Δροσος Γεωργιος

Παρατηρήθηκε άστρο που καταπίνεται από μια μαύρη τρύπα. Για πρώτη φορά οι αστροφυσικοί μπόρεσαν να παρατηρήσουν τις τελευταίες στιγμές ενός άστρου καθώς αυτό «καταπίνεται» από μια μαύρη τρύπα. Και το φαινόμενο είναι εντυπωσιακό από όλες τις απόψεις. Αφού η μαύρη τρύπα κατάπιε το άστρο δημιούργησε πίδακες ακτίνων Χ υψηλής ενέργειας καθώς και ακτίνες γάμμα, οι οποίες διατηρήθηκε σε ένα εξαιρετικά φωτεινό επίπεδο για αρκετές εβδομάδες μετά το γεγονός. Συγχρόνως προέκυψαν λαμπρές φωτοβολίδες καθώς κομμάτια του άστρου έπεφταν μέσα στη μαύρη τρύπα. Η εξαιρετική φωτεινότητα από αυτό το γεγονός οφείλεται στο ότι φώτισε ένα μικρό μόνο μέρος του ουρανού, που δείχνει έναν πίδακα φωτός προς την κατεύθυνση του Γαλαξία μας, και ο οποίος εντοπίστηκε στη Γη 3, 8 δισεκατομμύρια χρόνια αφού διάλυσε το άστρο. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Warwick απεικόνισαν μια μαύρη τρύπα που καταναλώνει ένα μεγάλο άστρο στο κέντρο ενός γαλαξία, κάπου 3,8 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας. Μετά το γεγονός αυτό εκπέμπονται δύο πίδακες ενέργειας από τη μαύρη τρύπα, η μία εκ των οποίων είναι ακριβώς στραμμένη προς το δικό μας γαλαξία, που μας επιτρέπει έτσι να γνωρίσουμε αυτό το γεγονός, που ονομάστηκε Sw 1644+57 Ο Andrew Levan, επικεφαλής ερευνητής της έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Warwick, δήλωσε: «Παρά την ισχύ αυτού του κατακλυσμικό γεγονότος εμείς τυχαία το ανακαλύψαμε επειδή το ηλιακό μας σύστημα έτυχε να βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον πίδακα ενέργειας. " Η νέα ερευνητική εργασία ορίζει σαφώς ότι η πηγή αυτού του γεγονότος – γνωστό πλέον ως Sw 1644 57 – βρίσκεται ακριβώς στην καρδιά ενός μακρινού γαλαξία,, προς ένα σημείο το οποίο θα ήταν στον αστερισμό του Δράκοντος. Ο Andrew Levan από το ίδιο Πανεπιστήμιο δήλωσε: «Η μόνη εξήγηση που μέχρι τώρα ταιριάζει στο μέγεθος, την ένταση, την κλίμακα του χρόνου, και το επίπεδο της διακύμανσης στο παρατηρούμενο γεγονός, είναι ότι μια τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία έχει ‘ρουφήξει’ ένα μεγάλο αστέρι και το διέλυσε εξ αιτίας των παλιρροϊκών δυνάμεων που ασκήθηκαν πάνω του. Η περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα δημιούργησε τότε δύο πίδακες, η μία από τις οποίες στόχευε κατ ‘ευθείαν στη γη. " Το άστρο, όπως αναφέρουν οι δύο ειδικοί, πρέπει να παρέκλινε από την πορεία του και να βρέθηκε πολύ κοντά στη μαύρη τρύπα οπότε πιάστηκε από τις τεράστιες βαρυτικές δυνάμεις της, που κυριολεκτικά το συνέθλιψαν. Αρχικά επιμηκύνθηκε παίρνοντας «σχήμα μπανάνας» και τότε η εσωτερική άκρη του – αυτή που βρίσκεται προς την πλευρά της τρύπας – περιστρέφεται πολύ πιο γρήγορα από την εξωτερική, με αποτέλεσμα το άστρο να επιμηκύνεται ακόμη περισσότερο και να παίρνει σχήμα δίσκου ο οποίος «τυλίγεται» γύρω από την τρύπα. Καθώς μέρος της μάζας του αρχίζει να πέφτει μέσα σε αυτήν, το άστρο συμπιέζεται ακόμη περισσότερο και απελευθερώνει τεράστια ακτινοβολία κάνοντας «ορατή» τη μαύρη τρύπα. Το φαινόμενο, το οποίο αποκαλείται μίνι-κβάζαρ, είναι εξαιρετικά σπάνιο – υπολογίζεται ότι συμβαίνει μια φορά κάθε εκατό εκατομμύρια χρόνια σε έναν γαλαξία. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το δορυφόρο Swift και το Παρατηρητήριο Chandra για τη μελέτη της έκρηξης. Το τηλεσκόπιο Burst Alert του Swift ήταν το πρώτο που ανακάλυψε την πηγή, στις 28 Μαρτίου του 2011, όταν ξέσπασε η πρώτη από μια σειρά εκρήξεις ακτίνων Χ. Η εικόνα δείχνει το άστρο λίγο πριν το καταπιεί η μαύρη τρύπα.

Η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να καταστήσει το σύμπαν κατοικήσιμο. Όταν πλανητικοί επιστήμονες εκπονούν μελέτες για κάποιον εξωηλιακό πλανήτη, αξιολογούν το δυναμικό τους για τη στήριξη της ζωής, με βάση κάποια από τα γνωρίσματα που μπορούν να διακρίνουν από εδώ στη Γη. Αλλά συχνά παραβλέπεται ένας σημαντικός παράγοντας, όπως λένε οι ειδικοί: η επίδραση της σκοτεινής ύλης. Σύμφωνα με στοιχεία, που συλλέχθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, αυτή η παράξενη μορφή της ύλης μπορεί να ζεσταίνει εκατομμύρια εξωπλανήτες. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν αυτοί οι κόσμοι βρίσκονται έξω από την κατοικήσιμη ζώνη των γονικών άστρων τους, θα μπορούσαν να λαμβάνουν επαρκή ζεστασιά ώστε να καταστεί δυνατή η ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στις βραχώδεις επιφάνειες τους. Αντίθετα από την κανονική, βαρυονική ύλη, η σκοτεινή ύλη θεωρείται ότι φτιάχνεται από ασθενώς αλληλεπιδρώντα σωματίδια με μάζα (WIMP), τα οποία είναι και τα αντισωματίδια τους. Αυτό σημαίνει ότι δύο WIMP κατά την επαφή τους θα εξαϋλώνονται προς ακτινοβολία γάμμα. Και επειδή τα WIMP’s αλληλεπιδρούν ασθενώς με την ύλη είναι δύσκολο να τα ανιχνεύσουμε. Γι αυτό και οι φυσικοί μπορούν να αναλύσουν την σκοτεινή ύλη μόνο μέσα από τη βαρυτική επίδραση που ασκεί πάνω στην κανονική ύλη. Η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης – η οποία αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο περίπου της μάζας του σύμπαντος – προτάθηκε ως γνωστόν, προκειμένου να συμπληρωθούν κάποιες ελλιπείς θεωρίες. Σύμφωνα με τη θεωρία της γενικής σχετικότητας, η ορατή μάζα των γαλαξιών δεν θα πρέπει να παράγει εξ ολοκλήρου την τεράστια βαρυτική έλξη που δημιουργείται εντός τους. Σε πολλές περιπτώσεις, η μάζα όλων των άστρων, πλανητών και άλλων αντικειμένων στο εσωτερικό ενός γαλαξία μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνο ένα κλάσμα της βαρυτικής έλξης σε όλη τη δομή του. Ο φυσικός Dan Hooper του Εργαστηρίου Fermi μαζί με τον αστροφυσικό Jason Steffen προτείνουν τώρα ότι η ενέργεια που απελευθερώνει η σκοτεινή ύλη, καθώς εξαϋλώνονται τα WIMP, μπορεί να μεταφερθεί στους εξωπλανήτες, αυξάνοντας την θερμοκρασία τους. Οι ειδικοί λένε ότι οι συγκεντρώσεις της σκοτεινής ύλης είναι υψηλότερες στις κεντρικές περιοχές των μεγάλων γαλαξιών, όπως ο Γαλαξίας μας, αλλά και στον πυρήνα των νάνων σφαιροειδών γαλαξιών. Σε μέρη όπως η κουκίδα πάνω στο βραχίονα του Περσέα, όπου βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα, συνήθως βρίσκεται λιγότερη σκοτεινή ύλη. "Φαντάζομαι 10 τρισεκατομμύρια χρόνια στο μέλλον, όταν το σύμπαν θα έχει επεκταθεί πέρα ​​από το σημείο που θα μπορούμε να βλέπουμε και όλα τα αστέρια στον Γαλαξία μας θα έχουν από καιρό σβήσει, οι μόνοι πλανήτες με κάποια θερμότητα θα είναι αυτοί που θα παίρνουν ενέργεια από την σκοτεινή ύλη. Έτσι, θα μπορούσα να φανταστώ ότι κάθε πολιτισμός που θα ζούσε σε εκείνες τις εποχές, θα αρχίσει να κινείται προς αυτούς τους πλανήτες, όπου η σκοτεινή ύλη θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο," εξηγεί ο Hooper. Εικόνα που δείχνει για το πώς η σκοτεινή ύλη κατανέμεται μέσα στο γαλαξιακό σμήνος Abell 1689.

Και τωρα μια ανατρεπτική θεωρία. Η σκοτεινή ενέργεια είναι ένα μύθος – Η εμφάνιση της επιτάχυνσης της διαστολής προκαλείται από την επιβράδυνση του χρόνου. Θυμόσαστε το χωροχρονικό συνεχές (ο τετραδιάστατος χωροχρόνος); Λοιπόν τι θα γινόταν αν το χρονικό τμήμα της εξίσωσης κυριολεκτικά μειώνεται; Νέα στοιχεία δείχνουν ότι ο χρόνος σιγά-σιγά εξαφανίζεται από το Σύμπαν μας, και μια μέρα θα εξαφανιστεί εντελώς. Αυτή η ριζοσπαστική θεωρία μπορεί να εξηγήσει και ένα κοσμολογικό μυστήριο που έχει φέρει σε αμηχανία τους επιστήμονες εδώ και χρόνια. Οι επιστήμονες πριν μερικά χρόνια μέτρησαν το φως από μακρινά αστέρια που τελείωσαν τη ζωή τους μέσα με μία υπερκαινοφανή έκρηξη, για να δείξουν ότι το σύμπαν διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Υπέθεσαν ότι αυτοί οι υπερκαινοφανείς εξαπλώνονται πολύ γρηγορότερα καθώς το σύμπαν γερνάει. Οι φυσικοί επίσης υπέθεσαν ότι ένα είδος αντι-βαρυτικής δύναμης θα πρέπει να αναγκάζει τους γαλαξίες να απομακρύνονται μεταξύ τους, ενώ την ονόμασαν αυτή την αγνώστων στοιχείων δύναμη «σκοτεινή ενέργεια». Η ιδέα ότι ο ίδιος ο χρόνος θα μπορούσε να πάψει να υπάρχει σε δισεκατομμύρια χρόνια – και όλα θα παραλύσουν – έχει προταθεί από τους Ισπανούς Jose Senovilla, Marc Mars και Raul Vera του Πανεπιστημίου του Μπιλμπάο και της Σαλαμάνκα. Απόρροια αυτού του ριζικού τέλους του ίδιου του χρόνου είναι μια εναλλακτική εξήγηση για την "σκοτεινή ενέργεια" – τη μυστηριώδη αντιβαρυτική δύναμη που έχει προταθεί για να εξηγήσει ένα κοσμικό φαινόμενο που έχει φέρει σε αμηχανία τους επιστήμονες. Ωστόσο, μέχρι σήμερα κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι είναι η σκοτεινή ενέργεια, ή από πού προέρχεται. Ο καθηγητής Senovilla και οι συνεργάτες του έχουν προτείνει μια εναλλακτική λύση που δεν το χωράει ο νους. Προτείνουν ότι δεν υπάρχει η σκοτεινή ενέργεια και κάνουμε λάθος να νομίζουμε ότι η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται, ενώ στην πραγματικότητα, ο ίδιος ο χρόνος επιβραδύνεται, σαν το ρολόι που πάει πίσω. Σε καθημερινό επίπεδο, η αλλαγή δεν θα ήταν αισθητή. Ωστόσο, θα ήταν φανερή στις μετρήσεις κοσμικής κλίμακας που ανιχνεύουν την πορεία του σύμπαντος κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών. Η αλλαγή θα ήταν απείρως αργή από την ανθρώπινη σκοπιά, αλλά χάρις στην τεράστια ηλικία του σύμπαντος και τις κοσμολογικές αποστάσεις, η μελέτη του αρχαίου φωτός από ήλιους που έλαμψαν πριν δισεκατομμύρια χρόνια θα μπορούσε να μετρηθεί εύκολα. Η πρόταση της ομάδας, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Physical Review D, απορρίπτει την σκοτεινή ενέργεια ως μύθο. Ο Senovilla προτείνει ότι η εμφάνιση της επιτάχυνσης προκαλείται από τον ίδιο τον χρόνο που σταδιακά επιβραδύνεται, . "Δεν λέμε ότι η διαστολή του ίδιου του σύμπαντος είναι μια ψευδαίσθηση,» εξηγεί «Αυτό που λέμε είναι ότι μπορεί να είναι ψευδαίσθηση η επιτάχυνση αυτής της διαστολής. Δηλαδή, το ενδεχόμενο ο ρυθμός της διαστολής να αυξάνεται. " “Εάν ο χρόνος βαθμιαία επιβραδύνεται, αλλά εμείς αφελώς την διατηρούμε στις εξισώσεις μας, για να προκύψουν οι αλλαγές της διαστολής, θεωρώντας ότι έχουμε μια σταθερή ροή του χρόνου, τότε τα απλά μοντέλα που έχουμε κατασκευάσει δείχνουν ότι λαμβάνει χώρα ένας επιταχυνόμενος ρυθμός της διαστολής.” Επί του παρόντος, οι αστρονόμοι είναι σε θέση να διακρίνουν την ταχύτητα διαστολής του σύμπαντος με τη λεγόμενη “μετατόπιση προς το ερυθρό" τεχνική. Η τεχνική αυτή βασίζεται στην αντίληψη ότι τα άστρα όταν απομακρύνονται από εμάς το φως του εμφανίζεται πιο κόκκινο, από αυτά που κινούνται προς το μέρος μας. Οι επιστήμονες αναζητούν σουπερνόβα ορισμένου τύπου σαν αναφορά. Ωστόσο, η ακρίβεια αυτών των μετρήσεων εξαρτάται από το αν ο χρόνος ρέει σταθερά σε όλο το σύμπαν. Εάν ο χρόνος επιβραδύνεται, σύμφωνα με αυτή τη νέα θεωρία, η διάσταση του χρόνου μας σιγά-σιγά μετατρέπεται σε μια νέα διάσταση χώρου. Εκ αιτίας αυτής της επιβράδυνσης του χρόνου, πιστεύουν οι ερευνητές, φαίνονται τα πολύ μακρινά, αρχαία αστέρια σαν να επιταχύνονται. "Οι υπολογισμοί μας δείχνουν ότι νομίζουμε πως είναι γεγονός η επιτάχυνση της διαστολής του σύμπαντος," λέει ο καθηγητής Senovilla. Η θεωρία του είναι μια συγκεκριμένη παραλλαγή της θεωρίας υπερχορδών, στην οποία το σύμπαν μας περιορίζεται στην επιφάνεια μιας βράνης, που επιπλέει μέσα σε ένα υψηλότερων διαστάσεων χώρο, γνωστό ως "bulk". Σε δισεκατομμύρια χρόνια, ο χρόνος θα πάψει να είναι εντελώς ο γνωστός χρόνος. "Τότε όλα θα είναι παγωμένα, σαν ένα στιγμιότυπο από μια εικόνα," δήλωσε ο Senovilla. "Ο πλανήτης μας θα έχει τελειώσει προ πολλού τότε." Αν και ριζοσπαστικές και με πολλούς τρόπους πρωτοφανείς, αυτές οι ιδέες έχουν υποστήριξη. Ο Gary Gibbons, για παράδειγμα, κοσμολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, λέει ότι η ιδέα έχει μεγάλη αξία. "Πιστεύουμε ότι ο χρόνος αναδύθηκε κατά τη διάρκεια του Big Bang, και εάν ο χρόνος μπορεί να αναδυθεί, μπορεί επίσης και να εξαφανιστεί – αυτό ακριβώς είναι το αντίθετο φαινόμενο από την ανάδυση."

Απίστευτες Θερμοκρασίες παράγονται στον επιταχυντή LHC. Φυσικοί στο CERN, λένε ότι ο μεγαλύτερος επιταχυντής σωματιδίων στον κόσμο, πρόσφατα ήταν σε θέση να αποκτήσει θερμοκρασίες που κάνουν τον Ήλιο να φαίνεται παγωμένος. Συγκεκριμένα σε συγκρούσεις βαρέων ιόντων μολύβδου ο Μεγάλος Επιταχυντής Ανδρονίων (LHC), κατάφερε να επιτύχει θερμοκρασίες όχι λιγότερο από 1,6 τρισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Σε σύγκριση με τη θερμοκρασία στο κέντρο του ήλιου είναι πάνω από 100.000 φορές μεγαλύτερη. Οι μετρήσεις καταγράφηκαν σε πλάσμα γκλουονίων – κουάρκ (QGP), μια ιδιόμορφη κατάσταση της ύλης που αποτελείται από στοιχειώδη σωματίδια που ονομάζονται κουάρκ και γκλουόνια. Τα τελευταία βρίσκονταν ελεύθερα απειροελάχιστο χρόνο μετά το Big Bang. Το RHIC δεν είναι φυσικά ένα τηλεσκόπιο που κοιτάζει στον ουρανό, αλλά ένας υπόγειος επιταχυντή στο Long Island. Εντούτοις, στην πραγματικότητα είναι ένα όργανο ακρίβειας της κοσμολογίας αφού εξετάζει τις πρώτες στιγμές του σύμπαντος, μια άγρια εποχή πολύ πριν από την εποχή των πρώτων ατόμων (που σχηματίστηκαν περίπου 380.000 χρόνια μετά από το big bang), πριν από τους πρώτους σύνθετους πυρήνες όπως είναι το ήλιο (που σχηματίστηκε ένα περίπου λεπτό μετά από το big bang), πριν ακόμη διαμορφωθούν ακόμα και τα πρωτόνια (δέκα μικροδευτερόλεπτα μετά από το big bang). Η τεράστια διαστολή με μια ταχύτητα συγκρίσιμη με αυτή του φωτός που συνέβη στις πρώτες στιγμές του Κόσμου (φάση του πληθωρισμού), οδήγησε στη δημιουργία όλων αυτών που βλέπουμε σήμερα. Αλλά το πρώιμο σύμπαν ήταν πολύ διαφορετικό από αυτό σήμερα – είχαμε τότε πολλαπλές διαστάσεις και διαφορετικούς νόμους της φυσικής – που όμως σταδιακά σταθεροποιείται σε αυτό που βλέπουμε σήμερα. Στον επιταχυντή LHC, πάνω από 3.000 φυσικοί και άλλοι ειδικοί από όλο τον κόσμο προσπαθούν να μιμηθούν αυτές τις συνθήκες στις συγκρούσεις κατά μέτωπον μεταξύ ιόντων του μολύβδου και πρωτονίων. Τα σωματίδια αυτά επιταχύνονται σε μια κυκλική σήραγγα 27 χιλιομέτρων, η οποία είναι θαμμένη περίπου 100 μέτρα κάτω από τα γαλλο-ελβετικά σύνορα. Το πλάσμα QGP είναι το πυκνότερο υλικό που έχει ποτέ σημειωθεί σε πειράματα, ενώ υπερβαίνεται μόνο από τις μαύρες τρύπες, και ίσως τα αστέρια των νετρονίων. Τώρα, αυτό παράγεται στον LHC, αλλά και στον Σχετικιστικό Συγκρουστή Βαρέων Ιόντων (RHIC) στο Brookhaven (BNL). Οι ενδείξεις της θερμοκρασίας του πλάσματος ανακοινώθηκαν σε ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Annecy της Γαλλίας. “Αυτή η κατάσταση της ύλης δεν υπάρχει πουθενά φυσικά στη Γη και θεωρείται ότι μπορεί να εμφανιστεί μόνο κατά τη σύγκρουση δύο άστρων νετρονίων," εξήγησε ο καθηγητής Geoffrey Taylor του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης και μέλος της επιστημονικής ομάδας του ανιχνευτή ATLAS. “Οι νέες πληροφορίες θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των αστροφυσικών διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα, καθώς καταρρέει ένα άστρο”, δήλωσε στους συναδέλφους του που παρακολούθησαν το συνέδριο. “Κοιτάζοντας πώς δημιουργούνται οι πίδακες σωματιδίων καθώς και τα μποζόνια W και Z κατά τις συγκρούσεις βαρέων ιόντων μολύβδου με τα ελαφρύτερα πρωτόνια, μας δίνει μια εικόνα για τις συνθήκες που υπήρχαν σε ένα κουάρκ γκλουονίων πλάσμα, όταν το Σύμπαν ήταν μόλις χιλιοστά του δευτερολέπτου παλιά," ο ειδικός υποστήριξε. «Αυτές οι συγκρούσεις δημιουργούν, επίσης, αντιύλη, η οποία θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί ζούμε σε ένα σταθερό σύμπαν από ύλη, όταν δημιουργήθηκαν ίσες ποσότητες ύλης και αντιύλης στο big bang. Μας πάνε μπροστά για να κατανοήσουμε πράγματα που συμβαίνουν στο σύμπαν», συμπέρανε ο Τέιλορ.

Λιγα ακομα για τον Μεγαλο Ελληνα Μαθηματικο. Στη διεθνή επιστημονική σκηνή ο Δημήτριος Χριστοδούλου θεωρείται σήμερα από τους πλέον διακεκριμένους και δημιουργικούς μαθηματικούς. Το πρωτοποριακό έργο του αναγνωρίζεται παγκοσμίως και έχει κατ' επανάληψη τιμηθεί με τις μεγαλύτερες επιστημονικές διακρίσεις. Μάλιστα, μόλις πριν από λίγες ημέρες, του απένειμαν το διεθνές βραβείο Shaw για τα μαθηματικά που θεωρείται ισότιμο με το βραβείο Νόμπελ για τις θετικές επιστήμες (εξάλλου δεν υπάρχει βραβείο Νόμπελ για τα μαθηματικά). Το φετινό βραβείο ο Δ. Χριστοδούλου το μοιράζεται από κοινού με τον επίσης διάσημο Αμερικανό μαθηματικό Ρίτσαρντ Χάμιλτον. Η διάκριση συνοδεύεται από χρηματικό βραβείο ύψους ενός εκατομμυρίου δολαρίων (500 χιλιάδες δολάρια για τον κάθε βραβευθέντα). Με μεγάλη προθυμία ο διαπρεπής Ελληνας μαθηματικός δέχτηκε να μοιραστεί με τους αναγνώστες της στήλης μας τις βαθύτερες σκέψεις και τις προβλέψεις του σχετικά με τις εξελίξεις στα μαθηματικά και το πώς αυτές επηρεάζουν την πρόοδο της επιστημονικής γνώσης. Απολαύστε τον. *Το ερευνητικό σας έργο κινείται στο μεταίχμιο μεταξύ μαθηματικών και φυσικής. Με ποιον τρόπο τα αφηρημένα και ανεξάρτητα από εμπειρικούς περιορισμούς νοητικά εργαλεία των μαθηματικών συμβάλλουν -ή μήπως καθορίζουν- στην ανάπτυξη μιας εξ ορισμού εμπειρικής επιστήμης όπως η φυσική; «Εχετε δίκιο, τα μαθηματικά διαφέρουν όντως από τη φυσική. Μεγάλο τμήμα των μαθηματικών αναζητήσεων δεν σχετίζεται, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, με τις τρέχουσες αναζητήσεις της φυσικής. Τα μαθηματικά, ωστόσο, συνέβαλαν και συμβάλλουν στην ανάπτυξη της φυσικής με δύο τουλάχιστον βασικούς τρόπους. Ενα καλό ιστορικό παράδειγμα του πρώτου τρόπου με τον οποίο τα μαθηματικά επηρεάζουν τις εξελίξεις στη φυσική είναι η γεωμετρία του Ρίμαν (Β. Riemann 1826-66). Πρόκειται για μια γεωμετρία εξαιρετικής ομορφιάς η οποία όμως αρχικά, δηλαδή την εποχή που διατυπώθηκε, ήταν εντελώς άσχετη με την πραγματικότητα. Ωστόσο, πάνω σε αυτή τη ρημάνεια γεωμετρία ο Αϊνστάιν οικοδόμησε, αργότερα, τη γενική θεωρία της σχετικότητας. Ο δεύτερος τρόπος, συμπληρωματικός του πρώτου, έχει να κάνει με την πιεστική ανάγκη να επινοούνται συνεχώς νέοι τρόποι επίλυσης των συγκεκριμένων εξισώσεων που περιγράφουν τα εμπειρικά-φυσικά φαινόμενα. Δεν τονίζεται ποτέ επαρκώς το γεγονός ότι οι φυσικοί, ενώ καταφεύγουν στα μαθηματικά για να διατυπώσουν γενικούς φυσικούς νόμους, κατόπιν επιστρέφουν και πάλι στα μαθηματικά για να συσχετίσουν τους καθολικούς και αφηρημένους νόμους με τα επιμέρους εμπειρικά δεδομένα και τα πειράματα». *Ωστόσο, προκύπτει αμέσως το ερώτημα: Τα μαθηματικά αντικείμενα που επινοεί ή περιγράφει μια μαθηματική θεωρία υπάρχουν και στον πραγματικό κόσμο; Αραγε, η περίπλοκη «γλώσσα» των μαθηματικών είναι η γλώσσα της φύσεως ή απλώς η γλώσσα των φυσικών επιστημών; «Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα που κατά καιρούς έχει γεννήσει πολλές παρεξηγήσεις. Οι μαθηματικές δομές που περιγράφονται λεπτομερώς από μια μαθηματική θεωρία δεν υπάρχουν κατ' ανάγκη στον πραγματικό κόσμο: άλλες υπάρχουν και άλλες όχι! Μπορεί κανείς να περιγράψει με αυστηρά λογικό και αυτοσυνεπή τρόπο πλήθος μαθηματικών δομών οι οποίες παρ' όλα αυτά δεν αντιστοιχούν στη φυσική πραγματικότητα. Οσο για το δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, είναι σαφές ότι, από την εποχή του Γαλιλαίου και έπειτα, οι φυσικοί θεωρούν τα μαθηματικά "γλώσσα", αλλά δεν είναι έτσι. Τα μαθηματικά δεν αποτελούν μια γλώσσα ανάμεσα στις άλλες, αντίθετα πιστεύω ότι είναι ένα σύστημα δομών». *Ο μεγάλος θαυμασμός σας για τα αρχαία ελληνικά μαθηματικά οφείλεται μόνο στο τυχαίο γεγονός ότι είστε Ελληνας ή, αντίθετα, ως δημιουργικός μαθηματικός αναζητείτε και βρίσκετε κάτι παραπάνω σε αυτό το ιστορικά «ξεπερασμένο» στιλ άσκησης των μαθηματικών; Πόσο επίκαιρη και επωφελής είναι σήμερα η μελέτη των αρχαίων μαθηματικών; «Μελετώντας τα πολλά και μεγαλειώδη επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων μαθηματικών ένας σύγχρονος μαθηματικός εντυπωσιάζεται από την απίστευτη αυστηρότητα και την απόλυτη λογική συνέπεια που χαρακτηρίζει τη σκέψη τους. Για πολλούς αιώνες μετά την ύστερη αρχαιότητα η μαθηματική σκέψη σε κάθε γωνιά του πλανήτη απώλεσε αυτή την αυστηρότητα. Για παράδειγμα, ο Λέοναρντ Οϊλερ (L. Euler 1707-83), ο οποίος ήταν αναμφίβολα ο μεγαλύτερος μαθηματικός του δεκάτου ογδόου αιώνα, υπολείπεται καταφανώς σε αυστηρότητα σε σχέση με τη μαθηματική αυστηρότητα ενός Αρχιμήδη ή ενός Απολλώνιου. Μόνο κατά το δεύτερο ήμισυ του δεκάτου ενάτου αιώνα η μαθηματική επιστήμη επανέκτησε ανάλογη αυστηρότητα! Ιστορικά, η ουσιαστικότερη πρόοδος στη μαθηματική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων ήταν η εισαγωγή αλγεβρικών μεθόδων από τους Αραβες. Ωστόσο, οι Αραβες δεν αξιοποίησαν τις αλγεβρικές μεθόδους που οι ίδιοι επινόησαν. Πρώτος ο Οϊλερ αξιοποίησε επιστημονικά τις δυνατότητες της αλγεβρικής προσέγγισης. Πάντως, παρά τη μεγάλη πρόοδο και τις ποικίλες εφαρμογές της μαθηματικής σκέψης, σήμερα αποδεικνύεται ζωτικής σημασίας η επιστροφή στη γεωμετρικοποίηση της μαθηματικής σκέψης, που πρώτοι εισήγαγαν οι αρχαίοι Ελληνες». *Σε κάθε ιστορική περίοδο -ας πούμε κάθε αιώνα- αναδύονται ορισμένα μόνο θεμελιώδη επιστημονικά ερωτήματα-προβλήματα. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα μεγαλύτερα ερωτήματα της φυσικής για τα οποία υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα επιλυθούν τον 21ο αιώνα χάρη στην πρόοδο των μαθηματικών; «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κάποιος τις πιο σημαντικές εξελίξεις ή τις μεγάλες τομές στην επιστημονική σκέψη ακόμη και στο άμεσο μέλλον, και αυτό γιατί η ιστορία και η δυναμική της ανάπτυξης της επιστήμης δεν είναι σχεδόν ποτέ γραμμική. Παρ' όλα αυτά, ένας τομέας έρευνας όπου αναμένω σημαντική πρόοδο των γνώσεών μας είναι η υδροδυναμική. Για μια σειρά από πολύ οικεία φαινόμενα, όπως π.χ. η τυρβώδης ροή και οι στροβιλισμοί των υγρών, δεν διαθέτουμε καμία απολύτως ικανοποιητική επιστημονική περιγραφή. Ομως είμαι πεπεισμένος ότι έχουν πλέον ωριμάσει οι συνθήκες που θα επιτρέψουν, κατά τα επόμενα χρόνια, την επίτευξη ουσιαστικής προόδου όσον αφορά την περιγραφή αυτών των εξαιρετικά πολύπλοκων φαινομένων. Πάντως αυτό που ελπίζω και εύχομαι ολόψυχα να συμβεί στο μέλλον είναι να καταφέρουμε επιτέλους να βρούμε ένα αυστηρό μαθηματικό πλαίσιο που θα μας επιτρέψει να ενοποιήσουμε τις δύο μεγαλύτερες θεωρίες της σύγχρονης φυσικής, την κβαντομηχανική και τη σχετικότητα». *Σε μια περίοδο βαθύτατης οικονομικής-κοινωνικής κρίσης αλλά και απαξίωσης της πατρίδας μας, τι σημαίνει για εσάς, ως Ελληνα επιστήμονα, η επιβράβευση του έργου σας, και μάλιστα με το διεθνούς κύρους βραβείο Shaw; «Αυτή η τελευταία αναγνώριση μου προσέφερε διττή χαρά: όχι μόνο ως επιστήμονα-ερευνητή αλλά και ως Ελληνα. Και αυτό γιατί είμαι πεπεισμένος ότι η διεθνής επιβράβευση κάθε Ελληνα επιστήμονα αποτελεί μια ευκαιρία και, ώς ένα βαθμό, μπορεί να συμβάλει στο να προβληθούν οι εγγενείς αρετές, οι δυνατότητες του λαού και του τόπου μας. Η ελπίδα μου αυτή, εξάλλου, επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι την απονομή του βραβείου Shaw τη συνοδεύει πάντα η δημιουργία ενός εκτενούς ντοκιμαντέρ που προβάλλεται μαζικά στην τηλεόραση και στο Διαδίκτυο. Ενα ντοκιμαντέρ που δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στην προσωπικότητα ή στο έργο του βραβευθέντος, αλλά εστιάζει εξίσου στη χώρα καταγωγής και τον πολιτισμό της». Μια ζωή αφιερωμένη στη μαθηματική φυσική Ο Δημήτρης Χριστοδούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951. Ενώ ήταν ακόμη μαθητής της Ε' Γυμνασίου (16,5 ετών!) έφυγε στις ΗΠΑ για πανεπιστημιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Το 1970 πήρε μάστερ στη φυσική, ενώ το 1971, σε ηλικία μόλις 19 ετών, έλαβε το διδακτορικό του στη φυσική. Στη συνέχεια εργάζεται ως υπότροφος ερευνητής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας (CalTec), ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ως επισκέπτης ερευνητής στο CERN της Γενεύης και στο Διεθνές Κέντρο Θεωρητικής Φυσικής στην Τεργέστη της Ιταλίας και κατόπιν στο Ινστιτούτο Max Planck του Μονάχου. Το 1982 γίνεται έκτακτο μέλος του περίφημου Μαθηματικού Ινστιτούτου Courant της Νέας Υόρκης, στο οποίο θα επιστρέψει ως τακτικός καθηγητής το 1988. Το 1992 εκλέγεται τακτικός καθηγητής στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πρίνστον. Ενα χρόνο μετά (το 1993) κερδίζει το βραβείο MacArthur για το πρωτότυπο ερευνητικό έργο του, ενώ είχε ήδη βραβευθεί με το «μετάλλιο Otto Hahn» στη μαθηματική φυσική και το βραβείο «Βασίλης Ξανθόπουλος» για τις μελέτες του στη γενική σχετικότητα. Από το 2001 μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Ελλάδας (όπου εργάζεται μοναχικά) και Ελβετίας (όπου διδάσκει μαθηματική φυσική στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Ζυρίχης). Οσο για την πρόσφατη βράβευσή του με το φετινό κινεζικό βραβείο Shaw για τα μαθηματικά, αυτή αποτελεί αναμφίβολα τη μέγιστη διεθνή αναγνώριση μιας ζωής αφιερωμένης στην κατανόηση της φύσης μέσω των μαθηματικών.

Εκπληκτική εικόνα δείχνει 50.000 γαλαξίες στο κοντινό σύμπαν. Με τι μοιάζει άραγε το τοπικό σύμπαν γύρω μας; Αυτή η εντυπωσιακή εικόνα δείχνει περίπου 50.000 γαλαξίες γύρω από τον δικό μας, όπως εντοπίστηκαν από την Έρευνα του Ουρανού 2MASS στο υπέρυθρο φως. Η εικόνα που προέκυψε είναι ένα απίστευτο μωσαϊκό των γαλαξιών που βοηθάει τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε το σύμπαν. Είναι ο πιο πλήρης 3-D χάρτης του τοπικού σύμπαντος (σε μια απόσταση 380 εκατομμυρίων ετών φωτός), που δημιουργήθηκε ποτέ. Η σκοτεινή ζώνη πέριξ στο κέντρο της εικόνας έχει αποκλειστεί από τη σκόνη στο επίπεδο του δικού μας Γαλαξία. Μακριά από το γαλαξιακό επίπεδο, ωστόσο, κάθε κουκίδα αντιπροσωπεύει ένα γαλαξία, με ένα κωδικοποιημένο χρώμα για να δείξει την απόσταση του. Οι πιο μπλε κουκκίδες αντιπροσωπεύουν τους πιο κοντινούς γαλαξίες στην έρευνα 2mass, ενώ οι πιο κόκκινες κουκκίδες τους πιο μακρινούς γαλαξίες, που βρίσκονται με μια μετατόπιση προς το ερυθρό (redshift) κοντά στο 0.1. Τα ονόματα αναφέρονται σε σμήνη γαλαξιών ή και σε μεγαλύτερες δομές όπως υπερσμήνη. Η Karen Masters από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ παρουσίασε το χάρτη αυτό κατά την 218η συνεδρίαση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας. Το γαλαξιακό φως είναι μετατοπισμένο προς το ερυθρό, γιατί το μήκος κύματος από την πηγή ‘τεντώνεται’ σε μεγαλύτερα μήκη κύματος, λόγω της διαστολής του σύμπαντος. Όσο πιο μακριά είναι ο γαλαξίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η μετατόπιση του φωτός προς το ερυθρό. Γι αυτό και η ερυθρή μετατόπιση μετρά στην ουσία τις αποστάσεις των γαλαξιών. Η έρευνα αυτή επέλεξε γαλαξίες από το πρότζεκτ 2MASS, το οποίο είχε σαρώσει ολόκληρο το νυχτερινό ουρανό για διάστημα τεσσάρων ετών σε τρεις υπέρυθρη ζώνες. Το εγγύς υπέρυθρο φως διεισδύει ανάμεσα στη σκόνη καλύτερα από το ορατό φως, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο στους αστρονόμους να δουν περισσότερα στον ουρανό από ότι με το ορατό φως. Η εικόνα. http://www.physics4u.gr/blog/wp-content/uploads/2011/06/50000_galaxies.jpg

Τεράστιες μαύρες τρύπες υπήρχαν ήδη στο νηπιακό σύμπαν. Οι αστρονόμοι ανίχνευσαν αχνά σήματα ακτινοβολίας-Χ (που συνήθως παράγεται από την ύλη όταν παρασύρεται σε μια μαύρη τρύπα), τα οποία πιστεύουν ότι αποτελούν τα απομεινάρια από γιγάντιες και ακόρεστες μαύρες τρύπες, οι οποίες υπήρχαν ήδη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ακόμα το σύμπαν βρισκόταν στη νηπιακή ηλικία του. Σύμφωνα με την επιστημονική μελέτη φαίνεται ότι οι πρώτες μαύρες τρύπες στις κεντρικές περιοχές των νέων γαλαξιών, ήταν πολύ δύσκολο να εντοπιστούν γιατί σκεπάζονταν από ένα πέπλο κοσμικής σκόνης και αερίου υδρογόνου. Γι αυτό το λόγο οι αστρονόμοι από το πανεπιστήμιο του Γιέηλ αξιοποίησαν το τηλεσκόπιο ακτίνων-Χ Chandra της NASA, εστιάζοντας την προσοχή τους σε περίπου 250 γαλαξίες, τους οποίους αρχικά είχαν επιλέξει με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Hubble. Ο πιο απομακρυσμένος από αυτούς τους γαλαξίες απέχει γύρω στα 13 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, δηλαδή έχει ηλικία «μόλις» 700 εκατομμυρίων ετών μετά το αρχικό Big Bang της δημιουργίας του σύμπαντος. Τα νέα ευρήματα υποστηρίζουν τη θεωρία ότι οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες παίζουν ένα διπλό ρόλο καταστροφής και αναδημιουργίας στο επίκεντρο των γαλαξιών. «Αυτές οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι υπερβολικά μεγάλες μαύρες τρύπες ήδη υπήρχαν 700 έως 800 εκατομμύρια χρόνια μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη», πράγμα που σημαίνει ότι είτε εξαρχής γεννήθηκαν γιγάντιες, είτε αναπτύχθηκαν με ραγδαίο ρυθμό. Οποιοδήποτε σενάριο μάς λέει περισσότερα πράγματα από αυτά που ξέρουμε, πράγμα που είναι συναρπαστικό», όπως λένε οι ερευνητές. Στη νέα έρευνα, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι οι πρώτες μαύρες τρύπες βρίσκονταν στην πραγματικότητα στον πυρήνα των γαλαξιών – όπως και σήμερα. Ένα άλλο σημαντικό συμπέρασμα της νέας εργασίας ήταν ότι η εξέλιξη των σκοτεινών κολοσσών φαίνεται ότι ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξη των γαλαξιών που τους φιλοξενούν. Αυτό το είχαν υποθέσει και πριν, αλλά στην πραγματικότητα ποτέ δεν είχε επαληθευτεί. Οι ειδικοί διαπίστωσαν επίσης μια σαφή συσχέτιση μεταξύ της μάζας των μαύρων οπών και της μάζας της σκοτεινής ύλης στα φωτοστέφανα γύρω από τους γαλαξίες. Οι πρώιμες μαύρες τρύπες εντοπίστηκαν έμμεσα χάρη στις υψηλής ενέργειας «υπογραφές» τους στο φάσμα της ακτινοβολίας-Χ, η οποία μπόρεσε να περάσει μέσα από τα πυκνά νέφη σκόνης και αερίων στους γαλαξίες που τις φιλοξενούσαν (τα νέφη αυτά εμποδίζουν τα οπτικά τηλεσκόπια να δουν τις αρχέγονες μαύρες τρύπες). Είναι οι πιο βαθιές στο σύμπαν «εικόνες» ακτίνων-Χ που έχουν ληφθεί ποτέ. Αρχαίες μαύρες τρύπες έχουν εντοπιστεί και στο παρελθόν, όμως είναι η πρώτη φορά που έχει γίνει μαζική ανίχνευσή τους σε τόσο μεγάλη κλίμακα γαλαξιών. Υπολογίζεται ότι μεταξύ 30% και 100% των μακρινών γαλαξιών περιέχουν μαύρες τρύπες σούπερ-μεγέθους. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, υπάρχουν τουλάχιστον 30 εκατομμύρια υπερβαρέες μαύρες τρύπες στο πρώιμο σύμπαν, 10.000 φορές περισσότερες από τα κβάζαρ, τα πολύ φωτεινά γαλαξιακά κέντρα, που μοιάζουν με μαύρες τρύπες. «Φαίνεται πως βρήκαμε ένα τελείως νέο πληθυσμό μαύρων τρυπών-μωρών, οι οποίες θα μεγαλώσουν κατά 100 ή 1.000 φορές, ώσπου τελικά να γίνουν οι γιγάντιες μαύρες τρύπες που βλέπουμε σήμερα, μετά από σχεδόν 13 δισεκατομμύρια χρόνια», δήλωσε ο συνυπεύθυνος της έρευνας. Ένας τέτοιος μαζικός πληθυσμός νηπιακών μαύρων τρυπών είχε προβλεφθεί θεωρητικά, αλλά ποτέ ως τώρα δεν είχε παρατηρηθεί. «Μέχρι σήμερα δεν είχαμε ιδέα τι έκαναν οι μαύρες τρύπες στους πρώιμους γαλαξίες – ούτε καν ήμασταν σίγουροι αν υπήρχαν. Τώρα ξέρουμε ότι υπάρχουν και ότι μεγαλώνουν σαν τρελές», δήλωσε ο ερευνητής Ezequiel Treister του πανεπιστημίου της Χαβάης. Το ερώτημα πάντως παραμένει με ποιο τρόπο σχηματίστηκαν οι πρώτες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, αλλά και πώς μεγαλώνουν τόσο γρήγορα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μαύρες τρύπες και γαλαξίες, με κάποιο συμβιωτικό τρόπο, μεγαλώνουν παράλληλα και αυτή η διαδικασία έχει αρχίσει ήδη από τα πρώτα στάδια του σύμπαντος. Η εικόνα δείχνει ένα μέρος του Βαθύ Πεδίου Chandra/Hubble με τους πιο μακρινούς γαλαξίες. Επισης: http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=406507

Δέκα νέους εξωπλανήτες «είδε» δορυφορικό τηλεσκόπιο. Δέκα ακόμα πλανήτες, πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, εντοπίστηκαν από το γαλλικό δορυφορικό τηλεσκόπιο Corot, ανεβάζοντας έτσι σε 561 το συνολικό αριθμό των γνωστών εξωπλανητών. Στους δέκα νέους πλανήτες περιλαμβάνονται ένας εξωπλανήτης σε τροχιά γύρω από ένα ασυνήθιστα νεαρό άστρο και δύο πλανήτες με μέγεθος ανάλογο του Ποσειδώνα, οι οποίοι, επίσης, περιφέρονται γύρω από το ίδιο άστρο. Το Corot που εκτοξεύτηκε το 2006 από τη Γαλλική Διαστημική Υπηρεσία (CNES), λίγο πριν εκτοξευτεί το αμερικανικό «Κέπλερ», που κάνει ανάλογη δουλειά, ανιχνεύει εξωπλανήτες καταγράφοντας την μικρή πτώση του αστρικού φωτός που εκπέμπεται από ένα άστρο, όταν ανάμεσα σε αυτό και τη Γη παρεμβάλλεται ένας πλανήτης. Ήδη, έχει εντοπίσει 23 εξωπλανήτες με αυτή την μέθοδο, σύμφωνα με το BBC. Το γαλλικό παρατηρητήριο, η αποστολή του οποίου έχει επεκταθεί έως το 2013, εκτός από «κυνηγός πλανητών», παρέχει πολύτιμα στοιχεία αστροσεισμολογίας. Από τους δέκα νέους πλανήτες που ανακάλυψε, οι επτά εκτιμάται ότι ανήκουν στην κατηγορία του «καυτού Δία», δηλαδή τεράστιοι αέριοι πλανήτες με πολύ υψηλή θερμοκρασία, παρόμοιοι με το Δία, αλλά σε ακόμα μικρότερη απόσταση από το άστρο-ήλιο τους. Δύο άλλοι εξωπλανήτες, που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από το άστρο Corot-24, έχουν διάμετρο περίπου 1,4 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ποσειδώνα, ολοκληρώνοντας μια πλήρη περιφορά σε πέντε και 12 μέρες αντίστοιχα. Ένας από τους «καυτούς Δίες» περιφέρεται γύρω από το άστρο Corot-18, που έχει ηλικία μόλις 600 εκατ. ετών, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του πρώιμου σχηματισμού των πλανητών. Οι ‘γαλαξίες φάντασμα’ κυριαρχούν στο σύμπαν. Οι μικρότεροι γαλαξίες έχει παρατηρηθεί πως κυριαρχούνται κυρίως από σκοτεινή ύλη, με τους μικρότερους γνωστούς γαλαξίες να αποτελούνται τουλάχιστον κατά 99% από σκοτεινή ύλη, έχοντας μία απίστευτη αραχνοΰφαντο εμφάνιση όπως φαίνεται παρακάτω. Στην πραγματικότητα, είναι σαν οβίδες, με μια πολύ υψηλότερη πυκνότητα της σκοτεινής ύλης από ό,τι οι γιγαντιαίοι γαλαξίες. Όταν τα πρώτα τους αστέρια νεκρώθηκαν μέσα σε υπερκαινοφανείς εκρήξεις, αυτοί οι γαλαξίες μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να απομάκρυναν ένα μεγάλο μέρος του υπόλοιπου αερίου τους, οπότε δεν μπόρεσαν να σχηματιστούν πολλά νέα αστέρια. Γι αυτό βρίσκουμε άδειο το φωτοστέφανο ή την άλω που τους περικλείει. Οι μικροσκοπικοί γαλαξίες είναι γεγονός ότι υπερτερούν αριθμητικά των μεγάλων γαλαξιών, όπως ο δικός μας Γαλαξίας. Δεδομένου ότι οι σχεδόν σκοτεινοί γαλαξίες είναι οι πιο συνηθισμένοι στον Κόσμο, άρα οι πιο σκοτεινοί γαλαξίες μπορεί να είναι ακόμη πιο συχνοί. Εμείς σπάνια βλέπουμε τους αμυδρούς νάνους γιατί σχεδόν δεν περιέχουν καθόλου αστέρια. Όμως η πυκνότητα της κεντρική σκοτεινής ύλης είναι περίπου 1 ηλιακή μάζα ανά 30 κυβικά έτη φωτός, η οποία είναι περίπου 100 φορές μεγαλύτερη από την πυκνότητα της σκοτεινής ύλης σε ένα γιγάντιο γαλαξία και αρκετές φορές μεγαλύτερη από την πυκνότητα των άστρων και του αερίου στο δίσκο του Γαλαξία μας . Οι νάνοι γαλαξίες μπορεί να φαίνονται επουσιώδεις, αλλά μοιάζουν με οβίδες ως προς ένα γιγάντιο γαλαξία. Η πυκνότητα της σκοτεινής ύλης τους συνδέεται στενά με τη μέση πυκνότητα του σύμπαντος, όταν αυτοί σχηματίστηκαν. Η υψηλή πυκνότητα αυτών των νάνων δείχνουν ότι σχηματίστηκαν πολύ νωρίς στην ιστορία του Σύμπαντος, ή όταν το σύμπαν είχε το 1/3.000 ή ακόμη και το 1 /10.000 της σημερινής ηλικίας του. Οι πιο αμυδροί νάνοι είναι σχεδόν παρθένα κατάλοιπα από τις πρώτες στιγμές του σχηματισμού των γαλαξιών. Ο δικός μας Γαλαξίας είναι αρκετά μεγάλος γαλαξίας και το κυρίως σώμα του περιέχει περίπου 50% σκοτεινή ύλη. Οι γαλαξίες όμως με το 1/100 της φωτεινότητας του Γαλαξία μας περιέχουν περίπου κατά 90% σκοτεινή ύλη Οι μικρότεροι νάνοι γαλαξίες που γνωρίζουμε είναι σχεδόν σκοτεινοί, με μόνο το 1% της ύλης τους να είναι στη μορφή των γνωστών άστρων. Οι λιγότερο μεγάλοι γαλαξίες έχουν μια ασθενέστερη βαρυτική έλξη πάνω στο περιεχόμενό τους, γι αυτό και τα πρώτα αστέρια που νεκρώθηκαν μέσα σε εκρήξεις σουπερνόβα εκτινάσσουν στους μικρότερους γαλαξίες το περισσότερο αέριο. Αυτές όμως οι εκρήξεις έχουν μια μικρή επίδραση πάνω στη σκοτεινή ύλη. Έτσι, οι μικρό γαλαξίες έχουν λιγότερο αέριο με το οποίο φτιάχνουν νέα αστέρια και συνεπώς έχουν μικρότερες αστρικές πυκνότητες, αλλά από την άλλη έχουν υψηλή πυκνότητα σκοτεινής ύλης. Μικρές ειδήσεις. Το ύψος της τροχιάς του ΔΔΣ αυξηθηκε κατά 10 km. Ο ελιγμός διόρθωσης της τροχιάς του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιουνίου. Η λειτουργία αυτή υλοποιηθηκε με τον κινητήρα του Ευρωπαϊκού διαστημικου σκάφους φορτίου ATV-2 », Johannes Kepler", σύμφωνα με το πρόγραμμα βαλλιστικης υποστήριξης του ISS. Ο κινητήρας ξεκίνησε στις 19 και 55 λεπτά ώρα Μόσχας, και εργάστηκε για περίπου 40 λεπτά. Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία, ως αποτέλεσμα των ελιγμών, το μέσο ύψος της τροχιάς του ISS έχει αυξηθεί κατά 10,2 χιλιόμετρα και έφτασε τα 374,7 χιλιόμετρα. Η κοινή πτήση ATV-2 και ISS τελειώνει 20 Ιουνίου. Στο διοικητικό συμβούλιο του Ρωσικου τμήματος του ΔΔΣ έχουν ήδη ξεκινήσει τις προετοιμασίες για την αποσύνδεση του ", Johannes Kepler" απο το σταθμό. Σήμερα, οι αστροναύτες εχουν εγκαταστήσει και συνδέσει τον πίνακα ελέγχου (PU), ATV στην ενότητα «Zvezda». Η Ρωσία προχωρεί στις συνομιλίες για την ένταξή της στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (European Southern Observatory) (ESO)- διακυβερνητικό κονσόρτσιουμ με τη συμμετοχή 15 χωρών. Για τέτοια συνεργασία ενδιαφέρονται τόσο οι Ρώσοι επιστήμονες, όσο και οι ξένοι συνάδελφοί τους. Το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο που διαθέτει σήμερα τέσσερα ισχυρά τηλεσκόπια με καθρέφτες διαμέτρου 8 μέτρων, είναι εγκαταστημένο στα βουνά της Χιλής, όπου οι συνθήκες είναι από τις καλύτερες για τις παρακολουθήσεις του ουρανού. Η Ρωσία έχει επίσης στα βουνά του Καυκάσου το δικό της τηλεσκόπιο με καθρέφτη 6 μέτρων, αλλά ξάστερες νύχτες εκεί είναι μόνο οι μισές το χρόνο, κάτι που περιορίζει σημαντικά τις δυνατότητες των αστρονόμων. Μπορούν, βέβαια, να χρησιμοποιούν το αστεροσκοπείο ESO στη Χιλή, όμως τέτοια κατάσταση δεν ωφελεί τόσο τους Ρώσους επιστήμονες μιά και χάνουν αυτόματα την προτεραιότητα των ανακαλύψεων,- είπε στο ΡΣ "Η Φωνή της Ρωσίας" ο ανώτατος επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Αστρονομίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών Ντμίτρι Βίμπε. - «Οι επιστήμονες οποιουδήποτε αστεροσκοπείου του κόσμου μπορούν, βέβαια, να αποκτήσουν πρόσβαση στα εργαλεία του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου, αλλά αποκλειστικά υπό τον όρον, ότι σε τέτοια αίτηση συμμετέχει κάποιος αστρονόμος από τις χώρες-μέλη του ESO. Αν π.χ. εγώ έχω κάποια ιδέα για παρακολουθήσεις, θα πρέπει να βρω άνθρωπο σε κάποια χώρα-μέλος του ESO, να του πω την ιδέα μου, δηλαδή να του την χαρίσω στην πραγματικότητα, και μετά να περιμένω πως θα με πάρει κάτω από το φτερό του. Μετά την ένταξη της Ρωσίας στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο σε τέτοια κατάσταση θα τεθεί τέρμα. Το κονσόρτσιουμ, με τη σειρά του, περιμένει από τη Ρωσία να συμμετέχει στην κατασκευή του Σούπερ Μεγάλου Ευρωπαϊκού Τηλεσκοπίου- European Extremely Large Telescope (E-ELT). Το τηλεσκόπιο αυτό που προβλέπεται να εγκατασταθεί στα βουνά της Χιλής το 2018, θα είναι ικανό να συγκεντρώνει περισσότερο φως απ’ ό,τι συγκεντρώνουν σήμερα όλα τα υφιστάμενα μεγάλα τηλεσκόπια μαζί. Προβλέπεται ότι η οπτική για αυτό το τηλεσκόπιο θα κατασκευάζεται στο πασίγνωστο εργοστάσιο οπτικού γυαλιού, που βρίσκεται στο κατοικημένο σημείο Λιτκάρινο στα περίχωρα της Μόσχας. Γίνεται λόγος για την κατασκευή τηλεσκοπίου με καθρέφτη διαμέτρου 42 μέτρων. Η ποιότητα της οπτικής του εργοστασίου του Λιτκάρινο ικανοποιεί τους πιο διαφορετικούς εταίρους. Ακριβώς για αυτό τον λόγο το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον για την ένταξή μας σ΄αυτό το κονσόρτσιουμ. Μέσω του εργοστασίου οπτικής θα επιστρέψει στη Ρωσία ένα σημαντικό μέρος της απαιτούμενης για τη συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό κονσόρτιουμ εισφοράς της ύψους πολλών εκατομμυρίων. Μόνο για την ένταξή της στο κονσόρτσιουμ η Ρωσία θα χρειαστεί να πληρώσει 118 εκατομμύρια ευρώ. Εν τω μεταξύ, το Σούπερ Μεγάλο Ευρωπαϊκό Τηλεσκόπιο θα κάνει δυνατή την πρόσβαση στους πιο αρχαίους και πιο μακρινούς γαλαξίες, καθώς επίσης και στην ατμόσφαιρα των εξωηλιακών πλανητών, που ο αριθμός τους σήμερα ξεπερνά τους 500»,- παρατήρησε συμπεραίνοντας ο Ντμίτρι Βίμπε, ανώτατος επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Αστρονομίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.

Τα νετρίνα έχουν όλες τις ... γεύσεις.Τα μυστηριώδη σωματίδια μπορούν να «μεταλλάσσονται» σε 3 διαφορετικούς τύπους. Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έκαναν ερευνητές που μελετούν τα νετρίνα, τα μυστηριώδη σωματίδια που θεωρείται ότι δημιουργήθηκαν κατά την γέννηση του Σύμπαντος. Μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί τρεις διαφορετικοί τύποι τους και οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα σωματίδια δεν μπορούν να αλλάξουν από τον ένα τύπο στον άλλο. Όπως φαίνεται όμως τα νετρίνα μπορούν τελικά να μεταπηδούν από τον ένα τύπο στον άλλο, γεγονός το οποίο ανοίγει νέους δρόμους στις έρευνες για την αρχέγονη ύλη του Σύμπαντος. Τα νετρίνα Τα νετρίνα είναι στοιχειώδη σωματίδια που δημιουργούνται κατά τη ραδιενεργό διάσπαση, δηλαδή κατά τη διάρκεια πυρηνικών αντιδράσεων όπως αυτές που συντελούνται στο εσωτερικό των άστρων και στους πυρηνικούς αντιδραστήρες, και κατά την αλληλεπίδραση των κοσμικών ακτίνων με άτομα ύλης. Τα περισσότερα νετρίνα που φθάνουν στη Γη προέρχονται από τον Ήλιο. Το πρόβλημα με τα συγκεκριμένα σωματίδια έγκειται κυρίως στο ότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθούν, γιατί αλληλεπιδρούν πολύ ασθενώς με την ύλη και επιπλέον κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Μέχρι τώρα είναι γνωστά τρία είδη τους, τα οποία συχνά αναφέρονται και σαν «γεύσεις» νετρίνων: τα νετρίνα ηλεκτρονίων, τα μιονικά νετρίνα και τα νετρίνα τ. Κάθε τύπος έχει διαφορετική μάζα. Το πείραμα Τ2Κ Το πείραμα Τ2Κ που πραγματοποιείται στην Ιαπωνία είναι μια διεθνής συνεργασία στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 500 επιστήμονες από τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Ιταλία, τον Καναδά, τη Νότια Κορέα, την Πολωνία και τη Ρωσία. Μια πηγή νετρίνων παράγει μιονικά νετρίνα τα οποία στην συνέχεια συλλέγονται από διάφορους ανιχνευτές. Ο τελευταίος από αυτούς είναι ο Super-K, μια τεράστια υπόγεια εγκατάσταση που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 300 χλμ από την πηγή. Στις τελευταίες παρατηρήσεις τους οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα νετρίνα μπορούν να μεταπηδούν από τον ένα τύπο στον άλλο, φαινόμενο το οποίο οι ειδικοί ονομάζουν «ταλάντωση των νετρίνων». Προβλήματα που ανέκυψαν στις εγκαταστάσεις των πειραμάτων εξαιτίας του μεγάλου σεισμού που έγινε στην Ιαπωνία στις 11 Μαρτίου δεν επέτρεψαν την επανάληψη και επιβεβαίωση των αρχικών παρατηρήσεων και έτσι οι επιτελείς του Τ2Κ δεν ανακοινώνουν επίσημα την ανακάλυψη τους. Δηλώνουν όμως ιδιαίτερα αισιόδοξοι ότι πολύ σύντομα θα είναι σε θέση να το κάνουν. Στην φωτογραφία ο ανιχνευτής Super-K στον οποίο γίνονται τα πειράματα των νετρίνων.

Καλως τον. Σε ψάχνουμε να δουμε τι συμβαινει με σένα που μοιάζεις τοσο πολύ με το Death Star (τον διαστημικό σταθμό στην ταινία Πόλεμος των Άστρων), όταν σε βλέπουμε με το τηλεσκόπιο.

Πλησιάζει την Εστία το σκάφος Dawn. Στην τελική φάση της προσέγγισής του στον αστεροειδή Vesta (Εστία) βρίσκεται το διαστημικό σκάφος Dawn (Αυγή) της NASA. Το σκάφος έχει ήδη αρχίσει να τραβάει κοντινές φωτογραφίες του Vesta και αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από αυτόν στα τέλη Ιουλίου. Το Dawn θα μελετήσει τον Vesta για 12 μήνες και στην συνέχεια το Dawn θα ταξιδέψει στον αστεροειδή CERES (Δήμητρα) που έχει διπλάσιο μέγεθος από τον Vesta. Στόχος της αποστολής είναι η συγκέντρωση στοιχείων που θα βοηθήσουν στην μελέτη της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος. Η μηχανή ιόντων Κλειδί για την επιτυχία της αποστολής είναι ο επαναστατικός κινητήρας ιόντων του Dawn ο οποίος επιτρέπει στο σκάφος να πραγματοποιεί μεγάλους ελιγμούς ώστε να μπορεί να πλησιάσει πολύ κοντά και να μελετήσει σώματα σαν τους αστεροειδείς. Οι επιτελείς της αποστολής επέλεξαν ως στόχους τα δύο μεγαλύτερα σώματα στην μεγάλη ζώνη αστεροειδών που βρίσκεται ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Ο Vesta έχει διάμετρο 530 χιλιομέτρων και ο CERES 950 χιλιομέτρων. Σύμφωνα μάλιστα με το νέο πλαίσιο κανόνων που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση ο CERES κανονικά θα πρέπει να διαγραφεί από την λίστα των αστεροειδών και να τοποθετηθεί σε εκείνη των πλανητών-νάνων. «Πρόκειται για ένα νέο κόσμο που δεν έχουμε δει από τόσο κοντά μέχρι σήμερα οπότε αναμένουμε με ενθουσιασμό την λήψη των στοιχείων» δήλωσε στο BBC ο Αντρέας Νάθιους, του Ινστιτούτου Ερευνών του Ηλιακού Συστήματος Max Planck στο οποίο γίνεται μέρος της υποδοχής και επεξεργασίας των δεδομένων που στέλνει το σκάφος. Σχετικό βίντεο της αποστολής. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=406202

Νέος δορυφόρος γεωσκόπησης θα χαρτογραφήσει την αλατότητα των ωκεανών. Πύραυλος που εκτοξεύτηκε από την Καλιφόρνια το απόγευμα της Παρασκευής μεταφέρει σε τροχιά τον δορυφόρο Aquarius/SAC-D, http://aquarius.nasa.gov/ μια διεθνή αποστολή που θα μετρά τη συγκέντρωση αλατιού στην επιφάνεια των ωκεανών, έναν παράγοντα που πιθανώς συνδέεται με την κλιματική αλλαγή. Ο πύραυλος Delta II εκτοξεύτηκε από την Αεροπορική Βάση Βάντερμπεργκ στις 16.20 ώρα Ελλάδας. Η NASA διευκρίνισε ότι θα περνούσαν αρκετές ώρες μέχρι να γίνει γνωστό αν το φορτίο τέθηκε με επιτυχία σε τροχιά. Από την τελική του θέση 657 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη, ο δορυφόρος θα μεταδίδει ένα νέο παγκόσμιο χάρτη της αλατότητας των ωκεανών κάθε επτά ημέρες. «Μέχρι την εκτόξευση του Aquarius, οι μετρήσεις της συγκέντρωσης άλατος πραγματοποιούνταν κυρίως από πλοία σε εμπορικά δρομολόγια. Οι πληροφορίες ήταν ανεπαρκείς, λένε οι επιστήμονες» αναφέρει ανακοίνωση της NASA. H συνολική ποσότητα αλατιού στους ωκεανούς παραμένει σχετικά σταθερή, ωστόσο τα επίπεδα άλατος στα επιφανειακά νερά ποικίλουν με το χρόνο και το χρόνο. Οι κλιματολόγοι ελπίζουν ότι τα δεδομένα του Aquarius θα οδηγήσουν σε βελτίωση των μοντέλων του παγκόσμιου κλίματος και θα βοηθήσουν στην κατανόηση του φαινομένου Ελ Νίνιο, μεταξύ άλλων. Το όργανο μέτρησης της αλατότητας αναπτύχθηκε από τη NASA, ωστόσο ο δορυφόρος κατασκευάστηκε στην Αργεντινή, σε συνεργασία με τις διαστημικές υπηρεσίες της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Βραζιλίας και του Καναδά. Ο νέος δορυφόρος γεωσκόπησης, κόστους 400 εκατ. δολαρίων μεταφέρει επτά ακόμα όργανα σχεδιασμένα «για τη συλλογή περιβαλλοντικών δεδομένων που αφορούν ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης των φυσικών καταστροφών, της ποιότητας του αέρα, των γεωλογικών διαδικασιών και της επιδημιολογίας». Ένα από όργανα αυτά είναι μια κάμερα θα μεταδίδει εικόνες από ηφαιστειακές εκρήξεις και δασικές πυρκαγιές, μεταξύ άλλων. Κατι απο τη ομορφιά του Συμπαντος. Το Νεφέλωμα του Κύκνου. Δόθηκε στη δημοσιότητα η πρώτη εικόνα που τράβηξε το νέο πολύ ισχυρό τηλεσκόπιο VST που τοποθετήθηκε στην έρημο Ατακάμα της Χιλής. Το τηλεσκόπιο τράβηξε μια εντυπωσιακή και πολύ λεπτομερή φωτογραφία του Νεφελώματος του Κύκνου που αποτελεί ένα εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων. To VST To VLT Survey Telescope (ή VST) ξεκίνησε τη λειτουργία του στο διαστημικό παρατηρητήριο που βρίσκεται στον λόφο Παρανάλ στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή. Πρόκειται για την πιο άνυδρη περιοχή του πλανήτη και ο πάντα καθαρός από νέφη ουρανός της είναι ιδανικός για διαστημικές παρατηρήσεις. Ετσι το συγκεκριμένο σημείο έχει γίνει τα τελευταία χρόνια τόπος εγκατάστασης πολλών τηλεσκοπίων. Το VST έχει εξαιρετική ανάλυση αλλά το βασικότερο χαρακτηριστικό του είναι ότι μπορεί να καλύψει μεγαλύτερες περιοχές του ουρανού σε σχέση με τα άλλα τηλεσκόπια. Το νεφέλωμα Το νεφέλωμα του Κύκνου, που είναι επίσης γνωστό και ως νεφέλωμα Ωμέγα αλλά και ως Messier 17, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 5.500 ετών φωτός στον αστερισμό του Τοξότη. Εχει διάμετρο περίπου 15 έτη φωτός αλλά το ευρύτερο νέφος διαστρικής ύλης της οποίας αποτελεί μέρος, έχει διάμετρο περίπου 40 έτη φωτός και μάζα 800 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.

Ιαπετός: ένα παράξενο φεγγάρι. Ανάμεσα στα πολλά φεγγάρια του Κρόνου είναι και ο Ιαπετός, μια παγωμένη σφαίρα που μοιάζει πολύ με το Death Star (τον διαστημικό σταθμό στην ταινία Πόλεμος των Άστρων), όταν το βλέπουμε με το τηλεσκόπιο. Αυτό εν μέρει οφείλεται στον ασυνήθιστο χρωματισμό του: το μισό τμήμα του Ιαπετού είναι σκοτεινό, το άλλο μισό είναι φωτεινό. Στην πραγματικότητα, μερικές φορές ονομάζεται το yin και το yang των φεγγαριών του Κρόνου. Στο μυθιστόρημα του Άρθουρ Κλαρκ, 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος, το φεγγάρι Ιαπετός διαδραματίζει έναν κεντρικό ρόλο. Είναι η περιοχή της πύλης του άστρου, η πύλη μέσω της οποίας διασχίζει ο Dave Bowman – ο σύγχρονος Οδυσσέας του Κλαρκ – για να συναντήσει το πεπρωμένο του σε μια μακρινή γωνιά του κόσμου. Ο Κλαρκ επέλεξε τότε τον Ιαπετό σαν την θύρα του άστρου λόγω της διπλής όψης του. Ξέρουμε ότι μόνο αυτό το σώμα μεταξύ των αντικειμένων του ηλιακού μας συστήματος, έχει την μια πλευρά του 10 φορές φωτεινότερη από την άλλη. Ποια καλύτερη θέση θα υπήρχε λοιπόν για να τοποθετήσει ο συγγραφέας ένα φανταστικό εξωγήινο αντικείμενο απ’ ό,τι σε ένα φεγγάρι, που σου δίνει την εντύπωση ότι είναι το ίδιο ένα τεχνητό – μη πραγματικό – αντικείμενο. Οι δύο διαφορετικοί χρωματισμοί είναι μόνο ένα από τα επιστημονικά μυστήριο γύρω από τον Ιαπετό. Οι επιστήμονες, επίσης, προβληματίζονται για την διογκωμένη μεσαία γραμμή του φεγγαριού και τους παράξενους παραμορφωμένους πόλους, που του δίνουν μια περίεργη μορφή, κάπου μεταξύ σφαίρας και μιας έλλειψης – σχήματα που είναι πιο τυπικά για ένα φεγγάρι. Αν θέλαμε να δώσουμε μια εικόνα θα λέγαμε ότι μοιάζει σαν καρύδι. Υπάρχει, επίσης, μια ασυνήθιστη ισημερινή κορυφογραμμή, αρκετά υψηλή ώστε να στρεβλώσει κι άλλο το σχήμα του φεγγαριού, τουλάχιστον όταν το δει κανείς από απόσταση. Οι επιστήμονες έχουν μερικές καλές ιδέες για τον ασυνήθιστο χρωματισμό του Ιαπετού, όμως τώρα οι ερευνητές στο Νοτιοδυτικό Ερευνητικό Ινστιτούτο στο Κολοράντο, νομίζουν ότι έχουν μια καλή εξήγηση για την διόγκωση και την κορυφογραμμή. Ο φημισμένος ιταλο-γάλλος αστρονόμο Τζιοβάνι Κασίνι ανακάλυψε τον Ιαπετό τον Οκτώβριο του 1671, αφού τον παρατήρησε πρώτα στη δυτική πλευρά του Κρόνου, αλλά δυστυχώς δεν ήταν σε θέση να τον δει στην ανατολική πλευρά του πλανήτη – τουλάχιστον μέχρι το 1705, όταν τότε η ανάλυση του τηλεσκοπίου βελτιώθηκε επαρκώς, οπότε ήταν σε θέση να δει την φωτεινή πλευρά του φεγγαριού. Ο Κασσίνι σωστά υπέθεσε ότι αυτό οφειλόταν στο φωτεινό και το σκοτεινό ημισφαίρια. Και επειδή ο Ιαπετός υποφέρει από τις παλίρροιες που οφείλονται στον Κρόνο, η φωτεινή του πλευρά πάντα εμφανίζεται δυτικά και η σκοτεινή πλευρά προς τα ανατολικά του Κρόνου. Η σημερινή θεωρία για αυτόν τον ασυνήθιστο χρωματισμό, που ακολουθείται από τους πλανητικούς γεωλόγους, είναι ότι το σκοτεινό ημισφαίριο του Ιαπετού οφείλεται σε χημικά κατάλοιπα που έχουν απομείνει όταν εξαχνώθηκε ο πάγος του νερού – δηλαδή, όταν ο πάγος πηγαίνει απευθείας από την στερεά στην αέρια κατάσταση χωρίς να περάσει από την υγρή φάση πρώτα. Η σκοτεινή πλευρά άρχισε να εξαχνώνεται πιο γρήγορα από τη φωτεινή του πλευρά περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια πριν, αφήνοντας έτσι ένα σκοτεινό κατάλοιπο, ενώ ο πάγος συμπυκνώθηκε στη φωτεινή πλευρά. Και αυτό κάνει ένα συνεχή κύκλο διότι το σκοτεινό ημισφαίριο απορροφά περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία, αυξάνοντας έτσι τη θερμοκρασία και συνεπώς το ρυθμό της εξάχνωσης. Όσο για την διόγκωση και την κορυφογραμμή, ο Harold Levison και οι συνεργάτες του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όλα αυτά οφείλονται στις παραδοξότητες της τροχιακής δυναμικής. Μια μικρή γρήγορη περιστροφή στις πρώτες στιγμές του φεγγαριού (μία περιστροφή κάθε 16 ώρες περίπου), μια σύγκρουση με ένα άλλο μεγάλο φεγγάρι – ας μην ξεχνάμε ότι επικρατεί συνωστισμός γύρω από τον Κρόνο – ένας τεράστιος πίδακας υλικών στην τροχιά του, και ιδού! έχετε ένα φεγγάρι σε σχήμα καρυδιάς με ένα εξόγκωμα στη μέση και μια παράξενη κορυφογραμμή κατά μήκος του ισημερινού. Όμως, δεν είναι και τόσο απλή η εξήγηση. Ένας βασικός παράγοντας είναι ότι υπάρχει ένα όριο που είναι γνωστό ως ακτίνα Roche. Σε μια συγκεκριμένη απόσταση (την ακτίνα Roche) από ένα αντικείμενο, όπως ο Ιαπετός, η σκόνη ή τα συντρίμμια που βρίσκονται εκεί συμπυκνώνεται σε ένα στερεό σώμα, δηλαδή, ένα φεγγάρι. Οι Levison και οι συνεργάτες του υποθέτουν ότι όταν ο Ιαπετός συγκρούστηκε με ένα άλλο μεγάλο φεγγάρι, κάποια από τα συντρίμμια εκτοξεύτηκαν πέρα από την ακτίνα Roche και διέφυγαν από την βαρυτική έλξη του. Αλλά τα υπόλοιπα έμειναν μέσα στην ακτίνα, και αντί να σχηματίσουν ένα δεύτερο στερεό σώμα, σχημάτισαν ένα δακτύλιο. Με την πάροδο του χρόνου, αυτός ο δακτύλιος κατέρρευσε πάνω στην επιφάνεια του φεγγαριού, φτιάχνοντας την κορυφογραμμή. Ένα ερώτημα μόνο στην υπόθεση τους δεν απαντήθηκε: γιατί ακολουθεί η κορυφογραμμή τόσο τέλεια τον ισημερινό του φεγγαριού; Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι η κορυφογραμμή δείχνει τεκτονικά ρήγματα, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με την υπόθεση της κατάρρευσης ενός δακτυλίου. Έτσι, όπως συμβαίνει πάντα με τις εξηγήσεις για τα ασυνήθιστα φαινόμενα, αναμένουμε κι άλλες παρατηρήσεις και δεδομένα για την επιβεβαίωση ή την διάψευση της τελευταίας αυτής υπόθεσης. Σχετικά: ■Ένας πολύ εκκεντρικός δορυφόρος του Κρόνου: ο Ιαπετός http://www.physics4u.gr/blog/?p=1953 ■Τα αινίγματα του Iαπετού http://www.physics4u.gr/news/2005/scnews1962.html ■Ιαπετός: Το φεγγάρι του μυστηρίου http://www.physics4u.gr/news/2005/scnews2069.html

Ακομα μερικά στοιχεία για τους μακρινούς ταξιδιώτες. Τα δύο Voyager στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος ανίχνευσαν μια θάλασσα αφρού από μαγνητικές φυσαλίδες. Τα πιο απομακρυσμένα μηχανήματα του ανθρώπου, οι πιο ακαταπόνητοι ταξιδευτές και παράλληλα "πρεσβευτές" της ανθρωπότητας, τα δύο διαστημικά οχήματα Voyager, περνάνε μέσα από μια απρόσμενη "θάλασσα" ισχυρών μαγνητικών αναταράξεων, καθώς βρίσκονται στα έσχατα όρια του ηλιακού μας συστήματος. Τα δύο μυθικά πλέον σκάφη της NASA, που εκτοξεύτηκαν το 1977, ήδη προσεγγίζουν το απώτατο όριο όπου φτάνει η επιρροή του ήλιου μας (η λεγόμενη "ηλιόσφαιρα" που ορίζει τα "σύνορα" του ηλιακού μας συστήματος), σε απόσταση άνω των 15 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Παρόλα αυτά συνεχίζουν με συνέπεια να επιτελούν το καθήκον τους και να στέλνουν πίσω στην "πατρίδα" επιστημονικά στοιχεία. Έχουν, έτσι, επιτρέψει στους επιστήμονες να διαμορφώσουν μια καλύτερη εικόνα για τις συνθήκες που επικρατούν στη συνοριακή ζώνη, όπου η ύλη που εκτοξεύεται από τον ήλιο μας, συναντά το διαστρικό μαγνητικό πεδίο και την ύλη που έχει εκτοξευτεί από άλλα άστρα του γαλαξία μας. Τα τελευταία στοιχεία, που δημοσιεύονται στο περιοδικό αστροφυσικής "The Astrophysical Journal", δείχνουν ότι οι εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος μοιάζουν με ένα γιγάντιο και ταραγμένο τζακούζι, όπως δήλωσε ο καθηγητής Eugene Parker του πανεπιστημίου του Σικάγο. Η ανάλυση των δεδομένων των Voyager 1 και 2, με τη βοήθεια μοντέλων ηλεκτρονικών υπολογιστών, δείχνουν πως οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου που μεταφέρονται με τον ηλιακό "άνεμο" της ύλης που εκπέμπει το μητρικό άστρο μας, συνεχώς διασπώνται και επανασυνδέονται υπό μεγάλη πίεση. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί μέσα στον ηλιακό άνεμο γιγάντιες "φυσαλίδες" με πλάτος μέχρι 160 εκατομμυρίων χιλιομέτρων η κάθε μία. «Επειδή ο ήλιος περιστρέφεται με μεγάλη ταχύτητα, το μαγνητικό πεδίο του συστρέφεται και "ρυτιδιάζει", όπως η φούστα μιας μπαλαρίνας», πράγμα που εντείνεται όσο μεγαλώνει η απόσταση από τον ήλιο, δήλωσε χαρακτηριστικά ο αστρονόμος Merav Opher του πανεπιστημίου της Βοστόνης. Αυτή η διαπίστωση έχει σημασία, κατά τους επιστήμονες, για την κατανόηση της κοσμικής ακτινοβολίας των σωματιδίων υψηλής ενέργειας που πέφτουν πάνω στη Γη με προέλευση τα μακρινά άστρα που εκρήγνυνται, τις μαύρες τρύπες και άλλα "εξωτικά" φαινόμενα του σύμπαντος. «Οι μαγνητικές φυσαλίδες αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνάς μας ενάντια στις κοσμικές ακτίνες. Δεν έχουμε ακόμα καταλήξει αν αυτό είναι καλό πράγμα ή όχι», δήλωσε ο Merav Opher. Είναι πιθανό η δημιουργία αυτών των ξεχωριστών μαγνητικών δομών με μορφή "φυσαλίδων" (σαν διαπερατή μεμβράνη) να κάνει το ηλιακό μας σύστημα πιο ευάλωτο και "πορώδες" στη διείσδυση των κοσμικών ακτίνων. Από την άλλη όμως, μπορεί οι κοσμικές ακτίνες να παγιδεύονται πιο αποτελεσμα Οι επιστήμονες δήλωσαν έκπληκτοι από την μαγνητική αναταραχή που επικρατεί στα απώτατα όρια του ηλιακού μας συστήματος, τα οποία ανέμεναν να είναι πιο γαλήνια, καθώς ως τώρα πίστευαν ότι οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου του ήλιου αφού έφταναν στην μέγιστη απόσταση (την "ηλιόπαυση") απλώς έκαναν μια ομαλή στροφή (σαν "αψίδα") και επέστρεφαν για να επανασυνδεθούν με το άστρο μας. Όπως όμως διαπιστώνεται τώρα χάρη στα Βόγιατζερ επικρατεί μια πιο πολύπλοκη και ταραχώδης εικόνα, που θυμίζει αφρό από τζακούζι! Τα Voyager ολοκλήρωσαν το 1989 τον αρχικό στόχο της αποστολής τους να μελετήσουν τους εξωτερικούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος Δία, Κρόνο, Ουρανό και Ποσειδώνα και, έκτοτε, έβαλαν πλώρη για το "βαθύ διάστημα", με γενική κατεύθυνση το κέντρο του γαλαξία μας. Τα όργανά τους συνεχίζουν να λειτουργούν με τη βοήθεια της ραδιενέργειας, αν και, λόγω της μεγάλης απόστασης που τα χωρίζει πλέον από τον πλανήτη μας, ένα ραδιομήνυμά τους πρέπει να ταξιδέψει περίπου 16 ώρες για να φτάσει στη Γη. Κανένας επιστήμονας ακόμα δεν είναι απόλυτα σίγουρος πού ακριβώς τελειώνει το ηλιακό μας σύστημα και πού αρχίζει ο διαστρικός χώρος, πιστεύεται όμως ότι μέσα στα επόμενα τρία έως τέσσερα χρόνια τα Voyager θα καταφέρουν να περάσουν αυτό το έσχατο όριο. Έτσι επιτέλους οι αστρονόμοι θα ξέρουν πραγματικά μέχρι που φτάνει η "επικράτεια" του ήλιου μας και μια ανθρώπινη κατασκευή θα εισέλθει στο διαστρικό κενό για πρώτη φορά, μια πραγματικά κοσμοϊστορική στιγμή. Στην φωτογραφία αριστερά: η παλιά άποψη για την ηλιόπαυση. Δεξιά: Η νέα άποψη. Ας σημειωθεί πως οι κόκκινες και μπλε σπείρες είναι οι δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου. Τα νέα στοιχεία από το Voyager προσθέτουν κι έναν μαγνητικό αφρό ή φυσαλίδες (σε κόκκινο χρώμα δεξιά), εξ αιτίας της επανασύνδεσης των μαγνητικών γραμμών που μεταφέρονται με τον ηλιακό άνεμο. Άρα, η ηλιόπαυση δεν αποτελεί μια συνεχή ασπίδα που χωρίζει την ηλιακή επικράτεια από το διαστρικό μέσο, αλλά μάλλον μοιάζει με μία πορώδη μεμβράνη με εξογκώματα και κοιλώματα.

Τελικά δεν βρέθηκε κανένα νέο σωματίδιο στο Fermilab Κατά τη διεξαγωγή τρισεκατομμυρίων συγκρούσεων πρωτονίων-αντιπρωτονίων στον επιταχυντή Tevatron του Fermilab, φυσικοί νόμιζαν ότι είχαν ανακαλύψει ένα νέο σωματίδιο με ενέργεια κοντά στα 145 GeV και μάλιστα το είχαν ανακοινώσει πριν λίγες μέρες. Αμέσως σήμανε συναγερμός στην επιστημονική κοινότητα γιατί η ύπαρξη αυτού του σωματιδίου δεν είχε προβλεφθεί από το Καθιερωμένο Μοντέλο της Σωματιδιακής Φυσικής. Τώρα όμως μετά από μία ανεξάρτητη ανάλυση των αποτελεσμάτων οι φυσικοί στο Tevatron δεν βρήκαν ότι δημιουργήθηκε η ενέργεια των 145 GeV, άρα και κανένα σωματίδιο στην περιοχή αυτή. “Αυτό ακριβώς δείχνει πως λειτουργεί η επιστήμη,” λέει ο υπεύθυνος του πειράματος Stefan Soldner-Rembold. “Η ανεξάρτητη επαλήθευση κάθε νέας παρατήρησης είναι το κλειδί για την εγκυρότητα της επιστημονικής έρευνας. Στο Tevatron, κάνουμε δύο πειράματα που από τον σχεδιασμό, μπορεί το ένα να ελέγχει το άλλο.” Διαβάστε και την σχετική είδηση που μας αναστάτωσε όλους: Το Fermilab μπορεί να έχει βρει νέα στοιχειώδες σωματίδιο. http://www.physics4u.gr/blog/?p=3530

Κυκλώματα από γραφένιο στους υπολογιστές του μέλλοντος. Με επικεφαλής τον ερευνητή στη νανοεπιστήμη και νανοτεχνολογία Φαίδωνα Αβούρη, μια ομάδα ερευνητών του αμερικανικού κολοσσού της πληροφορικής ΙΒΜ, δημιούργησε το πρώτο κύκλωμα υψηλής ταχύτητας από γραφένιο, στο οποίο όλα τα στοιχεία είναι ολοκληρωμένα σε ένα μοναδικό «τσιπάκι». Πρόκειται για παγκόσμια πρωτοπορία, ένα σημαντικό βήμα για τη δημιουργία μιας νέας γενιάς ηλεκτρονικών βασισμένων στο γραφένιο και όχι στο πυρίτιο όπως μέχρι σήμερα, με δυνητικές εφαρμογές από τις ασύρματες επικοινωνίες μέχρι τους ενισχυτές. Κατά τα τελευταία χρόνια είχε υπάρξει πρόοδος στη δημιουργία συσκευών βασισμένων στο πολύ λεπτό γραφένιο, που θεωρείται το "υλικό του μέλλοντος", ενώ είχαν κατασκευαστεί μεμονωμένα τρανζίστορ από γραφένιο. Όμως δεν είχε καταστεί δυνατό να ενοποιηθούν (ολοκληρωθούν) τα τρανζίστορ από γραφένιο με άλλα ηλεκτρονικά συστατικά μέσα σε ένα ενιαίο και μοναδικό "τσιπ", αυτό ακριβώς που κατάφεραν οι ερευνητές της ΙΒΜ. Η δυσκολία βρισκόταν κυρίως στο ότι το γραφένιο δεν κολλάει πολύ καλά στα μέταλλα και τα οξείδια, τα οποία χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία παραγωγής ημιαγωγών. Ο Φαίδων Αβούρης, που έκανε τη σχετική επιστημονική δημοσίευση στο περιοδικό Science, σύμφωνα με τους New York Times και το Physics World, καθοδήγησε μια ομάδα ερευνητών του Κέντρου Ερευνών Γουότσον της ΙΒΜ στη Νέα Υόρκη, ώστε να ξεπεράσουν για πρώτη φορά τις τεχνικές δυσκολίες, ενοποιώντας σε ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα ένα τρανζίστορ γραφενίου και ένα ζεύγος πηνίων επαγωγικής αντίστασης πάνω σε μια πλακέτα από καρβίδιο του πυριτίου. Είναι σημαντικό ότι η όλη διαδικασία κατασκευής είναι συμβατή με τις υφιστάμενες συμβατικές μεθόδους παραγωγής ημιαγωγών, πράγμα που διευκολύνει την πρακτική εφαρμογή της νέας τεχνολογίας. Τα νέα ολοκληρωμένα κυκλώματα από γραφένιο λειτουργούν σε ραδιοσυχνότητες μέχρι 10 GHz και είναι κατ' εξοχήν κατάλληλα για συστήματα ασύρματων επικοινωνιών. Η ομάδα του Φαίδωνα Αβούρη (Nanometer Scale Science and Technology), στην οποία εργάζεται και ο επίσης ελληνικής καταγωγής ερευνητής Χρήστος Δημητρακόπουλος, ήδη εργάζεται για να τελειοποιήσει το νέο ολοκληρωμένο κύκλωμα από γραφένιο, ενώ σχεδιάζει την ανάπτυξη ακόμα πιο πολύπλοκων κυκλωμάτων για πιο εξελιγμένες συσκευές. Μεταξύ άλλων, οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι δυνατόν, στο μέλλον, να συνδυάσουν γραφένιο και πυρίτιο και να δημιουργήσουν "υβριδικά" κυκλώματα με νέες λειτουργικές δυνατότητες. Το γραφένιο ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του 1970 και βαθμιαία οι επιστήμονες, μέσα από διαδοχικές ανακαλύψεις, έχουν καταφέρει να παρασκευάζουν "φιλμ" αυτού του υλικού με πάχος μόλις ένα άτομο. Το φιλμ συνίσταται σε μια εξαγωνική διάταξη μορίων άνθρακα και έχει ποικίλα πλεονεκτήματα, όπως ότι είναι εύκαμπτο, διαφανές και φθηνό. Μέχρι στιγμής, το γραφένιο δεν φαίνεται ικανό να αντικαταστήσει τα σημερινά τρανζίστορ CMOS, που αποτελούν τη βάση όλων των μικροεπεξεργαστών και των μνημών των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των καταναλωτικών ηλεκτρονικών συσκευών. Το γραφένιο δεν έχει τις ίδιες φυσικές ιδιότητες με τα υλικά των παραδοσιακών ημιαγωγών και δεν μπορεί -ακόμα τουλάχιστον- να πετύχει τα ίδια πράγματα με ένα συμβατικό τρανζίστορ. Όμως η βιομηχανία ημιαγωγών -στην Ευρώπη και την Ασία ακόμη περισσότερο από ό,τι τις ΗΠΑ- το θεωρεί πολλά υποσχόμενο και επενδύει σε αυτό, καθώς, όπως δήλωσε ο Φαίδων Αβούρης, η ενσωμάτωση των συγκριτικά φθηνότερων κυκλωμάτων γραφένιου μπορεί στο μέλλον να μειώσει τις τιμές πολλών ηλεκτρονικών συσκευών. Ο Φαίδων Αβούρης γεννήθηκε το 1945 στην Ελλάδα και αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ πήρε το διδακτορικό του στην Φυσικοχημεία από το πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν το 1974. Έκανε την μεταδιδακτορική του έρευνα στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Λος Άντζελες (UCLA) και μετά εργάστηκε ως ερευνητής στα Εργαστήρια Bell της AT&T. Το 1978 μεταπήδησε στην ΙΒΜ, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα ως κορυφαίος ερευνητής, επικεφαλής του τομέα νανοεπιστήμης και νανοτεχνολογίας, όπου θεωρείται πρωτοπόρος σε διεθνές επίπεδο. Έχει επίσης διατελέσει καθηγητής στα πανεπιστήμια Κολούμπια και Ιλινόις. Η θεωρητική (βασική) και πειραματική (εφαρμοσμένη) έρευνά του εστιάζεται στις ηλεκτρικές, οπτικές και οπτοηλεκτρονικές ιδιότητες των νανοσωλήνων άνθρακα και του γραφένιου, έχοντας δημοσιεύσει περισσότερες από 360 επιστημονικές εργασίες πάνω σε αυτά τα θέματα. Το 1998, η ομάδα του στην ΙΒΜ παρουσίασε το πρώτο στον κόσμο μοριακό τρανζίστορ βασισμένο σε νανοσωλήνες άνθρακα, το οποίο βελτίωσε περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Ο Φαίδων Αβούρης έχει ανοίξει το δρόμο για μια ενοποιημένη ηλεκτρονική και οπτοηλεκτρονική τεχνολογία με βάση τα υλικά από άνθρακα. Είναι μέλος πολλών επιφανών επιστημονικών και ακαδημαϊκών ενώσεων και έχει βραβευτεί κατ' επανάληψη για το έργο του.

Σε μαγνητική θάλασσα τα Voyagers βγαίνουν από το Ηλιακό Σύστημα.Τα δύο εξερευνητικά σκάφη βρίσκονται σε απόσταση 17 δισ. χλμ από την Γη. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=405727

"Ηριδανος" "έφτασε στο ΔΔΣ. 10 Ιουνίου στις 01,18 ωρα Μοσχας το επανδρωμένο διαστημόπλοιο Soyuz TMA-02M αγκυροβολησε στην ενότητα "Αυγή" στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η συνδεση πραγματοποιήθηκε σήμερα με αυτόματη λειτουργία, υπό την εποπτεία των εμπειρογνωμόνων του κέντρο ελέγχου αποστολής TsNIIMash και του πληρώματος. Μετά την ολοκλήρωση της εργασιών ελέγχου docking station θα ανοιξουν οι καταπακτές μεταξύ του διαστημικού οχήματος και του σταθμου. Ετσι θα ενταχθούν στον ISS μαζι με τον διοικητή Αντρέι Borisenko (Roscosmos), μηχανικό πτήσης Αλέξανδρος Samokutyaevu (Roscosmos) και Ronald Γκουαρανί (NASA). Έτσι, το πλήρωμα του σταθμού θα είναι και πάλι έξι άτομα. Έχει προγραμματιστεί ότι Volkov, Μ. Fossum, Σ. Furukawa θα εργαστουν στο ΔΔΣ για περίπου έξι μήνες. Οι κοσμοναύτες θα εκπληρώσουν μιά ιστορική αποστολή- θα δεχτούν στο διάστημα το τελευταίο διαστημικό λεωφορείο Atlantis, η εκτόξευψη του οποίου προγραμματίστηκε για τις 8 Ιουλίου. Εκτός απ’ αυτό θα εκπληρώσουν και ένα μεγάλο επιστημονικό πρόγραμμα. Το ρωσικό μέρος του προγράμματος αποτελείται από 25 πειράματα. Ο κύριος στόχος της αποστολής του Soyuz TMA-02M »-ειναι δοκιμές πτήσης και σχεδιασμού του δεύτερου εκσυγχρονισμένου επανδρωμένου διαστημόπλοιου. Η σειρά "TMA-Μ βασίζεται στην Soyuz TMA, οι πτήσεις που πραγματοποιούνται από τον Οκτώβριο του 2002. Σε αυτό τροποποιήθηκαν διάφορα συστήματα και αντικαθίστανται 36 παρωχημένες μονάδες σε 19 μονάδες νέας ανάπτυξης. Επιπλέον, με την αναβάθμιση κατάφεραν να μειώσουν το βάρος κατα 70 kg, που θα επιτρέψει την περαιτέρω βελτίωση των επιδόσεών του. Οι δοκιμές του πρώτου διαστημοπλοιου της νέας σειράς του Soyuz TMA-M ολοκληρώθηκε με επιτυχία απο τον Οκτώβριο 2010 έως Μάρτιο 2011. Αυτήν την περίοδο, κατά τη διάρκεια της πτήσης του Soyuz TMA-02M », ειναι δεύτερη φάση των δοκιμών πτήσης. Βαθμολογία για τις δοκιμές θα διεξαχθούν κατά τη διάρκεια της πτήσης του Soyuz TMA-03M, η οποία έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στα τέλη του 2011. Συμπαραγωγή νανο-δορυφόρων από Ρωσία και Ισραήλ. Η Ρωσία και το Ισραήλ θα προχωρήσουν άμεσα στην κατασκευή νανο-δορυφόρων. Ήδη δύο ισραηλινές εταιρείες κι ένα ρωσικό πανεπιστήμιο έχουν δημιουργήσει τη σχετική πρωτοβουλία (RINI – Russian Israeli Nanosatellite Initiative). Πρόκειται για το κρατικό πανεπιστήμιο Τομσκ και τις εταιρείες Spacealist και Astelion. Το RINI θα δημιουργήσει κέντρο το οποίο θα αναπτύξει και θα λειτουργεί μικρούς δορυφόρους, το βάρος των οποίων θα φτάνει τα 10 κιλά. Υπολογίζεται ότι τον επόμενο χρόνο θα υπάρξει κοινή ρωσο-ισραηλινή εκτόξευση δορυφόρου αυτού του μεγέθους.

Κατι διαφορετικό τώρα!!! Πιέρ Καρντέν: πρέπει να είσαι πρώτος παντού, όπως ο Γιούρι Γκαγκάριν Ο ξακουστός Γάλλος σχεδιαστής μόδας Πιέρ Καρντέν (Pierre Cardin) αφού αφιέρωσε τη νέα του συλλογή στην 50η επέτειο της πτήσης του ανθρώπου στο Διάστημα, την έφερε στην πατρίδα του Πρώτου Κοσμοναύτη της Γης Γιούρι Γκαγκάριν- στη Ρωσία. Οι Μοσχοβίτες θα δουν το διαστημικό ντεφιλέ του Καρντέν, που θα αναπτυχθεί στη σκηνή της αίθουσας συναυλιών του Κρεμλίνου στις 7 Ιουνίου. Την επόμενη μέρα οι κάτοικοι της Καλούγκας, πόλης, όπου ζούσε και δούλευε ο μεγαλοφυής Ρώσος επιστήμονας, θεμελιωτής της κοσμοναυτικής Κονσταντίν Τσιολκόφσκι. Ο μαιτρ της παγκόσμιας υψηλής μόδας σχεδιάζει να δώσει εκεί φανταχτερό υπαίθριο σόου στην πλατεία μπροστά στο Μουσείο Ιστορίας της Κοσμοναυτικής. Σε σχέση με αυτό ο Πιέρ Καρντέν είπε: - «Εννοείται ότι έκανα αυτή τη συλλογή με τις σκέψεις για την κατάκτηση του Διαστήματος και για την κοσμοναυτική. Δεν είναι τυχαίο που την παρουσιάζω στην Καλούγκα, πόλη, όπου έχει γεννηθεί η κοσμοναυτική. Ξέρω ότι φέτος εορτάζεται η 50η επέτειος της πτήσης του ανθρώπου στο Διάστημα και ακριβώς με αυτή την ευκαιρία έχω δημιουργήσει όλα αυτά τα μοντέλα. Ξέρω επίσης πόσο πολλες τεχνολογίες χρειάζεται να δημιουργηθούν για να σταλεί ο άνθρωπος στο Διάστημα»,- σημείωσε ο Πιερ Καρντέν. Εν τω μεταξύ, ο Πιερ Καρντέν έρχεται στη Ρωσία ήδη για 28η φορά και η κάθε του επίσκεψη αποτελεί ένα εξαίρετο γεγονός. Ο Καρντέν δεν έχει μόνο στενές πολιτιστικές σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και ο ίδιος αναλαμβάνει συχνά πρωτοβουλία για την υλοποίηση κοινών σχεδίων. Συνεργάζεται με Ρώσους σχεδιαστές, ζωγράφους, γλύπτες και άλλους καλλιτέχνες. Διοργανώνει καλλιτεχνικές περιοδείες θιάσων από τη Ρωσία στη Γαλλία και αντίστροφα. Αυτή τη φορά, εκτός από την συλλογή μόδας έφερε ακόμα και την μουσικοχορευτική παράσταση «Καζανόβα» (Casanjva) που παρουσιάζεται στο δικό του θέατρο στη Γαλλία. Τις παραμονές της παράστασης στο Κρεμλίνο ο Πιέρ Καρντέν επισκέφτηκε το μοσχοβίτικο Πανεπιστήμιο Σχεδίου και Τεχνολογιών, όπου γνωρίστηκε με το δημιουργικό έργο του πρωτοπόρου στον τομέα της μόδας ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος της Ρωσίας και είδε τις συλλογές των φοιτητών του. Απευθυνόμενος στους νέους συναδέλφους του ο ξακουστός σχεδιαστής είπε: - «Είχα αναλάβει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία αυτού του Πανεπιστημίου στη Μόσχα και σήμερα έμεινα κατάπληκτος από τις διαστάσεις του ανωτάτου εκπαιδευτικού σας ιδρύματος, από την ποιότητα της δουλιάς σας, από τον αριθμό των κατευθύνσεων της εκπαιδευτικής διαδικασίας και από τον αριθμό των φοιτητών που σπουδάζουν εδώ. Είναι, κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο Μόδας στον κόσμο- τόσο πληρέστατα εκπροσωπεί τις κατευθύνσεις της: ενδύματα, υποδήματα, μακιγιάζ και κοσμήματα»,- παρατήρησε με θαυμασμό ο Πιέρ Καρντέν. Η επίσκεψη το φημισμένου Γάλλου σχεδιαστή στο ρωσικό ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα τελείωσε ξαφνικά με θρίαμβο της τριτοετούς φοιτήτριας Αικατερίνης Ικόνοβα. Ακριβώς τη συλλογή της «Γεωμετρικά σχήματα» ο μαιτρ την ονόμασε «καλύτερη», και την ίδια την Αικατερίνη – «ανατέλλον αστέρι του ρωσικού βασιλείου της μόδας». Σε οποιοδήποτε έργο πρέπει να επιδιώκεις να γίνεις πρώτος- όπως ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν. Τέτοιος είναι ο νόμος της ζωής»,- υπογράμμισε νουθετώντας τους νέους συναδέλφους του ο Πιέρ Καρντέν. Το διαστημόπλοιο Rosetta έτοιμο να τεθεί εκτός λειτουργίας. Οι ειδικοί της ESA θα έχουν σήμερα, 8 Ιουνίου, μία πρώτη ευκαιρία να διακόψουν τις βασικές λειτουργίες του Rosetta, οι οποίες θα ενεργοποιηθούν ξανά μετά από 31 μήνες. Το πιο μοναχικό κομμάτι του ταξιδιού του αναμένεται να φέρει το Rosetta σε απόσταση 1.000 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, αλλά πιο κοντά στον κομήτη 67-P/Churyumov-Gerasimenko. Σηματοδοτώντας ένα από τους πιο σημαντικούς σταθμούς του ταξιδιού του προς τον κομήτη 67-P/Churyumov-Gerasimenko, τον οποίο αναμένεται να συναντήσει το 2014, οι ειδικοί στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων (ΕSOC) στο Darmstadt της Γερμανίας θα δώσουν την εντολή που θα απενεργοποιήσει βασικά συστήματα του «κυνηγού κομητών». Σταδιακά θα διακοπεί η λειτουργία όλων των συστημάτων ελέγχου του διαστημοπλοίου, μεταξύ των οποίων και τα συστήματα επικοινωνίας με τη Γη. Τα επιστημονικά όργανα με τα οποία είναι εξοπλισμένο το διαστημόπλοιο Rosetta είχαν απενεργοποιηθεί το ένα μετά το άλλο στην αρχή του χρόνου. «Το διαστημόπλοιο Rosetta απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τον Ήλιο, και σύντομα οι λιγοστές ακτίνες φωτός που φτάνουν έως τα πλαίσια ηλιακών κυψελίδων του δεν θα είναι ικανές να τροφοδοτήσουν με ενέργεια τα συστήματά του,» εξηγεί ο Paolo Ferri της Διεύθυνσης Ηλιακών και Πλανητικών Αποστολών στο ESOC. «Έχουμε ήδη μία ξεχωριστή πρωτιά. Τον Ιουλίου του 2010 το Rosetta βρισκόταν σε απόσταση 400 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο, όταν έγινε το πιο απομακρυσμένο διαστημόπλοιο που τροφοδοτούταν μονάχα με ηλιακή ενέργεια. Στους επόμενους μήνες που τα περισσότερα συστήματα του Rosetta θα απενεργοποιηθούν, θα διπλασιαστεί η απόσταση αυτή.» Όταν «κατεβάσουν τους διακόπτες» Μονάχα ο κεντρικός υπολογιστής και συστοιχία θερμαντικών στοιχειών θα παραμείνουν σε λειτουργία. Θα τροφοδοτούνται με ενέργεια από τα πλαίσια ηλιακών κυψελίδων, έτσι ώστε κατά περιόδους να μπορούν να τεθούν σε λειτουργία και να εξασφαλίσουν ότι η θερμοκρασία του διαστημοπλοιού δεν θα μειωθεί σε κρίσιμα επίπεδα όταν τον Ιανουάριο του 2014 η απόστασή του από τον Ήλιο φτάσει τα 790 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Πριν όμως οι ειδικοί της ESA κατεβάσουν τους διακόπτες, το διαστημόπλοιο Rosetta θα αλλάξει κατεύθυνση προκειμένου τα πλαίσια ηλιακών κυψελίδων να στραφούν προς τον Ήλιο και η ταχύτητα περιστροφής του θα μειωθεί σημαντικά μέχρι να σταθεροποιηθεί Μόλις επιβεβαιωθεί ότι το διαστημόπλοιο Rosetta έχει τον κατάλληλο προσανατολισμό, όλα θα είναι έτοιμα για να δωθεί η εντολή να διακοπούν οι βασικές λειτουργίες του. Αφού δωθεί η εντολή, δεν θα υπάρξει καθόλου επικοινωνία μεταξύ του διαστημοπλοίου και της Γης μέχρι το 2014. Το χρόνο μέχρι την ημέρα που ενεργοποιηθούν ξανά οι λειτουργίες του θα μετράει το ρολόι του κεντρικού υπολογιστή. Το «ξύπνημα» του Rosetta Ακριβώς στις 12.00 μ.μ. ώρα Ελλάδος (10.00 GMT) στις 20 Ιανουαρίου 2014, ο χρονοδιακόπτης του διαστημοπλοίου Rosetta θα το θέσει σε λειτουργία και επτά ώρες αργότερα θα σταλεί το πρώτο σήμα προς τη Γη, ειδοποιώντας τους ειδικούς στο κέντρο ελέγχου του ΕSOC ότι είναι πάλι σε πλήρη λειτουργία. «Παρ'όλα αυτά, για τους ειδικούς στο κέντρο ελέγχου του ESOC, είναι μία συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή. Θα θέσουμε το διαστημόπλοιο εκτός λειτουργίας. Και ήδη ανυπομονούμε τη στιγμή που θα επανέλθει ξανά σε λειτουργία τον Ιανουάριου του 2014.» "Still, for the flight control team, it's an emotional moment. We're essentially turning the spacecraft off. We're already looking forward to January 2014 when it wakes up and we get our spacecraft back."

Πώς ο Δίας λήστεψε τη μάζα του Άρη και έφτιαξε τη ζώνη των αστεροειδών δισεκατομμύρια χρόνια πριν Οι επιστήμονες από καιρό είχαν προβληματιστεί γιατί ο Άρης έχει μόνο το ήμισυ περίπου του μεγέθους καθώς και το ένα δέκατο της μάζας της Γης. Καθώς ο γείτονας μας στο ηλιακό σύστημα σχηματίστηκε περίπου την ίδια εποχή, θα αναμέναμε ο Άρης να είναι τόσο μεγάλος όσο η Γη και η Αφροδίτη. Όμως μια εργασία που δημοσιεύθηκε πρόσφατα προσφέρει μια εξήγηση για αυτό το φαινόμενο, αλλά συγχρόνως αποκαλύπτει γιατί η ζώνη των αστεροειδών έχει μια τέτοια περίεργη συνάθροιση πετρωμάτων και πάγου. Σύμφωνα με τη νέα θεωρία πριν από περίπου 4,6 δισ. έτη, όταν αναπτυσσόταν το ηλιακό μας σύστημα, ο Δίας κυκλοφορούσε ελεύθερα μέσα σε αυτό επεμβαίνοντας με τον όγκο και την βαρυτική του έλξη στην διαμόρφωση του. Σε μια από τις «βόλτες» του ο Δίας πέρασε από την περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα ο Άρης όταν ακόμη εκεί υπήρχε διάσπαρτη κοσμική ύλη. Ο Δίας κατά το πέρασμα του πήρε μαζί του μια σημαντική ποσότητα αυτής της ύλης η οποία σε διαφορετική περίπτωση θα προστίθετο σε αυτή που παρέμεινε δημιουργώντας ένα μεγάλο σε όγκο πλανήτη. Αν όλο αυτό το υλικό ενώνονταν με τον Άρη, θα του έδινε άφθονο νερό ενώ η μάζα θα το διατηρούσε με την αυξημένη βαρυτική έλξη του. Αντίθετα, ο κόκκινος πλανήτης κατέληξε να εμφανίζεται ως ένας μικρός, στεγνός και κατά πάσα πιθανότητα ένας νεκρός πλανήτης όπως τον βλέπουμε σήμερα. Οι προσομοιώσεις, υπό τον Kevin Walsh, έδειξαν πως ένας Δίας-βρέφος μπορεί να έχει μεταναστεύσει σε μια απόσταση 1,5 αστρονομικές μονάδες (λίγο πιο έξω από τη Γη) απογυμνώνοντας πολύ υλικό από εκείνη την περιοχή και ουσιαστικά άφησε τον Άρη χωρίς πολλή μάζα Ο Άρης θα μπορούσε παρ’ όλα αυτά να αναπληρώσει τη «χαμένη» μάζα του από κοσμική ύλη (κυρίως βράχους) που θα προέρχονταν από την περιοχή του Κρόνου. Σύμφωνα με τους ειδικούς μέρος της κοσμικής ύλης που δεν θα χρειαζόταν τελικά ο Κρόνος για την δημιουργία του θα μπορούσε να καταλήξει στον Άρη. Οι ερευνητές είδαν όμως στις προσομοιώσεις που έκαναν ότι ο Δίας δεν άφησε κανένα περιθώριο στον Άρη αφού εγκαταλείποντας την περιοχή του κόκκινου πλανήτη κινήθηκε προς την περιοχή του Κρόνου και ολοκλήρωσε την δημιουργία της ζώνης των αστεροειδών «κλέβοντας» κοσμική ύλη και από εκεί. Η συγκεκριμένη θεωρία δίνει ταυτόχρονα και μια πιθανή εξήγηση για τα πολλά και διαφορετικού είδους σώματα και πετρώματα που υπάρχουν στην μεγάλη ζώνη αστεροειδών ανάμεσα στον Δία και τον Άρη. «Οι προσομοιώσεις μας όχι μόνο έδειξαν ότι η μετανάστευση του Δία ήταν σύμφωνη με την ύπαρξη της ζώνης των αστεροειδών, αλλά και εξήγησε τις ιδιότητες της ζώνης που ποτέ πριν δεν είχαμε καταλάβει». Η ζώνη των αστεροειδών έχει συμπληρωθεί με δύο πολύ διαφορετικούς τύπους σωμάτων, πολύ ξηρά καθώς επίσης και πλούσια σε νερό σφαίρες παρόμοια με τους κομήτες. Το νερό είναι πάρα πολύ ασταθές για να ήταν παρόν στον σχηματισμό της Γης και γι αυτό θα πρέπει να έχει μεταφερθεί στη Γη από έξω, από τα πιο ψυχρά μέρη του Ηλιακού Συστήματος. Το νερό μάλλον μας ήρθε μόλις οι πλανητοειδείς και οι κομήτες πέταξαν έξω από τη ζώνη των αστεροειδών από τον Δία. Ο Walsh και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι το πέρασμα του Δία αρχικά άδειασε και στη συνέχεια βοήθησε στην εκ νέου πλήρωση της ζώνης των αστεροειδών με αντικείμενα της εσωτερικής ζώνης, που κατοικούσαν μεταξύ 1 και 3 αστρονομικών μονάδων. Οπότε στη ζώνη αυτή μεταξύ Δία και Άρη υπάρχουν δύο διαφορετικά είδη αντικειμένων. Στην φωτογραφία ο Άρης όπως τον είδε το Hubble.

Φιλε michael497-Οτι γραφεται αυτη την στιγμή!!! Ηλιακή «καταιγίδα» με πιθανές διαταραχές σε τηλεπικοινωνίες και ηλεκτρισμό Μια ασυνήθιστη έκλαμψη του Ήλιου, που έγινε αντιληπτή από το ηλιακό παρατηρητήριο SDO της NASA, ίσως προκαλέσει διαταραχές στις δορυφορικές επικοινωνίες GPS και στα δίκτυα παροχής ηλεκτρισμού του πλανήτη μας από σήμερα το απόγευμα μέχρι αύριο, ενώ όσοι ζουν στις πολικές περιοχές κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα μαγευτικό σέλας. Η ισχυρή έκλαμψη οδήγησε σε μια μεγάλη εκτόξευση ηλιακής στεμματικής μάζας και σε ένα καταιγισμό ακτινοβολίας τέτοιου επιπέδου που είχε να σημειωθεί από το 2006, με αποτέλεσμα να είναι πιθανή η πρόκληση γεωμαγνητικής καταιγίδας, σύμφωνα με το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων. Ένα μεγάλο νέφος πλάσματος και σωματιδίων υψηλής ενέργειας εκτινάχτηκε από την έκλαμψη και φάνηκε να καλύπτει σχεδόν την μισή επιφάνεια του Ήλιου. Η NASA, που παρακολούθησε το γεγονός χάρη στο διαστημικό παρατηρητήριό της Solar Dynamics Observatory (SDO), που εκτοξεύτηκε πέρυσι και διαθέτει άκρως εξελιγμένο εξοπλισμό καταγραφής των συμβάντων στον Ήλιο, έκανε λόγο για φαινόμενο «οπτικά θεαματικό» και «μάλλον δραματικό». Διευκρίνισε πάντως ότι επειδή η έκλαμψη και η επακολουθήσασα εκπομπή ακτινοβολίας δεν στόχευε απευθείας τη Γη, κατά πάσα πιθανότητα οι συνέπειες θα είναι «σχετικά μικρές». Μετεωρολόγοι και γεωφυσικοί βρίσκονται σε εγρήγορση για να δουν αν το φαινόμενο θα οδηγήσει σε σύγκρουση των μαγνητικών πεδίων της Γης και του Ήλιου. Οι πρώτες εκτιμήσεις είναι ότι θα προκληθεί μια μέτρια γεωμαγνητική καταιγίδα, που θα «χτυπήσει» τον πλανήτη μας μετά τις 9 το βράδυ (ώρα Ελλάδας) απόψε και η οποία αναμένεται να τελειώσει σε 12 έως 24 ώρες. Δεν αποκλείεται ορισμένες πτήσεις πάνω από τις πολικές περιοχές να χρειαστεί να αλλάξουν δρομολόγιο για λόγους ασφαλείας. Επίσης. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=405347

Εκτοξεύτηκε επιτυχώς το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz. Το Soyuz ΤΜΑ-02M με το πλήρωμα του ξεκίνησε από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ στις 8 του Ιούνη, 2011 στις 00.12.45 ώρα Μόσχας από την περιοχή 1 («Gagarin του Start") του Μπαϊκονούρ.Εκτοξευτηκε με επιτυχία με πύραυλο Σογιούζ-FG το επανδρωμένο διαστημόπλοιο Soyuz TMA-02M ». Στην πτήση προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό συμμετέχουν με κωδικο κλησης «Ηριδανός» ο κοσμοναύτης διοικητής PAC Ήρωας της Ρωσίας, Σεργκέι Volkov και οι μηχανικοι αστροναύτες της NASA Michael Fossum και JAXA Satoshi Furukawa. Το πλήρωμα θα ενταχθει στους ήδη εργαζομενους διοικητή του τμήματος του ISS-28 Andrei Borisenko (Roscosmos), πτήσης μηχανικός Αλέξανδρος Samokutyaevu (Roscosmos) και Ronald Γκουαρανί (NASA).

Υπάρχει διαστημικός σταθμός πάνω στον Άρη;Ερασιτέχνης αστρονόμος εντόπισε στον Άρη κάτι που μοιάζει με κτιριακό συγκρότημα. Ένας Αμερικανός ερασιτέχνης αστρονόμος χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα εικονικής περιήγησης στον Άρη, το Google Mars, εντόπισε σε μια περιοχή κάτι που θυμίζει κτιριακό συγκρότημα. Ο Ντέιβιντ Μαρτίνες έφτιαξε ένα βίντεο με την ανακάλυψη του το οποίο ανέβασε στο youtube και μέσα σε λίγες ώρες το είδαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι με αποτέλεσμα το θέμα να πάρει μεγάλες διαστάσεις. «Το ανακάλυψα τυχαία στο Google Mars. Το ονομάζω Βιο-Σταθμό Alpha επειδή υποθέτω ότι κάτι ζει ή έχει ζήσει στο παρελθόν εκεί. Μοιάζει με ένα μεγάλο κύλινδρο ή κάτι που αποτελείται από πολλές κυλινδρικές δομές. Υπολογίζω ότι έχει μήκος 250 μέτρα και πλάτος 50 μέτρα. Μπορεί να είναι σταθμός παραγωγής ενέργειας, μπορεί να είναι εργοστάσιο βιολογικών εργασιών, μπορεί να είναι κάποιος χώρος στάθμευσης, ελπίζω να μην είναι στρατιωτική βάση. Όποιος το έφτιαξε είχε κάποιο σκοπό τον οποίο δεν μπορώ να φανταστώ γιατί δεν θεωρώ ότι είναι κάποια κατοικία αφού ποιός θα ήθελε να ζήσει στον Άρη; Θα μπορούσε να είναι σταθμός για διαστημικούς ταξιδιώτες. Θα μπορούσε φυσικά να το έχει φτιάξει η NASA αλλά δεν μπορώ να ξέρω αν θα το παραδεχόταν. Βέβαια δεν ξέρω επίσης αν θα μπορούσε να κρατηθεί μυστικό κάτι τέτοιο» δηλώνει ο Μαρτίνες. Παιχνίδια φωτός; Οι θιασώτες της ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών άρπαξαν όπως είναι ευνόητο την ευκαιρία για να ενισχύσουν τις απόψεις τους ενώ από την άλλη πλευρά τόσο η NASA όσο και η Google προς το παρόν παρά τις πιέσεις των ΜΜΕ δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί επισήμως. Πάντως επιστήμονες της NASA αναφέρουν ότι αυτό που φαίνεται στις φωτογραφίες και το βίντεο δεν είναι τίποτε περισσότερο από κάποιο παιχνίδι του φωτός, μια οφθαλμαπάτη ανάλογη με το περίφημο «πρόσωπο του Άρη». Την φωτογραφία που έστειλε το Viking 1 το 1976 η οποία έδειχνε στην επιφάνεια του Άρη ένα πέτρωμα το οποίο είχε σμιλευτεί με τρόπο τέτοιο ώστε κοιτώντας από ψηλά να μοιάζει με ανθρώπινο πρόσωπο. Η φωτογραφία είχε προκαλέσει σάλο αλλά και τότε οι επιστήμονες είχαν μιλήσει για παχνίδια φωτός και οφθαλμαπάτη. Δείτε το βίντεο του «σταθμού». http://www.disclose.tv/action/viewvideo/73546/Bio_Station_Alpha_on_MarsThe_latest_discovery__/

Η Σελήνη δεν είναι το μόνο μεγάλο φεγγάρι στο Σύμπαν. Νέες μελέτες των επιστημόνων δείχνουν ότι η Σελήνη δεν είναι τελικά σπάνια περίπτωση δυσανάλογα μεγάλου δορυφόρου σε σχέση με τον πλανήτη γύρω από τον οποίο περιφέρεται. Περίπου ένας στους δέκα πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα μπορεί να διαθέτει ένα φεγγάρι τόσο μεγάλο όσο αυτό που γυρίζει γύρω από τη Γη. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να οδηγήσει και στον εντοπισμό εξωπλανητών που είναι πιθανόν να φιλοξενούν ζωή. Οι προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που έκαναν Ελβετοί και Αμερικανοί ερευνητές, για το σχηματισμό πλανητών και δορυφόρων μετά από συγκρούσεις, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δορυφόροι τόσο μεγάλοι σε σχέση με τον "μητρικό" τους πλανήτη καθόλου δεν σπανίζουν στο Σύμπαν. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Θεωρητικής Φυσικής του πανεπιστημίου της Ζυρίχης και του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας και του Διαστήματος του πανεπιστημίου του Κολοράντο, με επικεφαλής τους Σεμπάστιαν Έλσερ και Ριούτζα Μορισίμα, αντίστοιχα, που θα δημοσιεύσουν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό "Icarus", σύμφωνα με το BBC, εκτιμούν ότι υπάρχουν μια στις δώδεκα πιθανότητες, μέσα από τις συγκρούσεις ουρανίων σωμάτων, να γεννηθεί ένα πλανητικό σύστημα, όπου ο πλανήτης θα έχει μάζα πάνω από το ήμισυ της Γης και ο δορυφόρος πάνω από το ήμισυ της Σελήνης. Η Σελήνη εκτιμάται ότι σχηματίστηκε όταν ένα σώμα με μέγεθος όσο ο σημερινός πλανήτης Άρης έπεσε πάνω στη Γη, με συνέπεια, εξαιτίας των υλικών που εκτινάχτηκαν στο διάστημα, να δημιουργηθεί ένας δίσκος λιωμένης ύλης σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας, ώσπου σιγά-σιγά ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε, δημιουργώντας τελικά το φεγγάρι μας. Παρόλα αυτά, οι επιστήμονες δεν θεωρούν ότι έχουν λύσει με βεβαιότητα όλα τα μυστήρια σχετικά με την προέλευση της Σελήνης. Η ύπαρξη σε τροχιά ενός μεγάλου δορυφόρου όπως η Σελήνη, έχει βοηθήσει στη σταθεροποίηση του άξονα της Γης (αντίθετα π.χ. με αυτό που συμβαίνει στον Άρη, ο οποίος δεν διαθέτει ένα μεγάλο φεγγάρι). Με τον τρόπο αυτό σταθεροποιούνται και οι εποχές και η κατανομή των ηλιακών ακτίνων και αντίστοιχα της θερμότητας στην επιφάνεια του πλανήτη μας. Έτσι, χάρη στην ευεργετική παρουσία της Σελήνης, η ζωή στη Γη βοηθήθηκε να αναπτυχθεί και να εξελιχτεί. Κάτι ανάλογο μπορεί να έχει συμβεί και σε άλλους εξωπλανήτες, που έχουν την τύχη να έχουν κοντά τους ένα μεγάλο φεγγάρι. Eξωγήινα αγγούρια και αλλα λαχανικα. Πολλοί γήινοι αποφεύγουν τα αγγουράκια αυτές τις ημέρες, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Ιάπωνας αστροναύτης που αναχωρεί την Τετάρτη για το τροχιακό συγκρότημα σκοπεύει να καλλιεργήσει τα πρώτα διαστημικά αγγούρια, υποψήφιο τρόφιμο για τις μελλοντικές, μακροχρόνιες αποστολές. «Μακάρι να μπορούσαμε να φάμε τα αγγουράκια, δυστυχώς όμως αυτό δεν μας επιτράπηκε» αστειεύτηκε ο Σατόσι Φουρουκάβα, αστροναύτης της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Εξερεύνησης Αεροδιαστήματος (JAXA). Ο Φουρουκάβα θα περάσει έξι μήνες στον ISS. Την Τετάρτη αναχωρεί με ρωσικό Soyuz που θα εκτοξευτεί από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν. Συνεπιβάτες του θα είναι ο Αμερικανός Μάικλ Φόσουμ και ο Ρώσος Σεργκέι Βόλκοφ. Το τριμελές πλήρωμα της αποστολής σίγουρα δεν κινδυνεύει από την επιδημία διάρροιας που έχει αναστατώσει αυτές τις ημέρες την Ευρώπη: και οι τρεις ζουν σε καραντίνα για μερικές μέρες πριν από την εκτόξευση, και παρέμειναν απομονωμένοι πίσω από ένα προστατευτικό τζάμι την ώρα που μιλούσαν στους δημοσιογράφους. Θεωρητικά, τα διαστημικά αγγουράκια του Φουρουκάβα θα συνδυαζόταν ωραιότατα με τις τομάτες που φυτεύτηκαν στο ρωσικό τμήμα του σταθμού. Ο Βόλκοφ μάλιστα αστειεύτηκε λέγοντας ότι οι αστροναύτες πρέπει να ζητήσουν άδεια για να φτιάξουν σαλάτα. «Για να είμαι ειλικρινής, όμως, αυτό που θα προτιμούσα είναι οι τηγανητές πατάτες» είπε. Η αλήθεια είναι ότι η Ιαπωνία πρωτοπορεί στη διαστημική κουζίνα. Ο Ιάπωνας αστροναύτης Σοϊτσι Νογκούτσι, για παράδειγμα, είχε φτιάξει σούσι κατά την παραμονή του στον ISS πέρυσι. Το σκάφος που θα μεταφέρει το νέο πλήρωμα του ISS θα αναχωρήσει από την ίδια εξέδρα από την οποία αναχώρησε πριν από 50 χρόνια η ιστορική πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν. Η αποστολή θα πραγματοποιηθεί με μια αναβαθμισμένη έκδοση του Soyuz, εφοδιασμένη με ψηφιακά συστήματα. Δύο βαριά στοιχεία ήδη μπήκαν στον περιοδικό πίνακα Τα χημικά στοιχεία 114 και 116 προστέθηκαν και επίσημα στον Περιοδικό Πίνακα της Χημείας, οπότε έγιναν τα πιο βαριά στοιχεία του. Και τα δύο έχουν διάρκεια ζωής λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο προτού μετατραπούν σε ελαφρύτερα άτομα. Τα νέα στοιχεία φέρνουν τους ερευνητές πιο κοντά στη δημιουργία ακόμα βαρύτερων χημικών στοιχείων που όμως προβλέπεται να είναι πολύ πιο σταθερά, διαρκώντας ακόμα για δεκαετίες ή και περισσότερο, σχηματίζοντας έτσι τη λεγόμενη «νήσο σταθερότητας» στον Περιοδικό Πίνακα. Οι αποδείξεις για τα δύο αυτά στοιχεία είχαν ανακοινωθεί εδώ και χρόνια. Αλλά η συμμετοχή τους στον Πίνακα επισημοποιήθηκε πριν τρεις μέρες, μετά από μια τριετή επανεξέταση των στοιχείων από μια κοινή ομάδα εργασίας από επιστήμονες, τη Διεθνή Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας (IUPAC) και τη Διεθνή Ένωση Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Φυσικής (IUPAP). Πολλές ομάδες είχαν υποστηρίξει ότι δημιούργησαν το στοιχείο 114, αρχής γενομένης από το 1999. Όμως, η επιτροπή αποφάσισε ότι μια σειρά από πειράματα που πραγματοποιήθηκαν το 2004 και το 2006 έδωσαν τις πρώτες αδιάσειστες αποδείξεις για το 114. Η ίδια σειρά πειραμάτων έδωσαν ατράνταχτα στοιχεία και για το στοιχείο 116. Οι ερευνητές έφτιαξαν τα νέα βαρέα στοιχεία μετά από συγκρούσεις ελαφρών πυρήνων σε έναν επιταχυντή. Το στοιχείο 116 το έφτιαξαν βομβαρδίζοντας πυρήνες του ραδιενεργό Κουρίου, το οποίο έχει 96 πρωτόνια στον πυρήνα του, μαζί με πυρήνες ασβεστίου, το οποίο έχει 20 πρωτόνια. Οι πυρήνες τέλος του στοιχείου 116 παρέμειναν σταθεροί μόνο για μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου, προτού διασπαστούν κι αυτοί σε ένα πυρήνα 114 και σε ένα σωματίδιο άλφα, που αποτελείται από δύο πρωτόνια και δύο νετρόνια. Η ομάδα επίσης στοιχείο 114 απευθείας από τους πυρήνες του ασβεστίου ψήσιμο στους στόχους του πλουτωνίου, που έχουν 94 πρωτόνια στον πυρήνα τους. Οι πυρήνες του στοιχείου 114 διήρκεσαν για περίπου μισό δευτερόλεπτο πριν μετατραπούν σε κοπερνίκειο, ένα νέο, επίσης, στοιχείο που προστέθηκε στον Περιοδικό Πίνακα μόλις το 2009. Οι ιδιότητές τους όμως δεν είναι ακόμα καθαρές, διότι αφενός οι ποσότητες που είχαν παραχθεί ήταν πολύ μικρές και αφετέρου ήταν τόσο φευγαλέα, που οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να μετρήσουν τη χημική συμπεριφορά τους. Μέχρι στιγμής, τα στοιχεία δεν έχουν κανένα όνομα, πέρα από την αρίθμηση τους. Οι επιστήμονες που τα βρήκαν λένε πως θα κάνουν προτάσεις και μια άλλη επιτροπή αξιολόγησης στο μέλλον θα αναλάβει το «βάφτισμά» τους επισήμως. Σε αξιολόγηση δε βρίσκονται στην αρμόδια επιστημονική επιτροπή και οι ισχυρισμοί άλλων ερευνητών για την ανακάλυψη των στοιχείων 113, 115 και 118. Προς το παρόν όμως τα υπάρχοντα στοιχεία δεν δικαιολογούν τη συμπερίληψή τους στον Περιοδικό Πίνακα. Προσωρινά ονομάστηκαν ununquadium και ununhexium που προέρχονται από τους αριθμούς 114 και 116 αντίστοιχα.

Κβαντικός καθρέπτης παράγει φως από το απόλυτο κενό. Σουηδοί φυσικοί ετοιμάζονται να ανακοινώσουν ότι χρησιμοποίησαν έναν κινούμενο καθρέπτη για να απαθανατίσουν φωτόνια που ξεπήδησαν από το απόλυτο κενό. Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν, θα πρόκειται για μια από τις πλέον εντυπωσιακές αποδείξεις της παράξενης κβαντικής θεωρίας. Μια από τις βασικές παραδοχές της κβαντομηχανικής είναι ότι το κενό, δηλαδή ο άδειος χώρος, στην πραγματικότητα μόνο κενό δεν είναι: βρίθει από σωματίδια που εμφανίζονται απρόβλεπτα και παύουν να υπάρχουν έπειτα από μια στιγμή. Μάλιστα το κενό όχι μόνο είναι γεμάτο από αυτά τα «εικονικά σωματίδια» αλλά περιέχει και ενέργεια, τη λεγόμενη ενέργεια του κενού, που θα μπορούσε ίσως να αξιοποιηθεί ως πηγή ανεξάντλητης ενέργειας στο μακρινό μέλλον. Λίγες όμως είναι οι περιπτώσεις που τα εικονικά σωματίδια του κενού αφήνουν ίχνη στον «πραγματικό» κόσμο. Η δημιουργία φωτός από το κενό θα μπορούσε να αποδειχθεί τώρα «σημαντικό ορόσημο» στην κβαντική φυσική, σχολιάζει στο Nature.com ο Τζον Πέντρι, θεωρητικός φυσικός του Imperial College στο Λονδίνο, o οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη» συμφώνησε ο Φεντερίκο Καπάσο του Χάρβαρντ. Το επίτευγμα του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας «Ουίλιαμ Τσάλμερς» στο Γκέτεμποργκ δεν έχει αξιολογηθεί ακόμα από την ερευνητική κοινότητα. Η μελέτη είναι πάντως διαθέσιμη στη μορφή προέκδοσης μέσω της διαδικτυακής υπηρεσίας arXiv. http://arxiv.org/abs/1105.4714 Φαινόμενο Κάσιμιρ Οι Σουηδοί ερευνητές επινόησαν μια παραλλαγή του διάσημου πειράματος που πραγματοποίησε το 1948 ο Ολλανδός φυσικός Χέντρικ Κάσιμιρ. Αν κανείς τοποθετήσει στο κενό δύο καθρέπτες πολύ κοντά μεταξύ τους, σε απόσταση μερικών μικρομέτρων, η απόσταση αυτή δημιουργεί περιορισμούς στα εικονικά φωτόνια που μπορούν να εμφανιστούν ανάμεσα στις πλάκες. Ο περιορισμός αυτός σημαίνει ότι τα εικονικά φωτόνια που εμφανίζονται ανάμεσα στους καθρέπτες είναι λιγότερα από αυτά που υπάρχουν έξω από αυτό τον στενό χώρο. Η διαφορά αυτή δημιουργεί μια δύναμη, τη δύναμη Κάσιμιρ, που σπρώχνει τον ένα καθρέπτη προς τον άλλο. Αν και εξαιρετικά ασθενής, η δύναμη αυτή είναι μετρήσιμη. Προηγούμενες θεωρητικές μελέτες προέβλεπαν ότι το φαινόμενο Κάσιμιρ μπορεί να γίνει αντιληπτό ακόμα και με έναν καθρέπτη, αρκεί αυτός να κινείται με μεγάλη ταχύτητα, συγκρίσιμη με την ταχύτητα του φωτός. Κανένα μηχάνημα δεν μπορεί σήμερα να κινηθεί τόσο γρήγορα, ωστόσο οι ερευνητές επινόησαν μια πειραματική διάταξη για να μιμηθούν αυτή την γρήγορη κίνηση: Χρησιμοποίησαν μια κβαντική ηλεκτρονική συσκευή, γνωστή ως «υπεραγώγιμη συσκευή κβαντικής παρεμβολής» ή SQUID. Η συσκευή αυτή είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στα μαγνητικά πεδία. Η συσκευή SQUID τοποθετήθηκε πάνω σε ένα κύκλωμα που λειτουργούσε ως καθρέπτης και στη συνέχεια εκτέθηκε σε ένα εναλλασσόμενο μαγνητικό πεδίο ώστε να αρχίσει να δονείται. Δεδομένου ότι η κατεύθυνση του μαγνητικού πεδίου άλλαζε αρκετά δισεκατομμύρια φορές το δευτερόλεπτο, ο καθρέπτης ταλαντωνόταν στο 5% της ταχύτητας του φωτός, αρκετά γρήγορα για να εμφανιστεί το φαινόμενο Κάσιμιρ. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, ο κινούμενος καθρέπτης δημιούργησε μια «βροχή» φωτονίων στην περιοχή των μικροκυμάτων. Μάλιστα η συχνότητα των φωτονίων αυτών ήταν η μισή από τη συχνότητα ταλάντωσης του καθρέπτη, ακριβώς όπως προβλέπει η κβαντική θεωρία. Εφόσον τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν και από άλλες ερευνητικές ομάδες, η μελέτη αναμένεται να γίνει δεκτή με ενθουσιασμό από την κοινότητα των κβαντικών φυσικών. Η πειραματική διάταξη είναι πάντως απίθανο να έχει πρακτικές εφαρμογές, δεδομένου ότι τα μικροκύματα που παράγει είναι εξαιρετικά ασθενή. Αυτό όμως που ελπίζουν οι ερευνητές είναι ότι μια μέρα θα επαναλάβουν το πείραμα με πραγματικούς, μικροσκοπικούς καθρέπτες, οι οποίοι θα κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός και θα εκπέμπουν περισσότερο «εικονικό φως».