν καταφέρει να απομακρυνθεί αρκετά από την εξέδρα ώστε να μην προκαλέσει ζημιές. Σημειώνεται πως, σύμφωνα με τους New York Times, η αξία της εταιρείας, μετά την ολοκλήρωση ενός νέου κύκλου συγκέντρωσης χρηματοδότησης, ανέρχεται στα περίπου 21 δισ. δολάρια. http://www.naftemporiki.gr/story/1262788/elon-mask-ton-noembrio-i-partheniki-ektokseusi-tou-puraulou-falcon-heavy-tis-spacex

Ο νόμος του ισχυρότερου επιβάλλεται στην φυσική. Μια θεωρία της ισχυρής πυρηνικής δύναμης περιγράφει με ακρίβεια την ασθενή πυρηνική δύναμη. Υπάρχουν δυο είδη πυρηνικών δυνάμεων: οι ισχυρές και οι ασθενείς. Η ισχυρή δύναμη εμφανίζεται στις αλληλεπιδράσεις των κουάρκς, ενώ η ασθενής δύναμη είναι υπεύθυνη για τις ραδιενεργές διασπάσεις βήτα. Ενώ τα δυο αυτά είδη δυνάμεων συμπεριφέρονται εντελώς διαφορετικά, για πρώτη φορά μια νέα θεωρητική μελέτη [Proton-proton fusion and tritium β-decay from lattice quantum chromodynamics, Kostas Orginos et al] https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.119.062002 εφαρμόζει ένα μοντέλο της ισχυρής δύναμης, στον προσδιορισμό παραμέτρων από δυο διαδικασίες που καθορίζει η ασθενής δύναμης: την σύντηξη πρωτονίου-πρωτονίου και την διάσπαση βήτα του τριτίου (3Η). Οι τιμές που υπολόγισε η ερευνητική ομάδα NPLQCD βρίσκονται σε συμφωνία με τα πειραματικά δεδομένα. Με λίγες ακόμα βελτιώσεις, αυτή η μέθοδος μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση των διαδικασιών της πυρηνικής αστροφυσικής και της φυσικής των νετρίνων. Η ισχυρή δύναμη περιγράφεται από την Κβαντική ΧρωμοΔυναμική (QCD), μια θεωρία γνωστή για την διαβόητη δυσκολία της να επιλυθεί, δεδομένου ότι η ισχυρή ελκτική δύναμη μεταξύ των κουάρκ αυξάνεται με την απόσταση. Οι φυσικοί ασχολήθηκαν με την δυσεπιλυτότητα της QCD πραγματοποιώντας υπολογισμούς σε ένα τετραδιάστατο πλέγμα. Η Κβαντική Χρωμοδυναμική πλέγματος δίνει προσεγγιστικές λύσεις που γίνονται όλο και πιο ακριβείς καθώς οι αποστάσεις του πλέγματος τείνουν προς το μηδέν. Με βάση την QCD πλέγματος, οι ερευνητές του NPLQCD θεώρησαν την ασθενή δύναμη ως ένα «πεδίο υποβάθρου» και υπολόγισαν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών νουκλεονίων και ελαφρών πυρήνων, όπως πρωτόνια, νετρόνια, δευτέρια, κ.λπ. – τις βασικές πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που παράγουν την ενέργεια των άστρων, σαν τον Ήλιο μας. Υπολόγισαν επίσης και μια παράμετρο που συνδέεται με τον ρυθμό της διάσπασης βήτα του τριτίου Παρά το γεγονός ότι χρησιμοποίησαν μεγάλες, μη ρεαλιστικές, μάζες κουάρκ για να κάνουν τους υπολογισμούς ευκολότερους, τα αποτελέσματα ήταν σύμφωνα με παλαιότερες εκτιμήσεις. Με την χρήση πιο ρεαλιστικών τιμών στις μάζες των κουάρκ, το μοντέλο θα δώσει μια ακριβέστερη τιμή για τον ρυθμό διάσπασης βήτα του τριτίου, η οποία θα θέσει αυστηρότερα όρια στην μάζα του νετρίνου. http://physicsgg.me/2017/08/13/%ce%bf-%ce%bd%cf%8c%ce%bc%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b9%cf%83%cf%87%cf%85%cf%81%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%bf%cf%85-%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%b2%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%b9-%cf%83/

Ο χάρτης που δείχνει το σκοτεινό περιεχόμενο του Σύμπαντος. Τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα της Dark Energy Survey σηματοδοτούν την έναρξη μιας νέας εποχής στην κοσμολογία. Η διεθνής ερευνητική συνεργασία Dark Energy Survey (DES) ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της ανάλυσης των πρώτων δεδομένων, που άρχισαν να συλλέγονται από το τηλεσκόπιο Blanco τον Αύγουστο του 2013, και συνέχισαν για τους επόμενους έξι μήνες. Έκτοτε έχουν ολοκληρωθεί τρεις ακόμα κύκλοι συλλογής δεδομένων. Το DES θα ξεκινήσει τον πέμπτο κύκλο των παρατηρήσεων στο τέλος αυτού του μήνα. Μια ομάδα 400 ατόμων αναλύει τα δεδομένα αυτά και τα επόμενα χρόνια θα προκύψουν στοιχεία τα οποία θα ελέγξουν τις θεωρίες σχετικά με τα δυο πιο μυστηριώδη συστατικά που κυριαρχούν στο σύμπαν μας: την σκοτεινή ύλη και την σκοτεινή ενέργεια. Η ανάλυση των πρώτων μετρήσεων μας δείχνει ότι το σύμπαν συνίσταται από 74% σκοτεινή ενέργεια, 21% σκοτεινή ύλη, με την γνωστή ύλη να αποτελεί το υπόλοιπο 5% του σύμπαντος. Χάρτης της σκοτεινής ύλης έτσι όπως προέκυψε από τις μετρήσεις βαρυτικής εστίασης 26 εκατομμυρίων γαλαξιών του DES. Οι κόκκινες περιοχές έχουν περισσότερη σκοτεινή ύλη από τον μέσο όρο, και οι μπλε περιοχές λιγότερη σκοτεινή ύλη.(Φωτ.1) Η σκοτεινή ύλη O όρος σκοτεινή ύλη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 80 χρόνια από τον αστρονόμο Fritz Zwicky. Ο Zwicky στην δεκαετία του 1930 ανακάλυψε πως οι γαλαξίες του γαλαξιακού σμήνους της Κόμης κινούνταν τόσο γρήγορα που, σύμφωνα με τους νευτώνειους νόμους της κίνησης, θα έπρεπε να απομακρυνθούν μεταξύ τους και το σμήνος να διαλυθεί. Η μόνη εξήγηση που σκέφτηκε, για το γεγονός ότι το σμήνος διατηρείται ενωμένο και δε διαλύεται, είναι ότι περιέχει εκατοντάδες φορές περισσότερη ύλη απ’ όση βλέπουμε με τα τηλεσκόπιά μας. Είτε οι νόμοι του Νεύτωνα ήταν λάθος για τις γαλαξιακές αποστάσεις, ή το σμήνος της Κόμης περιείχε μεγάλες ποσότητες αόρατης ύλης (σκοτεινή ύλη) που το συγκρατούσε ενωμένο. Όμως το επιστημονικό κατεστημένο εκείνης της εποχής αγνόησε ή απέρριπτε το πρωτοποριακό έργο του Zwicky. Η επιστημονική αγκύλωση των αστρονόμων εκείνης της εποχής εξόρισε στην αφάνεια την έμμεση ανακάλυψη της σκοτεινής ύλης από τον Zwicky για 40 χρόνια περίπου. Αργότερα, στην δεκαετία του 1970 η Vera Rubin και ο Kent Ford χρησιμοποίησαν την έννοια της αόρατης σκοτεινής ύλης για να εξηγήσουν πως οι ίδιοι οι γαλαξίες συγκρατούν τα συστατικά τους και δεν διαλύονται εξαιτίας της γρήγορης περιστροφής τους. Παρά το γεγονός ότι όλα τα έμμεσα αστρονομικά δεδομένα μας λένε πως η σκοτεινή ύλη υπάρχει και είναι πέντε φορές περισσότερη από την γνωστή μας ύλη, δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τι είναι ακριβώς. Θα μπορούσε η σκοτεινή ύλη να είναι αστρονομικά αντικείμενα που δεν εκπέμπουν φως, όπως αστεροειδείς, κομήτες, πλανήτες, άστρα νετρονίων και μαύρες τρύπες, τα επονομαζόμενα MΑCHOs (Mαssive Αstronomicαl Compαct Hαlo Objects). Ή να συνίσταται από κάποια σωματίδια, όπως νετρίνα, αξιόνια ή άλλα άγνωστα προς το παρόν σωματίδια που αλληλεπιδρούν με εξαιρετικά ασθενή τρόπο με την κανονική ύλη, τα σωματίδια αυτά ονομάζονται WIMPs (Weakly Interacting Massive Particles), τα οποία πολλά επίγεια εργαστήρια αυτή τη στιγμή προσπαθούν να τα ανιχνεύσουν. Η σκοτεινή ενέργεια Προς το τέλος του εικοστού αιώνα, κι ενώ η επιστημονική κοινότητα είχε αποδεχθεί πλέον την έννοια της σκοτεινής ύλης – παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε μια θεωρία για να την περιγράψει – οι φυσικοί αποφάσισαν να μετρήσουν τον ρυθμό με τον οποίο το σύμπαν διαστέλλεται, χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο βασισμένη στην παρατήρηση των σουπερνόβα τύπου Ια. Στο πίσω μέρος του μυαλού τους κυριαρχούσε η ιδέα πως η διαστολή του σύμπαντος επιβραδύνεται, ή το πολύ-πολύ να παρέμενε η ίδια. Αυτή ήταν μια εύλογη και αναμενόμενη υπόθεση. Εφόσον το σύμπαν δημιουργήθηκε κατά την Μεγάλη Έκρηξη και η βαρύτητα προσπαθεί να επαναφέρει τα πάντα προς τα πίσω, υπάρχουν δυο περιπτώσεις: είτε να υπερισχύει η βαρύτητα επιβραδύνοντας την διαστολή και τελικά να προκύπτει η συστολή του σύμπαντος μέχρι την Μεγάλη Σύνθλιψη, ή η αρχική ώθηση να υπερισχύει της βαρύτητας κάνοντας το σύμπαν, από κάποιο σημείο και μετά, να διαστέλλεται συνεχώς με σταθερό ρυθμό. Περίμεναν λοιπόν πως οι παρατηρήσεις τους θα επαλήθευαν το αναμενόμενο: ο ρυθμός της διαστολής του σύμπαντος να είναι επιβραδυνόμενος – άντε το πολύ σταθερός. Καταλαβαίνουμε λοιπόν την έκπληξή τους καθώς διαπίστωναν πως οι μετρήσεις τους οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι ο ρυθμός διαστολής του σύμπαντος είναι επιταχυνόμενος. Προφανώς ο έλεγχος των αποτελεσμάτων τους ήταν εξονυχιστικός και δεν υπήρχε περίπτωση να επαναληφθεί η ντροπή της ιστορίας των μετρήσεων του φορτίου του ηλεκτρονίου. Εφόσον λοιπόν οι ερευνητικές ομάδες που μέτρησαν τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος δεν παρασύρθηκαν από επιστημονικές εμμονές και τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, και αφού έλεγξαν ξανά και ξανά τα δεδομένα τους κατέληξαν στο μη αναμενόμενο συμπέρασμα ότι η διαστολή του σύμπαντος επιταχύνεται. Ο νομπελίστας Brian Smith θυμάται: «Όσο κι αν δεν το πίστευα, είχαμε ελέγξει τα πάντα …. δίσταζα να το ανακοινώσω, γιατί πραγματικά φοβόμουν ότι θα μας λιντσάριζαν». Σύμφωνα με τον E. Witten του Ινστιτούτου Ανωτέρων Μελετών του Πρίνστον ήταν «το πιο παράξενο πειραματικό εύρημα από τότε που άρχισε να ασχολείται με τη Φυσική» Όμως αυτή η αναπάντεχη ανακάλυψη έθετε το αμείλικτο ερώτημα: και τι είναι αυτό που επιταχύνει την διαστολή του σύμπαντος; Αυτή την κινητήρια δύναμη που με επιταχυνόμενο ρυθμό μεγαλώνει συνεχώς το σύμπαν μας οι φυσικοί – χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς είναι – την ονόμασαν σκοτεινή ενέργεια. Και οι υπολογισμοί δείχνουν πως αποτελεί πάνω από τα δύο τρίτα της συνολικής μάζας-ενέργειας του σύμπαντος! Στην θεωρία η σκοτεινή ενέργεια εκφράστηκε με την επαναφορά της κοσμολογικής σταθεράς Λ, την ενέργεια του κενού που είχε θεωρήσει κάποτε ο Einstein στα πλαίσια της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας (και αργότερα το μετάνιωσε λέγοντας μάλιστα πως ήταν η «μεγαλύτερη γκάφα» που έκανε στη ζωή του). Πολύ κόσμος – και μεταξύ αυτών αρκετοί φυσικοί – δυσφορεί στο άκουσμα της σκοτεινής ενέργειας, θεωρώντας πως τα φαντάσματα τύπου «αιθέρα» φαίνονται να επανέρχονται στην φυσική. Όμως τα σχετικά πειραματικά δεδομένα είναι αμείλικτα και μη αμφισβητήσιμα. Περιμένουν απλώς την πλήρη θεωρητική ερμηνεία τους. Και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται η έρευνα του προγράμματος DES (Dark Energy Survey). Ένας «σκοτεινός» χάρτης Μέχρι τώρα ο καλύτερος τρόπος απογραφής του σύμπαντος γινόταν μέσα από την μελέτη της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου, τα απομεινάρια του φωτός 380.000 χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Την ακτινοβολία αυτή κατέγραψε με μεγάλη λεπτομέρεια το διαστημικό τηλεσκόπιο Planck – ο απόγονος των WMAP και COBE – αποδεικνύοντας πως το νεαρό σύμπαν ήταν εξαιρετικά ομογενές με μικρές αποκλίσεις πυκνότητας, οι οποίες στη συνέχεια εξελίχθηκαν στους γαλαξίες και τα κενά που αποτελούν το σημερινό σύμπαν. Οι γαλαξίες μετά από δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξης έγιναν περισσότερο πολύπλοκοι και είναι δυσκολότερο να δώσουν πληροφορίες σαν αυτές που προκύπτουν από την μελέτης της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου. Όμως σύμφωνα με τους ειδικούς, τελικά θα μας δώσουν μια πλουσιότερη εικόνα των νόμων που κινούν το σύμπαν. Μια «τρισδιάστατη εικόνα» περιέχει περισσότερες πληροφορίες από την «δισδιάστατη εικόνα» της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου, σύμφωνα με τον Scott Dodelson, της ερευνητικής ομάδας DES. Για να αποκτήσει αυτές τις πληροφορίες η ομάδα DES ερεύνησε ένα τμήμα του σύμπαντος, που εκτείνεται σε μια έκταση 1300 τετραγωνικών μοιρών στον ουρανό – το συνολικό εμβαδόν που θα κάλυπταν στον ουρανό 6500 πανσέληνοι – και που φθάνει 8 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω στο παρελθόν. Tα δεδομένα συλλέχθηκαν από την κάμερα (Dark Energy Camera) μισού δισεκατομμυρίου pixel, τοποθετημένη στο τηλεσκόπιο Blanco που βρίσκεται στις Άνδεις. Η ομάδα του DES ανέλυσε στατιστικά την κατανομή των γαλαξιών σ’ αυτό τον κοσμικό όγκο. Εξέτασε επίσης την παραμόρφωση των φαινόμενων σχημάτων των γαλαξιών, εξαιτίας του φαινομένου της βαρυτικής εστίασης, αποκαλύπτοντας έτσι την ποσότητα της σκοτεινής ύλης που κρύβεται ανάμεσα στους γαλαξίες και τη Γη. Αυτά τα δυο στοιχεία – η κατανομή των γαλαξιών και το φαινόμενο των βαρυτικών φακών – αποτελούν δυο από τις τέσσερις προσεγγίσεις, μαζί με την μελέτη των σουπερνόβα τύπου ΙΑ και των βαρυονικών ακουστικών ταλαντώσεων, που χρησιμοποιεί το DES για την απογραφή των συστατικών σύμπαντος. Ήδη η ανάλυση των μετρήσεων του πρώτου έτους – θα ακολουθήσει η ανάλυση των μετρήσεων άλλων τεσσάρων ετών – αυτής της έρευνας είναι οι ακριβέστερες όλων των προηγούμενων μελετών γαλαξιών και για πρώτη φορά συναγωνίζονται την ακρίβεια των μετρήσεων του Planck. Οι κοσμολόγοι ενδιαφέρονται για την νέα περιεκτικότητα του σύμπαντος όσον αφορά την σκοτεινή ύλη και ενέργεια που προκύπτει από την έρευνα των γαλαξιών και η σύγκρισή της με τις περιεκτικότητες που έδωσε η ερευνητικά ομάδα του Planck, μέσα από την μελέτη του κοσμικού υποβάθρου ακτινοβολίας. Το Planck υπολόγισε την ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας, που θα έπρεπε να υπάρχει σήμερα προεκτείνοντας τα δεδομένα που προέκυψαν από το νεαρό σύμπαν, ηλικίας μόλις 380.000 ετών. Στατιστικά υπάρχει μια διαφορά μεταξύ DES και Planck. Σύμφωνα με το Planck το 67% του σύμπαντος είναι σκοτεινή ενέργεια, ενώ σύμφωνα με το DES το 74%. Ή να το πούμε διαφορετικά, σύμφωνα με το Planck η ύλη (σκοτεινή και κανονική) αποτελούν το 33% του σύμπαντος, ενώ σύμφωνα με το DES μόνο το 26%. Πρόκειται για μια χτυπητή αναντιστοιχία. Το αν η διαφορά θα ενισχυθεί ή θα μειωθεί θα το δούμε στην επόμενη ανακοίνωση του DES, όταν θα έχουν αναλυθεί ακόμα περισσότερα δεδομένα. Αν η πιθανή απόκλιση των μετρήσεων μεταξύ Planck και DES αποδειχθεί πραγματική τότε μάλλον καταρρίπτεται το καθιερωμένο κοσμολογικό πρότυπο Λ-CDM, που αποτελεί την απλούστερη θεωρητική περιγραφή της εξέλιξης του σύμπαντος σήμερα. Και εννοείται πως η απόρριψη αυτού του μοντέλου ανοίγει δρόμους για νέα φυσική. Το κοσμολογικό πρότυπο Λ-CDM περιέχει δυο σημαντικές παραμέτρους. Την ψυχρή σκοτεινή ύλη (Cold Dark Matter) και την κοσμολογική σταθερά Λ. Η σκοτεινή ενέργεια εκφράζεται από την κοσμολογική σταθερά Λ. Είναι η ενέργεια που περιέχει ο χώρος αν εξαφανίσουμε τα πάντα. Αυτή η ενέργεια έχει αρνητική πίεση και ωθεί τον χώρο κάνοντάς τον να διαστέλλεται. Νέα σκοτεινή ενέργεια αναδύεται στον επιπλέον χώρο που δημιουργείται, έτσι ώστε η πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας να παραμένει σταθερή, ακόμα κι αν η συνολική ποσότητά της σε σχέση με την σκοτεινή ύλη αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, προκαλώντας την επιτάχυνση της διαστολής του σύμπαντος. Μια άλλη θεωρία επιχειρεί να εξηγήσει την σκοτεινή ενέργεια θεωρώντας την ως ένα πεδίο, σαν το πεδίο ίνφλατον, που προκάλεσε την ταχεία διαστολή του σύμπαντος στις πρώτες στιγμές της Μεγάλης Έκρηξης, τον επονομαζόμενο πληθωρισμό. Σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση η σκοτεινή ενέργεια είναι ένα παρόμοιο πεδίο που σήμερα εξελίσσεται δυναμικά. Η νέα ανάλυση του DES βελτιώνει σταδιακά την μέτρηση μιας παραμέτρου w που διακρίνει μεταξύ των δυο θεωριών – της κοσμολογικής σταθεράς και ενός αργά μεταβαλλόμενου πεδίου τύπου ίνφλατον. Αν η σκοτεινή ενέργεια αντιπροσωπεύεται από την κοσμολογική σταθερά τότε η σταθερά αυτή έχει την τιμή -1. Αλλιώς θα έχει μια τιμή διαφορετική από το -1. Είναι αξιοσημείωτο πως όταν τα δεδομένα του πρώτου έτους της ομάδας DES, συνδυάστηκαν με προηγούμενες μετρήσεις έδωσαν μια τιμή w= -1±0,04. Προς το παρόν λοιπόν ευνοείται το καθιερωμένο κοσμολογικό πρότυπο Λ-CDM, όμως πολλά μπορεί να αλλάξουν όταν ολοκληρωθεί η ανάλυση όλων των δεδομένων τα επόμενα χρόνια. http://physicsgg.me/2017/08/06/%ce%bf-%cf%87%ce%ac%cf%81%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%b5%ce%af%cf%87%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b5%ce%b9%ce%bd%cf%8c-%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%b5/

Τα μυστήρια των μαύρων τρυπών και της Μεγάλης Έκρηξης μέσα σε έναν κρύσταλλο φωσφιδίου του νιοβίου Το ανάλογο ενός εξωτικού φαινομένου που μπορεί να πραγματοποιηθεί παρουσία πολύ ισχυρού βαρυτικού πεδίου – τόσο ισχυρού που εμφανίζεται μόνο στο κοντινό περιβάλλον των μαύρων τρυπών ή στις συνθήκες που επικρατούσαν αμέσως μετά την Μεγάλη Έκρηξη – παρατηρήθηκε σε ένα κομμάτι φωσφιδίου του νιοβίου (NbP) στο εργαστήριο. Μια ερευνητική ομάδα της IBM Research με επικεφαλής τον φυσικό Johannes Gooth στη Ζυρίχη, ανακοίνωσε την παρατήρηση στο εργαστήριο ενός φαινομένου που φέρει το περίεργο όνομα μικτή αξονική (ή χειρόμορφη) βαρυτική ανωμαλία. Πρόκειται για ένα φαινόμενο – περιγράφεται από τη γενική θεωρία της σχετικότητας ως αποτέλεσμα των τεράστιων μαζών που καμπυλώνουν τον χωροχρόνο – που καταστρέφει την συμμετρία συγκεκριμένου είδους σωματιδίων. Τα σωματίδια αυτά ενώ συνήθως εμφανίζονται σε ζεύγη με την αντίστοιχη κατοπτρική συμμετρία, σύμφωνα με την θεωρία η παρουσία ισχυρού βαρυτικού πεδίου ευνοεί την δημιουργία περισσότερων σωματιδίων του ενός είδους. To είδος των συνθηκών που απαιτούνται για να αποδειχθεί αυτή η ασυνήθιστη παραβίαση ενός θεμελιώδους «νόμου διατήρησης» δεν μπορούν να δημιουργηθούν στο εργαστήριο. Όμως οι ερευνητές εκμεταλλεύθηκαν μια αναλογία μεταξύ βαρύτητας και θερμοκρασίας για να δημιουργήσουν ένα εργαστηριακό ανάλογο αυτής της ανωμαλίας σε κρυστάλλους φωσφιδίου του νιοβίου. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο δύσκολο να μετρηθεί που ακόμα κι ένα έμμεσο στοιχείο είναι μια σημαντική ανακάλυψη. Το σχεδιάγραμμα μας δείχνει πως μια μεταβολή θερμοκρασίας σε ένα έναν συγκεκριμένο τύπο κβαντικού υλικού (NbP – φωσφίδιο του νιοβίου) περιγράφεται από τις ίδιες εξισώσεις που καθορίζουν τις συνθήκες που επικρατούν κοντά σε μια μαύρη τρύπα. Ένα φαινόμενο που πραγματοποιείται σε συνθήκες όπου η καμπύλωση του χωροχρόνου είναι ακραία – όπως στην γειτονιά μιας μαύρης τρύπας ή τις πρώτες στιγμές μετά την Μεγάλη Έκρηξη – αποδεικνύεται πως θα μπορούσαμε να το μελετήσουμε σε μια επιτραπέζια πειραματική διάταξη. Η παρατήρηση του φαινομένου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature [Experimental signatures of the mixed axial-gravitational anomaly in the Weyl semimetal NbP]. https://arxiv.org/abs/1703.10682 Το πείραμα δεν περιλάμβανε μαύρες τρύπες ούτε καν βαρυτικά πεδία. Αντ΄αυτών χρησιμοποιήθηκε ένα είδος εξωτικών υλικών που είναι γνωστά ως ημιμέταλλα Weyl – στην συγκεκριμένη περίπτωση φωσφίδιο του νιοβίου. Τα σωματίδια που επηρεάζονται από την ανωμαλία ονομάζονται φερμιόνια Weyl, τα οποία προτάθηκαν στην δεκαετία του 1920 από τον μαθηματικό Hermann Weyl. Αυτά τα σωματίδια διαφέρουν από τα άλλα είδη φερμιονίων (όπως τα ηλεκτρόνια) επειδή φαίνονται να μην έχουν μάζα και διότι εμφανίζουν κάποιου είδους χειρομορφία. Τα φερμιόνια Weyl δεν έχουν ανιχνευτεί ποτέ ως μεμονωμένες φυσικές οντότητες – αν και πιστεύεται ότι θα μπορούσαν να εμφανίζονται κατά την διάσπαση άλλου είδους σωματιδίων. Όμως, έχουν εντοπιστεί ως «εν δυνάμει» σωματίδια μέσα σε ορισμένους κρυστάλλους. Στα υλικά αυτά τα κβαντομηχανικά φαινόμενα προκαλούν την κίνηση των ηλεκτρονίων ενός υλικού με τέτοιον τρόπο ώστε η συλλογική συμπεριφορά τους μοιάζει με εκείνη των φερμιονίων Weyl. Τα χειρόμορφα φερμιόνια Weyl παράγονται γενικά σε ίσους αριθμούς, ως ζεύγη αντικειμένου-ειδώλου σε καθρέπτη. To 2015 ερευνητές έδειξαν ότι ισχυρά μαγνητικά και ηλεκτρικά πεδία θα μπορούσαν να σπάσουν αυτή τη συμμετρία μέσα σε ένα κβαντικό υλικό γνωστό ως ημιμέταλλο Dirac, επιβεβαιώνοντας το θεωρητικό φαινόμενο της αξονικής (ή χειρομορφικής) ανωμαλίας. Τώρα η ομάδα του Gooth επιβεβαιώνει ότι η βαρύτητα – ή η χωροχρονική καμπυλότητα – μπορεί επίσης να καταστρέψει την συμμετρία. Για το δείξουν αυτό, θεώρησαν μια σχέση μεταξύ βαρυτικών και θερμοκρασιακών φαινομένων, σύμφωνα με την οποία η επίδραση της καμπυλότητας του χωροχρόνου στα φερμιόνια Weyl είναι μαθηματικά ισοδύναμη με την επίδραση της βαθμίδας θερμοκρασίας. Με άλλα λόγια, η ανωμαλία θα πρέπει επίσης να εμφανίζεται όταν ένα μέρος του υλικού στο οποίο εμφανίζονται τα «εν δυνάμει» φερμιόνια Weyl είναι θερμότερο από το υπόλοιπο. Η αιτία έχει τις ρίζες της στην γνωστή εξίσωση ισοδυναμίας μάζας-ενέργειας E=mc2, όπως εξηγεί ο Gooth. Η μάζα ρέει εξαιτίας των μεταβολών του βαρυτικού πεδίου και η ενέργεια ρέει εξαιτίας των μεταβολών θερμοκρασίας. Έτσι, η μεταβολή της θερμοκρασίας μιμείται τις μεταβολές του βαρυτικού πεδίου για τα σχετικιστικά σωματίδια Weyl. Οι ερευνητές μέτρησαν την αγωγιμότητα του κρυσταλλικού φωσφιδίου του νιοβίου – το οποίο είναι γνωστό ως ημιμέταλλο Weyl – σε ένα μικροηλεκτρονικό κύκλωμα. Όταν εφάρμοσαν μια θερμοκρασιακή μεταβολή και ένα μαγνητικό πεδίο, παρατήρησαν ηλεκτρικό ρεύμα που δημιουργήθηκε από την ανισοκατανομή των δυο τύπων φερμιονίων Weyl: ο αριθμός των αριστερόστροφων «ψευδοσωματιδίων» που κινούνται προς την μια κατεύθυνση μέσα στο δείγμα, δεν ήταν ίσος με τον αριθμό των αντίστοιχων δεξιόστροφων, που κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Επιπλέον, η συμπεριφορά του ρεύματος καθώς μεταβάλλονταν το μαγνητικό πεδίο είναι ακριβώς αυτή που προβλέπει η θεωρία της αξονικής – βαρυτικής ανωμαλίας. Πάντως δεν έχουν πειστεί όλοι οι ερευνητές πως το φαινόμενο αυτό έχει όντως παρατηρηθεί. Ο Boris Spivak, φυσικός του πανεπιστημίου της Washington στο Seattle, επιμένει πως η αξονική βαρυτική ανωμαλία δεν υπάρχει στα ημιμέταλλα Weyl. Ισχυρίζεται πως μια βαθμίδα θερμοκρασίας δεν μπορεί να προκαλέσει την μετατροπή των ηλεκτρονίων σε «ψευδοσωματίδια» διαφορετικής χειρομορφίας. Σύμφωνα με τον Spivak υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τα πειραματικά δεδομένα. Θεωρεί πως στο πείραμα μετρήθηκε απλά η επίδραση του μαγνητικού πεδίου στο πολύ γνωστό θερμοηλεκτρικό φαινόμενο, όπου ηλεκτρικά ρεύματα παράγονται εξαιτίας των διακυμάνσεων θερμοκρασίας. Φυσικά, ο Gooth και οι συνεργάτες του διαφωνούν. Απαντάνε πως η δημιουργία της χειρόμορφης ανωμαλίας εξαιτίας της θερμοκρασίας δικαιολογείται πολύ καλά θεωρητικά. Και ο Subir Sachdev, ειδικός στα κβαντικά φαινόμενα σε υλικά στερεάς κατάστασης, από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στο Καίμπριτζ της Μασαχουσέτης, συμφωνεί πως οι ερευνητές έχουν αδιάσειστες αποδείξεις για τις φυσικές συνέπειες της αξονικής-βαρυτικής ανωμαλίας. Ο Grushin, συν-συγγραφέας του άρθρου στο Nature, θεωρεί πως η κατανόηση του πως εκδηλώνεται το φαινόμενο σ’ αυτά τα υλικά θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε νέα φυσική (ο συνεργάτης του Karl Landsteiner πήγε ένα βήμα παραπέρα, δηλώνοντας πως το πείραμα είναι μια επιτυχία της θεωρίας των χορδών), ενώ και η IBM ελπίζει μέσα από αυτή την ανακάλυψη να βελτιωθεί η απόδοση των υλικών που μπορούν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από θερμοκρασιακές μεταβολές. http://physicsgg.me/2017/07/25/%cf%84%ce%b1-%ce%bc%cf%85%cf%83%cf%84%ce%ae%cf%81%ce%b9%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%cf%89%ce%bd-%cf%84%cf%81%cf%85%cf%80%cf%8e%ce%bd-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc/

Α.Ι.: «Μη φοβάστε» λέει ο Ζούκερμπεργκ, «δεν ξέρει» απαντά ο Μασκ. «Αμφισβητήσιμους» αλλά και «ανεύθυνους» χαρακτηρίζει όσους επιχειρηματολογούν υπέρ της επιβράδυνσης στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Σε πέντε-δέκα χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει βελτιώσει σημαντικά τη ζωή μας, είπε ο νεαρός Μαρκ απαντώντας σε ερώτηση θεατή του νεότερου Facebook Q&A που έκανε ζωντανά από την αυλή του σπιτιού του, κάνοντας μπάρμπεκιου το Σαββατοκύριακο. Φωτεινά παραδείγματα κατά τον Ζούκερμπεργκ, η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στη διάγνωση ασθενειών και τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό «που θα εξαλείψουν τα τροχαία δυστυχήματα». Ο Έλον Μασκ που, αντίθετα, συγκρίνει την τεχνητή νοημοσύνη με ένα κάλεσμα στους δαίμονες, θα του απαντούσε λακωνικά σε λίγο. Αφορμή για την ερώτηση που υποβλήθηκε στον νεαρό δισεκατομμυριούχο στάθηκε η σαφής θέση που εξέφρασε άλλη μια φορά ένας άλλος δραστήριος δισεκατομμυριούχος από τη Σίλικον Βάλεϊ. Ο Έλον Μασκ, επικεφαλής της Tesla, που «τρέχει» σειρά από φιλόδοξα εγχειρήματα, συμμετείχε πρόσφατα στο συνέδριο Governor's Summit. Εκεί, κάλεσε τους αξιωματούχους να επέμβουν «αυτή τη φορά εγκαίρως, δηλαδή εκ των προτέρων», γιατί, κατά την άποψή του, η τεχνητή νοημοσύνη συνιστά για πρώτη φορά απειλή για ολόκληρο τον ανθρώπινο πολιτισμό. Σε αντίθεση με τα αυτοκίνητα που στοίχισαν τη ζωή σε πολλούς ανθρώπους, ή άλλα τεχνολογικά επιτεύγματα που έπληξαν πολλούς, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναπτυχθεί τόσο γρήγορα που συνιστά απειλή για ολόκληρη την κοινωνία -όχι μόνο για τις θέσεις εργασίας πάρα πολλών ανθρώπων, αλλά και την ανθρωπότητα, αφού τα ρομπότ θα τα κάνουν όλα, κυριολεκτικά όλα, καλύτερα από εμάς, είχε πει ο Μασκ. Αντίθετα, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ θεωρεί τον Μασκ και όσους ταυτίζονται με τη θέση αυτή ως «naysayers», επίμονους αρνητές που για λόγους που δεν μπορεί να αντιληφθεί επιχειρούν να δημιουργήσουν αναχώματα στην εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης. «Έχω μιλήσει στον Μαρκ γι'αυτό. Η κατανόησή του για το θέμα είναι περιορισμένη», απάντησε ο Έλον Μασκ με ένα tweet. I've talked to Mark about this. His understanding of the subject is limited. — Elon Musk (@elonmusk) July 25, 2017 Αργότερα, απαντώντας στο αίτημα χρήστη του Twitter να αναλύσει τις θέσεις του ενώπιον των σκεπτικιστών για τους φόβους του, ο Έλον Μασκ είπε ότι... ετοιμάζει ταινία.... Movie on the subject coming soon... — Elon Musk (@elonmusk) July 25, 2017 Σε κάθε περίπτωση, η επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης επάνω μας έχει ήδη δημιουργήσει ερωτήματα, και έχει θέσει τουλάχιστον ζητήματα ηθικής, διακρίσεων αλλά και κινδύνους σωματικής βλάβης: Γιατί οι μηχανές τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να ελέγχονται από τον άνθρωπο Αποτρέψτε τη δυστοπία, το μήνυμα του Σάτια Ναντέλλα στους προγραμματιστές AI Ο Έλον Μασκ χρηματοδοτεί τη διασύνδεση ανθρώπου-ρομπότ Τα ρομπότ πρέπει να φορολογούνται, υποστηρίζει ο Μπιλ Γκέιτς Μηχανή για Εφιάλτες στο ΜΙΤ: Μάθετε στις Μηχανές Α.Ι. να... μας τρομάζουν Τεχνητή Νοημοσύνη και Απόρρητο μπορούν να συνυπάρξουν, δηλώνει ο Τ.Κουκ «Επικίνδυνο το Allo, μην το χρησιμοποιείτε», λέει ο Σνόουντεν http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500156319

Ηλίας Ρούσσος: Ο Έλληνας ερευνητής στο Ινστιτούτο Max Planck. Είναι νέος, (κάτω από τα 40), είναι επιστήμονας κύρους, (μεταδιδακτορικός ερευνητής), έχει στη συλλογή του ευρωπαϊκή διάκριση και έχει έρωτα με την αστροφυσική. Αντικείμενο της έρευνάς του είναι το ηλιακό σύστημα και ιδιαίτερα ο Κρόνος, οι δορυφόροι του και η ατμόσφαιρα που τον περιβάλλει. Παρόλα αυτά δεν είναι αιθεροβάμων, πατάει γερά στη γη. Είναι Έλληνας και όπως χιλιάδες άλλα ελληνόπουλα, εργάζεται με μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό. Πρόκειται για τον Ηλία Ρούσσο, ο οποίος σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων εξηγεί πώς κατάφερε να φτάσει να εργάζεται ως ερευνητής στο διεθνούς κύρους Ινστιτούτο Max Planck. Ο κ. Ρούσσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979, ξεκίνησε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο τμήμα της Αστροφυσικής, έναν χρόνο αργότερα πήρε μετεγγραφή στο αντίστοιχο τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ΄ όπου αποφοίτησε το 2003. Πηγή των αστροφυσικών του αναζητήσεων ήταν οι αποστολές της NASA και κυρίως η προσεδάφιση του Pathfinder στον πλανήτη Άρη, το 1997 και η αποστολή του διαστημοπλοίου Cassini, προς τον Κρόνο. Η μεταπτυχιακή του τροχιά στη Διαστημική Φυσική, τον οδηγεί μετά την Αθήνα, στο Διεθνές Διαστημικό Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, όπου εμπλούτισε τις γνώσεις του πάνω σε θέματα που έχουν σχέση με τον σχεδιασμό διαστημικών προγραμμάτων και αποστολών. Οι έρευνές του και η επιμονή του σε νέες αναζητήσεις, δεν άφησαν αδιάφορο το διάσημο γερμανικό ινστιτούτο Max Planck Institute for Solar System Research (MPS), που του προσέφερε θέση και μάλιστα, τον τίμησε για τη διδακτορική του διατριβή, που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, με τη διεθνή διάκριση «Max Planck Societys Otto-Hahn-Medal». Συγκεκριμένα, ο Ηλίας Ρούσσος εκμεταλλευόμενος τα στοιχεία που στέλνει στη γη το διαστημόπλοιο Cassini ανακάλυψε την ακριβή δομή των δακτυλίων του Κρόνου και μια νέα ζώνη ακτινοβολίας, η οποία βρίσκεται γύρω από την τροχιά του δορυφόρου Διώνη. Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ρούσσος δήλωσε ότι τώρα επεξεργάζεται τα στοιχεία που στέλνει στη γη το διαστημόπλοιο Cassini, το οποίο εκτοξεύθηκε το 1997, από το 2004 βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο και στις 15 Σεπτεμβρίου θα τερματίσει τη διαστημική του πορεία, καθώς για περισσότερες λεπτομέρειες θα μπει στην ατμόσφαιρα του πλανήτη και θα καταστραφεί. Σύμφωνα με τον κ. Ρούσσο, ο Κρόνος αποτελεί από μόνος του μια μικρογραφία ενός ηλιακού συστήματος, καθώς υπάρχουν οι περίφημοι δακτύλιοί του και άλλα περίπου 60 φεγγάρια, τα 10 από τα οποία είναι μεγαλύτερα από τη σελήνη, ενώ ένα, ο Τιτάνας, είναι συγκρίσιμος με τη γη. Η έρευνα του κ. Ρούσσου εστιάζεται στη μελέτη του διαστημικού περιβάλλοντος του Κρόνου, την ονομαζόμενη μαγνητόσφαιρα, δηλαδή την περιοχή εκείνη όπου το μαγνητικό πεδίο που ο ίδιος ο πλανήτης παράγει, κυριαρχεί του μαγνητικού πεδίου του ηλίου. Μέσα στη μαγνητόσφαιρα τα φορτισμένα σωματίδια που υπάρχουν εγκλωβισμένα, διαμορφώνουν αυτό που αποκαλείται διαστημικό περιβάλλον, ή διεθνικός καιρός. Αυτό που μελετά ο κ. Ρούσσος είναι το αποτέλεσμα ενός πειράματος που πραγματοποιείται στο MPS και μετράει τα υψηλής ενέργειας σωμάτια, σαν αυτά που είναι παγιδευμένα στη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου. Η παρακολούθηση του φαινομένου αυτού είναι σημαντική για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί τα σωμάτια αυτά μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στα ηλεκτρονικά συστήματα των διαστημοπλοίων που πλησιάζουν τον πλανήτη. Και δεύτερον, ο βομβαρδισμός των δακτυλίων και των φεγγαριών του Κρόνου από αυτά τα υψηλής ενέργειας σωμάτια, μεταλλάσσουν την επιφάνειά τους. Στην ερώτηση αν ένας επιστήμονας εκτός από γνώση πρέπει να διαθέτει και φαντασία, ο κ. Ρούσσος απάντησε μιλώντας στο Πρακτορείο ότι η φαντασία είναι απαραίτητη και από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της δουλειάς ενός επιστήμονα. Τα πειράματα, τόνισε, σχεδιάζονται με σκοπό να μάθουμε κάτι καινούργιο και από τις μετρήσεις που γίνονται ένα μεγάλο μέρος είναι εντελώς νέο για τους επιστήμονες, γεγονός που εξάπτει τη φαντασία για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τί τελικά είναι αυτό που μετρήσαμε. Το αποτέλεσμα ενός πειράματος δεν είναι κάτι τυποποιημένο και για το λόγο αυτό πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να ερμηνεύσουμε οτιδήποτε καινούργιο και απρόσμενο αποκαλύψουν οι μετρήσεις. Τέλος, στην ερώτηση τί είναι αυτό που του λείπει περισσότερο από την Ελλάδα, απάντησε «οι φίλοι του και οι συγγενείς του», σημειώνοντας ότι στη Γερμανία που βρίσκεται είναι πλέον οικονομικά ανεξάρτητος και επιστημονικά, κάνει αυτό που αγαπάει. Το Ινστιτούτο MPS στο οποίο εργάζεται ο κ. Ρούσσος, ξεκίνησε τη λειτουργία το 1957 με το όνομα Plank Institute for Aeronomy με αντικείμενο τη μελέτη των ανωτέρων στρωμάτων της ατμόσφαιρας της Γης, αλλά με την έναρξη της διαστημικής εποχής άλλαξε τις προτεραιότητές του και από το 2003 ερευνά φαινόμενα που αφορούν το ηλιακό μας σύστημα. Έχει τρία βασικά τμήματα. Το πρώτο ασχολείται αποκλειστικά με την έρευνα των πλανητών, των κομητών και των αστεροειδών στο ηλιακό μας σύστημα. Το δεύτερο αποκαλείται Τμήμα Ηλιακής Φυσικής και το τρίτο, που ονομάζεται Ηλιοσεισμολογίας, το οποίο μελετά σεισμούς που γίνονται στην επιφάνεια του ήλιου και των αστεριών. Η έρευνα αυτή γίνεται μέσω διάφορων αποστολών, της NASA, της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, της Ιαπωνίας, της Κίνας και άλλων. Ένας άλλος τρόπος μετρήσεων είναι αυτός των τηλεσκοπικών παρατηρήσεων είτε από τη Γη, είτε από τηλεσκόπια που έχουν τεθεί σε μπαλόνια και βρίσκονται σε ύψος 30-40 χιλιομέτρων. http://physicsgg.me/2017/08/05/%ce%b7%ce%bb%ce%af%ce%b1%cf%82-%cf%81%ce%bf%cf%8d%cf%83%cf%83%ce%bf%cf%82-%ce%bf-%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b1%cf%82-%ce%b5%cf%81%ce%b5%cf%85%ce%bd%ce%b7%cf%84%ce%ae%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%bf/

Ο Vega πετάει δύο δορυφόρους στη δεύτερη εκτόξευση αυτού του έτους. Σήμερα το πρωί η Arianespace εκτόξευσε έναν πύραυλο Vega ο οποίος μετέφερε δύο δορυφόρους παρατήρησης της Γης για την Ιταλία, τη Γαλλία και το Ισραήλ, περιτυλιγμένους στο ελαφρύτερο προστατευτικό περίβλημα του Vega. Η απογείωση της 10ης αποστολής του Vega από τον Ευρωπαϊκό Διαστημικό Σταθμό της Ευρώπης στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας έγινε στις 01:58 GMT στις 2 Αυγούστου (03:58 CEST, 22:58 τοπική ώρα την 1η Αυγούστου), για μια αποστολή που διαρκεί 97 λεπτά με σκοπό να παραδώσει τους δορυφόρους Optsat-3000 και Venμs στις προγραμματισμένες τροχιές τους. Ο δορυφόρος Optsat-3000 θα παρέχει στο Υπουργείο Άμυνας της Ιταλίας εικόνες υψηλής ανάλυσης από όλη τη Γη. Με μια μάζα 368 κιλών, ήταν ο πρώτος που απελευθερώθηκε μετά από περίπου 42 λεπτά. Τα 264 κιλά του Venμs απελευθερώθηκαν 49 λεπτά αργότερα. Ο δορυφόρος Venμs (Vegetation and Environment monitoring on a New Micro Satellite - Παρακολούθηση της βλάστησης και του περιβάλλοντος με ένα νέο μικρό δορυφόρο), με τη χορηγία της Γαλλίας και του Ισραήλ, θα μελετήσει τη βλάστηση και το περιβάλλον και θα επιδείξει ένα νέο σύστημα ηλεκτρικής προώθησης. Ο Optsat-3000 έχει σχεδιασθεί για να λειτουργήσει επτά χρόνια και ο Venμs τεσσεράμισι χρόνια. Η πτήση VV10 σηματοδοτεί το ντεμπούτο του νέου ελαφρύτερου φορτίου καλύμματος Vega, το οποίο προστατεύει τους δορυφόρους κατά την μετάβαση στο διάστημα. Αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Συνοδείας Εκτόξευσης (Launchers Exploitation Accompaniment Programme) της ESA και κατασκευάστηκε από την RUAG Space Switzerland, με την Ιταλική ELV ως κύριο ανάδοχο. Η τεχνολογία εγκρίθηκε για πρώτη φορά στις 28 Ιουνίου στο Ariane 5. Η νέα δομή καλύμματος του Vega διαθέτει λιγότερα πάνελ, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου μεταλλικές αρθρώσεις. Τα διαφορετικά σύνθετα υλικά και η βελτιωμένη κατασκευή έχουν μειώσει το κόστος παραγωγής. Μια τροποποίηση του εκτοξευτήρα για αυτή την πτήση μείωσε τα ακουστικά φορτία - την πίεση που προκαλείται από τα ηχητικά κύματα στο ωφέλιμο φορτίο κατά την απογείωση. Οι αλλαγές προήλθαν μέσω ενός υπολογιστικού μοντέλου του ακουστικού περιβάλλοντος κατά την απογείωση, που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο μιας συμφωνίας ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ ESA και NASA για τους εκτοξευτήρες. Οι μετρήσεις πτήσης και εδάφους, από αυτήν την πτήση, θα βοηθήσουν να μετρηθούν οι βελτιώσεις αυτές. Η μάζα ωφέλιμου φορτίου για αυτή την εκτόξευση ήταν περίπου 982 κιλά. Οι δορυφόροι ανήλθαν σε περίπου 672 κιλά, με τους προσαρμογείς ωφέλιμου φορτίου και τις κατασκευές μεταφοράς να συνθέτουν τα υπόλοιπα. http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/O_Vega_pethaei_dhuo_doryphhoroys_ste_dehutere_ekthoxeyse_aytohu_toy_hetoys Τρεις μικροδορυφόρους παρήγγειλε από πανεπιστήμια η ελληνική κυβέρνηση. Τρεις μικροδορυφόροι, οι οποίοι «θα εξυπηρετούν ανάγκες του δημοσίου για τηλεπικοινωνιακούς σκοπούς για παρακολούθηση της Γης, για θέματα πολιτικής προστασίας και καιρικά φαινόμενα» θα κατασκευαστούν για λογαριασμό της κυβέρνησης από ισάριθμα ελληνικά πανεπιστήμια, ανακοίνωσε την Παρασκευή ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς. Η συμφωνία θα να υπογραφεί μεταξύ του υπουργείου και του Δημοκρίτειο Πανεπιστημίου και τα πανεπιστήμια Πελοποννήσου και Πατρών. Όπως δήλωσε ο κ. Παππάς «σήμερα ανακοινώνουμε την έναρξη του προγράμματος κατασκευής συστήματος μικροδορυφόρων με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση η οποία μπορεί να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία θα αυξήσει το εκτόπισμα της Ελλάδας στο διάστημα, θα βελτιώσει τη δυνατότητά μας στην παρατήρηση γης, θα μας δώσει τη δυνατότητα να αναπτύξουμε νέες τηλεπικοινωνιακές εφαρμογές και βέβαια, θα έχουμε αποτελεσματική παρακολούθηση του φάσματος. »Ελληνικά πανεπιστήμια ξεκινούν από την αρχή μέχρι την ολοκλήρωση του πρότζεκτ. Είναι μια σημαντική πρωτοβουλία η οποία όχι μόνο μπορεί να επαναφέρει στη χώρα μας επιστήμονες αλλά και να δημιουργήσει δυνατότητες παραγωγής κι απασχόλησης σε μια σειρά από οικονομικούς κλάδους. Οι εφαρμογές είναι απεριόριστες και νομίζουμε ότι είναι ένας τομέας ο οποίος μπορεί την Ελλάδα να τη βάλει στην τροχιά της νέας ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας αλλά κι εγχώριας παραγωγής υψηλής τεχνολογίας». Η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων έχει ζητήσει να ενταχθεί το έργο ύψους 5 εκατ. ευρώ στο ΕΣΠΑ. Για τη νέα συνεργασία ο κ. Παππάς, ο γενικός γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Βασίλης Μαγκλάρας και ο γενικός γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Λευτέρης Κρέτσος συναντήθηκαν τον πρύτανη του πανεπιστημίου Πελοποννήσου Κώστα Μασσέλο και τον καθηγητή πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντή Εργαστηρίου Τεχνικής Μηχανικής και Ταλαντώσεων Βασίλη Κωστόπουλο. Οι μικροδορυφόροι αναμένεται να είναι έτοιμοι για εκτόξευση σε 18 μήνες από τη μέρα της υπογραφής, ενώ η κατασκευή τους θα γίνει εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο πλαίσιο της διαστημικής πολιτικής που θα καθοριστεί με τη δημιουργία του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500156851 Ο Φιοντόρ Γιουρτσίχιν-Γραμματικόπουλος θα κάνει εξάωρο διαστημικό περίπατο. Την Πέμπτη 17 Αυγούστου, ο ποντιακής καταγωγής ρώσος κοσμοναύτης, Φιοντόρ Γιουρτσίχιν (Θεόδωρος Γιουρτσίχιν-Γραμματικόπουλος), θα πραγματοποιήσει έναν εξάωρης διάρκειας διαστημικό «περίπατο» εκτός του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), όπου βρίσκεται από τον Απρίλιο. Το τηλεοπτικό κανάλι της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA TV) θα μεταδώσει ζωντανά τον εξάωρο διαστημικό περίπατο. Η μετάδοση θα αρχίσει στις 17:00 ώρα Ελλάδος της Πέμπτης. Ο Γιουρτσίχιν θα συνοδεύεται από ένα νεότερο ρώσο κοσμοναύτη, τον μηχανικό Σεργκέι Ριαζάνσκι. Το «ντουέτο», μεταξύ άλλων, θα πραγματοποιήσει χειροκίνητη εκτόξευση πέντε νανοδορυφόρων. Ο ένας μικροσκοπικός δορυφόρος θα είναι κλεισμένος σε ένα περίβλημα που έχει εκτυπωθεί τρισδιάστατα και στόχος είναι να μελετηθούν οι επιπτώσεις του διαστήματος στα υλικά που έχουν παραχθεί από τρισδιάστατο εκτυπωτή. Ένας άλλος μίνι-δορυφόρος θα εκτοξευθεί επ' ευκαιρία της 60ής επετείου της εκτόξευσης του πρώτου τεχνητού δορυφόρου στην ιστορία, του «Σπούτνικ 1» από την ΕΣΣΔ, καθώς και λόγω της 160ής επετείου από τη γέννηση του ρώσου επιστήμονα Κονσταντίν Τσιολκόφσκι, «πατέρα» της θεωρητικής αστροναυτικής και του πυραυλικού προγράμματος της Ρωσίας. Οι δύο κοσμοναύτες θα συλλέξουν επίσης δείγματα από το εξωτερικό του Διαστημικού Σταθμού, στο πλαίσιο των μελετών για τις μικροβιακές κοινότητες που ζουν έξω από αυτόν. Ο έμπειρος Γιουρτσίχιν, ο οποίος έχει τιμηθεί με την ανώτατη διάκριση του «Ήρωα» της Ρωσικής Ομοσπονδίας και με το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα της Ελληνικής Δημοκρατίας, γεννήθηκε το 1959 στο Βατούμι της Γεωργίας και επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα, όπου ζει η μητέρα του. Αυτή την περίοδο πραγματοποιεί το πέμπτο διαστημικό ταξίδι του και το τέταρτο στον ISS. Είναι ο όγδοος ρώσος κοσμοναύτης που έφθασε τα πέντε διαστημικά ταξίδια και ο δεύτερος γηραιότερος που έχει βρεθεί στο διάστημα. Μέχρι σήμερα έχει «περπατήσει» στο διάστημα σχεδόν 52 ώρες, κατέχοντας την έκτη θέση μεταξύ όλων των αστροναυτών του κόσμου. Είναι σήμερα ο 13ος στον παγκόσμιο κατάλογο των αστροναυτών σε συνολική διάρκεια παραμονής στο διάστημα, αλλά όταν επιστρέψει στη Γη στις 3 Σεπτεμβρίου, θα έχει ανέβει στην έβδομη θέση. http://www.scoop.it/t/physicists-and-physics/p/4083017199/2017/08/12/- Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός στο Google Street View. Τις «πύλες» του σε κάθε ενδιαφερόμενο επισκέπτη, έστω και εξ αποστάσεως, ανοίγει ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, ο οποίος είναι διαθέσιμος προς περιήγηση μέσω του Google Street View- χάρη σε εικόνες που κατέγραψε ο Τομάς Πεσκέτ, αστροναύτης του ΕΟΔ (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος), ο οποίος πέρασε έξι μήνες στον σταθμό ως μηχανικός πτήσης. Η αποστολή ήταν η πρώτη στην οποία καταγράφηκαν εικόνες έξω από τη Γη για το Street View, και για πρώτη φορά προστέθηκαν σε αυτές τις εικόνες περιγραφές- χρήσιμες μικρές σημειώσεις που εμφανίζονται ενώ ο χρήστης εξερευνά τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και παρέχουν επιπρόσθετες πληροφορίες ή στοιχεία όπως το πού γυμνάζονται οι αστροναύτες για να παραμείνουν σε φόρμα, τι είδους φαγητό τρώνε και πού διεξάγουν τα επιστημονικά πειράματα. Λόγω των περιορισμών της ζωής και της εργασίας στο Διάστημα, δεν ήταν δυνατή η συλλογή εικόνων για το Street View χρησιμοποιώντας τις συνήθεις μεθόδους της Google. Αντ’ αυτού, η ομάδα του Street View συνεργάστηκε με την NASA στο Διαστημικό Κέντρο Johnson στο Χιούστον, το Τέξας και το Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Marshall στο Huntsville της Alabama για να σχεδιαστεί μια μέθοδος καταγραφής εικόνων χωρίς βαρύτητα χρησιμοποιώντας κάμερες DSLR και τον εξοπλισμό που έχει ήδη ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός. «Ύστερα», αναφέρει ο Πεσκέτ, σε σχετικό blogpost, «τράβηξα τις εικόνες σε συνθήκες Διαστήματος και αυτές στάλθηκαν στη Γη όπου ενώθηκαν, για να παραχθούν φωτογραφίες 360 μοιρών του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού». «Λύσαμε πολλά προβλήματα πριν καταγράψουμε τις τελικές εικόνες που βλέπετε σήμερα στο Street View. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός φέρει τεχνικό εξοπλισμό σε όλες τις επιφάνειες, με πολλά καλώδια και μια περίπλοκη διάταξη με θαλάμους. Είναι ένα πολυσύχναστο μέρος, με έξι μέλη πληρώματος που εκτελούν δραστηριότητες έρευνας και συντήρησης 12 ώρες την ημέρα. Υπάρχουν πολλά εμπόδια εκεί, και είχαμε περιορισμένο χρόνο για να καταγράψουμε τις εικόνες, οπότε έπρεπε να είμαστε σίγουροι ότι η προσέγγισή μας θα λειτουργούσε. Και υπάρχει και αυτό το πράγμα που λέγεται μηδενική βαρύτητα» τονίζει ο αστροναύτης. Η Google προέβη σε αυτό το βήμα με αφορμή τα 10α γενέθλια του Google Street View αυτό το καλοκαίρι, δίνοντας σε χρήστες από όλο τον κόσμο τη δυνατότητα να περιηγηθούν σε προβολή 360 μοιρών στο «φυλάκιο» αυτό της ανθρωπότητας στο διάστημα. «Κοιτάζοντας τη Γη από πάνω, σκέφτηκα λίγο περισσότερο το δικό μου κόσμο και ελπίζω ότι ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός στο Street View να αλλάξει την οπτική σας για τον κόσμο» καταλήγει ο Πεσκέτ. http://www.naftemporiki.gr/story/1260773/o-diethnis-diastimikos-stathmos-stogoogle-street-view

Τεχνολογία πυρηνικής προώθησης εξετάζει η NASA. Η διάρκεια του ταξιδιού μέχρι τον Άρη θα μπορούσε να μειωθεί από τους έξι στους τέσσερις μήνες αν όλα πάνε καλά με την επένδυση της NASA σε τεχνολογίες πυρηνικών κινητήρων. Η εταιρεία BWX Technologies, με έδρα το Λίνστμπουργκ της Βιρτζίνια, αναλαμβάνει την ανάπτυξη του κινητήρα για λογαριασμό της NASA, στο πλαίσιο αρχικού συμβολαίου 18,8 εκατ. δολαρίων, αναφέρει το περιοδικό New Scientist. H NASA είχε πειραματιστεί και παλαιότερα με την ιδέα της πυρηνικής προώθησης, και μάλιστα είχε δοκιμάσει πρωτότυπα στο έδαφος. Εγκατέλειψε όμως την προσπάθεια το 1972 όταν το Κογκρέσο ακύρωσε ένα σχέδιο αποστολής στον Άρη. Η βασική ιδέα είναι ότι η θερμότητα που παράγει ένας πυρηνικός αντιδραστήρας θα θερμαίνει υγροποιημένο υδρογόνο, το οποίο θα ατμοποιείται απότομα και θα εκτοξεύεται από το ακροφύσιο του κινητήρα, επιταχύνοντας έτσι το σκάφος προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό θα αύξανε σημαντικά την πρόωση ανά λίτρο καυσίμου -η κατανάλωση εκτιμάται ότι θα μειωνόταν στο μισό σε σχέση με τους κύριους κινητήρες των διαστημικών λεωφορείων. Στις μελλοντικές αποστολές στον Άρη, οι πυρηνικοί κινητήρες θα προσέφεραν μεγαλύτερη ταχύτητα, ενώ ταυτόχρονα θα μείωναν το βάρος των απαιτούμενων καυσίμων με αντίστοιχη αύξηση του ωφέλιμου φορτίου. Στο πλαίσιο του διετούς συμβολαίου της, η BWX Technologies αναμένεται να σχεδιάσει έναν αντιδραστήρα ουρανίου και έναν κινητήρα πυρηνικής θερμικής προώθησης. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500158327 Ζωή σε περιβάλλον που θυμίζει τον Άρη. Επιστήμονες ανακάλυψαν ζωή σε ένα από τα πιο αφιλόξενα και μαγευτικά περιβάλλοντα στη γη. Το «Danakil Depression», η ύφεση δηλαδή του Ντάνακιλ, βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Αιθιοπίας και έχει πάρει το όνομά της από το υψόμετρο της περιοχής, 300 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Γνωστή από τους ντόπιους ως η πόρτα της κόλασης, η περιοχή έχει μέση θερμοκρασία τους 45 βαθμούς Κελσίου, ενώ μία σειρά από λίμνες που βρίσκονται στο σημείο, και έχουν λαμπιρίζον κίτρινο και πράσινο χρώμα, αποτελούν το πιο οξικό φυσικό περιβάλλον στον πλανήτη. Η περιοχή επίσης περιτριγυρίζεται από δύο ηφαίστεια, ενώ σύμφωνα με γεωλόγους, τρεις διαφορετικές τεκτονικές πλάκες συναντούνται, δημιουργώντας έντονα γεωλογικά φαινόμενα, τα οποία απελευθερώνουν τοξικά αέρια θείου και χλωρίου. Οι πληροφορίες που διαθέτουμε για την περιοχή είναι ελάχιστες λόγω της δυσκολίας προσέγγισης. Από το 2013 όμως μία ομάδα επιστημόνων με το όνομα «Europlanet», ξεκίνησε μελέτες στην Ύφεση του Ντανκίλ. Οι ερευνητές απαιτείται να φορούν μάσκες αερίου, ενώ ένα λάθος βήμα μπορεί να σπάσει τις ιδιαίτερα εύθραυστες δομές αλάτων με τα θύματα να κινδυνεύουν από εγκαύματα και δηλητηρίαση αφού η θερμοκρασία του νερού σε αυτά τα σημεία αγγίζει τους 100 βαθμούς, ενώ το κοντινότερο νοσοκομείο είναι ώρες μακριά. Σε μία από τις αποστολές το 2016, τα δείγματα που οι ερευνητές συνέλεξαν, μετά από εργαστηριακούς ελέγχους αποκάλυψαν την παρουσία ζωής μέσα στο καυτό οξύ. Τα βακτήρια που βρέθηκαν στις λίμνες οξέως είναι ακραιόφιλα, μπορούν δηλαδή να προσαρμοστούν σε ακραίες καταστάσεις. Η έρευνα έχει ιδιαίτερη σημασία για τη ζωή σε άλλους πλανήτες αφού όπως δηλώνει η Barbara Cavalazzi, ερευνήτρια από το πανεπηστήμιο της Μπολόνια «Στον Άρη υπάρχουν παρόμοια κοιτάσματα μετάλλων και θείου, με αυτά στην Ύφεση του Ντανακίλ», στρέφοντας έτσι την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας στην ανθεκτικότητα, κάποιων μορφών ζωής. http://www.kathimerini.gr/921833/gallery/epikairothta/episthmh/zwh-se-perivallon-poy-8ymizei-ton-arh

Juice: Ολοκληρώθηκε ο σχεδιασμός του διαστημοπλοίου για την ευρωπαϊκή αποστολή στον Δία. Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι προετοιμασίες για την αποστολή Juice (Jupiter Icy Moons Explorer) του ΕΟΔ (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος), που αναμένεται να εκτοξευτεί σε πέντε χρόνια και να φτάσει στον προορισμό της πάνω από μια δεκαετία από σήμερα. Όπως αναφέρει ο ΕΟΔ, ο τελικός σχεδιασμός του αεροσκάφους έχει ήδη ολοκληρωθεί, η κατασκευή του οποίου εποπτεύεται από την Airbus Defense and Space. Τα ηλιακά φτερά του διαστημοπλοίου σχηματίζουν ένα διακριτό σταυροειδές σχήμα συνολικού μήκους 97 τ.μ., το μεγαλύτερο που έχει πετάξει ποτέ σε διαπλανητική αποστολή. Το μέγεθος αυτό είναι απαραίτητο για τη δημιουργία επαρκούς ισχύος - περίπου 850 W - για τα όργανα και το διαστημόπλοιο που βρίσκονται τόσο μακριά από τον Ήλιο. Το σκάφος είναι εφοδιασμένο με μια σειρά οργάνων που θα μελετήσουν την ταραχώδη ατμόσφαιρα του Δία και την τεράστια μαγνητόσφαιρά του, καθώς επίσης και τα φεγγάρια Γανυμήδη, Ευρώπη και Καλλιστώ. Και τα τρία φεγγάρια πιστεύεται ότι έχουν ωκεανούς με νερό σε υγρή μορφή κάτω από τις παγωμένες επιφάνειές τους και αναμένεται η αποστολή να παρέχει πολύτιμα στοιχεία σχετικά με την πιθανότητα τα φεγγάρια αυτά να διαθέτουν περιβάλλοντα που μπορούν να φιλοξενήσουν μορφές ζωής. Οι κάμερες του Juice θα αποτυπώσουν λεπτομέρειες των χαρακτηριστικών των φεγγαριών, ενώ επίσης θα μελετήσουν τους πάγους και τα μεταλλικά στοιχεία στις επιφάνειές τους. Άλλα όργανα αναμένεται να δώσουν πληροφορίες (π.χ. ακουστικές) για το υπόβαθρο και το εσωτερικό των φεγγαριών για να κατανοήσουν καλύτερα τη θέση και τη φύση των κρυμμένων ωκεανών τους. Επιπλέον, θα μελετηθεί η λεπτή ατμόσφαιρα γύρω από τα φεγγάρια.Το διαστημόπλοιο ακόμη θα περιλαμβάνει μια σειρά από κεραίες, όπως ένα μαγνητόμετρο μήκους 10 μέτρων πάνω σε ιστό μια κεραία ραντάρ μήκους 16 μ. και κεραίες για τη μέτρηση ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων. Ο Γανυμήδης είναι το μόνο φεγγάρι στο ηλιακό μας σύστημα που παράγει το δικό του εσωτερικό μαγνητικό πεδίο, και το Juice είναι κατάλληλα εξοπλισμένο για να μελετήσει τη «συμπεριφορά» του και να διερευνήσει την αλληλεπίδραση του με τη μαγνητόσφαιρα του Δία. Το διαστημόπλοιο έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί το 2022 για ένα επταετές ταξίδι στο σύστημα του Δία. Η αποστολή θα περιλαμβάνει μια φάση σε τροχιά γύρω από τον Δία, περάσματα από την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ και τέλος ένα διάστημα εννέα μηνών σε τροχιά γύρω από τον Γανυμήδη. Σημειώνεται ότι θα πρόκειται για την πρώτη φορά που ένα διαστημόπλοιο μπαίνει σε τροχιά γύρω από ένα φεγγάρι, πέρα από τη Σελήνη. http://www.naftemporiki.gr/story/1259758/Juice-oloklirothike-o-sxediasmos-tou-diastimoploiou-gia-tin-europaiki-apostoli-ston-dia

Πέθανε η κορυφαία μαθηματικός Maryam Mirzakhani. Η Maryam Mirzakhani, η πρώτη και η μόνη γυναίκα μαθηματικός έως τώρα η οποία τιμήθηκε με το Fields Medal – την ύψιστη μαθηματική διάκριση -, πέθανε σήμερα ύστερα από μακρόχρονη μάχη με τον καρκίνο. Ήταν 40 ετών. Το Fields Medal, το οποίο απονέμεται κάθε τέσσερα χρόνια και θεωρείται ισότιμο του Νόμπελ στον τομέα των μαθηματικών, δόθηκε στην ιρανικής καταγωγής μαθηματικό το 2014. Η Mirzakhani, καθηγήτρια μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Stanford, ήταν εξειδικευμένη στα θεωρητικά μαθηματικά : τη γεωμετρία παραμετρικών χώρων, τη Θεωρία Teichmüller, την Υπερβολική Γεωμετρία, την Εργοδική Θεωρία και τη Συμπλεκτική Γεωμετρία. Συνοπτικά, θα λέγαμε ότι η Mirzakhani είχε γοητευτεί από την ομορφιά της γεωμετρικής και της δυναμικής πολυπλοκότητας των καμπύλων επιφανειών, τις σφαίρες, τις επιφάνειες torus κ.ά. Παρά τη θεωρητική φύση των ενδιαφερόντων της, το έργο της αξιοποιείται στη φυσική, τη κβαντική μηχανική και σε άλλους τομείς εκτός των μαθηματικών. Οι συνάδελφοί της στο Πανεπιστήμιο του Stanford τη χαρακτηρίζουν τολμηρή και αποφασιστική, έτοιμη ανά πάσα στιγμή να αναμετρηθεί με επιστημονικά προβλήματα που άλλοι δεν θα τολμούσαν να προσεγγίσουν. « Η Maryam έφυγε από κοντά μας τόσο γρήγορα, αλλά το φωτεινό παράδειγμά της θα παραμείνει ζωντανό και θα εμπνέει χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο, εκείνες που θα θελήσουν να ακολουθήσουν το δρόμο των μαθηματικών και της επιστήμης», δήλωσε ο πρόεδρος του Stanford, Marc Tessier-Lavigne. Και πρόσθεσε : « Ήταν μια λαμπρή επιστήμονας αλλά κι ένας εξαιρετικά σεμνός άνθρωπος, που αποδέχτηκε τις τιμές και τις διακρίσεις με την ελπίδα ότι το παράδειγμά της θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους άλλους να ακολουθήσουν το δρόμο της επιστήμης. Η συνεισφορά της παραμένει ανεκτίμητη». Λογοτεχνία και Μαθηματικά Η Maryam Mirzakhani γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ιράν. Η πορεία της στον κόσμο των μαθηματικών δεν ήταν δεδομένη. Το μεγάλο της πάθος όταν ήταν παιδί δεν ήταν οι αριθμοί, αλλά η λογοτεχνία. Το σχολείο της στην Τεχεράνη βρισκόταν κοντά σε έναν δρόμο με βιβλιοπωλεία. Επειδή, όμως, το να ξεφυλλίζεις βιβλία δεν επιτρεπόταν στη χώρα της, άρχισε να αγοράζει στην τύχη διαφόρων ειδών εκδόσεις. « Ονειρευόμουν να γίνω συγγραφέας », έλεγε σε μια παλαιότερη συνέντευξή της. «Δεν είχα σκεφτεί να συνεχίσω τις σπουδές μου στα μαθηματικά πριν από την τελευταία τάξη του γυμνασίου ». Το τέλος του Πολέμου Ιράν – Ιράκ, όταν η πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση στη χώρα της άρχισε, κατά κάποιο τρόπο, να ομαλοποιείται της επέτρεψε να επικεντρωθεί στις σπουδές της. Από το Πανεπιστήμιο Sharif βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο του Harvard, στο πλευρό του κορυφαίου μαθηματικού, βραβευμένου επίσης με το Fields Medal, Curtis McMullen. Εκεί η Mirzakhani ξεχώρισε για την αποφασιστικότητά της και τις αδιάκοπες ερωτήσεις της, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε από το φράγμα της γλώσσας. Συνήθως, τα ερωτήματα που έθετε ήταν στα αγγλικά και οι σημειώσεις της στα φαρσί. Ο McMullen την χαρακτήριζε επιστήμονα « ατρόμητης φιλοδοξίας », ενώ μιλώντας, παλαιότερα, για τη διατριβή της, την οποία ολοκλήρωσε στο Harvard, έκανε λόγο για ένα αριστούργημα και ένα σπουδαίο επίτευγμα, αφού η Mirzakhani είχε καταφέρει να λύσει δύο από τα δυσκολότερα επιστημονικά προβλήματα που αναζητούσαν επί πολλά χρόνια μια λύση. http://physicsgg.me/2017/07/15/%cf%80%ce%ad%ce%b8%ce%b1%ce%bd%ce%b5-%ce%b7-%ce%ba%ce%bf%cf%81%cf%85%cf%86%ce%b1%ce%af%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%ce%b8%ce%b7%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-maryam-mirzakhani/

Σε ποια συχνότητα εκπέμπουν οι εξωγήινοι; Η συχνότητα των 1420 ΜHz (μήκος κύματος 21 cm) θεωρείται μια κατάλληλη συχνότητα από το πρόγραμμα SETI για την αναζήτηση σημάτων εξωγήινης ζωής. Αυτή η ραδιοφωνική συχνότητα μπορεί να περάσει μέσα από νέφη σκόνης και αερίων, τα οποία είναι αδιαφανή σε πολλές άλλες συχνότητες. Η πλάκα από χρυσό που μεταφέρουν τα μη επανδρωμένα διαστημόπλοια Pioneer 10 και 11, μεταξύ των άλλων έχει χαραγμένη πάνω της την διαδικασία εκπομπής των 21 cm από το άτομο υδρογόνου. Aν και το μήκος κύματος 21 cm του υδρογόνου θα αναγνωρίζονταν παντού και είναι το κατάλληλο μήκος κύματος για αναζήτηση ραδιοσημάτων εξωγήινης προέλευσης, η παρουσία της απανταχού ακτινοβολίας από το γαλαξιακό υδρογόνο κάνει την αναζήτηση δυσκολότερη καθώς πρέπει να γίνουν διορθώσεις εξαιτίας του υποβάθρου (το υδρογόνο είναι το στοιχείο με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα στο σύμπαν), των σχετικών κινήσεων των πηγών (φαινόμενο Doppler ) κ.λπ. Στην δημοσίευση με τίτλο «Alternative Standard Frequencies for Interstellar Communication» οι ερευνητές Sivaram et al, προτείνουν κάποιες εναλλακτικές συχνότητες που δεν επηρεάζονται από ατομικές ή μοριακές πηγές και είναι ανεξάρτητες από οποιαδήποτε θέση. Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα των αρχικών αναζητήσεων του Drake και άλλων ερευνητών, καθώς και των προσπαθειών του SETI, στο μήκος κύματος των 21 cm ήταν μέχρι σήμερα αρνητικά. Υπάρχει επίσης και η γραμμή του υδροξυλίου (ΟΗ) στα 1612 MHz (18 cm), που προτάθηκε από άλλους ερευνητές, έτσι ώστε η μπάντα από το Η έως το ΟΗ, γνωστή ως ‘waterhole’ (του ραδιοφωνικού φάσματος), είναι πιθανόν να χρησιμοποιείται από εξωγήινους πολιτισμούς για επικοινωνία. Αλλά σε αυτά τα μήκη κύματος, θα μπορούσαν να υπάρξουν παρεμβολές από ατομικές ή μοριακές πηγές (για να μην αναφέρουμε δορυφόρους που χρησιμοποιούν την μπάντα του υδροξυλίου) αλλοιώνοντας πιθανά σήματα εξωγήινων. Μια συχνότητα που έχει υποδειχθεί ως μοναδική και απαλλαγμένη από τέτοια προβλήματα και επιπλέον προκύπτει από συνδυασμό θεμελιωδών φυσικών σταθερών είναι η: όπου είναι η ακτίνα Bohr, είναι η κλασική ακτίνα του ηλεκτρονίου, h η σταθερά του Planck, me η μάζα του ηλεκτρονίου, c η ταχύτητα του φωτός, και α =1/137 η σταθερά λεπτής υφής. H συχνότητα των 2556,8 MHz αντιστοιχεί σε μήκος κύματος 11,8 cm. Δεν υπάρχει κάτι άλλο που να ακτινοβολεί σ’ αυτή τη συχνότητα – και δεν ταυτίζεται με καμία από τις γνωστές μοριακές ή ατομικές γραμμές. Έτσι, δεν θα υπάρχουν παρεμβολές και ο γαλαξιακός θόρυβος σ’ αυτή τη συχνότητα θα είναι ελάχιστος. Συνεπώς η μετάδοση θα απαιτεί μικρότερη ισχύ. Θα μπορούσαν άλλοι συνδυασμοί θεμελιωδών σταθερών να οδηγήσουν σε τέτοιου είδους συχνότητες; Δεδομένου ότι το σύμπαν μας κυριαρχείται από την σκοτεινή ενέργεια, οι Sivaram et al δοκίμασαν την εξαγωγή τέτοιων συχνοτήτων χρησιμοποιώντας την κοσμολογική σταθερά Λ (που σχετίζεται με την σκοτεινή ενέργεια). Μια κατάλληλη συχνότητα που προτείνουν είναι τα 10 GHz η οποία μπορεί να διεισδύσει στην ατμόσφαιρα της Γης. Ένας άλλος συνδυασμός δίνει την πολύ χαμηλή συχνότητα των 50 kHz. Συνδυάζοντας την πυρηνική ακτίνα (η οποία είναι μια παγκόσμια παράμετρος) και την κοσμολογική σταθερά Λ, προκύπτει μια συχνότητα ~1kHz. Oι δυο αυτές συχνότητες είναι κατάλληλες για ένα ραδιοτηλεσκόπιο στην αθέατη πλευρά της Σελήνης και θα μπορούσαν να είναι οι συχνότητες που πιθανόν να επέλεγαν να εκπέμψουν οι εξωγήινοι. Κατά ειρωνεία της τύχης η συχνότητα ~1kHz, είναι η συχνότητα των βαρυτικών κυμάτων που σχετίζονται με την αστρική κατάρρευση και περίπου κοντά στις συχνότητες που εκπέμπονται από τον εγκέφαλο, παρότι η φυσική των δυο αυτών φαινομένων είναι τελείως διαφορετική. http://physicsgg.me/2017/07/31/%cf%83%ce%b5-%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%b1-%cf%83%cf%85%cf%87%ce%bd%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b1-%ce%b5%ce%ba%cf%80%ce%ad%ce%bc%cf%80%ce%bf%cf%85%ce%bd-%ce%bf%ce%b9-%ce%b5%ce%be%cf%89%ce%b3%ce%ae%ce%b9/

Οι τελευταίες 5 βουτιές στην ατμόσφαιρα του Κρόνου από το διαστημικό σκάφος Cassini. Το διαστημικό σκάφος της NASA Cassini μπαίνει στην τελευταία φάση της αποστολής του, το μεγάλο φινάλε, καθώς προετοιμάζεται να ξεκινήσει μια σειρά από πάρα πολύ κοντινά περάσματα μέσα από την ανώτερη ατμόσφαιρα του πλανήτη Κρόνου, εκτελώντας τις 5 τελευταίες κοντινές περιφορές του γύρω από τον πλανήτη. Το πρώτο από τα πέντε περάσματα θα πραγματοποιηθεί το βράδυ της 13ης Αυγούστου. Κατά την διάρκεια αυτών των στενών προσεγγίσεων στον πλανήτη, η πλησιέστερη προσέγγιση θα είναι περίπου 1670 χιλιόμετρα πάνω από τα νέφη του Κρόνου. Το διαστημικό σκάφος αναμένεται πως θα συναντήσει αρκετά πυκνή ατμόσφαιρα, και θα απαιτηθεί η χρήση των μικρών πυραύλων που διαθέτει για να παραμείνει σταθερό στην τροχιά του. Οι συνθήκες είναι παρόμοιες με αυτές που συνάντησε το Cassini κατά την διάρκεια των κοντινών πτήσεών του στον δορυφόρο του Κρόνου, Τιτάνα, ο οποίος διαθέτει την δική πυκνή ατμόσφαιρα. Οι τεχνικοί της NASA ελπίζουν πως τα επιστημονικά όργανα του Cassini θα καταφέρουν να συλλέξουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες ελπίζουν να καταφέρουν να κάνουν πιο ακριβή μέτρηση για τη διάρκεια της κρόνειας ημέρας, η οποία υπολογίζεται σε περίπου 10,5 γήινες ώρες Μετά από αυτές τις 5 τελευταίες διεισδύσεις στην ατμόσφαιρα του Κρόνου, θα ακολουθήσει τελική πτώση προς τον πλανήτη στις 15 Σεπτεμβρίου. Κατά την διάρκεια της τελικής πτώσης οι ερευνητές της NASA ελπίζουν πως τα επιστημονικά όργανα του Cassini θα στέλνουν άμεσα τα δεδομένα τους, μέχρι το διαστημικό σκάφος να φτάσει σε ένα υψόμετρο, όπου η ατμοσφαιρική πυκνότητα θα είναι περίπου διπλάσια από αυτή των ανώτερων στρωμάτων. Μόλις το Cassini φτάσει στο σημείο αυτό της ατμόσφαιρας του Κρόνου, δεν θα μπορεί να διατηρηθεί σταθερό ώστε να διατηρεί την κεραία του στραμμένη προς τη Γη και η επαφή θα χαθεί. Λίγες στιγμές μετά το σκάφος θα διαλυθεί στην ατμόσφαιρα σαν ένα μετεωρίτης, ολοκληρώνοντας έτσι μια από τις πιο επικές αποστολές στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος. http://physicsgg.me/2017/08/09/%ce%bf%ce%b9-%cf%84%ce%b5%ce%bb%ce%b5%cf%85%cf%84%ce%b1%ce%af%ce%b5%cf%82-5-%ce%b2%ce%bf%cf%85%cf%84%ce%b9%ce%ad%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%cf%84%ce%bc%cf%8c%cf%83%cf%86%ce%b1%ce%b9%cf%81/

Ψάχνοντας ψύλλους στ’ άχυρα του CERN ή ψάχνοντας σπάνιες διασπάσεις του σωματιδίου Higgs. Από την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs το 2012, οι ερευνητικές ομάδες ATLAS και CMS προσπαθούσαν να καταλάβουν αν αυτό το νέο σωματίδιο είναι το μποζόνιο Higgs που προβλέπεται από το Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων ή πρόκειται για ένα μποζόνιο Higgs από ένα πιο εξωτικό θεωρητικό μοντέλο που περιέχει νέα, και μέχρι στιγμής άγνωστα σωματίδια. Η απάντηση βρίσκεται στις ιδιότητες του μποζονίου Higgs. Η μάζα του μποζονίου Higgs μετρήθηκε 125,09 GeV με μια ακρίβεια 0,2%. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του 2011 και του 2012 το πείραμα ATLAS είχε μελετήσει κάποιες από τις βασικές διεργασίες μέσω των οποίων παράγεται το μποζόνιο Higgs, καθώς και τα κύρια κανάλια διάσπασής του (το μποζόνιο Higgs έχει πολύ μικρό χρόνο ζωής 1.6×10−22 s, και διασπάται σε γνωστά σωματίδια που καταγράφονται από τον ανιχνευτή ATLAS). Τα αποτελέσματα συμφωνούν με τις προβλέψεις του Καθιερωμένου Προτύπου, αν και η πειραματική αβεβαιότητα θα μπορούσε να βελτιωθεί περισσότερο. Αυτές οι διαδικασίες εξακολουθούν να μετρούνται και να βελτιώνονται με τα δεδομένα του Run 2 που προέκυψαν σε υψηλότερες ενέργειες σύγκρουσης πρωτονίων. Για την πλήρη κατανόηση των ιδιοτήτων του μποζονίου Higgs, το πείραμα ATLAS έψαξε επίσης τις σπάνιες διασπάσεις του Higgs, όπως την διάσπασή του σε δυο μιόνια (H→μ+μ) και την διάσπαση προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο (H→Z+γ). Σύμφωνα με το Καθιερωμένο Πρότυπο μόνο το 0,022% και το 0,15% των μποζονίων Higgs που παράγονται στο πείραμα ATLAS διασπώνται προς μ+μ ή Z+γ, αντίστοιχα. Το πείραμα ATLAS ανέλυσε τα δεδομένα των ετών 2015 και 2016 αναζητώντας αυτές τις σπάνιες διασπάσεις του μποζονίου Higgs. Και στα δυο κανάλια διάσπασης, ένα αναμενόμενο σήμα θα είναι ορατό ως ένα «στενό» καρούμπαλο στο διάγραμμα της κατανομής μάζας των παραγόμενων σωματιδίων, πάνω σε ένα ομαλά μειούμενο υπόβαθρο. Το σχήμα 1 δείχνει αυτή την κατανομή μάζας που παρατηρήθηκε στην διάσπαση προς ζεύγος μιονίων για την υπο-κατηγορία των γεγονότων που έχουν την καλύτερη ευαισθησία ως προς το σήμα του Higgs. Το σχήμα 2 δείχνει την κατανομή μάζας που παρατηρήθηκε στην διάπαση Ζγ, με το Ζ να αναγνωρίζεται μέσω της διάσπασής του σε ζεύγος ηλεκτρονίων ή μιονίων. Σε κανένα από τα δυο διαγράμματα δεν φαίνεται κάποιο (καρούμπαλο) ίχνος μποζονίου Higgs. Οι ερευνητές του ATLAS έχουν την δυνατότητα να προσδιορίσουν την μέγιστη ποσότητα του σήματος που αντιστοιχεί στις πιθανές διασπάσεις Higgs στα κανάλια μ+μ ή Ζ+γ και μπορεί να κρύβεται στα δεδομένα χωρίς να διαχωρίζεται από τις στατιστικές διακυμάνσεις του υποβάθρου. Οι υπολογισμοί αυτοί δείχνουν πως τα τωρινά δεδομένα είναι συνεπή με τις προβλέψεις του Καθιερωμένου Προτύπου και περιορίζουν τα εξωτικά μοντέλα του μποζονίου Higgs που προβλέπουν πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς διάσπασης σ’ αυτά τα κανάλια. Το γεγονός ότι η διάσπαση του Higgs προς δυο μιόνια δεν έχει παρατηρηθεί είναι ένα σημαντικό αποτέλεσμα και για έναν επί πλέον λόγο: δείχνει πως η σύζευξη του μποζονίου Higgs προς μιόνια είναι πολύ ασθενέστερη προς εκείνη των λεπτονίων ταυ. Αυτό ακριβώς προβλέπει και το Καθιερωμένο Πρότυπο σύμφωνα με το οποίο η σύζευξη του μποζονίου Higgs με κάποιο σωματίδιο είναι ανάλογη με την μάζα του σωματιδίου και το λεπτόνιο ταυ είναι 17 φορές βαρύτερο από το μιόνιο Έτσι, ενώ δεν έχουμε ακόμα αποδείξεις για αυτές τις σπάνιες διασπάσεις, δεν είμαστε μακριά από τις προβλέψεις του Καθιερωμένου Προτύπου. Η συλλογή πολύ περισσότερων δεδομένων στα επόμενα χρόνια θα αποκαλύψουν αυτές τις σπάνιες διασπάσεις – εφόσον το Καθιερωμένο Πρότυπο είναι σωστό! Αν όμως βρεθούν σημαντικές διαφορές σε σχέση με τις προβλέψεις σ’ αυτά τα σπάνια κανάλια διάσπασης του Higgs, τότε «οι ψύλλοι στ’ άχυρα του CERN» θα αποτελέσουν τα πειραματικά δεδομένα μιας νέας, άγνωστης προς το παρόν, φυσικής. http://physicsgg.me/2017/08/12/%cf%88%ce%ac%cf%87%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%88%cf%8d%ce%bb%ce%bb%ce%bf%cf%85%cf%82-%cf%83%cf%84-%ce%ac%cf%87%cf%85%cf%81%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-cern/

Η εξερεύνηση των άστρων νετρονίων από τον Διαστημικό Σταθμό. Πριν από μερικές εβδομάδες η Space-X μετέφερε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό την πειραματική διάταξη NICER (Neutron Star Interior Composition Explorer) ο σκοπός της οποίας είναι η εξερεύνηση της σύστασης και της δομής υπερ-πυκνών αστρονομικών αντικειμένων, όπως τα άστρα νετρονίων, καταγράφοντας την ακτινοβολία Χ που εκπέμπεται από αυτά. Το NICER ήδη άρχισε να λειτουργεί στον Διαστημικό Σταθμό. Μέχρι σήμερα έχει παρατηρήσει πάνω από 40 αστρονομικά αντικείμενα με αρχικό στόχο την βαθμονόμηση του οργάνου. Μαζί με το NICER, θα εφαρμοστεί επίσης και το πρωτοποριακό σύστημα SEXTANT (Station Explorer for X-ray Timing and Navigation Technology), το οποίο θα χρησιμοποιήσει τα δεδομένα του NICER για τον προσδιορισμό θέσης και την πλοήγηση στο διάστημα βασισμένη στα πάλσαρ. http://physicsgg.me/2017/07/18/%ce%b7-%ce%b5%ce%be%ce%b5%cf%81%ce%b5%cf%8d%ce%bd%ce%b7%cf%83%ce%b7-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%cf%89%ce%bd-%ce%bd%ce%b5%cf%84%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%af%cf%89%ce%bd-%ce%b1%cf%80%cf%8c/

Ανακαλύφθηκαν δύο πιθανώς κατοικήσιμοι εξωπλανήτες, σε απόσταση μόνο 12 ετών φωτός. Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι γύρω από το άστρο Ταυ Κήτους (Tau Ceti), σε απόσταση μόνο 12 ετών φωτός από τη Γη, περιφέρονται τέσσερις βραχώδεις εξωπλανήτες με μέγεθος λίγο έως αρκετά μεγαλύτερο από αυτό του πλανήτη μας. Από αυτούς, οι δύο φαίνεται ότι βρίσκονται στη «φιλόξενη» ζώνη πέριξ του άστρου τους και άρα μπορεί να διαθέτουν συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη ζωής. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Φάμπο Φενγκ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Χέρτφορντσάιρ, εκτιμούν ότι καθένας από τους δύο εξωπλανήτες είναι μια υπερ-Γη, δηλαδή έχει μάζα μεγαλύτερη της Γης, και βρίσκεται οριακά εντός της φιλόξενης ζώνης του μητρικού άστρου του. Οι άλλοι δύο μικρότεροι εξωπλανήτες βρίσκονται εκτός αυτής της ζώνης, καθώς κινούνται πολύ κοντύτερα στο Ταυ Κήτους και άρα θα είναι πιο καυτοί και άνυδροι. Αν και δεν είναι κατάλληλοι για ζωή, είναι ανάμεσα στους μικρότερους εξωπλανήτες στο μέγεθος της Γης που έχουν ανιχνευθεί γύρω από ένα κοντινό άστρο σαν τον Ήλιο, έχοντας μάζες όχι μεγαλύτερες απο 1,7 φορές σε σχέση με τον πλανήτη μας. Πριν μερικά χρόνια η ίδια ομάδα αστρονόμων είχε ανακοινώσει την πιθανή ανακάλυψη πέντε εξωπλανητών γύρω από το ίδιο άστρο. Αυτή τη φορά, μετά από νέες παρατηρήσεις με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Χιλή και του τηλεσκοπίου Κεκ στη Χαβάη, πιστεύουν ότι βρίσκονται πιο κοντά στην πραγματικότητα. http://www.scoop.it/t/physicists-and-physics/p/4082919058/2017/08/10/12

Το διαστημικό σκάφος «Νέοι Ορίζοντες» σε απόσταση ρεκόρ από τη Γη. Πρόκειται για το αστρονομικό αντικείμενο της ζώνης Kuiper, 2014 MU69, που απέχει 6,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Είναι ο επόμενος στόχος εξερεύνησης – μετά τον Πλούτωνα – του διαστημικού σκάφους New Horizons. Μήπως όμως το αντικείμενο MU69 στην πραγματικότητα είναι δυο ξεχωριστά αστρονομικά αντικείμενα; Οι επιστήμονες της αποστολής New Horizons προσπαθούν να απαντήσουν σ’ αυτό το ερώτημα καθώς ταξινομούν τα νέα δεδομένα που συλλέχθηκαν από το μακρινό αντικείμενο της ζώνης Kuiper 2014 MU69, το οποίο θα προσεγγίσει το διαστημικό σκάφος Νέοι Ορίζοντες την 1η Ιανουαρίου του 2019. Αυτή η προσέγγιση θα είναι η πιο μακρινή προσέγγιση αστρονομικού αντικειμένου στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος, πάνω από 1,6 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα πέρα από τον πλανήτη-νάνο Πλούτωνα. Το αντικείμενο της ζώνης του Kuiper που απέχει 6,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, πέρασε μπροστά από ένα μακρινό άστρο στις 17 Ιουλίου του 2017. Τηλεσκόπια από τη Γη στόχευσαν το αντικείμενο για να παρατηρήσουν την σκιά του και να αντλήσουν έτσι περισσότερα στοιχεία για το μέγεθος, το σχήμα του και το περιβάλλον γύρω από το MU69. Με βάση τις νέες παρατηρήσεις απόκρυψης του μακρινού άστρου, οι αστρονόμοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το MU69 δεν είναι ένα σφαιρικό σώμα, αλλά μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά επίμηκες σφαιροειδές σώμα, ή θα μπορούσε να είναι ένα ζεύγος αντικειμένων που το ένα περιφέρεται γύρω από το άλλο ή ότι πρόκειται για ένα ενιαίο σώμα από το οποίο λείπει ένα μεγάλο κομμάτι. Από τις παρατηρήσεις αυτές προέκυψε ότι το MU69 φαίνεται να έχει εύρος μέχρι 30 χιλιόμετρα ή αν πρόκειται για δυο αντικείμενα, τότε το καθένα έχει διάμετρο 15 έως 20 χιλιόμετρα. Πρόκειται για ένα αστρονομικό αντικείμενο με εξωτικό σχήμα ή είναι ένα δυαδικό αντικείμενο; Σ’ αυτό, αλλά και σε άλλα ερωτήματα σχετικά με το το MU69 θα δώσει απαντήσεις το διαστημικό σκάφος Νέοι Ορίζοντες σε λιγότερο από 17 μήνες από σήμερα. http://physicsgg.me/2017/08/08/%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%ce%ba%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%82-%ce%bd%ce%ad%ce%bf%ce%b9-%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b6%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b5%cf%82/

Τα παράξενα του Ουρανού. Είναι ένας πλανήτης που βρίσκεται στη γειτονιά μας - αν και λίγο μακριά, προς τα «εξωτερικά προάστιά» της -, όμως γνωρίζουμε πολύ λίγα για αυτόν. Τα όσα έχουμε μάθει ωστόσο μέχρι τώρα αρκούν για να καταλάβουμε ότι είναι ιδιαίτερος. Ο Ουρανός είναι ο «ξαπλωμένος» πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, ο μόνος που αντί να περιστρέφεται σχεδόν όρθιος, όπως η Γη, «κυλάει» πλαγιασμένος σαν μπάλα, καθώς περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο. Επιπλέον, έχει μια παράξενη γεωμετρία στο μαγνητικό πεδίο του η οποία το αναγκάζει να κάνει «τούμπες». Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, τώρα ανακαλύφθηκε ότι η μαγνητόσφαιρά του ανοιγοκλείνει καθημερινά σαν να γυρίζει κάποιος έναν διακόπτη, αφήνοντας τον ηλιακό άνεμο να μπαίνει και να «ανάβει» ένα εντυπωσιακό σέλας. Το πιο ενδιαφέρον ωστόσο είναι ότι, όσο και αν για εμάς είναι πραγματικά μοναδικός, οι τελευταίες παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο Ουρανός αποτελεί ένα «μοντέλο» πολύ διαδεδομένο στον γαλαξία μας. Αυτό σημαίνει ότι μαθαίνοντας τα μυστικά του θα μπορέσουμε να εξερευνήσουμε καλύτερα τους πλανήτες που ανακαλύπτουμε σε άλλα αστρικά συστήματα. Περισσότερα στις σελίδες που ακολουθούν. Ο Ουρανός δεν είναι από τους πιο διάσημους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Αντιθέτως, ίσως να είναι ο τελευταίος που θα σας έρθει στο μυαλό αν κάποιος σας ζητήσει να τους απαριθμήσετε. Παρ' όλα αυτά είναι πραγματικά ξεχωριστός. Μαζί με τον Ποσειδώνα αποτελούν τους δύο παγωμένους γίγαντες στο σύστημά μας - είναι οι δυο πιο μακρινοί από τον Ηλιο, με τον Ουρανό προτελευταίο καθώς βγαίνουμε προς το Διάστημα. Αυτό από μόνο του είναι κάτι ιδιαίτερο, όμως ο Ουρανός έχει μία παραπάνω ιδιαιτερότητα. Είναι ο μοναδικός πλανήτης στο Ηλιακό Σύστημα που είναι «πλαγιασμένος»: ο άξονας περιστροφής του είναι σχεδόν οριζόντιος, έχει κλίση 97,7 μοίρες και είναι σχεδόν παράλληλος με το επίπεδο της τροχιάς του. Ετσι φαίνεται να «κυλάει» σαν μια μπάλα καθώς περιφέρεται γύρω από το άστρο μας, με τον βόρειο και τον νότιο πόλο του να βρίσκονται εκεί όπου στους άλλους πλανήτες βρίσκεται ο ισημερινός. Επιπλέον η μαγνητόσφαιρα του Ουρανού, η περιοχή δηλαδή της επιρροής του μαγνητικού πεδίου του, η οποία τον προστατεύει από τον ηλιακό άνεμο, τα φορτισμένα σωματίδια που εκπέμπει ο Ηλιος, είναι και αυτή παράξενη, μοναδική σε σχέση με όσες γνωρίζουμε. Τώρα η ήδη παράξενη μαγνητόσφαιρα αποδεικνύεται ακόμη πιο αλλόκοτη από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες. Οπως έδειξε μια νέα μελέτη, καθημερινά «ανοιγοκλείνει», σαν κάποιος να γυρίζει έναν διακόπτη, αφήνοντας τον ηλιακό άνεμο να περάσει άπλετος μέσα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Η νέα ανακάλυψη έγινε δεκτή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και αυτό όχι μόνο επειδή έρχεται να προσθέσει ένα ακόμη ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σε αυτόν τον τόσο ξεχωριστό πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι ερευνητές θεωρούν ότι οι νέες γνώσεις που αποκομίζουμε για τον παγωμένο γίγαντα αερίων της γειτονιάς μας μπορούν να βοηθήσουν και να κατευθύνουν καλύτερα την εξερεύνησή μας σε άλλα αστρικά συστήματα, στα οποία οι «αέρινοι» πλανήτες στο μέγεθος του Ουρανού φαίνονται να αφθονούν. Το στιγμιότυπο του Voyager 2 Το πόσο ασυνήθιστη είναι η μαγνητόσφαιρα του Ουρανού έγινε γνωστό τη δεκαετία το 1986, όταν το Voyager 2 πέρασε δίπλα από τον πλανήτη και έκανε τις πρώτες κοντινές παρατηρήσεις και μετρήσεις του. Μέχρι τότε οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι το μαγνητικό πεδίο του παγωμένου γίγαντα αερίων ήταν ευθυγραμμισμένο με τον ηλιακό άνεμο και άρα δεν άφηνε τα φορτισμένα σωμάτια που εκπέμπει το μητρικό άστρο μας να περάσουν στην ατμόσφαιρά του. Τα δεδομένα που έστειλε ο διαστημικός εξερευνητής αποκάλυψαν ωστόσο μια εικόνα εντελώς διαφορετική. «Με το πέρασμα του Voyager στη δεκαετία του 1980 μάθαμε ότι το μαγνητικό πεδίο του Ουρανού είναι εξαιρετικά κεκλιμένο σε σχέση με τον άξονα περιστροφής του» λέει στο «Βήμα» η Κάρολ Πάτι, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια (Georgia Tech) στην Ατλάντα των ΗΠΑ και μία εκ των δύο συγγραφέων της νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Journal of Geophysical Research». «Και όχι μόνο είναι εξαιρετικά κεκλιμένο, περίπου 60 μοίρες σε σχέση με τον άξονα περιστροφής, αλλά επιπλέον είναι έκκεντρο, το κέντρο του μαγνητικού πεδίου απέχει από το κέντρο του πλανήτη. Αυτό σημαίνει ότι το μαγνητικό δίπολο είναι εξαιρετικά ασύμμετρο, η μία πλευρά του είναι ισχυρότερη επειδή το κέντρο του δεν συνδέεται με το κέντρο του πλανήτη». Αυτό το εξαιρετικά δυναμικό μαγνητοσφαιρικό περιβάλλον του Ουρανού που αποκάλυψε το Voyager 2 προβλημάτιζε τους επιστήμονες. Ωστόσο, καθώς το διαστημόπλοιο απλώς πέρασε δίπλα από τον πλανήτη χωρίς να τεθεί σε τροχιά γύρω του ώστε να κάνει περισσότερες παρατηρήσεις, οι ερευνητές είχαν στη διάθεσή τους λίγα στοιχεία - «ένα απλό στιγμιότυπο», όπως μας λέει η κυρία Πάτι. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του Voyager 2 η καθηγήτρια και ο φοιτητής της, Σιν Κάο, ανέπτυξαν ένα μοντέλο προκειμένου να διερευνήσουν πώς ακριβώς λειτουργεί αυτή η τόσο «μπερδεμένη» γεωμετρικά μαγνητόσφαιρα του παγωμένου γίγαντα. Η υποψία τους ήταν ότι τα πράγματα στον Ουρανό θα πρέπει, και από τη «μαγνητική» άποψη, να είναι διαφορετικά από ό,τι στη Γη. Και η υποψία αυτή επιβεβαιώθηκε. Μαγνητικά... βαρελάκια Στη Γη οι δύο πόλοι του μαγνητικού πεδίου βρίσκονται πολύ κοντά - σχεδόν συμπίπτουν - με τους γεωγραφικούς πόλους. Ετσι η μαγνητόσφαιρα κινείται ουσιαστικά μαζί με τον πλανήτη, καθώς αυτός περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του. «Το μαγνητικό πεδίο της Γης σε σχέση με τον Ηλιο και την κατεύθυνση του Ηλιου φαίνεται μάλλον στατικό, περιστρέφεται αλλά ο ίδιος προσανατολισμός του μαγνητικού πεδίου βλέπει τον Ηλιο και τον ηλιακό άνεμο καθ' όλη τη διάρκεια της περιστροφής» εξηγεί η κυρία Πάτι. Οπως μας λέει, αν φανταστούμε τη μαγνητόσφαιρα της Γης σαν μια μπάλα με κόκκινο το επάνω μέρος της και μπλε το κάτω, όπως περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, το κόκκινο μέρος μένει πάντοτε επάνω και το μπλε κάτω, ακολουθώντας αρμονικά την κίνηση της Γης. Στον Ουρανό όμως η «μπάλα» της μαγνητόσφαιρας αναποδογυρίζει συνεχώς, το κόκκινο πότε είναι πάνω και πότε κάτω. «Είναι σαν να βλέπετε ένα παιδικό καροτσάκι να κουτρουβαλιάζεται ακυβέρνητο σε μια πλαγιά κάνοντας τούμπες» περιγράφει η ερευνήτρια. «Καθώς ο άξονάς του έχει κλίση 60 μοιρών και είναι έκκεντρο, το μαγνητικό πεδίο αλλάζει προσανατολισμό σε σχέση με την κατεύθυνση του Ηλιου καθημερινά καθώς περιστρέφεται» λέει. «Επειδή λοιπόν ο προσανατολισμός του μαγνητικού πεδίου που "βλέπει" τον ηλιακό άνεμο αλλάζει διαρκώς, σε κάποιες φάσεις τα δύο αυτά πεδία είναι ευθυγραμμισμένα και σε άλλες οι δυναμικές γραμμές τους είναι αντίθετες και συγκρούονται. Στην περίπτωση αυτή έχουμε το φαινόμενο της μαγνητικής επανασύνδεσης, κατά την οποία ο ηλιακός άνεμος μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στη μαγνητόσφαιρα του Ουρανού. Αυτή η διαδικασία προκαλεί έντονο σέλας ή απλώς οδηγεί στην είσοδο ενέργειας από τον ηλιακό άνεμο στα όρια του Ουρανού με το Διάστημα και στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς του». Οι επιστήμονες περιγράφουν αυτή τη διαδικασία σαν ένα είδος διακόπτη που ανά τακτά χρονικά διαστήματα «ανοίγει» τη μαγνητόσφαιρα αφήνοντας να περάσουν τα φορτισμένα σωματίδια του ηλιακού ανέμου και μετά την ξανακλείνει, με αποτέλεσμα να λειτουργεί και πάλι σαν προστατευτική ασπίδα. Το φαινόμενο της μαγνητικής επανασύνδεσης παρατηρείται και στη Γη, κοντά στους πόλους - στην περίπτωση αυτή έχουμε συνήθως στον πλανήτη μας ενίσχυση στο σέλας. Στη Γη όμως, όπως επισημαίνει η κυρία Πάτι, «υπεύθυνος» γι' αυτό είναι ο ηλιακός άνεμος, ο οποίος ορισμένες φορές αλλάζει προσανατολισμό ή είναι πιο ισχυρός και έρχεται να συγκρουστεί με το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Αντιθέτως, στον Ουρανό ο «ένοχος» είναι η ίδια η μαγνητόσφαιρα με την κίνησή της και την αλλαγή του προσανατολισμού της. «Εκεί έχουμε περιοδική επανασύνδεση κάθε φορά που το πεδίο βρίσκεται αντιπαράλληλο με τον ηλιακό άνεμο». Αυτό συμβαίνει καθημερινά, και η ημέρα στον Ουρανό διαρκεί περίπου 17 ώρες και 14 λεπτά. Οδηγός» για εξωπλανήτες Πέρα από το γεγονός ότι το σέλας θα πρέπει να δημιουργεί καθημερινά εντυπωσιακές εικόνες στον ουρανό του Ουρανού ή το ότι τα πράγματα θα πρέπει να είναι εξαιρετικά τεταμένα μαγνητικά στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς του, το μοντέλο των επιστημόνων δεν μπορεί να μας πει πολλά πράγματα γι' αυτόν καθαυτόν τον πλανήτη και την εξέλιξή του. «Δεν ξέρουμε ακόμη τι σημαίνει αυτό για την εξέλιξη του Ουρανού στον χρόνο» λέει η κυρία Πάτι. «Η ανακάλυψή μας ωστόσο, εκτός του ότι προσφέρει μια νέα εικόνα, μπορεί να έχει ενδιαφέρον όταν εξετάζουμε πλανήτες σε άλλα αστρικά συστήματα. Στατιστικά, όπως έχει δείξει μια μελέτη για τους εξωπλανήτες, πολλοί από αυτούς έχουν μέγεθος παρόμοιο με του Ουρανού και του Ποσειδώνα» λέει η κυρία Πάτι. Το ίδιο ακριβώς επισημαίνει και ο συνεργάτης της, Σιν Κάο, ο έτερος συγγραφέας της μελέτης. «Και οι δύο παγωμένοι γίγαντες του ηλιακού μας συστήματος έχουν διαφορετικές μαγνητόσφαιρες σε σχέση με τους "γήινους" πλανήτες» μας λέει. «Μπορεί τέτοιου είδους μαγνητόσφαιρες να είναι συνηθισμένες στον Γαλαξία, οι γνώσεις μας όμως γι' αυτές είναι περιορισμένες». Ο ερευνητής πιστεύει ότι η μελέτη της μαγνητόσφαιρας του Ουρανού μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των εξωπλανητών που ανακαλύπτουμε. «Σύμφωνα με τη μελέτη μας ο Ουρανός φαίνεται να αλληλεπιδρά με τον ηλιακό άνεμο πολύ πιο ενεργά από ό,τι η Γη. Η μαγνητόσφαιρά του ανοίγει και κλείνει σε καθημερινή βάση εξαιτίας των μοναδικών γεωμετριών της περιστροφής και του μαγνητικού πεδίου του, ακόμη και όταν ο ηλιακός άνεμος παραμένει αμετάβλητος. Αυτό το σύνθετο φαινόμενο ίσως θα πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε περισσότερο την επιρροή που μπορεί να έχει μια τέτοια μαγνητόσφαιρα στο κατά πόσον ένας εξωπλανήτης είναι κατοικήσιμος ή όχι». Το μοντέλο που ανέπτυξαν οι επιστήμονες αποτελεί, όπως μας λέει η κυρία Πάτι, μόνο μια «πρώτη ματιά» στη δυναμική της μαγνητόσφαιρας του Ουρανού. «Είναι μια πολύ θεωρητική προσέγγιση, χρησιμοποιήσαμε προσομοιώσεις βασισμένες στη Φυσική για να κατανοήσουμε τη δυναμική του συστήματος. Τώρα ασχολούμαστε με το να περιγράψουμε αναλυτικά πώς το σύστημα εξελίσσεται στον χρόνο. Και ελπίζουμε ότι αυτό ίσως θα είναι χρήσιμο για να κατανοήσουμε καλύτερα τον Ουρανό. Μπορεί επίσης να αποβεί χρήσιμο αν στο μέλλον υπάρξει κάποια αποστολή εκεί» λέει η κυρία Πάτι. «Ξέρετε, πρόσφατα δημοσιεύθηκε η μελέτη της Ομάδας Προσδιορισμού της Επιστήμης του Ουρανού σχετικά με το τι απαιτείται για μια αποστολή στον Ουρανό. Το να έχουμε μοντέλα που περιγράφουν πώς το σύστημα εξελίσσεται στον χρόνο αποτελεί κρίσιμο βήμα για τον σχεδιασμό μιας αποστολής». Ατελείωτες και αλλόκοτες εποχές Ο Ουρανός χρειάζεται 84 γήινα χρόνια για να ολοκληρώσει μια περιφορά γύρω από τον Ηλιο. Η τόσο μεγάλη διάρκεια του έτους του σε συνδυασμό με την κλίση του άξονα περιστροφής του κάνουν τις εποχές στον παγωμένο γίγαντα αλλόκοτες και... ατελείωτες. Κάθε εποχή διαρκεί 21 γήινα έτη ενώ κατά το θερινό ή το χειμερινό ηλιοστάσιο ο βόρειος και ο νότιος πόλος του πλανήτη αντίστοιχα έχουν διαρκώς ημέρα ή νύχτα. Τον Δεκέμβριο του 2007 το νότιο ημισφαίριο του Ουρανού μπήκε στο φθινόπωρο. Για τα 40 χρόνια που ακολουθούν ο βόρειος πόλος του πλανήτη θα έχει ημέρα ενώ ο νότιος πόλος θα είναι βυθισμένος στο σκοτάδι. «Κατά τη διάρκεια της περιφοράς του γύρω από τον Ηλιο οι εποχές του είναι τόσο δραματικές» μας λέει η Κάρολ Πάτι. «Ξέρετε, κατά τη διάρκεια των εποχών των ηλιοστασίων, το καλοκαίρι και τον χειμώνα, ο άξονας περιστροφής του Ουρανού ουσιαστικά δείχνει προς τον Ηλιο και έτσι το ένα ημισφαίριο έχει ήλιο συνεχώς ενώ το άλλο δεν έχει ήλιο. Στις εποχές των ισημεριών, το φθινόπωρο και την άνοιξη, ο άξονας περιστροφής γίνεται σχεδόν κάθετος σε σχέση με την προηγούμενη θέση του καθώς ο Ουρανός περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο, οπότε έχουμε ήλιο στον ισημερινό, αλλά ο πλανήτης εξακολουθεί να περιστρέφεται πλαγιασμένος». Οπως επισημαίνει η καθηγήτρια, οι γνώσεις μας για το τόσο ιδιαίτερο και δυναμικό σύστημα του Ουρανού έχουν εμπλουτιστεί τα τελευταία χρόνια. «Εχουμε πλέον παρατηρήσεις που δείχνουν ότι ο Ουρανός έχει επίσης ενδιαφέροντα ατμοσφαιρικά συστήματα και όμορφα νέφη, καθώς και ωραίους, διακριτικούς δακτυλίους. Επιπλέον έχει πάρα πολλούς δορυφόρους. Είναι ένας πλανήτης πραγματικά πολύ διαφορετικός, ενδιαφέρων και συναρπαστικός». Ουράνιες ιδιαιτερότητες Γιατί πίστευαν ότι είναι άστρο; Ο Ουρανός είναι ο πρώτος πλανήτης που ανακαλύφθηκε με τηλεσκόπιο, το 1871, από τον βρετανό αστρονόμο Ουίλιαμ Χέρσελ. Αν και υπό καλές συνθήκες είναι ορατός με γυμνό μάτι, μέχρι τότε πίστευαν ότι είναι άστρο επειδή είναι σχετικά θαμπός και κινείται πολύ αργά. Σε μια καθαρή νύχτα μπορείτε να τον δείτε και με ένα καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο. Ο μοναδικός με ελληνικό όνομα Ο Χέρσελ αρχικά θέλησε να τον ονομάσει Γεωργιανό Πλανήτη προς τιμήν του τότε βασιλιά της Αγγλίας Γεωργίου Γ΄, αλλά η ιδέα ναυάγησε. Διάφορα άλλα ονόματα προτάθηκαν, από Υπερκρόνιος και Minerva (το λατινικό για την Αθηνά) μέχρι Χέρσελ. Τελικά επικράτησε το Ουρανός, από τον θεό της ελληνικής μυθολογίας. Είναι μάλιστα ο μοναδικός πλανήτης που η διεθνής ονομασία του - Uranus - έχει ελληνική και όχι λατινική ρίζα. Γαλάζιο, όπως μεθάνιο Το γαλαζοπράσινο χρώμα του Ουρανού οφείλεται στο μεθάνιο που υπάρχει στην ατμόσφαιρά του, η οποία αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Αποκαλείται παγωμένος γίγαντας αερίων επειδή το 80% και πλέον της μάζας του αποτελείται από ένα ρευστό μείγμα πάγων νερού, μεθανίου και αμμωνίας. Γιατί «ξαπλώνει»; Το «πλάγιασμα» του άξονα περιστροφής του Ουρανού, ο οποίος έχει κλίση 97,7 μοιρών με αποτέλεσμα ο πλανήτης να «κυλάει» σαν μπάλα καθώς περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο, αποτελεί ένα άλυτο μυστήριο για τους επιστήμονες. Η επικρατέστερη θεωρία υποστηρίζει ότι κάποιος πρωτοπλανήτης έπεσε κάποτε επάνω στον Ουρανό αναποδογυρίζοντάς τον. Σαιξπηρικοί δορυφόροι Ο Ουρανός έχει τουλάχιστον 27 δορυφόρους. Σε αντίθεση με τα φεγγάρια των άλλων πλανητών, που έχουν ονόματα από την ελληνική μυθολογία, οι δορυφόροι του Ουρανού έχουν ονομαστεί από ήρωες έργων του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και του Αλεξάντερ Πόουπ: Μιράντα, Ομπερον, Οφηλία, Πουκ, Ιουλιέτα, Δυσδαιμόνα, Αριελ, Ούμπιρελ, Μπελίντα είναι μερικοί από αυτούς. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=891998

Ήρθε η ώρα να πάμε ξανά στη Σελήνη, λέει ο Τζεφ Μπέζος. Τα σχέδιά του για τη δημιουργία αποικιών στη Σελήνη αποκάλυψε πρόσφατα ο ιδρυτής της Amazon.com Τζεφ Μπέζος, ο οποίος έχει ιδρύσει και την εταιρεία ιδιωτικών διαστημόπλοιων Blue Origin. Όραμά του είναι αρχικά να δημιουργηθούν αποικίες στη Σελήνη και στη συνέχεια ο άνθρωπος να «κατακτήσει» ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα. Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η ιστοσελίδα τεχνολογίας TechRadar, ο Μπέζος μίλησε για τα εν λόγω σχέδιά του κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο Διαστημικό Κέντρο Κέννεντι, στη Φλόριντα των ΗΠΑ, όπου και έλαβε το πρώτο του βραβείο Buzz Aldrin Innovation. «Έχει έρθει η ώρα για την Αμερική να επιστρέψει στη Σελήνη και αυτή τη φορά να μείνει», δήλωσε ο ίδιος. «Πρέπει να χτίσουμε μόνιμους οικισμούς στη Σελήνη όπου θα μπορούμε να παίρνουμε νερό και ηλιακή ενέργεια. Γνωρίζουμε πλέον πράγματα για τη Σελήνη τα οποία δεν ξέραμε τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 και με τη χρήση επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων μπορούμε να το επιτύχουμε οικονομικά. Μπορούμε να το επιτύχουμε σήμερα», πρόσθεσε ο ίδιος. Ο Τζεφ Μπέζος συνέχισε αναλύοντας την ιδέα του για το πρόγραμμα Blue Moon, μέσω του οποίου η εταιρεία Blue Origin θα μπορούσε να αποστέλλει φορτία στη Σελήνη ώστε να κατασκευαστεί ρομποτικά ένας μόνιμος ανθρώπινος οικισμός. Η υπηρεσία αυτή θα χρησιμοποιεί επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους. «Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που πήγαμε στη Σελήνη», υπογράμμισε ο Τζεφ Μπέζος. «Όλη αυτή η ιστορία είναι ωραία, αλλά σας εγγυώμαι ότι αυτοί οι τύποι (οι αστροναύτες) ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα ήταν οι τελευταίοι άνθρωποι που θα πατούσαν στη Σελήνη», πρόσθεσε ο ίδιος, ενώ συνέχισε λέγοντας ότι το μόνο εμπόδιο για το επόμενο βήμα είναι πως το ταξίδι στο διάστημα είναι υπερβολικά ακριβό. «Πρέπει να κατασκευάσουμε επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους και για αυτόν τον στόχο ιδρύθηκε η Blue Origin», είπε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο κ. Μπέζος. Ο ίδιος δήλωσε επίσης ότι η εξερεύνηση και ο αποικισμός του ηλιακού μας συστήματος θα επέτρεπε σε τουλάχιστον 1 τρισεκατομμύριο ανθρώπους να ζήσουν εκτός της Γης. «Φανταστείτε ότι σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαμε να έχουμε 1.000 Αϊνστάιν και 1.000 Μότσαρτ. Πόσο τέλειο θα ήταν αυτό;», κατέληξε ο ίδιος. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=892392 Νέες εκτιμήσεις για το μαγνητικό πεδίο της Σελήνης. Η Σελήνη σήμερα έχει ένα σχεδόν μηδενικό μαγνητικό πεδίο, αλλά αυτό δεν συνέβαινε πάντα. Στην πραγματικότητα, κάποτε ο δορυφόρος της Γης διέθετε ισχυρό μαγνητικό πεδίο και αυτό, έστω και εξασθενημένο στη συνέχεια, διατηρήθηκε επί πολύ περισσότερο χρόνο από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Αμερικανών ειδικών. Νέα στοιχεία από αρχαία σεληνιακά πετρώματα δείχνουν ότι ένα ενεργό φυσικό «δυναμό» που υπήρχε μέσα στον λιωμένο μεταλλικό πυρήνα του φεγγαριού, δημιουργούσε ένα μαγνητικό πεδίο που διήρκεσε από ένα έως 2,5 δισεκατομμύρια περισσότερα χρόνια σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις. Πριν από περίπου 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια το σεληνιακό μαγνητικό πεδίο είχε περίπου την ίδια ισχύ με αυτό της Γης σήμερα (κατά μέσο όρο γύρω στα 50 μικροτέσλα). Νωρίτερα, πριν τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, εκτιμάται ότι είχε φθάσει ακόμη και τα 100 έως 110 μικροτέσλα, ήταν δηλαδή διπλάσιο του σημερινού γήινου. Μέχρι τώρα οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι, για άγνωστο λόγο, το αρχικό ισχυρό σεληνιακό μαγνητικό πεδίο είχε σχεδόν εξαφανισθεί πριν από 3,2 έως 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Η νέα μελέτη όμως συμπεραίνει, ότι τελικά, αν και εξασθενημένο, το πεδίο αυτό διήρκεσε για άλλο ένα έως 2,5 δισ. έτη. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων ΜΙΤ και Ράτγκερς, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια γεωεπιστημών και πλανητικών επιστημών Σόνια Τίκου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances» μελέτησαν σεληνιακά δείγματα, που είχαν φέρει οι Αμερικανοί αστροναύτες της αποστολής «Απόλλων 15» το 1971. Στο σεληνιακό πέτρωμα, του οποίου η ηλικία εκτιμήθηκε ότι ήταν ενός έως 2,5 δισεκατομμυρίων ετών, η ανάλυση με μαγνητόμετρα και άλλα όργανα έδειξε την ύπαρξη ενός μαγνητικού πεδίου περίπου πέντε μικροτέσλα. Δηλαδή η Σελήνη συνέχιζε να έχει ένα μαγνητικό πεδίο γύρω της, έστω και κατά πολύ ασθενέστερο, περίπου το ένα δέκατο αυτού που είχε παλαιότερα, το οποίο παρόλα αυτά ήταν 1.000 φορές μεγαλύτερο από τα σημερινά μαγνητικά πεδία στο διαπλανητικό χώρο. Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, το σεληνιακό μαγνητικό πεδίο άρχισε να εξασθενεί σημαντικά πριν από περίπου 3 δισ. χρόνια, αλλά διατηρήθηκε για τουλάχιστον άλλο ένα δισ. χρόνια σε πιο εξασθενημένη κατάσταση, έχοντας έτσι μια συνολική διάρκεια τουλάχιστον δύο δισ. ετών. Σήμερα πια η Σελήνη δεν έχει σχεδόν καθόλου μαγνητικό πεδίο που να γεννιέται από το «δυναμό» του πυρήνα της (όπως συμβαίνει ακόμη στο κέντρο της Γης) και οι επιστήμονες δεν ξέρουν πότε ακριβώς αυτό «έσβησε». Οι αστροβιολόγοι θεωρούν το μαγνητικό πεδίο βασικό παράγοντα κατοικησιμότητας και κριτήριο για την πιθανότητα εύρεσης ζωής σε έναν εξωπλανήτη. Το πεδίο αυτό στη Γη προστατεύει τους ανθρώπους και τα άλλα έμβια όντα από τα επικίνδυνα σωματίδια του ηλιακού «ανέμου» και την ιοντίζουσα ακτινοβολία του διαστήματος, που μπορούν να προκαλέσουν γενετικές μεταλλάξεις. Όπως είπε η Τίκου, όταν το μαγνητικό πεδίο ενός πλανήτη ή δορυφόρου πεθαίνει, τότε τα ιοντίζοντα σωματίδια του Ήλιου μπορούν να οδηγήσουν σε διάσπαση και οριστική εξαφάνιση τα μόρια του νερού μέσα σε διάστημα μερικών εκατοντάδων ετών, καθιστώντας έτσι άνυδρο ένα ουράνιο σώμα. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο γειτονικός Άρης που είχε κάποτε μαγνητικό πεδίο και πολύ νερό, αλλά το τελευταίο εξαφανίσθηκε σχεδόν όλο, όταν η μαγνητική «ασπίδα» του χάθηκε πριν από περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια. Όμως η νέα ανακάλυψη οδηγεί τους επιστήμονες σε νέες πιο ελπιδοφόρες υποθέσεις για τις δυνατότητες των φεγγαριών άλλων πλανητών να έχουν συνθήκες δυνητικά κατάλληλες για την ανάπτυξη ζωής, χάρη στην παρατεταμένη προστατευτική «ασπίδα» ενός μαγνητικού πεδίου. http://physicsgg.me/2017/08/10/%ce%bd%ce%ad%ce%b5%cf%82-%ce%b5%ce%ba%cf%84%ce%b9%ce%bc%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%b1%ce%b3%ce%bd%ce%b7%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%80%ce%b5%ce%b4%ce%af/

Δοκιμή του δικτύου πλανητικής προστασίας της NASA τον Οκτώβριο. Το δίκτυο αστεροσκοπείων και επιστημόνων που συνεργάζονται μαζί της για σκοπούς πλανητικής προστασίας/ άμυνας θα δοκιμάσει τον Οκτώβριο η NASA, με την ευκαιρία του κοντινού περάσματος ενός μικρού αστεροειδούς. Ο στόχος είναι ο αστεροειδής 2012 TC4, μεγέθους μεταξύ 10 και 30 μέτρων. Στις 12 Οκτωβρίου, θα περάσει με ασφάλεια κοντά από τον πλανήτη μας. Αν και οι επιστήμονες δεν είναι σε θέση να προβλέψουν πόσο κοντά θα πλησιάσει, θεωρούν ότι δεν θα είναι λιγότερο από 6.800 χλμ από την επιφάνεια της Γης. Σημειώνεται πως ο αστεροειδής βρίσκεται εκτός εμβέλειας των τηλεσκοπίων από το 2012. «Οι επιστήμονες πάντα εκτιμούσαν τη γνώση σχετικά με το πότε ένας αστεροειδής θα πλησιάσει πολύ και θα περάσει με ασφάλεια τη Γη, επειδή μπορούν να κάνουν προετοιμασίες για να συλλέξουν δεδομένα ώστε να τον κατηγοριοποιήσουν και να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για αυτόν» είπε ο Μάικλ Κέλεϊ, επιστήμονας του προγράμματος και επικεφαλής του εγχειρήματος στα κεντρικά της NASA. «Αυτή τη φορά βάζουμε ένα επιπλέον επίπεδο δυσκολίας, χρησιμοποιώντας αυτό το πέρασμα αστεροειδούς για να δοκιμάσουμε το παγκόσμιο δίκτυο εντοπισμού και παρακολούθησης αστεροειδών, αξιολογώντας τις δυνατότητές μας στο να συνεργαζόμαστε για να εντοπίσουμε μια πραγματική πιθανή απειλή αστεροειδούς». Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Βισνού Ρεντί, του Lunar and Planetary Laboratory του University of Arizona, ο οποίος ηγείται της προσπάθειας επανεντοπισμού του 2012 ΤC4, το εγχείρημα περιλαμβάνει «πάνω από μια ντουζίνα» αστεροσκοπεία, πανεπιστήμια και εργαστήρια ανά τον κόσμο, για να διαπιστωθούν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία των δυνατοτήτων παρατήρησης αντικειμένων που βρίσκονται κοντά στη Γη. Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, θα δοκιμαστεί ολόκληρο το σύστημα στο σύνολό του. Ο αστεροειδής είναι ελαφρά μεγαλύτερος από εκείνον που μπήκε στην ατμόσφαιρα της Γης κοντά στο Τσελιαμπίνσκ της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2013. Δεν έχει θεαθεί ξανά από το 2012, καθώς ήταν πολύ μακρινός και αχνός για να εντοπιστεί μέσα στα τελευταία χρόνια. Καθώς αρχίζει να πλησιάζει ξανά τη Γη, θα χρησιμοποιηθούν μεγάλα τηλεσκόπια για τον εντοπισμό του και τον προσδιορισμό της ακριβούς τροχιάς του. http://www.naftemporiki.gr/story/1263293/dokimi-tou-diktuou-planitikis-prostasias-tis-nasa-ton-oktobrio

Διαστημόπλοια Voyager: Συνεχίζουν το ταξίδι τους, μετά από 40 χρόνια στο διάστημα. Τα 40 χρόνια στο διάστημα κλείνουν τον Σεπτέμβριο και τον Αύγουστο αντίστοιχα τα διαστημόπλοια Voyager 1 και 2 της NASA. Πρόκειται για τα μακροβιότερα διαστημόπλοια της ανθρωπότητας, τα οποία έχουν ταξιδέψει πιο μακριά από οποιοδήποτε άλλο σκάφος- και, παρά τις αποστάσεις και τα χρόνια, συνεχίζουν να επικοινωνούν καθημερινά με τη NASA. Κάθε σκάφος περιέχει έναν χρυσό δίσκο με ήχους, εικόνες και μηνύματα από τον πλανήτη μας- και, όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση της NASA, μπορεί κάποια στιγμή, στο πολύ μακρινό μέλλον, να είναι τα μόνα που θα απομένουν από τον ανθρώπινο πολιτισμό. Τα Voyager έχουν επιτύχει σειρά από ρεκόρ στα ταξίδια τους: Το 2012, το Voyager 1, που εκτοξεύτηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1977, κατέστη το πρώτο διαστημόπλοιο που βγήκε στο διαστρικό διάστημα. Το Voyager 2, που εκτοξεύτηκε στις 20 Αυγούστου 1977, είναι το μόνο σκάφος που έχει περάσει και από τους τέσσερις εξώτερους πλανήτες- τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Στα επιτεύγματά τους περιλαμβάνονται η ανακάλυψη των πρώτων ενεργών ηφαιστείων πέρα από τη Γη, στην Ιώ, φεγγάρι του Δία, ίχνη ενός υπόγειου ωκεανού στην Ευρώπη, άλλο φεγγάρι του Δία, η ανακάλυψη της πιο κοντινής στη γήινη ατμόσφαιρας στο ηλιακό σύστημα, στον Τιτάνα, το παγωμένο φεγγάρι Μιράντα στον Ουρανό κ.α. Αν και τα διαστημόπλοια, τα οποία ταξιδεύουν προς αντίθετες κατευθύνσεις, έχουν αφήσει τους πλανήτες πολύ πίσω τους, και δεν πρόκειται να πλησιάσουν άλλο άστρο για 40.000 χρόνια, εξακολουθούν να αποστέλλουν πίσω στη Γη δεδομένα και παρατηρήσεις σχετικά με το πού μειώνεται η επιρροή του ήλιου μας και πού αρχίζει το διαστρικό διάστημα. Δεδομένου του ότι θα περνούσαν από το «σκληρό» από άποψης ακτινοβολίας περιβάλλον του Δία, τα σκάφη είχαν προετοιμαστεί και εξοπλιστεί ανάλογα, με επαρκή αποθέματα ενέργειας, καθώς και εφεδρικά συστήματα. Κάθε σκάφος φέρει τρεις θερμοηλεκτρικές γεννήτριες ραδιοϊσότοπων- συσκευές που χρησιμοποιούν την ενέργεια η οποία παράγεται από τη φθορά του πλουτωνίου-238 (μόνο το μισό εκ του οποίου θα έχει χαθεί μετά από 88 χρόνια). Καθώς τα επίπεδα ενέργειάς τους μειώνονται κατά 4 watt ανά έτος, οι μηχανικοί του προγράμματος βρίσκουν τρόπους να λειτουργούν τα σκάφη υπό συνθήκες όλο και πιο περιορισμένης ενέργειας. Επίσης, για να μεγιστοποιήσουν τη διάρκεια ζωής των σκαφών, πρέπει να ανατρέχουν σε έγγραφα που είχαν γραφτεί δεκαετίες πριν, με παλαιά λογισμικά και συστήματα. Τα μέλη της ομάδας του προγράμματος εκτιμούν πως το τελευταίο επιστημονικό όργανο θα πρέπει να έχει απενεργοποιηθεί ως το 2030. Ωστόσο, ακόμα και τότε, θα συνεχίσουν την πορεία τους, στην παρούσα τους ταχύτητα, των 48.280 χλμ/ ώρα- πραγματοποιώντας μια περιστροφή γύρω από τον γαλαξία μας κάθε 225 εκατομμύρια χρόνια. http://www.naftemporiki.gr/story/1264483/diastimoploia-voyager-sunexizoun-to-taksidi-tous-meta-apo-40-xronia-sto-diastima

Ο πυρήνας του Ήλιου περιστρέφεται με τετραπλάσια ταχύτητα από την επιφάνειά του. Ο πυρήνας του Ήλιου περιστρέφεται με σχεδόν τετραπλάσια ταχύτητα σε σχέση με την επιφάνειά του, σύμφωνα με παρατηρήσεις ευρωπαίων αστρονόμων. Έως τώρα, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι η ταχύτητα είναι περίπου ίδια. Ορισμένοι επιστήμονες εδώ και 20 χρόνια υποψιάζονταν ότι οι ταχύτητες μπορεί να διαφέρουν, αλλά έως τώρα ποτέ δεν είχαν καταφέρει να κάνουν τις σχετικές μετρήσεις. Τώρα, για πρώτη φορά, το πέτυχαν με τη βοήθεια του ηλιακού διαστημικού παρατηρητηρίου SOHO (Solar and Heliospheric Observatory), μιας κοινής διαστημοσυσκευής της αμερικανικής (NASA) και της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας (ESA), η οποία είχε εκτοξευθεί το 1995 και συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι σήμερα. Οι γάλλοι και ισπανοί ερευνητές, με επικεφαλής τον Ερίκ Φοσά του Αστεροσκοπείου της Κυανής Ακτής στη Νίκαια, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής Astronomy & Astrophysics. Οι επιστήμονες, που έκαναν λόγο για «έκπληξη», αποδίδουν τη διαφορά στις ταχύτητες του πυρήνα και της επιφάνειας στις συνθήκες που επικράτησαν μετά τη δημιουργία του Ήλιου πριν από περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Μετά τη δημιουργία του άστρου μας, ο ηλιακός 'άνεμος' των φορτισμένων σωματιδίων του πιθανότατα επιβράδυνε την ταχύτητα περιστροφής του εξωτερικού μέρους του Ήλιου, ενώ ο πυρήνας του συνέχισε να κινείται με την αρχική ταχύτητά του Η μέτρηση των ταχυτήτων έγινε με τη βοήθεια των επιφανειακών ακουστικών κυμάτων στην ατμόσφαιρα του Ήλιου, μερικά από τα οποία φθάνουν έως τον πυρήνα του, όπου αλληλεπιδρούν με τα βαρυτικά κύματα. Οι ερευνητές υπολόγισαν τον χρόνο που χρειάζεται ένα ακουστικό κύμα για να ταξιδέψει από την επιφάνεια στο κέντρο του άστρου και πίσω. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500157420

Odysseus Space Contest – Διάκριση της Ελληνικής ομάδας PLANet B Η Ελληνική ομάδα PLANet B, αποτελούμενη από τους μαθητές Θανάση Βασίλαινα, Ανδρέα Βατίστα, Γιώργο Καλπαξή και υπεύθυνο καθηγητή τον Δρ. Σωτήρη Τσαντίλα του Ζαννείου Πειραματικού Λυκείου, κατέλαβε την 3η θέση στον τελικό του διεθνούς επιστημονικού διαστημικού διαγωνισμού Odysseus Space Contest που πραγματοποιήθηκε στο Cite de l’ Espace στην Τουλούζη της Γαλλίας, 3-8 Ιουλίου 2017. Επιπλέον βραβεύτηκε με την ειδική διάκριση “Technical Merit”. Οι μαθητές παρουσίασαν ενώπιον επιστημονικής επιτροπής διεθνούς κύρους την εργασία τους με τίτλο “Exoplanet Pursuit” που αφορά την ανακάλυψη νέου πλανήτη 4000 έτη φωτός μακριά από το δικό μας ηλιακό σύστημα! Ο πλανήτης αυτός περιστρέφεται γύρω από το άστρο KIC 1432789 του οποίου η ακτίνα και η μάζα είναι παρόμοιες με αυτές του ήλιου μας. http://zanneiolykeio.gr/2017/04/23/mauhtes-toy-zanneioy-anakalyptoyn-planhth/ Παρουσίαση της εργασίας με τίτλο “Exoplanet Pursuit” από την ομάδα PLANet BΟι μαθητές μελέτησαν τα δεδομένα που πήραν από το NASA Exoplanet Archive, που περιέχει παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler, και για πρώτη φορά μελέτησαν τις εκλείψεις που προκαλεί η ύπαρξη πλανήτη σε τροχιά γύρω από αυτό το μακρινό αστέρι. Ο KIC 1432789 έχει καταχωρηθεί στον κατάλογο της NASA ως Kepler 745 με πιθανότητα μεγαλύτερη από 99% να περιέχει έναν τουλάχιστον πλανήτη, τα πλήρη χαρακτηριστικά του οποίου όμως υπολογίστηκαν για πρώτη φορά από τους μαθητές μας. Σύμφωνα με την ανάλυση των μαθητών, ο πλανήτης πραγματοποιεί μία πλήρη περιστροφή γύρω από το αστέρι του σε 9.93 ημέρες (που αποτελούν και το έτος του πλανήτη), αφού απέχει από αυτό μόλις το 1/10 της απόστασης της Γης από τον Ήλιο. Δυστυχώς όμως, η απόσταση αυτή είναι τόσο μικρή που ο πλανήτης βρίσκεται πολύ έξω από τη λεγόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» του αστέρα του και αναμένεται να έχει ιδιαίτερα υψηλή θερμοκρασία (πιθανόν και χιλιάδες βαθμούς) και επομένως είναι ιδιαίτερα εχθρικός για την ανάπτυξη ζωής. Η ακτίνα του υπολογίστηκε σε 1.24 φορές την ακτίνα της Γης. Η Ελληνική συμμετοχή Στον τελικό συμμετείχαν συνολικά 10 ομάδες των οποίων οι εργασίες αξιολογήθηκαν ως οι καλύτερες στους αντίστοιχους διεθνείς περιφερειακούς ημιτελικούς. Η ομάδα PLANet B, για να φτάσει στον τελικό, αξιολογήθηκε ως η καλύτερη ελληνική και στη συνέχεια προκρίθηκε από τον περιφερειακό ημιτελικό. Σε κάθε μαθητή δόθηκε επιπλέον ως βραβείο ένα υπερσύγχρονο τηλεσκόπιο, αλλά πάνω από όλα η δυνατότητα να συναντηθούν και να συνομιλήσουν με σπουδαίους επιστήμονες στο χώρο της Αεροδιαστημικής, καθώς και με συνομήλικους από άλλες χώρες με το Διάστημα ως κοινό ενδιαφέρον. Στιγμές χαλάρωσης για την Ελληνική ομάδα PLANet BΟι παρουσιάσεις των ομάδων καθώς και η τελετή βράβευσης μεταδόθηκαν ζωντανά από live stream (link 1, link 2) την Πέμπτη 6 και την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2017. Σχετικά με τον διαγωνισμό Το έργο Διαγωνισμός Νεολαίας για το Διάστημα – Odysseus ΙΙ στοχεύει να εμπνεύσει νέους ανθρώπους από όλη την Ευρώπη και να εστιάσει το ενδιαφέρον τους στην εξερεύνηση του διαστήματος μέσω μιας σειράς από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες συνδυάζουν επιστημονική μάθηση με πρακτικές εμπειρίες. Μέσω της διοργάνωσης ενός διασκεδαστικού εκπαιδευτικού διαγωνισμού, που λαμβάνει χώρα σε πολλούς γύρους και εστιάζει σε όλους τους μαθητές και φοιτητές της Ευρώπης, όπου κι αν ζουν και ανεξάρτητα από το πολιτισμικό τους υπόβαθρο και τη γλώσσα που μιλάνε, το έργο στοχεύει να ενθαρρύνει την ανάπτυξη καλά εκπαιδευμένων επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών σε τομείς σχετικούς με τις προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ για το διάστημα. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο site του διαγωνισμού. https://www.odysseus-contest.eu/ http://www.esa.int/ell/ESA_in_your_country/Greece/Odysseus_Space_Contest_Dihakrise_tes_Ellenikhes_omhadas_PLANet_B

Μικρή πρόβα για την «πρώτη αποστολή σε άλλο άστρο» H φιλόδοξη πρωτοβουλία Breakthrough Starshot για την αποστολή ενός σμήνους διαστημικών σκαφών στην πρώτη διαστρική αποστολή της ιστορίας έκανε μια μικρή πρώτη πρόβα εκτοξεύοντας τους μικρότερους δορυφόρους που έχουν κατασκευαστεί ποτέ, σε μέγεθος πιστωτικής κάρτας. Το ερευνητικό πρόγραμμα των 100 εκατομμυρίων δολαρίων είναι ακόμα ένα τρελό πρότζεκτ του Γιούρι Μίλνερ, εκκεντρικού ρώσου μεγιστάνα που πλούτισε από επενδύσεις στο Facebook και άλλες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Ο Μίλνερ έχει ιδρύσει τον οργανισμό Breakthrough Foundation που καταπιάνεται με φιλόδοξες ερευνητικές πρωτοβουλίες και μεταξύ άλλων έχει επενδύσει 100 εκατομμύρια δολάρια σε νέο πρόγραμμα αναζήτησης εξωγήινων πολιτισμών. Η σχεδιαζόμενη αποστολή Breakthrough Starshot θα περιλαμβάνει περίπου 1.000 μικρά διαστημικά σκάφη, τα οποία αρχικά θα τεθούν σε τροχιά γύρω από τη Γη. Εκεί θα ξετυλίξουν «ηλιακά ιστία», μεγάλες επιφάνειες που δέχονται πίεση από το ηλιακό φως και ωθούν το σκάφος προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, η ώση που προσφέρει η ηλιακή ακτινοβολία δεν θα ήταν επαρκής -οι ερευνητές του σχεδίου σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν έναν ισχυρό πομπό λέιζερ για να επιταχύνουν απότομα τα ηλιακά ιστία μέχρι το 20% της ταχύτητας του φωτός. Προορισμός θα είναι το Άλφα του Κενταύρου, μια ομάδα τριών άστρων, απέχει από τη Γη περίπου 4,4 έτη φωτός ή 40 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Με τις σημερινές τεχνολογίες, το ταξίδι θα διαρκούσε γύρω στα 30.000 χρόνια. Το σμήνος του Breakthrough θα μπορούσε θεωρητικά να φτάσει στον προορισμό του σε 20 με 30 χρόνια, οπότε θα άρχιζε να μεταδίδει δεδομένα στη Γη. Σε μια πρώτη δοκιμή, δύο ευρωπαϊκή δορυφόροι που εκτοξεύτηκαν στις 23 Ιουνίου μετέφεραν στο Διάστημα έξι νανοδορυφόρους «Sprites», οι οποίοι κατασκευάστηκαν στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης. Κάθε νανοδορυφόρος, με πλευρά 3,5 εκατοστών αποτελείται από μια ηλεκτρονική πλακέτα με μικροεπεξεργαστές, ηλιακούς συλλέκτες, αισθητήρες και σύστημα επικοινωνιών. Οι ηλιακοί συλλέκτες δίνουν μόλις 100 milliwatt ηλεκτρικής ισχύος, παρόλα αυτά όμως οι μικροεπεξεργαστές προσφέρουν περισσότερη υπολογιστική ισχύ από ό,τι πολλοί μεγάλοι δορυφόροι της δεκαετίας του 1990. Η πρόβα, όμως, δεν πέτυχε πλήρως. Καθένας από τους δύο ευρωπαϊκούς δορυφόρους -ο δορυφόρος Venta της Λετονίας και ο Max Valier της Ιταλίας, φέρουν στερεωμένους στο εξωτερικό τους από ένα Sprite o καθένας. Ακόμα τέσσερα Sprite περιμένουν στο εσωτερικό του Max Valier για να απελευθερωθούν αργότερα σε τροχιά ως αυτόνομα σκάφη. Επίγειοι σταθμοί στην Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη κατάφεραν να λάβουν το ασθενές ραδιοσήμα ενός Sprite, ωστόσο ο δορυφόρος Max Valier μέχρι στιγμής δεν έχει επικοινωνήσει με τη Γη, πιθανώς επειδή απέτυχε να αναπτύξει την κεραία επικοινωνιών του. Χωρίς επαφή με τον ιταλικό δορυφόρο, η απελευθέρωση των 4 Sprite είναι αδύνατη. Επιπλέον, οι υπεύθυνοι του προγράμματος δεν γνωρίζουν από ποιο εκτεθειμένο Sprite προέρχεται το σήμα που ελήφθη. Σε περίπτωση που τα τεχνικά προβλήματα επιλυθούν και τα τέσσερα υπόλοιπα Sprite απελευθερωθούν σε τροχιά, μικροσκοπικά ενσωματωμένα γυροσκόπια και μαγνητόμετρα θα μεταδίδουν μετρήσεις ώστε να μελετηθεί η τροχιακή συμπεριφορά των νανοδορυφόρων. Τα Sprite, πάντως, «είναι μια πολύ πρώιμη βερσιόν των σκαφών που τελικά θα στέλναμε σε διαστρικές αποστάσεις» διευκρίνισε ο Πιτ Ουόρντεν, εκτελεστικός διευθυντής του Breakthrough Starshot και πρώην διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Ames της NASA. Η φιλόδοξη πρωτοβουλία έχει μεταξύ άλλων τη στήριξη του βρετανού φυσικού Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος είχε δηλώσει ότι «αν θέλουμε να επιζήσουμε ως είδος θα πρέπει τελικά να εξαπλωθούμε σε άλλα άστρα». http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500158070

Κανείς δεν ενδιαφέρεται να αναλάβει το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου. Η θέση εργασίας μένει κενή εδώ και μήνες, παρόλο που ο μισθός φτάνει τα 1,2 εκατομμύρια δολάρια του κόσμου. Παρά τις αγγελίες που δημοσιεύονται σε επιστημονικές επιθεωρήσεις από τον Μάιο, η Κίνα ακόμα δεν έχει βρει επικεφαλής για το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, ένα «πιάτο» διαμέτρου 500 μέτρων. Το τηλεσκόπιο FAST (Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope), 30 φορές μεγαλύτερο από ποδοσφαιρικό γήπεδο, κατασκευάστηκε μέσα σε μια φυσική κοιλότητα στη φτωχή νοτιοδυτική επαρχία του Γκουϊτζόου. Για τη λειτουργία του απαιτείται σιγή ραδιοκυμάτων σε ακτίνα 5 χιλιομέτρων, κάτι που οδήγησε στην απομάκρυνση 8.000 ανθρώπων από οκτώ χωριά. Μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής του πέρυσι τον Σεπτέμβριο, το ρεκόρ μεγέθους ανήκε στο αμερικανικό ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο. Σύμφωνα με την εφημερίδα South China Morning Post, κανείς κινέζος αστρονόμος δεν έχει την εμπειρία του απαιτείται για τη θέση του επικεφαλής, οπότε η μόνη λύση είναι η πρόσληψη κάποιου αλλοδαπού. Η Κινεζική Ακαδημία Επιστημών δημοσιεύει αγγελίες σε Δυτικά μέσα από τον Μάιο, μέχρι στιγμής όμως ο κατάλληλος δεν έχει βρεθεί. Ένας λόγος είναι ότι οι απαιτήσεις είναι μάλλον υψηλές: οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να έχουν εμπειρία τουλάχιστον 20 ετών στον κλάδο της Ραδιοαστρονομίας και να έχουν αναλάβει υψηλόβαθμες θέσεις με διοικητικά καθήκοντα σε άλλα ραδιοτηλεσκόπια. Πρέπει επίσης να έχουν τουλάχιστον θέση καθηγητή σε πανεπιστήμιο ή άλλο ερευνητικό ινστιτούτο παγκοσμίου φήμης. Ο Νικ Σάντζεφ, διακεκριμένος αστρονόμος στο πανεπιστήμιο Texas A&M, εκτίμησε μιλώντας στο Ars Technica ότι σε όλο τον κόσμο πρέπει να υπάρχουν καμιά σαρανταριά αστρονόμοι που πληρούν τις απαιτήσεις. https://arstechnica.com/science/2017/08/china-built-the-worlds-largest-telescope-but-has-no-one-to-run-it/ «Είμαι σίγουρος ότι τελικά θα βρουν κάποιον. Όμως οι περισσότεροι αστρονόμοι στις ΗΠΑ δεν θέλουν να εργάζονται στο εξωτερικό» λέει. Στο μεταξύ, το μέλλον του ιστορικό τηλεσκόπιο του Αρεσίμπο απειλείται με λουκέτο, καθώς το Εθνικό Ίδρυμα Επιστήμης των ΗΠΑ το άφησε στις τελευταίες θέσεις της λίστας προτεραιοτήτων του για διάθεση κονδυλίων. Σε αντίθεση με το FAST, το οποίο είναι παθητικό όργανο, το τηλεσκόπιο του Αρεσίμπο μπορεί και να λειτουργεί ως πομπός ραδιοκυμάτων, σαν ένα είδος διαπλανητικού ραντάρ. Εφόσον βρει διευθυντή, τo FAST θα μπορούσε να παρατηρήσει τα αρχαιότερα άστρα του Σύμπαντος και να αναζητήσει ραδιοσήματα εξωγήινων πολιτισμών. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500158057