Στέφανος Σοφολόγης

Βασίλη, αν δεν χρειάζεσαι τον XO, ...πες το μου!

Up

Θα μου πείτε "περι ορέξεως..." αλλά όσο κι αν θαυμάζω τα προηγμένα οπτικά του θείου Al, δεν έχω καταφέρει να συμπαθήσω τους ογκώδεις και ασουλούπωτους προσοφθάλμιους που σχεδιάζει ( ; ) τα τελευταία χρόνια. Γιατί δεν βγάζει κανένα high-end ορθοσκοπικό και αφήνει τους ερασιτέχνες να πληρώνουν ανόητα ποσά για μεταχειρισμένους Zeiss abbe και Pentax XO;

Απόψε ξαναπαρατήρησα τον υπερκαινοφανή του γαλαξία Μ101 στη Μεγάλη Άρκτο. Τελικά φαίνεται χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και με ένα τηλεσκόπιο 80mm (3,1"). Λίγο πιό δύσκολα φάνηκε με κιάλια 22Χ60 (Myiauchi Pleiades), αλλά η παρατήρηση ήταν συνεχής. Αν μπορούσα να βρεθώ εκτός πόλης, σε σκοτεινό ουρανό, θα δοκίμαζα και με κιάλια 7Χ50! Το μέγεθός του (λαμπρότητα) είναι 10 αλλά θα αρχίσει πλέον να μειώνεται. Την πορεία της λαμπρότητάς του μπορεί κανείς να παρακολουθεί στη σχετική σελίδα της AAVSO: http://www.aavso.org/sn-2011fe Μπορεί σαν θέαμα να μη διαφέρει σε τίποτα από ένα κοινό αστεράκι 10ου μεγέθους αλλά όταν γνωρίζει κανείς τι αντιπροσωπεύει τότε η παρατήρηση αποκτά τελείως διαφορετικό νόημα...

Χθες το βράδυ δοκίμασα να παρατηρήσω το supernova, με επιτυχία. Ήταν εύκολα ορατό με τηλεσκόπιο 5,5 ιντσών (Orion Optics OMC 140). Ωστόσο παρότι ήταν εύκολα ορατό, ο εντοπισμός του δεν ήταν πολύ απλή υπόθεση. Χρειάστηκαν προσεκτικά αστροάλματα ανάμεσα σε σχετικά αμυδρά αστεράκια 9ου και 10ου μεγέθους. Εκείνο που βοήθησε πολύ ήταν το SkySafari 3 pro (αστρονομικό software για το iPhone) που μου έδωσε τη δυνατότητα να προσαρμόσω τους ψηφιακούς χάρτες ακριβώς όπως έβλεπα στο προσοφθάλμιο. Επίσης βοήθησαν οι σχετικοί χάρτες της AAVSO και οι φωτογραφίες των μελών του astrovox που φωτογράφισαν το s/n. Αξίζει να σημειώσω ότι η παρατήρηση έγινε στην έντονη φωτορύπανση της Λάρισας, με την πανσέληνο ψηλά και τη Μεγάλη Άρκτο αρκετά χαμηλά. Μεγέθυνση 100Χ. Σίγουρα λοιπόν μπορεί να παρατηρηθεί και με μικρότερα τηλεσκόπια όσο το μέγεθός του παραμένει στο 10 (για κιάλια μόνο αν έχουν πολύ μεγάλους φακούς και σε συνθήκες χωρίς φωτορύπανση). Αξίζει τον κόπο η προσπάθεια! (Θα δοκιμάσω και με το Vixen ED81S...)

Έχω ήδη έναν και θέλω έναν δεύτερο όμοιο για χρήση στο binoviewer. Αν κάποιος τον έχει και δεν τον πολυχρησιμοποιεί, θα του προσφέρω πολύ καλή τιμή... Ευχαριστώ!

To super nova πάντως είναι γεγονός κι όποιος θέλει το παρατηρεί (με τηλεσκόπιο ή κιάλια): http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/129471973.html

Με ερασιτεχνικό τηλεκόπιο μπορείς σίγουρα να δεις super nova σε ξένο γαλαξία, αρκεί η φωτεινότητά του να το επιτρέπει. Τέτοια περίπτωση ήταν και το super nova στον Μ51 που παρατηρήσαμε το 2005 ή 2006 από τον Πάρνωνα. Με 10ιντσο παρατηρήθηκε σχετικά εύκολα, αλλά φυσικά ούτε λόγος για παρτήρηση με γυμνό μάτι. Τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά αν το s/n βρισκόταν στο δικό μας γαλαξία. Θα μπορούσε να φαίνεται με γυμνό μάτι ακόμη και τη μέρα.

Φίλε Piggypop δες και αυτή τη συζήτηση: www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=7271&highlight=%F0%F1%E1%E3%EC%E1%F4%E9%EA%FC+%F0%E5%E4%DF%EF Οι εμπειρικοί τύποι όπως αυτός που προτείνει ο Fred είναι βολικοί αλλά εισάγουν σημαντικά σφάλματα σε κάποιες περιπτώσεις (στο παραπάνω thread περιγράφεται και το γιατί).

Ο Κώστας (Heal) κάνει πολύ σωστά που ξεκαθαρίζει μιά μεγάλη παρανόηση. Η μετατροπή ενός άστρου σε μαύρη τρύπα δεν αυξάνει τη μάζα του συνεπώς ότι βρίσκεται σε τροχιά γύρω της θα παραμείνει σε τροχιά (αν βέβαια οι διαδικασίες που προηγήθηκαν δεν έχουν αυξήσει τον όγκο του άστρου σε βαθμό που να αγγίξει ή να καταπιεί το περιφερόμενο σώμα). Τα βιβλία εκλαϊκευμένης αστρονομίας συχνά είναι ασαφή στο θέμα αυτό και παρουσιάζουν τις μαύρες τρύπες σαν πανίσχυρους ελκυστές μάζας. Αυτό είναι αλήθεια μόνο όταν κάποιο σώμα βρεθεί κοντά στα όρια της μαύρης τρύπας, δηλ. σε σημείο που βρίσκεται πλέον ασύγκριτα πιό κοντά στο κέντρο μάζας (λόγω της ελάχιστης ακτίνας της), απ' ότι πριν που η ίδια μάζα είχε πολύ μεγαλύτερη ακτίνα και ήταν άστρο. Μ' άλλα λόγια, ό,τι περιφέρεται γύρω από ένα άστρο σίγουρα απέχει απόσταση από το κέντρο μάζας του μεγαλύτερη από την ακτίνα του άστρου ενώ ότι πλησιάσει τυχαία τη μαύρη τρύπα θα βρεθεί σε βαρυτικά πεδία πολύ ισχυρότερα από του άστρου ακριβώς επειδή μπορεί να πλησιάσει ασύγκριτα πιό κοντά στο κέντρο μάζας της, λόγω των ασύγκριτα μικρότερων διαστάσεών της. (Συγχωρέστε μου την τροποποίηση του τίτλου του θέματος.)

Φυσικά θα είμαι κι εγώ. Δεν αλλάζει ο άνθρωπος!

Από τη Λάρισα η έκλειψη φάνηκε μιά χαρά, τουλάχιστον το δεύτερο μισό που πρόλαβα να δω. Κι όπως κάθε φορά, υπέροχη...

Δυστυχώς η Telescope Service εδώ παραπλανά. Το οπτικό πεδίο θα ήταν ακριβώς 1.3° αν το τηλεσκόπιο μπορούσε να εκμεταλλευτεί το μέγιστο field-stop (46mm) που μπορεί να έχει ένας φακός 2". Όμως ο σωλήνας που οδηγεί το φώς έξω από το τηλεσκόπιο, έχει πολύ μικρότερη διάμετρο (και έτσι πρέπει), με αποτέλεσμα το πλήρως φωτιζόμενο πεδίο να έχει διάμετρο περ. 25mm, ικανοποιητικό φωτισμό μέχρι διάμετρο 30mm και πλήρη πτώση φωτισμού στα 35mm. Ούτε συζήτηση λοιπόν για τα 46mm. Στην πράξη το οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου δεν ξεπερνά τις 0,9°. Η χρήση φακών 2" δεν έχει ιδιαίτερο νόημα, αφού οι φακοί 1,25" μπορούν να φτάσουν μέχρι field-stop 27mm, μόλις 3mm λιγότερο από το αξιοποιήσιμο field-stop του τηλεσκοπίου. Υπάρχουν κι άλλες παράμετροι: Η εστίαση σ΄αυτά τα τηλεσκόπια συνήθως γίνεται με μετακίνηση του πρωτεύοντος κατόπτρου με αποτέλεσμα στην περίπτωση του OMC-140* η πραγματική εστιακή απόσταση να μεταβάλεται μεταξύ 2000mm και 2300mm. Όταν τοποθετήσει κανείς διαγώνιο 2" (με τους κατάλληλους αντάπτορες), για να εστιάσουν πλέον οι φακοί η εστιακή απόσταση μεγαλώνει με αποτέλεσμα κι άλλη (ελαφρή) μείωση του διαθέσιμου οπτικού πεδίου. Τα Μaksutov με μεγαλούτσικο εστιακό λόγο, πράγματι είναι τηλεσκόπια με σχετικά περιορισμένο οπτικό πεδίο και γι' αυτό θεωρούνται κυρίως πλανητικά. Η κεντρική παρεμπόδιση στα περισσότερα απ΄αυτά δεν αφήνει περιθώρια για να υπολογίζει κανείς σε μεγεθύνσεις μεγαλύτερες από 1,3Χ(διάμετρος σε mm), άσχετα με το seeing. Μεγαλύτερη μεγέθυνση είναι εφικτή αλλά ανώφελη (ακριβέστερα: επιβλαβής). Μόνο όταν η κεντρική παρεμπόδιση είναι πράγματι μικρή (όπως στα Intes Micro) έχει κάποιο νόημα να φτάσει κανείς στο 1,5Χ. Για τους δε πλανήτες, όσοι έχουν χρησιμοποιήσει ποικιλία καλοευθυγραμμισμένων τηλεσκοπίων, ξέρουν ότι όλα όσα γράφονται στις διαφημήσεις τηλεσκοπίων περί μέγιστης μεγέθυνσης (2 Χ διάμετρος σε mm) είναι υπερβολές. Τη βέλτιστη εικόνα σε κοντράστ και λεπτομέρεια θα την έχουν στο 1Χ. Για τη Σελήνη και παραπάνω, για τους πλανήτες όχι. *Το σύστημα εστίασης στο OMC-140, παρότι υιοθετεί τη μέθοδο μετακίνησης του πρωτεύοντος κατόπτρου, είναι εξαιρετικά ακριβές και καλοσχεδιασμένο με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καθόλου "image shift" ακόμα και σε πολύ υψηλές μεγεθύνσεις.

Αρκεί να μη σου πέσει στο πόδι!

Θα συμφωνήσω κι εγώ για το OMC 140. Το έχω στη Deluxe έκδοση και με λ/8 αντί λ/6 και είναι πολύ ποιοτικό και βολικό τηλεσκόπιο. Όσο για το μέγεθος εστιαστή και διαγώνιου, δεν χρειάζεται 2 ιντσών. Ή, για να είμαστε ακριβείς, δεν χρειάζεται προσοφθάλμιους 2 ιντσών. Τώρα αν ο εστιαστής και ο διαγώνιος παραγγελθούν σε 2" αυτό θα δώσει μιά μικρή αύξηση φωτεινότητας στην άκρη του πεδίου των μεγάλων φακών, σχεδόν αδιόρατη στο μάτι. Μετά από κάποια λεπτή αλλά άκρως επιτυχημένη μετατροπή ενός αντάπτορα Baader, τοποθέτησα έξοδο εστιαστή 2" (Baader clicklock) και διαγώνιο Baader με μεγάλο μέγεθος κατόπτρου (ανάμεσα στις 2" και 1,25"), λύση που είναι η βέλτιστη για το τηλεσκόπιο. Πάντως και όλα 1,25" να είναι, πρακτικά δεν χάνεται τίποτα σημαντικό. Η porta mount το σηκώνει και σε μεγάλες μεγεθύνσεις, αλλά μόνο επειδή έχω εισάγει εφαρμοστά ξύλινα πηχάκια μέσα στα αλουμινένια πόδια και επιπλέον χρησιμοποιώ αποσβεστήρες κάτω από τα πόδια (γομολάστιχες με επιλεγμένη σκληρότητα που κάνουν τεράστια διαφορά). Σκέτη η porta mount μόνο για χαμηλές ως μέτριες μεγεθύνσεις. Το βάρος το σηκώνει άνετα, αλλά όταν αγγίζεις τον εστιαστή χορεύουν τα πάντα στην εικόνα, αν δεν έχεις λάβει μέτρα για την απόσβεση.

Δημήτρη στην επόμενη ευκαιρία (Γρεβενά; ) θα τους δοκιμάσουμε μαζί.

Meade UWA series 4000 6.7mm. Απλά απίστευτος οπτικά και διορθωμένος εντυπωσιακά ως τις άκρες του πεδίου. Αποτελεί μάθημα οπτικής σχεδίασης. Αν είχε και state of the art επιστρώσεις, θα μπορούσε να πωλείται όσο ήθελε.

Από τους ερασιτεχνικούς προσοφθάλμιους κι εγώ τον Panoptic 41mm σκέφτομαι σαν πιό βαρύ. Προσωπικά πάντως όσο τέλειοι να είναι οπτικά, οι πολύ ογκώδεις προσοφθάλμιοι δεν με συγκινούν καθόλου, πλην των Pentax XW. Η Tele Vue - δεν ξέρω πως το καταφέρνει - τους κάνει μάλλον άβολους και αζύγιστους, ιδίως τους Ethos!

Εμμ... 2011-1986=25. Αντρέα, βάλε άλλη μια κατηγορία!

Άσε, την έχω πατήσει κι εγώ έτσι! Και το πρωί τρέχω να διορθώσω!

Νίκο, μάλλον η μπέμπα δεν σ΄αφήνει να κοιμηθείς πολύ!

Πότε πέρασαν κιόλας 5 χρόνια! Κι οι αναμνήσεις όχι απλώς ανεξίτηλες αλλά ανάμεσα στις κορυφαίες όλων των αστρονομικών γεγονότων που έχουμε ζήσει ως ερασιτέχνες! Άντε και σύντομα στην επόμενη! http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=10461&highlight=2088

Βασίλη, ακριβώς επειδή ο μεσημβρινός του UTC+2h περνάει πολύ πέρα από τα ανατολικά σύνορα μας, το «σωστό» για την κεντρική Ελλάδα που βρίσκεται δυτικότερα θα ήταν το +1,5 κι όχι το +2,5 που αντιστοιχεί βαθειά μέσα στην Τουρκία. Συνεπώς το +2 είναι πολύ ορθότερη προσέγγιση από το +3. (Ή αλλιώς, οι 23° γεωγραφικό μήκος είναι πιό κοντά στις 30° απ΄ό,τι στις 45°) Και επειδή ο χρόνος είναι κάτι εντελώς σχετικό (τις ίδιες ώρες θα δουλεύουμε, τις ίδιες θα κοιμόμαστε όπως τώρα), το καλύτερο θα ήταν (για πρακτικούς λόγους) να συγχρονιστούμε με την ώρα κεντρικής Ευρώπης (+1h), αφού το μέσο γεωγραφικό μήκος της κεντρικής Ελλάδας (άξονας Θεσσ/νίκης-Αθήνας) ισαπέχει από τους μεσημβρινούς των 15° (+1h) και των 30° (+2h), οπότε για τη χώρα μας το +1h είναι όσο σωστό είναι και το +2h. Σημ. Η αλλαγή συστήματος ώρας σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά θα ξυπνάμε "νωρίτερα" ή "αργότερα". Π.χ. ένα σχολείο ή μιά τράπεζα μπορεί να ορίσει ότι θα ξεκινά το πρωί στις 7 ή στις 8 (ή και στις 9) προκειμένου οι δραστηριότητες να συμβαδίζουν με το φως της ημέρας. Επίσης, όπου χρειάζεται, οι ώρες έναρξης μπορούν να αλλάζουν κατά μιά ώρα μέσα στο χρόνο. Είναι πολύ πιό ορθολογικό και άμεσο σαν προσέγγιση από το να αλλάζουν τα ρολόγια. Ο χρόνος (δηλ. η ονομασία της ώρας σαν 7:00 ή 9:00 ή 14:00) μπορεί να είναι κάτι εντελώς σχετικό, αλλά η μέτρηση και καταγραφή του απαιτεί σταθερή και απόλυτη προσέγγιση. Ναί λοιπόν στην κατάργηση της θερινής ώρας, αλλά επίσης ναί στην ευελιξία της προσαρμογής των ωραρίων στη διάρκεια του χρόνου.

...και τα τριπλά γενέθλια και την τούρτα που μας έφτιαξες!

...και τα φαντάσματα!