Στέφανος Σοφολόγης

Αντώνη η διαδρομή Αγ. Πέτρου - χώρου παρατήρησης (περίπου 16 km άσφαλτος) δεν είναι με τίποτα πάνω από 25 λεπτά με νορμάλ οδήγηση! Μήπως έκανες πολύ μεγάλο γύρο πηγαίνοντας από άλλο δρόμο; Εκτός αν εμφανίζεται κανένα σχετικιστικό (relativistic) φαινόμενο στη διαδρομή :lol: ! Αχ, αυτός ο Αινστάιν... Τα λέμε στό βουνό, Στέφανος ΥΓ. Ο χάρτης της ΕΑΕ: http://www.astronomia.org.gr/sites.pdf

Μα δεν έγραψα πουθενά τέτοιο πράγμα!!! Στην πρώτη περίπτωση έχουμε D=100mm, ενώ στη δεύτερη D=50mm. Αν τυχόν σας μπέρδεψε η φράση μου «Θα μπορούσαμε να αλλάξουμε λιγότερο τη φωτεινότητα της εικόνας (και άρα την έκθεση) αν αλλάζαμε λιγότερο τον εστιακό λόγο αφήνοντας άνοιγμα 70mm» τότε πρέπει να διευκρινήσω ότι το «αφήνοντας άνοιγμα 70» σημαίνει: επιτρέποντας άνοιγμα 70 mm (αντί 100mm) και όχι αφήνοντας ίδιο άνοιγμα 70mm. Κατά τα άλλα, ισχύουν ακριβώς αυτά που έγραψε και ο Γιώργος. Όταν η ίδια ποσότητα φωτός σκορπιστεί σε μεγαλύτερη επιφάνεια, η μονάδα επιφάνειας περιέχει λιγότερο φως και απαιτεί μεγαλύτερη έκθεση. Ή αλλιώς, ένα αντικείμενο φωτίζεται λαμπρότερα αν "συγκεντρώσουμε" τη δέσμη ενός φανού που το φωτίζει, παρά όταν "ανοίξουμε" τη δέσμη του ίδιου φανού. Φιλικά, Στέφανος

Επιτέλους! Τα σύννεφα υποχώρησαν απόψε και κατάφερα να δώ το supernova του Μ51 (το πρώτο μου supernova!). Η παρατήρησή του στάθηκε δυνατή με τηλ/πιο 10" και μεγέθυνση 200Χ με τον Baader Genuine Ortho 6mm) Δυστυχώς μέσα από τη Λάρισα και με πολλή φωτορύπανση αλλά αρκετά καλή διαφάνεια. Είναι γνωστό ήδη ότι το supernova είχε μέγεθος 13,5 περ. πριν ελάχιστες μέρες με προοπτική να λαμπρύνει κι άλλο. Παρόλα αυτά, η οπτική μου εντύπωσή ήταν ότι το μέγεθος του supernova ήταν γύρω στο 14 ή και πιό κάτω. Το γράφω αυτό επειδή πολύ ευκολότερα από το supernova φάνηκε το αστέρι που βρίσκεται ακριβώς αριστερά από το supernova στην παραπάνω φωτογραφία του κ. Ηλιόπουλου και έχει μέγεθος 13,5 όπως φαίνεται κι από το χάρτη της AVSOO για το Μ51: http://www.aavso.org/tmp/ngc5194-tb.png Επίσης πολύ ευκολότερα έβλεπα την ίδια στιγμή στο Ring Nebula, το αστεράκι με μέγεθος 13,2 που βρίσκεται κολλητά σ΄αυτό, και επίσης άλλα δύο με μέγεθος 14,1. Το supernova διακρίνονταν πιό δύσκολα απ' όλα αυτά. Βέβαια τυχόν διαφορετικοί φασματικοί τύποι (χρώματα) στα αστέρια που σύγκρινουμε μπορούν να εισάγουν σημαντικό σφάλμα στον υπολογισμό του μεγέθους ενός supernova «με το μάτι» Φίλε Δημήτρη με τέτοιες συνθήκες κοντά στο σπίτι σου μάλλον στον Πάρνωνα θα πρωτοδείς το s/n! Στο δικό μου τηλεσκόπιο πάντως δεν φάνηκε σαν αστέρι μεγ. 13,5 αλλά αρκετά αμυδρότερο. Φιλικά, Στέφανος

Xρήστο, σκέψου ότι έχουμε ένα διοπτρικό τηλεσκόπιο τηλεσκόπιο με: Εστιακό μήκος f=1000mm και διάμετρο D=100mm, δηλ. με εστιακό λόγο f/D=1000/100=10 ή αλλιώς "f/10". Τώρα θα σκοτεινιάσουμε την εικόνα που δίνει στην κύρια εστία του, τοποθετώντας μπροστά από τον φακό του μιά μάσκα με ένα κεντρικό άνοιγμα μόνο 50mm. Αφού η εικόνα σκοτείνιασε, θα απαιτείται μεγαλύτερη έκθεση απ΄ό,τι πρίν γιά κάθε αντικείμενο που φωτογραφίζεται στην εστία του τηλεσκοπίου (prime focus). Όμως στη ουσία τί κάναμε; απλώς αλλάξαμε τον εστιακό λόγο! το «νέο» τηλεσκόπιο έχει: Εστιακό μήκος f=1000mm και διάμετρο D=50mm δηλ. εστιακό λόγο f/D=1000/50=20 ή αλλιώς "f/20" Θα μπορούσαμε να αλλάξουμε λιγότερο τη φωτεινότητα της εικόνας (και άρα την έκθεση) αν αλλάζαμε λιγότερο τον εστιακό λόγο αφήνοντας άνοιγμα 70mm. Γίνεται λοιπόν φανερό (ελπίζω) ότι η αλλαγή του εστιακού λόγου προκαλεί αλλαγή της φωτεινότητας και άρα και του χρόνου έκθεσης. Με παραπάνω ανάλυση μπορεί να δειχτεί, ότι διαφορετικά τηλεσκόπια με ίδιο εστιακό λόγο, έχουν την ίδια φωτεινότητα στην εστιακή τους επιφάνεια δηλ. για τα αντικείμενα που έχουν έκταση και δεν είναι φωτεινά σημεία όπως τα αστέρια. [Σκόπιμα μίλησα για "αλλαγή" του εστιακού λόγου κι όχι γιά αύξηση ή μείωση, επειδή όταν συγκρίνουμε π.χ. το f/10 με το f/20 χαρακτηρίζουμε το δεύτερο μεγαλύτερο, παρότι τα κλάσματα f/10 και f/20 έχουν αντίθετη σχέση. Ας το αφήσουμε όμως όπως το συνηθίζουμε.] Ελπίζω να μη σε μπέρδεψα περισσότερο, Στέφανος

Αντιχαιρετώ-σε Βαγγέλη! Και ειδοποιώ την αδερφή ψυχή ότι χωρίς ξωκλήσι, φεγγάρι και θάλασσα ο «ποιητής» μπορεί να χάσει τα λόγια του! :lol: Να είσατε καλά, Στέφανος

Πτώση κιαλιών σε μάρμαρο! Άουτς!!! (πάω να δώ που έχω ακουμπίσει τα δικά μου ). Λοιπόν, σενάριο πρώτο: Έγινε απλή απορρύθμιση κάποιου πρίσματος. Κράτησε τα κιάλια σου όπως όταν κοιτάζεις κάτι μ΄αυτά. Κάτω από τα δάχτυλά σου (δείκτες ή ίσως μέσοι), όταν ανασηκώσεις/ξεκολλήσεις το ελαστικό περίβλημα είναι πιθανό να βρίσκονται οι βιδίτσες ευθυγράμμισης, μία γιά κάθε σκέλος των κιαλιών. Εκεί βρίσκονται αυτές σε πολλά κιάλια, δηλ. στο πάνω μέρος (καθώς κοιτάζεις οριζόντια) του κουτιού των πρισμάτων. Αν πράγματι τις εντοπίσεις, στήνεις τα κιάλια στον τρίποδα και κοιτάζεις μέσα απ΄αυτά κάποιο μακρινό αντικείμενο, αλλά με τα μάτια 20-30 εκ. μακριά από τα κιάλια. Το οπτικό πεδίο γίνεται έτσι πολύ μικρό, και όταν τα κιάλια είναι ευθυγραμμισμένα, βλέπεις ακριβώς το ίδιο αντικείμενο και στα δύο σκέλη. Στην περίπτωσή σου για να συμβεί αυτό, πρέπει να περιστρέψεις τις βιδίτσες ξεκινώντας από το πιό «ύποπτο» σκέλος. Οι κινήσεις της εικόνας είναι διαγώνιες και πάντα επιτυγχάνεται ευθυγράμμιση παρά τη μία μόνο βίδα ανά σκέλος. Σενάριο δεύτερο: η απορρύθμιση είναι πιό σοβαρή και τα κιάλια πρέπει να ανοιχτούν. "Πικόπουλος" οδός Λέκκα πίσω από την πλατεία Κλαυθμώνoς. Είναι (ήταν; ) το service της Fuji. O κ. Πικόπουλος έχει τεράστια πείρα στο service φωτογραφικών μηχανών, φακών, και οπτικών οργάνων. Θα σου πει άν μπορεί να κάνει κάτι και με τι κόστος. (Πάρε όμως δέσμευση για λογικό χρόνο επισκευής.) Σενάριο τρίτο: ταξίδι των κιαλιών στη Γερμανία ίσως με μεγάλο συνολικό κόστος. Σενάριο τέταρτο: Σκέφτεσαι αντί του τρίτου σεναρίου μιά πολύ σοβαρή αναβάθμιση, τα Vixen Ultima 8Χ56, ή 9X63. Ακόμη και τα 8Χ56 θα είναι ίσως φωτεινότερα από τα Bresser 9X63 γιατί τα δεύτερα ίσως δεν έχουν πραγματική διάμετρο 63mm (ένας δακτύλιος κολλητά στο πίσω μέρος των φακών κάνει "stop down" αρκετά χιλιοστά σ' αυτά που έχω δει εγώ) και γιατί τα Ultima έχουν πλήρεις επιστρώσεις. Εναλλακτικά, Celestron 15X70, πολύ φθηνότερα. Ελπίζω βέβαια Δημήτρη, να επαληθευτεί ένα από τα δύο πρώτα σενάρια, και να έχει αίσιο (οικονομικό) τέλος. Φιλικά, Στέφανος ΥΓ. Αν κάποιος γνωρίζει κάποιο άλλο σέρβις γιά ευαίσθητα οπτικά όργανα ας το κάνει γνωστό.

Χαίρομαι αληθινά αν κατάφερα να μεταφέρω λίγη από την ομορφιά του τοπίου και της βραδιάς που περιέγραψα. Νομίζω πως παράλληλα με τα τεχνικά ζητήματα πρέπει που και που να τολμάμε να εκθέτουμε τα συναισθήματά μας από την παρατήρηση όποια κι αν είναι αυτά! Φανερώνουμε έτσι ευκολότερα την αρχική μας ορμή, τα αρχικές μας ανάγκες και προσδοκίες από τον έναστρο ουρανό και είμαστε λιγότερο μόνοι στις μοναχικές μας παρατηρήσεις. Ευχαριστώ πολύ για τα ζεστά σας λόγια... Στέφανος

Τηλεσκόπια: - Orion Optics 250mm f/4.8 + στήριξη Orion Οptics dobsonian ή EQ5 ισημερινή με 2 μοτέρ. - Ρώσικο νευτώνιο 65mm f/7.7 με αλταζιμουθιακό πυλώνα και δικούς του προσοφθάλμιους + Vixen Kellner 20mm 0.965" Κιάλια: - Μiyauchi 22X60 fully multi coated με προσοφθάλμιους υπό γωνία 45° (αστροπαρατήρηση) - Vixen Ascot 7X50 fully multi coated (αστροπαρατήρηση) - Vixen Ultima 8X32 fully multi coated (φύση-εκδρομές) - Vixen 10X25 multi coated τροποποιημένα με μόνιμα ηλιακά φίλτρα Baader για γρήγορο έλεγχο του ηλιακού δίσκου. - Nikon Sprint III 7X21 multi coated (θεάματα-εκδρομές) - Horizon Ambassador 16X50 coated (τα πρώτα μου κιάλια, παροπλισμένα) - Ρώσικο πτυσόμενο μονόκιαλο 10Χ30 (το πρώτο μου οπτικό όργανο, μ' αυτό η πρώτη Σελήνη, ο πρώτος Δίας, το πρώτο Μ13, αναντικατάστατο...) - Ρώσικο αναδιπλούμενο μονόκιαλο 5Χ25 (θεάματα) Προσοφθάλμιοι φακοί: - Meade Plossl 3000 25mm (ζεύγος bino) - TeleVue Nagler 16mm type 5 - Televue Plossl 8mm (ζεύγος bino) - Meade UWA 6.7mm - Baader Genuine Ortho 6mm (ζεύγος bino) - Vixen Lanthanum 4mm - Kasai Ortho 4mm Αξεσουάρ: - Δυοφθάλμιο Baader Grossfeld Binocular Viewer (τα λόγια είναι φτωχά...) - TeleVue Powermate 2.5X (έρχεται...) - Φίλτρα: Celestron LPR (broadband light pollution filter), Baader 6 colour set, Baader Contrast Booster, Meade Moon Filter. - Orion (USA) SteadyPix camera mount - Minolta X-700 SLR + ποικιλία φακών και εξαρτημάτων, Sony U30 ψηφιακή To πιό ακριβό δε χρειάστηκε να το αγοράσω, το έχουμε όλοι μας: την ανεξήγητη, πρωταρχική, κινητήρια αγάπη γιά το νυχτερινό ουρανό και το άπειρο... Φιλικά, Στέφανος

Θαυμάσια καταγραφή Γιάννη! Ο χθεσινός καιρός και το μπουρίνι στα παράλια ματαίωσαν τους σκοπούς μου: παρατήρηση του supernova και του Πλούτωνα (για όποιον ενδιαφέρεται, χάρτης ανεύρεσης του πλανήτη στο S&T Ιουνίου, σελ.72). Θα προσπαθήσω γιά το πρώτο μέσα από τη Λάρισα αν τα σύννεφα αφήσουν κάποιο άνοιγμα. Δημήτρη (Porfiris), μένοντας στους Αμπελόκηπους λίγο πιό ψηλά από τη στάση "Πανόρμου", τις νύχτες με μικρή υγρασία ήταν ορατοί αστέρες μέχρι μέγεθος 5,0-5,1 με γυμνό μάτι. Τότε με το 10ιντσο φαίνονταν και αστέρες μεγέθους 14, ( με καλό seeing + μεγέθυνση πάνω από 300Χ) αλλά ούτε λόγος για νεφελώματα και γαλαξίες πέρα από τα εύκολα. Δεν είναι απίθανο να δεις το supernova με το 8ιντσο, αν εντοπίσεις το Μ51 και αν τύχουν καλές συνθήκες* και μένεις κάπως μακριά από τις μεγάλες λεωφόρους. Θα χρειαστείς όμως οπωσδήποτε μιά ταράτσα όπου να μη ενοχλούν την προσαρμογή του ματιού τα γύρω φώτα και μεγάλη μεγέθυνση. Ένα μαύρο ρούχο γύρω από τον προσοφθάλμιο του Meade και το κεφάλι σου θα βοηθήσει πολύ. *χαμηλή υγρασία (δηλ. υψηλή διαφάνεια) και καλό seeing Φιλικά, Στέφανος ΥΓ. πολλά τα "αν" τελικά

Στην ανατολική πλευρά του Κισσάβου, πάνω στις απότομες πλαγιές που βρέχονται απ' το Αιγαίο, βρίσκεται ένα παμπάλαιο εκκλησάκι του Αι-Γιάννη. Όχι από κείνα τα λευκά με τον ετοιμόροπο σοβά και τα πυκνά χόρτα τριγύρω, αλλά πέτρινο, με μεγάλη αυλή και πεζούλια, και θέα που αγκαλιάζει όλη τη θάλασσα απ' τη Χαλκιδική μέχρι τους Σποράδες. Το σούρουπο, το πυροσβεστικό όχημα που περνά τη μέρα του εκεί, κατηφορίζει το χωματόδρομο κι η αυλή ανήκει πιά στα πουλιά και τα ζουζούνια, και καμμιά φορά σε κάποιους που θ' ανεβούν να θαυμάσουν βουνό και θάλασσα. Και ουρανό. Εκεί βρέθηκα πριν λίγες μέρες αναζητώντας ουρανό γιά να σκεπάσει τα σύνεργα της αστροτέχνης. Όλα ήταν όπως έπρεπε, ήσυχα, γλυκά - βουκολικά. Σχεδόν όπως έπρεπε γιατί ο καλός δήμαρχος ή δεσπότης φρόντισε να περιστοιχίσει το ναό με μιά δεκάδα φωτεινές μπάλες, αυτές που ανάβουν μόνες τους και φωτίζουν περισσότερο τον ουρανό παρά τη γη. Όμως ο Αι-Γιάννης φώτισε το φωτιστή να βάλει τον ηλεκτρικό πίνακα έξω απ' το ναό κι έτσι μόλις ο ουρανός άναψε τα φώτα του και ο δεσπότης τα δικά του, φρόντισα να πάρω το μέρος του ουρανού. Έτσι κι αλλιώς, σε πολύ λίγες ώρες το φεγγάρι θα αναδυόταν από τη θάλασσα, φρέσκο και δροσερό, και θα αναλάμβανε εκείνο να φέξει όπως ταίριαζε. Αν κάποιος υπολόγιζε να ανεβεί μέχρι εκεί πάνω εκείνο το βράδυ, θα άλλαξε φαίνεται γνώμη. Κανείς δεν ήρθε για να σείσει τη γέφυρα που σηκώθηκε από το τηλεσκόπιο μέχρι τη Λύρα και τον Κύκνο, τον Ηρακλή και τη Μεγάλη Άρκτο. Μόνο το θρόισμα από τα δύο κυπαρίσσια της αυλής και το αεράκι που κατέβαινε το βουνό μέσα απ' το δάσος συνόδευσαν ιδανικά τη γαλήνη και την αυτοσυγκέντρωση της παρατήρησης, μαζί με τα πνιχτά κρωξίματα από λογής νυχτοπούλια. Τα αστέρια τ΄ουρανού άφησαν κι αυτά ξέγνοιαστα το φως τους που ήρθε κι έπεσε στάλες στο γυαλιστερό πιατάκι της αστροπαγίδας μου. Τόσο όσο ήθελα. Τόσο ώστε να δω εκείνα που έψαχνα ακινητώντας στον προσοφθάλμιο και παίζοντας με την περιφερειακή όραση και τις αναπνοές. Η Σελήνη, αποφασισμένη να βγεί στη ώρα της, φώτισε πρώτα τα νερά του Αιγαίου και μετά άρχισε να κρύβει ένα-ένα τα μακρινά ξαδελφάκια της. Ήμουν ευχαριστημένος. Η νύχτα ήταν γεναιόδωρη, μου χάρισε μαζί με τ΄άλλα και το 15,7 δίπλα στο αχνό δαχτυλιδάκι της Λύρας. Άναψα κι εγώ τα φώτα του δεσπότη και μάζεψα τα αστρολουσμένα σύνεργα. Νομίζω πως ήταν ευχαριστημένα κι αυτά... Στέφανος

Δεν πρόκειται για την ταινία άλλα για το διαστημικό πρόγραμμα της NASA που έχει σκοπό να βομβαρδίσει σε λίγες μέρες τον κομήτη 9P/Tempel 1 με ένα μη εκρηκτικό βλήμα από χαλκό, βάρους 372 κιλών και ταχύτητας 37.000 km/h ! Η αποστολή αυτή είναι η πρώτη του είδους της. Στις 4 Ιουλίου 2005 και ώρα 06:00 (UTC) το βλήμα θα συγκρουστεί με τον κομήτη με αποτέλεσμα η ενέργεια που θα εκλυθεί από τη μεγάλη ταχύτητα σύγκρουσης να δημιουργήσει κρατήρα και σημαντικό διασκορπισμό υλικών. Το σκάφος που θα εξαπολύσει το βλήμα θα καταγράψει και θα αναλύσει τη σύγκρουση και τα προϊόντα της από απόσταση 500 km από τον κομήτη. Η ανάλυση των δεδομένων θα αυξήσει τη γνώση μας για τους κομήτες, τους πυρήνες τους και τη δημιουργία και τη φύση του πρώιμου Ηλιακού Συστήματος. Τη στιγμή της σύγκρουσης θα είναι ήδη πρωί στην Ελλάδα, όμως μπορεί κανείς να παρατηρήσει τις επόμενες νύχτες την αύξηση της φωτεινότητας του κομήτη (από μέγεθος 10 πιθανώς σε 6!) εξ αιτίας του διασκορπισμού των υλικών στην κόμη του κομήτη. Σε άλλα μέρη του κόσμου όπου κατά τη σύγκρουση θα είναι νύχτα, οι παρατηρητές ενδέχεται να δουν και τη λάμψη της σύγκρουσης! Περισσότερα στο τεύχος Ιουνίου του Sky & Telescope, καθώς και στη διεύθυνση http://skyandtelescope.com/observing/highlights/article_1522_1.asp

Νομίζω ότι η μεταβλητή πλατφόρμα της Vixen είναι ότι καλύτερο. Υπάρχουν όμως και οι αντάπτορες της Vixen και της Scopetronix αλλά περιορίζουν σε συγκεκριμένους μόνο προσοφθάλμιους. Στέφανος

Παύλο και ngc 4565, οι πληροφορίες σας μου είναι πολύ χρήσιμες μιας και σκέφτομαι ανάλογη κατασκευή στο μέλλον. Επίσης σκέφτομαι σοβαρά τη λύση ενός folded refractor για να έχω την ευκολία ενός νευτωνίου χρησιμοποιώντας όμως αντικειμενικό φακό. Επιπλέον, αποφεύγεται η αντεστραμένη εικόνα (mirror image). Γράφω όμως δυό σκέψεις για την αποφυγή πιθανών λαθών στο μήκος του σωλήνα: 1) Το εστιακό μήκος του φακού θα πρέπει ίσως να ελεγχθεί αν συμφωνεί με το ονομαστικό (nominal) εστιακό μήκος των 1000mm. Μιά χρήσιμη δοκιμή μπορεί να γίνει με τη χρήση του Ήλιου (προσοχή, η εστία θα κάψει σχεδόν οποιοδήποτε υλικό) ή καλύτερα της Σελήνης. Ο σκοπός είναι να μετρήσει κανείς σε πόση απόσταση πίσω από την άκρη του cell εστιάζει ένα ουράνιο αντικείμενο. (αυτή η απόσταση δεν είναι ακριβώς το εστιακό μήκος χρησιμεύει όμως απόλυτα για τη σχεδίαση του σωλήνα). 2) Επειδή με τις προσθαφαιρέσεις μηκών και τα σχέδια υπό κλίμακα υπάρχει πάντα μιά πιθανότητα λάθους έστω και 1-2 cm, πριν κοπεί ο σωλήνας πρέπει να γίνει μιά πρόχειρη πραγματική δοκιμή με έναν σωλήνα από τόπι υφάσματος ή από χαρτόνι τυλιγμένο σε ρολό με πολλές στροφές. Αυτός ο χάρτινος σωλήνας θα πρέπει στην αρχή να είναι μακρύτερος από το προϋπολογισμένο μήκος και στις δύο άκρες του θα τοποθετηθούν με αυτοκόλλητη ταινία το cell του φακού και ο εστιαστής/diagonal. Εστιάζουμε τη μέρα σε κάποιο βουνό για να έχουμε τον σωλήνα σε εύκολη οριζόντια θέση, πχ. πάνω σε ένα τραπέζι. Κατόπιν κόβουμε σταδιακά τον χάρτινο σωλήνα μέχρι να διαπιστώσουμε ό,τι κάποιο μήκος εξυπηρετεί σωστά όλα τα αξεσουάρ και εστιάζει με όλους τους προσοφθαλμίους (και barlow), έχοντας και κάποια περιθώρια. Απλή και σίγουρη μέθοδος που φανερώνει ενδεχόμενα λάθη στους υπολογισμούς. (Αν μείνουν κόλλες από την ταινία στα εξαρτήματα, αφαιρούνται εύκολα με βαμβάκι ποτισμένο με βενζίνη καθαρισμού από το supermarket.) Φιλικά, Στέφανος

Γιώργο, αυτό ακριβώς εννοώ γράφοντας «...απαιτεί μεγαλύτερη μεγέθυνση από 300Χ με αυτό το τηλεσκόπιο, για να σκοτεινιάσει εντελώς το εσωτερικό background του νεφελώματος.» Η εμπειρία μου με το 15άρι του Άγγελου (Μάιος 2005, Πάρνωνας) είναι ακριβώς ίδια με τη δική σου! Ο κεντρικός αστέρας εμφανιζόταν κάποιες στιγμές ακριβώς στην προβλεπόμενη θέση και πουθενά αλλού, κι έτσι ήμουν σίγουρος ότι δεν ήταν «η ιδέα μου» ή τυχαίος «θόρυβος» του ματιού. Επειδή όμως οι ατμοσφαιρικές συνθήκες εκείνη τη βραδιά ήταν μεταβλητές (από απλώς ανεκτές έως κακές), δεν στάθηκε δυνατό να το επιβεβαιώσει και κάποιος άλλος. Ελπίζω ότι θα έχουμε την ευκαιρία να προσπαθήσουμε και οι τρείς πάλι τον Ιούλιο στον Πάρνωνα με 10" και 15". Το αστέρι έχει καταγραφεί οπτικά και με 9" και αν το καταφέρουμε με τις 10" λέω να το επιχειρήσουμε και με το δικό σου τηλεσκόπιο στις 8"! (Θεωρείται από κάποιους το απόλυτο minimum σε ιδανικές συνθήκες.) Φιλικά, Στέφανος

Ηλία, ο γενικός τύπος είναι: m = K + 5logD όπου D είναι η διάμετρος του τηλεσκοπίου σε cm και K είναι μιά «σταθερά» που εξαρτάται από τις συνθήκες (ατμόσφαιρα + εξοπλισμός) και το υψόμετρο παρατήρησης καθώς και την ευαισθησία του ματιού κάθε παρατηρητή. Κυμαίνεται περίπου από 6,7 ως 9. Σε επόμενο post θα εξηγήσω την απλή λογική αυτού του τύπου. Συνήθως γιά το Κ συναντάται μιά «μεσαία» τιμή 7,5. Έτσι, γιά τις 10" (25,4 cm) η σχέση δίνει: m = 7,5 + 5log25,4 = 14.5 όσο δηλ. βρίσκεις κι εσύ. Στο Φυσικό οι καθηγητές μας θεωρούσαν πιό ρεαλιστική μια τιμή 7,8-8 για το Κ, ενώ η Vixen χρησιμοποιεί την υπερβολικά συντηρητική τιμή 6,7 προφανώς υποδεικνύοντας τι μπορεί να παρατηρήσει άμεσα ο μη εξοικειωμένος (αρχάριος) παρατηρητής σε κοινές συνθήκες. H Celestron υιοθετεί την τιμή 7,5. Ο Stephen J. O'Meara με συνάδελφό του αναφέρουν παρατήρηση μεγέθους τουλάχιστον 15,1 με τηλεσκόπιο 7" (17,8 cm), υποδηλώνοντας έτσι μια τιμή τουλάχιστον 8,9 για το Κ. Φιλικά, Στέφανος

Φίλοι, τα οριακά μεγέθη παρατήρησης που δίνονται γιά κάθε διάμετρο τηλεσκοπίου, και διαφέρουν από εταιρία σε εταιρία (πχ η Vixen είναι συντηρητική) ή από βιβλίο σε βιβλίο, είναι ενδεικτικά και δείχνουν τι μπορεί να δει ο μέσος έμπειρος παρατηρητής σε απλώς καλές συνθήκες. Γι αυτό αρκετοί ερασιτέχνες αστρονόμοι αναφέρουν μέχρι και 1-1,5 μεγέθη (magnitudes) αμυδρότερα από τα θεωρητικά. Σε παλαιότερο post μου είχα αναφέρει ότι οι αμυδρότεροι αστέρες που έχω παρατηρήσει με το 10ιντσο τηλεσκόπιό μου είναι mag 15,4 στην εξωτερική περιοχή του σφαιρωτού σμήνους Μ3 - εξακριβωμένο με αναλυτική και βαθμολογημένη φωτογραφία του σμήνους. Αυτή μπορεί να τη βρεί κανείς στη σελ. 33 του βιβλίου του Stephen James O'Meara "The Messier Objects". Πριν λίγες μέρες, σε μιά από τις πιό ευχάριστες και αποδοτικές παρατηρήσεις που έχω κάνει ποτέ, αυτό το προσωπικό ρεκόρ κατέβηκε ακόμη περισσότερο στο mag 15,7. Χρησιμοποίησα δύο αναλυτικούς χάρτες της περιοχής του Ring Nebula (M57) που βρίσκονται: - στο Sky & Telescope Σεπτεμβρίου 2001, σελ. 102 - στην εισαγωγή του βιβλίου "Companion" του SkyAtlas 2000 2nd edition, σελ. xiv. Έναν παρόμοιο χάρτη βρήκα στο διαδίκτυο και τον επισυνάπτω πιό κάτω (κλίκ για μεγέθυνση). Η πρόσφατη παρατήρηση του Μ57 έγινε από σχετικά χαμηλό υψόμετρο, 250-300μ στα παράλια του Ν. Λάρισας σε σημείο με αρκετά σκοτεινό ουρανό αλλά όχι κάτι το εξαιρετικό (ο γαλαξίας φαινόταν αλλά όχι εντυπωσιακά γιατί υπήρχε υγρασία στην ατμόσφαιρα). Η μέγιστη διαθέσιμη μεγέθυνση ήταν 300Χ (4mm orthoscopic) και ο στόχος ήταν να δω τον ακριβοθώρητο κεντρικό αστέρα του νεφελώματος, mag 15,2. Από τους αστέρες που γειτονεύουν με το Μ57 (βλ. εικόνα), εκείνους που έχουν μεγέθη 14,1 και 14,7 κατάφερα να τους δώ πολύ εύκολα με περιφερειακή όραση (averted vision). Τα πράγματα δυσκόλεψαν με τους δύο γειτονικούς μεταξύ τους αστέρες με μεγέθη 15,3 και 15,4. Όταν πλέον το πεδίο μου ήταν πολύ οικείο, ο 15,3 φαινόταν πολύ συχνά με περιφερειακή όραση, και ακριβώς στη σωστή σχετική θέση εμφανίζονταν πιό αραιά ο 15,4. Το περίεργο είναι ό,τι εμφάνιζαν διαφορά που θα μπορούσε να θεωρηθεί μεγαλύτερη από 0,1 μεγέθη. Με προσπάθεια (καλές αναπνοές για οξυγόνωση του εγκεφάλου και πυκνά διαλείμματα για ξεκούραση) φάνηκε και ο 15,6 αλλά μόνο με την περιφερειακή όραση σε πολύ συγκεκριμένη θέση. Μου φαίνονταν πλέον αδιανόητο να δω οτιδήποτε αμυδρότερο, αλλά προσπάθησα και για τον 15,7 κολλητά σχεδόν στο νεφέλωμα, απέναντι από τον 13,0. Ήταν εκεί! Με πολλή δυσκολία και για ελάχιστες στιγμές εμφανιζόταν ακριβώς εκεί που έπρεπε και πουθενά αλλού, δηλ. δεν ήταν «θόρυβος» του ματιού αλλά το πραγματικό αστεράκι! Η δυσκολία ήταν τόση πλέον που δεν είχε κανένα νόημα να προσπαθήσω για τον 16,1. Επίσης δεν κατάφερα να δω τον κεντρικό αστέρα του νεφελώματος που απαιτεί μεγαλύτερη μεγέθυνση από 300Χ με αυτό το τηλεσκόπιο, για να σκοτεινιάσει εντελώς το εσωτερικό background του νεφελώματος. Όμως σε υψόμετρο όπως αυτό της θέσης παρατήρησης στον Πάρνωνα και με λιγότερη υγρασία στην ατμόσφαιρα, οι συνθήκες θα επιτρέψουν τουλάχιστον 0,5 μεγέθη βελτίωση. Διατηρώ την ελπίδα ό,τι εκεί θα καταφέρω να δω τον κεντρικό αστέρα, ιδίως αν θα έχω τον Televue Powermate 2.5X ώστε να έχω τις απαραίτητες μεγεθύνσεις. Έχει επιχειρήσει κανείς ανάλογη προσπάθεια για την εύρεση του οριακού μεγέθους με το τηλεσκόπιό του; Με τι αποτελέσματα; Θα χαρώ να διαβάσω ανάλογες εμπειρίες. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε peaceful, to offset χρησιμεύει στο να πέφτει συμμετρικά ο φωτεινός κώνος πάνω στο δευτερεύον κάτοπτρο. Έτσι το δευτερεύον απομακρύνεται λίγα χιλιοστά από τον εστιαστή (3,2mm για 10" f/4.8 ), παύει δηλαδή το κέντρο του να συμπίπτει με το κέντρο του σωλήνα και γι αυτό παρατηρείται η ασυμμετρία των κύκλων στο σχήμα που έστειλες. Όπως έγραψε ο Γιώργος, στην οπτική παρατήρηση είναι αδιάφορο αν υπάρχει ή όχι offset στη θέση του δευτερεύοντος. Το πολύ-πολύ να υπάρξει μιά ελαφρή ασυμμετρία στο βινιετάρισμα της πιό χαμηλής μεγέθυνσης, και να φαίνεται αυτό και στις φωτογραφίες prime-focus. Πάντως όσοι τα πάνε καλά με τη γεωμετρία, μπορούν να υπολογίσουν το offset που χρειάζεται για το δικό τους νευτώνιο, αρκεί να κατανοήσουν τι εξυπηρετεί, και να γνωρίζουν ότι με offset ή χωρίς η οξύτητα του Νευτωνίου τηλεσκοπίου δεν επηρεάζεται. Φιλικά, Στέφανος

Φίλοι, οι παρακάτω φωτογραφίες μου της Σελήνης έχουν τραβηχθεί με afocal μέθοδο και πολύ μικρές εκθέσεις (πχ 1/80 sec). Γίνεται φανερό λοιπόν ότι δεν είναι απαραίτητα τα tracking και stacking με τη μέθοδο αυτή. Χρησιμοποίησα όμως ισημερινή οδήγηση γιατί προσφέρει σταθερή στόχευση κατά το καδράρισμα και την προετοιμασία της μηχανής. http://www.astrovox.gr/forum/album_cat.php?cat_id=3&sort_method=pic_time&sort_order=DESC&start=60 Φιλικά, Στέφανος

Απολύτως. 0,93 cm περίπου γιά εστιακό μήκος 1000 mm. Μόνο κάποιο βινιετάρισμα στην πιό χαμηλή μεγέθυνση μπορεί να δημιουργήσει, αν η εσωτερική του διάμετρος είναι μικρότερη απ' όσο πρέπει. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα σου δημιουργήσει πρόβλημα. Μερικές φορές προκαλείται επίτηδες «στένεμα» του οπτικού κώνου με ένα δακτύλιο (= τεχνητή αύξηση του f number,)για να βελτιωθεί η εικόνα στα άκρα του οπτικού πεδίου στις χαμηλές μεγεθύνσεις. Το έχω δει σε φθηνά spotting scopes αλλά και σε φθηνά κιάλια! Σχεδίασε το προφίλ του diagonal (διευκολύνει το χαρτί μιλιμετρέ) και την οπτική διαδρομή να ταυτίζεται με τους άξονες των δύο κάθετων τμημάτων του. Στο σημείο τομής των δύο κάθετων διαδρομών βρίσκεται το κάτοπτρο (ακριβώς) ή η ανακλαστική επιφάνεια του πρίσματος (περίπου). Άθροισε τις δύο κάθετες μεταξύ τους οπτικές διαδρομές και αφαίρεσε το καμμάτι που μπαίνει μέσα στον εστιαστή. Το αποτέλεσμα είναι το μήκος της οπτικής διαδρομής του diagonal. Όταν ο εστιαστής είναι εντελώς "μέσα" και χωρίς diagonal, η εστία θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 6-7 cm έξω από το στόμιο εστιαστή, έτσι ώστε αν τοποθετηθεί φωτογραφική μηχανή (prime focus) να μπορεί να εστιάσει. Στην πράξη, επειδή θα τοποθετηθεί και το diagonal αυτή η απόσταση θα πρέπει να είναι αρκετά μεγαλύτερη: Με το εστιαστή εντελώς "έξω" και το diagonal στη θέση του, η εστία θα πρέπει να βρίσκεται τουλάχιστον 2-3 cm μέσα στο στόμιο υποδοχής του προσοφθαλμίου (στο diagonal) ώστε να υπάρχει περιθώριο να εστιάζουν όλοι οι προσοφθάλμιοι. Η λογική είναι να μπορεί ο εστιαστής να τραβηχθεί πολύ μέσα από τη συνήθη του θέση εστίασης/παρατήρησης (για να προσαρμόζεται κάθε αξεσουάρ, ακόμη και binoviewer αν γίνεται και να συνεχίζει να είναι δυνατή η εστίαση). Ταυτόχρονα να υπάρχει ένα μικρό περιθώριο κίνησης προς τα έξω από τη συνήθη του θέση παρατήρησης/εστίασης με diagonal για να εστιάζουν σίγουρα όλοι οι προσοφθάλμιοι. Φιλικά, Στέφανος ΥΓ. Μου περισσεύει ένας εστιαστής, ένα finder, και μια ισημερινή στήριξη. Με έναν αντικειμενικό φακό κι ένα σωλήνα συμπληρώνω ένα διοπτρικό τηλεσκόπιο. Από ποιά εταιρία παρήγγειλες τον φακό, και με τί κόστος; Έχει επιστρώσεις; Αν ναι, και στις 2 επιφάνειες; (4 αν είναι air-spaced).

Αντώνη κουράγιο! Εγώ πάντως «σκάω» όταν η ημιμάθεια αναλαμβάνει να «πληροφορήσει» το κοινό με κραυγαλέα λάθη. Επειδή όμως είμαι σίγουρος ότι κάποιοι ανάμεσά μας έχουν την (φυσιολογική) απορία γιατί η Σελήνη ή ο Ήλιος φαίνονται τεράστιοι σε κάποιες φωτογραφίες όπου συμπεριλαμβάνονται και κτίσματα, δέντρα κλπ. ορίστε η απλή εξήγηση: Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει μόνο στις φωτογραφίες που παίρνονται με τηλεφακό: Σκεφτείτε τη Σελήνη να ανατέλει ή να δύει δίπλα σε ένα πολύ μακρινό σπίτι (από τη θέση που βρισκόμαστε). Η Σελήνη φαίνεται πάντα να καταλαμβάνει περίπου 0,5° στο οπτικό μας πεδίο με γυμνό μάτι. Αν απο εκεί τραβήξουμε μιά φωτογραφία με τηλεφακό, θα μεγεθυνθούν το ίδιο και η Σελήνη και το σπίτι. Στο σπίτι δεν θα φαίνεται τίποτα παράξενο, θα φαίνεται σαν να πλησιάσαμε κοντά του για παράδειγμα 5 φορές, όμως το ίδιο θα συμβαίνει και για τη Σελήνη! Θα έχει μεγεθυνθεί επίσης 5 φορές δηλ. θα είναι σαν να μειώθηκε η απόσταση των 380.000km στό ένα πέμπτο και να καταλαμβάνει 2,5° αντί γιά 0,5°! (Η σαν να πλησίασε αυτή στη Γη μειώνοντας την απόστασή της στο ένα πέμπτο) Συνεπώς θα φαίνεται αφύσικα μεγάλη ώς προς το σπίτι, με τρόπο που δεν γίνεται ποτέ να φανεί με γυμνό μάτι. [Επίτηδες παραλείπω κάποια ζητήματα που αφορούν την προοπτική, τα οπτικά πεδία και την απόσταση από τη φωτογραφία]. Το παραπάνω φαινόμενο δεν πρέπει να συγχέεται με τρία τελείως διαφορετικά φαινόμενα: 1. Την ψευδαίσθηση που δημιουργείται στο ανθρώπινο μάτι ότι η Σελήνη ή ο Ήλιος είναι μεγαλύτεροι χαμηλά στον ορίζοντα απ' ότι ψηλότερα και οφείλεται (κατά τη γνώμη μου) στο ότι το μέγεθος του δίσκου τους αποκτά «ουσία» όταν αυτός βρίσκεται σε οριζόντια θέση και μπορεί να συγκριθεί με γνωστά αντικείμενα, αλλά και να γίνει αντιληπτός από τον εγκέφαλο στη συνήθη θέση παρατήρησης των αντικειμένων. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες αλλά και η άποψη ότι δεν έχουμε βρεί ερμηνεία (!) Υπάρχει και ο παραπάνω δημοσιογράφος (ο Θεός να τον κάνει δημοσιογράφο...) 2. Τον πεπλατυσμό τη Σελήνης και του Ήλιου από την ατμοσφαιρική διάθλαση χαμηλά στον ορίζοντα. Φαίνονται «πατημένα» επειδή η διάθλαση προκαλεί βράχυνση του κάθετου άξονα. 3. Την ελαφρή μεταβολή της φαινόμενης διαμέτρου της Σελήνης λόγω της πραγματικής μεταβολής της απόστασής της από τη Γη ανά κάποιες ημέρες (ελλειπτική η τροχιά της γύρω από τη Γη). Φιλικά, Στέφανος

ΠΑΡΩΝ!!! Μιχάλη, καλορίζικο το Orion Optics και συγχαρητήρια για την επιλογή 10". Από τη χρήση του 10ιντσου μπορώ με σιγουριά να πω ότι είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στη μεγάλη διάμετρο και την ευκολία χρήσης/μεταφοράς (στην πράξη = συχνότητα χρήσης). Και η ποιότητα της dobsonian βάσης της ΟΟ είναι τέτοια που μεταμόρφωσε το τηλεσκόπιό μου ως προς την ταχύτητα εύρεσης των αντικειμένων και την συνολική απόλαυση της παρατήρησης. Εξάλλου, το tracking με το χέρι είναι ομαλότατο και ακριβές ακόμα και στις 300Χ. Έχοντας τη ..λόξα των βελτιώσεων, δεν τη γλίτωσε ούτε αυτή η βάση και τελικά προσθέτοντας και ένα άκαμπτο τρίποδο τραπεζάκι για όρθια παρατήρηση (ιδιοκατασκευή - το κερασάκι στην τούρτα), το σύνολο έγινε ένα τηλεσκόπιο με μεγάλη ευχρηστία και λειτουργικότητα για ξεκούραστη και αποδοτική παρατήρηση, σε όλα τα ύψη των αντικειμένων. Να που τελικά δεν είμαι πιά μόνος! Αν κρίνω από των αριθμό των προσωπικών μηνυμάτων που δέχομαι σχετικά με τα ΟΟ σε λίγο θα είμαστε αρκετοί που θα απολαμβάνουμε τον έναστρο ουρανό της Ελλάδας μέσα απ' αυτά τα όργανα! Και ευτυχώς τα ΟΟ εισάγονται πλέον στην Ελλάδα γιατί όταν το 2001 έφτασε το δικό μου από την Αγγλία, το άνοιγμά του ήταν ...οβάλ από τις κακουχίες της μεταφοράς με courier. Φοβήθηκα ότι θα βλέπω οβάλ και τα σφαιρωτά σμήνη, αλλά ευτυχώς τα οπτικά ήταν άθικτα και η παραμόρφωση του ανοίγματος αποκαταστάθηκε εύκολα και απόλυτα - ευκολότερα από το ...ψυχικό τραύμα κατά το άνοιγμα του κουτιού. Υπάρχει ήδη ένα news group των χρηστών ΟΟ στη διεύθυνση http://groups.yahoo.com/group/oriontelescopes/ με μέλη απ' όλο τον κόσμο αλλά κυρίως Άγγλους, οι οποίοι όταν καταφέρνουν (λόγω καιρού) να παρατηρούν από την αυλή τους έστω μία φορά το μήνα, είναι ευτυχισμένοι! Όποιος γραφτεί, θα δει ότι sto forum συμμετέχει συχνά με συμβουλές και διευκρινίσεις ο Barry Pemperton, ιδρυτής της ΟΟ, αλλά και δύο μέχρι στιγμής μέλη του astrovox. Φιλικά, Στέφανος ΥΓ 1. Φυσικά στη χώρα μας εισάγονται κι άλλα αξιόλογα τηλεσκόπια. Τα ΟΟ ανήκουν σε εκείνα που συνδιάζουν πολύ καλά αυτά που ζητά ένας απαιτητικός ερασιτέχνης: οπτική και μηχανική ποιότητα, αξιοπιστία, ευχρηστία, τιμή. ΥΓ 2. Οι τεχνητοί δορυφόροι ...ζουζουνίζουν γύρω από τη Γη σαν τις αγριομέλισσες γύρω από τη φωλία τους. Αριθμούνται περίπου σε 3.000 από 40 χώρες (στοιχεία NASA). Πριν λίγες μέρες «ακολουθώντας» με το dobsonian και τον υπέροχο Nagler 16mm type 5, ένα γρήγορο δορυφόρο, μπήκε στο οπτικό πεδίο ένας άλλος από αντίθετη κατεύθυνση και σχεδόν «συγκρούστηκαν» φαινομενικά μπροστά μου. Στη συνέχεια ακολούθησα τον δεύτερο. Λίγα λεπτά παρατήρησης με γυμνό μάτι σε σκοτεινό ουρανό, αρκούν πλέον για να αποκαλύψουν μερικούς τεχνητούς δορυφόρους, σχεδόν πάντα σε πολικές τροχιές (περνούν πάνω από τους πόλους της Γης).